Terminali i parkiranje

Univerzalno parking mesto

troškovni model
 Da li na jednom parkiralištu treba zadržavati organizaciju parkinga sa
univerzalnim mestima ili treba usvojiti razne veličine parking mesta?

Autobaze i autostanice, osnovni udžbenik: Univerzalno parking mesto i

cela tačka 1.2.6.5 (do tačke 1.3)

Parkiranje po grupama. (kada se vozila podele na grupe i utvrdi raspodela datih grupa u zoni

Dobre posledice:
u odnosu na ukupan broj vozila na parkiralištu, dobija se manja ukupna površina za parkiranje.

Loše posledice:
• potreba da se vozila razvrstavaju, po veličini, na grupe,
• potreba za upošljavanjem većeg broja službenika koji bi vršili distribuciju unutar parkinga,
• u pojedinim intervalima u toku dana može se očekivati veći priliv vozila iz pojedinih grupa no što je
predvi|eno (iskorišćenje se smanjuje, i nastaju gubici u prihodu),
• postoji mogućnost mešanja vozila na parkingu, tj. mala vozila se parkiraju na mesta predvi|ena za velika ili
srednja, i obrnuto, pa dolazi do otkaza vozilima iz pojedinih grupa,
• ako postoji naplata, morala bi se voditi evidencija vozila po grupama (da ne bi došlo do toga da se mala
vozila parkiraju na mestima koja su predvi|ena za velika vozila),
• snimanjem je utvrđeno da svaka zona u gradu ima svoju raspodelu vozila po grupama. Zato bi ovaj način
organizovanja parkinga izazvao teškoće, jer se nameće potreba utvrđivanja granica zone važnosti dimenzija
jednog parking mesta,
• nepogodnost za primenu u zatvorenim parking garažama.

Parking mesta za javno parkiranje i dalje treba projektovati tako da budu univerzalna. Kod
specifičnih parking prostora, za posebne namene, može se odstupiti od ovog principa.
 Univerzalno parking mesto

Metoda određivanja optimalne površine za parkiranje

Optimizacija podrazumeva smanjenje dimenzija parking mesta u odnosu na one koje su

određene prema najvećem vozilu.

1. Troškovni model

2. Model zasnovan na nivou usluge koji se pruža korisnicima parking mesta

 Univerzalno parking mesto
Troškovni model
Smanjenje dimenzija za parkiranje pruža mogućnost
da se parkiralište posmatra na sledeći način:
Td+ Tg > min >>>> Smin

Ako se zadrži isti broj parking mesta,

smanjenjem dimenzija jednog parking mesta,
dobija se manja ukupna površina za parkiranje.
U tom slučaju: za isti broj vozila na parkingu,
smanjenjem površine za parkiranje jednog
vozila, smanjuje se ukupna površina za
parkiranje. Posledice :
• iskorišćenje mesta za parkiranje opada, jer se
određeni procenat vozila ne može parkirati, tj.
nastaju gubici prihoda (troškovi zbog gubitka
prihoda - Td);
• sa manjom ukupnom površinom za isti broj
vozila, manji su troškovi koji opterećuju
parkiralište (troškovi gradnje - Tg).

Razmatrajući navedene posledice, vidi se da

smanjenjem površine jednog parking mesta
troškovi zbog gubitka prihoda rastu usled nižeg
stepena iskorišćenja mesta, odnosno na drugoj
strani postoji opadanje troškova parkirališta
(troškovi gradnje).

Najmanji zbir jednih i drugih troškova daje

optimalno rešenje.
Troškovi nastali zbog gubitka prihoda
Troškovi objekta u toku dana
 Korelacije dužine i širine vozila
• U zoni za koju se vrši izračunavanje optimalnih površina za parkiranje postoji mnoštvo marki i tipova
vozila, koja se razlikuju po svojim dimenzijama. Procenti zastupljenosti malih, srednjih i velikih vozila
igraju značajnu ulogu.
• Istraživanjima je uočeno da postoji korelativna veza između dužine i širine vozila. Ako se u obzir
uzme i frekvencija (učestanost) pojavljivanja određene marke i tipa vozila u skupu, dobija se teorijska
dužina vozila, odnosno, takva veličina koja u sebi sadrži i uticaj zastupljenosti vozila određenih
dimenzija u skupu.
• Za izračunavanje optimalnih površina za parkiranje vozila (S), koristi se upravo ovako izračunata
teorijska vrednost dužine vozila.

Snimanjima je utvrđeno da između dužine (y) i širine (x) vozila postoje linearna kao i parabolična
korelativna veza.

a) Linearna regresija dužine i širine vozila.

y = a + bx ,

b) Parabolična regresija dužine i širine vozila

y = a + bx + cx2,

parametri a, b i c određuju se za svaki skup vozila potencijalnih korisnika parking mesta (za svaku zonu).
 Korelacije dužine i širine vozila
• U zoni za koju se vrši izračunavanje optimalnih površina za parkiranje postoji mnoštvo marki i tipova
vozila, koja se razlikuju po svojim dimenzijama. Procenti zastupljenosti malih, srednjih i velikih vozila
igraju značajnu ulogu.
• Istraživanjima je uočeno da postoji korelativna veza između dužine i širine vozila. Ako se u obzir
uzme i frekvencija (učestanost) pojavljivanja određene marke i tipa vozila u skupu, dobija se teorijska
dužina vozila, odnosno, takva veličina koja u sebi sadrži i uticaj zastupljenosti vozila određenih
dimenzija u skupu.
• Za izračunavanje optimalnih površina za parkiranje vozila (S), koristi se upravo ovako izračunata
teorijska vrednost dužine vozila.

Snimanjima je utvrđeno da između dužine (y) i širine (x) vozila postoje linearna kao i parabolična
korelativna veza.

a) Linearna regresija dužine i širine vozila.

y = a + bx ,

b) Parabolična regresija dužine i širine vozila

y = a + bx + cx2,

parametri a, b i c određuju se za svaki skup vozila potencijalnih korisnika parking mesta (za svaku zonu).
 Optimizacija površine jednog parking mesta

Obraditi primer dat u udžbeniku

Optimalna površina za parkiranje jednog putničkog automobila
- diskusija -
Razmatranje parametara prikazanih jednačina

Smanjenje prihoda može nastati u

sledećiim slučajevima:
•većom cenom jednog parkiranja,
•pojavom većeg broja izmena,
•jednog
većom verovatnoćom pojave makar
praznog mesta.
Povećanjem troškova zbog gubitka
prihoda dobijaju se veće dimenzije za
parkiranje.

Povećanje troškova objekta nastaje u

slučaju kada su:
•ve}e cene ko{tanja objekta,
•manji period amortizacije,
•manji broj platežnih dana,
•Promenom
veći ostali troškovi.
navedenih troškova
naviše dobijaju se manje dimenzije
za par-kiranje
 Razmatranje parametara prikazanih jednačina
Zaključak:

Dimenzije za parkiranje zavise od:

• cene jednog parkiranja,

• broja izmena,
• ponude i potražnje za parking mestima,
• cene koštanja objekta,
• perioda amortizacije,
broja dana i vremena u toku dana kada se vrši naplata
•
parkiranja,
• veličine troškova eksploatacije objekta.

Veće dimenzije za parkiranje se dobijaju kada se

poveća:
• cena jednog parkiranja,
• broj izmena,
• ponuda u odnosu na tra`nju parking mesta.

Manje dimenzije za parkiranje se dobijaju u

slučajevima:
• veće cene koštanja objekta,
• manjeg perioda amortizacije,
• manjeg broja platežnih dana,
• većih ostalih tro{kova.

Na kraju, može se izvesti opšti zaključak: povr{ina za parkiranje jednog putničkog automobila ne zavisi samo od
njegovih gabaritnih dimenzija, poluprečnika okretanja, ugla, načina, trajnosti i širine parking mesta, već i od mnogih
saobra}ajno-tehnoloških i ekonomskih parametara.