Μαθηματικά ΣΤ΄. Επανάληψη 3ης ενότητας ΄΄Λόγοι - Αναλογίες΄΄, κεφ. 30 - 44

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής
http://st-taksh.blogspot.gr
Μαθηματικά ΣΤ΄
Επανάληψη 3ης Ενότητας
΄΄Λόγοι - Αναλογίες΄΄
κεφ. 30 - 44
Περιεχόμενα
Θεωρία - Παρουσιάσεις
σελ. 5 - 207
Φύλλα εργασιών
σελ. 208 - 295
Επαναληπτικά
σελ. 296 - 440
3 η Θεματική ενότητα
Λόγοι - Aναλογίες
ΤΙΤΛΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ ΤΙΤΛΟΣ ΣΕΛΙΔΑ

30. Σου δίνουμε τον... λόγο μας Λόγος δυο μεγεθών 75
31. Από τον λόγο στην αναλογία... τι γλυκό! Από τους λόγους στις αναλογίες 77
32. Αναλογία; Χιαστί θα βρω το x! Αναλογίες 79
33. Εκφράζομαι...ακριβώς! Σταθερά και μεταβλητά ποσά 81
34. Όταν ανεβαίνω... ανεβαίνεις Ανάλογα ποσά 83
35. Η εύκολη λύση! Λύνω προβλήματα με ανάλογα ποσά 85
36. Μαζί δεν κάνουμε και χώρια δεν μπορούμε! Αντιστρόφως ανάλογα ή αντίστροφα
ποσά 87
37. Παίρνοντας αποφάσεις! Λύνω προβλήματα με αντιστρόφως
ανάλογα ποσά 89
38. Η απλή μέθοδος των τριών! Η απλή μέθοδος των τριών
στα ανάλογα ποσά 91
39. Είναι απλό όταν ξέρω τις τρεις τιμές! Η απλή μέθοδος των τριών
στα αντιστρόφως ανάλογα ποσά 93
40. Συγκρίνω (πο)σωστά % Εκτιμώ το ποσοστό 95
41. Παίζοντας με τα ποσοστά Βρίσκω το ποσοστό 97
42. Ποσοστά της αλλαγής Λύνω προβλήματα με ποσοστά:
Βρίσκω την τελική τιμή 99
43. Από πού έρχομαι; Λύνω προβλήματα με ποσοστά:
Βρίσκω την αρχική τιμή 101
44. Για να μη λέμε πολλά ... Λύνω προβλήματα με ποσοστά:
Βρίσκω το ποσοστό στα εκατό 103
Όταν μιλάμε συμβολικά Ανακεφαλαίωση για τη θεματική

ενότητα 3: Λόγοι - Αναλογίες 105
10_0169_MATHIMATIKA_ST_DHM.indb 73 1/20/14 4:22 PM

Aνακεφαλαίωση
Λόγοι - Aναλογίες
Όταν μιλάμε συμβολικά
● Aνάλογα ποσά ● Aντιστρόφως ανάλογα ποσά
σχέση πίνακας
α 3 4 6 8 α 4 5 8 10
β 6 8 12 16 β 10 8 5 4
3 = 4 = 6 = 8 = 0,5
α = 0,5
6 8 12 16 β 4 . 10 = 5 . 8 = 40 α . β = 40
● Ποσοστό ● μέρος κάποιου ποσού που δηλώνει τη σχέση μέρος προς ποσό
● Ποσοστό % ● ένα μέρος του 100 που εκφράζεται ως λόγος, ως δεκαδικός ή με το σύμβολο %
● Αρχική τιμή ● η τιμή του αρχικού ποσού πάνω στην οποία υπολογίζεται το ποσοστό
● Τελική τιμή ● η τιμή που προκύπτει όταν το ποσοστό αφαιρεθεί ή προστεθεί στην αρχική τιμή
● η σχέση που ● φαίνεται συμβολικά στο σχήμα:

τα συνδέει αρχική τελική
τιμή (+-) ποσοστά = τιμή
Βρίσκουμε το ποσοστό
● όταν γνωρίζουμε το μέρος και την αρχική τιμή ● κάνουμε διαίρεση π.χ.:
ποσοστό 3 στα 12 3 δηλαδή 3 :12 = 0,25

12
● όταν γνωρίζουμε το ποσοστό ● κάνουμε πολλαπλασιασμό π.χ.:
25 . 12 = 300 = 3
στα εκατό (%) και την αρχική τιμή
το 25% του 12
Περιπτώσεις προβλημάτων ποσοστών
100 100
Βρίσκουμε την τελική τιμή

● όταν γνωρίζουμε την αρχική τιμή και ● κάνουμε πρόσθεση ή αφαίρεση π.χ.:
το ποσοστό αύξησης ή μείωσης αύξηση 3 στα 12 τελική τιμή 12 + 3 = 15
● όταν γνωρίζουμε την αρχική τιμή και ● α. βρίσκουμε πρώτα το ποσοστό αύξησης
το ποσοστό στα εκατό (%), υπάρχουν ή μείωσης (με πολλαπλασιασμό)
δύο τρόποι εργασίας ● β. βρίσκουμε την τελική τιμή στα 100
με τον νου και σχηματίζουμε αναλογία
Βρίσκουμε την αρχική τιμή
● όταν γνωρίζουμε το ποσοστό % ● σχηματίζουμε αναλογία
και το ποσοστό στην αρχική τιμή
● όταν γνωρίζουμε το ποσοστό στα ● βρίσκουμε πρώτα την τελική τιμή
εκατό (%) και την τελική τιμή στα 100 με τον νου
Βρίσκουμε το ποσοστό %
● όταν γνωρίζουμε την αρχική τιμή και το ● σχηματίζουμε αναλογία
ποσοστό στην αρχική τιμή
● όταν γνωρίζουμε την αρχική τιμή ● βρίσκουμε πρώτα το ποσοστό αύξησης
και την τελική τιμή ή μείωσης (με αφαίρεση)
Η τιμή του ποσού στην όποια υπολογίζεται το ποσοστό, για το πρόβλημα ποσοστών, λέγεται
Χρυσοί κανόνες
αρχική τιμή (ακόμα κι αν είναι η τιμή πώλησης ενός προϊόντος).

Τα ποσά στα ποσοστά είναι πάντα ανάλογα. Τα προβλήματα ποσοστών λύνονται με τις μεθόδους
λύσης των ανάλογων ποσών (αναγωγή στη μονάδα, αναλογία, απλή μέθοδο των τριών). Επειδή
υπάρχει πάντα η τιμή 100, γνωρίζοντας δύο τιμές, μπορούμε να βρούμε τις άλλες δύο, αρκεί να
105
προσέξουμε στην κατάταξη. Μπορεί να χρειάζεται νοερή πράξη στα 100.
10_0169_MATHIMATIKA_ST_DHM.indb 105 1/20/14 4:22 PM

Παρουσιάσεις
Λόγος δύο μεγεθών
Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

Τι χρειάζεται να ξέρω, για να λύσω
τις ασκήσεις
• Μπορούμε χρησιμοποιώντας κλάσμα, να
εκφράσουμε το αποτέλεσμα της σύγκρισης
δυο μεγεθών.
• Το ένα μέγεθος γράφεται σαν αριθμητής
και το άλλο σαν παρονομαστής.
• Το κλάσμα το οποίο εκφράζει τη σύγκριση
δυο μεγεθών ονομάζεται λόγος.

Παράδειγμα
• Ο Μισισιπής έχει μήκος περίπου 6.000 μ.
και ο Δούναβης έχει περίπου 3.000 μ.
Ο λόγος των μηκών τους είναι:
6.000 = 6 = 2 = 2
3.000 3 1
Δηλαδή ο Μισισιπής είναι 2 φορές
μακρύτερος απ’ το Δούναβη.

Γ.Φ.
Τι λζμε αναλογία;
 Όταν δυο λόγοι είναι ίςοι μεταξύ τουσ,
δηλαδή τα κλάςματα είναι ιςοδύναμα,
τότε η ςχέςη ονομάζεται αναλογία.
π.χ. η ςχέςη των λόγων 4 και 20
7 35
είναι αναλογία, γιατί
4 = 20
7 35 4 * 35 = 7 * 20

Πώσ διαπιςτώνουμε ότι υπάρχει
αναλογία, ανάμεςα ςε δφο λόγουσ;
 Για να ελέγξουμε αν ανάμεςα ςε δύο λόγουσ
υπάρχει αναλογία, ελέγχουμε αν
τα κλάςματα είναι ιςοδύναμα:
I. Διαιρώντασ τουσ αριθμητέσ με τουσ
παρονομαςτέσ των λόγων, ςυγκρίνουμε
τα αποτελέςματα.
II. Συγκρίνοντασ τα χιαςτί γινόμενα των
λόγων.
Πώσ ςχθματίηω μια αναλογία;
 Για να ςχηματίςω αναλογία από ένα λόγο
αρκεί να φτιάξω έναν άλλο λόγο που να
είναι ίςοσ με τον πρώτο, όπωσ ςτα κλάςματα
πολλαπλαςιάζοντασ ή διαιρώντασ
και τουσ δυο όρουσ (αριθμητή και
παρονομαςτή) με τον ίδιο αριθμό.

Παραδείγματα
 Δημιουργία αναλογίασ με πολλαπλαςιαςμό
2 2 * 3 6
= =
5 5 * 3 15
 Δημιουργία αναλογίασ με διαίρεςη
12 = 12 : 6 2
=
18 18 : 6 3

ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ

Τι λέμε αναλογία
• Όταν δυο λόγοι είναι ίσοι μεταξύ τους,
δηλαδή τα κλάσματα είναι ισοδύναμα, τότε
η σχέση ονομάζεται αναλογία.
Π.χ η σχέση των λόγων 4 και 20
7 35
είναι αναλογία, διότι 4 = 20 αφού
7 35
4*35 = 7*20
Πώς σχηματίζω μια αναλογία
• Για να σχηματίσω αναλογία από ένα λόγο
αρκεί να φτιάξω έναν άλλο λόγο που να
είναι ίσος με τον πρώτο, όπως στα
κλάσματα (πολλαπλασιάζοντας ή
διαιρώντας και τους δυο όρους με κάποιον
αριθμό). π.χ
2 = 2*3 = 6 , 12 = 12:6 = 2
5 5*3 15 18 18:6 3

Υπολογίζω τον άγνωστο όρο της
αναλογίας
• Σε μια αναλογία αν πολλαπλασιάσουμε
«χιαστί» τα κλάσματα, τα σταυρωτά
γινόμενα τα οποία προκύπτουν είναι ίσα.
Όταν μια σχέση είναι αναλογία, τότε
πολλαπλασιάζοντας «χιαστί», μπορούμε
να υπολογίσουμε τον όρο της αναλογίας
που λείπει π.χ 3 = χ5*χ=3*25χ=75:5
5 25
Άρα χ = 15

Γ.Φ.
Πότε μια ζννοια αποτελεί ποςό;
 Υπϊρχουν έννοιεσ που δεν μπορούν
να μετρηθούν και τισ αντιλαμβανόμαςτε
υποκειμενικϊ.
π.χ. καλό - κακό, γλυκό - πικρό, κ.ϊ.
 Υπϊρχουν όμωσ και έννοιεσ που εύναι
μετρήςιμεσ και εκφρϊζονται με αριθμούσ.
π.χ. μόκοσ, εμβαδό, όγκοσ, βϊροσ, χρόνοσ, κ.ϊ.
 Μια έννοια που μπορεύ να μετρηθεύ
αποτελεύ ποςό.
Ποια είδη ποςών διακρίνουμε;
Διακρύνουμε:
 τα ςταθερά ποςά
 τα μεταβλητά ποςά

Ποια ποςά λζγονται ςταθερά;
 Σταθερά λϋγονται τα ποςά που ϋχουν πϊντα
την ίδια τιμή.
π.χ.
το ύψοσ ενόσ βουνού
η απόςταςη δύο πόλεων
το ϊθροιςμα των γωνιών ενόσ τριγώνου
η επιφϊνεια ενόσ κτιρύου

Ποια ποςά λζγονται μεταβλητά;
 Μεταβλητά λϋγονται τα ποςά των οπούων
η τιμή μεταβάλλεται.
π.χ.
το ύψοσ ςτο οπούο πετϊει ϋνα αεροπλϊνο
η ταχύτητα ενόσ αυτοκινότου
η υγραςύα ενόσ τόπου
η θερμοκραςύα ςόμερα

Δημοτικό Σχολείο Μενιδίου Αμφιλοχίας
Σχ. Έτος: 2012 – 13
Μαθηματικά ΣΤ΄: ¨Ανάλογα ποσά¨
Υπεύθυνος τάξης: Γεωργακόπουλος Ανδρέας
Ένας έμπορος κερασιών θέλει να αντιστοίχισει τα

κιλά των κερασιών που πούλησε με τα χρήματα που
εισέπραξε. Μπορείτε να τον βοηθήσετε;
Ποσότητα 2 4 12 48
κερασιών σε
κιλά .
Τιμή κερασιών
σε €.
Από τι εξαρτάται η αξία των κερασιών;

Από την ποσότητα των κερασιών.
Πώς προκύπτει η αξία σε κάθε ποσότητα;

Πολλαπλασιάζουμε κάθε φορά τις τιμές του ενός με έναν σταθερό αριθμό.
Οι τιμές που παίρνουν τα δύο ποσά έχουν τον ίδιο λόγο;
ΝΑΙ. 2/4= 0,5 4/8= 0,5 12/24= 0,5 48/96= 0,5

Γεωργακόπουλος Ανδρέας
Αυτό που διαπιστώσαμε πριν είναι ότι πολλές φορές, όταν ένα ποσό
μεταβάλλεται, προκαλεί μεταβολή και σε ένα άλλο ποσό.
Στα ανάλογα ποσά όταν πολλαπλασιάζεται (διαιρείται) η τιμή του ενός ποσού
με έναν αριθμό, τότε πολλαπλασιάζεται (διαιρείται) και η αντίστοιχη τιμή του
άλλου ποσού με τον ίδιο αριθμό.
Ο πίνακας δείχνει την ηλικία ενός παιδιού σε χρόνια και το αντίστοιχο ύψος σε
εκατοστά. Τα ποσά ηλικία σε χρόνια – ύψος σε εκ. είναι ανάλογα;
ύψος σε εκ. 74 85 94 101 108
ηλικία σε χρόνια 1 2 3 4 5
Για να το διαπιστώσουμε αρκεί να βρούμε τους λόγους των αντίστοιχων τιμών τους:
74/1= 74 85/2= 42,5 94/3= 31,3 101/4= 25,25 108/5= 21,6
Οι λόγοι δεν είναι ίσοι μεταξύ τους, άρα τα ποσά δεν είναι ανάλογα.
Παρατηρούμε ακόμη ότι: Όταν διπλασιάζεται, τριπλασιάζεται κτλ. η ηλικία του παιδιού
δε διπλασιάζεται, τριπλασιάζεται και το ύψος του.
Να υπογραμμίσεις εκείνες τις λέξεις που φανερώνουν ποσά.
θερμοκρασία χαρά θάρρος ταχύτητα
λύπη χρόνος όγκος μήκος
φόβος δόξα επιφάνεια ανδρεία
Να εξετάσεις αν στα παρακάτω ζεύγη τα ποσά είναι ανάλογα ή όχι.
βάρος εμπορεύματος – αξία.

μερίδες κρέατος – βάρος σε γραμμάρια.
ώρα – θερμοκρασία.
μήκος υφάσματος – αξία.
ηλικία δέντρου – ύψος σε εκ.

Στα παρακάτω ανάλογα ποσά γράψε τις τιμές που λείπουν.
Χρόνος σε Απόσταση σε Αριθμός Τιμή σε €

δευτερόλεπτα μέτρα παντελονιών
1 1
4 3
5 1.250 6 348
13 11
16 17
Σχ. Έτος: 2012 – 13
Μαθηματικά ΣΤ΄: ¨Εξασκούμε στη λύση προβλημάτων με πίνακα στα ανάλογα ποσά¨
Φτιάχνω έναν πίνακα για να καταγράψουμε τα δεδομένα του

προβλήματος.
Συμπληρώνω τα ποσά και τις αντίστοιχες τιμές π.χ
Την άγνωστη τιμή μπορώ να την ονομάσω Χ, Ψ, Ζ,…
Σχηματίζω την αναλογία.
Σχηματίζω και λύνω την εξίσωση.
ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
 Ο αρτοποιός της γειτονιάς χρησιμοποίησε αυτή
την εβδομάδα 900 κιλά αλεύρι. Πόσα κιλά ψωμί
έβγαλε, αν τα 30 κιλά αλεύρι δίνουν 39 κιλά
ψωμί;
 Τα 6 βαρέλια περιέχουν 450 κιλά κρασί. Ο

συνεταιρισμός αμπελουργών πούλησε 45 τέτοια
βαρέλια σε μια εβδομάδα. Πόσο κρασί πούλησε;
 Ένας ελαιοπαραγωγός πήγε 750 κιλά ελιές στο

ελαιοτριβείο και έβγαλε 125 κιλά λάδι. Την
επόμενη εβδομάδα από την ποσότητα που πήγε
πήρε 180 κιλά λάδι. Τι ποσότητα με ελιές πήγε;
Δύο εργάτες δούλεψαν σε μια οικοδομή και
πήραν συνολικά 540 ευρώ. Ο πρώτος εργάτης
δούλεψε 5 ημέρες και ο δεύτερος 4. Πόσα ευρώ
αντιστοιχούν στον καθένα;
Τρία ίδια φορτηγά για να μεταφέρουν τα

μπάζα μιας οικοδομής πληρώθηκαν 540 ευρώ.
Το α΄ αυτοκίνητο έκανε 5 δρομολόγια, το β΄3 Κι
το γ΄4. Πόσα ευρώ αντιστοιχούν στο κάθε
φορτηγό;
Δυο κτηνοτρόφοι ένωσαν τα κοπάδια τους. Ο

α΄ είχε 50 ζώα και ο β΄15 ζώα λιγότερα. Για τα
ζώα τους πήραν επιδότηση(χρηματική βοήθεια
από το κράτος) 6.800 ευρώ. Πόσα ευρώ θα
πάρει ο καθένας;
Πώς λύνω προβλήματα με ανάλογα ποσά
Ένα αυτοκίνητο καταναλώνει 8 λίτρα βενζίνη για να διανύσει 100

χιλιόμετρα. Πόσα λίτρα βενζίνη θα καταναλώσει για να διανύσει 60
χιλιόμετρα;
Τα ποσά λίτρα βενζίνης – χιλιόμετρα, είναι ανάλογα γιατί με διπλάσια

λίτρα διανύω και διπλάσια χιλιόμετρα.
Με τα μισά λίτρα διανύω τα μισά χιλιόμετρα.
Τρόπος 1ος: Με πινακάκι κι αναλογίες
Σχεδιάζω ένα πινακάκι δύο γραμμών και τριών στηλών.
Στην πρώτη στήλη γράφω τα ποσά και στις δύο επόμενες τις τιμές
Λίτρα 8 Χ
Χιλιόμετρα 100 60
Αφού τα ποσά είναι ανάλογα, σχηματίζουν και ίσους λόγους (αναλογίες)
8 X
=
100 60
Τα χιαστί γινόμενα είναι ίσα, οπότε από την αναλογία σχηματίζω εξίσωση
100 . Χ = 8 . 60
100 . Χ = 480
Χ = 480 : 100
Χ = 4,8 λίτρα
Δημήτρης Ζάρκος
Τρόπος 2ος: Με αναγωγή στη μονάδα
Για 100 χιλιόμετρα χρειάζομαι 8 λίτρα βενζίνη

Για 1 χιλιόμετρο χρειάζομαι 8 : 100 = 0,08 λίτρα
Για 60 χιλιόμετρα χρειάζομαι 0,08 . 60 = 4,8 λίτρα
Για να μην μπερδεύομαι, εκφράζομαι ξεκινώντας από το ποσό που μου είναι
και οι δύο τιμές γνωστές, και καταλήγοντας στο ποσό που μου είναι η μία τιμή
άγνωστη.
Όταν τα ποσά είναι ανάλογα, για να βρω την τιμή της μίας μονάδας,
κάνω διαίρεση
Τρόπος 3ος: Με την απλή μέθοδο των τριών
Γράφω τα δεδομένα του προβλήματος με τον ίδιο τρόπο που τα γράφω και
στην αναγωγή στη μονάδα (οι τιμές των ίδιων τιμών να είναι η μία κάτω από
την άλλη)
Για 100 χιλ. 8 λίτρα

Για 60 χιλ. Χ;
Για να βρω τον άγνωστο, όταν τα ποσά είναι ανάλογα, πολλαπλασιάζω τον
αριθμό που είναι πάνω από το Χ, με το κλάσμα των δύο άλλων αριθμών
ανεστραμμένο.
60
Χ=8.
100
480
Χ=
100
Χ = 4,8 λίτρα
Αντιστρόφως ανάλογα ποσά -
Πως λύνουμε προβλήματα με
αντιστρόφως ανάλογα ποσά

Ποια ποσά είναι αντιστρόφως
ανάλογα
• Δυο ποσά είναι αντιστρόφως ανάλογα όταν
η τιμή του ενός ποσού πολλαπλασιάζεται με
έναν αριθμό, η αντίστοιχη τιμή του άλλου
ποσού διαιρείται με τον αριθμό αυτό.
• Στα αντιστρόφως ανάλογα ποσά τα
γινόμενα των αντίστοιχων τιμών είναι ίσα
με ένα σταθερό αριθμό.

ανάλογα
Ο αριθμός των παιδιών είναι αντιστρόφως ανάλογος προς
τα κομμάτια πίτσας που θα φάνε
Αριθμός παιδιών 1 2 3 4
Κομμάτια πίτσας 12 6 4 3
Τα αντίστοιχα γινόμενα είναι ίσα

1*12= 2*6= 3*4= 4*3= 12

ανάλογα
• Ένας πρακτικό τρόπος για να βρούμε αν δυο
ποσά είναι αντιστρόφως ανάλογα, είναι να
εξετάσουμε τι συμβαίνει όταν διπλασιάσουμε
το ένα ποσό.
• Αν το άλλο ποσό γίνεται μισό, τότε τα ποσά
είναι αντιστρόφως ανάλογα.
Πχ ο αριθμός των εργατών μιας οικοδομής
και ο χρόνος που χρειάζονται για να
τελειώσουν το έργο τους είναι αντιστρόφως
ανάλογα ποσά, διότι όταν διπλασιάζεται ο
αριθμός των εργατών, ο χρόνος που
χρειάζονται γίνεται ο μισός.
Λύνω προβλήματα με αντιστρόφως
ανάλογα ποσά
• Υπάρχουν δυο τρόποι για να υπολογίσουμε
την τιμή η οποία λείπει σε μια αντίστροφη
αναλογία .
• Πριν τους εφαρμόσουμε πρέπει να είμαστε
σίγουροι ότι τα ποσά είναι αντιστρόφως
ανάλογα, γιατί οι τρόποι αυτοί ισχύουν
αποκλειστικά σε αντιστρόφως ανάλογα
ποσά!!!

1. Με αναγωγή στη μονάδα:
Πρώτα πολλαπλασιάζουμε, ώστε να
υπολογίσουμε την τιμή της μονάδας, και
στη συνέχεια διαιρούμε, ώστε να
υπολογίσουμε την τιμή των άγνωστων
μονάδων.

• Πχ Ένα αυτοκίνητο που κινείται με 100
χμ την ώρα, πηγαίνει από την Αθήνα στη
Θεσσαλονίκη σε 5 ώρες. Ένα ποδήλατο
που κινείται με 20 χμ την ώρα σε πόσες
ώρες θα κάνει τη διαδρομή;
Αφού με 100 χμ την ώρα, κάνει την
απόσταση σε 5 ώρες με 1 χμ την ώρα
χρειάζεται 100*5=500 ώρες
Άρα όταν κινείται με 20 χμ την ώρα θα
χρειαστεί 500:20= 25 ώρες
2. Με πίνακα αναλογίας:
• Φτιάχνουμε τον πίνακα ποσών και τιμών
• Εξετάζουμε αν τα ποσά είναι αντιστρόφως
ανάλογα
• Χρησιμοποιούμε μεταβλητή για τον άγνωστο
όρο
• Σχηματίζουμε την εξίσωση που δημιουργείται
από τα ίσα γινόμενα των τιμών
• Βρίσκουμε τον άγνωστο, λύνοντας την εξίσωση

• Πχ Ένα αυτοκίνητο που κινείται με 100 χμ
την ώρα, πηγαίνει από την Αθήνα στη
Θεσσαλονίκη σε 5 ώρες. Ένα ποδήλατο που
κινείται με 20 χμ την ώρα σε πόσες ώρες θα
κάνει τη διαδρομή;
ταχύτητα 100 20 αντιστρόφως ανάλογα ποσά
χρόνος 5 χ
20*χ=100*5  20*χ=500 χ=500:20χ=25
Το ποδήλατο θα χρειαστεί 25 ώρες.
Προβλήματα με ποσά
αντιστρόφως ανάλογα…
Μια ομάδα στρατιωτών από 12 άντρες έχει τρόφιμα
για 36 ημέρες. Στην ομάδα των στρατιωτών ήρθαν
ακόμη 6 νεοσύλλεκτοι. Πόσες ημέρες θα καταφέρει
τελικά να περάσει η ομάδα με τα τρόφιμα ;
ΛΥΣΗ: Τα ποσά είναι αντιστρόφως ανάλογα. Το πρόβλημα

μπορεί να λυθεί με πίνακα ποσών και τιμών.
Αριθμός 12 18 12 + 6 = 18
στρατιωτών
Αριθμός ημερών 36 χ
Σχηματίζω την εξίσωση των
ίσων γινομένων…
18 . χ = 12 . 36 άρα 18 . χ = 432
άρα χ = 432 : 18 άρα χ = 24
Η ομάδα των στρατιωτών θα περάσει 24 ημέρες με τα υπάρχοντα τρόφιμα.
http://blogs.sch.gr/chrysantor/
Μια ομάδα στρατιωτών από 12 άντρες έχει τρόφιμα
για 36 ημέρες. Στην ομάδα των στρατιωτών ήρθαν
ακόμη 6 νεοσύλλεκτοι. Πόσες ημέρες θα καταφέρει
τελικά να περάσει η ομάδα με τα τρόφιμα ;
ΛΥΣΗ: Τα ποσά είναι αντιστρόφως ανάλογα. Το πρόβλημα

μπορεί να λυθεί με αναγωγή στη μονάδα…
12 + 6 = 18
Οι 12 στρατιώτες μπορούν να περάσουν με τα τρόφιμα 36 ημέρες

Ο ένας στρατιώτης μπορεί να περάσει (36 . 12 ) 432 ημέρες
Οι 18 στρατιώτες μπορούν να περάσουν (432 : 18) 24 ημέρες

Μια ομάδα στρατιωτών από 12 άντρες έχει τρόφιμα για 36 ημέρες. Στην
ομάδα των στρατιωτών ήρθαν ακόμη 6 νεοσύλλεκτοι. Πόσες ημέρες θα
καταφέρει τελικά να περάσει η ομάδα με τα τρόφιμα ;
Τα ποσά είναι αντιστρόφως ανάλογα. Το πρόβλημα
ΛΥΣΗ: μπορεί να λυθεί με απλή μέθοδο των τριών…
12 + 6 = 18
Οι 12 στρατιώτες μπορούν να περάσουν 36 ημέρες

Οι 18 στρατιώτες μπορούν να περάσουν χ ημέρες
36 . 12
χ = 36 .
12 432 ΔΕΝ
= = = 24 ΑΝΤΙΣΤΡΕΦΩ
18 18 18 ΤΟ ΚΛΑΣΜΑ!!!

Ενότητα 3 Λόγοι και Αναλογίες Αντιστρόφως Ανάλογα Ποσά
Προβλήματα
1. Ένα συνεργείο εργατών, όταν εργάζεται 6 ώρες την ημέρα, ασφαλτοστρώνει ένα
δρόμο σε 10 ημέρες. Πόσες ώρες πρέπει να εργάζεται την ημέρα για να
ασφαλτοστρώσει τον ίδιο δρόμο σε 8 ημέρες;
2. 18 εργάτες τελειώνουν ένα έργο σε 14 ημέρες. Σε πόσες ημέρες θα τελειώσουν το

ίδιο έργο 12 εργάτες;
3. Ένα αυτοκίνητο με ταχύτητα 72 χμ. την ώρα χρειάζεται 7 ½ ώρες για να μεταβεί
από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη. Πόσες ώρες θα χρειαστεί για την ίδια διαδρομή, αν
τρέχει με ταχύτητα 80 χμ. την ώρα;
4. Δυο οικόπεδα σχήματος ορθογωνίου παραλληλογράμμου έχουν το ίδιο εμβαδόν.

Το ένα έχει μήκος 18,5μ. και πλάτος 10μ. Το άλλο έχει μήκος 20 μ. Πόσο είναι το
πλάτος του;
5. Οι 6 εργάτες τελειώνουν ένα έργο σε 8 ημέρες. Οι 4 εργάτες σε πόσες μέρες θα

τελειώσουν το ίδιο έργο;
6. Ένας κτηνοτρόφος με τις ζωοτροφές που αποθήκευσε μπορεί να ταΐσει τα 75

πρόβαρα του για 40 ημέρες. Πούλησε όμως 25 πρόβατα. Για όσες ημέρες θα
επαρκέσουν οι ζωοτροφές;
7. Σε μια κατασκήνωση 120 παιδιά έχουν τροφές για 30 ημέρες. Αν τα παιδιά ήταν
90, πόσες ημέρες θα περνούσαν με τις ίδιες τροφές;
8. Το πλήρωμα ενός πλοίου, αποτελούμενο από 40 άντρες, έχει τρόφιμα για 6 ημέρες.
Αν φύγουν 10 άνδρες, πόσες ημέρες θα περάσουν οι υπόλοιποι με τα ίδια τρόφιμα;
9. Στην αποθήκη μιας κατασκήνωσης υπάρχει μέλι που επαρκεί για 1 μήνα και 10
1
ημέρες, αν η ημερήσια κατανάλωση είναι 2 κιλά. Πόσο πρέπει να μειωθεί η
4
ημερήσια κατανάλωση για να επαρκέσει το μέλι για 2 μήνες;
10. Ένα συνεργείο που αποτελούνταν από 160 εργάτες είχε τρόφιμα για 20 ημέρες.
Ύστερα από 3 ημέρες στο συνεργείο προστέθηκαν άλλοι 40 εργάτες, που είχαν μαζί
τους τρόφιμα για 2 ημέρες. Πόσες ημέρες θα περάσουν όλοι μαζί με τρόφιμα που
διαθέτουν;
Λύσεις
3
1. 7,5 ώρες 2. 21 ημέρες 3. 6 ώρες και της ώρας 4. 9,25 μέτρα 5. 12 ημέρες
4
3
6. 60 ημέρες 7. 40 ημέρες 8. 8 ημέρες 9. 0,750 κιλά ή κιλά 10. 12 ημέρες
4
Πώς λύνουμε προβλήματα με ποσά αντιστρόφως ανάλογα
Οι 10 εργάτες τελειώνουν ένα έργο σε 20 ημέρες. Σε πόσες ημέρες θα

τελειώσουν το ίδιο έργο οι 5 εργάτες;
Οι διπλάσιοι εργάτες θα τελειώσουν το έργο στις μισές ημέρες. Οι μισοί

εργάτες θα τελειώσουν το έργο σε διπλάσιες ημέρες.
Συνεπώς, τα ποσά ημέρες κι εργάτες είναι αντιστρόφως ανάλογα.
1ος τρόπος: Με πινακάκι
Εργάτες 10 5
Ημέρες 20 Χ
Στα αντιστρόφως ανάλογα ποσά τα αντίστοιχα γινόμενα είναι ίσα. Συνεπώς:
5 . Χ = 10 . 20
5 . Χ = 200
Χ = 200 : 5
Χ = 40
2ος τρόπος: Με αναγωγή στη μονάδα
Οι 10 εργάτες τελειώνουν σε 20 ημέρες
Ο 1 εργάτης θα τελειώνει σε 20 . 10 = 200 ημέρες (ο 1 εργάτης θα

τελειώσει σε 10 φορές περισσότερες ημέρες. Στα αντιστρόφως ανάλογα ποσά
για να βρούμε την τιμή της 1 μονάδας, κάνουμε πολλαπλασιασμό)
Οι 5 εργάτες θα τελειώσουν σε 200 : 5 = 40 ημέρες (Οι 5 εργάτες θα

τελειώσουν σε 5 φορές λιγότερες ημέρες απ’ ότι ο 1 εργάτης. Στα
αντιστρόφως ανάλογα ποσά για να βρούμε την τιμή των πολλών μονάδων,
κάνουμε διαίρεση )
3ος τρόπος: Με τη μέθοδο των τριών
10 εργάτες σε 20 ημέρες
5 Χ;
Για να βρούμε την τιμή του Χ με τη μέθοδο των τριών στα αντιστρόφως
ανάλογα ποσά, πολλαπλασιάζουμε τον αριθμό που βρίσκεται πάνω από το Χ
με το κλάσμα των δύο άλλων αριθμών όπως είναι
10 200
Χ = 20 . ⇒ Χ= ⇒ Χ = 40
5 5
Η απλή μέθοδος των τριών
στα ανάλογα ποσά

• Για τη λύση προβλημάτων αναλογιών
υπάρχει και τρίτη μέθοδος, (εκτός από
την αναγωγή στη μονάδα και τον πίνακα
αναλογίας) που ονομάζεται απλή μέθοδος
των τριών.
• Για να υπολογίσουμε την άγνωστη τιμή σε
προβλήματα ανάλογων ποσών
ακολουθούμε τα εξής τρία βήματα:

• 1ο βήμα: Κάνουμε κατάταξη, τοποθετώντας
του ίδιου είδους το ένα κάτω από το άλλο.
• 2ο βήμα: Εξετάζουμε αν τα ποσά είναι
ανάλογα.
• 3ο βήμα: Βρίσκουμε τη λύση
πολλαπλασιάζοντας τον αριθμό που είναι
πάνω από το χ επί το κλάσμα των άλλων
δυο αριθμών αντεστραμμένο .

Ποσά ανάλογα
Γνωστή αναλογία α β
Ζητούμενη αναλογία γ χ
χ=β*γ
α

• Τρεις φίλοι έφαγαν 4 πίτσες και
πλήρωσαν 32 €.΄Αν έτρωγαν 5 πίτσες
πόσα χρήματα θα πλήρωναν;
πίτσες €
4 32 ποσά ανάλογα
5 χ
χ = 32 * 5  χ = 160  χ = 40 €
4 4
Η απλή μέθοδος των τριών στα
αντιστρόφως ανάλογα ποσά

• Η απλή μέθοδος των τριών μπορεί να
χρησιμοποιηθεί και για τη λύση
προβλημάτων με αντιστρόφως ανάλογα
ποσά.
• Για να υπολογίσουμε την άγνωστη τιμή σε
προβλήματα αντιστρόφως ανάλογων
ποσών ακολουθούμε τα εξής τρία βήματα:

• 1ο βήμα: Κάνουμε κατάταξη, τοποθετώντας
του ίδιου είδους το ένα κάτω από το άλλο.
• 2ο βήμα: Εξετάζουμε αν τα ποσά είναι
αντιστρόφως ανάλογα.
• 3ο βήμα: Βρίσκουμε τη λύση
πολλαπλασιάζοντας τον αριθμό που είναι
πάνω από το χ επί το κλάσμα των άλλων
δυο αριθμών (όχι αντεστραμμένο)

Ποσά αντιστρόφως ανάλογα
Γνωστή αναλογία α β
Ζητούμενη αναλογία γ χ
χ=β*α
γ

• Δυο βρύσες γεμίζουν μια δεξαμενή σε 18
ώρες. Πόσες βρύσες θα γεμίσουν τη
δεξαμενή σε 9 ώρες;
ώρες βρύσες
18 2 αντιστρόφως ανάλογα ποσά
9 χ
χ = 2 * 18  χ = 36  χ = 4 βρύσες
9 9
Σχ. Έτος: 2012 – 13
Μαθηματικά ΣΤ΄: ¨Εκτιμώ το ποσοστό¨
Στον Γιώργο και στην Μαρία τους αρέσει πολύ το άθλημα της τοξοβολίας. Μια μέρα
πριν τους αγώνες, έφεραν τα εξής αποτελέσματα. Η Μαρία σε 20 προσπάθειες πέτυχε
τον στόχο 15 φορές και ο Γιώργος σε 25 προσπάθειες πέτυχε τον στόχο 18 φορές. Ο
Γιώργος είπε τότε στην Μαρία πως αν έχει την ίδια ευστοχία αύριο στους αγώνες
σίγουρα θα την κερδίσει.
Συμφωνείτε με τον Γιώργο;
Με την πρώτη ματιά κάποιος θα συμφωνούσε με τον Γιώργο,
αφού είχε πετύχει τον στόχο 3 φορές περισσότερες από την
Μαρία.
Η Μαρία έκανε 20 προσπάθειες και ο Γιώργος 25.
επιτυχιών προσπάθειες
15 18
Μαρία Γιώργος
20 25
ποσοστό
παρονομαστές
ποσοστά
100 100
15 5 75
75 00 Η Μαρία λοιπόν έχει μεγαλύτερο
20 5 100 ποσοστό στα 100 επιτυχίας από τον
Γιώργο.
Αν έκανε 100 προσπάθειες με την ίδια
18 4 72 0
72 0 ευστοχία, θα χτυπούσε τον στόχο 75
φορές, ενώ ο Γιώργος 72.
25 4 100
ποσοστό
75 Μέρος Για μικρό μέρος ενός μεγάλου ποσού χρησιμοποιούμε

κλάσμα με παρονομαστή το 1.000 και το λέμε ποσοστό
στα χίλια ‰.
100 Όλο το ποσό
Να πείτε τι σημαίνει:
Στις εξετάσεις πέτυχε το 75% των μαθητών.
Οι μισθοί έχουν μειωθεί 35% φέτος.
Το πρόβλημα το έλυσε το 100% των μαθητών.
Οι ελιές φέτος είχαν απόδοση σε λάδι 12%.
Στις εκλογές ψήφισε το 65% των ψηφοφόρων.
Οι πωλήσεις αυτοκινήτων μειώθηκαν κατά 35%.
Ο πληθυσμός την τελευταία δεκαετία είχε αύξηση 3%.
Οι εξαγωγές το τελευταίο τρίμηνο αυξήθηκαν 8%
Να γράψετε με ποσοστό στα εκατό (%)
Τα 9/10 του βάρους του αίματός μας είναι νερό.
Τα 3/4 της επιφάνειας της γης σκεπάζονται από θάλασσα.
Τα 2/5 ενός δρόμου έχουν άσφαλτο .
Τα 12/20 του βουνού έχουν χαρακτηριστεί καταφύγιο άγριων ζώων.
Το 1/50 του βάρους της πατάτας είναι λευκώματα.
Το 1/5 του όγκου του ατμοσφαιρικού αέρα είναι οξυγόνο.
Λύνω προβλήματα με ποσοστά:
Βρίσκω την τελική τιμή

• Όταν ένα ποσό (αρχική τιμή) μεταβάλλεται
κατά ένα ποσοστό, για να βρούμε τη νέα του
τιμή (τελική τιμή):
• Υπολογίζουμε πρώτα το μέρος του ποσού
που αντιστοιχεί στο ποσοστό (αύξηση ή
μείωση της αρχικής τιμής)
• Προσθέτουμε ή αφαιρούμε το μέρος αυτό
στην αρχική τιμή, ανάλογα αν η μεταβολή
είναι αύξηση ή μείωση και βρίσκουμε την
τελική τιμή
ποσοστό = αρχική * ποσοστό %

τιμής τιμή
αρχική (+-) ποσοστό = τελική

τιμή τιμής τιμή

• Πόσος θα γίνει ένας μισθός 1.000 €, αν
αυξηθεί κατά 3% ;
α) η αύξηση είναι: 1.000 * 0,03 ή
1.000 * 3 = 30 €
100
β) η τελική τιμή είναι: 1.000 + 30 = 1.030 €

• Πόσο θα πουληθεί ένα ρολόι αξίας 250 €,
αν γίνει έκπτωση 12% ;
α) η έκπτωση είναι: 250 * 0,12 ή
250 * 12 = 30 €
100
β) η τελική τιμή είναι: 250 – 30 = 220 €

• Στα ποσοστά, τα ποσά είναι πάντα
ανάλογα μεταξύ τους (πχ αν διπλασιαστεί
το ποσοστό μιας έκπτωσης, διπλασιάζεται
και το ποσό της έκπτωσης).
• Μπορούμε, λοιπόν, για να λύσουμε τα
προβλήματα των ποσοστών, να
χρησιμοποιούμε, όποια από τις τρεις
μεθόδους λύσης προβλημάτων ποσοστών
(αναγωγή στη μονάδα, πίνακα αναλογίας,
απλή μέθοδο των τριών) θέλουμε.
Σύντομος τρόπος
• Αφού η αρχική τιμή είναι το 100% του

ποσού, για να βρω την τελική τιμή,
πολλαπλασιάζω την αρχική τιμή με το
ποσοστό 100% αυξημένο ή μειωμένο
ανάλογα με τη μεταβολή του ποσοστού

• Πόσος θα γίνει ένας μισθός 1.000 €, αν
αυξηθεί κατά 3%; 100% + 3% = 103%
1.000 * 1,03 ή
1.000 * 103 = 1.030 €
100
• Πόσο θα πουληθεί ένα ρολόι αξίας 250 €,
αν γίνει έκπτωση 12%; 100% – 12% = 88%
250 * 0,88 ή
250 * 88 = 220 €
100

Βρίσκω την αρχική τιμή

Βρίσκω την αρχική τιμή ενός ποσού
• Όταν το ζητούμενο σ’ ένα πρόβλημα με
ποσοστά είναι η αρχική τιμή, για να την
υπολογίσουμε αρκεί να γνωρίζουμε το
ποσοστό % και μια τιμή ακόμα.
• Σχηματίζουμε αναλογία, προσέχοντας
ποια ποσά μάς δίνονται και ποια ποσά
πρέπει να βρούμε.
• Δεν είναι απαραίτητο να υπολογίζουμε την
τιμή που δεν χρειάζεται.

όταν γνωρίζω το ποσοστό και την
• Σχηματίζω αναλογία
• Το ένα μου ποσό είναι η αρχική τιμή, που
σε ποσοστό είναι το 100%
• Το άλλο μου ποσό είναι η τελική τιμή,
οπότε πρέπει να υπολογίσω το ποσοστό
της επί τοις %, προσθέτοντας ή
αφαιρώντας στο 100% το ποσοστό που
ήδη γνωρίζω

Γνωρίζω το ποσοστό και την τελική
τιμή - Παράδειγμα
• Μια φόρμα γυμναστικής στην οποία έγινε έκπτωση
20%, πουλήθηκε 64 €. Ποια η τιμή της πριν την
έκπτωση;
Αν η φόρμα στοίχιζε 100 €, θα πουλιόταν 80 €.
Με πίνακα: Αρχική τιμή 100 χ
Τελική τιμή 80 64
Η εξίσωση είναι:
80 * χ = 64 * 100  80 * χ = 6.400 
Χ = 6.400 : 80  χ = 80 €

όταν γνωρίζω το ποσοστό% και την
τιμή που αυτό το ποσοστό
αντιπροσωπεύει
• Το ένα μου ποσό είναι η αρχική τιμή, που σε
ποσοστό είναι το 100%
• Το άλλο μου ποσό είναι το ποσοστό, που
γνωρίζω και το επί τοις % και την αξία του
• Παρατηρούμε ότι τελική τιμή δεν υπάρχει
και άρα δεν μας ενδιαφέρει
Γνωρίζω το ποσοστό% και την τιμή
που αυτό το ποσοστό αντιπροσωπεύει -
• Σε μια φόρμα γυμναστικής έγινε έκπτωση 20%.
Η έκπτωση ήταν 15 €. Πόσο κόστιζε πριν την
έκπτωση;
Αρχική τιμή 100 χ
Με πίνακα:
ποσοστό 20 15
20 * χ = 15 * 100  20 * χ = 1.500 
χ = 1.500 : 20  χ = 75 €
Η τελική τιμή δεν μας ενδιαφέρει.

Βρίσκω την τελική τιμή ενός ποσού
όταν γνωρίζω το ποσοστό% και την
τιμή που αυτό το ποσοστό
αντιπροσωπεύει
• Το ένα μου ποσό είναι η τελική τιμή, οπότε
πρέπει να υπολογίσω το ποσοστό της επί
τοις %, προσθέτοντας ή αφαιρώντας στο
100% το ποσοστό που ήδη γνωρίζω
• Το άλλο μου ποσό είναι το ποσοστό, που
γνωρίζω και το επί τοις % και την αξία του
Γνωρίζω το ποσοστό% και την τιμή
που αυτό το ποσοστό αντιπροσωπεύει -
• Μια σύνταξη πήρε αύξηση 5%, δηλαδή 21 €. Πόση
ήταν η σύνταξη με την αύξηση;
Αν η σύνταξη ήταν 100 €, τώρα θα ήταν 105 €.
Με πίνακα: αύξηση 5 21
Τελική τιμή 105 χ
5 * χ = 21 * 105  5 * χ = 2.205 
Χ = 2.205 : 5  χ = 441 €
Η αρχική τιμή δεν μας ενδιαφέρει. Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

Γενική μέθοδος σχηματισμού
πινάκων
• ΠΡΟΣΟΧΗ: Πρέπει να κατανοούμε τι δεδομένα
μας δίνει το πρόβλημα και τι μας ζητάει πριν
αρχίσουμε τη λύση του.
• Υπάρχει ένας πίνακας που καλύπτει όλες τις
περιπτώσεις: Αρχική τιμή 100
ποσοστό
Τελική τιμή 100+ -το
ποσοστό
Αφού συμπληρώσουμε τη δεξιά στήλη με το γνωστό
αριθμό και το χ, διαγράφουμε τη μια από τις 3
γραμμές που μας είναι άχρηστη
Βρίσκω το ποσοστό στα εκατό (%)

Βρίσκω το ποσοστό στα εκατό (%)
• Το ποσοστό υπολογίζεται πάντα στην
αρχική τιμή και ποτέ στην τελική.
• Όταν το ζητούμενο σε ένα πρόβλημα είναι
το ποσοστό %, δηλαδή το ποσοστό σε
αρχική τιμή 100, για να το λύσουμε πρέπει
να ξέρουμε την αρχική τιμή και την
αύξηση ή μείωση στην αρχική τιμή.

Γνωρίζω την αρχική τιμή και το
ποσοστό στην αρχική τιμή
Ένα φόρεμα των 120 €, πουλήθηκε με έκπτωση 18 €.
Πόσο ήταν το ποσοστό % της έκπτωσης;
Έκπτωση = 18 = χ
Αρχική τιμή 120 100
120 * χ = 18 * 100  120 * χ = 1.800 
Χ = 1.800 : 120  χ = 15
Το ποσοστό έκπτωσης ήταν 15% Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος
Γνωρίζω την αρχική τιμή και την
• Αφαιρώ πρώτα την αρχική με την τελική
τιμή, υπολογίζοντας τη μεταβολή, η οποία
αντιστοιχεί στο ποσοστό, και στη συνέχεια
κατασκευάζω πίνακα ή σχηματίζω
αναλογία με την αρχική τιμή και το
ποσοστό.
• Από τον πίνακα σχηματίζω εξίσωση
«χιαστί» και τη λύνω.

• Ένας έμπορος αύξησε την τιμή ενός
προϊόντος από 140 € σε 147 €. Πόσο %
ήταν η αύξηση που έκανε;
147 – 140 = 7 € ήταν η αύξηση του προϊόντος
Οπότε: αρχική τιμή = 140 = 100
αύξηση 7 χ
140 * χ = 7 * 100  140 * χ = 700 
χ = 700 : 140  χ = 5
Η αύξηση που έκανε ήταν 5%.
Γνωρίζω την τελική τιμή
• Αν γνωρίζω την τελική τιμή και δεν μου
είναι γνωστή η αρχική τιμή ή το ποσοστό
αύξησης ή μείωσης στην αρχική τιμή, τότε
υπολογίζω πρώτα αυτό που δεν γνωρίζω
και μετά συνεχίζω για να βρω το ποσοστό
στα εκατό (%).

• Σε μια ορεινή κοινότητα ο πληθυσμός στο
τέλος της χρονιάς ήταν 829 κάτοικοι. Κατά τη
διάρκεια της χρονιάς είχαν 8 γεννήσεις και 19
θανάτους. Ποιο είναι το ποσοστό % μείωσης
του πληθυσμού της κοινότητας;
19-8= 11 θάνατοι , 829+11= 840 (αρχική τιμή)
Οπότε: αρχική τιμή = 840 = 100
ποσοστό 11 χ Συνεπώς:
840*χ = 11*100  840*χ = 1.100 
χ = 1.100 : 840  χ = 1,31
Το ποσοστό μείωσης είναι 1,31% Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος
Χρυσοί κανόνες
• Η τιμή ενός ποσού στην οποία υπολογίζεται το
ποσοστό, για ένα πρόβλημα ποσοστών, λέγεται αρχική
τιμή (ακόμη κι αν είναι η τιμή πώλησης του προϊόντος)
• Τα ποσά στα ποσοστά είναι πάντα ανάλογα.
• Τα προβλήματα ποσοστών λύνονται με τις μεθόδους
λύσεις των ανάλογων ποσών (αναγωγή στη μονάδα,
αναλογία, απλή μέθοδο των τριών)
• Επειδή υπάρχει πάντα η τιμή 100, γνωρίζοντας δύο
τιμές, μπορούμε να βρούμε τις άλλες δυο, αρκεί να
προσέξουμε στην κατάταξη
• Μπορεί να χρειάζεται νοερή πράξη στα 100.

Μαθηματικά ΣΤ΄ Δημοτικού Φροντιστήριο "Η Ευθεία της Γνώσης"
http://www.eytheia.blogspot.com/ Αγγέλης Αλέξανδρος


























ÌÁÈÇÌÁÔÉÊÁ
ÃÉÁ ÔÇÍ ÓÔ’ ÔÁÎÇ ÄÇÌÏÔÉÊÏÕ
Áðáãïñåýåôáé ç áíáðáñáãùãÞ ôïõ ðáñüíôïò Ðåñéå÷üìåíá:

âéâëßïõ ìå ïðïéïíäÞðïôå ôñüðï, ÷ùñßò ôçí
Ýããñáöç Üäåéá ôïõ åêäüôç.
22. Óýãêñéóç - äéÜôáîç êëáóìÜôùí .................................... óåë.147
Äéåýèõíóç åêðáéäåõôéêÞò óåéñÜò:
ÆÕÑÌÐÁÓ ÁÍÄÑÅÁÓ
23. ÐñïâëÞìáôá ìå ðñüóèåóç êáé áöáßñåóç
Õðåýèõíïé Ýêäïóçò: êëáóìÜôùí ................................................................... óåë.152
ÖÅÔÓÇÓ ÃÅÙÑÃÉÏÓ
ÂÏÕÄÏÕÑÇÓ ÓÔÁÕÑÏÓ
ÄÅÌÅÑÏÕÔÇ ÁÉÊÁÔÅÑÉÍÇ 24. ÐñïâëÞìáôá ìå ðïëëáðëáóéáóìü êáé äéáßñåóç
ÓõíôáêôéêÞ ïìÜäá: êëáóìÜôùí ................................................................... óåë.157
ÁËÁÌÁÍÇ ÃÅÙÑÃÉÁ
ÂÏÕÄÏÕÑÇÓ ÓÔÁÕÑÏÓ 25. Ç Ýííïéá ôçò ìåôáâëçôÞò .............................................. óåë.161
ÃÅÑÏÍÔÏÐÏÕËÏÓ ÓÔÅÖÁÍÏÓ
ÄÅÌÅÑÏÕÔÇ ÁÉÊÁÔÅÑÉÍÇ 26. Åîéóþóåéò óôéò ïðïßåò ï Üãíùóôïò åßíáé ðñïóèåôÝïò .... óåë.163
ÌÏÉÑÁÓ ÐÁÍÁÃÉÙÔÇÓ
ÌÏÕÓÏÕËÇÓ ÉÙÁÍÍÇÓ
ÏÑÓÏÐÏÕËÏÓ ÉÙÁÍÍÇÓ 27. Åîéóþóåéò óôéò ïðïßåò ï Üãíùóôïò
ÐËÏÕÌÁÊÇÓ ÊÙÍÓÔÁÍÔÉÍÏÓ åßíáé ìåéùôÝïò Þ áöáéñåôÝïò ......................................... óåë.167
×ÁÍÉÙÔÇ ÉÙÁÍÍÁ
28. Åîéóþóåéò óôéò ïðïßåò ï Üãíùóôïò
Êáëëéôå÷íéêÞ äéåýèõíóç:
FORWARD CREATIVE BUREAU åßíáé ðáñÜãïíôáò ãéíïìÝíïõ ......................................... óåë.171
210 9585645
DTP - ÃñáöéêÜ:
29. Åîéóþóåéò óôéò ïðïßåò ï Üãíùóôïò
ÔÓÅËÉÊÈÅÏ×ÁÑÉÄÏÕ ÖÙÔÅÉÍÇ åßíáé äéáéñåôÝïò Þ äéáéñÝôçò ........................................... óåë.174
ÅéêïíïãñÜöçóç:
ÊÁËÁÍÔÙÍÇÓ ÅËÅÕÈÅÑÉÏÓ 30. Ëüãïò äýï ìåãåèþí ..................................................... óåë.177
ÆÏÕËÁÊÇÓ ÅÌÌÁÍÏÕÇË
ÔÓÉÏÌÐÁÍÉÄÇÓ ÓÔÁÕÑÏÓ 31. Áðü ôïõò ëüãïõò óôéò áíáëïãßåò ................................. óåë.179
Copyright:
Ç. ÌáíéáôÝáò 32. Áíáëïãßåò ..................................................................... óåë.182
ÅêäïôéêÝò Åðé÷åéñÞóåéò Á.Å.
ÈçóÝùò 50, ÊáëëéèÝá 33. ÓôáèåñÜ êáé ìåôáâëçôÜ ðïóÜ ....................................... óåë.184
ôçë. 210 9546555
34. ÁíÜëïãá ðïóÜ .............................................................. óåë.186
22. Óýãêñéóç - äéÜôáîç êëáóìÜôùí
Óýãêñéóç êëáóìÜôùí
ÁíÜìåóá óå äýï ïìþíõìá êëÜóìáôá ìåãáëýôåñï åßíáé åêåßíï ðïõ Ý÷åé ôï ìåãáëýôåñï áñéèìç-
ôÞ.
Ãéá íá óõãêñßíïõìå åôåñþíõìá êëÜóìáôá, ôá ìåôáôñÝðïõìå ðñþôá óå ïìþíõìá. ÅéäéêÜ ãéá ôá
åôåñþíõìá êëÜóìáôá ðïõ Ý÷ïõí ôïí ßäéï áñéèìçôÞ, ìåãáëýôåñï åßíáé åêåßíï ìå ôï ìéêñüôåñï
ðáñïíïìáóôÞ.
Ôá åôåñþíõìá êëÜóìáôá ìðïñïýí íá ìåôáôñáðïýí óå éóïäýíáìá ôïõò ïìþíõìá, áí
ðïëëáðëáóéáóôïýí ïé üñïé ôïõò ìå ôïí êáôÜëëçëï áñéèìü.
ÅðåéäÞ ïé áñéèìçôÝò åßíáé ßóïé, ìåãáëýôåñï åßíáé ôï êëÜóìá ìå ôï ìéêñüôåñï ðáñï-

ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 1 íïìáóôÞ, Üñá äéáôÜóóïíôáé ùò åîÞò:
ôåôñ. åñãáóéþí â, óåë. 11
3 3 3 3 3 3 3 3 3
< < < < < < < <
30 25 16 10 7 5 4 3 2
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 2
ôåôñ. åñãáóéþí â, óåë. 11 Äçìéïõñãïýìå êëÜóìáôá ìå ôïí ßäéï áñéèìçôÞ ãéá íá ìðïñÝóïõìå íá ôá óõãêñß-
íïõìå.( áõôÜ ðïõ Ý÷ïõí ßäéï ðáñïíïìáóôÞ ìðïñïýìå íá ôá óõãêñßíïõìå Üìåóá.)
< < → 24 = 24 → 26 < 26 → 48 < 48

56 56 650 27 96 50
147
147
Óýãêñéóç - äéÜôáîç êëáóìÜôùí
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 3
2 1 3 14 12 4 49 9 13 89
, , , , , , ,
47 19 250 30 25 9 50 10 15 100
¸íá êëÜóìá åêöñÜæåé Ýíáí áñéè- ¸íá êëÜóìá åêöñÜæåé Ýíáí áñéèìü ¸íá êëÜóìá åêöñÜæåé Ýíáí áñéè-
ìü ðïõ åßíáé êïíôÜ óôï 0, áí ï ðïõ åßíáé êïíôÜ óôï 1/2, áí ï ìü ðïõ åßíáé êïíôÜ óôï 1, áí ï
áñéèìçôÞò ôïõ åßíáé ðïëý ìéêñü- áñéèìçôÞò ôïõ åßíáé ðåñßðïõ ßóïò ìå áñéèìçôÞò ôïõ åßíáé ðåñßðïõ ßóïò
ôåñïò áðü ôïí ðáñïíïìáóôÞ ôïõ. ôï ìéóü ôïõ ðáñïíïìáóôÞ ôïõ. ìå ôïí ðáñïíïìáóôÞ ôïõ.
ÁðÜíôçóç Ôá åôåñþíõìá êëÜóìáôá ôá ìåôáôñÝðù óå éóïäýíáìá ïìþíõìá, ðïëëáðëáóéÜæï-

Üóêçóçò 4
ôåôñ. åñãáóéþí â, óåë. 14 íôáò ôïõò üñïõò ôïõò ìå êáôÜëëçëï áñéèìü ãéá íá ìðïñÝóù íá ôá óõãêñßíù.
15 24 6
→ → → ÅÊÐ (12, 15, 10) = 60,
6 15 24
< <
60 60 60 60 60 60
25 8
→ → ÅÊÐ (4, 20, 5) = 20,
8
<
9
<
25
20 20 20 20 20
7 24 7 20 24
→ → ÅÊÐ (8, 56, 28) = 56, < <
56 56 56 56 56
148
148
Áðü ôá åôåñþíõìá êëÜóìáôá ðïõ Ý÷ïõí ôïí ßäéï áñéèìçôÞ, ìåãáëýôåñï åßíáé åêåßíï ìå
ÁðÜíôçóç
ðñïâëÞìáôïò 1
ôï ìéêñüôåñï ðáñïíïìáóôÞ.
4
Ðñïôéìþ ôá ôçò óïêïëÜôáò ãéáôß áíôéðñïóùðåýïõí ìåãáëýôåñï êïììÜôé, åêôüò
8
4
êáé áí ðñïóÝ÷ù ôç äéáôñïöÞ ìïõ, ïðüôå èá ðñïôéìÞóù ôá
10
ÁðÜíôçóç
Èá óõãêñßíù ôá äýï êëÜóìá- 3 2

> . To äåýôåñï ðáéäß.
ôá. ÁíÜìåóá óå äýï ïìþíõ- 5 5
ìá êëÜóìáôá ìåãáëýôåñï åß- Áí õðïèÝóïõìå üôé ÷ùñßæïõìå ôá ÷ñÞ-

íáé åêåßíï ðïõ Ý÷åé ôï ìåãá- ìáôá óå 5 ßóá ìÝñç, îüäåøå ôá 3 ìÝñç
ëýôåñï áñéèìçôÞ. åíþ ï 1ïò îüäåøå ôá 2 ìÝñç.
Ôï äåýôåñï ðáéäß îüäåøå ðåñéóóüôåñá ÷ñÞìáôá.
149
149
Èá âñù ôï Å.Ê.Ð. ôùí ðáñïíïìáóôþí ôùí ôñéþí êëáóìÜôùí . Êáôüðéí èá äéáéñÝóù

ÁðÜíôçóç
ðñïâëÞìáôïò 3 ôï Å.Ê.Ð. ìå êÜèå ðáñïíïìáóôÞ, ãéá íá âñù ìå ðïéïí áñéèìü èá ðñÝðåé íá ðïëëá-
ðëáóéÜóù ôïõò üñïõò ôïõ êÜèå êëÜóìáôïò.
ÐïëëáðëáóéÜæù ôïõò üñïõò ôïõ êÜèå êëÜóìáôïò ìå ôïí êáôÜëëçëï áñéèìü êáé
Ýôóé ìåôáôñÝðù ôá åôåñþíõìá êëÜóìáôá óå ïìþíõìá,ïðüôå ìðïñþ íá ôá óõãêñßíù.
ÅÊÐ (12,18,24)=72, Ð12=12, 24, 36, 48, 60, 72 , Ð18=18, 36, 54, 72 , Ð24=24, 48, 72
10 ⋅ 6 60 14 ⋅ 4 56 19 ⋅ 3 57
ÌåôáôñÝðù ôá êëÜóìáôá óå ïìþíõìá: = , = , =
12 ⋅ 6 72 18 ⋅ 4 72 24 ⋅ 3 72
60 57 56
¢ñá äéáôÜóóïíôáé ùò åîÞò: > >
72 72 72
Ôï ó÷ïëåßï Á åß÷å ôç ìåãáëýôåñç åðéôõ÷ßá.
¢óêçóç 1
Óå êÜðïéï ãõìíÜóéï ôçò ÁèÞíáò óôéò åîåôÜóåéò ôïõ Éïõíßïõ,ïé ìáèçôÝò
4
ðïõ Ýãñáøáí âáèìü ðÜíù áðü 12 Þôáí: ãéá ôçí 1ç ôÜîç ôá ôïõ
5
7
óõíüëïõ ôùí ìáèçôþí,ãéá ôçí 2ç ôÜîç ôá ôïõ óõíüëïõ ôùí ìáèçôþí
10
17
êáé ãéá ôçí 3ç ôÜîç ôá ôïõ óõíüëïõ ôùí ìáèçôþí. Óå ðïéÜ ôÜîç Þôáí
20
ïé ðåñéóóüôåñïé ìáèçôÝò ðïõ Ýãñáøáí ðÜíù áðü 12;
ëýóç
ÌåôáôñÝðù ôá êëÜóìáôá óå ïìþíõìá: Ïé ðåñéóóüôåñïé Þôáí
4 ⋅ 4 16 7 ⋅ 2 14 17 ⋅1 17 ïé ìáèçôÝò ôçò 3çò ôÜ-
= , = , =
5 ⋅ 4 20 10 ⋅ 2 20 20 ⋅1 20 îçò.
150
150
ÁðÜíôçóç
Èá ìåôáôñÝøù ôá åôåñþíõìá êëÜóìáôá óå

ïìþíõìá èá èåùñÞóù ôïí ðáñïíïìáóôÞ
ùò “üëï” êáé èá ìïéñÜóù ôçí “ðßôá” ìïõ óå
ôüóá ìÝñç üóá ìïõ ëÝåé ï ðáñïíïìáóôÞò.
Ï êÜèå áñéèìçôÞò èá ìïõ äåß÷íåé ôï ìÝñïò
ôïõ üëïõ.
1 2 2 4 6 2 2 1
= , = , = , =
5 10 5 10 30 10 20 10
ÁðÜíôçóç
äñáóôçñéüôçôáò
Ï óõããñáöÝáò åííïïýóå üôé, üóï ðåñéóóüôåñç áîßá íéþèåé êÜðïéïò üôé Ý÷åé, ôüóï ìéêñüôåñç áîßá
Ý÷åé óôçí ðñáãìáôéêüôçôá.
151
151
23. ÐñïâëÞìáôá ìå ðñüóèåóç êáé áöáßñåóç êëáóìÜôùí
Ãéá íá ðñïóèÝóïõìå Þ íá áöáéñÝóïõìå åôåñþíõìá êëÜóìáôá, ôá ìåôáôñÝðïõìå ðñþôá óå ïìþ-

íõìá.
ÐñïóèÝôïõìå ïìþíõìá êëÜóìáôá ðñïóèÝôïíôáò ôïõò áñéèìçôÝò ôïõò.
Áöáéñïýìå ïìþíõìá êëÜóìáôá áöáéñþíôáò ôïõò áñéèìçôÝò ôïõò.
¼ôáí ðñÝðåé íá ëýóù Ýíá ðñüâëçìá ðïõ Ý÷åé êëÜóìáôá Þ ìåéêôïýò áñéèìïýò:
ÅëÝã÷ù áí ïé áñéèìïß ôïõ ðñïâëÞìáôïò åßíáé óôçí ßäéá ìïñöÞ.
Áí äåí åßíáé óôçí ßäéá ìïñöÞ, ôïõò ìåôáôñÝðù óå áñéèìïýò ìéáò ìïñöÞò.
Áðïöáóßæù ðïéåò ðñÜîåéò ðñÝðåé íá êÜíù.
Åêôåëþ ôéò ðñÜîåéò êáé åëÝã÷ù ôï áðïôÝëåóìá
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 1 5 7 87 38 125 5
ôåôñ. åñãáóéþí â, óåë. 15 3 +1 = = + = = 5 µ. ή 5,21µ. περίπου
8 12 24 24 24 24
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 2
 18 21 22 7  2
= + + + −2 =
 24 24 24 24  6
68 56 68 − 56 12 1
= − = = =
24 24 24 24 2
152
152
ÐñïâëÞìáôá ìå ðñüóèåóç êáé áöáßñåóç êëáóìÜôùí
¢óêçóç 1
3 1 1
Ç Ìáñßá êïõâáëÜåé ôñåßò ôóÜíôåò ðïõ æõãßæïõí 2 ê. , ê. êáé ê.
4 3 6
áíôßóôïé÷á. Ðüóï âÜñïò ìåôáöÝñåé óõíïëéêÜ ç Ìáñßá;
ëýóç
¼ôáí ðñÝðåé íá ëýóù Ýíá ðñüâëçìá ìå êëÜóìáôá Þ ìåéêôïýò áñéèìïýò:
• ÅëÝã÷ù áí ïé áñéèìïß ôïõ ðñïâëÞìáôïò åßíáé óôçí ßäéá ìïñöÞ.
• Áí äåí åßíáé óôçí ßäéá ìïñöÞ, ôïõò ìåôáôñÝðù óå áñéèìïýò ìéáò ìïñöÞò.
• Áðïöáóßæù ðïéåò ðñÜîåéò ðñÝðåé íá êÜíù.
• Åêôåëþ ôéò ðñÜîåéò êáé åëÝã÷ù ôï áðïôÝëåóìá.
3 1 1 11 1 1 11 ⋅ 3 1 ⋅ 4 1 ⋅ 2 33 4 2 39
2 + + = + + = + + = + + =
4 3 6 4 3 6 4 ⋅ 3 3 ⋅ 4 6 ⋅ 2 12 12 12 12
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
ðñïâëÞìáôïò
Üóêçóçò 2 1 ÌåôáôñÝðù ðñþôá ôïí ìåéêôü óå êëÜóìá. ¸ðåéôá èá êÜíù ôçí ðñüóèåóç
ôåôñ.
ôåôñ. åñãáóéþí
åñãáóéþí â,
â, óåë.
óåë. 15
19
ôùí êëáóìÜôùí ãéá íá õðïëïãßóù ôï óõíïëéêü âÜñïò.
4 1 1 168 15 10 193 13
2 + + = + + = =3 êéëÜ
5 4 6 60 60 60 60 60
13
Ôï óõíïëéêü âÜñïò èá åßíáé 3 êéëÜ
60
153
153
¢óêçóç 1
2
Óå Ýíáí êéíçìáôïãñÜöï êáôÜ ôç äéÜñêåéá ðñïâïëÞò ìéÜò ôáéíßáò ôá ôùí
3
5 12
èåáôþí Þôáí ðáéäéÜ, ôá Üíäñåò êáé ôá ãõíáßêåò. Ïé ãõíáßêåò , ïé
6 15
Üíäñåò Þ ôá ðáéäéÜ Þôáí ðåñéóóüôåñïé;
ëýóç
Ïé áñéèìïß ôïõ ðñïâëÞìáôïò äåí åßíáé óôçí ßäéá ìïñöÞ. Èá ôïõò ìåôá-
ôñÝøù óå êëÜóìáôá ïìþíõìá, ìå ðáñïíïìáóôÞ ôï 15. ¸ðåéôá èá óõã-
êñßíù ôá êëÜóìáôá.
2 20 5 25 12 24
= παιδιά , = άντρες , = , γυναίκες
3 30 6 30 15 30
20 24 25
Ìå óýãêñéóç Ý÷ù: < <
30 30 30
¢ñá ðåñéóóüôåñïé åßíáé ïé Üíäñåò.
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 2 2
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 15
19 Ïé áñéèìïß ôïõ ðñïâëÞìáôïò äåí åßíáé óôçí ßäéá ìïñöÞ. Èá ôïõò ìåôáôñÝøù óå êëÜ-
óìáôá ïìþíõìá, ìå ðáñïíïìáóôÞ ôï 15. ¸ðåéôá èá óõãêñßíù ôá êëÜóìáôá.
2 6 1 5
= παιδιά , = άντρες
5 15 3 15
4 5 6
Ìå óýãêñéóç Ý÷ù: < <
15 15 15
Ðåñéóóüôåñá åßíáé ôá ðáéäéÜ.
154
154
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 2 3
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 16
19
1
42
42
1
1 4
3 12
12
4
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 2
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 16
19
155
155
Ðñüâëçìá 1
1
Ç Áëßêç Ýöáãå ôï áðï Ýíá ãëõêü. Ï áäåëöüò ôçò ï Êùíóôáíôßíïò
3
3
Ýöáãå ôá . Ðüóï ãëõêü áðÝìåéíå êáé ðïéüò Ýöáãå ôï ðåñéóóüôåñï;
5
Ïé áñéèìïß ôïõ ðñïâëÞìáôïò åßíáé

óôçí ßäéá ìïñöÞ.(üëïé êëÜóìáôá)
Áñêåß ëïéðüí íá ôïõò ðñïóèÝóïõ-
ìå ãéá íá äïýìå áí ôï êëÜóìá ðïõ

1 3 1⋅ 5 3 ⋅ 3 5 9 14
+ = + = + =
èá ðñïêýøåé èá Ý÷åé áñéèìçôÞ êáé 3 5 3 ⋅ 5 5 ⋅ 3 15 15 15
ðáñïíïìáóôÞ ßóïõò. Áí íáé, ôüôå èá 14 15 14 1
1− = − =
15 15 15 15
åßíáé ßóï ìå ôç ìïíÜäá, äçëáäÞ èá Ý÷ïõí öÜåé üëï ôï
ãëõêü. Áí ü÷é, èá áöáéñÝóïõìå áõôü ðïõ èá âñïýìå ÁðÜíôçóç: Ï Êùíóôáíôßíïò Ýöáãå ðå-
áðü ôï êëÜóìá "ìïíÜäá" ãéá íá âñïýìå ðüóï ãëõêü 1
ñéóóüôåñï. ¸ìåéíå ôï ôïõ ãëõêïý.
15
Ýìåéíå.
156
156
24. ÐñïâëÞìáôá ìå ðïëëáðëáóéáóìü êáé äéáßñåóç êëáóìÜôùí
Ðïëëáðëáóéáóìüò êáé äéáßñåóç êëáóìÜôùí

Ãéá íá ðïëëáðëáóéÜóïõìå êëÜóìáôá, ðïëëáðëáóéÜæïõìå áñéèìçôÞ ìå áñéèìçôÞ
êáé ðáñïíïìáóôÞ ìå ðáñïíïìáóôÞ.
Ãéá íá äéáéñÝóïõìå äýï êëÜóìáôá, áíôéóôñÝöïõìå ôïõò üñïõò ôïõ äåýôåñïõ êëÜ-
óìáôïò êáé êÜíïõìå ðïëëáðëáóéáóìü
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 1
Õðïëïãßæù ìéá áñéèìçôéêÞ ðáñÜóôáóç ðïõ Ý÷åé êëÜóìáôá Þ ìåéêôïýò áñéèìïýò:

• Åêôåëþ ôéò ðñÜîåéò áðü áñéóôåñÜ ðñïò ôá äåîéÜ, ìå ôç ãíùóôÞ óåéñÜ (ðñþôá äõíÜìåéò, ðïëëáðëá-
óéáóìïß, äéáéñÝóåéò êáé ìåôÜ ðñïóèÝóåéò, áöáéñÝóåéò).
Áí õðÜñ÷ïõí ðáñåíèÝóåéò, êÜíù ôéò ðñÜîåéò ðñþôá ìÝóá ó' áõôÝò ìå ôçí ßäéá óåéñÜ.
5 2 3 5⋅2 3 2 20 18 2 1
⋅ − ⋅2 = − ⋅ = − = =
4 3 8 4⋅3 8 1 24 24 24 12
157
157
ÐñïâëÞìáôá ìå ðïëëáðëáóéáóìü êáé äéáßñåóç êëáóìÜôùí
Õðïëïãßæù ìéá áñéèìçôéêÞ ðáñÜóôáóç ðïõ Ý÷åé êëÜóìáôá Þ ìåéêôïýò áñéèìïýò

• Åêôåëþ ôéò ðñÜîåéò áðü áñéóôåñÜ ðñïò ôá äåîéÜ, ìå ôç ãíùóôÞ óåéñÜ
(ðñþôá äõíÜìåéò, ðïëëáðëáóéáóìïß, äéáéñÝóåéò êáé ìåôÜ ðñïóèÝóåéò,
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 1 áöáéñÝóåéò).
Áí õðÜñ÷ïõí ðáñåíèÝóåéò, êÜíù ôéò ðñÜîåéò ðñþôá ìÝóá ó' áõôÝò ìå
ôçí ßäéá óåéñÜ.
• ÌåôáôñÝðù ôïõò áñéèìïýò, óå üðïéá ìïñöÞ ÷ñåéÜæåôáé ãéá íá êÜíù ðñÜîåéò.
5 2 3 5⋅2 3 2 20 18 2 1
⋅ − ⋅2 = − ⋅ = − = =
4 3 8 4⋅3 8 1 24 24 24 12
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 2
Õðïëïãßæù ìéá áñéèìçôéêÞ ðáñÜóôáóç ðïõ Ý÷åé êëÜóìáôá Þ ìåéêôïýò áñéèìïýò

• Åêôåëþ ôéò ðñÜîåéò áðü áñéóôåñÜ ðñïò ôá äåîéÜ, ìå ôç ãíùóôÞ
óåéñÜ (ðñþôá äõíÜìåéò, ðïëëáðëáóéáóìïß, äéáéñÝóåéò êáé ìåôÜ
ðñïóèÝóåéò, áöáéñÝóåéò).
Áí õðÜñ÷ïõí ðáñåíèÝóåéò, êÜíù ôéò ðñÜîåéò ðñþôá ìÝóá ó' áõôÝò
ìå ôçí ßäéá óåéñÜ.
• ÌåôáôñÝðù ôïõò áñéèìïýò, óå üðïéá ìïñöÞ ÷ñåéÜæåôáé ãéá íá êÜíù ðñÜîåéò.
 1 4  1  4  25 4 8 
 5 ⋅ + 0,4 +  :  2 − 1  = : 2 −  =  + + : =
 2 5  3  3  10 10 10 
37  6 4  37 2 37 3 111 11
= : − = : = ⋅ = = 5⋅
10  3 3  10 3 10 2 20 20
158
158
ÁðÜíôçóç
ðñïâëÞìáôïò 1 ÓêÝöôïìáé üôé óôï ïñèïãþíéï Ôï åìâáäüí ôïõ ïñèïãùíßïõ èá åß-
íáé:
ôï åìâáäüí åßíáé: Å=á ·â.
1 5 5
⋅ = ôåôñáã. ìÝôñá
3 8 24
5
Ôï åìâáäüí åßíáé ôåôñáãùíéêÜ ìÝôñá.
24
ÁðÜíôçóç Ãéá íá äéáéñÝóïõìå äýï êëÜóìá- 2 1 128 13

ðñïâëÞìáôïò 2 16 :3 = : =
ôåôñ. åñãáóéþí â, óåë. 17 ôá, áíôéóôñÝöïõìå ôïõò üñïõò 8 4 8 4
ôïõ äåýôåñïõ êëÜóìáôïò êáé êÜ- 128 4 512
= ⋅ = =5
íïõìå ðïëëáðëáóéáóìü. 8 13 104
ÁðÜíôçóç
2
Óôá ðáéäéÜ ôïõ Ýäùóå ôá ôïõ ðïóïý ðïõ êÝñäéóå óôï ëá÷åßï, Üñá êÜèå ðáéäß ðÞñå:
ôåôñ. åñãáóéþí â, óåë. 17 3
2 2 2 1
:3= ôïõ ðïóïý. Ôá ôïõ ðïóïý åßíáé 1.800 . Õðïëïãßæù ðüóï åßíáé ôï ôùí
3 9 3 3
1.800 êáé Ýðåéôá èá õðïëïãßóù ðüóï åßíáé üëï ôï ðïóü.
1
Ôï ôïõ ðïóïý åßíáé: 1.800 : 2 = 900€
3
üëï ôï ðïóü: 900 ⋅ 3 = 2.700€
159
159
á. ¼ëïé ïé ÷þñïé åßíáé 20. ¢ñá ôï Å.Ê.Ð.(4,10,20,4,20)=20

1 5 3 6
ÁðÜíôçóç ¢ñá: ôá = êáé ôá =
4 20 10 10
â. ¼ëá ôá æþá åßíáé 50, Üñá:

20 2 15 3
Ïé ìáúìïýäåò áðïôåëïýí ôá = , ôá ðôçíÜ ôá = ,
50 5 20 10
10 1 5 1
ïé êáìçëïðÜñäáëåéò ôá = êáé ïé åëÝöáíôåò ôá = .
50 5 50 10
ã. ÅðåéäÞ êÜèå óôÞëç Ý÷åé 10 êïõôÜêéá èá öôéÜîù üëá ôá êëÜóìáôá ìå ðáñïíïìáóôÞ ôï 10

þóôå ï áñéèìçôÞò ôïõò íá ìïõ äåßîåé ðüóá êïõôÜêéá ðñÝðåé íá æùãñáößóù.
¢ñá: Κ = 1 = 2 , Μ = 2 = 4
5 10 5 10
160
160
25. Ç Ýííïéá ôçò ìåôáâëçôÞò
¢ãíùóôïò / ÌåôáâëçôÞ
Ôï ãñÜììá Þ ôï óýìâïëï ðïõ ÷ñçóéìïðïéåßôáé óå ìéá áñéèìçôéêÞ ðáñÜóôáóç óôç èÝóç
ìéáò Üãíùóôçò Þ ìåôáâáëëüìåíçò ôéìÞò ëÝãåôáé ìåôáâëçôÞ.
ÏðïéïäÞðïôå ãñÜììá (Þ óýìâïëï) ìðïñåß íá ÷ñçóéìïðïéçèåß ùò ìåôáâëçôÞ êáé ìéá
ìåôáâëçôÞ ìðïñåß íá ÷ñçóéìïðïéçèåß óôç èÝóç ïðïéïõäÞðïôå áñéèìïý. Ãéá íá
åêöñÜóïõìå ìéá öñÜóç ìå áñéèìçôéêÞ ðáñÜóôáóç áêïëïõèïýìå ôñßá âÞìáôá:
1. Ðñïóäéïñßæïõìå ôçí Üãíùóôç ðïóüôçôá.
2. ÅðéëÝãïõìå ìéá ìåôáâëçôÞ ãéá ôçí Üãíùóôç ðïóüôçôá.
3. Ðñïóäéïñßæïõìå ôéò ðñÜîåéò áíÜìåóá óôïõò áñéèìïýò êáé ôç ìåôáâëçôÞ.
¢óêçóç 1
ÃñÜøå ôéò ðáñáêÜôù ðñïôÜóåéò ÷ñçóéìïðïéþíôáò ìéÜ ìåôáâëçôÞ:
• Ç äéáöïñÜ åíüò äéøÞöéïõ áñéèìïý áðü ôï 100.
• ¸íáò áñéèìüò åëëáôùìÝíïò êáôÜ 16.
ëýóç
Óõìâïëßæù ôïí Üãíùóôï áñéèìü ìå ôç ìåôáâëçôÞ ÷. Ôüôå
• 100 - ÷
...........................
• ÷ – 16
...........................
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 1
ôåôñ. åñãáóéþí â, óåë. 19 • ÷+ 12
...........................
Óõìâïëßæù ôïí Üãíùóôï áñéèìü ìå ÷.
• ÷–4
...........................
• ÷+ 24
...........................
161
161
Ç Ýííïéá ôçò ìåôáâëçôÞò
ÁðÜíôçóç Áíôéêáèéóôþ ôç ìåôáâëçôÞ á ìå êÜèå Ýíáí áðü ôïõò áñéèìïýò êáé åëÝã÷ù ðïéïò áðü áõ-
Üóêçóçò 2
ôïýò åðáëçèåýåé ôçí áñéèìçôéêÞ ðáñÜóôáóç.
• 22 – 15 = 7, äéáöïñåôéêüò ôïõ 6. • 15 – 15 = 0, äéáöïñåôéêüò ôïõ 6.

• 26 – 15 = 11, äéáöïñåôéêüò ôïõ 6. • 19 – 15 = 4, äéáöïñåôéêüò ôïõ 6.
• 21 – 15 = 6 • 30 – 15 = 15, äéáöïñåôéêüò ôïõ 6.
Ïðüôå ï áñéèìüò 21 åðáëçèåýåé ôçí áñéèìçôéêÞ ðáñÜóôáóç.
ÊÜèå äåõôåñüëåðôï ï Þ÷ïò äéáíýåé 340 ìÝôñá. Óõìâïëßæù ìå ôç ìåôáâëçôÞ ÷

ÁðÜíôçóç ôá äåõôåñüëåðôá. Ôüôå ç áðüóôáóç ðïõ äéáíýåé ï Þ÷ïò óå ÷ äåõôåñüëåðôá
ôåôñ. åñãáóéþí â, óåë. 19 åßíáé 340 . ÷ ìÝôñá
á. Óõìðëçñþíù ôïí ðßíáêá ìå ôï áðïôÝëåóìá ôçò ðñÜîçò 340 . ÷, áíôéêáèéóôþ-
íôáò ôç ìåôáâëçôÞ ÷ ìå ôïí áñéèìü ôùí äåõôåñïëÝðôùí ðïõ âëÝðù óôçí 1ç
ãñáììÞ.
3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
680 1.020 1.360 1.700 2.040 2.380 2.720 3.060 3.400 3.740 4.080
â. Ç áñéèìçôéêÞ ðáñÜóôáóç åßíáé 340 . ÷, ïðüôå:

• ãéá ÷ = 5, åßíáé 340 . 5 = 1.700
• ãéá ÷ = 12, åßíáé 340 . 12 = 4.080
162
162
26. Åîéóþóåéò óôéò ïðïßåò ï Üãíùóôïò åßíáé ðñïóèåôÝïò
Åîßóùóç
Ìéá éóüôçôá ðïõ ðåñéÝ÷åé ìéá ìåôáâëçôÞ, ëÝãåôáé åîßóùóç ìå Ýíáí Üãíùóôï. Ç ôéìÞ ðïõ åðáëçèåý-
åé ôçí åîßóùóç ïíïìÜæåôáé ëýóç ôçò åîßóùóçò.
¼ôáí ï Üãíùóôïò Ý÷åé ôç èÝóç ðñïóèåôÝïõ, ãéá íá ëýóù ôçí åîßóùóç áöáéñþ áðü ôï Üèñïéóìá
ôïí Üëëï ðñïóèåôÝï.
Ç åîßóùóç ìïéÜæåé ìå ìéá æõãáñéÜ ðïõ éóïññïðåß. Áí ðñÝðåé íá áöáéñÝóù Ýíáí áñéèìü áðü ôç ìßá ðëåõñÜ,
ãéá íá óõíå÷ßóåé íá éóïññïðåß, ðñÝðåé íá áöáéñÝóù ôïí ßäéï áñéèìü êé áðü ôçí Üëëç.
¢óêçóç 1 ( Ç åîßóùóç óáí æõãáñéÜ )

Óå ìéá æõãáñéÜ ìå äýï äßóêïõò ôïðïèåôïýìå óôïí Ýíáí âÜñïò 145 ãñáì-
ìáñßùí êáé óôïí Üëëï 55 ãñáììÜñéá. Ðüóï âÜñïò ðñÝðåé íá ôïðïèåôÞ-
óïõìå áêüìç, þóôå íá éóïññïðÞóåé ç æõãáñéÜ; Ìå ôç âïÞèåéá ìéáò ìåôá-
âëçôÞò, ãñÜøå ôçí åîßóùóç ðïõ ðåñéãñÜöåé ôçí êáôÜóôáóç áõôÞ êáé
õðïëüãéóå ôïí Üãíùóôï.
1. ÏíïìÜæù ôçí Üãíùóôç ôéìÞ ÷.

Ç åîßóùóç óôç æõãáñéÜ åßíáé
55 + ÷ = 145
2. ÓêÝöôïìáé ðùò ãéá íá éóïññïðÞ- ¸ôóé
óåé ç æõãáñéÜ ðñÝðåé ôá âÜñç óôïõò 55 + 90 = 145.
äõï äßóêïõò íá åßíáé ßóá. Õðïëïãßæù ìå ôï íïõ ðüóï ¢ñá ÷ = 90
åßíáé ôï ÷, ðñïóèÝôïíôáò üóï âÜñïò ÷ñåéÜæåôáé óôï ÁðÜíôçóç: ÐñÝðåé íá âÜëïõìå áêüìç 90
55 þóôå íá ãßíåé 145. ãñáììÜñéá óôï äßóêï.
163
163
Åîéóþóåéò óôéò ïðïßåò ï Üãíùóôïò åßíáé ðñïóèåôÝïò
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò
Üóêçóçò 12
Õðïëïãßæù ìå ôï íïõ ðüóï åßíáé ôï ÷, ðñïóèÝôïíôáò Ýíáí áñéèìü óôï 2 þóôå íá
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 21
19 ãßíåé 9. Áõôüò åßíáé ôï 7.
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç Õðïëïãßæù ìå ôï íïõ ðüóï åßíáé ôï ÷, ðñïóèÝôïíôáò Ýíáí áñéèìü óôï Üèñïéóìá
Üóêçóçò
Üóêçóçò 22
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 21
19 ( 3 + 2 + 7 ) = 12 þóôå íá ãßíåé 19. Áõôüò åßíáé ôï 7.
Ðñüâëçìá 1 ( Ëýóç åîßóùóçò ìå ôéò áíôßóôñïöåò ðñÜîåéò )

Ï Íßêïò åß÷å 26 ðáé÷íßäéá. Ôçí åðüìåíç ìÝñá ôùí ãåíåèëßùí ôïõ ìÝôñçóå
ôá ðáé÷íßäéá ôïõ êáé âñÞêå ðùò åß÷å 41. Ðüóá ðáé÷íßäéá ðÞñå ôçí çìÝñá
áõôÞ; Íá åêöñÜóåéò ìå åîßóùóç ôï ðñüâëçìá êáé íá ôï ëýóåéò.
¼ôáí ï Üãíùóôïò Ý÷åé ôç èÝóç

ðñïóèåôÝïõ, ãéá íá ëýóù ôçí å-
îßóùóç áöáéñþ áðü ôï Üèñïé-
óìá ôïí Üëëï ðñïóèåôÝï.
1. ¢ãíùóôç ôéìÞ åßíáé ï áñéèìüò ð = 41 - 26

ôùí ðáé÷íéäéþí ðïõ äÝ÷èçêå ï Íß- ¢ñá ð = 15.
êïò. Ôçí ïíïìÜæù ð. ÁðÜíôçóç: Ï Íßêïò ðÞñå 15 ðáé÷íßäéá.
2. Ç åîßóùóç åßíáé 26 + ð = 41. Ãéá íá ëýóù ôçí
åîßóùóç áöáéñþ áðü ôï Üèñïéóìá ôïí Üëëï ðñïóèå-
ôÝï.
164
164
¸íá ðñüâëçìá ìðïñåß íá åêöñáóôåß óõìâïëéêÜ ìå ìéá éóüôçôá âÜæïíôáò óôç èÝóç
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 2 1 ôïõ Üãíùóôïõ ðïóïý ìéá ìåôáâëçôÞ.
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 21
19
1. Óôï ðñüâëçìá áõôü Üãíùóôç ôéìÞ åßíáé ôï ðïóü ôùí ÷ñçìÜôùí ðïõ ðñÝðåé íá óõãêå-
íôñþóåé ç ¢ííá. Ôçí ïíïìÜæù ÷.
2. Ç åîßóùóç åßíáé 37,5 + ÷ = 68. Ãéá íá ëýóù ôçí åîßóùóç áöáéñþ áðü ôï Üèñïéóìá
ôïí Üëëï ðñïóèåôÝï:
3. ÄçëáäÞ ÷ = 68 - 37,5 = 30,5 . ¢ñá ÷ = 30,5.
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 2 2
1. Óôï ðñüâëçìá áõôü Üãíùóôç ôéìÞ
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 21
19 ÏíïìÜæù ÷ ôïí Üãíùóôï áñéèìü.
åßíáé ï áñéèìüò ðïõ áí ôï
Ç åîßóùóç åßíáé:
ðñïóèÝóù óôïí 12 èá âñþ 36.
2. Ó÷çìáôßæù ôçí åîßóùóç.
12 + ÷ = 36.
3. Ãéá íá ëýóù ôçí åîßóùóç áöáéñþ
÷ = 36 - 12 = 24
áðü ôï Üèñïéóìá ôïí Üëëï ðñïóèå-
¢ñá ÷ = 24.
ôÝï.
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 2 3
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 21
19
Ó÷çìáôßæïõìå üëåò ôéò åîéóþóåéò êáé ôéò ÷ùñßæïõìå óýìöù-

íá ìå ôïí Üãíùóôï ðïõ ðåñéÝ÷ïõí.
ÎÝñïõìå üôé üëåò èá Ý÷ïõí äåýôåñï ìÝëïò ßóï ìå 15, ãéáôß
áõôü ðñïêýðôåé áðü ôïí äéáãþíéï Üîïíá ðïõ äåí õðÜñ÷åé
Üãíùóôïò : 2 + 5 + 8 = 15.
165
165
ÓõíÝ÷åéá
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 2 3
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 21
19
2 + ÷ + 6 , ÷ + 5 + 3 (Üãíùóôïò ï ÷)
6 + 5 + ù, ù + 3 + 8, 2 + 9 + ù, (Üãíùóôïò ï ù)
9 + 5 + ø, 6 + ø + 8 (Üãíùóôïò ï ø)
2 + ÷ + 6 = 15 6 + 5 + ù = 15 9 + 5 + ø = 15
8 + ÷ = 15 11 + ù = 15 14 + ø = 15
÷= 15 - 8, Üñá ÷=7 ù = 15 - 11 , Üñá ù = 4 ø = 15 - 14 , Üñá ø = 1
166
166
27. Åîéóþóåéò óôéò ïðïßåò ï Üãíùóôïò åßíáé ìåéùôÝïò Þ áöáéñåôÝïò
Åîßóùóç óôçí ïðïßá ï Üãíùóôïò åßíáé ìåéùôÝïò:

¼ôáí ï Üãíùóôïò åßíáé ï ìåéùôÝïò, ãéá íá ëýóù ôçí åîßóùóç ðñïóèÝôù óôç äéáöïñÜ ôïí áöáéñåôÝï.
Åîßóùóç óôçí ïðïßá ï Üãíùóôïò åßíáé áöáéñåôÝïò:
¼ôáí ï Üãíùóôïò åßíáé ï áöáéñåôÝïò, ãéá íá ëýóù ôçí åîßóùóç áöáéñþ áðü ôïí ìåéùôÝï ôç äéáöïñÜ.
Ç éóïññïðßá ôçò åîßóùóçò äéáôçñåßôáé áí ðñïóèÝóù êáé óôá äõï ìÝñç ôïí ßäéï áñéèìü.
¢óêçóç 1
Ç Íßêç ðÞñå áðü ôç ìçôÝñá ôçò ìåñéêÜ êÝñìáôá êáé áãüñáóå ìéá ôõñüðéôá
ðïõ Ýêáíå 1,50 êáé Ýíá ìðïõêÜëé ãÜëá ðïõ Ýêáíå 2,70 . ¼ôáí ãýñéóå
åßäå üôé åß÷å óôçí ôóÝðç ôçò 3,40 . ÐñïóðÜèçóå íá ó÷çìáôßóåéò ôçí
åîßóùóç êáé íá õðïëïãßóåéò ðüóá ÷ñÞìáôá åß÷å ðÜñåé áðü ôçí ìçôÝñá ôçò.
ëýóç
ÏíïìÜæù ÷ ôçí Üãíùóôç ôéìÞ (ôá ÷ñÞìáôá ðïõ ðÞñå ç Íßêç).

Ó÷çìáôßæù ôçí åîßóùóç:
÷ - (1,50 + 2,70) = 3,40
ÊÜíù ðñþôá ôçí ðñÜîç óôçí ðáñÝíèåóç: ÷ - 4,20 = 3,40. Ãéá íá ëýóù ôçí åîßóùóç,
ðñïóèÝôù óôç äéáöïñÜ ôïí áöáéñåôÝï:
÷ = 3,40 + 4,20. ¢ñá ÷ = 7,60
Åðáëçèåýù ôçí åîßóùóç: 7,60 - (1,50 + 2,70) = 3,40.
ÁðÜíôçóç: Åß÷å ðÜñåé 7,60 áðü ôï ðïñôïöüëé ôçò ìçôÝñáò ôçò.
167
167
Åîéóþóåéò óôéò ïðïßåò ï Üãíùóôïò åßíáé ìåéùôÝïò Þ áöáéñåôÝïò
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò
Üóêçóçò 12
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 23
19
31 63
5 2 31 12 96 63
5 3 43 31 96 63
2 3 31 12 63 96
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò
Üóêçóçò 22
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 23
19
3 3 3
9 3 × 3 9 Ø 3
3 9 3 × 3 9 Ø
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç • ÏíïìÜæù ÷ ôçí Üãíùóôç ôéìÞ (ï áñéèìüò ôùí cd’s ÷ – (3 + 4 + 2) = 28
Üóêçóçò 2 1
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 23
19 ðïõ åß÷å áñ÷éêÜ ï Ðáýëïò). ÷ – 9 = 28
• Ó÷çìáôßæù ôçí åîßóùóç: ÷ – ( 3 + 4 + 2 ) = 28 ÷ = 28 + 9
• ÊÜíù ðñþôá ôçí ðñÜîç ìÝóá óôçí ðáñÝíèåóç. ÷ = 37
• Ëýíù ôçí åîßóùóç ðñïóèÝôïíôáò óôç äéáöïñÜ ôïí
áöáéñåôÝï.
168
168
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 2 2 • ÏíïìÜæù ÷ ôïí áñéèìü ðïõ äåß÷íåé ôéò êáñáìÝëåò
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 23
19 ÷ – (12 + 24) = 40
ðïõ õðÞñ÷áí áñ÷éêÜ óôç óáêïýëá. ÷ – 36 = 40
• Ó÷çìáôßæù ôçí åîßóùóç: ÷ – ( 12 + 24 ) = 40 ÷ = 76
• Ëýíù ôçí åîßóùóç ðñïóèÝôïíôáò óôç äéáöïñÜ ôïí
áöáéñåôÝï.
Ðñüâëçìá 1
Ï Êùíóôáíôßíïò åß÷å 11,30 óôçí ôóÝðç ôïõ. ÌåôÜ áðü 3 çìÝñåò äéáðß-
óôùóå üôé åß÷å 65 ëåðôÜ. Ðüóá ÷ñÞìáôá îüäåøå ôï ôñéÞìåñï; Íá åêöñÜ-
óåéò ìå ìéá åîßóùóç ôï ðñüâëçìá êáé ìåôÜ íá ôï ëýóåéò.
ëýóç
¢ãíùóôç ôéìÞ åßíáé ôá ëåðôÜ ðïõ îüäåøå ï Êùíóôáíôßíïò. Ôçí ïíïìÜæù ë.
Ìå âÜóç ôï ðñüâëçìá ó÷çìáôßæù ôçí åîßóùóç:
11,30 - ë = 0,65
Ãéá íá ëýóù ôçí åîßóùóç áöáéñþ áðü ôï ìåéùôÝï ôç äéáöïñÜ:
ë = 11,30 - 0,65 . ¢ñá ë = 10,65 .
Åðáëçèåýù ôçí åîßóùóç: 11,30 - 10,65 = 0,65
ÁðÜíôçóç: Îüäåøå 10,35 .
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 2 3 Ãéá íá éóïññïðÞóåé ç æõãáñéÜ, ðñÝðåé Áíôéêáèéóôþ ôïí Üãíùóôï ìå
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 24
19
ôá âÜñç óôïõò äýï äßóêïõò íá åßíáé ôïí áñéèìü 15 êáé åëÝã÷ù áí
ßóá. Áöáéñþ áðü ôï ìåéùôÝï ôç äéá- åðáëçèåýåôáé ç åîßóùóç.
öïñÜ. 32 – 15 = 17
169
169
Äñáóôçñéüôçôá
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 2 â,
óåë.
ôåôñ.24
åñãáóéþí â, óåë. 19
Ëýíïíôáò ôçí åîßóùóç 5697 - Â = 1796, Ý÷ïõìå Â = 3901.

Áíôéêáèéóôþíôáò ôçí ôéìÞ áõôÞ óôçí åîßóùóç Â - á = 1471, Ý÷ïõìå:
3901 - á = 1471
á = 3901 - 1471
á = 2430
¢ñá ôï ãåùãñáöéêü ðëÜôïò åßíáé 39 ìïßñåò êáé 1 ðñþôï ëåðôü,
åíþ ôï ãåùãñáöéêü ìÞêïò åßíáé 24 ìïßñåò êáé 30 ðñþôá ëåðôÜ.
Ïé óõíôåôáãìÝíåò áõôÝò ðáñáðÝìðïõí óôï íçóß ôçò Óêýñïõ.
ÔÝëïò, ôá óçìÜäéá óôï ÷Üñôç óçìáßíïõí ôï åîÞò:
“Áðü ôï áóôÝñé ðñï÷ùñïýìå 50 âÞìáôá ðñïò ôçí êáôåýèõíóç ðïõ äåß÷íåé ôï âÝëïò.
170
170
28. Åîéóþóåéò óôéò ïðïßåò ï Üãíùóôïò åßíáé ðáñÜãïíôáò ãéíïìÝíïõ
Åîßóùóç óôçí ïðïßá ï Üãíùóôïò åßíáé ðáñÜãïíôáò ãéíïìÝíïõ

¼ôáí ï Üãíùóôïò åßíáé ðáñÜãïíôáò ãéíïìÝíïõ, ãéá íá ëýóïõìå ôçí åîßóùóç äéáéñïýìå ôï ãéíüìåíï
ìå ôïí Üëëï ðáñÜãïíôá.
Ç éóïññïðßá ôçò åîßóùóçò äéáôçñåßôáé áí äéáéñÝóù êáé ôá äõï ìÝñç ìå ôïí ßäéï áñéèìü.
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò
Üóêçóçò 12 á. 3 ⋅ x = 30 χ = 30 : 3 = 10
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 25
19
1
â. 20 ⋅ χ = 2 χ = 2 : 20 ή
10
8
ã. 5 ⋅ χ = 4 χ = 4 : 5 = 0,8 ή
10
25
ä. 3 ⋅ χ = 0,75 χ = 0,75 : 3 = 0,25 ή
100
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç á. 18 ⋅ χ = 9 â. 0,5 ⋅ χ = 54 ã. 2,5 ⋅ χ = 24
Üóêçóçò
Üóêçóçò 22
ôåôñ. 1 χ = 54 : 0,5 = 108 χ = 24 : 2,5 = 9,6
â, óåë.
óåë. 25
19 χ = 9 : 18 = 0,5 ή
2
3
ä. ⋅ χ = 6 ή 0,75 ⋅ χ = 6
4
χ = 6 : 0,75 ή χ = 8
¢óêçóç 1
Ï ðáôÝñáò ôïõ ÔÜóïõ ðáñáäßäåé éäáßôåñá ìáèÞìáôá óå ðáéäéÜ êáé
ðëçñþíåôáé ìå 30 åõñþ ôçí þñá. ÐñÝðåé íá óõãêåíôñþóåé ÷ñÞìáôá
ãéá íá ðëçñþóåé ôçí áóöÜëåéá ôïõ áõôïêéíÞôïõ,ðïõ åßíáé 1200
åõñþ. Ðüóåò þñåò ðñÝðåé íá äïõëÝøåé; Ëýóôå ôï ðñüâëçìá ìå
åîßóùóç.
171
171
Åîéóþóåéò óôéò ïðïßåò ï Üãíùóôïò åßíáé ðáñÜãïíôáò ãéíïìÝíïõ
ëýóç
¢ãíùóôç ôéìÞ åßíáé ï áñéèìüò ôùí ùñþí (ù) ðïõ ðñÝðåé íá äïõëÝøåé.
ÃñÜöù ôçí åîßóùóç: 30 . ù = 1200
ÊÜíù ôçí áíôßóôñïöç ðñÜîç: ù = 1200 : 30 = 40. ¢ñá ù = 40 þñåò.
ÅðáëÞèåõóç: áíôéêáèéóôþ ôç ìåôáâëçôÞ ìå ôçí ôéìÞ óôçí áñ÷éêÞ åîßóùóç
êáé êÜíù ôçí ðñÜîç: 30 . 40 = 1200
ÁðÜíôçóç: ÐñÝðåé íá äïõëÝøåé 40 þñåò.
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 2 1
ôåôñ.
ÊÜèå äåõôåñüëåðôï ï Þ÷ïò äéáíýåé 340 340 . ÷ = 3.740
â, óåë.
óåë. 25
19
ìÝôñá. ÐñÝðåé íá âñù óå ðüóá äåõôåñü- ÷ = 3.740 : 340
ëåðôá ï Þ÷ïò èá äéáíýóåé 3.740 ìÝôñá. ÷ = 11
ÏíïìÜæù ÷ ôá äåõôåñüëåðôá , ôüôå:
Ãéá íá áêïýóïõìå ôçí áðÜíôçóç ôïõ áóôñï-

ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç 300.000 . ÷ = 900.000
Üóêçóçò 2 2 íáýôç ôá çëåêôñïìáíãçôéêÜ êýìáôá ðñÝðåé íá
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 25
19 ÷ = 900.000 : 300.000
ìåôáöÝñïõí ôç öùíÞ ìáò óôï öåããÜñé êáé íá
÷=3
ìåôáöÝñïõí ôç öùíÞ ôïõ áóôñïíáýôç ðßóù óå
åìÜò, äçëáäÞ íá äéáíýóïõí áðüóôáóç:
450.000+450.000= 900.000 ÷ì.
172
172
Åîéóþóåéò óôéò ïðïßåò ï Üãíùóôïò åßíáé ðáñÜãïíôáò ãéíïìÝíïõ
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Ç êïñíßæá èá ìðåé ãýñù-ãýñù
Üóêçóçò 2 3
ôåôñ.
áðü ôï Ýñãï. Ôï Ýñãï Ý÷åé ôï ÷
â, óåë.
óåë. 26
19
ó÷Þìá êáíïíéêïý åîáãþíïõ. ÷ ÷
Ôï êáíïíïêü åîÜãùíï Ý÷åé ôçí éäéüôçôá
íá Ý÷åé Ýîé ðëåõñÝò, ßóïõ ìÞêïõò. Áí ç ÷ ÷
êÜèå ðëåõñÜ åßíáé ÷ ìÝôñá, èá ÷ñåéá- ÷
óôïýí 6·÷ ìÝôñá êïñíßæáò, ôá ïðïßá åß-
6 . ÷ = 2,52
íáé 2,52 ìÝôñá.
÷ = 2,52 : 6
¸ôóé, ó÷çìáôßæù ôçí åîßóùóç:
÷ = 0,42
6 . ÷ = 2,52
ÁðÜíôçóç
óåë.
ôåôñ.26
Èá õðïëïãßóù ðïéï áðü ôá áõôïêßíçôá êáôáíáëþíåé ëéãüôåñç âåíæßíç óå Ýíá ÷éëéüìåôñï. Ôï áõôïêßíçôï
÷ñåéÜæåôáé ëéãüôåñç âåíæßíç ãéá íá êéíçèåß, Üñá ëéãüôåñç èá åßíáé êáé ç åðßðôùóç óôï ðåñéâÜëëïí ìå ôç ÷ñÞóç
ôïõ.
ë=16,3:350=0,0466 ðåñßðïõ
17,23 Þ ê=17,23:320=0,054 ðåñßðïõ
300 . ì=16,5 Þ ì=16,5:300=0,55 ðåñßðïõ
290 . í=13,6 Þ í=16,3:290=0,056 ðåñßðïõ
Ïéêïíïìéêüôåñï åßíáé ôï 1ï áõôïêßíçôï, áöïý ÷ñåéÜæåôáé ëéãüôåñç âåíæßíç ãéá íá äéáíýóåé 1 ÷éëéüìåôñï óå
ó÷Ýóç ìå ôá Üëëá.
Óçìåéþíïõìå: 0,0466<0,054<0,055<0,056
173
173
29. Åîéóþóåéò óôéò ïðïßåò ï Üãíùóôïò åßíáé äéáéñåôÝïò Þ äéáéñÝôçò
Åîßóùóç óôçí ïðïßá ï Üãíùóôïò åßíáé äéáéñåôÝïò Åîßóùóç óôçí ïðïßá ï Üãíùóôïò åßíáé äéáéñÝôçò
¼ôáí ï Üãíùóôïò åßíáé äéáéñåôÝïò, ãéá íá ëýóïõ- ¼ôáí ï Üãíùóôïò åßíáé äéáéñÝôçò, ãéá íá ëýóïõìå
ìå ôçí åîßóùóç ðïëëáðëáóéÜæïõìå ôï ðçëßêï ìå ôçí åîßóùóç äéáéñïýìå ôïí äéáéñåôÝï ìå ôï ðçëß-
ôïí äéáéñÝôç. êï.
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò
Üóêçóçò 12 á. 20 : χ = 2 â. 3 : χ = 30 ã. 18 : χ = 9 ä. 5 : χ = 0,05
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 27
19
χ = 20 : 2 χ = 3 : 30 χ = 18 : 9 χ = 5 : 0,05
χ = 10 χ = 0,1 χ=2 χ = 100
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç á. χ = 3 ⋅ 3 â. χ : 5 = 0,4 ã. χ = 2 ⋅ 2,5 ä. χ : 40 = 4
Üóêçóçò
Üóêçóçò 22 χ=9 χ = 0,4 ⋅ 5 χ =5 χ = 4 ⋅ 40
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 27
19
χ=2 χ = 160
¢óêçóç 1
Ï ÔÜêçò èÝëåé íá ôïðïèåôÞóåé 135 öùôïãñáößåò óå Ýíá Üëìðïõì.
Ðüóåò óåëßäåò ðñÝðåé íá Ý÷åé ôï Üëìðïõì , áí ðñÝðåé íá ôïðïèåôåß
ðÝíôå öùôïãñáößåò óå êÜèå óåëßäá;
Ëýóôå ôï ðñüâëçìá ìå åîßóùóç.
174
174
Åîéóþóåéò óôéò ïðïßåò ï Üãíùóôïò åßíáé äéáéñåôÝïò Þ äéáéñÝôçò
ëýóç
¢ãíùóôç ôéìÞ åßíáé ï áñéèìüò ôùí óåëßäùí (ó) ðïõ ðñÝðåé íá Ý÷åé ôï
Üëìðïõì.
ÃñÜöù ôçí åîßóùóç: 135 : ó = 5
¼ôáí ï Üãíùóôïò åßíáé äéáéñÝôçò, ãéá íá ëýóïõìå ôçí åîßóùóç äéáéñïýìå
ôïí äéáéñåôÝï ìå ôï ðçëßêï.
ó = 135 : 5 = 27. ¢ñá ó = 27 óåëßäåò.
ÁðÜíôçóç: ÐñÝðåé íá Ý÷åé 27 óåëßäåò.
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 2 1 ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 27
19 ðñïâëÞìáôïò
Üóêçóçò 2 2
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 27
19
ÏíïìÜæù ôçí Üãíùóôç ôéìÞ ð. ¢ãíùóôç ôéìÞ åßíáé ï áñéèìüò ôùí óåëßäùí
• Ó÷çìáôßæù ôçí åîßóùóç ð : 12 = 1.200 (ó) ðïõ èá ìïéñáóôïýí ôá ãñáììáôüóçìá.
• ¼ôáí ï Üãíùóôïò åßíáé äéáéñåôÝïò, ãéá Ó÷çìáôßæù ôçí åîßóùóç 720 : ó =24
íá ëýóïõìå ôçí åîßóùóç ðïëëáðëáóéÜ- ¼ôáí ï Üãíùóôïò åßíáé äéáéñÝôçò, ãéá íá ëý-
æïõìå ôï ðçëßêï ìå ôïí äéáéñÝôç: óïõìå ôçí åîßóùóç äéáéñïýìå ôïí äéáéñåôÝï
ð = 1.200 . 12. ìå ôï ðçëßêï.
¢ñá ð = 14.400. ó = 720 : 24. ¢ñá ó = 30.
Åðáëçèåýù: 14.400 : 12 = 1.200 Åðáëçèåýù: 720 :30 = 24
175
175
Åîéóþóåéò óôéò ïðïßåò ï Üãíùóôïò åßíáé äéáéñåôÝïò Þ äéáéñÝôçò
ÁðÜíôçóç
óåë.
ôåôñ.28
á.) Ôï öùò óå ìéá þñá äéáíýåé 1.080.000.000 ÷ëì. ¢ãíùóôç ôéìÞ åßíáé ôá
÷éëéüìåôñá ðïõ äéáíýåé óå 6,5 þñåò.
¸ôóé ó÷çìáôßæù ôçí åîßóùóç: 1 . ÷ = 6,5 . 1.080.000.000
÷ = 7.020.000.000
â.)
540.000 1.080.000 2.160.000 3.240.000 4.320.000 5.400.000 6.480.000 7.020.000
Ïé ôéìÝò óôïí ðßíáêá åßíáé óå ÷éëéÜäåò.
ã.) Áöïý óå 1 þñá ôï öùò äéáíýåé 1.080.000.000 ÷éëéüìåôñá , óå 6,5 þñåò äéáíýåé
1.080.000 . 6 = 7.020.000.000 ÷éëéüìåôñá.
ÅðåéäÞ îÝñïõìå ôá ÷éëéüìåôñá ðïõ äéáíýïíôáé óå 1 þñá, åßíáé åýêïëï ìå Ýíáí áðëü ðïëëáðëáóéáóìü íá
õðïëïãßóïõìå êÜèå öïñÜ ôá ÷éëéüìåôñá ðïõ äéáíýïíôáé. ¢ñá ï 3ïò ôñüðïò åßíáé ï áðëïýóôåñïò.
176
176
30. Ëüãïò äýï ìåãåèþí
Ëüãïò äõï ìåãåèþí

Ôï áðïôÝëåóìá ôçò óýãêñéóçò äýï ìåãåèþí ðïõ åêöñÜæåôáé ùò êëÜóìá ïíïìÜæåôáé
ëüãïò. Ôï êëÜóìá áõôü Ý÷åé áñéèìçôÞ ôï Ýíá ìÝãåèïò êáé ðáñïíïìáóôÞ ôï Üëëï.
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò
Üóêçóçò 12
ôåôñ.
¸óôù üôé ôá èñáíßá åßíáé 15 êáé ïé ìáèçôÝò 28,áðü ôïõò 28 ìáèçôÝò Ýóôù üôé
â, óåë.
óåë. 29
19
õðÜñ÷ïõí 16 áãüñéá êáé 12 êïñßôóéá, åíþ õðïèÝôïõìå üôé óõíïëéêÜ ïé ìáèç-
ôÝò åßíáé 180. ¸ôóé ó÷çìáôßæïõìå ôïõò ðáñáêÜôù ëüãïõò:
θρανία 15 αγόρια 16 4 µαθητές Στ ′ 28 7
á. = â. = = ã. µαθητές σχολείου = 180 = 45
παιδιά 28 κορίτσια 12 3
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò
Üóêçóçò 22
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 29
19 Ôá ãñÜììáôá óôï åëëçíéêü áëöÜâçôï åß-
7 íáé 24.
17 Ôá öùíÞåíôá åßíáé 7 êáé ôá óýìöùíá
6 24–7=17, åíþ óôï áããëéêü áëöÜâçôï
20 ôá öùíÞåíôá åßíáé 6 êáé ôá óýìöùíá 20.
ÓõíïëéêÜ Ý÷ïõìå 1.000 ãñáììÜñéá. Áöïý ôá 200 ãñáììÜñéá åßíáé æÜ÷áñç, ôá

ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 2 1 õðüëïéðá ãñáììÜñéá åßíáé ãÜëá.
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 29
19
100-200=800
ãñáììÜñéá æÜ÷áñç 200 2 1

= =
ãñáììÜñéá ãÜëá 800 8 4
177
177
Ëüãïò äýï ìåãåèþí
8·5=40 Ôï êáíïíéêü ïêôÜãùíï Ý÷åé

.........
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç ïêôþ ßóåò ðëåõñÝò. Ç ðåñßìå-
Üóêçóçò 2 2
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 30
19 ôñïò ôïõ ïêôÜãùíïõ åßíáé ôï
5 1 Üèñïéóìá ôùí ïêôþ ðëåõñþí.
=
40 8
ÁðÜíôçóç
óåë.
ôåôñ.30
Ç Ýêôáóç ôçò êÜèå ÷þñáò åßíáé 130.000 ôåôñáãùíéêÜ ÷éëéüìåôñá. Ãíùñßæïíôáò ðüóïò åßíáé ï
ðëçèõóìüò ôçò êÜèå ÷þñáò, ìðïñïýìå íá õðïëïãßóïõìå ôçí “ðõêíüôçôá ðëçèõóìïý”, áðü ôï
αριθµός κατοίκων χώρας
ëüãï .
έκταση ίδιας χώρας
5.070.000 23.920.000
Νικαράγουα : = 39 Νεπάλ : = 184
130.000 130.000
120.380.000 10.530.000
Μπαγκλαντές : = 926 Ελλάδα : = 81
130.000 130.000
6.110.000
Τατζικιστάν : = 47
130.000
×ÙÑÁ ÐÕÊÍÏÔÇÔÁ
ÌðáãêëáíôÝò 926
ÍåðÜë 184
ÅëëÜäá 81
ÔáôæéêéóôÜí 47
ÍéêáñÜãïõá 39
178
178
31. Áðü ôïõò ëüãïõò óôéò áíáëïãßåò
Ãéá íá ó÷çìáôßóù áíáëïãßá áðü Ýíá ëüãï, áñêåß

Áíáëïãßá
íá öôéÜîù Ýíáí Üëëï ëüãï ðïõ íá åßíáé ßóïò ìå
¼ôáí óõãêñßíïíôáò äýï ëüãïõò äéáðéóôþóïõìå
ôïí ðñþôï, üðùò óôá êëÜóìáôá (ðïëëáðëáóéÜæï-
üôé åßíáé ßóïé ìåôáîý ôïõò, ëÝìå üôé áðïôåëïýí ìéá
íôáò Þ äéáéñþíôáò êáé ôïõò äýï üñïõò ìå êÜðïéïí
áíáëïãßá.
áñéèìü).
¢óêçóç 1
Ìðïñåßò íá óõìðëçñþóåéò ôá ðáñáêÜôù êåíÜ þóôå íá ðñïêýøïõí
æåõãÜñéá ßóùí ëüãùí;
2 6 8 6 12 7
= = = =
12 3 12 5 11 121
ëýóç
Óôçí ðñþôç áíáëïãßá âëÝðù üôé ãéá íá ðñïêýøåé ôï 6 ðñÝðåé íá ðïëëá-
ðëáóéÜóù ôï 2 ìå ôï 3. ¢ñá óôïí ðáñïíïìáóôÞ ðñÝðåé íá âÜëù ôï 4,
áöïý 3 . 4 = 12. Ìå ôçí ßäéá ëïãéêÞ óõìðëçñþíù ôá õðüëïéðá æåõãÜ-
ñéá þóôå íá ãßíïõí áíáëïãßåò.
2 6 2 8 6 12 7 77
= = = =
4 12 3 12 5 10 11 121
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò
Üóêçóçò 12
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 31
19
= = =
179
179
Áðü ôïõò ëüãïõò óôéò áíáëïãßåò
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò
Üóêçóçò 22
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 31
19
á. 2 = 2 ⋅ 4 = 8 â. 9 : 3 = 3
5 5⋅4 20 36 : 3 12
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç Ôï æåõãÜñéá áñéèìçôþí Þ ðáñïíïìáóôþí ðïõ äåí Ý÷ïõí óâçóôåß ìáò âïçèïýí
Üóêçóçò
Üóêçóçò 32
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 31
19 íá âñïýìå ôïí áñéèìü ðïõ èá ðïëëáðëáóéÜóïõìå Þ èá äéáéñÝóïõìå þóôå íá
ðñïêýøåé áíáëïãßá.
15 3 1
4
5
35 50 9
Ðñüâëçìá 1
Ç áíáëïãßá æÜ÷áñçò - íåñïý ãéá ôç äçìéïõñãßá óéñïðéïý óýìöùíá ìå ìéá
óõíôáãÞ åßíáé 5 ðñüò 2. Áí ÷ñçóéìïðïéÞóïõìå 350 ãñáìì. æÜ÷áñçò ðüóï
íåñü ðñÝðåé íá âÜëïõìå þóôå íá ôçñÞóïõìå ôç óõíôáãÞ;
ëýóç
Óýìöùíá ìå ôï ðñüâëçìá,Ý÷ïõìå:
γραµµ. ζάχαρη 5 350
= =
γραµµ. νερό 2
ÅðåéäÞ 350 : 5 = 70 , ãéá íá éó÷ýåé ç áíáëïãßá ðñÝðåé íá ðïëëáðëáóéÜóïõìå ôï 2 ìå
5 350
ôï 70 . Ôüôå åßíáé = . ¢ñá ðñÝðåé íá âÜëïõìå 140 ãñáìì. íåñü.
2 140
180
180
Áðü ôïõò ëüãïõò óôéò áíáëïãßåò
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 2 1
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 31
19
Ï ëüãïò ôùí ÷ñùìÜôùí ìðëå-êßôñéíï óýìöùíá ìå ôïí ïðïßï èá ðñïêýøåé ôï

3 3:3 1
ðñÜóéíï ÷ñþìá åßíáé 3:9. Ãéá ôï óêçíéêü óôï ìÜèçìá ôçò ÈåáôñéêÞò ÁãùãÞò èá = =
9 9:3 3
÷ñçóéìïðïéçèåß 1 êïõôß ìðëå ÷ñþìá êáé 3 êïõôéÜ êßôñéíïõ ÷ñþìáôïò. Èá åëÝãîù,
ëïéðüí, áí ôá äýï êëÜóìáôá áðïôåëïýí ìéá áíáëïãßá.
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç 10
Üóêçóçò 2 2 10 äåõôåñüëåðôá= ëåðôÜ.
60
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 32
19
Ï åêôõðùôÞò Á ôõðþíåé 6 óåëßäåò ôï ëåðôü êáé ï åêôõðùôÞò Â ôõðþíåé 1 óåëßäá óå 10 äåõôåñüëåðôá.

Èá ìåôáôñÝøù ôá äåõôåñüëåðôá óå ëåðôÜ êáé áöïý ó÷çìáôßóù ôïõò ëüãïõò ãéá ôïõò äýï åêôõðùôÝò
σελίδες που τυπώνονται
Á êáé Â, , èá ôïõò óõãêñßíù.
χρόνος που χρειάζεται για την τύπωση
Ïé ëüãïé åßíáé ßóïé, äçëáäÞ óôïí ßäéï ÷ñüíï ôõðþíïõí ßäéï áñéèìü óåëßäùí. Ãéá ôï ëüãï áõôü ìáò
óõìöÝñåé íá áãïñÜóïõìå ôïí öèçíüôåñï.
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç Ï ëüãïò ôùí ãõíáéêþí - Üíäñþí ðñÝðåé íá åßíáé ôïõëÜ÷éóôïí 1 ðñïò 3.
Üóêçóçò 2
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 32
19
Áöïý ïé Üíäñåò óôï øçöïäÝëôéï ôïõ êüììáôïò åßíáé 27, èá ðñÝðåé íá ó÷ç-
1
ìáôßóù áíáëïãßá áðü ôï ëüãï , öôéÜ÷íïíôáò ôïí íÝï ëüãï ìå ðáñïíïìáóôÞ
3
ôï 27.
1 1·9 9
=
3 3·9 27
181
181
32. Áíáëïãßåò
ÐïëëáðëáóéÜæïíôáò “÷éáóôß” ôïõò üñïõò ìéáò áíáëïãßáò ôá ãéíüìåíá ðïõ ðñï-

ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò
Üóêçóçò 12
êýðôïõí åßíáé ßóá. Ôá ãéíüìåíá áõôÜ ëÝãïíôáé óôáõñùôÜ ãéíüìåíá.
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 33
19 Åäþ, èá åëÝãîù áí ôá äýï ãéíüìåíá åßíáé ßóá êáé ôüôå èá âÜëïõìå ôï óýìâï-
ëï ôçò éóüôçôáò.
1 . 30=30 8 . 14=112 5 . 8=40
3 . 10=30 7 . 16=112 9 . 4=36
¢ñá = =
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç 1. Ó÷çìáôßæù ôçí áíáëïãßá âÜæïíôáò óôç èÝóç ôïõ æçôïýìåíïõ áñéèìïý x.
Üóêçóçò
Üóêçóçò 22
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 33
19 2. Åöáñìüæù ôá óôáõñùôÜ ãéíüìåíá.
3. ÊÜíù ôïí ðïëëáðëáóéáóìü.
4. Ëýíù ôçí åîßóùóç.
8 . ÷=6 . 4 9 . ÷=10 . 18 8 . ÷=3 . 24
8 . ÷=24 Þ ÷=24:8=3 9 . ÷=180 Þ ÷=180:9=20 8 . ÷=72 Þ ÷=72:8=9
6 . ÷=24 . 3 9 . ÷=12 . 3 7 . ÷=5 . 21
6 . ÷=72 Þ ÷=72:6=12 9 . ÷=36 Þ ÷=36:9=4 7 . ÷=105 Þ ÷=105:7=15
182
182
Áíáëïãßåò
2 χ 2 χ
1. Ó÷çìáôßæù ôçí áíáëïãßá : = =
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç 100 5 100 5
Üóêçóçò 2 1
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 33
19 2. Åöáñìüæù ôá óôáõñùôÜ ãéíüìåíá: 100χ = 10
100χ = 2 ⋅ 5 χ = 10 : 100
3. ÊÜíù ôïí ðïëëáðëáóéáóìü 100χ = 10 χ = 0,1
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç χ 90 χ 90
1. Ó÷çìáôßæù ôçí áíáëïãßá : = . =
Üóêçóçò 2 2 35 1 35 1
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 34
19
2. Åöáñìüæù ôá óôáõñùôÜ ãéíüìåíá: χ = 90 ⋅ 35
χ = 3150
χ = 35 ⋅ 90
3. ÊÜíù ôïí ðïëëáðëáóéáóìü.
ÁðÜíôçóç á. ÌÝôñçóá ôçí áðüóôáóç óôïí ÷Üñôç ìåôáîý ôùí äýï ðüëåùí êáé ôç âñÞêá 3cm.
óåë.
ôåôñ.34
1
Ç êëßìáêá åßíáé
500.000
1 3
1. Ó÷çìáôßæù ôçí áíáëïãßá : = .
500.000 χ
2. Åöáñìüæù ôá óôáõñùôÜ ãéíüìåíá: 1 ⋅ χ = 3 ⋅ 500.000
3. ÊÜíù ôïí ðïëëáðëáóéáóìü: 1 ⋅ χ = 3 ⋅ 500.000
4. Ëýíù ôçí åîßóùóç: χ = 1.500.000
183
183
33. ÓôáèåñÜ êáé ìåôáâëçôÜ ðïóÜ
ÐïóÜ
Ïé Ýííïéåò ðïõ ìðïñïýí íá ìåôñçèïýí êáé åðïìÝíùò íá åêöñáóôïýí ìå óõãêåêñéìÝíï
áñéèìü ëÝãïíôáé ðïóÜ.
ÕðÜñ÷ïõí ðïóÜ óôáèåñÜ, äçëáäÞ Ý÷ïõí ðÜíôïôå ôçí ßäéá ôéìÞ êáé ðïóÜ ìåôáâëçôÜ, ôá
ïðïßá ìðïñïýí íá ðÜñïõí äéÜöïñåò ôéìÝò.
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò
Üóêçóçò 12
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 35
19
Ç áðüóôáóç ÁèÞíá - ×áëêßäá. Ç èåñìïêñáóßá ìéáò çìÝñáò.
Ôï Üèñïéóìá ôùí ãùíéþí åíüò ôñéãþíïõ. Ôá Ýóïäá åíüò ìáãáæéïý.
Ï áñéèìüò ôùí ðëåõñþí åíüò ôåôñáãþíïõ. Ç ôéìÞ ìéáò ìåôï÷Þò.
Ïé ìÝñåò ôçò åâäïìÜäáò. Ç êáôáíÜëùóç êáõóßìïõ åíüò áõôïêéíÞôïõ.
Ïé þñåò ìéáò çìÝñáò. Ï ðëçèõóìüò ìéáò ÷þñáò.
Ïé Ýííïéåò ðïõ ìðïñïýí íá ìåôñçèïýí êáé åðïìÝíùò íá åêöñáóôïýí ìå óõãêåêñéìÝíï áñéèìü

ëÝãïíôáé ðïóÜ.
ÕðÜñ÷ïõí ðïóÜ óôáèåñÜ, äçëáäÞ Ý÷ïõí ðÜíôïôå ôçí ßäéá ôéìÞ êáé ðïóÜ ìåôáâëçôÜ, ôá ïðïßá
ìðïñïýí íá ðÜñïõí äéÜöïñåò ôéìÝò.
184
184
ÓôáèåñÜ êáé ìåôáâëçôÜ ðïóÜ
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò
Üóêçóçò 22
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 35
19
Ðáñáäåßãìáôá ìåôáâëçôþí ðïóþí:

1. Ç êáôáíÜëùóç åíüò áõôïêéíÞôïõ (Ìåôáâëçôü ðïóü, üóï ìåãáëýôåñåò åßíáé ïé óôñïöÝò ôïõ êéíçôÞ-
ñá, ôüóï ìåãáëýôåñç èá åßíáé ç êáôáíÜëùóÞ ôïõ).
2. Ôá Ýóïäá åíüò ìáãáæéïý ìå ñïý÷á (Ìåôáâëçôü ðïóü, åîáñôÜôáé áðü ôéò ðùëÞóåéò ðïõ èá êÜíåé ôçí
çìÝñá áõôÞ).
3. Ï ðëçèõóìüò ìéáò ÷þñáò (Ìåôáâëçôü ðïóü, åîáñôÜôáé áðü ôéò ãåííÞóåéò êáé ôïõò èáíÜôïõò).
4. Ï ëïãáñéáóìüò ôïõ ñåýìáôïò (Ìåôáâëçôü ðïóü, åîáñôÜôáé áðü ôçí êáôáíÜëùóç).
Ðáñáäåßãìáôá óôáèåñþí ðïóþí:

1. Ïé ìÞíåò ôïõ ÷ñüíïõ (Óôáèåñü ðïóü, 12 ìÞíåò Ý÷åé ï ÷ñüíïò).
2. Ï áñéèìüò ôùí ðëåõñþí åíüò ôåôñáãþíïõ (Óôáèåñü ðïóü, 4 åßíáé ïé ðëåõñÝò åíüò ôåôñáãþíïõ).
3. Ç áðüóôáóç ÁèÞíáò - Ëáìßáò (Óôáèåñü ðïóü).
4. Ïé þñåò ìéáò çìÝñáò (Óôáèåñü ðïóü).
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 2 1
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 36
19
Áñéèìüò ìáèçôþí Ýêôçò ôÜîçò 27 ìáèçôÝò

Ç áðüóôáóç ðïõ ðåñðÜôçóáí 10 ÷éëéüìåôñá
Ôá÷ýôçôá áóôõíïìéêþí áõôïêéíÞôùí 5 ÷éëéüìåôñá ôçí þñá
185
185
34. ÁíÜëïãá ðïóÜ
Äýï ðïóÜ åßíáé áíÜëïãá, üôáí ïé ôéìÝò ôïõ åíüò ðñïêýðôïõí áðü ôéò ôéìÝò ôïõ Üëëïõ ðïëëáðëáóéÜ-
æïíôáò êÜèå öïñÜ ìå Ýíáí óôáèåñü áñéèìü.
ÊÜðïéá ðïóÜ , åíþ öáßíåôáé üôé åîáñôþíôáé ôï Ýíá áðü ôï Üëëï, ãéáôß áõîÜíïíôáé ôáõôü÷ñïíá, äåí
åßíáé áíÜëïãá.
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò
Üóêçóçò 12
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 37
19
Ðïóüôçôá ôåôñáäßùí - Áîßá ôïõò

Åßíáé áíÜëïãá, äéüôé ôï ðüóï èá ðëçñþóù åîáñôÜôáé áðü ôçí ðïóüôçôá ôùí ôåôñáäßùí.
Ç ÷ñçìáôéêÞ áîßá èá ðñïêýøåé áí ðïëëáðëáóéÜóïõìå ôçí áîßá ôïõ åíüò ôåôñáäßïõ ìå ôïí áñéèìü ðïõ ìïõ
äåß÷íåé ôçí ðïóüôçôá ôùí ôåôñáäßùí ðïõ èá áãïñÜóïõìå.
Ôá÷ýôçôá ôïõ áõôïêéíÞôïõ ìáò - ×ñüíïò ðïõ áðáéôåßôáé ãéá íá öèÜóïõìå

Äåí åßíáé áíÜëïãá, äéüôé üóï ðéï ãñÞãïñá ðçãáßíù, ôüóï ðéï ãñÞãïñá èá öèÜóù.
Áñéèìüò åñãáôþí - ×ñüíïò åêôÝëåóçò Ýñãïõ

Äåí åßíáé áíÜëïãá, äéüôé üóï ðåñéóóüôåñïõò åñãÜôåò Ý÷ù, óå ôüóï ëéãüôåñï ÷ñüíï èá åêôåëåóôåß ôï Ýñãï.
Áñéèìüò áôüìùí - Ìåñßäåò ðïõ êáôáíáëþíïõí

ÁíÜëïãá ðïóÜ, áöïý èá êáôáíáëùèïýí ôüóåò ìåñßäåò üóá ôá Üôïìá ðïõ õðÜñ÷ïõí (ðñïûðüèåóç: ßóç ðïóü-
ôçôá öáãçôïý ðñÝðåé íá áíôéóôïé÷åß óå êÜèå Üôïìï).
Áñéèìüò ôÜîåùí ôïõ ó÷ïëåßïõ - Áñéèìüò äáóêÜëùí óôï ßäéï ó÷ïëåßï
ÁíÜëïãá ðïóÜ, äéüôé üóï ðéï ðïëëÝò ôÜîåéò Ý÷åé ôï ó÷ïëåßï, ôüóïõò ðåñéóóüôåñïõò äáóêÜëïõò èá ÷ñåéáóôåß
ôï ó÷ïëåßï.
186
186
ÁíÜëïãá ðïóÜ
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç • Ôá êéëÜ ðïñôïêÜëéá ðïõ èá áãïñÜóù - Áîßá ôïõò.
Üóêçóçò
Üóêçóçò 22
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 37
19
• ÐëåõñÜ ôåôñáãþíïõ - Ðåñßìåôñïò
• Ïé þñåò ðïõ äïõëåýù - ×ñÞìáôá ðïõ ðáßñíù
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò
Üóêçóçò 32
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 37
19
2 . 7,50 = 15• (äéðëÜóéï ðïóü)
3 . 2,20 = 6,6• (ôñéðëÜóéï ðïóü)
4 . 2 =8 êéëÜ (ôåôñáðëÜóéá êéëÜ)
187
187
ÁíÜëïãá ðïóÜ
ÅîåôÜæù ôá ðïóÜ. Ðáñáôçñþ üôé åßíáé áíÜëïãá (ç áîßá ðñïêýðôåé áí ðïëëáðëáóéÜ-

ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 2 1 óù ôçí áîßá ôçò ìéáò êñÝðáò åðß ôïí áñéèìü ôùí êñåðþí ðïõ èá áãïñÜóåé). Ó÷çìá-
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 37
19
ôßæù ôïí ðßíáêá ôéìþí.
Áñéèìüò áðü êñÝðåò 1 2 3 4 5 6 7

Áîßá óå 2 4 6 8 10 12 14
Ðáñáôçñþ üôé ìå 12 ìðïñåß íá áãïñÜóåé 6 êñÝðåò.
ÁðÜíôçóç
Ôá ðïóÜ åßíáé áíÜëïãá äéüôé, ìå ðåñéóóüôåñá êéëÜ ãÜëáôïò, ðáñÜãåôáé ðåñéóóüôåñç ðï-
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 2 2 óüôçôá ôõñéïý. Ìå ôïí ßäéï áñéèìü ðïõ ðïëëáðëáóéÜæù ôá êéëÜ ãÜëáôïò ðïëëáðëáóéÜæù
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 37
19
êáé ôá êéëÜ ôïõ ôõñéïý.
ÊéëÜ ôõñß 1 2 3 4 5 6 7 8
ÊéëÜ ãÜëá 5 10 15 20 25 30 35 40
Óôá áíÜëïãá ðïóÜ, üôáí ðïëëáðëáóéÜæåôáé Þ äéáéñåßôáé ç ôéìÞ ôïõ åíüò

ðïóïý ìå Ýíáí áñéèìü, ôüôå ðïëëáðëáóéÜæåôáé Þ äéáéñåßôáé êáé ç
áíôßóôïé÷ç ôéìÞ ôïõ Üëëïõ ðïóïý ìå ôïí ßäéï áñéèìü.
Óôá áíÜëïãá ðïóÜ ïé ëüãïé ôùí áíôßóôïé÷ùí ôéìþí ôïõò åßíáé ßóïé êáé
ó÷çìáôßæïõí áíáëïãßá.
188
188
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 2
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 38
19
Óôá ðñïâëÞìáôá ìå áíÜëïãá ðïóÜ,ôï ãñÜöçìá

ðïõ ðñïêýðôåé åßíáé ðÜíôïôå ìéá åõèåßá ãñáììÞ.
189
189
ÊñéôÞñéï áîéïëüãçóçò
1. Ìéá âñýóç ãåìßæåé ìå íåñü, ìüíç ôçò, ìéá äåîáìåíÞ óå 12 þñåò, äåýôåñç âñýóç ôç ãåìßæåé óå 15 þñåò
êáé ôñßôç óå 20 þñåò. Áí áíïßîïõí êáé ïé ôñåßò âñýóåò ìáæß óå ðüóåò þñåò èá ãåìßóïõí ôç äåîáìåíÞ;
2. Ï ÔÜóïò îåêßíçóå ãéá ôï âéâëéïðùëåßï íá áãïñÜóåé ìïëýâéá ìå 4,20 • óôçí ôóÝðç ôïõ. ¼ôáí Ýöôáóå
óôï ôáìåßï, äéáðßóôùóå üôé åß÷å ìüíï 65 ëåðôÜ. Ðüóá ÷ñÞìáôá Ý÷áóå óôï äñüìï; Íá åêöñÜóåéò ìå ìéá
åîßóùóç ôï ðñüâëçìá ôïõ ÔÜóïõ êáé ìåôÜ íá ôï ëýóåéò.
3. Ç Ìáñßá åñãÜæåôáé óå ìéá åôáéñßá êáé ðëçñþíåôáé ìå 5 ôçí þñá. ×ñåéÜæåôáé íá ìáæÝøåé 252 . Ðüóåò
þñåò ðñÝðåé íá äïõëÝøåé;
4. Ï Êþóôáò èÝëåé íá ôáîéíïìÞóåé ôïõò äßóêïõò ôïõ óå êïõôéÜ ðïõ ÷ùñÜíå 15 äßóêïõò ôï êáèÝíá. ¸÷åé
óõíïëéêÜ 450 äßóêïõò. Ðüóá êïõôéÜ èá ÷ñåéáóôåß;
5. Óôç âéâëéïèÞêç ôïõ ó÷ïëåßïõ õðÞñ÷áí 52 âéâëßá. Ïé ìáèçôÝò ðÞñáí áðü 3 âéâëßá ï êáèÝíáò,ãéá íá
äéáâÜóïõí óôéò êáëïêáéñéíÝò äéáêïðÝò . Óôï ôÝëïò Ýìåéíáí 4 âéâëßá áôá ñÜöéá. Ðüóïé Þôáí ïé ìáèçôÝò;
(Íá ôï ëýóåéò ìå åîßóùóç) .
3
6. Ôá ôùí ìáèçôþí ìéáò ôÜîçò åßíáé áãüñéá. Áí ôá êïñßôóéá åßíáé 14, ðüóïõò ìáèçôÝò Ý÷åé ç ôÜîç;
5
190
190
7. Aðü 1000 êéëÜ åëéÝò ðáßñíïõìå 250 êéëÜ ëÜäé. Ôá 750 êéëÜ ëÜäé, áðü ðüóá êéëÜ åëéÝò ôá ðÞñáìå;
8. Óôçí ðñþôç ôÜîç åíüò äçìïôéêïý ó÷ïëåßïõ õðÜñ÷ïõí 36 êïñßôóéá êáé 12 áãüñéá. Óôçí äåýôåñç ôÜîç
õðÜñ÷ïõí 54 áãüñéá êáé 18 êïñßôóéá. ÕðÜñ÷åé ç ßäéá áíáëïãßá áãïñéþí - êïñéôóéþí óôéò äýï ôÜîåéò;
9. Ç ÅëÝíç ãéá íá ðåñðáôÞóåé 3 ÷éëéüìåôñá êÜíåé 25 ëåðôÜ. Ìðïñåßò íá âñåéò ðüóï èá êÜíåé ãéá íá
ðåñðáôÞóåé 6 ÷éëéüìåôñá, áí ðåñðáôÜåé ìå ôçí ßäéá ôá÷ýôçôá;
10. Áðü ôá ðáñáêÜôù æåõãÜñéá ðïóþí, õðïãñáììßæù áõôÜ ðïõ åßíáé áíÜëïãá:
Ôï ýøïò êáé ôï âÜñïò åíüò áôüìïõ.
Ôá êáôáíÜëùóç êáõóßìùí êáé ôá ÷éëéüìåôñá ðïõ äéáíýïíôáé.
Ç ðïóüôçôá åíüò ðñïúüíôïò êáé ç ÷ñçìáôéêÞ áîßá ôïõ.
Ç þñá ôçò çìÝñáò êáé ç èåñìïêñáóßá.
Ïé þñåò åñãáóßáò êáé ïé áðïäï÷Ýò åíüò õðáëëÞëïõ.
Ôï ìÝãåèïò åíüò êôéñßïõ êáé ç ôéìÞ ôïõ.
Ôï ÷ñþìá åíüò áõôïêéíÞôïõ êáé ç ôéìÞ ôïõ.
191
191
ÌÁÈÇÌÁÔÉÊÁ
ÃÉÁ ÔÇÍ ÓÔ’ ÔÁÎÇ ÄÇÌÏÔÉÊÏÕ
Áðáãïñåýåôáé ç áíáðáñáãùãÞ ôïõ ðáñüíôïò Ðåñéå÷üìåíá:

âéâëßïõ ìå ïðïéïíäÞðïôå ôñüðï, ÷ùñßò ôçí
Ýããñáöç Üäåéá ôïõ åêäüôç.
Äéåýèõíóç åêðáéäåõôéêÞò óåéñÜò: 35. Ëýíù ðñïâëÞìáôá ìå áíÜëïãá ðïóÜ .......................... óåë.195
ÆÕÑÌÐÁÓ ÁÍÄÑÅÁÓ
Õðåýèõíïé Ýêäïóçò: 36. Áíôéóôñüöùò áíÜëïãá Þ áíôßóôñïöá ðïóÜ ................. óåë.199
ÄÅÌÅÑÏÕÔÇ ÁÉÊÁÔÅÑÉÍÇ
ÖÅÔÓÇÓ ÃÅÙÑÃÉÏÓ 37. Ëýíù ðñïâëÞìáôá ìå áíÜëïãá ðïóÜ ....................... óåë.202
ÓõíôáêôéêÞ ïìÜäá:
ÁËÁÌÁÍÇ ÃÅÙÑÃÉÁ
38. Ç áðëÞ ìÝèïäïò ôùí ôñéþí óôá áíÜëïãá ðïóÜ ........ óåë.206
ÃÅÑÏÍÔÏÐÏÕËÏÓ ÓÔÅÖÁÍÏÓ
ÄÅÌÅÑÏÕÔÇ ÁÉÊÁÔÅÑÉÍÇ 39. Ç áðëÞ ìÝèïäïò ôùí ôñéþí óôá áíôßóôñïöá ðïóÜ ... óåë.212
ÌÏÉÑÁÓ ÐÁÍÁÃÉÙÔÇÓ
ÌÏÕÓÏÕËÇÓ ÉÙÁÍÍÇÓ
ÏÑÓÏÐÏÕËÏÓ ÉÙÁÍÍÇÓ 40. Åêôéìþ ôï ðïóïóôü ...................................................... óåë.217
ÐËÏÕÌÁÊÇÓ ÊÙÍÓÔÁÍÔÉÍÏÓ
×ÁÍÉÙÔÇ ÉÙÁÍÍÁ 41. Âñßóêù ôï ðïóïóôü ...................................................... óåë.222
Êáëëéôå÷íéêÞ äéåýèõíóç:
FORWARD CREATIVE BUREAU 42. Ëýíù ðñïâëÞìáôá ìå ðïóïóôÜ:
210 9585645
DTP - ÃñáöéêÜ: Âñßóêù ôçí ôåëéêÞ ôéìÞ ................................................. óåë.228
ÔÓÅËÉÊÈÅÏ×ÁÑÉÄÏÕ ÖÙÔÅÉÍÇ
ÅéêïíïãñÜöçóç: 43. Ëýíù ðñïâëÞìáôá ìå ðïóïóôÜ:
ÊÁËÁÍÔÙÍÇÓ ÅËÅÕÈÅÑÉÏÓ
ÆÏÕËÁÊÇÓ ÅÌÌÁÍÏÕÇË
ÔÓÉÏÌÐÁÍÉÄÇÓ ÓÔÁÕÑÏÓ Âñßóêù ôçí áñ÷éêÞ ôéìÞ ................................................ óåë.231
Copyright:
Ç. ÌáíéáôÝáò 44. Ëýíù ðñïâëÞìáôá ìå ðïóïóôÜ:
ÅêäïôéêÝò Åðé÷åéñÞóåéò Á.Å.
ÈçóÝùò 50, ÊáëëéèÝá
ôçë. 210 9546555 Âñßóêù ôï ðïóïóôü % ................................................. óåë.234
194
194
35. Ëýíù ðñïâëÞìáôá ìå áíÜëïãá ðïóÜ
Mðïñïýìå íá âñïýìå ôçí Üãíùóôç ôéìÞ óå Ýíá ðñüâëçìá áíÜëïãùí ðïóþí ìå äýï ôñüðïõò:
á) Ìå áíáãùãÞ óôç ìïíÜäá
Ç äéáäéêáóßá ìå ôçí ïðïßá óå Ýíá ðñüâëçìá âñßóêù ðñþôá ôçí ôéìÞ ôçò ìéáò ìïíÜäáò (ìå
äéáßñåóç) êáé óôç óõíÝ÷åéá âñßóêù ôçí Üãíùóôç ôéìÞ (ìå ðïëëáðëáóéáóìü) ëÝãåôáé áíáãù-
ãÞ óôç ìïíÜäá.
â) Ó÷çìáôßæïíôáò ôçí áíáëïãßá
ÖôéÜ÷íù ôïí ðßíáêá ðïóþí êáé ôéìþí.
ÅîåôÜæù áí ôá ðïóÜ åßíáé áíÜëïãá.
×ñçóéìïðïéþ ìåôáâëçôÞ ãéá ôçí Üãíùóôç ôéìÞ.
Ó÷çìáôßæù ôçí áíáëïãßá.
Âñßóêù ôïí Üãíùóôï üñï ôçò áíáëïãßáò ëýíïíôáò ôçí åîßóùóç
¢óêçóç 1
¸íáò áãñüôçò Ýêáíå 150 êéëÜ ëÜäé áðü 1.500 êéëÜ åëéÝò. Ôçí åðüìåíç ÷ñïíéÜ
Ýêáíå 450 êéëÜ ëÜäé. Ðüóá êéëÜ åëéÝò åß÷å ôç äåýôåñç ÷ñïíéÜ;
ëýóç
á) Ìå áíáãùãÞ óôç ìïíÜäá
Ôá ðïóÜ åßíáé áíÜëïãá áöïý ðåñéóóüôåñá êéëÜ åëéÝò èá äþóïõí ðåñéóóüôå-

ñá êéëÜ ëÜäé.
Ôá 150 êéëÜ ëÜäé ãßíïíôáé áðü 1500 êéëÜ åëéÝò.

Ôï 1 êéëü ëÜäé ãßíåôáé áðü 1.500 :150 = 10 êéëÜ åëéÝò.
Ôá 450 êéëÜ ëÜäé ãßíïíôáé 450 ·10 = 4500 êéëÜ åëéÝò.
195
195
Ëýíù ðñïâëÞìáôá ìå áíÜëïãá ðïóÜ
â. 2ïò ôñüðïò : (ÌÝèïäïò áíáëïãßáò)

1. ÖôéÜ÷íù ôïí ðßíáêá ðïóþí êáé ôéìþí. êéëÜ åëéÝò 1500 ÷
1500 x
2. Ó÷çìáôßæù ôçí áíáëïãßá =
150 450 êéëÜ ëÜäé 150 450
3. Åöáñìüæù ôá óôáõñùôÜ ãéíüìåíá 150χ = 1500 ⋅ 450
150 χ = 675000
χ = 675000 : 150
χ = 4500
á. Ôá ðïóÜ åßíáé áíÜëïãá áöïý óå äéðëÜóéï ÷ñüíï óðáôáëåßôáé äéðëÜóéá ðïóüôçôá íåñïý.
ÁðÜíôçóç
Óå 15 ëåðôÜ óðáôáëÞèçêáí 9 ëßôñá íåñïý.
Óå 1 ëåðôü óðáôáëÞèçêáí 9 : 15 = 0,6 ëßôñá íåñïý.
¢ñá óå 45 ëåðôÜ óðáôáëÞèçêáí 0,6 ⋅ 45 = 27 ëßôñá. Ç ðïóüôçôá ôïõ íåñïý ðïõ óðáôáëÞèçêå óôï 1ï
äéÜëåéììá åßíáé 0,6 ⋅15 = 9 . ¢ñá ç óõíïëéêÞ ðïóüôçôá ðïõ óðáôáëÞèçêå åßíáé 27 + 9 = 36 ëßôñá íåñïý.
â. 2ïò ôñüðïò : (ÌÝèïäïò áíáëïãßáò)

Ôá ðïóÜ åßíáé áíÜëïãá, áöïý óå äéðëÜóéá þñá óðáôáëÜôáé äéðëÜóéá ðïóüôçôá íåñïý.
1. ÖôéÜ÷íù ôïí ðßíáêá ðïóþí êáé ôéìþí.
15 45
2. Ó÷çìáôßæù ôçí áíáëïãßá = ÷ñüíïò ðïõ ðåñíÜåé
9 χ 15 45
(óå ëåðôÜ)
3. Õðïëïãßæù ôïí Üãíùóôï ÷ 15χ = 45 ⋅ 9
ðïóüôçôá íåñïý
15χ = 405 9 ÷
(óå ëßôñá)
χ = 405 : 15
χ = 27
Ôï 1ï äéÜëåéììá óðáôáëÞèçêáí 9 ëßôñá íåñïý, ïðüôå óõíïëéêÜ óðáôáëÞèçêáí 27 + 9 = 36 ëßôñá .
196
196
ÁðÜíôçóç
Ôá ðïóÜ åßíáé áíÜëïãá.

êéëÜ åëéÜò 900 ÷
Ó÷çìáôßæù ôïí ðßíáêá ðïóþí ôéìþí
êéëÜ ëÜäé 100 4.000
900 χ
=
100 4000
100 χ = 4000 ⋅ 900
100 χ = 3.600.000
χ = 3.600.000 : 100
χ = 36.000 êéëÜ åëéÜò
Ôá õðïëåßììáôá èá åßíáé: 36.000 − 4.000 = 32.000 êéëÜ.
ÁðÜíôçóç
• Ï áñéèìüò çëåêôñïíéêþí õðïëïãéóôþí êáé (áíáãùãÞ óôç ìïíÜäá)

ç áîßá ôïõò åßíáé áíÜëïãá ðïóÜ. Èá õðïëï- Ôá ðïóÜ åßíáé áíÜëïãá.
ãßóù ìå áíáãùãÞ óôç ìïíÜäá ðüóï êïóôß- 4.080 : 6 = 680
æåé ï Ýíáò õðïëïãéóôÞò (Äéáßñåóç: 4.080:6) êïóôßæåé ï Ýíáò.
• Èá ðïëëáðëáóéÜóù ôçí áîßá ôïõ åíüò ìå Èá áãïñáóôïýí 10, Üñá óõ-
ôïí áñéèìü ôùí õðïëïãéóôþí ðïõ èá áãï- íïëéêÜ èá ðëçñþóïõí:
ñáóôïýí. 10 · 680 =6.800
197
197
ÁðÜíôçóç
Ôá ðïóÜ, ’’çìåñïëüãéá ðïõ ðùëïýíôáé- Ôá 3 çìåñïëüãéá âãÜæïõí êÝñäïò 1,35 .
÷ñÞìáôá ðïõ ìáæåýïíôáé’’ åßíáé áíÜëïãá.
Áðü ôçí ðþëçóç ôïõ åíüò ôï êÝñäïò èá
Èá ëýóù ôï ðñüâëçìá ìå ôç ìÝèïäï ôçò áíáãùãÞò óôç åßíáé:
ìïíÜäá. Ìå äéáßñåóç èá âñù ðüóï êÝñäïò Ý÷ïõí áðü ôçí 1,35 : 3 = 0,45
ðþëçóç åíüò çìåñïëïãßïõ êáé ìå ðïëëáðëáóéáóìü ôùí
¢ñá, áí ðïõëçèïýí 256 çìåñïëüãéá ôï
çìåñïëïãßùí ðïõ ðïõëÞèçêáí åðß ôï êÝñäïò ðïõ õðïëï-
óõíïëéêü êÝñäïò èá åßíáé:
ãßóôçêå áðü ôçí ðþëçóå ôïõ åíüò, ðñïêýðôåé ôï æçôïýìåíï.
256 · 0,45 = 115,2
Ç äéáäéêáóßá ìå ôçí ïðïßá óå Ýíá ðñüâëçìá âñßóêù ðñþôá
ôçí ôéìÞ ôçò ìéáò ìïíÜäáò (ìå äéáßñåóç) êáé óôç óõíÝ÷åéá âñß-
óêù ôçí Üãíùóôç ôéìÞ (ìå ðïëëáðëáóéáóìü) ëÝãåôáé áíáãù-
ãÞ óôç ìïíÜäá.
Ðñüâëçìá: Ï Íßêïò áãüñáóå 2 êéëÜ ìðáíÜíåò êáé ðëÞñùóå 7 . Ç ÅëÝíç áãüñáóå áðü ôï ßäéï
ìáíÜâéêï 3 êéëÜ ìðáíÜíåò. Ðüóá ÷ñÞìáôá ðëÞñùóå ç ÅëÝíç;
ÁðÜíôçóç
ôåôñ. åñãáóéþí â, óåë. 40 Ôá ðïóÜ “áñéèìüò óöõãìþí - ÷ñüíïò” Óå 1 þñá (60 ëåðôÜ) Ý÷åé
åßíáé áíÜëïãá. Ìå ôç ìÝèïäï ôçò áíá- 75 · 60 = 4.500 óöõãìïýò.
ãùãÞò óôç ìïíÜäá õðïëïãßæïíôáé ïé Óå 5 þñåò ( 5 · 60 = 300 ëåðôÜ )
óöõãìïß áíÜëïãá ìå ôï ÷ñüíï ðïõ Ý÷åé 300 · 75 = 22.500 óöõãìïýò.
Ý÷åé ðåñÜóåé. Ôï 1 ëåðôü ïé óöõãìïß åß- Óå 24 þñåò (24·60=1.440 ëåðôÜ)
íáé 75, óå 2 ëåðôÜ èá åßíáé 150 ê.ï.ê. Ý÷åé 1.440 · 75 = 108.000 óöõãìïýò.
198
198
36. Áíôéóôñüöùò áíÜëïãá Þ áíôßóôñïöá ðïóÜ
Áíôéóôñüöùò áíÜëïãá ðïóÜ
Áíôéóôñüöùò áíÜëïãá Þ áíôßóôñïöá ëÝãïíôáé äýï ðïóÜ, óôá ïðïßá, üôáí ðïëëáðëáóéÜæå-
ôáé ç ôéìÞ ôïõ åíüò ðïóïý ìå Ýíáí áñéèìü, ç áíôßóôïé÷ç ôéìÞ ôïõ Üëëïõ äéáéñåßôáé ìå ôïí
áñéèìü áõôü.
Óôá áíôéóôñüöùò áíÜëïãá ðïóÜ ôá ãéíüìåíá ôùí áíôßóôïé÷ùí ôéìþí åßíáé ßóá ìå Ýíáí óôáèå-
ñü áñéèìü.
¢óêçóç 1
ÅîåôÜóåôå ôá ðáñáêÜôù æåõãÜñéá ðïóþí, êáé õðïãñáììßóôå ôá áíôéóôñüöùò
áíÜëïãá:
Áñéèìüò åñãáôþí êáé ÷ñüíïò åêôÝëåóçò åíüò Ýñãïõ.

Ôá÷ýôçôá ðëïßïõ êáé þñåò ðïõ ôáîéäåýåé ãéá ìéá äéáäñïìÞ.
¾øïò êáé âÜñïò åíüò áôüìïõ.
ÌÝãåèïò êáé áîßá óå ïðïéïäÞðïôå ðñïúüí
ëýóç
Áñéèìüò åñãáôþí êáé ÷ñüíïò åêôÝëåóçò åíüò Ýñãïõ. (Åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëï-
ãá ãéáôß ìå äéðëÜóéï áñéèìü åñãáôþí ï ÷ñüíïò åêôÝëåóçò åíüò Ýñãïõ ìåéþíåôáé
óôï ìéóü).
Ôá÷ýôçôá ðëïßïõ êáé þñåò ðïõ ôáîéäåýåé ãéá ìéá äéáäñïìÞ. (Åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜ-
ëïãá ãéáôß ìå äéðëÜóéá ôá÷ýôçôá ïé þñåò ðïõ èá ôáîéäåýåé ãéá íá êáëýøåé ìéá äéáäñïìÞ
ìåéþíïíôáé óôï ìéóü).
199
199
Áíôéóôñüöùò áíÜëïãá Þ áíôßóôñïöá ðïóÜ
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 1
• Ôá÷ýôçôá ôïõ áõôïêéíÞôïõ êáé ï ÷ñüíïò äéáäñïìÞò ôïõ áõôïêéíÞôïõ

Åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá ðïóÜ áöïý, üóï ìåãáëýôåñç åßíáé ç ôá÷ýôçôá åíüò áõôïêéíÞôïõ,
ôüóï ëéãüôåñï ÷ñüíï ÷ñåéÜæåôáé íá äéáôñÝîåé ôç äéáäñïìÞ áõôÞ. Ç áëëáãÞ ôïõ åíüò ðñïêáëåß
áíôßóôñïöç áëëáãÞ óôï Üëëï ðïóü.
• Áñéèìüò ôá÷õäñïìéêþí õðáëëÞëùí - ×ñüíïò äéáíïìÞò áëëçëïãñáößáò.
(áíôßóôñïöá ðïóÜ) ¼óï ðåñéóóüôåñïé ôá÷õäñïìéêïß õðÜëëçëïé õðÜñ÷ïõí, ôüóï ëéãüôåñï ÷ñüíï
÷ñåéÜæåôáé ãéá ôç äéáíïìÞ ôçò áëëçëïãñáößáò. ÄéðëÜóéïé õðÜëëçëïé èá ÷ñåéáóôïýí ôï ìéóü ÷ñü-
íï ãéá ôç äéáíïìÞ.
• ×ùñçôéêüôçôá äï÷åßùí - Áñéèìüò äï÷åßùí ãéá óõóêåõáóßá
(áíôßóôñïöá ðïóÜ) ¼óï ìåãáëýôåñç åßíáé ç ÷ùñçôéêüôçôá åíüò äï÷åßïõ, ôüóï ëéãüôåñï áñéèìü
äï÷åßùí èá ÷ñåéáóôïýìå. Áí ôá äï÷åßá Ý÷ïõí äéðëÜóéá ðåñéåêôéêüôçôá, èá ÷ñåéáóôïýìå ôï ìéóü
áñéèìü äï÷åßùí.
• Áñéèìüò åñãáôþí - ×ñüíïò ðïõ ÷ñåéÜæåôáé íá ïëïêëçñþóïõí Ýíá Ýñãï

ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 2 ðïõ Ý÷ïõí áíáëÜâåé.
• Ôá÷ýôçôá áõôïêéíÞôïõ - ×ñüíïò ðïõ êÜíåé íá äéáíýóåé ìéá áðüóôáóç.
• Áñéèìüò ðáéäéþí - ÌÝñïò óïêïëÜôáò ðïõ ìïéñÜæïíôáé.
Êáé óôéò ôñåéò ðåñéðôþóåéò ôá ðïóÜ åßíáé áíôßóôñïöá. ÅðïìÝíùò, ìå ôïí áñéè-
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò
Üóêçóçò 32 ìü ðïõ èá ðïëëáðëáóéáóôåß Þ èá äéáéñåèåß ôï Ýíá ðïóü, ìå ôïí ßäéï áñéèìü
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 41
19
èá äéáéñåèåß Þ èá ðïëëáðëáóéáóôåß áíôßóôïé÷á ôï Üëëï.
200
200
Áíôéóôñüöùò áíÜëïãá Þ áíôßóôñïöá ðïóÜ
Áí ï Ýíáò õðÜëëçëïò åôïéìÜæåé óå 1 çìÝñá 30 êÜñôåò óå 3 çìÝñåò èá åôïéìÜæåé 90

ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 2 1 êÜñôåò. Ôá ðïóÜ, õðÜëëçëïé - áñéèìüò êáñôþí åßíáé áíÜëïãá.
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 41
19
Áñéèìüò õðáëëÞëùí 1 2 3 4
Áñéèìüò êáñôþí (óå 3 çìÝñåò) 90 180 270 360
Ïé 4 õðÜëëçëïé èá åôïéìÜóïõí 360 êÜñôåò óå 3 çìÝñåò.

ÁðÜíôçóç: ...................................................................................................
Ç ôá÷ýôçôá ôïõ áõôïêéíÞôïõ êáé ï ÷ñüíïò ðïõ êÜíåé íá äéáíýóåé ìéá áðüóôáóç åßíáé
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 2 2 ðïóÜ áíôßóôñïöá, áöïý ìå äéðëÜóéá ôá÷ýôçôá ÷ñåéÜæåôáé ôï ìéóü ÷ñüíï íá äéáíýóåé
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 42
19
ôçí áðüóôáóç áõôÞ. Óõìðëçñþíù ôïí ðßíáêá ðïóþí ôéìþí ùò åîÞò:
Ìå ôïí áñéèìü ðïõ èá ðïëëáðëáóéÜæåôáé ôï ðñþôï ðïóü, ìå ôïí ßäéï áñéèìü èá
äéáéñåßôáé ôï äåýôåñï.
2 3 4 5 6
Ôá÷ýôçôá áõôïêéíÞôïõ 90 60 45 36 30
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç Ãéá íá ïëïêëçñùèåß ôï ðüôéóìá ìå 2 äéáäñïìÝò, ðñÝðåé íá ôá ðáéäéÜ íá åßíáé 15. ¸íá
Üóêçóçò 2
ôåôñ.
â, óåë.
óåë. 42
19 ðáéäß ìüíï ôïõ èá ÷ñåéáóôåß íá êÜíåé 30 äéáäñïìÝò ãéá íá ïëïêëçñþóåé ôï ðüôéóìá.
Áñéèìüò ðáéäéþí 5 10 15 30 1
ÄéáäñïìÝò 6 3 2 1 30
201
201
37. Ëýíù ðñïâëÞìáôá ìå áíôéóôñüöùò áíÜëïãá ðïóÜ
Ìðïñïýìå íá âñïýìå ôçí Üãíùóôç ôéìÞ óå Ýíá ðñüâëçìá ìå áíôéóôñüöùò áíÜëïãá ðïóÜ ìå äýï
ôñüðïõò
á) Ìå áíáãùãÞ óôç ìïíÜäá â) Ó÷çìáôßæïíôáò ðßíáêá ðïóþí êáé ôéìþí

Åßíáé ç äéáäéêáóßá ìå ôçí ïðïßá óå Ýíá ðñüâëçìá ìå ÅñãÜæïìáé ùò åîÞò:
ðïóÜ áíôéóôñüöùò áíÜëïãá, âñßóêù ðñþôá ôçí ôéìÞ ÖôéÜ÷íù ôïí ðßíáêá ðïóþí êáé ôéìþí.
ôçò ìéáò ìïíÜäáò (ìå ðïëëáðëáóéáóìü) êáé óôç óõíÝ- ÅîåôÜæù áí ôá ðïóÜ åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá.
÷åéá äéáéñþíôáò âñßóêù ôçí Üãíùóôç ôéìÞ. ×ñçóéìïðïéþ ìåôáâëçôÞ ãéá ôçí Üãíùóôç ôéìÞ.
Ó÷çìáôßæù ôçí åîßóùóç ðïõ äçìéïõñãåßôáé áðü ôá ßóá
ãéíüìåíá ôùí ôéìþí. Âñßóêù ôïí Üãíùóôï üñï, ëýíïíôáò
ôçí åîßóùóç.
ÁðÜíôçóç
ôåôñ. åñãáóéþí ã, óåë. 7
Ôá 460 ÷áñôïíïìßóìáôá ôùí 5 åßíáé 460 ÷ 5 = 2300 . Ôï 1

÷áñôïíüìéóìá ôùí 20 Ý÷åé 20 . ÐïóÜ ÔéìÝò
¢ñá ôá 2300 åßíáé 2300 : 20 = 115 ÷áñôïíïìßóìáôá ôùí 20 .
áñéèìüò 5 20
Ôá ðïóÜ áñéèìüò ÷áñôïíïìéóìÜôùí êáé ðïóü åßíáé áíôéóôñü- ÷áñôïíïìéóìÜôùí
öùò áíÜëïãá (ìåãáëýôåñç áîßá ÷áñôïíïìßóìáôïò ëéãüôåñá ÷áñ-
ôïíïìßóìáôá). ¢ñá ôá ãéíüìåíá ôùí áíôßóôïé÷ùí ôéìþí åßíáé ðïóü 460 ÷
ßóá. Ó÷çìáôßæù ôá ãéíüìåíá êáé âñßóêù ôïí Üãíùóôï üñï.

20 · ÷ = 5 · 360,20 · ÷ = 2300 åðïìÝíùò ÷ = 2300 : 20
¢ñá ÷ = 115 ÷áñôïíïìßóìáôá.(ìåãáëýôåñç áîßá ÷áñôïíïìßóìá-
ôïò ëéãüôåñá ÷áñôïíïìßóìáôá).
Èá ðÜñåé 115 ÷áñôïíïìßóìáôá ôùí 20

ÁðÜíôçóç: ...............................................................................
202
202
Ëýíù ðñïâëÞìáôá ìå áíôéóôñüöùò áíÜëïãá ðïóÜ
Ðñüâëçìá 1
¸íá Ýñãï åß÷å õðïëïãéóôåß ãéá íá ôåëåéþóåé
óå 30 çìÝñåò üôé ÷ñåéÜæïíôáí 10 åñãÜôåò ôçí
çìÝñá. ÕðÞñîå áíÜãêç óõíôüìåõóçò ôïõ
Ýñãïõ óå 15 çìÝñåò. Ðüóïé åñãÜôåò èá ÷ñåé-
áóôïýí ôçí çìÝñá.
ëýóç
Ôá ðïóÜ “áñéèìüò åñãáôþí êáé çìÝñåò” ãéá ôï ôåëåßùìá ôïõ Ýñãïõ
åßíáé ðïóá áíôéóôñüöùò áíÜëïãá ïðüôå ôá ãéíüìåíá ôùí áíôßóôïé÷ùí
ôéìþí åßíáé ßóá. Ás èåùñÞóïõìå ôçí ìåôáâëçôÞ x íá ðáñéóôÜíåé ôïí
æçôïýìåíï áñéèìü ôùí åñãáôþí áíá çìÝñá.
¸÷ïõìå 15 · ÷ = 30 · 10 Þ 15 ÷ = 300
êáé åðïìÝíùò ÷ = 300 : 15 = 20 åñãÜôåò.
ÁðÜíôçóç
â) Ó÷çìáôßæù ðßíáêá ðïóþí êáé ôéìþí

Ôá ðïóÜ çìÝñåò êáé ÷ñÞìáôá åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá, (ðåñéóóüôåñá ÷ñÞìáôá - ëéãüôåñåò ìÝñåò).
¢ñá ôá ãéíüìåíá ôùí áíôßóôïé÷ùí ôéìþí åßíáé ßóá. Ó÷çìáôßæù ôá ãéíüìåíá êáé âñßóêù ôïí Üãíùóôï üñï.
Óå 1 çìÝñá èá Ýðñåðå íá óõãêåíôñþóïõí
ÐïóÜ ÔéìÝò 45 · 15 = 675 .
çìÝñåò Ãéá íá ìáæÝøïõí áõôü ôï ðïóü óå 30 çìÝñåò èá ðñÝðåé êÜèå ìÝñá íá

15 30
áðïôáìéåýïõí: 675 : 30 = 22,5
÷ñÞìáôá 45 ÷ 30 · ÷ = 15 · 45
30 · ÷ = 675 åðïìÝíùò ÷ = 675 : 30 ¢ñá ÷ = 22,5 ÷áñôïíïìßóìáôá.
ÐñÝðåé íá áðïôáìéåýïõí 22,5 ôçí çìÝñá

ÁðÜíôçóç: .............................................................................
203
203
Ðñüâëçìá 2
Ìéá ïéêïãÝíåéá Ý÷åé áðïöáóßóåé íá êÜíåé äéáêïðÝò ãéá 12
çìÝñåò êáé íá îïäÝøåé 2.160 ãéá üëåò ôéò çìÝñåò îïäåýï-
íôáò êÜèå ìÝñá ôï ßäéï ðïóü.
Ãéá ðáñÜôáóç ôùí äéáêïðþí óå 15 çìÝñåò ðüóï ðñÝðåé íá
îïäåýåé çìåñçóßùò áí äéáèÝôåé ìüíï 2.160 .
ëýóç
Ç êÜèå ìÝñá êïóôßæåé óôçí ïéêïãÝíåéá:
2.160:12 = 180
¸óôù üôé ðñÝðåé íá îïäåýåé ÷ ôçí çìÝñá áí áðïöáóßóåé íá ðáñáôåßíåé
ôéò äéáêïðÝò ãéá 15 çìÝñåò. ÇìÝñåò êáé êáèçìåñéíÜ Ýîïäá ìå äåäïìÝíï
ôï óýíïëï åßíáé ðïóÜ áíôéóôñüöùò áíÜëïãá äçë.
15 · ÷ = 12 · 180, 15 · ÷ = 2.160 ïðüôå ÷ = 2.160:15 = 144 .
ÁðÜíôçóç
ðñïâëÞìáôïò 3 Ïé 15 ïéêïãÝíåéåò ðáßñíïõí áðü 750 ç êÜèå ìßá.
ôåôñ. åñãáóéþí ã, óåë. 7 Áí Þôáí 1 ïéêïãÝíåéá èá Ýðáéñíå
ÐïóÜ ÔéìÝò
750 · 15 = 11.250 ÕðÜñ÷ïõí üìùò Üëëåò 10 ïéêïãÝíåéåò,
äçëáäÞ óõíïëéêÜ õðÜñ÷ïõí 25 ïéêïãÝíåéåò. Èá ðñÝðåé ïéêïãÝíåéåò 15 25
ëïéðüí ç êÜèå ìßá íá ðÜñåé ôï Ýîçò ðïóü: 11.250 : 25 = 450
25 · ÷ = 15 · 750 ÷ñÞìáôá 750 ÷
25 · ÷ = 11250 åðïìÝíùò ÷ = 11250 : 25 ¢ñá ÷ = 22,5 .
Ç êÜèå ìßá áðü ôéò 25 Üðïñåò ïéêïãÝíåéåò èá ðÜñåé 450

ÁðÜíôçóç: ..........................................................................................
204
204
ÁðÜíôçóç
Ãéá 15 çìÝñåò ôá ðáéäéÜ ôñþíå 160 ãñáììÜñéá ãëõêïý.

¢ñá óõíïëéêÜ Ý÷ïõí (160 ·15)=2400 ãñáì. Áí, ëïéðüí, Ý÷ïõí 2400 ãñáììÜñéá
ãëõêïý ãéá íá ðåñÜóïõí 20 çìÝñåò, èá ðñÝðåé íá ôñþíå 2400 : 20 = 120 ãñáì. ôçí
çìÝñá.
ÊÜèå ðáéäß èá ðñÝðåé íá êáôáíáëþíåé 120 ãñáì. ãëõêïý êÜèå ìÝñá

ÁðÜíôçóç: .................................................................................................................
ÁðÜíôçóç
Ôï ðïóü ðïõ Ý÷åé ï öïéôçôÞò åßíáé 30 · 15 = 450 . Áí ôá ÷ñÞìáôá áõôÜ ðñÝðåé íá

åðáñêÝóïõí ãéá 45 çìÝñåò, èá ðñÝðåé íá îïäåýåé 450 : 45 = 10 êÜèå çìÝñá
ÐñÝðåé íá îïäåýåé 10 ôçí çìÝñá

ÁðÜíôçóç: .................................................................
205
205
38. Ç áðëÞ ìÝèïäïò ôùí ôñéþí óôá áíÜëïãá ðïóÜ
Äéáêñßíïõìå ôñßá âÞìáôá:

Ç ìÝèïäïò ãéá íá ëýíïõìå ðñïâëÞìá-
ôá ðïóþí, üðïõ ãíùñßæïõìå ôñåéò ôéìÝò
1° âÞìá:
êáé øÜ÷íïõìå ôçí ôÝôáñôç ïíïìÜóôçêå
ÊÜíù êáôÜôáîç (ôáêôïðïéþ ôá ðïóÜ,ðñïóÝ÷ïíôáò íá âÜëù ôá
áðëÞ ìÝèïäïò ôùí ôñéþí.
ðïóÜ ôïõ ßäéïõ åßäïõò ôï Ýíá êÜôù áðü ôï Üëëï)
2° âÞìá:
ÅëÝã÷ù üôé ôá ðïóÜ åßíáé áíÜëïãá
3° âÞìá
Ëýóç: ðïëëáðëáóéÜæù ôïí áñéèìü ðïõ åßíáé ðÜíù
áðü ôï ÷ åðß ôï êëÜóìá ôùí Üëëùí äýï
áñéèìþí áíôåóôñáììÝíï.
Ðñüâëçìá 1
Ôá 3 ìÝôñá åíüò õöÜóìáôïò êïóôßæïõí 21 .
Íá âñåßôå ðüóï èá êïóôßóïõí ôá 15 ìÝôñá
ôïõ ßäéïõ õöÜóìáôïò.
ëýóç
Ôá ðïóÜ “ìÝôñá õöÜóìáôïò êáé ÷ñÞìáôá” ÐïóÜ ÔéìÝò
ðïõ êïóôßæïõí åßíáé ðïóÜ áíÜëïãá. Èá ëý-
ìÝôñá
óïõìå ôï ðñüâëçìá ìå ðßíáêá.
3 15
õöÜóìáôïò
3 15
=
21 x ÷ñÞìáôá 21 ÷
3 · ÷ = 21· 15 ðïõ êïóôßæïõí
3÷ = 315
÷ = 315:3
÷ = 105
206
206
Ç áðëÞ ìÝèïäïò ôùí ôñéþí óôá áíÜëïãá ðïóÜ
ÁðÜíôçóç
Äéáêñßíïõìå ôñßá âÞìáôá:
Ç äåîáìåíÞ 2 ðõñ. ï÷çìÜôùí ãåìßæåé óå 5 ëåðôÜ

1° âÞìá: ÊÜíù êáôÜôáîç (ôáêôïðïéþ ôá ðïóÜ,
Ç äåîáìåíÞ 12 ðõñ. ï÷çìÜôùí ãåìßæåé óå x; ëåðôÜ
ðñïóÝ÷ïíôáò íá âÜëù ôá ðïóÜ ôïõ ßäéïõ åßäïõò
ôï Ýíá êÜôù áðü ôï Üëëï)
(Ç äåîáìåíÞ ôùí 12 ðõñ. ï÷çìÜôùí èá ãåìßóåé óå

2° âÞìá: ÅëÝã÷ù üôé ôá ðïóÜ åßíáé áíÜëïãá →
ðåñéóóüôåñï ÷ñüíï,Üñá ôá ðïóÜ åßíáé áíÜëïãá)
3° âÞìá
Ëýóç: ðïëëáðëáóéÜæù ôïí áñéèìü ðïõ åßíáé ðÜíù 12 60
x = 5⋅ = ¢ñá x = 30 ëåðôÜ
áðü ôï ÷ åðß ôï êëÜóìá ôùí Üëëùí äýï 2 2
ÓõíÝ÷åéá
ÁðÜíôçóçò
ðñïâëÞìáôïò 1 Ìå ðßíáêá ðïóþí - ôéìþí
ÐïóÜ ÔéìÝò
ôåôñ. åñãáóéþí ã, óåë. 9 1° âÞìá: Ó÷çìáôßæù ôïí ðßíáêá ðïóþí êáé ôéìþí
áñéèìüò
2 12 ðõñïóâåóôéêþí 2 12
2° âÞìá: Ó÷çìáôßæù ôçí áíáëïãßá = ï÷çìÜôùí
5 x 2x = 12 ⋅ 5
3° âÞìá: Åöáñìüæù ôá óôáõñùôÜ ãéíüìåíá 2x = 60 ÷ñüíïò ðïõ
x = 60 : 2 ãåìßæåé 5 ÷
4° âÞìá: Ëýíù ôçí åîßóùóç: χ = 30 λεπτά ç äåîáìåíÞ
H äåîáìåíÝò ôùí 12 ðõñïóâåóôéêþí ï÷çìÜôùí èá ãåìßóïõí óå 30 ëåðôÜ.

ÁðÜíôçóç: .................................................................................................................
207
207
1° âÞìá: ÊÜíù êáôÜôáîç Áðü 100 ëßôñá íåñïý ðáñÜãïíôáé 3 êéëÜ áëáôéïý
ÁðÜíôçóç
ðñïâëÞìáôïò 2 (ôáêôïðïéþ ôá ðïóÜ Áðü ÷; ëßôñá íåñïý ðáñÜãïíôáé 420 êéëÜ áëáôéïý
ðñïóÝ÷ïíôáò íá âÜëù
420
ôá ðïóÜ ôïõ ßäéïõ åßäïõò ôï Ýíá êÜôù áðü ôï Üëëï) χ= ⋅ 100 Þ χ = 140 ⋅ 100 = 14.000 λίτρα
3
2° âÞìá: ÅëÝã÷ù üôé ôá ðïóÜ åßíáé áíÜëïãá
3° âÞìá: Ëýóç: ðïëëáðëáóéÜæù ôïí áñéèìü ðïõ åßíáé ðÜíù áðü ôï ÷ åðß ôï êëÜóìá ôùí Üëëùí äýï
2ïò ôñüðïò.Ìå ðßíáêá ðïóþí - ôéìþí ÐïóÜ ÔéìÝò
ëßôñá
1° âÞìá: Ó÷çìáôßæù ôïí ðßíáêá ðïóþí êáé ôéìþí èáëáóóéíïý 100 ÷
100 x íåñïý
2° âÞìá: Ó÷çìáôßæù ôçí áíáëïãßá =
3 420 êéëÜ áëÜôé 3 420
3° âÞìá: Åöáñìüæù ôá óôáõñùôÜ ãéíüìåíá 3x = 100 ⋅ 420 Þ 3x = 42000
4° âÞìá: Ëýíù ôçí åîßóùóç: x = 42000 : 3 = 14.000 λίτρα
Áðü 14.000 ëßôñá èáëáóóéíïý íåñïý èá ðáñá÷èïýí 420 êéëÜ áëÜôé
ÁðÜíôçóç: .................................................................................................................
Ðñüâëçìá 2
Óå Ýíá ôïðïãñáöéêü ó÷Ýäéï Ýíá ïéêüðåäï Ý÷åé ó÷Þìá
ïñèïãùíßïõ ðáñáëëçëïãñÜììïõ êáé äéáóôÜóåéò üðùò 8 åê.
öáßíåôáé óôï ó÷Þìá.
Áí ãùñßæïõìå üôé ôá 400 ìÝôñá ðñáãìáôéêÞò áðüóôáóçò,
óôï ó÷Ýäéï ðáñéóôÜíïíôáé óáí áðüóôáóç 2åê., íá âñåßôå
ôéò ðñáãìáôéêÝò äéáóôÜóåéò ôïõ ïéêïðÝäïõ.
4 åê.
208
208
ëýóç
Ôá 400 ìÝôñá ðáñéóôÜíïíôáé ìå 2 åê. ÅðåéäÞ ç Üëëç äéÜóôáóç åßíáé 8 åê. äçëáäÞ äéðëÜóéá
áõôÞò ôùí 4 åê. óôçí ðñáãìáôéêüôçôá åßíáé 1.600 ìÝôñá.
Ôá ÷; ìÝôñá ðáñéóôÜíïíôáé ìå 4 åê. ¢ñá ôï ïéêüðåäï Ý÷åé ðñáãìáôéêÝò äéáóôÜóåéò üðùò öáß-
4 1.600 íåôáé óôï ó÷Þìá.
χ = 400 = = 800 ìÝôñá.
2 2
1.600ì.
(8 åê.)
800ì.
(4 åê.)
ÁðÜíôçóç
ðñïâëÞìáôïò 3 Ìå ðßíáêá ðïóþí - ôéìþí
ÐïóÜ ÔéìÝò
1° âÞìá: Ó÷çìáôßæù ôïí ðßíáêá ðïóþí êáé ôéìþí
84 1 Áðüóôáóç óôï ÷Üñôç
2° âÞìá: Ó÷çìáôßæù ôçí áíáëïãßá = .
420 χ (óå åêáôïóôÜ) 84 1
3° âÞìá: Åöáñìüæù ôá óôáõñùôÜ ãéíüìåíá 84χ = 420 ⋅ 1
ðñáãìáôéêÞ áðüóôáóç 420 ÷
4° âÞìá: Ëýíù ôçí åîßóùóç: χ = 420 : 84 = 5
Ç êëßìáêá ôïõ ÷Üñôç åßíáé 1:5, äçëáäÞ êÜèå Ýíá åêáôïóôü ôïõ ÷Üñôç áíôéóôïé÷åß
ÁðÜíôçóç: ................................................................................................................................
óå 5 ÷éëéüìåôñá ðñáãìáôéêÞò áðüóôáóç.
209
209
ÁðÜíôçóç 1° âÞìá: ÊÜíù êáôÜôáîç (ôáêôïðïéþ ôá ðïóÜ, ðñïóÝ÷ïíôáò íá âÜëù ôá ðïóÜ ôïõ
ôåôñ. åñãáóéþí ã, óåë. 10 ßäéïõ åßäïõò ôï Ýíá êÜôù áðü ôï Üëëï)
2° âÞìá: ÅëÝã÷ù üôé ôá ðïóÜ åßíáé áíÜëïãá Ãéá 150 ëåðôÜ ðëçñþíåé 24,6
3° âÞìá: Ëýóç: ðïëëáðëáóéÜæù ôïí áñéèìü ðïõ åßíáé ðÜíù Ãéá 205 ëåðôÜ ðëçñþíåé ÷;
áðü ôï ÷ åðß ôï êëÜóìá ôùí Üëëùí äýï áñéèìþí áíôåóôñáììÝíï.
250 5043
2ïò ôñüðïò: Ìå ðßíáêá ðïóþí - ôéìþí χ= ⋅ 24,6 = = 33,62
150 150
1° âÞìá: Ó÷çìáôßæù ôïí ðßíáêá ðïóþí êáé ôéìþí ¢ñá ÷=5
150 205
2° âÞìá: Ó÷çìáôßæù ôçí áíáëïãßá = . ÐïóÜ ÔéìÝò
24,6 χ
3° âÞìá: Åöáñìüæù ôá óôáõñùôÜ ãéíüìåíá ëåðôÜ ïìéëßáò 150 205
150χ = 24,6 ⋅ 205, 150χ = 5043
4° âÞìá: Ëýíù ôçí åîßóùóç: χ = 5043 : 150 = 33,62 áîßá ÷ñüíïõ ïìéëßáò 24,6 ÷
Ãéá 205 ëåðôÜ ïìéëßáò èá ðëçñþóåé 33,62

ÁðÜíôçóç: ......................................................................
Ìå ðßíáêá ðïóþí - ôéìþí

ÁðÜíôçóç
ðñïâëÞìáôïò 5 1° âÞìá: Ó÷çìáôßæù ôïí ðßíáêá ðïóþí êáé ôéìþí
2° âÞìá: Ó÷çìáôßæù ôçí áíáëïãßá
300 480 .
= ÐïóÜ ÔéìÝò
400 χ
3° âÞìá: Åöáñìüæù ôá óôáõñùôÜ ãéíüìåíá
ëßôñá êñáóéïý 300 480
300χ = 480 ⋅ 400 , 300χ = 192000
4° âÞìá: Ëýíù ôçí åîßóùóç: êéëÜ óôáöýëéá 400 ÷
χ = 192000 : 300 = 640κιλά σταφύλια
Áí êÜèå ôåëÜñï ÷ùñÜåé 16 êéëÜ óôáöýëéá; 640 : 16 = 40
Ãéá íá ðáñáóêåõáóôïýí 480 ëßôñá êñáóß èá ÷ñåéáóôïýí 40 ôåëÜñá óôáöýëéá.
ÁðÜíôçóç: ................................................................................................................................
210
210
1° âÞìá: ÊÜíù êáôÜôáîç (ôáêôïðïéþ ôá ðïóÜ, ðñïóÝ÷ïíôáò íá âÜëù ôá ðïóÜ ôïõ

ÁðÜíôçóç
ðñïâëÞìáôïò 6 ßäéïõ åßäïõò ôï Ýíá êÜôù áðü ôï Üëëï)
ôåôñ. åñãáóéþí ã, óåë. 10 Áí áöáéñÝóïõìå ôï åéóéôÞñéï
2° âÞìá: ÅëÝã÷ù üôé ôá ðïóÜ åßíáé áíÜëïãá
3° âÞìá: Ëýóç: ðïëëáðëáóéÜæù ôïí áñéèìü ðïõ åßíáé ðÜíù èá Ý÷åé: 1.175 − 455 = 720€
äéáèÝóéìá.
áðü ôï ÷ åðß ôï êëÜóìá ôùí Üëëùí äýï áñéèìþí áíôåóôñáììÝíï. Ç 1 çìÝñá êïóôßæåé 90
÷; çìÝñåò èá êïóôßæïõí 720
2ïò ôñüðïò: Ìå ðßíáêá ðïóþí - ôéìþí 90χ = 720
1° âÞìá: Ó÷çìáôßæù ôïí ðßíáêá ðïóþí êáé ôéìþí χ = 720 : 9 = 8 ηµέρες
1 x
2° âÞìá: Ó÷çìáôßæù ôçí áíáëïãßá = .
90 720
Ôá äéáèÝóéìá ÷ñÞìáôá ãéá ôéò äéáêïðÝò
3° âÞìá: Åöáñìüæù ôá óôáõñùôÜ ãéíüìåíá 90χ = 720 ⋅ 1
ôïõ èá åßíáé: 1.175 − 455 = 720€
4° âÞìá: Ëýíù ôçí åîßóùóç: χ = 720 : 90 = 8 ηµέρες
( BïçèçôéêÞ ðñÜîç ) 8 ⋅ 90 = 720€, 720 + 455 = 1.175€ ÐïóÜ ÔéìÝò
Èá êÜíåé äéáêïðÝò 8 çìåñþí.

ÁðÜíôçóç: ................................................... çìÝñåò äéáêïðþí 1 ÷
êüóôïò
90 720
211
211
39. Ç áðëÞ ìÝèïäïò ôùí ôñéþí óôá áíôßóôñïöá ðïóÜ
ÁðëÞ ìÝèïäïò ôùí ôñéþí óôá áíôßóôñïöá ðïóÜ

Ãéá íá âñù ôçí Üãíùóôç ôéìÞ óå ðñïâëÞìáôá áíôéóôñüöùò áíÜëïãùí ðïóþí ìå ôçí áðëÞ ìÝèïäï ôùí
ôñéþí, áêïëïõèþ ôñßá âÞìáôá:
1° âÞìá:
ÊáôÜôáîç (âÜæù ôá ðïóÜ ôïõ ßäéïõ åßäïõò ôï Ýíá êÜôù áðü ôï Üëëï)
2° âÞìá:
Óýãêñéóç ðïóþí (åîåôÜæù áí ôá ðïóÜ åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá)
3° âÞìá:
Ëýóç (ðïëëáðëáóéÜæù ôïí áñéèìü ðïõ åßíáé ðÜíù áðü ôï ÷ åðß ôï êëÜóìá
ôùí Üëëùí äýï áñéèìþí)
Äåí ðñÝðåé íá îå÷íþ óôï ôÝëïò íá åëÝã÷ù ôçí áðÜíôçóç
Ðñüâëçìá 1
Ãéá Ýíá äÜíåéï êÜðïéïò ðëçñþíåé 30 ôïí ìÞíá ãéá 60 ìÞíåò. Óå ðüóïõò ìÞíåò èá
áðïðëçñþóåé ôï ßäéï äÜíåéï áí ðëçñþíåé 50 ôïí ìÞíá. Ðïéï åßíáé ôï ðïóü ôïõ
äáíåßïõ;
ëýóç
Ôá ðïóÜ, ìÞíåò êáé ÷ñÞìáôá ãéá êÜèå ìÞíá, óôçí ðåñßðôùóç ìáò åßíáé ðïóÜ áíôéóôñüöùò
áíÜëïãá.
×ñåéÜæåôáé 60 ìÞíåò áí äßíåé 30 ôïí ìÞíá

×ñåéÜæåôáé ÷; ìÞíåò áí äßíåé 50 ôïí ìÞíá
30 1.800
χ = 60 = = 36 ìÞíåò.
50 50
Ôï ðïóü ôïõ äáíåßïõ åßíáé 1.800
212
212
Ç áðëÞ ìÝèïäïò ôùí ôñéþí óôá áíôßóôñïöá ðïóÜ
1° âÞìá:
ÁðÜíôçóç
ÊÜíù êáôÜôáîç (ôáêôïðïéþ ôá ðïóÜ, ðñïóÝ÷ïíôáò íá âÜëù ôá ðïóÜ
ôïõ ßäéïõ åßäïõò ôï Ýíá êÜôù áðü ôï Üëëï) ôåôñ. åñãáóéþí ã, óåë. 11
2° âÞìá:
ÅëÝã÷ù üôé ôá ðïóÜ åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá
3° âÞìá: Ìå 5 ôçí çìÝñá óõãêåíôñþíåé ôá ÷ñÞìáôá óå 32 åâäïìÜäåò
Ëýóç: Ìå 8 ôçí çìÝñá óõãêåíôñþíåé ôá ÷ñÞìáôá óå ÷; åâäïìÜäåò
ðïëëáðëáóéÜæù ôïí áñéèìü ðïõ
åßíáé ðÜíù áðü ôï ÷ åðß ôï êëÜóìá 5
χ=
⋅ 32 = 20
8
ôùí Üëëùí äýï áñéèìþí.
Ôá ðïóÜ åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá, áöïý ìå ðåñéóóüôåñá
÷ñÞìáôá ôçí çìÝñá èá ÷ñåéáóèïýí ëéãüôåñåò åâäïìÜäåò ãéá
íá ìáæÝøåé ôá ÷ñÞìáôá.
Óå 20 åâäïìÜäåò èá êáôáöÝñåé íá óõãêåíôñþóåé ôï ßäéï ðïóü.

ÁðÜíôçóç: ..........................................................................................................
ÁðÜíôçóç
1° âÞìá: ÊÜíù êáôÜôáîç (ôáêôïðïéþôá ðïóÜ, ðñïóÝ÷ïíôáò íá âÜëù ôá ðïóÜ ôïõ
ßäéïõ åßäïõò ôï Ýíá êÜôù áðü ôï Üëëï)
2° âÞìá: 2 åñãÜôåò ÷ñåéÜóôçêáí 4 þñåò ãéá íá ôåëåéþóïõí ôéò åñãáóßåò

ÅëÝã÷ù üôé ôá ðïóÜ åßíáé
÷; åñãÜôåò ÷ñåéÜæïíôáé 1 þñá ãéá íá ôåëåéþóïõí ôéò åñãáóßåò
áíôéóôñüöùò áíÜëïãá
4
3° âÞìá: Ëýóç: ðïëëáðëáóéÜæù ôïí áñéèìü ðïõ åßíáé ðÜíù áðü χ= ⋅2 = 4⋅2 = 8
1
ôï ÷ åðß ôï êëÜóìá ôùí Üëëùí äýï áñéèìþí.
8 åñãÜôåò ÷ñåéÜæïíôáé ãéá íá ôåëåéþóïõí ôéò åñãáóßåò óå 1 þñá.

ÁðÜíôçóç: ..........................................................................................................
213
213
Ðñüâëçìá 2
Ôá ðáéäéÜ ìéáò ôÜîçò åíüò ó÷ïëåßïõ èÝëçóáí íá æùãñáößóïõí
ìéá ïèñïãþíéá ëùñßäá óôçí ðßóù ðëåõñÜ ôïõ ìåãÜëïõ ôïß-
÷ïõ ôïõ êôéñßïõ üðùò öáßíåôáé óôï óêßôóï.
Áí ãíùñßæïõí üôé ãéá êÜèå 6 ìÝôñá ÷ñçóéìïðïéþíôáò äéáöï-
ñåôéêü ÷ñþìá (ðïõ äåí åðáíáëáìâÜíåôáé) èá ÷ñåéáóôïýí 10
äéáöïñåôéêÜ ÷ñþìáôá, íá âñåßôå:
i. Ðüóá äéáöïñåôéêÜ ÷ñþìáôá èá ÷ñåéáóôïýí áí êÜèå 5 ìÝ-
ôñá ÷ñçóéìïðïéïýí äéáöïñåôéêü ÷ñþìá.
ii. Áí ìå ôïí ðñþôï ôñüðï âáøßìáôïò 5 ìáèçôÝò ÷ñåéÜæïíôáé
12 þñåò ãéá íá ôåëåéþóïõí ôï Ýñãï ðüóåò þñåò ÷ñåéÜæïíôáé
3 ìáèçôÝò ðïõ áíÝëáâáí ôï Ýñãï.
ëýóç
i. Ãéá êÜèå 6 ìÝôñá ÷ñåéÜæïíôáé 10 äéáöïñåôéêÜ ÷ñþìáôá
Ãéá êÜèå 5 ìÝôñá ÷ñåéÜæïíôáé ÷; äéáöïñåôéêÜ ÷ñþìáôá
6 60
χ = 10 = = 12 äéáöïñåôéêÜ ÷ñþìáôá
5 5
ii. Ïé 5 ìáèçôÝò ÷ñåéÜæïíôáé 12 þñåò

Ïé 3 ìáèçôÝò ÷ñåéÜæïíôáé ÷; þñåò
5 60
χ = 12 = = 20 þñåò
3 3
214
214
ÁðÜíôçóç
1° âÞìá: ÊÜíù êáôÜôáîç (ôáêôïðïéþ ôá ðïóÜ, ðñïóÝ- ×ñåéÜæïíôáé áíÜ 5 ìÝôñá 90 äåíôñÜêéá
÷ïíôáò íá âÜëù ôá ðïóÜ ôïõ ßäéïõ åßäïõò ôï Ýíá êÜôù
èá ÷ñåéáóôïýí áíÜ 3 ìÝôñá ÷; äåíôñÜêéá
áðü ôï Üëëï)
2° âÞìá: ÅëÝã÷ù üôé ôá ðïóÜ åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá (ôá ðïóÜ åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá)
3° âÞìá: Ëýóç: ðïëëáðëáóéÜæù ôïí áñéèìü ðïõ åßíáé
5
ðÜíù áðü ôï ÷ åðß ôï êëÜóìá ôùí Üëëùí äýï áñéèìþí. χ= ⋅ 90 = 150
3
Èá ðñÝðåé íá öõôÝøïõí 150 äåíôñÜêéá.

ÁðÜíôçóç: ..................................................................................................
ÁðÜíôçóç
Ìå 30 ôçí çìÝñá ðåñíÜåé 15 çìÝñåò äéáêïðþí

Ìå 22,5 ôçí çìÝñá ðåñíÜåé ÷; çìÝñåò äéáêïðþí
(ôá ðïóÜ åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá)
30 450
χ= ⋅ 15 Þ χ=
22,5 22,5
χ = 20
Ìå 22,5 ôçí çìÝñá èá êÜíåé äéáêïðÝò 20 çìåñþí.

ÁðÜíôçóç: ..........................................................................................................
215
215
ÁðÜíôçóç Ãéá íá ðåñéöñÜîïõìå ôï äéðëáíü ïéêüðåäï èá ÷ñåéáóôïýìå

ðñïâëÞìáôïò 5 360 − 72 = 288 πασσάλους
Áí ïé 360 ðÜóóáëïé ôïðïèåôçèïýí áíÜ 1,20ì.
ïé 288 ðÜóóáëïé èá ôïðïèåôçèïýí áíÜ ÷; ì.
(ôá ðïóÜ åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá)
360 432
χ= ⋅ 1,20 Þ χ= = 1,5 µ
288 288
Ç áðüóôáóç áíÜìåóá óôïõò ðáóóÜëïõò ôïõ äåýôåñïõ ïéêïðÝäïõ èá åßíáé 1,5 ì.

ÁðÜíôçóç: ............................................................................................................................
1° âÞìá: ÊÜíù êáôÜôáîç

(ôáêôïðïéþ ôá ðïóÜ, ðñïóÝ÷ïíôáò íá âÜëù ôá ðïóÜ ôïõ ßäéïõ åßäïõò ôï Ýíá êÜôù áðü ôï Üëëï)
2° âÞìá: ÅëÝã÷ù üôé ôá ðïóÜ åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá
3° âÞìá: Ëýóç: ðïëëáðëáóéÜæù ôïí áñéèìü ðïõ åßíáé ðÜíù áðü ôï ÷ åðß ôï êëÜóìá ôùí Üëëùí äýï
áñéèìþí.
Áðü ôïõò 20 óôñáôéþôåò áðïëýèçêáí 4 óôñáôéþôåò.

ÁðÜíôçóç
¢ñá óôï óôñáôéùôéêü öõëÜêéï Ýìåéíáí 16 óôñáôéþôåò .
Ïé 20 óôñáôéþôåò Ý÷ïõí ôñïöÞ ãéá 20 çìÝñåò
Ïé 16 óôñáôéþôåò èá Ý÷ïõí ôñïöÞ ãéá ÷; çìÝñåò
20
χ= ⋅ 20 = 25
16
Ïé 16 óôñáôéþôåò èá ðåñÜóïõí 25 çìÝñåò ìå ôçí ßäéá ôñïöÞ.

ÁðÜíôçóç: ........................................................................................................
216
216
40. Åêôéìþ ôï ðïóïóôü
ÐïóïóôÜ
Ðïóïóôü åíüò ðïóïý åßíáé Ýíá ìÝñïò ôïõ ðïóïý áõôïý (ï ëüãïò ôïõ ìÝñïõò ðñïò üëï ôï ðïóü).
Ðïóïóôü óôá 100 åßíáé Ýíá ìÝñïò ôïõ ðïóïý ðïõ Ý÷åé ôéìÞ 100 êáé ãñÜöåôáé ìå êëÜóìá ðïõ Ý÷åé
áñéèìçôÞ ôï ìÝñïò êáé ðáñïíïìáóôÞ ôï 100 Þ ìå ôï óýìâïëï %.
Ãéá ìéêñü ìÝñïò ìåãÜëïõ ðïóïý ÷ñçóéìïðïéïýìå êëÜóìá ìå ðáñïíïìáóôÞ ôï 1.000 êáé ôï ëÝìå
ðïóïóôü óôá ÷ßëéá (%ï).
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 1
• Áí ôá ðáéäéÜ Þôáí 100, ôï ðñüâëçìá èá ôï Ýëõíáí ôá 90.

¢ñá ôá 9 ðáéäéÜ áðü ôá 10, Ýëõóáí ôï ðñüâëçìá.
• Óôá 100 áõôïêßíçôá ôá 50 ñõðáßíïõí ðåñéóóüôåñï áðü ôï êáíïíéêü.
ÄçëáäÞ ôá ìéóÜ áõôïêßíçôá.
25 100
• To åíüò áñéèìïý åßíáé ôï 2. Ôï èá åßíáé ôï 8, áöïý 25 ⋅ 4 = 100 .
10 100
• Áðü 100 êéëÜ óôáöýëéá èá ðÜñïõìå 70 êéëÜ ìïýóôï.
• Óôá 100 ëßôñá áßìáôïò ôá 90 ëßôñá åßíáé íåñü. Óôá 5 ëßôñá áßìáôïò èá Ý÷ïõìå 90 : 20 = 4,5 ëßôñá íåñü
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 2 Ôï ìéëéìåôñÝ ÷áñôß Ý÷åé: 10 × 10 = 100 τετραγωνάκια .
Áöïý ðñÝðåé íá ÷ñùìáôßóïõìå ôï 20% ôçò åðéöÜíåéáò, áðü ôá 100 èá ÷ñùìáôßóù
ôá 20.
217
217
Åêôéìþ ôï ðïóïóôü
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 3
• Ôï êïììÜôé Á åßíáé ôï ìéóü ôïõ ìåãÜëïõ ôåôñáãþíïõ.
50 1
• Ôï êïììÜôé Â åßíáé ôï ôïõ ìåãÜëïõ ôåôñáãþíïõ.
4
25
1
• Ôï êïììÜôé Ã åßíáé ôï ôïõ ìåãÜëïõ ôåôñáãþíïõ.
12,5 8
12,5 1
• Ôï êïììÜôé Ä åßíáé, üðùò êáé ôï Ã, ôï ôïõ ìåãÜëïõ
8
ôåôñáãþíïõ.
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 4
• ÐñÝðåé íá áëëÜîïõí üíïìá áöïý áðü ôïõò 100 ìüíï ïé 10 åß÷áí åðéôõ÷ßá óôéò âïëÝò ôïõò
• ¼÷é, äéüôé ôï 100% äåß÷íåé âåâáéüôçôá üôé èá âñÝîåé, Üñá èá ðñÝðåé íá Ýëåãáí: “Áýñéï ç ìÝñá èá åßíáé
âñï÷åñÞ”
• ¼÷é, ãéáôß ç ðåñéåêôéêüôçôÜ ôïõ óå ÷õìü öñïýôïõ åßíáé ðïëý ìéêñÞ.
• ¼÷é, äéüôé äåí ðñüêåéôáé ãéá ìåãÜëç Ýêðôùóç, áëëÜ ãéá ìéêñÞ.
218
218
Ðñüâëçìá 1
Ðïéï áðü ôá ðáñáêÜôù êëÜóìáôá åêöñÜæåé ìåãáëýôåñï ðïóïóôü óôá åêáôü (%)
1 4 9
, ,
5 25 50
ëýóç
Éó÷ýåé:
1 20 4 16 9 18
= → 20 % = → 16% = → 18%
5 100 25 100 50 100
1
Ìåãáëýôåñï ðïóïóôü åêöñÜæåé ôï êëÜóìá ôï ïðïßï åßíáé 20%.
5
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 5
Èá öôéÜîù êëÜóìáôá ìå ðáñïíïìáóôÞ ôï 100, ïðüôå ï áñéèìçôÞò èá áðïôåëåß ôï ìÝñïò ôïõ üëïõ.
ÌïéñÜæïíôáò ôçí áñéèìïãñáììÞ ôùí ðïóïóôþí áíÜ 10, âëÝðù ðïõ áíôéóôïé÷åß ôï êÜèå êëÜóìá.
Åðßóçò ÷ùñßæù ôçí áñéèìïãñáììÞ ôùí êëáóìÜôùí óå 10 ìÝñç êáé áöïý Ý÷ù ìåôáôñÝøåé ôá
êëÜóìáôá óå äåêáäéêïýò áñéèìïýò âëÝðù åýêïëá ðïõ áíôéóôïé÷åß ôï êÜèå êëÜóìá.
1 10 3 75 1 20 8 40
= 0,1 = = 0,75 = = 0,2 = = 0,4 =
10 100 4 100 2 100 20 100
219
219
Ðñüâëçìá 2
ÌåãÜëï êáôÜóôçìá äéáöçìßæåôáé ìÝóù ôçò Ýêðôùóçò ôçí
ïðïßá áíáããÝëåé ìå åõöõÞ ôñüðï. ÁíáöÝñåôáé üôé “Áí
áãïñÜóåôå Ýíá áíôéêåßìåíï Á ðëçñþíåôáé ôçí áñ÷éêÞ ôïõ
ôéìÞ ðïõ åßíáé 2 ìå Ýêðôùóç 25%. Áí üìùò áãïñÜóåôå
äýï áíôéêåßìåíá Á ôï ðñþôï ôï ðëçñþíåôå 2 êáé ôï äåý-
ôåñï ìå Ýêðôùóç 50%”.
Ðïéá ðñïóöïñÜ íïìßæåôå ïôé óõìöÝñåé ôï êáôÜóôçìá êáé
áóöáëþò ü÷é ôïí êáôáíáëùôÞ!!
ëýóç
Óôçí ðñþôç ðåñßðôùóç Ý÷ïõìå: Áí êïóôßæåé100 ðëçñþíåôå 75 (Ýêðôùóç 25%)
Áí êïóôßæåé 2 ðëçñþíåôå ÷; ê
2 150
χ = 75 = = 1,5 ç ôéìÞ ôïõ ðñïúüíôïò Á
100 100
Óôçí äåýôåñç ðåñßðôùóç ôï äåýôåñï ðñïúüí Á ðëçñþíåôáé ìå 1 áöïý êïóôßæåé 2 êáé Ý÷åé Ýêðôùóç
50%. Ï êáôáíáëùôÞò ëïéðüí ãéá äýï áíôéêåßìåíá ðëçñþíåé 2 + 1 = 3
ÄçëáäÞ ôï êÜèå Ýíá ôï ðëçñþíåé 1,5 .
ÖáéíïìåíéêÜ ëïéðüí äåí õðÜñ÷åé äéáöïñÜ óôéò äýï ðñïóöïñÝò üóïí áöïñÜ ôçí ôéìÞ ôïõ ðñïúüíôïò èåù-
ñþíôáò áõôü óáí ìïíÜäá.
ÐñáêôéêÜ üìùò ç äåýôåñç ðåñßðôùóç ðáñáðëáíÜ ôïí êáôáíáëùôÞ äéüôé åðéëÝãïíôÜò ôçí áãïñÜæåé 2
ðñïúüíôá ðïõ óõíÞèùò äåí ÷ñåéÜæåôáé. ÁõôÞ åßíáé êáé ç ðñïóöïñÜ ðïõ óõìöÝñåé ôï êáôÜóôçìá.
Ðñïóï÷Þ! 4 áëëÜ Ý÷ïõìå Ýêðôùóç 1
Äåß÷íïõìå üôé ç óõíïëéêÞ Ýêðôùóç êáé 100 ðëçñþíåôå ÷;
óôçí äåýôåñç ðåñßðôùóç åßíáé 25%
100
äéüôé ôá 2 ðñïúüíôá èá êüóôéæáí. χ =1 = 25
4
¢ñá Ýêðôùóç 25%.
220
220
ÁðÜíôçóç
Äñáóô/ôáò ìå
ðñïåêôÜóåéò
Ôï óýìâïëï ‰ ÷ñçóéìïðïéåßôáé ãéá ðïóïóôÜ ôá ïðïßá áñéèìçôÞ Ý÷ïõí ìéêñü ìÝñïò ôïõ ðïóïý êáé
ðáñïíïìáóôÞ ôï 1000.
4 4 ⋅5 20
• Ç Áíôéãüíç Ý÷åé ðÜñåé 4 áðü ôïõò 200 ëá÷íïýò. ¢ñá = = , Ý÷åé ðÜñåé ôï 20‰.
200 200 ⋅ 5 1000
6 6⋅4 24
• Ç ÉöéãÝíåéá Ý÷åé ðÜñåé = = , äçëáäÞ ôï 24‰
250 250 ⋅ 4 1000
Ç ÉöéãÝíåéá Ý÷åé ìåãáëýôåñç ðéèáíüôçôá íá êåñäßóåé, ðïëý ìéêñÞ üìùò, ìüëéò 4‰.
221
221
41. Âñßóêù ôï ðïóïóôü
Ðïóïóôü åíüò ðïóïý

Ôï ðïóïóôü óôá åêáôü (%) ìðïñåß íá ãñáöåß ùò äåêáäéêüò áñéèìüò, ðïõ äçëþíåé
åêáôïóôÜ. Ôá êëÜóìáôá åßíáé äõíáôü íá ìåôáôñáðïýí óå ðïóïóôÜ áí ôá
ìåôáôñÝøïõìå óôá éóïäýíáìá ôïõò åêáôïóôéáßá Þ áí êÜíïõìå ôç äéáßñåóç áíÜìåóá
óôïõò üñïõò (ìå ðñïóÝããéóç åêáôïóôïý).
Âñßóêù ôï ðïóïóôü óçìáßíåé âñßóêù ôï ìÝñïò ôïõ üëïõ.
¢óêçóç 1
Íá ìåôáôñÝøåôå óå êëÜóìáôá ôá ðïóïóôÜ ðïõ âñßóêïíôáé ðÜíù áðü ôá ïñèïãþíéá êáé óôç
óõíÝ÷åéá íá ÷ñùìáôßóåôå ôï ìÝñïò êÜèå ïñèïãþíéïõ ðïõ åêöñÜæåé ôï ðïóïóôü.
ëýóç
10 20 1 2 3
• Ãéá ôï Á åßíáé 10% → = = = = = ...
100 200 10 20 30
Ãéá íá áíôëçöèïýìå üìùò ôï êïììÜôé ðïõ èá ÷ñùìáôßóïõìå
óêåöôüìáóôå üôé óôï ïñèïãþíéï Á ôï 10% óçìáßíåé:
Óôá 100 ôåôñ. ôá 10 åßíáé ÷ñùìáôéóìÝíá
Óôá 40 ôåôñ.÷; ê
40 400
χ = 10 = = 4 ôåôñáãùíÜêéá ÷ñùìáôéóìÝíá
100 100
222
222
Âñßóêù ôï ðïóïóôü
25 1 2 50
• Ìå áíÜëïãï ôñüðï ãéá ôï Â åßíáé 2,5% = = = = = ...
1.000 40 80 2.000
Óôá 100 ôåôñ. ôá 2,5 åßíáé ÷ñùìáôéóìÝíá
Óôá 40 ôåôñ. ÷; ê
40
χ = 2,5 = 1 ôåôñáãùíÜêé ÷ñùìáôéóìÝíï
100
25 50 1 2 3
• Ãéá ôï Ã åßíáé 25% = = = = = = ...
1.000 2.000 4 8 12
Óôá 100 ôåôñ. ôá 25 åßíáé ÷ñùìáôéóìÝíá

Óôá 40 ôåôñ. ÷; ê
40 1.000
χ = 25 = = 10 ôåôñáãùíÜêéá ÷ñùìáôéóìÝíá
100 100
ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 1 ÊëÜóìá Åêáôïóôéáßï êëÜóìá Äåêáäéêüò áñéèìüò Ðïóïóôü (%)
1 20
á. 0,2 20%
5 100
3 75
â. 0,75 75%
4 100
7 70
ã. 0,7 70%
10 100
223
223
Ôï 50% ôùí 1000 åßíáé ôá ìéóÜ, Üñá 500 .

ÁðÜíôçóç
Üóêçóçò 2
75 750
1000 = 1000 = 750γραµ.
100 1000
¢ñá óôï 1 êéëü èá ðÜñïõìå 750 ãñáììÜñéá Þ 0,75 êéëÜ
10
1000 = 100µ. ¢ñá 100ì. Þ 0,1 ÷éë.
100
40 3
⋅ 2 = 0,4 ⋅ 2 = 0,8 κιλά 700 = 21€
100 100
Óôá 100 åêáôïóôÜ èá ðÜñïõìå 11,5 åêáôïóôÜ, Üñá 0,115 ôïõ ìÝôñïõ.
 6 60 
 =  Óôá 1000 êéëÜ = 1 ôüíï èá ðÜñïõìå 60 êéëÜ.
 100 1000 
100
Ôï åßíáé 24 þñåò 24 : 4 = 6 þñåò áöïý 4 · 25 = 100
100
Áí ïé ìáèçôÝò ôïõ ó÷ïëåßïõ åßíáé 300 èá åßíáé 30.
Óôïõò 1000 Ý÷ïõìå 1, Üñá óôá 4.000.000 èá ðÜñïõìå 4.000.
224
224
Ðñüâëçìá 1
Ôá åôÞóéá Ýîïäá ìéáò ïéêïãÝíåé-
áò ìå åôÞóéï åéóüäçìá 36.000
Ý÷ïõí ðïóïóôéáßá êáôáíïìÞ ðïõ
öáßíåôáé óôïí äéðëáíü ðßíáêá.
• Íá õðïëïãßóåôå ôï áêñéâÝò
ðïóü ãéá êÜèå äáðÜíç.
• Ìðïñåß ç ïéêïãÝíåéá íá åðù-
ìéóôåß êáé Ýíá äÜíåéï ãéá ôï
ïðïßï ðñÝðåé íá ðëçñþíåé
105 ôïí ìÞíá.
ëýóç
• ÅëÝã÷ïõìå ðùò ðñïêýðôåé ôï ðïóü ôçò ÁÐÏ-
ÔÁÌÉÅÕÓÇÓ êáé ìå áíÜëïãï ôñüðï ãßíïíôáé ôá
õðüëïéðá
Óôá 100 áðïôáìßåõóç ôá 4
Óôá 36.000 áðïôáìßåõóç ÷;
36.000
χ=4 = 1.440
100
• Ç ïéêïãÝíåéá äåí ìðïñåß íá åðùìéóôåß Ýíá
äÜíåéï ìå 105 ôïí ìÞíá äéüôé ÷ñåéÜæåôáé
12 ÷ 105 = 1.260 ôïí ÷ñüíï
êáé áõôÜ ðïõ Ý÷åé äéáèÝóéìá åßíáé áõôÜ ôçò
ÁÐÏÔÁÌÉÅÕÓÇÓ äçëáäÞ 1.440
225
225
ÁðÜíôçóç
4.600
1.200
9.600
2.200
2.400
Óôá 100 ôá 23 äáðáíÞèçêáí ãéá åíäõìáóßá

Óôá 20.000 ôá ÷; äáðáíÞèçêáí ãéá åíäõìáóßá
20.000
x= ⋅ 23 = 200 ⋅ 23 = 4600€
100
Óôá 100 ôá 6 äáðáíÞèçêáí ãéá åíäõìáóßá

Óôá 20.000 ôá ÷; äáðáíÞèçêáí ãéá åíäõìáóßá
20.000
x= ⋅ 6 = 200 ⋅ 6 = 1200€
100
Ìå üìïéï ôñüðï õðïëïãßæïíôáé êáé ôá õðüëïéðá
226
226
ÁðÜíôçóç
ðñïâëÞìáôïò 2 Ç ÄÞìçôñá ðÞñå ôï
13  αριθµός ψήφων που πήρε  52
  = 0,52 = = 52%
25  αριθµός ψήφων όλων των µαθητών  100
12
Ï Íéêüëáò ðÞñå ôï ôùí óõíïëéêþí øÞöùí, Üñá
25
12 48
= 0,48 = = 48%
25 100
Ç Ýêðôùóç êõìáßíåôáé áðü 10% åþò 40%

Áýîçóç óôéò óõíôÜîåéò êáôÜ 2% AðÜíôçóç:
Ç áýîçóç ôùí êáõóßìùí áíÝñ÷åôáé óôï 1,5% 13
ÄÞìçôñá: Þ 52%,
Ç ìåßùóç ôïõ óõíïëéêïý ðëçèõóìïý ôá ôåëåõôáßá Ýôç åßíáé 8% 25
Ôï 10% ôùí ìåôï÷þí èá ðåñÜóïõí óôï 2ï ìÝôï÷ï. 12
Íéêüëáò: Þ 48%
Ôï åðéôüêéï óôá äÜíåéá åßíáé óôáèåñü 2% 25
227
227
42. Ëýíù ðñïâëÞìáôá ìå ðïóïóôÜ: Âñßóêù ôçí ôåëéêÞ ôéìÞ
Ôï ðïóïóôü äçëþíåé ðüóï Üëëáîå ç áñ÷éêÞ ôéìÞ åíüò ðïóïý ðñïóèåôéêÜ (áýîçóç) Þ
áöáéñåôéêÜ (ìåßùóç).
Ðùò âñßóêù ôçí ôåëéêÞ ôéìÞ åíüò ðïóïý

¼ôáí ç ôéìÞ åíüò ðïóïý áõîÜíåôáé Þ ìåéþíåôáé, ôï ðïóïóôü åßíáé ôï ìÝñïò ôïõ ðïóïý ðïõ
äçëþíåé ðüóç áýîçóç Þ ìåßùóç õðÜñ÷åé óôçí áñ÷éêÞ ôéìÞ ôïõ ðïóïý. Áí äåí ãíùñßæïõìå ôï
ðïóïóôü åðß ôçò ôéìÞò (áëëÜ ìüíï ôï ðïóïóôü %), âñßóêïõìå ðñþôá áõôü, ðïõ ôþñá
ïíïìÜæåôáé áýîçóç Þ ìåßùóç ôçò áñ÷éêÞò ôéìÞò. Ç ôåëéêÞ ôéìÞ ôïõ ðïóïý ðñïêýðôåé, üôáí
óôçí áñ÷éêÞ ôéìÞ ðñïóèÝóïõìå ôçí áýîçóç Þ áöáéñÝóïõìå ôç ìåßùóç (ôï ðïóïóôü).
Ôá ðïóÜ óôá ðïóïóôÜ åßíáé ðÜíôá áíÜëïãá.
Ãíùñßæù ôçí áñ÷éêÞ ôéìÞ êáé ôï 1. Ç ìåßùóç ôçò áñ÷éêÞò ôéìÞò èá

ÁðÜíôçóç
ðñïâëÞìáôïò 1 ðïóïóôü %. 30
ôåôñ. åñãáóéþí ã, óåë. 17 åßíáé: 850 = 255€
1. Èá âñù ôç ìåßùóç ôçò áñ÷éêÞò 100
ôéìÞò (ôçí Ýêðôùóç): 2. Áöáéñþ áðü ôï ëïãáñéáóìü ôï
2. Èá áöáéñÝóù ôçí Ýêðôùóç áðü ðïóü êáé õðïëïãßæù ðüóï èá
ôçí áñ÷éêÞ ôéìÞ: ðëçñþóåé ôçí åðüìåíç ÷ñïíéÜ:
850 − 255 = 595€
ÁðÜíôçóç: Ôïí åðüìåíï ÷ñüíï èá ðëçñþóïõí 595 .
ÁðÜíôçóç
1. Õðïëïãßæù ôïí áñéèìü ôùí ôïõñéóôþí ðïõ èá ìáò åðé- 1. 2.500.000 ⋅ 8 = 200.000 ðåñéóóüôåñïé
100
óêåöôïýí öÝôïò.
8 ôïõñßóôåò áíáìÝíïíôáé öÝôïò.
2.500.000 ⋅
100
2. Èá õðïëïãßóù ôïí áñéèìü ðïõ áíáìÝíåôáé öÝôïò áí 2. ÓõíïëéêÜ èá ìáò åðéóêåöôïýí:
óôïí ðåñóéíü áñéèìü ðñïóèÝóù ôïí åðéðëÝïí áñéèìü ðïõ 2.500.000 + 200.000 = 2.700.000 ôïõñßóôåò
áíáìÝíïíôáé öÝôïò.
ÁðÜíôçóç: ÖÝôïò áíáìÝíïíôáé 2.700.000 ôïõñßóôåò.
228
228
Ëýíù ðñïâëÞìáôá ìå ðïóïóôÜ: Âñßóêù ôçí ôåëéêÞ ôéìÞ
ÁðÜíôçóç 40
ðñïâëÞìáôïò 3 1. Ï áñ÷éêüò áñéèìüò åßíáé 90 ìáèçôÝò. 1. 90 ⋅ = 36 ìáèçôÝò åßíáé ç áýîçóç.
100
ôåôñ. åñãáóéþí ã, óåë. 17 Ç áýîçóç åßíáé 40%, Üñá õðïëïãßæù
2. Ï óçìåñéíüò áñéèìüò ôùí ìáèçôþí
ôïí áñéèìü ôùí åðéðëÝïí ìáèçôþí. åßíáé:
2. ÐñïóèÝôù óôçí áñ÷éêÞ ôéìÞ ôïí áñéèìü ôçò áýîçóçò êáé 30 + 36 = 126 ìáèçôÝò.
õðïëïãßæù ðüóïé åßíáé ïé ìáèçôÝò ôïõ ó÷ïëåßïõ óÞìåñá.
ÁðÜíôçóç: Ïé ìáèçôÝò ôïõ ó÷ïëåßïõ óÞìåñá åßíáé 126.
Ðñüâëçìá 1
Ç ôéìÞ åíüò ðñïúüíôïò åßíáé 4.000 ôïí Áýãïõóôï. Óôïí ÁëÝîáíäñï ôÝèçêå ôï åñþôçìá:
Èá êïóôßæåé ëéãüôåñï Þ ðåñéóóüôåñï ôïí ÍïÝìâñéï áðü ôçí ôéìÞ ðïõ åß÷å ôïí Áýãïõóôï ôï ðñïúüí áí:
i. Ôï ÓåðôÝìâñéï ç áñ÷éêÞ ôïõ ôéìÞ áõîÞèçêå êáôÜ 15%.
ii. Ç íÝá ôéìÞ ôïõ ôïí ÍïÝìâñéï ìåéþèçêå êáôÜ 15%.
Ï ÁëÝîáíäñïò áðÜíôçóå: Èá åßíáé áêñéâþò ç ôéìÞ ðïõ åß÷å ôïí Áýãïõóôï äçëáäÞ 4.000 .
Åß÷å äßêéï Þ Üäéêï;
ëýóç
i. Ç ôéìÞ ôïõ ðñïúüíôïò ôïõ Óåðôåìâñßïõ ðñïêýðôåé ùò åîÞò: Óôá 100 ãßíïíôáé 115
Óôá 4.000 ÷; ê
4.000
χ = 115 = 4.600
ii. Ç ôéìÞ ôïõ ðñïúüíôïò ôïõ Íïåìâñßïõ ðñïêýðôåé ùò åîÞò: 100
¼ôáí åß÷á 100 ìåéþèçêáí óôá 84

ÔåëéêÜ ï ÁëÝîáíäñïò åß÷å Üäéêï.
Ðáñáóýñèçêå áðü ôçí áýîçóç 15% êáé ôçí ìåßùóç óôçí ¼ôáí åß÷á 4.600 ÷; ê
óõíÝ÷åéá 15% äéüôé, äåí Ýëáâå õð’üøéí ôïõ üôé ôï ðïóüí 4.600
χ = 85 = 3.910
óôï ïðïßï “äñïýóå” ç áýîçóç - ìåßùóç Þôáí äéáöïñåôéêü. 100
229
229
Ëýíù ðñïâëÞìáôá ìå ðïóïóôÜ: Âñßóêù ôçí ôåëéêÞ ôéìÞ
• ÁèëçôéêÜ ðáðïýôóéá. Ç áñ÷éêÞ ôéìÞ åßíáé 98 . Ôï ðïóïóôü ôçò Ýêðôùóçò

ÁðÜíôçóç 15
åßíáé 15%. Ç ìåßùóç ëïéðüí ôçò ôéìÞò èá åßíáé 98 ⋅ = 14,70€ .
ðñïâëÞìáôïò 4 100
Ç ôåëéêÞ ôéìÞ èá åßíáé: 98 − 14,70 = 83,30€
• Öüñìá ãõìíáóôéêÞò
20
Ç áñ÷éêÞ ôéìÞ åßíáé 48 . Ç Ýêðôùóç ðïõ ãßíåôáé åßíáé 20%, Üñá ôï ðïóü ôçò Ýêðôùóçò èá åßíáé: 48 ⋅ = 9,6€
100
• ÁèëçôéêÝò êÜëôóåò
30
Ç áñ÷éêÞ ôéìÞ åßíáé 12 . Áí ôï ðïóïóôü ôçò Ýêðôùóçò åßíáé 30%, ç ìåßùóç èá åßíáé 12 ⋅ = 3,6€
100
• ÌðÜëá âüëåú
15
Ç áñ÷éêÞ ôéìÞ åßíáé 28 . Áí ôï ðïóïóôü ôçò Ýêðôùóçò åßíáé 15%, ç Ýêðôùóç èá åßíáé: 28 ⋅ = 4,2€ .
100
• ÌðÜëá ðïäïóöáßñïõ
30
Ç áñ÷éêÞ ôéìÞ åßíáé 24 . Ôï ðïóïóôü ôçò Ýêðôùóçò åßíáé 30%. ¢ñá ç Ýêðôùóç èá åßíáé: 24 ⋅ = 7,20€
100
ÁðÜíôçóç
• Èá õðïëïãßóù ðüóï êüóôéóáí ôá CD ðïõ èÝëåé íá áãïñÜóåé.

• 15,50 + 12,50 = 28€
• Ôï ðïóü áõôü èá åßíáé ç áñ÷éêÞ ôéìÞ.
15
• Èá õðïëïãßóù ôç ìåßùóç ðïõ èá êÜíïõí áöïý ãßíåé Ýêðôùóç 15%, • 28 ⋅ = 4,2€
100
• Áðü ôçí áñ÷éêÞ ôéìÞ èá áöáéñÝóù ôç ìåßùóç ãéá íá âñù ôçí ôåëéêÞ ôéìÞ. • 28 − 4,2 = 23,8€
• Áðü ôá 30 èá áöáéñÝóù ôçí ôåëéêÞ ôéìÞ êáé èá õðïëïãßóù ôá ñÝóôá ðïõ ðÞñå.
• 30 − 23,8 = 6,2€
ÁðÜíôçóç: ÐÞñå 6,2 ñÝóôá.
230
230
43. Ëýíù ðñïâëÞìáôá ìå ðïóïóôÜ: Âñßóêù ôçí áñ÷éêÞ ôéìÞ
Óôá ðñïâëÞìáôá ðïóïóôþí, åðåéäÞ ï áñéèìüò 100 åßíáé ðÜíôá ãíùóôüò, áñêåß íá îÝñïõìå
äýï ôéìÝò ãéá íá âñïýìå ôçí Üãíùóôç.
Âñßóêù ôçí áñ÷éêÞ ôéìÞ åíüò ðïóïý
¼ôáí ôï æçôïýìåíï ó' Ýíá ðñüâëçìá ìå ðïóïóôÜ åßíáé ç áñ÷éêÞ ôéìÞ, ãéá íá ôçí
õðïëïãßóïõìå áñêåß íá ãíùñßæïõìå ôï ðïóïóôü % êáé ìéá ôéìÞ áêüìá.
Óå ðñïâëÞìáôá óôá ïðïßá ôï ðïóïóôü äçëþíåé ìÝñïò ôïõ óõíüëïõ êáé ü÷é êÜðïéá áýîçóç
Þ ìåßùóç ôçò áñ÷éêÞò ôéìÞò äåí õðÜñ÷åé ôåëéêÞ ôéìÞ.
ÁðÜíôçóç ÁðÜíôçóç
ðñïâëÞìáôïò 1 ðñïâëÞìáôïò 2
ôåôñ. åñãáóéþí ã, óåë. 19 ôåôñ. åñãáóéþí ã, óåë. 19
1. Ãíùñßæù ôçí ðåñéåêôéêüôçôá ôïõ æá÷áñü-

1. Ôï ðïóïóôü ôùí åôáéñåéþí ðïõ áðÜíôçóáí
ôåõôëïõ óå æÜ÷áñç. Áí äçëáäÞ ôá æá÷á-
Þôáí 32%. Áí äçëáäÞ åß÷áìå óôåßëåé 100 å-
ñüôåõôëá Þôáí 100 êéëÜ, ôá 8 êéëÜ èá Þôáí
ñùôçìáôïëüãéá, ðÞñáìå 32 áðáíôÞóåéò. ØÜ-
æÜ÷áñç. ØÜ÷íù íá âñù ôá êéëÜ æá÷áñü-
÷íù íá âñù ðüóá åñùôçìáôïëüãéá Ýóôåé-
ôåõôëùí ðïõ ÷ñåéÜæïíôáé ãéá íá ðáñá÷èïýí
ëá áí ïé áðáíôÞóåéò ðïõ Ýëáâá Þôáí 152.
50 êéëÜ æÜ÷áñçò.
2. Óõìðëçñþíù ôçí áíáëïãßá:
απαντήσεις που έλαβα 32 152
κιλά ζάχαρης 8 50 → =
→ = ερωτηµατολόγια που έστειλα 100 χ
κιλά ζαχαρότευτλων 100 χ
3. ÊÜíù óôáõñùôÜ ãéíüìåíá êáé õðïëïãßæù
3. ÊÜíù óôáõñùôÜ ãéíüìåíá êáé õðïëïãßæù
ôçí ôéìÞ ôïõ ÷.
ôçí ôéìÞ ôïõ ÷.
ÁðÜíôçóç: Ãéá ôçí ðáñáãùãÞ 50 êéëþí æÜ÷áñçò,
ðïóüôçôá ðïõ êáôáíáëþíåé ìéá ïéêïãÝíåéá óå 1 ÁðÜíôçóç:
÷ñüíï, áðáéôïýíôáé 625 êéëÜ æá÷áñüôåõôëùí. Óôåßëáìå 475 åñùôçìáôïëüãéá.
231
231
Ëýíù ðñïâëÞìáôá ìå ðïóïóôÜ: Âñßóêù ôçí áñ÷éêÞ ôéìÞ
ÁðÜíôçóç
1. Ãíùñßæù üôé ï êáèçãçôÞò ôùí ìáèçôþí áöÞíåé ðÜíôá öéëïäþñç-

ìá ßóï ìå ôï 15% ôçò áîßáò ôïõ ãåýìáôïò ðïõ êÜíåé. ÄçëáäÞ, áí ôï
15 2,40
ãåýìá ôïõ êïóôßæåé 100 , áöÞíåé äéëïäþñçìá 15 . Áí Üöçóå öéëï- =
100 χ
äþñçìá 2,40 , øÜ÷íù íá âñù ðüóï Ýêáíå ôï ãåýìá ôïõ.
15 ⋅ χ = 2,40 ⋅ 100
15 ⋅ χ = 240
φιλοδώρηµα (σε € ) 15 2, 40 χ = 16€
→ =
αξία γεύµατος ( σε € ) 100 χ
ÁðÜíôçóç:
3. ÊÜíù óôáõñùôÜ ãéíüìåíá êáé õðïëïãßæù ôçí ôéìÞ ôïõ ÷. Ï ëïãáñéáóìüò ôïõ Þôáí 16 .
ÁðÜíôçóç 1. Ç ìåßùóç ôùí åóüäùí áðü ôéò ðùëÞóåéò ôïõ ðñïçãïýìåíïõ ìÞíá åßíáé
ôåôñ. åñãáóéþí ã, óåë. 20 10%. ÄçëáäÞ, áí ôá Ýóïäá ôïõ Äåêåìâñßïõ Þôáí 100 ôïí ÉáíïõÜñéï èá
Þôáí 90 . Ãíùñßæù üìùò üôé ôïí ÉáíïõÜñéï ôá Ýóïäá Þôáí 18.000 . Èá
õðïëïãßóù ðüóá Þôáí ôá Ýóïäá ôïõ Äåêåìâñßïõ. 90 18.000
=
2. Óõìðëçñþíù ôçí áíáëïãßá: 100 χ
έσοδα Ιανουαρίου 90 18.000 90 ⋅ χ = 18.000 ⋅ 100
→ =
έσοδα ∆εκεµβρίου 100 χ 90 ⋅ χ = 1.800.000
3. ÊÜíù óôáõñùôÜ ãéíüìåíá êáé õðïëïãßæù ôçí ôéìÞ ôïõ ÷.
χ = 20.000€
ÁðÜíôçóç: Ôï ÄåêÝìâñéï ôá ÷ñÞìáôá áðü ôéò ðùëÞóåéò Þôáí 20.000 .
232
232
Ëýíù ðñïâëÞìáôá ìå ðïóïóôÜ: Âñßóêù ôçí áñ÷éêÞ ôéìÞ
ÁðÜíôçóç
á åñþôçìá á åñþôçìá
1. Ãíùñßæù üôé ôï 60% ôùí èåáôþí êÝñäé-
60 45
=
óáí áðü ìéá áößóá. Áí ïé èåáôÝò ðïõ 100 χ
êÝñäéóáí Þôáí 45 èá õðïëïãßóù ôïí 60 ⋅ χ = 100 ⋅ 45
áñéèìü ôùí èåáôþí ðïõ ðáñáêïëïý- 60 ⋅ χ = 4.500
èçóáí ôï Ýñãï. χ = 75 θεατές

â åñþôçìá
αριθµός θεατών που κέρδισαν αφίσα 60 45
→ = 45 ⋅ 2 = 90€
συνολικός αριθµός θεατών 100 χ
Ôá åéóéôÞñéá ìéáò óõíçèéóìÝíçò ÄåõôÝ-
3. ÊÜíù óôáõñùôÜ ãéíüìåíá êáé õðïëïãßæù ôï óõíïëéêü áñéè-
ñáò èá åßíáé:
ìü ôùí èåáôþí ðïõ ðáñáêïëïýèçóáí ôï Ýñãï.
70 ⋅ 6 = 420€
Ôá Ýóïäá ôçò ÄåõôÝñáò ìå ôçí ðñïóöï-
â åñþôçìá
ñÜ èá åßíáé:
Èá õðïëïãßóù ðüóï êüóôéóáí ïé áößóåò. Ðüóá Þôáí ôá Ýóïäá
75 ⋅ 6 = 450€
ôçò ÄåõôÝñáò ðñéí ãßíåé ç ðñïóöïñÜ, ðüóá Þôáí ôá Ýóïäá ôçò
Ôï êüóôïò ôùí áöéóþí åßíáé üìùò 90 ,
ÄåõôÝñáò ìå ôçí ðñïóöïñÜ. Óõãêñßíïíôáò ôá Ýóïäá ôçò ìéáò
Üñá:
êáé ôçò Üëëçò ÄåõôÝñáò èá óõìðåñÜíù áí Üîéæå ç ðñïóöïñÜ.
450 − 90 = 360€
ÁðÜíôçóç: á. Ïé èåáôÝò ôçò ÄåõôÝñáò åßíáé 75, â. Äåí áîßæåé íá óõíå÷éóôåß ç ðñïóöïñÜ.
233
233
44. Ëýíù ðñïâëÞìáôá ìå ðïóïóôÜ: Âñßóêù ôï ðïóïóôü %
Âñßóêù ôï ðïóïóôü óôá åêáôü (%)

Ç ôéìÞ óôçí ïðïßá õðïëïãßæåôáé ôï ðïóïóôü åßíáé ç áñ÷éêÞ ôéìÞ. ¼ôáí ôï æçôïýìåíï óå Ýíá
ðñüâëçìá åßíáé ôï ðïóïóôü %, äçëáäÞ ôï ðïóïóôü óå áñ÷éêÞ ôéìÞ 100, ãéá íá ôï âñïýìå
ðñÝðåé íá ãíùñßæïõìå ôçí áñ÷éêÞ ôéìÞ êáé ôçí áýîçóç Þ ôç ìåßùóç óôçí áñ÷éêÞ ôéìÞ.
Áí ãíùñßæïõìå ôçí ôåëéêÞ ôéìÞ êáé äåí ãíùñßæïõìå ôçí áñ÷éêÞ ôéìÞ Þ ôï ðïóïóôü áýîçóçò Þ
ìåßùóçò óôçí áñ÷éêÞ, ìðïñïýìå íá õðïëïãßóïõìå ðñþôá áõôü ðïõ äåí ãíùñßæïõìå êáé ìåôÜ
íá óõíå÷ßóïõìå ãéá íá âñïýìå ôï ðïóïóôü óôá åêáôü (%).
ÁðÜíôçóç
ôåôñ. åñãáóéþí ã, óåë. 21 Ìå ôïí ôñüðï ðïõ Ýãñáøå ôçí áíáëïãßá åßíáé óáí íá ãíþñéæå üôé ôï ðïóï-
óôü óôá 350 åßíáé 100 êáé øÜ÷íåé ðüóï åßíáé ôï ðïóïóôü óôá 34.
Ôï ðïóïóôü åßíáé 34%. 34 χ
=
Óõìðëçñþíù ôçí áíáëïãßá 100 350
100 ⋅ χ = 34 ⋅ 350
αρχική τιµή 34 χ
→ = 100 ⋅ χ = 11.900
τελική τιµή 100 350
χ = 119
Åöáñìüæù óôáõñùôÜ ãéíüìåíá êáé âñßóêù ôï ÷.
ÁðÜíôçóç: Ôï 34% ôïõ 350 åßíáé 119.
ÁðÜíôçóç • ¼ôáí ôï æçôïýìåíï óå Ýíá ðñüâëçìá åßíáé ôï ðïóïóôü %, äçëáäÞ ôï

ðïóïóôü óå áñ÷éêÞ ôéìÞ 100, ãéá íá ôï âñïýìå ðñÝðåé íá ãíùñßæïõìå
ôçí áñ÷éêÞ ôéìÞ êáé ôçí áýîçóç Þ ôç ìåßùóç óôçí áñ÷éêÞ ôéìÞ.
• Áí ãíùñßæïõìå ôçí ôåëéêÞ ôéìÞ êáé äå ãíùñßæïõìå ôçí áñ÷éêÞ ôéìÞ Þ ôï
ðïóïóôü ôçò áýîçóçò Þ ìåßùóçòóôçí áñ÷éêÞ, ìðïñïýìå íá õðïëïãß-
óïõìå ðñþôá áõôü ðïõ äå ãíùñßæïõìå êáé ìåôÜ íá óõíå÷ßóïõìå íá
âñïýìå ôï ðïóïóôü óôá åêáôü (%).
234
234
Ëýíù ðñïâëÞìáôá ìå ðïóïóôÜ: Âñßóêù ôï ðïóïóôü %
ÓõíÝ÷åéá
áðÜíôçóçò
• Ãíùñßæù ôï óõíïëéêü áñéèìü ôùí äéáöçìßóåùí (20). 12 χ
ôåôñ. åñãáóéþí ã, óåë. 21 =
Ôïí áñéèìü áõôþí ðïõ áíáöÝñïíôáé óå ðáé÷íßäéá (12). 20 100
• Óõìðëçñþíù ôçí áíáëïãßá: 20 ⋅ χ = 12 ⋅ 100

20 ⋅ χ = 1200
διαφηµίσεις µε παιχνίδια 12 χ
→ = χ = 1200 : 20
συνολικός αριθµός διαφηµίσεων 20 100
χ = 60
• Åöáñìüæù óôáõñùôÜ ãéíüìåíá êáé õðïëïãßæù ôï ÷. Ôï æçôïý-
ìåíï ðïóïóôü èá åßíáé ÷%.
ÁðÜíôçóç: Ôï 60% åßíáé äéáöçìßóåéò ìå ðáé÷íßäéá.
ÁðÜíôçóç
ðñïâëÞìáôïò 3 á. Ãéá ôï 1ï ðïõëüâåñ èá ðëçñþóåé üóï ç á. 27,80 : 2 = 13,90€
ôåôñ. åñãáóéþí ã, óåë. 21 áîßá ôïõ, äçëáäÞ 41,70 . Ãéá ôï 2ï ðïõëü-
âåñ èá äþóåé ôá ìéóÜ áðü ôçí áîßá ôïõ, äç- 41,70 + 13,90 = 55,60€
ëáäÞ 27,80:2. Ìå ðñüóèåóç èá õðïëïãßóù
ðüóï ðëÞñùóå êáé ãéá ôá äýï.
â. 27,80 + 41,70 = 69,50€
â. Èá õðïëïãßóù ðüóï èá êüóôéæáí ÷ùñßò
ôç ìåßùóç ðïõ Ýãéíå óôï 2ï. Ôï ðïóü áõôü 69,50 − 55,60 = 13,90€
èá åßíáé ç áñ÷éêÞ ôéìÞ. Ç ôåëéêÞ ôéìÞ èá åßíáé
Óõìðëçñþíù ôçí áíáëïãßá:
55,60 Ìå áöáßñåóç ôåëéêÞ ôéìÞ-áñ÷éêÞ ôéìÞ
èá õðïëïãßóù ôçí Ýêðôùóç. Óõìðëçñþíù έκπτωση 13,90 χ
→ =
έκπτωση αρχική τιµή 69,50 100
ôçí áíáëïãßá αρχική τιµή êáé õðïëïãßæù ôï
69,50 ⋅ χ = 13,90 ⋅ 100
ðïóïóôü ôçò Ýêðôùóçò ðïõ Ýãéíå óõíïëéêÜ. 69,50 ⋅ χ = 1390
χ = 1390 : 69,50
χ = 20
ÁðÜíôçóç: á. Ãéá ôá äýï ðïõëüâåñ ðëÞñùóå 55,60 ,
â. Ôï ðïóïóôü ôçò Ýêðôùóçò ðïõ ôçò Ýãéíå ôåëéêÜ Þôáí 20%.
235
235
Ðñüâëçìá 1
Ï ¢êçò êáôáãñÜöåé ôá áõôïêßíçôá ðïõ äéÝñ÷ïíôáé áðü ôïí äñüìï ôïõ óðéôéïý
ôïõ êáé óçìåßùóå üôé óå ìßá þñá áðü ôá 250 áõôïêßíçôá ðïõ ðÝñáóáí ôá 80
Þôáí êüêêéíá. Ôé ðïóïóôü óôá åêáôü áõôïêßíçôá åßíáé êüêêéíá;
ëýóç
Kόκκινα αυτοκίνητα → 80 χ
= Üñá 250 · ÷ = 80 · 100,
Σύνολο → 250 100
250 · ÷ = 8.000,
÷ = 8.000:250,
÷ = 32
ÄçëáäÞ 32% êüêêéíá áõôïêßíçôá
ÁðÜíôçóç
• Èá óõìðëçñþóù ôçí áíáëïãßá 5172 χ

=
43100 100
αριθµός βιβλίων για παιδιά και νέους 5172 χ
→ = 43100 ⋅ χ = 5.172 ⋅ 100
συνολικός αριθµός βιβλίων 43100 100
43100 ⋅ χ = 517.200
• Èá åöáñìüóù óôáõñùôÜ ãéíüìåíá êáé èá õðï-
χ = 517.200 : 43.100
ëïãßóù ôï ÷. χ = 12
ÁðÜíôçóç: Ôï ðïóïóôü % ôùí âéâëßùí åßíáé 12%.
Ðñüâëçìá 2
Ç ÅëÝíç ñùôÜåé ôïõò óõììáèçôÝò ôçò áí Ý÷ïõí D.V.D. Þ âßíôåï êáé óçìåßùóå üôé ôï 70% ôùí ìáèçôþí Ý÷ïõí
D.V.D. êáé ôï 30% ôùí ìáèçôþí Ý÷åé âßíôåï.
Ìðïñåß íá âãÜëåé ôï óõìðÝñáóìá üôé êÜèå óõììáèçôÞò ôçò Ý÷åé D.V.D. Þ âßíôåï;
236
236
ëýóç
Äåí ìðïñïýìå íá âãÜëïõìå áõôü ôï óõìðÝñáóìá äéüôé ìðïñåß íá Ý÷ïõìå 70% + 30% = 100% áëëÜ, ßóùò
íá Ý÷ïõìå õðïëïãßóåé ìáèçôÝò ðïõ Ý÷ïõí êáé D.V.D. êáé âßíôåï.
ÁðÜíôçóç
Ôï 75% ôùí ìáèçôþí Ý÷åé êáóôáíÜ ìáëëéÜ. ÄçëáäÞ óôïõò 100, ïé 75 Ý÷ïõí êáóôáíÜ ìáëëéÜ.
Ôï 25% ôùí ìáèçôþí Ý÷åé ðñÜóéíá ìÜôéá, äçëáäÞ óôïõò 100 ìáèçôÝò, ïé 25 Ý÷ïõí ðñÜóéíá
ìÜôéá.
Ìðïñåß êÜðïéïò áðü ôïõò ìáèçôÝò íá Ý÷åé êáé êáóôáíÜ ìáëëéÜ êáé ðñÜóéíá ìÜôéá. Äåí ìðïñþ
ëïéðüí íá êáôáëÞîù óå êÜðïéï óõìðÝñáóìá.
ÁðÜíôçóç: Äåí ìðïñïýìå íá ðïýìå êÜôé ôÝôïéï.
237
237
KñéôÞñéï áîéïëüãçóçò
¢óêçóç 1
Ðïéï áðü ôá ðáñáêÜôù êëÜóìáôá åêöñÜæåé ìåãáëýôåñï ðïóïóôü óôá åêáôü (%)
2 5 9
, ,
5 25 36
¢óêçóç 2
ÅîåôÜóåôå ôá ðáñáêÜôù æåõãÜñéá ðïóþí, êáé õðïãñáììßóôå ôá áíôéóôñüöùò áíÜëïãá:
Óåëßäåò âéâëßïõ êáé êüóôïò.

Ôá÷ýôçôá áåñïðëÜíïõ êáé þñåò ðïõ ôáîéäåýåé ãéá ìéá äéáäñïìÞ.
¾øïò êáé üíïìá åíüò áôüìïõ.
¿ñåò áðáó÷üëçóçò êáé áìïéâÞ åíüò õðáëëÞëïõ.
Ðñüâëçìá 1
¸íá Ýñãï åß÷å õðïëïãéóôåß üôé ãéá íá ôåëåéþóåé óå 60 çìÝñåò ÷ñåéÜæïíôáí íá äïõëåýïõí 10 åñãÜôåò ôçí
çìÝñá. ÕðÞñîå áíÜãêç óõíôüìåõóçò ôïõ Ýñãïõ óå 36 çìÝñåò. Ðüóïé åñãÜôåò èá ÷ñåéáóôïýí ôçí çìÝñá.
Ðñüâëçìá 2
Ìéá ïéêïãÝíåéá Ý÷åé áðïöáóßóåé íá êÜíåé äéáêïðÝò ãéá 12 çìÝñåò êáé íá îïäÝøåé 1.440 ãéá üëåò ôéò çìÝñåò
îïäåýïíôáò êÜèå ìÝñá ôï ßäéï ðïóü.
Ãéá ðáñÜôáóç ôùí äéáêïðþí óå 16 çìÝñåò ðüóï ðñÝðåé íá îïäåýåé çìåñçóßùò áí äéáèÝôåé ìüíï 1.800 .
Ðñüâëçìá 3
Ôá 3 ìÝôñá åíüò õöÜóìáôïò êïóôßæïõí 45 . Íá âñåßôå ðüóï êïóôßæïõí ôá 15 ìÝôñá.
Ðñüâëçìá 4
Áí ãùñßæïõìå üôé ôá 400 ìÝôñá ðñáãìáôéêÞò áðüóôáóçò óôï ÷Üñôç ðáñéóôÜíïíôáé óáí áðüóôáóç 2åê. íá
âñåßôå ôçí ðñáãìáôéêÞ áðüóôáóç , áí ç êëßìáêá ôïõ ÷Üñôç åßíáé 1:50.000
238
ÊñéôÞñéï áîéïëüãçóçò
Ðñüâëçìá 5
Ãéá Ýíá äÜíåéï êÜðïéïò ðëçñþíåé 224 ôïí ìÞíá ãéá 120 ìÞíåò. Óå ðüóïõò ìÞíåò èá áðïðëçñþóåé ôï ßäéï
äÜíåéï áí ðëçñþíåé 250 ôïí ìÞíá. Ðïéï åßíáé ôï ðïóü ôïõ äáíåßïõ;
Ðñüâëçìá 6
¸íáò áãñüôçò Ýêáíå 900 êéëÜ êñáóß áðü 1.500 êéëÜ óôáöýëéá. Ôçí åðüìåíç ÷ñïíéÜ Ýêáíå 1200 êéëÜ êñáóß.
Ðüóá êéëÜ óôáöýëéá åß÷å ôç äåýôåñç ÷ñïíéÜ;
Ðñüâëçìá 7
Ç ôéìÞ åíüò ðñïúüíôïò åßíáé 4.000 ôïí Áýãïõóôï.
Èá êïóôßæåé ëéãüôåñï Þ ðåñéóóüôåñï ôïí ÍïÝìâñéï áðü ôçí ôéìÞ ðïõ åß÷å ôïí Áýãïõóôï ôï ðñïúüí áí:
i. Ôï ÓåðôÝìâñéï ç áñ÷éêÞ ôïõ ôéìÞ áõîÞèçêå êáôÜ 20%.
ii. Ç íÝá ôéìÞ ôïõ ôïí ÍïÝìâñéï ìåéþèçêå êáôÜ 25%.
239
Φύλλα
Εργασιών
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ______________________________________ ΤΑΞΗ ΣΤ
1. Ο Μηνάς έχει 12 € και θέλει να κεράσει τους φίλους του σοκολάτες.

Κάθε σοκολάτα κοστίζει 1,5 €. Συμπληρώνω τον πίνακα ποσών και
τιμών για να βρω για πόσους φίλους του μπορεί να αγοράσει
σοκολάτες με τα χρήματα που έχει.
ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
2. Συμπληρώνω τους παρακάτω πίνακες.
ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
Ύφασμα 1 2 4
σε μέτρα
Αξία σε € 50 300 500
Τα ποσά ……………………. και ……………………. είναι …………………
ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
Αριθμός 1 2 4
δοχείων
Λάδι σε 50 30 80
λίτρα
Τα ποσά ……………………. και ……………………. είναι …………………
ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
Κεράσια 2 4 6 10 20
σε κιλά
Αξία σε € 16
Τα ποσά ……………………. και ……………………. είναι …………………
Παλάνης Αθανάσιος
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ______________________________________ ΤΑΞΗ ΣΤ
3. Οι μαθητές της Στ τάξης ενός δημοτικού σχολείου επισκέφτηκαν ένα

ελαιοτριβείο της περιοχής τους. Εκεί είδαν κι έμαθαν πως από 6 κιλά
ελιές περίπου παράγεται 1 κιλό λάδι. Συμπληρώνω τον πίνακα και
βρίσκω από πόσα κιλά ελιές παράγονται 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 κιλά λάδι.
Ύστερα κάνω το γράφημα.
ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
κιλά λάδι 1
κιλά ελιές 6
κιλά
λάδι
0
κιλά ελιές
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:_________________________________________________ ΤΑΞΗ ΣΤ
1. Η Στ΄ τάξη έχει 25 μαθητές. Από αυτούς, 10 είναι αγόρια και 15

κορίτσια. Γράφω το ποσοστό των αγοριών, των κοριτσιών και των
παιδιών στον παρακάτω πίνακα.
Με κλάσμα Με κλάσμα με Με δεκαδικό Με ποσοστό

παρονομαστή αριθμό %
το 100
Αγόρια
Κορίτσια
Παιδιά
2. Γράφω τους παρακάτω λόγους με παρονομαστή το 100, με δεκαδικό

αριθμό, με ποσοστό στο % και αντίστροφα.
• = = 0,16 = 16%  0,35 = = =
• = = =  0,6 = = =
• = = =  30% = = =
• = = =  70% = = =
• = = =  125% = = =
• = = =  0,15 = = =
• = = =  3% = = =
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:____________________________________________ ΤΑΞΗ ΣΤ
• Λύσε τα παρακάτω προβλήματα.

1. Η κ. Ελένη έπαιρνε μισθό 1.200 € το μήνα. Πρόσφατα της έγινε μείωση 3%,
λόγω της οικονομικής κρίσης. Ποιος είναι τώρα ο μισθός της;
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:__________________________________________________
2. Στην τιμή μιας τηλεόρασης που κοστίζει 650 € δεν συμπεριλαμβάνεται ΦΠΑ
19%. Ποια είναι η τελική τιμή πώλησης της τηλεόρασης;
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:__________________________________________________
3. Ο διευθυντής ενός δημοτικού σχολείου προμηθεύτηκε από έναν εκδοτικό οίκο

βιβλία συνολικής αξίας 2.500 €. Ο εκδότης έκανε έκπτωση 30% σε αυτή την
τιμή. Πόσο κόστισαν τελικά τα βιβλία αυτά;
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:__________________________________________________
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:____________________________________________ ΤΑΞΗ ΣΤ
4. Ένα δοχείο έχει μεικτό βάρος 2,5 κ. και το απόβαρό του είναι το 10% του
βάρους αυτού. Πόσα κιλά είναι το καθαρό του βάρος;
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:__________________________________________________
5. Ο Ορειβατικός Σύλλογος Δράμας διοργάνωσε μια εκδρομή στο Φαλακρό. Από

τα 200 άτομα που έλαβαν μέρος στην εκδρομή το 45% ήταν παιδιά. Πόσα ήταν
τα παιδιά που έλαβαν μέρος στην εκδρομή;
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:__________________________________________________
6. Ο μισθός ενός υπαλλήλου είναι 1.400 €. Σε αυτό το ποσό γίνονται συνολικές

κρατήσεις 18%. Ποιο είναι το καθαρό ποσό που παίρνει το μήνα ο υπάλληλος;
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:__________________________________________________
7. Σε ένα κριτήριο αξιολόγησης στα μαθηματικά από τους 40 μαθητές της Στ’
τάξης το 80% βαθμολογήθηκε με βαθμό χαμηλότερο του 9. Πόσοι μαθητές
έγραψαν από 9 και πάνω;
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:__________________________________________________
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ
44. Βρίσκω το ποσοστό στα εκατό
ΟΝΟΜΑ: ______________________________________
Na λύσεις τα παρακάτω προβλήματα:
α.) Ένα κατάστημα αγόρασε εμπορεύματα αξίας 15.000 € και τα πούλησε με κέρδος
35 %. Πόσα ευρώ εισέπραξε;
με αναλογία:
Απάντηση:
β.) Ένας υπάλληλος πριν να γίνει αύξηση στο μισθό του, έπαιρνε 1.240 €. Τώρα πήρε αύξηση
29,76 €. Πόσο στα εκατό (%) είναι η αύξησή του;
Απάντηση:
γ.) Ένα κοστούμι άξιζε 316 €. Μετά την έκπτωση πουλήθηκε 189,60 €. Πόσο στα εκατό (%)
ήταν η έκπτωση;
Απάντηση:
δ.) Οι κάτοικοι ενός χωριού στην απογραφή του 1991 ήταν 560 και στην απογραφή του 2001
ήταν 490. Πόσο % μειώθηκε ο πληθυσμός του χωριού;
Απάντηση:
ε.) Ένα σχολείο έχει 168 αγόρια και 182 κορίτσια. Πόσο % των μαθητών του σχολείου είναι
τα αγόρια και πόσο % τα κορίτσια;
Απάντηση:
στ.) Ένας έμπορος έτοιμων ενδυμάτων αγόρασε ένα παλτό 364 € και το πούλησε 509,6 €.
Πόσο % στην τιμή αγοράς ήταν το κέρδος του;
Απάντηση:
ΕΡΓΑΣΙΕΣ
ΟΝΟΜΑ: ΤΑΞΗ ΣΤ΄
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
1. Ένας αυγοπώλης πούλησε χθες στη λαϊκή αγορά 35 αυγοθήκες, που η

καθεμιά είχε 30 αυγά, και εισέπραξε 157,5 €. Σήμερα πούλησε με την ίδια
τιμή 25 όμοιες αυγοθήκες. Πόσα € εισέπραξε;
2. Τρεις εργάτες δούλεψαν μαζί και πήραν από μια εργασία 875,5 €. Ο α΄
εργάστηκε 3 ημέρες επί 12 ώρες την ημέρα, ο β΄ 5 ημέρες επί 7 ώρες την
ημέρα και ο γ΄ 4 ημέρες επί 8 ώρες την ημέρα. Πόσα € πήρε ο καθένας;
3. Η γιαγιά αγόρασε από ένα κατάστημα μοκετών μια μοκέτα διαστάσεων

2,5 μ. επί 1,5 μ. και πλήρωσε 165 €. Πόσα € θα πληρώσει η μητέρα αν
αγοράσει από το ίδιο μαγαζί, με την ίδια τιμή, μια μοκέτα διαστάσεων 2,8
μ. επί 4,5 μ.;
4. Τα 3/10 ενός δοχείου χωρούν 5 κιλά και 400 γραμμάρια μέλι. Πόσα κιλά
μέλι χωράνε σ’ ολόκληρο το δοχείο;
5. Δύο κτηνοτρόφοι πλήρωσαν μαζί για ένα λιβάδι 2.850 €. Ο α΄ βόσκησε

75 πρόβατα για 40 ημέρες και ο β΄ 90 πρόβατα για 30 ημέρες. Πόσα €
πλήρωσε ο καθένας;
ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ – ΕΠΕΚΤΑΣΗ
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
ΜΕ ΠΟΣΑ ΑΝΑΛΟΓΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΩΣ ΑΝΑΛΟΓΑ
1. Ένας υπάλληλος εργάστηκε 5 ημέρες από 8 ώρες την ημέρα και πήρε 420
ευρώ. Πόσα ευρώ θα πάρει ο ίδιος υπάλληλος τώρα που εργάστηκε 6
ημέρες από 7 ώρες την ημέρα;
2. Ένας κατασκευαστής πούλησε στην ίδια πολυκατοικία δύο καταστήματα

με την ίδια τιμή μονάδας. Το α΄ έχει μήκος 12 μ. και πλάτος 8,5 μ. και
πουλήθηκε 135.150 €. Πόσο πουλήθηκε το β΄ κατάστημα με μήκος 11,2μ.
και πλάτος 7,5 μ.;
3. Οι 40 αγελάδες ενός βουστασίου καταναλώνουν 600 κιλά ζωοτροφή σε 5

ημέρες. Αν πουληθούν οι 10 αγελάδες, πόσα κιλά ζωοτροφή θα
καταναλώσουν οι υπόλοιπες σε 8 ημέρες;
4. Ένας άλλος αγελαδοτρόφος χρειάστηκε 720 κιλά ζωοτροφές για να ταΐσει

τις 12 αγελάδες του επί 15 ημέρες. Τώρα που αγόρασε άλλες 3 αγελάδες,
πόσα κιλά ζωοτροφές θα χρειαστεί για 1 μήνα;
5. Οι 12 εργάτες, όταν εργάζονται 8 ώρες την ημέρα, τελειώνουν ένα έργο

σε 6 ημέρες. Πόσοι εργάτες της ίδιας απόδοσης θα τελειώσουν το ίδιο
έργο σε 4 ημέρες, εργαζόμενοι 1 ώρα περισσότερο την ημέρα;
ΕΡΓΑΣΙΕΣ
1. Ο Γιώργος διέθεσε το 40% των χρημάτων του για μία μπάλα, το 25% για
ένα βιβλίο και του έμειναν 10,5 €. Πόσα χρήματα είχε αρχικά ο Γιώργος;
2. Ένα σχολείο είχε πριν δύο χρόνια 250 μαθητές. Πέρυσι είχε αύξηση 4%
και φέτος αύξηση 5%. Πόσους μαθητές έχει φέτος το σχολείο;
3. Η μητέρα της Νάντιας αγόρασε στις εκπτώσεις 5,6 μ. κουρτίνα που

πουλιόταν 15 € το μέτρο. Της έκαναν όμως έκπτωση και πλήρωσε τελικά
67,2 €. Πόσο % έκπτωση της έκαναν;
4. Ένας μανάβης αγόρασε 120 κιλά αχλάδια με 0,6 € το κιλό. Τα πούλησε

όλα και εισέπραξε 97,2 €. Πόσο % κέρδισε;
5. Ο πληθυσμός μιας πόλης τον περασμένο χρόνο ήταν 725.000 κάτοικοι.

Στη διάρκεια του χρόνου οι γεννήσεις ήταν το 25%, οι θάνατοι το 8% και
το 7% ήταν οι κάτοικοι που έφυγαν για άλλες πόλεις. Πόσος ήταν ο
πληθυσμός της πόλης στο τέλος του χρόνου;
6. Το αργό πετρέλαιο στα διυλιστήρια μας δίνει 65% καθαρό πετρέλαιο.

Από το καθαρό πετρέλαιο, όταν το διυλίσουμε, παίρνουμε 60% βενζίνη.
Πόσους τόνους βενζίνη θα πάρουμε αν διυλίσουμε 8 τόνους αργό
πετρέλαιο;
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ
ΠΟΣΑ ΑΝΑΛΟΓΑ – ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΩΣ ΑΝΑΛΟΓΑ
1. Συμπληρώνω τους πίνακες.

κ. μέλι 3 2 6 … … 20
αξία σε € 15 … … 20 50 … ταχύτητα
ποδηλάτη 5 6 10 12 15 20
σε χμ.
εργάτες 1 2 … 4 … 16 χρόνος σε
ημέρες που ώρες μιας 12 … … … … …
τελειώνουν 48 … 8 … 2 … απόστασης
ένα έργο
ώρες
μέτρα 2 4 5 … 6 10 εργασίας 2 4 … … 12 16
ύφασμα την ημέρα
αξία 100 … … 50 … … ημέρες που
σε € τελειώνει 24 … 8 6 … …
ένα έργο
2. Οι 8 τεχνίτες, για να τελειώσουν ένα έργο, χρειάζονται 10 ημέρες. Για να
τελειώσει το ίδιο έργο 2 ημέρες νωρίτερα, πόσοι τεχνίτες πρέπει να
προσληφθούν ακόμα;
3. Το πλήρωμα ενός πλοίου αποτελείται από 40 άντρες και έχει τρόφιμα για
6 ημέρες. Αν φύγουν 10 άντρες, πόσες ημέρες θα περάσουν οι υπόλοιποι
με τα ίδια τρόφιμα;
4. Τέσσερις εργάτες δούλεψαν μαζί σε μια εργασία και πήραν συνολικά 864
ευρώ. Ο α΄ εργάτης δούλεψε 4 ημέρες, ο β΄ 6 ημέρες, ο γ΄ 5 ημέρες και ο
δ΄ 3 ημέρες. Πόσα ευρώ αντιστοιχούν στον καθένα;
5. Ένα ορνιθοτροφείο έχει στην αποθήκη του τροφές για 1 μήνα και 10
ημέρες αν καταναλώνει 7,5 κιλά την ημέρα. Αν θελήσει να περάσει με τις
ίδιες τροφές 10 ημέρες παραπάνω, πόσο πρέπει να μειώσει την ημερήσια
κατανάλωση;
ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ
ΠΟΣΟΣΤΑ
1. Αντιστοιχίζω τα ποσοστά που είναι ίδια.

α) 45/100 • • 5% β) 75% • • 7/10
0,05 • • 45% 50% • • ¾
2/5 • • 6% 70% • • ½
0,06 • • 60% 25% • • 5/20
6/10 • • 40% 80% • • 8/10
2. Ένας έμπορος ηλεκτρικών ειδών πούλησε ένα πλυντήριο αξίας 500 € με

έκπτωση 12%. Πόσα € το πούλησε;
3. Σ’ ένα σχολείο τον προηγούμενο μήνα ήρθαν 12 μαθητές και έτσι ο

αριθμός των μαθητών του σχολείου αυξήθηκε κατά 8%. Πόσους μαθητές
είχε αρχικά το σχολείο;
4. Η Άννα άνοιξε τον κουμπαρά της και διέθεσε το 45% των χρημάτων της
για μια κούκλα, το 15% για ένα λογοτεχνικό βιβλίο και της έμειναν και
35 €. Πόσα χρήματα είχε μέσα ο κουμπαράς της;
5. Η μητέρα του Νίκου αγόρασε στις εκπτώσεις 5,6 μ. ύφασμα που άξιζε 15
€ το μέτρο. Της έγινε όμως έκπτωση και πλήρωσε τελικά 67,2 €. Πόσο %
ήταν η έκπτωση που της έγινε;
6. Ένα κατάστημα επίπλων πούλησε 12 καρέκλες και εισέπραξε 1.680 €.

Πόσα € είχε αγοράσει τη μία καρέκλα αν το κέρδος του από την πώληση
ήταν 60% στην τιμή της αγοράς;
Να λύσετε τα παρακάτω προβλήματα με ζητούμενα τα παρακάτω:
Αρχική τιμή
Πριν λύσεις τα προβλήματα σκέψου:
Τελική τιμή 1) Βρες ποια είναι τα ποσά (σε βοηθά η ερώτηση)
Έκπτωση 2) Ξεκίνησε πάντοτε απότο ποσοστό %
Ποσοστό έκπωσης 3) Τέλος να θυμάσαι ότι τα ποσά στα προβλήματα
με ποσοστά είναι πάντα ανάλογα.
1η περίπτωση 2η περίπτωση
Η αρχική τιμή μιας τηλεόρασης ήταν 800€. Η αρχική τιμή μιας τηλεόρασης ήταν 800€.
Στις εκπτώσεις πουλήθηκε με έκπτωση 20% Στις εκπτώσεις πουλήθηκε με έκπτωση 20%
Πόσα χρήματα ήταν η έκπτωση ; Ποια ήταν η τελική τιμή της τηλεόρασης ;
Ποσά Τιμές Ποσά Τιμές
………………………………… …………………………………
………………………………… …………………………………
…………………………………. ………………………………….
…………………………………. ………………………………….
…………………………………. ………………………………….
Στις εκπτώσεις μια τηλεόραση πουλήθηκε Η αρχική τιμή μιας τηλεόρασης ήταν 800€.
με έκπτωση 20%. Αν η έκπτωση ήταν Στις εκπτώσεις πουλήθηκε με έκπτωση 160 €
160 €, ποια ήταν η αρχική τιμή της Πόσο % ήταν η έκπτωση ;
τηλεόρασης πριν τις εκπτώσεις ;
………………………………… …………………………………
………………………………… …………………………………
…………………………………. ………………………………….
…………………………………. ………………………………….
…………………………………. ………………………………….
Απόστολος Γιάγκας
Να λύσετε τα παρακάτω προβλήματα με ζητούμενα τα παρακάτω:
Τιμή αγοράς
Πριν λύσεις τα προβλήματα σκέψου:
Τιμή πώλησης 1) Βρες ποια είναι τα ποσά (σε βοηθά η ερώτηση)
Κέρδος 2) Ξεκίνησε πάντοτε απότο ποσοστό %
Ποσοστό κέρδους 3) Τέλος να θυμάσαι ότι τα ποσά στα προβλήματα
με ποσοστά είναι πάντα ανάλογα.
Ένας έμπορος αγόρασε ένα ψυγείο 500 €. Ένας έμπορος αγόρασε ένα ψυγείο 500 €.
Το πούλησε με κέρδος 30% .Πόσα χρήματα Το πούλησε με κέρδος 30% .Πόσα χρήματα
είναι το κέρδος του ; πούλησε το ψυγείο ;
………………………………… …………………………………
………………………………… …………………………………
…………………………………. ………………………………….
…………………………………. ………………………………….
…………………………………. ………………………………….
Ένας έμπορος πούλησε ένα ψυγείο με Ένας έμπορος αγόρασε ένα ψυγείο 500 €.
κέρδος 30%. Αν το κέρδος του ήταν150 € , Το πούλησε και κέρδισε 150 €.
πόσο είχε αγοράσει το ψυγείο ; Πόσο % ήταν το κέρδος του ;
………………………………… …………………………………
………………………………… …………………………………
…………………………………. ………………………………….
…………………………………. ………………………………….
…………………………………. ………………………………….
Να λύσετε τα παρακάτω προβλήματα :
Αρχικός πληθυσμός Πριν λύσεις τα προβλήματα σκέψου:

1) Βρες ποια είναι τα ποσά (σε βοηθά η ερώτηση)
Τελικός πληθυσμός
2) Ξεκίνησε πάντοτε απότο ποσοστό %
Αύξηση 3) Τέλος να θυμάσαι ότι τα ποσά στα προβλήματα
Ποσοστό αύξησης με ποσοστά είναι πάντα ανάλογα.
Οαρχικός πληθυσμός μιας κοινότητας ήταν 1500 Ο αρχικός πληθυσμός μιας κοινότητας ήταν 1500
κάτοικοι κια αυξήθηκε τα τελευταία χρόνια κάτοικοι κια αυξήθηκε τα τελευταία χρόνια
κατά 12%.Πόσους κατοίκους περισσότερο κατά 12%.Ποιος είναι ο τελικός πληθυσμός
έχει τώρα η κοινότητα; της κοινότητας;
………………………………… …………………………………
………………………………… …………………………………
…………………………………. ………………………………….
…………………………………. ………………………………….
…………………………………. ………………………………….
Ο αρχικός πληθυσμός μιας κοινότητας Ο αρχικός πληθυσμός μιας κοινότητας ήταν 1500
αυξήθηκε τα τελευταία χρόνια κατά 12% κάτοικοι. Τα τελευταία χρόνια αυξήθηκε
και αυτή η αύξηση ήταν 180 κάτοικοι. κατά 180 κατοίκους. Πόσο % αυξήθηκε;
Ποιος ήταν ο αρχικός πληθυσμός;
………………………………… …………………………………
………………………………… …………………………………
…………………………………. ………………………………….
…………………………………. ………………………………….
…………………………………. ………………………………….
Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΠΟΣΟΣΤΟΥ - ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ
Στην καθημερινή ζωή μας ακούμε φράσεις όπως:

• Ο έμπορος κερδίζει 30% (τριάντα τοις εκατό ή τριάντα στα εκατό) στην τιμή της αγοράς …
Τι σημαίνει ο έμπορος κερδίζει 30%;

Αν αγοράζει κάτι 100 €, το πουλάει
30 € ακριβότερα δηλ. 130 €.
• Η ζημιά του καταστήματος είναι 13% …

• Ο μισθός του υπαλλήλου μειώθηκα κατά 2,5% …
• Στο μισθό του υπαλλήλου γίνονται κρατήσεις 23% …
• Η τιμή της βάρκας είναι 9.500 € συν 18% ΦΠΑ …
• Ο εργαζόμενος πληρώνει ασφάλιστρα 3‰ (τρία τοις χιλίοις ή τρία στα χίλια) …
• Ο κτηματομεσίτης παίρνει μεσιτεία 15‰ …
• Η τράπεζα δίνει στις καταθέσεις επιτόκιο 3,25% …
 Τα 13%, 2,5%, 23%, 18% κ.τ.λ. λέγονται ποσοστά τοις εκατό ή στα
εκατό, ενώ τα 3‰, 15‰ κ.τ.λ. λέγονται ποσοστά τοις χιλίοις ή στα
χίλια
Τα ποσοστά στα εκατό και στα χίλια γράφονται και με μορφή κλασματικού ή και δεκαδικού
αριθμού:
𝟑𝟎 𝟐,𝟓
30% = = 0,30 2,5% = = 0,025
𝟏𝟎𝟎 𝟏𝟎𝟎
𝟑 𝟐,𝟓 𝟐𝟓
3‰ = = 0,003 Προσοχή!! 2,5% = = = 25‰
𝟏𝟎𝟎𝟎 𝟏𝟎𝟎 𝟏𝟎𝟎𝟎
Τα ποσοστά είναι ανάλογα

ποσά και τα προβλήματά
τους λύνονται με τις
γνωστές μεθόδους
(αναγωγή στη μονάδα,
αναλογίες)
Κωνσταντινίδης Φύλλης
Πρόβλημα 1: Ένα κατάστημα ηλεκτρικών συσκευών αγοράζει το ψυγείο 450 € και το πουλάει με
κέρδος 40% . Ποια είναι η τιμή πώλησης του ψυγείου ;
Λύση:
α) Στα 100 € τιμής αγοράς το κέρδος είναι 40 €
40
στο 1 € τιμής αγοράς το κέρδος είναι
100
40 18.000
στα 450 € τιμής αγοράς το κέρδος είναι 450 · = = 180 €
100 100
Τιμή πώλησης: 450 + 180 = 630 €
β) Στα 100 € τιμής αγοράς η τιμή πώλησης είναι 140 €
𝟏𝟒𝟎
στο 1 € τιμής αγοράς η τιμή πώλησης είναι
𝟏𝟎𝟎
𝟏𝟒𝟎 𝟔𝟑.𝟎𝟎𝟎
στα 450 € τιμής αγοράς η τιμή πώλησης είναι 450 ·
𝟏𝟎𝟎
= 𝟏𝟎𝟎
= 630 €
2ος τρόπος: Με αναλογία

α) β)

Κόστος (€) 100 450 Κόστος (€) 100 450
Κέρδος (€) 40 x Τιμή Πώλησης (€) 140 x
𝟏𝟎𝟎 𝟒𝟓𝟎 𝟏𝟎𝟎 𝟒𝟓𝟎

𝟒𝟎
= 𝜲 𝟏𝟒𝟎
= 𝜲
100x = 40 · 450 100x = 140 · 450

100x = 18.000 100x = 63.000
x = 18.000 : 100 x = 63.000 : 100
x = 180 € x = 630 €
Τιμή Πώλησης = 450 + 180 = 630 €
3ος τρόπος: Με πολλαπλασιασμό
40 18.000
α) 450 ·
100
=
100
= = 180 € β) Στα 100 € η τιμή πώλησης είναι 140 €
𝟏𝟒𝟎
450 + 180 = 630 € δηλαδή η τιμή πώλησης είναι τα
𝟏𝟎𝟎
𝟏𝟒𝟎 𝟔𝟑.𝟎𝟎𝟎
της τιμής αγοράς: 450 · = =630 €
𝟏𝟎𝟎 𝟏𝟎𝟎
Πρόβλημα 2: Στις εκπτώσεις αγοράσαμε ένα ποδήλατο από κατάστημα που το πουλούσε 15%
φθηνότερα και πληρώσαμε 187 €. Πόσο θα το πληρώναμε, αν το αγοράζαμε πριν τις εκπτώσεις;
Λύση:
Με έκπτωση κοστίζει 100 – 15 = 85 € όταν η αρχική τιμή είναι 100 €
𝟏𝟎𝟎
Κοστίζει 1 € όταν η αρχική τιμή είναι €
𝟖𝟓
𝟏𝟎𝟎 𝟏𝟖.𝟕𝟎𝟎
Κοστίζει 187 € όταν η αρχική τιμή είναι 187 · = = 220 €
𝟖𝟓 𝟖𝟓
2ος τρόπος: Με αναλογία
Ποσά Τιμές
Αρχική τιμή (€) 100 Χ
Τιμή με έκπτωση (€) 85 187
𝟏𝟎𝟎 𝜲
=
𝟖𝟓 𝟏𝟖𝟕
85x = 100 · 187

85x = 18.700
x = 18.700 : 85
x = 220 €
3ος τρόπος: Με διαίρεση
𝟖𝟓
Αφού τα είναι 187 € θα έχουμε:
𝟏𝟎𝟎
𝟖𝟓 𝟏𝟎𝟎 𝟏𝟖.𝟕𝟎𝟎
187 : = 187 = = 220 €
𝟏𝟎𝟎 𝟖𝟓 𝟖𝟓
Ονοματεπώνυμο:_____________________________________________________________
8ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΤΑΞΗ ΣΤ΄ 15-2-2013
ΤΡΕΙΣ ΤΡΟΠΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΛΥΣΟΥΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΜΕ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΩΣ

ΑΝΑΛΟΓΑ ΠΟΣΑ.
ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Οι 4 εργάτες βάφουν ένα σπίτι σε 10 ημέρες. Αν ήταν 5 εργάτες, σε πόσες

ημέρες θα μπορούσαν να βάψουν το ίδιο σπίτι;
ΛΥΣΗ
Το πρώτο που πρέπει να κάνω είναι να δω αν τα ποσά είναι αντιστρόφως ανάλογα.

Δηλαδή όσο αυξάνει το ένα ποσό αντίστοιχα να μειώνεται το άλλο.
π.χ. Αν αυξηθούν οι εργάτες αντίστοιχα θα μειωθούν οι μέρες εργασίας.
1ος τρόπος : ΜΕ ΠΙΝΑΚΑ ΠΟΣΩΝ ΚΑΙ ΤΙΜΩΝ
α) Αριθμός 4 5
εργατών
Αριθμός
ημερών 10 Χ
β) 5 · Χ = 4 · 10
5 · Χ = 40
Χ = 40 : 5
Χ=8
2ος τρόπος : ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΟΝΑΔΑ
Οι 4 εργάτες μπορούν να βάψουν το σπίτι σε 10 ημέρες .
Ο ένας εργάτης μπορεί να το βάψει σε 4 · 10 = 40 ημέρες
(Πολλαπλασιάζω για να βρω τις ημέρες για τον έναν εργάτη)
Αφού ξέρω τις ημέρες που χρειάζεται ο 1 εργάτης μπορώ να βρω για τους 5 εργάτες.
(Διαιρώ για να βρω τις ημέρες που θα χρειαστούν οι 5 εργάτες )
40 : 5 = 8 ημέρες
3ος τρόπος : ΑΠΛΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ
Αριθμός εργατών. Ημέρες εργασίας.
Οι 4 εργάτες μπορούν να βάψουν το σπίτι σε 10 ημέρες .
Οι 5 εργάτες μπορούν να το βάψουν σε Χ ημέρες.
Για να βρω την τιμή του Χ πολλαπλασιάζω τον αριθμό που βρίσκεται πάνω από το Χ
(10) με το πρώτο κλάσμα και με τους αριθμούς του όπως είναι!
(ΠΡΟΣΟΧΗ ΟΧΙ αντεστραμμένους)
Δηλαδή: Το παραμένει
Άρα
Χ = 10 ·
Χ=
Χ=
Χ=8
Ονοματεπώνυμο:_____________________________________________________________
8ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΤΑΞΗ ΣΤ΄ 12-2-2013
ΤΡΕΙΣ ΤΡΟΠΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΛΥΣΟΥΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΜΕ ΑΝΑΛΟΓΑ ΠΟΣΑ.
ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Τα 9 κιλά μήλα κοστίζουν 18 ευρώ. Πόσο κοστίζουν τα 12 κιλά;

ΛΥΣΗ
Το πρώτο που πρέπει να κάνω είναι να δω αν τα ποσά είναι ανάλογα. Δηλαδή όσο
αυξάνει το ένα ποσό αντίστοιχα να αυξάνει και το άλλο.
π.χ. Αν αυξηθούν τα κιλά από τα μήλα αντίστοιχα αυξάνεται και το κόστος τους.
1ος τρόπος : ΜΕ ΠΙΝΑΚΑ ΠΟΣΩΝ ΚΑΙ ΤΙΜΩΝ
α) Βάρος σε κιλά 9 12
Αξία σε € 18 χ
β) =
γ) Λύνω την εξίσωση που προκύπτει χιαστί.
9 · χ = 18 · 12
9 · χ = 216
χ = 216 : 9
χ = 24
2ος τρόπος : ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΟΝΑΔΑ
Τα 9 κιλά μήλα κοστίζουν 18 €
Το 1 κιλό μήλα κοστίζει 18 : 9 = 2 € (Διαιρώ για να βρω την τιμή της μονάδας)
Αφού ξέρω την τιμή του ενός κιλού μπορώ να βρω των 12 κιλών. (Πολλαπλασιάζω)
12 · 2 = 24 €
3ος τρόπος : ΑΠΛΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ
Βάρος μήλων Αξία σε €
Τα 9 κιλά μήλα κοστίζουν 18 €
Τα 12 κιλά μήλα κοστίζουν Χ €
Για να βρω την τιμή του Χ πολλαπλασιάζω τον αριθμό που βρίσκεται πάνω από το Χ
(18) με το πρώτο κλάσμα και με τους αριθμούς του αντεστραμμένους!
Δηλαδή: Το γίνεται
Άρα
Χ = 18 ·
Χ=
Χ=
Χ = 24
Η ΑΠΛΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΣΤΑ ΑΝΑΛΟΓΑ ΠΟΣΑ
1) Ένας κτηνοτρόφος έβγαλε από 120 κιλά γάλα 24 κιλά τυρί.

α) Πόσα κιλά τυρί θα βγάλει από 250 κιλά γάλα;
β) Πόσα κιλά τυρί θα βγάλει από 90 κιλά γάλα;
2) Ένας υπάλληλος μιας ασφαλιστικής εταιρείας παίρνει σε 5 μήνες 3.750€.

Πόσα χρήματα θα πάρει σε 2 χρόνια;
3) Ένα αυτοκίνητο για να διανύσει 50 χιλιόμετρα καίει 4 λίτρα βενζίνη.

α) Πόσα λίτρα βενζίνης καίει σε 220 χιλιόμετρα;
β) Σε πόσα χιλιόμετρα θα κάψει 45 λίτρα βενζίνης;
4) Για να αγοράσουμε 5 λίτρα κρασί πρέπει να πληρώσουμε 22€. Πόσα €

πρέπει να πληρώσουμε για να αγοράσουμε κρασί με το οποίο θα γεμίσουμε
12 μπουκάλια των 2 λίτρων;
5) Οι 2 κουταλιές της σούπας περιέχουν 30 γραμμάρια ενός φαρμάκου. Σε

πόσες ημέρες θα καταναλώσουμε 270 γραμμάρια φάρμακο, αν η ημερή-
σια δόση είναι 3 κουταλιές;
6) Η κυρία Άννα αγόρασε ¾ του κιλού τυρί και πλήρωσε 12€. Πόσα κιλά
τυρί μπορεί να αγοράσει με 40 €;
ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΝΑ ΛΥΘΟΥΝ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΛΗ ΜΕΘΟΔΟ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ
ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
Η ΑΠΛΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΣΤΑ ΑΝΑΛΟΓΑ ΠΟΣΑ
1) Ο κ. Γιώργος αγόρασε 8 μετοχές μιας ναυτιλιακής εταιρείας και

πλήρωσε 288€. Πόσα € θα πληρώσει για να αγοράσει 74 μετοχές της
ίδιας εταιρείας;
2) Για να αγοράσουμε 12 κιλά μπανάνες, πρέπει να πληρώσουμε 18€.

α) Πόσα κιλά μπανάνες μπορούμε να αγοράσουμε με 30€;
β) Πόσα € πρέπει να πληρώσουμε για να αγοράσουμε 15 κιλά
μπανάνες;
3) Ένας ράφτης χρειάζεται για να ράψει 3 κουστούμια χρειάζεται 18

μέτρα ύφασμα.
α) Πόσα κουστούμια μπορεί να ράψει με 30 μέτρα ύφασμα;
β) Πόσα μέτρα ύφασμα χρειάζεται για να ράψει 8 κουστούμια;
4) Αν εξατμιστούν 500 κιλά θαλασσινό νερό, δίνουν 16 κιλά αλάτι.

α) Πόσα κιλά αλάτι θα πάρουμε αν εξατμιστούν 750 κιλά θαλασσινό
νερό;
β) Από πόσα κιλά θαλασσινού νερού θα πάρουμε 128 κιλά αλάτι;
5) Σε μια σοκολατοβιομηχανία κάθε τρείς ώρες συσκευάζουν 1.680

κουτιά με σοκολατάκια. Γνωρίζουμε ότι σε 15 κουτιά υπάρχουν 480
σοκολατάκια. Πόσα σοκολατάκια υπάρχουν στα κουτιά που
συσκευάζουν στη σοκολατοβιομηχανία μέσα σε 8 ώρες;
Η ΑΠΛΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΣΤΑ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΩΣ ΑΝΑΛΟΓΑ ΠΟΣΑ
1) Οι 4 εργάτες μπορούν να χτίσουν μια μάντρα σε 12 μέρες. Οι 6

εργάτες σε πόσες μέρες θα χτίσουν την ίδια μάντρα;
2) Οι 6 οδοστρωτήρες στρώνουν με άσφαλτο ένα δρόμο σε 15 μέρες. Οι 9

οδοστρωτήρες σε πόσες μέρες μπορούν να στρώσουν τον ίδιο δρόμο;
3) Ο Παναγιώτης για να αγοράσει ένα ποδήλατο πρέπει να αποταμιεύει

8€ την εβδομάδα για 15 εβδομάδες. Πόσα χρήματα πρέπει να
αποταμιεύει την εβδομάδα, αν θέλει να μαζέψει τα χρήματα που
χρειάζεται σε 10 εβδομάδες;
4) Με το κρασί που έχει στο βαρέλι του ο κύριος Κώστας μπορεί να

γεμίσει 24 μπουκάλια των 1.5 λίτρων. Πόσα μπουκάλια των 2 λίτρων
μπορεί να γεμίσει;
5) Ο Βασίλης αγόρασε ένα αυτοκίνητο, το οποίο θα το εξοφλήσει σε 60

δόσεις των 144€ η κάθε μία. Αν το εξοφλούσε σε 90 δόσεις, πόσα € θα
ήταν η κάθε μία;
6) Οι 3 βρύσες ίδιας παροχής γεμίζουν μια δεξαμενή σε 8 ώρες. Οι 4

βρύσες ίδιας παροχής σε πόσες ώρες γεμίζουν την ίδια δεξαμενή;
ΛΟΓΟI - ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ (ΚΕΦ. 30-31)
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Όνομα______________
Επώνυμο____________
Ημερομηνία_________
Βαθμός __
1. Τι ονομάζεται λόγος δύο μεγεθών;

………………………………………………………
………………………………………………………
2. Αν έχουμε δύο μεγέθη, το Χ και το Ψ, ποιο θα
βάλουμε αριθμητή και ποιο παρονομαστή;
………………………………………………………
………………………………………………………
3. Πότε δυο λόγοι σχηματίζουν αναλογία;
………………………………………………………
………………………………………………………
4. Για να ελέγξουμε αν ανάμεσα σε δυο λόγους υπάρχει
αναλογία, ελέγχουμε αν τα κλάσματα είναι ……….
………………………………………………………
………………………………………………………
5 . Η ΣΤ’ τάξη έχει 10 κορίτσια και 15 αγόρια. Να

διατυπώσεις τι εκφράζουν οι παρακάτω λόγοι :
 10 ………………………………………………………
15
 15 ………………………………………………………
10
 10 ………………………………………………………
25
 15
25 ………………………………………………………
6. Ένας παίκτης του μπάσκετ έβαλε στον αγώνα 5

στα 8 δίποντα και 4 στα 7 τρίποντα. Σε ποιο είδος
σουτ ήταν πιο εύστοχος;
……………………………………………………
……………………………………………………
……………………………………………………
……………………………………………………
ΔΑΣΚΑΛΟΣ:
ΦΩΤΗΣ ΣΤΑΜΟΣ
ΣΤΑΘΕΡΑ ΚΑΙ
ΜΕΤΑΒΛΗΤΑ ΠΟΣΑ (ΚΕΦ. 33)
Όνομα______________
Επώνυμο____________
Ημερομηνία _________
Βαθμός __
1. Ποιες έννοιες ονομάζονται ποσά;

………………………………………………………
………………………………………………………
2. Ποια είδη ποσών διακρίνουμε;
………………………………………………………
………………………………………………………
3. Ποια ποσά λέγονται σταθερά;
………………………………………………………
………………………………………………………
4. Ποια ποσά λέγονται μεταβλητά;
………………………………………………………
………………………………………………………
5 . Δείξε ποια από τα παρακάτω ποσά είναι μεταβλητά(Μ)

και ποια είναι σταθερά(Σ) βάζοντας .
ΠΟΣΑ Μ Σ
Το ύψος του ανθρώπου
Οι μήνες του χρόνου
Η ταχύτητα των ανέμων
Η απόσταση Βέροιας-Αθήνας
πάνω στο χάρτη
Η τιμή της βενζίνης
Η τιμή του ευρώ
Η ηλικία του ανθρώπου
Η ηλιοφάνεια ενός τόπου
Οι μέρες της εβδομάδας
Τα λεπτά της ώρας
ΔΑΣΚΑΛΟΣ:
ΚΕΦ. 39
ΑΠΛΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ-
ΠΟΣΑ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΩΣ ΑΝΑΛΟΓΑ
1. Με ποια βήματα λύνουμε ένα πρόβλημα με

την απλή μέθοδο των τριών;
…………………………………………………
…………………………………………………
…………………………………………………
2. Τι σημαίνει κατάταξη;
…………………………………………………
…………………………………………………
3. Πώς βρίσκουμε την τιμή του Χ;
…………………………………………………
…………………………………………………
3 . Να λύσεις τα προβλήματα:
Τρεις βρύσες ποτίζουν έναν

κήπο σε 90 λεπτά . Αν
ανοίξουν άλλες δυο βρύσες,
σε πόσα λεπτά θα ποτιστεί ο
κήπος;
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: ………………………………………………………...
ΔΑΣΚΑΛΟΣ:
ΚΕΦ. 39
ΠΟΣΑ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΩΣ ΑΝΑΛΟΓΑ
Οι μαθητές της ΣΤ’ τάξης, για την

ημερήσια εκδρομή στον
<<Αρκτούρο>>, δίνοντας 3 ευρώ
το μήνα, συγκέντρωσαν το μισό
ποσό, σε 6 μήνες. Πόσα ευρώ
πρέπει να δίνουν ώστε τους
επόμενους 2 μήνες να
συγκεντρώσουν το άλλο μισό ποσό;
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: …………………………………………………………….
Ένας ποδηλάτης τρέχοντας

με 30 χλμ την ώρα διένυσε
μια απόσταση σε 3 ώρες. Σε
πόσες ώρες θα διανύσει την
ίδια απόσταση με 40 χλμ την
ώρα;
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: …………………………………………………………..
ΔΑΣΚΑΛΟΣ:
ΚΕΦ. 38
ΠΟΣΑ ΑΝΑΛΟΓΑ
1. Με ποια βήματα λύνουμε ένα πρόβλημα με

την απλή μέθοδο των τριών;
…………………………………………………
…………………………………………………
…………………………………………………
2. Τι σημαίνει κατάταξη;
…………………………………………………
…………………………………………………
3. Πώς βρίσκουμε την τιμή του Χ;
…………………………………………………
…………………………………………………
Τρεις φίλοι ήπιαν 3 χυμούς

και πλήρωσαν 13,5 ευρώ. Αν
έπιναν 5 χυμούς, πόσα ευρώ
θα πλήρωναν;
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: ………………………………………………………...
ΔΑΣΚΑΛΟΣ:
ΚΕΦ. 38
ΠΟΣΑ ΑΝΑΛΟΓΑ
Οι 3 εξάδες πιάτα κοστίζουν

54 ευρώ; Πόσο κοστίζουν τα
3 πιάτα;
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: …………………………………………………………….
Πέντε φίλοι έφαγαν 6 πίτσες

και πλήρωσαν 42 ευρώ; Αν
έτρωγαν άλλες 2, πόσα ευρώ
θα πλήρωναν συνολικά;
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: …………………………………………………………..
ΔΑΣΚΑΛΟΣ:
ΚΕΦ.35
Όνομα______________
Επώνυμο____________
Βαθμός __
Μπορούμε να υπολογίσουμε την

τιμή η οποία λείπει με δύο τρόπους:
α) με αναγωγή στη μονάδα
β) με πίνακα αναλογίας
Ένα κυπαρίσσι ρίχνει σκιά μήκους 9 μέτρων. Την ίδια ώρα ένας
θάμνος δίπλα στο δέντρο, με ύψος 1,5 μέτρα, ρίχνει σκιά 3 μέτρα.
Πόσο είναι το ύψος του δέντρου;
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:…………………………………………………….
 Μια οικογένεια καταναλώνει σε 10 ημέρες 2 κιλά και 400 γραμμάρια

λάδι.
Πόσα κιλά λάδι καταναλώνει το μήνα (30 ημέρες);
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:…………………………………………………….
ΔΑΣΚΑΛΟΣ 1
ΚΕΦ.35
 Ένα φωτοτυπικό μηχάνημα φωτοτυπεί 96 σελίδες σε 3 λεπτά της

ώρας.
Σε πόσο χρόνο θα φωτοτυπήσει 576 σελίδες;
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:…………………………………………………….
 Ο Ευάγγελος αγόρασε 5 τετράδια και έδωσε 12,25 €.

Πόσα ευρώ (€) θα δώσει για να αγοράσει 9 τετράδια;
(Το λύνω με αναγωγή στη μονάδα.)
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:…………………………………………………….
 Ένας δρομέας μεγάλων αποστάσεων περπάτησε 4,5 ώρες και ένας

άλλος 1,5 ώρες. Ο πρώτος διένυσε απόσταση 27 χιλιομέτρων.
Πόση απόσταση διένυσε ο δεύτερος, αν βάδιζαν με τον ίδιο ρυθμό;
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:…………………………………………………….
ΔΑΣΚΑΛΟΣ 2
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΣΟΣΤΩΝ
1. Τι ονομάζουμε ποσοστό;
…………………………………………………
…………………………………………………
2. Τι ονομάζουμε ποσοστό %;
…………………………………………………
…………………………………………………
3. Ποια είναι η αρχική τιμή ;
…………………………………………………
…………………………………………………
3. Ποια είναι η τελική τιμή ;
………………………………………………..
………………………………………………..
Ένας έμπορος αγόρασε μια

τηλεόραση 900 ευρώ και
πληρώνοντας επιπλέον
Φ.Π.Α 19% την πούλησε με
κέρδος 20 % . Ποια ήταν η
τιμή πώλησης ;
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: ………………………………………………………...
ΔΑΣΚΑΛΟΣ:
Ο αριθμός των μαθητών ενός

σχολείου αυξήθηκε φέτος κατά 15.
Αν η αύξηση αυτή αντιστοιχεί στο
5% του μαθητικού δυναμικού του
σχολείου μπορείτε να βρείτε πόσους
μαθητές είχε πέρσι το σχολείο;
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: …………………………………………………………….
Ένας βιβλιοπώλης αγοράζει

ένα βιβλίο 12 ευρώ και το
πουλάει 18 ευρώ .Πόσο είναι
το ποσοστό % που κερδίζει;
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: …………………………………………………………..
ΔΑΣΚΑΛΟΣ:
ΚΕΦ.37 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Όνομα______________
Επώνυμο____________
Βαθμός __
Μπορούμε να υπολογίσουμε την

τιμή η οποία λείπει με δύο τρόπους:
β) με πίνακα αναλογίας
 Ένα αλιευτικό πλοίο έχει πλήρωμα 20 άντρες και τροφές για 30

ημέρες. Μετά από ταξίδι 15 ημερών παραλαμβάνει 10 ναυαγούς.
Πόσες ημέρες θα επαρκέσουν τα τρόφιμα;
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:…………………………………………………….
 Μια ομάδα ορειβατών από 6 άντρες έχει τρόφιμα για 24 ημέρες.

Στην ομάδα των ορειβατών πριν την αναχώρηση ενσωματώθηκαν
ακόμη 3 ορειβάτες.
 Πόσες ημέρες θα περάσει η ομάδα με τα τρόφιμα που έχει;
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:…………………………………………………….
ΔΑΣΚΑΛΟΣ
ΚΕΦ.37 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
 Ένα συνεργείο ελαιοχρωματιστών με 18 εργάτες χρειάζεται 9

ημέρες για να βάψει μια καινούρια πολυκατοικία.
Πόσοι ακόμη εργάτες πρέπει να προστεθούν
στο συνεργείο για να τελειώσει το έργο 3 ημέρες νωρίτερα;
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:…………………………………………………….
 Ένας μαθητής σκέφτηκε να διαβάσει ένα λογοτεχνικό βιβλίο 150

σελίδων με ρυθμό 10 σελίδων την ημέρα. Επειδή θα πάει κάποιο
ταξίδι πρέπει να τελειώσει το διάβασμα κατά 5 ημέρες πιο
νωρίς.
 Με ποιο ρυθμό σελίδων την ημέρα θα πρέπει να διαβάσει το
βιβλίο;
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:…………………………………………………….
ΔΑΣΚΑΛΟΣ
ΣΤ΄ ΤΑΞΗ
ΑΝΑΛΟΓΑ & ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΩΣ ΑΝΑΛΟΓΑ ΠΟΣΑ
ΤΡΟΠΟΙ ΕΥΡΕΣΗΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΩΣ

ΑΝΑΛΟΓΑ ΠΟΣΑ
ΑΓΝΩΣΤΗΣ ΤΙΜΗΣ ΑΝΑΛΟΓΑ ΠΟΣΑ
1. Με Αναγωγή στη Μονάδα Διαιρούμε Πολλαπλασίαζουμε
2. Με Αναλογία Σταυρωτά Γινόμενα Αντίστοιχα Γινόμενα
Πολ/ζουμε τον αριθμό

Πολ/ζουμε τον αριθμό πάνω
πάνω από το x με το
Με τη Απλή Μέθοδο των από το x με το κλάσμα των
3. κλάσμα των δύο άλλων
Τριών δύο άλλων αριθμών
αριθμών όπως είναι
αντεστραμμένο.
(μη αντεστραμμένο).
ΕΞΑΣΚΗΣΗ ΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
1) Ένας γεωργός για να ραντίσει τα χωράφια του αναμιγνύει 2 κουτιά

φυτοφάρμακο με 20 κιλά νερό. Αν για όλα τα χωράφια του αγόρασε 8 κουτιά
φυτοφάρμακο, πόσο νερό θα χρειαστεί;
2) Ο Δήμος Ιλίου, για να κλαδέψει τα δέντρα της πόλης, έβαλε 12 εργάτες και
τελείωσαν το κλάδεμα σε 28 ημέρες. Αν έβαζε διπλάσιους εργάτες σε πόσες
ημέρες θα τελείωναν το κλάδεμα;
3) Τα 100 κιλά σταφύλια δίνουν 75 κιλά μούστο. Πόσα κιλά σταφύλια θα

χρειαστούμε για να πάρουμε 300 κιλά μούστο;
1
4) Οι 15 τεχνίτες τελείωνουν ένα έργο σε 30 ημέρες. Αν φύγει το των εργατών,
3
σε πόσες ημέρες θα τελειώσει το έργο;
Γιώργος Αγγελόπουλος
Εκπαιδευτικός
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1) Ο Νίκος και ο Σπύρος παίζουν μπάσκετ στην ίδια ομάδα. Ο Νίκος έχει παίξει μέχρι
σήμερα σε 12 αγώνες και έχει πετύχει 216 πόντους, ενώ ο Σπύρος έχει παίξει μέχρι
σήμερα σε 24 αγώνες και έχει πετύχει 432 πόντους. Σχημάτισε τους λόγους πόντων-
αγώνων για κάθε παίκτη και εξέτασε αν σχηματίζουν αναλογία.
ΛΥΣΗ
2) Η Στέλλα και η Χριστίνα είναι δακτυλογράφοι. Στέλλα μπορεί να γράψει 2.130 λέξεις
σε 45 λεπτά, ενώ η Χριστίνα 8.520 λέξεις σε 3 ώρες. Να σχηματίσετε τους λόγους
και να εξετάσετε αν τα δυο κορίτσια έχουν την ίδια απόδοση.
ΛΥΣΗ
3) Συμπλήρωσε τους όρους που λείπουν, ώστε να προκύψουν αναλογίες:
1 2 6 42 63 7
= = = =
2 6 3 9 11 45
12 3 45 5 15 32
= = = =
4 72 20 60 18 9
4) Ένα αυτοκίνητο καταναλώνει 60 λίτρα βενζίνης σε 480 χιλιόμετρα που διανύει. Ένα
άλλο καταναλώνει 12 λίτρα βενζίνης σε 96 χιλιόμετρα που διανύει. Να γράψετε τους
λόγους λίτρων βενζίνης προς χιλιόμετρα για κάθε αυτοκίνητο και να εξετάσετε αν
σχηματίζουν αναλογία.
ΛΥΣΗ
Γασπαράκης Λάμπρος
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ
Ονοματεπώνυμο:…………………………………………. 79ο Δημ.Σχ.Θεσ/νίκης

Τάξη: ΣΤ2 26-1-07
1. Να βρείτε το χ σε κάθε μια από τις παρακάτω αναλογίες:

9 2,4 16 6 1,2 χ
Α. = = =
1,5 χ 24 χ 1,8 2,4
........…………………… ………………………. ………………………

........…………………… ………………………. ………………………
........…………………… ………………………. ………………………
........…………………… ………………………. ………………………
1,5 12 4 χ 12 8
Β. = = =
2,5 χ 1,4 2,1 9 χ
........…………………… ………………………. ………………………

........…………………… ………………………. ………………………
........…………………… ………………………. ………………………
........…………………… ………………………. ………………………
2 . Σ' ένα σχολείο ο λόγος των αγοριών προς τα κορίτσια είναι 7 προς 8. Αν τα αγόρια είναι 56, πόσα εί-
ναι τα κορίτσια;
Λύση
Απάντηση:…………………………………………………………..
3. Σε μια παραλία υπάρχουν ομπρέλες και ξαπλώστρες. Ο λόγος των ομπρελών προς τις ξαπλώ-
1
στρες είναι . Αν υπάρχουν 132 ξαπλώστρες, τότε πόσες ομπρέλες υπάρχουν στην παραλία;
4
Λύση
Απάντηση:…………………………………………………………………..
Μηνάς Θεόδωρος
4. Ο λόγος των γκολ που έχει δεχθεί μια ομάδα ποδοσφαίρου προς τα γκολ που έχει σημειώσει
3
είναι . Αν η ομάδα είχε δεχθεί 15 γκολ, να βρείτε πόσα γκολ έχει σημειώσει.
7
Λύση
Απάντηση:……………………………………………………………………….
5. Για να φτιάξουμε ζυμάρι, πρέπει να αναμίξουμε 200 γραμμάρια νερό με 300 γραμμάρια α-
λεύρι. Πόσα γραμμάρια αλεύρι πρέπει να αναμίξουμε με 750 γραμμάρια νερό για να φτιάξου-
με ζυμάρι; Λύση
Απάντηση:…………………………………………………………………….
6. Η απόσταση Τρίπολης – Πάτρας είναι πάνω στο χάρτη 12 εκ. Η κλίμακα του χάρτη είναι
1:800.000. Να υπολογίσεις την πραγματική απόσταση:
Λύση
Απάντηση:……………………………………………………………
7. Η αίθουσά μας έχει μήκος 8μ., και πλάτος 7,5μ. Τη σχεδιάζω με κλίμακα 1:100. Ποιες θα είναι
οι διαστάσεις του σχεδίου; Λύση
Απάντηση:……………………………………………………………..
8. Ένας μαθητής έγραψε ένα τεστ με ερωτήσεις στα μαθηματικά. Ο λόγος των σωστών απαντή-
7
σεων που έδωσε προς τις λανθασμένες απαντήσεις είναι . Αν ο αριθμός των λανθασμένων
3
απαντήσεων είναι 15, να βρεις τις σωστές και πόσες ερωτήσεις υπάρχουν συνολικά στο τεστ.
Λύση
Απάντηση:………………………………………………………………………..
Ονοματεπώνυμο:……………………………………………. 79ο Δημ.Σχ.Θεσ/νίκης

Τάξη: ΣΤ2 2-2-07
1. Ο κύριος Γιώργος είναι ελαιοπαραγωγός. Συσκεύασε σε 8 ίδιους τενεκέδες 144 λίτρα λάδι. Πόσα
λίτρα λάδι συσκεύασε σε 74 ίδιους τενεκέδες; (με αναλογία)
Λύση
Απάντηση:……………………………………………………
2. Ένας εργάτης, αν δουλέψει 12 ημέρες θα πάρει 384 €. Πόσα € θα πάρει αν δουλέψει 30 ημέρες;
Λύση (με αναγωγή)
Απάντηση:…………………………………………………………………………
3. Μια αντιπροσωπεία αυτοκινήτων πούλησε 12 ίδια αυτοκίνητα και εισέπραξε 178.200 €. Πόσα € θα
εισπράξει αν πουλήσει 25 ίδια αυτοκίνητα; (με αναλογία)
Λύση
Απάντηση:…………………………………………………………………………
4. Ένας καμηλιέρης πρόκειται να διασχίσει την έρημο. Ξέρει πως για 3 ημέρες χρειάζεται 5,25 λίτρα νερό.
Πόσο νερό θα χρειαστεί αν το ταξίδι του διαρκέσει 7 ημέρες; (με αναγωγή)
Λύση
Απάντηση:…………………………………………………………………………
5. Ένας ουρανοξύστης έχει 120 ορόφους και σε κάθε όροφο υπάρχει ο ίδιος αριθμός γραφείων. Αν σε
16 ορόφους υπάρχουν 128 γραφεία, πόσα γραφεία υπάρχουν σε όλον τον ουρανοξύστη;
Λύση (με αναλογία)
Απάντηση:…………………………………………………………………………
6. Ένα φωτοτυπικό μηχάνημα φωτοτυπεί 96 σελίδες σε 3 λεπτά .Σε πόσο χρόνο θα φωτοτυπήσει 352 σελίδες;
Απάντηση:…………………………………………………………………………
7. Ένα δένδρο ρίχνει σκιά μήκους 12 μέτρων. Δίπλα στο δένδρο ένας πάσσαλος που έχει ύψος 1,2 μ.
ρίχνει σκιά 3 μ. Πόσο είναι το ύψος του δένδρου; (με αναγωγή)
Λύση
Απάντηση:…………………………………………………………………………
8. Ο κύριος Γιώργος αγόρασε από το χρηματιστήριο 15 μετοχές μιας ασφαλιστικής εταιρείας και
πλήρωσε 165 €. Πόσα χρήματα χρειάζεται για να αγοράσει 38 μετοχές της ίδιας εταιρείας;
Απάντηση:…………………………………………………………………………
9 Ένας βιοτέχνης για να φτιάξει 5 Ελληνικές σημαίες χρειάζεται 35.250 τ.εκ. λευκό ύφασμα και 35.750
τ.εκ. γαλάζιο ύφασμα. Πόσο λευκό και πόσο γαλάζιο ύφασμα χρειάζεται για να φτιάξει 14 ίδιες Ελληνικές
σημαίες; Λύση (με αναλογία)
Απάντηση:…………………………………………………………………………
10 Ένας ζαχαροπλάστης για να φτιάξει 28 τάρτες χρειάζεται 56 κεράσια και 7 ακτινίδια. Πόσα κεράσια και
πόσα ακτινίδια χρειάζεται για να φτιάξει 140 ίδιες τάρτες; (με αναλογία)
Λύση
Απάντηση:…………………………………………………………………………
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΜΕ ΑΝΑΛΟΓΑ ΠΟΣΑ
Πρόβλημα 1: Ένα δέντρο ρίχνει σκιά μήκους 12 μέτρων. Την ίδια ώρα ένας
πάσσαλος δίπλα στο δέντρο, με ύψος 1,2 μέτρα, ρίχνει σκιά 3 μέτρα. Πόσο είναι το
ύψος του δέντρου;
Πρόβλημα 2: Μια οικογένεια καταναλώνει σε 20 ημέρες 4 κιλά και 800 γραμμάρια

λάδι. Πόσα κιλά λάδι καταναλώνει το μήνα (30 ημέρες);
Πρόβλημα 3: Ένα φωτοτυπικό μηχάνημα φωτοτυπεί 96 σελίδες σε 3 λεπτά της ώρας.

Σε πόσο χρόνο θα φωτοτυπήσει 352 σελίδες;
Πρόβλημα 4: Ο Αγγελής αγόρασε 6 τετράδια και έδωσε 8,40 €. Πόσα ευρώ (€) θα
δώσει για να αγοράσει 8 τετράδια; (Το λύνω με αναγωγή στη μονάδα.)
Πρόβλημα 5: Ένας πεζός περπάτησε 3,5 ώρες και ένας άλλος 1,5 ώρες. Ο πρώτος
διένυσε απόσταση 10,5 χιλιομέτρων. Πόση απόσταση διένυσε ο δεύτερος, αν βάδιζαν
με τον ίδιο ρυθμό;
Την άγνωστη τιμή σε προβλήματα
με ποσά ανάλογα μπορούμε να τη
βρούμε με δύο τρόπους:
β) με αναλογία
Γιώργος Αγγελόπουλος 30-4-2007

Εκπαιδευτικός
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤ’ ΤΑΞΗΣ ΣΤΑ ΑΝΑΛΟΓΑ ΠΟΣΑ
Όνομα: ……………………………………………………………………. __ / __ /2010
Ασκήσεις
1η. Ο κ. Γιώργος αγόρασε από κάποιον ελαιοπαραγωγό 5 κιλά λάδι και πλήρωσε 25
€ (ευρώ). Πόσα € (ευρώ) θα πληρώσει αν αγοράσει 15 κιλά λάδι ίδιας ποιότητας;
2η. Ο παππούς προσέλαβε 3 εργάτες για να τον βοηθήσουν στο σκάλισμα του
χωραφιού και τους πλήρωσε 90 € (ευρώ). Αν χρειαστεί να προσλάβει 5 εργάτες,
πόσα χρήματα θα πληρώσει;
3η. Ο Κώστας καταναλώνει με το αυτοκίνητό του σε 9 ημέρες 60 λίτρα βενζίνης.

Πόσα λίτρα θα καταναλώσει σε ένα μήνα; (1 μήνας = 30 ημέρες)
4η. Μια μοδίστρα ράβει σε 7 ημέρες 10 γυναικεία φορέματα. Πόσες ημέρες θα

χρειαστεί για να ράψει 315 ίδια φορέματα;
Ι. Νταραγιάννης Σελίδα 1
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤ’ ΤΑΞΗΣ ΣΤΑ ΑΝΤΙΤΡΟΦΩΣ ΑΝΑΛΟΓΑ ΠΟΣΑ
Όνομα: ……………………………………………………………………. __ / __ /2010
Ασκήσεις
1η. Για να στρωθεί η πλατεία του χωριού με πλάκες, πρέπει να δουλέψουν 8

εργάτες για 5 ημέρες. Πόσοι εργάτες θα τελειώσουν την πλακόστρωση σε 2 ημέρες;
2η. Σε μια στρατιωτική άσκηση, οι 30 στρατιώτες έχουν τρόφιμα για 10 ημέρες.

Πόσοι στρατιώτες θα περάσουν με τα ίδια τρόφιμα για 15 ημέρες;
3η. Ένα πλοίο, το οποίο πλέει με ταχύτητα 80 μιλίων την ώρα, φτάνει στον
προορισμό του σε 12 ημέρες. Σε πόσες ημέρες θα φτάσει στον προορισμό του, αν
πλέει με ταχύτητα 60 μιλίων την ώρα;
4η. Σε μια κατασκήνωση προσφύγων, με μια μερίδα των 900 γραμμαρίων

ημερησίως, περνούν με τα τρόφιμα που υπάρχουν, ορισμένα παιδιά 30 ημέρες. Αν
πρέπει να περάσουν με αυτά τα τρόφιμα 45 ημέρες, πόσα γραμμάρια πρέπει να
γίνει η μερίδα τους;
Ι. Νταραγιάννης Σελίδα 1
Όνομα _______________________ Ημερ: ______________________
Να μάθεις: Τους κανόνες για τη λύση των προβλημάτων με αντίστροφα ποσά από τη σελ.
90 του Β.Μ.
1. Να λύσεις με δύο τρόπους (αναγωγή στη μονάδα και πίνακα ποσών και
τιμών) τα παρακάτω προβλήματα αντίστροφων ποσών.
Τέσσερις βρύσες όταν τρέχουν γεμίζουν μια δεξαμενή σε 9 ώρες. Αν τρέχουν 6 ίδιες
βρύσες σε πόσες ώρες γεμίζουν τη δεξαμενή;
Εξασκούμαι περισσότερο
Λύση 1η (αναγωγή στη μονάδα) Λύση 2η (πίνακας ποσών και τιμών)
Απάντηση: _______________________________________________________________
(Να λύσεις το παρακάτω πρόβλημα στην πίσω κενή σελίδα)
Ένας μαθητής αν διαβάζει 20 σελίδες την ημέρα διαβάζει ένα βιβλίο σε 15 μέρες. Αν
θέλει να μειώσει τις μέρες κατά 5, πόσες σελίδες πρέπει να διαβάζει την ημέρα;
Προβλήματα με ποσά αντιστρόφως ανάλογα Βαλασίδης Νίκος Σελίδα 1

Ονοματεπώνυμο:……………………………………………. 79ο Δημ.Σχ.Θεσ/νίκης

Τάξη: ΣΤ2 14-2-07
1. Τα 6 δοχεία λάδι περιέχουν 30 κιλά λάδι. Πόσα κιλά λάδι περιέχουν τα 72 δοχεία;
(απλή μέθοδος των τριών – αναγωγή)
2. Τρεις εργάτες συλλέγουν τα κεράσια από ένα περιβόλι σε 8 ημέρες. Πόσοι εργάτες θα χρειαστούν για
να μαζέψουν τα κεράσια σε 4 ημέρες;
Ποσά Τιμές (απλή μέθοδος των τριών -πίνακας)
3. Ο καυστήρας του καλοριφέρ καίει 64 λίτρα πετρέλαιο σε 8 ώρες. Με 384 λίτρα πόσες ώρες θα
λειτουργήσει; (απλή μέθοδος των τριών – αναγωγή)
4. Ένας αμπελουργός από 200 κιλά σταφύλια έβγαλε 90 κιλά μούστο. Για να βγάλει 135 κιλά μούστο
πόσα κιλά σταφύλια πρέπει να πατήσει; (πίνακας- απλή μέθοδος των τριών )
Ποσά Τιμές
5. Τα 300 γραμμάρια τηγανητές πατάτες δίνουν 700 περίπου θερμίδες. Για να πάρουμε 1.050 θερμίδες
πόσες πατάτες πρέπει να τηγανίσουμε; (πίνακας- αναγωγή)
Ποσά Τιμες
6. Οι 6 εργάτες σε 30 μέρες τελειώνουν ένα έργο. Αν προσληφθούν 14 ακόμα εργάτες σε πόσες μέρες
θα τελειώσουν το ίδιο έργο; (πίνακας- απλή μέθοδος των τριών )
Ποσά Τιμές
7. Ένα κουτί μαρμελάδα φτάνει για τα παιδιά 6 ημέρες αν τρώνε από 100 γραμμάρια ημερησίως. Για
πόσες ημέρες θα φτάσει η μαρμελάδα αν τα παιδιά τρώνε ημερησίως από 120 γραμμάρια;
(πίνακας- απλή μέθοδος των τριών- αναγωγή)
Ποσά Τιμές
8. Μια αντιπροσωπεία αυτοκινήτων πούλησε 12 ίδια αυτοκίνητα και εισέπραξε 178.200 €.Πόσα €
θα εισπράξει αν πουλήσει 25 ίδια αυτοκίνητα; ( αναλογία- απλή μέθοδος των τριών)
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΛΗ ΜΕΘΟΔΟ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ
(ΑΝΑΛΟΓΑ & ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΑ ΠΟΣΑ)
Όνομα: …………………………………………………………………… __ / __/2010
Προβλήματα
1ο. Τα 4 εισιτήρια μιας μονοήμερης εκδρομής κοστίζουν 60 €. Πόσο κοστίζουν τα

112 εισιτήρια;
α) Κατάταξη:
β) Σύγκριση ποσών: ________________________
γ) Λύση:
Απάντηση: ___________________________________________________________
2ο. Ένας ποδηλάτης, αν τρέχει με ταχύτητα 20 χιλιόμετρα την ώρα, διανύει μια
απόσταση σε 5 ημέρες. Αν αυξήσει την ταχύτητα κατά 5 χιλιόμετρα την ώρα, σε
πόσες ημέρες θα διανύσει την ίδια απόσταση;
β) Σύγκριση ποσών: ________________________
γ) Λύση:
Απάντηση: ___________________________________________________________
Νταραγιάννης Ιωάννης
3ο. Ένας δρομέας βάδισε σε 8 ώρες 48 χιλιόμετρα. Πόσα χιλιόμετρα θα βάδισε σε 6
ώρες;
β) Σύγκριση ποσών: ________________________
γ) Λύση:
Απάντηση: ___________________________________________________________
4ο. Ένας πάσσαλος ύψους 2 μέτρων έχει σκιά 2,50 μέτρα. Ποιο μπορεί να είναι το
ύψος ενός δέντρου που έχει σκιά 8,50 μέτρα;
β) Σύγκριση ποσών: ________________________
γ) Λύση:
Απάντηση: ___________________________________________________________
Νταραγιάννης Ιωάννης
Ονοματεπώνυμο:…………………………………………. 79ο Δημ.Σχ.Θεσ/νίκης

Τάξη: ΣΤ2 26-1-07
1. Οι μαθητές ενός σχολείου αυξήθηκαν φέτος κατά 2,5%. Πόσους μαθητές είχε πέρυσι το σχολείο,
αν φέτος έχει 7 μαθητές περισσότερους;
Λύση
Απάντηση:
3. Ο αριθμός των εργατών ενός εργοστασίου μειώθηκε κατά 8,5% και τώρα έχει 183 εργάτες. Πόσους
εργάτες είχε πριν το εργοστάσιο;
Λύση
Απάντηση:
4. Ο παππούς του Φώτη πήγε στο κουρείο να κουρευτεί. Όταν έφυγε άφησε φιλοδώρημα 1,50 ευρώ
(€). Αν το φιλοδώρημα ήταν το 15% της αξίας του κουρέματος, πόσο πλήρωσε για το κούρεμα;
Λύση
Απάντηση:
5. Φέτος σε μια κατασκήνωση υπάρχουν 192 παιδιά. Ο ιδιοκτήτης της κατασκήνωσης ήταν
πολύ ευχαριστημένος, γιατί ο αριθμός αυτός είναι κατά 20% αυξημένος σε σχέση με πέρυσι.
Πόσα παιδιά είχε πέρυσι η κατασκήνωση;
Λύση
Απάντηση:
6. Ο Φραγκίσκος παίζει μπάσκετ. Στη φετινή αγωνιστική περίοδο πέτυχε 72 πόντους λιγότε-
ρους από την περσινή. Διαπίστωσε πως φέτος πέτυχε 15% λιγότερους πόντους σε σχέση
με πέρυσι. Πόσους πόντους είχε πετύχει πέρυσι ο Φραγκίσκος;
Λύση
Απάντηση:
7. Ο Κώστας αγόρασε από ένα κατάστημα αθλητικών ειδών μια μπάλα ποδοσφαίρου με έκ-
πτωση 22% και πλήρωσε τελικά 39 €. Ποια ήταν η αξία της μπάλας πριν την έκπτωση;
Λύση
Απάντηση:
8. Ένας έμπορος καλλυντικών πουλάει ένα μπουκαλάκι με άρωμα με κέρδος 30% και κερδί-
ζει 9 €. Πόσα € αγοράζει το μπουκαλάκι με το άρωμα;
Λύση
Απάντηση:
9. Το γάλα δίνει 15% του βάρους του σε κρέμα. Από πόσα κιλά γάλα θα πάρω 12 κιλά κρέμα;
Λύση
Λύση
Απάντηση:
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤ΄ΤΑΞΗΣ :
Οδηγός με θεωρία και λυμένα προβλήματα για να

κατανοήσω τον τρόπο λύσης προβλημάτων με ποσοστά.
Α) Πρώτα απ’ όλα πρέπει να γίνει κατανοητή η έννοια του ποσοστού.

Όταν λέμε ποσοστό ενός ποσού εννοούμε ένα μέρος από το ποσό αυτό,
π.χ.
Από τους 25 μαθητές της ΣΤ ΄τάξης οι 9 μαθητές φορούν γυαλιά.
Άρα το ποσοστό των μαθητών που φορούν γυαλιά είναι 9 στους 25.
9
Αν θέλω να μετατρέψω το παραπάνω ποσοστό 25 σε ποσοστό στα
100, δηλαδή να το εκφράσω ως μέρος ενός ποσού που έχει τιμή 100,
πολλαπλασιάζω αριθμητή και παρονομαστή με τον κατάλληλο
αριθμό, ώστε να έχω το ισοδύναμο του κλάσμα με παρονομαστή το
100.
Έτσι έχω: 9 x 4 = 36 .
25 x 4 100
Το ποσοστό των μαθητών της ΣΤ΄τάξης που φορούν γυαλιά στα 100
είναι 36/100.
Β) Για να βρω το ποσοστό ενός ποσού κάνω πολλαπλασιασμό,

π.χ για να βρω τα 6 του 300 πολλαπλασιάζω 6 Χ 300= 1800 = 180
10 10 10
1)Λύνω προβλήματα με ποσοστά : βρίσκω την τελική τιμή
Σε αυτήν την περίπτωση:

ΞΕΡΩ: ΔΕΝ ΞΕΡΩ:
Την αρχική τιμή Την τελική τιμή
Το ποσοστό αύξησης ή μείωσης στα %
1 Άννα Πουλή
Λύνω ως εξής:
Α) Με πολλαπλασιασμό: Υπολογίζουμε το ποσό αύξησης ή μείωσης
και το προσθέτουμε ή το αφαιρούμε απ’ την αρχική τιμή.
Β) Με αναλογία( πινακάκι),αφού βρούμε με το νου την τελική τιμή
στα 100.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
ΠΡΟΒΛΗΜΑ: Ένας ελαιοπαραγωγός έβγαλε πέρυσι 3.500 κιλά λάδι.

Φέτος η παραγωγή του μειώθηκε 20%. Πόσα κιλά λάδι είναι η φετινή
παραγωγή του;
• Την αρχική τιμή: Την τελική τιμή:
(έβγαλε πέρυσι 3.500 κιλά λάδι) ( φετινή παραγωγή)
• Το ποσοστό μείωσης στα%:

(η παραγωγή του μειώθηκε 20%)
Λύνω:
Α) Με πολλαπλασιασμό:
20 x 3.500 = 20 x 3.500 = 70.000 =700
100 100
100
Περσινή παραγωγή- Μείωση παραγωγής= Φετινή παραγωγή
Αρχική τιμή - Ποσοστό μείωσης = Τελική τιμή
3.500 - 700 = 2.800 κιλά λάδι
Β) Με αναλογία: -20%
Πράξη με το νου: 100- 20= 80
ΠΟΣΑ
ΤΙΜΕΣ
ΤΕΛΙΚΗ
ΤΙΜΗ 80 Χ;
ΑΡΧΙΚΗ
ΤΙΜΗ 100 3.500
Τελική τιμή = 80 = Χ . 100* Χ=80* 3.500,

100*Χ=280.000,
Αρχική τιμή 100 3.500 Χ= 280.000:100,
Χ= 2.800 κιλά λάδι η
φετινή παραγωγή.
2) Λύνω προβλήματα με ποσοστά: Βρίσκω την αρχική τιμή
Σε αυτή την περίπτωση

• Την Τελική τιμή Την αρχική τιμή
• Το ποσοστό αύξησης ή μείωσης στα %
ή
• Το ποσοστό επί της αρχικής τιμής Την αρχική τιμή
(δηλαδή ένα μέρος της αρχικής τιμής)
• Το ποσοστό αύξησης ή μείωσης στα %
Σε αυτή την περίπτωση λύνω με τους εξής τρόπους:
Α) Αν το ποσοστό εκφράζει αύξηση ή μείωση σχηματίζω

αναλογία, αφού πρώτα βρω την τελική τιμή στα 100 με το νου.
Τελική τιμή
Β) Αν το ποσοστό εκφράζει μέρος ενός συνόλου, σχηματίζουμε

αναλογία στην οποία δεν υπάρχει τελική τιμή
Ποσοστό
αλλά αρχική τιμή και ποσοστό επί της αρχικής τιμής.
1η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ – ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Ο μισθός ενός υπαλλήλου αυξήθηκε κατά 5% και έγινε 1.260 ευρώ.
Να υπολογίσετε το μισθό του υπαλλήλου πριν την αύξηση.
• Την τελική τιμή Την αρχική τιμή
( ο μισθός είναι 1.260 ευρώ) ( ο μισθός πριν την αύξηση)
• Το ποσοστό αύξησης στα %
( η αύξηση είναι 5 % )
ΛΥΝΩ:
Παρατηρώ ότι το ποσοστό στα % του προβλήματος αυτού
εκφράζει αύξηση. Το λύνω λοιπόν με αναλογία, αφού πρώτα βρω την
τελική τιμή στα 100 με το νου.
ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
Τελική
τιμή 105 1260
Αρχική
τιμή 100 Χ;
105*Χ= 100*1.260,
Τελική τιμή = 105 = 1260 . 105*Χ=126.000,
Αρχική τιμή 100 Χ Χ= 126.000 : 105,
Χ=1.200 ευρώ ήταν ο μισθός
πριν την αύξηση.
η
2 ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ- ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Σε μια έρευνα δέχτηκαν να απαντήσουν 370 άτομα, ποσοστό 74% από
όσους ρωτήθηκαν. Να βρείτε τον αριθμό των ατόμων που ρωτήθηκαν.
• Το ποσοστό στα % την αρχική τιμή
( απάντησε το 74% απ’ όσους ρωτήθηκαν) ( πόσα ήταν όλα
τα άτομα που
ρωτήθηκαν)
• Το ποσοστό επί της αρχικής τιμής
(δηλαδή ένα μέρος της αρχικής τιμής)
( απάντησαν 370 άτομα)
ΛΥΝΩ:
Παρατηρώ ότι το ποσοστό 74% του προβλήματος αυτού, εκφράζει
μέρος του συνόλου. Σχηματίζω αναλογία ως εξής:
ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
ΠΟΣΟΣΤΟ 74 370
ΑΡΧΙΚΗ
ΤΙΜΗ 100 Χ;
74*Χ=100* 370,
ΠΟΣΟΣΤΟ = 74 = 370 74*Χ=37.000,
ΑΡΧΙΚΗ ΤΙΜΗ 100 Χ Χ=37.000 : 74,
Χ= 500 άτομα ρωτήθηκαν
3) Λύνω προβλήματα με ποσοστά: Βρίσκω το ποσοστό στα %
Σε αυτήν την περίπτωση
• Την αρχική τιμή Το ποσοστό στα %
• Την αύξηση ή μείωση στην αρχική τιμή
ή
• Την αρχική τιμή Το ποσοστό %
• Την τελική τιμή
Λύνω με τους εξής τρόπους:
Α) Όταν γνωρίζουμε την αρχική τιμή και τη συνολική μείωση ή αύξηση
στην αρχική τιμή, σχηματίζουμε αναλογία: ΠΟΣΟΣΤΟ
ΑΡΧΙΚΗ ΤΙΜΗ
Β) Όταν γνωρίζουμε την αρχική τιμή και την τελική τιμή, σχηματίζουμε
αναλογία, αφού πρώτα βρούμε το ποσοστό αύξησης ή μείωσης με
αφαίρεση. συνολική αύξηση ή συνολική μείωση
Αρχική τιμή αρχική τιμή
ΠΡΟΒΛΗΜΑ- 1η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ
Ο Χάρης θέλει να αγοράσει ένα παιχνίδι αξίας 45 ευρώ. Ο
καταστηματάρχης του έκανε έκπτωση 9 ευρώ. Υπολόγισε το ποσοστό
έκπτωσης.
Την αρχική τιμή Το ποσοστό% έκπτωσης
( το παιχνίδι κοστίζει 45 €)
Τη μείωση στην αρχική τιμή

(η έκπτωση είναι 9 €)
ΛΥΝΩ:
ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
ΠΟΣΟΣΤΟ
Μείωσης στην
αρχική τιμή 9 Χ;
Ποσοστό 9. Χ 45*Χ=9* 100,

= =
45*Χ=900,
Χ= 900 : 45,
Χ=20 Η έκπτωση είναι 20%
ΠΡΟΒΛΗΜΑ- 2η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ
Ένας έμπορος αγοράζει ένα φουστάνι στην τιμή των 68€. Στο
κατάστημά του θα το πουλήσει στην τιμή των 85 €. Να υπολογίσετε
το ποσοστό ( % ) του κέρδους του.
Την αρχική τιμή Το ποσοστό (%) κέρδους
(αγοράζει το φουστάνι 68€)
Την τελική τιμή
( πουλά το φουστάνι 85€ )
ΛΥΝΩ:
Αφού γνωρίζω την αρχική και την τελική τιμή σχηματίζω αναλογία,
αφού πρώτα βρω με αφαίρεση το ποσοστό αύξησης.
Η συνολική αύξηση είναι:85-68=17 €
ΠΟΣΑ
ΤΙΜΕΣ
Συνολική αύξηση στην αρχική τιμή (κέρδος)
17 Χ;
Κέρδος Χ 68* Χ=17*100,

= 17 =
68*Χ=1.700,
Χ=1.700 : 68,
Χ=25
Απάντηση: Το ποσοστό
κέρδους του είναι 25%.
Η τιμή στην οποία

υπολογίζεται το
ποσοστό είναι η αρχική
τιμή
Στα προβλήματα με
ποσοστά τα ποσά
είναι πάντα
ανάλογα.
Στα προβλήματα
ποσοστών έχουμε:
Τελική τιμή
Ποσοστό
Μπορούμε να λύνουμε τα
προβλήματα των ποσοστών με
τις μεθόδους που λύνουμε τα
προβλήματα ανάλογων ποσών:
Αναγωγή στη μονάδα
Αναλογία
Απλή μέθοδο των τριών
Π Ο Σ Ο Σ Τ Α ( % )
ΟΝΟΜΑ: ______________________________________
1. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει, πως ξοδεύει μια οικογένεια τα μηνιαία

έσοδά της, που είναι 2.500 €:
Πόσα € ξοδεύει το μήνα:

ενοίκιο 30%
• για διατροφή: ____________________________
ένδυση 20%
• για ενοίκιο:______________________________
μεταφορικά 5%
• για μόρφωση:_____________________________
μόρφωση 5%
• για ένδυση:______________________________
διατροφή 25%
• για ψυχαγωγία:____________________________
ψυχαγωγία 15%
• για μεταφορικά:___________________________
2. Να μετατρέψεις τα κλάσματα σε ποσοστά, και να τα γράψεις με τους

τρεις τρόπους:
ΕΚΑΤΟΣΤΙΑΙΟ ΔΕΚΑΔΙΚΟΣ
ΚΛΑΣΜΑ ΠΟΣΟΣΤΟ (%)
ΚΛΑΣΜΑ ΑΡΙΘΜΟΣ
1
Α
2
3
Β
5
7
Γ
10
3. Να βρεις την έκπτωση και την τιμή πώλησης των παρακάτω ειδών:
Αρχική τιμή Ποσοστό Συνολικό ποσοστό Τιμή πώλησης

Είδος
σε € έκπτωσης % έκπτωσης σε € σε €
Ψυγείο 680 15%
Πλυντήριο 550 18%
Τηλεόραση 600 12%
Η/Υ 2.500 10%
Τόνια
4. Na λύσεις τα παρακάτω προβλήματα:
α.) Ένα κατάστημα αγόρασε εμπορεύματα αξίας 15.000 € και τα πούλησε με κέρδος
35 %. Πόσα ευρώ εισέπραξε;
Απάντηση:
β.) Ο πληθυσμός ενός χωριού παρουσίασε σε ένα έτος μείωση 1,5 %, με αποτέλεσμα
στο τέλος του έτους το χωριό να έχει 788 κατοίκους. Ποιος ήταν ο αρχικός
πληθυσμός του χωριού;
Απάντηση:
γ.) Ένας υπάλληλος έπαιρνε μισθό 1.050 €. Μετά την τελευταία αύξηση ο μισθός του
έγινε 1.139,25 €. Πόσο % ήταν η έκπτωση;
Απάντηση:
Τόνια
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ (ΣΤ΄ ΤΑΞΗ) ΟΝΟΜΑ: ……………………………….
(ΚΕΦΑΛΑΙΟ 41)
ΠΩΣ ΒΡΙΣΚΩ ΤΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΤΑ %
ΠΡΟΒΛΗΜΑ
13 στα 25 παιδιά μιας τάξης ψήφισαν την Αντιγόνη, πρόεδρο της τάξης τους. Με τι
ποσοστό στα % εκλέχτηκε πρόεδρος η Αντιγόνη;
ΛΥΣΗ
Ιος τρόπος (με ισοδύναμα κλάσματα) 2ος τρόπος (με τη διαίρεση που φανερώνει
το κλάσμα)
3ος τρόπος (με πίνακα ποσών και τιμών) 4ος τρόπος (με απλή μέθοδο των τριών)
παιδιά που ψήφισαν την 13 χ; Στα 25 παιδιά την ψήφισαν 13

Αντιγόνη Στα 100 παιδιά χ;
σύνολο παιδιών 25 100
χ=13 =52
25χ=13100
25χ=1300
χ=1300:25 52%
χ=52
52%
Λύνω τα προβλήματα με όποιον τρόπο από τους παραπάνω θέλω:

1. Ένα κατάστημα ποδηλάτων αγόρασε ένα ποδήλατο με 120€ και το πούλησε με 168€. Πόσο
στα % στην τιμή αγοράς ήταν το κέρδος του;
2. Μια ομιλία την παρακολούθησαν αρχικά 425 άτομα. Επειδή η ομιλία ήταν βαρετή, όταν έγινε
διάλειμμα έφυγαν κάποιοι και έμειναν 323 άτομα. Ποιο ποσοστό % των ατόμων που υπήρχαν
αρχικά έφυγε;
ΤΣΑΝΤΖΟΥ ΕΛΕΝΗ
4Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΩ ΤΑΞΗ ΣΤ΄
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: .....................................................................................................
Ζητώ Α) ΤΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΤΑ % Β) ΤΟ ΤΕΛΙΚΟ ΠΟΣΟ Γ) ΤΟ ΑΡΧΙΚΟ ΠΟΣΟ
• Τα 192 κορίτσια του 4ου Δ.Σχολείου της Κω είναι το 60% του μαθητικού πληθυσμού του
σχολείου.
Πόσος είναι όλος ο πληθυσμός του σχολείου;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
• Μία ξενοδοχειακή μονάδα της Κω, φιλοξένησε την πρώτη εβδομάδα του Ιουνίου του 2007
1850 επισκέπτες. Από αυτούς το 45% ήταν Γερμανοί, το 30% ήταν Αυστριακοί και οι υπόλοιποι
ήταν Βρετανοί. Πόσοι ήταν οι
Α) ΓΕΡΜΑΝΟΙ:
.........................................................................................................................................................................................
Β) ΑΥΣΤΡΙΑΚΟΙ:
.......................................................................................................................................................................................
Γ) ΒΡΕΤΑΝΟΙ:
.......................................................................................................................................................................................
• Τον υδροβιότοπο Ψαλιδίου της Κω, επισκέφτηκαν πέρυσι 485 μαθητές. Φέτος είχαμε μείωση
των επισκεπτών κατά 12%.
Πόσοι είναι φέτος οι επισκέπτες;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
• Ο πληθυσμός ενός χωριού μειώθηκε την τελευταία δεκαετία κατά 4,5% .
Πόσοι ήταν οι κάτοικοι πριν δέκα χρόνια, εάν σήμερα είναι 1528;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
• Ο πληθυσμός ενός χωριού αυξήθηκε την τελευταία δεκαετία κατά 5% .
Πόσοι ήταν οι κάτοικοι πριν δέκα χρόνια, εάν σήμερα είναι 1869;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
ΚΥΡΙΑΚΟΣ Π.
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΜΕ ΠΟΣΟΣΤΑ
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΠΟΣΩΝ
Για να λύσουμε προβλήματα με ποσοστά, πρέπει να έχουμε ξεκάθαρα

τα δεδομένα και το ζητούμενο του προβλήματος!
Στα προβλήματα ποσοστών, συχνά αναφέρονται οι λέξεις :
αύξηση, μείωση, κέρδος, ζημεία, φόρος, έκπτωση, αρχική τιμή και τελική τιμή
ΘΥΜΗΣΟΥ!
Άυξηση
+ Κέρδος , Φόρος
ΑΡΧΙΚΗ ΤΙΜΗ = ΤΕΛΙΚΗ ΤΙΜΗ
_
Μείωση
Ζημεία ,
Έκπτωση
Το πιο σημαντικό στα προβλήματα αυτά είναι να αναγνωρίσουμε

ποια είναι τα δύο ποσά, με τα οποία θα δουλέψουμε (πίνακας/κατάταξη) !
Το ένα ποσό είναι σίγουρα το ζητούμενο!
Πολλές φορές τα δεδομένα είναι πιο σύνθετα και, για να βρούμε το δεύτερο ποσό,
πρέπει να συνδυάσουμε τις τιμές και τα ποσοστά, κάνοντας προσθαφαιρέσεις.
Γι' αυτό, θα πρέπει να διακρίνουμε
αν οι τιμές που δίνονται είναι ήδη αυξημένες / μειωμένες ή όχι, δηλαδή, αν πρόκειται
για την Αρχική ή Τελική τιμή!
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
● Σε ένα μαγαζί με ρούχα γίνονται εκπτώσεις 30% . Το Σάββατο αγόρασα από εκεί ένα
παντελόνι και πλήρωσα 35 ευρώ. Πόσο θα το πλήρωνα πριν την έκπτωση;
ΤΙΜΕΣ ΠΟΣΑ
Σκέφτομαι: Πλήρωσα 35 ευρώ → Τελική τιμή (μετά την έκπτωση)
30% έκπτωση σημαίνει: Θα πλήρωνα 100 ευρώ → Αρχική τιμή (πριν την έκπτωση)
Τελικά πληρώνω 70 ευρώ → Τελική τιμή
Κερδίζω 30 ευρώ → Έκπτωση
Επιλέγω ποια ποσά θα χρειαστώ:

Πρώτο ποσό, το ζητούμενο: “ Πόσο θα το πλήρωνα πριν την έκπτωση;”→ Αρχική τιμή
Σαν δεύτερο ποσό, επιλέγω αυτό για το οποίο έχω γνωστές δύο τιμές!
Γνωρίζω ότι ▪ πλήρωσα 35 ευρώ
▪ αυτά είναι το 70% της Αρχικής τιμής
Άρα, το δεύτερο ποσο είναι η Τελική τιμή!
Κατάταξη: Ένα παντελόνι που αρχικά κόστιζε 100 ευρώ, θα πωλείται τελικά 70 ευρώ
x ευρώ; αν πωλήθηκε τελικά 35 ευρώ
Σιμίκογλου Ελένη
● Οι μαθητές των Δημοτικών Σχολείων Μύρινας παρακολούθησαν μια παιδική θεατρική
παράσταση. Από τα 420 παιδιά που την παρακολούθησαν, τα 189 ήταν αγόρια. Από τους
μικρούς θεατές της παράστασης, τι ποσοστό % αντιστοιχεί στα κορίτσια;
ΤΙΜΕΣ ΠΟΣΑ
Σκέφτομαι: Παρακολούθησαν 420 παιδιά → Σύνολο όλων των παιδιών
Υπήρχαν 189 αγόρια → Αριθμός αγοριών (μέρος συνόλου)
Και 231 κορίτσια → Αριθμός κοριτσιών (μέρος συνόλου)
ποσοστό % σημαίνει: παρακολουθούν 100 παιδιά → Σύνολο όλων των παιδιών

Πρώτο ποσό, το ζητούμενο: “Πόσο είναι το ποσοστό % των κοριτσίων που παρακολούθησαν
την παράσταση;” → Αριθμός κοριτσιών (μέρος συνόλου)
Γνωρίζω ότι ▪ όλα τα παιδιά ήταν 420
▪ όλα τα παιδιά τώρα θα είναι 100
Άρα, το δεύτερο ποσό είναι το Σύνολο όλων των παιδιών!
Κατάταξη: Από τα 420 παιδιά που παρακολούθησαν την παράσταση, τα 231 ήταν κορίτσια
Αν ήταν 100 τα παιδιά x κορίτσια ;
● Η αλατότητα του θαλασσινού νερού στους ωκεανούς είναι 3,5%. Πόσα κιλά διαλυμένων
αλάτων περιέχονται σε 760 κιλά θαλασσινού νερού; (το νερό, αν και υγρό, θα μετρηθεί σε
κιλά -1κιλό νερό έχει όγκο περίπου 1λίτρο-)
ΤΙΜΕΣ ΠΟΣΑ
Σκέφτομαι: Έχω 760 κιλά θαλασ. νερού → Συνολικό Βάρος θαλασ. νερού
αλατότητα 3,5% σημαίνει: Στα 100 κιλά θαλασ. νερό → Συνολικό Βάρος θαλασ. νερού
Υπάρχουν 3,5 κιλά άλατα → Βάρος διαλυμένων αλάτων (μέρος)
Και 96,5 κιλά καθαρό νερό → Βάρος καθαρού νερού (μέρος)

Πρώτο ποσό, το ζητούμενο: “Πόσα κιλά διαλυμένων αλάτων περιέχονται σε 760 κιλά
θαλασσινού νερού; ” → Βάρος διαλυμένων αλάτων (μέρος συνόλου)
Γνωρίζω ότι ▪ έχω 760 κιλά θαλασσινό νερό
▪ τώρα έχω 100 κιλά θαλασσινό νερό
Άρα, το δεύτερο ποσό είναι το Συνολικό Βάρος του θαλασσινού νερού!
Κατάταξη: Στα 100 κιλά θαλασσινού νερού, τα 3,5 κιλά είναι διαλυμένα άλατα
Στα 760 κιλά x κιλά διαλυμένα άλατα;
Σιμίκογλου Ελένη
Ονοματεπώνυμο: ……………………………………………………………………………………………………… 21/2/2013
ΠΟΣΟΣΤΑ% – ΑΡΧΙΚΗ ΤΙΜΗ – ΤΕΛΙΚΗ ΤΙΜΗ

Το ποσοστό % είναι ένα κλάσμα με παρονομαστή το 100, είναι δηλαδή ένας αριθμός που δηλώνει το
μέρος από ένα σύνολο και εκφράζεται ως λόγος, ως δεκαδικός ή με σύμβολο %.
15
Έτσι το κλάσμα γράφεται αλλιώς 0,15, συμβολίζεται 15% και διαβάζεται «δεκαπέντε (επί) τοις
100
εκατό».
Αρχική τιμή είναι η τιμή του αρχικού ποσού πάνω στην οποία υπολογίζεται το ποσοστό
Τελική τιμή είναι η τιμή που προκύπτει όταν το ποσοστό αφαιρεθεί ή προστεθεί στην αρχική τιμή
Βρίσκω τη ζημία (μείωση, έκπτωση) ή το κέρδος (αύξηση, φόρο) όταν ξέρω την
αρχική τιμή και το ποσοστό στα %.
ΠΡΟΒΛΗΜΑ: Α. Πωλείται με έκπτωση 20%, παντελόνι αξίας 60€. Πόσα Ευρώ θα πληρώσω λιγότερα;
Β. Το ενοίκιο αυξήθηκε 15%. Αν πλήρωνα 300€ το μήνα, πόσο θα πληρώσω επιπλέον;
• Αφού το ποσοστό είναι κλάσμα, μπορώ να βρω το ποσό της μείωσης (ή της αύξησης)
πολλαπλασιάζοντας την αρχική τιμή με το κλάσμα αυτό:
20 1200 15 4500
Α. 60 • = = 12€ Β. 300 • = = 45€
100 100 100 100
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Βρίσκω το ποσοστό:
α) το 5% των 300 € β) το 25% του κιλού
2. Το γάλα δίνει 15% του βάρους του σε κρέμα. Από 460 κιλά γάλα πόσα κιλά κρέμα θα πάρω;
3. Ένας ελαιοπαραγωγός μάζεψε 900 κιλά ελιές, που του έδωσαν 20% λάδι. Πόσα κιλά λάδι έβγαλε;
4. Το σχολείο μας είχε πέρυσι 320 μαθητές. Φέτος είχε αύξηση 5%. Πόσους περισσότερους μαθητές έχει
φέτος το σχολείο;
5. Κατέθεσα στην τράπεζα 18.000€ για ένα χρόνο με επιτόκιο 3,5%. Πόσο τόκο θα εισπράξω στο τέλος της
χρονιάς;
Αράπογλου Δημήτριος 1
Βρίσκω την Τελική τιμή όταν ξέρω την Αρχική τιμή και το ποσοστό % της μείωσης ή της αύξησης.
ΠΡΟΒΛΗΜΑ: Α. Πωλείται με έκπτωση 20%, παντελόνι αξίας 60€. Πόσα Ευρώ θα πληρώσω τελικά;
Β. Το ενοίκιο αυξήθηκε 15%. Αν πλήρωνα 300€ το μήνα, πόσο θα πληρώνω τώρα;
• Βρίσκω το ποσοστό της μείωσης (ή της αύξησης) και το αφαιρώ (ή το προσθέτω) απ’ την Αρχική
τιμή:
20 1200 15 4500
Α. 60 • = = 12€ Β. 300 • = = 45€
100 100 100 100
60 – 12 = 48€ 300 + 45 = 345€
Ή βρίσκω κατευθείαν την Τελική τιμή:

Α. Αφού η έκπτωση είναι 20%, θα πληρώσω το Β. Αφού το ενοίκιο αυξήθηκε 15%, θα πληρώσω
80% της αξίας. Άρα: το 115% του αρχικού ενοικίου. Άρα:
80 4800 115 34500
60 • = = 48€ 300 • = = 345€
100 100 100 100
• Μπορώ να χρησιμοποιήσω, επίσης, πίνακα τιμών και να εργαστώ όπως στα Ανάλογα ποσά:
Α. Έκπτωση 20 Χ; Β. Αύξηση 15 Χ;
Αρχική τιμή 100 60 Αρχικό ενοίκιο 100 300
20 X 15 X
= ⇔ = ⇔
100 60 100 300
100 • X = 20 • 60 ⇔ 100 • X = 15 • 300 ⇔
20 • 60 1200 15 • 300 4500
X = = = 12€ X = = = 45€
100 100 100 100
60 – 12 = 48€ 300 + 45 = 345€

Α. 100 – 20 = 80 Β. 100 + 15 = 115
Τελική τιμή 80 Χ; Τελική τιμή 115 Χ;
80 X 115 X
= ⇔ = ⇔
100 60 100 300
100 • X = 80 • 60 ⇔ 100 • X = 115 • 300 ⇔
80 • 60 4800 115 • 300 34500
X = = = 48€ X = = = 345€
100 100 100 100
• Εναλλακτικά μπορώ να χρησιμοποιήσω την Απλή Μέθοδο των Τριών:
Α. Στα 100€ έχουμε έκπτωση 20€ Β. Στα 100€ έχουμε αύξηση 15€
Στα 60€ » » Χ; Στα 300€ » » Χ;
60 300
X = 20 • = 12€ X = 15 • = 45€
100 100
Αφαιρώ την έκπτωση απ’ την Αρχική τιμή: Προσθέτω την αύξηση στην Αρχική τιμή:
60 – 12 = 48€ 300 + 45 = 345€

Α. 100 – 20 = 80 Β. 100 + 15 = 115
Τα 100€ γίνονται με την έκπτωση 80€ Τα 100€ γίνονται με την αύξηση 115€
Τα 60€ » » Χ; Τα 300€ » » Χ;
60 300
X = 80 • = 48€ X = 115 • = 345€
100 100
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
650€
1. Ένα κατάστημα με ηλεκτρονικούς υπολογιστές έχει έκπτωση
σε όλα τα προϊόντα του 15%. Πόσο θα πληρώσουμε τον υπολογιστή
που βλέπουμε;
2. Ένα χωριό είχε 850 κατοίκους. Τα τελευταία χρόνια μειώθηκε ο πληθυσμός του κατά 8% . Πόσους
κατοίκους έχει τώρα;
3. Το αργό πετρέλαιο στα διυλιστήρια μας δίνει 65% καθαρό πετρέλαιο. Από το καθαρό πετρέλαιο,
όταν το διυλίσουμε, παίρνουμε 60% βενζίνη. Πόσους τόνους βενζίνη θα πάρουμε αν διυλίσουμε 8
τόνους αργό πετρέλαιο;
4. Η Ασπασία είχε 600 €. Με το 20% των χρημάτων της αγόρασε ένα γραφείο. Πόσα χρήματα της
έμειναν;
5. Ο μισθός ενός υπαλλήλου μειώθηκε κατά 35%. Πόσος είναι τώρα ο μισθός του αν πριν τη μείωση
ήταν 1.350 €;
6. Ένα κατάστημα αγόρασε εμπορεύματα αξίας 15.000 € και τα πούλησε με κέρδος 23 %. Πόσα
ευρώ εισέπραξε;
Βρίσκω την Αρχική τιμή όταν ξέρω την Τελική τιμή και το ποσοστό % της μείωσης ή της αύξησης.
ΠΡΟΒΛΗΜΑ: Α. Πωλείται με έκπτωση 20%, παντελόνι το οποίο πληρώνεται τελικά 48€. Πόσο
κόστιζε πριν την έκπτωση;
Β. Το ενοίκιο αυξήθηκε 15% και διαμορφώθηκε στα 345€. Πόσο ήταν το ποσό πριν την
αύξηση;
• Μπορώ να χρησιμοποιήσω, πίνακα τιμών και να εργαστώ όπως στα Ανάλογα ποσά:
Α. 100 – 20 = 80 Β. 100 + 15 = 115
Τελική τιμή 80 48 Τελική τιμή 115 345
Αρχική τιμή 100 Χ; Αρχικό ενοίκιο 100 Χ;
80 48 115 345
= ⇔ = ⇔
100 X 100 X
80 • X = 100 • 48 ⇔ 115 • X = 100 • 345 ⇔
100 • 48 100 • 345
X = = 60€ X = = 300€
80 115
Α. Πριν 100€ με την έκπτωση 80€ Β. Πριν 100€ με την αύξηση 115€
Πριν Χ; » 48€ Πριν Χ; » 345€
48 345
X = 100 • = 60€ X = 100 • = 300€
80 115
• Μπορώ επίσης να βρω γρήγορα τη Αρχική τιμή χρησιμοποιώντας τις ιδιότητες των κλασμάτων
όπου «Αν γνωρίζω το μέρος ενός συνόλου και το κλασματικό του μέρος αρκεί να διαιρέσω το μέρος
με το κλασματικό μέρος για να βρω το σύνολο»:
Α. Τα 48€ είναι το 80% της Αρχικής τιμής Β. Τα 345€ είναι το 115% της Αρχικής τιμής
80 100 115 100
48 : = 48 • = 60€ 345 : = 345 • = 300€
100 80 100 115
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Ο αριθμός των εργατών ενός εργοστασίου μειώθηκε κατά 8,5% και τώρα έχει 183 εργάτες. Πόσους
εργάτες είχε πριν το εργοστάσιο
2. Φέτος σε μια κατασκήνωση υπάρχουν 192 παιδιά. Ο ιδιοκτήτης της κατασκήνωσης ήταν πολύ
ευχαριστημένος, γιατί ο αριθμός αυτός είναι κατά 20% αυξημένος σε σχέση με πέρυσι. Πόσα παι-
διά είχε πέρυσι η κατασκήνωση;
3. Ο Κώστας αγόρασε από ένα κατάστημα αθλητικών ειδών μια μπάλα ποδοσφαίρου με έκπτωση
22% και πλήρωσε τελικά 39 €. Ποια ήταν η αξία της μπάλας πριν την έκπτωση;
4. Στην περίοδο των εκπτώσεων ένα κατάστημα κάνει έκπτωση 25% σε όλα τα εμπορεύματά του. Από
τις πωλήσεις μιας ημέρας εισέπραξε 1.910 €. Πόσο άξιζαν τα εμπορεύματα, που πουλήθηκαν την
ημέρα αυτή, πριν τις εκπτώσεις;
5. Ο πληθυσμός ενός χωριού παρουσίασε σε ένα έτος μείωση 1,5 %, με αποτέλεσμα στο τέλος
του έτους το χωριό να έχει 788 κατοίκους. Ποιος ήταν ο αρχικός πληθυσμός του χωριού;
Βρίσκω το ποσοστό % της μείωσης ή της αύξησης όταν ξέρω την Αρχική τιμή και τη ζημία
(μείωση, έκπτωση) ή το κέρδος (αύξηση, φόρο).
ΠΡΟΣΟΧΗ: Αν γνωρίζω την Αρχική και την Τελική τιμή, πρέπει πρώτα να κάνω αφαίρεση για να βρω τη
ζημία (μείωση, έκπτωση) ή το κέρδος (αύξηση, φόρο).
ΠΡΟΒΛΗΜΑ: Α. Πωλείται λόγω εκπτώσεων48€, παντελόνι αξίας 60€. Πόσο% έκπτωση κάνει το
κατάστημα;
Β. Το ενοίκιο αυξήθηκε από 300€ σε 345€ το μήνα. Πόσο% αυξήθηκε;
• Μπορώ να χρησιμοποιήσω, πίνακα τιμών και να εργαστώ όπως στα Ανάλογα ποσά:
Α. 60 – 48 = 12€ Β. 345 – 300 = 45€
Έκπτωση 12 Χ; Αύξηση 45 Χ;
60 100 300 100
= ⇔ = ⇔
12 X 45 X
60 • X = 12 • 100 ⇔ 300 • X = 45 • 100 ⇔
12 • 100 45 • 100
X= = 20% X= = 15%
60 300
Α. Στα 60€ έχω έκπτωση 12€ Β. Στα 300€ έχω αύξηση 45€
Στα 100€ » Χ; Στα 100€ » Χ;
100 100
X = 12 • = 20% X = 45 • = 15%
60 300
• Μπορώ να βρω εύκολα και γρήγορα το ποσοστό αν βρω το λόγο της μεταβολής προς την Αρχική
τιμή, αν δηλαδή διαιρέσω το ποσό της αύξησης ή της μείωσης με την Αρχική τιμή:
12 20 45 15
Α. = 12 : 60 = 0,20 = = 20% Β. = 45 : 300 = 0,15 = = 15%
60 100 300 100
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Ένας μανάβης αγόρασε 120 κιλά αχλάδια με 0,6 € το κιλό. Τα πούλησε όλα και εισέπραξε 97,2 €.
Πόσο % κέρδισε;
2. Ένας έμπορος πούλησε εμπορεύματα αξίας 102,7 € και κέρδισε 20,5 €. Πόσο στα % κέρδισε;
3. Οι κάτοικοι της Κερασιάς ήταν την προηγούμενη δεκαετία 420. Την τελευταία δεκαετία οι κάτοικοι
είναι 525. Πόσο τοις % είναι η αύξηση;
4. Ένας βιβλιοπώλης αγοράζει ένα βιβλίο 12 ευρώ και το πουλάει 18 ευρώ. Πόσο είναι το ποσοστό %
που κερδίζει;
5. Η μητέρα του Νίκου αγόρασε στις εκπτώσεις 5,6 μ. ύφασμα που άξιζε 15 € το μέτρο. Της έγινε
όμως έκπτωση και πλήρωσε τελικά 67,2 €. Πόσο % ήταν η έκπτωση που της έγινε;
Προβλήματα ποσοστών
1. Ένας γεωργός έβγαλε πέρσι από τα κτήματά του 10.000 κιλά στάρι. Φέτος η
παραγωγή αυξήθηκε κατά 20%. Πόσα κιλά ήταν η αύξηση και πόση η φετινή
παραγωγή; (Τελική τιμή)
Λύση: Απάντηση:
2. Ένα κατάστημα πούλησε μία ζακέτα με κέρδος 60% στην τιμή αγοράς και
εισέπραξε 180€. Πόσα € την είχε αγοράσει; (Αρχική τιμή)
3. Ένας έμπορος πούλησε μία ηλεκτρική σκούπα με κέρδος 40% και κέρδισε 70€.
Πόσα € την είχε αγοράσει; (Αρχική τιμή)
4. Ένας έμπορος αγόρασε ένα ψυγείο 360€ και το πούλησε 522€. Πόσο % κέρδισε;
(Ποσοστό)
5. Ένα ηλεκτρικό σίδερο άξιζε 60€. Πουλήθηκε με έκπτωση 48€. Πόσο % ήταν η
έκπτωση; (Ποσοστό)
ΟΝΟΜΑ: ___________________________________
Ιωαννίδης Νικόλαος
ΣΤ΄ ΤΑΞΗ – ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ
ΕΡΓΑΣΙΕΣ «ΑΝΑΛΟΓΑ & ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΩΣ ΑΝΑΛΟΓΑ ΠΟΣΑ»
ΑΝΑΛΟΓΑ ΠΟΣΑ
• Δύο ποσά λέγονται ανάλογα αν όσες φορές μεγαλώνει η τιμή του ενός
ποσού, τόσες φορές μεγαλώνει η τιμή και του άλλου ποσού ή όσες φορές
μικραίνει η τιμή του ενός ποσού τόσες φορές μικραίνει και η τιμή του
άλλου ποσού.
• Στην καθημερινή ζωή μας κάνουμε πάρα πολλούς υπολογισμούς με ανάλογα
ποσά. Π.χ. ανάλογα είναι τα ποσά ….: (κιλά λάδι – αξία σε ευρώ), (λίτρα
βενζίνης – αξία σε ευρώ). (αριθμός εργατών – έργο που παράγουν),
(ημεροκάματα ενός εργάτη – αμοιβή του σε ευρώ), ( ύψος δέντρου – η σκιά
του), ( κεφάλαιο – τόκος που παίρνουμε) κ.τ.λ.
ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΩΣ ΑΝΑΛΟΓΑ ΠΟΣΑ
• Δύο ποσά λέγονται αντιστρόφως ανάλογα, αν όσες φορές μεγαλώνει η

τιμή του ενός ποσού τόσες φορές μικραίνει η τιμή του άλλου ποσού ή όσες
φορές μικραίνει η τιμή του ενός ποσού τόσες φορές μεγαλώνει η τιμή του
άλλου ποσού.
• Και τα αντιστρόφως ανάλογα ποσά τα συναντούμε πάρα πολλές φορές στην
καθημερινή μας ζωή …: (αριθμός εργατών – διάρκεια αποπεράτωσης έργου),
(απόσταση που διανύουμε – βενζίνη που καταναλώνει το αυτοκίνητό μας), (η
χωρητικότητα ενός δοχείου – ο αριθμός των δοχείων που χρειάζονται για να
χωρέσει κάποια ποσότητα), (ταχύτητα αυτοκινήτου – χρόνος ταξιδιού) κ.τ.λ.
ΠΩΣ ΛΥΝΟΥΜΕ ΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
• Αφού διαβάσουμε προσεκτικά το πρόβλημα και εντοπίσουμε τα ποσά μας, η

πρώτη μας εργασία είναι να συγκρίνουμε τα ποσά και να εξετάσουμε (με
βάση τη λογική μας) εάν είναι ανάλογα ή εάν είναι αντιστρόφως ανάλογα.
Αυτή είναι η κυριότερη φάση στην οποία πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη
βαρύτητα!
• Εάν διαπιστώσουμε ότι τα ποσά μας είναι ανάλογα τότε … α)
σχηματίζουμε τον πίνακα των τιμών των ποσών μας, β) σχηματίζουμε την
κατάλληλη αναλογία, γ) εφαρμόζουμε την ιδιότητα των σταυρωτών
γινομένων και σχηματίζουμε την ισότητα, δ) σχηματίζουμε την εξίσωση,
ε) λύνουμε την εξίσωση και βρίσκουμε το αποτέλεσμα.
• Εάν διαπιστώσουμε ότι τα ποσά μας είναι αντιστρόφως ανάλογα τότε …
α) σχηματίζουμε τον πίνακα των τιμών των ποσών μας, β) σχηματίζουμε
την ισότητα των γινομένων των αντίστοιχων τιμών τους («κάθετα»), γ)
σχηματίζουμε την εξίσωση, δ) λύνουμε την εξίσωση και βρίσκουμε το
αποτέλεσμα.
• Και στις δυό περιπτώσεις αφού τελειώσουμε τις πράξεις και βρούμε το
αποτέλεσμα, ελέγχουμε με προσοχή εάν το αποτέλεσμά μας είναι «λογικό»!.
Τσορτανίδης Χαράλαμπος
1. Αρίθμησε με τη σειρά τις ενέργειες που πρέπει να κάνεις για να λύσεις με τη
μέθοδο του πίνακα ένα πρόβλημα με ανάλογα ποσά (βάλε τους αριθμούς
αριστερά από την «βούλα»):
• Σχηματίζουμε την κατάλληλη αναλογία

• Κάνουμε τον πίνακα των τιμών
• Σχηματίζουμε την εξίσωση
• Συγκρίνουμε τα ποσά μας για να εξετάσουμε εάν πράγματι είναι ανάλογα
• Εφαρμόζουμε την ιδιότητα των σταυρωτών γινομένων και σχηματίζουμε
ισότητα
• Λύνουμε την εξίσωση
• Ελέγχουμε εάν το αποτέλεσμά μας είναι «λογικό»
2. Δίπλα σε καθεμιά από τις παρακάτω περιπτώσεις γράψε εάν τα ποσά είναι
ανάλογα ή αντιστρόφως ανάλογα:
• Βάρος καρπουζιών – αξία τους σε ευρώ > …………………………………….

• Ταχύτητα αυτοκινήτου – διάρκεια ταξιδιού > …………………………………
• Εργάτες – ημέρες εργασίας > ………………………………………………….
• Κεφάλαιο που καταθέτουμε σε τράπεζα – τόκος > ……………………………
• Μέτρα υφάσματος – αξία τους σε ευρώ > …………………………………….
• Ρεύμα που καταναλώνουμε – αξία που πληρώνουμε > ……………………….
• Ηλικία παιδιού – ύψος παιδιού > ………………………………………………
• Καλεσμένοι σε πάρτυ – ποσότητα γλυκού που τρώει ο καθένας > ……………
………………………..
3. Συμπλήρωσε τους παρακάτω πίνακες:
Βάζα 1 2 8 16
Κιλά μέλι 5
Ταχύτητα αυτοκινήτου 60 120 30

Διάρκεια ταξιδιού σε ώρες 8
4. Εξέτασε προσεκτικά τα παρακάτω ζευγάρια ποσών και γράψε δίπλα εάν

είναι ανάλογα ή αντιστρόφως ανάλογα:
• Μέτρα υφάσματος – ευρώ ………………………………………..

• Κιλά μήλα – ευρώ ………………………………………………..
• Ταχύτητα – χρόνος ……………………………………………….
• Ηλικία – ύψος παιδιού ……………………………………………
• Μεροκάματα – ευρώ ……………………………………………..
• Βάρος – αξία φρούτων …………………………………………...
• Εργάτες – έργο που παράγουν …………………………………...
• Εργάτες – χρόνος εκτέλεσης έργου ………………………………
• Τετράδια – ευρώ ………………………………………………….
• Ώρες εργασίας – ημέρες εκτέλεσης έργου ……………………….
5. Ένας εργάτης εργάστηκε 5 ημέρες και πήρε 120 ευρώ. Πόσα χρήματα θα
πάρει αν εργαστεί έναν μήνα (25 εργάσιμες ημέρες);
6. Ένας πάσσαλος ύψους 1,60 μέτρων ρίχνει σκιά 2,40 μέτρων. Πόσα μέτρα
είναι η σκιά ενός δέντρου που έχει ύψος 15 μέτρα (την ίδια χρονική στιγμή);
7. Από μια χαλασμένη βρύση που στάζει χύνονται σε 15 λεπτά της ώρας 900
γραμμάρια νερό. Πόσο νερό θα χυθεί από την βρύση αυτή σε 1 ώρα 20
λεπτά και 40 δευτερόλεπτα;
8. Πρόβλημα: Σ’ ένα μεγάλο βουστάσιο εκτρέφονται 200 αγελάδες οι οποίες

παράγουν καθημερινά 4.000 κιλά γάλα και τρώνε επίσης καθημερινά 6.000
κιλά ζωοτροφή. Εάν ο ιδιοκτήτης αυξήσει το κοπάδι του και αποκτήσει
συνολικά 350 αγελάδες, τότε πόσα κιλά γάλα θα παράγει καθημερινά και
πόσα κιλά ζωοτροφή θα καταναλώνουν τα ζώα του; Επίσης, εάν το γάλα
το πουλάει προς 0,60 λεπτά το κιλό, πόσα χρήματα εισπράττει (κάθε μέρα)
στην πρώτη περίπτωση (όταν οι αγελάδες είναι 200) και πόσα θα
εισπράττει στην δεύτερη περίπτωση (όταν οι αγελάδες γίνουν 350);
Α΄ Ζητούμενο:
• Πίνακας: Τα ποσά είναι ……………….

………………………………
• Λύση:
• Απάντηση: Θα παράγει …………… κιλά γάλα και θα χρειάζεται ………….

κιλά ζωοτροφή.
Β΄ Ζητούμενο:
• Χρήματα που εισπράττει στην πρώτη περίπτωση:
• Χρήματα που εισπράττει στην δεύτερη περίπτωση:
• Απάντηση: Στην πρώτη περίπτωση εισπράττει ………… ευρώ και στην

δεύτερη θα εισπράττει ……….. ευρώ.
9. Ένας πατατοπαραγωγός από την περιοχή του Νευροκοπίου θέλει να

συσκευάσει τις πατάτες του σε σακιά. Εάν χρησιμοποιήσει σακιά που το
καθένα χωράει 30 κιλά, τότε θα χρειαστεί 1800 σακιά. Εάν χρησιμοποιήσει
σακιά χωρητικότητας 25 κιλών το καθένα, πόσα σακιά θα χρειαστεί για την
ίδια συνολική ποσότητα πατάτας;
• Πίνακας: Τα ποσά είναι ………………..……

……………………………………
• Λύση:
• Απάντηση: Στην περίπτωση που χρησιμοποιήσει μικρότερα σακιά, θα

χρειαστεί ……….. σακιά.
10. Συμπλήρωσε τους παρακάτω πίνακες:
Κιλά κρέας 2 4 8 16 6 10
Ευρώ 12
Εργάτες 24 12 6 3 48
Ημέρες που εκτελούν

ένα έργο
--------------------------------------------
Δάσκαλος: Τσορτανίδης Χαράλαμπος
ΕΡΓΑΣΙΕΣ «ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΟΝΑΔΑ, ΛΟΓΟΙ, ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ»
ΛΥΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΜΕ ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΜΟΝΑΔΑ
• Όταν γνωρίζω την σχέση που υπάρχει μεταξύ δύο διαφορετικών ποσοτήτων,
τότε, μπορώ να βρω και τη σχέση μεταξύ της μονάδας της μιας ποσότητας με
την μονάδα της άλλης ποσότητας (και αντίστροφα).
• «Όταν γνωρίζω τα λίγα και θέλω να βρω τα πολλά, πρώτα βρίσκω το ένα και
έπειτα με βάση αυτό βρίσκω και τα πολλά».
• Η αναγωγή στην μονάδα είναι μια πολύ συνηθισμένη μέθοδος για την λύση
πάρα πολλών προβλημάτων.
• ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ:
- Οι 5 αγελάδες παράγουν 110 κιλά γάλα
- Άρα η 1 αγελάδα παράγει (110: 5) κιλά γάλα
- Άρα οι 12 αγελάδες παράγουν (110: 5) * 12 = 22 * 12 = 264 κιλά
γάλα.
Ο ΛΟΓΟΣ ΔΥΟ ΠΟΣΟΤΗΤΩΝ
• Λόγος δύο ποσοτήτων που εκφράζονται με δύο αριθμούς λέγεται το

πηλίκο της διαίρεσης του πρώτου αριθμού με τον δεύτερο αριθμό.
ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ
• Η ισότητα δύο λόγων λέγεται αναλογία.

• Σε μια αναλογία, όταν πολλαπλασιάζουμε σταυρωτά τους όρους των δύο
λόγων προκύπτουν πάντοτε ίσα γινόμενα. Εάν δεν προκύψουν, τότε αυτό
σημαίνει ότι οι δύο λόγοι δεν είναι ισοδύναμοι (άρα η αναλογία που
σχηματίσαμε δεν είναι σωστή).
Για να βρούμε τον άγνωστο όρο μιας αναλογίας εφαρμόζουμε τον προηγούμενο
κανόνα: πολλαπλασιάζουμε σταυρωτά τους δύο γνωστούς όρους και το γινόμενό
τους το διαιρούμε με τον τρίτο γνωστό όρο.
1. ΠΡΟΒΛΗΜΑ: Μία κυρία αγόρασε 5 κιλά ελαιόλαδο και πλήρωσε 18 ευρώ.

Πόσα χρήματα έδωσε μία άλλη κυρία που αγόρασε 22 κιλά από το ίδιο
λάδι; (Να λυθεί με αναγωγή στην μονάδα)
• ……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
……………………………………………………………………………
2. Απάντησε στις ερωτήσεις:
• Τι εκφράζει ο λόγος;
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
• Τι είναι η αναλογία;
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
• Ποια βασική ιδιότητα ισχύει στις αναλογίες;
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………....
3. Για να βάψουμε ένα τοίχο πράσινο, ανακατέψαμε 2 κιλά μπλε χρώμα με 5

κιλά κίτρινο. Εάν την επόμενη ημέρα θελήσουμε να βάψουμε έναν άλλο
τοίχο με την ίδια απόχρωση και έχουμε 6 κιλά μπλε χρώμα, πόσα κιλά
κίτρινο χρώμα πρέπει να ανακατέψουμε με αυτό;
• Λύση:
• Απάντηση: ……………………………………………………………………
--------------------------------------------
ΕΡΓΑΣΙΕΣ «ΠΟΣΟΣΤΑ»
ΠΟΣΟΣΤΑ
• Τα ποσοστά χρησιμοποιούνται πάρα πολύ συχνά στην καθημερινή ζωή μας και
ιδιαίτερα στον χώρο του εμπορίου (της αγοράς).
• Κάθε φορά που ένας έμπορος κερδίζει ή χάνει ένα ποσό στα 100 ή στα 1000 ευρώ
της αξίας ενός εμπορεύματος, αυτό το ποσό λέγεται ποσοστό.
• Με τα ποσοστά υπολογίζουμε το κέρδος, τη ζημιά ή την έκπτωση, δηλαδή πόσο
κερδίζουν ή πόσο ζημιώνονται ή πόση έκπτωση κάνουν οι έμποροι στις
αγοραπωλησίες τους.
• Ένα ποσοστό που αντιστοιχεί σε 100 μονάδες γράφεται π.χ. 40% ή 40/100 ή 0,40 και
διαβάζεται «σαράντα στα εκατό» ή σαράντα τοις εκατό» ή «σαράντα από τα εκατό»
• Εκτός από το εμπόριο τα ποσοστά χρησιμοποιούνται και σε άλλες περιπτώσεις όπως
π.χ. στις στατιστικές (πόση είναι η αύξηση του πληθυσμού μιας χώρας, πόσος είναι ο
πληθωρισμός της, πόσοι συμμετείχαν σε μια απεργία κ.ά.) και στον υπολογισμό του
μέρους ενός συνολικού ποσού που θα πληρώσει ή θα εισπράξει κάποιος (πόσα
κοινόχρηστα θα πληρώσει κάθε οικογένεια σε μια πολυκατοικία, πόσο φόρο θα
καταβάλλει στην εφορία ή πόση είναι η αύξηση στον μισθό ενός εργαζόμενου κ.ά.)
• Σε όλες τις περιπτώσεις με ποσοστά, τα ποσά είναι πάντα ανάλογα.
«ΟΡΟΛΟΓΙΑ» ΣΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΜΕ ΠΟΣΟΣΤΑ
• ΤΙΜΗ ΑΓΟΡΑΣ ενός εμπορεύματος είναι το ποσό που δίνουν οι έμποροι όταν
αγοράζουν το εμπόρευμα (λέγεται αλλιώς και κόστος).
• ΤΙΜΗ ΠΩΛΗΣΗΣ ενός εμπορεύματος είναι το ποσό που παίρνουν οι έμποροι όταν
πουλάνε το εμπόρευμα στον πελάτη τους (λέγεται αλλιώς και είσπραξη).
• ΚΕΡΔΟΣ είναι το ποσό που προσθέτουν οι έμποροι στην τιμή αγοράς των
εμπορευμάτων τους, όταν τα πουλούν. Το άθροισμα που προκύπτει (τιμή αγοράς +
κέρδος) λέγεται «τελικό ποσό» ή «τιμή πώλησης».
• ΖΗΜΙΑ είναι το ποσό που χάνουν οι έμποροι όταν αναγκάζονται να πουλήσουν τα
εμπορεύματά τους φθηνότερα απ’ ότι τα είχαν αγοράσει.
• ΕΚΠΤΩΣΗ είναι το ποσό που «κόβουν» οι έμποροι από την αρχική τιμή πώλησης
ενός εμπορεύματος. Το ποσό που προκύπτει λέγεται «τελική τιμή πώλησης μετά την
έκπτωση»
«ΤΥΠΟΙ» ΠΟΣΟΣΤΩΝ
Σε περίπτωση κέρδους Σε περίπτωση ζημιάς

τιμή αγοράς – ζημιά = τιμή
τιμή αγοράς + κέρδος = τιμή πώλησης
πώλησης
Τιμή πώλησης + ζημιά = τιμή
Τιμή πώλησης – κέρδος = τιμή αγοράς
αγοράς
Τιμή αγοράς – τιμή πώλησης =
Τιμή πώλησης – τιμή αγοράς = κέρδος
ζημιά
Επίσης, μερικές παρατηρήσεις ακόμη ….
• Οποιοδήποτε κλάσμα που έχει παρονομαστή το 100 μπορούμε να το
γράψουμε με τη μορφή ποσοστού, χρησιμοποιώντας το σύμβολο %. Π.χ.
25/100 = 25%, 70/100 = 70%
• Κατά τον ίδιο τρόπο οποιοδήποτε κλάσμα που έχει παρονομαστή το 1000
μπορούμε να το γράψουμε με τη μορφή ποσοστού, χρησιμοποιώντας το
σύμβολο %ο . Π.χ. 175/1000 = 175%ο, 850/1000 = 850%ο
• Τα ποσοστά είναι ένας συμβολισμός που μας επιτρέπει να συγκρίνουμε
ποσότητες γρήγορα και εύκολα.
• Όλα τα ποσοστά μπορούν να γραφούν είτε ως δεκαδικά κλάσματα είτε ως
δεκαδικοί αριθμοί. Π.χ. 10% = 10/100 = 0,1
• Για να καταλάβεις καλά πώς λύνονται τα προβλήματα με ποσοστά, μελέτησε
προσεκτικά το ειδικό φυλλάδιο που έχεις για τα ποσοστά.
1. Βρες με το νου σου το συνολικό ποσοστό κέρδους ενός εμπόρου,

συμπληρώνοντας τον πίνακα:
Αξία Ποσοστό κέρδους του εμπόρου

εμπορεύματος 10% 20% 30% 50% 80%
200 ευρώ
300 ευρώ
400 ευρώ
600 ευρώ
1000 ευρώ
2000 ευρώ
5000 ευρώ
12000 ευρώ
2. Βρες πόσο είναι …:
• Το 10% του 200 ………………………….

• Το 10% του 800 ………………………….
• Το 5% του 1000 ………………………….
• Το 15% του 400 ………………………….
• Το 20% του 600 ………………………….
• Το 40% του 2000 …………………………
• Το 30% του 2000 …………………………
• Το 50% του 7000 …………………………
• Το 1% του 1000 …………………………..
• Το 1% του 550 ……………………………
3. Μετέτρεψε τα παρακάτω κλάσματα σε ποσοστά:
• 1/4 =
• 2/5 =
4. Μια τάξη έχει 20 παιδιά. Πόσα παιδιά είναι ….
• το 20% των παιδιών της τάξης ; ………………

• το 50% των παιδιών της τάξης; ……………….
5. Μία αθλητική φόρμα αξίας 60 ευρώ πουλιέται με έκπτωση 20%. Πόσα

χρήματα θα πληρώσεις εφόσον την αγοράσεις;
ΛΥΣΗ:
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:……………………………………………………………………….
6. Ο Κωνσταντίνος ξόδεψε το 10% των χρημάτων του δίνοντας 1,5 ευρώ για
να αγοράσει μία σοκολάτα. Πόσα χρήματα είχε αρχικά στην τσέπη του;
ΛΥΣΗ:
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: ………………………………………………………………………
7. Ένας έμπορος αγόρασε ένα ζευγάρι παπούτσια 74 ευρώ και τα πουλάει με

κέρδος 25%. Πόσα χρήματα θα κερδίσει;
8. Ένα ποδήλατο πουλιόταν 250 ευρώ. Πριν από λίγες ημέρες η τιμή του
αυξήθηκε κατά 15%. Ποια είναι η νέα τιμή του;
9. Τα λαχανικά έπρεπε κανονικά να πουληθούν 240 ευρώ. Επειδή όμως
κινδύνευαν να αλλοιωθούν, ο μανάβης αναγκάστηκε να τα πουλήσει με ζημιά
20%. Πόσα χρήματα ζημιώθηκε και σε ποια τιμή τα πούλησε τελικά;
10. Μια πλαστική βάρκα πουλιόταν σ’ ένα κατάστημα 50,20 ευρώ. Ένα παιδί
όμως την αγόρασε την περίοδο των εκπτώσεων με έκπτωση 25%. Πόσα ευρώ
πλήρωσε για να την αγοράσει;
11. Μια αντιπροσωπεία αυτοκινήτων πούλησε ένα αυτοκίνητο με κέρδος 40% και
εισέπραξε τελικά 28.000 ευρώ. Πόσο το είχε αγοράσει από το εργοστάσιο;
12. Το 1971 ο πληθυσμός της Ελλάδας ήταν 8.768.641 κάτοικοι και το 1991 ήταν
10.227.441 κάτοικοι. Πόσο στα % αυξήθηκε ο πληθυσμός της Ελλάδας την
εικοσαετία 1971 – 1991;
13. Κάποιος νοίκιασε ένα διαμέρισμα προς 1.080 ευρώ με τη συμφωνία το ενοίκιο
να αυξάνεται κατά 10% στην αρχή κάθε επόμενου έτους. Πόσο πληρώνει ο
ενοικιαστής στην αρχή του τέταρτου έτους ενοικίασης του διαμερίσματος;
14. Βρες με το νου σου το συνολικό ποσοστό κέρδους ενός εμπόρου,

συμπληρώνοντας τον κάτω πίνακα:
Αξία Ποσοστό κέρδους του εμπόρου

εμπορεύματος 1% 10% 20% 50% 60%
100 ευρώ
200 ευρώ
400 ευρώ
500 ευρώ
1000 ευρώ
300 ευρώ
5000 ευρώ
10000 ευρώ
15. Ο μισθός ενός δημόσιου υπαλλήλου ήταν πέρυσι 1350 ευρώ. Εφέτος
αυξήθηκε κατά 3,5%. Πόσα χρήματα παίρνει πλέον ο υπάλληλος αυτός;
--------------------------------------------------------
Προβλήματα με ποσοστά: Τρεις διαφορετικές περιπτώσεις

προβλημάτων και πώς τα λύνουμε :
1. Γνωρίζουμε το αρχικό ποσό, γνωρίζουμε το ποσοστό, αναζητάμε
την τιμή του ποσοστού.
• 1Ο ΠΡΟΒΛΗΜΑ: Αγόρασα από ένα κατάστημα αθλητικών ειδών μία

αθλητική φόρμα η οποία κόστιζε αρχικά 80 ευρώ. Ο καταστηματάρχης μου
έκανε έκπτωση 20%. Πόσο θα πληρώσω τελικά στο ταμείο;
- ΛΥΣΗ: Καταρχήν πολλαπλασιάζω το ποσοστό μου 20% με τη μορφή
εκατοστιαίου δεκαδικού κλάσματος με το αρχικό μου ποσό:
20/100 * 80 = 1600/100 = 16 ευρώ
Τα 16 ευρώ είναι η έκπτωση που μου κάνει το κατάστημα. Αφαιρώ το ποσό αυτό
από το αρχικό μου ποσό και βρίσκω πόσα χρήματα θα πληρώσω στο ταμείο:
80 – 16 = 64 ευρώ.
- ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Θα πληρώσω στο ταμείο 64 ευρώ.
• 2Ο ΠΡΟΒΛΗΜΑ: Ο μισθός ενός υπαλλήλου είναι 1514 ευρώ. Η εταιρεία

στην οποία εργάζεται, του έκανε αύξηση 8%. Πόσα ευρώ είναι αυτή η
αύξηση και πόσα ευρώ θα είναι από εδώ και πέρα ο μηνιαίος μισθός του
υπαλλήλου;
- ΛΥΣΗ:
- ΑΠΑΝΤΗΣΗ: …………………………………………………………………
2. Γνωρίζουμε το αρχικό ποσό, γνωρίζουμε την τιμή του ποσοστού,

αναζητάμε το ποσοστό.
• 1Ο ΠΡΟΒΛΗΜΑ: Στη Βουλή των Ελλήνων υπάρχουν 300 βουλευτές. Από

αυτούς οι 90 είναι γυναίκες. Ποιο είναι το ποσοστό (%) των γυναικών στην
Ελληνική Βουλή;
- ΛΥΣΗ: Αφού οι 90 από τους 300 βουλευτές είναι γυναίκες, το κλάσμα που μας
δείχνει πόσες είναι οι γυναίκες γράφεται 90/300. Μετατρέπουμε αυτό το κλάσμα
στο ισοδύναμό του με παρονομαστή το 100, οπότε …
90/300 = 30/100
Αυτό το κλάσμα (30/100) εάν μετατραπεί σε ποσοστό, είναι το ζητούμενό μας:
30/100 = 30%
- ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Το ποσοστό των γυναικών είναι 30%.
• 2ο ΠΡΟΒΛΗΜΑ: Ένας έμπορος ηλεκτρικών ειδών αγόρασε ένα πλυντήριο

από το εργοστάσιο με 300 ευρώ και το πούλησε έπειτα από λίγο καιρό σε μια
κυρία προς 400 ευρώ. Πόσο τοις εκατό (%) ήταν το κέρδος του επί της τιμής
που αγόρασε το πλυντήριο;
- ΛΥΣΗ:
- ΑΠΑΝΤΗΣΗ: …………………………………………………………….
3. Γνωρίζουμε το ποσοστό, γνωρίζουμε την τιμή του ποσοστού,
αναζητάμε το αρχικό ποσό.
• 1Ο ΠΡΟΒΛΗΜΑ: Στο ημίχρονο ενός ποδοσφαιρικού αγώνα 6.000 θεατές

σηκώνονται από τις θέσεις τους και πηγαίνουν στις καντίνες του σταδίου.
Αυτοί που σηκώθηκαν από τις θέσεις τους ήταν το 15% του συνόλου των
θεατών που βρίσκονταν στο στάδιο. Πόσοι ήταν συνολικά όλοι οι θεατές που
παρακολουθούσαν τον αγώνα;
- ΛΥΣΗ: Θα λύσουμε το πρόβλημα με τη μέθοδο της αναγωγής στην μονάδα.
Οπότε, αφού το 15% δηλαδή το 15/100 των θεατών ήταν 6.000 θεατές, τότε το
1% δηλαδή το 1/100 των θεατών πρέπει να είναι 6.000 : 15 = 400 θεατές, άρα το
100% δηλαδή τΑ 100/100 των θεατών πρέπει να είναι 100 * 400 = 40.000 θεατές.
- ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Όλοι οι θεατές που παρακολουθούσαν τον αγώνα ήταν 40.000.
• 2Ο ΠΡΟΒΛΗΜΑ: Αγόρασα ένα μπουφάν και ο καταστηματάρχης μου

«έκοψε» (μου αφαίρεσε δηλαδή από την αρχική τιμή) 40 ευρώ. Η έκπτωση
που μου έκανε ήταν 20%, Πόσο κόστιζε το μπουφάν αρχικά (ποια ήταν
δηλαδή η αρχική τιμή «της βιτρίνας»);
- ΛΥΣΗ:
-ΑΠΑΝΤΗΣΗ: …………………………………………………………………………
--------------------------------------------
Επαναληπτικά
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ 3η ΕΝΟΤΗΤΑ
Ονοματεπώνυμο: Ημερομηνία:
Α. ΘΕΩΡΙΑ
1. Τι λέμε στα Μαθηματικά λόγο δυο μεγεθών;
2. Πότε δυο λόγοι σχηματίζουν αναλογία;
3. Τι εννοούμε με τον όρο « ποσά» στα Μαθηματικά ;
4.Πότε ένα ποσό λέγεται «σταθερό» και πότε « μεταβλητό» ;
5 Πότε δυο ποσά ονομάζονται « ανάλογα» και πότε « αντίστροφα ή αντιστρόφως ανάλογα»;
Β. ΑΣΚΗΣΕΙΣ & ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

1. Στην έκφραση « παίζω και μαθαίνω » δείχνω με λόγο:
α. Το σύνολο των φωνηέντων προς το σύνολο των συμφώνων.
β. Το σύνολο των συμφώνων προς το σύνολο των γραμμάτων.
γ. Το σύνολο των γραμμάτων προς το σύνολο των φωνηέντων.
2. Συμπληρώνω τον αριθμό που λείπει ώστε οι παρακάτω λόγοι να σχηματίσουν αναλογία;
3 6 5 3 8 5
= , = , = , =
8 16 7 14 15 16
3. Γράφω δυο σταθερά και δυο μεταβλητά ποσά:
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
4. Στον παρακάτω πίνακα συμπληρώνω τις τιμές που λείπουν:
πλήθος SMS 1 2 5 18
κόστος σε λεπτά 12 72
5. Στον παρακάτω πίνακα συμπληρώνω τις τιμές που λείπουν:
πλήθος αγελάδων 1 4 6
μέρες διατροφής 24 18 9
Τσεχελίδης Γιάννης
6. Οι 5 σοκολάτες κοστίζουν 4 Ε. Πόσο κοστίζουν οι 12 ίδιες σοκολάτες;
7. 3 εργάτες μπορούν να βάψουν ένα κτίριο σε 12 ημέρες. Ο εργολάβος όμως πρέπει να

παραδώσει το έργο και γι’ αυτό θέλει να τελειώσει σε 4 ημέρες. Πόσους ακόμα εργάτες
πρέπει να προσλάβει ώστε να το τελειώσει εγκαίρως;
8. Αν μειώσουμε τον αριθμό 65 κατά 40% πόσος θα γίνει;
9. Το 25 είναι το 1% του:
α. 2,5 β. 2.500
γ. 250 δ. 25.000
10. Ένα γυναικείο παλτό πωλείται με έκπτωση 20% στα 120 Ε . Πόσο κόστιζε πριν την
έκπτωση;
11.Ένας Η/Υ αξίας 450 Ε πουλήθηκε με την έκπτωση για 360 Ε. Πόσο στα % στην
αξία του Η/Υ ήταν η έκπτωση;
Τσεχελίδης Γιάννης
Επαναληπτικό Μαθηματικών (30-39)
Ονοματεπώνυμο:________________________________
Ημερομηνία:________________________________________
Ασκήσεις
1) Σε μια πιτσαρία έφαγε μια παρέα 3 πίτσες και πλήρωσαν 21 ευρώ. Πόσα
ευρώ θα πλήρωναν αν έτρωγαν 5 πίτσες ;(σταυρωτά γινόμενα)
2) Η κυρία Δόμνα θέλει να ανακαινίσει το γραφείο της .Ρώτησε σε ένα συνεργείο

πόσο χρόνο θα κάνει και πόσο θα πληρώσει. Το συνεργείο είχε 5μελή ομάδα
και θα τελείωνε την εργασία σε 7 ημέρες.Η κυρία Δόμνα ήθελε να τελειώσει
σε 5 ημέρες. Πόσους ακόμα εργάτες θα απασχοληθούν;(ίσων γινομένων)
3) Σε ένα σχολείο οι μαθητές είναι 80 και χρειάζονται 40 θρανία. Πόσα θρανία

θα χρειαστούν φέτος που οι μαθητές έγιναν 120 ; (απλή μέθοδος των τριών)
4) Τα 5 κιλά ντομάτες στοιχίζουν 7,5 ευρώ. Η Μαρίνα θέλει να αγοράσει 8 κιλά

ντομάτες . Πόσα χρήματα πρέπει να πληρώσει ;( αναγωγή στη μονάδα)
Παρασχίδου Ελένη
5) Ο Γιώργος με 2 κιλά ζύμη φτιάχνει 72 κουλουράκια . Πόσα κουλουράκια θα
φτιάξει με 5 κιλά ζύμη ;(με απλές πράξεις)
6) Τι ονομάζουμε λόγο στα μαθηματικά ;

_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
7) Πότε δύο ποσά είναι ανάλογα ;
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
8) Σωστό ή λάθος.
Ο λόγος εκφράζει τη σχέση δύο μεγεθών. 
Στα ανάλογα ποσά οι λόγοι των τιμών τους είναι πάντα ίσοι . 
Αναγωγή στη μονάδα σημαίνει βρίσκω την τιμή των πολλών. 
Στα αντίστροφα ποσά τα σταυρωτά γινόμενα είναι ίσα. 
9) Με ποια βήματα λύνουμε ένα πρόβλημα με την απλή μέθοδο των τριών;
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
10) Ποια γινόμενα λέγονται σταυρωτά ;
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
Προσέχουμε τι
μας ζητάει η
άσκηση!!
Δεν βιαζόμαστε!!!
Παρασχίδου Ελένη
3ο Δημοτικό Σχολείο Χαλκίδας ΣΤ΄ Τάξη «Μαθηματικά»
Κριτήριο Αξιολόγησης στην 3η Ενότητα 14/2/2011
____
Ολνκαηεπώλπκν: _______________________________________________ 100
Αζθήζεηο θαη Πξνβιήκαηα

____
1. Σεκεηώλφ Σ γηα ηο ζφζηό θαη Λ γηα ηο ιάζος: 20
Υπάξρνπλ ζηαζεξά θαη κεηαβιεηά πνζά
Οη έλλνηεο «πηθξόο, γελλαίνο, δπλαηόο, γιπθόο» είλαη πνζά
Σηα αλάινγα πνζά νη ιόγνη ηωλ αληίζηνηρωλ ηηκώλ ηνπο είλαη πάληα ίζνη.
Η πνζόηεηα ελόο πξνϊόληνο θαη ε ρξεκαηηθή αμία είλαη πνζά αλάινγα.
Αλαγωγή ζηε κνλάδα ζεκαίλεη «Βξίζθω ηελ ηηκή ηωλ πνιιώλ»
Γύν πνζά πνπ απμάλνληαη ηαπηόρξνλα είλαη αληηζηξόθωο αλάινγα.
Τα πξνβιήκαηα ηωλ αλάινγωλ πνζώλ ιύλνληαη θαη κε ηελ απιή κέζνδν
Τωλ ηξηώλ.
Τν πνζνζηό κπνξεί λα εθθξαζηεί κόλν κε θιάζκα.
Σηα πξνβιήκαηα πνζνζηώλ δελ ππάξρεη πάληα ε ηειηθή ηηκή.
Τν πνζνζηό κπνξεί λα εθθξάδεη ηελ αύμεζε ή ηε κείωζε ηεο αξρηθήο ηηκήο.
2. Οη 6 εργάηες ηειεηώλοσλ ηο βάυηκο ελός θηηρίοσ ζε 16 εκέρες. Σε πόζες

εκέρες ηειεηώλοσλ ηο ίδηο έργο 8 εργάηες; ___
(Να ιπζεί κε πίλαθα θαη κε ηε κέζνδν Αλαγφγής ζηε Μολάδα) _20
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
_____________________________________________________________
3. Από 24 θηιά ειηές παράγοληαη 6 θηιά ιάδη. Από πόζα θηιά ειηές έλας
παραγφγός έβγαιε 12 ηόλοσς ιάδη; ____
(Να ιπζεί κε πίλαθα θαη κε ηελ Απιή Μέζοδο ηφλ Τρηώλ) 20
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
1 ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΠΑΛΤΑΣ
3ο Δημοτικό Σχολείο Χαλκίδας ΣΤ΄ Τάξη «Μαθηματικά»
Κριτήριο Αξιολόγησης στην 3η Ενότητα 14/2/2011
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
4. Οη 18 καζεηές ελός ζτοιείοσ ποσ αποηειούλ ηο 9%, αζτοιούληαη κε ηο ζηίβο.

Το 10% αζτοιούληαη κε ηο κπάζθεη θαη ηο 6% κε ηο βόιεχ.
a) Πόζοσς καζεηές έτεη ηο ζτοιείο; ____
b) Πόζοη αζτοιούληαη κε ηο κπάζθεη; 24
c) Πόζοη αζτοιούληαη κε ηο βόιεχ;
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
5. Η θ. Άλλα είτε ζηο πορηοθόιη ηες 300€. Από ηο θαηάζηεκα σποδεκάηφλ

αγόραζε έλα δεσγάρη παπούηζηα κε έθπηφζε 30% όηαλ ε αρτηθή ηηκή ηοσς
ήηαλ 150€ θαη από ηο θαηάζηεκα ρούτφλ αγόραζε έλα παιηό κε έθπηφζε
25% όηαλ ε αρτηθή ηηκή ηοσ ήηαλ 200€. Πόζα τρήκαηα ηες έκεηλαλ ζηο
___
πορηοθόιη ηες;
16
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
2
ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΠΑΛΤΑΣ
4o ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ «ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ»
Βαθμός: ……
Όνομα: ……………………………………………………… Ημερομηνία: …………………………………
Προσέχουμε τι μας ζητάει

το κάθε πρόβλημα.
Ελέγχουμε τι είναι τα
1. Να λύσετε τα παρακάτω προβλήματα : ποσά.. Μη βιάζεστε!
α) Ένας γεωργός για να ραντίσει τα χωράφια του αναμιγνύει 2 κουτιά φυτοφάρμακο με 20 κιλά νερό. Αν για
όλα τα χωράφια του αγόρασε 8 κουτιά φυτοφάρμακο, πόσο νερό θα χρειαστεί;
(Να λυθεί με πίνακα ποσών - τιμών)
Απάντηση: ………………………………………………………………………
β) Ο Δήμος Καλλιθέας, για να κλαδέψει τα δέντρα της πόλης, έβαλε 12 εργάτες και τελείωσαν το κλάδεμα σε
28 ημέρες. Αν έβαζε διπλάσιους εργάτες σε πόσες ημέρες θα τελείωναν το κλάδεμα;
(Να λυθεί με πίνακα ποσών - τιμών και με απλή μέθοδο των τριών)
α’ τρόπος β’ τρόπος
Απάντηση: ………………………………………………………………………
γ) Τα 100 κιλά σταφύλια δίνουν 75 κιλά μούστο. Πόσα κιλά σταφύλια θα χρειαστούμε για να πάρουμε 300 κιλά
μούστο; (Να λυθεί με απλή μέθοδο των τριών)
Απάντηση: ………………………………………………………………………
abo
1
δ) Οι 15 τεχνίτες τελειώνουν ένα έργο σε 30 ημέρες. Αν φύγει το των εργατών, σε πόσες ημέρες θα
3
τελειώσει το έργο; (Να λυθεί με πίνακα ποσών - τιμών)
Απάντηση: ………………………………………………………………………
2. Συμπληρώστε τους όρους που λείπουν, ώστε να προκύψουν αναλογίες:
1 2 6 42 63 7
= = = =
2 6 3 9 11 45
abo
Ο ΒΑΘΜΟΣ ΜΟΥ
ΟΝΟΜΑ :………………………………………………………………………………………………………
ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ___
100
ΤΑΞΗ ΣΤ΄ ΕΝΟΤΗΤΕΣ 30-39
1. Ένας ποδηλάτης, αν τρέχει με ταχύτητα 20 χιλιόμετρα την ώρα, διανύει μια

απόσταση σε 5 ημέρες. Αν αυξήσει την ταχύτητα κατά 5 χιλιόμετρα την ώρα, σε
πόσες ημέρες θα διανύσει την ίδια απόσταση;( Να λυθεί με την απλή μέθοδο των
τριών ) (ΒΑΘΜΟΙ 25 )
ΛΥΣΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ
2. Σ’ ένα στρατόπεδο υπάρχουν 135 στρατιώτες και έχουν στις αποθήκες τους
τρόφιμα για 48 ημέρες . Σήμερα απολύθηκαν 27 στρατιώτες . Για πόσες μέρες
φτάνουν τα τρόφιμα ;( Να λυθεί με πίνακα ποσών τιμών ) (ΒΑΘΜΟΙ 25 )
3. Ένα δέντρο ρίχνει σκιά μήκους 12 μέτρων. Την ίδια ώρα ένας πάσσαλος δίπλα στο
δέντρο, με ύψος 1,2 μέτρα, ρίχνει σκιά 3 μέτρα. Πόσο είναι το ύψος του δέντρου;
( Να λυθεί με αναγωγή στη μονάδα ) (ΒΑΘΜΟΙ 25 )
4. Οι δυο κουταλιές της σούπας περιέχουν 30 γραμμάρια ενός φαρμάκου . Σε πόσες

ημέρες θα καταναλώσουμε 270 γραμμάρια φάρμακο , αν η ημερήσια δόση είναι 3
κουταλιές ;( Να λυθεί με την απλή μέθοδο των τριών ) (ΒΑΘΜΟΙ 25 )
ΗΡΩ
1ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΝΑΤΟΛΗΣ
ΤΑΞΗ ΣΤ΄ ΤΜΗΜΑ:___
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: _______________________________ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:___/___/______
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ(2)
(ΠΟΣΑ ΑΝΑΛΟΓΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΩΣ ΑΝΑΛΟΓΑ)
1. Οι 80 μαθητές μιας κατασκήνωσης έχουν τροφές για 24 ημέρες. Πόσες ημέρες θα περάσουν με τις
τροφές που έχουν, αν αυξηθεί ο αριθμός των κατασκηνωτών κατά ¼ ;
(Να λυθεί με πίνακα ποσών και τιμών)
ΛΥΣΗ:
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:______________________________________________________________________
2. 12 εργάτες εκτελούν ένα έργο σε 8 ημέρες. Οι 6 εργάτες σε πόσες μέρες θα τελειώσουν το ίδιο έργο;
(Να λυθεί με απλή μέθοδο των τριών)
ΛΥΣΗ:
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:______________________________________________________________________
3. Οι 8 τεχνίτες για να τελειώσουν ένα έργο χρειάζονται 10 ημέρες. Για να τελειώσει το ίδιο έργο 2
ημέρες αργότερα, πόσοι τεχνίτες πρέπει να εργαστούν;
ΛΥΣΗ:
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:______________________________________________________________________
4. Ένα πλοίο έχει πλήρωμα 15 άνδρες και τροφές για 30 ημέρες. Ύστερα από ταξίδι 10 ημερών
περιμάζεψαν 15 ναυαγούς. Για πόσες ημέρες θα επαρκέσουν τα τρόφιμα;
ΛΥΣΗ:
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:______________________________________________________________________
Βασιλείου Χρήστος
ΤΑΞΗ ΣΤ΄ ΤΜΗΜΑ:___
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: _______________________________ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:___/___/______
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ
1. Ποια από τα παρακάτω ζεύγη ποσών, είναι αντίστροφα και ποια ανάλογα. Να τα χωρίσεις σε
δύο στήλες, βάζοντας το γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε περίπτωση, α ή β ή ε ή …
α. Το μήκος και το πλάτος ενός ορθογωνίου με σταθερό εμβαδόν.
β. Η ημερήσια κατανάλωση τροφίμων και ο αριθμός των ατόμων (μιας ορισμένης

ποσότητας τροφίμων).
γ. Το κεφάλαιο που καταθέτει κάποιος σε μια τράπεζα και ο τόκος που παίρνει με σταθερό επιτόκιο.
δ. Ο αριθμός εργατών και ο χρόνος εκτέλεσης ορισμένου έργου.
ε. Η αξία και το βάρος ποσότητας τροφίμων ( με σταθερή αξία της μονάδας μέτρησης του βάρους).
στ. Η ωριαία παροχή νερού σε μια ορισμένη δεξαμενή και ο χρόνος που χρειάζεται για να γεμίσει.
ζ. Το μήκος της ακτίνας του τροχού ενός ποδηλάτου με τον αριθμό των στροφών που θα κάμει ο
τροχός για να διανύσει μια ορισμένη απόσταση.
η. Το μήκος της ακτίνας του τροχού ενός ποδηλάτου με το μήκος του κύκλου του.
Ανάλογα ποσά Αντιστρόφως ανάλογα ποσά
…………………………………. …………………………………….
…………………………………. ……………………………………
2. Με 15 κιλά γάλα φτιάχνουμε 5 κιλά τυρί φέτα. Με 60 κιλά γάλα, πόσα κιλά φέτα θα
φτιάξουμε;
ΛΥΣΗ:
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:______________________________________________________________________
3. Σε μια κατασκήνωση, 50 κατασκηνωτές χρειάζονται 75 κιλά ψωμί την ημέρα. Οι 120

κατασκηνωτές, πόσα κιλά ψωμί θα χρειαστούν; (Η ημερήσια μερίδα σταθερή).
ΛΥΣΗ:
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:______________________________________________________________________
ΧΡΗΣΤΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
4. Ένα συνεργείο, από 12 εργάτες, στρώνει 60τ.μ. δρόμου την ημέρα. Αν αυξήσουμε τη δύναμη
του συνεργείου κατά 8 εργάτες, πόσα μέτρα δρόμου θα στρώσουν σε μια ημέρα; (με την ίδια
απόδοση και με τις ίδιες ώρες εργασίας).
ΛΥΣΗ:
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:______________________________________________________________________
5. Από 30 κιλά ελιές παίρνουμε 6 κιλά λάδι. Από πόσα κιλά ελιές θα βγάλουμε 8 δοχεία λάδι
που το καθένα χωράει 15 κιλά;
ΛΥΣΗ:
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:______________________________________________________________________
ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!!
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΣΤΑ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΩΣ ΑΝΑΛΟΓΑ
ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΣΤΙΣ ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΑ 30-39
1) Ο Δήμος Ξάνθης , για να κλαδέψει τα δέντρα της πόλης, έβαλε 10 εργάτες και
τελείωσαν το κλάδεμα σε 30 ημέρες. Αν έβαζε διπλάσιους εργάτες σε πόσες ημέρες θα
τελείωναν το κλάδεμα;
1
2) Οι 21 εργάτες τελειώνουν ένα έργο σε 30 ημέρες. Αν φύγει το των εργατών, σε πόσες
3
ημέρες θα τελειώσει το έργο;
3) Για να στρωθεί η πλατεία της Αργαλαστής με πλάκες, πρέπει να δουλέψουν 9 εργάτες

για 6 ημέρες. Πόσοι εργάτες θα τελειώσουν την πλακόστρωση σε 4 ημέρες;
4) Ένα πλοίο, το οποίο πλέει με ταχύτητα 90 μιλίων την ώρα, φτάνει στον προορισμό του
σε 10 ημέρες. Σε πόσες ημέρες θα φτάσει στον προορισμό του, αν πλέει με ταχύτητα 70
μιλίων την ώρα;
ΚΕΦΑΛΑΙΑ 36-39 -1- Θοδωρής Βούγας

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΣΤΑ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΩΣ ΑΝΑΛΟΓΑ
5) Ένας υπάλληλος εργάστηκε 5 ημέρες από 8 ώρες την ημέρα και πήρε 470 ευρώ. Πόσα
ευρώ θα πάρει ο ίδιος υπάλληλος αν εργαστεί 6 ημέρες από 7 ώρες την ημέρα;
6) Οι 4 εργάτες μπορούν να χτίσουν μια μάντρα σε 14 μέρες. Οι 6 εργάτες σε πόσες μέρες

θα χτίσουν την ίδια μάντρα;
7) Σ` ένα καράβι εργάζονται 30 ναυτικοί και έχουν τρόφιμα για 20 μέρες. Όμως λόγω της
κρίσης απολύθηκαν οι 8 ναυτικοί. Πόσες μέρες θα τους φτάσουν ακριβώς τα τρόφιμα;
8) Ο Τάκης αγόρασε ένα αυτοκίνητο, το οποίο θα το εξοφλήσει σε 60 δόσεις των 180€ η

κάθε μία. Αν το εξοφλούσε σε 120 δόσεις, πόσα € θα ήταν η κάθε μία;
9) Οι 8 θερμοσίφωνες ζεσταίνουν το νερό της πισίνας του κολυμβητηρίου Ξάνθης σε 8

ώρες. Αν βάλουν και άλλους 2 θερμοσίφωνες σε πόσες ώρες θα ζεσταίνουν το νερό;

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΣΤΙΣ ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ
ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΣΤΙΣ ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΑ 30-36
1) Σε μια πιτσαρία μια παρέα έφαγε 4 πίτσες και πλήρωσαν 36 ευρώ. Πόσα ευρώ θα
πλήρωναν αν έτρωγαν 8 πίτσες ;
2) Η κυρία Κατερίνα θέλει να ανακαινίσει το γραφείο της .Ρώτησε σε ένα συνεργείο

πόσο χρόνο θα κάνει και πόσο θα πληρώσει. Το συνεργείο είχε 5μελή ομάδα και θα
τελείωνε την εργασία σε 7 ημέρες. Η κυρία Κατερίνα ήθελε να τελειώσει σε 5 ημέρες.
Πόσους ακόμα εργάτες θα απασχολήσει το συνεργείο για να τελειώσει νωρίτερα;
3) Σε ένα σχολείο οι μαθητές είναι 100 και χρειάζονται 50 θρανία. Πόσα θρανία θα
χρειαστούν φέτος που οι μαθητές έγιναν 140 ;
4) Τα 6 κιλά ντομάτες στοιχίζουν 6,5 ευρώ. Η Μαρίνα θέλει να αγοράσει 8 κιλά

ντομάτες . Πόσα χρήματα πρέπει να πληρώσει ;

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΣΤΙΣ ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ
5) Ο Τάκης με 2 κιλά ζύμη φτιάχνει 82 κουλουράκια . Πόσα κουλουράκια θα φτιάξει
με 5 κιλά ζύμη ;
6) Ένας ελαιοπαραγωγός έβγαλε το έτος 2009 5.250 κιλά λάδι το οποίο πούλησε και
εισέπραξε 14.000 ευρώ. Το 2010 η παραγωγή του μειώθηκε κατά τα 2/5 . Πόσα
χρήματα εισέπραξε;
7) Σ` ένα καράβι εργάζονται 42 ναυτικοί και έχουν τρόφιμα για 30 μέρες. Όμως
προτού ξεκινήσουν ήρθαν και άλλοι 8 ναυτικοί. Σε πόσες μέρες πρέπει να πιάσουν
λιμάνι για να τους φτάσουν ακριβώς τα τρόφιμα;
8) Ένα εργοστάσιο γάλακτος εμφιαλώνει σε 7 ώρες 2.600 μπουκάλια γάλα. Πόσα

μπουκάλια γάλα θα εμφιαλώσει σε 12 ώρες;
9) Ένας πεζός περπάτησε 2,5 ώρες και ένας άλλος 1,5 ώρες. Ο πρώτος διένυσε
απόσταση 9,5 χιλιομέτρων. Πόση απόσταση διένυσε ο δεύτερος, αν βάδιζαν με τον ίδιο
ρυθμό;

1ο ΔΗΜΟΤΙΚΟΣΧΟΛΕΙΟ ΑΝΑΤΟΛΗΣ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ……………………………………………………………………
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: …………………………………………………………………………..
ΠΟΣΑ ΑΝΑΛΟΓΑ & ΠΟΣΑ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΩΣ ΑΝΑΛΟΓΑ
1. Ο Χάρης αγόρασε τετράδια και πλήρωσε ένα ποσό χρημάτων.

Αν αγόραζε διπλάσια τετράδια, τι ποσό θα πλήρωνε; …………………………….
Αν αγόραζε τα μισά τετράδια, τι ποσό θα πλήρωνε; ………………………………
Αν αγόραζε τα τριπλάσια τετράδια, τι ποσό θα πλήρωνε; ………………………..
Τι είναι τα ποσά τετράδια –χρήματα; ………………………………………………
Γιατί; ……………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
2. Πέντε εργάτες εργάστηκαν στην ίδια δουλειά με το ίδιο ημερομίσθιο. Ο

πρώτος από αυτούς εργάστηκε 3 ημέρες και εισέπραξε 96 €. Συμπληρώστε
τα άλλα ποσά του πίνακα:
Ημέρες: 3 1 5 ….. 2
Ποσό σε €: 96 ………… ……….. 128 ………..
Τι είναι τα ποσά ημέρες εργασίας –ποσό σε €; …………………………………….

Τι είναι οι λόγοι των ποσών αυτών μεταξύ τους; …………………………………
Σχηματίστε με τα ποσά αυτά τρεις αναλογίες: ……………………………………
………………………………………………………………………………………
3. Τι είναι τα ποσά:
Εφημερίδες, που πουλάει ο εφημεριδοπώλης, και €, που εισπράττει από την
πώλησή τους;
…………………………………………………………………………………..
Συμπληρώστε τις τιμές, που λείπουν:
εφημερίδες: 2 … 1 5 …….
Ποσό σε €: 2,60 5,20 1,3 …….. 65
4. Ένα βυτιοφόρο αυτοκίνητο μεταφέρει όλη την ημέρα πετρέλαιο από το

διυλιστήριο σε βενζινάδικα. Τι είναι τα ποσά:
Δρομολόγια, που πραγματοποίησε το αυτοκίνητο, και τόνοι πετρελαίου, που
μετέφερε;
……………………………………………………………………………
Συμπληρώστε τις τιμές που λείπουν:
δρομολόγια: 1 2 … 4 8 ….
τόνοι πετρελαίου: ………. 32 80 ….. ….. 320
1ο ΔΗΜΟΤΙΚΟΣΧΟΛΕΙΟ ΑΝΑΤΟΛΗΣ
5. Πότε δυο ποσά λέγονται αντιστρόφως ανάλογα;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
6. Τι είναι τα ποσά αριθμός εργατών και ημέρες, στις οποίες κατασκευάζουν ένα
ορισμένο έργο; …………………………………………………………………
Συμπληρώστε τις τιμές που λείπουν:
Εργάτες: 2 … 1 3 … …
Ημέρες: … 6 24 … 3 4
Βρείτε τα γινόμενα των αντίστοιχων τιμών των ποσών αυτών:
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
Τι είναι μεταξύ τους όλα αυτά τα γινόμενα; …………………………………….
7. Ποια από τα παρακάτω ζεύγη ποσών, είναι αντίστροφα και ποια ανάλογα. Να
τα χωρίσεις σε δύο στήλες, βάζοντας το γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε
περίπτωση, α ή β ή ε ή …
α. Το μήκος και το πλάτος ενός ορθογωνίου με σταθερό εμβαδόν.

β. Η ημερήσια κατανάλωση τροφίμων και ο αριθμός των ατόμων (μιας ορισμένης
ποσότητας τροφίμων).
γ. Το κεφάλαιο που καταθέτει κάποιος σε μια τράπεζα και ο τόκος που παίρνει με
σταθερό επιτόκιο.
δ. Ο αριθμός εργατών και ο χρόνος εκτέλεσης ορισμένου έργου.
ε. Η αξία και το βάρος ποσότητας τροφίμων ( με σταθερή αξία της μονάδας
μέτρησης του βάρους).
στ. Η ωριαία παροχή νερού σε μια ορισμένη δεξαμενή και ο χρόνος που χρειάζεται
για να γεμίσει.
ζ. Το μήκος της ακτίνας του τροχού ενός ποδηλάτου με τον αριθμό των στροφών που
θα κάμει ο τροχός για να διανύσει μια ορισμένη απόσταση.
η. Το μήκος της ακτίνας του τροχού ενός ποδηλάτου με το μήκος του κύκλου του.
Ανάλογα ποσά Αντιστρόφως ανάλογα ποσά
…………………………………. …………………………………….
…………………………………. ……………………………………
1o ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΝΑΤΟΛΗΣ
ΤΑΞΗ ΣΤ΄ ΤΜΗΜΑ: ........
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ........................................ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ......./......../.......
1.Γράφω αν τα ποσά είναι ανάλογα ή αντίστροφα (αντιστρόφως ανάλογα).

α. Αριθμός τετραδίων - Αξία τους σε ευρώ.______________________________
β. Ώρες ημερήσιας εργασίας - Ημέρες που απαιτούνται για την εκτέλεση ενός
έργου.___________________________________________________________
γ. Ηλικία - Ύψος.____________________________________________________
δ.Ταχύτητα - Χρόνος που χρειαζόμαστε για να διανύσουμε μια απόσταση.___
_________________________________________________________________
ε. Βάρος εμπορεύματος - Χρηματική αξία του.___________________________
στ.Μήκος υφάσματος - Αξία του σε ευρώ._______________________________
ζ. Αριθμός εργατών – Χρόνος που χρειάζονται για να εκτελέσουν ένα έργο.__
_________________________________________________________________
2. Για την επισκευή της πλατείας εργάστηκαν 10 εργάτες για 20 ημέρες.

Πόσοι εργάτες ίδιας απόδοσης θα μπορέσουν να επισκευάσουν την
πλατεία σε 10 ημέρες;
(Να λυθεί με πίνακα ποσών και τιμών )
ΛΥΣΗ:
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:____________________________________________________
3.Το πετρέλαιο μιας οικοδομής φτάνει για 25 ημέρες, όταν

καταναλώνουν 60 λίτρα την ημέρα. Αν αυξηθεί η κατανάλωση στα 100
λίτρα την ημέρα, για πόσες ημέρες θα φτάσει το πετρέλαιο;
ΛΥΣΗ:
Λαδιάς Ανδρέας
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:____________________________________________________
4.Για να πάει ένας αυτοκινητιστής από την μία πόλη στην άλλη έκανε 3
ώρες με σταθερή ταχύτητα 60 χμ. την ώρα. Στην επιστροφή έτρεχε με
120 χμ. Την ώρα. Σε πόσες ώρες θα κάνει το ταξίδι της επιστροφής
ΛΥΣΗ:
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:_____________________________________________________
5.Δυο ψαράδες πούλησαν μαζί στην ιχθυόσκαλα τα ψάρια τους και

πήραν 1.120€. Ο α΄ είχε 78 κιλά ψάρια και ο β΄ 82 κιλά. Πόσα € θα
πάρει ο καθένας;
ΛΥΣΗ:
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:____________________________________________________
ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ
Λαδιάς Ανδρέας
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΑΝΑΛΟΓΑ-
ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΩΣ ΑΝΑΛΟΓΑ ΠΟΣΑ
ΟΝΟΜΑ: ___________________
Λύνω τα παρακάτω προβλήματα με όποιον τρόπο θέλω στο πίσω μέρος της
σελίδας
1) Σε μια κατασκήνωση υπάρχουν 150 παιδιά και οι προμήθειες που έχουν

επαρκούν για 20 ημέρες. Αν τα παιδιά ήταν 250, για πόσες ημέρες θα
διαρκούσαν οι προμήθειες;
2) Οι φίλαθλοι μιας ποδοσφαιρικής ομάδας θα μεταφερθούν με πούλμαν στο
γήπεδο της Πάτρας. Τα 12 πούλμαν μεταφέρουν 540 επιβάτες. Πόσους
επιβάτες μεταφέρουν 40 πούλμαν;
3) Η Ελένη τοποθέτησε σε 9 σελίδες του άλμπουμ της 36 όμοιες φωτογραφίες.
Αν το άλμπουμ έχει 30 σελίδες πόσες φωτογραφίες χωράνε συνολικά;
4) Η Μαρία θέλει να φυτέψει δεντράκια στην περίμετρο της αυλής της.
Υπολόγισε πως χρειάζεται 20 δεντράκια φυτεμένα σε απόσταση 4 μέτρων.
Πόσα δεντράκια θα χρειαστεί, αν τα φυτέψει σε απόσταση 5 μέτρων
Λύσε το παρακάτω πρόβλημα με 2 τρόπους
5) Ο κύριος Γιώργος μπορεί να συσκευάσει το λάδι του σε 4 δοχεία που το

καθένα χωράει 24 λίτρα λάδι. Πόσα δοχεία θα χρειαστεί αν χρησιμοποιήσει
δοχεία χωριτικότητας 3 λίτρων;
ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ:
• ΔΗΛΩΝΩ ΠΑΝΤΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΟΣΑ
• ΠΡΟΣΕΧΩ ΤΟΥΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥΣ ΜΟΥ
Βικτωρία
ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ
ΛΟΓΟΙ-ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ
Όνομα: ……………………………………………………………………………………………………..
ΒΑΘΜΟΣ:
1. Συμπλήρωσε δίπλα σε κάθε ποσό αν είναι σταθερό ή μεταβλητό:
α. Ύψος του σχολείου μου ………………………………………….

β. Βάρος ενός μαθητή …………………………………………………
γ. Ταχύτητα ενός ποδηλάτη ……………………………………….
δ. Βάρος του θρανίου ………………………………………………….
ε. Ηλικία ενός παιδιού …………………………………………………
(Μονάδα 1)
2. Γράψε 4 ζευγάρια ανάλογων ποσών:
α. …………………………………………………………………………………………………………………..
β. ……………………………………………………………………………………………………………………
γ. …………………………………………………………………………………………………………………….
δ. …………………………………………………………………………………………………………………….
(Μονάδα 1)
Τόνια Μ.
ΛΥΣΕ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΜΕ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ ΠΟΥ ΣΟΥ
ΖΗΤΕΙΤΑΙ
3. Τα 10 λεπτά που διαρκεί ένα διάλειμμα στο σχολείο είναι 6.000

δευτερόλεπτα. Πόσα δευτερόλεπτα είναι τα 45 λεπτά που διαρκεί μία
διδακτική ώρα; (Να λυθεί με τη μέθοδο της αναλογίας)
Λύση
Απάντηση:
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
(Μονάδες 2)
4. Ένα αυτοκίνητο, αν κινείται με σταθερή ταχύτητα 96 χμ. την ώρα,

χρειάζεται 5 ώρες για να διανύσει μία απόσταση. Πόσες ώρες
χρειάζεται ένα λεωφορείο αν κινείται με σταθερή ταχύτητα 80 χμ. την
ώρα; (Να λυθεί με οποιαδήποτε μέθοδο)
Λύση
Απάντηση:
…………………………………………………………………………………………………………………………
(Μονάδες 2)
Τόνια Μ.
5. Ένα σακί σιτάρι 65 κιλών όταν αλεστεί δίνει 52 κιλά αλεύρι. Πόσα κιλά
αλεύρι δίνουν τα 780 κιλά σιτάρι όταν αλεστούν; (Να λυθεί με την
απλή μέθοδο των τριών)
Λύση
Απάντηση:
…………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………….
(Μονάδες 2)
6. Το συσσίτιο μιας στρατιωτικής μονάδας χορηγεί 18 κιλά ψωμί την

ημέρα για 40 στρατιώτες. Αν στη μονάδα έρθουν ακόμα 12 στρατιώτες,
πόσα κιλά ψωμί πρέπει να χορηγεί το συσσίτιο την ημέρα; (Να λυθεί με
οποιαδήποτε μέθοδο)
Λύση
Απάντηση:
…………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………..
(Μονάδες 2)
Τόνια Μ.
ΕΡΩΤΗΣΗ ΔΩΡΟ!
Το πετρέλαιο που έχει η δεξαμενή του σχολείου επαρκεί για 18 ημέρες

αν το καλοριφέρ καταναλώνει 75 λίτρα τη μέρα. Αν μειωθεί η ημερήσια
κατανάλωση κατά το 1/3 της για πόσες μέρες θα επαρκέσει το
πετρέλαιο; (Να λυθεί με οποιαδήποτε μέθοδο)
Λύση
Απάντηση:
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
Τόνια Μ.
ΟΝΟΜΑ: 17-3-2008
Επαναληπτικό Μαθηματικών
( ενότητες 30-44)
1) Ένας ελαιοπαραγωγός έβγαλε το έτος 2007 4.350 κιλά λάδι το οποίο πούλησε και εισέπραξε
12.050 ευρώ. Το 2008 η παραγωγή του μειώθηκε κατά τα 2/5 . Πόσα χρήματα εισέπραξε; ( να λυθεί
με αναλογία)
Λύση:
Απάντηση:_____________________________________________________________________________
2) Σ` ένα καράβι εργάζονται 52 ναυτικοί και έχουν τρόφιμα για 35 μέρες. Όμως προτού ξεκινήσουν
ήρθαν και άλλοι 8 ναυτικοί. Σε πόσες μέρες πρέπει να πιάσουν λιμάνι για να τους φτάσουν ακριβώς
τα τρόφιμα; (να λυθεί με αναλογία)
Λύση:
Απάντηση:______________________________________________________________________
3) Ένα εργοστάσιο γάλακτος εμφιαλώνει σε 8 ώρες 2.452 μπουκάλια γάλα. Πόσα μπουκάλια γάλα θα
εμφιαλώσει σε 12 ώρες; ( να λυθεί με την απλή μέθοδο των τριών)
Λύση:
Απάντηση:___________________________________________________________________________
Κοντόπουλος Γεώργιος - Παιδαράκη Δάφνη

4) Ο κύριος Μανώλης αγόρασε στις εκπτώσεις μια τηλεόραση που του κόστισε 850 ευρώ με έκπτωση
25%. Ποια ήταν η τιμή της τηλεόρασης πριν την έκπτωση;
Λύση:
Απάντηση:______________________________________________________________________________
5) Έναν ποδοσφαιρικό αγώνα τοπικού πρωταθλήματος τον παρακολουθούσαν 450 θεατές. έπιασε
όμως βροχή και έφυγαν 342 θεατές. Τι ποσοστό θεατών έφυγε από τον αγώνα;
Λύση:
Απάντηση:
6) Ο περιπτεράς της γειτονιάς είχε τον Ιανουάριο τζίρο 3868 ευρώ. Τον Φεβρουάριο ο τζίρος του
μειώθηκαν κατά 20%. Πόσα χρήματα έβγαλε τον Φεβρουάριο;
Λύση:
Απάντηση:
Κοντόπουλος Γεώργιος - Παιδαράκη Δάφνη

Κριτήριο αξιολόγησης 3ης ενότητας
Όνομα: _________________________ Επώνυμο: _________________________ Φ ____
3η Ενότητα Υπογραφή Γονέα: ….…….......
Ημερομηνία: .…. / .…. / 201….

Ποσοστά (Κεφ. 40-44)
ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Επίδοση:
100
1. Πόσα είναι;
20
α) Το 5% των 600€ ............................................................................... 100
β) Το 20% του κιλού ............................................................................
γ) Το 15% του χιλιόμετρου ..................................................................
δ) Το 30% των 200 μαθητών ενός σχολείου ........................................
ε) Το 5% των 40.000 κατοίκων μιας πόλης ..........................................
2. Λύνω τα παρακάτω προβλήματα.
α) Ένας έμπορος αγόρασε μία τηλεόραση 600€ και την πούλησε μετά 20
750€. Πόσο στα εκατό (%) κέρδισε; 100
Λύση:
Απάντηση: .............................................................................................
LabSchool.eu Κανατα� ς Δημη� τρης Σελίδα 1

β) Ένας έμπορος πούλησε ένα επιτραπέζιο παιχνίδι με κέρδος 20%.

20
Αν εισέπραξε 45,6€, πόσο το είχε αγοράσει; 100
Λύση:
Απάντηση: .............................................................................................
γ) Ένας έμπορος αγόρασε ένα ζευγάρι παπούτσια προς 80€. Επειδή 20

άλλαξε η μόδα, αναγκάστηκε να τα πουλήσει με ζημιά 25%. Πόσο 100
εισέπραξε από την πώλησή τους;
Λύση:
Απάντηση: .............................................................................................
δ) Ένας έμπορος πούλησε μια βιβλιοθήκη με κέρδος 40% και 20

εισέπραξε 350€. Πόσο είχε αγοράσει τη βιβλιοθήκη; 100
Λύση:
Απάντηση: .............................................................................................
Καλή επιτυχία!
Σελίδα 2 Κανατα� ς Δημη� τρης LabSchool.eu

Όνομα: ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Επώνυμο: ΚΑΝΑΤΑΣ Φ 30
3η Ενότητα Υπογραφή Γονέα: ….…….......
Ημερομηνία: .…. / .…. / 201….

Ποσοστά (Κεφ. 40-44)
ΑΡΙΣΤΑ 100
ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Επίδοση:
10 100
1. Πόσα είναι;
20
α) Το 5% των 600€ 600 ◦ 0,05 = 30€ 100
β) Το 20% του κιλού 1000 ◦ 0,2 = 200 γραμμάρια
γ) Το 15% του χιλιόμετρου 1000 ◦ 0,15 = 150 μέτρα
δ) Το 30% των 200 μαθητών ενός σχολείου 200 ◦ 0,3 = 60 μαθητές
ε) Το 5% των 40.000 κατοίκων μιας πόλης 40.000 ◦ 0,05 = 2.000 κατ
2. Λύνω τα παρακάτω προβλήματα.
α) Ένας έμπορος αγόρασε μία τηλεόραση 600€ και την πούλησε μετά 20
750€. Πόσο στα εκατό % κέρδισε; 100
Λύση:
Όταν κοστίζει 600€ τότε το κέρδος είναι 750 – 600 = 150€
Όταν κοστίζει 100€ τότε το κέρδος είναι Χ:€
100 15000
Χ = 150 ∙ = = 25%
600 600
Απάντηση: Το κέρδος από τη πώληση της τηλεόρασης ήταν 25%
LabSchool.eu Κανατάς Δημήτρης Σελίδα 1

β) Ένας έμπορος πούλησε ένα επιτραπέζιο παιχνίδι με κέρδος 20%.

20
Αν εισέπραξε 45,6€, πόσο το είχε αγοράσει; 100
Λύση:
Αν το αγόρασε 100€ τότε θα εισέπραττε 100 + 20 = 120€
Το αγόρασε Χ;€ και εισέπραξε 45,60€

45,60 4560
Χ = 100 ∙ = = 38€
120 120
Απάντηση: Ο έμπορος αγόρασε το επιτραπέζιο παιχνίδι 38€.
γ) Ένας έμπορος αγόρασε ένα ζευγάρι παπούτσια προς 80€. Επειδή 20

άλλαξε η μόδα, αναγκάστηκε να τα πουλήσει με ζημιά 25%. Πόσο 100
εισέπραξε από την πώλησή τους;
Λύση:
Για αξία 100€ εισέπραξε 100 – 25 = 75€
Για αξία 80€ εισέπραξε Χ;€

80 6000
Χ = 75 ∙ = = 60€
100 100
Απάντηση: Εισέπραξε 60€ από την πώληση των παπουτσιών.
δ) Ένας έμπορος πούλησε μια βιβλιοθήκη με κέρδος 40% και 20

εισέπραξε 350€. Πόσο είχε αγοράσει τη βιβλιοθήκη; 100
Λύση:
Αν την αγόρασε 100€ τότε θα την έδινε 100 + 40 = 140€
Την αγόραζε όμως Χ;€ οπότε την έδωσε 350€

350 35000
Χ = 100 ∙ 140 = 140 = 250€
Απάντηση: Ο έμπορος αγόρασε τη βιβλιοθήκη 250€
Καλή επιτυχία!
Σελίδα 2 Κανατα� ς Δημη� τρης LabSchool.eu

4Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΩ ΤΑΞΗ ΣΤ΄
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: .....................................................................................................
• Οι παίκτες της ομάδας μπάσκετ του Παναθηναϊκού, στον άτυχο γι΄αυτούς αγώνα της Euroleage με
την Παρτιζάν Βελιγραδίου, είχαν ποσοστό ευστοχίας στα σουτ τριών πόντων, μόλις 25%. Εάν πέτυχαν 7
καλάθια τρίποντα πόσες προσπάθειες έκαναν;
AΠΑΝΤΗΣΗ:
• Ένα κατάστημα με ηλεκτρονικούς υπολογιστές έχει έκπτωση σε όλα τα προϊόντα τ ου 15%.
Πόσο θα πληρώσουμε τον υπολογιστή που βλέπουμε; 650€
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
• Σε ένα κατάστημα ενδυμάτων σε μια επιγραφή γράφει .
Πόσο είναι η έκπτωση στα % εάν η αρχική τιμή μιας ζακέτας είναι 25 €;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
• Ας δούμε, αν υπάρχει λάθος υπολογισμός:
Λέει η μητέρα στον πατέρα « Αγόρασα αυτό το χαλί και ήμουν πολύ τυχερή. Είχε εκπτώσεις 40% και το
πλήρωσα μόλις 180€ ». «Σιγά την τύχη. Γλίτωσες μόλις 50€, απαντά ο πατέρας.»
Αλήθεια, είναι σωστός ο υπολογισμός του πατέρα;
Πόσα € έκανε το χαλί αρχικά και πόσα € γλίτωσε η μητέρα;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
• Οι κάτοικοι του Γαλατακίου Κορινθίας, ήταν την προηγούμενη δεκαετία 420. Την τελευταία
δεκαετία οι κάτοικοι είναι 525.
Πόσο τοις % είναι η αύξηση;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
• Οι εργαζόμενοι μιας εταιρείας απεργούν και ζητάνε αύξηση από τον εργοδότη τους 6 % στο βασικό
τους μισθό . Ο εργοδότης μετά από την απεργία συμφωνεί και τώρα το ύψος του βασικού μισθού
διαμορφώνεται στα 780€.
Πόσα € ήταν ο βασικός μισθός πριν από την απεργία;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
ΠΡΟΥΝΤΖΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ
ΤΑΞΗ ΣΤ’ ΤΜΗΜΑ 1ο
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: …………………………………… ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: …
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΣΤΑ ΠΟΣΟΣΤΑ
ΘΥΜΑΜΑΙ:
• Ποσοστό : μέρος κάποιου ποσού που δηλώνει τη σχέση μέρος προς ποσό
• Ποσοστό % : ένα μέρος του 100 που εκφράζεται ως λόγος, ως δεκαδικός ή με σύμβολο %
• Αρχική τιμή : η τιμή του αρχικού ποσού πάνω στην οποία υπολογίζεται το ποσοστό
• Τελική τιμή : η τιμή που προκύπτει όταν το ποσοστό αφαιρεθεί ή προστεθεί στην αρχική
τιμή
1. Ένα κατάστημα ηλεκτρικών ειδών πούλησε ένα ψυγείο, που το είχε αγοράσει
530 € με κέρδος 15%. Πόσο πούλησε το κατάστημα το ψυγείο;
ΛΥΣΗ:
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: _____________________________________________________
2. Ένας έμπορος πούλησε εμπορεύματα αξίας 102,7 € και κέρδισε 20,5 €. Πόσο στα
% κέρδισε;
ΛΥΣΗ:
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: _____________________________________________________
3. Ο μισθός ενός υπαλλήλου μειώθηκε κατά 12%. Πόσος είναι τώρα ο μισθός του αν
πριν τη μείωση ήταν 1.650 €;
ΛΥΣΗ:
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: _____________________________________________________
4. Στην περίοδο των εκπτώσεων ένα κατάστημα κάνει έκπτωση 25% σε όλα τα
εμπορεύματά του. Από τις πωλήσεις μιας ημέρας εισέπραξε 1.910 €. Πόσο άξιζαν
τα εμπορεύματα, που πουλήθηκαν την ημέρα αυτή, πριν τις εκπτώσεις;
ΛΥΣΗ:
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: _____________________________________________________
5. Τα ασφάλιστρα των αυτοκινήτων αυξήθηκαν φέτος κατά 8%. Μετά την αύξηση
για την ετήσια ασφάλεια του αυτοκινήτου μας πληρώνουμε 480,6 €. Πόσο
πληρώναμε πριν την αύξηση;
ΛΥΣΗ:
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: _____________________________________________________
ΤΑΞΗ ΣΤ’ ΤΜΗΜΑ 1ο
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: …………………………………… ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: …
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΣΤΑ ΠΟΣΟΣΤΑ
ΘΥΜΑΜΑΙ:
• Ποσοστό : μέρος κάποιου ποσού που δηλώνει τη σχέση μέρος προς ποσό
• Ποσοστό % : ένα μέρος του 100 που εκφράζεται ως λόγος, ως δεκαδικός ή με σύμβολο %
• Αρχική τιμή : η τιμή του αρχικού ποσού πάνω στην οποία υπολογίζεται το ποσοστό
• Τελική τιμή : η τιμή που προκύπτει όταν το ποσοστό αφαιρεθεί ή προστεθεί στην αρχική
τιμή
1. Ένα κατάστημα ηλεκτρικών ειδών πούλησε ένα ψυγείο, που το είχε αγοράσει
530 € με κέρδος 15%. Πόσο πούλησε το κατάστημα το ψυγείο;
ΛΥΣΗ:
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: _____________________________________________________
2. Ένας έμπορος πούλησε εμπορεύματα αξίας 102,5 € και κέρδισε 20,5 €. Πόσο στα
% κέρδισε;
ΛΥΣΗ:
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: _____________________________________________________
3. Ο μισθός ενός υπαλλήλου μειώθηκε κατά 12%. Πόσος είναι τώρα ο μισθός του αν
πριν τη μείωση ήταν 1.650 €;
ΛΥΣΗ:
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: _____________________________________________________
4. Στην περίοδο των εκπτώσεων ένα κατάστημα κάνει έκπτωση 25% σε όλα τα
εμπορεύματά του. Από τις πωλήσεις μιας ημέρας εισέπραξε 1.910 €. Πόσο άξιζαν
τα εμπορεύματα, που πουλήθηκαν την ημέρα αυτή, πριν τις εκπτώσεις;
ΛΥΣΗ:
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: _____________________________________________________
5. Τα ασφάλιστρα των αυτοκινήτων αυξήθηκαν φέτος κατά 8%. Μετά την αύξηση
για την ετήσια ασφάλεια του αυτοκινήτου μας πληρώνουμε 480,6 €. Πόσο
πληρώναμε πριν την αύξηση;
ΛΥΣΗ:
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: _____________________________________________________
Όνομα:____________________________________
Ημερομηνία:____________________________________
 Η αξία ενός εκτυπωτή σε ένα κατάστημα είναι 195 € και πουλήθηκε με έκπτωση 14%.
Πόσα € πουλήθηκε;
 Η βιβλιοθήκη ενός σχολείου είχε 312 βιβλία. Οι μαθητές του σχολείου μάζεψαν χρήματα
και αγόρασαν βιβλία για τη βιβλιοθήκη τους. Έτσι ο αριθμός των βιβλίων αυξήθηκε κατά
25%. Πόσα βιβλία είχε τώρα η βιβλιοθήκη;
 Φέτος σε μια κατασκήνωση υπάρχουν 192 παιδιά. Ο ιδιοκτήτης της κατασκήνωσης ήταν
πολύ ευχαριστημένος, γιατί ο αριθμός αυτός είναι κατά 20%
αυξημένος με πέρυσι. Πόσα παιδιά είχε πέρυσι η κατασκήνωση;
 Ο Κώστας αγόρασε από ένα κατάστημα αθλητικών ειδών μια μπάλα ποδοσφαίρου με
έκπτωση 22% και πλήρωσε τελικά 39€. Ποια ήταν η αξία της μπάλας πριν την έκπτωση;
 Για μια συναυλία διατέθηκαν προς πώληση 8.000 εισιτήρια. Από αυτά πουλήθηκαν τα
4.480 εισιτήρια. Να βρείτε το ποσοστό (%) των εισιτήριων που πουλήθηκαν.
 Ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι άξιζε 60 €. Πουλήθηκε όμως με έκπτωση 42 €. Να βρείτε το
ποσοστό της (%) έκπτωσης;
Μαραγκάκη Εύα
ΟΝΟΜΑ:
1) Ένας έμπορος αγόρασε 5 τηλεοράσεις προς 1150 € τη μία. Πλήρωσε
και Φ.Π.Α. 18%. Πόσο πρέπει να πουλήσει τις τηλεοράσεις για να
κερδίσει 20%;
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:_______________________________________________
2) Ένας κρεοπώλης αγόρασε 125 κιλά κρέας προς 6 € το κιλό. Πούλησε

τα 3/5 με κέρδος 20% και τα υπόλοιπα με κέρδος 30%. Πόσα χρήματα
κέρδισε συνολικά;
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:_______________________________________________
Κοντόπουλος Γιώργος - Παιδαράκη Δάφνη

3) Από ένα σχολείο έφυγαν 12 μαθητές και ο αριθμός του συνόλου των
μαθητών μειώθηκε κατά 8% . Πόσους μαθητές είχε αρχικά το σχολείο;
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:_______________________________________________
4) Μια τηλεόραση πουλήθηκε 1650 € με έκπτωση 25%. Ποια ήταν η

αρχική τιμή;
ΛΥΣΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:_______________________________________________
Κοντόπουλος Γιώργος - Παιδαράκη Δάφνη

ΟΝΟΜΑ: _____________________________ ΤΑΞΗ ΣΤ2΄
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΤΕΣΤ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΑ ΠΟΣΟΣΤΑ
1. Αγόρασα ένα ζευγάρι παπούτσια με έκπτωση 25% και πλήρωσα 50 ευρώ . Ποια
ήταν η αρχική τιμή;
ΛΥΣΗ:
_____
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:_______________________________________________________________________
2. Ένα σχολείο έχει 160 μαθητές. Κάθε μέρα απουσιάζει το 5%. Πόσα
παιδιά απουσιάζουν κάθε μέρα ;
ΛΥΣΗ:
_____
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:_______________________________________________________________________
3. Η μητέρα της Νάντιας αγόρασε στις εκπτώσεις 6,8 μ. ύφασμα που πουλιόταν 15 €
το μέτρο. Της έκαναν όμως έκπτωση και πλήρωσε τελικά 66,30 €. Πόσο % έκπτωση
της έκαναν;
ΛΥΣΗ:
_____
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:_______________________________________________________________________
Τιτομιχελάκης Ιωάννης
4. Ο Κώστας αγόρασε από ένα κατάστημα αθλητικών ειδών μια μπάλα ποδοσφαίρου με
έκπτωση 22% και πλήρωσε τελικά 39€. Ποια ήταν η αξία της μπάλας πριν την
έκπτωση;
ΛΥΣΗ:
_____
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:__________________________________________________________________
5. Το σχολικό έτος 2003-2004 από τα 5.280 δημοτικά σχολεία της χώρας το 80% είχε
ηλεκτρονικό υπολογιστή. Πόσα σχολεία είχαν υπολογιστή;
ΛΥΣΗ:
_____
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:__________________________________________________________________
6. Ο μισθός ενός υπαλλήλου μειώθηκε κατά 35%. Πόσος είναι τώρα ο μισθός του αν πριν τη μείωση
ήταν 1.350 €;
ΛΥΣΗ:
_____
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:__________________________________________________________________
7. Η Νίκη ψώνισε την περίοδο των εκπτώσεων διάφορα είδη ρουχισμού. Βρες το ποσοστό της
έκπτωσης που της έγινε για το καθένα.
Είδος Αρχική Τιμή Τιμή Αγοράς Ποσοστό
έκπτωσης
_____
Φόρεμα 50 € 28 €
6
Παπούτσια 60 € 15 €
Παντελόνι 25 € 17 €
8. Συμπληρώστε τον πίνακα.
Ποσοστό Δεκαδικός αριθμός Κλασματικός αριθμός
30% 0,30
5% _____
0,67
9. Συμπληρώστε τα κενά:
- 50% του 12 είναι …… - το ……% του 10 είναι το 5

- 25% του 20 είναι …… - το ……% του 15 είναι το 3
- 10% του 80 είναι …… - το ……% του 20 είναι το 2 _____
6
10. Γράψε τους δεκαδικούς σε ποσοστά:
0,50 = ….% 0,1 = …… 1,20 = 120%
0,6 = …… 0,05 = …… 0,008 = ……

_____
0,95 = …… 0,88 = …… 1,50 = ……
10
0,45 =…….. 0,156 = ……. 0,010 = ……
Μαθηματικά Στ΄ Δημοτικού ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
ΤΕΣΤ
& ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΑ
με απαντήσεις
Θεματική Ενότητα 3
Λόγοι - Αναλογίες
Μαθηματικά Στ΄ Δημοτικού – Τεστ & Διαγωνίσματα 112
Θεματική Ενότητα 3: Λόγοι - Αναλογίες
ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ 21
ΘΕΜΑ 1
Σε μια μάντρα αυτοκινήτων υπάρχουν 8 κόκκινα , 10 άσπρα και 12

μαύρα αυτοκίνητα. Να βρεις το λόγο των :
α) κόκκινων αυτοκινήτων προς το συνολικό αριθμό αυτοκινήτων.
β) άσπρων αυτοκινήτων προς το συνολικό αριθμό αυτοκινήτων.
γ)μαύρων αυτοκινήτων προς το συνολικό αριθμό αυτοκινήτων.
(Μονάδες 2,5)
ΘΕΜΑ 2
Σε ένα τμήμα της Γ΄ Γυμνασίου υπάρχουν 30 μαθητές από τους οποί-

ους οι 14 είναι αγόρια και οι υπόλοιποι κορίτσια. Να βρεθεί :
α) ο λόγος των αγοριών προς τα κορίτσια
β) ο λόγος των κοριτσιών προς τα αγόρια
γ) ο λόγος των αγοριών προς το σύνολο των μαθητών
δ) ο λόγος των κοριτσιών προς το σύνολο των μαθητών
Έκδοση taexeiola Μαρία Παππά

ΘΕΜΑ 3
Το μήκος της πλευράς ενός τετραγώνου είναι 12 εκ. α) Να βρεθεί ο λό-

γος της πλευράς του προς την περίμετρό του.
β) Να βρεθεί ο λόγος της πλευράς του προς το εμβαδόν του.
ΘΕΜΑ 4
Δύο φίλοι ο Πέτρος και ο Σάκης έχουν αυτοκίνητα και προσπαθούν να

καταλάβουν πιο είναι πιο οικονομικό. Το αυτοκίνητο του Πέτρου δια-
νύει 450 χμ. με 30 λίτρα βενζίνης ενώ το αυτοκίνητο του Σάκη διανύει
360 χμ. με 40 λίτρα βενζίνης. Μπορείς να τους βοηθήσεις;

ΛΥΣΕΙΣ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ 21
ΘΕΜΑ 1
Συνολικός αριθμός αυτοκινήτων : 8 + 10 + 12 = 18 + 12 = 30 .
κόκκινα αυτοκίνητα 8
α) =
συνολικός αριθμός αυτοκινήτων 30
άσπρα αυτοκίνητα 10
β) =
μαύρα αυτοκίνητα 12
γ) =
ΘΕΜΑ 2
Κορίτσια = Σύνολο μαθητών – αγόρια = 30 – 14 = 16.

αριθμό αγοριών 14
α) =
αριθμό κοριτσιών 16
αριθμό κοριτσιών 16
β) =
αριθμός αγοριών 14
αριθμός αγοριών 14
γ) =
συνολικός αριθμός μαθητών 30
αριθμός κοριτσιών 16
δ) =
συνολικός αριθμός μαθητών 30

ΘΕΜΑ 3
α) Περίμετρος τετραγώνου = 12 + 12 + 12 + 12 = 48 εκ.
πλευρά 12
=
περίμετρος τετραγώνου 48
β) Εμβαδόν τετραγώνου = 12 x 12 = 144 τ.εκ.
πλευρά 12
=
εμβαδόν 144
ΘΕΜΑ 4
ποσότητα βενζίνης 30 30 : 30 1
αυτοκίνητο Πέτρου : = = =
αριθμός χιλιομέτρων 450 450 : 30 15
ποσότητα βενζίνης 40 40 : 40 1
αυτοκίνητο Σάκη : = = =
αριθμός χιλιομέτρων 360 360 : 40 9
Δηλαδή, το αυτοκίνητο του Πέτρου με 1 λίτρο διανύει 15 χιλιόμετρα,

ενώ το αυτοκίνητο του Σάκη διανύει 9 χιλιόμετρα. Άρα, το αυτοκίνη-
το του Πέτρου είναι πιο οικονομικό.

ΘΕΜΑ 1
α) Εξετάστε ποια από τα παρακάτω κλάσματα είναι ίσα. Γράψτε το

σύμβολο της ισότητας όπου υπάρχει αναλογία. (Μονάδες 1,5)
1 3 4 5
i) , ii) ,
2 6 3 7
5 15
β) Πώς από τον λόγο μπορώ να σχηματίσω το λόγο ;
12 36
(Μονάδες 1)
ΘΕΜΑ 2
Να συμπληρώσετε τα κενά ώστε να σχηματιστούν αναλογίες.
2 8 12 6 7 ... 8 16
α) = β) = γ) = δ) =
4 ... 14 ... 12 24 ... 24
ΘΕΜΑ 3

Ο λόγος του αριθμού των αγοριών προς τον αριθμό των κοριτσιών σε
μια τάξη της Ε Δημοτικού είναι 4 προς 5. Αν τα κορίτσια είναι 15 πόσα
είναι τα αγόρια;
ΘΕΜΑ 4
Η Μαρία αγόρασε μια ανθοδέσμη από ροζ και λευκά γαρύφαλλα. Ο

1
λόγος των ροζ προς τα λευκά γαρύφαλλα είναι . Αν τα ροζ γαρύ-
5
φαλλα είναι 10, πόσα είναι τα λευκά ;

ΘΕΜΑ 1
α)
1 3
i) 1 x 6 = 6 και 2 x3 = 6 άρα, = .
2 6
ii) 4 x 7 = 28 και 3 x 5 = 15 ≠ 28 οπότε δεν είναι ίσα.
β)
5 5× 3 15
= =
12 12 × 3 36
ΘΕΜΑ 2
2 8 12 6 7 ω 8 16
= = = =
4 x 12 y 12 24 κ 24
2×x = 4×8 12 × y = 6 ×12 12 × ω = 7 × 24 16 ×κ = 8 × 24
2 × x = 32 12 × y = 72 12 × ω = 168 16 ×κ = 192
x = 32 : 2 y = 72 : 12 ω = 168 : 12 κ = 192 : 16
x = 16 y=6 ω = 14 κ = 12

ΘΕΜΑ 3
αγόρια 4
=
κορίτσια 5
x 4
=
15 5
5× x = 4 ×15
5× x = 60
x = 60 : 5
x = 12 αγόρια
ΘΕΜΑ 4
ροζ 1
=
λευκα 5
10 1
=
x 5
x ×1 = 10 × 5
x = 50 τα λευκά γαρύφαλλα

ΘΕΜΑ 1
Με τα σταυρωτά γινόμενα να βρείτε ποια από τα παρακάτω ζεύγη λό-

γων σχηματίζουν αναλογία και να σημειώσεις το σύμβολο της ισότητας
(=).
5 25 3 4 2 8
α. , β. , γ. ,
2 10 8 3 15 60
(Μονάδες 2)
ΘΕΜΑ 2
α. Να σημειώσεις τον όρο που λείπει:

3 15 6 15
i. = ii. =
6 25
β. Να βρεις τον x στις αναλογίες.

14 5 8 x
i. = ii. =
x 15 10 400

ΘΕΜΑ 3
Η μαμά του Χρήστου αγόρασε ένα χαλί για το δωμάτιο του. Ο λόγος
του μήκους προς το πλάτος του είναι 5 προς 3. Αν το μήκος του χαλιού
είναι 3,5 μέτρα πόσο είναι το πλάτος του;
ΘΕΜΑ 4
Ο χάρτης της Ελλάδας έχει σχεδιαστεί με κλίμακα 1 προς 3.000.000.

Στον χάρτη η απόσταση Πάτρας – Πύργου είναι 3,5 cm. Πόση είναι η
πραγματική απόσταση ;

ΘΕΜΑ 1
α. 5×10 = 50
5 25
2 ×25 = 50 άρα =
2 10
β. 3× 3 = 9
4 × 8 = 32 , 9  32 άρα δεν σχηματίζουν αναλογία
γ. 2 × 60 = 120
2 8
8 ×15 = 120 άρα =
15 60
ΘΕΜΑ 2
Α.
3 15 6 15
i. = ii. =
6 x y 25
3  x = 6  15 15 x y = 6 × 25
3  x = 90 15y = 150
x = 90 : 3 y = 150 : 15
x = 30 y = 10
Β.

14 5 8 x
i. = ii. =
x 15 10 400
5x = 14 ×15 10x = 8 × 400
5x = 230 10x = 3200
x = 230 : 5 x = 3200 ÷ 10
x = 46 x = 320
ΘΕΜΑ 3
μήκος 5
=
πλάτος 3
3,5 5
=
x 3
5  x = 3,5× 3
5  x = 10,5
x = 10,5 : 5
x = 2,1 μέτρα
ΘΕΜΑ 4
1 3,5
=
3.000.000 x
1× x = 3.000.00 × 3,5
x = 10.500.000εκ.
x = 10.500.000 : 100
x = 105.000μέτρα
x = 105.000 : 1.000
x = 105 χμ.

ΘΕΜΑ 1
Α. Ποιες από τις παρακάτω λέξεις φανερώνουν ποσά; Κυκλώστε τις

σωστές απαντήσεις.
i. Ύψος
ii. Ταχύτητα
iii. Χαρά
iv. Πόνος
v. Περίμετρος
vi. Χρόνος
vii. φόβος
Β. Να χαρακτηρίσεις ως σωστό (Σ) ή λάθος (Λ) τις προτάσεις:
α) Το βάρος ενός ανθρώπου μεταβάλλεται
β) Η ένταση ενός ήχου είναι σταθερό.
γ)Το άθροισμα των γωνιών ενός τριγώνου είναι σταθερό

ΘΕΜΑ 2
Να γράψεις 4 προτάσεις με σταθερά και 4 προτάσεις με μεταβλητά

ποσά.
ΘΕΜΑ 3
Σε μια συνταγή διαβάζουμε τα εξής:
«Ανακατεύουμε 400 γραμ. αλεύρι, 300 γραμ. γάλα, 4 αυγά και 3 κου-
ταλιές βούτυρο. Το ψήνουμε για 2ώρες στους 180ο C.
ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
Να συμπληρώσεις τον προηγούμενο πίνακα με τα ποσά και τις αντί-

στοιχες τιμές που υπάρχουν στη συνταγή.

ΘΕΜΑ 1
Α. Σωστές απαντήσεις:
i. Ύψος
ii. Ταχύτητα
iii. Περίμετρος
iv. Χρόνος
Β. (α) Σ (μπορεί κάποιος να παχύνει ή να λεπτύνει).
(β) Λ (μπορεί να δυναμώσει ή να ελαττωθεί)
(γ) Σ (είναι ίσο με 180ο )
ΘΕΜΑ 2
Σταθερά
α) Το καθαρό νερό βράζει στους 100 βαθμούς Κελσίου.
β) Το άθροισμα των γωνιών ενός τριγώνου είναι 180ο .
γ) Η Γη περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό της σε 24 ώρες.
δ) Το ύψος του βουνού Όλυμπος είναι 2.918 m .

Μεταβλητά
α) Τα εισιτήρια για το θέατρο αυξήθηκαν και πάλι.
β) Ευτυχώς, σήμερα η τιμή της βενζίνης είναι χαμηλότερη από χτες.
γ) Ουφ, πάλι πάχυνα 1 κιλό. Τί θα γίνει με αυτό το βάρος μου ;
δ) Ο γιος μου ψήλωσε πολύ από το καλοκαίρι. Έχει πάρει 5 πόντους.
(Φυσικά, αυτές είναι ενδεικτικές απαντήσεις. Ο καθένας σας μπο-

ρεί να έχει γράψει τις δικές του προτάσεις).
ΘΕΜΑ 3
ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
Αλεύρι 400 γραμ.
Γάλα 300 γραμ.
Αυγά 4
Βούτυρο 3 κουταλιές
Χρόνος 2 ώρες
Θερμοκρασία 180 βαθμούς

ΘΕΜΑ 1
Αναγνώρισε αν τα παρακάτω ποσά είναι ανάλογα :
α) ο χρόνος εργασίας ενός εργάτη και η αμοιβή του.
β) ο χρόνος εργασίας ενός εργάτη και ο χρόνος που θα τελειώσει την

εργασία του.
γ) Η ταχύτητα ενός αυτοκινήτου και ο χρόνος κίνησής του.
δ) Η ποσότητα των μήλων (κιλά) και η αξία τους.
ε) Τα έσοδα ενός μαγαζιού και τα έξοδά του.
ΘΕΜΑ 2
Να εξετάσεις αν τα παρακάτω ποσά είναι ανάλογα :
α)
x 1 2 3 4 5
ψ 5 10 15 20 25

β)
Α 1 2 3 4 6 12
Β 12 6 4 3 2 1
ΘΕΜΑ 3
Ένα μολύβι κοστίζει 2 €.
α) Να συμπληρώσεις τον παρακάτω πίνακα αναλόγων ποσών :
Ποσά Τιμές
Αριθμός μολυ-
1 2 3 4 5
βιών
Αξία (€) 2
β) Ο Χρηστάκης θέλει να αγοράσει 5 μολύβια. Πόσα χρήματα χρειά-
ζεται ;
γ) Ο Γιωργάκης έχει 20 €. Πόσα μολύβια μπορεί να αγοράσει;
δ) Να βάλεις τα παραπάνω στοιχεία σε μια γραφική παράσταση.

ΘΕΜΑ4
Να χαρακτηρίσεις με σωστό (Σ) ή λάθος (Λ) τις προτάσεις :
α) Δύο ανάλογα ποσά έχουν γινόμενο σταθερό.
β) Στα ανάλογα ποσά όταν τριπλασιάζεται η τιμή του ενός ποσού,

τριπλασιάζεται και η τιμή του άλλου.
γ) Σε ένα λόγο αν τετραπλασιαστεί η τιμή του αριθμητή και η τιμή του

παρονομαστή , προκύπτει κλάσμα 4πλάσιο του αρχικού.

ΘΕΜΑ 1
α) Σ, αν δουλέψει 2πλάσιες ώρες θα διπλασιαστεί και η αμοιβή του.

β) Λ, γιατί αν δουλέψει περισσότερες ώρες, θα τελειώσει πιο γρήγο-
ρα την εργασία του.
γ) Λ, γιατί όσο πιο γρήγορα τρέχει το αυτοκίνητο τόσο πιο λίγο χρό-
νο θα κάνει για να φτάσει στον προορισμό του.
δ) Σ, π.χ. αν το 1 κιλό μήλα κοστίζει 1,5 € τα 2 κιλά κοστίζουν 3 €
κ.ο.κ.
ε) Λ, γιατί μπορεί τα έσοδα ενός μαγαζιού να είναι σταθερά και να
αυξάνονται τα έξοδα ή το ανάποδο.
ΘΕΜΑ 2
α) Είναι ανάλογα γιατί σχηματίζουν ίσους λόγους :

5 10 15 20 25
= = = = =5
1 2 3 4 5
β) Δεν είναι ανάλογα γιατί δεν σχηματίζουν ίσους λόγους :

12 6
= 12 ενώ = 3  12
1 2

ΘΕΜΑ 3
2
α) Είναι : = 2 , οπότε όλοι οι αριθμοί της πάνω γραμμής θα πολλα-
1
πλασιαστούν με το 2.
Ποσά Τιμές
Αριθμός μολυ-
1 2 3 4 5
βιών
Αξία (€) 2 4 6 8 10
β) Βλέπουμε από τον πίνακα ότι τα 5 μολύβια κοστίζουν 10 €.
γ) 20 : 2 = 10 . Άρα, θα αγοράσει 10 μολύβια.
δ) Παρακάτω δίνεται η γραφική παράσταση :

ΘΕΜΑ 4
α) Λ, γιατί έχουν σταθερό πηλίκο.
β) Σ, προκύπτει από τον ορισμό των αναλόγων ποσών.
γ) Λ, γιατί αν τετραπλασιαστούν και οι 2 όροι του λόγου, προκύπτει

λόγος ίσος με τον αρχικό.

ΘΕΜΑ 1
Τα 4 κιλά σταφύλια κοστίζουν 36 €. Πόσα χρήματα πρέπει να δώσουμε

για να αγοράσουμε 6 κιλά σταφύλια;
ΘΕΜΑ 2
Από 40 κιλά τεύτλα παράγονται 8 κιλά ζάχαρη.
α) Πόση ζάχαρη θα παραχθεί από 6 τόνους τεύτλα;
β) Πόσα τεύτλα χρειάζονται για να παραχθεί 4 τόνους ζάχαρη;
ΘΕΜΑ 3
Η γιαγιά του Χρήστου έχει 20 κότες οι οποίες καταναλώνουν 6 κιλά κα-

λαμπόκι την ημέρα. Αν η γιαγιά αγοράσει 25 κότες ακόμα πόσο καλα-
μπόκι θα καταναλώνουν όλες οι κότες μέσα στη βδομάδα;

ΘΕΜΑ4
Ένας αγρότης έχει στην αποθήκη του 30 σακιά λίπασμα που το καθένα
ζυγίζει 50 κιλά. Πόσο στοιχίζουν όλα αν τα 10 κιλά λίπασμα στοιχίζουν
12 €;

ΘΕΜΑ 1
Α΄ τρόπος (με αναλογία)
Τα κιλά σταφύλια – χρήματα είναι ποσά ανάλογα.
Κιλά σταφύλια 4 6
Αξία 36 x
4 6
=
36 x
4x = 6  36
4x = 216
x = 216 : 4
x = 54 €
Β΄ τρόπος (με αναγωγή στη μονάδα)
Τα 4 κιλά κοστίζουν 36 €.
Το 1 κιλό κοστίζει 36 : 4 = 9 €.
Τα 6 κιλά κοστίζουν 9 x 6 = 54 €.
ΘΕΜΑ 2
α), β) κιλά τεύτλα – κιλά ζάχαρη είναι ποσά ανάλογα.

6 τόνοι = 6.000 κιλά
4 τόνοι = 4.000 κιλά
Κιλά τεύτλα 40 6.000 y

Κιλά ζάχαρη 8 x 4.000
40 6.000 40 y
= =
8 x 8 4.000
40x = 6.000 × 8 8y = 40 × 4.000
40x = 48.000 8y = 160.000
x = 48.000 : 40 y = 160.000 : 8
x = 1.200 κιλά ζάχαρη y = 20.000 κιλά = 20 τόνοι
ΘΕΜΑ 3
20 + 25 = 45 κότες
Κότες 20 45
Κιλά καλαμπόκι 6 x

20 45
=
6 x
20  x = 6  45
20  x = 270
x = 270 : 20
x = 13,5 κιλά καλαμπόκι
1 βδομάδα = 7 μέρες
1 ημέρα καταναλώνουν 13,5 κιλά
7 ημέρες θα καταναλώσουν 13,5 x 7 = 94,5 κιλά.
ΘΕΜΑ 4
30 x 50 = 1.500 κιλά
Κιλά λίπασμα 10 1.500

Αξία 12 x
10 1.500
=
12 x
10  x = 12 1.500
10  x = 18.000
x = 18.000 : 10
x = 1.800 €

ΘΕΜΑ 1
Να ελέγξεις αν τα παρακάτω ποσά είναι αντιστρόφως ανάλογα.
α. Ο αριθμός των εργατών ενός συνεργείου και οι ημέρες βαψίματος.
β. Ο αριθμός των κιλών και η αξία τους.
γ. Ο αριθμός υπαλλήλων – ο χρόνος εξυπηρέτησης.
δ. Ταχύτητα αυτοκινήτου – χρόνος διαδρομής
(Μονάδες 3)
ΘΕΜΑ 2
Να ελέγξεις αν τα παρακάτω ποσά είναι αντιστρόφως ανάλογα.
α)
x 1 2 3 4
y 40 80 120 160

β)
Α 1 2 3 4 6 12
Β 12 6 4 3 2 1
ΘΕΜΑ 3
Για να μαζέψουν τις ελιές 3 εργάτες χρειάζονται 16 ημέρες
α) Είναι τα ποσά «αριθμός εργατών» και «αριθμός ημερών» ποσά α-

ντιστρόφως ανάλογα;
β) Σε πόσες ημέρες θα τελείωνε την ίδια δουλειά συνεργείο με 4,6,8,12

που εργάζονται με τον ίδιο ρυθμό και να συμπληρώσεις τον πίνακα:
ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
Αριθμός εργατών 3 4 6 8 12
Ημέρες εργασίας 16

ΘΕΜΑ 1
α) Είναι, αφού όσο περισσότεροι εργάτες τόσο πιο γρήγορα τελειώ-

νει το έργο.
β) δεν είναι, αφού αν το 1 κιλό κοστίζει 2 € , τα 2 κιλά κοστίζουν 4

κ.ο.κ.
γ) Δεν είναι σίγουρα, αφού περισσότεροι υπάλληλοι δε σημαίνει και

λιγότερος χρόνος απλώς σίγουρα θα είναι καλύτερη η εξυπηρέτη-
ση.
δ) Ναι είναι, αφού όσο πιο μεγάλη ταχύτητα τόσο πιο μικρός ο χρό-
νος .
ΘΕΜΑ 2
Για να είναι αντιστρόφως ανάλογα, πρέπει το γινόμενο των ποσών

να είναι σταθερό.
α) 1 x 40 = 40 ≠ 2 x 80 = 160 άρα, δεν είναι αντιστρόφως ανάλογα.

Δε χρειάζεται να ελέγξουμε όλα τα γινόμενα. Αφού βρήκαμε 2

ζεύγη με διαφορετικά γινόμενα καταλαβαίνουμε ότι δεν είναι.
β)
1 x 12 = 12
2 x 6 = 12
3 x 4 = 12
4 x 3 = 12
6 x 2 = 12
12 x 1 = 12
Τα γινόμενα είναι ίσα, επομένως είναι αντιστρόφως ανάλογα.
ΘΕΜΑ 3
α) Ναι, είναι αντιστρόφως ανάλογα, αφού περισσότεροι εργάτες,

λιγότερος χρόνος για να τελειώσει το έργο.
β)

ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
Αριθμός εργατών 3 4 6 8 12
Ημέρες εργασίας 16 12 8 6 4
Αφού είναι αντιστρόφως ανάλογα, τα γινόμενα πρέπει να είναι στα-

θερά. Είναι : 3 x 16 = 48.
Οπότε, 48 : 4 = 12, 48 : 6 = 8, 48 : 8 = 6, 48 : 12 = 4.

ΘΕΜΑ 1
Για να ξεφορτώσουν ένα φορτηγό 3 εργάτες χρειάζονται 4 ημέρες. Σε

πόσες ημέρες θα ξεφορτώσουν το ίδιο φορτηγό 4 εργάτες;
ΘΕΜΑ 2
Αν καταναλώσουμε 4 κουταλιές καφέ την ημέρα, το κουτί καφέ φτάνει

για 12 ημέρες. Για πόσες ημέρες θα μας φτάσει το κουτί αν καταναλώ-
σουμε 2 κουταλιές;
ΘΕΜΑ 3
Ένα συνεργείο ανέλαβε να τελειώσει ένα έργο σε 80 ημέρες και γι΄

αυτό απασχολεί 12 εργάτες. Αν προσλάβει 18 εργάτες ακόμη, σε πόσες
ημέρες θα τελειώσει το έργο;

ΘΕΜΑ 4
Σε ένα πλοίο βρίσκονται 180 άτομα και έχουν τρόφιμα για 14 ημέρες.
Αν ανέβουν ακόμα 20 άτομα στο επόμενο λιμάνι για πόσο καιρό θα
φτάσουν τα τρόφιμα;

ΘΕΜΑ 1
ΠΟΣΑ TIMEΣ
Αριθμός εργατών 3 4
Ημέρες εργασίας 4 x
Αριθμός εργατών – ημέρες εργασίας : ποσά αντιστρόφως ανάλογα.
Άρα :
Αριθμός εργατών x ημέρες εργασίας = σταθερός.
Επομένως :
34 =4 x
4  x = 12
x = 12 : 4
x = 3 ημέρες

ΘΕΜΑ 2
ΠΟΣΑ TIMEΣ
Αριθμός κουταλιών 4 2
Αριθμός ημερών 12 x
Αριθμός κουταλιών καφέ – Αριθμός ημερών : ποσά αντιστρόφως α-

νάλογα.
Άρα :
Αριθμός κουταλιών x Αριθμός ημερών = σταθερός.
Επομένως :
4  12 = 2  x
2  x = 48
x = 48 : 2
x = 24 ημέρες

ΘΕΜΑ 3
ΠΟΣΑ TIMEΣ
Αριθμός ημερών 80 X
12 + 18 = 30 εργάτες συνολικά
Αριθμός εργατών – Αριθμός ημερών : ποσά αντιστρόφως ανάλογα.
Άρα :
Αριθμός εργατών x Αριθμός ημερών = σταθερός.
Επομένως :
12  80 = 30  x
960 = 30  x
x = 960 : 30
x = 32 ημέρες

ΘΕΜΑ 4
ΠΟΣΑ TIMEΣ
Αριθμός ημερών 80 X
12 + 18 = 30 εργάτες συνολικά
Αριθμός εργατών – Αριθμός ημερών : ποσά αντιστρόφως ανάλογα.
Άρα :
Αριθμός εργατών x Αριθμός ημερών = σταθερός.
Επομένως :
12  80 = 30  x
960 = 30  x
x = 960 : 30
x = 32 ημέρες

ΘΕΜΑ 1
Οι 3 καραμέλες κοστίζουν 4 € . Πόσο κοστίζουν οι 9 καραμέλες; Να λυ-

θεί με τη μέθοδο των τριών. (Μονάδες 2,5)
ΘΕΜΑ 2
Τα 40 κιλά ελιές δίνουν 20 κιλά λάδι. Τα 1.000 κιλά ελιές πόσο λάδι δί-
νουν ; Να λυθεί με τη μέθοδο των τριών. (Μονάδες 2,5)
ΘΕΜΑ 3
Ένα συνεργείο βαψίματος εργάζεται 8 ημέρες από 8 ώρες την ημέρα

και θα πάρει 1.800 €. Πόσα € θα πάρει το ίδιο συνεργείο αν εργαστεί 4
ημέρες από 9 ώρες την ημέρα ; (Μονάδες 2,5)
ΘΕΜΑ 4
Ένα μαγαζί με ηλεκτρικά είδη πούλησε 4 κουζίνες και εισέπραξε

1.000€. α) Πόσα ευρώ θα εισπράξει αν πουλήσει 6 κουζίνες ;
β) Πόσες κουζίνες πρέπει να πουλήσει για να εισπράξει 2.500 € ;

ΘΕΜΑ 1
Οι 3 καραμέλες κοστίζουν 4 €
Οι 9 καραμέλες κοστίζουν x €.
Αν διπλασιαστούν οι καραμέλες θα διπλασιαστεί και η αξία τους, αν

τριπλασιαστούν θα τριπλασιαστεί και η αξία τους κ.λ.π. Άρα, τα ποσά
είναι ανάλογα.
Επομένως :
9 36
x = 4 × = = 12 €
3 3
Επομένως, οι 9 καραμέλες κοστίζουν 12 €.
ΘΕΜΑ 2
Τα 40 κιλά ελιές δίνουν 20 κιλά λάδι.
Τα 1.000 κιλά ελιές δίνουν x κιλά λάδι.

Αν διπλασιαστούν τα κιλά ελιές θα διπλασιαστεί και η απόδοσή τους,

αν τριπλασιαστούν θα τριπλασιαστεί και η απόδοσή τους κ.λ.π. Άρα, τα
ποσά είναι ανάλογα.
Επομένως :
1.000 20.000
x = 20 × = = 500 κιλά λάδι
40 40
Άρα, τα 1.000 κιλά ελιές δίνουν 500 κιλά λάδι.
ΘΕΜΑ 3
8 x 8 = 64 ώρες εργασίας.
4 x 9 = 36 ώρες εργασίας.
Για 64 ώρες εργασίας θα πάρει 1.800 €.
Για 36 ώρες θα πάρει x €.
Οι ώρες εργασίας και η αμοιβή είναι ποσά ανάλογα.
Άρα,
36 64.800
x = 1.800 x = = 1.012,5 €
64 64

Άρα, θα πάρει 1.012,5 €.
ΘΕΜΑ 4
Αριθμός κουζινών – αξία : ποσά ανάλογα
α)
Οι 4 κουζίνες κοστίζουν 1.000 €.
Οι 6 κουζίνες κοστίζουν x €.
6 6.000
x = 1.000 × = = 1.500 € .
4 4
β)
Οι 4 κουζίνες κοστίζουν 1.000 €.
Οι x κουζίνες κοστίζουν 2.500 €.
2.500 10.000
x = 4× = = 10 κουζίνες .
1.000 1.000

ΘΕΜΑ 1
Μια δεξαμενή γεμίζει από μία βρύση σε 15 ημἐρες αν λειτουργεί 6 ώ-

ρες την ημέρα . Σε πόσες ημέρες θα γεμίσει η ίδια δεξαμενή αν η βρύ-
ση λειτουργεί κάθε μέρα 10 ώρες ; (Μονάδες 2,5)
ΘΕΜΑ 2
Ο Κώστας υπολόγισε ότι αν καταναλώνουμε 3 κουταλιές την ημέρα

καφέ, το κουτί καφέ θα φτάσει για 10 μέρες. Αν το μειώσουμε σε 2
κουταλιές την ημέρα για πόσες ημέρες θα φτάσει το κουτί ;
ΘΕΜΑ 3
Ένα αυτοκίνητο χρειάστηκε 4 ώρες για να πάει από την πόλη Α στην
πόλη Β με 100 χιλιόμετρα την ώρα. Στην επιστροφή, από την πόλη Β
στην πόλη Α, κινήθηκε με 80 χιλιόμετρα την ώρα. Πόσες ώρες χρειά-
στηκε για να επιστρέψει στην πόλη Α ; (Μονάδες 2,5)

ΘΕΜΑ 4
Σε ένα εργοστάσιο με 60 εργάτες μία παραγγελία θα τελειώσει σε 30

μέρες . Πόσοι εργάτες πρέπει να προσληφθούν ακόμη για να τελειώσει
η ίδια παραγγελία σε 20 ημέρες ;

ΘΕΜΑ 1
Ημέρες που γεμίζει η δεξαμενή – ώρες λειτουργίας βρύσης : ποσά α-

ντιστρόφως ανάλογα.
Η βρύση γεμίζει σε 15 ημέρες αν λειτουργεί 6 ώρες την ημέρα.
Η βρύση γεμίζει σε x ημέρες αν λειτουργεί 10 ώρες την ημέρα.
6 90
x = 15× = = 9 ημέρες
10 10
ΘΕΜΑ 2
Κουταλιές την ημέρα καφέ – μέρες : ποσά αντιστρόφως ανάλογα.
Αν καταναλώνουμε 3 κουταλιές την ημέρα το κουτί φτάνει 10 μέρες.
Αν καταναλώνουμε 2 κουταλιές την ημέρα το κουτί φτάνει x μέρες.
3 30
x = 10 × = = 15 ημέρες
2 2
ΘΕΜΑ 3
Ταχύτητα – χρόνος : ποσά αντιστρόφως ανάλογα

Με 100 χιλιόμετρα την ώρα κάνει 4 ώρες για να πάει από την Α στη Β.
Με 80 χιλιόμετρα την ώρα κάνει x ώρες για να πάει από την Α στη Β.
100 400
x = 4× = = 5 ώρες
80 80
ΘΕΜΑ 4
Εργάτες – ημέρες : ποσά αντιστρόφως ανάλογα
Οι 60 εργάτες τελειώνουν την παραγγελία σε 30 μέρες.
Οι x εργάτες τελειώνουν την παραγγελία σε 20 ημέρες.

30 1.800
x = 60 × = = 90 εργάτες
20 20
Άρα, πρέπει να προσληφθούν ακόμα 30 εργάτες.

ΘΕΜΑ 1
Ο μισθός της Μαρίας είναι 900 €. Από τα χρήματα αυτά τα 450 € πη-
γαίνουν για ενοίκιο. Τι ποσοστό (%) επί τοις εκατό δίνει η Μαρία για
ενοίκιο ;
(Μονάδες 3)
ΘΕΜΑ 2
Τρεις φίλοι ήθελαν να δουν ποιος είναι πιο εύστοχος στις βολές στο
μπάσκετ.
Ο 1ος πέτυχε 11 στις 22 βολές.
Ποιο είχε το μεγαλύτερο ποσοστό επιτυχίας ;

ΘΕΜΑ 3
Εξήγησε τι σημαίνει καθεμία από τις εκφράσεις :
α) Το 40 % των μαθητών ενός σχολείου μαθαίνει αγγλικά.
β) Ο Χρήστος ξόδεψε το 50 % των χρημάτων του για παιχνίδια.
γ) Η Ελίνα επειδή ήταν καλά διαβασμένη και απάντησε το 100 % των

ερωτήσεων του τεστ.

ΘΕΜΑ 1
ενοίκιο 450 450 : 450 1 1 x 50 50

= = = = =  50%
μισθό 900 900 : 450 2 2 x 50 100
Β΄ τρόπος
450 50
= 450 : 900 = 0,5 = = 50 %
900 100
ΘΕΜΑ 2
11 11 : 11 1 50
1ος : = = = 1 : 2 = 0,5 = = 50 %
22 22 : 11 2 100
9 25
2ος : = 9 : 36 = 0,25 = = 25 %
36 100
15 25
3ος : = 15 : 60 = 0,25 = = 25 %
60 100
Βλέπουμε ότι ο 1ος έχει μεγαλύτερο ποσοστό επιτυχίας.

ΘΕΜΑ 3
α) Αν τα παιδιά του σχολείου ήταν 100, τα 40 από αυτά μα-

θαίνουν Αγγλικά.
β) Αν ο Χρήστος είχε 100 €, ξόδεψε τα 50 από αυτά για παι-

χνίδια.
γ) Σημαίνει ότι απάντησε σωστά σε όλες τις ερωτήσεις του τεστ.

ΘΕΜΑ 1
Να συμπληρωθεί ο παρακάτω πίνακας κάνοντας τις κατάλληλες μετα-

τροπές.
Κλάσμα Κλάσμα με Δεκαδικός αριθ- Ποσοστό

παρονομαστή μός (%)
το 100
3
5
25
100
0,7
80 %
ΘΕΜΑ 2
Το σχολείο του Χρήστου έχει 500 μαθητές. Από αυτούς το 10 % παρα-

κολουθεί μαθήματα καράτε. Πόσοι είναι αυτοί οι μαθητές ;

ΘΕΜΑ 3
Ο Χρήστος αποφάσισε να αγοράσει μια τηλεόραση αξίας 850 €. Θα

δώσει το 30 % προκαταβολή και τα υπόλοιπα σε δόσεις. Πόσα € είναι η
προκαταβολή ;
ΘΕΜΑ 4
Σε 100 γραμμάρια γιαούρτι περιέχονται :
 Ενέργεια = 61 θερμίδες
 Υδατάνθρακες 4,7 γρ.
 Λίπος 3,3 γρ.
 Πρωτεΐνες 3,5 γρ.
 Βιταμίνη Α 27μ.γρ.
 Ριβοφλαβίνη (βιταμίνη Β2) 0,14μ.γρ.
 Ασβέστιο 121 μ.γρ.
α) Ποιο είναι το ποσοστό κάθε συστατικού ;
β) Πόση ποσότητα από το κάθε συστατικό περιέχονται σε 200 γραμμά-

ρια γιαουρτιού ;

ΘΕΜΑ 1
Κλάσμα Κλάσμα με Δεκαδικός αριθ- Ποσοστό

παρονομαστή μός (%)
το 100
3 60 0,60 60%
5 100
1 25 0,25 25%
4 100
7 70 0,7 70
10 100
4 80 0,8 80 %
5 100
ΘΕΜΑ 2
Α΄ τρόπος (Αναγωγή στη μονάδα)
100
το είναι 500 μαθητές
100
1
το είναι 500 : 100 = 5 μαθητές
100
10
το είναι 5 x 10 = 50 μαθητές
100

Β΄ τρόπος (με απλή μέθοδο των τριών)
Στους 100 μαθητές οι 10 παρακολουθούν μαθήματα καράτε.
Στους 500 μαθητές οι x παρακολουθούν μαθήματα καράτε.
500 5.000
x = 10 × = = 50 μαθητές
100 100
ΘΕΜΑ 3
Αν η τηλεόραση αξίζει 100 €, τα 30 € είναι προκαταβολή.
Αν η τηλεόραση αξίζει 850 €, τα x € είναι προκαταβολή.
850 25.500
x = 30 × = = 255 €
100 100
ΘΕΜΑ 4
α)
 Ενέργεια = 61 θερμίδες  61%

 Υδατάνθρακες 4,7 γρ.  4,7 %
 Λίπος 3,3 γρ.  3,3 %

 Πρωτεΐνες 3,5 γρ.  3,5 %

 Βιταμίνη Α 27μ.γρ.  0,027 %
 Ριβοφλαβίνη (βιταμίνη Β2) 0,14μ.γρ.  0,00014 %
 Ασβέστιο 121 μ.γρ.  0,121 %
Ποσότητα Εν. Υδ. Λίπος Πρωτεΐ- Βιτ.Α Β2 Ασβ.

γιαουρτιού νες
(γραμμάρια)
100 61 4,7 3,3 3,5 0,027 0,00014 0,121
200 Α Β Γ Δ Ε Ζ Η
200 12.200
Α = 61× = = 122 γρ.
100 100
200 940
Β = 4,7 × = = 9,4 γρ.
100 100
200 660
Γ = 3,3 × = = 6,6 γρ.
100 100
200 700
Δ = 3,5 × = = 7 γρ.
100 100

200 5,4
Ε = 0,027 × = = 0,054 γρ.
100 100
200 0,028
Ζ = 0,00014 × = = 0,00028 γρ.
100 100
200 24,2
Η = 0,121× = = 0,242 γρ.
100 100

ΘΕΜΑ 1
Πέρυσι το ενοίκιο στο σπίτι που μένει η Ελένη ήταν 500. Δυστυχώς ε-
φέτος αυξήθηκε κατά 20 % . Πόσο είναι τώρα το ενοίκιο που πληρώνει
η Ελένη ;
ΘΕΜΑ 2
Είδα χτες ένα καταπληκτικό φόρεμα αξίας 60 € στο οποίο γράφει ότι
γίνεται έκπτωση 20 %. Πόσο θα πληρώσω για να το αγοράσω ;
ΘΕΜΑ 3
Η Μυρτώ αγόρασε για το γιο της ένα μπουφάν αξίας 50 €, ένα παντε-
λόνι 40 € και μια μπλούζα 30 €. Η έκπτωση είναι 30 %. Πόσο θα πλη-
ρώσει στο ταμείο ;
ΘΕΜΑ 4

Ένα tablet κοστίζει 650 €. Τώρα στις εκπτώσεις πωλείται με έκπτωση

25 %. Πόσο θα μας κοστίζει αν πληρώσουμε επιπλέον Φ.Π.Α. 23 % ;

ΘΕΜΑ 1
Α΄ τρόπος (Με αναγωγή στη μονάδα)
100 + 20 = 120 €  τελικό ποσό
Τα 100 € ενοίκιο γίνονται τώρα 120 €.
Το 1 € ενοίκιο γίνεται τώρα 1,2 €.
Τα 500 € ενοίκιο γίνονται τώρα 1,2 x 500 = 600 €.
Β΄ τρόπος (Με αναλογία)
ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
ΑΡΧΙΚΟ ΕΝΟΙΚΙΟ 100 500
ΤΕΛΙΚΟ ΕΝΟΙΚΙΟ 120 x
100 500
=
120 x
100  x = 500 ×120
60.000
x= = 600 €
100

Γ΄ τρόπος (Με απλή μέθοδο των τριών)
Τα 100 € γίνονται 120 € με την αύξηση.
Τα 500 € γίνονται x € με την αύξηση.
500 60.000
x = 120 × = = 600 €
100 100
Δ΄ τρόπος (με πολλαπλασιασμό)
20 10.000
Αύξηση : x 500 = = 100 €
100 100
Τελικό ενοίκιο : 500 + 100 = 600 €.
ΘΕΜΑ 2
100 - 20 = 80 €  τελικό ποσό
Τα 100 € γίνονται τώρα 80 €.
Το 1 € γίνεται τώρα 0,8 €.
Τα 60 € γίνονται τώρα 0,8 x 60 = 48 €.

ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
ΑΡΧΙΚΗ ΑΞΙΑ 100 60
ΤΕΛΙΚΗ ΑΞΙΑ 80 x
100 60
=
80 x
100  x = 60 × 80
4800
x= = 48 €
100
Τα 100 € γίνονται 80 € με τη μείωση.
Τα 60 € γίνονται x € με την μείωση.
60 4.800
x = 80 × = = 48 €
100 100

20 1.200
Μείωση : x 60 = = 12 €
100 100
Τελική τιμή: 60 - 12 = 48 €.
ΘΕΜΑ 3
Α ΄ τρόπος (Με αναγωγή στη μονάδα)
50 + 40 + 30 = 90 + 30 = 120 €
100 - 30 = 70 €  τελικό ποσό
Τα 120 € γίνονται τώρα 0,7 x 120 = 84 €.
ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ

100 120
=
70 x
100  x = 120 × 70
8.400
x= = 84 €
100
120 8.400
x = 70 × = = 48 €
100 100
30 3.600
Μείωση : x 120 = = 36 €
100 100
Τελική τιμή: 120 - 36 = 84 €.
ΘΕΜΑ 4
Α΄ Τρόπος (Με αναγωγή στη μονάδα)
100 - 25 = 75 €  τελικό ποσό

Τα 650 € γίνονται τώρα 0,75 x 650 = 487,5 €.
100 + 23 = 123 €  τελικό ποσό
Τα 487,5 € γίνονται τώρα 487,5 x 1,23 = 599,625 €.
ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
100 650
=
75 x
100  x = 650 × 75
48.750
x= = 487,5 €
100
ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
ΑΡΧΙΚΗ ΑΞΙΑ 100 487,5

100 487,5
=
123 x
100  x = 487,5×123
59962,5
x= = 599,625 €
100
650 48.750
x = 75× = = 487,5 €
100 100
Τα 100 € γίνονται 123 € με το Φ.Π.Α.
Τα 487,5 € γίνονται x € με Το Φ.Π.Α.
487,5 59.962,5
x = 123× = = 599,625 €
100 100

25 16.250
Μείωση : x 650 = = 162,50 €
100 100
Τελική τιμή: 650 – 162,50 = 487,5 €.
23 11.212,5
Φ.Π.Α. = x 487,5 = = 112,125 €
100 100
Τελική τιμή: 487,5 + 112,125 = 599,625 €.

ΘΕΜΑ 1
Ο Κώστας αγόρασε στις εκπτώσεις ένα μπουφάν και πλήρωσε 80 €. Αν

η έκπτωση που του έγινε ήταν 45 %, ποια ήταν η αρχική τιμή του ;
ΘΕΜΑ 2
Σε ένα σχολείο υπάρχουν 200 μαθήτριες οι οποίες αποτελούν το 40 %

των μαθητών. Πόσοι είναι όλοι οι μαθητές του σχολείου.
ΘΕΜΑ 3
Η Χριστίνα αγόρασε από ένα κατάστημα με ηλεκτρικά είδη ένα κλιμα-

τιστικό προς 280 €. Αν το ποσοστό κέρδους του ιδιοκτήτη ήταν 50 %,
πόσο πρέπει να το προμηθευτεί ;
ΘΕΜΑ 4

Κατέθεσα στην τράπεζα ένα χρηματικό ποσό με επιτόκιο 5 % και μου

είπαν ότι στο τέλος του χρόνου θα κερδίσω 2.500 €. Πόσο χρήματα κα-
τέθεσα ;

ΘΕΜΑ 1
100 - 45 = 55 €  τελικό ποσό
Όταν η τελική τιμή ήταν 55 € η αρχική τιμή ήταν 100 €.
100 20
Όταν η τελική τιμή ήταν 1 € η αρχική τιμή ήταν = €.
55 11
Όταν η τελική τιμή ήταν 80 € η αρχική τιμή ήταν :
20 1.600
80 × = = 145,45 € .
11 11
ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
ΑΡΧΙΚH ΤΙΜΗ 100 x
ΤΕΛΙΚΗ ΤΙΜΗ 55 80

100 x
=
55 80
55× x = 100 × 80
8.000
x= = 145,45 €
55
Τα 100 € γίνονται 55 € με την έκπτωση.
Τα x € γίνονται 80 € με την έκπτωση.
80 8.000
x = 100 × = = 145,45 €
55 55
ΘΕΜΑ 2
Όταν τα κορίτσια ήταν 40, όλοι οι μαθητές ήταν 100.
100 10
Όταν τα κορίτσια ήταν 1, όλοι οι μαθητές ήταν = .
40 4
Όταν τα κορίτσια ήταν 200, όλοι οι μαθητές ήταν
10 2.000
200 × = = 500 .
4 4

ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
ΣΥΝΟΛΟ ΜΑΘΗΤΩΝ 100 x
ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΟΡΙΤΣΙΩΝ 40 200
100 x
=
40 200
40 × x = 100 × 200
2.000
x= = 500
40
Στους 100 μαθητές οι 40 είναι κορίτσια.
Στους x μαθητές οι 200 είναι κορίτσια.
200 2.000
x = 100 × = = 500
40 40

ΘΕΜΑ 3
100 + 50 = 150  τελικό ποσό
Όταν τελικό ποσό ήταν 150 € η αρχική τιμή ήταν 100 €.
100 10
Όταν τελικό ποσό ήταν 1 € η αρχική τιμή ήταν = €.
150 15
Όταν τελικό ποσό ήταν 280 € η αρχική τιμή ήταν :
10 2.800
280 × = = 187 € περίπου .
15 15
ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
ΤΕΛΙΚΗ ΤΙΜΗ 150 280

100 x
=
150 280
150 × x = 100 × 280
28.000
x= = 187 € περίπου
150
Τα 100 € γίνονται 150 € με το κέρδος.
Τα x € γίνονται 280 € με το κέρδος.
280 28.000
x = 100 × = = 187 € περίπου
150 150
ΘΕΜΑ 4
Όταν το κέρδος ήταν 5 € η αρχική τιμή ήταν 100 €.
100
Όταν το κέρδος ήταν 1 € η αρχική τιμή ήταν = 20 €.
5
Όταν το κέρδος ήταν 2.500 € η αρχική τιμή ήταν :
2.500× 20 = 50.000 € .

ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
ΚΕΡΔΟΣ 5 2.500
100 x
=
5 2.500
5× x = 100 × 2.500
250.000
x= = 50.000 €
5
Στα 100 € το κέρδος ήταν 5 €.
Τα x € το κέρδος ήταν 2.500 €.
2.500 25.000
x = 100 × = = 50.000 €
5 5

ΘΕΜΑ 1
Στο 1ο Λύκειο της γειτονιάς μου πέρυσι οι μαθητές της Α Λυκείου ήταν
300 και φέτος 360. Ποιο είναι το ποσοστό της αύξησης ;
ΘΕΜΑ 2
Η Εμμανουέλλα ζύγιζε 75 κιλά αλλά έκανε δίαιτα και έχασε 15 κιλά.

Ποιο ήταν το ποσοστό της μείωσης του βάρους της ;
ΘΕΜΑ 3
Ένα ψυγείο κόστιζε 950 €. Την περίοδο των εκπτώσεων πουλήθηκε 800
€. Ποιο ήταν το ποσοστό της έκπτωσης ;
ΘΕΜΑ 4
Μια βιοτεχνία αγόρασε ένα παλτό 380 € και το πούλησε 480 €. Ποιο
ήταν το ποσοστό του κέρδους του ; (Μονάδες 2,5)

ΘΕΜΑ 1
Αύξηση : 360 – 300 = 60 μαθητές.
Όταν οι περσινοί μαθητές ήταν 300 , αυξήθηκαν κατά 60.
60 6
Όταν οι περσινοί μαθητές ήταν 1 , αυξήθηκε κατά = .
300 30
Όταν οι περσινοί μαθητές ήταν 100 , αυξήθηκαν κατά

6 600
100    20 .
30 30
Το ποσοστό αύξησης ήταν : 20 %.
ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
ΠΕΡΣΙΝΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ 300 100
ΑΥΞΗΣΗ 60 x

300 100
=
60 x
300 × x = 100 × 60
6.000
x= = 20 μαθητές
300
Στους 300 μαθητές η αύξηση ήταν 60 μαθητές.
Στους 100 μαθητές η αύξηση ήταν x μαθητές.
100 6.000
x = 60 × = = 20 μαθητές
300 300
ΘΕΜΑ 2

Όταν η Εμμανουέλλα ζύγιζε 75 κιλά , έχασε 15 κιλά.
15
Όταν η Εμμανουέλλα ζύγιζε1 κιλό , έχασε κιλά.
75
Όταν η Εμμανουέλλα ζύγιζε 100 κιλά , έχασε
15 1.500
100 × = = 20 κιλά .
75 75
Το ποσοστό μείωσης βάρους ήταν : 20 %.
ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
ΑΡΧΙΚΑ ΚΙΛΑ 75 100
ΜΕΙΩΣΗ 15 x
75 100
=
15 x
75× x = 100 ×15
1.500
x= = 20 κιλά
75
Το ποσοστό μείωσης βάρους ήταν : 20 %.

Στους 75 κιλά η μείωση ήταν 15 κιλά.
Στους 100 κιλά η μείωση ήταν x κιλά.
100 1.500
x = 15× = = 20 κιλά
75 75
Το ποσοστό μείωσης βάρους ήταν : 20 %
ΘΕΜΑ 3
950 – 800 = 150 €
Όταν το ψυγείο κόστιζε 950 € , η έκπτωση ήταν 150 €.
150 15
Όταν το ψυγείο κόστιζε 1 € , η έκπτωση ήταν = €.
950 95
Όταν το ψυγείο κόστιζε 100 € , η έκπτωση ήταν
15 1.500
100 × = = 15,8 € περίπου .
95 95
Το ποσοστό έκπτωσης ήταν : 15,8 % περίπου.

ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
ΑΡΧΙΚΗ ΤΙΜΗ 950 100
ΕΚΠΤΩΣΗ 150 x
950 100
=
150 x
950 × x = 100 ×150
15.000
x= = 15,8 € περίπου
950
Όταν η αρχική τιμή ήταν 950 €, η έκπτωση ήταν 150 €.
Όταν η αρχική τιμή ήταν 100 €, η έκπτωση ήταν x €.
100 15.000
x = 150 × = = 15,8 € περίπου
950 950

ΘΕΜΑ 4
480 – 380 = 100 € κέρδος.
Όταν το παλτό κόστιζε 480 € , το κέρδος ήταν 100 €.
100 10
Όταν το παλτό κόστιζε 1 € , το κέρδος ήταν = €.
480 48
Όταν το παλτό κόστιζε 1 € , το κέρδος ήταν :
10 1.000
100 × = = 20,8 € περίπου .
48 48
Το ποσοστό κέρδους ήταν : 20,8 % περίπου.
ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
ΑΡΧΙΚΗ ΤΙΜΗ 380 100
ΚΕΡΔΟΣ 100 x

380 100
=
100 x
380 × x = 100 ×100
10.000
380
Το ποσοστό κέρδους ήταν : 20,8 % περίπου.
Όταν η αρχική τιμή ήταν 380 €, το κέρδος ήταν 100 €.
Όταν η αρχική τιμή ήταν 100 €, το κέρδος ήταν x €.
100 10.000
x = 100 × = = 20,8 € περίπου
380 380

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ 1
ΘΕΜΑ 1
Να υπολογίσεις :
α) Το 80 % του 200.
β) το 35 % του 1.500.
γ) το 8 % του 850.
δ) το 12 % του 1.000.
ΘΕΜΑ 2
Το πρωί η θερμοκρασία έφτασε τους 25 βαθμούς ενώ το βράδυ έπεσε

στους 12 βαθμούς Κελσίου. Πόσο ήταν το ποσοστό μεταβολής της
θερμοκρασίας στη διάρκεια της ημέρας ;

ΘΕΜΑ 3
Ο μαγαζάτορας μου εκμυστηρεύτηκε ότι το μπουφάν που αγόρασα 40

€ το πούλησε με κέρδος 30 %. Πόσα ευρώ είχε δώσει για να το αγορά-
σει ;
ΘΕΜΑ 4
Έγινε μια έρευνα και ρωτήθηκαν 50 παιδιά ως προς το μεταφορικό μέ-

σο με το οποίο πηγαίνουν το πρωί στο σχολείο. Προέκυψε ο παρακάτω
πίνακας :
Μεταφορικό μέσο Ποσοστό μαθητών

Λεωφορείο 30 %
Με τα πόδια 40%
Αυτοκίνητο 20%
Ποδήλατο 10%
Πόσοι μαθητές πηγαίνουν στο σχολείο :
α) με το λεωφορείο

β) με τα πόδια
γ) με αυτοκίνητο
δ) με ποδήλατο ;

ΛΥΣΕΙΣ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΠΑΝ.ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ 1
ΘΕΜΑ 1
α)
Στα 100 είναι 80.
Στο 1 είναι 80 : 100 = 0,8
Στα 200 είναι 0,8 x 200 = 160
Β΄ τρόπος (με πολλαπλασιασμό)
80 16.000
𝑥200 = = 𝟏𝟔𝟎
100 100
β)
Στο 1 είναι 35 : 100 = 0,35
Στα 1.500 είναι 0,35 x 1.500 = 525

35 52.500
𝑥1.500 = = 𝟓𝟐𝟓
100 100
γ)
Στο 1 είναι 8 : 100 = 0,08
Στα 850 είναι 0,08 x 850 = 68
8 6800
𝑥850 = = 𝟔𝟖
100 100
δ)
Στο 1 είναι 12 : 100 = 0,12
Στα 1.000 είναι 0,12 x 1.000 = 120

12 12.000
𝑥1.000 = = 𝟏𝟐𝟎
100 100
ΘΕΜΑ 2
Θα το λύσουμε με αναγωγή στη μονάδα. Μπορείτε να λύσετε με

όποιο τρόπο θέλετε.
25 – 12 = 13 βαθμούς μείωση.
Στους 25 βαθμούς η μείωση είναι 13 βαθμοί.
Στον 1 βαθμό η μείωση είναι 13 : 25 = 0,52
Στους 100 βαθμούς η μείωση είναι 0,52 x 100 = 53.
Επομένως, το ποσοστό μεταβολής της θερμοκρασίας είναι 52 %
ΘΕΜΑ 3
100 + 30 = 130  τελικό ποσό

Όταν τελικό ποσό ήταν 130 € η αρχική τιμή ήταν 100 €.
100
Όταν τελικό ποσό ήταν 1 € η αρχική τιμή ήταν €.
130
Όταν τελικό ποσό ήταν 40 € η αρχική τιμή ήταν :
100 4.000
40 𝑥 = = 𝟑𝟎, 𝟖 € περίπου.
130 130
Β΄ τρόπος (Με απλή μέθοδο των τριών)
Τα 100 € γίνονται 130 € με το κέρδος.
Τα x € γίνονται 40 € με το κέρδος.
40
x = 100 𝑥 = 30,8 € περίπου
130
ΘΕΜΑ 4
30
Λεωφορείο : 100 𝑥 50 =15 μαθητές
40
Με τα πόδια : 100 𝑥 50 =20 μαθητές
20
Αυτοκίνητο : 100 𝑥 50 = 𝟏𝟎 μαθητές

10
Ποδήλατο : 100 𝑥 50 =5 μαθητές

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ 2
ΘΕΜΑ 1
Ο λογαριασμός μας σε ένα ρεστοράν ήταν 90 €. Επειδή ο μαγαζάτορας

ήταν φίλος μας, μας έκανε έκπτωση 15 %. Πόσο θα πληρώσουμε τελι-
κά ; (Μονάδες 2,5)
ΘΕΜΑ 2
Ένας εκτυπωτής τυπώνει 10 σελίδες σε 2 λεπτά. Πόσες σελίδες θα τυ-

πώσει σε 10 λεπτά ; (Μονάδες 2,5)
ΘΕΜΑ 3
Την περίοδο των εκπτώσεων ένα παντελόνι αξίας 120 €, πωλείται 70 €.

Πόσο ήταν το ποσοστό της έκπτωσης ;
ΘΕΜΑ 4
Ένα DVD πωλείται 350 €. Όμως, θα επιβαρυνθεί και με Φ.Π.Α. 23 % .

Πόσο θα πληρώσουμε τελικά στο ταμείο ;

ΛΥΣΕΙΣ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΠΑΝ.ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ 2
ΘΕΜΑ 1
100 - 15 = 85 €  τελικό ποσό
Στα 100 € λογαριασμό ο τελικός είναι 85 €.
85
Στα 1 € λογαριασμό ο τελικός είναι €.
100
85 7.650
Στα 90 € λογαριασμό ο τελικός είναι 90 × = = 76,5 €
100 100
ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
ΑΡΧΙΚΟ ΠΟΣΟ 100 90
ΤΕΛΙΚΟ ΠΟΣΟ 85 x

100 90
=
85 x
100  x = 90 × 85
7.650
x= = 76,5 €
100
Τα 100 € γίνονται 85 € με την έκπτωση.
Τα 90 € γίνονται x € με την έκπτωση.
90 7.650
x = 85× = = 76,5 €
100 100
15 1.350
Έκπτωση : x 90 = = 13,5 €
100 100
Τελικό ποσό : 90 – 13,5 = 76,5 €.
ΘΕΜΑ 2
Ένας εκτυπωτής τυπώνει 10 σελίδες σε 2 λεπτά. Πόσες σελίδες θα τυ-

πώσει σε 10 λεπτά ; (Μονάδες 5)

Σε 2 λεπτά τυπώνει 10 σελίδες.
Σε 1 λεπτό τυπώνει 10 : 2 = 5 σελίδες.
Σε 10 λεπτά τυπώνει 5 x 10 = 50 σελίδες.
ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
ΧΡΟΝΟΣ ΣΕ ΛΕΠΤΑ 2 10
ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΕΛΙΔΩΝ 10 X
2 10
=
10 𝑥
2∙x =10∙10
2∙x = 100
x = 100 : 2
x = 50 σελίδες

Σε 2 λεπτά ο εκτυπωτής τυπώνει 10 σελίδες.
Σε 10 λεπτά ο εκτυπωτής τυπώνει x σελίδες.
10
x = 10 ∙ = 𝟓𝟎 σελίδες.
2
ΘΕΜΑ 3
120 - 70 = 50 €  τελικό ποσό
Στα 120 € η έκπτωση είναι 50 €.
50
Στα 1 € η έκπτωση είναι €.
120
50 5.000
Στα 100 € η έκπτωση είναι 100 × = = 41,5 € περίπου
120 120
Το ποσοστό της έκπτωσης είναι 41,5 %.

ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
ΕΚΠΤΩΣΗ 50 x
120 100
=
50 x
120  x = 100 × 50
5.000
120
Το ποσοστό της έκπτωσης είναι 41,5 %.
Στα 120 € γίνονται η έκπτωση είναι 50 €.
Τα 100 € γίνονται η έκπτωση είναι x €.
100 5.000
x = 50 × = = 41,7 € περίπου
120 120
ΘΕΜΑ 4

100+23 = 123 €  τελικό ποσό
Όταν η αρχική τιμή είναι 100 € η τελική τιμή είναι 123 €.
123
Όταν η αρχική τιμή είναι 1 € η τελική τιμή είναι €.
100
Όταν η αρχική τιμή είναι 350 € η τελική τιμή είναι :
123 43.050
350 × = = 430,5 € .
100 100
ΠΟΣΑ ΤΙΜΕΣ
ΤΕΛΙΚΟ ΠΟΣΟ 123 X
100 350
=
123 x
100  x = 123× 350
43.050
x= = 430,5 €
100
Στα 100 € αρχική τιμή, η τελική τιμή είναι 123 €.

Στα 350 € αρχική τιμή, η τελική τιμή είναι x €.
350 43.050
x = 123× = = 430,5 €
100 100

Θεματική Ενότητα 4
Συλλογή και επεξεργασία
δεδομένων
Έντεκα μηνών
[Τοποθετήστε φωτογραφίες εδώ]
Γ΄τάξη: http://gtaksh.blogspot.gr/
Δ΄τάξη: http://xristx.blogspot.gr/
Ε΄τάξη: http://e-taksh.blogspot.gr/
Ημερομηνία:
ΣΤ΄τάξη: http://st-taksh.blogspot.gr/
Βάρος: [Βάρος[ Ύψος: [Ύψος]
Κριτήρια: http://kritiria.blogspot.gr/
Σημειώσεις:
Άρθρα: http://xristosxarmpis.blogspot.gr/

Μαθηματικά ΣΤ΄. Επανάληψη 3ης ενότητας ΄΄Λόγοι - Αναλογίες΄΄, κεφ. 30 - 44

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Μαθηματικά ΣΤ΄. Επανάληψη 3ης ενότητας ΄΄Λόγοι - Αναλογίες΄΄, κεφ. 30 - 44

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής

Επανάληψη 3ης Ενότητας

ΤΙΤΛΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ ΤΙΤΛΟΣ ΣΕΛΙΔΑ

Όταν μιλάμε συμβολικά Ανακεφαλαίωση για τη θεματική

10_0169_MATHIMATIKA_ST_DHM.indb 73 1/20/14 4:22 PM

● η σχέση που ● φαίνεται συμβολικά στο σχήμα:

Βρίσκουμε την τελική τιμή

αρχική τιμή (ακόμα κι αν είναι η τιμή πώλησης ενός προϊόντος).

10_0169_MATHIMATIKA_ST_DHM.indb 105 1/20/14 4:22 PM

Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

Ένας έμπορος κερασιών θέλει να αντιστοίχισει τα

Από τι εξαρτάται η αξία των κερασιών;

Πώς προκύπτει η αξία σε κάθε ποσότητα;

ΝΑΙ. 2/4= 0,5 4/8= 0,5 12/24= 0,5 48/96= 0,5

λύπη χρόνος όγκος μήκος

φόβος δόξα επιφάνεια ανδρεία

Να εξετάσεις αν στα παρακάτω ζεύγη τα ποσά είναι ανάλογα ή όχι.

βάρος εμπορεύματος – αξία.

μήκος υφάσματος – αξία.

ηλικία δέντρου – ύψος σε εκ.

Χρόνος σε Απόσταση σε Αριθμός Τιμή σε €

Φτιάχνω έναν πίνακα για να καταγράψουμε τα δεδομένα του

Συμπληρώνω τα ποσά και τις αντίστοιχες τιμές π.χ

Την άγνωστη τιμή μπορώ να την ονομάσω Χ, Ψ, Ζ,…

Σχηματίζω την αναλογία.

Σχηματίζω και λύνω την εξίσωση.

 Τα 6 βαρέλια περιέχουν 450 κιλά κρασί. Ο

 Ένας ελαιοπαραγωγός πήγε 750 κιλά ελιές στο

Τρία ίδια φορτηγά για να μεταφέρουν τα

Δυο κτηνοτρόφοι ένωσαν τα κοπάδια τους. Ο

Ένα αυτοκίνητο καταναλώνει 8 λίτρα βενζίνη για να διανύσει 100

Τα ποσά λίτρα βενζίνης – χιλιόμετρα, είναι ανάλογα γιατί με διπλάσια

Τρόπος 1ος: Με πινακάκι κι αναλογίες

Σχεδιάζω ένα πινακάκι δύο γραμμών και τριών στηλών.

Αφού τα ποσά είναι ανάλογα, σχηματίζουν και ίσους λόγους (αναλογίες)

Για 100 χιλιόμετρα χρειάζομαι 8 λίτρα βενζίνη

Τρόπος 3ος: Με την απλή μέθοδο των τριών

Για 100 χιλ. 8 λίτρα

Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

Τα αντίστοιχα γινόμενα είναι ίσα

Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

ΛΥΣΗ: Τα ποσά είναι αντιστρόφως ανάλογα. Το πρόβλημα

ΛΥΣΗ: Τα ποσά είναι αντιστρόφως ανάλογα. Το πρόβλημα

Οι 12 στρατιώτες μπορούν να περάσουν με τα τρόφιμα 36 ημέρες

Οι 18 στρατιώτες μπορούν να περάσουν (432 : 18) 24 ημέρες

Η ομάδα των στρατιωτών θα περάσει 24 ημέρες με τα υπάρχοντα τρόφιμα.

Οι 12 στρατιώτες μπορούν να περάσουν 36 ημέρες

Η ομάδα των στρατιωτών θα περάσει 24 ημέρες με τα υπάρχοντα τρόφιμα.