PSIKOLOGJI

Gjimnazi i i shkencave shoqrore

HYRJE

Tashm sht i njohur fakti se shkenca e psikologjis dhe profesioni i

psikologut jan popullarizuar shum n bot. Ky popullarizim nuk ka
ln pa prfshir as shoqrin kosovare, ku interesi shoqror pr studimin
e ksaj dege t shkencs sht rritur s teprmi, sidomos pas lufts. Ky
interesim i madh vjen si pasoj e prpjekjeve t prgjithshme njerzore
pr t njohur m mir veten dhe t tjert, pr t kuptuar m mir sjelljen,
pr tu kujdesur m mir pr shndetin personal, pr tiu prgjigjur m
mir ndryshimeve shoqrore dhe teknologjike, pr t krijuar shoqri te t
cilat mbizotrojn respekti pr t drejtat e njeriut dhe mirqenia e
prgjithshme, si dhe pr t ruajtur vlerat mjedisore t natyrs. Plani dhe
programi i prezantuar ktu sht nj prpjekje pr t pasqyruar m s
miri pikrisht kt interes n rritje t t rinjve kosovar ndaj psikologjis.
Ky plan dhe program sht munduar t pasqyroj edhe zhvillimet
bashkkohore t shkencs s psikologjis, duke iu prshtatur nga ana
tjetr zhvillimit dhe njohurive t nxnsve kosovar. Kjo u jep mundsi
atyre q tu bashkohen bashkmoshatarve t tyre n bot, t cilt e ren-
disin psikologjin si nj profesionet m premtuese t shekullit t ri.
Dizajni i planit dhe programit paraqet nj mundsi t mir edhe nga pik-
pamja e dinamiks msimore: ai, n fakt, sht i hartuar pr t lehtsuar
ndraktivitetin n klas, n mnyr q nxnsit ta ken m t leht t (1)
marrin njohuri pr dukurit dhe konceptet kryesore psikologjike dhe (2)
t reflektojn dhe zbatojn personalisht mbi ato njohuri dhe marrdh-
nien e tyre me to.
N ndihm t procesit msimor n klas vijn edhe objektivat e
vendosur pr do tem t trajtuar. Kta objektiva synojn t montojn
proceset mendore dhe sjelljet individuale dhe shoqrore njerzore si pr
msimdhnsit, ashtu edhe pr nxnsit. Nj ndihm tjetr pr procesin

107
msimor dhe at vlersues sidomos vjen nga rezultatet e pritura. Shnimi
i ktyre rezultateve i jep mundsi msimdhnsit t jet m objektiv n
vlersimin e tij si dhe t mas m mir suksesin e procesit msimor pr
kt lnd. Nga ana tjetr, nxnsve nprmjet rezultateve t pritura u
ofrohet mundsia t pajisen me nj vshtrim realist pr aftsit dhe
njohurit e tyre n kt lnd dhe t angazhohen sistematikisht pr pr-
sosjen e mtejshme t tyre. N planin e prgjithshm, plani dhe programi
i psikologjis pr klasat 12 besojm se jep edhe nj ndihmes modeste n
krijimin e nj mjedisi diversiv, kulturor dhe edukativ.

QLLIMET

Qllimet kryesore t lnds s psikologjis pr klasn 12 t shkollave

t mesme do t ishin:
1) Thellimi i njoftimit t nxnsve me shkencn e psikologjis, me-
todat e saj t hulumtimit dhe fushat tradicionale t saj;
2) Kuptimi nga ana e nxnsve i koncepteve dhe termave kryesor t
psikologjis;
3) Njohja dhe kuptimi i nxnsve pr rolin dhe ndikimin e faktorve
t jashtm dhe t brendshm n psikikn e njeriut dhe funksi-
onimin e tij psikologjik;
4) Aplikimi i njohurive t marra nga nxnsit n botkuptimet e tyre
pr veten dhe shoqrin, q i rrethon.

OBJEKTIVAT

Materiali lndor i lnds s psikologjis pr klasn 12 t shkollave t

mesme sht dizajnuar, q n fund t tij, nxnsi t mund t:
1) T demonstroj nj nivel t knaqshm njohurish mbi shken-
cn e psikologjis
N lidhje me drejtimet kryesore t psikologjis
N planin e dallimeve midis drejtimeve kryesore t psikolo-
gjis prsa i prket mnyrs, se si e studiojn ato psikologjin
Pr metodat e hulumtimit n psikologji

108
2) T zbrthej natyrn e koncepteve psikologjike tek individi
dhe shoqria
N lidhje me zhvillimin njerzor si proces
Nprmjet disa teorive mbi zhvillimin njerzor
Shpjegimit t procesit t t nxnit
Nga pikvshtrimi i fenomenit t kujtess dhe aspekteve t
veanta t tij
N planin e proceseve e t menduarit dhe t gjuhs dhe
ndrveprimin midis tyre
Sipas gjendjeve kryesore t vetdijes
3) T shpjegoj fenomene themelore t msuara t marrdhnies
shoqri-individ
N kuptimin e personalitetit dhe mnyrat e vlersimit t tij
N prshkrimin e karakteristikave t jets s t rriturve
N prshkrimin e ndikimit t dimensioneve sociale dhe
kulturore mbi sjelljen
N zbrthimin e shtjeve t shndetit mendor dhe atij fizik
N demonstrimin e kuptimit mbi vlerat dhe fen
4) T identifikoj procese bazike mendore individuale dhe
ndikimin e tyre te situata t caktuara
Duke identifikuar bazat biologjike t sjelljes
N shpjegimin e ndijimit dhe perceptimit dhe aspekteve t
veanta t tyre
N prshkrimin e motivacionit dhe emocionit n kontekstin
personal psikologjik
N njohjen dhe prshkrimin e funksionimin seksual t njeriut
dhe formimin e roleve gjinore
N kuptimin e fenomenit t stresit dhe aplikimin e njohurive t
fituara n lidhje me t mbi jetn personale psikologjike

109
PRMBAJTJA PROGRAMORE

Numri i
KATEGORIT NNKATEGORIT %
orve

Historia e Zhvillimi i psikologjis si

psikologjis dhe shkenc
metodat e Teorit kryesore psikologjike 10 15.15
hulumtimit n
psikologji Metodat e hulumtimit psikologjik

Bazat biologjike t sjelljes

Ndijimi dhe perceptimi
Motivacioni dhe emocioni
Biopsikologjia 19 28.78
Seksualiteti dhe gjinia
Stresi, prballimi i tij dhe
shndeti
Zhvillimi jetsor Zhvillimi njerzor gjat jets 4 6.06
T nxnt
Kujtesa
Kognitiviteti 14 21.21
T menduarit dhe gjuha
Gjendjet e vetdijes
Personaliteti
Shndeti mendor dhe ai fizik
Dimensionet kulturore dhe
Sociokultura sociale t sjelljes 19
28.78
Karakteristika t jets s t
rriturve
Vlerat dhe feja

110
PRMBAJTJA LNDORE SIPAS KATEGORIVE
ME REZULTATET E PRITURA

Historia e psikologjis dhe metodat e hulumtimit psikologjik (10 or)

Prmbajtja programore: Rezultatet e pritura:

1. sht psikologjia dhe Prshkrimi i pikpamjeve

ndryshime ka psuar ajo humaniste, feministe dhe t
gjat zhvillimit t saj konstruksionizmit social
Krahasimi i pikpamjeve
Disiplina dhe humaniste, feministe dhe t
nndisiplina alternative n konstruksionizmit social
psikologji Identifikimi i zhvillimit t
Koncepte t koncepteve etike n hulumtimin e
lidhura ngusht me njerzve dhe kafshve
hulumtimet psikologjike Numrimi i disa rregullave etike te
shtje etike te hulumtimet
hulumtimet me njerz dhe Diskutimi mbi zhvillimin e
kafsh psikologjis si nj shkenc empirike
Rndsia e parimeve etike pr
hulumtimet psikologjike

Qasjet ndrlndore:

N kt kategori materiali lndor sht i lidhur ngusht me fushn e stati-

stikave.

Biopsikologjia (19 or)

Prmbajtja programore: Rezultatet e pritura:

1. Bazat biologjike t Identifikimi i lidhjeve midis

sjelljes sistemit nervor dhe vetdijshmris
Shpjegimi i rolit t hemisferave n
Sistemi nervor dhe jetn psikike t vetdijshme t njeriut
prvoja e vetdijshme Prshkrimi se si e prcakton
Trashgimia dhe neuropsikologjia konceptin e vetes
mjedisi: kush ka m shum Diskutimi i rezultateve t
rndsi? hulumtimeve pr dallimet midis
Hulumtime mbi femrave dhe meshkujve n

111
 trashgimin te njerzit
Sistemi endokrin i
njeriut
Hulumtime n lidhje
me trurin
funksionimin e trurit
Prshkrimi dhe diskutimi i
rezultateve t hulumtimeve pr
trashgimin te njerzit
Identifikimi i funksionit t sistemit
endokrin t njeriut
Prshkrimi i funksionit dhe i
vendndodhjes s gjndrave t sistemit
endokrin

Shpjegimi i koncepteve t
orientimit dhe lvizjes s trupit ton
2. Ndijimi dhe perceptimi Prshkrimi ndjeshmris s
lkurs n ndijim
Orientimi dhe Prshkrimi i dallimeve kulturore
lvizja n ndijimin e dhembjes
Ndjeshmria e Shpjegimi i aftsive t lindura n
lkurs dhe dhembja perceptim
Fuqit e Shpjegimi i konceptit t
perceptuara: origjina dhe perceptimit ekstrashqisor
ndikimet Prshkrimi i dallimeve kulturore
Rebusi i prsa i prket perceptimit
perceptimit dhe diversiteti
kulturor Prshkrimi i motivit t dashuris si
nj nga motivet baz t jets s njeriut
Diskutimi i variacioneve kulturore
t jets emocionale t jets psikike t
njeriut
3. Motivacioni dhe Zbrthimi i elementeve kryesore t
emocioni emocioneve
Identifikimi i elementeve
Motivi i dashuris dhe psikologjike t dshirs
elemente kulturore t tij
Emrtimi i karakteristikave
Motivi seksual dhe biologjike t dshirs
elemente t tij
Diskutimi i elementeve kulturore
Elemente t t emocioneve
emocioneve
Shpjegimi i fenomenit t
Agresiviteti: aspekte agresivitetit dhe i elementeve t tij
emocionale dhe
Zbrthimi i konceptit t
motivacionale t tij
agresivitetit nga pikvshtrimi
emocional dhe motivacional

Prshkrimi i lidhjes midis

112

4. Seksualiteti dhe gjinia
Njohuri, qndrime dhe
sjellje seksuale
rregullime
psikoseksuale dhe identiteti
gjinor
Seksualiteti dhe disa
forma t shfaqjes s tij
5. Stresi, prballimi i tij
dhe shndeti
Faktort biologjik dhe
emocional t stresit
Faktor personal dhe
ndikimi i tyre te stresi
Faktort kontekstual
dhe stresi
Ndryshimi i sjelljeve t
lidhura me shndetin
Qasjet ndrlndore:
N kt kategori materiali lndor sht i lidhur me shkencn e biologjis, me
anatomin dhe fiziologjin, me kulturologjin, si dhe me fushn e shndetit
mendor dhe atij publik.
Zhvillimi jetsor (4 or)
Prmbajtja programore:
1.
Zhvillimi i t rriturve
I rrituri: natyra
e zhvillimit dhe kalimi te kjo
faz
Pjekuria e
qndrimeve dhe sjelljes seksuale
Identifikimi i simptomave
kryesore t rregullimeve psikoseksuale
dhe identitetit gjinor
Prshkrimi i disa formave t
shfaqjes t sjelljes seksuale
Identifikimi dhe shpjegimi i
burimeve biologjike t stresit
Renditja dhe shpjegimi i
reagimeve t mundshme emocionale
ndaj stresit
Renditja dhe shpjegimi i faktorve
personal dhe lidhja e tyre me stresin
Identifikimi dhe shpjegimi i
faktorve kontekstual n shfaqjen dhe
rndimin e stresit
Identifikimi dhe prshkrimi i
strategjive pr ndryshimin e sjelljeve
lidhur me shndetin
Rezultatet e pritura:
Prshkrimi i ndryshimeve fizike,
kognitive dhe sociale te periudha e
pjekuris deri n vdekje
Shpjegimi i natyrs s zhvillimit
n moshn e pjekuris
Identifikimi i veorive kryesore t
113
 hershme dhe ajo e mesme
Pjekuria e von
dhe mosha e thyer
Karakteristikat
e prgjithshme t fazs para
vdekjes
Qasjet ndrlndore:
N kt kategori nj piktakim i rndsishm i materialit lndor nga psiko-
logjia me material nga fushat t tjera sht ai me biologjin dhe fushn
teknologjike.
Kognitiviteti (14 or)
Prmbajtja programore:
1. T nxnit
Kufizime biologjike t t nxnit
Ndikime kognitive te t nxnit
Modele lidhse t t nxnit
Analiza e aplikueshme
bihejviorale
114
kalimit n moshn e pjekuris
Teori t fazave t zhvillimit jetsor
n pjekuri
Zbrthimi i natyrs s zhvillimit n
moshn e thyer
Identifikimi i shtjeve kryesore
n lidhje me shndetin mendor gjat
moshs s thyer
Prshkrimi i procesit t prballjes
me vdekjen personale
Prshkrimi i procesit t prballjes
me vdekjen e dikujt tjetr
Rezultatet e pritura:
Prshkrimi i disa kufizimeve q
sjell biologjia mbi t nxnit
Shpjegimi i disa koncepteve
kryesore t kufizimeve biologjike te t
nxnit
Identifikimi i ndikimeve kryesore
te t nxnit
Diskutimi i teorive kryesore t
ndikimeve kognitive mbi t nxnit
Prshkrimi i modeleve lidhse t t
nxnit
Prshkrimi i qasjeve kognitive t
t nxnit
Ekzaminimi i prdorimit nga ana e
psikologve t analizs s aplikueshme
bihejviorale
Identifikimi i elementeve kryesore
t analizs s aplikueshme bihejviorale

2.
Kujtesa
Teorit mbi kujtesn
Kritika t teorive mbi
kujtesn
Harresa dhe
karakteristika t saj
Parandalimi i harress:
sa sht i mundur ky proces?
Prpjekje pr
grshetimin e biologjis dhe
psikologjis s kujtess
3. T kryesore t arsyetimit dhe zgjidhjes s
menduarit dhe gjuha
shtje t arsyetimit
dhe zgjidhjes s problemeve
Gjykimi dhe
vendimmarrja
Prodhimi i gjuhs:
koncepte kryesore
Gjuha dhe komunikimi
Gjuha, t menduarit
dhe kultura
4. Gjen
djet e vetdijes
Zbrthimi i bots s
Emrtimi i disa teorive kryesore
mbi kujtesn
Dallimi i karakteristikave kryesore
t teorive t ndryshme mbi kujtesn
Prshkrimi i puns s dy
pionierve t hulumtimeve mbi
kujtesn: Ebingaus dhe Bartlet
Prshkrimi i disa karakteristikave
kryesore t kujtess
Sjellja e shembujve personal t
harress
Identifikimi i teknikave t
parandalimit t harress
Diskutimi mbi parandalimin e
harress
Shpjegimi i dobis nga grshetimi
i biologjis dhe psikologjis n lidhje
me kujtesn
Identifikimi i karakteristikave
problemeve
Numrimi i disa llojeve t t
menduarit n lidhje me zgjidhjen e
problemeve
Prshkrimi i lidhjeve midis
zgjidhjes s problemeve dhe
inteligjencs njerzore
Prshkrimi i lapsuseve t gjuhs
Diskutimi i konceptimit dhe
artikulimit t gjuhs
Identifikimi i lidhjeve midis gjuhs
dhe komunikimit
Diskutimi i parimeve t bisedave
Identifikimi i dallimeve gjinore te
gjuha dhe komunikimi
Diskutimi i relativitetit t gjuhs
Prshkrimi i prmbajtjes s
ndrrave
Diskutimi i kuptimit t ndrrave
Zbrthimi i funksionit t ndrrave
Zbrthimi i ndrrimit gjat dits
115
 ndrrave
Ndryshimi i prditshm
i gjendjeve t vetdijes
Gjendje t tjera t
vetdijes
Hipnoza: natyra e saj
dhe teorit mbi t
shtje t lidhura me
drogat psikoaktive
Qasjet ndrlndore:
Materiali lndor i kategoris s kognitivitetit sht i lidhur ngusht me
biologjin dhe linguistikn.
Sociokultura (19 or)
Prmbajtja programore:
1. Personaliteti
Teorit psikodinamike
dhe humanistike mbi
personalitetin
Teorit e vetmsimit
dhe ato kognitive mbi
personalitetin
Teorit mbi veten
Krahasimi i teorive t
personalitetit
2. Shndeti mendor dhe
fizik
Shndeti dhe
psikologjia: nj sfond historik
i marrdhnies
Prballimi i smundjes
116
Prshkrimi i formave t ndryshme
t gjendjeve t vetdijes si hipnoza,
meditimi, halucinacioni etj.
Shpjegimi i fenomenit t hipnozs
Diskutimi i elementeve t debatit
lidhur me drogat psikoaktive
Rezultatet e pritura:
Identifikimi i elementeve kryesore
t teoris s Frojdit pr personalitetin
Shpjegimi i teorive post-Frojdiane
mbi personalitetin
Zbrthimi i teoris humaniste t
Roxhersit pr personalitetin
Prshkrimi i teoris s konstruktit
personal t Kellit
Identifikimi i teoris s t msuarit
social (Bandura)
Numrimi i disa aspekteve
dinamike t vet-koncepteve
Vrejtja e disa dallimeve kryesore
midis teorive t personalitetit
Identifikimi i zhvillimit historik t
lidhjeve midis psikologjis dhe
shndetit
Shpjegimi se si dallohen dhe
interpretohen simptomat e smundjeve
fizike
Citimi i shembujve t dallimit t
simptomave t smundjeve fizike
 dhe promovimi i shndetit
Promovimi i shndetit
mendor komunitar
Parandalimi: vlera dhe
karakteristika kryesore t tij
Prshkrimi i elementeve kryesore
t promovimit t shndetit mendor
komunitar
Shpjegimi i disa koncepteve q
lidhen me parandalimin si prevalenca,
incidenca etj.
Diskutimi i vlerave dhe ndikimeve
t programeve t parandalimit

Demonstrim kuptimi mbi

perceptimin e personit pr shoqrin
dhe dashurin
3. Dimensione sociale Prshkrimi i elementeve kryesore
dhe kulturore t sjelljes t ndikimit t trheqjes ndrpersonale te
personi
Perceptimi i personit Identifikimi i prcaktorve
pr shoqrin dhe dashurin kryesor pr trheqje ndrpersonale
Prcaktor t Identifikimi i disa dallimeve
prgjithshm t trheqjes gjinore n plqimin ndrpersonal
ndrpersonale Shpjegimi i pritjeve n raport me
Ruajtja e realitetin n marrdhniet ndrpersonale
marrdhnieve Barazia n marrdhnie

Numrimi i fazave kryesore t

ciklit jetsor familjar
Identifikimi i karakteristikave
kryesore t iftzimit
Shpjegimi i ndryshimeve n jetn
4. Karakteristika t jets
e personit q bhet prind
s t rriturve
Prshkrimi i disa dinamikave t
familjeve, q kan antar adoleshent
Fazat
Prshkrimi i dinamikave t
kryesore t ciklit jetsor t
familjes n rastet kur prindi sht
familjes
adoleshent
Tendenca
Identifikimi i pritjeve q dalin n
aktuale t familjeve
pah n martes
Karakterist
Shpjegimi i veorive t
ikat kryesore t prshtatjes n
komunikimit dhe konfliktit martesor
martes
Shpjegimi i shkaqeve dhe i
Lloje
pasojave t dhuns n familje
mnyre jetese t t rriturve
Diskutimi pr vlerat e psikologjis
si shkenc

117
 Identifikimi i pikave kryesore t
fazave t rezonimit moral (Kolbrg)
Diskutimi pr kritikat e teoris s
rezonimit moral
5. Vlerat dhe feja Shpjegimi i karakterit t arsimimit
dhe edukimit n lidhje me vlerat morale
Zhvillimi moral dhe Prshkrimi i disa elementeve t
vlerat njerzore historis s psikologjis s fes
Edukimi dhe nxitja e Diskutimi i natyrs s fes
vlerave Prshkrimi i veorive kryesore t
Feja dhe psikologjia prjetimit fetar

Qasjet ndrlndore

N kategorin e sociokulturs qasjet ndrlndore kan t bjn kryesisht me

kulturologjin, sociologjin, fushn e shndetit mendor dhe, m konkretisht,
me psikiatrin si dhe me teologjin.
UDHZIME METODOLOGJIKE
Duket se sht e vshtir pr msuesit (sidomos ata q do ta japin pr
her t par lndn e psikologjis) q ti zbatojn standardet e msiprme
gjat procesit msimor. Nj nga pikat ku msuesit mund t mbshteten
jan rezultatet e pritshme t sugjeruara, t cilat mund t prdoren, jo
vetm si baz e mir e ndrtimit t aktiviteteve n klas, por edhe si pik
referimi pr planifikimin e kohs, problem ky me t cilin ka shum
mundsi t prballen msuesit. Gjithashtu, rezultatet e pritshme mund t
prdoren fare mir pr vlersim sa m objektiv t nxnsve. Nga ana
tjetr, kto rezultate shrbejn pr krijimin e nj baze solide njohurish
nga ana e nxnsit pr psikologjin si shkenc, duke plotsuar kshtu nj
pjes t rndsishme t formimit t tyre, q u lejon atyre t njohin m
mir veten dhe t tjert. Pra, rezultatet e pritshme mund t prdoren si
pjes integrale n planin e msimit t msuesit pr do or t caktuar, ku
mund t prfshijn gjithashtu edhe materialet q i nevojiten pr orn,
kohzgjatjen e saj, etj.
Rekomandohet fuqishm q pr planin dhe programin e paraqitur t
prdoren mjete audiovizuale pr t br t mundshm kuptimin sa m t
mir t materialeve t dhna nga ana e nxnsve. sht e vrtet q
materialet didaktike pr psikologjin mungojn n nj mas t madhe n
Kosov, por duhet thn q gjendja n lidhje me kt po ndryshon dita-
dits. N kt kuptim, msuesit duhet t jen mendjehapur dhe t gat-
shm pr t prdorur mjete audiovizive n ort e tyre t psikologjis.

118
 Nj plan dhe program cilsor dhe i guximshm mund t zbatohet
vetm duke u mbshtetur te msuesdhns q nxisin msimin ndraktiv,
integrojn elemente teknologjike n msimdhnie dhe kan njohuri pr
hulumtimet e bra pr tema t veanta. Msimdhnsit duhet t inkura-
jojn shprehjen e mendimeve dhe qndrimeve t ndryshme gjat ors s
msimit pr t br t mundshm kuptimin m t mir t pikpamjeve
individuale dhe kulturore. Ndrkoh q vet stafi msimdhns i lnds
s psikologjis duhet t shkmbej informacion midis njri-tjetrit, t jet i
trajnuar nga pikpamja teknologjike dhe t marr pjes n ngjarje t
ndryshme (konferenca, seminare) q lidhen me psikologjin n prgji-
thsi dhe msimdhnien e saj n veanti, duke i hapur kshtu dritn e
gjelbr zhvillimit profesional.
Kshtu, disa nga metodat q rekomandohen pr t zbatuar filozofit e
lartprmendura t msimdhnies, me qllim arritjen e standardeve t
vendosura pr kt lnd, do t ishin:
Puna individuale kjo metodologji pune do t ishte shum pozitive
t prdorej sa her q msimdhnsi gjykon se nxnsi duhet t reflektoj
n mnyr individuale n radh t par pr konceptet dhe shtjet e
trajtuara n klas. Kjo metodologji mund t grshetohet me punn n
ifte.
Puna n ifte ksaj metodologjie pune rndom i paraprin puna indi-
viduale. Kjo metodologji pune shfrytzohet rndom pr t rikonfirmuar
njohurit e nxnsve dhe pr tu dhn mundsi atyre t krijojn nj
mjedis diskutues mes tyre.
Puna n grupe t vogla kjo metodologji ndikon q nxnsit nn
vzhgimin e msuesit t ken mundsi ti diskutojn idet e tyre n grup,
t formulojn mendime n mnyr ekipore dhe ti prezantojn ato pr-
para klass.
Ndarja e klass n dy grupe kjo metodologji pune do t ishte ideale
sidomos kur msimdhnsi synon t nxit diskutimin dhe shprehjen e
qndrimeve pr koncepte ose shtje t caktuara nga ana e nxnsve.
Pyetje autorit Kjo metod sht tepr e rndsishme q nxnsit t
reflektojn me sy kritik ndaj materialit q i ofrohet.

VLERSIMI

119
 N mnyr q vlersimi t reflektoj objektivisht njohurit e marra
nga nxnsit n klas, integrimin e tyre n mendimin personal, shprehjen
e t njjtave me an t t shkruarit metodat e vlersimit e rekomanduara
do t ishin:
Vrojtimi Kjo metod do t vlente pr t par dhe vlersuar aktivi-
tetin n klas t nxnsve. Msimdhnsi mund ti shnoj vrojtimet e tij
n ditarin e tij n mnyr q t ket sistematizm n kt pik dhe t
shmang mundsin e harrimit t hollsive pr do student.
Testi me shkrim kjo metod vlersuese ndoshta do t ishte mir t
zbatohej pas do kategorie msimore si dhe n fund t lnds.
Eseja kjo metod vlersuese do t prdorej me qllim t vrtetohet
sa mund ti integroj dhe riprodhoj nxnsi njohurit e marra me an t
t shkruarit. Gjithashtu, eseja do t ishte metod ideale pr t par se
qndrim personal ka nxnsi ndaj koncepteve t trajtuara n klas. M
tej, kjo metod vlen edhe si paraprgatitje e nxnsit pr nj pun akade-
mike m t avancuar, nse do t vijoj studimet universitare. Normalisht,
eseja do t ishte nj detyr q do t jepej n fund t lnds, por mund t
zbatohet edhe teknika e minieseve, nse shihet e arsyeshme nga msim-
dhnsi.
Testi me goj kjo metod vlersuese do t ishte e vlefshme pr t
verifikuar n klas njohurit e marra. Gjithashtu, nxnsit do t kishin
mundsi ti prvetsonin edhe m tepr duke folur termat dhe njohurit
specifike t prfituara.

LITERATURA

Dragoti, Edmond (1999) Psikologji Sociale, ShB Libri Univer-

sitar, Tiran, Shqipri
Juniku, Neki (1994) Kaptina nga psikologjia
Musai, Bardhyl (1999) Psikologji edukimi, SHB Pegi, Tiran,
Shqipri
Nushi, Pajazit; Juniku, Neki; & Brxulli, Dashamir (2004) Psi-
kologjia XI, ShB Libri Shkollor, Prishtin, Kosov
Nushi, Pajazit (2001) Psikologjia Pr klasn II gjimnaz, Botimi
III, ShB Libri Shkollor, Prishtin, Kosov

120
 Nushi, Pajazit (1999) Psikologjia e prgjithshme II, Njeriu dhe
personaliteti i tij n psikologji, Universiteti i Prishtins,
Prishtin, Kosov
Pango, Ylli (1997) Psikologjia Sociale, Tiran, Shqipri
Pettijohn, Terry (1996) Psikologjia: Nj hyrje konize, Tiran,
Shqipri

Faqe interneti: www.uni-pr.edu/filozofik/psikologji, kjo sht faqja

zyrtare e Departamentit t Psikologjis t Universitetit t Prishtins. N
t msimdhnsit dhe nxnsit mund t gjejn ligjrata dhe informacione
t ndryshme interesante pr psikologjin n Kosov dhe m gjer.

121