Tse Iso TS 16949

ICS 03.120.10; 43.
020 TRK STANDARDI TS ISO/TS 16949/Mart 2012
TEKNK ARTNAME
TECNICAL SPECIFICATION
TSE ISO/TS 16949

Mart 2012
ICS 03.120.10; 43.020
KALTE YNETM SSTEMLER - OTOMOTV RETM VE

LGL YEDEK PARA RETCS KURULULAR N
ISO 9001: 2008N UYGULANMASINA DAR ZEL
ARTLAR
Quality management systems - Particular requirements for
the application of ISO 9001: 2008 for automotive production
and relevant service part organizations
TRK STANDARDLARI ENSTTS

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlklar/ANKARA
TRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
FiLKAR OTOMOTiV SAN VE TiC A.S.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 29.09.2012
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BLM/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, OGALTILAMAZ.
Bugnk teknik ve uygulamaya dayanlarak hazrlanm olan bu standardn, zamanla ortaya kacak
gelime ve deiikliklere uydurulmas mmkn olduundan ilgililerin yaynlar izlemelerini ve standardn
uygulanmasnda karlatklar aksaklklar Enstitmze iletmelerini rica ederiz.
Bu standard oluturan htisas Grubu yesi deerli uzmanlarn emeklerini; tasarlar zerinde grlerini
bildirmek suretiyle yardmc olan bilim, kamu ve zel sektr kurulular ile kiilerin deerli katklarn
kranla anarz.
Kalite Sistem Belgesi

malt ve hizmet sektrlerinde faaliyet gsteren kurulularn sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarna uygun olarak kurmalar durumunda TSE tarafndan verilen belgedir.
Trk Standardlarna Uygunluk Markas (TSE Markas)

TSE Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin ilgili Trk Standardna uygun
olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk Standardlar Enstitsnn
garantisi altnda olduunu ifade eder.
TSEK
Kritere Uygunluk Belgesi (TSEK Markas Kullanma Hakk)
Kritere Uygunluk Belgesi; Trk Standardlar bulunmayan konularda firmalarn rnlerinin ilgili uluslararas
standardlar, benzeri Trk Standardlar, dier lkelerin milli standardlar, teknik literatr esas alnarak Trk
Standardlar Enstits tarafndan kabul edilen Kalite Faktr ve Deerlerine uygunluunu belirten ve
akdedilen szleme ile TSEK Markas kullanma hakk verilen firma adna dzenlenen ve zerinde TSEK
Markas kullanlacak rnlerin ticari Markas, cinsi, snf, tipi ve trn belirten geerlilik sresi bir yl olan
belgedir.
DKKAT!
TS iareti ve yannda yer alan say tek bana iken (TS 4600 gibi), mamuln Trk Standardna uygun
retildiine dair reticinin beyann ifade eder. Trk Standardlar Enstits tarafndan herhangi bir
garanti sz konusu deildir.
Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geni bilgi Enstitmzden salanabilir.
TRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.
ICS 03.120.10; 43.020 TRK STANDARDI TS ISO/TS 16949/Mart 2012
n sz
Bu teknik artname, ISO tarafndan kabul edilen ISO/TS 16949: 2009 standard esas alnarak TSE
Mhendislik Hizmetleri htisas Grubunca hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun 08 Mart 2012 tarihli
toplantsnda Trk Standard olarak kabul edilerek yaymna karar verilmitir.
Bu teknik artnamenin daha nce yaymlanm olan basklar geersizdir.
Bu dokmanda kutu iinde verilen metinler ISO 9001: 2008 standardndan alnmtr. Bu dokmann kutu
dnda kalan ksm Uluslararas Otomotiv Grev Gc (IATF) tarafndan oluturulmutur. Kutu dnda
verilen blmlerin telif hakk ise ANFIA, FIEV, SMMT, VDA ve otomobil reticileri-Chrysler, PSA Peugeot
Citroen, Renault, Ford Motor Company, General Motor Corp. irketlerine aittir.
- Belgelendirme iin aklamalar
Bu teknik artnameye gre belgelendirme, IATF belgelendirme programna gre belgelendirme

tamamland takdirde, varsa, mteriye zg artlarda dahil olmak zere, IATF mteri yeleri tarafndan
da kabul edilir (Baknz, IATF tannmasn salama kurallar).
Detayl bilgi IATFnin aada adresleri verilen yerel organlarndan edinilebilir:
Associazione Nazionale Filiera Industrie Automobilistiche (ANFIA)
Web adresi: www.anfia.it e-posta: anfia@anfia.it
International Automotive Oversight Bureau (IAOB/USA)
Web adresi: www.iaob.org e-posta: quality@aiag.org
IATF -France
Web adresi: http://www.iatf-france.com e-posta: iatf@iatf-France.com
Society of Motor Manufacturers and Traders (SMMT/UK)
Web adresi: www.smmt.co.uk e-posta: quality@smmt.co.uk
Verband der Automobilindustrie- Qualitatsmanagement Center (VDA-QMC/Germany)
Web adresi: www.vda-qmc.de e-posta: info@vda-qmc.de
IATFe ilikin kamusal bilgiler www.iatfglobaloversight.org adresinde mevcuttur.
- Bu standardda kullanlan baz kelime ve/veya ifadeler patent haklarna konu olabilir. Byle bir patent
hakknn belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
indekiler
0 Giri ........................................................................................................................................................... 1
0.1 Genel ................................................................................................................................................... 1
0.2 Proses yaklam ................................................................................................................................. 1
0.3 ISO 9004 ile iliki ................................................................................................................................. 2
0.4 Dier ynetim sistemleriyle uyumluluk ................................................................................................ 3
0.5 Bu teknik artnamenin amac .............................................................................................................. 3
1 Kapsam...................................................................................................................................................... 3
1.1 Genel ................................................................................................................................................... 3
1.2 Uygulama ............................................................................................................................................ 4
2 Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar ............................................................................................ 4
3 Terimler ve tarifler .................................................................................................................................... 4
3.1 Otomotiv sanayi iin terimler ve tanmlar ............................................................................................ 4
4 Kalite ynetim sistemi ............................................................................................................................. 5
4.1 Genel artlar ........................................................................................................................................ 5
4.1.1 Genel artlar- Ek .......................................................................................................................... 6
4.2 Dokmantasyon artlar ...................................................................................................................... 6
4.2.1 Genel............................................................................................................................................ 6
4.2.2 Kalite el kitab ............................................................................................................................... 7
4.2.3 Dokmanlarn kontrol ................................................................................................................. 7
4.2.3.1 Mhendislik artnameleri ......................................................................................................... 7
4.2.4 Kaytlarn kontrol ........................................................................................................................ 8
4.2.4.1 Kaytlarn muhafazas............................................................................................................... 8
5 Ynetim sorumluluu .............................................................................................................................. 8
5.1 Ynetimin taahhd ............................................................................................................................ 8
5.1.1 Proses verimlilii .......................................................................................................................... 8
5.2 Mteri odakllk .................................................................................................................................. 8
5.3 Kalite politikas .................................................................................................................................... 8
5.4 Plnlama ............................................................................................................................................. 9
5.4.1 Kalite hedefleri ............................................................................................................................. 9
5.4.1.1 Kalite hedefleri- Ek ................................................................................................................... 9
5.4.2 Kalite ynetim sisteminin plnlanmas ......................................................................................... 9
5.5 Sorumluluk, yetki ve iletiim ................................................................................................................ 9
5.5.1 Sorumluluk ve yetki ...................................................................................................................... 9
5.5.1.1 Kalite iin sorumluluk................................................................................................................ 9
5.5.2 Ynetim temsilcisi ...................................................................................................................... 10
5.5.2.1 Mteri temsilcisi .................................................................................................................... 10
5.5.3 iletiim .................................................................................................................................... 10
5.6 Ynetimin gzden geirmesi ............................................................................................................. 10
5.6.1 Genel.......................................................................................................................................... 10
5.6.1.1 Kalite Ynetim Sistemi Performans....................................................................................... 10
5.6.2 Gzden geirme girdisi .............................................................................................................. 11
5.6.2.1 Gzden Geirme Girdisi Ek .................................................................................................. 11
5.6.3 Gzden geirme kts .............................................................................................................. 11
6 Kaynak ynetimi ..................................................................................................................................... 11
6.1 Kaynaklarn salanmas .................................................................................................................... 11
6.2 nsan kaynaklar ................................................................................................................................ 11
6.2.1 Genel.......................................................................................................................................... 11
6.2.2 Yeterlilik, farknda olma (bilin) ve eitim .................................................................................. 12
6.2.2.1 rn tasarm yetenekleri ........................................................................................................ 12
6.2.2.2 Eitim ..................................................................................................................................... 12
6.2.2.3 ba eitimi .......................................................................................................................... 12
6.2.2.4 alanlarn motivasyonu ve yetkilendirilmesi ....................................................................... 12
6.3 Alt yap .............................................................................................................................................. 12

6.3.1 Fabrika, tesis ve ekipman plnlamas........................................................................................ 12
6.3.2 Acil durum plnlar ..................................................................................................................... 13
6.4 alma ortam .................................................................................................................................. 13
6.4.1 rn artlarnda uygunlua ulamak iin personel gvenlii .................................................... 13
6.4.2 Tesislerin temizlii...................................................................................................................... 13
7 rn gerekletirme ............................................................................................................................... 13
7.1 rn gerekletirmenin plnlanmas ................................................................................................. 13
7.1.1 rn gerekletirme plnlamas - Ek ......................................................................................... 14
7.1.2 Kabul kriteri ................................................................................................................................ 14
7.1.3 Gizlilik ......................................................................................................................................... 14
7.1.4 Deiiklik kontrol ...................................................................................................................... 14
7.2 Mteri ile ilikili prosesler ................................................................................................................. 14
7.2.1 rne ilikin artlarn belirlenmesi ............................................................................................. 14
7.2.1.1 Mterinin belirttii zel karakteristikler ................................................................................. 15
7.2.2 rne ilikin artlarn gzden geirilmesi .................................................................................. 15
7.2.2.1 rne ilikin artlarn gzden geirilmesi - Ek ....................................................................... 15
7.2.2.2 Kuruluun imalt yapabilirlii .................................................................................................. 15
7.2.3 Mteri ile iletiim ....................................................................................................................... 15
7.2.3.1 Mteri ile iletiim - Ek............................................................................................................ 15
7.3 Tasarm ve gelitirme ........................................................................................................................ 15
7.3.1 Tasarm ve gelitirme planlamas .............................................................................................. 16
7.3.1.1 Disiplinler aras yaklam ....................................................................................................... 16
7.3.2 Tasarm ve gelitirme girdileri .................................................................................................... 16
7.3.2.1 rn tasarm girdisi ................................................................................................................ 16
7.3.2.2 retim prosesi tasarm girdisi ................................................................................................. 17
7.3.2.3 zel karakteristikler ................................................................................................................ 17
7.3.3 Tasarm ve gelitirme ktlar .................................................................................................... 17
7.3.3.1 rn tasarm ktlar-Ek......................................................................................................... 17
7.3.3.2 mlat prosesi tasarm kts ................................................................................................. 17
7.3.4 Tasarm ve gelitirmenin gzden geirilmesi ............................................................................. 18
7.3.4.1 zleme ..................................................................................................................................... 18
7.3.5 Tasarm ve gelitirmenin dorulanmas ..................................................................................... 18
7.3.6 Tasarm ve gelitirmenin geerli klnmas................................................................................. 18
7.3.6.1 Tasarm ve gelitirmenin geerli klnmas - Ek .................................................................... 18
7.3.6.2 Prototip program ..................................................................................................................... 18
7.3.6.3 rn onay prosesi .................................................................................................................. 19
7.3.7 Tasarm ve gelitirme deiikliklerinin kontrol ......................................................................... 19
7.4 Satn alma ......................................................................................................................................... 19
7.4.1 Satn alma prosesi ..................................................................................................................... 19
7.4.1.1 Birincil ve ikincil mevzuatlara uygunluk .................................................................................. 19
7.4.1.2 Tedarikinin kalite ynetim sisteminin gelitirilmesi ............................................................... 19
7.4.1.3 Mteri onayl kaynaklar ........................................................................................................ 20
7.4.2 Satn alma bilgisi ........................................................................................................................ 20
7.4.3 Satn alnan rnn dorulanmas............................................................................................. 20
7.4.3.1 Giren rnn artlara uygunluu ............................................................................................ 20
7.4.3.2 Tedarikinin zlenmesi ............................................................................................................ 20
7.5 retim ve hizmetin sunumu............................................................................................................... 21
7.5.1 retim ve hizmetin sunumunun kontrol ................................................................................... 21
7.5.1.1 Kontrol pln ........................................................................................................................... 21
7.5.1.2 alma talimatlar .................................................................................................................. 21
7.5.1.3 dzenlerinin dorulanmas ................................................................................................. 21
7.5.1.4 nleyici ve kestirimci bakm ................................................................................................... 22
7.5.1.5 retim takmlarnn ynetimi .................................................................................................. 22
7.5.1.6 retim programlanmas .......................................................................................................... 22
7.5.1.7 Servisten bilgi geri beslemesi ................................................................................................. 22
7.5.1.8 Mteri ile yaplan servis anlamas ...................................................................................... 22
7.5.2 retim ve hizmetin sunumu iin proseslerin geerli klnmas ................................................... 22
7.5.2.1 retim ve hizmetin sunumu iin proseslerin geerli klnmas Ek ....................................... 23
7.5.3 Tanmlama ve izlenebilirlik ......................................................................................................... 23
7.5.3.1 Tanmlama ve izlenebilirlik -Ek ............................................................................................... 23
7.5.4 Mteri mlkiyeti ........................................................................................................................ 23

7.5.4.1 Mteri mlkiyetindeki retim takmlar .................................................................................. 23
7.5.5 rnn muhafazas.................................................................................................................... 23
7.5.5.1 Depolama ve envanter ........................................................................................................... 24
7.6 zleme ve lme donanmnn kontrol ............................................................................................. 24
7.6.1 lm sistem analizi .................................................................................................................. 24
7.6.2 Kalibrasyon/Dorulama kaytlar ................................................................................................ 24
7.6.3 Lboratuvar artlar .................................................................................................................... 25
7.6.3.1 lboratuvar .......................................................................................................................... 25
7.6.3.2 D lboratuvar ....................................................................................................................... 25
8 lme, analiz ve iyiletirme................................................................................................................... 25
8.1 Genel ................................................................................................................................................. 25
8.1.1 statistiksel aralarn belirlenmesi .............................................................................................. 25
8.1.2 Temel istatistiksel kavramlarn bilgisi ......................................................................................... 25
8.2 zleme ve lme ................................................................................................................................ 26
8.2.1 Mteri memnuniyeti .................................................................................................................. 26
8.2.1.1 Mteri memnuniyeti-Ek ......................................................................................................... 26
8.2.2 tetkik ....................................................................................................................................... 26
8.2.2.1 Kalite ynetim sistemi tetkiki .................................................................................................. 27
8.2.2.2 mlat prosesi tetkiki ............................................................................................................... 27
8.2.2.3 rn tetkiki ............................................................................................................................. 27
8.2.2.4 tetkik planlar ...................................................................................................................... 27
8.2.2.5 tetkikilerin nitelendirilmesi. ................................................................................................ 27
8.2.3 Proseslerin izlenmesi ve llmesi ............................................................................................ 27
8.2.3.1 mlat proseslerinin izlenmesi ve llmesi ........................................................................... 27
8.2.4 rnn izlenmesi ve llmesi .................................................................................................. 28
8.2.4.1 Yerleim muayenesi ve fonksiyonel deneylere tbi tutma ..................................................... 28
8.2.4.2 Grnm paralar ................................................................................................................. 28
8.3 Uygun olmayan rnn kontrol ....................................................................................................... 28
8.3.1 Uygun olmayan rnn kontrol - Ek ....................................................................................... 29
8.3.2 Yeniden ilenmi rnn kontrol .............................................................................................. 29
8.3.3 Mterinin bilgilendirilmesi ......................................................................................................... 29
8.3.4 Mterinin sapma izni ................................................................................................................ 29
8.4 Veri analizi ......................................................................................................................................... 29
8.4.1 Verilerin analizi ve kullanm ...................................................................................................... 29
8.5 yiletirme .......................................................................................................................................... 29
8.5.1 Srekli iyiletirme ....................................................................................................................... 29
8.5.1.1 Kuruluun srekli iyilemesi ................................................................................................... 29
8.5.1.2 retim prosesinin iyilemesi ................................................................................................... 30
8.5.2 Dzeltici faaliyet ......................................................................................................................... 30
8.5.2.1 Problem zme ...................................................................................................................... 30
8.5.2.2 Hata nleme ........................................................................................................................... 30
8.5.2.3 Dzeltici faaliyet etkisi ............................................................................................................ 30
8.5.2.4 Red edilen rnn deney /analizleri ....................................................................................... 30
8.5.3 nleyici faaliyet .......................................................................................................................... 30
Ek A Kontrol pln.......................................................................................................................................... 31
A.1 Kontrol plnnn aamalar ..................................................................................................................... 31
A.2 Kontrol plnnn eleri .......................................................................................................................... 31
Kaynaklar ........................................................................................................................................................ 32
Kalite ynetim sistemleri - Otomotiv retimi ve ilgili yedek para

reticisi kurulular iin ISO 9001:2008in uygulanmasna dair zel
artlar
0 Giri
0.1 Genel
ISO 9001:2008, Kalite Ynetim Sistemleri artlar
0 Giri
0.1 Genel
Bir kalite ynetim sisteminin benimsenmesi, kuruluun stratejik bir karar olmaldr. Bir kuruluun kalite
ynetim sisteminin tasarm ve uygulanmasna aadakiler etki eder:
a) Kuruluun organizasyonel ortam, bu ortamdaki deiiklikler ve bu ortamn beraberinde gelen riskler,
b) Kuruluun deien ihtiyalar,
c) Kurulua zel amalar,
d) Kuruluun salad rnler,
e) Kuruluun prosesleri,
f) Kuruluun bykl ve organizasyon yaps
Bu standard ile, kalite ynetim sistemlerinin yapsnda tek tiplilik veya dokmantasyonun tek tiplilii
amalanmamaktadr.
Bu standardda belirtilen kalite ynetim sistemi artlar, rn artlarn tamamlaycdr. Not olarak belirtilen
bilgiler, ilgili artlarn anlalmas veya akla kavuturulmasna klavuzluk salamak iindir.
Bu standard, belgelendirme kurulular dahil i ve d taraflarca kuruluun; mteri artlar, rne

uygulanabilir birincil ve ikincil mevzuat artlar ve kendi artlarn karlamadaki yeterliliini deerlendirmek
iin kullanlabilir.
ISO 9000 ve ISO 9004te belirtilen kalite ynetim prensipleri, bu standardn gelitirilmesi aamasnda
dikkate alnmtr.
0.2 Proses yaklam

Bu standard, mteri artlarn karlamak sureti ile mteri memnuniyetini artrmak iin kalite ynetim
sisteminin oluturulmas, uygulanmas ve etkinliinin iyiletirilmesinde proses yaklamnn benimsenmesini
tevik eder.
Bir kurulu, etkin almas iin birok balantl faaliyetleri belirlemeli ve ynetmelidir. Kaynaklar kullanan ve
girdilerin ktlara dnmnn salanmas iin ynetilen bir faaliyet veya faaliyetler grubu bir proses olarak
deerlendirilebilir. Sklkla, bir prosesin kts bir sonrakine dorudan girdi oluturur.
stenen kty elde etmek amacyla, bir kurulu ierisinde, proseslerin tanmlanmas ve etkileimleri ile
birlikte bir prosesler sisteminin uygulanmas ve bunlarn ynetilmesi proses yaklam olarak adlandrlabilir.
Proses yaklamnn bir avantaj, hem proseslerin oluturduu prosesler sistemi iindeki birbirinden ayr
prosesler arasndaki balantlar zerinde ve hem de bu proseslerin birleimi ve etkileimleri zerinde srekli
bir kontrol salamasdr.
Kalite ynetim sisteminde kullanldnda, byle bir yaklam aada verilenlerin nemini vurgular:
a) artlarn anlalmasnn ve yerine getirilmesi,
b) Prosesleri deer katma asndan dikkate alma ihtiyac,
c) Proses performans ve etkinliinin sonularnn elde edilmesi,
d) Proseslerin, objektif lme dayal olarak srekli iyiletirilmesi.
1
ekil 1de gsterilen proses tabanl kalite ynetim sistemi modeli, Madde 4 ila Madde 8de verilen proseslerin
aralarndaki balantlar gsterir. Bu gsterim, artlarn girdi olarak tanmlanmasnda mterinin nemli bir rol
oynadn gsterir. Mteri memnuniyetinin izlenmesi, kuruluun mteri isteklerini karlayp karlamamas
ile ilgili mteri alglama bilgilerinin deerlendirilmesini gerektirir. ekil 1de gsterilen model, bu Standardn
tm artlarn kapsar, ancak bu prosesleri ayrntl seviyede gstermez.
Not - lave olarak, Plnla - Uygula - Kontrol et - nlem al olarak bilinen (PUK) metodolojisi, btn
proseslere uygulanabilir. PUK ksaca yle aklanabilir;
Plnla : Mteri artlarna ve kuruluun politikasna uygun sonularn ortaya kmas iin gerekli
hedefleri ve prosesleri olutur,
Uygula : Prosesleri uygula,
Kontrol et : Prosesleri ve rn; politikalara, hedeflere ve rn artlarna gre izle, l ve sonular rapor et,
nlem al : Proses performansn srekli iyiletirmek iin tedbirler al.
Aklama
Deer katan faaliyetler
Bilgi ak
ekil 1 - Proses tabanl kalite ynetim sistemi modeli
0.3 ISO 9004 ile iliki
ISO 9001: 2008, Kalite Ynetim Sistemleri artlar
0.3 ISO 9004 ile iliki
Bu standard ve ISO 9004 birbirini tamamlayacak ekilde tasarlanm, fakat bamsz olarak da
kullanlabilen kalite ynetim sistemi standardlardr.
Bu standard; kurulu tarafndan i uygulamalarda, belgelendirme veya szleme amalar iin kullanlmak
zere, bir kalite ynetim sistemi artlarn belirtir. Mteri artlarnn karlanmasnda, kalite ynetim
sisteminin etkinliine odaklanr.
Bu standardn yayn tarihinde ISO 9004n revizyonu devam etmektedir. ISO 9004n revize edilmi
basks; karmak, talep eden ve srekli deien bir ortamda bulunan kurulularda ynetime, srdrlebilir
baar iin klavuzluk salayacaktr. ISO 9004 kalite ynetiminde, bu Standarddan daha geni bir alana
odaklanmay salar; kurulularn performanslarnn sistemli ve srekli iyiletirilmeleri yolu ile tm ilgili
taraflarn ihtiya ve beklentilerine ve bunlarn memnuniyetlerine iaret eder. Bununla birlikte ISO 9004;
belgelendirmede, yasal alan veya szlemelerde kullanm amal deildir.
2
Not - ISO 9000:2005 ve ISO 9004:2000e atfta bulunulan sekiz kalite ynetim ilkesi hususunda bilgi st
ynetim tarafndan kuruluun her kademesine iletilmeli ve kullanlmas salanmaldr.
0.4 Dier ynetim sistemleriyle uyumluluk
0.4 Dier ynetim sistemleriyle uyumluluk

Bu standardn oluturulmas srasnda ISO14001 Standardnn artlar, kullanclara fayda salamas
adna iki standard arasndaki uyumluluun artrlmas iin, ISO 14001:2004'n maddelerine / hkmlerine
gereken dikkat verilmitir. Ek A bu Standard ile ISO14001 arasndaki benzerlikleri gsterir.
Bu standard; evre ynetimi, i sal ve gvenlii ynetimi, finans ynetimi veya risk ynetimi gibi
ynetim sistemlerine zg artlar iermez. Bununla birlikte bu standard, bir kuruluun kendi kalite ynetim
sistemini; ilgili dier ynetim sistem artlar ile bir araya getirmesini veya btnletirmesini salar. Bir
kuruluun, bu Standardn artlarna uygun bir kalite ynetim sistemi oluturmak amacyla, kendisinde
mevcut ynetim sistem(ler)ini uyarlamas mmkndr.
0.5 Bu teknik artnamenin amac

Bu Teknik artnamenin amac, hata nleme ve tedarik zincirindeki deiim ve kayplar azaltmay
vurgulamak suretiyle, srekli iyiletirmeyi salamak iin bir kalite ynetim sistemi gelitirmektir.
Bu Teknik artname mterinin uygulanabilir zel artlar ile birlikte, kullananlar iin kalite ynetim sistemi
artlarn tanmlayan bir teknik artnamedir.
Bu Teknik artname birden ok belgelendirme tetkikinin yaplmasn nlemeyi ve otomotiv retimi ve ilgili
yedek para reticisi kurulular iin ortak bir kalite ynetim sistemi yaklam getirmeyi amalamaktadr.
1 Kapsam
1.1 Genel
1 Kapsam
1.1 Genel
Bu standard aadaki durumlarda, bir kuruluun kalite ynetim sisteminin karlamas gerekli artlar
kapsar:
a) Mteri ve uygulanabilir birincil ve ikincil mevzuat artlarn karlayan rn, dzenli olarak salama
yeteneini gstermeye ihtiya duyduunda,
b) Sistemin srekli iyiletirilmesi ve mteri ve uygulanabilir birincil ve ikincil mevzuat artlarna uygunluk
gvencesi iin gereken prosesler dahil sistemi etkin olarak uygulayarak mteri memnuniyetini
artrmay amaladnda.
Not 1 - Bu standardda rn terimi ile yalnzca aadakiler kastedilmitir:

a) Mteri iin amalanan veya mteri tarafndan talep edilen rn,
b) rn gerekletirme prosesleri sonucunda oluan amalanm herhangi bir kt iin
kullanlabilir.
Not 2 - Birincil ve ikincil mevzuat artlar yasal artlar olarak da ifade edilebilir.
Bu Teknik artname, ISO 9001:2008 ile birlikte otomotiv ile ilgili rnlerin tasarm ve gelitirmesi,
retimi ve uygun olduunda montaj ve servisi iin kalite ynetim sistemi artlarn tanmlar.
Bu Teknik artname, retim ve/veya servis iin mteri tarafndan belirlenen paralarn imal edildii
kurulu tesislerine uygulanabilir.
3
Destek fonksiyonlar, ister tesis iinde veya dnda (rnein tasarm merkezleri, irket merkezleri ve datm
merkezleri gibi) olsun, tesisi destekledii iin tetkiklerin bir parasn oluturur fakat bu Teknik artnameye
gre kendi bana bir belgeye sahip olamaz.
Bu Teknik artname tm otomotiv tedarik zincirine uygulanabilir.
1.2 Uygulama
1.2 Uygulama
Bu standardn btn artlar genel olup tipleri, byklkleri ve saladklar rnlere baklmakszn btn
kurululara uygulanabilir olmas amalanmtr.
Bu standardn baz art(lar) kuruluun ve rnnn yaps nedeniyle uygulanamadnda bu durum, bir
hari tutma olarak dnlebilir.
Hari tutmalar yapld durumlarda bu standarda uygunluk iddias, bu hari tutmalar Madde 7deki
artlarla snrlandrlmad ve kuruluun mteri ve uygulanabilir birincil ve ikincil mevzuat artlarn
karlayan rn salama yetenek ve sorumluluunu etkiledii taktirde kabul edilemez.
Bu Teknik artname iin hari tutmalar, kuruluun rn tasarmndan ve gelitirmesinden sorumlu olmamas
durumunda yalnz Madde 7.3 ile snrldr.
zin verilen hari tutmalar imalt prosesi tasarmn iermez.
2 Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar

Aada verilen, atf yaplan standard ve/veya dokmanlarn hkmleri bu standardn hkmleri saylr. Tarih
belirtilen atflarda, yalnzca belirtilen bask geerlidir. Tarih belirtilmeyen atflarda, ilgili standard ve/veya
dokmann en son basks kullanlr.
1)
Ad TS No Ad
EN, ISO, IEC
(ngilizce) (Trke)
VB. NO.
ISO Quality management systems TS EN Kalite ynetim sistemleri Temel esaslar,
9000:2005 Fundamentals and vocabulary ISO 9000: terimler ve tarifler
2007
3 Terimler ve tarifler
3 Terimler ve tarifler
Bu standardn amac bakmndan, ISO 9000 standardnda verilen terimler ve tarifler uygulanr.
Bu standardn metni iinde yer alan rn terimi, ayn zamanda hizmet anlamna da gelebilir.
3.1 Otomotiv sanayi iin terimler ve tanmlar

Bu dokmann amac bakmndan aada verilen ve ISO 9000:2005 de verilen terimler ve tanmlar
uygulanr.
Kontrol pln
rnn kontrol iin gerekli sistemlerin ve proseslerin dokmante edilmi tarifleri
1)
TSE Notu: Atf yaplan dokmanlarn TS numaras ve Trke ad 3. ve 4. kolonda verilmitir.
4
Not - Baknz Ek A.
3.1.1 Tasarm sorumlusu kurulu

Yeni bir rn tasarm oluturma veya mevcutlarnda deiiklik yapma ile yetkilendirilmi kurulu.
Not - Bu sorumluluk mterinin belirledii uygulama ile tasarm performansnn snanmas ve

dorulanmasn ierir.
3.1.2 Hata nleme

Uygun olmayan rnlerin imaltn nlemek iin rn ve imalt prosesi tasarm ve gelitirmesi.
3.1.3 Lboratuvar
Kimyasal, metalrjik, boyutsal, fiziksel, elektriksel veya gvenilirlik deneylerini ierebilen, fakat bunlarla snrl
olmayan muayene, deney ve kalibrasyon imkn.
3.1.4 Lboratuvar kapsam

- Lboratuvarn yapmaya yeterli olduu zel deneyler, deerlendirmeler ve kalibrasyonlar,
- Yukardakileri gerekletirmek iin kullanlan bir tehizat listesi ve
- Yukardakileri gerekletirmek iin metotlar ve standardlar iin bir liste
ieren kontroll dokman.
3.1.5 malat
- retim malzemeleri,
- retim veya servis paralar,
- Monte edilmi bileenler veya
- Isl ilem, kaynak, boyama, kaplama veya dier yzey ilemlerinin
yaplmas veya retilmesi prosesidir.
3.1.6 Kestirimci bakm

Olas hata trlerinin nceden tahmin edilmesi yoluyla bakm problemlerini nlemek amacndaki proses
verilerine dayal faaliyetler.
3.1.7 nleyici bakm

mlat prosesi tasarmlarnn bir kts olarak, ekipman arzalarnn nedenlerini ve retimin plnlanmam
kesintilerini ortadan kaldrmak iin plnlanm faaliyet.
3.1.8 Ek navlun
Anlamaya varlan sevkiyatta belirtilenlere ilave olarak oluan ek maliyetler veya demeler.
Not - Bu; tama ynteminden, miktardan, plnlanmam veya gecikmi sevkyatlardan kaynaklanabilir.
3.1.9 Uzaktaki destek alan

Tesisleri destekleyen ve retim d proseslerin yrtld yerler.
3.1.10 Tesis
Katma deer yaratan imalt proseslerinin yrtld yer.
3.1.11 zel karakteristik

Gvenlik veya mevzuata uygunluu, rne, fonksiyona, performansa veya rnn sonraki srelerine
uygunluunu etkileyebilen rn karakteristii veya imalt sreci parametresi.
4 Kalite ynetim sistemi

4.1 Genel artlar
4 Kalite ynetim sistemi

4.1 Genel artlar
5
Kurulu, standardn artlarna uygun bir kalite ynetim sistemi oluturmal, dokmante etmeli, uygulamal,
srekliliini salamal ve etkinliini srekli iyiletirmelidir.
Kurulu;
a) Kalite ynetim sisteminin gerektirdii prosesleri ve bu proseslerin btn kurulutaki uygulamalarn
belirlemeli (bkz. Madde 1.2),
b) Bu proseslerin srasn ve etkileimini belirlemeli,
c) Bu proseslerin etkin olarak uygulanmas ve kontroln gvence altna almak iin gereken kriter ve
metotlar belirlemeli,
d) Bu proseslerin uygulanmasn ve izlenmesini desteklemek iin gereken kaynan ve bilginin
mevcudiyetini gvence altna almal,
e) Bu prosesleri izlemeli, lmeli (uygulanabilir olduunda) ve analiz etmeli,
f) Planlanm sonulara ulamak ve bu prosesleri srekli iyiletirmek iin gerekli faaliyetleri
gerekletirmelidir.
Bu prosesler kurulu tarafndan, standardn artlarna uygun olarak ynetilmelidir.
Kurulu, rnn artlara uygunluunu etkileyecek herhangi bir prosesi d kaynakl hale getirmeyi
setiinde, bu tr prosesler zerindeki kontrol gvence altna almaldr. Bu proseslere uygulanacak
kontroln tipi ve kapsam kalite ynetim sistemi iinde tanmlanmaldr.
Not 1 - Yukarda deinilen kalite ynetim sistemi iin gerekli prosesler; ynetim faaliyetleri, kaynaklarn
salanmas, rn gerekletirme, lme, analiz ve iyiletirme proseslerini ierir.
Not 2 - Bir d kaynakl proses, kalite ynetim sistemi iin kuruluun ihtiya duyduu ve bunun, dardan
bir kii/kurulu tarafndan gerekletirilmesini tercih ettii prosestir.
Not 3 - D kaynakl prosesler zerindeki kontrol gvence altna alm olmak, kuruluun tm mteri ve,
birincil ve ikincil mevzuat artlarna uygunluk sorumluluunu ortadan kaldrmaz. D kaynakl
proseslere uygulanan kontroln tipi ve kapsamna aadakiler gibi faktrler etki edebilir:
a) D kaynakl prosesin, kuruluun artlara uygun rn salama yetenei zerindeki potansiyel
etkisi,
b) Prosesler iin gereken kontroln paylam derecesi,
c) Madde 7.4n uygulanmas ile gereken kontrol salayabilme yetenei.
4.1.1 Genel artlar- Ek

D kaynak kullanlan sreler zerinde kontroln salandndan emin olunmas kuruluun tm mteri
artlarna uyma sorumluluunu ortadan kaldrmaz.
Not - Ayrca Madde 7.4.1 ve Madde 7.4.1.3le deerlendirilmelidir.
4.2 Dokmantasyon artlar
4.2.1 Genel
4.2 Dokmantasyon artlar
4.2.1 Genel
Kalite ynetim sistemi dokmantasyonu aadakileri iermelidir:
a) Kalite politikas ve kalite hedeflerinin dokmante edilmi beyanlar,
b) Kalite el kitab,
c) Bu standardn istedii dokmante edilmi prosedrler ve kaytlar,
Proseslerin etkin olarak plnlanmas, uygulanmas ve kontroln gvence altna almak iin kurulu
tarafndan gerekli olduuna karar verilen, kaytlar dahil dokmanlar
Not 1 - Bu standardda geen dokmante edilmi prosedr ifadesi; prosedrn oluturulduu,

dokmante edildii, uyguland ve srekliliinin saland anlamna gelir. Bir tek dokman, bir
veya daha ok prosedr artlarn kapsayabilir. Dier yandan, dokmante edilmesi gereken bir
prosedr art, birden fazla dokman tarafndan kapsanabilir.
6
Not 2 - Bir kalite ynetim sisteminin dokmantasyonunun kapsam, aada verilenlere bal olarak bir
kurulutan bir dierine farkllk gsterir:
a) Kuruluun bykl ve faaliyetlerin tipi,
b) Proseslerin karmakl ve etkileimleri,
c) Personelinin yeterlilii.
Not 3 - Dokmantasyon herhangi bir biimde veya ortamda olabilir.
4.2.2 Kalite el kitab
4.2.2 Kalite el kitab

KURULU, AAIDAKLER EREN BR KALTE EL KTABI OLUTURMALI VE SREKLLN SALAMALIDIR:
a) Kalite ynetim sisteminin kapsam ve varsa tm hari tutmalarn (bkz. Madde 1.2) ayrntlar ve
dayanaklar,
b) Kalite ynetim sistemi iin oluturulan dokmante edilmi prosedrler veya bunlara atflar,
c) Kalite ynetim sistemi prosesleri arasndaki etkileimlerin aklanmas.
4.2.3 Dokmanlarn kontrol

4.2.3 Dokmanlarn kontrol

Kalite ynetim sistemince gerekli grlen dokmanlar kontrol altnda bulundurulmaldr. Kaytlar, zel
dokmanlar olup, Madde 4.2.4 de belirtilen artlara uygun olarak kontrol altnda bulundurulmaldr.
htiya duyulan aadaki kontrolleri tanmlamak iin dokmante edilmi bir prosedr oluturulmaldr:
a) Dokmanlarn yaymlanmadan nce yeterlik asndan onaylanmas,
b) Dokmanlarn gerekli olduka gzden geirilmesi, gncellenmesi ve yeniden onaylanmas,
c) Dokmanlarda, deiikliklerin ve gncel revizyon durumlarnn gsterilmesinin gvence altna
alnmas,
d) Uygulanabilir dokmanlarn uygun basklarnn kullanm noktalarnda mevcudiyetinin gvence altna
alnmas,
e) Dokmanlarn okunabilir kalmasnn ve kolaylkla ayrt edilebilmesinin gvence altna alnmas,
f) Kurulu tarafndan, kalite ynetim sisteminin planlanmas ve uygulanmas iin gerekli olduu belirlenen
d kaynakl dokmanlarn tanmlanmas ve datmlarnn kontrol altnda bulundurulmasnn gvence
altna alnmas,
g) Gncelliini yitirmi dokmanlarn istenmeyen kullanmnn nlenmesi ve herhangi bir amala elde
tutulmalar durumunda bunlarn, uygun bir ekilde ayrt edilebilmesinin gvence altna alnmas.
4.2.3.1 Mhendislik artnameleri

Kurulu mhendislik standardlarnn/artnamelerinin ve mteri tarafndan istenilen takvim iinde olmak
zere deiikliklerin zamannda gzden geirildiinden, datldndan ve uygulandndan emin olunacak
bir prosese sahip olmaldr. Zamannda gzden geirmenin mmkn olan en ksa srede yaplmas ve iki i
haftasn gememesi tavsiye edilir.
Kurulu her deiikliin retimde uyguland tarihe ait kaytlar muhafaza etmelidir, uygulama
gncelletirilmi kaytlar da kapsamaldr.
Not - Bu standardlar/artnamelerde yaplan bir deiiklik; bu artnamelere tasarm kaytlarnda atfta

bulunulduunda veya Kontrol Pln, Hata Trleri Etki Analizi (FMEA) vb. de olduu gibi retim
paras onay prosesi dokmanlarn etkiliyorsa, mterinin retim paras onaynn gncellenmi bir
kaydnn bulunmasn gerektirir.
7
4.2.4 Kaytlarn kontrol

4.2.4 Kaytlarn kontrol

artlara uygunluun ve kalite ynetim sisteminin etkin olarak uygulandnn kantlanmas iin oluturulan
kaytlar, kontrol altnda bulundurulmaldr.
Kurulu; kaytlarn belirlenmesi, depolanmas, korunmas, ulalabilmesi, elde tutulmas ve elden

karlmas iin gereken kontrollerin tanmlanmas amacyla dokmante edilmi bir prosedr oluturmaldr.
Kaytlar kalc bir okunabilirlie sahip, kolaylkla ayrt edilebilir ve ulalabilir olmaldr.
Not 1 - Yukardaki elden karma imha etmeyi de kapsar.
Not 2 - Kaytlar mterinin belirttii kaytlar da kapsar.
4.2.4.1 Kaytlarn muhafazas

Kaytlarn kontrol birincil ve ikincil mevzuat artlar ve mteri artlarna uygun olmaldr.
5 Ynetim sorumluluu
5.1 Ynetimin taahhd
5 Ynetim sorumluluu
5.1 Ynetimin taahhd
st ynetim aadaki yollarla, kalite ynetim sisteminin oluturulmas, uygulanmas ve etkinliinin srekli
iyiletirilmesi konularndaki taahhtlerine dair kantlarn salamaldr:
a) Kurulua mteri artlar ve bunun yan sra birincil ve ikincil mevzuat artlarnn yerine getirilmesinin
nemini ileterek,
b) Kalite politikasn oluturarak,
c) Kalite hedeflerinin oluturulmasn gvence altna alarak,
d) Ynetim gzden geirmesi yaparak,
e) Kaynaklarn mevcudiyetini gvence altna alarak.
5.1.1 Proses verimlilii

st ynetim etkinlik ve verimliliklerini gvence altna almak iin rn gerekletirme ve destek proseslerini
gzden geirmelidir.
5.2 Mteri odakllk

5.2 Mteri odakllk

st ynetim mteri artlarnn belirlenmesini ve mteri memnuniyetinin artrlmas amacna ynelik
olarak yerine getirilmesini gvence altna almaldr (bkz. Madde 7.2.1 ve Madde 8.2.1).
5.3 Kalite politikas

5.3 Kalite politikas

st ynetim, kalite politikasnn;
a) Kuruluun amacna uygunluunu,
b) artlara uyulacana ve kalite ynetim sisteminin etkinliinin srekli iyiletirileceine dair bir taahhd
iermesini,
8
c) Kalite hedeflerinin oluturulmas ve gzden geirilmesi iin bir ereve salamasn,

d) Kurulu iinde iletilmesini ve anlalmasn,
e) Uygunluunun srekliliinin gzden geirilmesini,
gvence altna almaldr.
5.4 Plnlama
5.4.1 Kalite hedefleri

5.4 Plnlama
5.4.1 Kalite hedefleri
st ynetim, kurulu iinde, rn artlarnn karlanmas iin gerekli olan kalite hedefleri dahil [ bkz.
Madde 7.1 a) ], kalite hedeflerinin, kuruluun uygun fonksiyon ve seviyelerinde oluturulmasn
salamaldr. Kalite hedefleri llebilir ve kalite politikas ile tutarl olmaldr.
5.4.1.1 Kalite hedefleri- Ek

st ynetim, i plnna dahil edilmesi gereken ve kalite politikasn yaymakta kullanlan kalite hedeflerini ve
lmleri tanmlamaldr.
Not - Kalite hedefleri mteri beklentilerine uygun olmal ve tanmlanan srede gerekletirilebilmelidir.
5.4.2 Kalite ynetim sisteminin plnlanmas

5.4.2 Kalite ynetim sisteminin plnlanmas

st ynetim;
a) Madde 4.1 de verilen artlar ve bunun yan sra kalite hedeflerini yerine getirmek zere kalite ynetim
sisteminin plnlamasnn gerekletirilmesini,
b) Kalite ynetim sisteminde deiiklikler plnlanp uygulandnda, kalite ynetim sisteminin
btnlnn srdrlmesini,
5.5 Sorumluluk, yetki ve iletiim
5.5.1 Sorumluluk ve yetki

5.5 Sorumluluk, yetki ve iletiim

5.5.1 Sorumluluk ve yetki
st ynetim, sorumluluklarn ve yetkilerin, tanmlanmasn ve kurulu ierisinde iletimini gvence altna
almaldr.
5.5.1.1 Kalite iin sorumluluk

Dzeltici faaliyet iin sorumlu ve yetkili yneticiler artlara uymayan rnler veya proseslerden derhal
haberdar edilmelidir.
rn artlarna uygunluktan sorumlu personel kalite sorunlarn dzeltmek iin retimi durdurma yetkisine
sahip olmaldr.
rn artlarna uygunluktan emin olmak iin tm vardiyalardaki retim faaliyetlerinde sorumlu veya
sorumluluk verilmi personel bulundurulmaldr.
9
5.5.2 Ynetim temsilcisi

5.5.2 Ynetim temsilcisi

st ynetim, dier sorumluluklarna baklmakszn kurulu ynetiminden bir yeyi, aada belirtilen yetki
ve sorumluluklara sahip olacak ekilde atamaldr:
a) Kalite ynetim sistemi iin gerekli proseslerin oluturulmasn, uygulanmasn ve srdrlmesini
gvence altna almak,
b) Kalite ynetim sisteminin performans ve herhangi bir iyiletirilme ihtiyac hakknda st ynetime rapor
vermek,
c) Btn kuruluta, mteri artlarnn farkndalnn yaygnlatrlmasn gvence altna almak.
Not - Ynetim temsilcisinin sorumluluu, kalite ynetim sistemi ile ilgili konularda d kurulularla ibirlii
yapmay da ierebilir.
5.5.2.1 Mteri temsilcisi

st ynetim mteri artlarna uygunluu salamak iin sorumlu ve yetkili bir personel atamaldr. Mteri
temsilcisinin grevleri, sorumluluklar ve yetkileri zel karakteristiklerin seimini, kalite hedeflerinin tayinini ve
bununla ilgili eitimi, dzeltici ve nleyici faaliyetleri, rn tasarmn ve gelitirilmesini ierir.
5.5.3 iletiim
5.5.3 iletiim
st ynetim, kurulu ierisinde uygun iletiim proseslerinin oluturulmasn ve kalite ynetim sisteminin
etkinlii ile ilgili iletiimin salanmasn gvence altna almaldr.
5.6 Ynetimin gzden geirmesi
5.6.1 Genel
5.6 Ynetimin gzden geirmesi
5.6.1 Genel
st ynetim, kuruluun kalite ynetim sistemini; bu sistemin uygunluk, yeterlilik ve etkinliinin srekliliini
gvence altna almak iin plnlanm aralklarla gzden geirmelidir. Bu gzden geirme iyiletirme
frsatlarnn ve kalite politikas ve kalite hedefleri dahil kalite ynetim sistemindeki deiiklik ihtiyalarnn
deerlendirilmesini iermelidir.
Ynetimin gzden geirme kaytlar muhafaza edilmelidir (bkz. Madde 4.2.4).
5.6.1.1 Kalite Ynetim Sistemi Performans

Bu gzden geirmeler, kalite ynetim sisteminin tm artlarn ve srekli iyiletirme prosesinin temel unsuru
olarak sistemin performansnn hangi ynde deitiini iermelidir.
Ynetimin gzden geirmesinin bir paras, kalite hedeflerinin izlenmesi ve kalitesizliin maliyetinin dzenli
raporlanmas ve deerlendirilmesi olmaldr (Madde 8.4.1 ve Madde 8.5.1).
Bu sonular asgari olarak;

- PLNINDA BELRTLEN KALTE HEDEFLERNE ULAILDIININ VE
- Sunulan rnle mteri tatmininin gerekletiinin kant olarak kaydedilmelidir.
10
5.6.2 Gzden geirme girdisi

5.6.2 Gzden geirme girdisi

Ynetimin gzden geirme girdisi, aadaki bilgileri iermelidir:
a) Tetkiklerin sonular,
b) Mteri geri beslemeleri,
c) Proses performans ve rn uygunluu,
d) nleyici ve dzeltici faaliyetlerin durumu,
e) Bir nceki ynetim gzden geirmesine ait takip faaliyetleri,
f) Kalite ynetim sistemini etkileyebilecek deiiklikler,
g) yiletirme iin neriler.
5.6.2.1 Gzden Geirme Girdisi Ek

Ynetimin gzden geirme girdisi mevcut ve potansiyel saha baarszlklarnn analizini ve bunlarn kalite,
gvenlik veya evre zerine etkilerini iermelidir.
5.6.3 Gzden geirme kts

5.6.3 Gzden geirme kts

Ynetimin gzden geirme kts, aadaki konularla ilgili her trl karar ve faaliyetleri iermelidir;
a) Kalite ynetim sisteminin ve bu sisteme ait proseslerin etkinliinin iyiletirilmesi,
b) Mteri artlar ile ilgili olarak rnn iyiletirilmesi,
c) Kaynak ihtiyalar.
6 Kaynak ynetimi
6.1 Kaynaklarn salanmas
6 Kaynak ynetimi
6.1 Kaynaklarn salanmas
Kurulu;
a) Kalite ynetim sistemini uygulamak, srekliliini salamak ve etkinliini srekli iyiletirmek,
b) Mteri artlarnn yerine getirilmesi yolu ile mteri memnuniyetini artrmak iin,
gerekli olan kaynaklar belirlemeli ve salamaldr.
6.2 nsan kaynaklar
6.2.1 Genel
6.2 nsan kaynaklar
6.2.1 Genel
rn artlarna uygunluu etkileyen ileri gerekletiren personel; uygun renim, eitim, beceri ve
deneyim ynnden yeterli olmaldr.
Not - rn artlarna uygunluk, kalite ynetim sisteminde herhangi bir grevi stlenen personel tarafndan
dorudan veya dolayl olarak etkilenebilir.
11
6.2.2 Yeterlilik, farknda olma (bilin) ve eitim

6.2.2 Yeterlilik, eitim ve farkndalk

Kurulu;
a) rn artlarna uygunluu etkileyen ileri gerekletiren personelin sahip olmas gereken yeterlilii
belirlemeli,
b) Uygulanabildiinde gereken yeterlilie ulalmas iin eitim salamal veya dier faaliyetleri
gerekletirmeli,
c) Gerekletirilen faaliyetlerin etkinliini deerlendirmeli,
d) Personelinin, yaptklar ilerin kalite hedeflerine ulamadaki ilikisi ve neminin, ve ulamaya nasl
katkda bulunacaklarnn farknda olmasn gvence altna almal,
e) renim, eitim, beceri ve deneyim ile ilgili uygun kaytlar muhafaza etmelidir (bkz. Madde 4.2.4).
6.2.2.1 rn tasarm yetenekleri

Kurulu rn tasarmndan sorumlu personelin tasarm artlarn gerekletirecek yeterlilikte ve uygulanabilir
ara ve teknikler konusunda beceri sahibi olmasn salamaldr.
Uygulanabilir ara ve teknikler kurulu tarafndan tanmlanmaldr.
6.2.2.2 Eitim
Kurulu rnn artlara uygunluunu etkileyen faaliyetleri uygulayan tm personelin eitim ihtiyalarnn
belirlenmesi ve yeterliliklerinin salanmas iin dokmante edilmi prosedrleri oluturmal ve srekliliini
salamaldr. Kendisine verilen zel grevleri yerine getiren personel, gereince nitelikli olmal ve mteri
gereklerinin tatminine zellikle itina gstermelidir.
Not 1 - Bu, kuruluun her seviyesinde kaliteyi etkileyen ileri yapan tm personel iin geerlidir.
Not 2 - Mteri zel artlarnn bir rnei dijital matematiksel tabanl verilerin uygulamasdr.
6.2.2.3 ba eitimi
Kurulu, szlemeli ya da arac personel de dahil rnn artlara uygunluunu etkileyen herhangi bir yeni
veya deitirilmi ite alacak personel iin iba eitimini salamaldr. Yapt i kaliteyi etkileyen
personel kalite artlarna uygunsuzluun mteri zerinde yol at sonular hakknda bilgilendirilmelidir.
6.2.2.4 alanlarn motivasyonu ve yetkilendirilmesi

Kurulu kalite hedeflerine ulamak, srekli iyileme yapmak ve yenilikleri tevik edecek ortam yaratmak iin
alanlar motive edecek bir prosese sahip olmaldr. Bu proses, tm kuruluta kalite ve teknolojik bilincin
tevik edilmesini iermelidir.
Kurulu, personelinin faaliyetlerinin uygunluunun ve neminin ne derece bilincinde olduunu ve kalite

hedeflerine nasl katkda bulunduklarn lmek iin bir prosese sahip olmaldr [Madde 6.2.2.d)].
6.3 Alt yap

6.3 Alt yap

Kurulu, rn artlarna uygunlua ulamak iin gereken altyapy belirlemeli, salamal ve srdrmelidir.
Alt yap, uygulanabilirlii olduu lde aadakileri kapsar:
a) Binalar, alma alanlar ve bunlarla balantl tesisler,
b) Proses tehizat (yazlm ve donanm),
c) Destek hizmetleri (ulatrma, iletiim veya bilgi sistemleri gibi).
6.3.1 Fabrika, tesis ve ekipman plnlamas

Kurulu, fabrika, tesis ve tehizat plnlarnn gelitirilmesi iin disiplinler aras bir yaklam kullanmaldr.
(Madde 7.3.1.1) Fabrika yerleimi malzeme dolam, tama ve zemin alanlarnn en verimli ve etkin biimde
kullanmna imkn vermeli ve e zamanl malzeme akn kolaylatrmaldr. Mevcut operasyonlarn
etkinliini izlemek ve deerlendirmek iin metotlar gelitirilmeli ve uygulanmaldr.
12
Not - Bu artlarn yaln retim prensiplerine odaklanmas ve kalite ynetim sisteminin etkinliine
balantlandrlmas tavsiye edilir.
6.3.2 Acil durum plnlar

Kurulu, temel hizmetlerin kesilmeleri, igc eksiklii, temel ekipmanlarn arzas ve kullanm iadeleri gibi
olaand durumlarda mteri artlarnn karlanmas iin acil durum planlarn hazrlamaldr.
6.4 alma ortam

6.4 alma ortam

Kurulu, rn artlarna uygunluu salamak iin gereken alma ortamn belirlemeli ve ynetmelidir.
Not alma ortam terimi; fiziksel, evresel ve dier etkenler (grlt, scaklk, nem, aydnlatma veya
hava gibi) dahil iin gerekletirildii ortamdaki artlara ilikindir.
6.4.1 rn artlarnda uygunlua ulamak iin personel gvenlii

Kurulu tarafndan, bata tasarm, gelitirme ve retim prosesleri olmak zere, rn gvenlii ve alanlara
olan potansiyel risklerin azaltlmas konular zerinde zellikle durulmaldr.
6.4.2 Tesislerin temizlii

Kurulu, tesislerinin rn ve retim proses ihtiyalaryla uyumlu olarak belirli bir dzen, temizlik ve bakmn
srekliliini salamaldr.
7 rn gerekletirme
7.1 rn gerekletirmenin plnlanmas
7 rn gerekletirme
7.1 rn gerekletirmenin plnlanmas
Kurulu, rnn gerekletirilmesi iin gerekli prosesleri plnlamal ve oluturmaldr. rn gerekletirme
plnlamas, kalite ynetim sisteminin dier proseslerinin artlar ile tutarl olmaldr (bkz. Madde 4.1).
rn gerekletirme plnlamasnda, kurulu uygulanabildii lde aadakileri belirlemelidir:

a) rnle ilgili kalite hedefleri ve rn artlar,
b) Prosesler ve dokmanlarn oluturulmas ve rne zg kaynaklarn salanmas ihtiyac,
c) rne zg olarak gereken dorulama, geerli klma, izleme, lme, muayene ve deney faaliyetleri
ile rnn kabul kriterleri,
d) Gerekletirme proseslerinin ve bunlarn sonucunda oluan rnn, artlar karladna dair
kantlar salamak iin gereken kaytlar (bkz. Madde 4.2.4).
Bu plnlamann kts, kuruluun alma metoduna elverili bir biimde olmaldr.
Not 1 - Kalite ynetim sisteminin proseslerini (rn gerekletirme proseslerini de ieren) ve belirli bir
rne, projeye veya szlemeye uygulanacak kaynaklar belirten bir dokman, kalite pln olarak
adlandrlabilir.
Not 2 - Kurulu, Madde 7.3 te verilen artlar, rn gerekletirme proseslerinin oluturulmasnda da

uygulayabilir.
Not - Baz mteriler rn gerekletirmeye ulamak iin proje ynetimine veya ileri rn kalite plnlama
srecine bavururlar. leri rn kalite plnlamas, hata tespiti ile karlatrldnda hata nleme ve
srekli iyiletirme kavramlarn bir araya toplamakta ve disiplinler aras bir yaklam temeline
dayanmaktadr.
13
7.1.1 rn gerekletirme plnlamas - Ek

Mteri artlar ve bunlarn teknik artlaryla ilgili atflar, kalite plnnn bir bileeni olarak rn gerekletirme
plnlamasnn iine alnmaldr.
7.1.2 Kabul kriteri

Kabul kriteri kurulu tarafndan tanmlanmal ve istendiinde mteri tarafndan onaylanmaldr. Nitel
zelliklere gre numune alma yoluyla muayene yapldnda kabul seviyesi sfr hata olmaldr (Madde
8.2.3.1).
7.1.3 Gizlilik
Kurulu, mteri szlemeli rnlerin, gelitirme aamasndaki projelerin ve ilgili rn bilgilerinin gizliliini
salamaldr.
7.1.4 Deiiklik kontrol

Kurulu, rn gerekletirmeyi etkileyen deiiklikleri kontrol edecek ve tepki verecek bir prosese sahip
olmaldr. Mteri artlarna uyulmasn temin etmek iin herhangi bir tedarikinin neden olduu deiiklikler
dahil olmak zere her trl deiikliin etkileri deerlendirilmeli, dorulama ve geerli klma faaliyetleri
tanmlanmaldr. Uygulamadan nce deiikliklerin geerlilii salanmaldr.
zgn tasarmlarda, (performans ve/veya dayankllk da dahil olmak zere) deiikliklerin ekil, uyma ve
ilev zerindeki etkisi mteriyle birlikte gzden geirilmeli ve bylelikle btn etkiler uygun bir ekilde
deerlendirilebilmelidir.
Mteri tarafndan istendiinde, ilave dorulama/tantm artlar, yeni rn tantmnda istenilenlerde olduu
gibi karlanmaldr.
Not 1 - Mteri artlarna etki eden her trl rn gerekletirme deiiklii, mterinin bilgilendirilmesini ve
mutabakat salanmasn gerektirir.
Not 2 - Yukardaki art rn ve retim proses deiikliklerine uygulanr.
7.2 Mteri ile ilikili prosesler
7.2.1 rne ilikin artlarn belirlenmesi

7.2 Mteri ile ilikili prosesler
7.2.1 rne ilikin artlarn belirlenmesi

Kurulu;
a) Teslim ve teslim sonras faaliyetlere ait artlar dahil mteri tarafndan belirtilmi olan artlar,
b) Mteri tarafndan beyan edilmeyen ancak eer biliniyorsa, belirtilen veya amalanan kullanm iin
gerekli olan artlar,
c) rne uygulanabilir birincil ve ikincil mevzuat artlarn,
d) Kendisinin gerekli olduunu ngrd ilave artlar
belirlemelidir.
Not Teslim sonras faaliyetler rnein; garanti artlar erevesinde sunulan faaliyetleri, bakm hizmeti
gibi szleme ykmllklerini ve geri kazanm veya nihai olarak kullanm dna karma gibi
destek hizmetlerini ierir.
Not 1 - Teslimat sonras faaliyet, mteri szlemesi veya satn alma talebinin bir paras olarak salanan
her trl sat sonras rn servisini ierir.
Not 2 - Bu art kuruluun rn ve retim prosesleri hakkndaki bilgilerinin sonucu olarak tanmlanan geri
dnm, evre etkisi ve karakteristikleri kapsar. (Madde 7.3.2.3)
14
Not 3 - Madde c)ye uyulmas, malzemelerin temin edilmesi, depolanmas, tanmas, geri dnm, elden
karlmas veya imha edilmesi ile ilgili olarak uygulanan tm uygulanabilir yasal, gvenlik ve evre
dzenlemelerini kapsar.
7.2.1.1 Mterinin belirttii zel karakteristikler

Kurulu, zel karakteristiklerin belirtilmesi, dokmantasyonu ve kontrol iin mteri artlarna uygunluu
kantlamaldr.
7.2.2 rne ilikin artlarn gzden geirilmesi

7.2.2 rne ilikin artlarn gzden geirilmesi

Kurulu rne ilikin artlar gzden geirmelidir. Bu gzden geirme kuruluun, mteriye rn
salamay taahht etmesinden nce (rnein; tekliflerin verilmesi, szlemelerin veya siparilerin kabul,
szleme veya siparilerdeki deiikliklerin kabul) yaplmal ve
a) rn artlarnn tanmlanm olduunu,
b) nceden ifade edilenlerden farkl olan szleme veya sipari artlarnn zme kavuturulduunu,
c) Kuruluun tanmlanm artlar karlama yeterliliine sahip olduunu
Gzden geirmeye ve bu gzden geirmeden kaynaklanan faaliyetlerin sonularna ait kaytlar muhafaza
edilmelidir (bkz. Madde 4.2.4).
Mteri, artlar dokman halinde beyan etmediinde mteri artlar, kabulden nce kurulu tarafndan
teyit edilmelidir.
rn artlar deitiinde kurulu, uygun dokmanlarn deitirilmi ve ilgili personelin deien artlardan
haberdar edilmi olmasn salamaldr.
Not -nternet ortamndaki satlar gibi baz durumlarda, her sipari iin resm bir gzden geirme pratik
deildir. Gzden geirme bunun yerine, kataloglar veya tantm materyalleri gibi ilgili rn bilgilerini
kapsayabilir.
7.2.2.1 rne ilikin artlarn gzden geirilmesi - Ek

Resmi bir gzden geirmede, Madde 7.2.2de belirtilen artn kaldrlmas mteri onayn gerektirir (ISO
9001:2008 Madde 7.2.2deki Not ile birlikte deerlendirilmeli).
7.2.2.2 Kuruluun imalt yapabilirlii

Kurulu, szlemenin gzden geirme prosesinde nerilen rnlerin risk analizlerini de ierecek ekilde
retim yaplabilirliini aratrmal, onaylamal ve dokmante etmelidir.
7.2.3 Mteri ile iletiim

7.2.3 Mteri ile iletiim

Kurulu, mterileri ile aadaki konulardaki iletiim iin, etkin dzenlemeleri belirlemeli ve uygulamaldr:
a) rn bilgisi,
b) Deiiklikler dahil talepler, szlemeler veya sipariin gerekletirilmesi,
c) Mteri ikayetleri dahil mteri geri beslemesi.
7.2.3.1 Mteri ile iletiim - Ek

Kurulu, verileri de ieren gerekli bilgileri mteri tarafndan belirtilen dil ve formatta (rnek bilgisayar destekli
tasarm verileri, elektronik veri alverii) iletiim kurma yeteneine sahip olmaldr.
7.3 Tasarm ve gelitirme

Not - Madde 7.3n artlar, rn ve retim proses tasarm ve gelitirmesini kapsar ve hatann tespitinden
ok nlenmesine odaklanr.
15
7.3.1 Tasarm ve gelitirme planlamas

7.3 Tasarm ve gelitirme
7.3.1 Tasarm ve gelitirmenin planlanmas

Kurulu, rnn tasarmn ve gelitirilmesini plnlamal ve kontrol altnda bulundurmaldr.
Tasarm ve gelitirmenin plnlanmas srasnda kurulu, aadakileri belirlemelidir:
a) Tasarm ve gelitirme aamalar,
b) Her bir tasarm ve gelitirme aamasna uygun; gzden geirme, dorulama ve geerli klma
faaliyetleri,
c) Tasarm ve gelitirme iin sorumluluklar ve yetkiler.
Kurulu etkin iletiimi ve sorumluluklarn ak olarak tahsisini gvence altna almak iin, tasarm ve
gelitirmenin iinde yer alan farkl gruplar arasndaki ara yzleri ynetmelidir.
Plnlama kts, tasarm ve gelitirme ilerledike, uygulanabildii lde gncellenmelidir.
Not - Tasarm ve gelitirmenin gzden geirilmesi, dorulanmas ve geerli klnmas faaliyetlerinin her
birinin farkl amalar vardr. Bu faaliyetler, rn ve kurulu iin hangisi elverili ise, tek balarna
veya beraberce gerekletirilebilir ve kaydedilebilir.
7.3.1.1 Disiplinler aras yaklam

Kurulu rn gerekletirmeye hazrlanmak iin,
- zel karakteristiklerin geliimi/sonulandrlmas ve izlenmesi
- Potansiyel risklerin azaltlmasna ynelik faaliyetler de dahil olmak zere FMEAlarn gelitirilmesi ve
gzden geirilmesi ve
- Kontrol plnlarnn gelitirilmesi ve gzden geirilmesini,
kapsayan disiplinler aras bir yaklam kullanmaldr.
Not - Disiplinler aras yaklam genel olarak kuruluun tasarm, retim, mhendislik, kalite, imalt ve dier
uygun personelini kapsar.
7.3.2 Tasarm ve gelitirme girdileri

7.3.2 Tasarm ve gelitirme girdileri

rn artlarna ilikin girdiler belirlenmeli ve kaytlar muhafaza edilmelidir (bkz. Madde 4.2.4). Bu girdiler
aadakileri iermelidir:
a) Fonksiyonel artlar ve performans artlar,
b) Uygulanabilir birincil ve ikincil mevzuat artlar,
c) Uygulanabilir olduunda nceki benzer tasarmlardan elde edilen bilgi,
d) Tasarm ve gelitirme iin zorunlu olan dier artlar.
Girdiler, yeterli olmalar asndan gzden geirilmelidir. artlar eksiksiz, baka bir ekilde anlalmayacak
tarzda olmal ve birbiri ile elikili olmamaldr.
Not - zel karakteristikler (Madde 7.2.1.1) bu arta dahil edilmitir.
7.3.2.1 rn tasarm girdisi

Kurulu, aadakiler de dahil olmak zere rn tasarm girdi artlarn tanmlamal, dokmante etmeli ve
gzden geirmelidir;
- zel karakteristikler (Madde 7.3.2.3) tanmlama, izlenebilirlik ve ambalajlama gibi mteri artlar
(szlemenin gzden geirilmesi),
- Bilginin kullanm: kurulu, mevcut ve gelecekteki benzer yapdaki projeleri iin daha nceki tasarm
projeleri, rakiplerin analizleri, tedariki geri beslemeleri, i girdiler, saha verileri ve dier ilgili
kaynaklardan edinilen bilgileri yaygnlatrmak iin bir prosese sahip olmaldr,
- rn artlar, mr, gvenilirlik, dayankllk, bakm yaplabilirlii, zamanlama ve maliyet iin hedefleri.
16
7.3.2.2 retim prosesi tasarm girdisi

Kurulu;
- rn tasarm kt verileri,
- Verimlilik, proses yeterlilii ve maliyet hedefleri
- Eer varsa mteri artlar ve
- nceki gelitirmelerden kazanlan tecrbeleri,
ieren retim prosesi tasarm girdi artlarn tanmlamal, dokmante etmeli ve gzden geirmelidir.
Not - retim proses tasarm, problemlerin byklk derecesine ve karlalan risklere uygun hata nleme
metotlarnn kullanmn ierir.
7.3.2.3 zel karakteristikler

Kurulu zel karakteristikleri tanmlamal (Madde 7.3.3.d) ve
- Tm zel karakteristikleri kontrol plnna dahil etmeli,
- Mteri tarafndan belirlenmi tanmlar ve sembollerle uyumlu olmal ve
- zel karakteristikleri etkileyen proses admlarn dahil etmek iin mterinin zel karakteristik, sembol
veya kuruluun edeer sembol veya iaretlemesini ieren izimler, FMEAlar, kontrol plnlar ve
operatr talimatlarn kapsayan proses kontrol dokmanlarn tanmlamal
dr.
Not - zel karakteristikler, rn karakteristikleri ve proses parametrelerini ierebilirler.
7.3.3 Tasarm ve gelitirme ktlar

7.3.3 Tasarm ve gelitirme ktlar

Tasarm ve gelitirme ktlar, tasarm ve gelitirme girdilerine gre dorulamaya elverili bir biimde
olmal ve serbest braklmadan nce onaylanmaldr.
Tasarm ve gelitirme ktlar;

a) Tasarm ve gelitirme girdilerinin artlarn karlamal,
b) Satn alma, retim ve hizmetin sunumu ile ilgili uygun bilgiyi salamal,
c) rn kabul kriterlerini iermeli veya atf yapmal,
d) Bir rnn gvenli ve uygun kullanm iin zorunlu olan rn zelliklerini belirtmelidir.
Not retim ve hizmetin sunumu ile ilgili bilgi, rnn korunmas ile ilgili ayrntlar ierebilir.
7.3.3.1 rn tasarm ktlar-Ek

rn tasarm ktlar, rn tasarm girdi artlaryla dorulanacak ve geerli klnacak terimlerle ifade
edilmelidir. rn tasarm kts;
- Tasarm FMEAs, gvenilirlik sonular,
- rn zel karakteristikleri ve artnameleri,
- Uygun olduunda, rn hata nleme,
- Matematiksel bazl veriler veya izimleri ieren rn tanmlar,
- rn tasarm gzden geirme sonular ve
- Uygulanabilir olduu yerlerde, tehis klavuzlarn,
kapsamaldr.
7.3.3.2 mlat prosesi tasarm kts

mlat prosesi tasarm kts, imalt prosesi girdi artlaryla dorulanabilir terimlerle ifade edilmeli ve geerli
klnmaldr. mlat proses tasarm kts;
- artnameler ve izimleri,
- mlat proses ak emalar/yerleim,
- mlat proses FMEAlar,
- Kontrol plnlar (Madde 7.5.1.1.),
- talimatlar,
- Proses onay kabul kriteri,
- Kalite, gvenilirlik, bakm yaplabilirlik ve llebilirlik verileri
- Uygun olduunda, hata nleme faaliyetlerinin sonular ve
- rn/imalt proses uygunsuzluklarnn hzl tespiti ve geri besleme metotlarn,
17
kapsamaldr.
7.3.4 Tasarm ve gelitirmenin gzden geirilmesi

7.3.4 Tasarm ve gelitirmenin gzden geirilmesi

Elverili aamalarda, plnlanm dzenlemelere uygun olarak (bkz. Madde 7.3.1), aada verilen
amalar iin tasarm ve gelitirme sistemli olarak gzden geirilmelidir:
a) Tasarm ve gelitirme sonularnn, artlarn karlanmas asndan yeterliliinin deerlendirilmesi
iin,
b) Herhangi bir problemin belirlenmesi ve gerekli dzeltici faaliyetlerin nerilmesi iin.
Bu gibi gzden geirme faaliyetine katlanlar, gzden geirilmekte olan tasarm ve gelitirme
aamas/aamalar ile ilgili fonksiyonlarn temsilcilerini de iermelidir. Gzden geirmenin ve varsa gerekli
faaliyetlerin sonularnn kaytlar muhafaza edilmelidir (bkz. Madde 4.2.4).
Not - Bu gzden geirmeler, normal olarak, tasarm evreleri ile koordineli olmal ve imalt prosesi tasarm
ve gelitirmesini iermelidir.
7.3.4.1 zleme
Tasarm ve gelitirmenin belirlenmi aamalarndaki lmler, tanmlanmal, analiz edilmeli ve ynetimin
gzden geirmesine girdi olacak ekilde zet sonularla birlikte verilmelidir.
Not - Bu lmler duruma gre kalite risklerini, maliyetleri, temin sresini, kritik yollar ve dier hususlar
ierir.
7.3.5 Tasarm ve gelitirmenin dorulanmas

7.3.5 Tasarm ve gelitirmenin dorulanmas

Plnlanm dzenlemelere uygun olarak (bkz. Madde 7.3.1); tasarm ve gelitirme ktlarnn, tasarm ve
gelitirme girdi artlarn karladn gvence altna almak amac ile dorulama yaplmaldr.
Dorulamann ve varsa gerekli faaliyetlerin sonularnn kaytlar muhafaza edilmelidir (bkz. Madde 4.2.4).
7.3.6 Tasarm ve gelitirmenin geerli klnmas

7.3.6 Tasarm ve gelitirmenin geerli klnmas

Tasarm ve gelitirmenin geerli klnmas, niha rnn, eer biliniyorsa, belirtilen uygulama veya
amalanan kullanm iin gerekli olan artlar karlayacak yeterlilikte olduunu gvence altna almak iin
plnlanm dzenlemelere uygun olarak (bkz. Madde 7.3.1) yaplmaldr. Uygulanabildii yerlerde geerli
klma, rnn tesliminden veya uygulanmasndan nce tamamlanm olmaldr. Geerli klmann ve varsa
gerekli faaliyetlerin sonularnn kaytlar muhafaza edilmelidir (bkz. Madde 4.2.4).
Not 1 - Geerlilik prosesi, normal olarak benzer rnler ieren saha raporlarnn analizini ierir.
Not 2 - Yukardaki Madde 7.3.5 ve Madde 7.3.6nin artlar, hem rne, hem de imalt prosesine uygulanr.
7.3.6.1 Tasarm ve gelitirmenin geerli klnmas - Ek

Tasarm ve gelitirmenin geerli klnmas program zamanlamasn da ieren mteri artlarna uygun olarak
yaplmaldr.
7.3.6.2 Prototip program

Mteri tarafndan istendiinde, kurulu bir prototip programa ve kontrol plnna sahip olmaldr. Kurulu,
mmkn olan yerlerde, retimde kullanlacak olanla ayn tedarikileri, aralar ve imalt proseslerini
kullanmaldr.
18
Btn performans deneyi faaliyetleri, zamannda tamamlanma ve artlara uygunluk ynnden izlenmelidir.
Hizmetler d kaynaklar tarafndan salandnda, kurulu teknik liderlik de dahil d kaynaklarca salanan
hizmetlerden sorumlu olmaldr.
7.3.6.3 rn onay prosesi

Kurulu, mteri tarafndan kabul edilen rn ve imalt prosesi onay prosedrne uymaldr.
Not - rn onay, imalt prosesinin dorulanmasndan sonra olmaldr.
Bu rn ve imalt proses onay prosedr ayrca tedarikilere de uygulanmaldr.
7.3.7 Tasarm ve gelitirme deiikliklerinin kontrol

7.3.7 Tasarm ve gelitirme deiikliklerinin kontrol

Tasarm ve gelitirme deiiklikleri belirlenmeli ve kaytlar muhafaza edilmelidir. Bu deiiklikler
uygulanabildii lde gzden geirilmeli, dorulanmal ve geerli klnmal; ve uygulanmadan nce
onaylanmaldr. Tasarm ve gelitirme deiikliklerinin gzden geirilmesi; deiikliklerin, rn oluturan
paralar ve teslim edilmi olan rnler zerindeki etkisinin deerlendirilmesini de iermelidir. Deiikliklerin
gzden geirilmesinin ve gerekli faaliyetlerin sonularnn kaytlar muhafaza edilmelidir (bkz. Madde
4.2.4).
Not - Tasarm ve gelitirme deiiklikleri, rnn mr srecindeki tm deiiklikleri ierir (Madde 7.1.4).
7.4 Satn alma
7.4.1 Satn alma prosesi

7.4 Satn alma
7.4.1 Satn alma prosesi

Kurulu, satn alnan rnn, belirtilen satn alma artlarna uygun olmasn gvence altna almaldr.
Tedarikiye ve satn alnan rne uygulanan kontroln tipi ve kapsam, satn alnan rnn sonraki rn
gerekletirmesine veya niha rne olan etkisine baml olmaldr.
KURULU TEDARKLERN, KURULU ARTLARINA UYGUN RN SALAMA YETENE TEMELNDE

DEERLENDRMEL VE SEMELDR. SEME, DEERLENDRME VE YENDEN DEERLENDRME KRTERLER
OLUTURULMALIDIR. DEERLENDRMENN VE VARSA BU DEERLENDRME SONUCU OLARAK ORTAYA IKAN
GEREKL FAALYETLERN SONULARININ KAYITLARI MUHAFAZA EDLMELDR (BKZ. MADDE 4.2.4).
Not 1 - Satn alnan rnler ksmi montaj, sralama, snflandrma, yeniden ileme ve kalibrasyon hizmetleri
gibi mteri artlarn etkileyen tm rn ve hizmetleri iermelidir.
Not 2 - Tedarikilerin birlemesi, ynetimin el deitirmesi ve bunlara bal ortaklklarn kurulmas

durumunda, kurulu tedarikinin kalite ynetim sisteminin ve bu sistemin etkinliinin srekliliini
dorulamaldr.
7.4.1.1 Birincil ve ikincil mevzuatlara uygunluk

rnde satn alnarak kullanlan tm rnler veya malzemeler uygulanabilir birincil ve ikincil mevzuat
artlarna uygun olmaldr.
7.4.1.2 Tedarikinin kalite ynetim sisteminin gelitirilmesi

Kurulu, bu Teknik artnameye tedarikinin uygunluunu salamak amacyla, tedarikinin kalite ynetim
sistemini gelitirmelidir. ISO 9001:2008e uygunluk, bu amac gerekletirmenin ilk admdr.
19
Not - Gelitirme iin tedarikilerin ncelii, rnein tedarikilerin kalite performans ve tedarik edilen rnn
nemine bal olarak deiir
Mteri tarafndan aksi belirtilmedii takdirde, kuruluun tedarikileri, akredite edilmi 3. taraf belgelendirme
kuruluu tarafndan ISO 9001:2008e gre belgelendirilmi olmaldr.
7.4.1.3 Mteri onayl kaynaklar

Szlemede belirtildiinde (rnein; mteri mhendislik izimleri, artname), kurulu rnleri, malzemeyi
veya hizmetleri onayl kaynaklardan satn almaldr.
Takm/mastar tedarikileri de dahil mteri tarafndan tayin edilen kaynaklarn kullanm, kuruluun satn
alnan rnlerin kalitesini salama sorumluluunu ortadan kaldrmaz.
7.4.2 Satn alma bilgisi

7.4.2 Satn alma bilgisi

Satn alma bilgisi, satn alnacak rn tanmlamal ve uygun olduu lde aadakileri iermelidir:
a) rn onay, prosedrler, prosesler ve donanm artlar,
b) Personel nitelii ile ilgili artlar,
c) Kalite ynetim sistemi artlar.
Kurulu tedarikilere iletilmeden nce, belirtilen satn alma artlarnn yeterliliini gvence altna almaldr.
7.4.3 Satn alnan rnn dorulanmas

7.4.3 Satn alnan rnn dorulanmas

Kurulu satn alnan rnn, belirtilen satn alma artlarn karlamasn gvence altna almak iin
muayene ve dier gerekli faaliyetleri oluturmal ve uygulamaldr.
Kendisinin veya mterisinin dorulamay tedariki tesislerinde yapmak istemesi durumunda, kurulu,
satn alma bilgileri ierisinde, amalanan dorulamayla ilgili dzenlemeleri ve rnn serbest brakma
metodunu belirtmelidir.
7.4.3.1 Giren rnn artlara uygunluu

Kurulu, aadaki metotlarn bir veya daha fazlasndan faydalanarak satn alnan rnn kalitesini gvence
altna almak iin (Madde 7.4.3) bir prosese sahip olmaldr.;
- Kurulu tarafndan istatistik veriler elde edilmesi ve deerlendirilmesi;
- Performansa dayal olarak numune alma yoluyla girdi muayenesi ve/veya deneylerin yaplmas;
- Kabul edilebilir sevk edilmi rn artlarna uygunluk kaytlar ile birletirildiinde, tedarikinin retim
alanlarnda ikinci veya nc taraf deerlendirmeleri veya tetkikleri,
- Tayin edilen lboratuvar tarafndan para deerlendirmesi;
- Mteriyle anlamaya varlan dier metotlar.
7.4.3.2 Tedarikinin zlenmesi

Tedarikinin performans aada belirtilen gstergeler araclyla izlenmelidir;
- Teslim edilen rnn artlara uygunluu;
- Mteri iadeleri dahil mteride ortaya kan uygunsuzluklar,
- Teslimat program performans (ek navlun olaylar dahil);
- Kalite veya sevkyat teslimatna ilikin zel statl mteri bildirimleri.
Kurulu, tedarikinin imalt proseslerinin performansnn izlemesini tevik etmelidir.
20
7.5 retim ve hizmetin sunumu
7.5.1 retim ve hizmetin sunumunun kontrol

7.5 retim ve hizmetin sunumu
7.5.1 retim ve hizmetin sunumunun kontrol

Kurulu, retim ve hizmetin sunumunu kontrol altndaki koullarda plnlamal ve yrtmelidir. Kontrol altndaki
koullar uygulanabildii lde;
a) rn karakteristiklerini tanmlayan bilgilerin mevcudiyetini,
b) Gerekli olduunda alma talimatlarnn mevcudiyetini,
c) Elverili donanmn kullanmn,
d) zleme ve lme donanmnn mevcudiyetini ve kullanmn,
e) zleme ve lmenin uygulanmasn,
f) rnn serbest braklmas, teslimat ve teslimat sonras faaliyetlerin uygulanmasn
kapsamaldr.
7.5.1.1 Kontrol pln

Kurulu;
- Paralar gibi ham malzemelerin retimi iin prosesler de dahil, temin edilen rnn sistem, alt sistem,
para ve/veya malzeme dzeyinde kontrol plnlarn gelitirmeli ( Ek A) ve
- Tasarm FMEA (Hata Trleri ve Etkileri Analizi) ve imalt prosesi (FMEA) ktklarn dikkate alan n
retim ve retim faaliyetleri iin bir kontrol plnna sahip olmaldr.
KONTROL PLNI;
- malat prosesinin kontrol iin kullanlan kontrollerin listesini yapmal,
- Hem mteri, hem de kurulu tarafndan tanmlanan (Madde 7.3.2.3.) zel karakteristiklere uygulanan
kontrol izlemek iin gerekli metotlar iermeli,
- Varsa, mteri tarafndan istenen bilgileri iermeli ve
- Proses kararsz hale geldiinde veya istatistiksel olarak yetersiz olmaya baladnda belirlenen tepki
plnn balatmaldr. (Madde 8.2.3.1)
Kontrol plnlar; rn, imalt prosesini lm, tedariki faaliyetlerini, temin kaynaklarn veya FMEAy
(Madde 7.1.4) etkileyen bir deiiklik olduunda gzden geirilmeli ve gncellenmelidir.
Not - Kontrol plnnn gzden geirilmesi veya gncellenmesinden sonra mteri onay gerekebilir.
7.5.1.2 alma talimatlar

Kurulu rnn artlara uygunluunu etkileyen proseslerin altrlmasndan sorumlu olan tm personel iin
dokmante edilmi alma talimatlar hazrlamaldr. Bu talimatlar alma alannda kullanm iin ulalabilir
olmaldr.
Bu talimatlar kalite pln, kontrol pln ve rn gerekletirme prosesleri gibi kaynaklardan tretilmelidir.
7.5.1.3 dzenlerinin dorulanmas

dzenleri, iin ilk devreye alnmasnda, malzeme deiimlerinde veya i deiiklikleri gibi durumlarda
dorulanmaldr.
alma talimatlar ayar yapan personel iin kullanlabilir olmaldr. Kurulu, uygulanabilir olduunda,
dorulama iin istatistik metotlarn kullanmaldr.
Not - Son para karlatrmalar tavsiye edilir.
21
7.5.1.4 nleyici ve kestirimci bakm

Kurulu kilit proses tehizatn belirlemeli ve makine/tehizat bakm iin kaynaklar salamal ve etkin bir
toplam kestirimci bakm sistemi gelitirmelidir. Bu sistem en az;
- Plnl bakm faaliyetlerini,
- Tehizatn, takmlarn ve mastarlarn ambalajlanmasn ve korunmasn,
- Kilit imalt tehizat iin yedek paralarn bulunabilirliini,
- Bakm hedeflerinin dokmante edilmesini, deerlendirilmesini ve iyiletirilmesini,
iermelidir.
Kurulu, retim tehizatnn etkinliini ve verimliliini srekli iyiletirmek iin kestirimci bakm metotlarndan
yararlanmaldr.
7.5.1.5 retim takmlarnn ynetimi

Kurulu takm ve mastar tasarm, retimi ve dorulama faaliyetleri iin kaynaklar temin etmelidir.
Kurulu retim takmlarnn ynetimi iin;
- Bakm ve onarm tesisleri ve personelini,
- Depolama ve tekrar kullanma hazr hale getirmeyi,
- Ayarlar,
- Anan takmlar iin takm deiim programlarn,
- Mhendislik deiikliklerinin seviyesi de dahil takm tasarmndaki deiikliklerin dokmantasyonunu,
- Takm deiiklikleri ve dokmanlardaki revizyonlar,
- Takmlarn belirlenmesi, takmlarn retim, tamir veya elden karma gibi
durumlarn tanmlanmasn ieren bir sistem kurmal ve uygulamaldr.
Herhangi bir i iin d kaynak kullanldnda, kurulu bu faaliyetleri izlemek iin bir sistem kurmaldr.
Not - Bu art, ara servis paralarnn takmlarnn bulunabilirliine de uygulanr.
7.5.1.6 retim programlanmas

retim, prosesin temel aamalarnda retim bilgilerine ulamaya izin veren ve sipari esasl bir bilgi
sistemiyle desteklenen, tam zamannda retimde olduu gibi mteri artlarn karlamak iin
programlanmaldr.
7.5.1.7 Servisten bilgi geri beslemesi

Servis kurulularndan imalt, mhendislii ve tasarm faaliyetlerini ilgilendiren bilgilerin iletimi iin bir proses
oluturulmal ve sreklilii salanmaldr.
Not - Servis kurulularndan ibaresinin bu maddeye eklenmesinden kast, kuruluun kendi dnda oluan
uygunsuzluklardan bilgi sahibi olmasn salamaktr.
7.5.1.8 Mteri ile yaplan servis anlamas

Mteri ile yaplan bir servis anlamas olduunda, kurulu;
- Tm kurulu servis merkezlerinin,
- Tm zel amal takm veya lm tehizatnn ve
- Servis personelinin eitiminin,
etkinliini dorulamaldr.
7.5.2 retim ve hizmetin sunumu iin proseslerin geerli klnmas

7.5.2 retim ve hizmetin sunumu iin proseslerin geerli klnmas

Kurulu, elde edilen ktnn sonraki izleme ve lme ile dorulanamad ve bunun sonucu olarak
kusurlarn, ancak rn kullanma girdikten veya hizmet verildikten sonra grlebildii retim ve hizmetin
sunumu proseslerini geerli klmaldr.
Geerli klma, bu proseslerin plnlanm sonulara ulaabilme yeteneini gstermelidir;
Kurulu, bu prosesler iin aadakiler dahil uygulanabildii lde dzenlemeler oluturmaldr:

a) Bu proseslerin gzden geirilmesi ve onaylanmas iin tanmlanm kriterler,
b) Donanmn onaylanmas ve personelin nitelendirilmesi,
c) Belirli metotlarn ve prosedrlerin kullanlmas,
22
d) Kaytlarla ilgili artlar (bkz. Madde 4.2.4),

e) Yeniden geerli klma.
7.5.2.1 retim ve hizmetin sunumu iin proseslerin geerli klnmas Ek

Madde 7.5.2de belirtilen artlar retim ve hizmetin salanmas proseslerinin tmne uygulanmaldr.
7.5.3 Tanmlama ve izlenebilirlik

7.5.3 Tanmlama ve izlenebilirlik

Gereken yerlerde kurulu rn, rn gerekletirmesi boyunca uygun yollarla tanmlamaldr.
Kurulu rnn durumunu, rn gerekletirmesi boyunca izleme ve lme artlar asndan

tanmlamaldr.
zlenebilirlik bir art olduunda kurulu, o rne zel olan tanmlamay kontrol altnda bulundurmal ve
kaytlar muhafaza etmelidir (bkz. Madde 4.2.4).
Not - Baz endstri sektrlerinde konfigrasyon ynetimi, tanmlama ve izlenebilirliin srekliliini salayan bir
aratr.
Not - Otomatik retimde malzeme transfer prosesindeki gibi, rnn doas gerei aka belirgin
olmadka, rnn muayene ve deney durumu rnn retim akndaki yeri ile gsterilmez.
Alternatiflere, muayene ve deney durumu aka belirlenmi, dokmante edilmi ise ve belirlenen
amaca ulatryorsa izin verilir.
7.5.3.1 Tanmlama ve izlenebilirlik -Ek

Madde 7.5.3.te belirtilen uygun olduunda ibaresi uygulanmaz.
7.5.4 Mteri mlkiyeti

7.5.4 Mteri mlkiyeti

Kendi kontrol altnda olduu veya kendisi tarafndan kullanld srece kurulu, mteri mlkiyetine
dikkat gstermelidir. Kurulu, kullanm iin veya rnle bir araya getirmek iin salanan mteri mlkiyetini
tanmlamal, dorulamal, korumal ve gvenliini salamaldr. Herhangi bir mteri mlk kaybolur, zarar
grr veya bir ekilde kullanm iin elverisiz halde bulunursa kurulu, bu durumu mteriye rapor etmeli
ve kaytlar muhafaza etmelidir (bkz. Madde 4.2.4).
Not - Mteri mlkiyeti, fikri mlkiyeti ve kiiye ait verileri kapsayabilir.
Not - Bu madde mteriye ait geri dnebilir ambalaj da ierir.
7.5.4.1 Mteri mlkiyetindeki retim takmlar

Her bir parann sahibinin grlebilir ve belirlenebilir olmas iin mteri mlkiyetindeki aralar, imalt, deney
ve muayene takmlar ve tehizat kalc ekilde iaretlenmelidir.
7.5.5 rnn muhafazas

7.5.5 rnn muhafazas

Kurulu artlara uygunluun srekliliini salamak iin, i proses sresince ve istenen yere teslim
edilinceye kadar rn muhafaza etmelidir. Bu muhafaza, uygulanabildii lde; tanmlamay, tamay,
ambalajlamay, depolamay ve korumay iermelidir. Muhafaza, rn tekil eden paralara da
uygulanmaldr.
23
7.5.5.1 Depolama ve envanter

Bozulma olup olmadn tespit etmek iin, stoktaki rnn durumu, uygun olan plnl aralklarla kontrol
edilmelidir.
Kurulu, zaman iinde envanter dnmn etkili klmak ve stok devrini gvence altna almak iin, ilk giren
ilk kar (FIFO) gibi bir envanter ynetim sistemini kullanmaldr. Kullanmdan kalkm rnler, uygun
olmayan rnlere benzer ekilde kontrol edilecektir.
7.6 zleme ve lme donanmnn kontrol

7.6 zleme ve lme donanmnn kontrol

Kurulu rnn belirlenen artlara uygunluuna ilikin kant salamak zere gerekletirecei izleme ve
lmeleri, ve bunun iin gereken izleme ve lme donanmn belirlemelidir.
Kurulu, izleme ve lmelerin yaplabilmesini ve bunlarn izleme ve lme artlar ile tutarl olmasn
gvence altna alacak prosesleri oluturmaldr.
Gerekli olduu yerlerde, sonularn geerliliinden emin olunmas iin lme donanm;
a) Belirtilmi aralklarla veya kullanmdan nce, uluslararas veya ulusal lme standardlarna izlenebilir
lme standardlar ile kalibre edilmeli veya dorulanmal veya her ikisi de uygulanmaldr. Bu tipte
standardlarn bulunmad yerlerde, kalibrasyon ve dorulamada esas alnan hususlar kaydedilmelidir
(bkz. Madde 4.2.4).
b) Gerekli olduka ayarlanmal veya yeniden ayarlanmaldr.
c) Kalibrasyon durumunu belirlemeye imkan verecek ekilde tanmlanm olmaldr.
d) lme sonularn geersiz klabilecek ayarlamalara kar emniyete alnmaldr.
e) Tama, bakm ve depolama srasnda oluabilecek hasar ve bozulmalara kar korunmu olmaldr.
lave olarak kurulu, donanmn artlara uygun olmad grldnde, nceden yaplm lme
sonularnn geerliliini deerlendirmeli ve kaydetmelidir. Kurulu, donanm ve bu durumdan etkilenen
rnle ilgili gereken tedbiri almaldr.
Kalibrasyon ve dorulama sonularnn kaytlar muhafaza edilmelidir (bkz. Madde 4.2.4).
Belirtilmi artlarn izlenmesi ve llmesinde bilgisayar yazlm kullanldnda, yazlmn istenen

uygulamay yerine getirme yetenei teyit edilmelidir. Bu ilem ilk kullanmdan nce gerekletirilmeli ve
gerekli olduka yeniden teyit edilmelidir.
Not Bilgisayar yazlmnn istenen uygulamay yerine getirme yeteneinin teyidi tipik olarak, yazlmn
dorulanmasn ve kullanma elverililiinin sreklilii amacyla konfigrasyon ynetimini ierir.
Not - Cihazn kalibrasyon kaydn belirten izlenebilir bir numara veya dier bir iaretleme, yukardaki c
maddesinin artlarn karlar.
7.6.1 lm sistem analizi

Her eit lm ve deney cihaz sisteminin sonularndaki mevcut deiimi analiz etmek iin istatistiksel
almalar yaplmaldr. Bu art, kontrol plnnda belirtilen lm sistemlerine uygulanmaldr. Kullanlan
analitik metotlar ve kabul kriterleri, lm sistem analizi hakkndaki mteri referans el kitabna uygun
olmaldr. Dier analitik metotlar ve kabul kriterleri, mteri tarafndan onayland takdirde kullanlabilir.
7.6.2 Kalibrasyon/Dorulama kaytlar

rnn belirlenmi artlara uygunluunu kantlamak iin, alana ve mteriye ait ekipmanlar da ierecek
ekilde, tm mastar, lm ve deney ekipmanlarnn kalibrasyon/dorulama faaliyet kaytlar;
- Kalibre edildii lm standardn da ieren ekipman tanmlamasn,
- Mhendislik deiimlerini takiben revizyonlar,
- Kalibrasyon veya dorulama iin teslim alnan, herhangi bir artname d okumay,
- artname d durumun etkilerinin bir deerlendirmesini,
- Kalibrasyon, dorulama sonras artnamelere uygunluk beyann ve
- pheli rn veya malzemenin sevki durumunda mterinin bilgilendirilmesini,
iermelidir.
24
7.6.3 Lboratuvar artlar
7.6.3.1 lboratuvar
Kurulua ait bir i lboratuvar; muayene, deney veya kalibrasyon hizmetleri gerekletirme yeteneini ieren
tanml bir kapsama sahip olmaldr. Bu lboratuvarn kapsam, kalite ynetim sistem dokmantasyonuna
dahil edilmelidir. Lboratuvar, en az;
- Lboratuvar prosedrlerinin uygunluunu,
- Lboratuvar personelinin yeterlilii,
- rnn deneye tbi tutulmas,
- Bu hizmetleri izlenebilir, doru bir ekilde ilgili proses standardlarna (rn. ASTM, EN) uygun olarak
gerekletirme kabiliyeti ve
- lgili kaytlarn gzden geirilmesi,
iin teknik gereklilikleri belirlemeli ve uygulamaldr.
Not - ISO/IEC 17025e gre akreditasyon, kuruluun i lboratuvarnn bu arta uygunluunu gstermek iin
kullanlabilir, ancak mecburi deildir.
7.6.3.2 D lboratuvar
Kurulu tarafndan muayene, deney ve kalibrasyon hizmetlerinde kullanlan d/ticari/bamsz Lboratuvar
olanaklar, istenilen muayene, deney veya kalibrasyonlar gerekletirme yeteneini ieren bir kapsama
sahip olmaldr ve,
- D lboratuvarn mteri tarafndan kabul edildiine dair kant bulunmal veya
- Lboratuvar ISO/IEC 17025 veya ulusal edeerine gre akredite olmaldr.
Not 1 - Lboratuvarn ISO/IEC 17025 veya ulusal edeerinin ieriini karladna dair bu tr kant,
rnein, mteri deerlendirmesi ile veya mteri onayl ikinci parti deerlendirme ile gsterilebilir.
Not 2 - Belirli bir ekipman iin yeterli bir kalibrasyon lboratuvar mevcut deilse, kalibrasyon hizmeti
ekipman reticisi tarafndan yaplabilir. Bu gibi durumlarda, kurulu Madde 7.6.3.1de belirtilen
artlarn karlanmasn salamaldr.
8 lme, analiz ve iyiletirme

8.1 Genel
8 lme, analiz ve iyiletirme

8.1 Genel
Kurulu, aadakiler iin gerekli olan izleme, lme, analiz ve iyiletirme proseslerini plnlamal ve
uygulamaldr:
a rn artlarna uygunluu gstermek,
b) Kalite ynetim sisteminin uygunluunu gvence altna almak,
c) Kalite ynetim sisteminin etkinliini srekli iyiletirmek.
Bu, istatistiksel teknikler ve bu tekniklerin kullanm seviyesini de iine alan, uygulanabilir metotlarn
belirlenmesini iermelidir.
8.1.1 statistiksel aralarn belirlenmesi

leri kalite plnlamas esnasnda her bir proses iin uygun istatistiksel aralar belirlenmeli ve kontrol
plnlarna dahil edilmelidir.
8.1.2 Temel istatistiksel kavramlarn bilgisi

Deiim, kontrol (kararllk), proses yeterlilii ve gereinden fazla-ayarlama gibi temel istatistiksel kavramlar
kuruluun btn mensuplar tarafndan anlalmal ve kullanlmaldr.
25
8.2 zleme ve lme
8.2.1 Mteri memnuniyeti

8.2 zleme ve lme
8.2.1 Mteri memnuniyeti

Kalite ynetim sisteminin performansnn lmelerinden birisi olarak kurulu, mteri artlarnn karlanp
karlanmad hakkndaki mteri alglamas ile ilgili bilgileri izlemelidir. Bu bilgileri elde etmek ve
kullanmak iin metotlar belirlenmelidir.
Not Mteri alglamasnn izlenmesi; mteri memnuniyeti anketleri, teslim edilen rnn kalitesi ile ilgili
mteri verileri, kullanc tercihi anketleri, i kayb analizleri, takdir etmeler, garanti kapsamnda gelen
talepler ve satclardan gelen raporlar gibi kaynaklardan girdi elde etmeyi iine alabilir.
Not - ve d mteriler dikkate alnmaldr.
8.2.1.1 Mteri memnuniyeti-Ek

Kuruluta mteri memnuniyeti, gerekletirme proseslerinin performans srekli deerlendirilerek
izlenmelidir. Performans gstergeleri, objektif verilere dayanmal ve aadakilerle snrl olmamakla birlikte;
- Teslim edilen paralarn kalite performansn,
- Mteri iadelerini ieren mteride ortaya kan bozulmalar,
- Teslimat program performansn (ar navlun olaylar da dahil) ve
- Kalite veya teslimat konularna ilikin mteri bildirimlerini
iermelidir.
Kurulu, mteri artlarna uyumu gstermek amacyla rn kalitesi ve proseslerin verimlilii iin, retim
proseslerinin performansn izlemelidir.
8.2.2 tetkik
8.2.2 tetkik
Kurulu, kalite ynetim sisteminin;
a) Plnlanm dzenlemelere (bkz. Madde 7.1), bu Standardn artlarna ve kurulu tarafndan
oluturulan kalite ynetim sistemi artlarna uyup uymadn,
b) Etkin olarak uygulanp uygulanmad ve srekliliinin salanp salanmadn
belirlemek iin plnlanm aralklarla i tetkikler gerekletirilmelidir.
Bir tetkik program, tetkik edilecek alanlarn ve proseslerin durum ve nemleri ve bunun yan sra gemi
tetkiklerin sonular gz nnde bulundurularak planlanmaldr. Tetkik kriterleri, kapsam, skl ve
metotlar tanmlanmaldr. Tetkikilerin seimi ve tetkikin gerekletirilmesi, tetkik prosesinin objektifliini
ve tarafszln gvence altna almaldr. Tetkikiler kendi ilerini tetkik etmemelidir.
Tetkiklerin plnlanmas, gerekletirilmesi, kaytlarn oluturulmas ve sonularn rapor edilmesi iin

sorumluluk ve artlar tanmlamak amacyla dokmante edilmi bir prosedr oluturulmaldr.
Tetkiklerin ve tetkik sonularnn kaytlar muhafaza edilmelidir (bkz. Madde 4.2.4).
Tetkik edilen alandan sorumlu ynetim, tespit edilmi uygunsuzluklarn ve bunlarn nedenlerinin ortadan
kaldrlmas iin gereksiz bir gecikme olmakszn gereken dzeltmelerin ve dzeltici faaliyetlerin
gerekletirilmesini gvence altna almaldr. Takip faaliyetleri, gerekletirilen faaliyetlerin dorulanmas
ve dorulama sonularnn raporlanmasn kapsamaldr (bkz. Madde 8.5.2).
Not Klavuzluk iin ISO 19011 Standardna baklmaldr.
26
8.2.2.1 Kalite ynetim sistemi tetkiki

Kurulu, kalite ynetim sistemini bu teknik artname ve herhangi bir ilave kalite ynetim sistemi artlarna
uygunluunu dorulamak iin tetkik etmelidir.
8.2.2.2 mlat prosesi tetkiki

Kurulu, her bir imalt prosesini, etkinliini belirlemek iin tetkik etmelidir.
8.2.2.3 rn tetkiki
Kurulu, retimin ve teslimatn uygun aamalarnda rnlerin; rn boyutlar, fonksiyonellik, ambalajlama ve
iaretleme gibi tm belirlenmi artlara uygunluunu dorulamak amacyla tanmlanm sklkta tetkik
etmelidir.
8.2.2.4 tetkik planlar

tetkikler, kalite ynetimiyle ilgili tm prosesleri, faaliyetleri ve vardiyalar kapsamal ve yllk plna gre
programlanmaldr.
/d uygunsuzluklar veya mteri ikayetleri olduunda, tetkik skl uygun ekilde artrlmaldr.
Not - Her tetkik iin spesifik kontrol listeleri kullanlmaldr.
8.2.2.5 tetkikilerin nitelendirilmesi.

Kurulu bu teknik artnamenin (Madde 6.2.2) artlarn tetkik edebilecek yeterlilikte i tetkikilere sahip
olmaldr.
8.2.3 Proseslerin izlenmesi ve llmesi

8.2.3 Proseslerin izlenmesi ve llmesi

Kurulu, kalite ynetim sistemi proseslerinin izlenmesi ve uygulanabilen durumlarda llmesi iin uygun
metotlar uygulamaldr. Bu metotlar proseslerin, plnlanm sonulara ulaabilme yeteneini
gstermelidir. Plnlanm sonulara ulalamadnda, uygulanabildii lde dzeltmeler ve dzeltici
faaliyetler gerekletirilmelidir.
Not Uygun metotlar belirlerken kuruluun; her bir prosesi iin uygun izleme ve lmenin tipi ve
kapsamn, bu proseslerin rn artlarna uygunluk ve kalite ynetim sisteminin etkinlii zerindeki
etkilerine gre dikkate almas tavsiye edilebilir.
8.2.3.1 mlat proseslerinin izlenmesi ve llmesi

Kurulu, proses yeterliliini dorulamak ve proses kontrol iin ilave girdi salamak amacyla, tm yeni retim
prosesleri ile ilgili (montaj veya i sralar dahil) proses almalar gerekletirmelidir. Proses almalarnn
sonular, uygulanabildii yerlerde retim, lm, deney ve bakm talimatlar yoluyla spesifikasyonlarla
birlikte dokmante edilmelidir. Bu dokmanlar kabul kriterlerinin yan sra imalt prosesinin yeterlilii,
gvenilirlii, bakm yaplabilirlii ve yararlanlabilirlii iin hedefleri iermelidir.
Kurulu imalt proses yeterlilii veya performansn mteri para onay prosesi artlarnda belirtildii ekilde
srdrmelidir. Kurulu, kontrol pln ve proses ak emasnn;
- lm teknikleri,
- rnekleme plnlar,
- Kabul kriterleri ve
- Kabul kriterleri karlanmadnda uygulanacak tepki plnlarna,
ball kapsayacak ekilde uygulanmasn salamaldr.
Takm deiimi veya makine tamiri gibi nemli proses olaylar kaydedilmelidir.
Kurulu, kontrol plnndaki, karakteristiklerden istatistik olarak yeterli olmayan veya kararl olmayanlar iin
tepki plnlar balatmaldr. Bu tepki plnlar uygun olan ekilde rnn kontroll alana alnmasn ve daha
sonra % 100 muayeneye tbi tutulmasn iermelidir. Kurulu tarafndan, prosesin kararl ve yeterli hale
geldiinden emin olmak iin belirtilmi zamanlamay ve tayin edilen sorumluluklar gsteren bir dzeltici
faaliyet pln tamamlanmaldr. Plnlar istenirse, mteri ile birlikte gzden geirilmeli ve mteri tarafndan
onaylanmaldr.
27
Kurulu, proses deiikliklerinin yrrle girdii tarihlerin kaytlarn muhafaza etmelidir.
8.2.4 rnn izlenmesi ve llmesi

8.2.4 rnn izlenmesi ve llmesi

Kurulu, rn artlarnn yerine getirildiini dorulamak iin rn karakteristiklerini izlemeli ve lmelidir.
Bu izleme ve lme, rn gerekletirme prosesinin uygun aamalarnda, plnlanan dzenlemelere gre
gerekletirilmelidir (bkz. Madde 7.1). Kabul kriterlerine uygunluun kantlar muhafaza edilmelidir.
Kaytlar, rnn mteriye teslim iin serbest braklmasna izin veren kii/kiileri gstermelidir (bkz.
Madde 4.2.4).
lgili yetkili ve uygulanabildii takdirde mteri tarafndan bakaca onaylanmadka, plnlanm

dzenlemeler (bkz. Madde 7.1) tatmin edici lde tamamlanmadan rn mteri iin serbest
braklmamal ve mteriye hizmet sunulmamaldr.
Not - Kurulu, belirlenen i ve d artlara uygunluu izlemek iin rn parametrelerini seerken,

- lm tipleri,
- Uygun lm aralar ve
- Gerekli yeterlilik ve niteliklere,
bal olarak, rn karakteristiklerinin tipini belirlemelidir.
8.2.4.1 Yerleim muayenesi ve fonksiyonel deneylere tbi tutma

Her rn iin, kontrol plnlarnda belirlendii ekilde, uygulanabilir mteri mhendislik malzemesi ve
performans standardlarna gre bir yerleim muayenesi ve fonksiyonel dorulama yaplmaldr. Sonular
mterinin gzden geirmesi iin hazr bulundurulmaldr.
Not - Yerleim muayenesi, tasarm kaytlarnda gsterilen tm rn boyutlarnn tamamnn lmdr.
8.2.4.2 Grnm paralar

Mteri tarafndan grnm paralar olarak belirtilen blmleri reten kurulularda, kurulu;
- deerlendirme iin aydnlatma dahil uygun kaynaklarn,
- uygun olduunda renk, desen, cila, metalik parlaklk, yap, grnt netlii iin mastarlarn,
- grnm mastarlarnn ve deerlendirme ekipmannn bakm ve kontroln ve
- grnm deerlendirmelerini yapan personelin yeterli ve nitelikli olduunun dorulanmasn,
salamaldr.
8.3 Uygun olmayan rnn kontrol

8.3 Uygun olmayan rnn kontrol

Kurulu, rn artlarna uymayan rnn istenmeyen kullanmnn veya teslimatnn nlenmesi iin,
tanmlanmasn ve kontrol altnda bulundurulmasn gvence altna almaldr. Uygun olmayan rnn ele
alnmas iin gerekletirilen kontrol altnda bulundurma faaliyetlerini ve bu faaliyetlerle ilgili sorumluluk ve
yetkileri tanmlamak iin, dokmante edilmi bir prosedr oluturulmaldr.
Kurulu uygun olmayan rn; uygulanabildikleri lde aadaki yollardan biri veya birden fazlas ile ele
almaldr:
a) Tespit edilen uygunsuzluu gidermek iin tedbir alarak ,
b) Uygun olmayan rnn zel izinle kullanm, serbest braklmas veya kabuln, ilgili yetkili ve
uygulanabilen durumlarda mterinin iznine balayarak,
c) rnn asl amalanan kullanmn veya uygulanmasn engellemek iin gerekli tedbirleri alarak,
d) Uygun olmayan rn, teslimattan veya kullanlmaya balandktan sonra tespit edildiinde,
uygunsuzluun etkilerine veya potansiyel etkilerine uygun tedbirler alarak.
Uygun olmayan rn dzeltildiinde, artlara uygunluunu gstermek iin rn yeniden dorulamaya tbi
tutulmaldr.
Verilen zel izinlerin kaytlar dahil uygunsuzluklarn yaps ve uygunsuzluklar sonrasnda alnan tedbirlere
ait kaytlar muhafaza edilmelidir. (bkz. Madde 4.2.4).
28
8.3.1 Uygun olmayan rnn kontrol - Ek

Tanmlanmam veya pheli durumdaki rn uygun olmayan rn olarak snflandrlmaldr. (Madde 7.5.3)
8.3.2 Yeniden ilenmi rnn kontrol

Yeniden muayene artlarn da ieren yeniden ileme talimatlar ulalabilir olmal ve uygun personel
tarafndan kullanlmaldr.
8.3.3 Mterinin bilgilendirilmesi

Uygun olmayan rn sevk edildii durumlarda, mteri annda bilgilendirilmelidir.
8.3.4 Mterinin sapma izni

Kurulu, rn veya retim prosesi onaylanm olandan farklysa, prosese devam etmeden nce mteri
msaadesi veya sapma izni almaldr.
Kurulu, izin verilen son tarih veya miktar ile ilgili kaytlar tutmaldr. Kurulu ayrca izin sona erdiinde
orijinal veya deitirilen artname ve artlara uygunluu salamaldr. zin alnarak sevk edilen malzeme her
sevkiyat konteynerinde uygun olarak tanmlanmaldr.
Bu satn alnan rne de ayn ekilde uygulanr. Kurulu tedarikilerden gelen herhangi bir talebi mteriye
sunmadan nce onaylamaldr.
8.4 Veri analizi

8.4 Veri analizi

Kurulu, kalite ynetim sisteminin uygunluk ve etkinliini gstermek ve kalite ynetim sisteminin
etkinliinin srekli iyiletirilmesinin yaplabilecei yerleri deerlendirmek iin uygun verileri belirlemeli,
toplamal ve analiz etmelidir. Bu analiz, izleme ve lme sonularndan elde edilen ve ilgili dier
kaynaklardan gelen verileri kapsamaldr. Veri analizi aadakilerle ilgili bilgi salamaldr.
a) Mteri memnuniyeti (bkz. Madde 8.2.1),
b) rn artlarna uygunluk (bkz. Madde 8.2.4),
c) nleyici faaliyet iin frsatlar dahil proseslerin ve rnlerin karakteristikleri ve gidiat (bkz. Madde
8.2.3 ve Madde 8.2.4),
d) Tedarikiler (bkz. Madde 7.4)
8.4.1 Verilerin analizi ve kullanm

Kalite ve operasyonel performans eilimleri hedeflere doru gelimeyle karlatrlmal ve aadakileri
desteklemek iin harekete geirmeye hizmet etmelidir;
- Mteri ile ilgili problemlerin annda zm iin nceliklerin gelitirilmesi,
- Mevcut durumu gzden geirme, karar verme ve uzun vadeli plnlama iin mteri ile ilgili temel
eilimlerin ve etkileimlerin tespit edilmesi,
- Kullanmla ortaya kan rn bilgilerinin zamannda raporlanmas iin bir bilgi sistemi.
Not - Veriler, rakiplerinki ve/veya uygun kyaslamalarla karlatrlmaldr.
8.5 yiletirme
8.5.1 Srekli iyiletirme
8.5 yiletirme
8.5.1 Srekli iyiletirme

Kurulu kalite politikasn, kalite hedeflerini, tetkik sonularn, veri analizlerini, dzeltici ve nleyici
faaliyetleri ve ynetimin gzden geirmesini kullanarak kalite ynetim sisteminin etkinliini srekli
iyiletirmelidir.
8.5.1.1 Kuruluun srekli iyilemesi

Kurulu srekli iyileme iin bir proses tanmlamaldr.
29
8.5.1.2 retim prosesinin iyilemesi

retim prosesinin iyilemesi, rn karakteristiklerinin ve imalt proses parametrelerinin deiiminin
kontrolne ve azaltlmasna srekli odaklanmaldr.
Not 1 - Kontrol edilen karakteristikler, kontrol plnnda dokmante edilir.
Not 2 - Srekli iyileme, imalt proseslerinin yeterli ve kararl veya rn karakteristiklerinin tahmin edilebilir
olmas ve mteri artlarn karlamasndan sonra uygulanr.
8.5.2 Dzeltici faaliyet

8.5.2 Dzeltici faaliyet

Kurulu, uygunsuzluklarn nedenlerini gidermek ve tekrarlarn nlemek iin tedbirler almaldr. Dzeltici
faaliyetler, karlalan uygunsuzluklarn etkilerine uygun olmaldr.
Aadakiler iin artlar tanmlamak amacyla dokmante edilmi bir prosedr oluturulmaldr:
a) Mteri ikyetleri dahil uygunsuzluklarn gzden geirilmesi,
b) Uygunsuzluklarn nedenlerinin belirlenmesi,
c) Uygunsuzluklarn yeniden olumamasn gvence altna almak iin dzeltici faaliyet ihtiyacnn
deerlendirilmesi,
d) Gereken dzeltici faaliyetlerin belirlenmesi ve uygulanmas,
e) Uygulanan dzeltici faaliyetlerin sonularnn kaytlar (bkz. Madde 4.2.4),
f) Uygulanan dzeltici faaliyetlerin etkinliklerinin gzden geirilmesi.
8.5.2.1 Problem zme

Kurulu, problem zmek iin ana nedenlerin tanmlanmas ve ortadan kaldrlmasn salayan tanmlanm
bir prosese sahip olmaldr.
Mterinin istedii bir problem zme format varsa, kurulu bu format kullanmaldr.
8.5.2.2 Hata nleme

Kurulu, dzeltici faaliyet prosesinde, hata nleme metotlarn kullanmaldr.
8.5.2.3 Dzeltici faaliyet etkisi

Kurulu, yaplan dzeltici faaliyetleri ve uygulanan kontrolleri, uygunsuzluun sebebini ortadan kaldrmak
iin, dier benzer proseslere ve rnlere uygulamaldr.
8.5.2.4 Red edilen rnn deney /analizleri
Kurulu, mterinin imalthanelerince, mhendislik tesislerince ve bayilerince red edilen paralar analiz
etmelidir. Kurulu, bu prosesin devir sresini en aza indirmelidir. Bu analizlerin kaytlar tutulmal ve
istendiinde ulalabilir olmaldr. Kurulu, tekrar olumasn nlemek iin analizler yapmal ve dzeltici
faaliyet balatmaldr.
Not - ade edilen rn analizleri ile ilgili devir sresi, ana nedenin tespit edilmesi, dzeltici faaliyet ve
uygulamann etkinliinin izlenmesi ile tutarl olmaldr.
8.5.3 nleyici faaliyet
8.5.3 nleyici faaliyet

Kurulu, olumalarn nlemek amacyla potansiyel uygunsuzluklarn nedenlerini gidermek iin tedbirleri
belirlemelidir. nleyici faaliyetler, potansiyel uygunsuzluklarn etkilerine uygun olmaldr.
Aadakiler iin artlar tanmlamak amacyla dokmante edilmi bir prosedr oluturulmaldr:
a) Potansiyel uygunsuzluklarn ve bunlarn nedenlerinin belirlenmesi,
b) Uygunsuzluk oluumunu engellemek iin nleyici faaliyet ihtiyacnn deerlendirilmesi,
c) Gereken nleyici faaliyetlerin belirlenmesi ve uygulanmas,
d) Uygulanan nleyici faaliyetlerin sonularnn kaytlar (bkz. Madde 4.2.4),
e) Uygulanan nleyici faaliyetlerin etkinliklerinin gzden geirilmesi.
30
Ek A
Kontrol pln
A.1 Kontrol plnnn aamalar
Uygun olduunda, kontrol pln 3 ayr aamay iermelidir.
a) Prototip; prototipin yapmnda ortay kacak boyutsal lmlerin, malzemelerin ve performans

deneylerinin tarifi. Mteri tarafndan isteniyorsa, kurulu prototip kontrol plnna sahip olmaldr.
b) Pilot kafile: Prototipten sonra tam retimden nce, ortaya kan boyutsal lmler, malzeme ve
performans deneylerinin tarifi. Pilot kafile, prototip oluturulduktan sonra gerekebilecek, rn
gerekletirme prosesinin bir retim aamas olarak tanmlanr.
c) retim: Seri retimde ortaya kan, rn/proses karakteristikleri, proses kontrolleri, deneyler ve
lm sistemlerinin dokmante edilmesi.
Her parann bir kontrol pln olmaldr, ancak pek ok durumda ortak kontrol plnlar ayn prosesle retilen
birok benzer paray kapsayabilir. Kontrol plnlar, kalite plnnn bir ktsdr.
A.2 Kontrol plnnn eleri

Kurulu, en az, aadakileri ieren bir kontrol pln gelitirmelidir.
a) Genel veriler;
Kontrol pln numaras,
Yayn tarihi ve varsa revizyon tarihi,
Mteri bilgileri (mteri artlar gibi),
Kuruluun ad/tesis unvan,
Para numaras/numaralar,
Para ad/tanm,
Mhendislik deiiklik seviyesi,
Kapsamdaki aama (prototip, pilot kafile, retim),
Kilit temas noktas,
Para/proses basamak numaras,
Proses ad/operasyonun tanm.
b) rn kontrol;
rnle ilgili zel karakteristikler,
Kontrol iin dier karakteristikler (numara, rn veya proses),
artname/tolerans.
c) Proses kontrol;
Proses parametreleri,
Prosesle ilgili zel karakteristikler,
malatla ilgili makineler, mastarlar, aparatlar, takmlar.
d) Metotlar;
lm tekniklerini deerlendirme,
Hata nleme,
Numune bykl ve skl,
Kontrol metodu.
e) Tepki pln ve dzeltici faaliyetler;

Tepki pln (iermeli veya atfta bulunmal),
Dzeltici faaliyet.
31
Kaynaklar
[1] ISO 9001:2008, Quality management systems - Requirements
[2] ISO 9004: - 1), Managing for the sustained success of an organization - A quality management
approach
[3] ISO 10001:2007, Quality management - Customer satisfaction - Guidelines for codes of conduct for
organizations
[4] ISO 10002:2004, Quality management - Customer satisfaction - Guidelines for complaints handling
in organizations
[5] ISO 10003:2007, Quality management - Customer satisfaction - Guidelines for dispute resolution
external to organizations
[6] ISO 10005:2005, Quality management systems - Guidelines for quality plans
[7] ISO 10006:2003, Quality management systems - Guidelines for quality management in projects
[8] ISO 10007:2003, Quality management systems - Guidelines for configuration management
[9] ISO 10012:2003, Measurement management systems - Requirements for measurement processes
and measuring equipment
[10] ISO/TR 10013:2001, Guidelines for quality management system documentation
[11] ISO 10014:2006, Quality management - Guidelines for realizing financial and economic benefits
[12] ISO 10015:1999, Quality management - Guidelines for training
[13] ISO/TR 10017:2003, Guidance on statistical techniques for ISO 9001:2000
[14] ISO 10019:2005, Guidelines for the selection of quality management system consultants and use of
their services
[15] ISO 14001:2004, Environmental management systems - Requirements with guidance for use
[16] ISO 19011:2002, Guidelines for quality and/or environmental management systems auditing
[17] IEC 60300-1:2003, Dependability management - Part 1: Dependability management systems
[18] IEC 61160:2006, Design review
[19] ISO/IEC 90003:2004, Software engineering - Guidelines for the application of ISO 9001:2000 to
computer software
[20] Quality management principles 2), ISO, 2001
[21] ISO 9000 Selection and use 3), ISO, 2008
[22] ISO 9001 for Small Business What to do; Advice from ISO/TC176 3), ISO, 2002
[23] ISO Management Systems 4)
[24] Reference websites:
http://www.iso.org
http://www.tc176.org
http://www.iso.org/tc176/sc2
http://www.iso.org/tc176/ISO9001AuditingPracticesGroup
1) Yaymlanacak (ISO 9004:2000in revizyonu olarak).

2) http://www.iso.org web sitesinde mevcuttur.
3) ISO 9001:2008e gre gncellenecek ve uyumlu hale getirilecektir.
4) Tm dnyada farkl kurulular tarafndan uygulanan haberleri ieren, ISO ynetim sistem standardlarna ilikin
uluslararas gelimelerin kapsaml dzenlemelerini salayan 2 aylk yaym arac.
ISO merkezi sekretaryasnda mevcuttur. (sales@iso.org).
32

Tse Iso TS 16949

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tse Iso TS 16949

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ICS 03.120.10; 43.

020 TRK STANDARDI TS ISO/TS 16949/Mart 2012

TSE ISO/TS 16949

ICS 03.120.10; 43.020

KALTE YNETM SSTEMLER - OTOMOTV RETM VE

TRK STANDARDLARI ENSTTS

Kalite Sistem Belgesi

Trk Standardlarna Uygunluk Markas (TSE Markas)

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geni bilgi Enstitmzden salanabilir.

TRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

Bu teknik artnamenin daha nce yaymlanm olan basklar geersizdir.

- Belgelendirme iin aklamalar

Bu teknik artnameye gre belgelendirme, IATF belgelendirme programna gre belgelendirme

Detayl bilgi IATFnin aada adresleri verilen yerel organlarndan edinilebilir:

Associazione Nazionale Filiera Industrie Automobilistiche (ANFIA)

Web adresi: www.anfia.it e-posta: anfia@anfia.it

International Automotive Oversight Bureau (IAOB/USA)

Web adresi: www.iaob.org e-posta: quality@aiag.org

Web adresi: http://www.iatf-france.com e-posta: iatf@iatf-France.com

Society of Motor Manufacturers and Traders (SMMT/UK)

Web adresi: www.smmt.co.uk e-posta: quality@smmt.co.uk

Verband der Automobilindustrie- Qualitatsmanagement Center (VDA-QMC/Germany)

Web adresi: www.vda-qmc.de e-posta: info@vda-qmc.de

IATFe ilikin kamusal bilgiler www.iatfglobaloversight.org adresinde mevcuttur.

6.3 Alt yap .............................................................................................................................................. 12

7.5.4 Mteri mlkiyeti ........................................................................................................................ 23

Kalite ynetim sistemleri - Otomotiv retimi ve ilgili yedek para

ISO 9001:2008, Kalite Ynetim Sistemleri artlar

Bu standard, belgelendirme kurulular dahil i ve d taraflarca kuruluun; mteri artlar, rne

0.2 Proses yaklam

0.4 Dier ynetim sistemleriyle uyumluluk

ISO 9001:2008, Kalite Ynetim Sistemleri artlar

0.4 Dier ynetim sistemleriyle uyumluluk

0.5 Bu teknik artnamenin amac

ISO 9001:2008, Kalite Ynetim Sistemleri artlar

Not 1 - Bu standardda rn terimi ile yalnzca aadakiler kastedilmitir:

Bu Teknik artname tm otomotiv tedarik zincirine uygulanabilir.

ISO 9001:2008, Kalite Ynetim Sistemleri artlar

zin verilen hari tutmalar imalt prosesi tasarmn iermez.

2 Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar

3.1 Otomotiv sanayi iin terimler ve tanmlar

3.1.1 Tasarm sorumlusu kurulu

Not - Bu sorumluluk mterinin belirledii uygulama ile tasarm performansnn snanmas ve

3.1.2 Hata nleme

3.1.4 Lboratuvar kapsam

3.1.6 Kestirimci bakm

3.1.7 nleyici bakm

3.1.9 Uzaktaki destek alan

3.1.11 zel karakteristik

4 Kalite ynetim sistemi

4 Kalite ynetim sistemi

Bu prosesler kurulu tarafndan, standardn artlarna uygun olarak ynetilmelidir.

4.1.1 Genel artlar- Ek

Not - Ayrca Madde 7.4.1 ve Madde 7.4.1.3le deerlendirilmelidir.

4.2 Dokmantasyon artlar

4.2 Dokmantasyon artlar

Not 1 - Bu standardda geen dokmante edilmi prosedr ifadesi; prosedrn oluturulduu,

4.2.2 Kalite el kitab

ISO 9001:2008, Kalite Ynetim Sistemleri artlar

4.2.2 Kalite el kitab

4.2.3 Dokmanlarn kontrol

4.2.3 Dokmanlarn kontrol

4.2.3.1 Mhendislik artnameleri