DNYA EDEBYATINDAN TERCMELER

ARK - SLM KLSKLER : 1 0

EHNAME
I
Bu tercmenin her trl basm ve yaym, haklar
Maarif Vekletine aittir. Vekletim, msadesi aln
madka bu tercmenin metni .tamamen, ksmen
veya deitirilerek alnamaz.
 F IRDE VS

EHNAME
I
t

D il ve Tarih - C orafya Fakltesi Profesrlerinden

N eca ti LUGAL tarafndan dilim ize evrilmi ve
Doent Kenan AKYZ eliyle dzenlenm itir.
 Dounun ve btn dnyann sayl ye en byk
epopelerinden biri olan ehnamenin yazl ve onun
airi lakkndaki bilgimiz, ounlukla, birbirini tutmyan,
eksik sylentilerden ibarettir. En eskilerinden en yenile
rine vanncya kadar, elimizde bulunan kaynaklarn ve
yaplan incelemelerin hibiri, airin hayatndaki ve ese
rini yazndaki karanlklar lykiyle aydnlatamyor.
Firdevsinin soyca, bir Dihkan ailesinden olduu
sylenir. Dihkanlar, bulunduklar yerin ilerigelen aile
lerine mensubolan, soylar belli, bilimli ve sz geen
kimselerdi. airin, Mevlna Ahmet ibni Fihrettin adn
tayan babas da bir Dihkan d ve Tus rmandan al
nan bir kanalla sulanan bir arazinin sahibi idi. Firdevsi
nin ocukluundaki btn zevki, bu kanaln kenarna
oturarak akan suyu seyretmekti. Fakat, kanala su gn
deren bendin al ve amurdan yaplm olmas ve bu
yzden ikide bir bozularak kanal susuz brakmas, o
cuun cann skar ve bendin ta ve kirele yaplmasn
arzular dururdu.
Firdevsinin doum yl kesin olarak bilinemiyor.
Clment Huart1, bu tarihi (320 - 932) olarak gsteriyor;
Jules Mohl da, kendi ehname tercmesine yazd n
szde2, bu tarihin 329 - 941, olduu sonucuna varyor.
Mohl' b sonuca gtren sebep udur: 320 de doduu

1 Clment Huart Encyclopdie de l Islam, Fir-

dawsi maddesi, c. II, s. 116-117.
2 Jules Mohl, Le Livre des Eois, nsz, s.
X X I I I -X X I V ..
kabul edildii takdirde, Yezdcird, I. e ait paray yazar
ken airin altm yanda olduu bilindiine gre, bu
parann yazld tarihin 383 olmas gerekir. Bu paray
hemen talubeden paralarda ise, Gazneli Mahmuddan
bahsedilmektedir. Halbuki, Mahmudun tahta kmas
387 dedir. Bu durum karsnda air, henz tahta kma
m olan Mahmuddan, bir padiah olarak, nasl sz aa
bilir? Bu bakmdan, airin 320 den sonraki bir tarihte
ve, eserinin sonunda bir aralk yetmi bir yanda oldu
undan bahsettiine gre de, 329 da domu olmas
lzm gelmektedir.
Bu hesab yaparken Mohl u yanltan nokta, phesiz
ki, btn paralarn yazl tarihlerinin belli olmadn
ve Firdevslnin vakalar yazmakta kronolojiye uymadn
dikkate almam olmasdr. Halbuki, nsznde, airin,
eserindeki vakalar zaman srasn kollamadan, gelii
gzel kaleme aldn ve onlar sonradan sraya koydu
unu kendisi de sylemektedir. Mahmud u ven para
larn tarihi belli olmadna ve onlarn 387 den sonra
yazlm olmas daima muhtemel bulunduuna gre,
airin do'um yln tesbit iin, bu delillerden istifade
etmek imknsz gibi grnyor.
Fakat, doum ylnn 320 olmas iin de, elimizde
kesin deliller yoktur. Huart, bu tarihi kaydederken, her
halde, ehnamenin sonunda airin, eserini 400 - 1010 da
bitirdiini ve yann da seksene yaklatn syleme
sinden ilham alm olacaktr. Fakat air, yann seksen
olduunu deil, seksene yaklatn sylediine gre,
doum yln dorudan doruya 320 olarak deil de, 320
ile 325 arasnda kabul etmenin daha, uygun olaca
kanaatindeyim.
Firdevsinin asl ad hakkndaki kaytlar da birbirini
tutmaz. Trl kaynaklarda trl adlara raslanyor. Y a l
nz, knyesinin Ebulkasm olduu hususunda bir birle
me vardr.
Firdevsinin doum yeri iin sylenen eyler, yine
ayn karklk iindedir: Bu yeri Devlet ah tezkiresi Re-
zan, Nizm- Aruzinin ehar Makalesi B aj, Baysun-
gur un 829 da yazd ehname mukaddimesi Sdb,
C. Huart da Taberan olarak gsteriyor. Bu ayrlklarn
birletikleri tek nokta, sylenen btn isimlerin Tus
ehrine bal ky, kaza veya semt isimleri olmalardr.
Kaynaklarda, airin ocukluuna ve genliine ait
hibir bilgi yoktur. Yalnz, ailesince kendisine iyi bir
retim verildii, bilhassa dil renmesine zenildii
anlalyor. Farsay ok kuvvetli olarak biliinden baka,
o zamanda bile ok az bilginler tarafndan bilinen ve
hemen hemen unutulmu olan Pehlevce ile birlikte, ica
bnda gzel iirler yazacak kadar Arapay da renii
bunu aka gstermektedir.
Bu dil bilgisine, zamanla, gemi olaylar ren
mek merak da eklendi. Bu merakn, henz gen dene
bilecek bir yata belirdii, eserini yazmaa balad
sralardaki tarih bilgisinin geniliinden tahmin edilebilir.
Bu bilginin kaynaklarndan biri, halk arasnda ve daah
soylu ailelerde, babadan oula, azdan aza yaylan
sylentilerdir. Her soylu aile, soyunun kaynan aratr
maa, bu hususta etrafl bilgi sahibi olmaa ve bu bil
giyi byk bir kskanlkla saklamaa alt iin, bu
ailelerle yaplacak temaslarn, gemie ait olaylar ren
mek hususunda ok faydal olacaklar aktr, ikinci bir
kaynak olarak da, phesiz, szl sylentileri yazl hale
sokmak iin, Firdevsiden nce yaplm olan denemeler
gsterilebilir. Firdevsinin, azdan dinledikleri ile bir
likte bu yazl sylentilerden haberi olduu ye onlar ele
geirmee alt da muhakkaktr.
Irann ok eski ve ok zengin olan ve halk arasnda
dank olarak szl sylentiler halinde yayan milli
geleneklerini yazl hale sokmak teebbs, Firdevsiden
ok nce, V I. yzyldan itibaren balamtr. Ssni
hkmdarlarndan Nirvan, eski padiahlara ait olarak
rann btn blgelerindeki szl sylentileri yazdrp
ktphanesine koydurmutu. Smnilerin son hkmdar
Yezdcird, saraynn ok soylu ve ok bilgili ahsiyetlerin
den olan Dniver adndaki bir Dihkana, Nuirvann
ktphanesindeki gelenekleri, bu ilerde yetkili bulunan
Mbitlerin de yardm ile, dzenlemesini ve eksiklerini
tamamlamasn emretti. Dnivar da, o dank yazlar
dzene koyarak, Kiymersten Hsrevi Perviz e kadar
gelen olaylar bir araya toplyan bir kitap haline soktu.
Mohle gre, bu kitabn ad Hdayname idi1. Pehlevce de
Hday padiah demek olduu iin, eserin ad yine
ehname olarak kullanlm demektir. Eserin tertibi sra
snda, ran n drt bir tarafndan arlp getirtilen
mbit lerin, bildiklerini sadece azdan m anlattklar,
yanlarnda bu geleneklerin yazl ekillerini de getirip
getirmedikleri mehuldr. Fakat ne olursa olsun, Dni-
verin bakanlndaki bu almann olduka metotlu ve
mull bir alma olduunu kabul etmek lzmdr.
Kadisiye savandan sonra Arap ordularnn ran
istils sralarnda Yezdcirdin ele geen hzinesinde bulu
nan Dniver in eseri, Sa d ibni Vakkas tarafndan, ha
life mer e gnderildi. mer, eserin iindekileri merak
etmi ve Piddiyan sllesine ait baz paralar Arap
aya evirtmitir. H alife, bu paralardan holand iin,
bu sefer, eserin bandan sonuna kadar Arapaya ev
rilmesini emretti. Tercmeye baland. Fakat, Zerdt n
mezhebine ve Zl ile Simiirg arasndaki maceraya ge
lince, halife, eserin ayn zamanda kt eylerden de
bahsettiini ileri srerek tercmeyi yarda braktrd.
Eserin Arapaya tam olarak evrilmesi, V III. yzyln
ilk yarsnda Abdullah ibn-il M ukaffa; tarafndandr.
Soyca ranl bir ateperest olan ve nceleri Rzbih adn
tayan Abdullah, Irak hkimi sa nn zoru ile slml
kabul etmi ve Pehlevce den Arapaya. evirdii birok
eserler arasna Dniverin eserini de katmtr. Fakat,
bu tercme de kaybolmu, elimize gememitir.
Bilindii zere, ok esjd ve zengin bir tarihe ve
medeniyete sahibolan ve kl kuvveti karsnda Arap-

1 Jules Mohl, Le Livre des Rois, nsz, s. IX .

larm siyasi ve dini hkimiyetlerini kabule mecbur kalan
ranllann mill kltrlerine olan ballklar, gizliden
gizliye ve her an bir tepki yapmak frsatn kollyarak
devam etti. Abbasi halifelerinin siyasi otoriteleri zayf
lamaa yz tutar tutmaz, daha nce, slm dininin esas
larna aykr bir kendilikte olarak balyan dn ve
inan tepkilerine, siyasi kalknmalar da eklenmi oldu.
ran da hkmet sren slleler iinde, halifenin
siyasi otoritesini ilk tanmyanlar, Saffariler oldu. Bu
sllenin kurucusu olan Ya.kub ibn-il Leys (lm: 2 6 5 -
87 9), edebiyattan anhyan bir kimse olmad halde, mill
geleneklerin toplanmasndan doacak sosyal faydalar
kavram ve veziri Ebu Mansur Abdrrezzaka, Dni-
verin Pehlevce yazlm olan eserinin Farsaya evril
mesini emretmiti. Bunun zerine Ebu Mansur derhal
ie balyarak, bu i iin, sf ran kanndan ve soylu
be kiilik bir komisyon kurdu. Kendisi de esasen, rann
eski kahramanlarndan olan ve ehnamede ad geen
Kevatm soyundand. Eserin byk bir zeni ile yaplan
ve ( 2 6 5 -8 7 9 ) da bitirilen tercmesi, o zamanlar, bilhassa
Irak ve Horasan blgelerinde byk bir rabet grmt.
Tercmenin ad, ehname olarak tesbit edilmiti.
Saf far oullarnn krk yl sren saltanatlarndan
sonra (254 - 296, 868 - 908), onlarn yerlerine geen
Smniler zamannda da mill gelenekler zerindeki
almalar devam etti. Bu sllenin ahslarndan Ebu
Salih Mansur bin shakm veziri Belami, air Dakiki ye,
Dniverden yaplan Farsa tercmenin nazm haline
getirilmesi emrini verdi. Dakiki de, ehnamede anlatl
d gibi, yalnz Gtasb ve Ercasbin padiahlklarna ait
bin beyte yakn bir ksm manzum hale soktuu sralarda,
bir klesinin eliyle lerek, eser yarda kalm oldu.
Smnileri takibeden Gaznelile* sllesinin en
kuvvetli hkmdar Mahmud, edebiyata, gzel sanatlara
ve ilme olan yakn ilgisi ile tannm hkmdarlardand.
Sarayn btn sanat ve ilim adamlarna am, bilhassa
tarihe ve iire merak sarmt. H er gece, sarayndaki
toplantlarda, iir ve tarih konular zerinde merakl
konumalar yaplrd. Farsa, yalnz bir edebiyat dili
olmaktan km, sarayda ve hatt devlet ilerinde bile
geni bir yer almt. Mahmud, rann eski ve akla s
maz maceralarla, masallarla kark gemiini, eski ah
larn ekseriya garip ve bazan da ibretli hayatlarn zevkle
okuyor ve dinliyordu. H att, Sstandan bn-til-M ukaffa-
nm Siyer-l-Mlk nn bir nshasn da getirtmiti, Pa
diahn bu merakn duyanlar, sadan soldan, ona eski
geleneklere ait birok eyler gnderiyorlard. Bu arada,
eski ran kahramanlarndan Neriman n soyundan geldi
ini iddia eden MervIi Servizad, padiaha, ailesince
Sam, Zl ve Rsteme ait olarak saklanm htralar
sundu. Bylece Mahmud, manzum bir hale sokarak esasl
ve etrafl bir tek kitap haline getirtmek istedii malze
meyi yava yava toplam oluyordu. Fakat bu malzemeyi
dzenleyip manzum olarak yazacak kimseyi bulmak da,
ayr glklerle dolu idi. Zamann tannm ve kendi sa
raynda barnm olan airlerine bu ii vermek iin yap
t birok teebbslerden bir sonu alamad. airler,
layallerine deil, vesikalara ve azlarda dolaan sylen
tilere dayanan bu yorucu ve ok uzun zaman istiyen ie
girimekten kandlar. Bu ii zerine alabilecek kimsenin,
uraaca ok eitli konular hakkndaki vesikalar ve
sylentileri arayp bulmas, toplamas, dzenlemesi; yapa
ca almadan ihtirasl bir zevk duymas, onu bir an
garya saymamas ve nihayet snrsz bir sabr ve emek
adam olmas lzmd. Mahmud, bu adam, ancak Firdev-
sinin ahsnda bulabildi.
Firdevsinin, daha gen yandan itibaren, eski ge
lenekleri toplamak ve onlar manzum olarak yazmak iin
uramakta olduunu biliyoruz. Firdevsi, Dakikinin a
lmasndan da haberli idi. H att onun lm, Firdevsi
nin bu almaya daha kuvvetle ve daha mitli olarak
sarlmasn da salad. Bundan baka Firdevsi, Dani-
verin kitabn ve onun alma tarzn da duymutu:
inde, eski zamandan kalm, birok destanlar ya
zl bir kitap vard. Bu, urada burada, baz mbitIerin
elinde dank bir halde idi ve her akll olan ondan fay
dalanrd. Bir Dihkan ailesinin' soyundan gelmi olgun,
bilgili, akll ve cesur bir yiit vard. Eski zamanlarda
olup biten vakalar aratrr, bulurdu. Her memleketten
ihtiyar muhitleri getirterek o dank paralar toplad.
Onlardan; o zamana kadar gelip gemi padiahlarn, o
lii bahtiyarlarn bize kt bir durumda braktklar
bu dnyay nasl idare ettiklerini, saltanat gnlerinin
saadetle nasl gelip getiini, sordu. Onlar da bu kahra
mana, btn padiahlarn bandan geen vakalar ve
felein onlara kar nasl davrandn bir bir anlattlar.
Bu yiit, onlardan bu szleri dinledikten sonra, her yerde
tannm bir kitap vcuda getirdi?:.
Firdevsi, almasnn taml iin, Pehlev dili ile
yazlm olan bu eseri ele geirmenin kesin zorunluunu
anlyordu. Fakat, yzyllarca evvel yazlm ve nshalar
pek az olan bu eseri bulmak kolay bir i deildi:
Bu kitab ele geirerek, kendi dilimce yazmak is
tedim. Onu nme gelenden soruyor ve onun da felein
zulmne uryarak kaybolmu olmasndan korkuyor
dum2.
Baysungura gre, nihayet muhammed Lekeri
adndaki bir dostu, bu kitab bulup ona getirdi ve airi
ar derecede sevindirmi oldu. air, artk, almas
iin gerekli ve esasl malzemeyi bulduu iin, krk ya
larnda iken, eserini yazmaa balad. lk yazd para,
Feridun ile Dahlkin mcadelesiydi. Henz, eserini ad
na yazaca bir byk bulamad iin, ilk zamanlar
gizili olarak alyor, kimseye bir ey sylemiyordu. Buna
ramen, ne ile urat ehirde nihayet duyuldu ve her
keste byk bir ilgi uyandrd. Tus hakimi Ebu Mansur
da onlar dinlemek istemi, airi davet ederek huzurunda
okutmu, onu ok takdir ve tevik etmiti:

1 ehname, s. 14-15
2 ehname, s. 16.
 Banas Ne dilersen dile! Bu kitab yazman iin,
elimden geleni yapmaa hazrm. Seni- bakalarna muh
ta etmemek iin, yapabileceim hi bir eyi esirgemem!
dedi1.
Gerekten, Ebu Mansur, aire verdii bu szde durdu
ve onu, yaad mddete, ok yakndan korudu. air de,
byk bir heves ve gayretle, eserine devam etti. Ancak,
Ebu Mansur'un lmne ve Sultan Mahmud'la tanma
sna kadar, hangi paralar yazm olduunu bilmiyoruz.
airin, Mahmudla nasl tant hakkndaki sylen
tiler de eitlidir. Bir sylentiye gre padiah, bu yol
daki almalarn duyduu iin, onu sarayna davet
etmitir. Bir sylentiye gre, Ebu Mansurun lmnden
sonra onun yerine geen Aslan Han, kendisini Sultana
tantmak iin istekli, fakat cesaretsiz airi deta zorla
Gazneye gndermitir. Bir sylentiye gre de Malmud,
saraynn sekin* ve gzde airlerinden Unsuriye, eski
ran padiahlarnn tarihini manzum olarak yazmas iin
teklifte ve srarda bulunmu. Fakat, bunun iinden -
kamyacam bilen Unsuri de, padiaha, bu ie elverili
adam olarak Firdevsiyi tavsiye etmitir. Padiahn sev
gisini kazanan bir airin, kendisinin altndan kalkamya-
ca, padiahn zerine ok dt ve iinden baar
ile kabilecek kimseyi elinin stnde tutaca ak olan
bir i iin bir bakasn tavsiye etmesi, phesiz ki,
inanlmas g bir eydir. Bu artlar altnda, akla en
uygun ihtimalin, airin, eserini takdir edebilecek ve
emeinin karln verebilecek kimseyi Mahmudun ah
snda bulmu ve bakalarnn da tevik ve yardm
olmakla beraber kendi isteiyle Gazneye gitmi ol
masdr. Eserinin banda Ebu Mansur un lmnden
bahsederken:
imdi, onun bir dn hatrlyor ve ruhumu
sapklktan evirip dorulua yneltiyorum. O, bana:
Bu eser tamam olduu vakit, onu padiahlara sun! de-

1 ehname, s. 18.
miti. Gnlm onun bu szne boyun edi; bylece
ruhum da rahatlat ve sevinle doldu1.
Diyen airin, eserinin karln daha evvelden
salamak midiyle, Gazne yolculuunu gze ald ve
hatt bunun iin baz teebbsler yapt ve geleceinin
Gaznede evvelden duyulduu da anlalyor. nk ai
rin, Gazne'ye gitmek iin Tus'tan ayrld andan itiba
ren, Gazne sarayndaki airleree onun aleyhinde bir hava
yaratlmasna ve hatt Gazneye girmesine mni olmaa
bile alldn gryoruz. Firdevsi nin Gazne deki dost
lar ona, Tustan ayrld andan itibaren gnderdikleri
haberlerle, yoldaki hareketini tanzim etmilerdir. Kir-
devsi, Tle rat'ta, Gazne den msait haberler gelinceye
kadar bekledikten sonra tekrar yoluna devam etti.
Firdevsinin padiah tarafndan dvet edilmediine
bir delil de, Gazneye geldikten sonra, airin Mahmudla
grebilmek iin karlat glklerdir. Eer Mah-
mud tarafndan davet edilmi olsayd, byle zorluklarla
karlamamas tabiydi. Baysungur mukaddimesinde ve
Firdevsi hakknda bilgi veren dier kaynaklarda da
raslanan bir vaka, airin Gazneye geliinden sonra ra
kipleri tarafndan kendisine gsterilen zorluklar anlat
mak iin, karakteristik bir rnek tekil eder:
Firdevs Gazneye geldikten sonra, sarayn etrafnda
dolaarak ieriye girmenin yolunu aramakta imi. Sara
yn bahesinde oturup elenmekte olan airler onu g
rnce, sk bir snava ekip kendine gvenini sarsmak ve
bylece padiahn yanna girmek hususundaki cesaretini
krmak istemiler. Firdevsiye; kendilerinin saray airi ol
duklarn, meclislerine katlabilecek kimsenin iirden an
lamas ve iir sylemesi gerektiini bildirmiler. Firdev-
side iirle biraz uram olduunu sylemi. Bunun
zerine, isimleri Unsuri, Ferruhi ve Ascedi olan bu
airler, kafiyeleri en hecesiyle biten msra syliyerek,
Firdevsi den drdnc msra istemiler. Farsada sonu

ehname, s. 18-19.
bu hece ile biten topu topu kelimeyi de kafiye olarak
kendileri kullandklar ve kimsenin drdnc kafiyeyi
bularayacam bildikleri iin, durumdan memnunmular,'
Fakat, bu sevinleri ok srmemi. Tarih olaylar ve
ahsiyetleri ok iyi bilen Firdevsi, eski kahramanlardan
birinin adn kafiye yaparak iin iinden baar ile k
m.
Bu vaka zerine, rakiplerinin kardklar glk
ler bsbtn artt ve Firdevsi, Mahmudu gzdelerinden
Mhek adndaki birinin delletini temin etmek zorunda
kald. Mhek, Firdevsinin kendisine verdii Dsitan-i
Rstem ve sfendiyar uygun bir zamanda, Mahmuda.
sundu. Mahmud, bunu okuyunca ok beendi ve Firdev-
siyi grmek istedi. Firdevsiye, huzurunda daha birok
paralar okuttu; tarih bilgisinin geniliinden de mem
nun kald.
Baka bir gn, btn airlerin hazr bulunduklar
bir mecliste Mahmud, gzdesi A yazn yznde henz
kmaa balam tyler iin bir kta sylemesini iste
mi. Firdevsinin syledii kta Mahmudun ok houna
giderek, ona: Meclisimizi Firdevse dndrdn! demi.
airin Firdevsi mahls da buradan kalm. Devletah
tezkiresinin kaydna gre ise, Firdevsi adnn aire baba
dan kalm olmas lzm gelir. nk, airinubabas, Sri
bin Muas a ait Firdevsi isimli bir bahenin bahvan
olduu iin, esasen kendisine Firdevsi lkab da taklm
bulunuyormu. ^
Firdevsinin ahsnda nihayet arad adam buldu
unu anlyan Mahmud, ona, kaps sadece kendi zel
bahesine alan bir daire ayrtt. Bu dairenin duvarlar,
eski kahramanlarn, padiahlarn, btn harb silhlarnn
ve hayvanlarnn resimleriyle donatlmt. Mahmud, bu
daireye, hizmete ayrlan uakla A yazdan bakasnn gir
mesini yasak ederek, airin huzurla ve bol bol almas
imknlarn hazrlad.
air, artk, mesuttur. Zamann en byk padiah
nn gzne girmi, hem hayatn dzenlemi, hem de
gayesine rahata erimek frsatn bulmutu. almala
rnn dmda sarayn ilerigelenleriyle tanyor, sevgi,ve
sayg gryordu.
Onun bu iyi durumu, phesiz ki, rakiplerinin ks
kanln bsbtn alevlendirdi. Padiaha bu kadar ya
kt olmas, ona dmanlarnn en korkuncunu kazandrd:
Vezir Haseni Meymendinin, baz kaynaklarda Firdev-
siin dostu ve koruyucusu gibi gsterilmesine ramen,
hakikatta airin en byk dman olduu anlalmakta
dr. Yoksa, vezir tarafndan da tutulsayd, padiah tara
fndan zaten serilen bir adamn, karlat glkleri
kolayca yenebilmesi ve sonralar padiahla arasnn o
kadar kt ekilde almamas gerekirdi. Vezirin aire
dman oluunun sebepleri, ak olarak, belli deildir.
Herhalde, padiaha en yakn olan adam olduu iin, bir
bakasnn da bu yaknla karmasn istememi olacak
tr. Bu kskanla, saraydaki dier airlerin de kkrt
malar ve entrikalar eklenince, vezirin dmanl aman
sz bir ekil ald. Bylece, Firdevsinin kavutuu rahat
ve huzur ok az srm, tinsel ve zdeksel zntleri
son haddini bulmutu.
ehname nin paralar yazldka padiahn nnde
okunuyor ve beeniliyordu. Mahmud, her beyit iin aire
bir altn verilmesini vezirine emretti. Fakat Firdevsi,
hem geleceini emniyet altna almak, hem de ocuklu
undan beri ktlne zld bendi yaptrmak iin,
paray eserini bitirdii zaman toptan alma tercih etti.
Ancak, vezirin her gn artrd glkler, her isteini
reddetmesi, para bakmndan sratli ve ackl bir skn
tya dmesini sonulad. Padiahla yalnz meclisinde
karlaabilen air, derdini bir trl anlatamad gibi,
veziri ikyete de cesaret edemiyordu. Ona, bir iki dos
tundan baka yardm eden de yoktu.
te bu g ve zc artlar altnda, ehnamenin
yazl devam etti. Btn dmanlklara ramen, airin
n de gn getike rann btn blgelerine yaylyor,
yeni yazlan paralar kopya edilerek drt bir tarafa
dalyordu. Onlar alan byklerden bazlar aire cai
zeler gnderiyorlard. Mahmudun hkm altnda ve d
ndaki dier byklerle airin yapt bu temaslar da
dedikodu uyandrmaktan ve bazan da onu fazla zmek
ten geri kalmyordu. Nitekim, air bir aralk Rstem ve
sfendiyar parasn Rstem ibni Fahrddevleye gnder
mi vc caize olarak bin altn almt. Rstem, airi, ay
rca sarayna da davet etti. Halbuki, mezhepe i olan
Rstemin Mahmudla aras akt. Bu vaka, airin d
manlar tarafndan iliinin de ele alnmasna ve yeni
hcumlara yol at. Zaten airin rakipleri onu padiahn
meclisinde bile yeri geldike ktlyor; yazlarnn hibir
edeb meziyet tamadndan, sadece bilinen vakalar
tekrarlamaktan baka bir ey yapmadndan bahsediyor
ve onun yarat kudretinden, kompozisyon yetikliinden
yoksun bulunduunu ileri sryorlard. Bir gn bu iddia
larda o kadar ileri gidildi ki mecliste bulunan airin baz
dostlar onu korumak lzumunu duydular. Tartma b
yd. Nihayet, her iki taraf da, iddialarnn doruluunu
ortaya koyabilecek bir snavda birletiler: Elde yazls
bulunan bir vaka aire konu olarak verilecek ve ayn
gnde yazmas kendisinden istenecekti. Bylece, ayn
konuyu iliyen iki parann karlatrlmas ve airin
yarat kabiliyetinin aka anlalmas mmkn olabile
cekti. Firdevsi, teklifi kabul etti. Kendisine, Rstem ile
Ekebus un sava konu olarak yerildi. air, ayn gnde
bu destan yazarak, Padiahn ve yannda bulunanlarn
nnde okudu. rnei ile bambaka bir ilenite olan
para o kadar beenildi ki rakipleri azlarn kapamak
zorunda kaldlar.

airin ya, bu sralarda, yetimie yaknd. Dman

larnn ktlkleri yetmiyormu gibi, felein de ar bir
zulmne urad: Otuz yedi yandaki olunu kaybetti.
ehnamedeki Hsrevi Perviz parasnda, bu lmden de
ac ac bahseder. Bu bakmdan, ehar makale de, airin
bir tek kzndan baka ocuu olmad hakkndaki kay
dn doru bulunmad anlalyor.
 Firdevsi, talihin ktlkleriyle uraa uraa, ni
hayet, ya seksene yaklat sralarda, altm bin beyit
tutarndaki eserini bitirdi ve onu, Ayazn eliyle, padiaha
sundu. Mahmud, bundan, ok memnun oldu ve vezire,
caize olarak, aire bir filin tayabilecei kadar altn
gnderilmesini buyurdu. Fakat vezir, bunu uygun gr
medi. Bunun ok ar bir cmertlik olacandan bah
sederek, karlk olarak bir yk gm verilmesinin ye
rinde olacana padiah inandrd. Bunun zerine, kese
lere konan altm bin dirhem gm, yine A yazm eliyle,
Firdevsiye gnderildi. Firdevsi, bu srada hamamda bu
lunuyordu. Ayaz, kendisini grerek, caizeyi getirdiini
syledi. air, nce, padiah tarafndan ilk zamanlar
kendisine vadedilmi olan beyit bana bir altnlk cai
zenin geldiini sanarak ok sevindi. Fakat hakik duru
mu anlaynca, A yaza kt. Ayaz, padiahla veziri
arasnda geenleri olduu gibi anlatnca, bu sefer, byk
bir zntye derek, gelen parann iite birini. A yaza,
iite birini hamamcya, te birini de kapsnn nndeki
bir erbetiye bir bardak erbet karl olarak verdi.
Bundan sonra, A yaza dnerek, gidip padiaha grdk
lerini ve o kadar emekle meydana getirilen bir eserin
yannda parann bir deeri olamyacan anlatmasn,
syledi.

Ayaz, saraya dnerek olup bitenleri anlatnca Mah

mud, byk bir zntye ve kendisini bu gln duruma
drerek halkn nnde kepaze eden vezire kar byk
bir kzgnla kapld. Veziri artarak, kt kt ha
lad. Fakat kurnaz vezir, soukkanll elden brakm-
yarak, padiaha, airin byk bir kstahlk yapm
olduunu,.padiah tarafndan gnderilmi olduktan sonra
bir dirhemle yzbin dirhem gm arasnda bir fark
olamyacan, airin gnderileni minnetle kabul etmesi
gerektiini, hatt padiah tarafndan kendisine eserinin
karl olarak bir avu toprak bile gnderilmi olsayd
airin onu bile gzlerine srme diye ekmesi lzm gel
diini syliyerek, Mahmudun kzgnln Firdevsinin
zerine evirmee muvaffak oldu. Padiahn kzgnlna,
artk, son yoktu: Firdevsi denilen o dinsizin, fillerin
ayaklar altnda ezdirilmesin! emretti.
Sarayda bu sahneyi grm olan ve Firdevsinin
dostlarndan bulunan byklerden biri, airi durumdan
derhal haberdar etti. Firdevsi, geceyi byk bir heyecan
ve strap iinde geirdikten sonra, ertesi sabah erken
den padiahn zel bahesinde beklemee balad. Mah
mud, belli zamanlarda, abdest almaa gitmek iin bu
baheden, geerdi. Mahmud grnr grnmez air koup
ayaklarna kapand ve gzyalar iinde, dmanlarnn
kendisini haksz yere ktlediklerini yana yakla anlatt.
Bu yalvarmalarn sonunda Mahmudun kzgnl biraz
yatt ise de, airi affetmedi ve ona derhal Gazne den
ayrlmasn syledi. Firdevsi, bunun zerine dairesine
dnd ve yol hazrlna balad. A yaz a, tomar halinde
sarih bir kt verdi ve onu, yirtni gn sonra, padiaha
sunmasn syledi. Ondan sonra, ehrin byk camiine
giderek, Sultan mahfelinin duvarna u kt-ay yazd:
Zbilistan padiah Mahmud un bahtiyar saray bir
denize benzer. Hem de, kylar grtinmiyen bir denize.
Eer bu denize daldm halde elime hibir inci geire-
memiseri, kabahat denizde dei, benim kt yldszm-
dadrl
Sarayn birok ilerigelenleri onu uurlamak iste
dilerse de, Mahmuddan ekindiler. airi, bir dervi kya
fetiyle kt yolda, yalnz A yaz uurlyabildi ve pei-
sra, bir binekle yolculua gerekli eyleri de gnderdi.
Yirmi gn sonra Ayaz, Mahmuda, airin kendisine
brakm olduu kd sundu. Mahmud, kendisinden af
dileyen bir mektup sand bu kd anca, mehur
hicviye ile karlat. Fena halde kzd ve Firdevsiyi
buldurmak iin, her tarafa yaya ve atl birok adamlar
gnderdi. Ayrca, onu yakalayp getirene elli bin altn
vdetti. Fakat, btn gayretlere ramen, airi yakala
maa imkn olmad.
Firdevsi, Devletah tezkiresindeki kayda gre, bir
ay kadar Gaznede saklandktan sonra Herata giderek
orada kitaplk yapan Ebul Maaninin yanna snm
tr. Baka bir sylentiye gre de air, Gazneden derhal
ayrlarak Mazenderan a gitmitir. Mazenderan, Crcan
sultan Kvusun hkm altnda idi. Olan biteni bilme
dii ve Firdevsinin nn duyduu iin, ilk zamanlar,
onu ho tuttu ve her ihtiyacn karlyacan vadetti.
Fakat, Mahmudla olan macerasn renince, Mahmud-
dan ekindi ve ona mnasip hediyeler vererek kendisin
den, yerlemek iin baka bir yer semesini rica etti.
Bunun zerine Firdevsi, Badada geldi. ehir, ken
disi iin tamamiyle yabanc idi. Bir ka gn, perian bir
halde dolat. Nihayet bir tccar, haline acyarak, onu
evine ald. Macerasn rendikten sonra da, onunla daha
yakndan ilgilendi. E v sahibi, H alife Kadir Billh (381 -
422-991-1031) in vezirini, tand iin, Firdevsiye, ve
ziri ven bir iir yazmasn tavsiye etti ve airin Arapa
olarak yazd kasideyi vezire gtrd. Vezirin mecli
sinde, herkesin nnde okunan kaside ok beenildi ve
vezir airin oturmas iin kendi yannda bir daire ayrtt.
airi H alife de grmek isteyince, Firdevsi onun iin de
bin beyitlik bir methiye daha yazd. H alife ok memnun
kald. Yalnz, airin, atee tapan ran padiahlarnn ha
yatlarn yazm olmas pek houna gitmiyordu. Firdevsi,
bu kt etkiyi silmek iin, konusunu Kur andan alan
bir eser yazma dnd ve konu olarak da Yu su f ve
Zleyha arasndaki maceray seti. Talihin yeniden biraz
yzne glmesiyle kavutuu rahatlk iinde, eserini yaz
maa balad. ehname ile ayn vezinde olan bu eser,
dokuz bin beyit tutarndadr. airin, Badattaki istira-
hati de uzun srmedi. Onun hilfetin merkezinde gr
d itibar haber alan Mahmud, halifeye bir tehdit
mektubu gndererek, sulunun kendisine teslimini iste
miti.
Bunun zerine Firdevsi, tekrar yola dt. nce
Ehvaz a ve oradan da Khistana geti. Khistan hkimi
Nsr Lek, airi atafatl bir ekilde karlad. Onu kar
lamak iin, en yakn dostlarn snra kadar gnderdii
gibi, kendisi de ona ehirde resm bir tren yaptrd.
Nasr Lek, Mamudun dostu idi. air ona, kendisini bu
ekilde srndrenleri kyamete kadar dnyann aznda
lnet'e andracak bir eser yazmak dncesinde olduunu
syleyince, Nsr onu teselli etti. Eserinin Mahmud tara
fndan ok beenildiini, fakat araya giren fesatlarn
durumu bambaka bir ekle soktuklarn anlatt. Haki
kat da bu idi. Nasr, airden, Mahmud hakknda yazd
hicviyeyi kendisine vermesini ve onu yok etmesine m
saade etmesini istedi, ve hicviyenin her beyti iin bin
dirhem hesabiyle yz bin dirhem gm vererek, Mah-
mudla airin aralarn bulmu oldu. Dier taraftan,
Mahmuda da bir mektup yazarak, Firdevsi nin deerini
ve susuzluunu belirtti. Bu mektubun Gazneye vard
gn Mahmud, Firdevsi tarafndan camiin duvarna yazl
m olan ktay grm ve zlm, arkasndan Nsrn
mektubunu da okuyunca, znts son haddini bulmu.
airin saraydaki dostlar bunu frsat bilerek, geen h
diselerin iyzn padiaha anlattlar. Bunun zerine
Mahmud, vezir Haseni Meymendinin idamn emretti.
Burada dikkati ekecek derecede garip olan tesadf,
Firdevsi tarafndan camiin duvarna yllarca nce yazl
m olan ktay, Mahnudun, Nsr m mektubunun gel
dii gn grm olmasdr.
Firdevsi, bu olaylardan sonra, padiahn kendisi
hakkndaki kanaatinin deitiine inanarak veya duy
duu memleket hasretiyle her tehlikeyi gze alarak,
Tusa dnd. Aradan ok gememiti. air, bir gn
krda veya arda gezerken, bir ocuun, Mahmud hak
knda yazd hicviyeden: Eer padiah soyca padiah
olsayd, benim bama altndan bir ta giydirirdi! bey
tini okuduunu duyunca, bir inilti ile, yere dt. Kal
drlp evine gtrldkten pek az sonra da gzlerini
kapad. (411 - 1020).
airin ilesi, lmekle de dolmu deildi: onun rfzi
olduunu ileri sren Ebulkasn Grgni adndaki bir
yeyn, yaplan btn srarlara ramen, cenazesinin Ms
lman mezarlna gmlmesine msaade etmedi. Bunun
zerine cenazeyi, ehrin kenarnda, airin kendi mlk
olan bir araziye gmmek zaruretinde kalnd. Hatt eyh,
cenaze namaznn klnmasna da engel olmutu. Fakat,
o gece, ryasnda Firdevsiyi cennette grd ve hayret
iinde, bunun sebebini cennetin bekisi Rdvandan sor
du. Rdvan, verdii karlkta, airin, ehnamedeki:
Yeryzndeki yksekliklerin ve enginliklerin hepsi sensinl
Senin ne olduunu bilmiyorum ama, var olan her ey
sensin! beytinden tr cennete girmi olduunu syle
yince, ertesi sabah airin mezarna gidip namazn kld.
F ird e v sinin bana gelen fel k etlerd en zlen ve
an lm n duym am . olan Sultan M ah m u d da, ona
b o rcu olan altm bin altm (C ehar m akale ye g re altm
bin altn deerinde iv id i) T u s a gn derm iti. Fakat, ac
bir tesa d f eseri olarak, altn kervan ehrin bir k a p
sndan girerken, airin tabu tu da teki kapsndan k
m akta idi. Bunun zerine, p a ralar airin k zm a g t r
dler. F ak at kz, pa ra y iddetle red detti. airin k zkar-
dei, onun, Tus rm a zerin deki bend i yaptrm ak hu
susundaki srekli arzusunu h atrlad ve bu parann ora ya
h arcanm asn tavsiye etti. G erekten, d r t yz yl sonra
bile a rtk lar gr len bent, airin isted ii ekilde ve o
para ile yapld. H att , H akim N sr H srev, seyahat
nam esinde, 4.38-1046 da T u s da Sultan M ahm ud ta ra fn
dan F ird evsiye gn derilm i pa ra ile ya pld sylenen
yeni bir k ervan saray grm oldu u n u da anlatr.

M esnevi eklinde ve Fau ln fau l n fau l n fa l

vezni ile yazlm olan ehnam e baz yazm alarda 54-55
bi b e y it k adar g r l y orsa da, hakik m etin altm bin
beyit tutarndadr. D ou n u n en tannm epop elerin den
biri olan ehnam eni, ksaca, nasl m eydana g etirild iin i
g rd k . airin, eserindeki hdiseleri kalem e alrken, k en
 di hayaline h i b avurm ad, yah ut vakalar arasndaki
u fa k te fe k b oluklar dold u rm a k iin zarar verm iyecek
ve hissedilm iyecek d ereced e p e k az b avurduu m uhak
kaktr. E vvelce de grm t k ki air, daha S m n iier
devrinden beri bu k on ular zerin de yaplm olan al
m alarn son u la rn b izzat grm ed en , eserini yazm ak
cesaretin de bulunam am t.
E serin i o b je k t if bir ekilde m eydan a getird i i hak
knda, daha b iro k d eliller g s te rile b ilir: K end isi esasen
b ir D ih kan ailesinden old u u iin, g e ili vakalara ait
e tr a fl b ir b ilgisi olm as;, eserini yazm adan n ce ve ya
zarken de devam l ola ra k B ih k a n Iarla tem asta bulun
m as eserine ait her p a ra y ya zd k a , onu, bu ie me
rakl olan ve herhalde az o k tarih bilgisi bulu n an pad i
ahn ve rakiplerin in n n de oku yarak ak b ir snava
tbi tu tm a s; k a yn aklarda, eserindeki vakalarn aslszl
hakknda ve devrin d e yaplm h ib ir ten kid kaydna
raslanm am as gib i deliller bun lar arasndadr.
gehnam e. b a hsettii vakalarn tarih iyle m asal ara
snda b ir ken dilik te ve kahram anlk kon usun da bulu n
m a la r; kahram anlarnn ka ra kterleri, samanlarnn bir
m ihrak h alinde yaatlm alar, hayat, cem iyeti ve genel
olarak bti hdiseleri dn ve anlaylarndaki b a
sitlik ve b irlik , rann her eyini yery z n d eki her eyden
stn tu tm ak gib i m ill ruhun ku vvetle b elirtilisi bakm
larn dan tam b ir ejoope zellii- tam aktadr. E serin,
gen el kuruluu b a sittir: k r o n o lo jik sraya g re sllelere,
s lleler de padiah lara a yrlm tr Padiah larn anla
tlm asna, ou n lu k la , g e ce - g n d z deiikliklerin e ait
k k tasvirlerle balan r; esasl ahsiyetlerden her b i
rinin l m nden sonra, dnyann fa n ili i ve kt l
ba k k m d ak i d n celer tek ra rla n r; kahram an ve sava
ta svirleri hep b irb irlerin e benzerler ve eser, bu m unta
zam k urulu iin de, bandan sonu na kadar ayn ekilde
akp gider. B t n bu m o n oton lu a , eserdeki m ecazlarn
birb irlerin e ben zem eleri ve sk sk tekrarlanm alar da
eklen ebilir ki, bu n o k ta B row n es m da gzn den ka m a
m tr. B u kuruluu ve ilenii ile eseri, byk b ir sanat
eseri olm ak tan ok , evvelce de syled iim iz gib i, byk
bir sabr ve em ek eseri ola ra k ; sahibini de b y k bir
air olm aktan o k byk b ir nzm olarak k a b u l etm ek
ica b ed er. B ununla beraber, bir eserin deerin i s a d e ce -
sanat ve b ilim l le riy le lem iy ece im izi, h er eyden
evvel h ita b ettii m illetin bnyesinde y a p t etkileri
dikkate alm ak zoru n da b u lu n duum uzu da unu tm am a
lyz. B u bakm dan h areket edilince, ra n lkesinde ve
m illetinde, ehnam e ve on un airi k a d a r ne b ir eserin
ve ne de b ir ahsiyetin snrsz ya n k la r y a p tn , g re
m eyiz. ran ve ehnam e, y zyllardan beri, ayn ey
om ulardr.
E serin ran m illeti zerin deki etkisinden baka
e d eb iy a t alanndaki etkisi de ok genitir. E serin g r
d ra b et, F ird e v si nin yolu n d a n gidilerek, b iro k eser
lerin daha m eydana gelm esini salad. B u nlar, ekseriyetle
Sstan blgesin den yetien kahram anlarn h ayatlarm
ilem ilerdir. E n n em lileri ola ra k ; Sam nam e, G rasb-
nam e, F erm urznam e, Cihangirnam e, B ehm ennam e, B e r-
zunam e... saylabilir. airler, n ce, ok eski vakalar ve
kahram anlar anlatm akla balya b eserlerle, sonralar,
ada vakalar da ilem eye balam lar, b y le ce edebi
yatta eh nam ecilik diye yen i bir nevi m eydana g etir
m ilerdir. X V . y zyld an balyarak T rk edeb iyatn d a
da gr len bu nevi, bizde, p ek fa z la bir ra b et grm
deildir. slm edeb iyatn d a bu ja n rm rakipsiz : ustas
olarak F ird evsi, her zam an iin , yerin i m u h afaza etm itir.
ehnam e, slm edebiyatnda, k on ularn tarih ah
siyetlerden alan rom an la ra da y o l a m tr ki, bunlarn
en k arak teristik ve en ok ra b et g ren rn ei sken-
d e n a a e lerdir.

im di, btn d n ya ed eb iy a tm ca tannm b ir eser

olan geh nam e nin t rl dillere yaplan terc m elerin i ve
bellibal basklarn gzd en geirebiliriz.
 D o u d a yaplan terc m elerin ilki, X I I y zyln son
larna d o ru , K avam ddin E b u l F ettah ibni A li ta ra fn
dan yaplan A ra p a terc m edir. F a k a t bu tercm e,
eksiktir.
J. M ohl, d o u d a yaplan ikin ci, tam ve manzum
tercm enin T rk e oldu u nu ve bunun T a ta r A li E fe n d i'
ta ra fn da n K ansu G avri adna 916-1510 da yap ld n
s y l y o r, stan buld a, S leym an iye K tphanesinde, da
mat brahim Paa kitap la r arasnda, 920 - 1514 de len
e rif-i A m id i nin yin e K ansu G avri adna yaplm , tam
ve m anzum b ir terc m esi va rd r, T erc m e sahibi, ok
b y k k tad a ve m inyatrl olan eserinin banda, te r
c m eyi K ansu G a vri nin dilek ve srar zerine ya p t
n ve sultan ta ra fn d a n kendisine her b ey it karl
iin b ir altn verildiin i syl yor. F akat eserin yazl
tarihi g z e a rp m yor. Tan, m anzum , tarihleri b irbirin e
o k yakn ve ayn ahs adna yaplm olan bu ik i ter
cm enin ayn eser olm as ihtim ali h atra gelm ektedir.
M ohl, bundan baka, 1 0 3 0 - 1621 de, II. Osman
adna M ehdi adnda b iri tarafn dan yaplm , m ensur bir
T rk e tercm eden daha bahsediyor.
Son yllarda, M ill E itim Bakanlnn Cihan ede
biyatndan ya p trd zet eklindeki k k terc m e ya
yan la r arasnda, M. C evd et in de, ehnam e nin tannm
pa rala rn n tercm esinden ib a ret b ir eseri (arkn l-
yadas: ehnam e, stanbul, 1928) vardr.
ehnam e nin P r o f. N eca ti L u g a l ta ra fn da n yaplan
bu sonuncu tercm esind e, V u llers basks esas tu tu lm u
tur. B en, bu terc m eyi, D o . A b d lb a k i G lp n a rlya
ait b ir ra n basks (1276 - 1859) ile karlatrarak,
aradaki nsha fark la rn n otla r halinde gsterdim ve
terc m eyi, ifa d e ve d il bakm ndan bugn k artlarm za
daha u ygun b ir ekle g etirm e e altm .
B u rada, B ro w n es m n gilizce , ran E d eb iy a t T a
rihi de geh nam e hakkm daki ksm bana terc m e etm ek
zahm etine katlanan, B. Z ek i A ltn e r e teek k r ederim .
B a t dillerine yaplan ehnam e tercm elerin in kim
ler ta ra fn da n ye hangi tarihlerde y a p ld da aadaki
cetvelden anla la b ilir:

L t in c e y e S S ir IV. J on es, Londra, 1774 (eksik).

n g i l i z c e y e t Joseph C h am pion, Katkta, 1785,

(manzum, eksik).
S A tk en s o n , Londra, 1832, (eksik).

n g i l i z c e y e s A . G ve E. W a rn er Londra, 1905-
1923 (manzum, tam),
s A . R o g ers, Londra, 1907, (eksik).

A i m a o c a y a 8 A d o l f F ried rich w on S ch la ck , Ber

lin, 1851 - 65, (eksik).
s F ried rich K iick ert, Beriin, 1890-95,
(eksik).

ta iy a E tea ya ; P izzi, Torino, 1886-88, (tam).

F r a n s z c a y a Julee M ohl, Paris, 1838-78, 1876-78,
(tam).

geh nau e nin basklarna g elin ce; bunlar, dou da,

ou n lu k la ta basm as halinde yaplm tr. B iro k ns
halar, karlatrlarak hakik m etni bulm ak endiesiyle
hareket edilm edii iin , bu basklar, yanllarla dolu du r.
A v ru p a l bilgin ler ta ra fn d a n yaplan bilim sel basklar
arasnda en n em lileri ise unlardr.:

T u rn er M aan, K alkta, 1829.

Jules M oh l, P aris, 1 8 3 0 - 1878.
J. A. Vullers ve S. Landauer, L eid en , 1877 - 84 .

B ib liy o g r a fy a : A v fi, L b a b-iil elb a b ; B row n es,

L ite ra ry H is to ry o f P e rsia ; B aysun gu r, D b e e ; Cmi,
B aharistan; D evletah , T ezk ire-t u a ra ; Jules M oll,
Le Livre des R ois, n s z ; N izm - Aruz, ehar makale.

D o. Kenan A K Y Z
 E H N A M E
 ' Bu kitabn yazlna akl ve can yaratan
Tanrnn adiyle balarm. nk dnce, ondan
stn bir Tanr nin. varln kavrayamaz.

' En gzel adlarn ve en yce makamn sahibi

O dur. Rzk O verir, doru yolu O gsterir.
" Dnyay da, bu dnen g de yaratan; aya,
gnee ve obanyldmna k veren hep O dur.
* Onun, tannmak iin ne ada ihtiyac vardr,
ne de bir belgeye.. Onun varlndan kimse phe
edemez. Gkyzn yldzlarla ssleyen O dur.
' Sen, bu gzlerinle, Yaradan gremezsin,
gzlerini bo yere yorma!
' Dnce de ona varan yolu bulamaz: nk
O ; ne bir ada muhtatr, ne de oturmak iin bir
yere..
Belki szn, Tanrnn deerlerini anlatmaya
gc yeter. Fakat akl ve can, ona giden yolu bir
kere bulabilseydi!
* Madem ki, akl ve can yaratan O dur; srf
akla dayanan dnce onu nasl k'avryabilir ?
* Onu, olduu gibi, kimse vemez. Bunun iin
senin yapacan ey sadece ona kulluk etmektir.
A kl, ancak grd bir eyi anlatmak iin sz
bulabilir.
Hi canla, ruhla, dnce ile veya bunlara
benzer eylerle Yaradan vmee imkn var m?
 Sen, bo szleri bir yana brak da. sadece
onun varlna inanmana bak;
* Onun buyruklarn iyice gzet; Ona giden
yolu ara ve tapn!
' Bilgili olan gl olur. Kocamlarn gnl
n bile ancak bilgi dinletirir.
Tanr hakknda bundan daha fazla sz syle
nemez. Onun varln kavramak iin, dnce bir
yol bulamaz.

A k l v

' Ey, akll kii! zerinde sz sylenebilecek

konuya imdi geldik...
' Akldan yana ne biliyorsan syle de, dinle
yenlerin kula sylediklerinden faydalansn.
* A kl, Tanrnn sana verdii btn eylerin
en iyisidir. A k l vmek, yrnecek en iyi yoldur.
Akl, padiahlarn tac ve nl kiilerin s
sdr.
Sen akl, hi lmiyecek bir canl olarak tan
Onu, hayatn z bil.
nsana doru yolu gsteren de, gnl aan
da, iki cihanda elimizden tutan da hep Odur..
* Sevin de ondan gelir, insanlk da ondan!
Olgunluumuzun okluu da ondan gelir, eksiklii
de ondan!
Bir insann can aydn olsa bile, akl karan
lk olduktan sonra, dnyada biran sevin yz g
remez.
Szlerinden bilginlerin bile faydaland bir
hnerli ve akll iinin ne dediini biliyor musun?
25. Diyor ki: "K endine akl klavuz edinmiyen
kimsenin, yapt ile, sonunda kendi gnl yara
lanr.
A kll bir kii, onu deli sayar ve yaknlar da
yabanc yerine korlar.

' Her iki cihanda da, ancak aklna ykselebi

lirsin. A k l rk olann aya da bal olur.

* Dikkat edersen anlarsn ki akl, cann g

zdr. Gzsz canla bu dnyada en yayamazsn!

Bunu bil ki her eyden nce yaratlan ve

can koruyan da o dur..

30. Kulak, gz ve dil sana akl vmek iin veril

mitir. Btn iyilik ve ktlkler bu nden doar.

* A k l ve can, hakkiyle, kim vebilir? Ben

vebilsem bile, onu, dinleyip anlyabilecek kim var
dr?
Mademki hi kimse yoktur; o halde, ey o l
gun kii, bouna konumann faydas ne?
* Bunun iin sen artk bize, yaratln nasl
olduundan sz a!
' Sen; bu yeryzn yaratan Tatrnn bir ku
lusun.. Gizli ve ak olan her eyi bilirsin.
55. A kl, daima, kendine klavuz yap! Bylcce,
yarak almyacak eylerden kendini korumu olur
sun...
Bilgili kimselerin szne uyup doru yolu
ara., dnyay gez, dola; bildiin rendiin her eyi
herkese syleme.
' Her bilgili kimseden bir ey rensen bile,
yine hibir zaman renmekten geri kalma.
 ' Bilgi bir aa gibidir. Onun bir daln gr
sen, kolay kolay kkne varlamyacan anlarsn...

le m in yaratln

' Her eyden nce, lemin yapsndaki z var

lklar iyice tanmalsn.
4o. "J-anri yokluktan bir varlk yaratt ve bylece
gcn gstermi oldu.
Bu- varlktan da, hibir zahmete ve zamana
boyun emeden, lemin yapsndaki drt e mey
dana geldi.
Kara topran, suyun ve rzgrn ortasnda
parlak bir ate ykseldi.
' Bylece, bir kmldanma neticesinde ate or
taya knca onun scaklndan kuruluk,
Ondan sonra da atein yatmasiyle soukluk
ve soukluun sonunda da nemlilik meydana geldi.
45. Bu drt tz, srf lem denilen bu eski sarayn
domas iin yaratld.
' Btn bunlar birbirleriyle kararak, baka
baka ekillerde grndler.
Bylecedir ki, biri tekine benzemiyen g
rnleriyle bizi artan, u hzl dnl kubbe
meydana geldi.
Biraz geince de, on iki bur zerine yedi
byk yldz hkim olarak, kendilerine yaraan yer
lere getiler.
* Sonra gkyznde; bata bulunmak, kendi
sindeki iyilikleri bakalarna vermek gc dodu ve
gk bu gcn tanyanlara, deerlerince, balar
yapt.
K at, kat gkler birbirlerine balanp birleti
ler ve bundan sonra da hep birden dnmee ba
ladlar.
* Yerin yz; denizler, dalar, ovalar ve a
yrlklarla bir mum gibi aydnland.
Dalar yerlerine yerleti, sular fkrd; bitki
lerin balar yukarya ykseldi.
* Toprak, ykselecek deerde yaratlmad
iin, kara ve karanlk bir merkez olarak kald.
* Topran yukarsnda yldzlar, insan ar
tan grnleriyle ortaya karak onu aydnlattlar.
Ate hep yukarya doru ykseldi, su ise hep
aaya akt ve gne yerin etrafnda dnmee ba
lad.
" Otlarn ve trl trl aalarn balar top
ran altnda kald.. N e yapsnlar? Onlarn da ta
lihleri yle...
' Yerlerinden kmldyamadklar, saa sola ko-
amadklar iin, olduklar yerde sallanrlar.
Bundan sonra, istedii yere gitmee gc
yetmekte olan, hayvan yaratld ve btn bu bitki
leri kendi hkm altna ald.

(* )

( * ) Nsha: Onun ba, aacn ba gibi, topra

n altnda deil... bu ciheti gz nnde iyi tutmak
gerek!
 O daia yemek, uyumak, rahat etmek yolunu
arar ve emeline ancak bu ekilde yayarak erimek
ister,
60. Onun ne syliye dili vardr, ne de doru
yolu aryan akl., dikenler ve otlarla kendisini bes
lemee alr.
' iyilikle ktl aryamaz. Yapt iin sonu
nu dnemez. Bunun iindir ki Tanr, ondan kul
luk beklemez,.
' Tanr, adaletli, kudretli ve bilgili olduu iin
hibir hnerini gizlemez.
* ite dnyann hali, olup olaca byledir.
Hi kimse, onun iindeki ve dndaki srlar bilemez.

nsann yaratl

' Btn bunlardan sonradr (ki insan yaratld.

Fakat, hepsinin anahtar oldu.
65. insann ba, yksek bir selvi gibi, yukardadr.
Gzel sz syler ve ii akla dayanr..
* Dnceli ve akll olduu iin, btn hay
vanlar onun buyruuna boyun eerler.
' Bir kere, insan ne demektir? insan denilince
ne anlalr? unu biraz dnsen...
insan, yalnz, u grdn dkn yaratk
mdr sanrsn? Sen, bu halinden baka onun bir e
yini bilmez misin?
* Oysa ki, seni iki cihann da z olarak ya
rattlar ve bunca yollarla bytp yetitirdiler..
70. Sen, yeryzne dier yaratklardan sonra gel-
dinse de, hepsinden nsn, vaktini bo eylerle ge
irme.
Ben, olgun bir kiiden, insann yaratln
baka trl iittim. Fakat, Yaratann srlarn nasl
bilelim?
' Dikkatli o l ve kendi sonunu dn! Bir i
yaparken iyilii gz nnde bulundur.
' Zahmete girmekten ekinme. Bilgiyi elde et
mek iin, zahmete katlanmak yerinde bir eydir.

(* )

* u, hzla dnen ge ijdce bak. Dert de on

dan gelir, derman da!
* Zaman onu ypratamaz; ne zahmetten z
lr, ne rahatlktan ferahlar.
' N e byle dnmekte geri kalr, ne de bizim gibi
sonunda yok olur.
Artkl da, eksiklii de ondan bil! yi o l
sun, kt olsun, onca gizli hibir ey yoktur.

Gnein yaratl

* Bu mavi gk, kzl yakuttan domutur; ha

vadan, sudan, tozdan ve dumandan deil.
O , bunca parlaklkla ve bunca yldzlarla, bir
Nevruz bahesi gibi, ssldr.

* Bu gn iinde insann gnln aydnlatan

bir yldz dner ki gndz, parlakl ondan alr.

(* ) Nisha: E y akll kii, bir defineyi ele geir

mek iin zahmete girmek gerek... H ibir define zahmet-
gizce bulunabilir mi?
 Sabah parlak ban, bir altn kalkan gibi,
dorudan ykseltir.
* O dounca, yeryz ktan bir gmlek giyer
de bu karanlk dnya aydn lan verir..
* O doudan bagsterdi m i, karanlk gece
kaybolup gider.
' Yldzlarn hibiri dierinin yolunu kesemez.
yle ki, bundan daha dzenli bir yry olamaz.
85. ' E y, her zaman yeryzn aydnlatan gne!
Sana ne oldu ki, klarn benim zerime hi sam
yorsun?

A yn yaratl

* Karanlk gece iin de bir k gerek. Elin

den geldii kadar ktlkten syrlmaa al.
' A y , otuz gn yerin evresini dolar. Son
ra, iki gn iki gece yzn gstermez.
' Sonra, ak derdine uram bir k gibi sa
rarr ve onun srt gibi de iki bklm olur.
* Bu zamanlarda, uzaktan insann gzne g
rnmesiyle kaybolmas birdir.
90 . Ertesi gece, daha fazla grnr ve seni daha ok
aydnlatr.
* Bylece, iki hafta iinde tastamam olur ve
sonra yine ilk haline dnmee balar.
' Gitgide her gece biraz daha incelerek ( * )
parlak gnee daha ok yaklar..

{ * ) Nsha: Karararak.
 ' Tanr onun bu ekilde dnmesini kararla
trd iin, bu i byle gelmi, byle gidecektir.

H asreti Peygam beri ve Eshabn v

Bilgi ve din, senin hakik kurtarcndr. Saca

den, selmet yolunu aramaktr.

95. Eer gnlnn kederden syrlmasn, vicda

nnn rahata kavumasn istersen,
Btn ktlklerden kurtulmak, bel tuza
na dmemek.

' V e iki cihanda ktlkten syrlp f m ka

tnda iyi bir adla anlmak dileinde isen,
' Peygamberinin szlerine giden yolu ara ve
gnlnn kirlerini o su ile yka.
O emir ve nehiy, tenzil ve vahiy ss ne di
yor, biliyor musun?

100. * D iyor ki: Gne, byk peygamberlerden

sonra, Ebubekirden bakasnn zerine domamtr!

slm dinini yayp dnyay, ilkbaharda iek

lerle sslenmi bir ba haline getiren de mer dir.
Bu ikisinden sonra, din ve hay ss Osman
gelir.
' Drdncs ise, Betln ei A lidir. Peygam
ber, bak, onu ne gzel vyor:
"B en bir bilgi ehriyim, onun kapsn ancak
A lidir.

105. Ben, bu szn peygamber tarafndan sylen-

 diine ahitlik ederim. Bana bu sz sanki kulakla
rmla duymuum gibi geliyor.

(*)

' A liyi ve dinin kendilerinden kuvvet ald

dierlerini de sayg ile an.
Peygamber bir gne, Eshab da ay gibidir.
Doruyu yol, onlarn birbirlerine yaknlk ve bal
lklarn kavramaktadr.
; '* Ben, "E h l-i beyt in kuluyum ve peygamber
vasisi A linin ayan bast topra vyorum.
' Benim baka hibir eyle iim yok. Bence,
bundan baka trl sz de olamaz.

110. ' Biiigli olan Tanr, bu lemi, azgn bir rz

grla dalgalar comu bir deniz gibi yaratt.
Bu denizin zerinde, hepsi de yelkenlerini
am yetmi iki gemi yzer.
' Bunlarn en by bir gelin kadar ssl ve
bir horoz gibi oyaldr..
* te bu gemide Muhammed le onun vasisi A li
ve Ehl-i beyt bulunmaktadr.
A k ll bir kimse, ucu buca belli olmyaa bu
denizi uzaktan grd vakit,
115. Hi kimsenin onda boulmaktan kurtulam-
yacan, dalgalarnn kendisini de ezeceklerini anlar.
' V e iinden: Eer peygamber vasisi olan A li
gibi iki vefal yrim varken de boulursam,

(* ) Nsha: Sen bu sze balan, ondan vazgeme

nk onu Peyganber sylemitir. Senin sznn ve d
ncenin bir deeri yoktur.
 * Tacn, bayran, tahtn, cennetteki arap ve
bal rmaklarnn,

' "S t emesinin ve yardm suyunun ss benim

elimden tutar! der.

Eer teki dnyada gzn varsa, N ebi ve V a

siden ayrlma!

120 . ' Eer bundan sana bir ktlk gelirse, gnah

benim boynuma olsun. Gidilecek yol budur ve ben de
oradan yryorum.

Ben, bu inanla dnyaya geldim ve byle de

gideceim. Ben, daima, Haydarn ayann topraym.
* Eer kalbin yanl yollara sapyorsa, yer y-
zniide, bil ki, sana kalbinden bakas dman deil
dir.

A liye dman olanlar, ancak pilerdir. Tan

r, ylelerini atete yakar.

* Kalbinde A liye kar dmanlk ve kin bes-

liyen kimse, dnyann en talihsiz insandr.
125. ' Dikkat et de, dnyada vaktini bo eylerle
geirme, iyi insanlarn izinden ayrlma.

yi insanlarla beraber olmak istersen, daima

iyilik et.

Bu hususta daha ne kadar syliyeyim? Ben,

bunun sonunu bulamyorum.

(* )

( * ) M adem ki iyilik her yerd e ie yarar. O halde

sen de daim a iyilii been ve kt l kten u tan !
 ehnam e nin yazl

Sylenecek btn szler sylenmi, yeniden

sylenmee deer sz kalmamtr. Ben de sana bun
lardan birisini syliyeyim.
' Fakat, ne syliyeyim? Benim her sylediim
benden nce de sylenmi, bilgi bahesinin her yeri
gezilmitir.
130. Bununla beraber, bir eyva aacnn stn
de yer bulamaynca onun meyvasndan da mahrum
kalmak doru olur mu?
Bir kimse byk bir aacn glgesine s
nnca, glge onu gnein kzgnlndan korur.
' Belki ben de her tarafa glge salan o selvi
aacnn bir dalnn glgesinde kendime yer bulu
rum.
V e o nl padiahn adna yazmak istediim
bu kitapla bu dnyada bir yadigr brakrm.
Sen bunlar birtakm yalanlar ve efsaneler
sanma. Cihanda bir tarzda gidi yoktur.
.135. ' A k l banda olan ikimse, eer bunun remz ve
anlamn aratrrsa, bundan faydalanr.
' iinde eski zamandan kalm, birok destan
lar yazl bir kitap vard.
* Bu, urada burada, baz mbitlerin elinde
dank bir halde idi ve her akll olan ondan fay
dalanrd.
' Bir Dhkan ailesinin soyundan gelmi olgun,
bilgili, akll v e cesur bir yiit vard.
Eski zamanlarda olup biten vakalar arat
rr bulurdu.
140. Her memleketten ihtiyar mbitleri getirterek
o danlk paralar toplad.
* Onlardan; o zamana kadar gelip geen pa
diahlarn, o nl bahtiyarlarn
' Bize kt bir durumda braktklar bu dn
yay nasl idare ettiklerini,
* Saltanat gnlerinin saadetle nasl gelip ge
tiini, sordu.
' Onlar da bu kahramana, btn padiahlarn
balarndan geen vakalar ve felein onlara kar
nasl davrandn bir bir anlattlar.
145. Bu yiit, onlardan bu szleri dinledikten sonra,
her yerde tannm bir kitap vcuda getirdi.
* Bylece, cihanda ondan bir yadigr kald ki
kk byk herkese beenildi.

air D akikinin maceras

* Bu kitaptaki vakalar okuyanlar o kadar be

endiler ve onlar rasgele herkese o kadar ok anlat
tlar ki,
* A kili, dora adamlar ve nihayet btn dn
ya onlar duymu, sevmi oldu.
* Bir gn; gzel szl, parlak zekl ve tatl
yaradll bir delikanl ortaya karak:
150. ' "B en , bu kitab manzum olarak yazaym!
dedi. Meclisinde bulunanlar, onu bu dncesinden
k sevindiler.
Yalnz, bu delikanl kt huylu idi. Hatt,
bu huyundan vazgeebilmek iin arzulariyle daima
bouuyordu.
 " Nihayet, anszn, lmn bir darbesiyle dn
yadan el ekti.
Kt huyu yznden, bu yeryznde sevinli
bir gn gremeden tatl can elinden gitti.
* Talihi aksine dnd ve klesinin eliyle l
drld.
155. Yalnz Gtasb ve Ercasbn padiahlk za
manlarna ait bin beyit kadar yazabildi ve gn ta
mamland.
Onun lmnden sonra, bu kitap eksik kal
d. U yank talihi uyuya kald. i
Tanrn, sen onun kusurlarm bala, ahret
teki yerini ykselt..

K itabn yazl ve bir dostun d

Aydn gnlm onun bandan geenle z

lnce, cihan padiahnn tahtna doru yzm dn
drdm.
' Bu kitab ele geirerek, kendi dilimce yaz-
mak istedim.
160. Onu nme gelenden soruyor ve onun da
felein zulmne uryarak kaybolmu olmasndan
korkuyordum.
* mrmn vefa etmemesi, bu iin bakalarna
kalmas ihtimalini de dnmedim deil.
V V e yine dndm ki, alp da ortaya ko
yacam define de belki bana vefaszlk edecek ve
urunda ektiim zahmetlerden kimsenin haberi bile
olmyacak..
Beri yandan, her taraf sava iinde idi ve
 EHNAME

zaman byle emeklerin karln vermee hi de

elverili bulunmuyordu.
* Bir mddet bye vakit geirdim, kimseye bir
ey sylemedim.
5. ' Yapmak istediimi syliyebilecek, kendisine
gvenilir bir dost bulamadm.

* Dnyada, gzel szden iyi ne vardr? G

zel sz byk, kk herkes sever, beenir..
' Eer sz Tanrmn katnda da kutlu olma
sayd, Peygamber bize nasl yol gsterebilirdi?
' Bulunduum ehirde sevgili bir dostum var
d. Aramzda o kadar samimiyet vard ki, sanki, ken
disiyle ayn derinin iinde yayorduk!
* Bana: "Senin bu dncen ok gzel ! Belki,
bu vesile ile hayrl bir yola da gitmi olursun.
170. "Sen gzn amaa bak, Pehlev diliyle yazl
m olan bu kitab ben sana bulur, getiririm.
"Gensin, gzel konumakta yiitsin!
"B u Pehlevce kitab sen yeniden yaz ve by-
lece byk adamlarn katnda yksel! dedi.
' O , sznde durarak bu 'kitab bulup da bana
getirdii vakit, karanlk ruhum aydnland.

M ehm et olu E bu M ansuru v

' Bu kitab elime geirten zat, ulu bir ki&i idi.

175. * Soyca yiit, akll, uyank ruhu aydn,
* Haya sahibi, gzel szl, gzel fikirli ve
tatl sesli idi.
 Bana: " N e dilersen dile! bu kitab yazman
k in , elimden geleni yapmaa hazrm.
' "Seni bakalarna muhta etmemek iin, ya
pabileceim hibir eyi esirgemem! dedi.
' Bu zat, zamann dnnden bir zarar erme
mesi iin beni, taze bir elmay korur gibi, korurdu.

180 . ' Bu akll ve temiz yrekli adamn beni ko-

rumasiyle kara topraklardan ykselmi olan bam
Zhal yldzna kadar eriti.
' Altnla gmn, onca, topraktan fark yok
tu. Gmertlilk, btn parlakln ve gzelliini onun
elinden alrd.
' -Hatt onun katnda dnyann bile deeri
yoktu; .vefal ve mert bir insand.
N e are ki, kuvvetli esen bir rzgrla, bir
selvinin imenlikten yok olmas gibi, o da insanlarn
arasndan kaybolup gidiverdi.
Heyhat, insanlar ldren timsahn elinde
onun ne dirisinden, ne de lsnden hibir iz kal
mad. i
185. ' O , ahlara yaraan boya bosa yazk oldu.
Bu tutkun gnl iin, artk onu grmek
midi kalmad. Ruhum, bir st aac gibi, ardn
dan titriyor.

(*)

imdi, onun bir dn batlyor ve ruhu

mu sapklktan evirip dorulua yneltiyorum.

( * ) N sh a: O, al gibi ulunun ld yla ve

aya l n e t!
 * O bana: "B u eser tamam olduu vakit, onu
padiahlara sun! demiti.
' Gnlm onun bu szne boyun edi, bylece
ruhum da rahatlat ve sevinle doldu.

(*)

190. Bunun zerine o, muzaffer padiahlar padi

ahnn adna bu kitab yazmaa baladm.

Sultan M ahm ud u v

Tanr dnyay yaratal, byle bir padiah

gelmemitir.
(**)

' Tahta kp da gne gibi tacn bana ko

yunca, yeryz bir fildii gibi parlad.
* Sen, btn yeryzn aydnlatan asl parlak
gne kimdir, biliyor musun?
Bu gne, parlak talihli bir ah olan Ebul-
kasmdr. Tahtn bir ta gibi olan gnein ta yanna
kurmu,
195. Doudan batya kadar her yerin ss olmu
ve onun gcndeki byiklk ve parlaklkla her yer
altn haznelerine dnmtr.
' Onun sayesinde, uyuyan bahtmn yldz
uyand ve beynimdeki dnceler bol bol oalmaa
balad.

(* ) Nsha: Canm bir aralk onun dn by

lece hatrlaynca, gnlm neelendi.
(* * ) Nsha: O ; ta ve taht ss, baht uyank ve
bahtiyar bir padiahtr.
 I ' Artk, sz sylemek zamannn geldiini
anladm. imdi, eski zamanlar yeniden canlanacak.
* Bir gece, yeryz padiahn dndm ve
gnlm takdirlerle dolu olarak onu vdm.
* Gnlm, o kapkaranlk gecede, bir k gi
biydi. Dudam yumulu, fakat gnlm uyank ola
rak uyudum.

200 . Aydn ruhum, ryada, suyun iinden parlak

bir mumun ykseldiini grd.

* Dnya yz evvel, lcivert renkli gecede,

o mumun ziyasndan sar bir yakut gibi aydnland.
Ova, bu aydnln altnda, ssl bir kuma
gibi duruyordu. Derken, ovada bir taht peyda oldu.
Bu tahtn zerinde ay gibi bir padiah otu
ruyordu. Banda da, klah yerine bir ta vard.
* Sa yannda, iki millik bir mesafeyi saf, saf
dolduran bir ordu; sol yannda da yedi yz iri fil
vard.

205. ' D in ve adalet hususunda kendisine yol gs

teren teiniz yrekli bir vezir, nnde ve ayakta du
ruyordu.
* Onun saltanatndaki bu ycelik, bunca asker
ler v e ,o iri filler bam dndrd.
' O , ahlara yaraan yz grnce, etrafndaki
byk adamlardan:
"B u bir saltanat taht m, yoksa gk m?
Bu grdm bir ta m, yoksa gkteki ay m? Onun
nnde duran ordu mu, yoksa gkteki yldzlar m !
diye sordum.
' Onlardan biri karlk verdi. Dedi ki: "B u ;
Rum, H int ve Kan dan Sind deryasna kadar uza
nan lkelerin hkmdar Sultan Mahmut tur.
210. "Iran ve Turan, ona kuldur. Bu lkeler onun
dncesine ve buyruuna gre yayorlar.
* "B u padiah yeryzn adaletle dzenledik
ten sonradr ki, saltanat tacm bana giydi.
* "Cihana hkim olan Sultan M ahmudun, bu
byk padiahn adaleti sayesinde kurtla koyun bir
yerden su imekteler..
* "K im irden ta in Denizine kadar btn
padiahlar onu verler.
"H enz beikte bulunan bir ocuun anas
nn stnden dudaklarn ayrr ayrmaz ilk syledii
sz Mahmuttur.
215 . * "Sen de bir sz erisin, sen de onu v de
sayesinde lmez bir ad kazan!
* "K im se, onun buyruundan kamaz. Kimse,
ona verdii szden dnem ez! dediler.
Bunun zerine, uyanr uyanmaz srayarak
kalktm ve o karanlk geceyi sabaha kadar uykusuz
geirdim.
Hayalimde, hep o yce padiah vyor ve
ayaklarna, saacak param olmad iin, canm sa
yordum. '
Kendi kendime: "B u ryann, hakikatte, bir
karl olm ak. nk, o padiahn n btn yer
yznde kutludur! dedim.
220. Ta,-m hr ve uyank talih ss olan byle bir
padiah ven de vlmee deer.
Yeryz, onun byklndeki parlaklkla
 bir bahar bahesine dnd. Hava bereket getiren bu
lutlarla, toprak da trl trl aalar ve ieklerle
bezendi.
* Bulutlardan yamur tam vaktinde dklyor,
yeryz bir rem Bahesi gibi.. -
Iran, btn gzelliini onun adaletine bor
ludur. Her yerde insanlar onu sayg ile anarlar ( * ) .

' O ; meclislerde vefa yadran bir gk, cenk-

lerde ise keskin peneli bir ejderhadr.

225. Vcuta kkremi bir fil ve ruha Cebrail gibi

dir. Eli bahar bulutuna, kalbi de N il nehrine benzer.
' Ktlerin ba gazapland zaman, gzne
para kadar deersiz grnr.
N e tac ve hzineleri iin kurumlanr, ne de
savatan ve katland zahmetlerden ruhu kararr..
" Onun btn kleleri, azatllar, temiz kalbli
kullar.
Kendisini severler ve onun hizmetine daima
hazrdrlar.
230. " Bunlarn her biri bir lkenin hkmdar o l
mutur, adlar mimberlerde sylenir.
* Bunlarn banda kk kardei gelir ki, in
sanlktan yana ei yoktur.
' Yeryznde ikim Nasrn byklne kul
olursa, asrn padiah sayesinde mesut yaar.

(* ) Nsha: Her yerde insanlar onu sayg ile

anar yerine Btn yeryz, neesini onun neeli g n -'
lnden alr,
 ' Babas Nasrddin olann tahtnn aya, l
ker yldznn bana ta olur.
O ; er kiidir, dnce ve hner ssdr. B
tn byk adamlar, ondan nee bulur.
235. Tus ehrinin yiit hkimi, sava srasnda, as
lanlar bile acnacak hale getirir.
' Dnyadan eline geen btn serveti muhta
olanlara balar. stedii tek ey, yeryznde iyi bir
ad brakmaktr.
' Tarya giden yolu halka gsterir ve padia
hn yerinde var olmasn diler.
; * Dnya, bu padiahn yokluunu grmesin,
ebed olarak ad olsun!
Vcudu, ta ve tahtiyle daima shhatte o l
sun, dert yz grmesin, baht aydnlansn!
24o? 'Artk, o nl padiahn kitabn yazmaa ba
lyorum.

A ce m padiahlarnn ilki olan ve otu z yl sal

tanat sren K iy m ersin tahta gem esi ve E h
rimen adl ifritin onu kskanmas

Yeryznde bykln nne ilik defa ki

min eritiini, halkn iinden yetien sz erleri nasl
anlatyorlar dinle de, ren..
lk olarak bana ta konan insan kimdir?
Kimse, tabi, gemi zamanlar olduu gibi hatrhya-
maz.
Ancak, oullar atalarndan dinlemi olurlar-
s, sana iittiklerini birer birer anlatabilirler.
' V e bylece, yeryznde bykln adn ilk
olarak kimin tadn, en yksek yerlere evvel
kimin ycehni olduunu syyebilirler.

Gemi zamanlar inceleyen ve kahraman

larn hikyelerini anlatan birisi,
* Ta giymek, tahta oturmak trenini nce
Kiymersin yaptn ve ilk padiahn Kiymers o l
duunu sylyor.
Gne K o burcuna girince, dnya bir g
zellik ve tazelik kazand.
Gne oradan yle bir parlad ki, btn yer
yz batanbaa genleti.
' Kiymers padiahlk makamna geti, cihan
padiah oldu ve ilk zamanlar dalarn iinde oturdu.

* Bylece, onun baht ve taht, dalardan y-

celmee balad. O da, buyruundakiler gibi, kaplan
postu giyerdi.
' Yeryzne, insanca yaamay getiren odur.
Ondan evvel insanlar ne giyinmesini, ne de yemek
piirmesini bilirlerdi.
' Tahtna oturduktan sonra, gzellike gne
ten hi de aa kalmyan Kiymers, otuz yl padi
ahlk etti.
Tahtnn stnden yz, dmdz bir selvinin
zerine domu iki haftalk bir ay gibi parlard.
' Nerede yrtc ve vahi hayvanlar varsa, onu
grr grmez yanma geldiler.
Tahtnn dibinde boyun eip oturdular. Bu
byklkle, gittike, baht yceldi.
* Onun ardndan ve nnden herkts sayg duy-
 gulariyie gelir geer ve ondan yaamann usuln
renirdi.
' Bunun, gzel yzl, hnerli ve babas gibi
iyi ad kazanmak isteyen bir olu vard.
' Bu bahtiyar ocuun ad Siymekti. Kiy-
mersin gnl onunla dincelir,
' Dnyada onun yzn grmekle neelenirdi.
nk o , kendi soyunun meyval bir dal idi.
260 . * Kiymers, oluna olan sevgisinin okluun
dan alar ve gnn birinde ondan ayrlmak korku -
siyle yrei yanard.

(*).

* Bylece, bir mddet daha geti ve padiah-

larm saltanat daha ok parlard.
Dnyada gizliden gizliye kendisine dman
lk besleyen kt Ehrimen den baka hibir dman
yoktu.
' Kskan Ehrimen, mtemadiyen, ona bir k
tlk yapmay dnrd.
Ehrimenin, byk bir orduya kumanda eden,
yrtc kurt gibi b i r , olu vard.
.265. ' Ordusunu hazrlad. Kiymerse kar yr
mek, tacn ve tahtn almak sevdasna dt.
Talih, Siymekle babasna glmsedii iin

( * ) Nsha: Yeryznn tresi budur: Baba, an

cak olundan kuvvet alr.
 gg EHNAME

dnya, Ehrimenin ( * ) bana karanlk bir zindan

gibi oldu.
' Bu srrn herkese syleye syleye, onu btn
dnyaya yaym oldu.
* Kilymers; kendisi iin byle kt bir niyet
beslendiini, b}kln tahtna bir bakasnn otur
mak istediini nasl bilsin?
* Bir melek, kaplan postu giymi olduu halde,
Kiymersin nne kverdi,
270. ' V e ona dmann bu srrn, kendisi ile olu
hakkndaki kt niyetini haber verdi,.

Siymekin, Ehrimenin olu tarafndan

ldrlmesi

" Siymek, meln devin bu iini duyunca,

Fena halde kzd. Ordusunu toplad, hazr
lanmaya balad.
Kaplan derisini srtna giydi. nk o za
manlar zrh giymek deti henz yoktu.
V Sava isteyen devle savamaa karar verildi
ve iki ordu kar karya geldi.
275. Siymek, vcudu plak olduu halde ortaya
karak, devin olunu yakalad.
' Bu kara dev, ehzadeye bir pene att, belini
iki b k l m edip

( * ) N iish a: E h rim en in yerin e O dev yavru su

nun (ya n i E h rim en in o lu n u n ).
 EHNAME

* Yere yuvarlad ve trnakiariyle cierini ( :!:)

param para etti.
* Bu suretle Siymek, byie iren bir devin
elinde mahvolup ordusu komutansz kald.

* Padiah Kiymers olunun lmnden haber

alnca, kederinden, dnya gzlerine zindan kesildi.
280. " lklar kopararak tahtndan indi. Ellerini
bana vurdu, trnakiariyle vcudunun etlerini par
alad.
' ki yana kan iinde kald. Kalbi matemle
doldu ve dnya, gznn nnde karard.
' Askerler alaya alaya cotular, hepsi gidip
Kiymersin nnde dizildiler.
Gzleri kanl yalarla doiu, yanaklar arap
gibi krmz idi ve zerlerinde mavi renkii ya s elbi
seleri vard.
Btn vahyi hayvanlar, kular ve av hayvan
lar lklar kopararak, hep birden daa doru ko
tular. -*
285. ' V e Kiymersin taht etrafnda toplandlar.
Bu karklkla padiahn bulunduu yerden bir toz
dur ykseldi.
Bir yl byle yasla geti. Nihayet Tanrdan .
bir haber geldi.
' Kutlu melek ona yle syledi: "Bundan
sonra artk alamay brak, akln bana al!
"Buyruum zere bir ordu hazrla, devin or
dusunu mahvet, tozunu havaya savur!

( * ) N sha: C ierin i yerine K em er yerin i'

 gg EHNAME

" O 'kt devin v c u d u n d a n yeryzn te

mizle, gnlndeki kfini gider! dedi.
Bunun zerine, o nl padiah ban gklere
kaldrd, ayaa kalkt.
* Kirpikleri gzyalar iinde olduu halde,
Tanrnn adn vd..
Bvudan sonra da, Siymekin intikamn al
mak iin, gece gndz rahatn ve uykusunu brakp
hazrlanmaa balad.

H eng ve K iy m ers'iu k ara deye kar ava

yapm ak iin hazrlanm alar

* Siymekin bir olu vard. Byk babasnn

yannda vezirlik yapyordu.
' Bu byk yaradll alzadenin ad Heng-
ti. A k l ve zeknn bir rnei sanlrd.
295. Byk babas, olunun bir yadigr olan onu
yannda bytp yetitirdi.
! * Olunun yerine koydu. G z, Ondan baka
kimseyi grmezdi.
' ntikam almak iin devle savamaa karar
verince, o byk yaradll Hengi yanna ard.
' Ona, btn gemi maceralar anlatarak, b
tn srlar at:
* "B en , bir ordu toplamak ve ortal altst
etmek istiyorum.
"Senin, o ordunun komutai olman gerek!
nk, artk benim mrm azald. Benden sonra, za
ten bu makam enindir! dedi.
 Sonra, perileri ve yrtc hayvanlardan da
kaplanlar, aslanlar, kurtlar ve azgn srtlanlar top
lad,

(*)

Bylece, bu ulu padiahn idaresi altnda

trl, trl hayvanlar, kular ve perilerden ibaret bir
ordu hazrland,
Padiah Kiymers ordunun arkasnda, torunu
Heng de nnde bulunuyordu.
Kara yaz dev, korku ve helecanla, bast
yerlerden topraklar havaya savurarak geldi.
305. * Cihan padiah, yrtc hayvanlarn barma-
lariyle devin penesinin gevediini, kuvvetini kay-
bettiinii grd.
' ki taraf birbirine girdiler. Devler, yrtc
hayvanlarn karsnda yorgun bir hale geldiler.
' Heng, peneleriyle sava aslan gibi yle
bir saldrd ki dnyay, hi yorulmak bilmiyen de
vin bana dar etti.
* Derisini batan ayaa kadar yzd ve ei g-
rlmiyen biimsiz kafasn kesti.
* O nu ayaklarnn altna att. Derisi yzlnce
i de bitmi oldu.
310 . Kiymersin, bylece intikamn aldktan sonra
mr sona erdi.
Dnya, ondan bo kald. Bak, hangi padiah
onun kadar nldr?

(*) Nsha: Askerler, yrtc hayvanlar ve kular

yeryz padiahnn buyruuna girdiler..
 O da bu yalanc dnyaya sahibolmak istedi.
Fakat, sonunda elinde hibir ey kalmad.
' Dnya, batanbaa, asl olmyan bir masal
dan baka bir ey deildir. O hi kimseye kalmaz.

H E N G

H eng iri saltanat krk yld

' Cihan padiah, akll ve adaletli olan H-

eg, saltanat tacn bana koydu, byk babasnn
yerine geti.
315. ' Ba akl ve yrei adaletle dolu olarak,
krk yl padiahlk etti.
' Saltanat tahtna, oturduktan sonra yle dedi:
' ''Y ed i iklimin padiah benim! Ben her yer
de galibim, her yerde benim buyruum tutulur.
"M u zaffer edici Tanrnin buyruiyle, adalet
yapmaa ve balarda bulunmaa karar verdim !
Bundan sonra dnyay batanbaa manur
kld, yeryzn adaletle doldurdu.
320. Evvel eline bir tz geirdi ve bilgisi saye
sinde, henz tala kark bulunan demiri tatan
ayrd.
' Su rengindeki demiri esas bir madde olarak
kulland ve onu sert tatan ekip kard.
* V e demircilik sanatn icadederek, demirden
keser, testere ve balta yapt.
* Bu bittikten sonra da su tedarik etmenin yo
lunu arad, nehirlerden sular getirerek ovalar sulad.
 Derelerin, nehirlerin sularna mecralar at,
kanallar yapt, byk gc sayesinde insanlarn ek
tikleri zahmeti azaltt.

Bylece, nsanlarn grgleri artarak, tohum

samay ve ekip bimeyi rendiler.
' O zaman herkes kendi ekmeini hazrlard,
malna, mlkne sahiboldu.
' Bu iler yaplmadan evvel, meyvadan baka
yiyecek hibir ey yoktu.
nsanlarn ileri dzensizdi. Vcutlarn, es
vap yerine, aa yapraklariyle rterlerdi.
* lik insanlarn da din ve deti Tanr'ya tap
makt.
Araplar ta kendilerine, nasl mihrap edin-
dilerse, onlar da gzel renkli atee kar tapnrlatd.
Tam iindeki ate onun sayesinde m eydana
karak, btn yeryzn aydnlatt.

Sede bayramnn asl ve esas

Bir gn, cihan padiah birka kii ile bir

likte dalara gitmiti.
" Uzaktan uzun, kara renkli, kara vcutlu ve
sratle koan bir ey grnd. ,
' Bunun iki gz kan emesi gibiydi; azn
dan kan dumandan dnyay bir karalt kaplyordu.

* Hueng, kendini toplyarak, tedbir ve ihti

yatla eline bir ta ald, onunla savamaa hazrland.
 Elindeki ta, ahlara yaraan bir kuvvetle,
ona savurdu. Bunun zerine, dnyay atee veren
ylan kamaa yz tuttu.
* Padiahn att bu kk ta, byk bir taa
isabet etti ve bu talarn her ikisi krlp para, para
oldu.
' Bunlarn birbirine arpmasndan bir parlt
kt ve bu parlt ile tan ii aydnland.
' Ylan lmedi ama, tan iindeki gizli ate
meydana km oldu..

340. Bundan sonra ikim demiri taa vurdu ise,

ondan bir parlt kartt.
Cihan padiah, bunun zerine, Tanry v
meye balad.
* O Tanry ki, kendisine ate gibi deerli b ir ..
armaanda bulundu. Bundan sonra Heng, atei
kble yapt, i
* Kendi kendine: "B u , Tanrnm bir nurudur.
A kln varsa, buna tapmalsm! dedi.
* Akam olduu vakitte padiah, da gibi bir
ate yakt, btn adamlarn onun etrafnda toplad.
345. * O gece bayram etti, arap iti ve bu kutlu
bayramn adn Sede koydu.
te Sede bayram, Hengten yadigr kal
mtr. Tanr, bu gibi padiahlarn saysn artrsn!
* Heng, braikt bu yadigrla ( * ) dnyay
adetti ve btn dnya onu hayrla yadetti.

(* ) Nsha: Brakt bu yadigrla... yerine

mamur bir hale koyarak...
 Tanr nin 'kudreti ve kendi saltanatnn b
yklk ve kuvvetiyle hayvanlar iinde yaban eein
den ve azgn yaban kznden
* kz, eei ve koyunu ayrd. Bylece, ken
disine faydal olanlar kullanm oldu.
350. Bundan sonra, akll cihan padiah Heng,
bu hayvanlar ift ift ayrmalarn,
Bir ksmnn hizmette kullanlmasn, bir
ksmnn da etlerinin yenmesini emretti ve bunlarn
vergilerini kendine ayrtt '(* ).

" Hayvanlar iinde, ty gzel olanlarn post

larm ayrtt.
* Sincap, kalcm, yumuak tyl tilki ve scak
tyl samur bunlar arasnda idi.
* Bunlarla, dier hayvanlardan sz sylemekle
ayrlan, insanlar giyindirmi oldu.
355. Bylece, balarda bulunarak, yiyip ierek ve
bakalarna da yedirip iirerek dnyadan elini ekti
ve yannda iyi bir addan baka bir ey grnmedi.

(* * )

leri idare etmek iin birok afsunlar yap

mak ve fikirler dnmek hususunda byk zahmet
ler ekti.

(* ) Nsha: ve bunlarn vergilerini kendine

ayrtt.. yerine ve bunlar kendisi besletti .
(=#) N sha: O yce padiah, adalette ve ba
larda bulunarak, nee ve rahat iinde tam krk yl sal
tanat srd.
 * Eceli 'gelip te ebed hayata kavuanca, taht
bombo kald.
Zaman, bir an' bile fazla yaamas iin ona
izin vermedi. O akll, o zeki padiah dnyadan ge
ti, gitti.
* Dnya sana ne sevgi ve ballk gsterir, ne
de hakik yzn..

T A H M U R S

D evleri balyan Tahm ursun saltanat mddeti

otu z yld

360. " Hengin, ek deerli ve Devbalyan Tah-

murs adl, akll bir olu vard.
* kt, babasnn tahtnia oturdu ve padiah
lk kemerini beline balad.
* Orduda bulunan btn mbitleri ard.
Onlara, ustalkla, ne kadar gzel szler syledi..
Dedi ki:
"Bugn, bu saltanat makam, ta, grz, k
lah benimdir ve bana lyktr.
* "B en , dnyay ktlklerden temizledikten
sonra, oturacam yeri kuracam..
"D ev e her yerden el ektireceim. nk
ben, yeryz padiah olacam.
* "Dnyada faydal ne varsa onu meydana
kartacam! dedi. j
* Sonra, koyun ve kuzularn srtn dan tyleri
kestiler, onlar bkmee baladlar.
 Bylece, elbiseler yapld. Yayg yapmay da
insanlara gsteren, odur.
* Hayvanlar iinde hzl Ikoanlar ot, saman
ve arpa ile besledi.
rkek, insanlardan kaan hayvanlan gzden
geirerek, karakulakla pars bunlarn arasndan ayrd.

' Bu cinsten olanlar, bir kolayn bulup, l

lerden, dalardan getirtti ve balatt.
' Kularn, ele avuca smaz ahin, ve atmaca
gibi iyi ve ileri gelenlerini.
' Getirtip talim ettirdi. yle ki, herkes onun
yaptklarna ap kald.

' Adamlarna, bu hayvanlara iyi muamele et

melerini ve onlar tatllkla armalarn buyurdu..
Bundan sonra horoza, sabahleyin davul aln
d vakit, tmesini retti.
' Bunlarn hepsini gerektii gibi baard ve
gizli eyler iinden faydallarn ortaya karm oldu..
' Sonra, etrafndakilere: "Cihan yaratan Tan-
ry vn!
* "nk o ; bizi btn hayvanlardan stn
yaratm ve bize doru yolu gstermitir! dedi.
' Tahmursun, ok temiz yrekli bir veziri
vard. Kt iler dnmekten uzakt.
Onun hreti her tarafa yaylmt. A d ey-
dasb olan bu vezir, hayrl olmyan bir i iin adm
atmazd.
* Her gn oru tutar ve geceleri Tanrnn
katnda ayakta durup tapmrd.
 Herkese kendini sevdirmi, gndz oru tut
may, gece Tanrya tapmay det edinmiti.
' Padiahn talihinin elverili gitmesine yar
di m ederdi. Kt insanlar yldrmt.
* Daima iyilik yolunu gsterdii gibi, doru
lukla ykselmek isterdi.
385. ' Padiah, onun sayesinde, ktlklerden o
kadar syrlmt ki, Tanrnin nuru yznde parl
yordu.

< *)

Tahmurs gidip Ehrimeni bir hile ile yaka

lad ve onu balyarak sratli giden bir at diye kul
land. /
Arasra onu eyerler, dnyann drt bir tara
fnda kotururdu.
* D ier devler Tahmursun bu hareketini g
rnce artk onun szn dinlememek istediler.
Tahmursu altn tacndan ayrmak iin, bir
ok devler bir araya gelip bir toplant yaptlar.
390. Tahmurs, devlerin bu ilerinden haber alnca
fena halde kzd ve toplantlarm datt.
Padiahln verdii byklkle kemerini
kuand, ar grzn omuzuna vurdu.
V e savaa hazrland. Btn erkek devler,
bycler ve cadlar birleip byk bir ordu topla
dlar.
Kkremi kara dev nlerinde olarak: irkin
seslerini gklere ykselttiler.

( * ) Nsha: Byle, iten anlar bir veziri olan pa

diahn da ok hnerli olacan kavryabilirsin...
 * Bu ordunun kaldrd tozdan hava karar
d ( * ) . Yeryzn bir karanlik kaplad ve gzler
grmez oldu.

* Bunun zerine cihan padiah Tahmurs, inti

kam almaa ve savamaa hazr olarak geldi.

* Bir tarafta azlarndan ate ve'dum an saan

devler, dier tarafta da cihan padiah Tahmursun
yiitleri duruyordu..
' Aralarnda teke tek savamaa baladlar.
Fakat, bu sava pek uzun srmedi.
* nk Tahmurs, devlerin te ikisini afsun
la balad. Dierlerini de ar grziyle yerlere serdi.
* Onlar byle yaral ve bal olarak srkle
mee balaynca, canlarnn balanmas iin yalvar
dlar.

400. Tahmursa: "B izi ldrme. Sen bizim can

mz balarsan, biz de buna karlk sana, iine ok
yaryacak yeni bir sanat retiriz! dediler.
' Tahmurs, bu yeni hneri renmek iin on
lara aman verdi. ,
" Canlar kurtulunca, onlar da ister istemez
vaatlarn yerine getirdiler ve
* Tahmursa yaz yazmak sanatn rettiler,
kalbini bilgi ile aydnlattlar.
' rettikleri yaz bir tek deildi: Rumca,
Arapa, Farsa,

(* ) Nsha: Bu ordunun kaldrd tozdan hava

karard yerine hepsi kara renkli idi.
 * Souta ( * ) , ince, Pehlevce.... gibi otuza
yakn dilin, konuulduu gibi yazlmasn rettiler.
* Cihan padiah, otuz yl sren saltanat za
mannda, bu saydklarmdan daha ok nice hnerler
gstermitir. \
' Onun da vakti sona erdi, o da lp gitti ve
geriye ektii emeklerden baka bir ey kalmad.
* Ey felek, mademki gnn birinde kesip bi
eceksin, niin bu insanlar byle bytp yetitirir
sin ?
Mademki, sonunda yok edeceksin, yetitir
mek ve bytmekte ne fayda var?
410. Bir insan gklere kadar ykseltirsin, sonra da
topraklarn zerinde yuvarlarsn!

C E M D

Cem idin padiahl yedi yz ytdt

(* * )

' Tahmursun olu ok deerli Cemid, yrei

babasnn tleriyle dolu olduu halde,
' Tahta kt. Padiahlara yaplan trenle, ba
sma altn tacn giydi,
* Beline kemerini kuand. Dnya batanbaa
onun hkmne girdi.
' Herkes, onun adaleti sayesinde rahata kavu
tu. Devler, periler, kular hep onun buyruuna girdi.

( * ) Nsha: Souta yerine Hinte.

( * * ) Nsha: O nl padiah ortadan kaybolunca,
yerine olu geti.
 Onunla dnyann erefi artt ve saltanat taht
daha parlaklat.
' "B en , Tanrnm yardm ile, hem padiah
hem de mbidim.
' "Ktlere ktlkten el ektireceim, insan
larn ruhunu temizliyeceim, nurlandracam! " dedi.
* Evvel, sava aletlerini yapmaa giriti, bu
suretle sava erlerine n aramann yolunu at.
* Padiahln bykl ve kudreti ile demiri
yumuak, ilenmesi kolay bir hale getirdi. Ondan
tulga, zrh ve zrhl gmlek yapt. .

420. Parlak zeks sayesinde, yine demirden, zrhl

kaftan ve elbise yapabildi..
' lk elli yl zarfmda ok zahmet ekti ve bu
sayede hzinelerini doldurdu.
' Dier elli ylada da sava gnlerinde giyile
cek elbiseleri yapmak fikrine dt.
Keten, ibriim, kl ve iplii eirip kymetli
kumalar yapt.
* nsanlara eirmeyi, bkmeyi, zg ve atk
ile kuman nasl dokunacan retti.
Dokuma ii bittikten sonra insanlar, ondan
kuma ykamay ve dikmeyi renmee baladlar.
Bir i bitince dierine balar ve bylece her
kesi honut eder ve kendisi de memnun kalrd.
Her sanat iin bir kurum at ve bunun iin
de elli y l harcad.
 Senin Ktuziyan dediin ve zamanlarm ta
pnmakla geirdiklerini bildiin topluluu
Dierlednden ayrd ve onlar dalk yerlere
yerletirdi.
430. 'T a iki srf tapnmakla vakit geirebilsinler,
Tanrnn parlak: katnda durabilsinler...
Y in e halk arasndan bir topluluk daha ay
rarak buna da Nisriyan adn verdi.
* Nerede askerin ve memleketin yzn aar
tan aslan gibi sava erleri varsa, bu toplulua katt.
\ ' Padiahlk taht onlarn sayesinde ayakta
durur. Erliin ad onlarn sayesinde yaar.
Halkn iinden nc olarak ayrlan toplu
lua da Nesdi ad verildi. Yeryznde onlara bor
lu olnuyan var m?
435. j Toprakta alanlar, ekenler, bienler ve yi
yip imek hususunda kimseye minnet etmiyenler on-
lardr..
Kimsenin buyruu altnda deildirler. st
leri balar yrtktr; fakat, kimseden de bir kt sz
iitmezler.
* Balarnda hi kimse hkm srmez, D edi
kodu nedir bilmezler ve vcutlar shhattedir. Y e r
yz onlarn sayesinde mamurdur.
' Gzel sz syliyen o pervasz adamn: "T e m
bellik, hr adam esir yapar! sz, ne kadar g
zeldir..
Drdnc olarak ayrlan toplulua da Eh-
nuhi dediler. Bunlar, ellerinin emeiyle yaarlar.
44o. ' H ep sanatlariyle urarlard. Ruhlar daima
dnceliydi.
 Cemid, bu ileri yapmak iin de elli yl harcad.
Bu mddet zarfnda kendisi byk bir rahatlk iin
de yaad gibi, herkese de birok balarda bu
lundu..

(* )

1' T a ki herkes kendi haddini Jbilsin, astn s

tn tanyabilsin.
Btn bu iler yapldktan sonra bilgili, pa
diahlar padiah Cemid,
' O uursuz devlere, su ile topra kartrp
har yapmalarn buyurdu.
Devler, balktan yaplabilecek eyleri ren
diler. Bir kalp hazrlyarak h afif tulalar dktler.
* Bir mhendisin nezareti altnda, ta ve harla
bir duvar yaptktan sonra,
Bir zarara uramaktan uzak olacak kadar
salam hamamlar, yksek kkler ve saraylar mey
dana getirdiler.
Cemit, bir vakitler de, sert tatan parlak
mcevher karmaa alt.
* Bu suretle eline yakut, kehribar, gm ve
altn gibi birtakm mcevherler geti.
By ile bunlan sert talardan ayrd. Byle -
ce, gizli eylerin anahtar bulunmu oldu.
* Bundan baka, daha insanlarn arzu ettikleri
gzel kokular,
' Ban, kfur, misk, d ve amberi, sf ve ber
rak gl suyunu buldu.

(* ) Nsha: Cemiyette, herkese lyk olduu yeri

ayrd ve yol gstericilik yapt.
 * Hekimlii, her dertlinin dermann, saln
ve hastaln sebeplerini kefetti. j
Btn bu srlar meydana kard. Dnyaya,
bu padiah gibi, bir aratrc gelmemitir.
455. Sonra, su zerinde gemi ile dolaarak memle
ket memleket gezdi.
' Saltanatn bu elli yl da bylece sona erdi
ve akimn kavrayamad hibir hner (kalmad.
* Btn bu eyler yapldktan sonra da, dn
yada kendisinden byiik kimseyi grmemee balad.
' Byle, her ey yoluna girdii bir vakitte, bu
lunduu byklk yerini beenmiyerefc daha yksek
lere kmak istedi.
* Saltanatn byklne uygun bir taht yap
trd, onu birok mcevherlerle ssledi.
460. stedii vakit, devler o taht kaldrp ovalar
dan, gklere kadar karrlard..
' Buyruk sahibi padiah o tahtn zerinde, ha
vann ortasnda parlayan gne gibi, otururdu.
Herkes tahtnn etrafnda topland. Dnya,
onun talihindeki parlakla hayran oldu..
Cemidin zerine mcevherler satlar ve
bugne Nevruz adn verdiler.
* Y en i yln ilk gn olan Ferverdin aynn
birinci gnnde insann vcudu zahmet ve kinden
kurtulur.
465. lerigelenler, bugn sevinle kutlamak iin
arap ve alg getirttiler, algclar topladlar.
te, Nevruz denilen bu mesut gn o zaman
dan, o padiahtan yadigr kalmtr.
 Byleee yz yl geti. Bu mddet zarfn
da insanlar lm yz grmediler.

(* )

' nsanlarn ktlkten ve zahmetten haber

leri yoktu. Btn devler, bir kle gibi, hizmetlerine
hazr duruyorlard.

Btn insanlarn kula onun buyruunda

idi ve yeryz musikinin ve iki ienlerin sesleriyle
dolmutu.

Byleee birok yllar geti, Cemidin yzn

de, padiahlara yaraan bykln parlyordu.
* Btn yeryz bu bahtiyar padiahn saye
sinde rahata kavumutu ve zaman zaman ona Tan-
rdan yeni yeni haberler gelmekte idi.
' Geen bu mddet zarfnda, hi kimse, padi
ahtan iyilikten baka bir ey grmedi.
* lem batanbaa kendisine kul oldu ve o da
tad byklkle tahtnda oturdu.

(* ) Nsha: * sizlik, gszlk nedir bilmezler

di. Dnyada ne hastalk, ne de bir dertli kalmt.
( * * ) Nsha: * Yeryznn hkimi, ok deerli
ve ayakl bir taht yaptrm, onun zerinde oturmakta
idi.
* Bu tahtn zerine oturan Cemid, elinde padi
ahlara yaraan bir arap kadehi tutard.
Bu taht devler tar ve ovalardan bulutlara ka
dar karrlard.
* O ah olu ahn tahtnn zerinde de kular saf
saf sralanyorlard.
 Bir gn, byklk tahtna bakt, birdenbire
kendisine bir gurur geldi, dnyada kendisinden ba
ka kimseyi grmedi.
* O , T a n n ya tapan # padiah benlik gsterdi,
Tarsndan yz evirdi, nankrlkte bulundu.
* Ordusundan ilerigelen adamlar ard ve
bak onlara nasl szler syledi.
Bu yal, byk adamlara: "B en , dnyada
kendimden baka (kimseyi tanmyorum...

* "H ner, sanat benim sayemde meydana gel

di. Saltanat tahtnda benim gibi bir padiah kim
grmtr?
* "D nyay gzellikle ssleyen benim. Dnyay
istediim hale getirdim ( * ) . ,

480. ' "Yem eniz, uyumanz, rahatnz, giyinmeniz,

hulsa btn emelleriniz benim sayemde vcut buldu.
"Byklk, ta ve padiahlk benimdir. Ben
den baka bir kimsenin padiah olduunu kim syli-
yebilir?
"Benirn bulduum devalarla herkes sala
kavutu. Artk hastalk, lm kimseye zarar vermez
oldu..
* "D nyada benden baka birok padiahlar
olsa bile, bir adam lmden kurtarmak benden ba
ka ikime nasibolmutur?
"Siz, vcudunuzdaki zek ve can bana bor
lusunuz! Bana yalnz Ehrimen olan tapmaz.

(* ) Nsha: Dnyay istediim hale getirdim!

yerine Yeryznden zahmeti kaldran benim!
 "E er siz imdi bunlarn hepsini benim
yaptm kabul ediyorsanz, cihan benim yarattma
inanmalsnz!
< * "Btn mbitler benim nmde bas emi-
->
lerdir. Kimse bana bir sorgu sualde bulunamaz! dedi.
' Bu szleri syler sylemez, T a n n nn ltuf
ve yardm da ondan kesiliverdi ve her tarafta dedi
kodular balad..
Herkes onun kapsndan yz evirdi. Yirm i
bir ( * ) yl iinde btn ordusu darmadan oldu.
* Tanrya kar benlik dvasna kalknca, her
eyi ykld, her ii altst oldu.
490. A k l ve zek sahibi bulunan olgun bir kii di
yor ki: "Padiah olunca, Tanrya iyi bir kul olmaa
al!
* Tanrya kar kim nankrlkte bulunursa
her yerden kalbine korku dolar.
Cemidin gn de karard. Bir vakitler b
tn yeryzn aydnlatan bykl, gittike azald..

(* * )

* Bunun zerine daima gzlerinden kanl ya

lar dkmee, Tanrdan zr dilemee balad.
' Fakat Tanrnn ltuf ve yardm gnden
gne azald, grd ktlkler de gnden gne
artt..

( * ) Nsha: Yirmi bir yerine Yirmi .

(* * ) Nsha: * Cemid, T an n nn kendine kzd
n anlaynca, korkuya kapld.
* Pk Tanr ondan artk incindii iin, kimse
onun derdine derman bulamad.
 D ahhak in, babasiyle maceras

495. O zamanlar, mzrakl svarilerin yaadklar

lde yetimi bir yiit vard. i
* Bu; hem bir padiah, hem de fazilet sahibi
bir adamd. Tanr korkusundan daima titredi..
Bu yksek yaradll ve Merdas adl adamn
adalette ve bata bulunmak hususundaki derecesi
pek yce idi.
Sd salan drt ayakl hayvanlarn her bi
rinden binlercesine sahipti.
* Bu temiz dinli adam; kei, deve ve koyun-
lann obanlara vermiti.
50. \ Bundan baka samal inekleri ve gzel koan
Arap atlar da vard.
Ste ihtiyac olanlarn arzusunu derhal yerine
getirirdi.
Bu dini temiz adnn, pek ziyade sevdii, bir
olu vard.
hrete tapan bu Dahhk adl ocuk, ok
cesur ve evikti. Fakat, ok kt huylu idi.
Onu Pehlev dilinden olan Biyaresb ad ile
arrlard.
505. Deri dilinde biyur kelimesi "o n bin mna
sna geldii ve
Dahhkin de altn dizginli on bin arap at
bulunduu iin ona bu ad vermilerdi.
Gece, gndz bu atlardan birinin zerinde
bulunurdu. Fakat, bu da yalnz byklndendi.
Yoksa, kimseye kar bir kini olduundan deil.
 * Bir gn eytan, sabahleyin erkenden iyilii
seven bir insan tavn ile, bunun yanna geldi.
' Bu byk adam azdrd, iyilik yolundan e
virdi. Bu gen de onun szlerine kulak verdi.
510 , " Kt niyetinden haberi olm ad iin, sz
leri houna gitti.
* Alkln, gnln ve temiz ruhunu ona bala
d. Bu surede, bana bely alm oldu.
* eytan, onun kendisine gnlden baland
n grnce ok sevindi.
* O na birok yaldzl, ssl szler syledi.
Delikanlnn kafas, bilgice, bombotu.
* eytan, szne devamla kendisine: "B en o
kadar eyler ( ) bilirim iki, onlar benden baka
kimse bilm ez! dedi.
515. * Gen, bunun zerine ona: "Syle, durma ey
iyi dnceli adam, bunlar bize de r e t! dedi.
* eytan: "Pekl, fakat evvel kimseye sy-
lemiyeceine dair bana sz ver, ondan sonra onlar
ben de sana syliyeyim! dedi.
* Cahil ve sf olan bu gen, onun buyruuna
uyarak istedii yemini etti:
Srrn kimseye sylemem ve syliyecein
szlerin hepsini dinlerim! dedi.
* Bunun zerine eytan: "E y , anl padiah!
Bu sarayda, senden bankasna ne lzum var?
520. * "Senin gibi bir oul varken babaya ne hacet?
Benden sana t olsun..
* "B u yal adam, kolay kolay lmiyecek. Bu
mddet zarfnda da sen unutulur, gidersin.

( * ) Nsha: eyler yerine szler .

 * "O n u n tahtm sen al. Bu dnyada onun yeri
sana lyktr.

' "E er szlerimi dinlersen, yeryznde padi

ah sen olursun! dedi. i

Dahhk, bunlar dinledi. Fakat babasnn ka

nn dkmek houna gitmedi, can skld.

525. eytana: "Baka bir teklifte bulun! nk bu

bana yaraan ve yaplmas mmkn bir ey deil!
dedi.

' eytan dedi ki: Eer bunu yapmazsan, s

znde ve yemininde durmam olacaksn!
" O zaman bu yeminin gnah senin boynun
da kalr. Sen de kayttan kurtulamaz, hakir olursun
ve baban da erefi ile yerinde oturur!

* Nihayet iblis bu arabn akln tuzaa dr

d. yle davrand 'ki, sonunda ona dediini yaptrd.
Dahhk: " O halde, senin bu dn tutmak
ve yerine getirmek iin are nedir? diye sordu.

530. * eytan da: "B en bunun aresini bulur ve se

nin ban gnein bulunduu yere kadar ykseltirim.

"Sen , yalnz, kimseye bir ey syleme, yeter.

Kimsenin yardmna ihtiyacm yok!..
' "B en , nasl yaplmas lzm gelirse yaparm.
Sen yalnz bu srr sakla, sz klcn knndan kar
m a ! dedi.
Padiahn saraynda, pek ziyade gnl ac
bir bahe vard.
' Bu byk hkmdar geceleri kalkar, ibadet
iin hazrlanrd.
535. Ban, vcudunu gizlice bu bahede ykarken,
kendisine k tutulmasn istemezdi.
' Bu dev, o kt niyetle, yol zerinde derin
bir kuyu kazd.
* V e eytan bu derin kuyuyu otlarla rterek
oradan geip gitti.
' Gece olunca Araplarn by olan bu anl
padiah yine baheye gitti.
Y o ld a o derin kuyuya gelince, talihi birden
bire tersine dnd.
540. Kuyuya dp parampara oldu. Bylece, Tan-
rya tapan o iyi kalbli adam ld.
Bu temiz yrekli padiah, hayatnda, iyi ve
kt hareketlerinden dolay gen oluna hibir ay
kr muamele yapm deildi..
Daima onu naz iinde yetitirmee alr,
kederi onunla dalr ve btn servetini hep ona
verirdi.
Fakat, onun kt huylu, kt ahlkl olu
byle bir vefaszlkta bulunmaktan utanmad.
' Babasnn ldrlmesine ortak oldu. Ben,
bilgin
O bir adamdan sunu
* isitmistim:
* f
545. "K t bir evlt yrtc bir aslan bile olsa,
yine babasnn kann dkmee cesaret edemez!
' Bunda gizli bir hikmet olsa gerek. Bundaki
srr incelemek isteyen, onu ocuun anasndan so
ran !

(* )

(* ) Nsha: Babasnn y o l< B # f:W n br nulu

sen yabanc say, oul sayma!
 * Zlim ve alak Dahhk, byle bir are ile
babasnn tahtn elde etti. ,
' Aaraplarn tacm bana giydi, onlar iji
kt idareye balad.
! eytan bu iin tamam olduunu grnce,
yeni bir hile daha kurdu.
550. Dahhke: "Sen bana balanrsan, dnyada her
emeline kavuursun! v
* "B y le yapacana sz verir, benim szm
den ve buyruumdan yz evirmezsen,
' "Btn yeryz padiahl enindir, insan
lar, drt ayakl hayvanlar, kular, balklar hepsi
sana boyun eer! dedi. j
Bu szleri syledikten sonra da baka fikir
ler beslemee, hayret verecek tedbirler dnmee
balad.

eytann ahul

* eytan kendisini gzel sz syliyen, gnl

uyank, teiniz giyinmi bir delikanl klna soktu,
555. Dahhkin yanna geldi. Onu birok vdkten
sonra:
"B en , mehur ve temiz bir ahym. Eer
padiah beni kendisine lyk grrse... dedi.
' Dahhk bu sz iittii zaman, onu ahla
tyin etti v<S'yemek piirmesi iin bir yer ayrd.
Eliade salhiyet olan vezir, mutfan anah-
rarm ona teslim etti. I
O 0 ap, yyeek ok deildi. Hayvan eti
azd.
560. Yaniz yerden biten yeillikleri yerlerdi ve
yerden biten her eyi de yemezlerdi.
O , pis yaratll eytan dnd ve hayvanlar
ldrmei tasarlad. I
Her trl kular ve drt ayakl hayvanlan
ldrd. Onlarn etlerinden trl trl yemekler
yapt. Birer birer padiahn sofrasna koydu.
Onu cesur yapmak iin, aslan gibi, kanla
besledi.
Onun her szn yapar, gnln onun buy
ruuna balard.

565. ' Evvel ona yumurta sars yedirdi. Bu saye

de, bir mddet saln emniyet altna ald.
' Dahhk, bunlar yedi ve houna gitti. eyta
n da bol bol takdir ettii.
Buna ka hilakr eytan Dahhke: "Y ce
padiah sa olsun!
"Y a rn yine yle yemekler yaparm k i sana
hep salk verir! dedi. \
sonra gitti ve btn gece ertesi gnk ola
anst yemekleri nasl hazrlyacam dnd.
570. Ertesi gn, u lcivert renkli gk kubbesi
sar yakut renkli gnei dourduu vakit,
' Gm renkli kekliin ve slnn etinden
yemekler yapt. Kalbi mitle dolu olduu halde pa
diahn huzuruna geldi. j
* Araplarn bu akl eksik padiah yemeklere
elini uzatp da yiyince hount gitti. eytana kar
kalbinde bir sevgi uyand.
' eytan, nc gn, ku ve kuzu etinden
trl yemekler hazrlad.
 * Drdnc gn de, sofra kurulunca, gen
bir kzn srtndaki etlerden hazrlad yemekleri
getirdi.
575. Bunun iine safran, glsuyu, yllanm arap ve
halis misk koydu. ;
* Dahhk elini yemee uzatp da yiyince, ho
una gitti ve bu akll adamn sanatna hayran oldu.
' Bunun zerine kendisine: "E y iyi ahlkl,
gzel insan; dile benden ne dilersen! dedi.
Ah: "Saltanatnda var o l! Kalbim senin
sevginle doludur. Senin yzn grmek, benim ru
humun gdasdr.
' "Senden, yalnz bir dileim var. Her ne ka
dar lyk deilsem de, bunu senden isterim.

580. " O da, senin 'iki omuzunu pmek ve onlara

yzm, gzm srmektir! dedi.
' Dahhk, bu szleri dinledi ve bunda eyta
nn gizli bir maksad olduunu bilmiyerek:
* "B en , bu dileini yerine getiririm. Bununla
senin adn ve hretin ycelir.
* Dedikten sonra, emretti. eytan, onu kendi
kars gibi kucaklayp omuzlarn pt.
per pmez de, olduu yerden kayboldu.
Dnyada hi kimse, byle alacak bir ey grme
mitir.
585. Bunun zerine, Dahhkin iki omuzundan iki
tane kara ylan kt. Dahhk, bundan ok keder
lendi. Her tarafta areler aramaa balad.
Nihayet, bu iki ylan omuzlarnn zerin
den kesti. Fakat, ne alacak eydir ki
 ' Bu iki kara ylan, bir aa dal gibi, tekrar
bitti.
* Hekimler ve akll adamlar gelip topland
lar. H er biri, sra ile, dncelerini sylediler,
' Trl, trl tedbirler aldlarsa da bu derde
bir are bulamadlar.
). Bunun zerine eytan, bir hekim kyafetine
girdi. Derhal gelip, akll bir adam tavriyle, Dah-
hkin huzuruna kt.
' O na: "B u , saknlmas imknsz bir eydir.
Bu ylanlar orada kaldka sen onlar brak, sakn
kesme!
* "Yiyecek vermek suretiyle onlar yattr, az
drma. Bundan baka yaplacak are yoktur.
' "S en onlara insan beyninden ba?ka bir ey
yedirme. Belki onu yiyerek lrler.
' "M adem ki senin derdine insan beyninden
baka bir deva yoktur; bu derde de alamal, byle
dermana da!
<;5. * "H e r gn iki adam drmeli ve beyinlerini
karmak iin kafalarn kesmelisin! dedi.
Bak, u kfir eytana! Byle hareketiyle, bu
szleriyle neler yapmak istedi:
' Bundan maksad, byle gizlice bir tedbir ku
rup, dnyay insanlardan temizlemekti.

Cem id'in saltanatnn sonu

Bundan sonra randa bir karklk kt Her

tarafta savalar ve taknlklar bagsterdi.
 ' O parlak gnler kara gnler oldu. Herkes,
Cemide itaatten vazgeti.
600. O , (ktle ve aklszca ilere meylettiinden,
Tanrm n feyiz karard.
H er taraftan bir padiah, her yerden ileri-
gelen bir adam kt ve

Asker toplayp savaa hazrlanarak, Cemide

kar dmanlk gsterdi.

Askerler, birer birer randan ktlar vc

Araplarn memleketine doru yol almaa baladlar.
Orada, ejderha yapl byk bir padiah ol
duunu haber almlard.

* Kendilerine bir padiah ariyan btn Iran

svarileri hep birden Dahhke gittiler.
605. j ' Onu, padiahlkla vdler ve rana padiah
olarak (kabul ettiler.
* Bunun zerine, bu ejderha yapl padiah
rzgr sratiyle geldi. ran da saltanat tacn bana
koydu.
* randan ve Arabistandan asker toplad. Her
lkenin yiitlerini seti.
Cemidin tahtnn bulunduu yere doru y
rd ve dnyay onun bana, bir yzk gibi, da
raltt.
* Cemidin talihi tersine dnd. Bu yeni pa
diah onu byle sktrnca,
610. Kat. Tahtn, klahn, saltanatn, ta, hazi
ne ve askerlerini hep oa brakt.
* Gitti, bir yerde gizlendi. Dnya, bana zin
dan. oldu. Tahtn ve klahn Dahhke brakt.
 ' B y le yz yl ikimse onu yeryznde gre
medi, insanlarn gzlerinden kayboldu.
' Yznc ylda, dini tensiz olmyan bu pa
diah ( * ) meydana kt.
O zaman Dahhk, onu gafil avlyarak el
geirdi ve hi aman vermeden
615. * Testere ile iki para edip dnyay vcudun
dan temizledi, errinden kurtard..
* O , bir mddet, ejderhann nefesiyle gizlen
miti. Fakat sonunda onunla da kendisini kurtara
mad. |
* Zaman; tacm, tahtn, saltanatn, kehliba-
rn bir saman pn kapmas gibi, elinden kapp
ald.
* Dnyada saltanat tahtnda ondan daha b
yk hangi padiah vard? ektii bu kadar zahmet
ten eline ne gei?
* Y ed i yz yl saltanat srd. Bu yllar ona
birok iyilikler ve ktlkler getirdi.
620. Dnyada ok yaamann faydas nedir? Fele
in 'senin hakknda ne dndn bilemezsin ki...
* Seni, nce, ya ve balla besler. Kulana
onun tatl sesinden baka bir ey gelmez.
j ! * Sen, onun sana bir sevgi beslediini ve dai
ma byle yz gstereceini zannedersin.

(*)

(* ) Nsha: in denizinden .
( * ) Nsha-: * Ne diye hep onun sevgisinden
bahsedersin? Onun sana kt yz gsterecei zaman da
gelecektir.
 Sen sevinir, sevincini yalnz onda bulur ve
btn kalbinin srlarn ona dkersin.
Sonra sana yle bir acayip oyun oynar fci,
onun acs yreini kanla doldurur.

(*)

625, ' Yarabbi, bu ireti dnyadan artk bktm,

ona doydum. Beni bir an evvel onun zahmetinden
kurtar!

D A H H K

Saltanat bin yld ( * * )

' Dahhik, saltanat tahtma oturduktan sonra,

bin yl padiahlk etti.
Btn dnya onun idaresi altna girdi. By-
lece, uzun bir zaman geti.
' A kll adamlarn iyi detleri yeryznden
kalkt. Aklszlar, her yerde emellerine kavutular.
l; " Bilgi ve fazilet hor grld, hilekrlk mey
dan ald. Doruluk gizlendi, ktlk ortaya kt..
630. Devler, stedikleri gibi ktlk yapmaa ba
ladlar. yilikten kimse aka bahsedemez oldu.
" Cemidin dairesindeki iki tertemiz kz, kor
kudan st yapra gibi titreye titreye, saraydan
karp gtrdler.

(* ) Nsha: * Bu vefasz dnya hep byledir

ite.. Onun iin, sen ona, iyilik tohumundan baka bir
ey ekme!
(* * ) Nsha: Saltanat bin yldan bir gn eksikti.
 * kisi de Cemidin kzkardei idi ve btn
kadnlarn batac olmaa lyk bulunuyorlard..
Yzleri iffet perdesiyle rtl olan bu kz
lardan birisinin ad ehrinaz ve dier ay yzl olann
ad da Ernvaz idi.
' Bunlar Dahhkin sarayna gtrp o ej
derha yaplya teslim ettiler.
635, O , bunlara kt huylar alad; hilekrlk, si
hirbazlk retti.

(* )

' nk; ktlk retmekten, ldrmekten,

yamaclktan ve yakmaktan baka bir ey bilmezdi.
' H er gece, ister halktan veya isterse yiitler
soyundan olsun, iki delikanly,
' Ah, padiahn sarayna gtrr vu bunlar
la onun derdine derman bulmak isterdi.
Bunlar ldrr, beyinlerini karr, ylanlara
yiyecek yapard.
640. * Padiahn memleketinde ( * ) temiz yrekli,
yksek yaradll iki dindar adam vard.
' Bunlardan bininin ad Tem iz D in li Ermayil,
tekinin ad da leriyi Gren Kernayil idi.
Naslsa, bunlar bir gn bir yerde bulutular.
Aralarnda uradan, buradan konuurken,

(* ) Nsha: nk uursuz Dahhkin yaradl

byle idi. Dnya, onun yznden bir mum paras gibi
eridi...
(* ) Nii&ha: Padiah memleketinde yerine Pa
diah soyundan .
 * Padiahn ve askerlerinin zulmnden ve y
lanlara yedirilen yemek gibi . ktlklerden bahis
ald.
Bunlardan biri: "B izim , evvel, padiahn
sarayna ah olarak girmemiz gerek!
645. ' "A n cak ondan sonradr ki, her ihtimali gz
nnde bulundurarak bir are dnr,
* "ldrlen iki kiiden hi olmazsa birisini
kurtarmaa beliki muvaffak olu ru z! dedi.
* Sonra, ahlkla padiahn sarayna girdiler
ve yemeklerini ll bir ekilde hazrlamaa bala
dlar.
Bu iki kalbi uyank kimse, bylece cilan
padiahnn mutfan ele aldlar.
* Kan dkmek zaman gelip de tatl cana k
ylaca vakit,
650 . * Sarayn adan ldrc kapclar tarafndan
yakalanan iki delikanl
* lklar kopararak ahlarn nne doru
kotular ve yzkoyun yere kapandlar.
Ahlarn, bu manzara karsnda, cierleri
szlad. Gzleri kanl yalar ve kafalar kinle doldu.
' Yeryz padiahnn bu zlimce iine aa
rak, baktlar..
* V e kisinden birini ldrmekten baka bir
are gremediler.
655. Bir koyunun beynini karp, ldrdkleri
gencin beyni ile kartrdlar.
tekinin cann bahyarak ona: "G it, bir
yerde gizlen, cann kurtar!
 Mamur ehirlerde yaama. Bundan sonra se
nin yaayacan yer, dalar ve ovalardr! dediler.
Onun kafas yerine deersiz koyun kafasn
dan ylanlara yiyecek yaptlar.
Bu suretle, her ay otuz gen canlarm kur
taryorlard.
660. ' Zamanla, kimin nesi olduklar Ijelirsiz olan
bu genlerin says iki yz buldu.
* Ah her gn birka kei ve koyunu ovaya
salar, bunlara gnderirdi.
' te bugnk Krt kavminin asl bunlardan
tremitir ki, bunlar mamur ehir nedir bilmezler.
* Bunlarm evleri, llerde kurulmu adrlar
dan ibarettir. Kalblerinde hi Tanr korkusu yoktur.
' Ters huylu Dahhkin deti byle idi. Can
nasl isterse yle yapard..
665. * Mesel, tutar, sava erlerinden birini a
rr: "Sen devlerle ibirlii yaptn! diye ldrrd.
* Nerede, gzellii ile tannm bir kz varsa,
sorgusuz sualsiz onu haremine getirir,
' Kendisine cariye yapard. Padiahlara yara
an dinden ve ahlktan mahrumdu.

Dahhk in Feridunu ryada grmesi

* Dahhkin lmne krk yl kald sralar

da, bak ki, Tann onun bana neler getirdi!
' Bir gece, saraynda gece yars Ernvazla
uyurken,
670. * Ryada gznn nne padiahlar padiah
nn sllesinden ( * ) , birdenbire, sava eri kt.
' Bunlardan ikisi byk, ortadaki de kkt.
Selvj boylu olan kn padiahlara yaraan bir
yz vard..
' Belinde (kemer ve elinde de kz kafas bi
iminde bir grz olduu halde, bir padiah gibi y
ryordu.
' Bararak, Dahlkin zerine doru geldi,
kafasna o kz kafas biimindeki' grz indirdi ve
675. ' Hemen, tekilerden yaa kk olan bu
yiit, Dahhkin batan aaya kadar derisini de

Sonra, iki elini ta gibi salam balad, boy

nuna ipi takt.
* Ziilet altnda, aclar ve szlar iinde bann
zerine toz, toprak yadrd.
Sonra, arkasna bir sr insan taklm ol-
olduu halde, onu yakalayp srye srye Devamend
dana kadar gtrd.
* Zlim Dahhk, bu eza cefa altnda kvrana
rak, korkusundan sanki cieri para para oldu.
680. ' Bunun zerine, uykusunda yle bir bar
bard ki, o yz direkli saray zangr zangr titredi..
* Gne gibi parlak yzl kzlar, dhan padi
ahnn bu l ile, yerlerinden sradlar.
' Ernvaz: "Padiahm, sana ne oldu? Bunu
bana gizli olarak syleyebilirsin.

(* ) Nsha: Sllesinden' yerine Sarayndan .

 "Saraynda rahat rahat uyurken, neden byle
canndan korktun?
"Y edi iklim, senin buyruuna tbidir. Hay
vanlar, devler, insanlar senin bekilerindir.
685. "Dnya, batanbaa, hkmn altndadr. Ta
gkteki aydan denizdeki balklara kadar her ey e
nindir!
' "N e oldu ki, yatandan byle sradn? Ey
cihan padiah bana syle! dedi.
' Dahhk, bu gne yzl kzlara: "Bu ryay
gizlemek, kimseye sylememek gerek!
' "Eer siz bu ryay bilirseniz, gnlnz be
nim hayatmdan midi keser! diye cevap verdi.
Ernvaz da padiaha: "Bize bu srr sylemen
lzm.. I
690. * "Biz, belki bir are buluruz. Her derde bir
are bulunur. dedi.
Bunun zerine Dahhk srrn ortaya koydu.
Grd ryay onlara bir, bir anlatt.
Ernvaz, cihan padiahna: "hmal etme,
buna bir are ara!
"Senin tahtn, zamann yzk ta gibidir.
Dnya, senin nl bahtndaki kla aydnlanr.
' "Btn yeryz, drt ayakl hayvanlar, ku
lar, insanlar, devler, periler hep senin mhrnn
hkm altndadr.
695. "H er memleketten akll adamlar, mnec
cimleri, mbitleri getirt!..
! "Mbitlere vakay olduu gibi ve bandan
sonuna kadar anlat! Onlara doruyu syle ve aratr,
 * "Bak ki, akln bandan byle alan kimdir?
O bir insan m, yoksa bir dev mi, bir peri mi?
"Bunu anlaynca da bir are ara ve dmann
yapaca ktlkten korkma! dedi.
* Kt huylu padiah, o gm bir selviyi an
dran kzn bu szlerinden holand.
700. Felek, karga kanad gibi karanlk geceyi, da
larn arkasndan kard bir ra ile aydnlatt.
' Gya gne, bu lcivert renkli ge sar ya
kut sayordu.
* Padiah, nerede bilgili, gnl uyank, akll
bir mbit varsa,
' Bulunduu memleketten kendi yanma getirtti
ve grd ryay anlatt.
Onlar ard, hepsini bir yere toplad, ken
dilerinden bu derdine bir derman arad:
705. * "Bana bu derman abuk bildirin, ruhumu
aydnlatn! dedi.
* Onlarla, zamann dnndeki iyilik ve k
tlkler zerinde, gizlice konutu:
"Zaman beni nasl alt edecek? Bu ta, bu
taht ve kemer kimin olacak?
* "Y a bu srr bana syleyin, yahut zillet iin
de lmei gze aln! dedi.
* Bu sz zerine mbitlerin dudaklar kurudu,
yzleri sarard. Dillerinde syliyecek ok szler vard.
Fakat kendi kendilerine:
7io. , '* "Eer olacak eyleri kendisine olduu gibi
sylersek, padiah kahrndan lr.
' "Eer bunlar doru olarak iitmezse, yine
canndan el yumas muhakkaktr. dediler.
 ' gn byle geti. Bu mddet zarfnda kim
se bir ey sylemee cesaret edemedi.
' Drdnc gn padiah, doru yol gsterici
mbitlere (kzd.
Onlara: " Y a sizi diri diri asarm yahut ba
ma gelecek eyleri syleyin! dedi.
715. Btn mbitler yrekleri para para, gzleri
kanl yalarla dolu, balarn nlerine ediler.
' O nllerin iinde, son derece zeki, gnl g
z ak, iittii sz iyi dinleyen,
Akll, uyank, Zrek adnda birisi vard. Ken
disini ileriye att.
* Sabr tkenmiti. H i korkmadan Dahhkkin
nnde konumaa balad.
Kendisine: "(Bu hayali kafandan kar. Dn
yada herkes lmek iin anasndan doar!
720. * "Senden evvel, saltanat tahtna lyk birok
padiahlar dnyaya geldi.
* "Dnyann birok gamn, neesini grm ve
srkledikleri uzun mr nihayete eritii vakit hep
si de lmtr.
* "S en demirden yaplm bir kale bile olsan,
felek seni yine toprakla bir yapar.
t "Senden sonra senin tahtn da elbette biri
nin eline geecek, talihinin ban topraa sokacaktr.
* "B u , Feridun adnda bir adamdr ve yeryii-
nn kutlu bir gdr.
725. "O kahraman, anasndan henz domam
tr. Ondan korkacak, inleyecek zaman da deildir.
* " O , hnerli anasndan dounca, bir aa gibi
meyvasn verecek;
 "Delikanllk ana girdii vakit ba aya
kadar ykselecek ve ta, taht, klh isteyecek.
' "B oyu selvi gibi uzayacak ve omuzunda e
likten bir grz tayacak.
" k z kaafs biimindeki bu grz senin ka
fana indirecek; seni balayp saraydan kararak bir
kye gnderecek! dedi.
730. Bunun zerine, kt dinli Dahhik ona: "B u
adam beni neden balyormu ? Neden, bana kin
besliyor? diye sordu.
* Cesur mbit: 'Akll isen bunu bil ki, dn
yada hi kimse bir sebebi olmadan kimseye ktlk
etm ez!
( "B unun babas senin elinle lecek. Bu yz
den, olunun kafas da senin kininle dolacaktr.
* "B ir de, gelecein bu hkmdarna stnine
olmak iin, ok deerli bir inek doacak.
"B u inek de senin elinle lecek. Feridun,
onun kinini de almak iin, grzn bu yzden bir
kz kafas biiminde yaptracaktr! dedi.
735. * Dahhk bunu iitince, tahtndan aa de
rek bayld.
* A kll mbit kendisine bir zarar gelmek kor-
kusiyle, yz ate iinde olduu halde, tahtn yann
dan ayrld.
Padiah kendisine geldii vakit, yine salta
nat tahtna oturdu.
* Dnyann her yerinde Feridunun, gizli veya
ak, bir izini bulmaa alt.
N e yedi, ne iti, ne uyudu, ne de dinlendi.
aydnlk gnler gznde karard.
 Feridun un dom as

740. ' Aradan uzunca bir zaman geince, ejderha

yapl Dahhkit felketi yaklat.
' Kutlu Feridun, anasndan dounca, dnya
nn 'kl bsbtn deiti.
* Feridun, dzgn bir selvi gibi byd. Pa
diahlk nuru yznde parlyordu.
* zerinde sanki Cemidin bykln ta
yor, bir gne gibi parldyordu.
Varl; dnya iin yamur gibi lzmd, ruh
iin de bilgi gibi l y k v e mnasipti.
- 45. Felek hep onun ba zerinde dnd, Fe
riduna istekle boyun edi.
Bu srada, dier inekler arasnda en yksek
payeyi kazanan, Prmaye adndaki inek de
Anasndan dodu. Erkek bir tavus kuu gibi,
her kl ayr ve gzel bir renkle parlyordu.
Btn akll adamlar, mneccimler, mbit-
ler onun baucnda toplandlar.
* Byle bir inei dnyada kimse 11e grm,
ne de her iten anlyan, gn grm ihtiyarlardan
duymutu..
750. ' Dahhk, dnyann her tarafna haberler
gnderdi, her yeri aratrmakta devam etfii.
Bu srada, Feridunun babas A btinin bana
dnya dar oldu.
' Canndan bkm bir halde kaarken, anszn
bir aslan tuzana dverdi:
* Dahhkin bekilerinden birka kii buna
rasladlar.
 ' Bir pars gibi yakalayp onu baladlar, Dah-
hke .gtrdler. Dahhk de onu ldrd, mrnn
gnlerine son verdi.
* Feridunun akll anas, (kocasnn bana ge
len felketi grd.

(* )

* A d Firnek olan bu kutlu kadnn yrei,

Feridunun sevgisi ile dolu idi.
' Derhal, felein zulmnden gnl yaral bir
halde, alaya alaya bi otlaa geldi.
* A d Prmaye olan ve vcudunun her tara
fnda gzelliin parlayan inek, bu otlakta idi.
* Otlan korucusunun nnde kanl gzya
lar dkt, alad, szlad.
760. * V e ona: "H en z memede olan bu ocuu al,
bir mddet sakla!
* "Sen, bir baba gihi, onu kabul et. Onu, bu
gzel inein st ile besle.
"E er buna karlk bir istein varsa, haya
tm senin olsun, istersen canm sana rehin brak
maa hazrm! dedi.
* O otlan ve o gzel inein korucusu, bu
sf kalfoli kadna dedi ki:
* "Senlin vasiyetini kabul ediyorum. zlme,
ocuuna bir kle gibi bakarm!
* Firnek, vasiyetini tamamladktan sonra, o
cuu ona teslim etti.

( * ) Nsha: O ; zamannn ss olan bir kadn,

padiahlk meyvasm yetitiren bir aat..
 ' Bu akll ve ihtiyatl adam, bir baba gibi, ii
yl bu ocua bakt, onu inein sdiyle besledi.
* Dahhk, artk, her yeri aratrmaktan usan-
mt. Fakat, inein dedikodusu ile de dnya dol
mutu.
* Bunun zerine Feridunun anas koa koa
otlaa geldi ve ocuunu koruyan adama:
* /K a lb im e Tanr tarafndan akllca bir fikir
geldi.
' "Bunu yapmaktan baka are yok. nk
ha olum, ha tatl canm, hepsi bir! .
' "O lu m u alaym, bu cadlar memleketinden
kp gideyim ( * ) .
"insanlar arasndan kaybolup onu Elburz
dalarna gtreceim! dedi.
Bunu syliyerek olunu Allaha smarlad ve
yarasndan gnlnn kanlar akt.
* Bir posta tatar sratiyle ve kkremi bir
boa gibi, o yksek daa doru gitti.
Bu dada dindar, sofu bir adam yayordu.
Dnya ile bir ilgisi kalmamt.
) '' Firnek bu adama: "E y dindar adam, ben
bedbaht bir Iranlym.
"B u benim olumdur ve gelecek 2atnann
hkmdardr.

* "D ahh kin kafasn kesecek, onun kemer

ban yerin dibine sokacak.

(* ) Nsha: kp gideyim yerine kp Hin-

distana gideyim .
 * "Sen, bunun koruyucusu ol. Baba gibi, onun
hayat zerine titre! dedi.
780. * Bu iyi adam, ocuunu kabul etti ve her tr
l zarardan onu korudu.
' Nihayet bir gn, Dahhke o Prmaye adl
inekle onun bulunduu otlan yerini haber verdiler.
* Bunun zerine, duyduu kinle sarho bir fil
gibi gelerek Prmayeyi ldrd.
Orada, baka daha ne kadar drt ayakl hay
van buldu ise heysini yok etti, ortal temizledi.
Sonra, hemen Feridunun evine kotu. o
arayp tarad ise de kimseyi bulamad.
785. * Yalnz orasn ateyerek o yksek kk
harabetti.

Feridunun, anasna kimin soyundan geldiini

sormas

Feridun, on alt yana girince, Elbrz da

ndan ayrlarak ovaya indi,
* Anasnn yanna geldi ve ona "Syle baka
lm, gizlediin eyi bana bildir:
* "B enim babam timdir? Ben, kimin soyun
dan dnyaya geldim ?
' "Herkese ben ne syliyeyin? Bildiklerini
bana anlat! dedi. >
790. Firnek de dedi ki: "Sana, sorduklarnn
hepsini syliyeyin:
' "B il ki, ran lkesinde btin adl bir adam
vard.
 * "B u , padiahlarn soyundan gelmi, uyank,
akll, kimseye zarar olmyan bir yiitti.
' "O n u n soyu, yiit Tahmursa dayanr; btn
atalarn bir bir sayard.
' "ite bu adam senin baban ve benim kocam
d. Ben onsuz, bu dnyada bir tek aydn gn gr
medim.

<*)

795. ' "Cadlara tapan Dahhk, randa senin can-

ia kymak istedi.
' "B en , seni ondan gizeldim ve bunun iin, ne
kadar kt gnler yaadm.
* "Senin baban, o kymetli delikanl da senin
iin tatl cann feda etti.
* "C ad Dahhkin omuzlarnda iki ylan k
mt. (Bunlar, rann harabolmasna sebeboidu.
* "Senin babann da beynini kafasndan kar
dlar ve bu ejderhalara yiyecek yaptlar.
00 . "B en de, nihayet, hi kimsenin haberi olm a
dan kap bir ormana gittim.
' "O rada gzel ve ilkbahar gibi trl trl
renkler, naklarla ssl bir inek grdm.
' "Sahibi, inein nnde bir padiah gibi muh
teem bir tavrla oturuyordu. '
"B en seni uzun bir mddet onun yannda
braktm. O , seni naz (iinde bytt.
* "T avus gibi trl trl renklerle ssl olan

(* ) Nsha: Mneccimler, Dahhke Feridun se

nin gnlerini sona erdirecek! diye haber verince.
 o inein stiyle besliyerek, seni kuvvetli bir timsah
gibi yetitirdi.
' "N ihayet Dahhk, bu otlan ve inein ye
rini rendi.
' "Bunun zerine, ben seni hemen alp ka
tm. Iram ve evimi barkm brakp yola ktm.
"D ahhk geldi; o deerli inei, o az, dili
olmyan efkatli stnineni ldrd.
Bizim evimizi, barkmz yakp ykt, tozunu
gklere savurdu. O yce yap toprakla bir o ld u !
* Feridun bu szleri duyunca kzd, kprd.
810. Yrei dertle ve ba intikam duygusu ile dolu,
kalarn att.
Anasna: "B ir aslann kuvveti, snanmadan
belli olmaz.
* " O , cadlara tapan Dahhk, e yaptysa yap
t. imdi bana dtn i klca sarlmak.
' "H e r eyden temiz olan Tanrnm izniyle
koup Dahhkin evini, barkn toprakla bir yapmak
tr! dedi.
Anas da ona: "B yle yapman doru deil.
Sen, btn dnyaya kar koyamazsn.
S15. * "T a ve talit sahibi olan cihan padiah
Dahhkin enirinde koca bir ordu var.
" N e zaman istese, her memleketten onun
hizmetine yz binlerce er gelip savaa girer.
"D ostlu k ve dmanlk, senin bildiin gibi
deildir. Sen, dnyaya genlik gziyle bakma.
* "G enlik arabn tadan, dnyada kendisin
den baka kimseyi grmez.
 ' "O arabn verdii sarholukla ban yele
verir. Tanr, senin btn gnlerini iyi ve kurlu etsin!
"O u l, annenin bu tlerini unutma! A n a
nn sznden bakas botur! dedi.

Dafhk in demirci G ve ile maceras

'* Dahhk de, beri yandan, gece gndz Feri

dunun adn dilinden drmez oldu..
* Onun korkusundan, boyu iki bklm oldu;
yrei korku ile doldu.
1* Bir gn, fildiinden yaplm olan tahtnn
zerinde oturup bana firuze tacn giymiti..
* Padiahln kuvvetlendirmek iin, her mem
leketin ilerigelenlerini toplad.
825. * V e onlara yle dedi: "E y , hner ve akl sa
hipleri!
* "B enim gizli bir dmanm olduu, siz akl
l larca bilinmiyen bir ey deildir.

(* )

"B en , hibir zaman, dman hor grmem,

zamann bir ktlk etmesinden korkarm.
* "B unun iin bana, insanlardan, devlerden ve

(* ) Nsha: O yaa kkse de, baa byk

tr. Soyca da zorlu bir yiittir.
* O delikanlnn yaa kklne bakmayn!
Akll bir kii demitir ki:
* Bir dman ne kadar ciz ve kk olursa ol
sun, onu elinden hibir i gelmez saymamaldr!
 perilerden toplanm, imdikinden daha byk bir
ordu lzm.
" "B u ite bana yardm etmelisiniz. nk ben
tek bama bu iin altndan kalkamam!
830. "im di, benim hakkmda bir zabt tutun.. O n
da, iyilikten baka bir ey yapmadm,
"D o ru szden baka bir ey sylemediimi
ve adalette kusur etmediimi belirtin! dedi.
* O doru adamlar, korkudan, istediini yap
maa raz oldular.
* Ejderlerden korkmyan Dahhk hakknda
tuttuklar bu zabtta, gen ve ihtiyar hepsi ahitlik
ettiler.
' O srada, birdenbire padiahn saraynn
nnde, adalet isteyen bir adamn grlts iitildi.
835. ' Adam padiahn huzuruna getirdiler, o b
yk adamlarn yanma oturttular.
' Padiah ona, kzgnlkla: "Sana zulmeden
kimdir? syle! dedi.
Adam , eoaraik ve elleriyle bana vura vura:
"Padiahm, ben adalet isteyen Gveyim !..
' "te koa koa sana geldim, senden adalet
isterim. Canmn acsiyle, senin elinden inlemekte
yim !
' "Eer sen adalet yapma det edinirsen, se
n in kadrin artar.
S4o. "Sen bana ok zulmettin.. H er zaman gnl
m neterliyorsun!
' "E er bana zulmetmei reva grmyorsan,
oluma neden el uzatyorsun?
 "B enim dnyada on sekiz olum vard. Bu
on sekizden imdi ancak bir teki kald.
' "B u bir olum u bana bala. Her zaman ci
erimin yandn gznn nnde tut!
"Padiahm, bana syle, ben ne kabahat yap
tm? Eer susuzsam, bana zulmetmek iin bahane
arama!

845. "E y , ta sahibi! Benim halime bak da, der

dime dert katma..
' "Zam an, belimi iki bklm etti.. Yreim
umutsuz, bam dertle dolu.
' "G enliim ve oullarm elimden gitti. D n
yada, evlt gibi, insan kendisine eken hibir ba
yotur! .
"N ihayet, zulmn de bir ortas, bir sonu, bir
snr ve bir sebebi olur..
' "Syle, sen, ne sebeple benim bama dnya
nn felketim getiriyorsun?

S50. \ " "B en , kimseye zarar olmyan bir demirci

paras olduum halde, padiahn eliyle bama ate
ler yayor..
' "Sen bir padiahsn ve ejder yaplsn ama.,
yine de bana adalet gstermen lzm !

"Sen. yedi iklimin padiahsn diye, neden,

btn zahmetler bizim nasibimiz olsun?
* "Bana ettiin zulmlerin hesabn beraberce
yapsak da leme gstersek herkes aar, kalr.
" V e boy iece, ldrlme srasnn benim oul
larma nasl geldii,
 Senin ylanlarna yedirilmek iin beyinleri
nin nasl karld da yine herkese anlalm o lu r !
dedi.

* Dahhk, bu Szleri duyunca, byk bir a

knla urad. t
' Bunun zerine olunu ona baladlar ve
tatllkla gnln alm aa, altlar.

' Padiah, ona da, kendisi iin yaplm olan

tutulgay imzalamasn emretti.

* Gve, tutulgay okur okumaz, memleketin

orada bulunan ilerigelenlerine dnd

860 . * V e yine coarak: "E y , devin kleleri! Yre

inizden Tanr korkusu silinmi,

* "H epiniz cehennemin yolunu tutmu, gnl

nz devin szne balamsnz!

' "B en im ne padiahtan bir korkum var, ne

de bu tutulgay imzalarm! :

Dedikten sonra, kpre kpre ve kzgnl

ndan titreye titreye yerinden frlad, tutulgay yr
tp ayaklarnn altnda inedi.

* "D e erli olu nnde olduu halde, bara

bara, sylene sylene saraydan darya kt.

Memleketin o byk adamlar, padiah v

dkten sonra, ona: "E y, yeryznn nl Padiah!

' "Sava gnnde felek bile senin banda so

uk bir rzgr estiremezken,

' "N a s l oluyor da, doru drst konumasn

bile bilmiyet bu Gve senin huzurunda bu kadar
leri gidebiliyor?

(*>

' "Y re i ve ba kinle dolu.. Buradan yle bir

gidi gitti ki, Feridunla szlemi olduu samlabilir!
* "Dnyada, biz bu kadar irkin bir i grm
deiliz! imdi grdk ve ardk kaldk.. dediler.
' nl -padiah onlara yle syledi: "im di
benim syliyeceime de aacaksnz.

(* * )

"G ve saraya girip de kulaklarma onun sesi

gelince,
* "O nunla aramzda sanki demirden yaplm
bir da peyda oldu.
"k i elini bana vurunca, aknlktan, sanki
yreim parampara oldu.
' "B ilm em ki, bundan sonra, daha neler ola
cak? lem in srlarn kim kavrayabilir k i? dedi.
Gve saraydan knca halk, arnn ortasn
da, etrafn sarverdi.
Gve, kendisinden gemi olarak, herkesi
adalet istemee ard.. .

(* ) Nsha: * Sana kar yeminimizi tayan tu-

tulgay parampara etti ve senin buyruunu hie sayd.
(* * ) Nsha: * Padiah, memleketin yallarna
yle syledi: Korkuyorum ki, aydnlk gnlerim ka
rarmasn l
 ' Demircilerin demir dverlerken nlerine rt
tkleri deriyi
' Bir mzran ucuna geirdi. (Bunun zerine,
ar halk birbirine girdi, bir toz dumandr ykseldi.
' Gve; mzrak elinde hem yryor, hem de
cokunlukla halka seslenerek: "E y Tanrya tapan,
nl kiiler!
380. "Feridunun tarafn tutan, Dahhkin boyun
duruundan kurtulur.
' "Birer, birer Feridunun yanna gidelim ve
onun bykl sayesinde yayalm!
"B ilin ve syleyin ( * ) iki: Dahhk bir Ehri-
mendir ve T a n n ya ta gnlden dmandr.
* " u deersiz derinin sayesinde, dost ve d
man birbirinden ayrlacaktr! diyordu..
Y iit Gve, en nde gidiyor ve etrafndaki
kalabalk gittike byyordu.
S85. O , Feridunun nerede olduunu biliyordu.
Ban alp doru oraya yolland.
Nihayet, yeni padiahn sarayna vard. Gve
uzaktan grnnce, sevin lklar ykseldi.
' Feridun, mzran ucundaki deriyi hayrl
bir fal sayd.
"O n u rum kumalariyle ssledi, zerine al
tndan naklar yaptrd.
Padiah, bayran bir ay evresi gibi bann
zerinde dalgalanmasn hep hayra yordu.

(* ) Nsha: Bilin ve sylevin" yerine abuk

olun .
890. Sonra, bayran tepesinden krmz, sar, mor
kumalar sarktt ve ona ''G venin bayra adn
verdi.

Bu tarihten beri, ikim tahta oturup da bana

padiahlk klhn giydiyse,

Bu deersiz demirci derisine yeni yeni m

cevherler ast.
te, Gvenin deerli ipekli kumalarla bu
ekle giren bayra,

Karanlk gecede doan bir gnee dnd ve

diinaynn kalbi onun verdii mitlerle doldu,
895. Gelecein olaylarn barnda gizleyen felek,
bylece dnmesine devam ederken,

Dnyann deien halini ve fakat hl Dah-

hke boyun eiini gren Feridun,

Kemerini kuanp bana padiahlarn tacn

giyerek annesinin yanma geldi.
Ona: "B en, savaa gidiyorum. Tanrya dua
etmekten baka bir iin olmasn.

"T an r, yeryzndeki her eyden stndr.

Saadet ve musibet annda iki elini ona amalsn! ( * )
dedi.
900. Annesi, kirpiklerinden gzyalar dkt ve
yreinden kanlar akarak Tanrsna seslendi:
"E y, dnyay yaratan Tanrm, ben sana s
nyorum..

(* ) Nsha: Saadet ve musibet annda iki elini

ona amalsn! yerine karlaacam her etin ite
ancak ona el amalsn!
 * "Sen onun yreinden ktlerin 'korkusunu
sil ve yeryzn aklszlardan tem izle! dedi.
* Feridun, baka kimseye haber vermeden, yol
hazrlna balad..
' Feridunun, birbirine benzeyen ve yaa ken
disinden byk olan, iki erkek kardei vard.
905. Birinin ad Kiyn, tekinin ad da Prmaye
idi. /
Feridun, onlara dedi ki: "E y yiitler, en ve
bahtiyar olu n !
* "D nya, iyilik yapmak iin de dner. B
ykln klah da yine bize gelir.
* "Demircilerin usta olanlarn gidin buraya
getirin de, bize byk bir grz yapsnlar!
Feridun bu szleri syler sylemez, karde
leri hemen demirciler arsna kotular.
910. " B sanatta tannm ne kadar demirci varsa,
hepsi Feridunun yanna geldi.
' Feridun hemen pergeli eline ald ve onlara
grzn eklini izdi.
Topran zerine izdii bu ekil, bir kz
bana benziyordu.
Bunun zerine demirciler derhal ie balad
lar ve bitirir bitirmez,
' Gne gibi parl parl parlayan bu ar gr
z cihan padiahna gtrdler.
Feridun, demircilerin bu eserini k beendi;
onlara elbise, altn ve gm balad.
' Bundan baka, onlara birok kutlu mitler
verdi, birok vaitlerde bulundu:
 "E er o ejderhay yere serebilirsem, banz
tozdan temizlerim!
"T an rmn ad ile balar, btn dnyaya ada
leti yayarm! dedi.

Feridunun D ahhke sava amas

' Feridunun ba o kadar ykseldi ki, nerede

ise gnee deecekti. Babasnn intikamn almak iin,
sk skya kemerini balad.
920. Askerleri saraynn etrafnda toplandlar, tah
tn ucu bulutlara dedi.
' A zgn fillerle mandalar, ordunun erzakn
yklenmi olduu halde, nden gidiyorlard.

* Kiynla Piirmaye padiahn yannda yr

yorlar ve ona kar, sanki yaa kk onlarm gibi,
davranyorlard. <
Feridun, ba kin ve yrei adaletle dolu, ko
naktan konaa, rzgr gibi gidiyordu.
' Arap atlarnn stnde, nihayet, Tanrya ta
panlarn oturduu bir yere vardlar.
925. 1' Feridun, bu iyi insanlarn memleketinde ko
naklad ve onlara selm gnderdi.
' Gece iyiden iyiye kararnca, iyi halli birisi
salna salna Feridunun yanma geldi.
Misk gibi kokan siyah salar topuklarna
(kadar uzundu ve yzce de huri gibi gzeldi.
Bu, Feridun a gzellik, iyilik ve ktl
anlatmak iin sanki cennetten gelmi bir melekti.
' Bir peri gibi Feriduna yaklat ve ona, kim
se grmeden, bycl reterek,
 Eline gizli eyleri aan ve onlar by ile
ortadan kaldran bir anahtar vermi oldu.
'* Bunun zerine Feridun, bunun bir Tanr
adam olduunu, bir dev veya kt ili bir adam
olmadn anlaynca, ^
* Sevincinden yz erguvan gibi kzard ve
vcudunda bir genlik hissetti. Bu, bykln ver-
dii genlikti.. ,
Alclar ona yemekler hazrladlar ve temiz
bir sofra kurdular.
' Feridun, yiyip itikten sonra, sarholuktan
ba arlat ve uyuya kald.
935. ' O , Tanr adam kalkt, gitti. Feridunun uya
nk talihini gren
* Kardeleri, onu ldrmek maksad ile der
hal yerlerinden kalktlar ,
V e kalabaln iinden ayrlp kayboldular.
zerinde byk bir kayann bulunduu dan
' Eteinde Feridun uyumakta devam ediyordu.
Gecenin yars olmutu.
Bu iki zlim, kimse grmeden, dan stne
ktlar.

(*)

Feridunun ban ezmek iin byle byk bir

ta sktkten sonra,
' O nu o dadan aaya yuvarladlar ve altn
da uyuyan da ldrdklerini sandlar.

(* ) Nsha: Yapacaklar iin ktln dn

meden, kayadan, byk bir ta kopardlar.
 ' Tanrnn buyruu ile,- tan grltsnden,
Feridun uyand.
V e, renmi olduu by ile, ta ayann
dibine oturtuverdi. yle ki ta, yerinden bir zerre
bile ne saa oynad, ne de sola..
' Feridun, yerinden kalkt, kemerini kuand
ve onlara hibir ey sylemedi.
945 . O zaman, kardeleri Feridunun bildii iin
bir Tanr ii olduunu, bir kt adamn ii olmad
n anladlar.
'* Feridun, iki kardei ve Gve ordunun nn
de ve yrei de Dahhke kar kinle dolu olarak,
Gvenin o, ahlara yaraan bayran at,
yola kt.
Ta peine den bir kimse gibi yryerek,
Ervend rmana geldi.
Eer Pehlevceden anlamyorsan, Arapa ola
rak, ona Dicle de diyebilirsin.
950. Bylece, hr bir insan olan o padiah, nc
konak yeri olarak Dicleyi ve Badat ehrini seti.
Feridun, Evrende gelince, nehrin kolcularna
selm yollyarak: {
* 'N e kadar geminiz ve kaynz varsa, hep
sini acele bu kyya gnderip
' "B eni ve ordumu kar kyya geirin ve ora
dan buraya kimseyi brakmayn! dedi.
Nehrin kolcusu, gemi gndermedi ve Feri
dun a yle karlk verdi: .
955. "C ihan padiahndan gelen gizli bir emirde:
Benim mhrm tayan bir buyruk gelmeden hi
kimseye gemi verilmemesi, bildirilmitir.

G
 Feridun, bu sz iitince, k kzd. O derin
nehir, gzn yldrmad.
Padiahlara yaraan kemerini hrsla kuand,
aslan yrekli atna bindi,
' Ba kin ve sava duygulariyle kzm bir
halde, al atn suya srd..
' Btn sava arkadalar da kemerlerini kua
np ard ardna suya atldlar.
960. ' Y e l gibi giden ve her trl vln stn
de kalan atlar, eyerlerine kadar slandlar..
silerin ba, atlar suya gmlm grnce,
uykuya vard.
5 N asl gne karanlk geceyi paralarsa su da,
insanlarn vcutlarn ylece ortadan kaldrm gi
biydi.
' Nihayet, balar sava duygulariyle dolu ola
rak, kzgnlkla karaya ktlar ve Beytlmukaddes in
yolunu tuttular.
* Pehlevce konuulduu zamanlarda, bu yere
Keng-i dej hoht derlerdi.

965.' * imdi, ona Arapa "Beytlnukaddes de ve

onu Dahhk iin yaplm bir kk olarak tan!
* te burasn almak iin l geip de ehre
yaklatklar zaman.
* Bir mil uzaktan, Feridun bu padiah ehrine
bakt ve orada bir saray grd.
Bu saray o kadar yksekti ki, ba Zhal
yldzndan daha yukarda grnyordu. Sen onu gr-
seydin, gkten yldzlar kapacak sanrdn.
Bu saray, Mteri yldz gkte nasl parlarsa.
yle parlyordu; her yerinde sevin, huzur ve sevgi
hkm sryordu..
' Feridun, burann ejderhann evi ve byk
ln makam olduunu anlad.

Arkadalarna: "H i , yeryznde topraktan

byle byk bir yap yaplabilir m i?

* "D nya ile ejderha arasnda gizli bir szle

me olmasndan korkuyorum.

"B u yzden, bizim iin en uygun i derhal

bu dar yerde harbe tutumaktr! dedi.
' Hemen ar grzne elini att, hzl giden
atnn dizginini de koyuverdi.

O , bu haliyle, olduu yerden ykselen ve

saray kapcsnn nne doru frlayan bir ateti sanid.

' Atnn eyerine bal olan grzn kaldrn

ca, dnya yerinden oynad ve
1 Kapclardan kimse yerinde kalmad. Feri
dun, Tanrya kretti.

* Bunun zerine bu cesur gen, atndan inerek

saraya girdi.

Feridun un Cem idin kzkardelerini grmesi

Feridun, Dahhlkin yapt ve sayesinde ba

n gklere kadar ykselttii tlsm
Bulunduu yerden aa indirdi. nk o,
Tanrnn adiyle yaplm deildi.

Sarayda, karsna ikim ktysa elindeki grz

onun bana indirdi.
 Sarayda bulunan cadlarn ve nl erkek dev
lerin.
' Kafalarn da ar giirziyle ezdi ve cadlara
tapan Dahhkin tahtna kt.
Dahhkin tahtna ayan bastktan sonra,
bana padiahlk tacn giydi ve yerine oturdu.

985. Sarayn her tarafn gezdi, arad, Dahhkin

izini bulamad.
Harem dairesinde bulunan kara gzl, g
ne yzl kzlar dar krad.
Evvel, balarnm ykanmasn buyurdu ve
sonra onlarn ruhundaki karanlklar giderdi.
Tanrnn yolunu gstererek, onlarn kirlerin
temizledi.
* nk onlar puta tapanlarn terbiyesiyle b
ymler, sarholar gibi, ne yaptklarn bilmiyen
sersemlere dmlerdi.
990., " Bunun zerine Cemin bu kzkardeleri, gl
gibi yzlerine nergise benzeyen gzlerinden yalar
akttlar.
* V e sze balayarak Feriduna: " u eski dnya
durduka, sen de var o l !

' Ey iyi talihli, senin ne gzel yldzn varm..

Sen, hangi aacn dalnda biten meyvasn

Ki, bir aslann, zlim ve yiit bir adamn

yastnn ucuna kadar gelebildin?
Bu aklsz cadnn yapt ilerle, hayatmz ne
kadar kt geti!

* Biz, bu Ehrimen huylu, ejderha yapl ada

mn elinden ne eziyetler, ne bellar ektik!
 * Biz imdiyedek, eline bir ey geirmek kas
tiyle, buraya gelebilecek kadar cesur olan;
' V e hele onun tahtn, onun yerini almak
dncesinde bulunan hi kimseyi grm edik! dediler.

(* )

' "B en , Dalhkin ran lkesinde yakalatt

btinin oluyum.
* "Dahhk, babam alata alata ldrd. Ben
de onun cn almak iin, Dahhkin tahtnn bu
lunduu yere doru yola ktm..
"B u yetmiyormu gibi, derisi trl trl na
klarla bir ss gibi olan stninemi de ldrd.
* "B yle dilsiz bir hayvancazn kann dk
mekle, o kt dnceli adamn eline ne geti ki?
"H i tereddt etmeden, onunla savamak iin
kemerimi kuandm ve iim kinle dolu, randan bu
raya kadar yollandm..
"B u kz kafal grzle, hi acmadan ve ca
nn balamay dnmeden, onun ban ezeceim!
Bu szleri duyunca, Ernvazn temiz yrei
btn srlar zm oldu.
Ona: "Y o k sa cadln tlsmn yok edecek
olan padiah Feridun sen misin?
* "D ahh kin akln bandan alan sensin; dn
yann ilerini dzeltecek olan senin gayretindir.
* "Padiahlar soyundan olan biz iki karde,
can korkusiyle ona ram olmak zorunda kaldk..

(* ) Nslas Feridun, onlara yle karlk verdi:

Bir taht, ebedi olarak, hi kimseye kalmaz...'
 ' "Y o k sa , mtemadiyen, bir if t y la n la bera
ber yatp kalkmaa nasl dayanlr? dedi.
* Feridun da: "E er felek adaleti kurmama izin
verirse,
"Ejderhann ayan topraktan ayracak ve
yeryzn o ktler ktsnden temizliyeceim.
' "B unun iinde bana doruyu sylemeniz, o
deersiz ejderhann imdi nerede bulunduunu ha
ber vermeniz gerektir. diye karlk verdi.
"Ejderhann artk son demi yaklam olacak
ki, kzlar h e r eyi aa vurmaktan ekinmediler.
' Feriduna: " O , Hindistana gitti. Niyeti, ora
sn bir cadlar lkesi yapmaktr.
* "Felekten bana bir bel geleceinden kor
kuyor. Onun iin yeniden birok masumlarn ban
kesecek.
1015. "nk, ileriyi grenlerin biri ona: Bu yer
yz yaknda senden temizlenecek;
* "Feridun tahtn elinden alacak ve talihin
darmadan olacak! demi..
"B u fal yznden gnl ate iinde; yaa
maktan hi tad ald yok..
' "B u kzgnlkla insan, hayvan, erkek, kadn
dinlemeden nne gelenin kann dkp bir leene
dolduruyor,
"V e , mneccimlerin faln boa karmak
iin, o kanlarla ban ve vcudunu ykyor.
* "H e le , omuzlarndaki ylanlardan ektii s
trap sonsuz., ne yapacan aryor.
* "D iy a r diyar gezdii halde ylanlarn stra
bndan kurtulamyor.
 * imdi, nerede ise gelir. nk o, bir yerde
duramaz! dediler.
' O gnl yaral gzel kz bylece her eyi
olduu gibi syledi ve Feridun da can kulaiyle din
ledi..

Feridun un Dahhkin Kethdas ile M aceras

' Dahhkin bir kle gibi sadk, deerli bir

adam vard. Dahhk, baka bir yere gitmek iin l
kesinden ayrld zaman,

' Sarayn, tahtn, hzinesini, bekliyen ve de

vini hayrete deer bir istekle yapan bu adam onun
kethdasyd.
Zulm n nnde daima ihtiyatl admlar at
t iin ona Kendrev, yani "ihtiyatla yryen der
lerdi.
' Kendrev koa koa saraya geldii zaman,
orada yeni bir ta sahibinin,
* Selvi gibi boyu ve ay klar saan gs ile,
n tarafta rahat rahat oturduunu grd.
Bir tarafnda selvi boylu ehrinaz dier tara
fnda da ay yzl Ernvaz vard. I
' Btn ehir onun askerleriyle dolmutu. K u l
lar, kapsnda saf olmulard.
' Kendrev; btn bunlardan ne ard, ne de
sebebini aratrd. Feriduna yaklaarak nnde eildi.
' V e onu vd: "E y padiah, dnya durduka
var o l ! dedi..
 * "B u tahta, byklnle otur. nk sen,
padiahlar padiah olmaya lyksn.
' "Dnyann yedi iklimi sana boyun esin,
ban yamur bulutlarndan daha yukarda olsun!
dedi.
1035 . ' Feridun, Kendreve yaklamasn buyurdu ve
ona dncesini aka anlatt.
i * Cesur padiah ona: "H aydi git, bir padiah
tahtna gereken her eyi bul!
"arap getir, algclar ar, kadehleri dol
dur, sofray kur! j
* "M usikiden anlayan herkes, benim meclisim
de bulunmaa lyktr;
"O n larn sohbeti benim gnlm aar. Tah
tmn yannda, talihime uygun bir meclis k u r! diye
buyurdu.
1040. ' Kendrev bu szleri dinledi ve yeni padiahn
btn istediklerini yapt.
* Saf arap ve yemek getirtti, musikiinaslar
buldurdu.
* Feridun, o gece, arap iti, musiki dinledi,
istedii gibi elendi.
' Sabah olunca da Kendrev, yeni padiahn
huzurundan ayrld.
* Yrk bir ata binerek, Dahhkin bulunduu
yere doru yola kt.
1045. * V e yanma gelince, btn grdklerini, iit
tiklerini ona anlatt..
* Dedi k i: "E y, padiahlar padiah! lerinin
altst olacan gsteren almetler, nihayet, belirdi.
 ' "Baka bir lkeden, byk adam, arkala
rnda bir ordu ile geldiler.
"Bunlardan en knn selvi gibi bir bo
yu, padiahlara yaraan bir yz var.
' "Yaa tekilerden kk ama, her hususta
onlardan stn. !
1050. ' "Elinde da paras gibi byk bir grz var
ki, hepsinin ortasnda parl parl parlyor.
' ki kardei de yannda olarak ve atla gelip
saraya girdi.
"Padiahln tahtna oturdu, senin tlsmla
rn aa indirip bozdu.
"Saraynda bulunan herkesin, erlerin ve dev
lerin
' "Kafalarn, atnn zerinden, ezip yerlere
yuvarlad, beyinlerini kanlar iinde brakt!
1055. Dahhk, bu szleri dinleyince Kendreve:
"Bu, belki bir konuktur. Bunun iin insan memnun
olmal! dedi.
Kendrev de, bunun zerine, ona yle kar
lk verdi: "Bir konuk, elinde kz kafas biiminde
bir grzle mi gelir?

(* )

' "Senin yerine oturan, tacndan ve kemerin

den adn silen
* "V e herkesi (kendi dinine sokan bir adam
sen yine istersen konuk say!

(* ) Nsha: O sana konuk olarak geliyor ama,

sen ondan kendini sakm ! Sen onun konukluundan vaz
ge de, kendi ban gzet!
 ' Dahhk, bu sefer de: "Kendini o kadar z
me, konuun kstah olan daha uurludur. deyince,

1060 . ' Kendrev: "Peki, yle olsun. Bu senin sy

lediklerini dinledim, imdi sen de beni iyi dinle..

"E er bu nl adam sahiden senin konuun

sa, harem dairesinde ne ii var?

' "C ihan padiah Cemin kardeleriyle oturup

ileri, geri sohbet ediyor.
' "B ir eliyle ehrinazn yanan skyor, teki
eliyle Ernvazn yakut gibi dudaklarn okuyor,
* "Geceleyin de bundan beterini yapyor; ba
nn altna m isk te n yastk koyuyor;

1065. * "Senin candan sevdiin o iki ay yzl

gzelin salarna ban koyarak uyuyor! dedi.
' Dahhk bu szleri duyanca, bir kurt gibi
kudurdu, bunu duyacana lseydi keke. .
' Talihinin bozgunluuna kt kt svd,
kzgn bir sesle barp ard..
Kendreve: "Bundan sonra, saraymda senin
bekiliini ietemiyorum! dedi.

' O da yle karlk verdi: "Padiahm, yle

sanrm ki, tahttan yana artk bir nasibin kalm
deildir.

1070. "B yle iken, sen bana ehrin kethdalm

zaten nasl verebilirsin ki? j

' "Byklk makamndan nasibin kesildikten

sonra, ilerini yoluna koymak devini bana nasl
verebilirsin?
 "Sen, hamurdan kl kar gibi, padiahlktan
syrldm.. Sen yalnz kendi bann aresine bak!

<*)

"N ed en , kendi iini yoluna koymaya alm

yorsun? Hibir zaman byle ey grlmemitir!

; '* Dahhk bu szleri duyunca, son derecede

heyecana geldi ( * * ) ve derhal yola kt.

1075. Buyruu zerine, hemen keskin gzl yrk

atlar dizginlendi.

Dahhk, erkek devlerden ve sava erlerinden

toplanm ordusiyle,
' Kzm kprm bir halde sapa yollardan
yryerek, sarayn kapsn, damn, her yerini tuttu.
Feridunun askerleri bunu duyunca, Dahh-
k i geldii sapa yollara doru gittiler.

V e sava atlarndan aa inerek savaa gi

ritiler.

1080. ' ehrin her kaps ve her dam, savatan

anlayanlarca tutulmutu.
' Bunlar, hep Feridunun tarafndan idiler.
nk hepsi, Dahhkin elinden kan alyorlard.

(* ) Nsha: ' Dmann, elinde kz kafas bii

minde bir grzle gelmi, tahtna oturmu,
Btn tlsmlarn, hilelerini darmadan etmi,
rahatm bozmu ve tahtn eline geirmiken,
(* * ) Nsha: Son derecede heyecana geldi ye
rine akl bana geldi .
 ' Bu sava yerinde duvarlardan tulalar, dam
lardan talar, kl ve ok' vurular.
Kara bulutlardan kra yaar gibi yayor
du. Yeryznde, kimse iin gvenilir bir yer kal
mamt.
' ehirde genlerden ve sava ilerinde grgs
olan ihtiyarlardan kim varsa,
1085. Hepsi Feridunun ordusuna katldlar ve,
bylece, Dahhkin byclnden, hilelerinden
kurtuldular.
Savaan erlerin naralarndan dalar inledi,
atlarn nallariyle dvle dvle toprak bitkin bir
hale geldi..
' Askerlerin balar zerinde tozdan bulutlar
ykseldi, snglerle ( * ) kara talarn yrekleri par
aland.
' Bu srada, ategededen bir ses duyuldu: "S a l
tanat tahtnn zerinde bir vahi hayvan da olsa
* "G en , ihtiyar ona hep birden boyun eer,
onun sznden kmayz!
1 09 0 . "Fakat biz, o tahtn zerinde, pis omuzlarn
da ejderha tayan Dahhki istemeyiz!
Asker, babozuk hep birden, bir da yn
halinde, savaa kotular.
' O aydnlk ehirden yle bir kara toz yk
seldi ki, gne lacivertleti.
' Dahhk de gayrete gelip bir are arad. A s
kerlerinden ayrld ve saraya doru yrd.

( :) Nsha: Snglerle" yerine Mzraklarla .

 * Kendisini kimsenin tanmamas iin, batan
baa bir zrh giyindi.
1095. Elinde altm yazhk bir kementle, yksek sa
raya kt.
eride, kara ve nergis gzl ehrinaz Feri
dunla nazl nazl konuurken grd..
* Yanaklar gndzden, khklleri geceden
yaplm ehrinaz, Dahhkten tiksine tiksine bahse
diyordu. i
' Dahhk, bunun zerine, bana gelenlerin
Tanrdan olduunu ve kurtulu aresi kalmadn
anlad.
* Beyninde kskanln atei alevlendi, ke
mendi sarayn iine doru att.
oo. '* N e tahtn dnd, ne de tatl cann... Y k
sek sarayn damndan aa indi.
Elinde, su renginde, elik bir haner vard,
ve peri yzl kzlarn kanna susamt.
Fakat ne yapmak istediini kimseye syle
medi. Haneri knndan ayrd.
* Sarayn damndan kendini aa brakp da
aya yere basar basmaz, Feridun rzgr gibi hemen
koup yanna geldi.
' kz kafas biimindeki grz kapt gibi
bana indirdi, tulgasm paralad.
1105. Bu srada, mbarek nefesli melek geldi, ye
titi ve Feriduna: "O n u ldrme! daha zaman gel
medi...
"im di o bitkin bir halde.. Onu ta gibi sa
lamca bala ve iiki dan darlat yere kadar g
tr.
 "O n u n dalar arasnda bal kalmas daha
iyidir. Ta ki akrabalar, adamlar yanna gelemesin-
ler! dedi.
i Feridun bu szleri duyunca, vakit geirme
den, aslan derisinden bir kement yapt.
' Dahhkin belini ve iki elini yle bir balad
ki kudurmu bir fil bile onu zemezdi.

1110 . Sonra geldi, tahtna oturdu ve Dahhkin

kt detlerine bir son verdi.
Sarayn kapsna birikmi olan ahaliye, heye
canl bir sesle dedi ki:
* Ey, onur ve akl ss byk adamlar! Bun
dan sonra hepinizin sava ileriyle uramanza,
"H epinizin yalnz bu yoldan n kazanmanza
lzum yok.
"B ir askerle bir sanat adam ayn ite al
mama l.
1115. * "E er bu onun iini, o da bunun iini yap
maa kalkarsa, yeryznde her ey karmakark
olur. i
"Herkesin zalimliinden korktuu Dahhk,
ite karnzda bal olarak duruyor.
"Siz sa ve bahtiyar olun! Haydi imdi, her
kes gle gle iinin bana gitsin!
* Bunun zerine, ehrin ilerigelenlerinden al
tn ve hazine sahibi olanlar,
' Armaanlar getirerek, sevinle Feridunun
huzuruna girdiler.
Anlayl Feridun onlarn gnln ald, akl
lca davranarak onlara yer gsterdi;
 * tler verdi, onlar vd ve hep Tanry
and:
* "B u tahtn benim oluu, dedi, talih yldz
nzn parlayacan gsteren hayrl bir faldr.
" "T em iz Tanr beni, halkn arasndan ayra
rak, Elbrz dana kard;
' "B u sayededir ki o kt ejderden kurtulmu
oldunuz!
1125. * "iy ilik verici Tanr bize bir bata bulunun
ca onun ylunda iyilikle gitmek gerek!
"Yeryznn hkimi olduum iin, mte
madiyen bir yerde kalamam. Yoksa, hep sizinle be
raber bulunmak isterdim! dedi.
* Memleketin btn bykleri onun nne
gelip yeri ptler.. Derken saraydan davul sesleri
ykseldi.
* Btn ehir halk, gzn saraya dikerek
coup barmaa balad:
' "Lyk olduu ekilde bal bulunan o ej
deri darya karn!
1130. Askerler, henz hibir faydasn grmedikleri
ehirden birer, birer ktlar.
* V e bir devenin zerinde bal duran Dah-
hki, zillet iinde karp gtrdler.
Bylece, irhana kadar gittiler. Sen, bu va
kay iitince, dnyann ok eski bir dnya olduunu
anla!
* Bu dalarn, bu ovalarn zerinden ne alar
gelip gemitir ve daha da geecektir.
Talihi uyank Feridun, Dahhki byle sm
sk balayp da irhana varnca,
 ' O n u dalarn ierisine doru gtrd ve ka
fasn kesmek istedi...
Fakat kutlu melek tekrar grnd ve Feri
dunun kulana tatllkla u szleri syledi:
"B u bal tutsa al, hemen Demavend da
na gtr ve yannda fazla adam bulundurma!
* "Y a ln z, gerektii zaman sana yaldm edebi
lecek, seni tek bana brakmyacak kimseleri bera
ber a l! dedi.
{ ' Bunun zerine Feridun, Dahhki oraya g
trd, Demavend dana balad.
1140. ' Onu balarken, her ba zerine bir ba da
ha vurmakla, sanki talihsizliin btn ktlklerini
yerine getirmek istiyordu.
Bylece, Dahhkin ad topraa kart ve
dnya onun ktlklerinden temizlenmi oldu.
* Akrabalarndan ve btn tandklarndan ay
rlarak, dalar arasnda bal kald.
Feridun ona, dalar arasnda -dar bir yer se
ti, dibi grnmiyen bir maara buldu.
Onu oraya kapatt. A r, iri iviler getirtti
ve onlar, beynine demiyerek ekilde, Dahhkin
kafasna akt.
1145. ' Sonuna kadar eziyette kalmas iin de, elle
rinden onu tekrar balad.
Dahhk, boylere, orada asl kald, yreinin
kanlar yerlere akt..
' G el de biz bu yeryzndeki hayatmz kt
lkle geirmiyelim, iyilk etmee alalm.
* yi olsun, kt olsun yeryznde kimse kal
maz. En iyisi iyiliimizi yadigr brakmaktr!
 N e hzinelerden, ne altnlardan, ne de yk
sek saraylardan sana fayda yok!
* Dnyada senden sonra da yayabilecek olan
ey, szdr! Sen, sz hor grme.
' Bahtiyar Feridun; ne bir kutlu melek, ne de
hamuru misk ve amberden yorulmu bir yaratkt.
' O , ancak adaleti ve balar sayesinde o
saadete eriebildi. Sen de onun gibi yap, onun gibi
olursun!
Onun, Tanrnm houna gidecek ilerden ilk
yapt, yeryzn ktlklerden temizlemek
V e zlim, 'kt Dahhki balamaktr!

1155. kincisi, babasnn intikamn alp dnyay

dzene koymak;
ncs de yeryzn aklsz adamlardan
temizlemek ve ktlerin eiinden kurtarmaktr.
' Ey, dnya! N e kadar efkatsiz ve kt yara
dllsn! Kendin besler, yine kendin yok edersin.
' Yal Dahlkin elinden padiahl alan Fe
ridun, imdi nerede?
Yeryznde be yz yl padiahlk etti; so
nunda o da gitti, yeri bo kald. ,
1160. ekilip gitti ve dnyay bakalarna brakt.
Ondan gtrd tek ey, hasrettir!
' Biz insanlar, kk byk hep byleyiz. s
tersen oban, istersen sr ol, hepsi bir...

Feridun'un tahta kmas

Feridun emeline kavutuktan sonra, yery

znde, kendisinden baka bir padiah tanmad.
 ' Padiahlarn tresince, bykln taht, ta
ve sarayn hazrlad.
' M'ihr--mahn birinci mbarek gnnde ah
lara yaraan tacn bana koydu.

* Zaman, ktlkten yana btn tasasn att,

herkes Tanrnin doru yolunu tuttu.
* Gnller adaletle parlaynca, padiahlarn
t r e sin e uyarak, yeni bir bayramn temeli atld.
' Btn akll adamlar, ellerindeki yakut ka
dehlerle, sevin iinde idiler.
Yeryz; parlaik arabn, adaletin, yeni ayn
ve yeni tahtn klariyle doldu..
' Feridun, ate yakmalarm ve iine amber ve
safran atmalarn buyurdu.

1170. * te Mihrign bayramn kutlamak dinlen

mek ve yiyip imek deti o zamandan kalmtr, onun
dini ve tresidir.
Mah--mihr ay da onun yadigrdr. Bu
ayda sevinli o l, keder yz gsterme!
Feridun, be yz: yl padiahlk yapt.. Bu
mddet zarfnda bir gn bile ktlk etmedi.
' Ey, ou l! Gryorsun ki sonunda bu dnya
ona da kalmamtr. O halde sen de hrsa kaplma,
dnya iin tasalanma!
Dnya kimseye kalmaz; onda kimse ar bir
sevin bulamaz:.

* Firnekit bu olup bitenlerden, olunun pa

diah oluundan haberi yoktu.
Padiahlk taht Dahhkten bo kaldktan, onun
byklk gnleri bittikten
 ' ok sonra, Firnek kutlu olunun padiah
olduundan haber alabildi.
Bunu duyunca Tanry vd; ban, vcu
dunu ykad ve nce Tanrnn huzurunda durdu.
' Ban yere koydu, Dahhk e lanet,
1180. V e zamann bu mesut deiikliinden dolay da
Tanrya kretti.
' Muhtalara, talihsizliinin ktlklerine giz
lice katlananlara
El altndan yardmlarda bulundu ve srlarn
kimseye amad.
Bylece, bir hafta mddetle o kadar ok
bata bulundu ki, fakirlerin de zenginlerden fark
kalmad.
Daha ertesi hafta da, ilerigelenler iin bir
meclis kurdu.

1185. ' Evini, bir iek bahesi gibi ssledi, btn

byk adamlar misafir etti.
Haznesini dzenledi, saklad kymetli ey
leri ortaya kard.
* Nihayet, hzinesinin kapsn at; artk, iin
dekileri datmak kararnda idi:
Hzinelerinin kapsn amak zamannn gel
diini anlamt; olunun padiah olduunu duyunca,
gznde parann kymeti kalmad.
' Padiahlara yaraan elbiseleri, mcevherleri,
altn, takml Arap atlarn,
' Zrhl tulgalar, kllar, kitihlar, kemer
leri esirgemedi.
* Btn bu hediyeleri develere ykledi ve te
miz kalbini A llaha evirdi.
 ' Hediyelerin hepsini, vc szlerle, oluna
gnderdi..
Yeryznn, padiah olan olu bu hediye
leri seve seve ald ve atasm vd..
Ordunun bykleri bunu duyunca, padia
hn yanna geldiler ve

1195. ' Ona: "E y Tanr-nedir bilen, muzaffer padi

ah! Tanrya krolsun ve Tanr da senden raz olsun..

"Bylece, gnden gne, talihin ileri gitsin;

senin ktln dnenlerin talihi altst olsun..

Gklerden sana hep zafer yasn ve sen, da

ima hayr dnen, akll bir padiah o l ! dediler.,
N '* Dnya grm insanlar, drt bir taraftan
yollara dkldler. Altnlar,
* Mcevherlerle gelip onlar padiahn taht
nne dktler..
1200 . * Her memleketin byk adamlar, onun tahta
kmasnn verdii sevin ve saadetle, kapsnn
nnde sra sra dizildiler..
Onun tac, taht, klah ve padiahlk yz
iin Tanrdan saadet dilediler.
* Ellerini temiz bir dilekle gklere kaldrd
lar: "B u kutlu zamann sonu gelmesin! Byle bir
padiah ebediyen bahtiyar olsu n ! diye dua ettler.
* Bundan sonra Feridun, seyahate kt, dn
yann drt bir kesini gezdi, dolat; gizli ve ak
her eyi grd, rendi,
Zulm n nerede bir izini ve nerede harap o l
mu bir lke grd ise,
 * Aklllara yaraan bir iyi niyetle o ktlk
leri yapanlarn ellerini balad.
Otlarn yerine selviler ve gller dikerek, yer
yzn
/ cennete evirdi.

* m lden geip Temiyyeye gitti ve orada
oturmay det edindi.

Feridunun Cendeli Y em en e gndermesi

' Feridunun mrnden yl daha geince,

deerli olu oldu.
* Talihleri icab olarak, dnyaya hkim o l
mak, altn talar giymek iin

1210 . Yaradlm olan, bu soyu sopu kutlu ocuk

larn
* Boylar selviyi yzleri de bahar andryor,
her ynden babalarna benziyorlard.
Bunlardan ilk ikisi teiniz yaradll ehri -
naz dan, en kkleri de gzel yzl Ernvazdan
domular d.
* Babalar bu ocuklara, srf sevgisinin oklu
undan, bir ad taknamt. Nihayet, bydler, fil
lerle arpacak kadar gelitiler.
Feridun oullarnn tahta ve klaha lyk
bir aa geldiklerini grnce,
* leri gelen, deerli adamlarndan birini a
rd.
* Her ite padiahn yannda bulunan ve pa
diaha yol gsteren bu adamn ad, Cendel idi.
* Feridun ona: "G it, dnyay gez, dola ve
byklerin soyadan yle , kz been d,
 * Gzellikte benim oullarma e ve benim
akrabalma lyk;
' Babalar, onlara kar duyduu sevginin
okluundan, bakalarnn dilinde adlar dolamasn
diye, bir ad takmam ve
"B ir anadan, bir babadan domu, kar
de olsunlar.
1220 . !* "Y zleri peri gibi temiz ve padiahlara
yaraan bir yaradlta bulunsun.
* "B oyda, bosta ve grte birbirlerine ben
zesinler, gzellike aralarndan hibir fark bulunma
sn ! dedi.
* Cendel bu szleri dinledikten sonra, kendi
kendine iyi bir karar verdi.
* nk o, uyank kalbi, iyi dnl, g
zel szl, nemli ileri baarabilen bir adamd.
Padiaha veda etti ve gvendii baz kimsele
ri de yanna alarak yola kt.
1225. randan dar kt. Vard her yerde ara

trd, soruturdu, konutu, dinledi.

* Hangi lkede hangi byk adamn, herkesin
gznden saklad bir kz olduunu duydu ise,
* Gizlice aratrarak onun durumunu inceledi,
hakknda sylenenleri dinledi.
* K z babas olan bu bykler arasnda, Feri
dunla akraba olmaa lyk kimse yoktu.
Nihayet, aydn yrekli, temiz vcutlu Cen-
del, Yem en padiah Servi yanna geldi.

* Cendel, onun, istediine uygun kz oldu

unu duymu, yani aradn bulmutu.
 ' Nasl sln gl fidanna yaklarsa, o da, se
vin iinde o Servin huzuruna kt.
' Evvel diz kt, yeri pt ve kendisinden
zr diliyerek onu vd: i
Akranlar arasnda sivrilmi olan padiah,
ebedi olsun. Ta ve taht, her zaman, onun varl
yla aydnlansn! dedi.
Yem en padiah da: "A zlar hep seni v
sn. bir haber mi getirdin, yoksa bir buyruun mu
var? Bir eli misin, yoksa byk ve kutlu bir kimse
misin? diye sorunca,
235. * Cendel: "Sevinten hi ayrlma, kt eller
senden rak olsun. Ben; yasemin kadar kk, de
ersiz bir adamm. Yem en padiahna randan ha
ber getiriyorum.
"Sana, kutlu Feridunun selmn getirdim.
Sen istediini sor, ben karln vereyim..
' "Kahraman Feridunun sana selm var. Onu
kk grmiyen bir kimse, byk demektir.
" O , bana yle syledi: (G it, Yem en padi
ahna syle ki: "M isk yeryznde kokusunu satka,
o da tahtnn sahibi olsun !
' "(V cu d u n eziyetten daima uzak kalsn ve
hzinen dopdolu bulunsun..
1240. ' "(S e n , ey Araplarn ulusu, unu bil ki: Ta
lihin yldzndan sana asla bir zarar gelmiyecektir.
u "(Yeryznde, hi, candan ve evvltan daha
tatl ve daha iyi bir ey var mdr?
" ( H i kimse, insann ocuundan daha s
tn olamaz. ocuk bandan daha kuvvetli bir ba
yoktur. !
 ' "(E e r insan gzl olsayd, bizim o
lumuz gzmzden de deerli olurdu.
"( o cu u gzden daha deerli tut! nk
gz, ocuu grncedir ki Tanrya kreder.
"(B u n u n iindir ki, akrabalk zerinde gzel
szler sleyen, temiz dnceli ve akll bir adam
demitir ki:
"(B e n , ancak, kendimden daha ok been
diim bir kimse ile akrabalk kurarm!
"( H e r akll adam, ancak kendisine benze
yenlerle dost olur.
' "(D o stsu z ve akrabasz insanlar, ordusuz bir
padiah gibi, mesut olamazlar.
' "(B e n im mamur bir lkem, hzinem, erle
rim, kudretim,
1250. "T a ve tahta lyk deerli ve ay yzl
olum var; bunlar kimseye minnet etmeden, her is
tediklerini ele geirebilirler.
' "( B u yksek yaradll gence, onlarm
haberi olmakszn, padiah soyundan gelmi e bul
mak istiyorum.
' "(B e n , dnyann halini bilenlerden haber
alarak, koa koa buraya geldim.
" ( E y nl, padiah! Senin, harem dairende,
herkesin gznden sakl, tertemiz kzn varm.
1 255 . "(S e n , hl, bu kza bir ad takmamsn.
Bunu duyunca, gnlm sevinten tat.
' "(B e n de, hl, bu deerli oluma uygun
birer ad takm deilim.
"( im d i, bu deerli ve eitli mcevherleri
birbirine kantnnak gerek!
 "( B u tertemiz kzla, padiahlk tacna nam
zet olan ehzadelerin birbirlerine uyguluu sz g
trmez!) i
' "te Feridun, benimle, sana byle bir haber
yollad. Sen dn de karln ver! dedi.
1260. * Yem en padiah bu szleri iitince, sudan
karlm bir yasemin gibi sarard.
inden: "Yeryzn gren gzlerim, eer,
kzlarm yastmn banda gremiyecek olursa;

' "A yd n gnlerim karanlk geceye dner.

Onun iin, bu istein karln hemen vermek uy
gun deil.
"Kzlarm benim her hususta srdam olduk
larna gre, evvel onlarla bir konumalym.
"Karlk vermekte acele etmek doru olmaz.
Mavirime danacam eyler de var. dedikten
sonra,

1265. ' Elinin istirahati iin bir yer ayrtt ve me

seleyi daha dnmek zere kp odasna kapand.
Kapy kilitledi. Kimsenin yanna girmesine
izin yermedi. Kederli kederli oturdu, dnmee
balad.
Savalarn bulunduu lden birok kim
seleri yanma artt.
V e onlara, btn dncelerini at.
' D edi ki: "Biliyorsunuz ki, yeryznde, yz
leri bir mumdan daha parlak kzmz var.
1270. * "Feridun imdi bana bir haber gndermi
ve gzel bir tuzak kurmu,
"G z m kadar sevdiim kzlarm benden
 ayrmak istiyor. Ben de, sizin dncenizi renmek
arzusundaym.
"Feridun, elisinin diliyle: Benim, taca ve
tahta lyk olum var.
* "B en , seninle bir akrabalk kurmak, temiz
kzlarm oullarma almak istiyorum!
* "D iyor. imdi ben, gnlm istemedii halde
evet, desem, yalan sylemi olurum. Yalan sylemek
de, bir padiaha yakmaz.

1275. "E er, bu teklifi kabul etsem, ikazlarmdan

ayrlacam, gnlm ate ve yzm gzyalariyle
dolacak.
"isteini yerine getirmesem, yreini -korku-
siyie dolacak.
' "nk, cihan padiah olan bir adamn
dmanlm ekmek kolay bir ey deildir! dedi.
' "Padiahn derdine derman ariyan bykler,
Feridunun Dahlke neler yaptn, bana ne iler
atn dnmee baladlar.
' Sevr, szne devamla: "Aklnza gelenleri
bana birer birer anlatn! dedi.
1280 . Tecrbeli yiitler, ylece karltk verdiler:
"B iz senin, her esen yele uyman uygun bulmayz.
"Feridun dediin kadar kuvvetli bir padiah
sa, biz de senin kulaklar kpeli kullarn deil miyiz?
Dncemizi bildirmek kadar, sava atlarnn
dizginlerini kullanmak ve mzralk savurmak da elimiz
den gelir.
"Hanerlerimizden dklecek kanlarla yery-
 ziin bir arap mahzenine, mzraklarmzla da gky
zn bir kamla evirebiliriz.
"Kzlarnn sence deeri bykse ve onlar
vermek istemiyorsan, sadece hzinelerinin kapsn
a ve Feriduna hibir karlk gnderme.
;S5. ' "Y o k , eer ekiniyor da baka bir are d
nyorsan, ondan, yaplmas imknsz olacak kadar
nemli eyler iste! '
* Yem en padiah, bu tecrbeli adamlarn sy
lediklerini dinledi. Fakat, bu iin ne ban bulabildi,
ne sonunu., ard kald.

Y em en padiahnn Cende e cevab

' Yem en padiah, Feridunun elisini ara

rak, ona nezaketle unlar syledi:
' "B en sizin padiahnza nispetle, kk bir
padiahm.. Onun her buyruuna boyun eerim.
Fakat kendisine benim tarafmdan deyin
ki: Senin bykln ve oullarnn da sence ok
deerli olduklar dorudur.
>90. * "H e le bir oul, taca ve tahta lyk olursa,
bir padiahn gznde elbette daha ok deer ka
zanr.
"Btn sylediklerinin doruluunu, kendi
ocuklarm dnerek, anlyorum.
"E er padiah benden gzlerimi veya yiit
lerimin yetitii lleri ve Yem en tahtn istese,
"Verm ekte hi teredddetmem. nk bunlar,
kzlarmn yannda hi kalr.
"Padiahn istedikleri bunlardan ibaret o l
sayd, buyruundan bir adm bile dar kmazdm.
 "A cak, kzlarmn yanmdan ayrlmalar,
lkemden darya kabilmeleri iin,
"B enim de, padiahn oullarn, o taca, tah
ta jkveren ehzadeleri bir kere grmekliim gerekir.
"O n la r da bir kere benim yanma gelsinler,
bu karalk ruhum onlar grmekle aydn
"V e gnlm ad olsun, onlarn uyank can
larn greyim,
' "O n d an sonra ben de u yeryzn gren
gzlerim kadar sevdiim kzlarm tremize uygun
olarak onlara vereyim.
1500. "Yreklerinin adaletle dolu olduunu grr
sem, elimi onlara uzatacama sz veririm.
"Y o k , eer Feridun kzlarm grmek ister
se, hemen onlar yanna gnderirim !
Sz eri Cendel bu karl alnca, det ze
re, taht pt
V e onu verckten saraydan kp, Feriduna
gitmek iin yola kt.
' Feridunun yanna gelince, btn olan biten
leri ona anlatt.
1305. ' Bunun zerine Feridun, oullarn artt ve
btn sakladklarn,
CendeFin seyahate ksn ve bundaki mak
sad olduu gibi anlattktan sonra yle dedi:
"Y em en padiahnn olu yoktur. Sadece, ba
nn tac olan kz var.

"Bunlar gibi bir gelin bulsa, bir melek bile

nlerinde yere kapanp topra per.
 "B en bunlar sizin iin babalarndan istettim
ve lzumlu eyleri de sylettim.
1510. "im di bir kere de sizin onun yanna gitme
niz ve kendisiyle grmeniz gerek. Yanna gittii
niz zaman, gzel gzel konuun,
"A kllca bir tavr taknn, syliyecei szleri
can kulaiyle dinleyin ve
"D zg n karlklar verin! O sizden bir ev
sorarsa, fikirleriniz gzel olsun.
' "nk bir padiah olunun, herhalde, olgun
ruhlu,
"A y d n yrekli, temiz dinli, bana gelecek
leri nceden gren,
1315. "H e r zaman doruyu syliyen ve akim ken
disine ss yapabilen bir kimse olmas gerekir!
' "Size sylediklerimi iyi dinleyin, dediklerimi
yaparsanz mesut olursunuz.
"Y em en padiah, keskin grl bir adam
dr. yle, insanlar arasnda onun gibisine kolay ko
lay raslanamaz..
"Konum as gzel, yrei aydn, yaradl
temiz, her mecliste vlmee deer bir padiahtr.
" O ; hzinesi, askeri, bilgisi, akl ve dn
cesi bol bir ta ssdr.
1320. "O n u n tarafndan aklszlkla sulandrlacak
bir harekette bulunmamaa dikkat edin. nk, bil
gili adamlar, karlarndakini snamak iin, hileler
dnrler.
* "O da, mesel, oraya gittiinizin daha ilk
gn sizin iin bir meclis kurar ve sizi meclisin e
refli bir yerine oturtur.
 ' "Sonra, baharda ieklerle, trl trl koku
lar, renkler ve naklarla ssl bir baheyi andran
o gne yzl kzlarn da meclise getirtir.
' " V e o gne yzly tahtn zerine, birer
selvi gibi, yerletirir;
"Boybosa ve yzce onlar birbirinden ayr
mak gtr.
1325. ' "Kkleri ndeki, bykleri arkadaki ve
ortancalar da ortadakidir.
"K k kz bynzn, by k
nzn,
' "Ortancas da ortancanzn yanna oturur...
Dikkat edin, bu ciheti yanl bellerseniz sonra zara
rn ekersiniz.
' "Sonra, mesel, size bu birbirine benzeyen
kzlardan hangisinin byk,
"Hangisinin ortanca ve hangisinin kk o l
duunu sorar. Dediim gibi karlk verir ve
1330. * "Dersiniz ki: Yukarda oturan, kktr, b
yn, imdi bulunduu yerde oturmas yakk al
myor;
' "Ortancann da ortada oturmas doru olur!
Byle derseniz, oyunu siz kazanm olursunuz,. dedi.

(*)

(* ) Nsha: * te, o ge yzl ve selvi boy

lular iin hep byle konuun..
* Sarayda, daima beraber olun; sakn, birbiri
nizden ayrlaym demeyin.
Szlerimi iyi gzetin ve, anlattm srlar da
iyi kavrayn!
 Feridunun oullarnn Y em en ahm n yanm a
gitmeleri

Bu ok deerli ve temiz genler, babalarnn

tlerini canla dinleyip kabul ettiler ve
Kafalar bilgi ve afsunla dolu olarak, ya
nndan, ayrldlar.
' Zaten, byle bir babann yetitirdii ocuk
lara, dnceli ve bilgili olmaktan baka ne yarar?

(*)

1335. "G id ip yolculuk iin hazrlanmaa balad

lar ve mbitlerin de kendileriyle beraber bulunma
larn istediler.
' Gne yzl, nl ve gkteki yldzlar kadar
saysz yiitlerden toplanm bir ordu ile yola k
tlar.
Yem en padiah Sevr, konuklarn yaklat
n duyunca, trl trl tehizatiyle bir sln ka
nadn andran bir ordu hazrlad.
' Onlar karlamak iin, ordudan, akrabalarn
dan ve akll adamlardan ibaret bir heyet gnderdi.
* Nihayet, deerli gen gelip Yem ene gir
diler. Kadn, erkek btn halk kar kt.
' Yerlere mcevherler ve safranlar dktler,
arab miskle kartrp

(* ) Nsha: * Her de, rzgr gibi koarak,

evlerine gittiler ve gece olunca sevinli, mesut bir uy
kuya daldlar..
* Sabahleyin gne klarn gkyzne aksettirip
de onun lcivert, rengini erguvana evirince,
 Atlarn yelelerine srdler, ayaklarnn al
tna da altnlar sald.
* Konuklara, tula yerine altn ve gmten
yaplm bir kk hazrlanmt.
ok deerli eyalarla dolu olan kkn ii
Rum kunalauyle deliydi.
* Yem en padiah, konuklarn getirip kke
yerletirdi. Gece geip de gndz oluncaya kadar
genlerin arzular artt.
1345. * Nihayet, tpk Feridunun dedii gibi, Yeme
padiah kzlarn gizlice haremden kard.
' nde de yle bir parlaklk vard ki yzle
rine bakmak gt.
' Kzlar, mecliste, yine Feridunun dedii gibi
oturdular.
" Padiah genlere: "B u deerli kzlarn, bu
yldzn hangisi kktr?
* Ortancalar ve bykleri hangisidir? Syle
yin de biz de ona gre bilelim.. ded.
1350. Delikanllar, babalarndan rendikleri gibi
syleyince, bu hileyi nlemi oldular.
* Yem en padiah ve mecliste bulunanlar hep
arp kaldlar.
* Padiah, hileye sapmann bir ie yaramya-
cam anlaynca
Onlara: Evet, dediiniz gibidir! diyerek,
sra ile, kk gence kk kzn, byk gence b
yk kzn., verdi.
* Bu i de bittikten ve bylece birbirlerinin
olduktan sonra,
 Gzel kzlar, ta sahini ve babalarnn
yanrida duyduklar utangalktan terlemi,
* Yanaklar kzarm ve dudaklarnda tatl ses
ler olduu halde, naz ve utanma iinde evlerine dn
dler.

Y e m en ah Se-vin, Feridun un oullarn by

ile denemesi

Araplarn by, Yem en padiah Serv, a

rap getirtti ve mecliste bulunanlara iirdi.
algclar artt. arap ime ve sohbet,,
gece yarsna kadar srd.
Feridunun oullar ve onun da damatlar
olan genler, hep onun erefine itiler ve
1560. mee, sarho oluncaya, uyumak ve dinlen
mek isteyinceye kadar devam ettiler.
Serv, yatacaklar yerin bir glsuyu hzinesi
nin yannda hazrlanmasn buyurdu.
iyi talihli genler, gller saan bir aacn
dibinde uykuya daldlar.
Bunun zerine, Araplarn ve efsuncularm pa
diah olan Serv, baka bir hile dnmee koyuldu.
Gl bahesinden karak, bycln ge
rektirdii hazrlklar yapt ve
Genlere zarar dokunmas iin, souk ve az
gn bir rzgr estirdi.
yle ki, o rzgrla, ller, imenlikler don
du; kargalar bile kanad aamaz oldu.
Bybozueu Feridunun oullar, o iddetli
soukla yerlerinden srayp kalktlar.
 ' Tanr vergisi olan gderi ve zeklariyle, pa
diahlara ve yiitlere yakan baz bylerle
' O cadnn b)sn nlediler. Bylece, so
uk onlara hi dokunmad.
* Sabahleyin gne dan stnden grnnce,
usta byc Serv, acele acele,
damadnn yanma geldi. Onlar; yanaklar
morarm,
' Souktan donmu, ileri tersine dnm bir
halde bulacan ve kzlarnn yine 'kendisine kala
cam umarak...
*' Fakat, gnele ay onun istedii gibi dnme
diler.
* kaytsz gencin, padiahlk tahtma ze
rinde, yeni bir ay gibi oturmakta devam ettiklerini
ve
1375. Bynn kendilerine hibir zarar dokunma
dn i grerek, artk hilelerle vakit geirmenin uy
gun olmyacam anlad.
/ '* Bunun zerine, bir meclis kurdu. Btn b
ykler toplandlar.
* Serv, eskiden kalma hzinelerin kapsn at,
tedenberi saklad srr ortaya dkm oldu.
' Yanaklar gne gibi parlak, batanayaa ka
dar cennet bahesi gibi gzellik ve tazelik iinde
boulmu,
N azla bym, kvrm kvrm kvranmann
strabn sadece kklleri tatm olan, ta ve hazine
sahibi
Kzlarnn n de getirtti ve onlar de
likanlya, o yeni ay gibi gzel yiit padiaha verdi.
 Yem en padiah, bu srada duyduu kin ve
dmanlkla: "Feridun dan bana bir ktlk gelmedi.

"B en, benim gibi yiit bir padiahn soyun

dan sadece kzlarn doacam nasl bilirdim?
* "E n talihli insan, ki2 i oknyanlardr. ocukla
r kz olann talih yldz snktr! dedikten

Sonra muhitlerin nnde szlerine ye de

vam etti: "u ay gibi kzlar bu padiahlara lyk
trlar.

85. "H epiniz bilin ki, gzm yerinde olan bu

kz, kendi detimize uygun olarak bu genlere ve
riyorum.
* "O n lar da kzlarm a gzleri gibi baksnlar ve
ilerine canlar gibi naketsinler.
' Bundan, sonra, kendisinden gemi bir halde,
gelinlerin eyalarn balyarak evik develerin sr
tna ykletti.
' eyiz olarak verilen m cevherlerin parit-
sdan, Yem en batan baa aydnland. Develer, b ir
biri ardnca dizildiler.
* Bir evlt iyi b ir ahlk sahibi -olduktan sonra,
ister erkek, isterse kz olsun, deerlidir..
90. ' N ihayet, hazrlk b itti ve uyank kaibli gen
ler Feridunun lkesine doru yola koyuldular.

Feridunun, oullarn snamas

Feridun, oullarnn, bu padiahn gel

mekte olduklarn duyunca, hemen yola kt.
 ' Onlarn yreklerini anlamak, ktlkler ze
rindeki phelerini' gidermek istedi.
yle bir ejderha klna girdi ki, aslan bile
onun eline gese cann kurtaramazd.
' Comu, kprm bir halde, azndan ate
pskryordu.
1395. * Oullar kendisine yaklanca, toz iinden
ykselen karanlk bir da grnd.
* Feridun, bu tozu datarak, grlts dn
yay dolduran bir nara att.
' Evvel, ta sahibi ve deerli olan byk
oluna doru hzla yrd.
' O lu kendi kendine: "A k ll bir imse, bir
ejderha ile savamay uygun bulm az! diyerek,
* Derhal alakasn dnp kamaya balad. Bu
nun zerine babas, onun kardelerine doru sal
drd.
1400. Ortanca olu ejderhay grnce, hemen ya
yn kurup ekti ve:
" savamaya bindikten sonra, bir cenk s
varisi ile kkremi bir aslan arasnda fark yoktur!..
dedi.
(* )

Kkleri, kardelerinin yerine gelip de ej

derhay grnce, kprd.

< **)

(*) Nsha: H er ne kada- yrei kzgn idiyse de.

bn syledikten sonra, o da. kamaa koyuldu...
(* * ) Nsha: H a fif klcm knndan ekti. Atnn
dizginini kast ve ona. seslendi.
 ' Ejderhaya dedi ki: "B izim nmzden e
ldi, ( * ) aslanlarn yolunda dolama!
* "Kulaklarn Feridunun adn duydu ise, bize
atmaya kalkma.
"B iz mz de onun oullaryz ve grz kul
lanmasn bilen savalarz!
* " Y a bu yolsuzluktan vaz geersin, yahut ka
fana u grz indirir, kin ve intikam ( * * ) klahn
giydiririm! dedi.
' Kutlu Feridun, btn bunlar iitip grnce,
oullarnn hner derecesini anlad ve gzden kay
boldu,
Geri dnd ve bu sefer yeniden babalk k
lna girdi. det olduu zere, en nde kendisi,
Davullar kkremi sarho filler, elinde kz
kafas biimindeki grz,
1410. Arkasnda da komutanlar olduu halde ve b
tn yeryz avcunun iinde olaraik, tekrar oullarnn
karsna kt.
' Oullar onu grnce, atlarndan inip koa,
koa yanna 'gittiler.
nnde eilip topra ptler. Davullarn ve
fillerin sesleri ykseldi.
* Babalar, ellerinden tutup onlar okad ve
hepsine derece derece mevkiler verdi.
' Saraya dnnce, gizlice, Tanrnn nnde diz
kt,.

(* ) Nsha: (. . . ekil, sen bir kaplansn, aslan

sn............. )
(* * ) Nsha: K afana bu grz indiririm cm
lesi yok, kin ve intikam yerine de kt huyluluk .
 Zamann btn iyilik ve ktlklerini yara
tan Tanry vd.
Sonra, oullarn ard ve onlar erefli bi
rer mevkie oturttu ( * )
* D edi iki: "Soluklarye yeryzn yakmak
isteyen o ejderha,
"Sizin insanlk, deerlerinizi tartmak isteyen
babanzd.
* "im di size, aklllara yaraacak birer gzel
ad takacam.
* Sen ki en byk olumsu, senin adn Selm
olsun ve yeryz emellerinle dolsun.

"Sen, ejderhann azna dmemek iin, se

lmetin aresini aradn ve kamak gerektiinde
tereddt gstermedin.
' " N e aslandan, ne de filden kormyan bir
adama cesur deme, deli de!
" i l k anda kzgnla kaplan ve ateten daha
atlgan davranan ortanca olumuza,
* "T u r adn verelim.. O , kkremi bir filin
bile yenemiyecei, yiit bir aslandr.
' Bir taht sahibine lzm olan hner, cesa
rettir. nk, korkak adam tahta lyk olamaz.
' "E n kmz, akl ve sava eridir. Gerek
tii zaman atlgan ve gerekli anda da ihtiyatldr.
* " O , akll kimseler gibi, iin ortasn seti:
N e atete yand, ne de yerde srnd..

(* ) Nsha: . . erefli birer mevkie... yerine

bykln tahtna ..
 " O , yiittir, aklldr, gentir. Dnyada vl-
raee lyk insan odur.
' "im di, yle se, onu adn da re koyalm.
Nasibi, daima, byklk olsun.
43. " lk anda yumuaklk ( * ) gsterdi ve sertle
mek gerektii zaman da yiite davrand.

(**)

* "im di de, memnuniyetle, peri yzl Arap

kzlarnn adn takaym:
* "S elm in karsnn ad Arzuy, Turunkinin
ad M h-i zdecuy.
"T em iz huylu rein, gzellikte Sheyl yl
dzn bile kendisine kul eden karsnnki de Sehi
olsun!
* "Bundan sonra, u dnen gkyznn yl
dzlar hakknda miineccimlerce

1435. ' Yazlm bir kitap getirtti, nne koydu ve

nl oullarnn talihlerine bakt.
' Evvel, Selmin yldzn arad. Mteriden
baka bir yldz gremedi.
' T u run yldz, uurlu ve yiit gnein sa
hibi olan Eset burcunda idi. ,
Kutlu rein yldzna baknca, ayn sahibi
olan yldz grd.
* Bu yldz, onun, birtakm karklklar ve
savalarla karlaacan gsteriyordu.

(* ) Nsha: Yumuaklk yerine aslanlk .

(* * ) Nsha: * O ; yiittir, aklldr, dnceli
dir. Her yerde, gerektii gibi i grr.
 Bunu grnce Feridun, ok zld, cierin
den donmu bir ah kt.
Felein ree kar iyi davranmyacam,
ona sevgi gstererek ilerini dzenieiyeceini an
lamt.
Bu aydn ruhlu olunun dncesiyle ktm
serlie dt.

F eridunun yeryzn oullarna pay etmesi

' Feridun, yldzlar ilminden bu srlar anla

dktan sonra ( * ) ,
' indeki srr aa vurarak, yeryzn
paraya ayrd:

1445. * Bu paralardan biri Rum ye Bat, birisi Tr

kistan ve in, ncs de yiitler lkesi rand.
' Birinci paray, yani btn Rum ve Bat l
kesini Selme verdi ve
Bir ordu toplayarak batya gitmesini bu
yurdu.
' Bylece Selm de, padiahlarn tahtma ayak
basarak "B at padiah adn ald.
' Sonra Tura Turan lkesine verdi ve onu
Trlerle inin padiah yapt.
' O da, babasnn hazrlad bir ordu ile yola
kt,
Bykln tahtna oturdu, beline kemerini
kuand ve cmertliin elini at..

(* ) N sh a: F eridu n, felein ir e e hi elverili

olm yan iini anlattktan sonra.
 Bykler, une mcevherler satlar. Btn
dya onu, Turann padiah olarak tand.
' Sra ree gelince; babas ona da ran ve
ranla beraber, mzrakl yiitlerin yetitii
l, padiahln ta ve tahtn da verdi.
nk fil dii tahta, taca, klca ve saltanat
mhrne lyk olarak onu grmt.
' A kll, bilgili ve dnceli olanlar, onu ran
padiah olarak kabul ettiler.
' Bylece. her de, padiah soyundan gelen
lere yaraacak ekilde yerlerine getiler.

Selm in re i kskanmas

Aradan, uzun bir zaman geti. Fakat, zama

nn iinde sakl bir sr vard.
' * A kll Feridun artk kocam, baharn o
gzel bahesi tozla, toprakla dolmutu..
' "H e r kuvvet, zaman getike, zayfla yz.
tutar! diye sylerler...
i ' Feridunun da aydan gnleri kararmaa ba
laynca, oullar kt dncelere kapldlar.

(*)

Selin, nihayet, yrei yerinden oynad;

hali durumu bakalat.
(**)

( !!) N sh a: * im di biz, S elm in ya ptklarn a ge

lelim . re ir yznden, onun y rei kan alam akta idi.
( * * ) N sh a: G nl daim a onunla d olu bulu n u
y o r, m aviriyle hep onun zerinde dnyordu.
 ' Babasnn yapt ba, ta h tm kk o
luna brakm bir trl beenmiyordu.
' Yrei kinle dolu ve kalar hep atkt.
Tuttu, in padiahna bir eli yollad.

(*)

1465. * Ona, acele bir atl gndererek, iindeki d

nceleri bildirdi.

(* * )

* Dedi M : "E y Trklerin ve inin padiahlar

padiah! Ey hnerli, aydn yrekli ve her eyin iyi
sini seen!
Felek, bize zarar vermeyi uygun buldu. Bir
selvi gibi yksek olduumuz halde, bizi aalara
drd.
* "(* * * ) s en U maceraya bak. Bu yle bir
eydir ki, eslki zamanlardan beri, benzeri iidilmi
deildir.
"B iz, padiahln tahtna lyk karde
tik ( * * * * ) en kmz olan, tahtan yana, biz
den daha byk bulunuyor.
1470. ' Mademki ben yaa ve baa daha ndeyim,
felein bana yar olmas daha uygundu.

( * ) N sh a: ' K ardein e h aber y o lla d ve ded i ki:

E b ed iy en ba h tiya r ol, h er em eline kavu..
( * * ) N sh a : * C ihangir olan, fa k a t dnceden
m ahrum bulunan T u r un yanna gn derd i.
( * * * ) N sh a: * B eyit, E y , gn l u y a n k ! diye
b alyor.
( * * * * ) N sh a: K a rdelik yerin e O u ldu k .
 ' "H aydi, diyelim ki, ta, taht ve klah bana
verilmedi; fakat benden sonra sra senin deil mi?
* ''Babamzn bize byle hakszlk etmesinden
krlmamz, yerinde bir eydir..
"ran gibi yiitler ln ( * ) ve Yeneni
ree, Rumu ve Bat lkesini bana,
* TCklerin ln ve ini de sana veriyor ve
bylece en kmz rana padiah oluyor.

"B en bu ble raz deilim. Babann kafa-

Vnda dnce diye bir ey y o k !
* Sonra, atl bir eliyi yola kard ve Turan
padiahnn yanna yollad.

Eli, iittiklerini hep syledi ( * * ) ve Tur -

un beyinsiz kafasn bo eylerle doldurdu (* * * ).
Cesur Tur, bu srr duyunca, sert bir aslan
gibi heyacanland.
' V e gelen eliye u karl verdi: "G it , pa
diahna yle syle.. De ki:

* "E y, adalet ss! Demek, babamz genliimiz

de bizi aldatt!
"Fakat, onun kendi eliyle diktii bu aacn
meyvas kan ve yapraklar da zehirdir.
"B u hususta konumak iin, seninle yz yze
gelmem gerek!
"T u r , bundan baka, kardeinin yanma b-

(* ) N sh a: ran gib i yi itler l yerine

ran ve yi itle r l n .
(* * ) N sh a: ... iittiklerin i, byk bir stat
lk la....
( * * * ) N sh a: K a fa sn b o eylerle d old u rd u
yerin e kafasn altst etti..
 yklerden, konumakta becerikli birisini daha gn
derdi ve ona da:
' Benden kardeime selm syle: Ey, gnl
uyank ve bahtiyar padiah!
"A ldatlm bir sava erinin daha fazla sab
retmesi doru deildir.
"B u iin zerinde fazla durmak ve tereddde
kaplmak gerekmez! dedi.
' Eli, Turun cevabn getirince, st kapal
duran bu sr aa km oldu.
Bunun zerine, iki kardeden biri Rum'dan,
biri de inden yola ktlar.
* Bylece, zehirle bal birbirine karm oldu.
1490. * Nihayet, birbirleriyle buluarak, gizli ve ak
her eyi konutular.

Seim ve T u run Feridun a haber gndermeleri

evik ( * ) , gzel sz syliyen, gnl gz

ak bir nbit setiler.
Yabanclar dar kararak, onunla iyice
grtler.
Evvel, babasna kar utanmay bir yana b
rakarak, Selm sze balad.
' Eliye: "O lanca hznla yola k, o kadar
hzl git ki, toz ve rzgr bile arkandan yetienlesin!
" Y o l almaktan baka hibir dncen olm a
sn ve abuk Feridunun yanna var!
* "Sarayna girince, evvel, biz iki olunun se
lmn syle.

( * ) N sh a: evik yerin e keskin g r l .

 * V e de ki: "Tanr korkusu, her iki dnyada
da, insana lmzdtr.
* "G en bir adam ihtiyarlk gnlerinde de
genliinde yapt kusurlar gidereceini nideder-
se de, karam sa bir daha beyaz olmaz ( * ) .
' "Sen yanlz bu dnyay sever de ebedilii
onda ararsan, asl ebed olan teki dnya bana dar
olur.

1500. * "Tertem iz Tanr, gnein bulunduu yerden

kara topraa kadar, btn cihan sana vermitir.
"Sen ondan, daima, padiahlk iin gereken
eyleri istedin. Fakat, onun buyruuna uymadn.
"Y a n l hareketlerde bulundun, tam bir i
yapmadn, dnyay oullarna blerken doruluk
aramadn! ( * * ) .
* "Senin akll ve yiit olun vard. Bunlar,
nihayet bydler.
' "Bunlarn, hibirinde, tekilerinkinden s
tn bir hner grmediin halde, niin birisi tekiler
den yukarya ykseldi? i
1505. "Oullarndan birini, ejderha soluklar altn
da braktn; birini, bulutlara kadar ykselttin..
* "Birini de, bana ta giydirip, ba ucunda
alkoydun. Gzlerin hep onu grmekle aydnland.
* "B iz, anadan, babadan yana ondan daha aa
deiliz ki, padiahlk tahtna lyk ohnyalm!

( * ) N sh a: h tiya rlk g nleri, gen lerin m ididir

ama, b ir kere aaran sa b ir daha kararm az.
( * * ) N sh a: K k l k ten ve eksiklikten baka
bir ey aram adn ve b ata bulunurken d o ru davran
madn.
 ' "E y, yeryznn adaletli padiah! Bu hare
ketin, hibir zaman beenilmez.
* "E er ta, o deersiz batan uzaklarsa dn
ya da ondan kurtulur.
"O n u dnyann bir kesine gnder, o da bi
zim gibi orada senin gznden uzak bulunsun.
* "Y o k sa , Tnk ve in atllarndan ve kinci
Rum yiitlerinden,
' "Grzlerle silhlandrlm bir ordu hazr
lar, reten ve randan intikamm alrm !
' Mbit, bu sert szleri dinledikten sonra yeri
pt ve onlara arkasn dnd...
* zengiye ayan koyar koymaz, nasl ate bir
rzgrla birdenbire parlar ve ykselirse, o da ylece
yola kt.
1515. * Feridunun sarayna eriti. Sarayn st g
rnmyordu.
ats bulutlara kadar ykseliyordu, genilii
bir dadan tekine kadar uzanyor, yeryzn kap
lyordu.
Kapsnda kuvvetli bekiler vard, soylu ve
deerli adamlar ieride idiler.
* Feridunun bir yannda bal aslanlarla kap
lanlar, bir yannda da azgn sava filleri duruyor,
Baz cesur yiitlerden, aslan kkreyii gibi
sesler ykseliyordu.
' M bit ayakta duran askerleriyle beraber pa
diahn bulunduu yeri, gkyzne benzetti.
* Uyank ve iten anlar bekiler, gidip dnya
padiahna
Deerli bir elinin geldiini haber verdiler..
 Padiah emir buyurdu; (kapnn perdesini
kaldrdlar, eliyi atndan indirip huzura kardlar,
' Eli, Feridunu grnce, gzleri ve gnl
onunla doldu:

1525. Boyu selvi, yz gne, salar kfur gibi be

yaz,yanaklar gl gibi krmz,
' Yanaklar hicaba boulmu, padiahlara ya
raan dili tatl szlerle ve dudaklar da tatl glm
seyilerle dolu idi.
* Eli onu grr grmez secdeye kapand ve
dudaklarnn dedii yeri plerle doldurdu.
* Feridun, hemen onu yerinden kaldrd ve
erefine uygun bir yer gstedi.
' * Ona, evvel, iki deerli olunun gnlce en
ve vcuta salkta olup olmadn,

1530. llerden geerek gelirken bu uzun yollarn

ini ve yokularnda zahmet ekip ekmediini sordu.
Bundan sonra, eli sze balad: "E y, deerli
padiah! bu dnyada hi kimse, padiahlk tahtn
sensiz grmesin! dedi.
* "Durumlarn sorduun kimseler, senin iste
diin gibidirler. Sayende, hepsi sadrlar.

"B en , padiaha, lyk ve kendine sahip olm-

yan bir kulum.
"Sana, houna gitmiyeecek bir haber getirdim.
Bu haberi gnderen pak kzgndr. Fakat, ben susu
zum.

1535. * "E er padiah buyurursa, bu aklsz genle

rin gnderdikleri haberleri syliyeyim!
 ' Padiah, btn iittiklerini sylemesini bu
yurdu.

Feridun un oullarna karl

* Feridun, kulaklarn ap olanca dikkati ile

dinledi. Elinin sylediklerini duyunca, beyni kaynad.
* O na: "E y, akll kii! Senin zr dilemene
lzum yok!
* "B y le bir haberi bende zaten bekliyordum.
ime hep byle douyordu.

1540. "Sen o , ie yaramaz, kt, beyinleri fesatla do

lu iki Ehrimene benim azmdan
" D e ki: Sizin ne olduunuzun ortaya kmas
iyi oldu. Sizden beklenen selm, bu mu olacakt?
* "Beyinlerinizde benim tlerimden hibir
ey kalmadna gre, bari biraz akilli ve olgun bir
insan olsaydnz.
"Tanrdan, ne korkuyor, ne de utanyorsunuz.
Dndnz, hep ktlk... (*)
1* "B ir zamanlar benim de salarm katran, bo
yum selvi ve yzm de ay gibiydi.

1545. "Srtm kamburlatran felek, dnmesinde

hl devem ediyor.
' "B en bu hale koyan zaman, gnn birinde,
sizi de kamburlatracaktr. Kald ki, bizi bu hale ge
tiren bile ebed deildir.

( * ) N sh a: D nd n z hep k t l k ... yerine

hi, a k llca bir dndnz olm ad ...
 "Tertemiz Tanrnn yce adna, parlayan g
nee, kara topraa,

' "Padiahln taht ve tacna, Zhre ve aya

yemin, ederim ki, ben size kt gzle bakm deilim..

' "B en ; akll kimselerle, mneccimlerle, m-

bitlerle bir meclis kurdum.

' "U z u n zaman onlarla dandktan sonradr

ki, yeryzn adaletle size pay ettik.

' "B en bu danmalarmla hakk yerine getir

mek istedim. Yaptn ite, hibir hakszlk yoktur.
"Yreim , hep Tanr kokusiyle doludur.
Ben, yeryznde, hep doruluk aradm.
' Padiahlm srasnda, yeryzn mamur bir
hale getirdii iin, bu meclisi datmak istemedim
ive
' "Padiahlk tahtm iyi talihli oullarma
vermei dndm.

' "im di, eer ehrimen sizin gnlnz be

nim tlerimden ayrp yolsuzlua ve karanla y
neltiyorsa,

' "B ir kere bakn, dnn 'ki; byle bir hare

ket yce Tanrnn houna gider mi?

* "E er dinlerseniz size bir sz daha syliye-

yim: Neyi ekerseniz onu biersiniz!

* "Bana doru yol gsteren klavuz: Ebed

lem, bu lemden baka bir lemdir! dedi.

"Hrsnz evvelce, akla uygundu.. Nasl o l

du da dev, sonradan, yoldanz oldu?

 "Korkarm ki, o ejderin penesinde ruhunuz
da vcudunuzdan ayrlmasn.
"B enim zamanm, artk dnyadan gitme za
mandr. Kzgnla ve cokunlua kaplma zaman
deildir.
* "Size, hareketlerinin serbesliini kazanm
oul babas bir ihtiyar, ite bu olgun sz sylyor.
"Y re i hrstan boalan bir insann gznde,
toprakla padiahlk tac birdir.
' " O halde, toprak iin kardeini satan feda
eden bir kimsenin soysuz olduunu sylemek, ye-
rindedir.
1565 ' "D nya, sizin gibileri ok grd ve daha da
grecektir. O , hi -kimseye boyun emiyecektir.
Bilirsiniz ki, kyamet gnn de sizi kurtara
bilecek olan ancak Tanrdr.
* "A rayn, bu yolun hazrln grn ve aln
T ki, sonunda byk zahmetlerle karlamyasnz!
dedi.
Eli bu szleri dinledikten sonra, yeri pt,
yzn dndrd.
* Feridunun yanndan yle sratle uzaklat
ki rzgrla arkada olduu samlabirdi.

' Eli gittikten sonra, padiahlar padiah b

tn sakl eyleri aa vurdu.
* Yeryzn ele geirmek isteyen ehzadeyi,

rei yanna artt ve olan biteni ona anlatt.

* Dedi ki: "Savamak isteyen iki olum, bat
dan bu yana doru geliyorlar.
 * "Yldzlar, onlarn ktlkten holanmalar
n istemi.
"O n lar rnleri ktlk olan bir lkenin
havas ve suyu ile yetimiler.

1575. "B il iki, ancak banda tacn bulunduu md

dete, kardelerin karde olarak kalrlar.
* "Y z n solunca yastnn etrafnda kimse
cikler dnmez.
"Kendine ekilen kllara kar sevgi ve
yumuaklk gsterirsen, ban felketten kurtulamaz.

"B enim iki olum da, gizli hakikatleri, dn

yann iki ucundan ite bylece aa vurdular.
"im di, eer sende savamak istiyorsan, hzi
nenin kapsn a ve hazrln gr.

1580. "E er sen kadehini kuluk vakti eline almaz

san, onlar sana kar kazanacaklar zaferin erefine
akam vakti kadehlerini kaldrabilirler.

' "Yeryznde, senin ayrca dost aramana l

zum yok. Doruluk ve herkesi ho tutma, senin dostun
ve yardmcndr.!

* Hnerler sahibi re, bu szleri dinledikten

sonra, o efkatli padiaha, o bahtiyar babaya bakt ve:

* "E y padiah, u felein dnne bir bak!

dedi.

"zerimizden bir yel gibi gelip geiyor. O

halde, akll bir kimsenin gam yemesine lzum var m ?

1585. "Felek, daima, erguvan renkli yanaklar sol

duruyor, aydn ruhlu insanlarn yzn karartyor..
 ' Hayann balangc, bir hazinedir. Fakat,
sonu zahmet ve eziyettir. Eziyet ekerekten bu dn
yadan gitmek de muhakkaktr!

* "Mademki sonunda yatamz toprak ve yas-

tunz da bir tuladr, o halde bu yeryznde bir
aac ne diye dikmeli ki,

' "Felein ark hep onun zerinden geecek,

kkleri kanla beslenecek ve meyvas kinden ibaret
olacaktr?
' "B u dnya, bizim gibi nice kl, taht ve y
zk sahibi padiahlar grm ve daha da grecek.

1590. * "Fakat, bizden nce gelen padiahlarn hi

biri, c almay det edinnemilerdir.

"nmde senin gibi bir rnek padiah var

ken ben, gnlerimi ktlkle geiremem

' "Tacn, tahtn ve klahn bana lzumu yok.

Yanma bir ordu almadan, tek bama onlarn yan
na gideyim.

' "Onlara: Ey benim, canm ve tenim kadar

deerli, nl kardelerim!
* "Yeryznn padiahna kar kzgnla ka
plmayn, kin beslemeyin!

"nk kin beslemek ve c almaya kalk

mak, din sahibi olanlara yakmaz.
"Dnyaya niin bu kadar bel balyorsunuz?
Onun, Cemide neler yaptna bir kere bakn..
' "Sonunda, Cemit de ondan ayrld. N e tac
kald ne taht, ne de kemeri... *
 " Ben de, siz de ayn akbete uryacaz! (* )
diyerek,
(* * )

* Kin ve intikamla dolu yreklerini imana

getireyim! onlara kar benim de kinle hareket et-
memdense, bylesi daha iyidir.

(* * * )

1600. Dedi ki: "Kardein sava isterken, sen d

n bayram istiyorsun.
' "unu syleyeyim ki, ayn kl olmasna a
lmaz.
* Seni gibi erdemli bir kiiden de ancak by
le bir karlk beklenebilir: Senin gnln, aranz
daki sevgi ve yaknlk balarn salamlatrmak
istiyor.
Fakat, akll bir kimse, gz gre gre, de
eri sonsuz olan bam ve canm, ejderhann azna
nasl atar?
* "Ejderden beklenecek ey, ancak src bir
zehirdir, onun yaradlndan ald nasip budur!
1605. ' "Ey oul, yine sen bilirsin, eer dncen
byle ise, haydi hazrlan!
"Emir ver de, askerlerinin arasndan birka
kle sana yolda olsun.. ;

( * ) N iish a: u rya ca z. E n ind e, sonunda za

mann kt l n ta d a ca z !
( * * ) N sh a: B irbirim izle m esut olalm ve k t
n iyetli dm andan yana em in b u lu n a lm !
( * * * ) N sh a : F eridu n, on un szlerini dinlerken,
yzne bakmakla, gn ln e sevin d old u .
 "Ben de, yreimin dertlerini dkerek kar
delerine bir mektup yazaym.
' "Belki, bylece, yine seni karmda sa ola
rak grrm. Canm, ancak senin yznle aydn
lanr i !

rein, kardelerinin yanna gitmesi

* Yeryznn padiah Feridun, Bat ve in

padiahlarna bir mektup yazd.
1610 . ' Mektubunun banda, daima var olan Tanr
y vdkten sonra, szlerine yle devam etti:
* "inde tler bulunan bu mektup, gne
yzl, yksek,
' "Cengver, bir ikaya gibi gl ve btn padi
ahlar iinde parlaik bir yzk gibi duran iki taht
sahibine yazlmtr.
' "Bunu gnderen de; dnyann her halini gr
m, btn srlar bilen,
"Kl ve grz kullanmakta usta, en nl ta
lar aydnlatan,
1615. ' "Aydn gn karartmaya, korkunun ve umu
dun hzinelerini amaya gc yeten bir padiahtr!
' "O yle bir padiahtr ki, btn glkler
onca kolay ve btn karanlklar ona aydndr.

(*)

( * ) N sh a: btn karanlklar on a a yd n d r
ye rin e yery z n d ek i btn insanlar on a b oy u n e e r !
 "Ben, kendim iin ne taht istiyorum, ne
ta, ne saray ( * ) , ne de dolu hazineler...
' "U zu n zahmetler ekerek byttm oul
larmn naz iinde, rahat iinde yaamalarn isti
yorum.
"Kendisinden gnlce incindiiniz kardei
niz, hi kimseye bundan tr szlanmadan,
1620. "Sizin incinmenizi duyunca, koa 'koa yan
nza geliyor. Dilei, sedece, sizi grmektir.
* "Byk adamlara yaraacak ekilde davra
narak, sizi padiahlktan stn tuttu.
"Tahtndan inip atma bindi ve sizin hizme
tinize hazrland.
' "Yaa sizden kk olduu iin, ona kar
sevgi ve efkat gsterin!
* "Beraberce yiyin, iin.. Ben nasl onun v
cudunu bytt mse, siz de ylece gnln ho tutun..
1625. * "Bfece, yannzda birka gn geirdikten
sonra, yine hoa bana gnderin!
Mektup bittikten sonra, zerine padiahlk
mhrn bastlar, Ire de saraydan kp yola ko
yuldu.
* Yolda korkusuzca gidebilmek iin, yanma,
yallardan ve genlerden birka kii ald.
* Nihayet, kt niyetlerinden haberi olmaya
rak, kardelerinin yanna vard.
* Kardeleri, trelerince, onu karladlar ve
ordularna nnde bir geit yaptrdlar..
* rein yznde sevgi ve efkat grdke, on
lar suratlarn bsbtn astlar ve,

( * ) N sh a: Sa ra y yerin e O rd u .
 * Bu iki savac karde, istemiye istemiye, onun
hatrn sordular.
Sonra, ikisinin gnl kinle, birinin gnl de
huzurla dolu olan karde, adrlarna girip otur
dular.

Askerlerin gz hep, taca ve tahta lyk olan

rete idi.
Gnlleri onun sevgisiyle tat. Gnlleri
byle iken, gzleri de onun yznn gzellii ile dol
du.
1635. ' Askerler ikier, ikier yan yana gelerek, giz
liden gizliye, reten bahsetmee,

"Padiahla asl lyk ola budur. Bundan

bakas padiah olm asn! demee baladlar.
Askerlere yan gzle bakan Selmin ak! ve
dncesi, onlarn durumundan, darmadan oldu.
Gnl kin, cieri kanla dolu idi. Kalarn
att ve
adrdakileri datt. Kendisi, Tur ve ma
virleri babaa kaldlar.
1640. * Padiahlk ve ta zerinde ve btn lkeler
hakknda ona dantlar.
' Selm, sz arasnda Tura "Askerler, niin,
yle ikier ikier ayrldlar?
"Y o ld a gelirken, hi askerin durumuna bak
madn m?
"H ibiri, yrd yol boyuca, gzn
rete ayrmad.
* "O rdum uz, giderken baka idi, dnerken ba
ka oldu.
j 645. ' "re gnlmz zaten karartmt; imdi ise,
endielerimiz bsbtn artt.
* "B en lkelerimizin askerlerine baknca g
ryorum ki, bundan sonra bunlarn padiah yalnz
o d u r!
"E er sen onun kkn koparmaz, vcudunu
ortadan kaldrmazsan, yksek tahtndan yuvarlanr,
ayaklar altda kalrsn! dedi.

re jn, kardeleri tarafndan ldrlmesi

Gnei rten perde 'kaldrlnca, re de

mahmur mahmur uyand.
O iki uursuz ise, gnlleri yapacaklar iin
kzgnliyle dolu, gzlerinden utanmay silmee u
rayorlard.

1650. Yerlerinden kalkp rein adrna ynel

diler.
' re, uzaktan onlarn gelmekte olduklarn
grnce, gnl sevgi ile dolu olarak, onlar kar
lamaya kotu.

Sonra, hep beraber, gelip adra girdiler.

Trl trl bahisler zerinde uzun uzadya konu
tular.

Derken Tur, ree "Sen madem ki yaa

bizden kksn ne diye padiahln tacn ba
na giydin?

* "Sen rana ulularn tahtna sahibolasn da,

be neden Trklerin kapsnda kle olaym?
1655, ' "Byk kardein, batda zahmet ekip du-
 rurken, senin bana ta konulmas ve ayana hzi
nelerin salmas reva mdr?
"Yeryzn bize byle pay eden padiah,
hep kk olunu gzetti! dedi.
' re, bu szleri dinledikten sonra, ona gzel
bir karlk verdi.
Dedi ki: Ey, ad kazanmak isteyen by
m ! Eer gnlnn dileine erimek istiyorsan, gam
yem e!
"B en ; ne padiahlk tacn, ne taht, ne b
ykln nn, ne ran ordusunu,
1660. " N e ran, ne bat lkesini, ne ini, ne de
yeryznn padiahlm isterim!
" "Sonu karanlk olan her bykle alamak
lzmdr.
' "Y c e felei seyisin yapacak kadar da by
sen sonunda, ban koyacan yastk yine bir tula
parasdr..
' "Sahip bulunduum ran tahtndan ve ta
cndan vazgeiyorum.
"Padiahln tacn da, mhrn de size
verdim. Yeter ki, siz bana dman olmayn.
1665. * "Bana hi darlmayn. Ben, sizinle savamak
istemem,
"U zan zda bile olsam, yine incinmenizi ar
zu etmem.
' "Benim, detim; kklm bilmekten,
insanln gerektiini yerine getirmekten baka birey
deildir!
Tur, onun szlerini bandan sonuna kadar
dinledi ise de, hi aldrmad.
 rein, uzlama yollu sledii eyler houma

:.0 t Oturduu koltuun ayan byk bir krz-

i gnlkla kopard ve sylene sylene yerinden frlad.
Yerinden sramasiyle, koltuun altm aya
n kapmas
V e ou rein bana indirmesi bir oldu..
re, ondan cannn balanmasn istedi.
O na: Tanrdan korkmuyor musun? Doru
dnceli babadan korkmuyor musun?
' Beni ldrme. nk zaman, en sonunda,
kanm sende brakmaz!
(575. ' "K endini bir kaatil yapp, beni ortadan
! kaldrma.
i ' "Sen de can tadn halde, can alcl' na-
| s), yapyorsun?
* Tane tayan bir karncay bile ncilime.
nk, onun da can vardr ve tatl can ise hotur.

* "B en , yeryznde bir keye ekilip al

arak kendi yiyeceimi kendim bulacam.
' "N iin , kardeinin kann dkmee hazrla
nyorsun? Niin, o yal babann da yreini ya
kyorsun ?
168O. "Dnyaya sahiboimak istiyordun, ite ol
dun. Artk, kan dkmekten vazge ve yeryznn asl
sahibi olan Tanr ile urama! dedi.

(* ) Nsha: Karncay dara sokan bir kimsenin

yrei ta ve g'nl icaradr.
 Tur, bu szleri hi karlk vermeden dinle
di. Ba gururun yeli ve yrei de kinle dolu idi.
' izmesinden bir haner ekti ve treni batan
baa kana bodu.
* O keskin ve su rengindeki hanerle rein
gzel gsn yard.
Selvi gibi dzgn boyu yere ykld ve gzel
karn yarld.

1685. * Erguvan renkli yznden kanlar aka aka,

o nl padiah yeryznden elini ekti.
* Tur, haneriyle, rein fil gibi iri vcudun
dan, o ta sahibi ban kesip ayrd, artk her ey-
bitmiti.
* Ey, dnya! Sen onu kucanda besleyip b
yttn halde, sonra canna acmadn!
Gizliden senin dostluunu kazanm kimse
var mdr, bilmem ama, aktan yaptn ilere a
lamak gerek.
* Ey, ne yapacan arm ve dnyaya kar
padiahlar gibi hrs besliyen insan! te, bu iki zalim
den ibret al!
1690. ' Tur, bundan sonra da, rein kafasn misk
ve amberle doldurarak yeryzn kendilerine pay
eden yal babasna yollad ve
Ona: "te, atalarmzn tacn bana giyen
nazl olunun kafas!
' "im di sen ona istersen ta ver, istersen taht!
Etrafa glge salan o saltanat aac artk ykld!
dedi.
Bundan sonra, b iki uursuzun biri yine i
ne teki de tekrar Ruma gittiler.
 Feridunun l-ein lmn duymas

' Feridun, iki gz yollarda, olunu bekliyor

du, Yanlz o deil; ta da, ordu da padiahlarn z
lemislerdi,
^ 95. - rein dnme zaman gelmiti ve babasnn
j da hibir eyden haberi yoktu.

I ' Ona, firuzeden bir taht hazrlatt ve tacn

mcevherlerle ssledi.

Onu karlamak iin hazrlklar yapld. a

raplar, rdlar ve algclar getirildi.
Padiah ve askerler bu ilerle urarken, yol
dan havaya doru bir toz ykseldi.
' Bu kara tozun arasnda bir at grnd; atn
zerinde de yasl bir svari vard.
100. Bu gnl yasl svari alaya alaya geliyor,
kucanda da bir altn tabut tayordu.
' Bu tabutun iinde ise, rein permiyan ku
mana sarlm ba vard.
I ' A tl; yz sapsar, lklar kopararak, Feri
dunun yanna geldi.
' nce, szne inanmadlar. Fakat, tabutun
tahtasn kaldrp da
* Kuma rty ekince, irein kesik ba or
' taya kveirdi.
705. Feridun, onu grr grmez atndan aa yu
varland btn askerler stlerini balarn yrttlar.
I * Beklediklerini gremeyince, yzleri karard,
gzleri aard.
 ' re bu ekilde gelince, onu karlamak iin
km olan ordu geriye dnd.
Bayraklar yrtld, 'davullar ters evrildi, b
yklerin yzleri, kederden abanoz gibi karard.
' Davullarn ve fillerin yzleri siyaha, Arap
atlar da maviye boyand.
1710. Padiahla ordu, balar toprakla dolu, yaya
olarak yola dtler.
Yiitlerden lklar ykseldi, pazlarnn et
lerini kopardlar.
Zamann gsterdii sevgiye gvenme. Nasl,
bir yayn doru olmasna imkn yoksa, buna da im
kn yoktur.
Felek, zerimizde, hep byle dnee mitir.
Gleryz gsterirken, penesiyle bizi kapayverir.

* Onu dman yerine koyarsan, sana ancak o

zaman gleryz gsterir. Y o k , eer onu dost sa
yarsan, saa sevgi gstermez.

1715. ' Ben, sana bir t vereyim: Bu dnyaya ba

lamaktan vazge!
' G nl yaral padiah ve ordu, lklar ko
pararak, rein bahesine doru gittiler.
' re, en ok bu bahede oturur ve padiahla
rn ziyafetleri burada verilir, kabul treni burada
yaplrd.
Feridun, gen padiahn ba gsnde, sen-
deliye sendeliye geldi.
* Bahedeki padiahlk tahtna, havuzun ke
narn, selvi, .gl ve ayva aalarn resiz grnce,
 Bo tahtn zerine kara topraklar sat, or
dunun lklar Zuhal yldzna kadar ykseldi.
' Padiah da feryadeti, salarn yoldu, gz
yalarn aktt, yzn paralad.
* Beline bir znna- balad ve bahedeki sara
y atee Yerdi.
* Gl bahesini harabetti, selvi aalarn yak
t, gzlerini sevince kapad.
" rein ba kucanda olarak, kedi ban
Tanrya kaldrd.
1725. Bu haliyle ona seslendi: "Ey, adaletli Tanr!
u, susuz yere ldrlene bak.
' "Hanerle kesilmi ba benim nmde; fa
kat, vcudunu o gruhun yrtc aslanlar yedi.
"Sen o ki zalimin yreini yle yak ki, kara
gnden baka bir ey grmesinler!
' "E y, Tanrm ! Cierlerini yle dala ki, yr
tc hayvanlar bile onlara acsn!
"E y, her eye gc yeten Tanr! Felekten
cm alabilmek iin,
1730. "ire in tohumundan, bu intikam almaya
hazr, bir yiidin yetimesini isterim.
"O n lar, susuz rein ban nasl kestilerse,
o da o iki zalimin ban ylece kessin!
"B u dileim yerine geldikten sonra da, vcu
dum toprak olsu n ! dedi.
* Byle inliye inliye o kadar ok alad d, gz
yalarnn sulad gsnde otlar bitti.
Yer dei, toprak da yast oldu; parlak
gzleri karard, grmez oldu.
1735. ' Saraynn kapsn kapattlar. Ahyarak de
di ki: "E y, gen len!
"T a sahihlerinden hi kimse, senin ldn
lmle lmedi.
* "T a m yayacan bir srada, Ehrimen ban
kesti; aslanlarn az kefenin o ld u !
Btn hayvanlar feryadetmekten ve gzleri
yalarla dolu olarak alamaktan, rahat ve uyku y
z gremediler.
' Memleketin her yerinde, erkekler ve kadnlar
toplantlar yaptlar.
1740. * Gzleri ya, yrekleri kanla dolu olduu
halde, yas tuttular.

(*)

* Bylece, nice gnler geti. Artk, yaamak

lmden farkszd.

rein bir kz olmas

Aradan bir mddet geti.Feridun, bir gn

rein harem dairesini geziyordu.
Dairenin her tarafn bir bir dolat, ay yz
l kzlarn nnden geti.
' Gzel yzl bir cariye grd. A d Mahferid
idi.
1745, ' re, onu ok severdi ve kazara, kzcaz on
dan gebe kalmt.

(* ) Nsha Btn elbiselerini maviye ve siyaha

boyvarak, padiahn kederi ile vakit geirdiler,
 Fakat, bu peri yzl kz, karnnda bir ocuu
olduunu kimseye sylememiti, yeryz padiah,
bunu renince, ok sevindi.
Bu. gzel yzi kzdan gnlne mit doldu,
gnlne olunun intikamn mjdeledi.
Nihayet doum zaman geldi ve Mahferid
bir kz dourdu.
Bu yzden, padiahn ksa bir zamana bal
mitleri uzad. Fakat, bu kz sevinle ve nazla b
ytt.
1750. * Herkes, bu kzn yetimesi iin urat ve
kz naz iinde byd, geliti.
Bu lle yanakl kz, tepeden trnaa kadar,
ee benziyordu.
Byyp de evlenme ama gelince, yz
lker yldz gibi parlak ve salar katran gibi si
yaht.
' Byle babas, onu Peenge nikahlad. By-
lece, bir mddet daha geti.
' Peeng, Feridunun kardeinin olu, yani ken
di temiz soyundand.
755. Ceit sllesinden, padiahla ve padi
ahlk tahtna lyk bir yiitti.
' Feridunun bu kz o anl yiide vermesin
den sonra, bir mddet daha geti.

M m uihr in dom as

* Garabete bak ki, bu mavi gk dokuz kere

dndkten sonra, olaylar ne gsterdi.. (* )
(* ) Nsha! Bu beyit u ekildedir: Bir mddet
daha dndkten sonra mavi gk, bak, ne garip iler
gsterdi!
 * Q erdemli ay gibi gzl ksx^ taca re tehta
lyk bir olan dourdu.
* ocuk, efkatli anasndan doar domaz, alp
padiaha gtrdler.
* ocuu kendisine getiren: "E y , ta sahibi!
Gnln adolsun, u ree bak bir kere... dedi.
' Yeryz padiahnn dudaklar glmseme
lerle doldu. Sanki re yeniden dnyaya gelmi gibi
sevindi.
Byk padiah, ocuu kucana alarak,
Tanry vd ve:
* "A h , ne olurdu, gzlerim olsayd da Tanr
bana bu ocuun yzn gsterseydi! dedi.
* Tanry o kadar vd ve ona o kadar yalvard
'ki, Tanr ona gzlerini geri verdi.

1765. ' Dnyay gmee balar balamaz, hemen

gelip ocuun yzne bakt ve:

* "Bnm kutlu olsun! Benim iin ktlk

dnenlerin yrekleri paralansn! dedi.
* Halis arapla kymetli bir kadeh getirtti ve
ocuun adn Minuihr koydu ve
Dedi ki: "Teiniz bir ana ile bir babadan,
mey vali ve gzel bir dal meydana g e ld i!
* Feridun, bu ocuu yle bir zenle bytt
ki, zerinden rzgrn bile gemesine raz olmazd.
ocuu tayan dadnn ayaklan yere basmaz,
' Ayann altna minkler dklr, bann
zerinde kumatan bir emsiye bulunurdu.
* Bylece, bir mddet daha geti ve ona yl
dzlardan bir zarar gelmedi.
 ' O iil padiah da ima, b k padiaba yaraai)
bilgileri verdi,
Padiahn gz, gnl aldktan sonra, ordu
da kendisine baland.
m s. * Feridun, Minuhre altn bir taht, a* bir
grz ve firuzeden, bir tala,
* Mcevherler haznesinin anahtarn, kemer,
k iifb ve
eit eit renkli kumalardan yaplm, kin
de kaplan derisinden adrlar bulunan byk bir
de adr verdi.
* Bundan baka, atn yular Arap atlan, al
tn knl Hint kblan,
* Zrhl Trii gmlekleri ve Rum zrhlan or
taya karld.
1780. Nice at yaylan, oklar, in kalkanlar ve
sava zpknlar
Gibi eyalarla ykl ve birok zahmetlerle
toplanm hazneleri.
Ona balad. Yreini hep onun sevgisi
doldurdu..
' Bundan sonra, ordusunun btn yiitlerini,
memleketin ileri gelenlerini
Yanna ard. Hepsi de, yrekleri Ires
ldrenlere kar kinle dolu olarak, geldiler.
' Minuihrin padiahln kutluladlar, tac
nn zerin zebercetler satlar.
Bu yeni ve byk bayram gnnde, kurtlarla
koyunlar bile arkada oldular.
Gelenler arasnda GSven'in olu Karen, kor
kun bir aslana bermyen ruy,
 Kl savurucu, boyun vurucu Grasb, N e-
rknanm olu Sam,
' Kubad, altn klhl Kevat gibi yiitlerle,
yeryzn kapLtyan daha nice yiitler vard.
' Ordu bylece hazrlandktan sonra, padiahn
bat hepsinin stne ykseldi.

Sel m ve T u run M in u iL ri duymalar

Selm -ile Tur, padiahlk tahtnn yeniden

aydnlandn duydular.

(* )

He iki zalim de yldzlarnn dmee bala

dn grerek, yrekleri korka ile doldu.
* Endie iinde kalan bu cefaclarn, gnleri
karard.
* Buna bir are bulmak gerektiinde dnce
leri birleti.
1795. ' V e zr dilemekten baka bir are kalmad
n dnerek, Feriduna bir adam gndermei ka
rarlatrdlar.
* Her lcisi de, kendi milletlerinden, yrei te
miz ve dili diizgn bir adam setiler.
Bu akl, dnce ve utanma sahibi adama,
maksatlarn heyecanla anlattlar.
* nlerinde alan uurumun dehetini grn
ce, bat hzinesinin kapsn da averdiler.

() Niisha: ki zlim, Minuihrin tahta kn

dan ve babalarndan haber alm ca,
 * Oradan altn bir taj kardlar. BLitii fillerin
srtlarm da rtlerle sslediler.
oo. * Ata yerlere saysz misk, amber, fona^, alta
ve ipek jklediler.
* Renk, m k kumalar, ejit ejit ii'ku k yk-
l muhteem filler, batdan Irana doru yola k
tlar,
* Padiahlarn saraynda, bulunanlardan Uer
biri de, onlara armaan olmak zere birer hediye
yollad.
* Hediyeler hazrlandktan sonra eli, yolculu
a hazr olarak, geldi.
' Selm ile Tur, bu eli ile Feriduna haber gn
derirlerken, evvel Tanrnn ad ile sze baladlar
ve:
1805. "Kahraman Feridun, ebed olsun! nk
Tanr, padiahln bykln ona vermitir.
* "Ba din, vcudu sa, ruhu da gklerden
yce olsun!
* "Ben, senin iki kulundan, padiahlk maka
mnn tresinee, haber getiriyorum.
* "B il ki, ktlkten holanan o iki zalim, ba
balarndan utandklar iin gzleri yala doludur.
"O , yrekleri yaral sulular, senden zr
dilemek iin bir yol aryorlar.
1810. "Fakat imdiye kadar, szlerini kimsenin din-
liyeceini ummuyorlard..
* "Ey, akll padiah! Onlar, her zaman: O l
gun kimselerin syledii gibi, ktlk eden kt
ln cezasn da eker ve
 ' Yrei bizimki gibi dert ve- eziyet iinde
kalr! diyorlar.
* "Kader ahumzn yazm byle yazm-, biz
de ona uyduk.
' "Dnyay kasp kavuran bir aslan ve erkek
bir ejderha Wie, 'kaderin -penesinden kurtulamaz!
1S15. * "Bundan, baka, o uursuz devin zerimiz
deki hkm de kalbimizi yeyz padiahnn elin
den ekip ayrd.
Onun dnceleri bize o kadar hkim ol
du ki, deta, beynimize saplanp kald.
* Biz; ta sahibi padiahn kusurumuzu l>a-
tJvacam,
* "Suumuz her ne kadar bykse de <oau ca
hilliimize vereceim' umuyoruz,
* Ktlmzn ikinci sebebi de udur: Bu
yksek gk, insan basan 'ktlkten korur, baz an
da bylece zarara sokar.
1820, * "nc sebep de, zarar ve ktlk iin ya
ratlm olan devin insanlar arasnda bir peyk gibi
dolamasdr.
5 Eer padiah bizden ntikam almaktan vaz
geerse, huyumun iyilie piz tutar.
'* UB&, Minuihr'i grmek istiyoruz. Padiah,
onu byk bir ordu ile yanmza gndersin.
"Biz, nn nnde bir kul gibi dururuz. D
ncemiz budur.
* "K in ve intikamn yetitirdii o aac, gz
yalarmzla sulayalm.
* "imdi alalm, suyumu vereMn, zahmetini
 ekelim iki, byynce kendisine tacmz, hazne
mizi de balyalm.

Feridun'a ou llan nd an haber gelmesi

' Eli yrei bu szlerle dolu, geldi. Fakat,

sze nasl balayp nasl bitireceini bilemiyordu..
5 Padiahn saayna, ssl bir ekilde, hedi
yelerle ve fillerle vard.
' Feridun, elinin geldiini duyunca, emir ver
di. Padiahlk tahtn,
* Rum (* ) kumalariyle dediler; padiahlk
taam da sslediler.
1830. Padiah, zerinden ay domu dmdz bir
selvi gibi, firuze tahtna oturdu.
Padiahlarn tiiresince; banda tac, b o y n u n
da gerdanl ve kulanda da kpesi vard.
' Kutlu Minuihr de, banda padiahlk tac
ile, onun bir yannda oturuyordu.
' Bykler, iki yannda saf oldular; hepsi de
batan ayaa altnlar iinde idiler.
* Akn amut ve kemerlerinden, yeryz ba
tan baa gne gibi parlyordu.
1835. ' Bir yanda aslanlarla kaplanlar, bir yanda da
azgn sava filleri czili idi,
' Y i it pur saraydan kt ve Selnin elisini
karlad..
Eli, padiahn saraym grnce yere inerek
koa, koa geldi ve

(*) Nsha: Rum yerine in.

 Feridunun huzuruna girip de onun tac ve
yksek taht gzne arpnca,
' nnde ban o kadar idi ki, yiiz yerlere
srnd.
Yeryznn sahibi olan yksek padiah,
altn krsde yer almasn buyurdu ( * ) .
Eli, padiah vdkten sonra: Ey tacn,
tahtn ve mhrn iftihar!
* "Yeryznn bir gl bahesi haline gelmesi
senin tahtnn, zamann parlakl da senin bah
tnn sayesinde.
"Hepimiz senin ayann, toprayz; hepimiz
senin iin yayoruz (**) dedi'.
* Bu v zerine Feridun gieryz gsterin-
ce, eli de ona sevgisini belli etti.
1845. Bu akll adam sz syledike, padiah da
onu dinliyordu.
Nihayet, o M kanldan bahse balad. Fakat
hakikatleri gizliyerek
^ j! Jj

* Onlarn; kt ilerinden tr zr diledik

lerini, Minuihri yanlarna ardklarn,
Ona bir kle gibi hizmet edeceklerini, tac,
taht ve bykl ona vereceklerini,
* Babasnn dklen kann altnla, kumalar-

(* ) Nsha: ... altn krsde yer almasn bu

yurdu yerine ona yaraan bir yer gsterdi .
(* * ) Nsha: Hepimiz senin iin yayoruz!'* ye
rine Hepimiz, senin temiz dnne k leyiz!
( **) Nsha: Olu ldrlen o padiaha, dier
iki olunun haberlerini s y le d i
 la, hazineler ve mcevherlerle satn alacaklarm bil
dirdi.
* Eli syledi, padiah dinledi ve sonunda ona
verdii karlkda bu srrn anahtar oldu. (* )

F e n d u a 'u e e u a H S i evap vermesi

" Yeryz padiah Feridun, kt dnceli

oullarnn szlerim dinledikten sonra,
deerli eliye dedi 'ki: "Giine, saklanla-
hilir mi?
* "O iki kt dnceli adamn yreklerindeki
sr, artk, gneten daha ak bir hale gelmitir.
* Ben, senin sylediklerinin hepsini dinledim.
Bale, imdi benden nasl bir karlik alacaksn:
1855. * "O iki utanmaz, kt yaradll, sahte sev
gili ve pervasz zalimlere syle;
* "Sama sapan szlerin bir deeri olmazl
iin, onlardan hi bahsetmiyelim.
"Eer yreinizde Minuihre kar bir sevgi
uyand ise, nl reinizin vcudu nerede?
* "Onun vcudu canavarlarn aznda kaybol
du; ba da, dar bir tabutun iine sd.
* "Onlar rei ortadan kaldrdklar yetmiyor
mu gibi, imdi de Minudhrin kanm dkmek is
tiyorlar.
"Siz onun yzn, ancak ordusunun nnde,
banda elikten tulas,

P ) Nsha: ... sonunda ona verdii karlk da

bu srrn anahtar oldu yerine sonunda, onun syle
diklerine karlk verdi.
 ' Elinde grz ve arkasnda Gveni bayra
olduu halde grebilirsiniz. Ordusundaki svarile
rin atlarnn nallariyle yeryz morarr.
* "O ordunun komutan, sava arayan Karen-
dr. O r d u n u n gerisinden gelen de purun olu Nes-
tuh(*) tur.
* "Bir tarafnda sava irve (* * ), nnde de
aslanlar yenen ruy vardr.
'* "Padiah Yetiman ile Yemen padiah Serv,
en nde yrrler ve mavirlik devini yaparlar.
1865 . * "rein intikam ile yetien bir aacn yap
raklarn, meyvalarmt sulanalyz,.
* "imdiye kadar, iimizde hi kimse onun in
tikamm aramad. nk, zaman kendimiz iin el
verili gremedik.
* "lk elde, iki olumla savamak da bana ya
ramazd.
* "imdi, dmann devirdii aatan, yksek
bir dal kt.
* O , artk kkremi bir aslan gibi, babasnn
intikamn almaa gelebilir.
1870= * "Yannda Nerimann olu Sam, Cemidin
olu Grasb gibi nl komutanlar ve
' "Dalardan dalara uzanp giden, btn dn
yay ayaklar altna alan bir ordu var.
* "Onlarn: (Padiah, bu intikam arzusunu y-

(* ) Nsha: pur un olu Nestuh yerine -

pur ve Nestuh .
(**)N tish a: Bir tarafnda sava irve cm
lesi yok.
 reindea silip karmal, bizim suumuzu bala
maldr.

' Felek bizim zerimizde byle dnd; kader,

byle ka bet tirdi; akhnuz karardk kaplad, onun sev
gisinin yeri olan yreimiz karard.) demelerini,

* "B u hi deeri oltmya zrlerini senden

dinledim. Ei bulunmyan o yeryz padiahnn sy
ledii gibi:

575. "( Y e r yznde cefann ' tohumuu eken, ne

dnyada iyi bir gn grr, ne de ahrette cennete
gider!)

* "Tanrnn suunuzu bat yaca muhakkak

ise, kardeinizin kann dkm olmaktan ne diye kor*
kuytusunuz ?

* A kll olan her adam, zr dileyenin bir

suu olduuna inamr.

* Yreiniz kapkara iken, byle tatl szlerle

dolu bir dil kullanmaktan, ile yeryzn aydn
latan Tanrnn huzurunda utanmyor musunuz ?

* "S z, ktlnzn cezasn, iki cihanda da

bulacaksam
1380, ' Sularm balamak iin bavurduklar
nc are de, azgn fillere ykleyerek gnder
dikleri fil diinden bir tahtla firuzeden bir ta.

' Bunlarn ve yolladklar eit eit mikev-

I herler dolu keselerin hatr iin rein intikamm al
maktan, dklen kann temizlemekten vaz m geelim?

* "T a sahibi bir padiahn bam, altna kar-

 ik olarak satalm m, Byle yapmaktansa, benim
tasm, tahtm <ve bmiikliir jcc olsu! ( * ;

* ''Fhas biilemeyen bit eyi bir paha kar

kgnda satan, bir ejder yavrusundan beter olsa ,ge>
rek,
* ' Sz, neden matdluns Benim bu hediyelere
ihtiyacm yok!
1885. " "Bu baba u ihtij'ariiyle sa kaldka, bu
intikamdan vazgemez.
!* "Ben senin gerirdiia haberleri dinledim;
sen de benim karlm dinledin.

* ''Sylediklerimin hepsini aklida tut ve a

buk g i t ! dedi.

* Eli, Feridunun szlerindeki krgnl ve

Minuhrin oturuunu (grnce,
* Y ik sapsan kesildi, titerye titreye yerinden
kalkt; hemen atinin zengisine ayam koydu ve
yola kt.
1890. ' Eli, bu deerli gen, ileride olup bitecekleri,
aydn cam ile imdiden grmt.

* Bu dnen felein enge Selm ile T u ru n ba

na birok iler aacam anlad.

* Kafas Feridunun karl, yrei de phe

lerle dolu olarak, rzgr gibi dnd, geldi.

* Bat lkesinin uzaktan grnebilecei bir ye

re gelince, ovann ortasnda kurulmu bir adr grd.

.(*) Nsha: kinci cmle yerine: T ki ne ta

kalan, ne taht ne de padiahlk yle m i?
 ' adra yaklat ve iinde Bat padiahnn
oturmakta olduunu seti.
j5, Bu, pemiyan kumandan yaplm, yldz
lara kadar )iiikselen bir adrd.
adrn iinde, iki padiah gizlice konuu
yorlard. O n u grr grmez: "ite, eli dnm,
geliyor! dediler.
Hemen sarayn terifats eliyi karlad ve
padiahn huzuruna gtrd.
* Ona, yeni bir yer hazrladlar ve yeni padiah
hakknda haberler sordular.
' Onun her eyi, tac, padiahlk taht,
30. ' Feridun7un ordusu , lkesi ve sava erleri hak
knda etrafl bilgi istediler.
* Bundan baka, dnen felein Minuihre kar
taknd tavr,
Memleketin byklerinin kimler ve veziri
nin kim olduunu, hzinesinin miktarn ve hazineci
nin kim olduunu soruturdular ( * ) .
* Eli, btn bunlara karlk verdi, dedi ki:
"Parlak bahan grmiyen, gidip o padiahn saraynn
kapsn grsn!
* " O , saray deil cennetin iinden km bir
saadet bahardr. Topra amberden ve tulas da
altndan.
#5. * "B u yksek gk, onun yannda bir kk gibi
kalr; yksek cennet de o sarayn glmsiyen yzdr.

(* ) Niisha: Ka. komutanlar var? Komutanla)

kimdir? Savata tannm olanlar kimlerdir
 ' O n u n t t j ^ a i i i n h o y m < ; jyf daji; ve a v l u -
unun genitiince de bir ba bulunamaz,
* "Y a n n a varnca, tepesini o kadar yksek gr
dm ki5 yldzlarla konuuyor sandm,
* "Feridunun bir yannda filler, bir yannda da
aslanlar vard. Diinya, onun tahtnn altnda idi.
* "A ltn tahtn filler srtlarnda tutyor, er
kek aslanlar boyunlarnda mcvhcrlerle ssl ger
danlklar tayorlard.
3910. * "Fillerin nnde ve ayakta duran davulcular
davul alyorlar ve her tatafdan kerrenay sesleri gk
lere ykseliyordu.
" y l e bir manzara ki, o meydan couyor,
yerle gk birbirine giriyor sanlrd.

"B en , o padiahn nne doru ilerlediim

zaman, firuzeden ve yksek bir taht grdm.
* "zerinde, banda yakuttan bir ta parlayan
bir padiah oturuyordu.
* "Salar kfur gibi beyaz, .yzii gl yapraklar
gibi krmz, yrei sava arzusiyle dolu ve dili tatl
idi.
1915. * "B tn dnyann yrei ondan hem korku
yor, hem de mitleniyordu. Sanki, Cemit yeniden
dnyaya gelmiti.
"Y an n da bulunan Miruihr de, yksek bir
selviye benziyordu. Devleri balayan Tahmurs gibi,
"Padiahn sa tarafna oturmu, sanki onun
can ve yrei idi.
* "Sonra, orada hnerler sahibi demirci Gve
ve onun nnde de sava grm olu vard.
 ' " O uvamfc kalhli erknu ad, kvuMi<u
K arer dir,
1920, * ''Feridunun veziri olan Yem en padiah Serv
ile, her savata galip olan ve padiahn hazinecisi
bulunan Giirasb gibi yiitler de orada idiler.
* "Feridun'un hzinelerinde saysz kap var
dr. Yeryznde, byle bir byklk kimseye na-
sibolmamtr.
Sarayn evresinde altn amutlu ve altn k
lhl askerler dizilmiti.
* "G venin akll olu Karen askerin nnde
duruyordu.
"Y rtc bir aslan gibi olan sava iruy ve
azgn bir file benzeyen pur da orada idi.
1925. * "O pur ki fillere davulu balad m idi,
gkyz kalkan tozlarla abanoz gibi kararr.
* "O n u n solunda, lkeler alan Grasb vard.
nnde de, iki deerli olu bulunuyordu.
* "Filleri ve aslanlar yenen Neriman ile Sam
da hazrdlar.
"Boyunlar gerdanlikl ve kulaklar kpeli
binlerce inli ve Rum kleler,
"Eteklerini balamlar, Grasbn yannda,
hizmete hazr olarak dizilmilerdi.
1930. * "E er bu sava yiidi, savamak iin bir kere
yetinden kmldasa, dnya onun iddetine daya
namaz.
* "O n u n yz menden ar grznn karsnda
langi sava eri dayanabilir?
' "O ; sava grzn yere vurunca, iddetinden
zaman korkar ve yeryz titrer.
 ' "O n ca, aslanla tilkinin, bir tek kii ile yz
yiidin faik yoktur.
"N erim an n olu Sam, eli klnda ve ayakta
duruyor; duydua kinle, durduu yerde, klcndan
kan damlyordu.
1935. "E er bunlar, savamak iin bize bir said-
drrlarsa dalar ova ovalar da da olur..
' "O nlarn yrekleri kinle ve yzleri de kzgn
lkla dolu... savatan baka da bir emelleri y o k ! dedi.
* Eli, bylece, btn grdklerini birer, birer
anlatt ve Feridundan iittiklerini syledi.
' Bunlar duyunca, her iki zalimin de yrekleri
dertle doldu ve yzleri morard.
* Oturup bir are dndler. Fakat, hibir
eye karar veremediler.
1940. ' Sekti, Tur'a: "A r tk rahat ve neeyi bir yana
brakmak lzm!
' "B u erkek aslan yavrusunun bymesini, di
lerinin keskinlemesini, cesaretinin artmasn bek
lememeli !
* "Feridun gibi bir klavuzu olduktan sonra,
byle nl bir yiidin hnersiz olmas imknsz.
* "B ir torun, byk babasndan akl rendik
ten sonra, kimya gibi bir ey olur.
* "Yapacam z ey, savaa hazrlanmak ve
oturmay brakp hemen hasrlanmaktr! dedi.
1945. Ordudan svariler koturarak, inden ve
Batdan asker topladlar.
* Haber, her tarafta duyuldu ve herkes savaa
kotu.
 U cu buca olm yan byk b ir o rdu topland.
Fakar. ne are k i bunlarn talihi k t idi.
* ffci katif, yrekleri kinle dolu, butun hazrlk
larm yaparak, azgn fillerle ve
* Bata a baa tul'gaiara ve zrhlara batm b ir
o rd u ile yolb ktlar.

Ferrdfcmm , M i nub-'i Sem ve T u ra k ar;t

5.Vmak iin gndermesi

' Feridun. Selm ve T u run, ordulariyle Cey

h a n u getafcferifti haber ald
' B unun zerine, M inuihre ordusunu snrdan
kaldrp ovaya karm asn buyurdu.
' D nya grm padiah bir sylev vererek:
"Eer b ir yiidin, talihi varsa,
' "D m an, arkasndan k ap lan fcovalyan ve
nn-.de de avc 'fcdkiiyen dncesiz b ir koyun gibi,
gelip mira tuzana dverir..
* "A ncak sabr, aki ve dncedir k i k p r
m bir aslan, tuzaa drr.
' "K t yaradlllar, eer, akama d o ru ay
kr yollara saparlarsa,
"K lcm knn d an eker ve onlar cezalan
drm akta b ir an gecikm em i dedi.
' . M inihr, verdii karslkda: "E y , herkesten
yike padiah! ntikam almak iin, senin yanm a kim
varabilir ?
* "Meer, o kt, dnceli ve k t talihli kim
se, teninden, ve. canndan vazgemi- olsun!
 ' "te ben Eun zrhm giydim, b e lim e b a la -
dun, onun bir dmesini hile zmiyecegim i
:9i, * "ntikam almak k in , sava meydannda, d
mann tozunu gnee k a d a r savuracam!
"B en , bu dmann iinde, benimle savama
ya yeltenebilecek bir yiit grem iyorum! dedi
' Sonra, emir verdi.. Savamak iin zaten ba
hane arayan Karen, snn g eti Sava meydannn
yolunu tuttu.
' Padiahn byk adrn kard, bayran da
ovann ortasnda at.
* Ordu, takm takm yryordu. Askerin ok
luundan, dalarla ovalar deniz giri kaynat.

i9 6 i. ' A ydn gn kalkan tozlarla yle karard ki.

gne lcivet rengini ald.
* Ordudan ykselen seslerle, en keskin iiten
insanlarn bile kulaklar sarlat.
Sava ovasndaki Arap atlarnn Mnemeien,
davul seslerini bastrd..
Sava erlerinin bulunduklar ovada, iki millik
bir mesafeye kadar, azgn filler iki sra halinde di
zildiler.
' Bunlardan altm tanesinin srtna, ilerinde
altnlarla ilenmi eit eit eya bulunan tahtlar,
1970, * yz tanesinin srtna ordunun arlklar
yklenmiti. Dier yz tanesi de savaa ayrlmt.
* Bunlarn hepsi errurden zrhlarla rtl
mt. Gzlerinden baka hiMr yerleri grnmyor
du.
* Padiahn adrm darya kurdular. Ordu
yu da Temiyyeden Kjvaya doru ektiler.
 " Ordunun. banda, kin. gden Karen vard.
Sava svarilerinin says yz bin kadard.
* Btn nl ve zrhl sava erleri, ar grz
leriyle savaa hazrlandlar.
1975., '* Kzgn bir aslan, kadar cesur olan bu erler,
t e f 'i o intikamm alrsak iin yetitirilmilerdi.
* nlerinde Gve'nin bayra, ellerinde de me-
ss&e renkli kllar olduu halde yryorlard.
Msnuihr, fil vcutlu Karen ile, Narven or-
'"nanBindaa kt.
* Askerlerinin nnden geti ve onlar, geni
ovada fcizene fcoydu.
" O rd h n u n sol yann, Grasb'a, sa yann yi
it: Sam He K ubad'a verdi.
1980., * Ordu, batan baa, safa girdi. Ortada, Serv
le bessaber bulunan Minuihr,
'Asker ynlarnn iinde, bir ay veya bir
da ( ) stndeki gne gibi parlyordu.
Karen giM kumandanlarla Sam gibi yiitler,
taitglana k m m d a n kardlar.
Kubasd ordunun n ksmlarna, Yetiman so-
yaodan gelen bir yiit, de geri ksmlarna kumanda
diyiortaM.
' te foylece,. padiah, sava erleri ve davul
sesleri ile geKn gibi ssKi bir ordu hazrlad,
1985., * Tur ve Selme, ranJlarm savaa hazr fou-
atidriklaii bdiatidi.
" Baoua zerine. bu 3 d kanl, azlar cier

(*) Nsha* EBror* eteisin..

 kaniyle kprm bir halde ordularn ormandan
kartp sava ovasna getirdiler.
kisinin de balar intikamla dolu idi ve b
yk bir ordunun nnde yryorlard.
Cenk svarileri ve yiitleriyle beraber, o rd u
larnn sava ovasna srdler.
nclerin komutan Kubad ilerledi. Tur, onu:
grnce, rzgr gibi koup yanna geldi.
990. ' V e ona: "Sen dn, Minuihrin yanma g ix
de, tarafmdan: Ey, babasz, yeni padiah!
"M adem ki reten doan bir kzdr, sana b
taht, bu tac ve bu mhr veren kim ? dye sor",
Kubad: "Peki bu szleri, senin d ed iin gibi.
Minuihre verdiin adla, gidip sylerim,
"Fakat, biraz dnr ve aifclm le gniiin ara
larnda gizlice konuurlarsa,
' "Bundan tr bana uzan iler alacam
anlar ve bu irkin iinden korkarsn!

995. ' "Btn hayvanlar, gece gndz, senin haline

alasalar yeridir!
' nk, Narven ormanndan in'e kadai, her
yer savalarla tutulmutur.
' "M eneke renkli kllarla G ve -bayramn,
parltlarn grrseniz,
"Yreiniz beyninizle beraber paralanr;
inile yokuu ayramaz olursunuz! dedi,,
Tur, Kubadn gzel szlerini duyunca, hi
karlk vermeden geriye dnd.
Kubad da geriye dnd, padiahn yanma
geldi ve sava arayan Turdan iittiklerim syledi.
 HNAMK , y-

Miuihr bunlar duyunca gld ve: "B yle

szleri ancak budalalar syler!
"G iz li ve ak her eyi bilen, iki cihann sa
hibi, vlmee lyk Tanr biliyor ki:
' "re, benim byiikbabamdr; nl ve kutiu
Feridun da ahidim dir,
' "im di savaa balarsak, soyumun ne oldu
u anlalr.

'003. "Gne ve ayn sahibi olan Tanrmn verecei

kuvvetle ona yle bir iddet gstereceim ki
" O , gzlerini bu dnyaya yumacaktr. Onun
kesik kafasn da ordusuna gstereceim! dedi.
Sonra emretti, bir sofra hazrladlar, bir de
musiki ve arap yeri ayrdlar.

M inuihr in T u run ordusuna hcumu

' Avdn yeryz kararmaya balaynca, nc

ler ovaya yayldlar.
< nlerinde sava Karen ile maviri Serv bu
lunuyordu.
20.10 ' . Derken, ordunun n saflarndan, yle bir
ses ykseldi: "E y ahn yiitleri!
' "unu bilin ki bu sava, dnyay yaratan
Tanrnn dman Ehrimene kar alm bir sa-
\ atr i
" evik ve uyank oiun! Hepinizi Tanr ko
rusun!
"K im bu savata lrse cennetlik olur, btiia
gnahlarndan, ykanr.
 ' u intikam ovasnda r.. veRum askerleri
nin kanm dkenler,

"Sonuna kadar iyi bir ad kazanrlar ve m-

Mtlerin nne eriirler.

* "A y n zamanda, padiahlarndan ta ve taht,

feomutanJanndan altn ve T&nndan da saadet bu-
luriaJr!
* "Bembeyaz gnn aydnl ortaya kp da,
gne iki derece ykselince.
* "'Derhal elinize gm inuz alp, Kbil han
erlerinizi kuann
* "V e belli olan yerlerinizi aln! Duruunuz;
dzgn olsun. Hi kimse, bakasndan bir adm bile
ileride durmasn!

2020 . Ordunun bykleri ve yiitlerin ileri gelen

leri, aslan, gibi olan komuta olan.tu n yannda saf
oldular ve
Yksek sesle dediler k i: "B iz , mrmz ol
duka, bu dnyada padiahn kuluyuz!

" O buyurur buyurmaz foiz ie balar ve 'd

keceimiz kanla yeryzn Ceyhun rmana e
viririz !

c*>
' B alan intikam duyguFauriyie dolu, adrla-
dndler.

( ) Niisha t * O rdunun kahram an bykleri b;

syledikten sonra aslan gib i
 * G n doudan alp da karanlk geceyi or
tadan kaldmrkeo.
j25 ' Minuifrr Birisim, klcm v e klahn ku
anp giyinerek ordunun merkezinden harekete
aecti.
* Bunun zerine erler hep birden nra atp,
mzraklarn bulutlara ykselttiler.
Balan kzgn, kalar atk, yrmee ba
ladlar ( * ) .
* Padiah; ordusunun sam, solunu, merke
zini ve yanlarn gerei gfai dzenledi..
' Yeryz, batmaya doru sratle giden bir
gemiye dnd ( * * ) .
oO, ' Padiah, fillerin srtnda bulunan davulla
rn alnmasn emretti. Yeryz ni! deryas gibi al-
fcanmaa balad ( * * * ) .
* Fiillerin nndeki davullar, kkremi aslan
lar ( * * * * ) gibi comulard.
* eypur v e kerrenaylann seslerinden, orada
bir musiki meclisi kurulmu gibi idi.
Dalar gibi ki ordu, bulunduklar yerden
harekece geerek birbirlerine girdiler.

(* ) Nsha: * yrmee baladlar yerine

yrrken topra eip bkyorlard sanrsm ..
( * * ) Nsha: Bu beyit u ekildedir! Yeryz,
su zerindeki bir gemiye dnd. O haliyle, savaa doru
kouyor, sanlrd.
(* * * ) Nsha: Padiah, fillerin srtndaki davul
larn alnmasn emretti yerine iri filler hcuma, ge-
inee... '
( * * * * ) Nsha; Aslanlar yerine fille r .
 Sava meydan ( * ) tam bir kan denizine dn
d; yerden lleler bitmi sanlrd.
2335. ' ri fillerin kan iinde kalan ayaklar, mer
candan yaplm stunlar andryordu.
ruy adnda, cesur, sekin ve n kazanmak
isteyen bir yiit vard.
' Tiklerin tarafndan bir da paras gibi ko
pup gelince, btn yiitler rkp sindiler.
' Karen ona yle bir bakt ve elini atar atmaz
intikam klcn knndan ekip karverdi.
' ruy erkek bir aslan gibi kkryerek, kar
sndaki yiitin beline bir mzrak indirdi.
2040. ' Karenin yrei, duyduu korku ile, yerinden
oynad ve o zaman da artk sabr kalmad.
Komutan Sam da ona bir bakt ve yldrn:
gibi grliyerek onun nne doru sejrtti.
ruy, amn hamlesini grnce, kara bir
kaplan gibi cenge atld.
O aslan gibi amn bana grzn yle bir
indiri indirdi ki, amn yz sapsar kesildi.
' O nl yiidin ban ve tulgasn paraladk
tan sonra, elini intikam klcna uzatt.
2045. ' O seicin ve sava arayan M yiit, kendi or-
dualarna ynelmekten baka are bulamadlar.
Sonra ruy, sratle ilerledi ve Minuihr e
seslendi ( * * ) :

(* ) Nsha: Sava meydan yerine l .

(* * ) Nsha: Bu beyit ekildedir: * Sonra
ruy, rzgr gibi gelip saflarn nnde du-du ve M i-
uihre seslenerek:
 * "Tanrmzn Grasb adn verdii, o yiit
komutannz nerede?
' "O da ksn benle savamaa da, onun da.
srtna lle renkli bir zrh giydirivereyim!
' "ra n da ondan baka kuvvete bana e olabi
lecek kimse
voktur,7 ama o da benim karsmda

> da-
5anamaz!

00 . " N e ran da, ne de Turanda benim gibisL

yofctur. Ancak bana e olabilecek olana yiit denir..
te bu kadar!
' "Klcm n ucu aslanlarn kann ier, gr
zm de yiitlerin beyni ile beslenir!
"K lcm intikamn knndan lanca, yedi l
keyi kan denizine evirir!
Kar yandan Grasb bu szleri duyunca, bu
doru komutannn karsna gelip dikiliverdi.

V e kafa tutan ruya yle bir bar bard

ki, sesinden sava ovas zangr zangr titredi.
355. * Ona: "E y sersem, ey kocam tilki! dedi. Ba
na o yiidi hatrlattn.
' " n m de kuvvetten dem vuruyorsun ama,
imdi bandaki tulgan bile haline alyacaktr!
ruy da ona karlk verdi: "A z g n fillerin
balarn gvdelerinden ayran ruy benim !
Atn yerinden kaldrp hzla yle bir geli
geldi ki, da yerinden oynad sanrsn.

Yiit Grasb bu Trk ruy grnce, gl

meye balad.
060. Bu sefer ruy ona: "E y yiit! Savata ve
kahramanlarn nnde g lm e! dedi.
 Grasb: "Ey, dev azman! Sava yerinde na
sl glniyeyim ki,
' "Sen karma kyor ve benimle cenklemeye
kalkyorsun. Bu yiitliini grnce, tabi gleceim
gelir!
* ruy da: "Ey talihi tersine dnm ihtiyar! An
lalan sen, ta ve tahtndan bkm, usanm olacaksn!
* "Madem iki benimle savamak istiyorsun, o
halde, ben de senin kannla bir dere yapvereyim!
karlm verip de
2065. * Grasb bunu duyunca, ar grzn klfn
dan ekti ve dizlerini skarak
* kz kafas biimindeki grz, ruyu ba
na indiriverdi. ruyun ba yere dt.
' Bir mddet kan ve toprak iinde yuvarland
ve beyni yerinden frlad.
* ruy, hemen orackta tatl cann veriverdi,
anasndan hi domama dnd.
Sava peinde koan btn Turanl yiitler,
bunun zerine Grasbm stne yrdler.
2070. ' Ordunun merkezinde bulunan Grasb yle
bir nra att ki, onun korkusiyle gne ve ay titredi.
Ok, yay ve keskin kl sesinden, dmanla
rn arasnda bir kyamettir koptu.
' Btn zafer Minuihrin tarafnda idi. nk,
dyada onu herkes seviyordu.
* Sava gecenin karanl basp parlak gne
kayboluncaya kadar, bylece srd.
Zaman byledir, bir karar zere gitmez; ha
zan i-ki ve elence ile, bazan kederle geer,
 ' Tur ve Selmin gnlleri kederle tat ve bir
gece baskn yapmay dndler.
' Gece geip de gndz olunca, savamak iin
kimse ortaya kmad. Bu iiki sava eri, bir harekette
bulunmamay uygun grdler.

T u r un, M inuihr m eliyle lmesi

' Avdn gnn yars geince, her itki sava eri

nin de gnlleri kinle kzt ve bir gece baskn yap
may tasarladlar.
' Aralarnda konuup, ipe sapa gelmiyen bir
takn dnceler ileri srdler:
"Geceleyin bir baskn yaparak ovalar kana
boyayalm.! dediler.
Gece bastrp da gn ortadan kaybolduu, or
tal karanlk kaplad zaman,
Bu iki zalim ordularn hazrlayarak bas
kna gemek istediler.
lerin gidiinden anlayan baz kimseler, ko
arak Minuihrin yanma gelip bu durumu ona haber
verdiler.
* ittiklerini ona anlatarak, ordusunu hazr
bulundurmasn sylediler.
ok akll olan Minuihr, sylenenleri dinle
dikten sonra, bir are dnmee balad.
Ordusunun komutasn Karene brakarak ken
disi pusuya girdi. Bu kahraman komutan,
' Yanna sekin erlerden, cesur ve haner kul
lanr yiitlerden otuz bin kiiyi de beraber ald.
Setii pusu yerini savamak iin uygun, ve
svarilerini de savaa istekli grd.
 * Geceleyin ortalk kararnca Tur, yanndaki
yz bin kii ile, savaa hazr olarak ka geldi.
' Baskna girimek arzusiyle askerlerinin mz
raklarm bulutlara kadar ykselttii rada,

' Minuihrin ordusunu da, nnde bayra, sa

vaa hazr bir halde buldu.
' Artk, savamaktan baka yaplacak bir i
kalmamt. Askerin ortasnda bir taknlktr koptu.
' Atlarn ayaklarndan kalkan tozlarla havay
bir bulut kaplad. Bu bulutun ortasnda imek gibi
akan elik kllar
' Havay aydnlatyor ve yeryzn elmas gibi
yakyordu.
' Kllarn akrts insanlarn beyinlerinde
uulduyor, bulutuarn arasndan rzgr ve ate sav
ruluyordu.
-2095. ' ki ordu ok sert bir savaa tutumulard.
Yeryz, her taraftan ykselen nralarla dolmutu.
Simsiyah gecenin ve katran yzl ovann or
tasnda oklar, her taraftan, yamur 'gibi yayordu.
" Trklerin komutan, iddetli bir yel gibi,
olanca sratiyle hcumlar yaparak Minuihrin or
dusunu kltan geirmeye balad.
* Dnyay ele geirmek isteyen ve azgn bir
file dnen Karen de, dkt kanlarla yeryzn
N il deryasna evirdi.
* Kandan, ovan in yz akan bir dereye dnd.
Atlarn nralariyle de dnya feryatla dolu.
2100. " Bu karklk ve karlkl olarak bu kin gt
me ve birbirini ldrme iinde, ne atlarda kuvvet, ne
de insanlarda akl-kald.
' Tam bu srada padiah kendisini pusudan d
arya att. Artk, Turun iki yan da evrilmi, ka
acak yeri kalmamt.

(*)

Atnn dizginini ekerek ban geri evi

rince, ordusundan bir grltdr ykseldi.
Bunun zerine Minuihr kkreyerek onun
peine dp hcum etti ve,
O zalime: "Dur, ey savamak isteyen zalim!
Sen ,bunca gnahsz insann ban byle kesiyor
sun da, zaman bunun intikamn senden almaz m
sanyorsun? dedi.
Ve srtna bir mzrak saplaynca, Turun elin
deki haner yere dt.
Minuihr, bundan sonra, bir rr suretiyle
gelip onu eyerin zerinden kaldrd gibi yere att
ve bylece yiitliin hakkn vermi oldu.
* Bilmem ki felek, insanlara bu yeryznde
lmden aman vermemekle ne dnyor?
. Bir insan yllarca besler, ona hep iyilik g
z ile bakar;
' Fakat onu byle emin kldktan sonra gnn
birinde yine zerine saldrr ve

(* ) Nsha: * Sava erleri nn ve arkasn

kesmi ve yzlerini ona doru evirmilerdi.
Tur, bu hali grnce, ba dnd ve talihinin
artk tersine dndn anlad.
 ' Onu tahtndan topran zerine indirmekten
hi ekinmez.
* Ey karde, sen onun sevgisine aldanma, sana
sonsuz mjdelerde de bulunsa yine ona inanma!

M inuihrin Feridun a zafer m ektubunu gndermesi

Minuihr, talihi ite byle kendisine yaver

olunca, Turun ban kesti.
Ondan sonra da, kararghna dnp geldi.
' Padiah Feriduna bir mektup yazarak, sa
vata olup bitenlerin hepsini anlatt.
2115 ' nce; yeryzn yaratan temizlik, gzellik ve
doruluk ss Tanrnn adn and ve sonra szlerine
ylece devam etti ('''):
Herkesin yardmna koan Tanrya krol-
suu! Skntl zamanlarda, dnyada ondan baka
kimseden bir yardm gelmez.
Herkese doru yolu gsteren de, gnlleri
aan da, ebed olah da odur!
Ta ve grz ss yce Feriduna da sayglar
olsun!
' "O ; adalet, din, byklk, ta ve saltanat
taht kendisine yaraan bir padiahtr (* ).
(***)

(* ) Nsha: Bu beyit u ekildedir: ' nce,

byle uyumu bir talihi uyandran Tanry vd.'
(* * ) Nsha: Bu beyit u ekildedir: Adalet,
din, byklk, ad, hazine ve padiahlk onundur!
(* * * ) Nsha: O, yeryzn ele geirmek isti-
yendir. Gnl aydn, dini temiz bir taht, ta ve mhr
ssdr.
21120 . ' "Padiahlarn saadeti hep oram talihine ve
byklkleri de onun tahtna baldr. (* ) .
' "Ben, seni bykln sayesinde, Turan
lkesine geldim ve ordumu da oraya gtrerek in
tikam almann yollarn aradm.
' "ki gn iinde, gece gndz sren byk
sava yaptm.
"Dmanlar bir gece baskn yapmak istedi
ler. Biz de buna karlk pusu kurduk ve intikam
iin gereken tedbirleri aldk.

(* * )

* "T u run bir gece baskn yapmak, bana kar

gc yetmedii iin birtakm hileler yapmak ni
yetinde olduunu duymutum.
2125. ' "Ben de hemen onun, arkasnda pusuya yat
tm. Byleee, eline havadan baka bir ey gemedi.
' "Savatan vazgemek isteyince de, hemen ar
kasndan yetitim.
*l "Zrhna bir mzrak sapladktan sonra, rz
gr sratiyle derhal yakalayp atnn eyerinden aa
aldm.
"O nu bir ejderha gibi yerlere yuvarlyarak,
o deersiz gvdesinden kafasn ayrdm.
"imdi de o kelleyi dedemin huzuruna gn
dereceim. Selme kar yapacam savata da hari
kalar gstereceim!

(* ) Nsha: Padiahlarn saadeti ye-ine b

tn doruluk .
i * * ) Nsha: Talihi tersine dnen, kt ili Turun
yz bin svari ile
 "O nasl padiah rein bam kesip onu al
tn bir tabutun iine hor bir ekilde koydu,
' "O na nasl hi acmad ve Tanrdan da utan
mad ise, Tanr da intikam almak iin beni onun
bana musallat etti.
"O nasl rein cann ald ise, ben de ylece
onun cann vcudundan ayracam, hanmanm
sndreceim!
"Onun ban da bir mzran ucunda yine
sana gnderecek, yreindeki kederin dmlerini
zeceim.
"Kardelerinin yaa en by olan Selmin
iini bitirmek iin, bir kurdun koyunu zerine sal
drmas gibi saldracam.
2135. ' "Selinin yeri denizin dibi, yahut gkteki l
ker yldz bile olsa,
"O nu peneme geirip kafasn gvdesinden
ayracam ve aslanlarn azn onun vcuduna ke
fen yapacam!
Mektupta, bylece her eyi anlattktan son
ra, sratli bir atly yola kard.
' Eli, Feriduna kar duyduu utanla piz
kzararak, geldi.
in padiahnn kesik ban ran padiahna
nasl vereceini, dnyordu.
nk bir oul doru yoldan ne kadar ay
rlm olursa olsun, onun lm babasnn yreini
yine yakar.
* Fakat Turun suu ok bykt ve bunun
iin de hibir ib ur dilemedii gibi, ondan intikam
isteyen de gen bir yiitti.
 (*)

Bu mektubun zerine Feridun, Minuihre

dil Tanrdan saadetler diledi,

Karetin E lnan kalesini almas

Sekn, sava yerinden 'gelen haberlerle, talih

yldzn karartan uursuzluu renmiti.

(* * )

Bozguna uranan yerin gerisinde, tepesi gk

lere ykselen bir kale vard.
2145. * Selin, zamann kararszln dnerek bu
kaleye snmak istedi.
Minuihr, eer Sekn sava yerinden kaarsa.
Elnan kalesine snacan dnd ve:
"En iyisi, onun yolunu kesmektir.
"Eer geride deniz kalesine giderse, artk
kimse onu yerinden oynatamaz.
' "B u kale yle bir kaledir ki tepesi bulutlara
kadar ykselmi ve temelleri de byk bir ustalkla
suyun dibine atlmtr.
2150 . "Orada eit eit hazineler ve malzeme mev
cuttur. st o kadar yksektir ki Hma kuunun
kanad glgesini zerine salmtr.
"Benim iin yaplacak ey; hemen bunun

(* ) Nsha: * Gzel yzl eli geldi, Tur un ba

n Feridun un nne koydu.
(* * ) Nsha: * Selm, kardeinin lm ile inledi;
zamann yapt ktlkle zld, deta cansz bir hale
geldi.
 aresine bakmak ve atnm zengisine ayam ba
sarak dizginlerine sarlmaktr! dedi,
' Ve bu dncelerini Karene anlatarak ona
btn srlarm at.
* Karen, ahn szlerini dinledikten sonra ona
dedi ki: "E y iyilik (* ) isteyen ulu kii!
' "Padiah, uygun bulduu takdirde, sava er
lerinden kurulmu byk bir orduyu bu kulunun
komutasna versin.
2155. * "Ben, onun savamak veya kamak iin ala
ca btn tedbirleri nlerim!,
"Yalnz, bu i iin, Padiahn Hmayun Bay
ra ile Turun yz lzmdr.
* "Bunlar, mutlaka benim yanmda bulunmal.
Ben, orduyu O kaleye sokmak iin, hemen imdi bir
are aramaya koyulacan.
* "Bu karanlk gecede Grasbla ( * * ) bera
ber yola kacam. Kim olursa olsun, bu srlar
kimseye syleme!

(* * * )

' Hepsi nl ve sava grm erlerden alt bin

kii seti.
2160 . Hava abanoz gibi kararnca, fillerin srtna
davullar yklediler.
* Btn nl sava erleri, karadan, deniz yolu
nu tuttular.

(* ) Nsha: yilik yerine kin .

(* * ) Nsha: Grasbla beraber yok.
(* * * ) Nsha: * Minuihr ona: Dndn do
ru, haydi git, Allah yardmcn olsun! dedi.
 (*>

' Karen orduyu ruya teslim ederek onlara:

"Ben, kim olduumu saklyacam.
"Ben eli iniim gibi kale muafznm yauna
giderek, o yzkteki mhrii ona gstereceim.
Bylece kaleye girmeyi baardktan sonra,
bayra ap meneke renkli klcm parlatacam.

2165. "Ben barmaya baladm myd, siz hemen

kaleye doru yryn! dedi.
' Orduyu, deniz kysnda brakarak, aslanlar
bile yenen ruya teslim etti.
Kendisi gidip kaleye kt; muhafzla konu
up yz gsterdikten sonra,
* Ona yle syledi: "Ben, Turun yanndan ge
liyorum. O , bana: (Hi durmadan, nefes bile alma
ldan
"Kale muhafzna git, benim tarafmdan ona:
Gece gndz rahat brak! de.
2170. ' "O na sevin ve dert arkada ol, kaleyi sen
de koru, daima uyank bulun;
"Eer padiah Minuihr kendi bayrann al
tnda kaleye asker gnderirse,
"kiniz el birlii yapn; yle umuyorum ki,
kuvvetinizle onun ordusunu bozguna uratabilecek
siniz!) dedi.
Kale muhafz, onun bu szlerini dinleyip de
yzkteki mhr grnce,

( s ) Nsha: Erlerle kahramanlar kalenin yan

na vannea,
 Kalenin kaps alverdi. Muhafz, grne
aldand, iin iyzn kavrayamad.

* u sz eri dihkanm syledii sze bak.

"Kendi kalbindeki srr saklayan, bakalarnn sr
larn grebilir.
"ister saadet, ister felket olsun, daima bera
ber mzakere edelim! dedi.
' Muhafz ve savaa susam olan Karen, bera
berce, kalenin stne ktlar.
' Biri kafasnda kaleyi nasl zaptedecei d-
necesi ile, biri de hibir eyden haberi olmyarak
her taraf gezdiler. Komutann gnl, kalenin zapt
iin areler aramaya hazrlanmt.
Muhafz, bu yabancnn sevgisini doru san
d; bylece, hem kendi cann, hem de kaleyi yele
verdi.
2180 . ' Cesur bir kaplan ( * ) , yavrusuna yle de
mitir: "Ey keskin peneli, biok hnerler sahibi
yavrum!
"etin, g ilerde bilmeden, anlamadan, bir
denbire atlma! Acele etme, bak, iin ban, so
nunu gr ve dn!
"Yabanc bir adamn tatl szlerine, bilhassa
savaa ait olan ve insan mahcup edebilecek ilerde
' "inanma! O szleri dn, bir pusuya d
mekten kendini koru; sz ne olursa olsun, onun i
yzn anlamaa al!

(* ) Nsha: Cesur bir kaplan yerine, bir renk

kaplan .
 * Bak keskin zekl, byk bir adam bile,
gzel grnen bir iin iyzn 'incelemedii,

* Dmann hilesini hi dnmedii iin,

bir kaleyi yele verdi!
' Sabah olunca, sava isteyen Karen, bayra
bir ay hlesi gibi at.
* Y e bararak onu ruya ve o kkremi kah
ramanlara gsterdi.
" ruy. bayra grnce o yiide doru yr
yerek
* Kelenin kapsn tuttu ve ieride bulunan
komutanlarn balarna kandan birer ta giydirdi.

2190.. Bir taraftan Karen, bir taraftan da ruy,

dmanlarm denizle kllarnn atei arasnda b
raktlar.
' Gne gn ortasna geldii zaman ne ka
leden, ne de muhafzlardan bir eser kalmamt.
Yanlz ucu bulutlara dayanan bir duman g
rnyordu. N e kale vard, ne de denizde bir gemi!
' Havada dolaan eyler, sadece, ate parlt
lar, rzgr, sava erlerinin naralar ve feryatlard..
Parlak gne batt zaman kale, ova ile
birdi.
' Dmanlardan on iki bin kii ldrdler. Ka
ra duman, ykselmekte devam ediyordu.
Denizin yz kararm, ovann yz de bir
kan nehrine dnmt.
' Kadnlarla ocuklar komutann huzuruna ge
lip ona yalvardlar, aman istediler.
 Karen de, padiahn zaferine sayg gsterip,
hepsinin cann balad.

Dahhk in torunu Kkyun hcumu

Hep sava isteyen Karen, ordan kalkt, padi

ah Minuihrin yanna geldi.
2200. ' Btn yaptklarn ve savan nasl getiini,
bu yeni padiaha anltt.
Miuihr, onu takdir ederek: "Grzn, atn
ve atnn eyeri sensiz kalmasn!
* "Sen gittikten sonra, karmza yeni bir ordu
peyda oldu; ortaya nl ve intikam peinde koan
yeni bir adam daha kt.

<*)

"ittiime gre bu dahhkin torunu, uur

suz Kky olacak.
* " nl ve azl atllardan toplanm, yz bin
kiilik bir ordu ile bize hcum etti.
2205. "V e , savalarda aslanlar gibi den, birka
cesr erimizi ldrd.
"imdi, Selm de savamak sevdasndadr;
nk Dej Hoht Kenkten, yanna bir yardmc
geldi.
* "Bunun kuvveti ve savamaktan ylmyan
bir sava devi olduunu sylyorlar.
"Ortaya yeni kt iin onu henz snaya-
madm, u ar grzmle lsn alamadm.
Bir daha bizimle savamaya gelirse onu te
raziye vururum! dedi.
r
 * Karen ona: "Savata, senin gibi yiidin n
ne kitn kabilir?
' Bu adan bir kaplan bile olsa, seninle sava
acan dnnce, korkudan derisi paralanr.
Kkuy ikimmi ve neci oluyormu? Bu dn
yada sana denk olabilecek kimse var m ?
"B u garip ie imdi ben u temiz aklmla ve
u temiz yreimle yle bir are bulaym ki,
"Bundan sonra Dej Hoht Kent kalesiden,
Kky gibi deersiz bir herif bir daha bizimle sa
vamaya gelemesin ! dedi.
2215. ' Bunun zerine o, dnyaca mehur olan padi
ah ona: "Sen bu i iin gnln zme!
"imdiye kadar yaptn hcumlardan, ordu
yu onlara kadar gtrmekten, intikam peinde u
ramaktan yorulmussundur.
' "Sava sras imdi benim; ey, eleri iinde
sekin olan yiit, sen artk biraz dinlen! dedi
Ve demesiyle beraber, otandan da boru
sesleri ykseliverdi.
Atllarn kaldrdklar tozlarla davullarn se
sinden, gkyz katran, yeryz de abanoz gibi
karard.
2220 . Kllarn demiri, grzler ve mzraklar hep
canl idiler sanki.
Mtemadiyen, her tarafdan"vur! tut! ses
leri ykseliyor, hava, atlan oklarn kanadlariyle bir
kartal kanadn andryordu.
Sava erlerinin kana bulanm olan pene
leri kllarnn kabzalarna yapm kalmt, ka
ra bulutlardan da damla damla kan damlyordu.
 ' Yeryz dalga dalga dalgalanacak ve bu dal
galar da gklere ykselecek gibiydi

( )

Komutan Kky, bir nra atarak, erkek bir

dev gibi sava alanna kt.
Minuihr de, elinde bir Hint klc olduu
halde, ordusunun saflar arasndan syrlarak onun
karsna geldi.
* Bu srada her ikisi birden yle bir nara at
tlar ki, onlarn iddetiyle dalar paraland ve her
kes korktu.
Kky, padiahnn beline yle bir mzrak
saplad ki, padiahn bandaki klah bile onu id
detinden salland.
' Ve zrh da yrtlarak, temiz vcudu mey
dana kt.
' Bua karlk padiah da onun boynuna yle
bir kl indirdi ki, zrhn parampara etti.
ki sava, le st gne tam tepelerinden
yeryzn aydmlatncaya kadar dvtler.
* Mtemadiyen kaplanlar gibi kaptlar, kan
ve topra birbirine kartrdlar.
Gne, u dnen gn zerinde ilerledike,
bunlarn birbirlerine saldrmalar daha ok kzt
ve hatt haddini at.

(* ) N sha: * Karlkl dizilen askerlerle rtlen

toprak, bir zencinin yzne dnd.
Sava isteyen padiah da, iki safm arasndan,
Kkya doru yneldi,
 Padiah Minuihrin bu uzun sren savatan
artk can sklmt. Ayaklar ve dizleriyle atnn
karnm sktrd ve kendisini toparlyarak yle bir
pene att ki,
' Kkyu tam kemerinden yakalad ve yaka
lama siyle birlikte o fil gvdeli yiidi aa almas
bir oldu.
2235. ' Onu, kzgn topran zerine bitkin bir hal
de atarak, klc ile gsn yard.
Bylece, o Arap yiidi savaa olan istei y
znden mahvolup gitti; sanki, bu kt gn grmek
iin domutu.

am n, Zlin ii iin mbitlere danmas

* Kky da ldkten sonra, Bat padiahnn

beli krlm oldu, gvenecek kimsesi kalmad.
Artk intikam almak sevdasndan ister iste
mez vazgeti ve kamaya balyarak kalenin yolunu
tuttu.
O derin denizin kysna yaklat zaman,
ortalkta, gemi diye bir ey gremedi.
2240. ' Beri yandan da, Minuihrin kzgn erleri
onun peine dmlerdi.
Fakat ova ller ve yarallarla o kadar dol
mutu ki, oradan gemek ok g bir iti.
* Kin ve kzgnlk iinde olan yeni padiah,
hzl koan bir ata atlad
* V e zerindeki zrhtan rty atarak, ordu
nun kaldrd toz ynlarnn ortasna doru atn
srd.
 ' Rum padiahnn yanma yaklanca, ona
hiddetle bard: "Ey, uursuz zlim! dedi.
' "Sen, ta urunda kardeini ldrdn ve
bylece birka ta sahibi de oldun; hl bu seirt
men ne iin?
' "Sana, ite ben de bir tala bir taht getirdim.
O ulu aa artk yemiini verdi.
* "Bykln tacndan niin kayorsun?
Feridun sana ssl bir taht hazrlad.
* "Yemiini veren aa, senin diktiin aa
tr. Kucan, imdi onun yemileriyle dolacak!
* "Eer bu yemi bir 'diken ise onu eken sen,
diken deil de Pemiyan kuma ise onu bken de
sen
2250. * Minuihr bir yandan bunlar sylyor, bir
yandan da atn sryordu. Nihayet ona iyiden iyiye
yaklat ve
* Boynuna bir kl indirince vcudunu iki
para etti.
Emir verdi, (kafasn bir mzraa takp ha
vaya (kaldrdlar. f
* Bu hali gren erler, o yiidin bazusuna ve
gcne ap kaldlar.
* Bunun zerine, Selmin erleri, bir kar fr
tmasiyle darmadan olmu bir koyun srs gibi,
daldlar.
* Blk blk olup sapa yollara saptlar, ova
ya ve dalardaki maaralara katlar.
* ilerinde, gzel sz syleyen, akll ve ay
dn dnceli bir adam vard.
 ' Ona yalvardlar ve padiah Minuihrin hu
zurunda ordunun ricalarna tercman olmasn iste
diler.
T ki o desin ki: "Biz, hepimiz kk adam
larz. Senin buyruun olmadan yeryznde bir kar
yere sahip olamayz;
"Bazlarmzn hayvanlar, bazlarmzn da
tarlas ve evi var.
2260. * "Bizim bu savaa gelmemiz kendi isteimizle
deildir. Biz, padiahn emriyle, birer er olarak bu
savaa girdik, yoksa bir kin peinde kotuumuz
iin deil.
'* "imdi de padiahn kuluyuz, ona uymak iin
ba eiyoruz.
"sterse bizden de intikamn alp kanmz
dkebilir. Bizim ona kar koyacak gcmz yok.
"Biz, ordunun btn ilerigelenleri ite pa-
diahu huzuruna geldik, hepimiz susuzuz.
"Padiah, istediini yapabilir; bu susuz ca
nmzn da padiah odur!
2265. ' O akll adam bu szleri sylerken, padiah
Minuihr hayretle onu dinlemekte idi.
Karlk olarak: "Ben, intikam dncesini
ayak akma alr ve merhamet gstererek ad kazan
rm. <
"Tanrdan gelmiycn her ey, Ehrimenden
gelir. O halde, ktdr.
"Byle eyler benden rak olsun; ktle,
devlerin vcudu yakalansn!
"Siz benim ister dmanm, ister dostum
olun;
 "Mademki Tanr bize kudret ve zafer ba
lamtr, sulu ile susuz da birbirinden ayrlm
demektir.
' "Bugnk gn, adalet gndr. Artk, hak
szlk gn gemi ve ba kesmenin sonu gelmitir.
Geride kalanlarn lmden korkular olmasn!
"Hepiniz artk birer dost olmaya alnz;
bu hususta, elinizden geleni esirgemeyiniz; zeriniz
den silhlarnz karp atnz;
'* "Aklnz banza devirip temiz inant
olun; ktlklerden syrln; kin ve intikam bra
kn;
"ster Turanda, ister inde, isterse Rumda
olsun, nerede mmur bir lke bulursanz,
2275. "Oraya yerleip mesut olun; oras sizin ra
hat rahat oturacak yeriniz olsun! diye buyurunca,
Btn bykler o ulu, doru, ad ve n sahi
bi padiah beendiler.
* Bunun zerine, padiahn otandan y
bir ses ykseldi: "Ey, kutlu dnceli yiitler!
"Artk bundan sonra bo yere kan dkmeyin,
zlimlerin talihi tersine dnd!
' Bundan sonra, inde gelen sava erleri,
birer birer balarn yere ediler.
Ordunun btn sava silhlarn, gtrp
Peengin olunun nne koydular.
Takm talkm gtrp koyduklar bu silhlar
la, da gibi bir yn vcuda geldi.
Bunlarn iinde, ne ararsan vard. Zrhlar,
tulgalar, at zrhlar, grzler, Hint hanerleri....
 ' Komutan Minuihr, onlar taltif etti ve hep
sine, derecelerine gre, yer verdi.

Minuihrin Zl ile Rdbenin macerasn

renmesi

Yiit Minuihr, bir eli seerk Selmin ka

fasn teslim etti ve
2285. * Byk babas Feriduna bir mektup yazd.
Yapt savalar, kulland tedbirler ve hileler hak
knda etrafl bilgi veren bu mektubunda,
' Tanry vdkten sonra, n ve ad sahibi pa
diah ylece and:
* "H er eyden stn olan, cihann sahibi Tan-
rya krler olsun; nk kuvvet, byklk ve bilgi
hep ondandr!
"yi ve kt her ey onun hkmnde ve
btn dertlerin derman da onun elindedir.
' "Tanr; yeryznn padiah, akll ve uya
nk Feridundan raz olsun!
(*)
2290. "Yeryznde btn ktlklerin balarn o
zm ve btn ktlkleri ortadan o kaldrmtr;
o, hikmet sahibi Tanrnn ltfuna ve bana er
mitir.
"Can yaratan Tanrnn buyruu ile biz,
in atllarndan intikammz aldk.
"Pusular kurduk ve padiahn kudreti saye
sinde, babamn kann dken o iki kanl zlimin
( * ) N sh a: B t n srlar orta y a karan, b
y klerin ta ve tahtn aydnlatan hep odur.
( * * ) N sh a: * S ava F erid u n un sayesinde, y e r
yznde,. b ize kin besliyen kim seyi brakm adm .
 ' "Kafasn intikam klcmzla kestik! elik
klcmla, yeryzn bu ktlklerden ykayp temiz
ledim.
"Ben de, bu mektubun peinden, rzgr
hziyle gelip sana olan, biteni anlatacam!
2295. . * Mektubu yolladktan sonra, ryu, o yiit
ve yeryzne sanki hkim olmak isteyen sava erini
kaleye gnderdi.
' Ona: "Oradaki mallar kaldrp sakla, nasl
uygun bulursan yle yaparak onlar fillere ykle ve
datp samadan padiahn sarayna gtr! emrini
verdikten,
' Sonra, tuntan yaplm boru ile davulun,
otan nne getirilmesini buyurdu.
* Ordusunu denizden ovaya doru, yani Feri
dunun bulunduu yere doru gtrd.
Temiyyeye yaklat sralarda, byk baba
snn ona kar duyduu hasret artt.
2300 . Kalenin kapsndan boru sesleri ykselmeye
balad ve bu seslerle btn ordu yerinden oynad.
Bu, baht uyank komutan, fillerin srtlarna
firuzeden yaplm tahtalar ve
* in kumalarndan yaplm, altm srmal
yataklar yerletirerek onlar, ayrca, mcevherlerle
de ssledi.
* Trl trl bayraklarla, yeryz krmz,
sar ve meneke renklerine brnd. ,
' Bu ordu; altndan kemerler, kalkanlar, eyer-
ler ve zengilerle kuatlm ve sslenmi olduu
halde,
 ' Ceyln denizinden, bir kara bulut gibi, ar
ar Sriye geldi.
* Padiahla ordusuna yaknlat zaman, Feri
dun atndan iip yaya olarak yrd.
* Altn gerdanlklar ve misk gibi siyah ve ko
kulu salariyle bir aslan andran Ceylanllar da
Onu takip ettiler. Azgn aslanlara benziyen
iranllar da padiahn arkasnda idiler.
' Ordunun nnde fillerle aslanlar ve bu azgn
fillerin ardndan da cesur yiitler yryorlard.

2310. * Feridunun bayra grnnce, Minuihtin

askerleri saf baladlar.
Taptaze yemilerle dolu gen bir fidan an
dran yeni padiah atndan indi,
' Yeri pt; Feridunun tacn, tahtn, kla
hn ve yzn vd.
* Feridun, oturmasn buyurarak onu pt ve
eliyle yzn okad.
* Sonra, geldi tahtna oturdu ve Neriman olu
ama abuk gelmesi iin bir adam gnderdi.
2315. ' Cadlarn memleketine kar giriilen savaa
yardm etmek iin ta Hindistandan gelmi olan
Sam,
' Padiahn isteine uygun olarak, o kadar ok
altn ve mal getirmiti ki mhendisler bile onu sa
yamazlard.
' Sam, yeryz padiahnn huzuruna gelince,
o ihtiyar padiahla ge padiah vd.
' Yeryz padiah bu yiidi grnce, yanma
oturttu ve
 * Ona: " ( * ) Ben bu torunumu sana emanet
ediyorum; nk, artk bu dnyadan gitmek zereyim.

"Sen ona her iinde yaver ol, onu yetitirmeye

al, ta ki o da senin sayende hner ve erdem sa
hibi olsun! dedi. i
* Ve bunlar syler sylemez yeryz padi
ahnn elini tutup o yeryz pehlivannn eline
verdi.
' Sonra da, yzn gklere evirerek: "Ey ada
letli ve doru szl Tanr!
' "Sen diyorsun ki: Ben adaletli bir Tanrym
ve hakszlk grenlerin tam bir yardmcsym.
"Sen bana hem adaletini gsterdin, hem de
yardmcm oldun; bana hem ta verdin, hem de sal
tanat yz.
2325. "Ey, Tanrm! Benim her dilediimi verdin,
imdi de bana teki lemi nasibet
* "B u darack yerde daha ok kalmasn ve
bylece canmn daralmasn istemiyorum! dedi.
' Bu srada, komutan ry da o mallarla be
raber, atafatl bir ekilde, saraya geldi.
Feridun, bu mallarn hepsini erlere datt.
Mihr-i mah aynn sonuna iki gn kala

(* ) Nsha: htiyar padiah, am a yle dedi:

E y halkn by, nl kii!
' Artk gnlerimin sonu geldi.
' Bir zamanlar dmdz olan selvi, imdi bir em
bere dnd. Bu dnya kime kalmtr ki?
* Artk, topluluun ortasndan boy veren aaca
ta, ve taht brakmak gerek...
 Feridun, banda ta olarak altn tahta otur
masn buyurdu.
Tac onun bana kendi eliyle koyarak ona
birok tlerde bulundu..

Feridun un lm

Bu tren de yaplp bittikten sonra, Feridun

un mrndeki gnler karard, talihi dnd ve sal
tanat aacnn yapraklar sarard.
Ta ve tahtndan el ekerek, inziva kesine
ekildi.
olunun kesik balarn yanyana koyarak
ac ac alyor ve strapla yayordu.
n yeryzn kaplyan o padiah, kendi
kendine, her zaman yle syledi:
2335. "Yreimi aydnlatan ve stan oullarmn
yznden, parlak gnlerim karard,
' "Kapldklar kin ve intikam hrs ile, tam
dmanlarmn arzulad felketler inde ve gz
lerimin nnde mahvolup gittiler.
' "Kt huylu olmak ve kt hareket etmek,
genlerin bana byle felketler getirir.
' "H er de benim buyruumu dinlemedik
leri iin, dnya balarna zindan kesildi.
Nihayet, yrei kan ve yanaklar da gzya
iinde kala kala, mr sona erdi
* Feridun gitti; fakat, aradan ok uzun bir
y.aman getii halde hl yayan, iyi ad kald.
* Ey oul, ite Feridunun bu dnyada tek
kazanc, iyi bir ad brakmas ve doruluk yapmas
dr!
 * Minuihr, onun lsnn bana saltanat
tacm koydu ve beline de kanl bir kemer balad.
Mezarn, padiahlar iin det olduu zere;
yans lcivert tandan, yars da krmz altndan
olarak yaptrd.
* Mezarn iine fildiinden bir taht koyup
zerine de bir ta astlar.
2345. * det olduu zere byk adamlar, veda et
mek iin, onun nne gittiler.
* Sonra, mezarn kaps o padiahn zerine
kapand ve bylece o akll adam da bu dnyadan
keder iinde ekilip gitti.
Minuihr o haftay, gzleri yal ve yanak
lar sapsan bir halde geirdi.
Bir hafta, btn ehir ve pazar yerleri o
padiahn yasn tuttu.
* Ey, dnya! Sen batanbaa strapla dolusun,
saadetten yana bombosun; hibir akll kimse sende
mesut olamamtr.
2350. ' mrleri ister ksa, ister uzun olsun, insanla
rn hepsini evvel birer birer naz iinde beslersin.
* Fakat, verdiini sonunda geriye alacak ol
duktan sonra, verdiin ha toprak olmu, ha mercan...
ne kymeti var?
Felek sonunda nefesini kesecek olduktan
snra, ha halktan biri olmusun, ha padiah.
Saadet olsun, felket olsun, grdn her ey
bir rya gibi gelip geer. Bu dnyada ebed kalmak
iin hi abalama.
 ster bir kul, ister t e padiah olsun, bu dn
yada mesut saylabilecek kimse lmnden sonra iyi
liini yadigr brakabilendir!

M t N U l H R

Padiahl y z yirmi yld

2355. Minutihr, bir haftay onun matemiyle geir

dikten sonra, sekizinci gn padiahlarn tacn ba
na giydi.
* Efsunlar yaparak cadlklarn kapsn ba*
lad ve bylece yz yirmi yl geti.
* Yeryznn btn yiitleri gelip kendisine
sayg gsterdiler.
* Padiahlk tacn bana giydikten sonra, b
tn dnyaya
* Adaleti, dindarl, mertlii, iyilii temizlii
ve akllca hareketi mjdeledi.
2360. Aleme kar ( * ) : "u dnen gkyzne ait
olan tahtn padiah benim; kudret, sava, adalet ve
efkat sahibi de benim.
"Yeryz btnim kulum, felek dostum ve ta
sahiplerinin balar da benim avmdr.
" "Ben dindarm ve Tanrna yardm banadr,
nsanlara saadet de ondan gelir, ktlk de.

( * ) Nshas leme kar yerine btn erleri

ne, lkesinde bulunan byk, kk herkese yle dedi:
 * "Z ifir i gecede bile irrikarn peinde fcoaben
benim; eyerin stnde kzgn bir ate 'gibi duran da
ben.
"K lcm n sahibi ve aya altn ayakkabl
olan, Gvenin bayran havalarda dalgalandran,
2365. ' "Savalarda kara tozlan klc ile parlatan
ve cann esirgemiyen hep benim ! ,
"Elence meclislerinde ellerim derya gibi c
merttir; sava atmda ise benim nmde ate bile
siner.
"K tlere ktlkten el ektirir ve istersem
yeryzn, krmz bir kuma gibi, kana boyarm.
v "B e n grz kullanan, tacm gsteren ve fil
dii tahtnn zerinde saltanat n saan bir pa
diahm!
' "B u kadar hnerlerim ve erdemlerimle, yer
yzn yaratan T a n n ya tapan bir kulum.
2370. "H e p alyalm ve ellerimizi alyan yzle
rimize vuralm; yalnz T a n n y velim.
"B an a tac, taht ve orduyu balyan o dur;
ben, hep onu ver ve ona snnn,
' "B iz de kutlu Feridunun yolunda yryelim.
Biz yeni isek ne kar? Atalarmz eskidir.
* "Yeryznn yedi ikliminde, don yoldan,
dnenler, dinden yz evirenler,
* "Fakirlere zorluk karanlar, elinin altnda
bulunanlara hakszlk yapanlar,
2375. * "Servetinin okluuna gvenerek biare olan
lara zulmedenler
* "B en m nazarmda kfirdirler ve hatt F.hri-
menden de ktdrler.
 ' "Dindar geioip de dinin hkmlerine uy-
m yanlar hem Tam'um, hem de bcmm lanetime *
ykrlar,
* Bca, byle adamlar tebye etaek iin def
hal klcinx elime alr, intikam iin onlarn lkfini
yrl bir edsic! dedL

<*)

< * 'Bunun zerine, yeryznn btn yiitleri

onu vdler.
2380. * Ona: "Ey, insanlarn iyiliini istiyen padiah!
Senin sayn" ceddin, padiahlk taht ve tacna ait t
renin yerine getirilmesini sana brakt.
* "Gemi padiahlardan kalan bu taht ve ta
la, muhitlerin n ebediyen senin olsun!
* "B iz hepimiz senin buyruundayz; canmz
senin sznden dar ikmaz! (dediler.
* Bundan sonra cihan pehlivan Sam ayaa
kalkt ve: "E y hakik adaletin sahibi olan!
* "Geen padiahlar bana seni gzetmemi va
siyet ettiler. Adalet yapnas senden, onu takdirle
karlamas da benden!
2385. * "Sen ran'n padiah olu padiah, btn
yiitlerin ve aslanlarn sekinisin!
* "Tanr senin cann ve tenini korusun; gn
ln sevinli ve bahtn uyank olsun!
* "Sen, bana eski zamanlardan kalm bir ya
digrsn; padiahlar tahtnn zerinde benin sna-
msn!
(*) Nsha: * Yeryz padiah, aydn canl b
yklerin nnde byle syleyince,
 * Savalarda ayan direyen bir aslan, mec
lislerde de parlak gortesit!
* "Zeminle zaman ayann topra, o firuze
taht da daim yerin olsun!
" O Hint klcnla, yeryzn ktlerden te-
miledia; artik fahatma bak re musiki dinlemeyi
tercih et!
* Sava nbeti bizimdir: sen tahtnda otur ve
elence meeEsterinden ayrlma!
* 'Benim atalarm hep pehlivand. Byk
adamlar ve padiahlar" onlara snrlard,
* "Grasbdan nl Nerimana kadar, hepsi
komutan ve haner kullanan sava erleri idiler.
* "Ben yalnzca yeryzn bir dolaaym da,
dmanlarndan bazlarn yakalayp balyarak sana
gcLtrivereyim!
2395. * "Bana, pehlivanl senin byk baban, gn
lme de akl senin sevgin ve dncen vermitir!
dedi.
* Padiah, bu szleri syliyen am'a birok
deerli hediyeler verdi.
* Bunun zerine Sam, tahtn yanndan uzak
lat; dier pehlivanlar da onu takibettiler.
Sam, kendi memleketine gitti ve ite bylece
yeryznn ileri dzene girdi.

Zlin domas

* imdi ben sana, eski zamandan kalma, fakat,

seni artacak bir hikye anlatacam.
2400, Ey, akll o u l! Dinte ve gr ki, zaman
ama ne oyunlar etti.
* amn o zamana kadar hi ocuu olma
mt. Onun iin, btn akl fikri hep gnlne ra
hatlk verecek bir ocukta idi,
' Kendi harem dairesinde yanaklar gl yap
randan ve sa da miskten yaplm grel bir kz
vard.
Sam, bu ay gibi kzdan bir ocuk ummakta
idi; nk, bu gne yzl faz ocuk yapmaya ka
biliyetli gryordu.
' Bu ikiz, nihayet, Nerim ann olu amdan
gebe kald. Zamanla arlaan bu ykten vcudu
rahatsz olmaya balad.
2405. * Birka gn sonra da bu anadan, yz dn
yay aydnlatan bir ocuk dodu.
' Bu ocuun yz gne gibi gzel, fakat
salar bembeyazd.
' ocuk bu halde dounca, am'a haber ver
mekten ekindiler; bir hafta onun doumunu sakla
dlar.
Bu mehur pehlivann haremindeki kadnlar,
ocuun nne geip mtemadiyen alyorlard,
* Kimse, byle gzel bir eten ihtiyar bir o
cuun doduunu am a sylemee cesaret edemi
yordu.
24o, ' ocuun aslan gibi bir dads vard; btn
cesaretini toplyatak, nihayet, pehlivann yanna
girdi.
* Sze balyarak, evvel onu vdkten sonra,
ocuunu, mjdeledi;
 "Pehlivan amn gnleri kutlu olsun ve
onun ktln dnenlerin jolrei kopsun!
' "Tanr, daima dndn ve kendisiyle
gnln sslediin istei yerine getirdi.
"Ey, nl kii! Harem dairende, o ay yzl
ein tertemiz bir ocuk dourdu.
2415. " yle aslan yrekli ve yiit yapl bir ocuk
ki, yana gre pek cesur grnyor!
' "Teni temiz bir gm ve yanaklar da bir
cennet kadar gzel; vcudunda hibir irkin yer g
remezsin.
* "B u hu gibi ocuun, bir tek kusuru varsa,
o da salarnn beyaz oluudur. Ey nl 'kii, senin
bahtn da byle imi.
"Artk bu ksmetine raz olman lzm; nan
krlk edip yreini karartma!" dedi.
yi binici olan Sam bu szleri duyunca, he
men tahtndan inip harem dairesine, o bir ilkbahar
andran einin yanma gitti.
2420. * Orada, ok deerli, fakat ihtiyar bal bir
ocukla karlat; byle bir ocuu o zamana kadar
ne grm, ne de duymutu.
' Vcudunun btn tyleri bembeyazd; yal
nz yanakla krmz ve biraz tuhaft.
' Sam, ocuun salarn byle bembeyaz g
rnce, dnyadan midini kesti.
V e bu hdiseyi, akln ve olgunluun yolun
dan ayrlm olduu iin, Tannnn kendisine verdii
bir ceza sayd.
* Bunun zerine bam gklere kaldrarak, ku
u darndan dolav u ekilde aman diledi:
2425. ' "E y, irkten ve esksiklikte uzak olan
yce Tanr! yilik, senin istediin eydedir.
* "Eer byk bir suta bulunmu ve ehrimen*
in yoluna sapmsam;
* " yle .umarm ki, cihann sahibi olaa seti
onu bana gizlice balar ve zrm kabul edersin;
* "B k Ehrimen yavrusunu andran bu kara
gzl ve ak sal ocukla,
* u karanlk nhum utanp zlyor; vcu
dumda da scak bir kan kaynyor.
2430, * "Mehur pehlivanlar gelir de bu kt al-
metli ocuu grr ve benden sorarlarsa, ben onlara
ne syyeyim?
* "Bu dev yavrusu, neyin nesidir? Bu, iki renk
li bir kaplan m, yoksa bir peri mi ?
* "Dnyann btn byk adamlar, bu o
cuktan tr, gizliden veya aktan aa bana g
lerler.
* "Bu utanla ran brakp gideceim ve bu
lkeyi bir daha hayrla anmyacam!
* Bu szleri hiddetle ve heyecanla syledi;
jm ii kzard ve kendi talihine lnet etti.
24J5. Sonra da, ocuun ortadan kaldrlmasn ve
bu lkeden, bu topraklardan uzaklatrlmasn em
retti.
* Elburz adl, gnee yakn ve insanlara uzak
bir da vard.
* Simrgn yuvas burada idi; nk o, yu
vasn insanlardan uzakta bulundururdu.
ocuu gtrp oraya braktlar ve dnp
geldiler. Aradan uzun bir zamsan geti.
 * Bu susuz pehlivan olu, henz karay aktan
ayrdedebilecek yata deildi.
2440. ' Babas ondan efkatini kesip onu oraya bir
dkn gibi braktrd ama, braktrr braktrmam
Tanr hemen kendi himayesine alverdi.
' Bu dada, emzikte yavrusu olan bir de dii
aslan vard; ocua:
* "Ben seni Yreimin kam ile besliyecek olur
sam, boynun bir minnet altna girmi olmaz ama,
* "Sonra sen de benim kin yreimi besliyen
bir unsur gibi olursun ve eer seni ileride benden
ayrrlarsa, bu sefer benim yreim de beraber gi
der! dedi.
* Yyzndeki vahi hayvanlar bile, bu o
cua insanlardan daha ok sevgi ve efkat gsterdi
ler.
2445. * Bylece, ocukcaz orada, gece ve gndz,
kimsesiz olarak ikalm oldu.
* Zaman zaman parmann ucunu emiyor ve
iin iin alyordu.
* Simrg, yavrulan acknca, yuvasndan ua
rak ykseklere havaland.
* Aalarda, henz meme andaki bir ocu
un barmakta olduunu duydu; yer, bu barlarla,
bir deniz gibi kaynyordu.
ocuun beii ta, dads da toprakt; vcu
du elbise, dudaklar da st nedir bilmiyordu.
2450. ' Etrafnda kara topraktan baka bir ey yoktu
ve gne de bann zerinde ykselmiti.
* Keke bu ocuun anas da, babas da kaplan
olsayd; b e M o ataman. bann zerinde, hi olmazsa
 kendisini gnein scandan koruyacak bir glge
olsun bulurdu.
Tatm Simiirgiin jiireine yle bir efkat
verdi iki, bu ocuu vemeg. hatrna bile getirmedi.
Sunrg, gklerden aa indi ve ocuu, pen
esiyle, zerinde yatt kzgn tatan kaldrp

yavrularnn yuvasnn bulunduu Elbrz

dagma gtrd; feryatlarm duyup ona acmalar
iin, ocuu onlara gsterdi,

455, 8 yilik verici Tanr ona acyarak korudu ve

canm balad,
' Bir kimseyi Tanr koruduktan sonra, bir
. bakas onu hor tutmu, ne kar?
Bu esnada Simrgn kulana yle bir ses
aeldi;
"E y teiniz grl, mbarek ku!
' Memedeki bu ocuu iyi koru, nk on-
daki yiitlik tohumu ileride yemiini verecek ve

' "O n u n soyundan, azgn aslanlar gibi, cihan

peh livan lan yetiecekti):!

460, ' "B iz onu bu dalara emanet ettik; bakalm

zaman neler gsterecek?
Simug ile yavrular, gzlerinden kanl yalar
aktan bu kk ocuu korudular, ona baktlar.
N e alacak eydir ki, yreklerinde ona
kar bir sevgi uyand; onun gzel yzne hayran
kaldlar.
* Simurg, st bulamaynca artk kan em
meye alan bu kk konuuna, avlarnn en kr
pelerini yedirdi,
 Aradan uzun zamanlar gelip geti. Bulun
duu yeri kimse bilmeden.
2465, * ocuk gnden gne serpilip byd; o da
dan birok kervanlar gelip geerdi
* ocuik, nihayet, alabildiine uzam bir selvi
gibi boyland? gs gmten bir tepe gibi ikin,
beli de bir kam giH ince idi,

(*).

' Zamanla, onun bu dada yaamakta olduu

dnyann her yerinde duyuldu; bu dnyada hi
bir ey !gizli kalmaz.
* Bu arada Neriman olu ama da bu nl
olunun haberi geldi

am'n, oh*u ryada germesi

' S<m, gecelerden bir gece, yrei yaral ve

felein taknd durumdan zgn olarak uyuyordu.
2470. ' Ryasnda, bir Arap atma binmi bir adamn
Hindistandan doru, hzla geldiini grd,
* Gsterili bir atl ve tam bir yiit olan bu
adam, amn yatma geldi ye
* Ona, kendi aacnn dalm, yani olunu mj
deledi.
' Sam, uykusundan uyanr uyanmaz, hemen
mbitleri ard ve onlarn bu husustaki fikirlerini
sordu.

(*) Nsha: * Boyu selviyi, yz de bahar and

ran bu delikanl, her bakcdan Binici am a benzi
yordu.
 * Ryasnda grdklerinden bafo, kervan
lardan iittiklerini de anlatarak:
,0 . * "Siz, bu hususta ne dersiniz? Bu ie aklnz
erer mi ?
"zerinden klarn souu ve temmuz g
nelerinin sca geti i halde, bu kck yavru
hl diri olabilir m i? diye sordu.
* Yal olsun, -gen olsun, btn mubitler s
ze balyarak ona:
' Tanrnn ltfunu ancak nankr olanlar
takdir etmez;
* ster topraklar, talar rerinde yaayan kap*
i lanlar veya aslanlar olsun, isterse su iindeki balk
lar ve timsahlar olsun,
2.(80. ' "Bunlarn hepsi yavrularn beslerler ve Tan
ry kendilerine balad bu yavrulan iin ver
ler.
"O ysaki sen, Tanr am sana yapt bu ba
a kar onu vmek devinde kusur ettin; o masum
ocuu kaldrp attn;
* "Sa ak olarak dodu diye cann skld; fa
kat bu, onun tertemiz, bembeyaz vcudunda bir
ayp tekil etmez.
' " O imdiye kadar yaayamaz, diye 'kestirip at
na da onu aramaya hazrlan!
1 ' Tanr bir inam korumak istedikten sonra,
souun, Scan lf m olur?
2485, * Bu suundan dolay, Tanrdan zr dile;
i nk btn dnyaya iyilik veren ve iyilie yol
j gsteren, ancak o d u r! dediler,
;. * B Szler pehlivan am'a o kadar dokundu
 k, ertesi gn derhal yola karak ilmrz dana
doru gitti.

(*)
Yreini zen dncelerin etkisiyle o kadar
hzl yrm ve o kadar ok yorulmutu ki, gece
olur olmaz, hemen uykuya dald.
Ryasnda, yine Hindistan dalarndan biri
nin zerinde, gklere ykselmi bir bayrakla:
* Gzel yzl bir ocuun ve bunun arkasn
da da byk bir ordunun gelmekte olduunu, gr
d,
2490. * ocuun sol yannda bir mbit, sa yannda
da akl ile n kazanm bir adam vard.
' Bu iki kiiden birisi amn yanna gelerek
ona ac ac, unlan syrledi:
* "E y kt dnceli ve Tanrdan korkmaz
kii! Tanrdan utanmay da gzlerinden silip yka
dn m ?
* "ocuuna kular dadlk ettikten sonra,
senin yiitliin nerede kalm?
* Eer ak sal olm ak bir insan iin kusursa,
senin bandaki salar da bir st yapra gibi
ak deil m i?

(* * )
2495, "Vcudundaki tyler her gn baka bir renge
giriyor diye Tanrdan abucak usanacak msn?

(* ) Nsha: Olunu yeniden bulup gnlndeki

sevincin artacam umdu,
(* * ) Nsha: * Onunkileri de seninkileri de ve
ren Tanrdr; byle olunca, sana zulmettiine inanarak,
onu vmeyi azaltman m gerekir?
 Bu ocuu sen hor grmsn, bundan ne
kar? Tanr onu koruyup yetitirdi,

"O n u n iyin, Tanrdan daha efkatli dad m

olur? Senin, baba efkatinden yana bir nasibin
y o k !
Sam, uykusunun iinde, tuzaa dm bir
aslan gibi barp ard.
Bu ryadan, zamann kendisine bir felket
dersi verecei anlamn kararak, ok korktu.

2500. U yanr uyanmaz, btn akll kimseleri ya

nna ard; ordunun btn komutanlara* dev
lerinin bana gnderdi ve
Heyecanlar geirerek, vaktiyle atm olduu
ocuunu arayp bulmak iin o daa doru yr
yp nihayet oraya vard.

Dan tepesi gklere kadar ykseliyordu;

gklerdeki yldzlan ekip koparmak istiyordu
sanki.
* Tam tepesinin zerinde bir yuva grn
yordu; bu yle bir yuva idi ki, Zhal yldznn bile
ona bir ktl dokunamazd.

' Yuvann dikine olan direkleri abanoz ve '

sandal aalarndan, enine olan direkleri de d
aacndan yaplmt.
2505, * Sam o gzalc kayala, kuun heybetine
ve yuvann dehetine bakt, bakt da
* Anlad ki bu yuva, saa Simk yldzna
deen bir kktr; insan emeiyle, tatan top
raktan kurulmu bir yap deil.
* Orada, yuvann evresinde, tpk kendisine
 benzeyen bir gencin dolamakla olduu gzne
iliince,
' Byle bir kuu ve ucu lker yldzna ka4ar
ykselen byle bir kayal yaratan Tanry vmeye,
yzn gzn yerlere srmeye balad.

' Arck iy ic e bildi ki Tanr; adaletli, kudretli

ve byk olanlarn en bydr.
2510. Daa kmak iin areler dnmeye ve hay
vanlarn daa karken takibettikleri yolu aramaya
balad.
Tanry ve ve dan avresini dnd, do
lat ise de, daa gtren hibir yol bulamad.
* Bunun zerine Tanrya seslenerek: "E y, u
gklerden, gneten, aydan ve her yerden yce ola
Tanr!
' "Senden zrler diliyetek nnde bam
eiyorum, heybetinim korkusu ile ite canm nne
sayorum;
' "E er bu ocuk benim soyumdansa ve kt
yapl Ehrimenin tohumundan gelme deilse,

2 >15. * " u daa kmak iin ben kuluna yardm et,

suu ok olan bu kulunu tersleme! diye yalvard.

<*)

* Yreinin bu gizli dileklerini bylece ortaya

dknce, adaletli T a n n onun yalvarlarm kabul
etti.
' Sirnrg, dan tepesinden aalara doru ba*

(* ) Nsha: * Bu kulunu merhametinle ykselte

rek, vaktiyle atm olduum olumu bana geri ver!
 knca, dan te'adeki, insanlarn Sam ile onun
adamlar oldulilaBa anlad.

Onlarm su f ocuu almak iin geldiklerini,

yoksa oraya kadar h e a m iin zahmet ekip gel
mediklerini Midi.
Bunun zerine, amn oluna dnp unlar
syledi: "Ey, bu yurtta ve bu yuvada birtakm zah
metlere katlanan, ocuk!
2520. "Ben., senin dadmm; hatt bir daddan da
daha faciaym, senin iin, bir saadet sermayesiyim.
Baban; setlin basma bir macera at iin,
ben de sana Zendi Destan adn veriyorum.
' Yurduna dndn zaman, sana hayatta n
derlik edecek olan pehlivan baban seni bu adnla
arsn;
"Senin baban amdr ve Sam byklerce en
yiit pehlivan, olarak tannm olan, pehlivandr.
' " O imdi, h a daa olunu, yani seni bulup al
mak iin 'gelmi bulunuyor ve seni onun yannda eref
ve -saadet bekliyor.
2525. "A r tk benim, iin y a p la c a k ey, hi incit
meden seni onun. yanna, gtrmektir.'
Simrgfden bu szleri duyunca,, delikanlnn
gzleri doldu ve yrei burkuldu.

O, 'geri insan yr, grm deildi; am

Simrg ona konumay retmiti.
O da Simiirg gibi konuuyordu; ok akll
ve bilgili idi.
Akllca konuur, drst dnceli, vcuta
saln Tanrdan dileyen bi* genti.
:253*. ' Bak, Skmirge ylece ne gzel bir karlk
Terdi.:
' ' Senin. yu v a n benim parlak tahtm v e kanad-
an a da bamn tacm aydnlatan ktr.
' "B e n , Tanrdan sonra, sana krederim. n
k, btn g iler ancak senin sayende kolaylat.
dedi.
* Simurg de ona: "Sen, padiahln tacn, tah
tan ve padiahlk klahm giyme trenini ve ata
fa tm grnce^
"Belki de bu ilk yurdunun deeri grnden
der; zaman sen de bir snayver.
3535. ' "B en ; seni, sevmediimden, sana bir ktlk
olsan diye yanmdan uzaklatrmyorum,- ben seni
padiahla ykseltiyorum.
"Senin burada kalman benim iin daha iyi
ama, gitmen 'de senin iin iyi..
* "Sen yannda kanadmdan bir ty gtrerek,
her zaman benim himayemin glgesine snabilir
sin.
Eer dmanlarn sana bir glk karr
larsa, iyi veya kt bir harekette bulunurlarsa,
, "Benim tym atee at, ite o zaman kud
retimi grrsn.
-254. * "nk ben seni kanadmn altnda besle
dim, yavrularmla beraber byttm.
* "B en o zaman bir kara bulut gibi gelir ve hi
incitmeden seni yine 'buraya getiririm.
"Yreimdeki sevgin pek byktr, sen de
dadnn sevgisini yreinden karma! dedi.
 O nu bylece avuttu ve tutup havaya kaldra
rak bulutlara kadar ykseltti.
* Sonra, yeniden bir uula onu babasnn ya
nna indirdi. ocuun salar gsne kadar u za
m t;
2545. * Vcudu fil giM iri, yz de bahar gibiydi.
Babas, onu grr grmez, ac ac alamaya ba
lad.
' Simurga nnde ban yere eerek ooa
teekkr ettikten sonra;
* "E y , kularm padiah! Adaletli Tanr sana
bu gc ve hneri
* Biarelere yardm etmen, iin vermitir. Sen...
iyilik etmekte hetfeestee stnsn.

* "Senin ktln istiyeaer kahrolsun.; sea

ebediyen yaa? d e d i

2550 . * Simrg de feunua zerine yemden ykselerek

dan stne kt. amla, adamlarma gzleri oodat
kalmt.
* Sam, ocuunu tepesinden trnana kadar
szd ve ocu padiahlik ta ve tahtna lyk grd,
. / * Bu ocuk; asfaua gsl, aslan pazl, gne
yzHi, yiit yreScE kK ve e de kl- kullanmaya
ok elverili grnyordu.
* Kirpikleri ak, gzleri katran gibi kara., du
daklar mercan ve janaklam dh kan giM krm a id.
'* Tylerinin beyazlaadafl baka bir faisu.ru
yok, fcundaa feara hibir lflkkJik tamyordu.
2555. * amn yrei, duydua sevinle, bir ceaoese
dnd; o te a z yaradtlfb oluan ok beendi.
 * Ona: "Ey oul, iinden ,ba,na knlna; ge
misi unut ve beni sev;
"Ben, Tanrnn ciz bir kuluyum; yeniden
elime geirdikten sonra,
"Tanrya ahdim var. sana hibir ktlm
dokunmasn diye.
* "Senin iyi olsun, kr olsan ker isteini yeri
ne getireceim; sen ne istersen onu yayacam!
dedi.
560. ' Bunun zerine, onun zerine 'bir peh
livan elbisesi giydirdi ve beraberce dadan indiler.
' Destan, ehre gelie, bir at ve bit de padi-
ih elbisesi istedi.
" Simrg ona Destan adn vermiti; Sam da
Zl-i Zer adn takt.
Btn askerler gn lleri ferahl v e sevinli
olarak, amn nne geldiler
V e zerinde davullar altnaa fille ri taki-
bettiler. Havaya kalkan tozlar, mavi bir da gibi
ykseldi.
565. ' Davullarn, borularn, altm ngraklarn, ve
Hint alglarnn sesleri etraf tut&,
' Athlarin naralara gklere ykseldi, byk
bir nee iinde yola ktlar.
Ayn nee iLnde, bir peMTan fazlasiyie ge
lip ehire girdiler.

Mimci'nr'in Sam ve Z&I- zer o dtaraana'lairajdtam

Ihaber almasa

Padiah Mlmlhre, Saso'm byk bir t-

renle dadan inip yerine vardna dair Zbilden
haber geldi.
' Minuihr bu haberi duyunca, ok sevindi ve
dnyay yaratan Tanry vd.

* Minuihrin; yiit, akll, cesur ve dindar iki

olu olmutu.
Bunlardan birinin ad Nevzer, birinin da ad
Zeresb idi ve sava meydannda Azergeesbi and
rrlard.
* Minuihr, Nevzere "B ir ata binip sratle
ama git;
* "Sim rgn yuvasnda byyen Destann y
zn gr;
* "Erittii saadetten dolay o padiah yzly
kutladktan sonra,
* "Syle, hemen yanma gelerek, bandan
geenleri bana anlatsn;
' "V e ondan sonra tekrar Zbistana dnerek,
padiahlarn bendelerince det olduu zere, hiz
metinde devam etsin! emrini verdi.

* Nevzer yola kt; Nerim an olu amn ya

nna gelince, gen bir pehlivan grd.
* Sam da onu grr grmez atndan inip, bir
birlerini kucakladlar.
* Sam, padiahn ve padiahlarn hatrlarm
sordu; Nevrez de karlm verdi.
* Cesur Sam, padiahn iyilik haberlerini du
yunca yeri pt.
* Ta sahibi padiahn buyruu zere, onu
sarayna gitmek iin hemen yola kt.
 ' Zl-i Z er i b ir erkede filin srtna cturtto ve
sratle sarayn kapsnn yolunu tuttu.
* Padiahn ehrine yaklat zaman Minu.-
ihr. ordusu ile b ir lik te , ama lcar kt.
* Sam, Minuikrin bayran grnce, atndan
indi, yaya yrmeye balad ve

2m . Ona gnl rahatliyle sonsuz mr dile

di ( * ) .
* Minuihr, emretti ve o yrei temiz, Tanrya
tapan adam tekrar atma hindi.
' Ta sahibi ile ta peinde koan, beraberce,
padiahlk makamna doru gittiler.
* araya 'gelince, Minuihr tahtna oturdu ve
padiahlk klahn bana giydi.
* Nee iinde, bir tarafnda Karen, bir tara
fnda da Sam olarak oturmakta iken,

2590. ' Altndan klh ve altndan bir amutla ss

lenmi olan Z li
* Terifat nazr huzura g e tir d i. Padiah onu
grnce ard;
* Dnp ama: "B una e olabilecek kimse
yoktur;
' " u boyu bosu ve u gzel yz ile, ruha ve
aka ferahlk veren bir hali v a r! dedi ve

' a rtla n da szlerine ekledi: " u d de

benden dinle:

() Nsha: B e y it u ekildedir: * Kahraman

yeri pt ve padiaha: Cann aydn ve sevinli olarak
ebed kal dedi.
2?J5. * "B u -delikanlya iyi bak, hibir suretle onu
incitme, ondan baka ikimse yreini sevindirmesin;

' "O n d a padiahlara mahsus bir byklk,

br aslan penesi, akll kimselerin yrei ve ya-
latta akl var;
"O n a savamann ve toplu yaayn usulle
rini ret

" O , imdiye kadar, dadan, Smrgden ve o-

nua yuvasndan baka bir ey grmedi; tabi, bu
detleri bilem ez!
* Bundan sonra Sam sze balyarak, Simiir-
g iii ve onun oturduu yiksek dan durumunu,
2190. * Bu aikll ocuun kt muameleye neden
uradm,

Nasl yatp kalktn, ne yiyip itiini ve o

dada herkesin gznden sakl olan yerini birer
bier anlatt.
ZPi o daa attrmasndaki srr, feiin cil
vesini
V e nihayet btn yeryznn bu Simrg ve
Z l hikyesi ile alkalandn da ylece anlatt:

* " en , Tanrnn buyruu ile, Elburz dann

o varlmas g yerine gittiim zaman,

2605. ' "U c u bulutlara deen bil- kayalk grdm; o

haiiffe, sanki denizin zerine oturtulmu, tatan bir
gk gibi idi;
* "zerinde de kk gibi bir yuva duruyordu;
oyte Mr yuva iki, hangi ynnden olursa olsun, ken
disi m tefaMIceli olabilecek btn yollar kapalyd;
 "B u yuvann iinde, Simrgn yavrular ile
Z l, ayn cinsten iki e gibi, oturuyorlard.
"O rann havasndan yle bir sevgi kokusu
geliyordu ki, imdi bile onu hatrlamak jiireime
ferahlk veriyor.
"D a n btn evresini dolatm, oraya k
mak iin hibir yol bulamadm.
2610. "N ihayet yle bir an geldi ki, kaybettiini
olumun hasreti tat, kabard; nerede ise, u ate
ten ruhum vcudumdan ayrlp gidecekti.

"imden, Tanrya: "E y her eyin stnde

olan, herkese yardm ettii halde hi kimseden hi
bir ey istemeye ihtiyac olmyan, adaletli Tanr!
"Bykln belgeleri her yerde vardr, fe
lek, yaniz senin buyruunla dner.
' "Gnein ve ayn sahibi olan senin katnda,
ben yrei gnahla dolu bir kulum;

"Btn midim, senin affndadjr; baka hi

bir ey benim imdadma yetiemez;
2615. ' "B ir kuun besledii ve dknlk iinde
byyen o kulun
"ip ek yerine hayvan postu giydi ve meme
yerine parmann etini emdi;
"O n u yine bana bala, ona ulatracak yolu
bana gster ve u ektiim, eziyetlere bir son ver;
"Gsterdiim efkatsizlik yznden ruhumu
yakma, yine onu bana ver. yreimi aydnlat!
dedim.
"B u szlerimi bitirir bitirmez, Tanrnn izni
ile, duam kabul olundu.
2620. ' "Sim rg hemen uup bulutlara kadar yk
seldi, bamn stnde bir halka evirdi ve

" Z l i kucana alm olarak, dadan, bir

bahar bulutu gibi inip geldi.
Onun ko'kusiyle yeryz misk gibi koktu;
gzlerim ve dudaklarm kurumutu;

"Sim rgn korkusu ve olumun hasreti ile,

bamda akl da kalmamt;
"Sim rg onu, efkatli bir dad gibi kaldrp
yanma getirdi.

2625. ' "B e de onu vdm, hatt iin garibi, ona

krettim ve tapndm da.
"O , ocuu yanma braktktan sonra, dnp
gitti. Tanrnn buyruunu dinlememek olmaz.

"im di de onu padiahmn yanna getirdim

ve, gizli olsun, ak olsun, olan biten her eyi de
anlattm.

Z lin Z bilistana dnmesi

' Bunun zerine padiah, muhitleri, mnec

cimleri ve akll kimseleri artarak,
' Onlara, Z lin yldzna bakmalarn, bu yl
dzn etkisi ile kimin komutan olacan,

2630. leride nasl bir bykle ereceini ve ne

iler baaracan incelemelerini buyurdu.
' Mb'itler ve mneccimler, ayr ay, Z lin
yldzna baktlar ve
Gelip padiaha: "E y, nl ta sahibi! Dnya
 durduka ebed o l! Z l; nl bir pehlivan, akll
ve iyi bir binici olacak! dediler.,

(* )

Padiah bunu duyunca sevindi, pehlivann da

yrei ferahlad.
, Yeryznn padiah Minuihr ona yle
deerli bir elbise hazrlatt ki ,herkes onu beendi
2635. ' A ltn eyerli Arap atlarn, altn knl H int k
llarn,
'* Kumalar, ipekleri, yalkutlar, altnlar, hal-
lar, yayglar,
Mcevherleri, altnl Rum kumalar giyinmi
olan Rum kleleri,
* Zebercetten, firuzeden, gmten ve krmz
altndan yaphm trl trl, tabaklarla bardakla
rn iine ikonmu
Miskleri, kfurlar ve safranlar, buyruk sa
hibi padiahn nne getirdiler.
2640. ' Bunlardan sonra da; zrhlar, tolgalar, at zrh
lar, mzraklar, grzler,
* Oklar, yaylar, firuzeden yaplm bir taht,
altndan bir ta, yakut bir mhr ve bir de altm
kemer geldi.
Bunun zerine Minuihr, batan baa vc
szlerle dolu bir andlama yazd.
' Btn Kbili, Denberi, H in di, M yi ve in
Denizinden Sind Denizine,

( * ) N sh a: " A k ll, u yank, kahram an, yi it,

k ahram anlar yk an ve aslanlar tu tan b ir kom u ta n ola
c a k ! dediler.
 ' Zbilistandan Bste kadar btn lkeleri
ama verdi. Bunlar iin, det olduu zere, bir
andiama yazld.
2645. ' Bu andiama yazldktan ve o deerli elbise
de kendisine verildikten sonra cihan pehlivannn
at istendi.
A t gelince, Sani ayaa kalkt, hazrland ve
Minuihre yle dedi: "E y byk, sayn ve ada
letli padiah!
* "B a ge ve aya kadar ykselmi bile olsa,
bana ta koym padiahlar arasnda sana benze
yen kimse yoktur!
* "Zam an, ancak, senin efkatli, gzel dn
celi ve akll vcudunla eref bululur.
' "Yeryznn btn hzineleri senin gzn
de deersizdir; Tanr, senden yalnz adinin yadigr
kalaca zaman gstermesin!
2650 . ' Sonra, ilerledi ve taht pt. Davulu filin
zerine baladlar ve
* Zbilistanm yolunu tuttular. Btn kyl
ler ve ehirliler ona kar kt.
' leye doru haber gelmiti iki, yeryzn ay
dnlatan komutan;
A ltn ta, deerli elbise, andiama, menur
ve aitn kemerle yoldadr.
* Sistin'. cennet gibi sslediler; o kadar ki top
raklar miske, talar, tulalar da altna dnd.
2655. Her tarafa bol bol misk ve altn, bir o kadar
da safran ve para dktler.
' By, kk, herkes bayram ve sevin iin
deydi.
 ' H er taraftan byk ve nl adamlar gelerek
am' kutladlar:
"B u gen, bu taze gnll pehlivan bahtiyar
o lsu n ! diye dua ettiler.
' Sami vdler ve Z lin zerine de altn sa
tlar.
2660 . lerinde deerli elbiseye lyk, akll ve kud
retli olanlara,
Derecelerine gre elbiseler verildi; bunlarn
her biri, mertebelerinin ykseltilmesini padiahtan
rica ettiler.

am n Z le padiahtk vermesi

Bundan sonra Sam, oluna, padiahlara ge

rekli bulunan bilgileri ve hnerleri retti.
Btn lkelerin gn grm adamlarn a
rtarak onlara, gereken szleri syledi.
O nl ve akll kimselere: "E y nl akll,
temiz ve uyank yrekli muhitler!
2665. ' Padiah bana, ordumu hazrlayp yola k
maklm iin emir verdi.
' "B en , Grksrn ve Mazenderan taraflarna
byk bir ordu ile gideceim;
* "O lu m sizin yannzda kalsn; o, benim ca
nmn ei ve yreimin kandr;
' "B en, genliimde, bamda kavak yelleri
eserken bir uygunsuz i yapmtm;
' "T an r bana bir oul vermiti; cahilliimden,
deerini bilmiyerek, onu kaldrdm, attm;
2670. * "Byk kalpli Simrg onu bytt ve yer
yzn yaratan Tanr onu sefalette brakmad.
 * "B enim hor grdm bu ocua Simrg
deer verip onu besledi. imdi de s e m gibi oldu.

' "Zam an gelince Tanr bana acd ve ltfe

derek onu bana geri verdi.
* "O n u imdi de size yadigr ve emanet olarak
brakyorum.
"O n u n retim ve eitimini, aklnn ve ruhu
nun aydnlatlmasn sizden bekliyorum.

' "O n u ho tutarak tlerde bulunun, kafa

sna gzel dnceler yerletirin, ona ykselmenin
yollarm gsterin;
' Benim, padiahn buyruu zere, ordumla
ve btn komutanlarmla dmana kar gitmem
lzm ! dedi.
* Sonra Z le dnd, ona da: "C m ert ol ve
yreini ferah tut!
"B il ki Zbilistan senin hkmn altndadr
ve btn yeryz senin buyruuna tbidir.
"Senin evin harlan herkesinkinden daha ma
mur ve dostlarn da senin saadetinle adolsun!
' "Btn hzinelerin anahtarlar ite nnde;
gnlm senin saadetini grrse sevinir, felketini
grrse zlr.
| ' "Savatan ve elenceden yana ne istersen onu
y a p ! diye t verdi.
Bunlar duyunca gen Zl, ama: "B en im
di, yine sensiz nasl yaayabilirim?
"Anasndan sulu olarak domu bir kimse
varsa, o da benim; ne 'kadar feryadetsem yeridir.
' "V aktiyle yaptn gibi, yine yle uzun za
 man beni (kendinden uzaklatrma; artk bar
mamzn zaman geldi.
2685. "B ir zamanlar ku penesi altnda ve toprak
larn zerinde srndm st yerine kan emdim.
* "E vim kuun yuvas, arkadan kuun ken
disi.. yle bir an geldi ki artk ben de kutan sa
yldm.
' "im di kader beni senden yine ayryor; an
lalan, benim bu ekilde bymem mukaddermi!
' "B enim glden nasibim sadece diken; fakat,
ne are? Yeryzn yaradana nasl kar geline
bilir? dedi.
Bunun zerine Sam ona: "y i ettin de yre
ini boalttn; ne sylemek istiyorsan, ekinmeden
syle!
2690. "Yldzlarn ilmi ile uraanlar, yldznn iyi
olduunu,
"Byk bir mevki, ordu ve ta sahibi olaca
n haber verdi.
' "S u dnen felein hkmne boyun ememek
olmaz. Etrafn saranlara kendini sevdirmeye al.
"Etrafna binicileri, savalar ve bilgileri
topla;
"D in le ve ren; her bilgiden nasibin olsun;
rendiin her ey yreine ferahlk ve sevin ge
tirir.
2695. * "Elenmekten ve balarda bulunmaktan da
geri durma; daima renmeye ve adaletle hareket
etmee al!
" detleri ve dini bilen akll kimselerle d
p kalk;
 ' "A k ll bir adam, senin cannn dman bile
olsa, cahil bir dosttan iyidir.
* "Sen benim olum ve bir tek yadgrmsn;
her ite benim yardmcmsm;
* "H esap Gnnn sahibinden, bahtnla ve
devletinle mesut olman dilerim. dedi.
jO. ' Bu tler de bitince, davul sesleri yksel
meye balad; yeryz demir, gk de abanoz ren
gini ald.
* Sarayn dehlizlerinden zillerin ve H int tram-
petelerinin sesleri ykselirken
* Sam, dzgn ve savaa susam bir ordu ile,
yola kt.
* Z l de, ordu yola girinceye, yani iki millik
yere kadar babasiyle beraber gitti.
* Orada Sam, Z li kucaklyarak barma bast
ve o kadar byk bir heyecana kapld ki, bunu
gren
;-05. * Z lin gzleri kanl yalarla doldu; yreinin
kanlarn gzlerinden yanaklarna dkt.
' Bundan sonra Sam, Z le geriye dnerek gi
dip sevinle tahtna oturmasn buyurdu.
* amn Destan, babas olmakszn nasl
olup da mesut bir hayat geirebileceini dne
dne, endie iinde dnp geldi.
O mehur fildii tahtn zerine oturdu ve
basma o parlak tac giydi,
Bileziini, altn gerdanln, altn kemerini
taknd; kz kafas biimindeki grzn de eline
ald.
"io, Bundan sonra, her memleketin muhitlerini
 ard ve onlarla her ey zerinde uzun uzun ko
nutu, dncelerini sordu.
*' Yldzlara bakanlar, din limleri, sava bi
niciler ve dmana kin besleyen pehlivanlar
Gece gndz onunla beraber oturarak konu
up gryorlard.
* Z l, bylece, gzel bir retim ve eitim gr
dkten sonra yle bir duruma geldi ki, onu gren
ler bir yldz sanrlard.
* Bilgi bakmndan olsun, dnce bakmn
dan olsun o kadar ykselmiti ki, yeryznde bir
ei oimyacana kendisi de kanaat getirdi.
2715. " Binicilikte o kadar ustalamt ki, btn b
ykler her yerde onun vakalarn anlatyorlard.
' Erkek, kadn herkes onun gzelliine hay
rand. Nerede grseler, hemen etrafn alrlard.
Salarnn kokusu o kadar gzeldi ki, renk
leri beyaz olduu halde, uzaktan veya yakndan g
renler onlar misk sanrlard.

Z iin K abilli M ihrabn yanm a gelmesi

(* )

' Z l, bir gn, kendi lkesi iinde bir dolama

yapmak istedi.
Yakn adamlarndan olan ve kendisi gibi d-
nimp duyan pehlivanlarla yola kt.

(* ) Nsha: * Felek am a ve Zftle sevgisini

artra artra bylece dnmesinde devam ederken,
2720. ' Hidistana, Kabil e, Denbere, M rge ve
M aye gitmek arzusunda idi.
Her nereye vard ise, hemen tahtn kurup
arap ve alg istedi.
' Hzinesinin kapsn at ve bu ireti dnya
iin uramaktan el ekti.
' Zbilden Kabile geldi; Kabilde, mihrab
adnda bir padiah vard.

Bunun boyu alabildiine uzam bir elviye,

yanaklar bahara, yrmesi de slnn yry
ne benzerdi.

2725. ' Aklllarn yrei, olgun kimselerin dn

cesi, pehlivanlarn omuzlar, mbitlerin akl hep
onda toplanmt.
Arap Dahhkin soyundand ve Kabile bal
btn lkeler onundu.
Savata bir trl dengi olamad iin, her
yl, ama bir vergi verirdi.

' Mihrab, am n olu Destann gelmekte ol

duunu haber alnca,
zerlerine hazineler, ykletilmi atlar ve k
lelerle;
2730. Altnlar, yakutlar, miskler, amberler, altnla
rlm kumalar, ipekler,
* Padiahlara mahsus mcevherlerle sslenmi
bir ta ve zebercetle ilenmi bir altn gerdanlkla
ve
Ordusunun ileri gelenleri de yannda olarak,
on karlamaa kt.
amn olu Destana, kendisi gibi bir ayla
 baka gzel bir ayn birlemek zere olduunu ha
ber verdiler.
' Destan det olduu zere, M ihraba bir yer
hazrlatt. Onu ok iyi bir ekilde karlad, ikram
larda bulundu.
2735., Beraberce, firuze tahtn yanna gittiler ve
nee iinde, bir meclis kurdular..
' Pehlivanlara yaraan bir sofra hazrland ve
iki bahtiyar adam, sofraya oturdular.
Sakiler arap ve kadeh getirdiler; Mihrab,
amn olu Z a lin yzne bakt.
* Bu yzden holand ve gnl ona baland.
Z l de Mihrabm aklna ve bilgisine o kadar
hayran kald ki, kendi kendine: "B yle b ir o u l
douran ana lmez saylr! dedi.
2740. Sofradan kalktklar zaman Z l, Mihrabn
omuzlarn ve kollarn gzden geirerek,
Adamlarna "B eli kemerli padiahlar ara
snda bundan daha gzeli var mdr?
' Bu yz ve bu boy bos, yeryznde, kimse
de yoktur; bunun ei bulunm az! dedi.
Yanndaki byk adamlardan biri dedi ki
"E y, cihan pehlivan!
"O n u n , hareminde saklad yle bir kz
vardr ki, gneten daha parlaktr.
2745. * "Temi, batan baa, fildii gibi bembeyaz
dr; yz cennete, boyu bosu da nar aacna ben
zer.
"G m gibi gerdannn zerinde, miskten
yaplm bir kemendi andran salarnn ular, bir
an ular gibi, kvrm kvrmdr.
 "Yanaklar nar iei ve dudaklar kiraz gibi
dir; gm gsnde iki de nar yetitirmitir..
* "Kirpikleri siyahlklarn kargann kanadn
dan almlardr; gzleri de bada yetimi iki
nergistir.
' "Kalar, zeri nar miski ile kaplanm, birer
Traz yayma benzerler.
2750. ' " A y grmek istersen onun yzne bak; misk
koklamak istersen onun salarn kokla.
' " O , batan baa, gzellikler, istekler ve rahat
lkla dolu bir cennettir! dedi.

(* )

Bu szleri duyunca Z lin yrei yle dolup

boald ki ne banda akl kald, ne de rahat.
* Bir insan, iyi olan durumunu kaybederse,
onu tekrar bulmas g olur.
Geceleyin, uzun mddet uykusuz kald; ka
fasn dnteler kaplam, daha yzn bile gre
medii bu gzel kz iin zlmee balamt.
2755. * Gne, dalarn tepesine klcn saplaynca,
yeryz kfur gibi bembeyaz oldu.
* Z lin saraynn kaps ald; altn knl k-
llariyle pehlivanlar gelip.
\ Kapsnn nnde saf baladlar. Byk
adamlarn, belli olan yerlerini almalar istenilin
ce de,
* Kabil padiah, Mihrab, Zbil padiah Z lin
sarayna yneldi.

( * ) Nsha: ' uEy nl pehlivan! O, sana yara

r; nk, gkteki aya benezr
 Saraya yaklat sralarda, kapnn nn
den "Y o l verin! diye sesler ykseldi.
2760. Yemiini yeni vermee balam bir aaca
benziyen Mihrab, Zlin yanna vard.
' Zl, bu geliten memnun olarak onun gn
ln ald ve meclisin erefli bir yerine oturttuktan
sonra:
' "Taht, padiahlk mhr, kl ve ta adna
ne dilersen dile! dedi.
Mihrab, verdii karlkta dedi ki: "Ey yce,
muzaffer ve buyruu her yere geen padiah!
' "Benim, imdilk, bir tek arzum var; onu
yapmak da senin iin g bir ey deil. >
2765. "inden istiyerek evime bir kerecik olsun ko
nuk gelmeni ve bylece canm bir gne gibi ay
dnlatman diliyorum!
* Zl ona: "Bu, benim iin, doru bir hareket
saylmaz; senin evine gelmem, doru olmaz.
* "Seninle birlikte arap itiimizi, sarho ol
duumuzu, puta tapanlarn evine gittiimi
"Sam haber alrsa, gnl buna raz olmaz.
"Bundan baka ne dilersen yerine getirir ve
senin yzn grmekle sevinirim! dedi.
2770. * Bu szleri duyunca Mihrab, onu vmee ba
lad; fakat, iinden de onu kt dinli olmakla su
landrd.
* Bundan sonra da, salma salna Z lin yann
dan ayrld ve onun talihi iin de duada bulundu.
* amn olu Destan, onun arkasndan baka
kald; onu ok beeniyordu ve o da bu beenilme
ye, dorusu, lykt.
 Fakat, bakalar onun yzne bile bakmam
lard. nk, onu bir yabanc sayyorlard;
' Onun ne dini, ne de tresi kendilerininkine
benzemiyordu. Bundan tr, onu vmeye, dilleri
varmad.
2775. ' Fakat, Zlin aydn gnlnn onu hara
rette sevdiini grdkleri iin,
' Btn bykler, yeryznn o nl erleri
onu birer birer vdler.
* Onun boyu bosu, yznn gzellii, alak
gnlll, olgunluu ve tad liyakatle
Zlin gnl deliye dnd; akl bandan git
ti ve ak stn geldi.
' Araplarn padiah ve doru adamlarn ba
olan kimse bu hususta unu sylemitir:
2780. ' "Yeryznde yaad mddete yalnz
derim, esimdir; evim barkm da u gk kubbenin
alt.
"Ykselmek iin, evlenmemem gerek... Akll
adamlarn yannda kk dmek ietemem!
* Bu dncelerle Zlin yrei yaraland ve
bu isteine daha ok baland.
' Fakat, bu uurda erefini kaybetmekten kor
kuyor ve yrei zlyordu.
Zlin'gnl, bylece, sevgi ile dolup boa
larak, aradan bir mddet daha geti.

Roibenin cariyelerine danmas

2785. Bir gn erkenden Mihrab, salma salma sara

yndan kp
 (*)

Harem dairesine urad ve orada gne gibi

iki kzla karlat.
' Bunlardan birisi gzel yzl Rdbe, birisi
de akl ve dnce sahibi Sinduht idi
* kisi de; bahar vakti renkler, kokular ve tr
l trl ieklerle donanm bir bahe gibi gzel
diler.
Mihrab, Rdbenin karsna gelince, yer
yzn yaratan Tanry vd.
2790, * nnde, zerinde ay domu ve bana am
berde ta konmu bir selvi duruyordu.
* Bu kz; kumalar, mcevherlerle sslenmi
ve, cennet gibi, btn gzellikleri nefsinde top
lamt.
* Sinduht, iyde gibi dudaklarn at ve tatl
tatl konuarak Mihraba sordu:
' "Bugn naslsn ve oradan nasl geldin? K
tln eli senden rak olsun!
* "amn o, ihtiyar bal, ak sal olu nasl
adamdr? Padiahlk tahtnn m lfn ediyor, yok
sa iinde byd ku yuvasnn lfn m?
2795. Onda bir insan hu)T. var m ve nllerin
yolundan gidiyor mu?

(**)

(* ) Nsha: inden mtemadiyen Zlin mertli

ini, yiitliini, byklk ve gzelliini verekten
(* * ) Nsha: O kutlu Zl, Simrgnden bah
sediyor mu? Yz ve boyu bosu nasl?
 Mihrab, ona dedi ki: "E }, gm gsl
ve gzel yzl selvi?
"Pehlivanlkta, yeryznn l pehlivan
lar iinde hi kimse ona yetiemez.
' "Saraynn adamlar iinde, onun gibi dizgin
kullanan bir yiit yoktur.
' "Yrei, erkek bir aslan jairei gibidir; eli
de, cmertlikte, N il deryasna benzer.
"Bir taraftan tahtnn zerinden altnlar sa
arken, bir yandan da sava alannda dmanlarnn
kellelerini yerlere dker.

<*)
' "Gen, uyank, din talihli ve yanaklar er
guvan gibidir.
' " alaca zaman bir bel timsah, atnn
eyerinin zerinde de keskin peneli bir ejderha ke
silir.
* " almak iin sava alanna girdii zaman,
havaya kalkan tozlar dmann kaniyle bastrr ve
her yanma su renkli hanerler yadrr. ;
_ "Sann aklndan baka hibir kusuru yok;
kusur aryanlar, onda bundan baka bir ey bulamaz
lar.
' "Kald ki, sann akl da ona yarayor;
hatt bu san gzellii ile birok gnlleri bile
kendisine balyor!
* Rdbenin, bu szleri iitir iitmez, yanak
lar nar iei gibi kzard.
(* ) Nsha: * Her ne kadar sann rengi ak ise
de, mertlik bakmndan, bir kaplan paralyacak kuv
vettedir!
 "Z le kar duyduu sevgi ile, yrei sanki
atele doldu; yemeden imeden kesildi, btn rahat
kat.
' Sabr tkendi; akln yerine heves geti; huy
lar, detleri deiti.
Gzel szler syliyen bir olgun kiinin:
"Kadnlarn yannda erkeklerden bahsetme;
2810. ' "Kadnlarn yrei, eytann evidir; erkekler
hakkndaki szler onlar kkrtr ve hemen hileye
bavurmaa kalkrlar! sz ne kadar dorudur!
* Rdbenin, vefal ve akll, be Trk cari-
yesi vard.
Bu akll cariyelerine: "Kimse duymasn, size
bir srrmdan bahsedeceim.
"Siz benim yalnz cariyelerim deil, srdam
ve gam yoldamsmz da...
* "Talihiniz yaver olsun; hepiniz unu bilin
ki: Ben, dalgalar gklere ykselmi, kpkl bir
denize benziye Zie askm!
2815. "Benim aydn yreim, onun sevgisiyle dolu.
Gece gndz, hep onun yzn dnyorum.

(*)

' "Buna bir are bulmak, gnlm ve canm

bu dertten kurtarmak gerek!
* "Srrm sizden baka kimseye sylemedim;
siz hem efkatli, hem de dindar insanlarsnz! dedi.
* "Caryeler, padiah soylu bir kzdan byle
bir iffetsizlik duyduklar iin, arp kaldlar.

( * ) N sha: G nlm Z lin sevgisiyle dolu., u y

kunda bile onu dnm ekten geri kaldm y o k !
 Canda sklarak, hepsi de yerlerinden kalk
tlar ve ona cevaplarn verdiler.
2820. Dediler ki: "Ey, btn yreyz kadnlarnn
ba tac, bykler arasnda tannm yce kz!
"Sen, karanlkta k saan bir yzk ta
gibi, Hindistandan ine kadar herkese biliniyor ve
beeniliyorsun.
' "Yeilliklerde senin boyunca bir selvi ve l
ker yldznda senin yanaklarnn parlts yoktur!
* "Senin resimlerin; Fettuhtan ve May'dan
ta Bat padiahnn lkesine kadar, elden ele dola
yor.
* "Babasnn yanndan att bir adam koynu-
na almak istiyorsun.
2825. "Sende hi utanma denilen ey yok mu? Ba
bandan da hi ekinmiyor musun?
' "Bu auam, bir ku tarafndan dalarda by
tlm bir adamdr. Onu herkes de byle tanyor.
"Anasndan, byle yal olarak doan baka
kimse yoktur; bu ekilde doan bir insan, soylu bir
insan saylamaz.
* "Senin gibi mercan yanakl ve misk sal bir
kzn, byle bir ihtiyara istekli kmas ok tuhaf.
"Btn yeryz senin sevginle dolu. Saray
larda, hep senin resimlerin asl.
2830. "u yzn, u boyun bosun ve u salarnla,
drdnc kat gkteki gne bile seni almaya istekli!
Rdbe, bu szleri duyunca, rzgrla alev
lenen bir ate gibi parlad,
 ' Byk bir kzgnlkla onlara kt; yzn
evirdi, gzlerini kapad;
* Sonra, yine kzgnlkla kalarn atarak,
' Onlara: Ey, hayrszlar! Sizin szleriniz din
lenmeye bile demez.
2835. Gnlm bir yldza tutulduktan sonra, artk,
ayla sevinebilir mi?
Gl, amurdan stndr ama, amurla bes
lenmeye alm olan dnp de gle bakar m?
1 Cierinin ifasn sirkede bulan kimsenin,
bal derdini artrr.
' Ben ne kayser, ne n fafuru, ne de ran
padiahlarnn soyundan bir ehzade isterim.
' "Bana e olabilecek kimse; aslan pazl, as
lan omuzlu ve aslan kollu Samn olu Zldir.
2840. Ona ister yal, ister gen desinler; o, benim
canmn ve tenimin rahatdr.
' "Gnlmde, ondan bakasnn yer almasn
istemem; benim yanmda, ondan bakasnn szn
etmeyin!
"Gnlm, onu, grmeden sevdi; bu sevgiyi
kulaktan edindi.
"Ben. onun yzne ve sana deil, hnerle
rine km! dedi.
' Cariyeler, bylece, onun yaral gnlnden
gelen sesi iitip srrn anlaynca,

<*),

( * ) N sh a: ' C a riyeler, o k kzm gnln

etm ek iin , hep b irden :
 ' Hep birden: "B iz, senin candan sadk kul
larnz !
"D n ve ne buyurmak istiyorsan buyur;
nk, senin buyruundan ancak iyilik g elir! de
diler.
lerinden biri de ona: "E y, gl fidan! dik
kat et, u sz senden bakas bilmesin:
"B izim gibi yzbinlerce cariye sana feda ve
yeryzndeki btn akllar senin yardmcn olsun!
"Byclk renmek, afsunla, biiy ile gz
balamak bile gerekse,

350. * "B iz kularla uup byc olmaya alrz;

ahular gibi koar bir are buluruz.
" O padiah senin gibi bir ayn yanna geti
rir ve yanmda ona da bir yer hazrlarz! dedi.
Bu szleri duyunca, Rdbenin yakut du
daklar glmsemelerle doldu, sararm yanaklarn
cariyeye dndrerek:
"E er sen bu ii yapabilirsen, yle ulu bir
aa dikmi olursun ki
* " O , her gn, yemi olarak yakut verir ve akl
bu yemileri kucak kucak toplar! dedi.

Cariyelerin Zli Zeri grmeye gitmeleri

li5. ' Cariyeler, Rdbenin yanndan ayrlarak,

Bu aresiz derde bir are aramaya altlar.
Vcutlarn Rum kumalariyle bezediler, kh-
kllerini gllerle sslediler.
Her biri, renk ve kokuca bir bahara benze-
miti. Hep beraber, nehrin kysna gittiler.
 * Z lin karargh, o nehrin kysnda bulunu-
yordu; y ln ba ve ferverdin ay idi.
Cariyeler, ehirin bu kysnda, ZFin mae-
ralaruu anlamaya ve
2860. iekler toplamaya baladlar. Yanaklar birer
gl bahesine benziyen bu kzlarn etekleri de glle
doldu.
* Bylece gl toplamaya, Z iin adrnn
nne kadar geldiler.
' Zl, oturduu tahtn zerinden, onlar gr
d ve bu gl toplayclarn kim olduklarn sordu.

(*)

* O yiide, bunlarn, aydn canl Mihrabn

sarayndan olduklarn ve
Onlar bu gl bahesine K bildeki ayn gn
dermi olduunu, sylediler.
2865. * Bunu duyunca, Z lin yrei oynad, sevgi
sinden yerinde duramaz oldu.
Kalkt ve bir klesiyle beraber, acele acele,
suyun bu kysnda yrmee balad.
* Kar taraftaki cariyeleri grnce, Z l kolu
nu svayarak klesinden bir yay istedi.
* Nehrin zerinde bir karabatak grmt;
onu avlamak iin atndan indi.
* G l yanakl kle yay kurup da pehlivann
sol eline verdikten sonra,

(* ) Niisha: Niin, bizim gl bahemizde

byle gl koparyorlar? Bizim iznimiz olmadan bu ii
nasl yapyorlar? Bizden hi korkular yok mu?
 Kuun havalanmas iin barmaya halad;
ku havaland. Z l de hemen bir ok atarak,

Umakta olan kuu, kanlar aka aka, tekrar

aaya indirdi ve suyun yz kpkrmz kesildi.

Z l, klesine: "G it, kar tarafa ge, o ka

nad krk kuu bana getir! dedi.
Cesur kle bir kaya binerek kar tarafa
geti ve cariyelerin yanma gitti.

' Cariyelerden biri, A y Yzl Rdek adn ta

yan bu kle ile konumaya balad.

2875. Ona: "B u , n peinde koan, aslan pazl,

fil gvdeli yiit kimdir ve hangi milletin padia
hdr?
"Y a y la oku byle onun gibi baka kim kul
lanabilir ve hangi dman onunla boy lebilir?
* "B iz , yayla oku bu kadar ustalkla kullanan
ve bundan daha yakl bir atl grm edik! dedi.

* Bu szleri duyunca, o ay yzl kle, dudak

larn srd ve: "Sakn, padiahn yannda da byle
syliyeyim dem e! .
* " O , amn olu ve Nim ruz lkesinin padi
ahdr. Btn padiahlar onun menkbelerini anla
trlar.

2680. "Felek imdiye kadar byle bir binicinin s-

tnde dnmemi ve zaman bu kadar nl bir pehli
van grmemitir! dedi.
Cariye gld ve o ay yzl kleye dedi ki:
Byle syleme;
* Mihrabn saraynda yle bir ay var ki, senin
padiahndan daha gzeldir.
 ' "Boyu nara, teni de fildiine benzer; Tanr,
onun bana miskten bir ta koymutur.
"Gzleri kara, kalar yay ve burnu da g
mten bir kalem gibidir.
2885. "A z, dertli bir adamn yrei kadar dar;
khkllerinin ular, ayaa vurulan zincirler gibi
kvrm kvrm;
* "Gzleri, uykulu gibi szgn; yz gzel
likle, yanaklar llelerle, salar da miskle dolu.
* "A z o kadar Sar ki dudaklarnn arasndan
nefes bile samaz; yeryznde onun gibi bir ay
daha yoktur!
"Biz ta Kbil elinden Zbil padiahnn ya
nna kadar geldik ki,
"Onun yakut dudaklar ile Sam olunun du
daklarn birletirelim!
2890. * "Z lin Rdbe le birlemesi, ok yerinde
ve ona ok yaraacak bir itir!

(*)

* Kle, cariyelerden bu szleri duyunca, ya

naklar yakut gibi kzard.
' Gzel yzl kle, cariyelere: "Parlak gne
in ayla birlemesi uygundur.
"Felek onlarn, birlemesini kararlatracak
olursa, ikisinin de gnlne bir sevgi verir.
"Y o k eer birlemelerini istemiyecek olursa,
bunun zerinde konumak bounadr, onlar muhak
kak birbirinden ayrr.

( * ) N lish a: * C ariyelerden her b iri, sra ile R -

d b e nin g zelliin i a a vurdular.
2895. "O ; iki gnl birbirine gizliden gizliye ba
lar, fakat birbirinden aktan aa ayrr. Onun t
resinde byle.
"Einden temizlik ve drstlk bekven
mert bir kimse, onu herkesten sakl bir yerde ve ra
hat iinde bulundurmal.
"Kzn yoldan kmamasn istiyen bir kim
se de, onun kt szler iitmemesini salamaldr.
' "Kulukaya yatm, kanadlanm yumurtalarn
zerine rtm dii bir doana, erkei:
"Bu yumurtalardan bir yavru karacaksn,
onu babann tohumunu tayan yumurtadan karma-
lsn! demitir.
2900. Kle gler yzle dnnce, amn olu nl
Zl ona:
(*)
' "O sana neler syledi ki byle glyorsun?
Gm dilerin meydana kii.. dedi.
* Kle iittiklerini anlatnca, Zlin yrei
dinleti ve
* O ay yzl kleye dedi ki: "abuk git, o
cariyelere syle de,
"G l bahesinde biraz daha kalsnlar ve bah
eden yalnz gl deil, mcevher de gtrsnler.
2905. * "Hemen saraylarna dnmeleri doru olmaz;
nk onlarla gndereceim gizli bir haberim var!
* Derhal haznesinden altnlar, paralar, mcev
herler ve altnla dokunmu be trl deerli kuma
getiritti.

(* ) Nsha: O, seniJbr Bana

hemen syle:
 (*)

Klelerine: "Bunlar onlara gizlice gtrn,

kimseye bir ey sylemeyin! dedi.
' Kleler, paralar ve mcevherlerle ve tati
szlerle, o ay yzl be cariyenin yanma gittiler ve
' Altnlarla mcevherleri, Pehlivan Zl-i Zer
adna onlara verdiler.
2910. Kzlardan biri, ay vzl kleye: "Bir sr, hi
bir zaman sakl kalamaz;
* "Meerki, iki kii arasnda kalm olsun...
Onu bilenlerin says ikiyi geip de , drt oldu-
muyud, o artk gizli kalamaz.
* "Sen padiaha syle; eer bir srr varsa bize
sylesin! dedi.

(* * )

Cariyeler arasnda: "Erkek aslan, ite

imdi tuzaa dt. .
"Rdbenin de, padiahn da istedikleri ye
rine gelmi oldu; hayrl olsun! dediler.
2915. * Padiahn hazinecisi ve bu ite klavuzu olan,
kara gzl adam geri gelerek,
* O gnl okayc kzdan iittiklerini, gizlice,
ona syledi.

(* ) Nsha: ' Padiahlara yaraan mcevherlerle

dolu bir kutuya, kendi kulandan kard kpelerle
* Padi|^Jfi.Minuihrin iki yzn, o kutlu ve
ay yzl- giiz iin seip ayrarak, koydu.
( * * ) Nifiha: * fijylece, Zlin, Rdbe nin sev
gisi 41e rahatn kaybettiini anlaynca,
 Padiah, Kabil elinin gneine erimek- mi
diyle, kalkt gl bahesine ve Kabilli kzlarn yanna
geldi.
O peri yzl ve gl yanakl -'kzlar gelip onun
nnde eildiler.
Padiah; o selviye benziyen Rdbenin y
z, boyu bosu,
Konumas, dncesi ve akl hakknda on
lardan bilgi istedi.
* Onlara: "Bunlar bana birer birer syleyin.
Fakat, dorusunu syleyin!
* "Syledikleriniz dora karsa, yanmdaki
erefiniz de artar.
' "Y o k , eer doruyu sylemediinizi sezecek
olursam, hepinizi fillerin ayaklar altnda inetirim!'
dedi.
' Bunlar duyunca, kzlarn yzleri kzard.
Eilip, padiahn nnde yeri ptler,
* Aralar nda, yaa kk olmakla beraber,
Zti nnde cesaretle konuabilecek birisi vard.
Dedi ki:
"Yeyzndeid byk ve deerli nsanlardan
domu hi kimse yoktur ki,
* "Y z, boy bos, temiz yreklilik, bilgi ve d
nce bakmndan Sam gibi;
* "Y ine boy bosa aslan pazl olmak bakmn
dan da ey cesur ath senin gibi;
"nc olarak da, gzel yzl, renkli ve
misk kokulu olmak bakmndan da Rdbe gibi ol
sun!
' "O , bandan ayana kadar, glden ve ya-
 seandendii; yr, fak sdvmin zerinde domu,
Sheyl yldzna benzer.
' "Yriinden arap styor, salarndan misk
salyor sanrsn,
' Gm gibi parlak bandan gl gibi yanak
larna doru, salarndan yaplm bir pusu kemendi
sarkar,
"Bandaki salar, misk ve amberden rl-
mtr; vcudu yakut ve mcevherlerle parldar.
'* "Salarnn ve khkiUlerinin ucu, miskten
yaplm, kvrm kvrm bir zrh gibidir.
3935 , * " inde hile yle bir gzele raslyamazsn;
ayla lker yldz bile onu beenirler! dedi.
* Padiah, bu cariyeye, yumuak bir sesle, tatl
ve scak szler syledi.
* Dedi ki: yle ise, ona yakn olmann are
si nedir? Bana syle!
* "nk gnlm onun sevgisi ile dolu.. B
tn istediim, onun yzn grebilmek...
* Criye: "Eer buyruun olursa, biz hemen
koup o dzgn setvi boylunun yanma gidelim;
2940. * "Yeryz pehlivannn dncesini, yzn,
szn ve aydn canm anlatarak
* "O nu kandralm; her eyi olduu gibi sy-
iiyeltm; bizce, ortada uygunsuz olan hibir ey yok!
"Onun misk kokulu bauu tuzaa drp,
dudaklarm Sam olunun dudaklariyle birletirelim.
"Padiah da, kemendini alarak, onun yksek
saraynn duvarna gitsin;
* Onun tuzana kemendinin halkasn tak
sn; bylece, aslan, kuzuyu avlayarak sevinsin!
 ' "Bak, o zaman, senin iin ne kadar iyi ola
cak! Bu tlerimiz senin saadetini ve rahatm art
racak! dediler.
O gzel kzlar gidince, Zl de dnd. F
kat, o gece Zle bir yl kadar uzun geldi.
* Ellerinde ikier gl dal olduu halde o
glizel kzlar sarayn kapsna geldikleri zaman,
* Kapa yle bir bakarak onlarla dmee,
ar szler sylemeye koyuldu.
Onlara, kzgnlkla: "Kkten, niin byle
vakitsiz dar kyorsunuz? Ben, nasl oldu da ka
bildiinize ayorum. dedi.
2950. * Bunun zerine kzlarn da can skld. On
lar da ona karak karlk verdiler. Dediler ki:
* "Hem, bugn mstesna bif gn deil; hem
de, gl bahesine uursuz bir dev gelip girmi de
il.
* "Balar geldii iin, biz de gl bahesinden
gl, yerlerden smbl dal koparmak istedik.
' "Gl toplamaya da, ay yzl Rdbenin
buyruu ile (gittik.
"Dikenlerin arasndan gidip gl topladmz
halde, sen ne halkla bize byle szler sylyorsun?
2955. Kapc: "Bugn, byle iKek* yapmann sras
deil.
* "Komutan Zl, Kabilin kapsnda bulunu
yor; yeryz onun ordugh ve ordusiyle doludur.
"Hi, Kbil padiahnn, atma binip saray
dan ktn dnmyor musunuz?
* "O, her gn Zlin yanna gidip geliyor;
onlar birbirleriyle pek candan dostturlar.
 "Eer sizi byle ellerinizde gllerle darda
grecek olursa, hepinizi yerlere serer.

2960. ' "Salkn bir daha Mkten dar akaym de

meyin ve bir dedikoduya da yol amayn! dedi.

' Sonra, bu gzel kzlar kke girdiler ve otu

rup Rdbeye btn sakl eyleri ylece anlattlar:

"Biz, imdiye kadar, byle aslan (* ) gibi

insan grmedik; yanaklar gl gibi krmz, yz ve
salar da beyaz... dediler.
Rdbe bunu duyunca, onun yzn gr
mek umuduna kapld ve yrei sevginin ateiyle
yanmaya balad.
Kzlar, getirdikleri altnlar ve mcevherleri
nne koydular. Rdbe, Zl hakknda renmek
istediklerim onlardan sordu:

2965. * "Anlatn, amn olu ile ne yaptnz Onun

byle nn iitmek tense, yzn grmek daha iy,
deil m i? dedi.
* Rdbe ile konumak frsatm elde eden peri
yzl kzlar, bn soru zerine, deta birbirleriyle ya
rrcasna sze baladlar:
* "Z l, btn yeryznn bir tek binicisidir!
Onun, Auuut nl ve anl bir insan daha yofetur*
* "Selva gibi dzgn boylu, batan ayaa padi
ahlar gibi ssl ve atafatl,
* "Boylu boslu, gzel kokulu, gzel renkli,
ince belli, geni gsl, binici yapl bir insan..

( ) Nsha; Aslan yerine gne .

 "Gzleri nergis biimli ve su renkli, dudak
lar mercan ve yanaklar da kan gibi krmz.
* "E li ve bilei erkek aslann eline benzer;
kendisi de akll, mbit yrekli ve padiahlar gibi
azametlidir. !
* "Salar batanbaa bcya ama bu, onun <u>,
bir kusur deil, bir gzellik.
* " O cihan pehlivannn yzne dklen bu
salar, erguvan renkli bir gln zerine- geirilmi
gmten bir zrha benziyor,
* "nsan bu hali grnce, onun salarnn mu
hakkak beyaz olmas gerektiini, byle olmad
takdirde bakalarnda bir sevgi uyandramyacau
sanr.
2975. * "Biz, ona, seni grmesi imknnn bulundu
unu da mjdeledik; bizden ayrlrken, yrei bu
umutla dolu idi.
* "imdi sen, onu konuk olarak armak iin
bi are ara, bul da bize yeniden buyur, gidip ona
haber verelim I'* dediler.
* Selvi boylu Rdbe, cariyelere: 'Sizin sy
ledikleriniz birbirini tutmuyor.
* "Simrgun besledii, ihtiyar bal ve irkin
yzl Zl,
* "imdi de erguvan renkli, selvi boylu ve
gzel yanakl bir pehlivan oldu.
2980. ' "Tuttunuz, ona benim yzm tarif ettiniz,
anlattnz ve sonra da bu szlerinizin karl ola
rak da ondan bir mkfat istediniz! dedi.
* Fakat, bu szleri sylerken, Rdhenin du
 daldan glmsemelerle doluyor, yanaktan nar iei
gibi kzaryordu.
* Bu bayanlar bayan, bundan sonra, cariyele-
iaden birine; "Hemen git,
' "B u gece u mjdeyi ona gtr, syle ve
omm verecei (karl da dinle!
"O na: dilediin oldu; hazrlan ve batanbaa
gzellik olan o ay grmee gel! de dedi.
29S?. "Cariye de ay yiizl Rdbe'ye: ''Artk seti
bu i iin gefeiken eyim kam la!
' "T a o n , dileini yerine getirdi, sonu hayrl
olsun! dedi.
* Rdhe, btn akrabasndan gizli olarak ve
hemen ileri yoluna koydu. j
* Rdbenin bahar gibi gzel bir evi vard.
Bunun btn duvarlar, kahramanlarn resimleriyle
sslenmiti,
* Evi in kmmjlariyle sslediler, altn tabak
lar hazrladlar;
2990. ' arap, misk ve amberi birbirlerine kartr
dlar, yerlere akik ve zebercet dtler;
* Bir yana meneke, gl nergis ve erguvan, bir
yana da yasemin ve susam satlar.
* Altm ve firuze kadehlere parlak ve sf gl
suyu doldurdular.
O gzel kzn evinden kan gzel kokular,
gnee kadar ykseliyordu.

Z H in Rdbe nin yanna gitmesi

* Parlak gne kaybolunca, sarayn kapsn

kapayarak, zerinden anahtar aldlar.*
2995. * Beri yandan da cariye, Sam olu Destanm
yanma gitti ve ona: "Haydi iin oldu, yola k!
dedi.
* Bunun zerine komutan Destan, tam ken
dine e arayan bir erkek gibi, saraya doru yola
kt.
' Kara gzl ve gl yanakl Rdbe, onu bek
lemek iin, dzgn bir selvinin tepesinden yksel
mi bir dolunay gibi, dama kt.
* amn olu Destan atnn zerinde gr
nnce, bu nl ve anl kz,
* Dudaklarm ap ona: "H o geldin, ey er o
lu er delikanl, ho geldin!
3000. ' "Yeryzn yaratan Tanr seni kutlasn ve
u dnen felein srt ayaklarnn bast yer olsun!
' "Byiece, ben kulunun yrei de sevinle
dolsun! Sen batan baa, bana anlattklar kadar
gzelsin!

(* )

' "Sarayndan' buraya kadar yaya geldiin iin,

o mbarek ayaklarn incindi.. diye sesledi.
' Komutan sarayn damndan gelen bu sesi du
yup oraya baknca, o gne yzly grd.
* O mcevherin parltsiyle sarayn dam nur
iinde kalm ve yer onun yanaklarnn aksiyle kp
krmz yakuta dnmt.
* Zl, ona karlk verdi, dedi ki: "Ey, ay yzl
&
(*) Nsha; Karanlk gece senin yznle ay
dn olsurij (fihann gnl senin kokunla ferahlad,.
 gzel! Benden sana selm ve felekten de aferin ol
sun!
"Ben nice geceler gzlerimi Simk yldzna
dikerek heyecan iinde,
"H er ktlkten uzak olan Tanrya, senin
yzn gizlice bana gstermesi iin yalvardm.
"imdi, senin sesini iitmek bu tatl ve naz
l szlerini duymakla sevin iindeyim,
"Birlememiz iin bir are bul! Sen damda,
ben sokakta... byle asl olur? dedi

3010. * Komutann bu szlerini iitince Rdbe, he

men, bann gece gibi kara salarn zd ve on
lar, yeryznde hi kimsenin grmedii, miskten
yaplm bir kement haline getirdi.
' Salar gerdannn zerine tel tel ve bir y
lan gibi kvrm kvrm dklmt,
Rdbe, salarndan yapt bu kemendi sa
rayn damndan sarktarak, ta aaya kadar indirdi.
' Sonra, ona damdan seslenerek: "E y pehlivan
olu pehlivan! dedi.
* Haydi, belini bala. O aslan gibi gsn
ap, padiahlara yaraan penelerini uzatarak
3015, "u salarmn ucundan tut! Onlar, senin
emrine hazrdr..
* Zl, o ay yzlye bakt. Onun bu szlerine
ard, kald.

( * ) Niishai Bu szlerine yerine Yziin ve

san .
 Kendi elleriyle yapt bu miskten kemendi
ylesine okayp pt ki dudaklarnn sesini yavuk
lusu Rdbe bile duydu.
' Zl, ona: Senin teklifin doru deil. Byle
bir gnde gne bile kararmal, k salmamak.
' "nk bugn, benim, yrei sevgi ile yara
lanm bir kzn ruhuna el attm ve bu yaral y
ree ucu sivri bir ok sapladm gndr! dedi ve
3020. * Klesinin elinden bir kement alarak ona bir
ilmik yapt. Ondan sonra, hibir ey sylemeden,
frlatt att.
Kemendin halkas, sarayn atsnn ucuna
geip dmlenince, Zl de aadan yukarya trma
nverdi.
' Damn zerine knca, peri yzl Rdbe
hemen yanma gelerek, ona sayglar gsterdi.
O zaman Destan da onun elini eline ald;
ikisi de sevin iinde ve elele, sarho gibi gittiler.
* Rdbe, saltanat aacnn yksek bir dal
olan Z lin eli elinde olduu halde, aaya indi.
3025. ' Yine beraberce, altnlarla sslenmi olan sa
raydaki o padiahlara yaraan meclise geldiler.
* Buras, nur iinde ve donanm bir cennetti;
huriler nlerinde ve ayakta hizmet ediyorlard.
Zl-i Zer, Rdbenn o gzel yz, salar
ve ss karsnda arp kald.
* Bilezikler, gerdanlklar, kpeler ve sair m
cevherler ve ok ar kumalardan yaplm elbise
ler iinde Rdbe, baharda, ieklerle bezenmi bir
baheyi andryordu.
 i ! Yanaklar yeillikte alm llelere benziyor
ve salar bklm bklm dklyordu.
3030. Zl, padiahlara yaraan bir byklkle, o
ay yzl Rdbenin yanma oturdu.
* Khba tarznda bir haner kuanm ve
bana kmz yakuttan bir ta giyiniti.
* Onu grnce, Rdbenin sabr elinden gitti;
arasra ona kaamak bir bak frlatyor,
Onun boyunu, bosunu, kollarn, btn g
zelliklerini gzden geiriyordu. Zl o kadar kuvvetli
idi ki, sert bir ta grz ile br diken paras gibi
krard.
* Onun, ruhu aydnlatan yanaklarnn parlt
ln a baktka yrei daha ok yanyordu.
3035 . l* Zl, muttasl, bir yandan arap iiyor bir
yandan da onu pp kokluyordu. Tabi, yaban eei
avlamam aslan olur mu hi?
Komutan Zl, Rdbeye: "Ey, gm g
sl ve misk koikulu selvi!
1 * "Minuihr, bu maceramz duyacak olursa,
memnun olmaz!
* "Neriman olu Sam da kzar ve elini kald
rarak benim zerime yrr.
* "Fakat, gzmde canmn ve tenimin hibir
deeri yok! Ben, onlarn ikisini de hor grr, ica
betlerse lr ve kefen de giyinirim.
3040. * "Sana verdiim' szden dnmiyeceim hali
knda, adaletli Tannmn zerine yemin ederim!
"Onun huzurunda durur, kendisine tapanlar
gibi ona ver, ona kreder,
 Ve bylece, amn ve yeryz padiahnn
yreindeki kini gidereceini umanm.
* "Yeryzn yaratan Tanr, belki benim bu
szlerimi ve dualarm iitir ve sen de herkesin
nnde benim eim olursun! dedi.
* Rdbe de karlk olarak: Ben de, dini ve
iman yartan Tanrnm zerine yemin ederim! dedi.
' "Yeryzn yaratan Tanr, szlerimin ahidi
olsun! Bana, senden bakasnn hkim olmasn iste
mem,
' Sen, ki cihan pehlivan, ta, hazine, n ve
byklk sahibi Zl-i Zersin...
* Bylece, birbirlerine olan sevgileri karlkl
olarak artt; akllan kendilerinden uzaklam ve
arzular galebe alm olanak,
* Sabahladlar. Gn alrken, padiahn ad
rndan davul sesleri ykseldi.
j '* Bunun zerine Z il, o ay yzl ile vedalat
ve onu kucaklad.
* kisi de, kirpikleri yala dolu olarak, gnee
doru dndler ve ona:
' Ey>, btn lemin ! Biraz daha sabrl
ol, byle birdenbire doma! dediler.
* Bundan sonra Zl, kemendini yukardan aa
ya arlatarak bahtiyar einin sarayndan tekrar
yere ind.

Z l in R dbe meselesi hakknda muhitlere

danmas

* Parlak gne dalarn arkasndan ykselir

ken, pehlivanlar alay halinde geldiler,
 * Padiah saraynda ziyaret ettiler ve dnp
ilerinin bana 'gittiler.
3055. * Komutan Zl bir dveti gndererek byk
Ve akll adamlar,
* Muhitleri, tecrbeli vezirini, pehlivanlaruun
ilerigelenlerini ve olgun kimseleri
* Yanna artt. Hepsi, akl ve tecrbe ile
ykl olarak, pehlivan Zlin yanma geldiler.
* Samm olu Destanm dudaklar glmseme
ler ve yrei de emellerle dolu idi.. Azn heyecanla
at ve sze balad.
* nce, yeryznn sahibi T an n y verek,
muhitlerin yreini uyandrd ve

3060. * Onlara: "Yreklerimiz, adaletli ve kutlu Tan-

ftfim korkusu ve umudu ile dolsun!
* Gnei, ay dndren ve iyiliin yolunu
gsteren odur!
* "Gece, gndz onu vmek, ona kretmek ve
nnde eilmek gerek,
* "Yeryz onunla durur; her iki dnyann
da adaletli Tanrs odur!
* "Bahar, yaz, gz getiren ve asmaya zm
verdiren de Odur.
3065. "Onu, bir mevsim, renkler ve kokular iinde
taptaze yapar; bir mevsimde de solgun ve perian
hale getirir..
'* "Kimse, onun buyruundan dar kamaz;
onun buyruu olmadan bir karnca bile ayan ata
maz.
' "Yer)'rndeki yaratklarn remelerini an
 cak onlarn iftlemeleriyle salamtr; nk, ei
olmyan, tek cinsten bir yaratkla reme olmaz.
I * "A d aletli ve etkin T a n n dan baka, esiz
olan yoktur; onun ne bir ei, ne de bir yardmcs
vardr.
* "Sen, bu srlan u yce gkten ren! Y e r
yz, batanbaa byledir.

;07O. ' "Yeryz insanlarla bezenmitir ve her e

yin deeri onunladr.
' "Yeryzndeki yaratklar ift olmasayd, her
eyin kuvveti kendisinde sakl kalr, ortaya ikmazd.

"B ir de biz, Tanrnm dinine ve kanununa

uyan hibir delikanlnn esiz olduunu grmedik,

' "nc olarak, bir insanin soyca ne kadaer

byk olursa olsun, esiz yaad takdirde hoyrat
olmas, bir ktlk olarak gsterilebilir.
' "B ir dnya pehlivan iin, yreinin bir ev
ltla sevin iinde kalmas, ne kadar iyi eydir!

3075. ' " ld zaman, ocuunun sayesinde, yeni

den hayat bulur;
* " ocuu sayesinde, yeryznde ad kalr;
u, Z lin olu., u, amn olu., diye herkes onun
adm anar. (
* "Bylece, onun tac ve taht da sslenmi,
aydnlanm olur; len babann ad gitse bile, olu
sayesinde taht kalr.
* ite, kendi bahemin de gl ve nergisi
olan, size anlatmak stediim ey budur!
* "Y re im tasal, ak lm kayp., bu derdin
derman ne oldun siz syleyin! (
3080. ' "Gneim artk Mihrabn saray, dnen gk
lerim de onun topradr.

(*)

* "Gnlm, Sinduhtun kzna boyun edi. N e

dersiniz, Sam bu ie raz olacak m ? i

* "Padiah Minuihr bunu duyunca, genlie

yaraan ilerden mi sayar, yoksa bir su olarak m
karlar,
* "Kk olsun, byk olsun, kendisine e
ariyan bir kimse, Tanrnn dinine ve tresine uymu
demektir.
* "Hibir akll kimse, bunun zerinde mna
kaa etmee limm grmez; nk bu, dinin gs
terdii yoldur, ayp saylacak bir i deildir.
3085. * "H er eyin sonunu grebilen mbitler ne
dnyor ve aklllar bu ii nasl gryorlar? dedi.
Bunlar duyunca, mbitlerin ve olgun kii
lerin dudaklar baland; sz, akllarnn aznda
kald, hi kimse bir ey syliyemedi.
* nk Dahhk, Mihrabm byk babas idi
ve padiahn yrei ona kar fke ile dolu idi.
* Zehirle baln birbirine kartrlabildiini
gren olmad iin, hi kimse ona bir ey syliye
medi,
* Komutan onlardan bir sz alamaynca, bu
sefer kzd ve ortaya baka bir dnce att. Dedi ki:

(* ) Nsha: * u gnlm, Mihrabn kzm

seti. Onun sevgisi ile gzlerimden ya dkyorum,
3090. * "B en biliyorum, siz bu ii incelerseniz, so
nunda beni sulu karacaksnz!
"Fakat, kendi heves ve isteklerine uyanlar
herkesten ok sitem iitirler.
* "Oysaki, siz bana bu hususta klavuzluk eder
ve iine dtm bu ba zer, beni kurtarrsanz,
"B en de size, bu yeryznde hibir byn
kklerine yapmad
* iyilii, doruluu ve adaleti yapar, size eri
ebilecek btn ktlklere kar kovarm !
3095. * Bu szler zerine, mbitler karlklarn ha
zrladlar; onun saadetini dnerek:
* "B iz , hepimiz senin kullarnz! Fakat, bu
meselede ardk, kaldk.
' "B yle bir iten tr, bir kimsenin deeri
ne artar, ne de eksilir; bir kadn yznden padia
hn erefine bir zarar gelmez.
' "A n cak u kadar var ki, Mihrab seninle ayn
derecede deildir. Fakat byk adamdr, pehlivan
dr, deerlidir.
"H e r ne kadar Araplarn padiah ise de,
ejderlerin soyundandr.
3100. * "Senin iin yaplacak ey, o parlak dn
cenle ve uygun bulacan ekilde, pahlivan ama bir
mektup yazmaktr.
* "Senin akln bizimkinden stn, dncele
rin de bizimkilerden dorudur.
' "B elki Sam da padiaha bir mektup yazarak
dncelerini bildirir.
' "M inuihr, birnci amn sznden kmaz
ve bu g bylece kolaylam olur. dediler.
 Z l in, m ektupla am a olaylar biidrmssi

' Komutan Zl, bunun zerine, ktibi yanna

a/tarak, dlu yreini ap dlkt.
3105. * Ona, ama mjdeler, selmlar ve haberlerle
dolu bir mektup yazmasn buyurdu.
nce, yeryzn yaratan adaletli Tanry
vp ona kr ettikten sonra, yle devam etti:
" O yle bir Tanrdr ki, sevin de ondan
gelir, kuvvet de.. Merihi, oban yldzn, gnei,
* "Var, you yaratan hep O dur. Biz birtakm
kullarz, tek Tanr O dur!
* "Onun selmeti ve iyilii, kl ve tolga ss
Neriman olu Samm zerine olsun!
3110. * "O Sam ski, tozun topraa kart sava ala
nnda at oynatarak akbabalarn yiyeceini salar.
* "Sava srasnda frtnalar kopanr ve bulut
lardan ikan yadrr!
"Padiahlara altn ta ve kemer balar, pa
diahlar altn tahtlara oturtur.
* "Gsterdii yiitlikle hnerlerine hnerler
katm, hnerden yana herkesin stne ykselmitir.
* Sava srasnda Sam gibi bir er yeryzne
imdiye kadar gelmedii gibi, imdiden sonra da
onun gibi bir binici gelemez!
* "B en , onun bir kuluyum... yreim ve cann
onun sevgisiyle doludur.

"O , anamdan nasl doduumu ve bama na

sl hakszlklarn geldiini bilir.
 * Bafe&tn kumalar ve ipekler iinde rahat ra
hat yaarken, Simrg de faeni Hiat dalarna gtr
d.
<*)
" '''Ben, orada Simrg'im beni avlamasn ve
yavrulan. arasna katmasn bekledim.
* "Rzgrlar derimi yakyor, zaman zaman, toz
ve toprak gzlerimi ikapyoKu.
* ''Adm amn olu idi ama, babam tahtnda,
otururken,, ben Simrgn. yuvasnda yayordum.
"Tanr byie iusmet ettikten, sonra, ben de
byle yaamak zorunda idim.
* "B ir Idmse, gklere biie usa, yine. Tanrnin
buyruundan, darya kamaz!
* "Bir kahraman; dileriyle srarak bir mz
ra ezehilse, sesiyle aslann derisini atlatsa ve
* "Dileri de demircinin rs kadar salam ol
sa bile, yine de Tanrnn buyruuna boyon emee
mecburdu?!
* "Bam a yle bir i geldi, ki onu herkese-
ap sylemek olmaz.
* "'Attcafc, bafeam istedii kadar kahraman veya,
erkeik bir ejder olsun, w henz, kk olan, olunun,
srrn dinlemelidir 2
1 "Ben, Mifeab'a iazna duyduum sevgi ile-
alyor, kzgn hir atein zerindeki kebap gibi ya
nyorum.

( * ) Niisias * Ben o yuvada Mr esir gibi ya-,

yor ve st yerine kan iiyordum,
* Gnlm kederli, yzm solgnudo ve btn ml-,
dimi Simiige baauatsa.
 "Geceleri yldzlar arkadam... alamaktan,
drt bir yanm denize dnd...
' " ektiim strapla o hale geldim ki herkes
benim halime alyor.
3130. * "Yreimin bu kadar ac ekmesine ramen,
yine senin buyruundan dar jlkmay azma bile
almam.
' "Yeryz pehlivannn buyruu nedir? Ben,
canm bu dertten ve beldan Ikurtarmak iin, ne ya
paym?
' Komutan, mbitlerin, gizli bir yerden ka
rlan mcevherlere benzer szlerini de dinledi.
"Babam, sznden ve yemininden dnmive
ceini bana vadetmiti. Herhalde izin verir ve
* "Ben de Mihrabm kzm dine ve treye uy
gun olarak kendime e edinirim.
'3135. ' "Babam herhalde hatrlar ki, Tanr bent ona
tekrar balad ve
* "Beni Elburz dandan tekrar getirdikleri
zaman, herkesin nnde,
* "Hibir isteimi reddetmiyeceini vadetmi,
ve sz vermiti. Benim gnlm, imdi bu sze ve
yemine baldr!' dedi.
Bir atl bu mektubu ald ve Kabilden Azer-
gesb gibi hzla ve atla ama gitti.
* Zl, ona yle buyurmutu: "Eer bindiin
at yolda der kalrsa, sen br an bile yolundan kal
ma,
"Hemen teki ata bin ve byleee amn hu
zuruna kana kadar yoluna devam et!
 tl, bu buyruu alr almaz, kendisi rzgra
ve akndaki at da elie dnd.
' Grksrna yaklat zaman, komutan onu
uzalktao gdiiu
* Kendisi; bir dam evresinde, vahi hayvan
lar avnda idi.
* Etrafndaki gn grm atllara yle dedi:
* "te, b ir Zbtstan atna binmi KbilIi bir
eli,
" 'Bu muhakkak, Zlin elisi olmal... onun
iin, nce, omm. haberini sormal.
"Oodan, Destan, ran ve padiah hakknda
bilgi almak gerek.
* O srada atl, elinde o nl padiahn mek-
iubiyie, Saram yam aa vard.
* Afimdao fdi, yeri pt ve yeryzn yara
tan, Tamrya tmip ona krde bulundu.
* Sam ona baz somlar sorduktan sonra mek
tubu ald. Eli de lzumlu haberleri verdi.
Komutan, zerinde bulunduu dan srtn
dan aai metkeo, mektubu at.
Destaom yazd szleri birer birer okuyun
ca o ld u a yesde rengi att; hem can skld, hem
de &id,
Des& n'tn istei houna gitmedi; komutan,
obb bafca felt yaradlta sanyordu.
* Kendi kendine: "Yaradlna yaraan dn
celeri, jaih&yei, ortaya kmaa balad.
* "B aytiks vahi b ir ku olan b ir insann,
gnfeue telekten, istei elbette byle bir ey o lu r!
dedi.
 "Avdan eve dnnce, zug uzun dncelere
vard.
* inden: "Eer ona: dndn dora de
il, byle uygunsuz bir i yapma aklm bana al!
desem,
* "O na verdiim sz ve ettiim yemini tut
mam olacam. Sznde ve yetniniode durnuyaa bir
'kimse ise, ne Tanrnn ne de halkn gz nde iyi bir
insan saylamaz.
' * Yok, tutup da ona: ptSd, ok i p dnm
sn, aklna eseni yap! desem,
31-60. "B u sefer de, bir kuun bytt bu o
cukla ei olacak olan o dev azmdan nasl b ir d
ln ortaya kacam da dnmek gerek!" diye
dnd.
Bu dncelerden, nihayet, ta iip ard
ve uykuya dald; fakat, uykusunda da bir trl ra
hat edemedi.
* Bir insann karlat i ne kadar g olursa,
onun gnl de o kadar zgn, vcudu da o kadar
rahatsz olur.
Oysa iki T a n n nm uygun grd ihir i, hi
dnmee lzum (kalmada, kendiliinden hemen
oluverir.

amn, zar in {i i$ht n ttH Im d a ^ a m

* Sam, ujfcudan kalanca, btn muhitlerden
ve akll (kiilerden bir kurultay toplad ve
3165, * Onlara, bu iin neye varacaim sordu:
* "Su ile ate gibi i d unsuru birletirmee
kalkmak, -.aslndan, bir ktlk olur.
 * "Bunlar birletirmek, hesap gnnde bile,
Feridunla Bahhkin dmeleri gibi bir sonu
verir.
* "Siz yldzlara bakp kaleminizin ucunu me
sut bir noktann zerine yerletirdikten sonra, gelip
bana karlnz bildirin! dedi,
Yldza bakclar, uzun uzadya; gkteki yl
dzlardan bu srr renmee uratlar ve
5170. * Nihayet rendiler. Bu baarlarndan duy
duklar sevinle dndler.
lerinden biri, Neriman olu ama dedi ki:
"E v altn kemerli pehlivan!
* "Mihrabm kz ile Zle mjdeler olsun!
bunlar, birbirlerine mesut birer e olacaklar.
"B u iki erdemli eten de, azgn fillere ben-
zyen bir ocuk meydana gelecek ve mertlik kemerini
beline balyarak,
* "Klc ile btn dnyay nnde edirecek,
tahtn bulutlarn zerine kuracak,
3175. * "Yeryznden kt insanlarn kkn kaz
yacak, onlara yeryznde snacak bir ukur bile
kalmyacak.
"N e Seksar brakacak, ne de Mazenderan !
Ar grz ile yeryzn temizliyeeek.
* "Ondan, Turana ok zarar gelecek, rana da
iyilikler getirecek.
* "Dertlilerin foam dinlendirecek, sava (**)
ve ktln kaplarn kapyacak.

<*)

( * ) Nsha: Sava yerine Mihnet .

 ' "ranllar btn mitlerini ona balyacaklar
ve sana da onun mjdesini getirecekler.
3180. ' "Onun sava alanlarn ineyen atnn ayak
larna, sava kaplanlar gelip yzlerini srecekler.
"O nun padiahlk zaman, herkes iin, mesut
bir zaman olacak ve o zamann kendisi bile onun
padiahlna taslad iin vnecek.
' "Rum da, Hintte ve randa mhrlerin ze
rine onun ad kazlacak!
Sam, yldza bakclarn bu szlerim duyun
ca, sevindi, gld ve onlarn sayglarm kabul etd
ve
* Onlara, kederini dattklar iin, saysz al
tn ve gm armaan etti.
31S5. Bundan sonra, Z lin elisini yanna arta
rak, onunla konutu ve
* Ona: "Sen, Z le gzellikle syle; onun bu
isteinin kabul edilebilecek bir taraf yok!
' "Ancak, ben nceden ona verdiim sz tut
mak isterim. Hakszlk etmek iin, bahane aramaa
kalkmak doru bir ey olmaz.
* "Ben, imdi atma binip bu sava alamadan
ayrlarak, ordumla beraber, rana gideceim.
' "Bakalm, orada, padiah ne buyuracak ve
Tanr da bu hususta ne takdir edecek? dedi ve
3190. Eliyi, kendisine birok paralar verdikten son
ra: "kalk, hemen git, vakit kaybetme! diyerek yola
kard.
' Sam, eli ile vedalamas bitince, kendisi de
yola kt. Hem komutan, hem de ordusu bu gl
n bylece zlmesinden memnundular.
 Giksrndan bin kii yakalayp baladlar;
yaya olarak ordunun arkasndan srkleyip gtr
dler.
Karanlk gecenin yans getikten sonra, ova
dan binicilerin ve
adrn aralndan da davul ve borularn
sesleri ykseldi
195. Sam, rana doru yo!a karak, ordusunu e
kip Dcfcistana gtrd.
' Eki de, parlak bir talih ve kutlu bir haberle
Zlio yanna dnd ve
* Katma girip, ona amn gnderdii haberi
bildirdi. Zl, onun sylediklerini duyunca, ok se
vindi ve
' Tiinnnn iyiliine teekkr etti,
' Yoksullara paralar datt, halka iyiliklerde
bulumdu.
>0 0 . ' Komutan ama da, byle uygun bir haber
gnderdii iin, dua etti.
\ Ne geceleri uyuyor, ne gndzleri dinlene
biliyor, ne de arap iip musiki dinliyordu.
' Gnl hep eini aryor, hep Rdbenin ad
n amur-ordu.

Sanduht un, R dbe ile Z l in macerasn

renm esi

' Giizei konumasn bilen selvi boylu Rdbe

il kosuia Zin arasnda gidip gelen bir kadn
vard.
' Bu kadncaz Rudbeden pehlivana, pehli-
vattileiffl, Rdheye haber gtrp getirmekte idi.
 Komutan Destan onu yanna artarak, ona,
btn duyduklarm anlatt:
* "Rdbenin yanna g it ve ona de 3d; Ey,
gzel yrekli, yeni domu ay!
' "B ir i gleip darlanca, onu geniletecek
bir anahtar da bulunuverir.
' "E li, amn yanndan, sevinle ve gzel bir
haberle dnd.
"Sam , bu hususta birok szler syledikten ve
sylenenleri de dinledikten sonra, nihayet, birleme
mize raz oldu! diye haber ver. dedi ve
3210. * Samm mektubunu da ona verdi. Kadn,
mektubu alnca, derhal onun yanndan ayrlarak
' Y o la kt, Rdbenin yanna rzgr gibi
koarak, ona bu sevin haberini mjdeledi.
* Peri yzl Rdbe, bu haber zerine, kad
nn, yzne a ltn la r sat; onu altn bir krsye
oturttu ve sonra,
' Derdinin aresini bulmu olan bu kadna,
getirdii mjdenin karl olarak, nce bir kat
elbise getirtip teslim etti.
* Sonra, nne yle bir ta getirip koydu ki,
bunun rgleri hi grnmyor ve
32X5. Batanbaa krmz y a k u t v e altnla rtl
bulunuyordu. zerindeki mcevherlerin okluun
dan, altta kalan altn deta belli bile olmuyordu.
' Bundan baka, yine armaan olarak yle iki
yzk verdi ki bunlar, gkteki mteri yldz gibi
parlyordu.
* B u deerli armaanlar, birok selmlar ve
haberlerle, kadm Sam olu D estan'a. g n d e rd i.
 Kadn, Rdbenin odasndan ayrlarak sofa-
3ra knca Sinduhtia karlat. Sinduht, onu grr
grmez,
Yksek sesle: "Sen, nereden geliyorsun? ( * ) .

"Sorgularma doru cevap ver ( * * ) !

"Sen, zaman zaman, benim nmd,en geiyor
ve hi yzme bakmadan gelip bu odaya giriyorsun.
" im senden pheleniyor. Y ay msn, yoksa.
yayn kirii m i? N esin? Syle bana! dedi.
' Kadn, onun korkusundan, sapsar kesildi ve.:
hemen eilip yeri pt.
' Karlk olarak: "B e n ; fakir ve biare bir
kadmin; ekmeimi kazanmak iin her areye bavu
rurum.
' "Byk kimselerin evlerine gidip onlara el-
bise ve mcevherat satarm.
"B u odann sahibi Rdbe de benden ss-
eyas satn almak istedi.
"B en !de ona altndan bir tala, padiahlara .
yaraan mcevherlerle ssl bir yzk getirdim.
dedi.
Sinduht: "A n cak bana onlar gstermekle
kzgnlm yattrabilirsin. Haydi, gster! deyince.
Kadn karp gsterdi ve dedi ki: "B u iki
sini Rdbe iin getirmitim. Eer daha isterse, yine
getiririm!
Sinduht ota: "Bunlar kaa verdin? Aldn

( * ) N sh a: ' B u cm lenin banda G nl, ka-

dm da yan a, kukuland ve....
( * * ) N sh a : Bu cm lenin banda E y, irkin,
suratl k a n ! S zlerim i dinle v e...
 paray gster de, u meraktan atlyan yreim bir
az ferahlasn! dedi.
Bu sefer de kadn: "A y yzl Rdbe, para
y yarn vereceini syledi. Daha paray elime alma
dan, benden byle bir ey dilem e! deyince,
' Sinduht, kadnn iri br ve kaamakl
konutuunu anlyarak, onunla dmee karar
verdi.
' Kadnn yanna gelip yenini yoklad ve ya
lancln anlad.
* nk bu yz Rdbenin elinde ve o
deerli elbiseleri de yine Rdbenin yannda gr
mt.
3235. Bunun zerine kzd ve hemen eliyle san
dan yakalyaraik kadn yere vurdu.
Kadnn hareketine ok kzmt; onu yer
lerde srkliyerek, elini ayan balad,
" Ayaklarnn altnda inedi ve bir yandan
durmadan eliyle vurdu.
* Oradan hiddetle tekrar yerine dnd; ok
kederli ve dnceden sarho gibi idi. Sarayn kap
sn kapattrd ve
* Kzn yanna artt. Ellerini durmadan ya
naklarna vuruyordu.
3240. " Nergise benziyen. gzlerinden gl yanak
larna o kadar ya aktt ki, o gller parl parl par
lad.
* Rdbeye: "E y, deerli ve yce soylu ay!
Uurumu, neden tahttan stn tuttun?
* "Yeryznde, benim sana gizlice anlatmad
m veya aka gstermediim ne var ki?
 "Sen, nereden, byle zalim ktn? nsan,
btn srlarn annesine syler.
' "B u kadn senin yanma, kimin yanndan ve
niin geliyor ?
5245.. * "B u iin asl ne? Kendisine ta ve yzk yol
ladn adam kim ?
* "A ra p padiahlnn bu byk hzinesinin
ve tacnn, bize nice iyiliklere ve ktlklere mal
olduunu biliyor musun?
"Sen, tutup admz yele veriyorsun. Benim
gibi analar senin gibi kz dourmaz olsun! dedi.
Rdbe, annesi bu szleri sylerken yere,
ayaklarnn stne bakyor, utancndan yerinden
kprdyamyordu.
' O nergis gibi gzlerinden sevginin yalarn
dkyor ve yzn kanl yalarla sslyordu.
3250. Annesine: "Benim akll anneciim, gnlm
avlayan sevgidir.
"Keke beni dourmasaydn da, kimse hak
kmda iyi olsun, kt olsun hibir ey syleme-
seydi.
"Z b ilin komutan yalnz K bile gelmekle
kalmad, sevgisi ile de beni atee att.
"Yeryz bama yle dar geldi ki bazan
gizlice, bazan da aktan aa hep alamaktaym.
"Ben, artk, onsuz yaamak istemem. Y er
yznn, gzmde onun bir tel sa kadar bile de
eri kalmad.
5250. ' Artk, unu sen de bil ki: O , beni grm ve
benimle dp kalkmtr; biz, onunla elele vererek
szletik, ve yeminlerik!
 * "Fakat, aramzda, birbirimizi grmekten ba
ka bir ey yok. Hakikat olan, sadece, ikimizin de
gnlnde parlayan atetir.

' "B u hususta, byk am'n da yanna bir el

i gnderildi ve o da kahraman Z le karlk verdi.
* " a m n, nce, bir mddet ok cam sklm,
zlm; sonra, gerekli szleri sylemi ve kendi
sine sylenenleri de dinlemi,

(*)

"Birok armaanlarla eliyi geri yollam.

amn verdii cevab ben rendim.
5260. ' Onu bana, senin salarn yolduun, yere
atp srkeldiin kadn getirdi.
* te, onda grdn armaanlar da, aramz
daki bu elinin getirdii mektubun karl idi.
dedi.
Snduht, bu szleri duyanca hem ard,
hem de Z lin ona e olmasndan holand.
* O na: "Giritiin i, kk bir i deil. n
k, destan gibi bir pehlivann, bykler arasnda
bile ei yoktur!
* "O ; yeryz pehlivannn oludur, byk
adamdr, akll, fikirli ve aydn canldr.

3265. * "O n u n hnerleri oktur, oktur ama, yle bir

zr de varfki bunun yannda btn hnerleri de
erlerini kaybederler.
( * "Sonra, ran padiah da bu ie raz olmaz.

( * ) N sh a : * D n ya d a n elini ekm i m bitlere

danm ve son da bu ie raz olarak
 Hatt kzar ve Kbili altst eder, tozunu gnee
kadar savurur!
"nk o, bizim soyumuzdan hi kimsenin
ayann zengiye bastn istemez! diye karlk
erdi. i
' Bundan sonra, da kadn serbest brakt, ona
tatl szler syledi ve onu hi tanmam gibi dav
rand.
"O n a da: "E y , akll kadn! Azn daima s
k tut!
3270. * "Sakn, azn ap da kimseye bir ey sy
leme. Burada duyduun bu szleri de, yine bura
da yere g m ! dedi.
* Kznn herkesten uzak yaadm bildii
iin, kimsenin ona bu ite t vermi olmasna im
kn bulunmadn iyi biliyordu. ,
Sonra, cannn skntsndan, alya alya uy
kuya dald; ii yle sklyordu ki, nerede ise derisi
atlyacakt.

M ih rabm , kznn macerasn renm esi

Mihrab, en ve esen olarak, saraydan (*)

dnd; Zl, onu ok arlad iin, sevinliydi.
Faikat deerli eini, yanaklar solmu, gnl
perian olarak uyurken bulunca,
5275. Ona: " N e oldu? Ryanda ne grdn de, ya
naklarn byle solmu? diye sordu.

_______________ (**)
( * ) N sh a: S araydan yerin e O rd u g h ta n .
( * * ) N sh a: Sinduht, M ib ra b a yle karlk
v erd i: G nlm n tasas byktr*
 Sinduht, Mihraba: "B izim bu zengin hzi
nemiz, mallarmz, tam takml Arap atlarmz,
' " u mamur saraymz, dostlarmz (* ),

"Sadk uaklarmz, tacmz, padiahlara ya

raan tahtmz,
" u yzlerimiz, selvi gibi boyumuz, bosumuz,
admz ve nmz ( * * ) ,
3280. ' "Refahm z ve dzenimiz gnden gne eksili
yor.
"B en , btn bunlar ok, pek ok dnyo
rum. nk, bu gidile, bunlar gnn birinde ve
ister istemez dmanlarn ellerine brakacaz;
stelik, bizim bunca zahmetlerimiz de havaya gi
decek.
"Btn bunlardan bizim nasibimiz, darack
bir tabut olacak; diktiimiz aacn yemii bize ze
hir, bakalarna deva olacak.
' "B u aac biz diktik, biz suladk, zahmetini
biz ektik; tahtmz ve hzinelerimizi tuttuk onun
yanna astk.
"T a m byyp gnee doru ykseldii ve
glge vermee balad srada, yemilerle dolu te
pesi topraa doru yklmaya balad.

3285. "B izim sonumuz zaten bu idi; biz, bundan

sonra, nerede barnacaz bilm em ? dedi.
' Mihrab, Sinduhta: "Sen, bu szleri yeni

(* ) N sh a: B u c m leye ek ola ra k : u bahem iz,

gnlm zn saadeti,
( * * ) N sh a: Bu c m leye ek ola ra k : B ilgim iz ve
dncem iz,
 szler gibi sylyorsun, Oysa d bunlar, eski sz
lerdir.
' "B u ireti dnya, hep byledir. Kimini, d
rr, kimini de salkla yaatr.
"B iri gider, teki gelir. Felein sillesini ye-
miyeni grdn m? 1
"nsann, gnln skmakla tasas azalmaz ve
bu husuta, aidaletli Tanr ile savamaa kalkmak
o lm az! dedi.
3290. Sinduht: "B enim sylediim szler, akll
adamlara doru yolu gsteren szlerdir.
"Sylediim nemli eyleri, o srlan ben sen
den nasl saklyabilirim ?
"Sana sylediim aa hikyesi, akll ve bah
tiyar bir mbidin kendi oluna anlatm olduu
bir hikyedir.
"B en de bu hikyeyi, padiahn dikkat gz
n ekmek iin anlattm. dedi.
' Bu szleri syledikten sonra selvi boylu Sin
duht ban edi, nergis gibi gzleriyle gl gibi ya
naklarn slatarak:
3295. ' "E y, ok akll padiah! dedi. Bamzn a
resine bakmak gerek. Felek, hep byle dnmez.
"B il ki, amn olu Rdbeye gizlice trl
trl tuzaklar kurmu,
"O n u n sf ve parlak yreini doru yoldan
ayrmtr. Buna kar are bulmalyz.
' "B en , ona bu uurda ok tler verdimse de
kr etmedi. Onu, hep gnl perian ve yz solgun
olarak gryorum!
Mihrab, bu szleri duyar duymaz yerinden
 srad gibi ayaa kalkt ve derhal klcma kab
zasna sarld.
3300. Her yan tir tir titriyordu; yanaklar morar
m, cieri kanla ve dudaklar da ahlarla dolmutu:
"im di, hemen onun kann dkmee gidiyo
ru m ! diyince,
' Sinduht ayaa kalkarak onu kucaklad, kol
larn onun beline kemer yapt.
* Ona: " u kk ve dkn kulunun syle
yeceklerini duy ve dinle de,
"O n d an sonra aklna ne gelirse yap ve yre
in hangi yolu gsterirse o yoldan yr! dedi.
3305. ' Mihrab, silkinerek, elleriyle Sinduhtu geriye
itti ve sonra da azgn bir fil gib barmaya ba
lad: /
* "M e er kzm dounca, dedi, onun kafasn
kesmel imiim!
' "Atalarm n yoluna gitmediim, onu ldr
mediim iindir ki, ite bama bu felketi getirdi.
' "Babasnn yoluna gitmiyen bir olu, yiit
ler, o babann olu saymazlar.
' "B ir kaplan bile, sava zamannda ve dileri
nin en ok keskinletii bir srada:
3310. "Bendeki sava istei, bana babamdan ve de
demden gemitir! der.
"B ir oulda, babasnn izi muhakkak grl
meli, babasndan daha az hner sahibi olmak bir
oula yaramaz!
"B en bir yandan canmn, bir yandan da e
refim in elim den gitmesinden korkarken, sen ne di
ye beni dten alkoyuyorsun ?
 "Eer pehlivan Sam, bir frsatm bulup pa
diah Minuihr ile birleerek zerime bir yrrse,
"K a b ili yakp ykar ve dumann gnee ka
dar savurur. Bu lkede, ondan sonra da, bir tek ot
bile bitm ez! dedi.
3315. Bunun zerine Sinduht: "E y , yiit! Bo sz
leri bir yana brak.
' " nk amn da, artk bu meseleden ha
beri vardr. Sen, yreini ferah tut ve korkm a!
' "O n u n , Grksrndan buraya kadar geldii-
de bir sr deil, onu herkes biliyor. dedi.
Mihrab, bu sefer: "E y, ay yzl kadn! Bana
yalan syleme.
i "Yeryznde, rzgrn toza yenildiini kabul
edebilecek bir akll kimse var mdr?
;320. "E er sen, bamza bir felket gelmiyecen-
den emin isen, bu olaydan tr, artk gnlm
zlmez.
"nk, byk kk herkes bilir ki, de-
I gerli Zl'den daha iyi bir damat olamaz.
| * "T a Ehvazdan Kandehata kadar, bir ikimse
I bulunabilir mi ki amla bir akrabalk kurmak is
temesin? dedi.
' Sinduht: "E y, emsali arasnda sekin padi-
1 ah! dedi. Benim yalan sylemeye ne zorum var?
"Senin felketin demek, benim de felketim
demektir. Benim gnlm, senin dertli gnlne ba
ldr.
3325. 1 "Sana sylediklerim dorudur ve onlarn do
ruluu, yreimde de artk yer bulmutur. lk za
manlar, ben de senin gibi kuruntulara kapldm.
 "Beni strap iinde, sevinten uzaklam ola
rak uyur grmen de bundan tr idi. >

' "Fakat, bizi b y le kt dncelere atan bu

evlenme hakikat olursa, hi de amamak lzm.

' "Feridunun gnlii, Yem en padiah Servden

yana sevinmedi miydi ? te, imdi de Destan byle
olm ak istiyor!
' "nk ate, su, hava ve topran birleme
sinden dnyann karanlk yz aydn o lu r!
3330. Bundan sonra da, Z li mektubuna amn
verdii cevab nne koyarak:
"A rtk , istediin oldu, gnln ho tut!
"B ir yabanc, akraban olursa, bu i senin k
tln istiyenierin houna gitm ez! deyince M ih
rab,
* Kafas hl kavga etmek ve intikam almak
iin kzign bir halde, onun szlerini dinledikten
sonra.
' "H aydi, sen kalk git de Rdbeyi yanma
gnder! dedi.
3335. Fakat Sinduht, o aslan gibi erin Rdbeyi
dvp yerlere yuvarlamasndan korktuu
in, ona: " n ce, onu bana yine sapasalam
teslim edeceine dair sz vermeni isterim!
* "O n u yok ederek K abili, cenneti andran bir
gl bahesinden mahrum etmiyesin! dedi ve
* Ondan nce sz alarak, bylece, onun yre
indeki kin duygularn gidermi oldu.
Bu nl padiah, Rdbeye kar kt dav
ranmayacan vadetti ve:
3340. ' "Fakat sen de unu bil ki, yeryz padiah
nn ba, bize kar besledii ikin duygulariyle dolu
dur! dedi.
Sinduht, ondan bu vadi aldktan sonra,
nnde ban edi, yzn yere koydu ve hemen,
* Dudaklar glmsemelerle dolmu, yz de
gece gibi kara salarnn altnda, duyduu sevinle,
gn gibi aydnlanm olarak kznn yanma geldi.
' Ona, sava (kaplannn yaban eeini parala
maktan vazgetiini mjdeliyerek:
* "H aydi, imdi sslen, babann yanna git de,
derdini ona da anlat dedi.

33*5. * Rdbe: " N e diye ssleneyim? Sermayenin

yannda myenin bir deeri mi olur?
"Herkesin bildiini ne diye saklamal? Be
nim canm, Sam olunun yanndadr. dedi ve
* Doudan ykselen gne gibi, babasnn ya
nna gitti. Yakutlara ve altnlara boulmu olan

* Rdbeyi grnce, Mihrab ona hayran kald

ve iinden Tanry verek ona kretti.

* Rdbe; donanm bir cennet ve gzel bir

bahar gn domu 'gne gibiydi.
3350. * Babas ona:: .'Ey, beyninde akl kalma
m, bo kafal k z! Yaptn i, senin gibi soylu bir
kza yakr m?
* "Tacm ve tahtm yere girsin, daha iyi! H i
bir perinin bir eytana e olduu grlm ey m i?
"Kahtan llerinden, ylan oynatan biri g e
lip de mu olmaya kalkacak olursa, elbette, onu
bir okla ldrmek gerekir! dedi.
 ' Babasndan bu szleri duyunca, Rdbenin
yrei kanla doldu, yanaklar kpkrmz kesildi.
Kara kirpiklerini o nergis gibi gzlerinin
zerine indirdi ve hibir ey sylemedi.
5355. Babas ise, yrei klgnlk ve ba da kavga
etmek istei ile dolu olarak, kaplan gibi kkremekte
devam etti.
" G nl tutkun Rdbe de, solgun yanaklarn
kanl gz yalar ile kzartarak, yerine dnp geldi.
A na, kz her ikisi de Tanrya sndlar.

M im ihr h, Z l ile R dbenin macerasn

renm esi

Mihrab ve cesur Sam olu Destan hakknda,

byk padiaha haberler geldi.
' Gzellikte misilleri bulunmyan o iki ee,
Z lin akna ve Mihrab ile akrabalna dair,
3360. Yeryz padiah, mbitleri arp onlarla
konutu.
* Padiah, bu akll kimselere dedi ki: 'Ba
yzden, bamza dnya karanlk olacak;
"B en , kendi aklm ve fikrimle, ran aslan ve
kaplanlarn penesinden kurtarm ve
. "Feridun da yeryzn Dahhkin vcudun
dan temizlemiken, imdi de bamza, onun tohu
mundan Kabildeki Mihrab kt.
"B izim gevek davranmamz ve Z lin ak
yznden, bu devrilmi aa yeniden ba kaldrma
mak, buna meydan verilmemelidir!
3365. * "M ihrabn kz ile amn olunun ortaya
koyacaklar, knndan syrlm ve keskin kl,
 "Y a iz bizim soyumuza ait saylmaz . O ,
zehirle kark panzehire benzer.

* "E er bu ocuun ana taraf baskn kar da

kafas kt dncelerle dolarsa,

* ran altst etmee kalkar ve belki gnn

birinde tac> ve hazine de onun eline geer
j

"Sylediklerime cevap istiyorum. Dnn

de, uygun bir fikir syleyin! dedi,
3370. * Btn mbitler, hakknda Tanrnn iyiliini
diledikten sonra ona:
* Sen, hepimiznden daha bilgilisin ve yaplma
s gerekn eyleri yapmakta da bizden daha g-
lsn!
' "A k la uygun olan ne ise, onu yap ve unu
bil iki bir ejderin yrei ancak akl sayesinde elde
edilebilir! dediler.
* Deerli padiah onlarn bu szlerini dinledik
ten sonra dnmeye, bu ie iyi bir sonu vermek
iin bir yol aramaya balad.
Nevzeri yanndaki byk adamlarla birlikte
yanna artt ve ona:
3375. "Savatan nasl kurtulduunu sormak iin,
Birinci am n yanna g it!
' "O n u grnce, de ki: Bu yana gelip de beni
grmeden yerine gitm esin! dedi

' Nevzer babasnn yanndan ayrlarak, yann

daki byklerle beraber, hemen pehlivann yanna
yolland.
* Pehlivan Sam, onun gelmekte olduu habe
rini alnca, ehzadeyi karlamaya kt.
 ' Btn pehlivanlar, sava filleriyle ve davul
larla ona kar ktlar. ;
3380. Nevzer, yanndaki byklerle birlikte, a
m n yanna geldi. t
' Soylu kiiler ve bylt sava erleri, birbirleri
nin hatrn sordular.
ehzade Nevzer, babasnn gnderdii haberi
ama bildirdi; Sa da onu grmekle ok sevindi ve

" Karlk olarak: "B en , onun her buyruuna

boyun eerim. O nun yzn grmek de benim ru
hum iin, ayrca, bir saadettir! dedi.

* O gn, hepsi Sam,m konuu oldular ve onun

yzn grerek sevindiler.
* Hemen bir sofra kuruldu. Herkes oturdu.
nce Minuihrin,
3385. * Sonra da Nevzerin, amn ve her lkenin b
yk adamlarnn erefine arap kadehlerini kald
rp itiler.
Btn gece, ta parlak gne doup da tabia
tn srlarn aa vuruncaya kadar, sevin iinde
geti.
' Sabahleyin, sarayn kapsndan davul sesleri
ykselirken, hzl koan atlar da hazrland.
Padiahn buyruu ile yine padiahn sara
yna doru yola ktlar.
* Minuihr, onlarn gelmekte olduklarn haber
alnca, iyi karlamak iin saray ssletti.

3390. Nihayet, Sri ve m l taraflarndan, cokun

bir deniz gibi gelmekte olan
* Bu ordunun sesleri duyulmaya balaynca,
 * Zpkn alaylar, zrhlar ve ar grzleriyle,
karlamak iin ileri ktlar.
* Dadan daa uzanan askerlerin okluundan
ve sklndan, krmz ve sar rtlerle rtlm
olan kalkanlar birbirine girmiti.
Ordu; davullar, borular, tuntan yaplm
ziller, Arap atlar, filler ve hzinelerle hazrlan
mt.
3395. * Padiahn ordusu da, davullar ve bayraklarla,
amn ordusuna kar kt.

am'n Minuihr in yanma gelmesi

* Sam, saraya yaklat srada, atndan indi;

padiah da, kendisine yol verilmesini buyurdu.
* Padiah grr grmez Sam, hemen eilip
yeri pt ve yanma gitti.
* Banda parlak yakuttan bir ta bulunan Mi-
nuihr de, zerinde oturmakta olduu fildii tahttan
ayaa kalkt.
* ama yaraacak ekilde iltifatlarda bulun
duktan sonra, onu kendi tahtnn yanndaki bir yere
oturttu.
3400 * Ondan; Grksrndan, sava erlerinden ve
Mazenderndaki erkek devlerden haberler istedi ve
* ektii zahmetler hakknda birok sorular
sordu. Sam, bunlarn hepsine birden karlk ola
rak:
* "Ey, ehriyar! dedi. Sen, ebed o l! Senin hak
knda kt dnenlerin ktlkleri canndan rak
olsun!
* "Ben, o erkek devlerin lkesine gittim. Ama,
 grsen ne devler. Onlar dev deil, deta birer sava
aslan!
"Yryleri Arap atlarnn yrynden
daha hzl olduu gibi, cesaretleri de rann sava
erlerindeki cesaretten daha stn!
3405. "H ele onlarn Seksar dedikleri birtakm er-
eri var ki insan onlar grnce sava -kaplan sanr.
"Benim nmden, daha gelmekte olduumu
duyar duymaz, akllar balarndan gitti.
' "ehrin iinde avazlar kt kadar barp
ardktan sonra, ehirden kp gittiler.
' "Topladklar ordunun genilii dadan daa
uzanyor, ayaklarndan kalkan tozlarla aydn gn
bile kararyordu.
' "Dank ve akn bir halde, savaa tutu
mak iin zerime yrdkleri zaman,
3410. "Benim erlerimin yreklerine onlarn kor
kusu dmez mi? Bu sefer de ben, bu korkuyu gi
dermek iin, ne yapacam arverdim.
"Fakat, baktm ki i bana kald, derhal o
kt dnceli orduya kar bir nara savurdum ve
* " yz menlik grzm kaldrp omuzuma
attm. Demir gibi atm harekete getirerek,
' "Grzm kafalarna indirdim ve heybetimle-
beyiaierini boalttm.

_______________ (*)
(* ) Nsha: Grzm her indirite bir devi
yere yuvarlyor ve her saldrmda yz kiiyi ldr
yordum. -
* u kz kafas biimindeki grzmden, erkek
slann altna dm bir ceyln gibi inliyorlard,
 "Derken; cesur ve yiit Selnin kk olu
( * ) , yrtc bir kurt gibi, karma kverdi.
3415. "Yeryznn ss olmak yetenekiiini ta
yan bu ocuun ad Kerkydu. Gzel yzl ve selvi
boylu idi.
' "Anadan yana soyu Dahhke dayanan bu
yiidin nnde, byk kahramanlarn kelleleri bile
topraa dnebilirdi.
' "Karnca ve ekirge gibi saysz olan erleriyle,
btn dalar ve ovalar dolmutu.
"B u ordudan ykselen tozlarla, bizim ileri
gelenlerimizin bile yzleri sapsar kesildi.
"Bunun zerine ben, bir vuruta insanlar l
dren grzm tekrar elime aldm ve ileriye atl
dm.
3420. "Atmn zerinden yle bir nara attun ki yer
yz, gzlerinin nnde bir deirmen gibi dnd-
' "Bunun zerine benim orduma bir cesaretdr
geldi ve erlerimin her biri savatan baka bir ey
dnmez oldu.
"Kerky da, benim ve kellelerle oynayan gr
zmn nn iitince,
* "Benimle savaa girimek iin, kemendi elin
de olduu halde, kudurmu bir fil gibi yanma gel
di ve
"Beni kemendinin halkasna takmak istedi.
Ben, bunun farkna vararak kendimi bu tehlikeden
kurtardm.

(* ) Nsha: Kk olu yerine Torunu ,

3425. "B u sefer elimde padiahlara yaraan yaym
la, ucu elikten olan oklarm aldm ve
"Kartal gibi atm oynatarak, onun zerine
ate gibi ok yadrdm.
' " yle sanyorum ki, attm oklarla, bir rse
benzeeyn kafasnn tulgas adamakll ivilendi idi.
' "Bir aralk, tozlarn arasndan, elinde bir
Hint klc olduu halde, azgn bir fil gibi zerime
doru geldiini grdm.
"Padiahm, bu t* kadar iri bir adamd
ki, dalarn bile, lzumunda, canlar iin kendisin
den aman istiyebileceklerini sanrm.
3430. * "Fakat o, sratle zerime yrdke, ben hi
istifimi bozmadm ve onun bir kere ylece pene
me dmesini gzledim.
* Bu sava erinin tam yanma yaklat bir
srada, elimi uzattm gibi.
* " O cesur yiidin kemerinden yakalayp, bir
aslan gibi, atnn eyerinden aaya alverdim.
* "A zgn bir fil gibi, onu yere yle bir vuru
vurdum ki, btn kemikleri parampara oldu.
* "Padiahlar byle dkn bir halde yerlere
yuvarlannca, ordusu da sava alanndan yz e
virdi.
3435. * "niler yokular, ovalar, dalar, her taraf
hep bu ordunun erleriyle dolmutu.
"Bunlardan, binici ve yaya olmak zere,
lenlerin says on iki bin (* ) di.

(* ) Nsha: ' On iki bin yerine Altm bin

 "Erlerle beraber, halkn ve sava atllarnn
hep birden says ise yz bindi.

(* )

"Hakknda kt dncelerin; o parlak ta

lihinin karsnda bir deeri ve tahtna kle olan
birinin nnde bir nemi mi olur?
amn anlattklarn duyunca padiah, sevin
cinden klahn gklere att.
140. O sevinle yeryzn kt dneelilerden
temizlenmi grerek bir arap meclisi kurdu.
Bylece zevk ve elence ile ksalttklar bu
gecenin boyunca hep Sam esenlii iin dua ettiler.
' Sabah olunca, sarayn perdesi ald ve pa
diahn katna girilmek iin izin verildi.
' Yiit Sam gelerek, byk padiah Minuih.-
rin yanna girdi.
' nce o esiz ve kahraman padiah vdkten
sonra, onunla, Zl ve Mihrab hakknda konumak
istedi.
S45. Fakat, yeryz padiah sze ondan evvel
balyarak, kzgn bir yzle,
* ama yle dedi: "Sen hemen, yanndaki se
me kahramanlarla git ve
' "Hindistana ate sal! O Mihrabn sarayn
ve Kabili altst et!
"Onun; senin elinden sa kurtulmas, o ej
der tohumunun yeryznde kalmas doru sapla
maz..

(* ) Nsha; * lerigelenlerinden on iki bin kii

de tutsak oldu.
 ' "Eer o sa kalacak olursa, zaman zaman,
yine savamaya kalkr; savalar ve fesatlarla, yer
yznn rahata yine bozulur.
3450.. "O na bal bulunanlarn ve cad Dahhkin
soyundan olanlarn
"Hepsinin kafasn gvdelerinden ayr, yer
yzn Dahhkin soyundan temizle! dedi.
* Padiah byle kzgnlkla konuunca, Sam
ona fazla hibir ey syliyemedi.
* Eilip taht pt ve o nl padiahn par
mandaki mhr e yzn, gzn srd.
* Kendisine: "Ben, imdi gider ve padiahn
yreindeki, kini dindiririm! dedi
3455. Ve ordusiyle beraber, hzl yol alan rzgr
ayakl atlarn zerinde, kendi saraynn bulunduu
tarafa doru yola kt.

Satn m, Mihrak ile savamaya gitmesi

* Padiahla amn verdikleri bu karar, Des

tanla Mihrabn kulaklarna eriti.
' Kbil ehri ayaa kalkt; Mihrabn sarayn
dan bir feryattr ykseldi.
' Sinduhtun, Rdbeain ve Mihrabn canla
rndan, mallarndan midi kestikleri bir srada
Zi, yz ask, kollar svanm ve kprm
bir halde, Kbilden darya kt.
3460. * Kendi kendine: "Dnyay soluklariyle yakp
kavuran bir ejder bile gelip de,
"K abili inemek istese, nce benim kafam
kesmedir! diyordu.
 Cieri kanla, yrei kuruntularla, ba da
dncelerle dolu olarak, httla yola girdi.
Yiit ama, yolda iken, o erkek aslan yav
rusunun gelmekte olduu haberi gelince;
Btn ordu harekete geerek, Feridunun
sancan bezediler,

' Davullar aldlar; ordu ve komutan, ona

kar aktlar.
Btn fillerin srtlarn krmz sar ve me
neke renkli bayraklarla sslediler.
amn olu, uzaktan babasn grnce hemen
atndan indi ve ona doru yaya olarak gelmeye
balad.
Her iki yandan, bunu gren bykler, ta
sahibi ve ta adaylar da atlarndan indiler.
Z l, babasnn nne gelince, eilip yeri p
t; Sam da, ar ar, onunla konutu.
' Sonra, altnlara gmlm prl prl bir da
a benziyen atna bindi.

* Bykler, onun yanna sokularak, kendisine:

' "Baban sana krgndr; kendisinden zr dile

ve sakn serkelik edeyim dem e! dediler.

' Z l de, karlk olarak onlara: "nsann sonu,

nasl olsa, toprak olduktan sonra, benim korkacak
bir eyim y o k !
* "A s l babamn, akln bana alp da, bir s
zn baka bir sz ile bozmamas gerek.
* "E er fkesini tutamaz da uygunsuz bir ey
sylerse, sonra kendisi utanarak gzleri yaarr!
dedi.
 " Sonra, hep birlikte ve sevin iinde, amn
sarayna geldiler.
Sam, atndan indi ve biraz sonra da Z le,
huzura girmesi iin izin kt.
Z l, babasnn katna gelince, nce, yeri
pt ve ellerini kaldrp onun iin dualar etti.
' Sonra, nergis gibi gzlerinden gl yanaklar
nn zerine yalar aktarak:
3480. "Pehlivann gnl sevinli ve can da ada
letin kulu olsu n !
' "Senin (klcn alanda elmas bile yanar, ke~
bab olur; senin savatn gn, yer bile alar.
' "Sava gnlerinde, atn harekete getii za
man, ayakta duran ordular yerinden oynar.
' "Gkyz, senin grznn rzgrm grn
ce, yldzlarn ortaya karmaktan korkar.
' "Yeryz senin adaletinle mamur olur; se
nin dayanam, can ve akldr.
3485. ' "Btn yeryz senin adaletinle sevin iin
dedir; yeryz ve zaman, payn ancak senin ada
letinden alr.
' "Fakat, hem de olun olduum halde adale
tinden nasibi olmyan bir tek ben varm.
"nk, beni bytp yetitiren bir ku o l
du; toprak yiyerek beslendim; yeryznde hi
kimse ile alveriim yoktu.
Bakalarndan ktlk grmek iin, hi
kimseye bir ktlk yapm da deilim.
"B yle bir soydan olduum halde, hibir
hnerim yoktu; fakat ne olursa olsun, yine amn
olu saylrdm.
 Anamdan doar domaz beni atarak, yur
dumu dalar ettin.

"Y eti domu ocuunu eziyet ve mihnet

iinde braktn; bymek yetenekliini tayan bir
yarat kaldrp atee attn.

* "B en ne beik yz grebildim; ne de ana

st iebildim; akrabamdan hi kimseden de bir
iyilik grmedim.
"B eni daa gtrp brakarak, yreime ra
hatn tadn tattrmadn.
' "Tuttun, filn neden kara, falan da neden
a!k yaratm diye, yeryzn yaratan Tanrya k
maya kalktn.

3495. ' "Oysaki, beni Tanr besleyip bytt, merha

met gz ile bana o bakt.

* "im di ise, benim hnerlerim, yiitliim,

pehlivanlara yaraan bir klcm ve K bilin padi
ah gibi bir de dostum var.
' '' yle bir padiah ki; ta, taht, ar grz,
dnce, mhr ve klh sahibidir.

"B en Kbilde senin buyruunla oturdum;

senin dncenle hareket ettim; senin szn ve
yeminini kolladm.
* "Sen, bana: Ben, bundan sonra, seni artk
li incitmiyeceim; diktiin her aac yemili klaca
m ! demitin.
3500. * "B yle olduu halde, sonra, kalktn, Mazen-
deran dan benim evimi, barkm ykmak azmi ile
geldin.
' "H att Grksrdan da, yine ayn mak-
 atla yoia ktn. Benim halikm, imdi de byle mi
vermek istiyorsun?
"fte , ben senin nnde duruyorum; u
canl varlm, senin kzgnlna teslim ediyorum.

"stersen beni, testere ile lciye bl, fakat

K abil zerinde benimle konuma!

(*)

' "K a b il e yaplan ktlk, bana yaplm de

mektir. Artk, ne yaparsan yap, buyruk senin! dedi..
3505. * Komutan Sam, Z lin szlerini duyunca, ku
laklarm dikti ve kollarn aaya indirdi.
* Karlk olarak: "E vet, dedi, bu dediklerin

doru... senin sylediklerin de bunun delilidir.

"B en , sana hep zulmettim; dmanlarnn
yrei, senin durumundan tr, sevinliydi.
* "Sen bana dileini bildirmitin ama, sonra
dan, sabrszlk gstererek kalkp oraya da gittin.
* "T el etme! Ben, iinin bir aresine bakar
ve her eyi yoluna koyarm,
3510. * "E y , iyilik dileyen ou l! Ban, imdi padia
ha bir mektup yazar ve onu seninle gnderirim.
* "O yeryz padiah, senin yzn ve l-

(* ) Nsha: * Mihrab ve Kbil, hep senin buy-

ruudadr ve senin sznden darya kmak da iste
mezler!
Mihrab m bu ite ne suu var ve sana 11 e yapt
ki, onun stne byle fke ile yryorsun?
* Ona, sen bana demitin ki: Ben yeryznde,
istediin ekilde, senin adn tantacam!
 nerlerini grecek olursa, artk seni incitmekten vaz
geer.
' "Gerekli szlerin hepsini yazarak, onun can
n ve yreini adalete doru ekelim.
"E er padiah bizim tarafmz tutacak oiur-
sa, btn ilerimiz senin dilediin gibi olur.
"B ir aslan, daima, kendi kolunun kuvvetiyle
iini grr: Bu sebeple, her nerede olsa, kendisine
bir av bulabilir! dedi,
3515. * Bunun zerine Z li Zer tekrar yeri pt ve
babasna birok dualar etti.

Zlin, elilikle Minuihr m yanma gitmesi

' Ktibi nlerine oturtarak, sal sollu birok

szleri kendisine syliyerek yazdrdlar.
* Mektubun ba tarafnda, ezel ve ebed olan
Tann'y vp ona krettikten sonra:
"V arlk ve yokluk, iyilik ve ktlk ondan-
dr; biz, hepimiz onun kullaryz, Tanr birdir.
"H e p , O nun diledii olur. Felek, onun buy
ruu ile dner.
5520. "O ; gnein, ayn ve Zhalin yaratcsdr.
Tanr, padiah Minuihrden raz olsu n !
"O Minuihr k, savalarda panzehiri bile
yakp ortadan kaldran bir zehir ve iki meclislerinde
yeryzn aydnlatan bir ay gibidir.
" O ; grz kullanan, lkeler fetheden, herkesi
memnun eden,
"Savalarda Feridunun bayran tayan ve
ilerigelen sava kaplanlarn ldren kahramandr!

IS
 "E y, padiah! Yksek dalar bile, senin gr
znn darbesi veya atnn nal altnda toz haline
gelir.
3525. "Sen, temiz yrein ve temiz huyun sayesinde
yeryznde yle bir barklk salam bulunuyor
sun ki, bugn, kurtla kuzu ayn kabdan yemek ye-
mekteler.
"B en , artk kemale ermi ve yz yirmi yan
bulmu bir bendenim!
' "B am artk kfur tozu ile kaplanm, sa
larm aarmtr. Bu tac bana gnele ay giydirdi.

"B en , bir kle gibi, kahramanln belini ( * )

balyarak cadlarla savatm.

"B en im gibi at kullanan, grz tayan ve

pehlivanlar yere seren bir biniciyi yeryznde hi
kimse grmemitir!
3530. '* "B en elimi grzme attm zamandan beri,
Mazenderan pehlivanlarnn n snmtr.
* "Kahramanlar arasnda sivrilmi, ykselmi
olan ben, bu dnyada bakaca hibir iz brakmam
bile olsam,
* "K eef nehrinden km olan ejderhay l
drmenin erefi bana yeter!
"B u yle bir ejderha di ki, boyu ehirden
ehire, eni de dadan daa uzanyordu.
* "Btn lem onun korkusu iinde idi ve bu
korku ile nbet bekliyorlard.
3535. * "Havadaki kular ve yeryzndeki yrtc
hayvanlar mahvedip temizlemiti.

(* ) Nsha: Belini yerine kemerini .

 "Yeryz onun 2 eh iri ve akbaba kularnn
kanadlar da onun soluklarnn kzgnl ile yan
mlardr..
' "'Korkun timsah bile sudan karr, uan
kartal havadan yere indirirdi.
"O n u n yznden, dnya insan ve hayvandan
yana boalm, btn dnya ona kalmt.
"B en, yeryznde, ona elini srmee cesaret
edebilecek bir kimsenin bulunmadn grnce,
' "T em iz Tanrnn verdii gle yreimden
korkuyu atarak,
"Y ce Tanrnn ad ile belimi baladm ve
o fil gibi atmn stne bindim.
' " k z kafas biimindeki grzm eyere as
tm, koluma yaym taktm, boynuma kalkanm
baladm ve
"Korkun bir timsah gibi yrdm. Benim
keskin, bir penem, onun da keskin ve ateli soluk
lar vard.
* "O n u n zerine grzmle yryeceimi gren
lerin hepsi, gelip benimle heillatlar.
"Y a n n a yaklatm sralarda o, bandaki
salar bir kement gibi yerlerde srnerek, yce bir
da gibi yrmekte idi.
"Y o lu n zerine uzanm ve ak azndan
dili kara bir aa gibi darya kmt.
* "G zleri, kanla dolu iki havuza benziyordu;
beni .grnce, nce, bir kkredi ve ondan sonra da
zerime doru yrd.
"A h padiahm, o zaman bana onun ii atele
dolu gibi -geldi.
 ' "Yeryz gzmde bir deniz kesildi, kara
bulutlara kadar bir kara dumandr ykseldi.
3550. ' "O n u n sesinden dnya titredi ve sat ze-,
hirle yeryz in denizine dnd.
"Tuttum , ben de ona, cesur bir ere yaraa
cak ekilde, bir aslan gibi kkreyip bardm ve,
' "D ilin i damana yaptrmak iin, oku a
zna doru attm.
"A zn n bir kenar o okla, altl stl, yle
birbirine yapt ve dili de o ekilde darda kal
d ki, grseydin, aardn.
* "B unun zerine, bir ok daha atarak onu da
yine azma yaptrdm. Bu ikinci oku da yiyince,
olduu yerde kvrand.
3555. ' "D erken, nc bir oku, bu sefer, aznn
tam ortasna yaptrnca, cierlerinden kan boan
verdi.
"O sava srasnda, bir aralk, beni dar bir
yere sktrmt; ben, derhal, kz kafas biimin
deki intikam grzm kaldrarak,

Yeryznn sahibi olan Tanr nri verdii

kuvvetle o fil gvdeli atm oynatp zerine srdm
ve
' "Grzm kafasna yle bir indiri indirdi Ki
ki felek, zerine dalar devirmi gibi oldu.
' "A z g n bir filin bana benziyen kafasn
paralaynca, iinden, N il nabri gibi zehirler akt.

3560. ' "B u tek vuruumla o hale geldi ki, yerinden

artk kalkamaz oldu ve boalan beyni ile o dmdz
yerler dalara ve
 "K eef nehri Zehrab nehrine dnd.. By-
lece, yeryz de rahatn ve uykunun yeri oldu.
"D alarda bulunan btn halk, erkek ve
kadn, hepsi beni alklad.
" O mthi ejderha ile yaptm sava, her
kes seyretmiti.
"B u ejderhay tek vuruta yere serdiim
iin, bana Tekvurulu Sam adn verdiler. Herkes,
bama mcevherler sat.
3565. Bu savatan dnmde, o mehur zrhm
parampara ve vcudum da rlplakt.
"A tm n zerindeki zrh da paralanp d
klmt. Ejderhann sat kt zehirin etkisi ile
bir mddet hasta yattu.
"Y in e ayn zehir yznden, yllarca, o lke
de bir ot bitmedi; bat topra, bir yangn yeri ha
line gelmiti.
' "D evlerle yaptm btn savalar birer bi
rer anlatmaya kalkacak olursam, bu mektup ok
uzar.
' "Bundan baka, byle daha birok savalar
da nice sayl kahramanlarn da balarn ayaklarmn
altna aldm.
3570. "A tm oynattm her yerde, yrtc aslanlar
meydan bana brakarak ekilip gitmilerdir.
"Bunca yldr atmn eyeri tahtm ve atmn
srt da bastn toprak olmutur.
"B en, bu ar grzn sayesinde, btn M a-
zenderanla Grksrn tamamiyle senin mlkn yap
tm.
' "Hibir zaman; kendime bir mlk edinmek
 kaygsna kaplmadm... dndm tek ey, senin
zaferin oldu.
' "Fakat, bir zamanlar dmanlar ldrmek
iin grzm kaldran kollar ve kullandm grz,
"Artk eski halinde deilidir. Gvdem ve be
lim bkld/
"Zaman, yaym ve kemendimi elimden alp
att ve boynumu bkt.
"'Ben, artk, yerimi Z le braktm; nk
o da, kemer kuanmaya ve grz kullanmaya lyktr.
"O da, benim yaptm gibi, senin btn
'dmanlarnn kuvvetini krabilir. Onun hnerleri de
seni memnun edecektir.
* "Yalnz onun, yreinde sakl bir dilei var;
gelip, yeryz padiahndan onu dileyecek.
3580. ' "B u yle bir dilek ki, her buyruunda bir
iyilik bulunan Tanrnn da isteine uygundur.
' "Bir kulun padiahn dncesine aykr dav
ranmas uygun olamyata iin, biz de byle bir
ey yapm deiliz.
* "Benim yeryzne hkim padiahm, Zle
vaktiyle verdiim sz ve ettiim yemini herhalde
duymutur.
"Ben onu Elburz dandan indirdiim za
man, herkesin nnde, hibir isteinden dar k-
nuyacann hakknda ona sz vermitim.
' "O da, ancak bunun zerine, bana kar bir
sevgi duyabildi. Bana geldii zaman, kan ve toprak
iinde ve btn kemikleri parampara idi.
3585. * "Bana: -Sen Amil sarayna sahiblmaktansa,
Kabile git daha iyi., dedi.
 ' "insanlardan uzak hir yere atlp bir ku ta
rafndan bytlen bir ikimse,
"Gider de Kbilistan gibi bir yerde, ba
gl bahesini ve boyu da dzgn bir selviyi andran
bir kz grp
"O na deli gibi tutulursa, buna almaz ki..
Bu bakmdan, padiahn ona kar bir dmanlk
duymamas gerekir.
* "Onun, bu .sevgiden duyduu strap son
haddini bulmu ve acnacak bir hale dmt,

3590. ' "O gnahsz biarenin ba kadar derde

uramt ki, evvelce ona kar verdiim ve padi
ahn da duymu olduu sz yerine getirmek zo
runda kaldm.
* "Zaten, onun byle yrei, dertli ve talihsiz
olmasna sebep de benim.
"Senin yce tahtnn yanna geldii zaman
ondan;
* "Sana akl retmek gibi olmasn ama, b
yk adamalara kar yaplan muameleyi esirgeme.
"nk, benim de yeryznde ondan baka
yardmma koacak ve derdime ortak olacak kim
sem yok!

3595. * "Nerimanolu amdan, yeryz, padiahna

ve dier byk adamlara binlerce selm olsun!
dedi.
' Bylece kararlatrlp bu mektup da yazl
dktan sonra, Destan mektubu ald ve yerinden
kalkt.
 (*}
Atna bindi, yola kt; her yandan boru ses
leri ykseldi.
Pehlivanlar da onunla birlikte yola girdiler
ve yzlerini tahtn bulunduu yere doru evirdiler.
* Zl, Kbilistandan kp ayrldktan sonra,
Sam da gl bahesinde oturmaya gitti.

Mihrabn Sinduhta kzmas

3600, ' Bu karar Kabilde yaylnca, padiahm ba

kzp fkelendi.
Sinduhtu yanma ard, Rdbeye duydu
u fkenin acsn ondan kard.
* Ona: "imdi, seni o irkef kznla beraber
gtrp herkesin nnde, alata alata gebertmek
ten
"Baka yaplacak i kalmad! O yeryz pa-
diahiyle savamak, benim haddim mi?
"Belki, bylece, onun fkesi geer de, yer
yz de rahata kavuur.
3605. ' "K abilde, amn karsna kabilecek ve
onun, grznn tadm tadabilecek kim var? diye
bard..

(* ) Nsha: Nihayet gne,, ban batdan yana

koydu ve gece de bana karanln tacn giydi,
Fakat Zl, seher vaktine kadar, ne uyudu, ne
de dinlenebildi. ylesine dnceliydi ki, kendi gnln
bile nuttu.
* Gecenin iirden elbisesini soyunup da, sabahn
glmsemeye ve konumaa balad srada. Zl,
 Bu szler zerine Sinduht, gidip onun nne
oturdu ve dnmeye balad.
Sonra, elini gsne kovup, gne gibi prl
prl olan padiahn yanma geldi ve
* Ona: "Benim nce szm dinle de, sen son
ra yine bildiini yap!
"Varln 'kurtarmak iin, hzineni de esir
geme. unu bil ki, gece gebedir.
5610. ' "B ir gecenin ise, ne kadar uzun olursa olsun,
karanl sonuna kadar srmez!
' "Gne dounca, yeryz yine Bedaha ta
gibi parldar! dedi.
' Mihrab, ona: "Sava erlerine ok eskiden-
beri bilinen masallar okuyup durma bana!
' "Y a bildiini abuk syleyip cannla, banla
ura, yahut kanl elbiseyi srtna geirmeye hazr
lan! dedi.
Sinduht, bu sefer: "Ey yce padiah! Benim
kanm dkmek, sana yaramaz!
3615. ' "Bana den ey ise, amn yanna gitmek ve
bu klc knndan kartmaktr!
' "Ben, ona, gereken szleri eylerim. Ham
dnceleri, ancak akl piirir.
"Bu iin zahmeti benden, armaanlar da
senden. imdiye kadar biriktirdiin hzineleri bu
uurda harcaman gerek,. deyince,
' Mihrab: "te anahtarlar! dedi. Bir insann,
serveti uruna tasalanmas elbette ki doru olmaz.
"Armaan olarak, taht, klh ve atlar ha
zrlayp, beraberce yola k.
3620, Ta ki Sam, bizim yzmzden, Kabili ya
 kp ykmasn ve onun bize incinmi olan yrei ye
niden aydnlansn!
Sinduht, nl padiah M ihraba: "Evet, ca
nn kurtarmak istiyorsan, hzinelerini gzden kar
malsn!
* "Fakat, ben bu derde are aramakla urar
ken, sen de sakn Rdbeye bir ktlk edeyim
deme.
' "Benim , yeryznde, ondan baka bir d
ncem yok,. Bunun iin, imdi bana, onun hayatna
ilimiyeceine sz vermelisin.
"B enim hi kendimi dndm yok; b
tn derdim o .. dedi ve
3625. M ihrabtan sz ald. (Bundan sonra, cesaretle
ie balyarak, bir kolayn bulmaya alt.
' nce, sac olarak, Mihrabn hzinesinden
yz bin dinar kard.

(*)

' Otuz tane de gm eyerli1 Arap ve Acem

at getirdiler.
A ltn gerdanlkl altm cariyenin ellerine ve
rilen birer altn kadeh,
' Batanbaa misk, kfur, yakut, altn, firuze
ve ekerle doldurulmutu.
3630. ' Y z tane (krmz tyl dii deve, yz de
iyi yk eken ve iyi yryen katr ayrdlar.
' Mcevherlerle sslenmi, padiahlara yaraan
bir ta, bir gerdanlk ve bir ift kpe ile,

(* ) Nsha: * Son-a, altm eyerli ve seyislerinin

belleri altn kemerli on deerli at hazrladlar.
 zeri, gk gibi, }'ine trl trl mcevher
lerle ilenmi altn bir taht hazrlayp,
Ayakta ve ba dik duran bir adam yksek
liindeki yirmi atn zerine yerletirdiler.
Sonra, drt H int filinin zerine ide birok
kumalar ve elbiseler ykleyip yola ktlar.

Sam'm, Sinduht un gnln etmesi

3635, * Sindult, hzinelerini byiece hazrladktan

sonra, Azergesbi andran bir yiit gibi atma bindi.
Banda bir Rum klah ve altnda da rz-
i gr gibi uan (bir atla yola girdi.
1 ' N e geldiini, ne de adn bildirmeden, salna
salma Samm sarayna vard.
' Sarayn ilerine bakan adamlara: "H em en ,
cihan pehlivanna haber verin!
' "K a b il den, Zbilin komutan olan pehli
vana bir elinin geldiini ve
36-K), "Kahraman Mihrabtan yeryznn hkimi
olan komutana haber getirdiini bildirin! dedi.
' Perdeci gidip pehlivan ama haber verdi.
Padiah da, elinin huzura girmesi iin izin verdi.
Bunun zerine, Sinduht atndan indi ve he
men komutann yanna koup gitti.
Huzura girince, yeri pt ve yeryznn pa
diah ile pehlivann vd, dua etti.
* Yannda getirdii salar, kleler, atl
filler, sarayn kapsndan ta iki millilk mesafeye ka-
| dar uzanyordu.
1 3645. * Bunlarn hepsini, birer birer, amn nne
 getirdi; Sam, bunlar grnce, arp kald, ba
dnd.

* Kollarn birbirine kavuturarak, ban n

ne edi ve bylece, szm gibi, dnceye vard..
' Kedi kendine: "B u ,' ne kadar cok
j
armaan
O

byle? Bunlar, hangi lkenin mal? Y a , kadndan

eli gndermek? Bu, ne tuhaf i?
' "E er ben btn bu mallar kabul edecek
olursam, milletin padiah bana incinecek.
'.Y o k , almaz da geri yollar ve Z li bunlar
dan mahrum brakrsam, bu sefer Z l kzacak ve,
Simrgn kanadlarm kaldrmas gibi, o da kollarn
kaldrp,
350, * "Bana darlacak. O zaman ben herkese ve
ona ne 'karlk v ereceim? diye dnyordu.
Nihayet, ban kaldrarak: "B u mallar, bu
kleleri ve bu ssl filleri
"A ln ove gtrp Destann haznecisine ve
rin. Onlar, Kbilistandaki ayn adna h a zn e y e koy
sun! dedi.
* Bunun zerine, peri yzl Sinduhtun gnl
sevinle doldu, amn huzurunda, azn ap ona
teekkrler etti..
Getirdii armaanlarn kabul edilmesini,
ktln gidip yerine artk iyiliin gelmi olma
sna sayd.
3655. * Yannda, yzleri bir put kadar gzel, yase
min tenli ve selv i boylu kz vard.
Her biri, elinde, ii krmz yakut, sedef ve
inci ile dolu bir kadeh tutuyordu.
 Kzlar, bu kadehi, amn nrrde, birbi
rine boaltp, iindekileri kartrdlar.

Bunun zerine, btn yabanclar darya k

tlar, halvet oldu.

' Sinduht, pehlivana: "E y, iyilikleri ile yal

lar bile genletiren pehlivan!
3660 . "Bykler, senden rendikleri aklla yery
zn aydnlatrlar.
* "Ktln eli senin mhrnle balanm
ve Tanrya gtren yol da senin grznle almtr!

"B u ide bir sulu varsa, o da Mihrabdr.

Bunun iindir ki, kirpikleri yala dolu.

' "Susuz Kbillilerin ba, bilmem, ne yapt?

Eer cezalandrmak gerekiyorsa, onu, yerle bir et
meli.
' Oysa ki, ehrin btn halk senin iin ya
yor; hepsi, senin ayann topradr.

3665. "A k l, kuvveti, gnei ve oban yldzn ya

ratan Tanrdan kork.
"O n u n yapt bir i houna gitmemi bile
olsa, bu uurda, onun kann dkmee kalkma..
dedi.
* Sam, ona karlk verdi. D edi ki: "Syledik
lerime doru cevap ver! Sakn, iri konumak yo
luna sapaym deme.
' "Sen, Z lin, kzn grd Mihrabn nesi
sin? Ei misin, yoksa cariyesi mi?
"O n u n yzn, salarn, huyunu ve akln
bana iyice bir tarif et de, kime lyk olabileceini
anlyayun.
3670, * "Boyunu, yzn ve akim, bildiin gibi,
baa birer birer anlat!

Bunun zerine Sinduht: "Ey pahlivanlarm

ba olan pehlivan! Sen, kahramanlarn tapnasn.

' "Senden, nce, yle kuvvetli bir sz ve and

isterim ki onun iddetinden yer ve zerindekiler
sarsimal.
"Evet, bana ve bence deerli olanlarn canna
kymyacana sz ver.

"Benim de gzel bir saraym, haznem, so

yum sopum ve gcm, kuvvetim var.

3675. "Eer sana gvenlim olursa, istediin eylerin

hepsini syler ve bylece kendi nm de salar,

' "Kbilistann btn gizli hzinelerini orta

ya karmaya ve onlar Zbilistana yollamaya al
rm. dedi.
Bunlar duyunca Sam, oun elini tutarak,
sz verdi ve yemin etti.'
Sinduht, onu bu doru szn ve yeminini
iitir iitmez,
' Yeri pt. Sonra, ayaa kalkt ve btn bil
dii gizli eyleri ona doruca anlatt:

3680. * "Ey, pehlivan! dedi. Ben, Dahhkin soyun

dan olan aydn canl Mihrabn kars ve
* "Destann, her zaman onde cann sat
ay yzlli Rdbenin anasym!
"Btn ailece, geceleri sabaha kadar, her
trl ktlkten rak olan Tanrnn nnde,
 "Sana ve yeryznn padiah Zle (* ) dua
lar ederiz .
"imdi, senin istediklerini ve kbilde kimi
dost, kimi dman olarak tandn
3685. ' "Anlamaya geldim. Biz, her ne kadar, sulu,
kt ve padiahla lyk olmyan padiahlar isek
de,
* "ite imdi, dertli ve aresiz olarak, nnde
bulunuyorum; ldrlmesi gerekeni ldr, balan
mas gerekeni de bala i
' "Susuz Kbillilerin cann yakma.. Byle bir
i, zaten senin de gndzn (gece eder! diye yalvard,
i ' Pehlivan Sam, bu szleri dinledikten sonra,
Sinduhtun aydn canl bir kadn olduunu anlad.
' Onun yanaklar da bahara, boyu selviye, beli
kama ve yry de slne benziyordu.
;690. ' Ona: "Cann vcudumdan ayrlsa da, sana
verdiim sz ve ettiim yemin yine bozulmaz!
' "Sen ve btn soyun sopun, Kabilde, sel
met ve sevinle yaayn.
* "Z lin, dnyada, Rdbe gibi bir ee istekli
kmasn, sizin kadar ben de iyi buluyorum.
' "nk, her ne kadar soyunuz ay ise de,
bu taca ve tahta lyksnz.
"Fakat, ne yapalm ki, dnyann hali ite
byle. Bunda, insan iin, utanacak bir ey yok. Yer
yznn ss olan Tanr ile savalmaz ki.

( * ) N sh a: Y e ry z n n padiah Z l e yerin e
Y ery z n n padiahna (yan M in n ih r'e),
3695. "O nasl isterse, yle olur. Onun bu ilerine
biz de atk ve ayoruz,
* "nsanlarn kimi ykselirken, kimi alalr;
kimi saadette iken, kimi felkettedir.
' "Kiminin gnl bollukla sevinli, iminin
de gnl darlkta kederlidir.
"Sonunda, her ikisinin de vard yer, top
raktr. Her nesil, kendisinden nceki neslin tohu
mudur ( * ) .

(**)

* "Ben senin iine, u alayp szlamana bir

are bulmaya alacam.
3"00. ' "Ben, zaten, o yce padiaha, szldanmalarla
dolu bir mektup yazp gnderdim.
' "Z l-i Zer de Minihrin yanna yle sratle
gitti ki, sen onu grseydin, kanadlanm sanrdn.
"Atnn eyerine yle hzla atlad ki ne ken
disi eyeri grebildi, ne de yer atn nallarn.
* "Eer o kendisini padiaha da beendirebi-
lirse, padiah muhakkak gzel gzel dncelerle
ona bir karlk verir.
* "nk o dnr ki, dkt gzyalariyle
yerleri slatp ayaklar amura batacak kadar k
olan, nihayet, bir kuun bytt bir adamcaz
dr..

' ( * ) N sh a: kin ci cm lenin yerin e: iinkii ier

vcudun mayas, kayn a o d n r !
( * * ) N sha: E y, iyi dnceli k a d n ! zlp
tasalanm a!
 "Sonra, ya ei de ona kar yreinde byle
bir sevgi besliyorsa.. Bunlarn ikisi de lverir.
"Sen, o ejderha ocuunu bir kere de bana
gster de, sonra benden ne dilersen dile.
"Belki onun yz ve salar benim de ho
uma gider! dedi.
Sinduht dedi ki: "Eer pehlivan, kulunu se
vindirmek ve yreini aydnlatmak iin,
"Atna biner de sarayma gelirse, o zaman,
bam gklere kadar ykselir..
"Biz, senin gibi bir pehlivan Kabile geti
rebilirsek, canmz nne saarz!
' "Sinduht; amn dudaklarnn glmsedi
ini ve btn dmanlk duygularnn yreinden
silindiini grd.
' Cesur San, glerek: "Yreini rahat tut, hi
zlme!
Bu i, pek abuk ve senin istediin gibi
olup bitecek! diyince, bu szleri dinleyen Sinduht
ondan zr diledi.
* Huzurdan, sevinle ve yanaklar yakut gibi
kzarm olarak kt.
' Rzgr gibi hzl giden ve cesur bir er see
rek yola kard ve onunla Mihraba mjdeyi gn
derdi:
* "Artlk, aklna hibir kt dnce geknesin;
gnln en tut ve konuumuz iin hazrlklara
bala.
' "Ben de, yollarda hi oyalanmadan, bu mek
tubun ard sra geliyorum! dedi.
 * Ertesi gn, gne doarken, uykusundan
uyand ve
" Deerli Sinduht, tekrar ta sahibi komutann
yanna yolland.
3720. Koa koa amn sarayna geldi; btn sa
ray halk ona "bayanlarn ay adm vermilerdi.
* Sinduht, Samm huzuruna karak, kendisine
kar gerekli saygy gsterdikten sonra, onunla
uzun uzadya konutu ve
' zinli olduu zaman srasnda yerine dnerek
sevinle Kabil padiahnn yanna gitmek, verilen
sz ve edilen yemini Mihraba bildirmek ve yeni
konuklar iin hazrlkta bulunmak istediini sy
ledi.
Bunun zerine Sam da ona: "Peki, dn,
Kabile git de, grdklerini Mihraba syle! dedi.
* Bundan sonra, ona, Mihraba ve sevginin
ss Rdbeye,
3725 . Birok ssl elbiseler hazrladlar; hzine
den en deerli eyleri seip getirdiler.
* Sam, Kabilde, kendisine ait olarak, saray,
ba, tarla, ekin,
* Ve bunlardan baka samal hayvan, yapya
ve giyime yaryan eyler olarak ne varsa,
' Hepsini Sinduhta balad ve elini eline
alarak ona yeniden sz verip anditi.
* Ona: "Haydi git, Kabilde oturup sevinle
yaa! Bundan sonra, hakknda kt dnenlerin
ktlnden korkma! dedi.
3730, * Bunun zerine, o solgun ayn yz ald ve
saadetle yola girdiler.
 Z lin, am n m ektubunu M inuihre getirmesi

' imdi sen, Zlin macerasn ve bahtiyar

Minuihrin vamna nasl gittiini dinle..
* Binici Sam olu Zlin gelmekte olduu ha
beri padiaha verilince,
' Memleketin tannm, byk adamlar onu
karlamak iin hemen yola ktlar.
* Saraya yaklar yaklamaz da, huzura girmesi
iin, yol atlar.
3735. ' Zl, tahtn nne vard zaman yeri pt
ve padiaha dua etti.
' Yz bir mddet yle topran zerinde
kalnca, sava padiah onun bu halini beendi.
* Emir verdi, ban yerden kaldrdlar ve te
mizleyip yzne misk satlar.
' Zl de, o akll padiahn tahtnn yanna
yaklat. O yce padiah:
' "Ey, pehlivan olu er kii Bu sarp yollar
dan, toz toprak iinde nasl kalktn da gelebildin?
Nasl ettin? diye sorunca,
5740. * Zl: "Senin bykln sayesinde her ey
yolunda gitti; senin sayende olduktan sonra zahmet
bile insana bir musiki gibi zevk verir! dedi.
' Bundan sonra padiah, ondan pehlivann
mektubunu ald, gld, can aydnland ve sevindi.
' Mektubu bitirince, Zle: "Sen, amn gn
lndeki kederle yazlm bu mektupla, yreimin
eski derdini tazeledin.
"Bundan, yreim zlmedi deil, deil ama
artk az olsun, ok olsun hibir ey dnmiyerek,
 "Senin dileini yerine getireceim. nk senin
son un, nasl olsa, budur!
3745. "Sen biraz ayakta ve yanmda bekle de ben.
dnp tamaym ve senin iin hakknda iyi bir
fikir bulaym.. dedi.
' Bundan sonra alclar altn bir sofra getir
diler. Padiah, Zl-i Zerle beraber sofraya oturdu;
Padiahn emri zerine, dier byk adamlar
da sofraya oturdular.
Padiahn bu sofrasndan kalkldktan sonra,
baka bir salonda ve yine tahtn nnde hazrlanan
bir baka arap sofrasna oturuldu.
* arap im ek de sona erince, amn nl olu
altn dizginli bir ata bindi.
3750. * Yrei kuruntulu ve dudaklar sylenmesi
gerekli szlerle dolu olarak, btn gece dolat.
Nihayet, sabahleyin, kemeri belinde olarak,
tekrar muzaffer Minuihrin yanma geldi.
* Yeryz padiah Minuihr ona iyi szler
syledi ve yanndan ayrldktan sonra da arkasndan
onu yine vd.
* Bundan sonra da muhitleri, yldz bakclar,
olgun ve akll kimseleri tahtnn nne toplayip bir
meclis kurdu ve
* Onlara, gklerin kanunlarn incelemelerini
buyurdu.
3755. Bunlar huzurdan ayrlarak, yldzlardan bir
sr elde edebilmek iin, uzun uzadya, alp zah
met ektiler.
' Bylece gn uratktan sonra, ellerinde,
 yldzlarn hareketlerini gsteren Hinte bir kitap
olduu halde tekrar huzura geldiler.
* Padiaha: "Biz, uratk ve u dnen felein
kanunlarn hesapladk;
"Yldzlardan u sonucu -kardk: Bu berrak
su akacak..
* Mihrabn kz ile amn olundan nl ve
ahlkl bir pehlivan dnyaya gelecek;
3760. * "O ok yayacak; kuvvet, atafat, byklk,
* "Cesaret, zek sahibi ve kolu kuvvetli bir
pehlivan olacak; gerek savata ve gerekse iki mec
lislerinde ei bulunmyacak;
* "Atnn tylerinin terden sland yerde,
onunla savaanlarn cieri kuruyacak;
* "Kartal, bann zerinden gemee cesaret
edemiyecek; o, byk tannm insanlar bile b
ykten saymyacak;
* "Boylu boslu, kuvvetli bir pehlivan olacak
ve kemendi ile aslanlar avlayacak;
3'65. * "Atein zerinde, koca bir yaban eeini bile
kebabedebilecek; klciyle havay bile alatp inle
tecek;
' "O , padiahlarn klesi ve randaki binici
lerin dayana olacak! dediler.

(*)

( * ) Nsha: * Onun btn sevgisi ran a ynele

cek ve her yl Turanla savaacak;
' Padiahn gnln kazanmak iin, gece gn
dz, inle savamaktan da geri durmyacak!
* Minuilr. bu szleri duyunca, gnlnden eski
kini kaldrp att.
 Padiah da onlara: "Bana sylediklerinizi,
bir sr olarak saklayn! dedi.

M uhitlerin Z l i snamalar

* Bundan sonra padiah, Zli ard ve onu

baz somlarla imtihana ekmek istedi.
Mbitlere, ona st kapal, anlam rtl
baz eyler sormalarn, buyurdu.
Bunun zerine o, yrekleri uyank, akll ve
nl mbitler, snamak zere, Zli yanlarna oturt
tular.
* Onlardan biri, o keskin akll, zeki ve hazr
cevap Zle:
* Gzel yetimi, taze ve dzgn on iki selvim
var..
* "Bunlarn her birinden de otuz dal km;
bu dallar Fars lkesinde, ne artar, ne de eksilir., bil
bakalm, bu nedir? dedi.
' Baka bir mbit: "Ey, yce pehlivan! Deer
li, cins ve hzl koan iki atm var.
* "Bunlardan biri Katran Denizi gibi kapkara,
teki de billr gibi beyaz..
* "Bunlar, harekete geip komaa balyor
lar; fakat, birbirlerine bir trl yetiemiyorlar., bil
bakalm, bu ne? dedi.
* nc mbit: "Padiahn nnde geen
otuz svarim var...
* yle dikkatlice baknca, ilerinden birinin
eksildiini gryorsun; fakat, saydn myd, say
lan yine otuz kyor., bil bakalm, bu ne? dedi.
 ' Drdnc mbit: "Yeillikle rtlm, her
yanndan dereler akan bir ayrm var..
' "Adamn biri, elindeki keskin orakla ve ce
saretle bu ayra girip,
' "Yama, kurusuna bakmadan, ne bulursa bi
iyor ve ne kadar yalvarrsan yalvar, hi aldr et
miyor.. bil bakalm, bu ne? dedi.
' Beinci mbit: "Dalgal bir denizden yksel
mi, kam gibi iki selvim var...
' "Kuun biri gelmi, bunlarn zerine birer
yuva yapm; gndzleri birinde, geceleri de tekin
de uyuyor..
* "zerinden kalkp utuu aacn yapraklar
kuruyor, zerine gelip konduu aa misk gibi ko
kuyor..
* "Her zaman byle... Biri yemyeil dururken,
tekinin yapraklar ve yemileri kuruyor.. Bil baka
lm, bu ne? dedi.
Dier bir mbit de: "Ben, bir dan stnde,
salam bir ehir grdm..
"Bu ehrin akll halk, burada oturmaktan-
sa, gelip ovada ve bir dikenlikte oturmay daha iyi
buluyorlar ve
' "Orada, ta aya kadar ykselen yaplar yap
yorlar. Bir ksm efendi, bir ksm da kle oluyor.
* "Eski ehirlerini, artk, tamamiyle unutuyor
lar; oras, hatrlarna bile 'gelmiyor..
"Derken, gnn birinde, birdenbire bir dep
rem oluyor ve oturduklar yerler yklyor,
* Bu olay, onlara eski ehirlerini hatrlatarak,
 kendilerini uzun uzun dndryor.. Bil bakalm,
bu ne? dedi.
' Padiah, Zle: "Bu bilmeceleri znce, bu
olgun kiilerin 'karsnda, cevaplarn hi ekinme
den, ata ver.
"Eer bunlar zmeyi baarabilirsen, artk
kara topra da misk yapabilirsin! dedi.

Ztiin yerdii karlklar

Zl, bir mddet dndkten sonra, kollarn

kprdatt, kendini toparlad ve
3795. * Cevaplarm bildirmek iin azn at. M-
bitlerin sorularn, birer birer aklndan geirerek:
* "nce, her b ir i otuz dal koyuveren on iki
byk aatan balyaym! dedi.
"ir yln iinde, her seferinde de, yeni tahta
km bir padiah andran on iki ay vardr.
' "Her ay da, otuz gnde sona erer ve felek
dnne hep byle devan eder.
"Biri kara, biri de ak olan ve daima birbiri
nin ard sra koan o iki ata gelince;
5300. ' "Bunlar, zerimizdeki felein dnn sa
yan, gndz ve gecedir.
' "Onlar, bir av kpei ile onun n sra ka
an bir vahi ava benzerler ve hzl komakta birbir
lerini geemezler.
' "Padiahn nnden geen ve says otuz
iken,
' "Biri eksildii halde, sayld zaman yine,
says otuza kan,
 "O sylediiniz otuz svari de yeni aydr;
sen bunu byle bil, onun byle olmasn da Tanr
istemitir!..
5805. "te byle, gittike eksilen ve nihayet bir
gece ortadan tamamiyle kaybolan ey, yeni aydan
bakas deil.
"im di de, zerinde kuun yuva kurduu iki
selvi bilmecesine gelelim..
"D nya K o burcundan Mizan burcuna ka
dar karanl gittike saklar, yani geceler ksalr.
' Fakat, buradan dnp de H ut burcuna gi
rince, karanlk yeryzn kaplar, yani geceler uzar.
ki selviden murat, yeryznn keder ve
sevin kayna olan bu yce felein iki ucudur.
5810. ' "Aralarnda uan kuun da gne olduunu,
anlayver ( * ) .
* "D a n zerindeki ehir ise; varln yeri,
iyilik v e 1ktlklerin hesabedildii yer, yani ahret
lemidir;
" O dikenlik de, zevk ve saadet, dert ve mih
net yeri olan,
' "Senin soluklarn sayan, onlar hazan ar
trp bazan eksilten bu fani dnyadr.
"O rada, rzgrla kark bir deprem olacak
ve dnyay altst edecektir.

5815. "te o zaman, bizim, btn emeklerinizi

orada brakp o eski ehre, yani varlk lemine git
memiz gerekecek.

(* ) Nsha: Bu cmleye ek: Yeryznn midi

de. korkusu da ondan.
 "Bizden sonra gelip de bizim emeklerimizin
yemiini devirenler de kalmaz, onlar da gelip g e
erler..
' "B u hakikatlar, ta balangtan beri byle
idi ve byle kalrlar, hi eskimezler.

"B u yrdmz yolda aradmz eer iyi

bir adsa, ancak o zaman ruhumuz mesut olur.

"Y o k , eer hrsa kaplr da bu uurda kv-

ranrsak, ldmz gn derhal bunun acs kar.

3820. ' "ats Zuhal yldzna kadar ykselen bir

saray sahibi b ile o ls a k , sonunda btn bu zenginlik
ten bize kalacak olan bir kuru kefendir!

' "A s l krkun hakikat, yzmzn bir ga

tula ve toprakla rtlmesindedir.
* " O ova ile ondaki otlarn, ya ve kuru din
lemeden,
* "H epsini bien ve aman nedir bilmiyen o
adama gelince;
" "te biz insanlar o otlar gibiyiz.. Zaman,
babay ve bykbabay ayrdetmez;

3825. "Gencine, yalsna bakmaz, nne gelen av

paralayverir.

"Yeryznn kuruluu ve tresi byledir.

Hibir insan yoktur ki, lmden bakas iin anasn
dan domu olsun!

* "nsan, bu kapdan girer ve teki kapdan

ikar; zaman, boyunca, insann ald soluu hesap
lamakla meguldr.
 Z lin, M inuihrin rtnde de hnerler gstermesi

Z l, bylece, bu bilmecelerin mnalarn o r

taya koyunca, padiahn gnl sevinle doldu.
Mecliste bulunanlarn hepsi arp kaldlar;
padiah, onu ok beendi.

0. ' O nun erefine padiah, ayn on drdnc

gecesi kadar parlak, bir meclis kurdu.
Karanlk basncaya ve balar araptan d-
ceye kadar itiler.
Meclistekilerin neeli sesleri padiahn sara
yndan mtemadiyen ykselmekte idi.
* Nihayet, bu pehlivanlarn hepsi sevinli ve
sarho bir halde meclisten ayrldlar ve kolkola g i
rerek uyumaya gittiler.
Gne dalarn ardndan ban kaldrnca
sarholar da balarn uykudan kaldrdlar.
5. Cesur Zl, beline kemerini balam olarak
v e erkek bir aslan gibi padiahn yanna geldi.
" Dnm ek iin izin almak ve bylece saraydan
kp babasnn yanma dnmek istiyordu.
" O yeryz padiahna: "E y, gzel ahlkl
padiahl amn yzn gresim geldi.
"B u fildii tahtn basaman perek eref
kazandm; bu saltanat ve bu tac grmekten de
gnlm aydnland. dedi.
Padiah da ona: "E y, gen pehlivan! dedi.
Bu gn de burada geirirsin.
0. ' "B u da, burada geirdiin gnlerin arasna
karversin!
 "Seni, Mihrabn kznn kokusu azdryor.
Yoksa, am zlemek nerede, senin gnln nerede?
' Sonra, emir verdi: Ziller, H int ngraklar
ve tun borular getirildi.
' Mzraklar, grzler, oklar ve yaylar da onlar
takibeni.
' Bunun zerine btn pehlivanlar da, neeli
neeli ortaya geldiler.
3845. Yaylarn ve oklarn ellerine alp, sava g
nnde lduu gibi, karlarnda birer hedef tasar
ladlar.
* Bundan sonra, her biri grz, kl, ok ve
mzrakla bir hedefe yneldi.
* Padiah, pehlivanlarn kapal ve ak olarak
gsterdikleri btn hnerleri y u k a rd a n s e y r e tm e k te
idi.
* Sam olu Destann yle hnerlerini grd
ki, o zamana kadar onlarn benzerini ne grm,
ne de kimseden duymutu.
Padiahn bu meydannda, ok aylar ve yl
lar grm, yal bir aa vard.
3850.. ' Sam olu Destan yayn eline ald ve adn
haykrarak atn srd.
* Aacn tam ortasna bir ok atnca ok, o pa
diahlara yakan aac delip geti.
* Bundan sonra, zpkn kullanan pehlivanlar
kalkanlarn ellerine alarak, birbirlerine kar ar
karglar atmaya baladlar.
Z l, bir Trk kleye bir kalkan getirmesini
syliyerek, atna binip kollarn kaldrd.
 Sonra, yay att ve zpkn ald; yeni bir av
lanma ekli gstermek isteinde idi.
' Zpkn salam kalkana atmasiyle, n
birden delip yle ortaya savurmas bir oldu.

' Bunun zerine padiah, pehlivanlarna dn

d ve: "inizde, dedi en zorlularnzdan, onunla
savaabilecek kimse var m ?

"im di, onunla bir tutumanz kald; nk,

ok ve zpkn atmakta sizi yendi!

' Yrekleri kskanlkla dolan pehlivanlar,

alayc glmsemelerle, silhlarn hazrlamaya ko
yuldular ve
Atlarnn dizginlerine aslarak, ular keskin
mzraklariyle, harekete getiler.

' Z l de atn yerinden oynatarak, tozlar ha

vaya savurdu; pehlivanlar birbirlerine girdiler.
Zl, nce, ilerinden kendi zerine doru y
ryen nl ve azn binici pehlivann kim olduunu
anlamak iin, yle bir bakt.
* Onu seer semez, hemen zerine vard. Fa
kat, onun geliini gren pehilvan kamak istedi.
* Bunun zerine Zl, bir kaplan gibi, tozun
ortasndan frlayp penesiyle onu belinden yaka
lad ve
' Atnn eyeri zerinden yle ackl bir ekilde
ekip aaya /ald ki, padiah ve erleri arp kald
lar.
Btn ileri gelen pehlivanlar da, byle bir
kahramann eini hi kimsenin grmemi oldu
unu bara bara syleyince,
 ' M inuihr: "Byle cesur ve gen bir p eh li
vann cam daim a aydn olsun!
* "B ununla savamak istiyenin anas, elbisele
rin i maviye boyar.
"A slanlardan bile byle b ir pehlivan do
m am tr! Bunu pehlivandan deil, tim sahtan say
mal.
* "Y eryznde, byle cesur ve binici bir
pehlivan brakabilecei iin, Sam hakikaten bah
tiyardr! dedi.
3870. ' Byk padiahla beraber btn o cesur ve
nl pehlivanlar da o nu alkladlar. Bykler, bel
leri bal ve balar k lh l olarak saraya geldiler.
' Yeryz padiah ona yle b ir ssl elbise
hazrlatt iki, btn byk adam lar arp kaldlar.
Padiah, bundan baka , o n a deerli bir ta,
altn bir tah t, bilezikler, b ir gerdanlk, bir kemer,
* D aha birok deerli elbiseler, kleler, atlar
ve daha nice eyler arm aan edince,
* Z l de, bunlara karlk olarak, eilip yeri
pt.

Minuihrm ama cevab

3875. Padiah, bundan sonra da, amn m ektubuna

parlak szlerle yle b ir karlk yazd:
"Ey, dnyaca tannm ve h er savatan aslan
gibi galip km, cesur pehlivan! dedi.
* "u dnen felek, savalarda olsun, iki mec
lislerinde olsun, senin gibi gzel yzl, parlak d
nceli b ir kahram an grm em itir!
 / "Savalarda 'gsterdii yiitliklerle aslanlar
artan ve kahram anlklariyle yeryznde ken
disinden ebed h tralar kalacak . olan,
* "Cesur, hnerli binici, pehlivan ve m esut
olun Z l yanma geldi.
3880. "O ndan; m uradnn, dileinin, dncesinin
ve gnl rah atn n hangi eyde o lduunu renerek,
"B tn em ellerini yerine getirdim ve kendi
siyle beraber m esut g nler yaadm.
' "Z aten, av k ap lan lar o lan bir aslandan, sa
vata akla smaz eyler gsteren b ir aslandan baka
ne doabilir ki?
* "K endisini, gnl sevinli olarak, gnderiyo
rum . H akknda k t dnenlerin ktl o ndan
rak o lsu n !
' Bu karln yazlmas bitince, Z l de oradan
sevinle ayrld; ordudaki yiitler arasnda, bsb
t n sekin bir durum a gelmiti.
3885. ' D erhal, ama bir eli yollad: "Ben, p adi
ahtan gnlm m em nun olarak dnyorum .
* O ndan; padiahlara yaraan b ir elbise, ta,
bilezik, gerdanlk ve fildii b ir ta h t da hediye a l
dm.
"Ey, nl ve efkatli babacm ! imdi, he
m en senin yanm a geliyorum ! diye haber sald.
Sam, bu haberden o kadar ok sevindi ki o
ihtiyar halinde, deta, yeniden genleti.
' O da, hem en K abil'e b ir eli gndererek, b
tn olup bitenleri M ihraba anlatt.
3890. Yeryz padiahnn gsterdii iltifa tta n ve
bu iltifat sayesinde, o zam ana k ad ar gnlm den s-
 iini olan sevincin nasl tekrar geriye. dndn
den, bahsetti ve
Szlerine unu da ekledi: "D estan buraya
gelir gelmez, devimizi yerine getirmek iin, bir
likte senin yanna geleceiz!
' Eli, sratle Kabile vard. Kbil padiah,
onun getirdii haberi duyunca,
' Zbilistann gne gibi ehzadesiyle akraba
olaca iin,
' Yeniden dirilen bir l ve yeniden genleen
bir ihtiyar kadar sevindi.
5895. * Bunun zerine, her yandan, algclar arl
d; deta, her yana canlar sald.
M em nun olan Mihrabn can aydnland, du
daklarndan glmsemeler akt, gnl ferahlad.
' Deerli Sinduhtu artarak na, ok tatl
szler syledi.
D edi ki: "E y, parlak dnceli eim ! Bu ka
ranlk yeryz, senin parlak dncelerinle ay
dnland.
* "Sen, btn padiahlarn beendikleri, bir
dala yapm bulunuyorsun.
3900. "im di, bu ii, baladn gibi bitirmen gerek.
* "Btn hzinelerim, emrine amadedir; tah
tmn da, tacmn, da, servetimin de hibir deeri
y o k !
' Siduht, bu haberi aldktan sonra, hemen
dnp ikizinin yanma geldi ve btn srlar anlatt.
Ona, Z li grecei mjdesini verdi ve: "Sen
artk, kendine yaraan ei buldun!
* "B u , ele geirilmi yle yce bir emel ki,
 bunun bykl karsnda, kadn olsun, erkek
olsun, herkes imdiye kadar senin iin ettikleri si
temlerden vazgeeceklerdir!

5905. ' Btn aradklarn buldun; gnlnn dile

i yerine ok abuk g eld i! dedi.
Rdbe de ona: "E y, kadnlarn padiah!
Ey, her yerde vlmeye lyk kadn!
' "B en senio. ayann bast topra yastm
yapar ve dilimi senin buyruunu yerine getirmekle
sslerim!
"Ehrimenlerin gz senden rak ve senin gn
ln de, cann da sevincin evi olsun! dedi.

' Sinduht, onun verdii karl dinledikten

sonra, saray donatmak zere, kalkp gitti.

3910. ' Sarayn salonunu, gzel bir cennet gibi do

natt; gl suyunu, arab, misk ve amberi birbirine
kartrd.
i * Ortaya, altnla naklanm ve kenarlar ze
bercetle evrilmi bir hah serdi.

undan baka, kenarlar su damlalar gibi

! incilerle ssl, bir hal daha yayd.
Bundan sonra, yine orta yere, in tarznda
yaplm ve in naklariyle sslenmi, altn taht
koydu.
' Bunun btn resimleri mcevherlerle yapl
m ve mcevherlerin aras naklarla doldurul
mutu.
3915. * Bu eski padiahlardan kalma bir taht olduu
iin, ayaklar yakuttand.
* Bundan sonra Sinduht, Rdbeyi de bir cen-
 net gibi ssledi ve zerine birok muskalar yazp
ast.
' Onu, altnlarla donatlm olan o salona
oturttu ve yanma kimseyi sokmad.
' Kbilistan da, batan baa, renkler, kokular
ve sslerle donatld.
* Btn fillerin srtlarn Rum kumalariyle
sslerdiler.
3920. algclar da, balarna birer ta koyup, bu
fillerin zerine oturttular.
* Btn kleleri toplyarak, kar kmaya ha-
2 irladlar.
Bunlar, her yere misk ve amberler satlar
ipekler dediler.
Yerleri 'glsuyu ve arapla suladlar, herkesin
yanmada misk ve altn satlar.

Z lin, am n yanna dnmesi

* Bu srada da Z l, havada uan ku ve deniz

de yzen bir gemi gibi, olanca hziyle yolda idi.
3925. Gelmekte olduu haberi eriince, onu a-
tarafla karlamaya ktlar.
' Nihayet, saraydan: "Parlak talihli Z l geli
y o r! sesleri ykseldi.
* Pehlivan Sam, onu sevin iinde karlad ve
bir mddet kucaklayp barna bast.
Z l, onun kollarndan kurtulur kurtulmaz,
yeri pt ve btn 'grdklerini, duyduklarn ona
anlatt.
Yce deerli Sam, tahtna oturdu ve sevin
iinde olan Z li de yanna ald.
 Mu

3930. Sam da ona, Sinduhiun sylediklerini an

latmaya* ve bir yandan da glmeye balad:
* "Bana Kabil'den, bir haber geldi, dedi. Bu
haberi getiren de, Sinduht adnda bir kadn..
"Benden sz ve yemin istedi. Ben de, onun
iin hibir zaman kt bir dnceye kaplmyaca-
ma dair sz verdim.
' " O , benden gzellikle sormak istedii ey
lerin hepsine tatllkla cevap ald.
* " n ce, Zbilistan padiahnn K abildeki
ayn ei olacandan bahsederek,
3935. * "B enim kendisine misafir gitmemi ve btn
dertlerine derman olmam istedi..
"Biraz evvel de onun yanndan bir eli gel
di ve btn hazrlklarn bitmi olduunu bildirdi.
"im di, bu eliye ne cevap verelim, dersin?
Hr Mihraba ne diyelim?
Bunlar duyunca, Sam olu Z l sevincinden
dinleti ve bandan ayana kadar yakut gibi k
zard.
' ama: "E y, pehlivan! Eer, o parlak gnln
raz olursa,
3940. "Sen orduyu alarak nden g it! Biz de arka
dan gelerek onlara gerekli szleri syliyelim ve bu
mesele hakknda onlarn ne syliyeceklerini de din*
yelim ! diyince
* Sam, Destana yle bir bakp gld ve ne
demek istediini anlad.
Nasl anlamasn ki Zl, durmadan, Mihrabn
kzndan bahsediyor ve geceleri' gzne uyku gir
miyordu.
 * Sam, bunun zerine emir verdi, Hint ng
raklarn alarak kapnn perdesini atlar.
* Kahraman Sam, yola bir eli kard ve ona
aslan Mihraba gidip,
3945. * Filler ve bir miktar da erle Z lin yolda bu
lunduunu haber vermesini syledi.
' Eli, derhal, Mihrab a gelerek, grp iitti
ini ona anlatt.
' Mihrab, bu haberden, ok sevindi. Sevincin
den, yanaklar erguvan glne dnd.
* Tun borular aldrp, davullar fillerin ze
rine balam ve ordusunu horoz gz gibi donatt.
* algclar fillerin zerine oturmu, yeryz
batanbaa bir cennete dnmt.
3950. " Havalarda, Perniyan kumandan yaplm
krmz, yeil, sar ve meneke renkli ve biim biim
o kadar ok bayrak dalgalanyor ve
O kadar yok boru, enk ve ngrak sesleri
duyuluyordu ki
' nsan, dnyann son gn m geldi? Kya
met mi kopuyor? Yoksa bayram m oluyor? Farke-
demiyordu..
'* M ihrab, ite byle bir alayla, ama kar
kt ve ona yaklar yaklamaz, atndan inerek ya
ya yrmeye balad.
* Cihan pehlivan onu yanna oturtarak, hal
hatr sordu.

( * ) Nsha: * Sevginin ls, ite budur: O y

zn gsterdi iniydi, akl ortadan kaybolur.
3955. * Kbilistan padiah Mihrab da, gerek am
gerekse Z l-i Z eri ven szler syledi.
* Bundan snra, tekrar atnn zerine sratle
ve bir dan zerinden doan bir ay 'gibi ikp otur
du ve
' Zl-i Z erin bana, mcevherlerle sslenmi,
bir ta koydu.
* Bylece, sevin iinde, K abile geirdiler ve
eski gnleri andlar.
' Btn ehir; H int alglar, Berbat, enk ve
ney sesleriyle dolmutu.
3960. * alglarn sesleri kaplardan ve damlardan
yle yanklanyordu ki, onlar da, deta birer alg
haline gelmilerdi..
* Atlarn yeleleri, batanbaa, misk ve safrana
bulanm gibi kokuyordu.
* Bu srada Sinduht, belleri bal, hizmete
hazr yz kadar cariye ile sarayndan kt.
Bunlarn her biri, ellerinde, ileri miskler
ve mcevherlerle dolu birer altn kadeh tutuyor
lard.
* Hepsi, ellerindeki altn kadehlerle bana
mcevherler saarak, am alkladlar.
3965. enlie itirk edenler o kadar ok hediye
aldlar ki, artk hediyeye doymyan kalmad.

(*)

(* ) Nsha: ' Fillerin ve atlarn ayaklarnn al

tna den mcevherler,, gkteki yldzlar gibi parld
yorlard.
* Paralar ve o deerli mcevherler, artk dirhemle,
terazi ile tartlacak haddi gemiti..
 ' Sam, glerek, Sinduhta: "Bakalm , Rd-
beyi daha ne zamana kadar bizden saklyacaksn ?
diyince
Sinduht: "G nei grmek istiyorsun ama;
hani hediyesi? dedi.
' Sam, ona: "G n l n ne isterse dile!
* "H azine, ta, taht ve lke adna neyim var
sa, onlarn hepsinde artk sizin de paynz var.
dedi.
3970. Bundan sonra, ilk bahar andran Rdbemn
bulunduu ve altnlarla donatlm olan salona
girdiler.
* Sam, ay yzl Rdbeyi grnce, arp
kald.
* Onu nasl veceini deil, ona nasl bakaca
n bile ard.
V Mihrabn, yanma gelmesini buyurarak, t
re gereince szleip anditiler.
* Bundan sonra da, gelinle gveytiyi altndan
ssl bir tahta oturtup; zerlerine yakut ve zebercet
satlar.
3975. Gelinin banda mcevherler ve padiahn
banda da altnla sslenmi bir ta vard.

(* )

(* ) Nsha: ' O anda, Zle dnerek: E y, iyi

talihli! Tanrnn sana bu ite ok yardm dokunmu
olacak ki,
* Yzn aydnlatmak iin, bu kadar parlak bir
gne bulmusun. Dorusu,
* N e yalan sylemeli, gzellerin en sekinini se
misin!
 Sonra Mihrab, eyiz defterini getirdi ve
Onda yazl olan hediyelerin adlarn okudu.
Bunlar o kadar oktu ki, kulaklarn onlar dinle
meye gc yetmezdi.
Sam, onlar gr.e, ard ve Tanry ve
rek ona krler etti.

' Sonra, buradan kalkarak, oturma salonuna

getiler ve orada tam bir hafta arap kadehini el
lerinden brakmadlar.
'3980. Btn ehir zevk ve safa sesleriyle dolmu,
padiahn saray nee cokunluu iinde bir cennete
dnmt.
* N e Zl, ne de mercan dudakl Rdbe, gece
gndz, bir hafta hi uyumadlar.

Oradan da saraya geerek, hafta da orada

yine yiyip imekle vakit geirdiler.

* Memleketin ilerigelenleri toplanarak, el

pene divan, sarayn nnde saf baladlar.

A y banda Neriman olu Sam, Sstan taraf

na doru yola kt.

3985. * O gittikten sonra Zl, bir hafta daha, yine

elence ile vakit geirdi.
Nihayet Z l de, bir devenin zerine bir
mahfe hazrlatarak,
* ine bir dek yaptrtt ve aya benziyen
Rdbeyi zerine oturttu.
* Sinduht, Mihrab ve btn hsm ve akrabas
da kalikp Sstana doru yola ktlar.
' Hepsi memnundu.. Dudaklar, Tanrnm bu
nimet ve saadetine kar krlerle dolu ve
3990. * Sevin iinde, yatm gnde ve salkla oraya
vardlar.
* Sam, onlarn erefine bir meclis kurdu.
gn zevk ve safa ile vakit geirdikten
* Sonra Sinduht orada kalarak, kocas ve ordu
Kabil'e dnd.
* Sam da, padiahl Z le brakt ve o
uurlu talihi ile ordusunu alp,
* Kutlu bayran dalgalandrarak, Gtks-
rna, batya doru geip gitti, ve:
3995. Ben, oraya gidiyorum. nk, benim padi
ahlm artk orada. Orada halk beni iyi grmyor
ve iinden sevmiyor ama,
* "M inuihr orann padiahlnn menurunu
bana verdi ve: A l, orada ne yaparsan yap! dedi.
* "Fakat, yaradl kt insanlarn ve bilhassa
Mazenderan devlerinin aleyhimde bir fesat kurma
larndan korkuyorum.
Ey, Z l! Bu taht, bu saltanat ve u a
tafatl tac sana brakyorum! dedi.
* T ek vurulu Sam gittikten sonra Z l, gzel
sevgilisi ile bir iki meclisi hazrlad ve
4000. * Beraberce oturdular. Zl-i Zer, Rdbenin
bana bir ta giydirdi.

R stem in dom as

* Aradan ok zaman gememiti ki, o alabil

diine boy atm selvi, yemiini verdi.
* Gnlleri aydnlatan bahar solarak, yrei
keder ve strapla doldu.
 Karmadaki yk o kadar ard ki Rdbe
gzlerinden, bir rmak gibi kanl yalar dkyordu.
Karn pek ok imiti; viicud gittike ar-
lat ve erguvan gibi olan yanaklar safran rengini
ald.
4005. Annesi ona: "E y, annesinin can! Sana ne
oldu da byle sararyorsun? diye sorunca,
' O da: "G ece gndz feryadetmekten, du
daklarmn kapand bile yok.
' "O kadar uykusuzum ve o kadar sarardm
ki, beni yayan bir l sanabilirsin.
"D o u m zaman geldii halde, bu ykten
bir trl kurtulamyorum! dedi.
* Rdbe, doum zamanna kadar, uyku ve
rahat yz gremedi.
4010, ' Sanki derisinin ii tala doldurulmu veya
karnndaki demirden bir yaratkm gibi bir hale
gelmici.
Nihayet bir gn, akl bandan tamamiyle
gitti, kendinden geti. Bunun zerine, Z lin sara
yndan bir vaveyldr ykseldi.

Sinduht feryada ve elleriyle yzne vurup

misk kokulu salarn yolmaya balad.
Z le koup, o dzgn selrvideki yapraklarn
artk solduunu haber verdiler.
* Z l; yanaklar gzya iinde ve yrei para
para, Rdbenin baucuna geldi.
4015. ' Harem dairesindeki kadnlar salarn yolu
yor, balarn ap yzlerini ve salarn gzyalaiyle
slatyorlard.
 * Z l, bu hal karsnda, dnceye dald ve
bu dnce ile derdi biraz hafifler gibi oldu:
' Hatrna, Simrgn kanad gelmiti. Buna
ok sevindi ve koup Sinduhta mjdeledi.
" Bir buhurdan getirterek iinde ate yakt ve
orada Simrgn kanadndan kk bir para yakt.
Bunun zerine hemen hava karard ve o,
yeryzne hkim olan ku,
4020. D kt yamur mercan, mercan deil hatt
can rahatl olan bir bulut gibi aaya indi..
* Z l, bu gelii iin, ona uzun uzun teekkr
etti ve onu verek nnde sayg ile eildi.
* Simrg ona: "Senin bu kederli halin ne
syle? Aslan gznde yan ne ii var?
* " u ay yzl gm selviden, n peinde
koan bir ocuun olacak.
* "A slanlar onun ayann tozunu pecek ve
bulutlar onun bann stnden gemeye cesaret
edemiyecekler;
4025. "Sesinden kaplanlarn derileri paralanacak,
duyduklar korkudan dileriyle trnaklarn kemire
cekler;
"O n u n grznn sesini duyup gsn, ko
lunu ve pazsn grnce
* " eli i ineyen sava erinin bile yrei ye
rinden kopacak;
* "A k lca ve fikirce ama, kzd zaman da
bir sava aslanna benziyecek;
* "B oyu , bosu bakmndan bir selviyi, gc
bakmndan da bir fili andracak; tek parma ile
bir kargy iki millik yere atabilecek.
# 30, "yilikler veren Tanrm n iz n i ile ve yarad
ln tresine uygun olarak, imdiye kadar, byle bir
pehlivan domu deil.

"Sen hemen bana, su rengindeki elikten ya

plm bir haner, bir de, uyank yrekli, byden
iyi anlyan birisini getir.
"B u aya benziyen Rdbeyi, nce, arapla
sarho eder, yreindeki korkuyu ve kuruntuyu gi
derirsin.
"Sen, sadece, dikkatli olmaya bak. Getirece
in o uyank yrekli adam, yapaca by sayesinde.
Rdbenin brnden ocuu karacak.

"O dzgn selvinin dlyatan, hi acsn

duyurmadan, aarak

4035. ' "O radan ocuu darya alacak ve o ayn

brn kan iinde braktktan sonra,

' "Y a rd yeri de dikecek. Sen hi korkma ve

yreinden her trl tasay ve kuruntuyu kaldr, at!

"Sen, yalnz benim sana imdi syliyeceim

otu al, onu st ve misk ile dv ve her n de
glgede kuruttuktan
' "Sonra bunlar yarann zerine sr! G re
ceksin k i, srer srmez, hasta strabndan kurutula-
caktr.
' "B u da olduktan sonra, onun zerine bir de
benim tym srersen, 'gcmn etkisini grr
sn.
4040. * "B u tlerimden sevinmeli ve Tanrya k-
retmelisin.
* " n k senin talihine her gn yeni bir par-
 nnn EHNAME
fk

laklk veren ve bu padiahlara yaraan aac sana

balayan ancak odur!
' "Sen, bu iten hi zlme.. nk senin bu
aacn sna iyi yemi verecek! dedi ve
* Bunlar syler sylemez, kanadndan bir ty
koparp brakarak kanadlarm at ve havalara yk
seldi,
* Z l, hemen koup brakt ty ald ve
onun dediklerini yerine getirdi. Herkes, gzleri kanl
yalarla ve canlar da strapla dolu olarak, bu olay
seyretmiti.
4045. Bu yanda da Sinduht, ocuun Rdbenin
brnden nasl olup da alnacan dnp gz
lerinden kanlar aktmakta idi.
Nihayet, eline becerikli bir mbit geldi ve
nce, o ay yanakl Rdbeyi arapla sarho etti.
Sonra da, hibir ac duyurmadan, o ayn
brn yard ve ocuun ban tabi yolundan ay
rarak,
Hibir zarar vermeksizin onu darya yle
bir al ald ki, o zamana kadar, kimse bu kadar
alacak bir i grm deildi. i
Bu, aslana benziyen, pehlivan yapl bir o
cuktu; boylu boslu ve gzel yzl idi,
4050. Kadn, erkek herkes arp kald; ilerinde, j
byle fil vcutlu bir ocuk gren yoktu.
* Bandaki salar krmz ve yz de kan gibi
idi; parlak gne nasl doarsa, o da yle domutu.
* Byle, iki eli kanl olarak doan bir ocuu,
o zamana kadar, grdn hatrlyan hi kimse
yoktu.
 ' araptan sarho olan anas se, geceli gn
dzl, uykuda idi. arap, onu kendinden iyice ge
irmiti.
Hemen yarasn dikip, zerine il srdler.

Selvi boylu Rdbe, uykusundan aylnca,

Sinduht la konumaya balad.
Derhal, zerine altnlar ve mcevherleri sa
arak, Tanrya krettiler.
ocuu alp yanma getirdiler ve onu, koca
bir lem gibi, ellerinin zerinde kaldrp kendisine
gsterdiler.
Bir gnlk olduu halde, bir yllkm gibi
iri grnyor, bir susam ve lle demetini andr
yordu.
ocuunu grnce, selvi yzl Rdbe sevin
di ve gld.

Yznde, padiahlk izlerini grmt.

' Oh, artk kurtuldum! Istrap sona erdi..
dedi. Bunun zerine, ocuun adn, "K u rtu ld u m !
anlamna olarak Rstem koydular.

<*)

Bundan sonra, henz stn bile imemi

olan o aslan yavrusunun boyunca ipek bir kumatan
bir bebek diktiler.
* iini samur ty ile doldurarak, yzne o-

(* ) Nsha: Zl ve Sinduht, bu durumdan, ok

sevindiler; Zl, bunun zerine, akll adamlarn gelme
lerini buyurdu,
 ban yldz ve gne, fcollarna ejderha ve ellerine
de aslan penesi resmini yaptlar.
' Bir kolunun altna bir mzrak, bir eline bir
grz, bir eline de bir at dizgini koydular ve
4065. * Bir atn zerine oturtarak, etrafna da bir
ka kle verdiler.
Bu iler, gerei gibi dzene konulduktan
sonra,

' H zl giden bir at hazrlatp yola karld.

Padiahn buyruu ile, zerine altnlar salan ve

* Elinde grz tayan bu sureti, Sam,a gn

derdiler.

* Kbilistandan ta Zbilistana kadar, btn

gl bahelerinde, bu doum erefine enlikler ya
pld.
4070. " Btn ovalarda araplar iiliyor, neyler al
nyor ve her kede yzlerce gzde ahaliyi elen
diriyordu.
Mihrab, sevin iinde, Kabile ( * ) girdi ve
bu mjde erefine fakirlere paralar datt.

* Zbilistanda ehrin bir ucundan teki ucuna

kadar, her yer alglarla dolmutu.

* Kurulan meclislerde, kkler byjklerin

aasnda oturmu 'deillerdi; herkes, kuma do
kuyan zg ve atk gibi, birbirine karm vazi
yette di.
* Nihayet, henz emzikteki Rstemin rnei
olan bebei ama getirdiler.
 jkHNAME no*-
I it i O

\ 4075. Eli, bebei gtrp amn nne koydu.

Sam, onu grnce, ok sevindi.

Tyleri rperip dimdik oldu: "Bana yle

geliyor ki, dedi, bu ocuun vcudu u Perniyan ku
mandan yaplm olan bebein
"Y ars kadar daha byynce, etei yerde
ve ba bulutlarda olacak!

(*)

Sonra, saraydan, neeli davul sesleri yksel

di ve sarayn meydan bir horoz gz gibi donatld.
Sam, Seksar ve Mazenderan ehirlerinde de
enlik yaplmasn buyurdu.

4080. ' Kendisi de arap getirtti, algclar artt

ve trk aranlarn balarna paralar sat.
* nl padiah, bu ilerin zerinden bir hafta
'getikten sonra, ktibini ard ve
* Z lin mektubuna cevap yazdrd. Gzel ke
limelerle cennet bahesinin bir yeillii gibi ssle
dii bu mektupta,
nce, zamann balad bu sevin ve
saadet iin, Tanrya kretti.
Ondan sonra, kl ve grz sahibi Z li vc
szler syliyerek,

4085. ' Pehlivanlarn koluna ve gcne ve padiah-

(* ) Nsha: * Bunun zerine Sam, eliyi yanma

ararak, bama paralar sat ve
Derhal, byk bir enlik tertibetti.. Bu yle bir
enlikti ki, ayla gne bile onu seyretmekten kandile-
rini alamadlar...
 Iarn da byklne sahiboian o, pekten yaplm
bebekten de bahsetti:
' "O na ok zenerek bakn; ta ki, kendisine
hibir zarar gelmesin!
"Tanrmdan, gece gndz, isteyip yalvar
yordum,
' "Gzlerimin, kendi treme uygun olarak,
senin tohumundan gelmi bir ocuk grmesi iin..
"te imdi, ikimizin de beli dorulmu ol
du; artk, hayattan bundan fazlasn istememeli,
dedi.
4090, * Eli bu mektubu alnca, rzgr gibi yryp,
sevin iindeki Zle getirdi ve
Ona, amn nasl sevindiini, o iyi adl pa
diahn nasl 'gsnn kabardm birer birer an
latt.
Sonra, mektubu Zlin nne koyarak ona,
babasnn tlerini bildirdi.
* Zl, o temiz dnceli pehlivan bu gzel
szleri duyunca, yrei sevin iinde kald.
* amn sevinmesi, onun sevincini bsbtn
artrp, ban gklere dedirdi.
4095. * Rdbe ile arasnda, vaktiyle gizli geen ma
cerann, artk gizli hibir taraf kalmamt.
' Rsteme on dad birden st veriyordu; n
k st, insana kuvvet veren bir gda maddesidir.
' Stten kesilip de yemek yemee balad za
man, ona ekmek ve et yedirdiler.
* Rstem, be kiinin yiyeceini yiyor, herkes
onun bu yemek yiyiine arp kalyordu.
 ' Sekiz yama gelince, alabildiine byyen.'
bir seki gibi boylanmt.
4100. ' O kadar gzelleti ki, parlak bir yldz gibi,
herkes onu seyrederdi.
Onu grseydin, boy bosa da, yzce de, akl
ca da tpk ama benzetirdin..

am n, R stem i grm ee gelmesi

* Cesur ama, Destanm olunun bir aslan

gibi byyp yetimekte olduu haberi geldi.
Henz tam bymemi bir ocuun, daha o>
yata byle, bir aslan, bir pehlivan andrmas, hi
kimsenin grd bir ey deildi.
* amn yrei, bu ocuu grmek isteiyle'
arpmaya balad.
4105. Ordunun idaresini komutanna brakarak tecr
beli adamlarn yanna alp kalkt, gitti.
* Gnl Destann olunu grmek istedii iin,,
ordusunu Zbilistana doru ekip gtrd.
Destan, bunu duyar duymaz, hemen davul
lar fillerin zerine balatt ve onu karlamak iin
yle bir ordu jhazrlad ki, erlerin okluundan, yer
yz abanoz gibi karard.
Onu karlamay, pehlivan Mihrabla beraber
kararlatrdlar.
* Bir yandan arap meclisi hazrlanyor, orta
da " A l ! ver! tut! sesleri dolayor, hazrln g
rltsnden geilmiyordu.
4110. * Erlerinin okluu dadan daa uzanan bir
ordu toplanm; krmzl, sarl kalkanlar, bir rg
gibi, birbirine girmiti.

z-.
 ' Arap atlarnn ve fillerin barmalar, be
millik yere kadar eriiyordu.
* Azgn bir fili ssleyip hazrlyarak, zerine
altn bir taht koydular.
* Bu tahtn zerine de; selvi gibi boyu, geni
omuzlar ve kuvvetli kollariyle, Zlin olu kp
oturdu.
Banda tac, belinde kemeri, nnde kal
kan ve elinde de yayla oku vard.
Pehlivan Sam, daha uzaktan onu grr gr
mez, erlerini liki sra halinde dizdi.
Bunun zerine Mihrab, Z l ve yallar da
atlarndan indiler.
Hepsi birer birer ve balar yerde, pehlivan
ama sayg (gsterdiler.
' Pehlivan amn, bir yandan, boylu boslu
olunu salkta grmekle yz gller gibi alrken;
' Bir yandan da filin stndeki aslan yavrusu
nu grmekle, yrei duyguland, arpmaya balad,
gld, sevindi.
* Onu ylece, olduu gibi, tac ve taht ile
yanna getirtip seyretti ve
Ona: "Ey esiz aslan, sen ok yaa! dedi.
Bunun zerine, Rstem de onun tahtn
perek, dedesini vmee balad:
' "Ey, yeryz pehlivan! Sen sevinli ve bah
tiyar o l! Benim temelim sensn, ben senden kma
bir dalm, asl sen ok yaa!
"Ben, pehlivan amn ter klesiyim! Ben
de, sadece, yemek, uyumak ve rahat etmek iin ya
ratlmadm.
4125. * "Ben de at, eyer, zrh ve tulga isterim! Ben,
oku ve onun ucunu seviyorum.
"H er eyden yce olan Tannnn izni ile
dmanlarn kafalarn ayak altna alacam.
' "Yzm, senin yzne benziyor. nallah,
atlganlm ve cesaretim de, senin atlganln ve
cesaretin kadar olur. dedi.
Bunlar syledikten sonra, altndaki azgn
filden yere indi. Sam, onun elini eline alp,
* Ban Ve gzlerini pt. Fillerle davullar
orada brakarak,
4130. ' Gle konua, hep birlikte, sarayn yolunu
tuttular.
Btn salonlara altn tahtlar kurulmutu;
yediler, gldler, elendiler.
Aradan, bylece, bir ay geti; hi ikimse, a
lmann zahmetine katlanmad.
' Herkes rd sesleri arasnda yiyip iiyor, nee
iinde trkler aryordu.
Tahtn bir kenarnda Destan, bir kenarnda
da, elinde bir grz olduu halde, Rstem oturu
yordu.
4135. Karlarnda da, hma kanadm tacndan aa
ya doru salvermi, yeryzne hkim olan Sam
oturuyor,
Rsteme baktka ap ap kalyor ve onun
rerine doru hep Tanrnn adn okuyordu.
' Onun boynuna, pazlarna, kollarna, omuz
larna kalem gibi ince beline, geni gsne ve b
rlerine hayran kalmt.
i * Kalalar deve kalas gibi salamd; yrei
 aslan yreine, gc de aslan ve srtlan gcne ben
ziyordu:
' "N e kalp kyafete, ne de yznn gzelli
i bakmndan onun ei yoktur! dedi.
4140. ' Sonra da, Z le dnerek: "Sen, dedi, yz
soy tarasan,
' "B ir ocuun anasnn brnden karld
m hatrlyacak kimse bulamazsan! Byle bir ame
liyat iin, bundan da mkemmel bir are buluna
mazd.
' Bu iyilii iin Simrge yol gsteren Tanr-
ya binlerce aferin olsun.
' "Bu sevincimizi kutlamak iin, haydi, biz de
arap ielim ve arapla, strabn cann alalm.
Yeryz ireti bir yol, insanlar da onun ze
rinden gelip geen yolcular. Yolculuklar eskiyenlerin
yerine yeni yolcular geliverir.
4145. Bunun zerine, arap kadehine el atarak,
iip sarho oldular ve hep Destanla Rstemin lfn
ettiler.
* Mihrab, yeryznde kendisinden bakalar
nn da bulunduunu gremiyecek kadar, arap i
miti:
' "Ben, diyordu, artik ne Zlden, ne am
dan ve ne de ta ve byklk ss padiahtan korka
rm!
* "Ben, Rstem, benim ebdiz adndaki atm
ve klcm varken, bizim zerimize bulutlar bile glge
drmee cesaret edemezler.
' "Ben, yeniden, Dahhkin tresini kurup,
ayamn altndaki topra miske evireceim.
O, "Artk, bu i iin, silhlanacam! gibi, a
ka farznda szler sylemeye balaynca,
Zl ve Sam, neelenmi olan Mihrabn bu
szlerine ok gldler.
Ay banda, Neriman olu Sam, uurlu tah
tnn bulunduu lkesine gitmeye karar verdi.
Ordusu Zbilden ayrlrken Zl bir menzil
lik yola kadar, babasna arkadalk etti.
' Rstem de, filinin zerinde, dedesiyle veda
lamak iin, birlikte gidiyordu; Sam, olu Zle:
"Ey, oul! Adaletli olmaktan baka dncen olma
sn!
i;, ' "Padiahlarn buyruuna boyun e; akl
zenginlikten stn tut!
' "Ellerini, btn yllar, ktlkten ek ve
her gn Tanrnn yolunu ara.
"unu bil ki: bu dnya, kimseye kalmaz.
| Aktan veya gizliden, sana yardm edecek olan an- ,
cak Tanrdr!
Bu dm tut ve ondan vazgeme; do
ru yoldan bakasna gitme.
' ime yle douyor ki, benim mrm de
artk sonuna yaklamtr! dedi ve
!. Olu ile torununa veda ederek, bu tleri
ihmal etmemelerini tekrarlad.
* Bunun zerine, Zbii sarayndan ngrak ve
iilierin zerinden de boru sesleri ykseldi.
Sam, dili tatl szler ve yrei de sava iste
iyle dolu olarak, douya doru yolland.
Olu ve torunu, gzleri yal ve yrekleri de
 atalarnn tleriyle dolu olarak, daha menj
onunla beraber gittiler.
* Sonra, onlar geriye dndler ve padiah uzun
yoluna devam etti.
4165 . * Zl, ordusunu Sstana doru gtrd ve
Gece gndz, aslan yrekli Rstemle arap
ip elendi.

R stem in beyaz fili ldrm esi

* Bir gn, dostlarla beraber, bir bahede yine

arap iiyorlard.
* Her makamdan musiki paralan hararetle
alnyor, meclisteki btn nl kiiler nee iinde
bulunuyordu.
* Meclistekilerin, billr kadehlerden yakut
renkli arab ie ie, nihayet kafalar dumanland.
4170 . ' Zl-i Zer, oluna: "Ey, gne gibi parlak
ve ad sahibi oul! dedi.
" "Maiyetinde bulunan pehlivanlara, akranla
arasnda sekin olan kimselere ssl elbiseler ve
atlar bala!
' Bunun zerine Rstem onlara, altnlar, mal
lar ve birok da iyi kuatlm atlar balad.
Herkes birok armaanlar aldktan ve mec
lis daldktan sonra
Zl deti zere, hareme ekildi.
4175. ri yapd Rstem de, ba araptan arla
m bir halde, sailana saliana yatana yatp uyudu.
 * Uykuda iken, odasnn kapsndan doru,
kulana bir grlt geldi.
' Beyaz filin; balarn kopardn ve saray-
daM insanlara zarar verdiini,
' Herkes bara bara anlatyordu. Rstemin
jju szler kulana gelince, kahramanlk ve babayi
itlik damarlar kabard.
Hemen yerinden frlayp, koa koa gitti ve
byk babasnn verdii grz kapt. Odadan da
rya uramak istedi ise de,
' Saray adamlar yolunu keserek onu brakma
dlar:
"Biz, padiahn korkusundan, nasl olur da
'kapy aarz?
' "Gece vakti, karanlk her yan kaplam, fil
de balarn koparmken, sen de tutmu darya
kmak istiyorsun. Byle ey mi olurmu? deyince,
* Fil yapl Rstem, bu szleri syleyene kzd
ve boynuna yle bir yumruk indirdi ki,
Kafas top gibi yerinden frlayp, arkada
larnn yanma doru gitti.
* Bunun zerine hepsi, bu ad sahibi pehlivan
dan korkarak, katlar. Rstem, kapya geldi ve
Kendine yaraan bir iddetle grzn indir
dii gibi, kapnn zincirini krverdi.
Bundan sonra, kafas kzgn ve grz de
boynunda asl olarak, darya kt.
, N il deryas gibi comu, tamt; o azgn
beyaz file doru komaya balad.
Bir gz atnca fili cokun bir yanarda ve
 yeri de nn altnda kaynayan bir .kazan gibi gr
d ( * ) .
4190. Bu nl adamlar, kurt grm bir koyun
srs gibi kayorlard.
* Fil yapl Rstem, aslan gibi kkreyerek ve
hi korkmadan onun yanna yaklat.
' Azgn fil onu grnce, bir da gibi, zerine
doru yrd.
Rstemin cann yakmak iin, hortumunu
uzatt.
Bunun zerine Rstem de, grzn kaldrp
kafasna indirince, filin o da gibi vcudu iki bk
lm oldu.
4195. Bstun dan andran fil titriye titriye ve
bir tek vuruta, dkn bir halde, yerlere yuvar
land.
* Fil yere yuvarlannca Rstem, hemen yine
odasna ekildi ve
Uyudu. Sabahleyin gne, doudan, gnl
alan gzellerin yana gibi grnnce,
* Zle haber verdiler: Rstemin neler yapt
m azgn, filin tozunu havaya nasl uurduunu.
* Bir grz vuruiyle boynunu krp vcudunu
yerlere nasl yuvarladn anlattlar.
4200. Zl, bu mecaray bandan sonuna kadar din
ledikten sonra:

(* ) Nsha: Bu beyit u ekildedir: Bir gz

atnca, filin cokun bir yanardaa benzediini ve kendi
nl adamlarnn da ondan rktklerini, grd.
 "Eyvah, dedi, N il detyas gibi coan o fil
de elden ka demek!
"O , daha ka savata, bir saldniyle nice
koca ordular bozguna uaratacakt!
"Fakat, savalarda gsterdii btn yararlk
lara ramen, elbette ki, Zl olu Rstemden de
daha deerli deildi!
Byle diyerek Rstemi yanma artt ve
elini, pazsn ve ban pt ve
4205. Ona: "Ey, atlganlkla byyen, peneleri'
kuvvetli erkek aslan yavrusu!
"u yanda; boy bosa kuvvete ve byk
lke sana e olabilecek hi kimse yoktur!
* "Onun yeryzne daha iyice yaylmadan ve-
bu bakmdan plnlarnn bozulmas tehlikesi belir--
meden,
* "Sen Nerimann kannn cn almaya ha-
zrlan! Hemen ko, Sipend dana git!
* "Orada, tepesi bulutlara deen bir kale g
receksin. O , o kadar yksektir ki, zerinden kartallar
bile geemez.
4210. * "Boyu ve eni de drder fersahtr. inde, o
kadar ok yeillikler, sular, altnlar,
* "nsanlar, hayvanlar, aalar, tarlalar ve as
malar vardr ki, sorma., kimse, byle bir lke gr
m deildir.
* "Tanr orada her trl yemi aalar ve
sanat sahipleri de yaratmtr.
* "Onun br tek yolu ve gkler kadar yksek,
bir kaps var.
 ' "Btn pehlivanlar yenen Neriman, Feri
dunun buyrua ile,
4215. * "B u kalenin zerine yrmt. Fakat, bu
yolda, dnyadaki yeri bo kald.
* "Savaa gece gndz devam etmi, bazan a
reler dnm, byler yapmt.
' "B u sava srasnda, bir yldan fazla, dman
ordusu kalenin iimde, komutan Neriman da kale
nin dnda kalmlard.
' "N ih ayet, kalenin iindekiler, yukardan bir
kaya atarak pehlivan yeryznden ayrdlar.
"Kom utansz kalan ordu, ba yce olan pa
diahn yanma dnd.
4220. ' "Cesur Sam, o fedakar aslann savata ld
haberini alnca,
"Son derecede zld; hi durmadan ala
yp szlad.
' "B ir hafta kadar yas tuttuktan sonra, yeniden
ordu toplyarak, kaleye yrd.
"Erlerini, o llere, o yolsuz, izsiz yerlere
yayd.
"O rada otuz yl ( * ) kadar kald; fakat, ka
leye girmek iin bir trl bir yol bulamad.

4225. * "B u kaleye ne dardan giren vard, ne o n

dan darya kan.
* "eridekilerin, aylar ve yllarca da kalede
kalsalar, bir saman pne bile ihtiyalar olm u
yordu.
* "N ih ayet Sam da, babasnn kannn intika-
 mini almak dileine iem eden , mitsizlik iinde
geriye dnd.
' "E y , o u l! imdi tam zaman. Hileli, byl
bir are bul,
* "B ir kervan alarak git. Fakat, dikkat et, gz
c senden phelenmesin.
4230, * " O Sipend dana hcum ederek, oradan, bu
Ikt insanlarn kkn kaz!
* "H en z, kimse senin adm ve nn duyma
m olduu iin, yapacan bu seferden bir baar
beklenebilir. dedi.
* Bunun zerine Rstem: " A , babacm! Sen
bana yanlz emret; ben, bu derdin- dermann
hemen bulurum ! dedi.
' Z l, szne devam etti: "E y, akll o u l! Sy-
liyeceim szlere dikkat et, iyi kulak ver!
' "O vadan, bir deve kervan olacak kadar deve
getirt ve kendini bir kervanc kyafetine sok
4235. * "D evelerin zerine yalnz tuz ykliyerek,
hi ikimseye kendini tantmadan, oraya var.
* "O rada, tuzun deeri byktr; onlarca, tuz
dan deerli ey yoktur.
' "B ir kale ne kadar yksek olursa, iindekiler,
o kadar ok tuz sknts ekerler.
' "T u z yklerini birdenbire byle nlerinde
grecek olurlarsa, kk byk hepsi seni karlama
ya karlar!

R tu tem in Sipend dana gitmesi

' Rstem, babasnn bu szlerini dinledikten

sonra, savaa gidiyormu gibi hazrland.
 Bu koluna kuvvetli pehlivan, grzn bir tuz
yknn iine saklad.

! ' Kendi adamlarndan, akll ve pehlivan olan

birka kiiyi yanna ald.

O nl pehlivan, deve yklerinin iine, bu

pehlivanlarn da silhlarn saklad.
Byle bir hile bulabildii iin, sevincinden
dudaklar glmsemelerle dolarak ve koa koa
Sipend dana doru yolland.
' Daa yaklanca, dan tepesindeki gzc
onu grerek, kalenin bakomutanna kotu ve
* Ona: " n n de birok deveciler bulunan bir
kervan geldi.
' "E er komutan bana bunlarn ilerini sora
cak olursa, ben bunlarn tuz getirdiklerini sanmak
taym. dedi.
Bunun zerine komutan, devecilerin yanna,
koa koa birini gnderdi ve
Ona: "G it, baik, bunlarn yk ne olduunu
anla ve gel bana haber v er! dedi.
' Adam , hemen kalenin kapsndan darya
frlyarask, bir pehlivana benziyen Rstemin yanna
geldi ve:
' "E y Kervann by! Bana, u gizli ykle
rinde ne bulunduunu syle!
* "T a ki, ben de komutann yanma giderek
ona haber vereyim ve verecei cevab dinliyeyim!
dedi.
Rstem de ona u karl verdi: "G it ve
a nl komutana
 "Birer birer anlat; yklerimizin tuz dolu
olduunu bildir!
' Adam , dnp komutann yanna gitti ve
.55. * Ona: "E y , iki adl kom utan! Bu, tatnamiyle
tuz ykl olan bir kervan.. dedi.
' Komutan, bu sz duyar duymaz yerinden
frlad, sevindi ve gld.
* Kervann ieriye girmesi iin, emir verdi.
' Sava istiyen Rstem, bunu iidince, aadan
yukarya doru, kalenin yolunu tuttu.
* Kalenin yanma gelince, ieridddlerin hepsi
hemen koup onu karladlar.
SO. * Rstem, komutann nne gelince yeri pt
ve kendisine sayglarda bulundu.
' Birok tuz yklerini getirip nne koydu ve
orada bulunanlarn hepsine de sayglar gsterdi.
Komutan, bunun zerine, Rsteme: "Parlak
ay ve gne gibi, sen de, var o l!
"E y , Tanry tanyan, iyi yrekli ocuk!
Bunlar aldm ve kabul ettim. Teekkr ederim !
dedi.
' Bundan sonra gen Rstem, kervanla birlikte
kalenin arsna gitti.
0. * Byk kk, kadn erkek, oluk ocuk, b
tn halk bana topland.
* Kimisi elbise, kimisi altn, kimisi de gm
vererek karlnda tuz aldlar ve onu, hibir kor
kuya dmeden, evlerine gtrdler.
Akam olup da ortalk kararnca keskin pen
eli Rstem, yanndaki pehlivanlarla, savaa hazr
land.
 ' A rd sra, susam erleri olduu halde, ortaya
kp komutann zerine saldrmak istedi.
Kalenin bekisi bunu grnce, R stemin
zerine atld ise de,
4270, " Rstem onun kafasna yle bir grz indirdi
ki, ba da, (klah da yerin dibine gitti.
' Bunun iizerine, btn kale halk uyanarak
durumu kavradlar ve savamak iin Rstemin s
tne yrdler.
* Gecenin karanl iinde kllar parlamaya
ve toprak da Bedahan lli gibi kzarmaya balad.
' O (kadar k vurup krdlar ve o kadar ok
kan dktler d, afan gkten yere indii sania-
bilirdi.
" Rstem; klc, grz ve kemendi ile, btn
cesur pehlivanlarn kafalarn ezdi, kopard.
4275. * Gne, karanln perdesi altndan kp da
yeryzn ta lker yldzna kadar aydnlatt
zaman,
Kalede, dmandan hi kimse kalmam, ki
mi lm, kimi de savatan ekilmiti.
* Pehlivanlar kalenin ke bucan gezip do
laarak, nerede (kimi buldularsa ldrdler.
* Rstem, bir aralkta, kara ve sert tatan ya
plm bir ev g rd.
* Kaps demirdendi; mhendisi onu bylece
yapmt.
.4280. Kapsna bir grz indirip krdktan sonra,
evin iine girdi.
Batanbaa altnla dolu bir yn grnce,
Rstem arp kald.
 aknlndan, dudaklarm srd ve
Yanndaki nl pehlivanlara: ''mrnde,
byle ey gren var m ?
"H i phe yok, madenlerde ne kadar altn
ve denizlerde ne kadar inci ve mcevher varsa,
"Hepsini getirip buraya toplamlar, incileri
de buraya yaymlar! dedi.

Riistemin, bu zaferini bir mektupla Zle

bildirmesi

* Rstem, babasna bir mektup yazd ve yap

t btn ileri bandan sonuna kadar anlatt.
nce; gnein, ylann, karncann,
oban yldznn, Merihin ve u yce gk
lerin ss Tanr'y vp ona krettikten sonra,
* ZbilH esiz pehlivan ve padiah Z ii vd.
O Z l ki esiz kahramanlarn sna, ran
lIlarn dayana,
Gvenin bayran aan, padiahlar tyin
edip padiahlarn tahtlarn ellerinden aland.
Mektubuna yle devam etti: "Senin buy
ruun zere, Sipend dana gittim. O , da deil,
g k kubbesi gibi bir eymi meer.
' "B en dan eteine konar konmaz, kalenin
komutanndan selm geldi.
"B en de onun buyurduu gibi davrandm,
ler, istediim gibi, yolunda gitti.
* "G ece basnca, yanmdaki nl sava er
leriyle, kalede hi kimseye aman vermedim.
"K im i ld, kimi yaraland, dmi de silh
larn brakp kat.
 ' "B e bin yk ( * ) sf 'gmten, halis altn
dan,
"Kesilebilecek, yaplabilecek ve tanabilecek
her trl eyadan ganimet aldm, ki
"Bunlar bir insan geceli gndzl saymakla
bitiremez.
4d>00. * "H e r zaman parlak ve aydn canl olas peh
livan, imdi daha ne buyuruyor?
Eli bu mektubu ald gibi, rzgr gibi ko
arak, pehlivan Z le getirdi.

Padiah Z l, mektubu okuyunca: "Salk, o

n sahibi Rstemin ei olsu n ! dedi.
* Z l, ald bu mjde ile, yeniden genlemi
gibi oldu ve
Ona karlk olarak bir mektup yazmaya
balad. Bu mektupta, trl konulardan sz at.
4305. * Mektubuna, Tarm y vmek ve ona kret
mekle balyaraik: " O gnl ac mektubunu,
* "Byk bir talihin verdii saadetle, okudum
ve sevincimden ona canm satm.
* "B y le bir sava, dorusu, sana zaten yara
rd. Bu ocukluk yanda, byk adamlarn yapaca
ii yaptn.
* "N erim an n ruhunu aydnlattn ve onun b
tn dmanlarm yakp kavurdum
' "O aldn ganimet yklerini tamak iin,
sana binlerce deve gnderiyorum.
4310. ' "M ektubum u alr almaz, atma bin ve g el!
nk ben, burada sensiz kaldm iin zl
yorum.
"Setiin eyalar develere ykledikten son
ra, kaleyi atee ver, yak! dedi.
Mektup Rstemin eline geince, okudu ve
'ok sevindi.
Gnderilmeye deen her eyi, mhr, kl,
klah, kemer,
nci, padiahlara yaraan mcevherler, ba
tanbaa naklarla ssl in kumalarn
Seip Zle gnderdi, kervan yola kard.
' Bundan sonra, Sipend dana yle bir ate
verdi ki onun duman gklere kadar ykseldi.
* Oradan, gnl sevin iinde ve bir rzgr
hz ile yola kt.
Nimruz Pehlivan Zl, yeryzn aydnlatan
komutan Rstemin yolda olduunu renince,
' Karlamak iin hazrla balad. Btn
kyler ve ehirler donatld.
* Borularn, zillerin ve Hint ngraklarnn
sesleri havalara ykseldi.

(*)

Sonra, emeline kavumak stiyen padiah,

Sam olu Destann sarayna geldi.
Rstem, annesi Rdbenin yanma gelince,
nnde ban yere koydu.

(* ) Nsha: * Zl, kutlu olunun yzn grmek

iin, hemen yola kt.
* Rstem, padiah grnce, atndan indi ve onu
vmeye balad.
 Annesi de onun ellerini kollarn perek,
vcuduna salklar diledi.
' Zl, olunu 'kucaklad ve zerine salar sa
lmasn buyurdu.

Z l'in , am a m ektup yazm as

4325. * Bundan sonra, nl pehlivan Zl, ama bir

mjde mektubu yollad.
iyi ve kt, her eyi o akll pehlivana ay
dnlatt.
* Mektupla birlikte birok armaanlar da
gnderdi ve btn tandklarnn adn and.
Mektup eline geince, Neriman olu amn
yanaklar, sevinten, gl gibi ald.
* nl pehlivan, 'gzel bir bahar andran bir
meclis donatp hazrlad.
4330. Mektubu getirene, ssl bir elbise ile bir at
balad ve Rstemin birok maceralarm and.
' Sonra, byklk sahibi oluna bir karlk
yazd ve
" Bu mektubunda, erkek bir aslann cesur olu
una amamak gerektiini, belirtti.
* "Akll ve olgun bir mbit, henz st emme
mi bir aslan yavrusunu alp,
"nsanlarn iine gtrse ve beslese, yavrunun
dileri kmayla balaynca, herkes ondan yine korkar.
4335. * "nk o, annesinin memesini grmemi, s
tn emmemitir ama yine de babasnn huyuna e
ker, bir aslan olur.
 ' "Tpk bunun gibi, Riistem de babas Des-
tan'a ekerek bir pehlivan cesareti gsterince a
lr m?
* "O , hem yle bir pehlivandr ki, pehlivan
lkta ve savalkta aslan bile ondan medet umar!
dedi.
* Pehlivan Sam mektubu yazp bitirdikten ve
mhrledikten sonra,
* Pehlivan Sam, bu yeni yetimi delikanlnn
yapt iten ok sevindi.
* Onun hakknda beslenen mitlerle, yerden
ta Ko burcuna kadar, btn dnyann yrei doldu.

M m u ihrin, olun a t vermesi

' idi, sana ok efkatli ve ok adaletli Mi-

nuihrden sz aacak ve
* Dnyadan ayrlaca zaman oluna ne t
ler verdiini anlatacam:
* Minutihrin ya yz yirmiyi bulunca, dn
yadan elini ekmek zaman da geldi.
* Yldz bakclar onun etrafnda toplanarak,
yldzlarn ve gklerin tadklar esaslar zerinde
birok szler sylediler.
Kendisine; mrnn azaldn, bu lemden
artk ekilip gitmesi gerektini,
O ac (gnn yaklatn ve padiahlnn
solmaya yz tuttuunu bildirdiler.
* Dediler ki: "tek i leme gitmen zaman gel
di. Tanrnn yannda iyi bir yer sahibi olacan
ummaktayz.
 * "imdi bak da, lm zerine saldrmadan,
ne yapman gerekiyorsa yap! Gitmek iin hibir ha
zrlk yapmadan, vcudunu topran altna brak
man doru deil.
* Padiah, her durumu bilen yldz bakclar
dan bu sz iitince, saraya baka bir dzen verdi.
4350. ' Btn mbitleri ve olgun kimseleri artt
ve onlara yreinin btn srlarn dkt.
Bundan sonra Nevzeri de yanna artarak
ona birok tler verdi:
"Bu ta ve taht, dedi, yel gibidir; gvenile
cek bir taraf yok. Onlara ebed olarak balanmak
doru olmaz.
"Ben, yz yirmi yldan beridir, bu tacn ve
tahtn sahibiyim, ok zahmet ektim ama,
' "Birok saadetlere ve emellere de kavutum.
nk, padiahn szne uygun iler grdm.
4355. ' "Ben Feridunun buyruklarn tutmaya a
ltm; onun tleri bana daima fayda getirdi.
"Turdan ve cesur Selmden, byk babam
rein intikamn almak iin uratm.
' "Yeryzn ktlklerden temizliyerek, bir
ok ehirler ve kaleler yaptm.
' "OySa ki, bana imdi, bu dnyay hi gr
memiim gibi geliyor: gemi zamanlar, olduu gibi,
kaybolup gitti.
"Yemii ve yapra ac olan bir aacn ya
amas, lmeye demez.
4360. "Urunda birok zahmetlere katlandktan
sonra, ite, bu padiahl da, bu tac da, bu taht
da brakyorum.
 "Birok padiahlar grm 'olan bu tac,
Feridun bana nasl brakt ise, ben de sana ylece
brakyorum.
* "unu iyi bil ki: nsann iyi yaamas bit
tikten sonra, o iyi zamanlan daha iyi bir zamana
dnebilir.
' "Sen ldkten sonra da, senden geriye kalan
eyler, daha urun zaman bu yeryznde kalr.
"Geride brakacan eser, sana rahmet oku
tacak bir eser olmal, iyi ve temiz bir soydan gelen
insan, kendinden sonra kt bir eser brakmamal.
"Tanr dininden ayrlmamaya dikkat et.
nk Tanr dini, insanda iyi dnceler yaratr.
* "leride, peygamberlikle bir mbit (* ) gele
cek ve yeryznde padiahlk yeni bir ekil ala
caktr.
"Bu adam, batdan kacak; sen, onunla iyi
gein!
' "Ona inan. nk onun ortaya koyaca din,
Tanrnn dinidir. Dikkat et ki o, batanbaa, sz ve
yemindir.
* "Sen, sakn Tanrnn yolundan ayrlaym
deme. yilik de Tanrdan, ktlk de.
* "Bundan sonra, Trkler bir ordu ile gelecek
ve talarn Iran tahtnn yanna koyacaklardr.
"nnde, ok etin iler var. Bunlarn kar
snda bazan kurt, bazan da koyun olmak gerek..
* "Sana zarar Peenkin olundan gelecek ve
ilerin Turandan tr zorlaacaktr.
 ' "Ey, oul! Ban sklnca, Zlden ve am
dan yardm iste!
* "Z lin kknden yetien o gen aatan
da dallar budaklar ikacak ve
4375. * "Turan lkesi onun karsnda ciz kalacak
tr. Kinci dman senden almaya gelecek! dedi.
' Bu szleri sylerken yalar Minuihrin
gznden yzne doru akmay a balad ve Nevzer
de ac ac alad.
' Minuihr; hibir hastal, hibir dertten
ikyeti yokken,
* Olduu yerde o gzel gzlerini kapad ve
bir souk soluk ald,
* Bylece o, ok nl padiah da bu dnyadan
ekilip gitti. Bu szler de ondan yadigr kald.

( )

(* ) Nsha: * Sana, nceden, u d vereyim:

Dnyaya gnl vermekten elini ek!
* Yeryz, renkler ve kokularla dolu bir ekinlik,
tir; onun topra lm, suyu hayat, stndeki ekin de
biz...
* Madem ki btn ekin toprandr; o halde, g
zel veya irkin, hepimiz de lmnz.
* Bir ehirden dier bir ehre gelip geen bir
kervana benzeriz.
' Kimi nden, kimi arkadan, fakat herkes sras
gelince, konak yerine varacaktr!
* Bu fni dnya kimseye yar olmaz. Onun ii,
gel de, gnlmz tasaya kaptrmaktan vazgeelim!
 N E V Z E R

Padiahl yedi yldr

(*)

4380. * Nevzer, babasnn lmnden tr, belli bir

mddet yas tuttuktan sonra
Padiah olarak, padiahlarn tacn Zhal
yldzndan daha yksek bir kerteye yceltti.
* Minuihrin tahtna oturunca, herkesin hu
zuruna kmasna izin verdi; erlerine altnlar ve
gmler datt.
' Padiahn katna giren rann bykleri:
"Biz, padiahn kullaryz; hepimizin gz ve y
rei senin sevginle doludur! diyerek, birer birer,
yzlerini yere koydular.

4385= Fakat, aradan henz ok bir zaman geme

miti ki padiah, hakszlk etmeye ve,
' Bu yzden, dnyann her yerinden szldan
malar ykselmeye balad; dnyann ba, bu yeni
padiahtan yana, kocamaya yz tuttu.
" Babasnn iyi detlerini brakarak, mbitlere

(* ) Nsha: * imdi de Nevzerin padiahlm

ve felein ona da ne yaptm dinle!
(* * ) Nsha: * Bundan sonra, iki ay, hi kimseyi
yanna sokturmad.
Adalet ve ba yoluna hi gitmedi; ii gc
yemek ve uyumakt.
 ve memleketin ilerigelenierine kar ok kt dav
ranyordu.
nsanlk, onun yannda, deerinden dm,
gnl de cimriliin, hzinenin ve parann klesi
olmutu.
Nihayet kyller, anszn toplanarak bir
ordu meydana getirdiler; derken, kahramanlar da
ayaklandlar.
4390. Memleketin her yanndan byle ikyet ses
leri ykselip de, btn dnya batanbaa ayakla
nnca,
' Zlim padiah korktu ve hemen ama bir
mektup gnderdi.
' Sam, Mazenderandaki Seksarda bulunu
yordu; Nevzer, nce Tanrnn adn anarak, mektu
buna ylece devam etti:
"oban yldznn, Merihin ve gnein sahibi
ve filin de, karncann da yaratcs O dur.
' "Yeryznde, yaplmas en g ve en kolay,
4395, En byk ve en kk ey, onun gcne
gre, birdir.
* "Gnein ve ayn sahibi olan o Tanrdan
Minuihrin ruhuna da rahmet olsun!
* "B u atafatl padiahlk tacn bu kadar par
lak hale getiren ve benim, bu makama gememe se-
bebolan da, hep O.
' "Pehlivan ama gelince; ona da, bulutlarn
yerlere yadrdklar yamurlar kadar selm olsun.
"Dnya grm ve eleri arasnda sekin
olan o pehlivann
4400. * "Akl, dncesi ve can, her trl kederden
ve dertten rak bulunsun.
"Cihan pehlivannn ak olsun, kapal olsun,
sylenecek btn szleri dinliyeceini umarm.
' "Padiah, bu dnyadan giderken, Neriman
olu amn adn anmadan gzlemi kapatmad.
' "Son nefesinde, senin iin: o, benim en can
dan koruyucumdur; nk o yalnz pehlivan deil,
ayn zamanda benim dostumdur.
"O , padiahlm srasnda, memleketin ko
ruyucusu idi; bu taht ve bu klh, atafat ancak
onun sayesinde kazanabildi., dedi.
4405. "Fakat, imdi yeryz karmakark oldu;
yaplan dedikodular artk haddini at.
"Eer sen o intikam alc grzn kapp da
hemen harekete gemezsen, bu taht yeryznden
kalkacak..
Neriman olu Sam bu mektubu alnca, ta
cierinden bir ah ekti ve
Sabahleyin, daha horozlar yeni terken, sa
rayn iinden davul sesleri ykseldi.
Padiah Grksardan yle bir ordu lile yola
kt 'ki, bu ordu ile Yeil Deniz yanyana getirilse
ler, o deniz muhakkak ki ok kk kalrd.
4410. * Ordu rana yaknlanca, memleketin byk
leri ona kar kmak iin yola dtler ve
Yaya olarak amn yanna gelip ona, uzun
uzadya, olan biteni anlattlar.
* Bu nl ve yce pehlivana: Ta sahibi Nev-
zerin yapt baz hakszlklar,
 Diit gaflet iinde babasnn doru yolu
nu kaybettiini,
* Onun yolsuz ileri yznden dnyann ha
rabeye dndn, eski uyank talihinin imdi uy
kuya daldn,

4415. Akllca davranmad iin Tanr iyilik ve

yardmnn artk kendisinden kesildiini, sylediler.
* Bunun iin: "Eer, aydn canl Sam, gelir de
bu saltanat tahtna kendisi oturursa,
"Yeryz onun talihi sayesinde yeniden ma
mur olur; zaten, ran ve padiahlk taht da nn
dr!
"Biz de hepimiz ona kul olur, buyruunu
yerine getirir ve gnllerimizi onun sevgisine bala
rz! dediler.
' Pehlivan Sam, onlara: "Bu sylediklerinize,
nce, Tanr raz olmaz.

4420. * "NeVzer gibi, padiahlar soyundan bir padi

ah saltanat kemerini beline balam ve
' "Saltanat tahtna km oturmuken, benim
kalkp saltanat tacn bana giymeye kalkmam
mmkn m? Byle bir sz dinlemek cesaretinde
bulunabilecek bir imse deil,
' "Hatt azna alabilecek bir kimse bile yok
tur! Byklerin iinden, kim kp da byle bir ce
saret gsterebilir?
"Eer bu altn tahtn zerine, padiah Minu-
ihrin olu deil de kz bile ksa ve bana salta
nat tacn giyseydi,
 "Benim yastm topraktan da olsa, bunu
grmekle gzlerim yine sevinirdi.
4425. "Eer o, babasnn yolundan ayrld ise, bu
ayrln zerinden fazla bir zaman gemi ve
"Demir, tekrar parlamasndan mit kesile
cek kadar, paslanm deildir. Ben, onu yeniden d
zeltir,
"Tanrnu n yeniden onun zerine e
virmeye ve onu herkese sevdirmeye alnm
"Minuihrin ayann bast toprak benim
tahtm ve atnn (#) ayann tozu da benim taam
dr!
' "Biz, alp ona tler verelim ve bu t
lerle onun talihinin yldzn parlatarak faydal bir
duruma getirelim,

4430. ' "Yeter iki, siz gemite yaptklarnza piman

olun ve kendisine yeniden itaat edeceinize sz ve
rin.
* "Tanrnn affn ve padiah Nevzerin sev
gisini kazanamazsanz, bilin ki, padiahn hm bu
yeryzn ate iinde brakr! dedi.
Bunun zerine bykler, sylediklerinden
piman oldular ve ona yeniden itaat edeceklerine
anditiler.
* Bylece, yeryz bu nl pehlivann kutlu
sayesinde, yeniden genleti.
* Sam, padiahn yanna girince, tahtn nn
de eilerek yeri pt.
 ' Padiah Nevzer de hemen tahtndan inip
onu kucaklad.
* Bundan sonra, onu yanna oturtarak, hat
rn sordu ve ona ok sevgi gsterdi.

(*)

(* ) Nsha: * Sam, ona dedi ki: E y, padiah!

Sen, bana Feridun dan kalma bir yadigrsn!
Padiahlnda ve adaletinde yle olmalsn ki,
herkes seni iyiliin ile ansn!
' unu bil ki, dnyay anlayan bir kimsenin ra
hat ve huzuru da hazrlanm, demektir.
' Dnyaya gnl balayan bir kimseye, ancak
aptallar akll der..
Byle bir kimse, birok hazineler ve servetler
ele geirebilir ve btn isteklerini de yerine getirebilir
ama,
* Bilmelisin ki lm, yapaca bir basknla, on
larn hepsini elinden alr ve bana da bir kara klh
geirir..
* Onu, tahtndan kaldrp, kara topran stne
yuvarlar; ban ve tacn da bir ukura atar.
* Gnl bu dnyaya bal olarak gittii iin, bu
sefer, Tanrnn da katma kamaz.
* Daima, ruhu karanlkta ve can da aknlkta
kalr,
* Akll bir insan kendini mihnete atmaz, mih
neti aar..
' Bu yolda, bir fakirin kll ile bir padiahn
tac arasnda hibir fark yoktur.
* Bu fni dnyada yle davran ki, sonra, Tanr
nn katnda incinmiyesin.
' Feridun ld ama, bak, geriye doruluun yo-
 ' Sonra, sarayda onun erefine bir meclis kur
du, bir iki ve saz lemi yaptlar ve bir hafta kadar
bylece elendiler.
* Btn bykler de Nevzerin huzuruna ge
lerek; zr dileyip, det zere, ballklarn bil
dirdiler.
Bu nl pehlivann korkusundan, her mem
leketten vergiler toplanp geldi.
4440. Padiah Nevzer de, yeniden tahtna karak,
rahatlk ve saadet iinde, etrafna nurlar samaya
balad.
Cihan pehlivan gelip onun nnde ve ayak
ta durarak, yerine dnp gitmesi iin padiahn izin
vermesini istedi. Bu srada
Tekrar sze balyarak ona tler ve ibret
alnacak gzel szler syledi.
Ona; Feridunun, padiah Huenkin ve sal
tanat tahtnn ss olan Minuihrin
Cmertlik yolu ile, yeryz hkimiyetini el
lerinde nasl tuttuklarn ve hakszlk yapmaktan
nasl ekindiklerini anlatt.
4445, yle dokunakl szler syledi ki, Nevzer de
onlar uygun buldu. Bu suretle Sam, onun gnln
doru yola getirdii gibi,
' Memleket byklerinin gnllerini de Nev-

lunu brakt.. Dahhk de ld ama, ard sra nefret

brakt!
* Nevzer de, karlk olarak, ona dedi ki: Ey, n
l kii! Zaman bile, senin szne boyun eer.
Yaptklarmdan, imdi ben de piman oldum.
Bundan sonra, herkese tatllkla davranacam!
 zere sndrd ve onun hakl, ha'ksz btn ilerini
onlara ho gsterdi.
* Pehlivan Sam, bylece, padiaha ve memle
ketin ayaklanan byklerine gerekli szleri syledik
ten sonra,
* Nevzerin armaan ettii ssl elbiseyi,
taht, yz,
* Kleleri, altn eyerli atlar ve ileri yakut
dolu iki kadehi alp huzurundan ayrld,
4450. Mazenderana gitti.. Ovalar, onun erlerinden,
batanbaa grnmez olmutu.
' Aradan, bir mddet daha geti. Fakat, bu
mddet zarfnda da, hi kimse Nevzerden ne mem
nun (kald, ne de onu sevebildi..

Peenkin, Minuihr in lmn duymas

Padiah 'Minuihrin lm haberi, Turan

ordusuna varncaya kadar, her yana dald.
" Turan ordusunun erlerinin aznda da, Nev
zerin yolsuz hareket ettii halikndaki dedikodular
dolamaya balad.
* Turan komutan Peenk, Minuihrin l
mn duyunca, rana kar sava amak istedi.
4455. * Hatrna, babas Zdem, Tur ve
* Minuihrin taht, ordusu, pehlivanlar, ko
mutanlar ve lkesi geldi, ac ac iini ekti.
* Bunun zerine; rir ( * ) , Gersiyuz, Barnan,
azgn bir aslan andran sava Kelbad,
 ' Peenk ordusunun komutan olan, keskin
peneli Veyse gibi,
' Memleketin nl adamlarn ve ordusunun
dlerigelen komutanlarn ard.
4460. Bundan sonra, olu Efrsiyb da artt.
Derhal gelen Efrsiyba
Turun ve Selmin balarndan geeni anlat
t: "B u intikamn rtl kalmas doru deil..
' "A k l banda olan bir hkmet bakanmn,
Iranllarn bize ettikleri ktlkleri ve bize kars
nasl hazrlandklarn bilmesi gerektir!

(* )

* "Artk gayrete gelmenin, intikam almann ve

imdiye kadar dktmz kanl yalan yzmzden
silmenin zaman gelmitir.
* "imdi, siz syleyin. Bakalm, ne karlk
vereceksiniz? Bu i iin gzel bir dnce syleyin!
dedi.
4465. * Babasnn bu szleri zerine, Efrsiybn
beyni (kaynad, bana ate dt..
Beline kemeri bal ve yrei de intikam
duygulariyle dolu olarak, babasnn nne geldi ve
Sze yle balad: "Ben, aslanlarla sava
mak ve ran padiahiyle boy lmek yetenekli-
ini tamaktaym!
' "Eer Zdetn de kdan ekip savaa giri-
seydi, yeryzn bu kadar berbat halde brakmazd.

(* ) Nsha: imdi, byk Turun ve hr pa

diah Selmin intikamn almak istiyorum!
 "intikam almak teebbsnde bulunsayd,
rann bir hkimiyeti kalmazd.
4470. "Byk babamn; intikam almak, savamak
ve hileli dmanlarn ezmek gibi, vaktiyle yapma
d ileri
"Yapmak, bugn, artk benim u keskin k
lcma kalm ve benim iin dnyay altst etmek,
kyametler koparmak zaman gelmitir! dedi.
* Peenkin, beyni alevlendi. nk karsnda,
Efrsiybn selvi gibi boyunu,
* Aslan gibi gsn, pazsn, fil gibi (kuvve
tini, birka millik mesafeye kadar uzanan glgesini,
Keskin bir klc andrr dilini, derya gibi
geni yreini, yamurlar yadran bir bulut kadar
cmert elini grmt..

4475. ' Derhal ona, klcn ekerek, kendi odusiyle,

ran a yrmesini buyurdu.

Peenk, lmnden sonra yerine geecek ve

adn her zaman yaatacak olan
* Bu kadar hnerli bir oula sahip bulundu
unu grerek, duyduu iftiharla ba gnee yk
seldi.
Bfrsiyb da, yrei sava duygular ve ba
da sabrszlkla dolu olarak, Peenikin huzurundan
kt.
* Para ve servetle dolu bulunan hzinesini a
t, erlerine paralar ve armaanlar datt.
4480. Sava hazrlklar yaplp bittikten sonra,
akll ve doru yolu gsterici Arires saraya geldi.
 Yrei dnceler iinde, babasnn yanma
kt; onun yrei daima dnmeyi det edinmiti.
Babasna: "Tecrbeli ve mertlikte Trklere
stn babacm!
' "Minuihr, yeryznden geri gitmitir;
ama, ordusunun banda Neriman olu Sam gibi bir
komutanla
"nl pehlivanlardan baka, Kevah ( * ) ve
sava Karen gibi kahramanlar var.
448 S, "Kl sahibi ve yal kurt Minuihrden uya
nk yrekli Selm ve Turun basma neler geldiini
bilmez deilsin.
Tac ta aya kadar ykselen. Turan ordusu
nun padiah, byk babam Zdem,
* "Byle eylerden dem vurmaz ve intikam ki
tabn karklk sralarnda hi ap okumazd.
'Soukkanll elden brakmazsak, bizim
in iyi olur. Yoksa, memlekette karklk kar!
dedi,
Peenk, olunun bu szlerine karlk verdi.
Dedi iki: "Efrsiyb cesur bir timsah, av gnnde
erkek bir aslan, sava zamannda da bir sava fili
gibidir!
4490. * "Dedelerinin intikamn almyan bir torunun,
soyu pheli saylr. '
' "Senin de onunla beraber giderek, her hu
susta ona danman gerek.
"N e zaman bulutlarn eteklerinden kvrnt
 lar alr, yn yn bulut paralar azalr, ller
yamurlarla slanr,
* Dalar ve ovalar atlara otlak olur, otlar
pehlivanlarn omuzlarn aar ve
Her taraf ekinlerle yemyeil olursa, siz de
O zaman ovaya adrnz kurmalsnz.
4495. ' O zaman, yeilliklerin ve gllerin arasndan
geerek, zevk ve nee iinde, ordunuzu kaldrp
Am ire doru yrrsnz.
* "Dehistan atlarnzn nallariyle ineyip,
sular dman kan ile ll tann rengine boyayn!
Minuihrin Turun zerine yrmesi de,
ona kar duyduu intikam ve sava isteindendi.
Sava alanna kara bulut gibi bir ordu ile
gelmiti.
Siz de, ylece, o silerin balarnn tozunu
havaya savurun!
4500. rann tahtm o sslyor ve ran ordusu da
ona gveniyordu.
" O randan ekilip gittikten sonra, artk,
korkacak ne var? Geri kalanlarn bir avu toz kadar
bile deeri yoktur.
' '^Ben, Nevzerden korkmam! Nevzer, gen
ve tecrbesizdir.
* Siz, onlarn arasnda, yalnz sava Karen
ve pehlivan Grasb ile baa kmaya aln!
* Eer siz, intikam alannda, rann bu iki
byk yiiti ile baa kabilirseniz,
4505. ' "Byk babalarmzn ruhlarn sadetmi ve
dmanlarmzn yreklerini kskanln ateiyle dol
durmu olursunuz! dedi.
 * Bunun zerine, o sava eri pehlivan da: "A la
cam intikamla, sel gibi kanlar aktacam! dedi.

Efrsiybm rana gelmesi

' Ovalar, zerlerindeki yeilliklerle bir Perni-

yan kuma gibi sslenince, Turan pehlivanlar da
savaamaya hazrlandlar.

(* )

' Bat lkesinin grzl erleriyle birlemek iin,

Trklerden ve inlilerden ibaret bir ordu geldi.
' Bu, ucu buca olmyan bir ordu idi. Nev-
zerin talihi artk genliini kaybetmi, dmeye
yz tutmu demekti.
4510. ' Ordu Ceyhunun kysna vard zaman,
Feridunun oluna haber geldi.

(* * )

' Ordu ve padiah saraydan ayrlarak, ovaya

ktlar ve
' Dehistanm yolunu tuttular. Komutanlar,
sava iin bahane ariyan Karendi.

(* ) Nsha: '* Ertesi gn, daha gne doarken,

yiitler sabrszlanmaya baladlar.
Fillerin srtna tun davullar yklediler; yer
yz, ordudan ykselen tozlarla, abanoz rengini almt.
(**) Nsha: * Nevzer, kendisinden intikam al
mak iin gelindiini duyunca, derhal, btn padiahlar
dan asker istedi.
Davullar aldrarak, btn ordusunu ovaya ve
Ceyhun un kysna toplad.
 ' Padiah Nevzer de onun a ricasndan gidiyor
du. Btn yeryzn bir grltdr kaplamt.
Ordu Dehistana yaklat sralarda, yerden
kalkan tozlarla, gne grnmez olmutu.

4515. ' Padiah Nevzerin adrm, ovadaki bir ka

lenin nne kurdular.
' Nevzer, Dehistanda sava hazrlklar yap
tktan sonra, aradan ok gemeden,
* Efrsiyb, seme kahramanlarndan i'ki ko
mutan rana (.*) gnderdi.
Bunlardan birinin ad emsas, dierinin ad
Hazervand; bunlara, svarilerinin idaresini verdi.

* Savatan iyi anlyan otuz bin er, Destandan

intikam almak iin, Zbilistana doru yola dtler.

4520. * Bu srada, Neriman olu amn ld ve

Zlin de ona mezar hazrlamakta bulunduu ha
beri geldi.
* Efrsiyb, artk talihinin uyandn anlya-
rak, bu haberden ok sevindi.
* Bunun zerine, kalkt Dehistana geldi ve
adrn ehrin karsna kurdu..
* Erlerinin saysn kim sayabilirdi ki? Eer
sen bu sayy bilmek istiyorsan, drt yzle bini arp!
* Erler o kadar oktu ki; sanki yerden kum
kaynayp fkrm veya btn ovalan karnca ve
ekirge kaplamt.

(* ) Nsha: rana gnderdi yerine Erman l

kesinde iken.., .
4525. Padiah Nevzerin ordusunda ise, yz krk
irin sava svarisi vard.
* Efrsiyb bu orduyu grnce, gece vakti,
yola bir eli kard ve
Peenke bir mektup yazp yallad. Mektup
ta: "Aradmz saadet, elimize geti.
* "nk, Nevzerin ordusuna baknca anlyo
rum ki o, elimize geecek bir avdan baka bir ey
deil.
1 * "Bundan baka padiah, artk, am da kay
betti; o, imdi yaamyor. Samm savamas diye bir
ey, artk kalmad.
4530. ' "Iran topranda en ok korktuum adam, o
idi. Iran onu ebediyen kaybedince, bize de intikam
mz almak der.
"Z l, ama mezar hazrlamakla megul.
Onun iin, onun da ne ayaklar, ne de Ikanadlariyle
savaa gelmesine imkn yok!
* "Senin anlyacan, emass le vakti (* )
tahta oturmu ve bana da yeryzn aydnlatan
saltanat tacn koymu, demektir.
' "H er i iin uygun olan zaman kollamak ve
akll dostlara danmak, iyidir.
* "nsan tam i grecei srada tembellik eder
se, o uygun zaman bir daha bulamaz! diye yazd.
4535. ' Atl eli mektubu ald gibi, uarcasna bir
hzla, gne gibi klar saan padiahn yanna
gitti..

(* ) Nsha: * le vakti yerine Nimruz da

(yer ismi olarak).
 B arm an la K u b a d n savam alar ve K u b a d m
lmesi

* Gn dalarn bandan armaya balad

sralarda, ordunun ncleri Dehistan nlerine var
dlar.
* ki ordu arasnda, iki fersahlk bir mesafe
vard ve her iki tarafn da sava hazrl eksiksizdi.
Barman adndaki bir Trk pehlivan: "Ben,
u uykudakileri uyandrmaya gidiyorum! diyip
gitti.
Nevzerin ordusunu ve padiahlk adrn
gzden geirerek,
4540. ' Dnp Turan ordusunun bakomutanna
Nevzer ordusunun ve adrnn durumu hakknda
bilgi verdi ve
O uyank ydekli komutana: "Biz, savamak
taki hnerlerimizi daha ne vaktedek saklyacaz?
* "Padiahmzn izni olursa, ben gidip onlar
savaa aracam.
' "Benim babayiitliimi grsnler de, yery
znde benden daha gl bir pehlivan bulunmad
m onlar da anlasnlar! dedi.
' Akll Arires: "Eer bu dte Barman'a
bir ktlk gelecek olursa,
4545. * "Snr muhafzlarmzn cesaretleri krlr ve
ordunun pln bozulur!
"Onun iin biz bu ie, nce, henz ad san
belli olmyan birini seelim de sonra piman olup
parmamz ve dudamz srmyalm! diye bir
dncede bulunduysa da,
 ' Bu dnce, Peenk olunun arna gitti.
Kzgnlndan kalarn atarak ve sert bir
dille, Barmana: "Sen, zrhn giyip yayn hazrla!
"imdi gsterecein yararlkla, ordunun en
byk kahraman sen olacaksn! Pimanlktan par
mamz srtacak bir bozgunluk, bizim iin, d
nlemez! diyince,
4550. ' Barman sava alanna kt ve Gvenin olu
Karene: "u nl
' "Nevzerin ordusunda, benimle savaabilecek
yiit 'kim ise karma kar! dedi.
Karen, ordusuna yle bir gz gezdirerek,
yiitlerinin arasnda, kendisine gvenip de bu d-
e girmek istiyen birini arad ve sordu.
Fakat, gvendii kahramanlar arasnda, ihti
yar ve cesur Kubaddan baka ortaya kan olmad.
Akll Karen, kardei Kubadm bu isteine
ok kzd ve
' fkesinden gzleri yaard.
4555. Sava eri olarak bu kadar gen varken, tu
tup bir ihtiyarn savaa kalkmas ona ok dokundu.
Kubadm hareketinden ok duyguland
iin, btn o yiitlerin iinde, ona yle seslendi:
"Sen yan doldurmu bulunuyorsun. Artk,
savatan elini ekmelisin!
"Karndaki Barman; gen, neeli bir pehli
van ve
"Erkek bir aslann yreini tayan, kahra
manlkta ba gnee ykselmi bir binicidir !
4560. ' "Sen, ordunun deerli bir komutansn. Padi-
 ah, btn sava plnlarn, sana danarak tatbik
eder.
* Senin u ak salarn kanla krmzlaacak
olursa, pehlivanlarmzn da btn mitleri kr
lr ! dedi.
' imdi sen bak, o toplantda Kubad, kardei
sava eri Karene ne cevap verdi:

* "u dnen felek, dedi, bana hayattan olan

hakkm verecei kadar verdi!

"E y kardeim! unu bil ki u vcudumuz l

mek ve byk adamlarn ba da ta giymek iin
yaratlmtr.

4565. "M inuihrin tahta kt gnden bugne

kadar, benim yreim durmadan kaynamtr!
"H i kknse, gklere diri diri kamaz! Bu
yeryzne gelen, lm n av olm ak iin gelir. lm
de onu bir gn tutup avlayverir.
* "K im inin, iki ordu arprken, akl ban
dan gider;
' "Ba, keskin mzrak ve kllarn; vcudu
da yrtc aslanlarn ve kartalarrn av olur.
* "K im inin de, bakarsn, mr yatakta sona
erer. Fakat, ikisi de bir: ikisi de lme ayn hzla
giderler!

4570. * "B en bu dnyadan gidecek olursam, kuvvetli

kardeim, benden sonra benim yerimi tutuverir.
" ldkten sonra da benden sevginizi esirge
meyin ve bana padiahlara yaraan bir mezar yapn!
"Vcudum u ebed uyku yeri olan mezara
kfur, misk ve glsuyu srdkten sonra koyun!
 "T a n rn n birliinden ayrlmayn ve adaletli
Tanrya balann!
* Bu szleri syledikten sonra, mzran ka
pp, sarho bir fil gibi sava alanna gitti.

4575. * Barman, bu sava erine: "Senin ban benim

nme zaman getirdi.
' "Fakat, bunu yapmak iin, biraz daha bekle-
seydi iyi olurdu! nk, daha onun bile senin ca
nnla olan boumas bitmi deildir. diyince,

Kubad da Bamana yle karlk verdi:

"Felek, bana hayattan nasibimi verecei kadar ver-
I di!
\ ' "Zam an gelince, lm ek 'gerek. nk lm,
hi zamansz gelm ez!

' Bundan sonra, sabn tkenmi olan yreine

dinlenmek frsatn brakmadan, atn yerinden o y
natt.
4530. * Sabahtan ta gne glgesini uzaklara atmcaya
kadar, bu iki pehlivan, glerini birbirlerinde dene
diler.
Fakat, sonunda, Barman onu yendi. Kpre
kpre sava alanna gelen Barman,

Kubadn bo brne bir zpkn savurarak,

belini deti.
* Kubad, ba aa, atndan yuvarland; o b
yklk ss ihtiyar, bylece gitti.
* Bunun zerinde Barman, yanaldan zafer se
vincinin parltlariyle aydnlanm olarak, Efrsiyb -
n yanma geldi.
4585, ' Efrsiyb ona yle bir ssl elbise verdi ki,
 dnyada hibir kk bynden b y le bir arma
an alm deildir ( # ) .
Kubadn lm zerine, sava eri Karen, or
dusunu ileriye srd.
' ki ordu birbirine in Denizi gibi karp
kaynamaya balad; sanki toprak, yerinden oynu
yordu.
Sava eri Karen, kpre kpre, bir yandan;
' Fil vcutlu pehlivan Gersiyuz da lr yan
dan ortaya ktlar.
4590. A t kinemelerinden ve havaya kalkan tozlar
dan, ne gne grnyordu, ne de parlak ay!
* Elmas renkli parlak kllar ve kanlara bu
lanm mzraklar,
* Tozlarn arasndan gnein, zerine slen
srd kartal kanadlar gibi parlyordu..
Etraf kaplyan tozlarn ii, bir yandan da,
davul sesleriyle dolmutu ve kllarn can da sl
en svna batrlm gibi idi.
* Karen, atn ne yana srse, klc Azergesb
gibi parlyor ve
4595. * Ortala sanki elmas, mercan, mercan da
deil de can sayordu.

(* ) Nsha: Bu beytin iki msra arasna baka

beyitler de sktrlmtr:
* Efrsiyb derhal ona, deerinden kimsenin p
he edemiyecei, bir ssl elbise armaan etti.
* Bu elbiseye ait olan gerdanla, bilezie ve al
tn kemere btn ordu ap kald; ve hatt
Onun kpelerine ve padiahlara yaraan kla
hna da... hibir kk, bynden byle bir ey al
m deildi
 ' Efrsiyb, Karenin bu halini grnce, atn
teperek ordusunu onun tarafna srd.
Dalarn zerine gecenin karanl basncya
kadar, savaa devam ettiler. Fakat yrekleri bir
trl, intikam almaktan yorulmad.
(* )

" Gece olunca, savatan bkmak nedir bilmiyen

Karen, ordusunu alp Dehistan nlerine geldi ve
Yrei kardeinin lmiyle bitkin bir halde,
Nevzern adrna girdi.
* Nevzer onu bu halde grnce, uykuya kan
mam gzlerinden yalar dkmeye balad.
* Ona: "Y reim , amn lmne bile bu
kadar zlm deildi.
* "K u ba d n can, gne gibi aydn ve senin de
yeryznden nasibin ebed olsun;
* Yeryznn trbesi byle... nsan bir gn
sevinse, bir gn zlr.
* " N e kadar abalasak, (kendimizi yine lm
den kurtaramayz. Yeryznn, mezardan baka be
ii y o k ! dedi.

() Nsha: * Gnein mavi bir elbiseye brnp

ortadan kaybolduu ve gecenin de bir zenci gibi ortaya
kt srada,
* Yeryz Ehrimenin yzne dnd; yeryznn
kara ylan azm at.
Karanlk gece basnca, sava Karen, Turan or
dusundan kurtulmu oldu.
* Birbirlerinden ayrlan iki ordu, balar kark
ve cierleri kanl olarak, yerlerine dndler.
* Turan ordusundan lenlerin says hesapszd;
ran ordusundan ise ancak be .bin kii idi.
4605. * Karen de ona dedi ki: "B en , doduum gn
den beri, birok hnerlere sahibolan vcudumu za
ten lme balamm.
"rein intikamm almak iin, bu ta a be
nim bama Feridun koydu.
* "B en , onun bu maksat iin belime balad
kemeri henz zmedim; onun yoluna ektiim k
lcm da henz 'knna koymadm.

" O , akll ve fikirli kardeim ite ld; so

nunda benim bama da gelecek olan bundan baka
bir ey deil.
' "Fakat, sen de bahtiyar olamyacaksn. nk
Peenkin olu bugn savata bizi kt sktrd.

4610. "Ordusunun bir ksm bozguna uraynca da,

taze kuvvetler getirdi.
' "B en i, elimde kz kafas biimindeki gr
zmle grnce, savamak iin zerime doru geldi.
* "B en de ona doru yrdm; gz gzmn
iine girecek kadar, birbirimize yaklatk.
* "Fakat, sava srasnda beni yle bir by
ledi ki, renkler de, klar da gzlerimin nnde
kararverdi.
' "N ihayet gece gelerek, yeryz batanbaa
karanlkla doldu; benim kollarm da vurmaktan yo
ruldu.

4615. * "Sanki, dnyann sonu gelmi gibi, her yer

kara bir buluta brnd.
* "O rtalk karard ve erler de yorulduu iin,
sava alanndan ekilmek gerekti.
 Her ikl tarafn erleri dinlenmeye koyuldular
ve ertesi gn yine savamaya baladlar.

Efrsiyb, Nevzer Ie bir daha savamas

(*)

' Iranllar, savamak zere, padiahlarn sava

dzenine uygun olarak, saf baladlar.

* Davullardan ve borulardan ykselen ac ac

seslerle, sanki, toprak yerinden oynad.

* Bu orduyu gren Efrsiyb da, ordusu le g e

lip saf balad.
Atlarn ayaklarndan kan tozlarla,- gne
ortadan kaybolmu gibiydi.

ki taraf arpmaya balaynca da l yn

larndan, ova ovalktan karak deta bir da haline
geldi.
* Birbrleryle ylesine boutular k rmakla!
gibi ikanlar aikt.
* Karen'in, sava kastiyle saldrd her yerde
karlar akyor,

* Efrsiybm ayak basp toz kaldrd yerde

de ova kandan bir rmaa dnyordu.
* Nihayet Nevzer, almak iin, ordusunun
ortasndan frlayp onun yanna seirtti ve

(* ) Nsha: Gece, Perniyan kumandan yapl

m elbisesini yitirince, gnein klariyle toprak ay
dnland.
* Yldzlarn padiah, lcivert ta gibi klar sa
arak, san altndan bir alev ykseltti.
 * Onunla ylesine mzrak mzraa geldiler ki
mzraklar birbirine kart.
Bu karma, bir ylann bile kvrm kvrm
kvrlmasn getii; yeryznde, iki padiahn birbi-
riyle byle boutuu grlm deildir.
Sonunda, gecenin karanl basarken, Pe-
enkin olu onu yendi.
4630. ranllardan yarallar pek oktu ve dman
savaa devam ediyordu.
" Nihayet ranllar, aresizlik iinde, adrla
rn ovada brakarak, sava alanndan ekildiler.
* Tacnn tozlara bulandn ve talih yldz
nn kendisi iin artk elverisizliini gren Nevzern
yrei de strapla doldu.
* Ovada davul seslerinin dindii bir srada,
Tsun yanna gelmesini buyurdu.
Tsla. Kstehem, balar ve canlar kederle
dolu, huzuruna girince,
'4635. * Nevzer: "B enim yreime den bu dert
nedir? diye alamaya ve bir yandan da sylenmeye
balad.
* Kendisine babasnn verdii gzel tleri
anyor, cieri kan ve dudaklar da ahlarla dolu
yordu:
' "Babam , bana: Trk ve in lkelerinden
rana bir ordu gelecek ve
* "Senlin yreini dertli edecek ve sana byk
zararlar getirecektir! demiti.
"te, dedikleri kt.. Byklere uursuzluk
getireceini syledii o gn ite geldi.
4640. * "Byklerin kitaplarnda, Trklerden biri
nin b y le byk bir ordu ile geleceini grp oku
yan var m ?
"im di, size den bir i var: nce, Farsa
gidip saraydaki kadnlar alarak
* "Z a v dana ve sonra da gelip orduyu Elburz
dana gtrmek.
"Siz, imdi, hemen sfahann yolunu tutun.
Fakat, dikkat edin, giderken erler sizi grmesinler,
* "Grrlerse, cesaretleri bsbtn krlr ve
yaral yrekleri bir daha yaralanm olur.
* " u saysz ordunun iinden, belki Feridunun
soyundan birka -kii o da ancak kurtulabilir.
' "B u gece son bir gayret daha gsterelim. Sizi
bir daha grp grmiyeceimi bilmiyorum.
"Siz, tedbirli ve ihtiyatl olarak, gece gndz
alp, dnyann ilerini dzeltmek iin bir are
aratrn.
' "B u srada, size ordudan haberler getirir ve
padiahln ortadan kaltn sylerlerse,
' "Sakn zleyim demeyin. nk felek, hep
byle yapmt.
" O , birini yoksulluun toprana yuvarlarken,
birini de bana ta giydirerek, sevindirir.
' "H a ldrmsn, ha kendi kendine lm
sn. Hepsi bir! Fark u ki ldrlen biraz daha
abaladktan sonra hareketsiz kalr!
* Bunlar syledikten sonra padiah, gzlerin
den kanl yalar dkerek, oullarn barna bast.
* Bunun zerine, Ts ve Kstehem, yanndan
kp gittiler. Nevze- orada kalarak, gnl kederle
rin iinde dald.
 Nevzerin, Efrsiybla nc defa savamas

Ordular iki gn dinlendikten sonra, nc

gn yeryzn aydnlatan gne doarken,
4655. ' Padiahn sabr tkendi. aresizlie ramen,
bir kere daha sa-vamak gerekmekte idi.
nk, Efrsiybn ordular yine bir deniz
gibi omaya ve Nevzerin ordusuna saldrmaya ba
lamlard.
Kararghtan borularn, davullarn ve Hint
ngraklarnn sesleri ykselmeye balad.
* Btn sava erleri, demir tolgalarn balar
na giydiler. O gece Efrsiybn ordughnda hi
'kimse uyumamt.
* Btn gece, ordunun ha2 irlanmasiyle ural
m, kllan ve zpknlar temizlemilerdi. Ar
grzl ve zrhl erler, dadan daa btn ovay kap
lyor.
4660. * Yeryznde dalk olsun, kumluk olsun, ba
taklk olsun hibir yer grnmyordu.
* ki ordu birlemi iki deniz gibi, karlkl
saf balam, her yeri kaplamt.
* Karen, ordunun merkezinde, padiahla be
raber ordunun dayana bulunuyordu.
Pehlivanlardan Teliman, padiahn solunda
durmak istedi; Nestuhun olu pur da sana
geti.
________________ ( * )
(* ) Nsha! * Kar tarafta da kahraman Efrsi-
yb, aslan gibi ordusunu hazrlamakta idi.
* Ordusunun sol yannda, yel gibi olan Barman,
oklarm yerlerine koymak,la meguld.
 Erlerin okluundan, sabahtan ta gne d
np kayboluncaya kadar, ne da, ne ova, ne de de
niz grnd.
4665. Sanki, kllarn gnlleri sevinten alyor,
yer de atlarn ayaklan altnda inliyordu.

' Nihayet, mzraklar glgelerini uzaklara salar

ken, padiahn tarafnda bozgun balad.

Padiahn talihi artk karard iin, T ek

ler galip geldiler.
* nce, Nestuh olu purun tarafndaki erler
dalmaya baladlar.
pur dayanmaya alyordu. Fakat, bu sra
da, vuruldu. Bunun zerine, ranllarm talihi dnd.
4670. " Sava alannda, Iran byklerinden kimisi l
drld, kimisi de yaraland.
' Padiah ve Karen, bu savata talihlerinin
kendilerine yar olmadn grnce,
* O , savaa susam Trklerin arasndan sy
rlp Dehistana doru gittiler ve
Dehistan kalesine sndlar. Dmanlarn ka
leye girmelerine yanyacak bir yol yoktu.
Onun iin, kalenin yanlz geit yerinde geceli
gndzl savalar oldu.
4<575. ' Aradan bir mddet getikten sonra, Nevzer
kalede yerlemi ve kalenin yollar da dman sva
rilerine kapanm oldu.
* Derken, Efrsiyb, bir gece vakti, bir svari
alay hazrlad ve
' Veysenin soyundan Keruhan adndaki nl
Trk komutanm ard.
 ' Ona: "Siz, Fars tarafna gidip l yolunu tu
tun !
' "nk, muhasarada kalan insanlar daima
ailelerini ararlar; ranllarn aileleri ise, radadr..
dedi.
4680. Karen, Efrsiybn gece vakti bir ordu ha
zrladn haber alnca,

' Gayreti kabard, yrei skld ve kzgn bir

kaplan gibi, Nevzerin yanna geldi ve
Ona: "B ak , u namert Turan padiah ran
padiahna neler yapmaya kalkyor?
' "Ordumuzdakilerin kadnlarn ele geirmek
iin, yola bir ordu kard.
"E er kadnlarmz da onun eline geecek
olursa, artk, utancmzdan kimsenin yzne baka
mayz.. byle bir ey olacak olursa, bam alp da
a gitmekten

4685. * "Baka yapacak eyim kalmaz!

* "M u zaffer talihli- padiah izin verirse, ben
de, bizim iin kt niyetler besliyen Trklerin pei
sra gideyim!
' "yannda yetecek kadar, yiylip iecein ve
sana bal bir ordun var.
"Sen burada kal ve yreini geni tut! n
k, burasn mdafaa etmen g olmaz.
"A slan ln gerektii yerde sen de aslan ke
sil! Padiahlara yaraan, budur! dedi.
4690. * Nevzer, bunun zerine, ona u karl
verdi: "B u dncen doru deil., nk, ordumun
senin gibi bir komutana ihtiyac var.
 ' "D a h a davullar yeni -alarken, Kstehem ve
Ts, ailelerimizi korumaya gittiler.
' "O n lar, hi vakit geirmeden, oraya giderler
ve devlerini yaparlar.
* Bundan sonra, ordunun ilerigelen kahraman
lar padiahn bir odasna ekilerek, Nevzerle be
raber oturup,
* arap getirttiler ve bir mddet, bylece,
gamlarn dattlar.
Nevzer, sarho olduktan sonra, yrei inti
kam duygulariyle dolu olarak, odasna ekildi.

* Bunun zerine, dier kahramanlar da birer

birer dalarak saraydan ayrldlar ve
Trl trl plnlar kurduktan sonra, nihayet,
una karar verdiler. Dediler ki:
* "B iz , Farsa gitmek dncesinden vazge
memeliyiz.. Bizim oraya gitmemiz zorunlu..

* "ran ordusundaki kahramanlarn kadnlan

ve ocuklar intikamc Trklerin elinde tutsak olur
ve
' "Yrekleri oklarla yaralanrsa, bu ovalarda
artk elline kim mzrak alabilir? K im rahat ve huzur
yz grebilir? dediler..
' * Bu i zerinde eydus, Kevat ve Karen ileri
g e r i birok lf ettiler.
* Gecenin yars olmutu. Kahramanlar, yola
kmak iin, hazrlandlar ve
Sava Karen, bir ordu ile, yola kt.
* Gee vakti, mitsiz bir gnlle, A k Kale
denilen bir yere geldiler.
 Kale bekisi Kejdehem, yanndaki uyank
yrekli kahramanlar, kalenin iinde;
Barman da ordusu, pehlivanlar ve filleriyle
dnda, karlkl, duruyorlard..

Sava Karen, Barmandan yana yrei yan

gn olduu idin, ondan kardeinin kannn intikam
n almaya hazrland.
' Derhal sava silhlarn kuanarak, ordusuna
gerei gibi dzen verdi ve,
'4710. Kahramanlar peinde olarak, Fars tarafna
doru yneldi.
' ' Cesur Barman, bunu haber alnca, bir aslan
gibi onun zerine doru yrd.
' Karen, kardeini ldrenin, byle sava toz
lan arasndan hzla kendi zerine doru geldiini
grr grmez,

' Ona ylesine yapt ki hibir tedbir alma

sna meydan brakmad.
zerine saldrarak, kullarn yardmcs
olan Tanrm n adn anp,
4/15. Beline bir mzrak saplad ve k am m para
para e tti.
Barman, atmn zerinden ba aa yere yu
varland; bunu gren felein gnei de, yasndan,
karard.
Barmann ordusundaki erler de, yrekleri
ac ile para para, dalp gittiler.
* Komutan Karen, sava ve nl kahraman-
lariyle, Farsa doru yoluna devam etti.
 N evzerin, E frsiy b a tutsak olmas

" Nevzer, Karenin gittiini duyunca, o da

olanca sratiyle onun peisra yola dt.
' K t bir igne raslamamak ve felein muh
temel bir darbesine uramamak iin, acele ediyordu.
Fakat, Efrsiyb, onun llere doru yola
ktn haber ald ve,
* Derhal ordusunu toplayp, bir aslan gibi ve
hzla peine dt.
* Ona yaklat sralarda, bu kadar sratle
kamakta olmasna ramen, savaa hazrlandn
grd.
' Bunun zerine, bu tal padiah basz yap
mann yolunu arad.
* Efrsiybla Nevzer, ta gne douncaya ka
dar, btn gece savatlar1.
Sava srasnda cesur kahramanlarn ayak
larndan kalkan tozlarla, dnya karard ve nihayet,
Nevzer tutsak oldu.
Nezverle yanndaki bin iki yz nl kahra
man o kadar g bir duruma dmlerdi iki, yer
yznde onlar iin kaacak hibir yer kalmam gi-
biydi.
Bir yer bulup da kamaya ok uratlar; fa
kat, sonunda, belnn tuzana dverdiler.
' Efrsiyb bu yce padiah ve btn ordu
sunu tutsak edip balad.
* Felek seninle gizlice uyuup anlasa bile, so
nunda, yine onun elinden kurtulamazsn!
 O ; sana bazan ta ve taht verirse, bazan da
felket verir.
Dmana da benzer, dosta da. nsana bazan
i yedirir, bazan da kabuk.
* Feek, bir hokkabaz gibidir: zamanna gre,
trl trl oyunlar yapar.
* nce ban bulutlara kadar ykseltir, sonra
da kara topran iine sokuverir.

(* )
4735. Bundan sonra da Efrsiyb, erlerine: "Btn
maaralar, dalan rmaklar ve glleri
"A r a y n ! Bakn, o sava Karen ordunun
iinden synlp da kamasn! emrini verdi.
Fakat, Karenin daha evvel ve sarayn hare
mindeki kadnlar iin gittiini renince, can s
kld ve,
* Barmann, hemen sava Karenin peisra
bir aslan gibi seirterek onu tutmasn ve getirme
sini buyurdu.
* Bu sefer de, Karenin Barman atnn ze
rinden alp toz toprak iine yuvarlad haberi geldi.
4740. Efrsiyb, ok kederlendi. Yem eden, ime
den ve uykudan kesildi.
' n l Veyseye: "E er olun ld ise, zl
m e!
* nk, savaa tututuu zaman, Gve olu
Karenin mzra nnde kaplan bile duramaz!

( * ) Nsha: ' Kimini denizden ta aya kadar yk

seltir, kimini de aydan kaldrp bir ukura atar.
* Dikkat et de, ona gveneyim deme'; bu yery
zne gnl vermeye gelmez.
 ' "im di, senin, bir ordu hazrlyarak olunun
bulunduu yere koman gerek! dedi.

V e y se nln, olunu l bulmas

Turan ordusunun komutam Veyse, intikam

peinde koan bir ordu ile, yola kt.

-45. * Daha Karene yetimeden, olunun lsn

buldu.

Bayra yrtlm, davulu ba aa olmu,

kefeni lle gibi kpkrmz kan iinde kalm ve y
z de sandaloz gibi sararmt.

Turan ordusunun pehlivanlarndan ve sava

larndan biroklan da, ayn halde, yollara seril
mi yatyorlard.
' Veyse, onu bu halde grnce, ok zld;
zntden, sanki yrei paraland.
Gzlerinden yalar aka aka, olanca im iy le ,
ijO. ' Akan bir su gibi, Karenin peine yle d
t ki, yeryzn bir dehet kaplad.
' Karen, Veysenin byk ve muzaffer bir
ordu ile gelmekte olduunu haber alnca,
Hemen, Arap atlarna binmi svarilerini
Nimruza gndererek kendisi de, her yanna klar
saan bir byklkle, yola dzld

Farstan ovaya geldii srada, sol yanndan

bir toz peyda oldu.

' Bu tozun arasnda da kara bir bayrak, bir

ordu ve ordunun nnde Torklerin komutam g
rnyordu.
 Derhal, her iki taraf da, sava saflarm ba
ladlar ve sava kahramanlar ortaya ktlar.

* Ordunun merkezinde bulunan Veyse: "Ta

da, padiahln taht da mahvoldu!
* "Kannutan Kbilistana, Gaznine ve Z-
bilistana kadar,
' "Btn yerler artk bizim elimizde! Btn
saraylarnzda bizim tahtmz var.
* "Padiahnz bile tutsamz olduktan sonra,
sen, artk kendine barnacak yeri nerede bulabile
ceksin? diye barnca,

(* ) Nsha: ' Karen, nce Turanllara. sonra da

dnp ranlIlarn dzenine ve silhlarna baknca,
*1 ranlIlarn bana neler geleceini ve her iin
artk sona erip srann cana geldiini anlad.
* ran tahtnn ba tutsak olmu. Yeryz, Pe-
enkin olunun isteine ba emi.
(* * ) Nsha: Burada, Karenin Veyseye ver
dii baka bir karlkla, Veyse nin ona yeni bir sesle
nii vardr:
Karen, Veyseye yle karlk verdi: Yeter!
Zamann ldrmedii kimse var m?
* Zaman bir kimsenin iini dara getirince, onun
derdine derman bulunamaz!
* u dnen felein sonu, hep byledi-. Bir gn
gelir, senden yzn eviriverir.
* Eer padiah Nevzer tutsak oldu ve u dnen
felek de ona bir meyil gstermedi ise, j
' Size de bu giin ve hem de daha sert oir e
kilde gSsterir!'
4760. * Karen, ylece karlk verdi: "Benim adma
Karen derler! Ben, kilimimi akan suyun zerinde,
bile yrtmesini bilirim!
"Ben, Dehistant, ne korkudan, ne de unun
bunun dedikodusundan braktm! Niyetim, sadece,
senin olunla savamakt.
* "Onun ii bitti, sra sana geldi. imdi se
tlinle de savaacak ve senden de intikamm ala
cam!
* "Kahramanlarn salata gsterdikleri hner
leri sana da gstereceim!
' Bunun zerine, boru sesleri ykseldi. Her iki
taraf da atlarm srdler, sadan soldan havaya
kalkan tozlarla
4765. * A y ve hava}! karanlk kaplad. ki taraf
birbirleriyle kaptlar. Akan rmaklar gibi kanlar
dklyordu.
* Derken, sava Karen, Veyseye yle bir vu
ru vurdu ki, Veyse savatan cayverdi.
' Zaten, savalarndan pek ou lmt.
Veyse, bu durum karsnda ne yapacan ard.
Talihin bu terslii zerine, sava alanndan ay
rlp gitti. Karen de onun peisra gitmedi.
* Veyse, olunun lmnn acs ile gzleri
yalarla dolu olarak, dnp Efrsiybn yanna
geldi.

* K a ra e, o kt talihli dedi ki: Taht da, ta

da, hazine de artk elinizden kmtr!
* Zaman da, yer de senin padiahnn, dman
dr. Senin de ite, o uyank bahtn ortadan kalkt!
 emsas ve H azervanm Zbllistan a saldrmalar

4770, Ermandan dnen ordu, yine almak iste

iyle, bu sefer de Zbilistaaa doru yrd,
* Ceyhunu geen emasas, acele acele, Sstana
gitti.
* Hazervan, Trklerin iierigelenlerinden se
tii, (kl, haner ve grz kullanmakta usta, talihli
ve uyank yrekli bin kii ile ve,
' Hi durup dinlenmeden, Hirmende gitti <*).
Bu srada Zl, amn lm ile yasta idi ve
ona Grbe denilen yerde bir mezar hazrlamaya
urayordu.
4775. " Kahraman Mihrab da ehirde gece gndz
o parlak dncelerinin ortasnda idi.
Nihayet, tuttu, emsasa bir eli gnderdi.
' Eli, emsasn adrnn nnde indi ve
ona Mihrabn selmlarm syledikten sonra:
"Turan ordusunun padiah, bandaki tala
ebed olarak yaasn!
* "Biz, Arap ulusundan olan Dahhkin soyun-
danz ve Iran padiahlndan honut deiliz ama,
4780. ' "N e yapmal, ancak kz alp vermekle can
mz kurtarabildik... Bundan baka bir are bulama
dm!
* "imdi, oturduum saray ve btn Zbilis-
tan benim elimdedir.

(* ) Niisha: Bu cmlenin bana ek: Kd, grz

ve yce talih ile .
 * "nk Destan, yasl olarak buradan ayrld.
imdi, Birinci amn mezarn yapmakla urayor.
' "Ben, onun bu felketinden memnun oldu
um gibi, bir daha da nn yzn grmek iste
miyorum.
' * " nl pehlivandan, hzl giden bir eli gn
dermek iin, izin istiyorum.
* "Bu, hzl giden ve uyank yrekli adam,
Efrsiybn yanma gndereceim.
* "BeUd, bu suretle o da benim bu gizli duru
mumdan haberdar olarak, aleyhimde duyaca sz
lere kulak asmaz.
* "Padiaha, nme yaraan armaanlarla baz
deerli eyler de yollyacam.
"Benim yanna gelmekliimi buyuracak olur
sa, ondan bakasnn yanma gitmem, onun tahtnn
ucunda hizmete hazr bulunurum!
* "Btn padiahlm bile ona verirsem,
gnlm yne sevin iinde kalr.
* "O nan pehlivanlarn da hibir zahmete
sokmam.. imdiye kadar biriktirdiim trl trl
hzinelerimi ona gndereceim S dedi.
* Mihrab, bylece, bir yandan o pehlivann
gnln elde ederken, bir yandan da yardm almak
iin areler aramaya balad ve
Z le bir eli gnderdi. Eliye: "abuk ka
natlarn a, tylerini oynat ve u git!
"Grdklerinin hepsini Zle anlat! Buraya
koup gelmekte gecikmesin.
* "O na de (k: Bizimle savamak iin, Trkler-
den toplanm, kaplan postu gibi trl trl silh-
 Iarla kuatlm ve donatlm ordulariyle iki peh
livan geldi.
4795, ' "Bunlar Hirmend zerine iki ordu gnder
diler. Fakat ben, ayaklarn para ile baladm.
' "Gelmekte bir an bile kararszlk gsterecek
olursan, bizim iin kt dnenler isteklerine ka
vuacaklardr! dedi.
Eli Destann yanna gelince, onun yreim
bir ate gibi kabartt.

Zlin, Mihrab m yardmna gelmesi

' Zl, Mihraba gitmek zere, savaa susam

bir ordu le yola kt.

(*)

' Onu, yerinde, ayn dnce, tam bir bilgi ve

tam bir aklla bulunca, kendi kendine*.
4800. * "Benim iin, bu dman ordusundan korku
olur mu? Bence, ha Hazervan, ha bir avu toprak!
Hepsi bir.. dedi.

(**)

' Mihraba da: "Ey, akll ve yapt btn i

lerde vlmeye deer pehlivan!
"Ben, hemen, u karanlk gecede gjiderek,
onlara yle kanl bir el atvereyim de,

(* ) Nsha: * Oraya varmak iin, gece gndz

seirtti.
(* * ) Nisba ' O ad sahibi Zl, ehre doru y
nelip de ehre girince,
 ' Ta iki, benim buraya, yreim intikam duy-
gulariyle dolu olarak tekrar geldiimi anlasnlar!
diyerek,
* Elinde sert bir yay ald, ve ona, aa dalma
benziyen bir ok yerletirdi.
4805. Etrafna baknp da dman pehlivanlarnn
bulunduklar yeri yle bir tasarladktan sonra, o
i oku havaya savurdu.
* 'Bundan baka, tarafa ok daha savurdu.
Bu oklardan birinin gittii yerden baz barp a
rmalar ykseldi.
Sabah olunca, dman ordusunun erleri bir
araya gelerek, aralarna den oka birer birer bak
tlar ve
! * Sonunda: "Bu ok, olsa olsa, Zlin okudur!
i nk, yayla, ondan baka hi kimse byle ok ata-
| maz! dediler.
! * emsas Hazervana dedi- M : "Ey, aslan y-
i rekli Hazervan! Sanrm ki, imdiye kadar yaptn
I savalar iinde, u anda yapacan sava kadar a-
I srtta. olan yoktur!
(810. "Eer yapm olsaydn, ne Mhrab kalrd,
ne ordusu, ne hzinesi. Bundan baka, Zldan yana,
j byle (glklere uramazdk!
Hazervan da: "Senin Zl dediin de, niha
yet, bir insandr. N e demirden yaplmtr, ne de bir
Ehrimendir!
"Onun savandan yana yreini dar tutma!
Ben, imdi onu peneme drrm. diye karlk
i verdi.
y
 Parlak gne gk kubbesinden dnp gittik
ten, akam olduktan sonra, ovadan davul ve
' ehrin iinden de yine davullarn, borularn,
ngraklarn ve Hint ngraklarnn sesleri yk-
seldi. x
4815. ' Zl, kprm bir halde, savaa hazrland.
Zrhn kuand ve atnn zerine, bir pehlivana ya
raacak ekilde, binip oturdu.
'* Ordusunun erleri de kalar atk ve balar
intikam duygulariyle dolu olarak, atlarna binip
eyerlerin zerinde oturdular.
* Zl, ordusunu ovaya ekti. Fillerini ve a
drn da ehrin dna kard.
* ki ordu karlanca ova, kalkan tozlarla,
kapkara bir da kesildi.
* Hazervan, elinde grz ve kalkan ile kpre
kpre, Zlin zerine saldrd ve
4820. Grz ile onun parlak gsne bir vurunca
pehlivan Zlin zrh parampara oldu.
* Bunun zerine, Kbilistan pehlivanlar bir
kenara ekildiler ve pehlivan Zl sava alanndan,
ayrlarak, gelip zrhn deitirdi.
* Eline babasnn grzn ald; (kzgnlkla
ba atee dnm ve cieri de kan olmu bir halde,
bir aslan gibi dnp tekrar savaa giriti.
* Hazervan, kzgn bir aslan gibi ve yrei in
tikam duygulariyle dolu olarak, ordusunun nnde
bekliyordu.
* Destan savamak iin toz kaldrnca, o da bir
toz yn gibi kalkp harekete geti.
4825. 1* Zl, kzgnlkla, Hazervanm zerine yle bir
yry yrd ki, bir vuruta ve pehlivanlara ya
raacak ekilde, onun grzn elinden frlatp at
verdi ve

(* )

" Elindeki kz kafas biimli grzn bana

yle bir indirdi ki toprak, akan kanlarla, bir kaplan
srt gibi renk oldu.
' Onu yere yuvarlaynca, ayaklarnn altna
alp inedi ve ordusunun nne, ovaya doru e
kildi.
* Zl, bundan sonra, emsasm sava alanna
gedmesini istediyse de, gayret kan kabarmyan e-
msas ortaya kmad.
* Zl, bir aralk, sava alannn tozlar iinde
Kelisada taslaynca, elikten grzn kafasna indi
riverdi.

' Destanm grznde ve klcndaki iddeti

gren Kelbad, oradan kaarak gzden kaybolmak
istedi.
* Fakat Zl, eline yay ald gibi, att bir
okla Kelbad belindeki elik kemerden vuruverdi.
Ok, kemeri ve belini deip de etini atnn
eyerine yaptrnca, Turan ordusunun yrei yand.
" Ard ardna iki kahraman da savata bylece
lnce, amsasn korkudan rengi sapsan kesildi.
* Kendisi ile beraber btn pehlivanlar da,

( * ) Nsha: * zerine bir ejder gibi saldrarak,

sava alannda, ona kaacak frsat brakmad.
 yamura tutulmu bir koyun srs gibi, dalp
katlar.
4835. * Bunun zerine, Zbilistan kahramanlar, K-
bilistan padiahnn komutasnda onlarn peine d
tler.
O kadar ok l vermilerdi iki, sava alan
onlara dar geldi.
' Turan ordusu; silhlar krlp dklm,
kemerleri zlm, perian bir halde, Trk padia
hnn arkasna taklp yola dzldler.
emsas, le vard srada, Gve olu Ka-
renin de gelmekte olduunu grd.
Karen, deerli olunu hakaret iinde ldr
d, Veyse ile yapt savatan dnyordu.
4840. ' Bu durum karsnda, emsas ile intikam
alc Karen ve ordular da savaa giritiler.
' Karen, bunlarn kim olduklarn ve ZbiHs-
taaa neden saldrdklarn anlamt.
Tun borular aldrarak, alana doru y
rd. ki ordu (kar karya geldi.
* Karen, ordusuna dnp: "Ey, aydn canl ve
nl kahramanlar!
' "Bu savaa mzraklarnzla giriiniz! D
manlarmz ancak bylece yenebiliriz! dedi.
4845. ' Bunun zerine biniciler, mzraklarna sar
lp, sarho filler gibi tatlar.
Ykselen mzraklarla, sava alan bir kam
la dnd. Onlarn okluundan ne gne grn
yordu, ne de ay.
" Saylan ok olmakla beraber Karen, btn
Trk erlerini ldrp llerini yerlere serdi.
 Erleri yaralanan ve tutsak olan bu ordunun
zerinden kalkan tozlar, gnee kadar ykselmek
teydi.
Fakat emsas, yanndaki birka kii ile, sa
van bu kara tozlar arasndan kamaya muvaffak
oldu.

Efrsiybm, Nevzev i ldrmssi

4850. ' Trklerin padiah Efrsiyb, yeryznn,

kendi nl pehlivanlarndan boaldm haber
alnca,
' Duyduu kederle, yrei ate kesildi. Ala
yp szlad ve yanaklarn cierinin kanlariyle s
latt:
* "Demek, ben Nevzeri ldiirmeyip sadece
hapsetmekle yetinirken, te yanda benim pehlivan
larm hakaret iinde ldrld ha!
"Artk, benim iin de, onun kann dkmek
ten ve ortaya yeni bir intikam vakas koymaktan
baka yaplacak ey yok! diyerek,
Kzgnlkla, yerinden frlad ve: "Nerede
Nevzer? Veyse de ondan intikamn alacak! diye
bard.
4855, Bunun arkasndan da, cellda seslenip:
"Onu buraya getir de, ben ona sava nasl yaplrm
bir reteyim! emrini verdi.
' Padiah Nevzere, artk gnlerinin sona er
dii haberi eriti.
 Bir alay er, bara ara, Padiahn yanna
geldiler ve
Onu, kollarndan, ta gibi smsk balyarak
ve srye srye, bir timsah andran Efrsiybm
nne getirdiler.
' Onu hakaret ve perianlk iinde srkleyip,
batanbaa soydular.
4860. Efrsiyb, sabrszlkla, onu gzlemekteydi.
Daha uzaktan grr grmez, azn ap
Ona, dedelerinin intikamlarn hatrlatt.
Yreinden ve gzlerinden padiahlara yaraan
utanma duygusunu kaldrp atarak, nce Selm ve
Turdan balayp, azna geleni syledi:
* "Sana, dedi, ne ktlk yaplsa deer! Bu
sz sylerken, kzgnl son 'kerteyi bulmutu.
* Derhal bir kl (istedi ve .
4 Padiah Nevzerin boynunu vurdu, vcudunu
yere serdi.
Minuihrden kalma bir yadigr olan Nev
zer de, hylece, bu dnyadan gitti. Bunun zerine,
randa, ta ve taht diye bir ey kalmad.
4865 . * Ey, akll ve bilgili kii! Yznden, hrsn ve
tamahkrln perdesini kaldr, at!
* Bu taht ve bu klh, senin gibi padiahlar
ok -grmtr. Sen, byle maceralar daha ok din
lersin.
Koa koa erimek istediin hedefe sonunda
varmasna varrsn ama, tam dileine kavuacan,
faydasn grecein srada o ortadan koyboluverir.
Bu topraktan, baka ne beklersin? O, bu
 dnyaya seni gam iinde nasl getirdiyse, ayn- e
kilde teki dnyaya da gtrecektir!
' Nevzerden sonra, dier btn tutsaklar da
yine hakaret iinde, Efrsiybn huzuruna getirdiler.
Onlar da, canlarnn balanmasn yalvardlar.
4870. ok hnerli Arires, btn bu ileri du
yunca, barndaki yrei arparak,
Heyecanla bunlar iin aman dilemeye geldi
ve o nl Efrsiyba adaletin iyiliini anlatt:
i

' "u birka seme pehlivan ve binici, zaten,

sava ddr. zerlerinde ne tulga, ne de zrh va*.
"Tutsaklar ldrmek doru bir i deil..
Her initen sonra bir yokuun geldiini de dnmeli.
"Sana yaraan, onlarn canna kymamaktr!
Sen, imdi, onlar bana byle bal olarak teslim et.
4875. * "Ben bir maaray zindan haline sokar, on
lar oraya tkar ve balarna da akll kimselerden
bekiler brakm.
* "Bak, zindanda onlarn akllar balarna na
sl gelir. Sen, kan dkmeye urama, bu iten elini
ek! dedi.
* Efrsiyb, Ariresin bu karmas ve yalvar
mas zerine, o tutsaklarn canlarm balad ve
* Hepsinin, zincirli ve bal olarak, hakaret
iinde, Srye 'gtrlmelerini buyurdu.
* Bu i de bylece halledildikten sonra, sava
hazrlna balad ve yeryz, atlarnn ayaklar al
tnda, grnmez oldu.
4880. * Bundan sonra, Debistan nlerinden Reye
doru ekip gitti. Yolda giderken atlar yle sr
 yorlard ki hayvanlar, bu hzn ve ektikleri yorgun
luun yznden, ok terlediler.
' Efrsiyb, Reye gelince, bama padiahlk
tacn giydi ve balarda bulunmaya balad.
Bylece, ran lkesinde, ba sava istekleri
ve yrei de intikam duygulariyle dolu olarak, pa
diahlk tahtna oturmu oldu.

Zlin, Nevzer in lmn duymas

O ta sahibinin bann keskin bir klla ve

byk bir hakaretle kesildii,
" Padiahlk nn artk karard haberi
Ksteheme ve Tusa. gelince,
4885, ' Her ikisi de salarn yolup yzlerini yrt
maya baladlar; ran toprandan bir feryattr yk
seldi.
' Btn ilerigelenler, yaslarndan, balarna
topraklar satlar, elbiselerini paraladlar ve gz
lerini kanl yalarla doldurdular.
* Dillerinde padiahm ad, yreklerinde de
padiahn dncesi olarak, Zbilistana doru yola

* Balar toz toprak, yanaklar da kanl gz

yalar iinde, dertli ve yasl, Zl'in yanna geldiler.
' Onun nnde de, Nevzeri anarak: "Ey, n
ve eref sahibi! Ey, padiah Nevzer! Ey, cesur Nev-
zer! Ey, kahraman! Ey, ta sahibi! Ey, byk adam!
4890. "Ey, adalet sahibi! Ey, rann koruyucusu!
Ey, byk adamlarn dayana! Ey, ta sahiplerinin
ulusu, yeryznn padiah!
 "Ban, imdi, tacn topraklarda aryor. Top
raklar, artk, padiahlarn kaniyle kokuyor.
"Senin bann dt toprakta bitecek bir
ot bile, gneten utanarak, ban yere eer. diye
seslendiler.
Sonra da: "Biz, adalet isteyip alayalm, sz
layalm, babamzn kan iin yas tutalm.
"Feridunun sllesi onunla yayordu; yer
yz de onun atnn nalnn klesi idi.
4895. "Fakat onun da, etrafndaki kimselerin de
balarn, hakaret iinde, vcutlarndan ayrdlar,
"Zehirli bir suyun rengindeki kllarmz
ekerek, cmz almaya gidelim, dmanlarmz
ldrelim! ,
' "Haydi, intikam zrhlarnz kuann! Ara
daki eski dmanl tazeleyin! Felek bile, bizim ya
smza acyarak, kan alyor.
' "Siz de kanl gzyalar dkn! Zevk ve
sevin elbisesini zerinizden karn!
' Padiahlarn cn almak gerekince, gzle
rin yala yrein de kinle dolmamas yarak almaz!
dediler.
4900. Bunun zerine, padiah Zl ve yannda bulu-
.nanlar da alayp szladlar ve harl bir atein ze
rine konmu kebap gibi yandlar.
' Zl, kederinden, elbiselerini yrtt. Hkrk
lar iinde yere oturup azn at, sylemeye balad:
* "u keskin klcm, artk, kyamete kadar kn
yzii grmiyecek!
* Bundan sonra benim tahtm atm ve ucu
 demirli mzram da intikam yemiini yetitiren aa
cm olsun!
4905. "Ayam koyacak yerim zengi, bamn ta
c da kara tulga olsun!
' "Beslediim u kinle, artk, bana ne uyku
vardr, ne de rahat. Irmaklardaki sular, benim gz-
yalarmdan ok deildir!
"Byle bir padiahn can, dier byk adam-,
larm ruhlar arasnda parldasn ve
"Sizin cannz da yeryzn yaratan Tanr-
um yardm ile, imanla ve vicdan rahatl ile ta
zelensin !
Hepimiz, anamzdan, lmek iin doduk.
lme mahkm ve boynumuzu ona teslime mec
buruz! dedi.
' Buradaki pehlivanlar, almann tel ile
alrlarken, Sride bulunan ilerigeien pehlivanlar
da. haber aldlar ki:
4910. * ranllar yola kmlar, her yana atllarla
haber salmlar,
' Uykuyu, rahat ve elenceyi brakm erler
den ordular seferber etmiler...

(* )

' Bunun zerine, onlar da yemeden imeden,

(* ) Nsha- * Z, onlarn i kuvvetlerini artr

m, hepsinin gnln sevindirmi,
* Her yandan ve otlaklarda bulunan btn srle
rini ehre getirmi,
* Silh ve para datmaya balanm ve yeryzn
yiitlerin sesleriyle doldurmu, diye....
 uykudan ve rahavetten kesildiler. Efrsiybn korku
su ile yrekleri doldu.
Hemen, Arirese haber gndererek, ona:
"Ey ad, n ve eref sahibi ulu kii!
"Biz hepimiz de senin kullarnz! Bu yery
znde, senin szlerini yerine getirmek iin yayo
ruz!
4915. * "Biliyorsun ki Zbilistan padiah ile Kbi-
listan padiah savaa hazrdr.
' "Berzin, sava Karen, ordular bozan Har-
rad (*) ve Kevat gibi
' Pehlivanlar da yle sivri peneli pehlivan
lardr ki, ran korumaktan yana, penelerini asla
geri ekmezler.
' "Eer bu pehlivanlar atlarnn dizginlerini
bu yana dorulturlar da mzraklarnn ucunu olsun
gsterirlerse,
* "Efrsiyb bu ie ok kzacak ve elindeki
tutsaklar bir an evvel ldrmek istiyecek ve
4920. * "Tac urunda, bir sr susuz insann ba
n kesecektir!
' Eer Arires uygun 'grr de biz tutsaklar
brakrsa,
* "Dnyann drt bir bucana yaylr, btn
byklerin nnde sze balyarak
* "Seni ver ve Tanrya senin iin dua ede
riz! dediler.
' Fakat Arires, bu szleri dinledikten sonra,
 onlara yle cevap verdi: "B u dnceniz uygun
deil.
4925, * ''Bunu yapacak olursam, dmanlm ortaya
kar ve o Ehrimen kafal adam da kzar.
*' " yle bir are bulmalym ki, kardeim de,
bana kin besliyemesin,
* "Z l, btn iddetiyle bizimle savamak iin
bir ordu gnderecek olursa,
* "B u ordu Sriye yaklat srada ben hepi
nizi ona teslim eder,
* "H i savamadan ,A milden kar, bu uur
da, utanc kabul ve erefimi de feda ederim!
4950. Bu szler zerine, rann bykleri, yzlerini
yere koydular ve
' Onu vdkten sonra, Sride bir eli ka
rp yolladlar.
Bu eli, amn olu Zlin yanma gelerek
ona, o byk adamlarn:
Yeryznn ss olan Tanr bize acd ve
akll, olgun Ariresi bize yar etti!
* "B iz kendisiyle szletik ve una karar ver
dik ki:
4935. Zl, yannda nl iki sava pehlivanla,
randan gelip de kendisiyle savamak istiyecek
olursa,
"Deerli ve aya uurlu Arires, ordusunu
Amirden ekip Reye gtrecek.
"Yoksa, o devin elinden bir kii bile kur
tulamaz! dediklerini bildirdi.
' Eli Zbilistana ve Zlin yanna byiece
varnca
 ' Zl, memleketin btn byklerini ve btn
savalarn ard ve onlara, pehlivanlarn syle
diklerini anlatt.
4940. Sonra-da: "Ey, arkadalar! Ey, sava kaplan
lar! Ey, nl kahramanlar!
' Aranzda bu savaa girimek, bu ie atlmak
ve bu yzden ban gnee kadar ykseltmek isti-
yen,
' "Cesur yrekli, savalarda y r e in i yiitli
iyle karartm pehlivan hanginiz ise, beri gelsin!
deyince,
' Elini gsne vura vura, marur bir tavrla
Kevat ortaya atld ve: "B u ii baaracak olan an
cak benim! dedi.
* Bunun zerine, Zl de onu vd ve: "Aylar,
yllar gelip gese de sen yine var ol, bahtiyar o l!
diye dua etti.
4945. ' Arkadan da, savaa susaj^an pehlivanlardan
toplanm bir ordu, Zbilden mile doru yola
kt.
* Daha iki konaklk yol almamlard ki te
miz yrekli Arires, onlarn geliini haber ald.
Tun borular aldrp ordusunu yola kar
d ve btn tutsaklar da Sride brakt.
' Talihli Kevat, Sriye gelir gelmez, tutsak
larn balarn zp
Altlarna birer at verdi ve hzla m ilden
Zbilitana geldi.
4950. Sam olu Destan, 'Kevatn. salkla ve saa
detle dndn duyunca,
Halis altnla dolu bir hzineyi, olduu gibi,
 fakirlere datt ve haberi getirene de zerindeki el
biseyi karp armaan etti.
Kevat, Zbile yaklamca, Zl onu, kendi
sine yaraacak bir ekilde karlad ve
' O aslann penesine den tutsaklarn haline
uzun uzun ve ac ac alad.
Sonra, o nl Nevzerin lm iin de ba
na yine topraklar sap ac ac alad ve
4955. ' Onlar, ikramlar ederek, ehire gtrd; isti
rahatlar iin kkler hazrlatp donatt.
' Onlar, Nevzerin zamannda olduu gibi,
yine taca ve tahta kavutular.
Destan, ileri yle iyi idare etti ki ordusu
nun btn ihtiyalarn karlad.

A m -esin kardei tarafndan ldrlmesi

' Arires, miiden kalkp da Reye'ye gelince,

kardei Efrsiyb da onun yapt ileri renmi
oldu.
Ona: "Senin bu yaptn nedir? Balla Ebu-
cehil karpuzunu birbirine kartrmaktan kasdn ne?
4960. *' "Ben sana, o kt adamlar 'ldr, onlar l
drmemek akll ii deildir, demedim mi?
* "Bir sava, akl ile i grmez ve btn
erefi ancak savata arayp bulur.
"A kl, bir savann kafasn idare edemez.
nk, aklla intikam duygusu bir araya gelemez!
deyince,
' Arires de Efrsiyba dnp: "nsanda, bi
raz merhamet olmal.
 "Kt bir adam yendiin zaman bile Ta-
rdan kork, kimseye ktlk etme!
4965. "nk bu ta ve bu kemer, senin gibi ok
padiahlar grm, fakat hi kimseye sonuna kadar
boyun eip ona bal kalmamtr! ('') dedi.
Efrsiyb, bu szleri duyunca, verecek cevap
bulamad.
Kzgnlndan, bir atee dnmt; teki
ise, akl elden brakmyordu. Fakat, akl dediin,
devin kafasnda da bulunur mu?
' Efrsiyb, sarho bir filin cokunluu iinde,
cevap yerine klcma el atp
Kerdeini iki para etti. Bylece, o temiz
yrekli insan da bu yeryznden gitti.
4970. ' Sam olu Zl, nl Ariresin bana gelen
bu felketi duyunca:
* "imdi, onun talihi snecek ve taht viran
olacaktr! dedi.

(* ) Nsha: Ey, n peinde koan! Eer ada

letli olursan, btn isteklerine kavuabilirsin!
* yiliin de, ktln de karsnda insann nef
sinden fedakrlkta bulunmas, akll kimselerce, her
eyden stndr! , ,
' Kt bir devin elinden kurtulmak bile, ancak,
iyi davranmakla mmkn olur.
Yeryznde, kkler olsun, bykler olsun,
hi. kimse bir karncann bile incinmesini doru bul
m az! ,
* Ktlkten yana, felek de ok gddr Eer
akll isen, sen iyilik y a p !
yilik yaparsan iyilik, ktlk yaparsan kt
lk bulursun!
 Tun borular aldrp, davullar atlarn
zerine balatt ve ordusunu, horoz gz gibi, ssle
yip hazrlad.
* Padiah, yrei intikam duygulariyle dolu
olarak, Fars tarafna doru yola kt.
' Ordusu, bir denizden br denize kadar, b
tn topraklar kaplam ve kalkan tozlarla ayn da,
gnein de yz grnmez olmutu.
4975. * Efrsiyb da, Destann bu davrann du
yunca,
' Rey yaknndaki Har kasabasna doru or
dusunu alp gitti. Sava hazrln grerek orada
beklemeye balad.
* Daha nclerin savamalariyle, yeryz kan
rengine boyanmt.
Her iki yandan da, savaa kan birok nl
pehlivanlar ld,
" Bylece iki hafta geince, yaya ve binici b
tn erler, savamaktan, bitkin bir hale geldiler.

T A H M A S B IN O LU Z E V
Padiahl be yldr

4980. ' Bir gece, herkesin uykuda bulunduu bir

srada Zl; Efrsiybdan,
* Kendi nl sava erlerinden, kahramanlarn
dan ve dostlarndan bahsederken:
"Bir pehlivan ne kadar talihli ve ne kadar
akll olursa olsun,
"Padiah olabilmek iin, padiahlarn soyun
dan gelmesi ve eski padiahlarn, hkmetin nasl
 idare edilmesi gerektii hakknda syledikleri szleri
bilmesi lzm gelir!
"Ordu, bir gemiye benzer; padiah da, o
geminin yrmesini salyan yel ve yelken gibidir!
' "Ts da, Kstehem de geri muktedir kim
selerdir ama,
"N e yapmal ki, akldan ve dnceden yok
sun olan bir insan, nl bir kahraman da olsa, b
ykln ta ve tahtna yaramaz!
"Bunlara ne ta yakk alr, ne de taht. Bize
yle bir padiah gerektir ki,
' "Tanrnn iyiliine ve yardmna erimi,
akll ve olgun yzl ve parlak szl olsun! dedi.
* Bunun zerine, o yce padiahlk tahtna,
Feridunun soyundan gelme bir padiah aradlar ve
4990. Bu yere, bir padiaha gerekli kudrete ve bir
kahramana gerekli akla ve olgunlua sahip bulunan,
Tahmasbn olu Zevden daha uygun kimseyi bu
lamadlar.
* Bu seimi kendisine bildirmek iin, Karenin
komutasnda mbitlerden, snr koruyucularndan
ve savalardan toplanm bir ordu ile Zevin yan
na gittiler.
' Ona: "Ey, padiahla yaraan kii! Feridun
un tac enindir! O, seninle, yeniden hayat bula
caktr.
"Komutan Destan ve btn ordu seni isti
yorlar! dediler.
Bunun zerine iyi talihli Zev, uurlu bir gn
de, kp tahta oturdu.
4995. Memleketin ilerigelenleri gidip kendisini
kutladlar ve zerine padiahlk salar satlar.
Padiah Zl de gelip onun padiahln kut
lad ve be yl kadar bir mddet onunla birlikte
alt.
Bu akll adam, geri ihtiyard ama, adaleti
ve iyi davran ile, yeryzne taze bir hayat ba
lad.
' Yrei Tanrya bal olduu iin, orduyu
ktlerden korudu;
* Hi kimseyi ne hapsetti, ne de ldrd; o,
tahta ktktan sonra, hi kimsenin ldrld g
rlmedi.
5000. * Bu sralarda, yeryznde bir ktlk bags-
terdi; topran ve otlarn duda kurudu.

B R N C C L D N S O N U
 AILAMA

m il: Kuzey randa ve A tk: Arga da denir. D o

Mazenderan blgesin kumaclkta kullanlan
de, eskiden ok byk bir terimdir. Kuman
olduu sanlan bir eh geniliine atlan ipli
rin ad. e verilen ad.

Ban: Farsada, sorgun a- s veya kaz gsl

acna ve sultan s dr. Gvdesi kaz g
dne verilen ad. s biiminde olan es
Berbat: Ber: gs ve ki, telli sazlardan biri
bat: kaz dan yapl nin ad.
m bileik isini. Keli Bst: Gazne dolaylarnda
me anlam, kaz g bir ehrin ad.

a: Trkistandaki bir eh zg: Ar da denir. D o

rin ad. imdiki ad kumaclkta kullanlan
Takenttir. Eski de bir terimdir. Kuman
virlerde ok yaylarnn uzunluuna atlan ip
en iyisi burada yap liktir.
lrm.

Dahhk: eh namc ye gre Dahhk ile Feridun'un

Arap olan bu hkm aralarndaki macera
dar, bir sylntiye g nn kayna, Zenda-
re de, Hint mitolojisi vestadr. Hint mito
nin bir ahsiyetidir. lojisinde Azidahaka
 adndaki bi- ejderle, Denber: Hindistandaki bir
onu ldren Seritun ehrin ve Kimir yo
adndaki bir melikten lundaki sarp bir kale
bahsedilir. Kamusiil- nin addr.
lm sahibi, Dahhk-i Der: Farsamn, yaamak
Tzi (Arap Dahhk) ta olan en eski leh
nin Azidahakadan ve esi. Bugn kullan
Feridunun da onu lan baz Farsa keli
ldren Seritundan melerin ilk ekillerini
ktn sylyor. bu lehede bulmak
Hatt, , A sur hkm mmkndr. Kelime
darlarndan Astiag' nin kk, 'der dir.
adnm da ayn ada Sonundaki i, nispet
balanmas imknn ekidir. Bir sylenti
da kabul ediyor. ye gre der dili, Belli,
Dehistan: Kuzey randa Buhara, Bedahan ve
ve Mazenderan blge Merv blgelerinde ko
sinde bulunan bir eh nuulan dildir. Bu
rin ad. dilin, Arapa ile bir
Dej hoht kenk: Kuds teki likte, ayn zamanda
Beytlmkaddes'e ve Cennet dili olduu
rilen ad. Bu ad, hakknda, bir hadsin
kelimeden ibarettir. bulunduu bile syle
D cj (veya D ij): kale, nir. Drdnc kattaki
hoht (veya hoh): ku- melekler bu dili ko
ds, kenk: mbet. Bu nuurlarm.
duruma gre, adn ge Der dilinin Behmen,
nel anlam Kuds ka Ceroid ve Yezdcird
lesindeki mbet olur. taraflarndan icadedil-
Demavend: Mazenderan dii hakknda da baz
blgesinde bil' ehrin sylentiler vardr.
ad. Demavend da Dihkan: Asl olan Dih-
da, bu ehrin dolay gn dan Arapalat-
larnda olduu iin, rlmtr. ifti, ky
ayn adla, anlr. Bu, aas ve eraf anlam
da, Elburz dalarnn larna geldii gibi;
en ykseidir. gemiteki vakalar bi
 len ve anlatan, yani natn yapsndaki- drt
bir eit vakanvis an e Ansr- erbaa
lamna da gelir. Ede ile birleerek, yery-
biyatta, en ok bu an zdeki btn cansz
lamda olarak kullan ve canl varlklar
lr. Edebiyatta ben meydana getirmiler
zetme yolundan gidi dir. Bu yzden, yer-
lerek, bu kelime ile yzndeki btn var
bileik kelimeler de lklarn babas yrinde
yaplmtr. Mesel, olduklar in, hepsine
Dihkan- pir: eski a birden b-i ulviyye:
rap, Dihkan- hld: yksek babalar ad
Cennetin bekisi, yani da verilir.
Rdvan gibi. Drt e: Eskilere gre,
Dokuz kat gk: Kinatn lemin yapsn kuran
merkezi olan dnya drt esas varlktr, ki
nn etrafnda., epev- bunlar su, toprak,
re gkler vardr. Bun hava ve ate tir. Es
lar, birbirlerini kua ki terimlerle bunlara
trlar ve saylar da Ansr- erbaa veya
dokuzdur, lk yedisin Erkn- erbaa denir
de, yedi gezegen yl di. ehnamede, le
dzlar bulunur. Seki min yaradlndan sz
zinci kat gkte ise, ald srada (s.. 6)
saylar on ikiyi bu temas edilen bu drt
lan yldz kmeleri, unsurun kendilrine
yani burlar yer al- , gre tabiatlar, vasf
mslaidn'. Dokuzuncu lar vardr: suyun ta
kat gkte ise hibir biat yalk, topran
ey yoktur, bombo- tabiat kuruluk, hava-
Bu gn ad Atlas 1 nin tabiat soukluk
tr. Gkler, Tanr mn ve atei tabiat da
yaratc kudretinin scaklktr. Eski terim
tezahrleri olan Akl-i lerle, bu tabiatlara, da
kl ile N efs-i kl Tebyi-i erbaa de
lin birlemesinden nir. lemin yaradl
domulardr ve Ki na ait slmlam
 eski bir dne g varlklardan ilk olarak
re, bu drt e ile bitkiler (N ebatat), on
dokuz kat gn bir dan sonra hayvanlar
lemesinden, lemdeki (Hayvanat) ve en
cansz ve canl btn sonra da insan yara-
varlklar meydana gel dlmtr. Canszlarn,
mitir. nce cansz bitkilerin ve hayvan
varlklar ortaya k larn topluluuna da,
mtr, ki bunlara es eskiden, Mevalid-i
ki terimi ile cem- selse derlerdi.
dat denirdi. Canl

E
Ehl-i Beyt: Kelime anlam:
evdekiler. Hazreti Mu-
hammedin evinde bu
lunanlar, yani onun
en yaknlarn anlat
mak iin kullanlan bu
tbirin kastettii kim
seler: kz Fatma,
damad Ali ve torun
lar Haan ile Hse
yindir.
Elburz: Firdevsiye gre,
ran ile Hindistan ara
sndaki byk bir da
n addr. Fakat,
gerek olarak Elburz,
bir tek dadan deil,
birok dalardan iba
ret bir silsiledir, H a-
zer denizinin gney
kylar ve ran n ku
zeyi boyunca uzanan
bu dalar, rann en
byk dalardr.
Eshbi (Yahut Sehbe ).
Kelime anlam: arka
dalar. Hazreti Mu-
hammedin en yakn
dostlar. lk zamanlar
yalnz bu anlama ge
len bu kelimenin an
lam sonralar ok ge
nilemi ve Peygam
berin bir kere yzn
grm olanlara bile
verilmitir.

Fafur: Eski in hkm runu olan Eknm

darlarna verilen ad. soyundan gelme bir
Bir sylentiye gre, padiahn da addr.
Peygamber Nuh un to Fer verdin: a. - Gne tak-
 minin ilk ay. de, yeni elbiseler gi
b - Her ayn on do yerek, insanlarca bes
kuzuncu gn. lenen hayvanlar sey
Ayn ad tayan aym retmek uurlu say
on dokuzuncu gn, lrd. .
eski ran da bir bay e - ran mitolojisinde
ram gndr. O gn- bir melein ad.

G
Giirt: Hazer denizinin g soyunun gml bu
neyinde, Taberistanda lunduklar trbenin
bir il ad. ad.
Grabe: Rstemin ve onun

H
Hirmend: Kuzey randaki ye anlr. Glgesi ki
Sstan blgesinin dier min bana deerse,
ad. padiah olur veya
mevkii ykselirmi..
Hoten: Dou Trkistan da
Hmayun: Kelime anlam
ki byk bir ehrin
kutlu, mesut tur.
ad. Misk karlan
Hiima ile nispet eki
hnlan bol olduu
olan yun dan iba
iin, miski ile n ka
rettir. Bunun iindir
zanmtr: Edebiyatta
ki padiahlara ait
da, daha ok, ad bu
olan ilerde bir sfat
vesile ile geer,
olarak kullanlr: Fer-
Hma Sylentiye gre, rnan- hmayun, D i-
daha ok, in adala van- hmayun, N-
rnda bulunan ve ke me-i hmayun... gibi.
mikle beslenen bir zerinde Hfima ku
kutur, ki halk arasn unun bulunduu bay
da Devlet, kuu di- raa da bu ad Yerilir.

ic e m: Eskdien, Yemende sylenen bir ehir.

Sana ile Hadramud ehrin halk d kavmi
arasnda bulunduu idi. eddadm hkm-
 darl srasnda ehir geer. Halknn Tan-
ok mamur hale gel n dan yz evirmesi
mi; halk Tanry zerine, Tanr, Pey
unutarak puta tapma gamber H du onlar
a balam ve tanr doru yola evirmek
lk iddiasnda olan iin gndrmise de,
eddad, Cennetin bah onlar bir trl imana
eleriyle boy le gelmemilerdir. Bu
cek gzellikte bir de nun zerine Tanr
bahe yaptrmt. Bu kzarak remi harap
b a h e n i n gzellii, ve halkm da bir yelle
- Kuranda da (Fecir mahvetmitir. H d,
suresi) anlatlmakta kendisine inananlarla
dr. Ad, gark edebi birlikte, Mekke ye gi
yatnda Bag-i rem derek yerlemi ve
rem bahesi) olarak orada lmtr.
r

K ah tan : Sylentiye g r e , ayn ad verilmitir.

Peygamber Nuhun un K t ziya n : Ktzi nin o
soyundan olup, Bbil ulu. Din adamlar.
taraflarndan Yemene K erren ay: Eski bandolarda
gelerek hkmet ku kullanlan, boru ek
ran bir adamn addr. lindeki alglardan bi
Sonralar, onun ri.
h
km srd yere de Klah: Padiahlk tac.

*
Lciverd: Kendi adiyle anl n renkte, deerli bir ta.

M a y : Hindistan da, byc Men: Trkede batman de

leriyle n alm bir min arlk ls.
ehir. Menur: Padiahlarn, mai-
Mehmet olu Ebu Mansur: yetindekilere bir rt
Firdevsinin zamann be balyan yazl
da, Tus ehrinin valisi. buyruklar.
Mihrign: Sevgi anlamna Bayrama bu adn ve
gelen Mihr kelime* rilmesine sebep, bay
siyle, sre anlatan ram sresince, padi
gn ekinden yapl ahlarn halka sevgi
m bileik isim. Ke gstermeleri ve ba
siksiz olarak srp larda bulunmalardr.
giden sevgi anlam- Bayramn ilk gn
nadr. Feridun un tahta k
Eski randa, Nevruz t gn olduu gibi;
dan sonra en byk bir sylentiye gre,
saylan bir bayramn Mihr adndaki eski ve
addr. Gne takvimi zlim bir padiahn
nin yedinci ay olan ld ve baka bir
Mihrmah aynn on sylentiye gre de
altnc gnnden ba- Erdeir-i Bbegnm
lyarak yirmi birinci ta giydii gndr.
gnn sonuna kadar Mihrmah: Gne takvimi
srer. Eski inana g nin yedinci ay.
re Tanr, bu bayram M bit: (Bazan mbet ek
gnlerinde, btn can linde de okunur.) Es
sz varlklar da ruh ki ran da, daha ok,
larla doldurur. hukuk ve adalet ile
Bayramn ilk gn rindeki uzmanlara ve
Mihrign- m m e , rilen ad. aprak i
son gn de Mihri- leri zmek iin, bun
gn- lsse adn larn dncelerinden
alrlar. faydalanlrd.

Narven: Karaaa cinsin yeni gn dr. Ylda

den bir aaca ve nar iki gne verilen ad:
aacna verilen ad. I - ran da gne tak
Nasr: Gazneli sultan Mah- viminin ilk ay olan
mudun kardei. Fefverdin aynn ilk
Nesudyani Nesdnin o gndr, ki Nevruz-i
ulu.. iftiler. mme adn tar.
Nevruz: Kelime anlam Gnein Ko burcuna
girdii gndr; liyerek, Cemin adn
a - Bir sylentiye g Cemide evirmiler.
re, Tanr kinat ve in II - Ayn ad tayan
san bu gnde yarat ikinci gn de, yine
m, yldzlarn mah Ferverdin aynn ye
rekleri Ko burcundan dinci gndr ki
gemi ve btn yl Nevruz-i hasse adn
dzlar bugn dnme alr. Bugn de yine
e balamlardr, Cemid ile ilgilidir.
b - Dier bir sylen Sylentiye gre Cem
tiye gre de, bugnn id, bugn, devletin
zel bir anlam kazan ilerigelenlerin topl-
mas, padiah Cem ile yarak onlara hitabet
ilgilidir: Cem, btn mi ve bugnn Tan-
d n y a y dolatktan rya kr ve ibadet
sonra Azerbaycana gn olarak saylma
gelmi, orasn bee sn ve yaplacak t
nerek tahtn kurup renin her yl tekrar
oturmu. Gerek taht, lanmasn istemitir.
gerekse bandaki ta Nevruz-i mme ile
ve zerindeki elbiseler Nevruz-i hsse ara
batanbaa mcevher sndaki alt gn zar
lerle ilenmi olduu fnda eski ran padi
iin, doan gnein ahlar, ihtiya sahip
klar zerine vurun lerinin btn istekleri
ca etrafa aksederek ni yerine getirirler,
her taraf a bo mahpuslar serbest b
mu. Bu hali grenler: rakrlar, iki ve e
bu gnde bir zellik lence ile vakit geirir
var. Bu, baka gnle lermi.
re benzemiyor. Bam Nevruz-i mme ye
baka, yepyeni bir Nevruz-i bzrk: b
gn! demiler. Ona, yk nevruz da denir.
Nevruz adn koy Nevruz-i b z r k ,
mular ve Pehlevce de ayn zamanda, musi
k anlamna gelen kide de bir makam
id kelimesini de ek- I addr. Yine musikide,
 byle nevruz kelime siird iin, yarm
siyle ilgili olan Nev- gn anlamna olarak,
ruz-i hr ve Nev- o lkeye Nimruz
ruz-i hordek adl iki ad verilmi.
makam daha vardr. Baka bir sylentiye
Nimruz: Kuzey ran daki gre de, in hakan
eski Sstan ilinin ba bu lkede ordusu ile
ka bir ad. yarm gn mola ver
Bir sylentiye gre, dii veya bu lkenin
peygamber Sleyman bykl dnyann
bu lkeye vard za yans kadar tuttuu
man, her taraf su ile iin ona bu ad veril
dolu grm. Bunun mitir.
zerine, maiyetindeki Nimruz, ayn zaman
iftritlere emir vermi. da, eski ran musiki
Onlar da, su altndaki sinde bir makam ad
btn yerleri toprakla dr.
doldurmular. Bu i Nisryan: Nisarinin ou
sabahtan leye kadar lu. Sipahiler.

Pehlevce: Farsann, bulun nlarak, Pehlevce den

duu sylenen yedi mitir.
lehesinden biri. L b - Dier bir sylen
gat olarak birok an- tiye gre Pehle, ran
. lama gelen bu kelime da Rey, Isfahan ve
nin bir diyalekte ad Dnur illerini tayan
olarak nereden geldii bir blgenin addr.
hususunda kesin bir Pehlevce, bu blgede
sonuca varlamamtr, konuulan dildir.
a - Bi- sylentiye g
c - nc bir sy
re Pehlev, peygamber
Nuh un t o r u n udur. lentiye gre de Peh
Soyundan gelen insan lev, genel olarak, e
larn konutuklar dile hir anlamna gelir. Bu
de, onun adna bala- bakmdan Pehlevce,
 ehirlerde konuulan
dil demektir.
Fakat, tarih bakm
dan Pehlevce, dou
ve kuzey dou Irak ta,
Sami unsurlarn dille
riyle Frasanm kar
Perniyan: Genel olarak na
masndan m e y d a n a
gelmi bir karma dil
dir. Daha ok ran n
snrnda, bir yannda
meydana gelen bir dil
bulunduu ve Pehlev-
in bir lgat anlam da
yan demek olduu
iin, kendisine bu adn
verilmi olmas muh
temel grlmektedir.
kl kumaa ve zel
olarak da en iyi cins
ten in kumana ve
rilen ad.

Rey: .Dou Iraktaki bir gelerek, bu anlamaz

ehrin ad. Sylentiye l ylece ortadan
gre bu ehir, birinin kaldrmlar: e l r e
ad Rey, birinin ad Rey ve ahalisine de
da Rz olan iki kar Rz adn vermiler.
de tarafndan kurul Onun iindir ki Rey
mutur. ehrin yapl ehrinden yetien b
mas bittikten sonra yk kimselerin adlar
ehre ad vermek hu nn sonunda Rey de
susunda iki karde il, Rz ad bulunur:
arasnda bir anlamaz Falreddin-i Rz gibi.
lk km. Her ikisi Rd: Bazlarna gre ke
de ehre kendi adla mana, bazlarna g
rn vermek istiyorlar re de kanuna benzi-
m. Bunun zerine, yen eski ran algla
olgun kiiler bir araya rndan biri.

Sri: ran da, Mazendern Sedes Metinde sylendii

rma zerinde ve zere, lgat anlamla
Tahranm kuzey dou rndan biri de ate
undaki bir ehrin ad. olduu iin, Hengin
 atei buluundan do bilimine gre sekizinci
mu bir bayrama ad kat gkte bulunan bir
olduu gibi; Behmen bur.
aynn onuncu gn
yaplan bu bayramn Simrg: Arapdan geme
nereden kt hak olarak Trkede de
knda baka sylenti Znrtidanka deni
ler de vardr: len, ad olup ortada
kendisi bulunmyan
a - Kiymers; ocuk
bir ku, Anka ad,
larnn says yz bu
boynunun ok uzun
lunca, bunlar arala
olmasndan tr ve
rnda evlendirmi ve
rilmitir.
dn gecesi byk
bir ate yaktrm. O Sylentiye gre bu

zamandan beri, bu d ku, K a f danda otu

n gn bayram g rurmu. zerinde her
n olarak kabul edil kutan bir ty tad
mitir. iin vcudu bir
kular koleksiyonu ha
b - ocuklarnn say
linde olan bu kuun
s yz bulan ve on
yz insan yzne
lar aralarnda evlen
benzermi. Farsadaki
diren Kiymers deil,
bir ad da Sirenktir.
peygamber dem dir.
Mecaz olarak, edebi
Bugnn kutlanmas
yatta, yerine getiril
da o zamandan kal
mesi g vaitler ve
mtr.
kolay kolay ele ge-
Kelimenin her iki sy
miyen eyler iin de
lentiye de uygun olan
kullanlr.
bir lgat anlam da,
yz saysdr. Yz Bir sylentiye gre de
anlamna gelen Sed , Simrg, bir kuun de
sonradan Arapalat- il, Rstemi yetiti
rlarak sacT haline ren olgun bir kiinin
gelmitir. addr.

Simk: ki yldzdan ibaret Sstan: ran n kuzey dou

olan ve eski yldz sundaki bir ilin ad.

eypur: Eski bandolarda pilmi, boru biiminde
kulamlan, tuntan ya- bir alg.

Traz: (Taraz olarak da eker kam ve eker

sylenir.) Trkistan yaplan yerler iin de
ile in snrnda, g kullanlr.
zelleriyle tannm bir
Tz: Kendi kendisine varo
ehrin addr. Miskin
iyisi de bu ehirden lan ve baka varlkla

karm. rn da kendisinden
Traz kelimesi, lgat kmasna elverili bu
olarak, deerli kuma lunan anavarlk, cev
lar yapan tezghlar, her.

Yz: Bir uzunluk ls. Bunlar yeryzndeki

Boyu, el parmaklar btn olaylar ve var
nn ucundan dirsee lklar zerinde etki
kadar olan mesafe tu sahibidirler. Olaylarn
tarndadr. gelimesini ve insan
Yedi gezegen yldz: Eski larn kaderlerini on
yldz bilgisi (lmi n- lar belli ederler. Bun
cum: astrologie) ye larn bir ksm uurlu,
gre, Kinatn merke bir ksm da uursuz
zinde dnya vardr. olduu iin, yeryzn-
Btn yldzlar onun deki olaylar da onlara
etrafnda dnerler. Bu tbi olarak, uurlu ve
dnen yldzlarn belli ya uursuz, baarl
ballar yedi tane veya baarsz olur.
olup, srasiyle Ay, Bu yedi yldz, dn
Utarid, Merih, Gne, yann etrafn eviren
Zhre, Mteri ve yedi kat gkte yukar-
Zhal den ibarettir. daki sraya gre yer
 almlardr, Her haf ne gre, yedi kat gk
tann bir gnnde, teki yedi byk yld
yeryzndeki olaylar zn, yeryzndeki b
bu yldzlardan biri tn varlklar' ve b
idar eder, dala do tn olaylar zerinde
rusu onlar etkisi al etkileri vardr. Bu et
tnda brakr. Sekizin kilerde, yldzlarn ta
ci kat gkte de bu biatna baldr. Y l
yldzlarn bal bu dzlarn bazlar uur
lunduklar b u r l a r lu, bazlar uursuz
vardr. Bunlarn say olduu ve her gnn
s da on ikidir. Her ayr ayr saatlerinde
birinin biimi oun baka baka yldzlar
lukla bir hayvana ben yeryzne hkim bu
zetilerek, bunlar da lunduklar iin, bir
ona gre adlandrl olaym baarl veya
mlardr: Aslan bur baarsz, hayrl veya
cu, Ko buru, Akrep hayrsz oluu da, o
burcu... gibi. Bu yedi saatte hkim bulunan
yldzn iinde en yldzn tabiatna da
uursuzu Merihtir. yanr. Eer yldz
Bunun iin ona Nah- uurlu ise olay da
s-i ekber: en byk hayrl ve baarl,
uursuz denir. En deilse hayrsz ve
uurlu olan Mteriye baarsz olur. Eskiler,
de Saad-i ekber: en yldzlarn bu etkisine
uurlu derler. Merih ok inanrlard. Bun
ten sonra uursuzluk dan tr, eski cemi
ta kinci olan Merihe yetlerde, yldzlar ve
Nahs-i asgar: en k onlarn etkilerini bi
k uursuz, uurlu len uzmanlar, yldz
oluta Mteriden bilginleri ok rabet
sonra gelen gnee gren kimselerdi. Pa
de Saad-i asgar ad diahlarn ve biiyk
verilir. komutanlarn yanla
Yldz bakc: Eski yldz rnda, hangi saatte
bilgisi (lmi nmnm) yeryzne hangi yl-
 dzm hkim olacan ite bunlardr. Eski
bilen kimseler bulu den, yldz bakclarn
nurdu. Byk bir ie en ok uratklar
veya savaa giriilme ilerden biri de, do
den nce, bu bilgin umlardr. Bir ocu
ler yldzlara bakarak un doduu saate
durumu bildirirler, o hkim olan yldzn
ie veya savaa giri uurlu veya uursuz
ilip giriilmemesini oluuna bakarlar, by-
tavsiye ederlerdi. Y l lece onun talihi ve
dz bakclar, eski te gelecei hakknda tah
rimi ile mneccimler minlerde bulunurlard.

Zbil (yahut Zbilistan): batsndaki bir ilin

Afganistann gney ad.

N o t: Metnin iinde izahsz braklm olan herhan

gi bir kelime veya tbiri, ahs veya yer adlarn zmek
iin bavurulacak olan alamay daha kullanl bir du
ruma koyabilmek iin, onu, alfabe srasna gre tertip
lemeyi faydal buldum. Bylece .okuyucu, metnin trlii
sahifelerinde geebilecek olan ayn bir kelimenin ala
madaki karhm bulabilmek iin, onun ilk getii bey
tin ve sahifenin saysn hatrlamak ve onu uzun uza
dya dya aramak glnden kurtulmu olacaktr.
 Sayfa

NSZ ........................ . . . . . . . . . . . I

Tanry v ......................................... ................................... 3

Akl v ...................................................................... ..... . 4
lemin y a r a d l ................................................................. 6
nsann y a r a d l ................................................................. 8
Gnein yaradl ........................................................... 9
Ayn yaradl ............................. ...................................10
Hazreti Peygamberi ve Eshabm v ........................11
ehnamenin y a -z l ........................................................... 14-
air Dakikin m a c e r a s ..................................................... S
Kitabn yazl ve bir dostun d . . . . 16
Mehmet olu Ebu Mansuru v ............................. 17
Sultan Mahmudu v ..................................................... 19

K Y M E R S ............................................................................ 28

Siymekin, Ehrimenin olu tarafndan ldrl

mesi ............................................... ..... ...................................26
Heng ve Kiymersin Kara Deve kar sava
yapmak iin h a z r la n m a s ......................................... 28

H E N G ........................................................... ..... 30

Sede Bayramnn asl ve esas 81

T A H M U R S ............................................................................ 84
C E M D .................................................................................. 38

Dahhkin babasiyle maceras .......................................... 46

eytann ahl . ........................................................... 50
Cemidin saltanatnn s o n u ......................................... 53
 Sayfa

D A H H K ...................................................................................56

Dahhkin Feridunu ryada g r m e s i........................59

Feridun un d o m a s ......................................... 65
Feridun un, anasna kimin soyundan geldiini
s o r m a s ...................................................................................68
Dahhkin, Demirci Gve ile maceras . . . . . 71
Feridun'un Dahhke sava a m a s ............................. 79
Feridun un Cemidin kzkardelerini grmesi . . 83
Feridun un Dahhkin kethdas ile maceras . . 87

F E R D U N U N T A H T A I K M A S I ..............................97
Feridun un Cendeli Yemen e gndermesi . . . . 101
Yemen Padiahnn Cendele c e v a b ........................107
Feridun un oullarnn Yemen almn yanma git
meleri . . ......................................... 111
Yemen ah Servin, Feridunun oullarn by
ile d e n e m e s i ...................................................................... 113
Feridun un oullarn s n a m a s ................................... 115
Feridunun, yeryzn oullarna payetmesi . . 120
Selmin rei k s k a n m a s............................................... 121
Selm ve Turun Feriduna haber gndermeleri . 124
Feridunun, oullarna karl ....................................128
rein, kardelerinin yanma g it m e s i........................ 134
re in kardeleri tarafndan ldrlmesi . . . 137
Feridunun rein lmn duymas . . . . . 141
rein bir kz o l m a s ..................................................... 144
Minuihrin d o m a s ........................................................... 145
Selm ve Tur un Minuihri duymalar . . . . . 148
Feridun a oullarndan haber gelmesi . . . . 151
Feridun un oullarna cevap v e r m e s i ........................153
Feridun un, Minuihri Selm ve Tura kar sa
vamak iin g n d erm esi............................................... 161
Minuihrin, Turun ordusuna hcumu . , . . 165
Turun, Minuihrin eliyle l m e s i ..............................171
Karenin Elnan kalesini almas . . . . . . 177
 S a yfa

D ahh k in toru n u K k y un h c u m u ........................182

am n Z lin ii iin m bitlere danm as . . . 183
F erid u n un l m ........................................................... . 1 9 3

M N U H R ............................................................................ 193

Z l in d o m a s ............................. .........................................198
Sa.mm olu n u r yada g r m e s i ....................................204
M in u ih r in, Sam ve Z l-zer in durum larndan
haber a l m a s .......................................................................212
Z l in Z bilistan a d n m e s i ......................................... 217
Sam m , Z l e padiahlk verm esi . . . .. . . 220
Z l in, K a b illi M ihrabn yan na gelm esi . . . . 224
R d b e nin, ca riyelerin e d a n m a s ........................229
Cariyelerin Z l-ze ri g rm ey e gelm eleri . . . . 233
Z lin R d b e nin yan m a g i t m e s i ..............................246
Z lin R d b e m eselesi hakknda m bitlere da
nm as .................................................................................. 251
Z lir, m ektupla, am a ola yla r anlatm as . . 256
S am u Z lin ii iin m bitlere danm as . . . 260
S induht un, R d a b e ile Z lin m acerasn re n
mesi . . -....................................................................... . 263
M ilrab n, kznn m acerasn ren m esi . . . . 269
M in uih rin , Z l ile R d b e nin m acerasn re n
m esi ............................. ..............................................., 2 7 6
am n, M in u ih r in yan m a g e l m e s i ........................279
Sam m M ibrah ile savam aya g i t m e s i ........................284
Z l in, elilikle M in u ih rin yan na gitm esi , . 289
M ih rabm S in du hta k z m a s ......................................... 296
Sam m , S induht un gn l n e t m e s i ..............................299
Z lin, Sam m m ektubunu M in uih r e getirm esi . 307
M bitlerin Z li s n a m a l a r ......................................... -310
Z l in verd ii karlklar . ..........................................312
Z lin, M in uih r in n n de hnerler gsterm esi . 315
M in u ih rin am a, c v a b ............................................... 318
Z lin, am n ya n m a d n m e s i ....................................322
 Sayfa

R ste in d o m a s ...........................................................328
amn Rsieti grmeye g e lm e s i............................. 33T
R stem in beya z fili l d r m e s i ................................... 342
R sterin S ip end da n a g i t m e s i ............................. 347
R stem in, bu za fe rin i bir m ektupla Z l e b il
dirm esi .................................................................................. 351
Z l in, am a m ek tup y a z m a s ................................... 354
Minuihrin oluna t v e r m e s i ............................. 355

N E V Z E R ................................... .............................. . . . 3S9

Peenkin, Minuihrin lmn duymas . . . . 366

E fr siy b m ra n a gelm esi . . . . . . . . 371
B arm an la K ubadm savam alar ve K u b a d n
l m e s i .................................................................................. 374
E fr s iy b n, N evzerle bir daha savam as . . . 381
N evzer in, E fr s iy b la n c d e fa savamas . 384
N evzerin, E fr s iy b a tutsak olm as . . . . 889
V e y s e nin, olunu l b u l m a s ................................... 891
.emftsas ve H azerva n n Z b ilista n a saldrm alar . 384
Zlin, Mihrabn yardmna g e lm e s i ........................896
E fr s iy b n .N evzer i ld rm esi . . . . . . . . 401
Z l in N evzer in l m n d u y m a s ............................. 404
A rire s in, k ardei ta ra fn d a n ld r lm esi . . 410

T A H M A S B IN O LU Z E V ..........................................412