Professional Documents
Culture Documents
TS 1118-2 en ISO 90-2-2003 İnce Metal Kaplar
TS 1118-2 en ISO 90-2-2003 İnce Metal Kaplar
TURKISH STANDARD
Bu standard oluturan Hazrlk Grubu yesi deerli uzmanlarn emeklerini; tasarlar zerinde grlerini
bildirmek suretiyle yardmc olan bilim, kamu ve zel sektr kurulular ile kiilerin deerli katklarn
kranla anarz.
TSEK
Kalite Uygunluk Markas (TSEK Markas)
TSEK Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin henz Trk Standard
olmadndan ilgili milletleraras veya dier lkelerin standardlarna veya Enstit tarafndan kabul edilen
teknik zelliklere uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk
Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.
DKKAT!
TS iareti ve yannda yer alan say tek bana iken (TS 4600 gibi), mamuln Trk Standardna uygun
retildiine dair reticinin beyann ifade eder. Trk Standardlar Enstits tarafndan herhangi bir
garanti sz konusu deildir.
n sz
Bu standard, CEN tarafndan kabul edilen EN ISO 90-2 (1999) standard esas alnarak, TSE Mhendislik
Hizmetleri Hazrlk Grubuna bal Ambalj ve Krtasiye zel Daimi Komitesince TS 1118-2 EN 20090-2
(1996)nin revizyonu olarak hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun 7 Nisan 2003 tarihli toplantsnda Trk
Standard olarak kabul edilerek yaymna karar verilmitir.
Bu standard, "nce metal kaplar - Tarifler ve boyut ve kapasitelerin tayini" ana bal altnda aadaki
blmlerden oluur:
- Blm 1: st ak kutular,
indekiler
0 Giri .......................................................................................................................................................... 1
1 Kapsam .................................................................................................................................................... 1
3 Boyutlarn tayini ...................................................................................................................................... 7
4 Kapasitelerin tayini ............................................................................................................................... 13
5 Kapasite toleranslar............................................................................................................................. 15
6 Gsterili................................................................................................................................................ 15
Ek A (Bilgi iin) Genel kullanm iin kaplarn yksekliinin llmesi.................................................... 16
Ek B (Bilgi iin) Kaynaklar ............................................................................................................................ 17
ICS 55.120; 01.040.55 TRK STANDARDI TS 1118-2 EN ISO 90-2/Nisan 2003
0 Giri
EN ISO 90 serisi, anma kalnl en ok 0,49 mm olan metalden yaplm rijit kaplarn tarifleri, toleranslar ile
birlikte boyutlar ve kapasitelerinin tayini iin metotlar ve gsterililerini belirten blmden oluur.
Bu standard, Madde 2.1de tarif edilen genel kullanm iin kaplar kapsar, yuvarlak ve yuvarlak olmayan
kaplarn her ikisine de uygulanabilir.
1 Kapsam
Bu standard, genel kullanm iin kaplarn tiplerini, enine kesitlerini, yaplarn, biimlerini, belirli zelliklerini ve
kapasitelerini kapsar. Bu standard, kapal durumdaki kutularn brt kapasiteleri ile silme dolum kapasiteleri
ve enine kesitlerinin tayin metotlarn aklar. Bu standard, ayn zamanda uluslar aras gsterili ile ilgili
tavsiyeleri de ihtiva eder.
2 Tarifler
Bu standardn amac bakmndan aada verilen tarifler uygulanr.
Not - ekil 1 il ekil 8, yuvarlak ve yuvarlak olmayan enine kesitlerin her ikisini de temsil eder. Genel
kullanm iin kaplar, ekil 2 a) ve ekil 2 b)de gsterilenlere ilveten, bir veya iki kulplu olabilir.
2.1.2.1 Kova
Bir veya daha fazla kulp taklan sk gemeli kutu (ekil 2).
2.1.5 st dz kutu
Farkl kapanmalar salanabilen bir akla sahip kenetli st dz kutu (ekil 7).
1
ICS 55.120; 01.040.55 TRK STANDARDI TS 1118-2 EN ISO 90-2/Nisan 2003
ekil 2 - Kova
2
ICS 55.120; 01.040.55 TRK STANDARDI TS 1118-2 EN ISO 90-2/Nisan 2003
ekil 7- st dz kutu
2.2 Kesitler
4
ICS 55.120; 01.040.55 TRK STANDARDI TS 1118-2 EN ISO 90-2/Nisan 2003
2.3 Yapl
Not - ekil 14 ve ekil 15, kesiti yuvarlak ve yuvarlak olmayan kutularn her ikisini de temsil eder.
2.3.1 paral kutu
Gvde, taban yzeyi ve st yzey olmak zere ana paradan yaplm kutu (ekil 14).
2.4 Biimler
Not - ekil 16 ve ekil 17, kesitleri yuvarlak ve yuvarlak olmayan kutularn her ikisini de temsil eder.
2.6 Kapasiteler
2.6.5 st boluk, K
Kapal durumdaki kutunun brt kapasitesinin yzdesi veya mililitre olarak ifade edilen, kapal durumdaki
kutunun brt kapasitesi ile anma dolum hacmi arasndaki fark.
3 Boyutlarn tayini
3.1 Kesitlerin llmesi
3.1.1 Gvde i kesiti, bir i ap mastar kullanlarak dorudan llerek veya bir srmeli kumpasla llen
enine d kesitinden et kalnlnn karlmasyla bulunur.
3.1.2 Boyunlu ve kademeli azlarnn kesitleri, bir i ap mastar kullanlarak kapatlacak yzde i kesitin
llmesiyle bulunur.
3.1.3 Silindirik veya kesik koni kutularn azlarnn kesiti, bir i ap mastar kullanlarak kapatlacak yzde
i kesitin llmesiyle bulunur.
7
ICS 55.120; 01.040.55 TRK STANDARDI TS 1118-2 EN ISO 90-2/Nisan 2003
8
ICS 55.120; 01.040.55 TRK STANDARDI TS 1118-2 EN ISO 90-2/Nisan 2003
9
ICS 55.120; 01.040.55 TRK STANDARDI TS 1118-2 EN ISO 90-2/Nisan 2003
10
ICS 55.120; 01.040.55 TRK STANDARDI TS 1118-2 EN ISO 90-2/Nisan 2003
a) Silindirik kutular
N V - D/DN2 V - A x B/AN2 x BN2
11
ICS 55.120; 01.040.55 TRK STANDARDI TS 1118-2 EN ISO 90-2/Nisan 2003
12
ICS 55.120; 01.040.55 TRK STANDARDI TS 1118-2 EN ISO 90-2/Nisan 2003
ekil 22 - (Devam)
Kod harfi Yuvarlak kutular Yuvarlak olmayan kutular
S V - D2/DS V- A2 x B2/AS x BS
4 Kapasitelerin tayini
4.1 Genel
Kapasite tayin metotlarnn tamam, kutu iindeki su ktlesinin tespiti esasna dayanr. Kapasitenin ok
hassas bir ekilde tayini gerekiyorsa, 400 mL veya daha yksek kapasiteli kutular iin bir dzeltme faktr
(Madde 4.1.1) uygulanabilir.
13
ICS 55.120; 01.040.55 TRK STANDARDI TS 1118-2 EN ISO 90-2/Nisan 2003
4.2.1 Kutunun gvdeye birletirilmeyen yzeyinde, kenara yakn olarak, i yzeyden d yzeye doru
yaklak 7 mm aralkla, 3 mm - 6 mm apnda iki delik delinir. Yuvarlak olmayan yzeylerde, delikler mmkn
olduunca yuvarlatlm keye yakn alm olmaldr. Kutu, yz (yzleri) uygun bir ekilde kenetlenerek
birletirilir. ki paral kutularda, iki delik yekpare tabann st emberinin kenarna yakn olarak delinir.
4.2.2 Kutu, uygun bir kapak ile skca kapatlr. Kapan skca kapatlmas mmkn deilse kapatmak iin
yapkan bant veya vernik kullanlr.
4.2.3 Bo kutunun ktlesi (m1), gram cinsinden belirtilen dorulukla tayin edilir (Madde 4.1.2).
4.2.5 Delikler mmkn olduunca yukarda olacak ekilde, kutu deyle bir a oluturulup eilerek
deliklerinden birinden su ile doldurulur. kinci delikten su akmaya baladnda, delikler parmakla kapatlarak
kutu hafife alkalanr ve tamamen doldurulur.
4.2.6 Yukardaki doldurma metodu sonucu kutuda deformasyon oluursa, aada belirtildii gibi hareket
edilir.
Kutu su ile dolu bir deney kab ierisine delikler mmkn olduunca yukarda olacak ekilde, deyle bir a
oluturulup eilerek yerletirilir. Kutu, deliklerin birinden su ile tamamen doldurulur. Deney kabndaki su,
kutunun en yksek noktasndan 10 mm den daha aada olmamaldr. Delikler kk yapkan bantla
kapatlr. Kutu deney kabndan karlr.
4.2.8 Dolu kutunun ktlesi (m2), gram cinsinden belirtilen dorulukla tayin edilir (Madde 4.1.2).
4.2.9 Tartmlar arasndaki fark (m2 - m1), gerektiinde ilgili su scakl dzeltme faktr (Madde 4.1.1) ile
arplm olarak, kapal durumdaki kutunun mililitre cinsinden brt kapasitesine, C, karlk gelir.
4.3.1 Genel bir metotla, sadece paral kutularda, taban yzeyi gvdeye birletirilir (Madde 2.1.4 ve
Madde 2.1.5te belirtilen kutularda her iki yzde birletirilir).
4.3.2 Kutu, yaklak 7 mm aralkla, 3 mm - 6 mm apnda iki veya 6 mm apnda tek delii bulunan effaf
rijit plstik disk ile kapatlr.
4.3.3 Bo kutunun plstik disk ile birlikte ktlesi (md1), gram cinsinden mmkn olduunca belirtilen
dorulukla tayin edilir (Madde 4.1.2).
4.3.6 Kutu, diskin delii(delikleri) kutunun i taraftaki kenarna mmkn olduunca yakn olacak ekilde,
diskle kapatlr ve delik(ler)den doldurulur.
4.3.7 Yukardaki doldurma metodu sonucu kutuda deformasyon oluursa, aada belirtildii gibi hareket
edilir.
Kutu, su ile dolu bir deney kab ierisine delikler mmkn olduunca yukarda olacak ekilde, deyle bir a
oluturulup eilerek yerletirilir. Kutu, deliklerin birinden su ile tamamen doldurulur. Deney kabndaki su,
kutunun en yksek noktasndan 10 mm den daha aada olmamaldr. Delikler kk yapkan bantla
kapatlr. Kutu deney kabndan karlr.
14
ICS 55.120; 01.040.55 TRK STANDARDI TS 1118-2 EN ISO 90-2/Nisan 2003
4.3.9 Dolu kutunun disk ile birlikte ktlesi (md2), gram cinsinden mmkn olduunca belirtilen dorulukla
tayin edilir (Madde 4.1.2).
4.3.10 Tartmlar arasndaki fark (md2 md1), gerekirse ilgili su scakl dzeltme faktr (Madde 4.1.1) ile
arplm olarak, silme doldurulmu kutunun milimetre cinsinden kapasitesine (C2) , karlk gelir.
5 Kapasite toleranslar
Kapal durumdaki kutularn kutularn brt ve silme dolum kapasitelerinin toleranslar, izelge 3te verilmitir.
izelge 3 - Yuvarlak ve yuvarlak olmayan kapal durumdaki kutularn kutularn brt ve/veya silme dolum
kapasitelerinin toleranslar
Kapal durumdaki kutularn brt kapasitesi, C Toleranslar
ve/veya
silme dolum kapasitesi, C2
mL % mL
80'den az 10
80 - 100 8
101 - 150 8
151 - 200 12
201 - 266 6
267 - 320 16
321 - 520 5
521 - 650 26
651 - 10 000 4
6 Gsterili
Genel kullanm iin kutularn uluslar aras gsterililerinin aada belirtilen ekilde olmas tavsiye edilir:
a) Kod harfi:
- Silindirik kutular iin : Cy
- Boyunlu kutular iin :N
- Kesik koni kutular iin :T
- Kademeli kutular iin :S
- Diyaframl kutular iin :D
dir.
b) Bu kutlarn, dolum hacmi (V), mL cinsinden veya anma dolum ktleleri (m), gram cinsinden,
c) Karakteristik anma kesiti, Madde 3.1 ve Madde 3.2e uygun olarak mm cinsinden,
d) Gvde boyutlarndan hemen sonra, Madde 3.5e gre boyunlu veya kademeli kutularn gvde anma
kesiti yer almaldr.
15
ICS 55.120; 01.040.55 TRK STANDARDI TS 1118-2 EN ISO 90-2/Nisan 2003
Ek A
(Bilgi iin)
Genel kullanm iin kaplarn yksekliinin llmesi
Madde 6da, genel kullanm iin kaplarn uluslar aras gsterililerinin aada belirtilen ekilde olmas
tavsiye edilir:
Bununla birlikte, kabn gvde ykseklii (Madde 2.6.6) ile toplam yksekliinin (Madde 2.6.7) gsterilmesi
gerekli olabilir.
Gvde ykseklii (H1) ve toplam ykseklik (H3) (ekil A.1), srmeli kumpas veya ykseklik mastar
kullanlarak llmelidir.
Gvde ykseklii (H1), en yakn tam milimetreye yuvarlatlarak ifade edilmelidir (virglden sonraki ondalk
rakam be veya daha byk ise bir ste, dier durumlarda ise bir alta yuvarlatlr).
16
ICS 55.120; 01.040.55 TRK STANDARDI TS 1118-2 EN ISO 90-2/Nisan 2003
Ek B
(Bilgi iin)
Kaynaklar
[1] ISO 90-1:1997, Light gauge metal containers - Definitions and determination of dimensions and
capacities - Part 1: Open-top cans
[2] ISO 90-3:2000, Light gauge metal containers - Definitions and determination of dimensions and
capacities - Part 3: Aerosol cans
[5] ISO 11951:1995, Cold-reduced blackplate in coil form for the production of tinplate or electrolytic
chromium/chromium oxide-coated steel.
[6] EN 541:1995, Aluminium and aluminium alloys - Rolled products for cans, closures and lids -
Specifications.
17