PODSISTEMI LOGISTIKE

Prof.dr Slobodan Zečević, dipl.inž.

logistika

kabinet 338 kvalitet P1

proizvod 1
Konsultacije: ponedeljak 13h
PODSISTEMI LOGISTIKE

REALIZACIJA PORUDŽBINE

SKLADIŠTENJE

ZALIHE

PAKOVANJE

TRANSPORT
 Sistem poručivanja
P O R U DŽ B E N I C A

Poručivanje je informacioni tok u
BROJ PORUDŽBENICE, logističkim sistemima.
DATUM PORUČIVANJA
ADRESA KLIJENTA I BROJ
KLIJENTA
Porudžbenica je izvor informacija i
BRANŠA KLIJENTA, MESTO inicijator svih ostalih pravovremenih
NA TRŽIŠTU aktivnosti.
OBLAST PRODAJE I
KUPOVINE
OPIS ARTIKLA I BROJ
U distributivnoj logistici realizacija
NUMERACIJA porudžbine podrazumeva
KOLIČINA ARTIKLA I preuzimanje, obradu i kontrolu
BRUTO CENA porudžbenice od momenta
USLOVI PRODAJE, RABAT izdavanja zahteva poručivanja od
strane klijenta do preuzimanja
TRANSPORTNA SREDSTVA dokumenata o isporučenoj pošiljci i
ZA OBRAČUN UČEŠĆA
TROŠKOVA ISPORUKE dostave računa klijentu.

TERMIN ISPORUKE
Putevi informacija poručivanja u realizaciji
porudžbina
pismo, teleks, telefaks, DOSTAVA - ISPORUKA - PRIHVAT
telefon, modemska
veza, internet
PRIPREMA - OBRADA

POSTAVKA - PROSLEðIVANJE

OBJEDINJAVANJE - KOMISIONIRANJE, PAKOVANJE

OTPREMA - PROSLEðIVANJE

FAKTURISANJE

ZALIHE TRANSPORT SKLADIŠTENJE

 Logistički centar trgovačke kompanije
“Billa”

stanje zaliha u priručnim

skladištima
supermarketa
LC – BILLA
n
SKLADIŠTE
3
2
DOBAVLJAČ 1

n
ZALIHE
TRANSPORT
3
2
SUPERMARKET 1
OPTIMIZACIJA PAKOVANJE I UTOVAR U
TRANSPORTA SKLADU SA ZAHTEVIMA
TRANSPORT
ISPORUKE

KASA

LOGISTIČKI CENTAR
Karakteristike logističkog centra
kompanije “Billa”

opslužuje 1 200 filijala

jednovremeno opsluživanje 96 zahteva filijala

dnevni kapacitet isporuke 250 000 paketnih jedinica

oko 6 000 artikala

visokoregalsko skladište, dužine 90 m, visine 32 m

kapacitet skladišta 22 500 paletnih mesta

skladište opslužuje 10 visokoregalskih slagača,
kapaciteta 5 000 paleta dnevno

u centar dnevno ulazi 3 000 paleta (200–400 vozila)

godišnji promet centra je oko 4 milijarde $

investicije u centar su bile 100 miliona $, a ostvaruje
uštede od 10 miliona $ godišnje
Zalihe, mesto nastanka i vremenski aspekt

INDUSTRIJSKA PREDUZEĆA
TRGOVAČKO INDUSTRIJSKA PREDUZEĆA

NABAVNO PROIZVODNO DISTRIBUTIVNO

SKLADIŠTE SKLADIŠTE SKLADIŠTE

LOGISTIČKA PREDUZEĆA
ME\USKLADIŠTE

SKLADIŠTE ZA NABAVNO -
RECIKLIRANU DISTRIBUTIVNO
ROBU SKLADIŠTE

NABAVNO - NABAVNO -
DISTRIBUTIVNO DISTRIBUTIVNO
POTROŠAČKO SKLADIŠTE SKLADIŠTE
SKLADIŠTE TRGOVINE NA TRGOVINE NA
MALO VELIKO

DOMAĆINSTVO TRGOVAČKA PREDUZEĆA

Zalihe, mesto nastanka i vremenski aspekt
Osnovna pitanja vezana za zalihe su:

koja roba treba da se skladišti,

koliko pojedine robe treba da se skladišti,

koliko puta treba popunjavati zalihe,

kada treba objedinjavati – poručivati robu.
zalihe

potrošnja kolišina poručivanja Q

srednje
nivo skladišne ukupne
zalihe
potrošnje prosečne
sigurnosne zalihe zalihe Q/2

vreme ponovne nabavke vreme

poručivanja
 ABC analiza
učešće po nekom
kriterijumu (%)

100
92

75

60 D
C
40
B
A
20
broj artikala,
0 20 40 60 80 100 proizvoda
 ABCD politika
A – skladišti se u svim skladištima
B – skladišti se u regionalnim skladištima
C – skladišti se u centralnim fabričkim skladištima
D – uopšte nije na zalihama, proizvodi se i isporučuje po porudžbini

proizvodi grupe D se proizvode samo na zahtev

proizvodi grupe C centralno fabričko skladište

A

proizvodi grupe B regionalna skladišta B

C
proizvodi grupe A skladišta za isporuku D

klijenti gurani vučeni

tok tok
 promet ($)
80000
10% ABC analiza
70000
60000 34%
50000 C
40000
56% B
30000
20000
A
10000
0 artikal
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

broj paletnih
XYZ analiza mesta
35000
6%
30000 20%
25000
Z
20000 74% Y
15000
10000 X
5000
0 artikal
0 3 2 6 1 5 7 9 8 10 4
ABC – XYZ analiza

A B C
X 2 1

Y 3 5, 6

Z 4, 7 8, 9, 10

A B C
X 0.322 0.107

Y 0.493 0.057

Z 0.013 0.008
Sigurnosne zalihe u funkciji sabiranja
zahteva u vremenu i prostoru
METODE ZA DIMENZIONISANJE ZALIHA

DETERMINISTIČKE STOHASTIČKE SUBJEKTIVNE OCENE

ANALITIČKI ANALITIČKE
POSTUPAK OCENE

SINTETIČKI INTUITIVNE
POSTUPAK OCENE

(x − µ ) 2
1 −
2σ 2
f (x ) = e
σ 2π
-3σ -2σ -1σ 1σ 2σ 3σ

50%
84,13%
97,72%
99,87%
 Sigurnosne zalihe u funkciji sabiranja
zahteva u vremenu i prostoru
S=k×σ S – sigurnosne zalihe
k – faktor sigurnosti
faktor σ - standardno odstupanje raspodele prognozirane greške
sigurnosti
k

k=2
1
σ1=3 S1= k × σ1 = 6
spremnost σ2=4 S2= k × σ2 = 8
za isporuku σ3=5 S3= k × σ3 = 10
50% 84,13% 97,72% 100% S’= S1+ S2+ S3= 6+8+10 = 24
Sabiranjem slučajnih dogañaja u vremenu i
prostoru dobija se slučajna promenjiva ili
slučajna pojava sa manjim stepenom S = k σ 12 + σ 22 +σ 32 ≈ 14
odstupanja.
 Skladišta - namena, procesi i podsistemi
Skladišta su čvorovi u logističkoj mreži u kojima se roba zadržava i
priprema za otpremu ka drugoj destinaciji u mreži.

VRSTA
ZNAČAJNE FUNKCIJE LOKACIJA VRSTA ROBE
SKLADIŠTA
veliki
skladišta proizvodno materijali, sezonski,
skladišni S P S
zaliha orjentisana polufabrikati, fabrikati
kapaciteti
pretovarna veliki
transportno materijali, poluproizvodi,
prolazna pretovarni S
orjentisana proizvodi, trgovačka roba
skladišta kapaciteti
distributivna
S
skladišta
velika
• dostavna S orjentisana ka
koncentracija materijali, trgovačka roba
skladišta nabavci
logističkih
funkcija
• skladišta za sabiranja i S
orjentisana ka
materijali, trgovačka roba
isporuku distribucije tržištu
Skladišta - namena, procesi i podsistemi
Ureñenje, oblikovanje, dimenzionisanje skladišnog sistema zavisi od velikog
broja faktora: od vrste robe koja se skladišti, njenog pojavnog oblika
(agregatnog stanja – gas, tečnost, komadno, rasuto, upakovano….), uloge i
mesta skladišta u sistemu, itd.
Roba u skladištu može biti odložena na:
•· odreñeno mesto,
•· više mesta uz glavne saobraćajnice,
•· odreñeno mesto u okviru jedne oblasti,
•· potpuno slobodno rasporeñena
Skladišni objekti mogu biti:
· otvorena skladišta,
· zatvorena podna skladišta visine do 7 m,
· visokoregalska skladišta visine od 12 m do 45 m,
· etažna skladišta,
· prenosivi vazdušni skladišni objekti,
· bunkeri, silosi, tankovi….
Skladišta - namena, procesi i podsistemi
SPOLJNI
TRANSPORT

SKLADIŠTE

U ULAZ ROBE
P
R
A UNUTRAŠNJI
V TRANSPORT
SKLADIŠNA
A procesi
ZONA
kretanja
S
K KOMISIONA ZONA
L
A
D PAKOVANJE
I
Š
T IZLAZ ROBE
A

SPOLJNI
TRANSPORT
Broj i lokacija skladišta za isporuku

Opredeljenje za broj i lokaciju skladišta za isporuku odreñuju:

troškovni aspekt,

servisni aspekt isporuke, vreme, pouzdanost

kada treba objedinjavati – poručivati robu.

Lokacijski problemi kod skladišta mogu se posmatrati sa makro i

mikro aspekta :

makro aspekt – gde u odnosu na jednu površinu, oblast, u koji grad

mikro aspekt – gde tačno u gradu
Broj i lokacija skladišta za isporuku

nacionalni prostor
grad
A B

skladište za isporuku

makro aspekt lokacije mikro aspekt lokacije

skladišta skladišta
Broj i lokacija skladišta za isporuku

Izbor lokacije skladišta za isporuku zavisi od:

servisa isporuke - vreme isporuke, tačnost isporuke,
spremnost za isporuku, obuhvatnost isporuke i dr.,

vrsta zona opsluživanja – ograničenja političko-
privrednim i geografskim odrednicama,

razvojnih mogućnosti i potreba u budućnosti,

saobraćajne povezanosti,

transportno-skladišnih troškova,

radne snage – kakve su mogućnosti ponude različite
radne snage.
Troškovi transporta u funkciji rastojanja i
direktne i indirektne isporuke

klijenti

skladište za
fabrika
isporuku
 Troškovi transporta u funkciji rastojanja i
direktne i indirektne isporuke

T2
troškovi
po II
jedinici III transportni troškovi od
B
robe fabrike do klijenta
A (denčane pošiljke)
A’

I transportni troškovi od
T1
fabrike do skladišta za
oblast tržišta koju pokriva isporuku (kolski transport)
skladište za isporuku

fabričko skladište za rastojanje

skladište isporuku

T1 – dopunski troškovi skladišta za isporuku zbog pretovarnih operacija

T2 – transportni troškovi od skladišta za isporuku do klijenta
 Funkcije pakovanja

FUNKCIJE
PAKOVANJA

PROIZVODNJA MARKETING UPOTREBLJIVOST LOGISTIKA

zaštitna skladišna transportna manipulativna informativna

Zadaci pakovanja

održavanje temperature,

vazdušna izolacija,

zaštita od korozije, prašine, hemijskih uticaja,

zadržavanje količine i forme,

otpornost na udare, pritisak, trenje,

mogućnost zahvatanja viljuškarom, manipulisanje, ukrupnjavanje,

pogodnost za automatizaciju,

pogodnost za iskorišćenje površine i prostora,

ekonomičnost,

primenjivost,

pogodnost za informaciono obeležavanje, brzu identifikaciju i
reprezentativnost,

pogodno za otvaranje i ponovno zatvaranje,

ponovna primenjivost,

ekološki ispravna,

povoljna za reciklažu,

higijenski ispravna.
Zadaci pakovanja

ZAKON EKONOMIJA

POJEDINAČNO PAKOVANJE

EKOLOGIJA MARKETING
ZBIRNO PAKOVANJE

OTPREMNO TRANSPORTNO
PAKOVANJE

PROIZVODNJA KORISNIK

LOGISTIKA
 Logistička jedinica

proizvod komercijalno paket paleta kontejner transportno sredstvo

pakovanje

Logistička jedinica mora da:

omogući objedinjavanje i ukrupnjavanje robe u veće

jedinice,

ima standardnu formu i dimenzije,

omogući i olakša primenu sredstava za manevrisanje,

olakša slaganje,

podrži neprekidnost u transportnom lancu od isporučioca
do primaoca
 Logistička jedinica

LOGISTIČKA JEDINICA

KONTEJNER SKLOPIVI PALETA PAKOVANA PAKOVANJE

SANDUK JEDINICA

VELIKI MALI BOKS RAVNA PALETA SA

KONTENER KONTENER PALETA PALETA NADGRADNJOM

1961 godine osnovan je Evropski paletni pool na kom je definisana EURO

paleta koja ide u razmenu, a čije su dimenzije 800 × 1200mm. Palete
imaju i druge dimenzije: 1000 × 1200mm (hemijska industrija) i 800 ×
1000mm (industrija pića).

Visinu logističke jedinice treba standardizovati zbog optimalnog korišćenja

prostora. Za industriju životnih namernica preporuke su da visina bude
105 cm ili 160 – 195 cm.
Transportni lanac i kriterijumi za ocenu
pogodnosti pojedinih vidova transporta
TRANSPORT

BEZ PROMENE SA PROMENOM

TRANSPORTNOG SREDSTVA TRANSPORTNOG SREDSTVA
direktan prevoz prekinuti, kombinovani prevoz

BEZ PROMENE
SA PROMENE
TRANSPORTNOG SUDA
TRANSPORTNOG SUDA
kombinovani transport

vozilo–vozilo
KONTEJNERI
hucke–pack
- veliki
Roll on–Roll off
- srednji
rečno-pomorski (LASH)
- mali
bimodalni drumsko-železnički tr.

P O J M O V I:  intermodalni transport  BACAT sistem

 multimodalni transport
 bimodalni transport
 integralni transport
 kombinovani transport
 Hucke pack
 Piggy – back
 LASH sistem
 FIDER sistem
 SAEBEE sistem
 RO–RO (Roll on – Roll off)
 LO–LO (Lift on – Lift off)
 SEMI RAIL
 ROAD RAIL
 KONT REIL
 RO–LA – pokretne autostrade
 Swim on–Swim off - plivajuće autostrade
 Ocena pogodnosti pojedinih vidova
transporta

KOMBINOVANI TRANSPORT
KRITERIJUMI:
DRUMSKI TRANSPORT
 VREME TRANSPORTA
 TAČNOST TRANSPORTA
(poštovanje termina isporuke) OCENA ŽELEZNIČKI TRANSPORT
 TROŠKOVI TRANSPORTA
 POKRIVENOST PODRUČJA POGODNOSTI
MREŽOM VODNI TRANSPORT
 POUZDANOST TRANSPORTA
 PRAĆENJE POŠILJKE VAZDUŠNI TRANSPORT
 FLEKSIBILNOST TRANSPORTA

CEVNI TRANSPORT
 Ocena pogodnosti
PRIVREDNI SISTEM pojedinihDRUŠTVENI
vidovaSISTEM
transporta
SAOBRAĆAJNI SISTEM

PREVOZ PUTNIKA PREVOZ TERETA PRENOS INFORMACIJA

KOPNENI SAOBRAĆAJ VAZDUŠNI SAOBRAĆAJ VODNI SAOBRAĆAJ

DRUMSKI ŽELEZNIČKI CEVNI VAZDUŠNI REČNI POMORSKI

TERETNI TERETNI TRANSPORT TERETNI TERETNI TERETNI

 transport javnim  kolski prevoz  sirovine  motorno  liniski saobraćaj

saobraćajnicama  denčani prevoz  polufabrikati pokretanje  slobodne plovidbe
 transport internim  ekspresni denčani  gotovi proizvodi  tegljenje  priobalski
saobraćajnicama prevoz  razna agregatna  potiskivanje saobraćaj
- industrijske zone  kombinovani stanja
- lučke zone saobraćaj (pneumatska
- robno tran. zone  službene pošiljke pošta, gasovodi,
- slobodne zone naftovodi…)
- turističke zone
 daljinski transport
 loko transport
Meñuzavisnost i konflikti ciljeva u logističkim
podsistemima
SMANJENJE TROŠKOVA UTIČE POVEĆANJE TROŠKOVA
NA JEDNOM PODRUČJU NA DRUGOM PODRUČJU
NA

TRANSPORT ZALIHE

ŠTETA U
PAKOVANJE
TRANSPORTU

REALIZACIJA
TRANSPORT
PORUDŽBINE

NABAVKA ZALIHE

SERVIS SKLADIŠTA ZA
KLIJENATA ISPOMOĆ

ZALIHE PROIZVODNJA
 Konflikt izmeñu organizacionih celina
preduzeća

UPRAVA FINANSIJSKA
SLUŽBA

NABAVNA TRANSPORT SKLADIŠTE UNUTRAŠNJI PROIZVODNJA KOMERCIJALNA

SLUŽBA TRANSPORT SLUŽBA

ORGANIZACIONE CELINE PREDUZEĆA

U klasičnom sistemu preduzeća organizacione celine

često su nepovezane i imaju različite ciljeve i interese.
 Konflikt izmeñu organizacionih celina
preduzeća

PODRUČJE - teži da što veće količine robe dopremi u jednoj porudžbini,

NABAVKE jer su tada troškovi transporta po jedinici robe najmanji

PODRUČJE - teži da u jednoj seriji proizvede što više proizvoda, jer su

PROIZVODNJE tada troškovi proizvodnje po jedinici proizvoda najmanji

PODRUČJE - teži da bude što bliže klijentu, da se njegovi zahtevi što pre
PRODAJE realizuju, a ovim se povećava broj skladišta za isporuku

- teži da ima što veće količine robe za prevoz u jednom

PODRUČJE
TRANSPORTA
pravcu, a to znači čekanje robe, nakupljanje, zastoji u
distribuciji

FINANSIJSKO
ODELJENJE
- teži da ima što manje zaliha, a samim tim i skladišta

UPRAVA - teži da ukupni troškovi preduzeća budu što manji, a kvalitet

PREDUZEĆA proizvodnje i logistike što veći
DEO II – PODSISTEMI LOGISTIKE
Pitanja:

Šta obuhvata sistem poručivanja?

Zalihe, mesto nastanka i vremenski aspekt

ABC analiza i ABCD politika selekcije zaliha

Sigurnosne zalihe u funkciji sabiranja zahteva u vremenu
i prostoru

Skladišta, osnovna namena, procesi i podsistemi

Od čega zavisi broj i lokacija skladišta za isporuku?
Troškovi transporta u funkciji rastojanja i direktne i
indirektne isporuke; Funkcija i osnovni zadaci pakovanja

Logistička jedinica

Transportni lanac i kriterijumi za ocenu pogodnosti
pojedinih vidova transporta

Meñuzavisnost i konflikti ciljeva u logističkim
podsistemima