Page 1

1
ΣΥΝΔΕΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΡΑΦΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΝΟΗΜΑΤΙΚΩΝ
ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ
Α.
ΓΙΑ
ΤΟΝ
ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟ
-
ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ
ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ Κ.Ε.
1. ΟΡΙΣΜΟΣ
Ù Η διερεύνηση του φαινομένου (Κ.Ε.) προϋποθέτει την εννοιολογική
του προσέγγιση .Ù Σε μία προσπάθεια προσδιορισμού της έννοιας
του/της (Κ.Ε.) θα λέγαμε πως αποτελεί...
Ù Αν επιχειρήσουμε να δώσουμε έναν περιεκτικό ορισμό του/της ... που
να περιλαμβάνει τις διαφορετικές αποχρώσεις της έννοιας, θα λέγαμε
...
2. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ
Ù Με δεδομένη την ιστορική εμπειρία μπορεί να παρατηρήσει κανείς ότι
...
Ù Το/ Η / Ο ... (Κ.Ε.) δεν αποτελεί φαινόμενο/ προϊόν /δημιούργημα
αποκλειστικά της σύγχρονης εποχής. Η διαχρονική θεώρησή του
πιστοποιεί την ύπαρξή του σε κάθε φάση της ιστορικής εξέλιξης του
ανθρώπου.
3. ΜΟΡΦΕΣ - ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ
Ù Η έννοια δεν είναι απόλυτα ενιαία, αλλά εμφανίζει μια πληθώρα
μορφών, οι οποίες καλύπτουν ευρύτατο φάσμα.
Ù Η συνθετότητα του/της ... αποκαλύπτεται μέσα από το πλήθος των
μορφών με τις οποίες εκδηλώνεται στην καθημερινή ζωή.
4. ΕΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ
Ù Το φαινόμενο προσλαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις ( ή παίρνει τη
μορφή επιδημίας, κοινωνικής μάστιγας ) στην εποχή μας.
Ù Μεγάλη ανησυχία προκαλεί η ένταση/ η οξύτητα με την οποία
εμφανίζεται το φαινόμενο στη σύγχρονη εποχή.

Page 2
2
Β. ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡΑ ΤΑ ΑΙΤΙΑ - ΤΗΝ
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
4 Η διερεύνηση και προσέγγιση του/της ... παραπέμπει σ’ ένα σύνθετο
πλέγμα παραγόντων/συνθηκών που ευνούν την εκδήλωσή του στην
εποχή μας.
4 Η εμφάνιση του προβλήματος (Κ.Ε.) οφείλεται σε μία σειρά αιτίων/
παραγόντων που καλύπτουν ευρύ φάσμα - οικονομικό, πολιτικό,
κοινωνικό, πολιτιστικό - της συλλογικής ζωής.
4 Η ύπαρξη/ εμφάνιση του προβλήματος (Κ.Ε) είναι αποτέλεσμα της
μεμονωμένης και παράλληλης δράσης πληθώρας παραγόντων.
ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΑ ΑΙΤΙΑ (μετά τη θεματική περίοδο):
4 Στα γενεσιουργά αίτια του/ της (Κ.Ε.) συγκαταλέγεται ...
4 Το δυσάρεστο φαινόμενο έχει την προέλευσή του...
4 Πρωταρχικός παράγοντας θεωρείται/ αποτελεί ...
4 Πρωταρχική ευθύνη φέρει ...
4 Ένας από τους βασικότερους παράγοντες εκδήλωσης του/ της ...
είναι ...
ΑΛΛΑ ΑΙΤΙΑ:
4 Στην εκδήλωση / ανάπτυξη / κλιμάκωση / όξυνση του/της (Κ.Ε)
σημαντικό ρόλο διαδραματίζει ...
4 Στην επέκταση του προβλήματος συμβάλλει επίσης ...
4 Εξίσου επιβαρυντικός παράγοντας για την όξυνση / εκδήλωση ...
4 Ευνοϊκό κλίμα για την εκδήλωση του/της διαμορφώνει και ...
4 Μερίδιο ευθύνης φέρει και ...
4 Το πρόβλημα επιδεινώνεται εξαιτίας ...
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡΑ ΤΙΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
4 Συστατικό στοιχείο του προβλήματος, εκτός από τα αίτια, είναι και οι
συνέπειές του, οι οποίες συνδέονται με αρκετές πτυχές της κοινωνικής
ζωής.
4 Η σοβαρότητα (για αρνητική έννοια)/ σημασία / αξία (για θετική
έννοια) του / της (Κ.Ε.) αξιολογείται/προσδιορίζεται από τις ποικίλες
επιδράσεις του στη ζωή του ανθρώπου.

Page 3
3
ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥΣ (ΕΙΤΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΚΑΘΕ
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟ)
4 Συνέπεια πρωταρχικής σημασίας αποτελεί ...
4 Πρωταρχικής σημασίας είναι οι επισημάνσεις που αφορούν τη
διαμόρφωση της προσωπικότητας και της συμπεριφοράς του ατόμου
(για ατομικές συνέπειες).
4 Από την άλλη βέβαια, οι προεκτάσεις του/της ... αφορούν τη
διάρθρωση της συλλογικής ζωής. Πιο συγκεκριμένα, στο πολιτικό /
οικονομικό / πολιτιστικό επίπεδο ...(για όλους τους υπόλοιπους τομείς)
4 Στις θετικές συνέπειες περιλαμβάνεται ...
4 Στις αρνητικές συνέπειες συγκαταλέγεται επίσης ...
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ - ΛΥΣΕΙΣ - ΜΕΤΡΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
(ΤΡΟΠΟΙ
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ)
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
4 Η ένταση και έκταση του προβλήματος επιβάλλει την άμεση και
αποτελεσματική αντιμετώπισή του, με τη λήψη μιας σειράς προληπτικών
και κατασταλτικών μέτρων.
4 Η οξύτητα με την οποία εκδηλώνεται το πρόβλημα καθιστά
απαραίτητη την κινητοποίηση των κοινωνικών και κρατικών φορέων
για την πρόληψη ή και την καταστολή του (ή για τον περιορισμό/ την
αποφυγή περαιτέρω εξάπλωσής του).
ΑΛΛΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
4
Η επίλυση/αποτελεσματική αντιμετώπιση του δεδομένου
προβλήματος είναι ανάγκη να αποτελέσει τόσο άμεση προτεραιότητα
του οργανωμένου κράτους όσο και αντικείμενο κοινωνικής - συλλογικής
μέριμνας.
4 Αφετηρία/βάση για τον περιορισμό των διαστάσεων του/της (Κ.Ε.)
θα πρέπει να αποτελέσει ...
4 Μέτρο πρωταρχικής σημασίας/σπουδαιότητας συνιστά ...
4 Η πρόληψη / η καταστολή του προβλήματος επιβάλλει ...
4 Αμεση ευθύνη για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του/της (Κ.Ε.)
αποτελεί ...
4 Σημαντικό ρόλο σ’ αυτήν την προσπάθεια μπορεί να διαδραματίσει και
...

Page 4
4
4 Οποιαδήποτε κρατική ή συλλογική παρέμβαση θα είναι
αναποτελεσματική και ατελέσφορη, εάν δε θεμελιωθεί στην ατομική
ευθύνη και πρωτοβουλία.
ΚΑΤΑΛΗΚΤΙΚΕΣ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ
(Συνήθως για την τελευταία πρόταση της παραγράφου ή για τον
επίλογο)
Ø Γίνεται λοιπόν φανερό ...
Ø Καταληκτικά ...
Ø Συμπερασματικά ...
Ø Γίνεται απόλυτα κατανοητό ...
Ø Καθίσταται σαφές ότι ...
Ø Προκύπτει με σαφήνεια ότι ...
Ø Προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι ...
Ø Κατ’ αυτόν τον τρόπο άμεσα και πειστικά αποδεικνύεται ότι ...
Ø Φυσική κατάληξη/ απόρροια της συλογιστικής που αναπτύχθηκε είναι
ότι ...
Αλλες εκράσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε στην
αρχή κάποιων παραγράφων είτε στη σύνδεση των προτάσεων
μέσα στην παράγραφο.
å Κεντρικό σημείο αναφοράς αποτελεί ...
å Θεμελικό ρόλο στο φαινόμενο διαδραματίζει ...
å Στην αφετηρία της ανάλυσης του φαινομένου τοποθετείται ...
å Επιβάλλεται επίσης να αναφερθεί ...
å Απαραίτητη κρίνεται η αναφορά του γεγονότος ...
å Ωφέλιμο είναι να επισημανθεί ότι ...
å Συμπληρωματικό στοιχείο της ανάλυσης αποτελεί ...
å Προέκταση του φαινομένου αποτελεί ...
å Η προσέγγιση/ ερμηνεία / αιτιολόγηση του φαινομένου θα ήταν
ελλιπής αν δεν υπογραμμιζόταν ...
å Προβάλλεται συχνά η θέση ότι ...
å Παράλληλα ..
å Επιπρόσθετα ...
å Επικουρικά …

Page 5
5
å Αντίστοιχα ...
å Ανάλογη σημασία έχει ...
å Παρόμοια λειτουργία επιτελεί ...
å Παρόμοιο ρόλο ...
 å Ταυτόσημο ρόλο ...
å Αντίθετα ...
å Από την άλλη πλευρά ...
å Στον αντίποδα βρίσκεται ...
å Σε σχέση συμπληρωματική βρίσκεται ...
å Σε στενή σχέση / συνάφεια βρίσκεται ...
å Στενά συνυφασμένο/ συνδεδεμένο είναι ...
Αυτή είναι η προσωρινά αποθηκευμένη σελίδα της Google για την ιστοσελίδα
http://sygxrono-karditsa.blogspot.com/2010/12/blog-post_6540.html. Πρόκειται για
ένα στιγμιότυπο της σελίδας όπως εμφανίστηκε στις 21 Ιαν. 2018 08:03:28 GMT.

Έκθεση - έκφραση: Η μεταβατική παράγραφος

η μεταβατικη παραγραφοσ στην εκθεση

► Γενικά:
Επειδή κατά τη μετάβαση από τη μια θεματική ενότητα στην άλλη συχνά υπάρχει ο
κίνδυνος της δημιουργίας νοηματικών χασμάτων και της αποσπασματικότητας του
κειμένου, καταφεύγουμε στη χρήση μεταβατικών παραγράφων οι οποίες μας βοηθούν
να μεταβούμε ομαλά στην επόμενη ενότητα.
► Ο ρόλος της
Η μεταβατική παράγραφος δεν έχει αναπτυξιακό χαρακτήρα αλλά αποκλειστικά
συνδετικό. Χρησιμοποιείται για τη σύνδεση θεματικών ενοτήτων (π.χ. αίτια –
αποτελέσματα) και όχι για την αλληλουχία των παραγράφων. Από άποψη
περιεχομένου συγκροτείται από δυο μέρη: το ανακεφαλαιωτικό και το
προεξαγγελτικό. Το πρώτο αναφέρεται στα προλεγόμενα και συνοψίζει
επιγραμματικά την προηγούμενη ενότητα και το δεύτερο προαναγγέλλει την επόμενη
θεματική ενότητα με συντομία και μας προετοιμάζει για αυτά που θα ακολουθήσουν.
► Η θέση της
Είναι φυσικό η συνδετική παράγραφος να τοποθετείται ανάμεσα στις θεματικές
ενότητες συντελώντας στη λογική και αβίαστη ροή των διανοημάτων μας και στη
συνοχή του κειμένου.
► Χρήσιμες επισημάνσεις
Η έκτασή της δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 5 – 6 σειρές (ή και λιγότερο)
Η χρήση της είναι προαιρετική
Δεν πρέπει να γίνεται κατάχρηση της μεταβατικής παραγράφου
Αν δεν χρησιμοποιήσουμε μεταβατική περίοδο, μπορούμε απλά να ενσωματώσουμε
το προεξαγγελτικό μέρος (το δεύτερο δηλαδή) στο τέλος της προηγούμενης ή της
επόμενης ενότητας

► Παραδείγματα
1ο παράδειγμα:
 Θεματική ενότητα Α Θεματική ενότητα Β
Επιπτώσεις πολέμου Ληπτέα μέτρα
Μεταβατική παράγραφος

Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι ολέθριες είναι οι

συνέπειες του πολέμου σε ατομικό και κοινωνικό
Ανακεφαλαιωτικό: επίπεδο και δυσοίωνες
οι προοπτικές για την εδραίωση της ειρήνης.
Ωστόσο, χρέος αμετάθετο έχουμε να αναλάβουμε
Προεξαγγελτικό: αποφασιστικές πρωτοβουλίες σε παγκόσμιο επίπεδο
για την επίτευξη του πανανθρώπινου γένους.
2ο παράδειγμα:

Θεματική ενότητα Α Θεματική ενότητα Β

Αίτια βίας Επιπτώσεις βίας
Μεταβατική
παράγραφος

Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι τα αίτια που υποκινούν τις

Ανακεφαλαιωτικό:
αντικοινωνικές εκδηλώσεις είναι πολλά και ποικίλα.
Πολλές όμως και σοβαρές είναι και οι επιπτώσεις της
κοινωνικής αυτής μάστιγας, οι οποίες ανάγονται σε
Προεξαγγελτικό:
πολλούς τομείς της ανθρώπινης ζωής και
δραστηριότητας.

* ΠΡΟΣΟΧΗ.

Πέρα όμως από τη χρήση των μεταβατικών παραγράφων, οι οποίες τοποθετούνται

ανάμεσα στις μεγάλες θεματικές ενότητες του κειμένου, καλό είναι να
χρησιμοποιούμε συνδετικές φράσεις ή λέξεις και όταν μεταβαίνουμε από παράγραφο
σε παράγραφο, ή από τον πρόλογο στο κυρίως μέρος, προκειμένου έτσι να πετύχουμε
μια ομαλή ροή στο λόγο και να ενισχύσουμε την άρτια συνοχή του κειμένου. (βλ.
συνδετικές φράσεις και εναρκτήριες).
► Εναρκτήριες φράσεις

1. Φράσεις έναρξης μιας θεματικής πρότασης:

· Λίγοι θα διαφωνούσαν με την άποψη· Κοινοτοπία τείνει να αποτελέσει η
ότι … … άποψη / παραδοχή ότι … …
· Είναι κοινός τόπος … … · Είναι ευρύτατα εδραιωμένη η άποψη
……
· Είναι κοινά παραδεκτό ότι … … · Δύσκολο, αν όχι αδύνατο, θα ήταν να
 αντισταθεί κανείς στην άποψη ότι … …
· Κατά κοινή ομολογία … … · Είναι πασιφανές ότι … …
· Θα ήταν πλάνη αν υποστήριζε κανείς
· Αποτελεί πραγματικότητα το γεγονός
ότι … … ότι … …
· Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι … … · Υποστηρίζεται / λέγεται συχνά από
πολλούς ότι … …
· Είναι γεγονός ότι … … · Οι ειδικοί ισχυρίζονται ότι … …
· Είναι σαφές ότι … … · Είναι γνωστό σε όλους ότι … …
· Αποτελεί κοινή παραδοχή ότι … … · Δεν πρέπει εξάλλου να μας διαφεύγει
το γεγονός ότι … …
· Ωστόσο, είναι άξιο απορίας … … · Εντούτοις υπάρχουν πολλοί που
υποστηρίζουν ότι … …
· Δυστυχώς είναι συχνότατο ·το Αν ωστόσο ερευνήσουμε σε βάθος …
φαινόμενο … … … θα ανακαλύψουμε / θα αποδειχτεί
περίτρανα ότι … …
· Είναι έξω από κάθε αντίρρηση ότι ·… Δεν πρέπει λοιπόν να φανεί καθόλου
… παράδοξο … …
· Θα μπορούσε κανείς να αντιτάξει· / Θα ήταν ομολογουμένως δύσκολο, αν
προβάλει το επιχείρημα ότι … … όχι ακατόρθωτο να … …
(αναζητήσουμε)
· Είναι όμως απαραίτητο να δούμε ·με Είναι απαραίτητο όμως να τονιστεί …
ποιες αποδεικτικές σκέψεις / διαδικασίες …
υλοποιείται η σκέψη αυτή.
· Θα ήταν όμως παράλογο ·να Για να κατανοήσουμε πληρέστερα την
ισχυριστούμε ότι … … άποψη αυτή … …
· Την επαλήθευση τούτου παρέχει … … · Μπορούμε καλύτερα να περιγράψουμε
την ένταση / μέγεθος του φαινομένου αν
……
· Κεφαλαιώδης είναι ακόμη η σημασία · Υπάρχουν βάσιμοι λόγοι για να
του … … πιστέψουμε ότι / να υιοθετήσουμε αυτήν
την άποψη.
· Η πολυπλοκότητα / διπολικότητα του
· Σε ανάλογα συμπεράσματα θα
θέματος επιβάλλει να εξετάσουμε … … καταλήξουμε αν εξετάσουμε /
θεωρήσουμε το ζήτημα από … … σκοπιά
/ οπτική γωνία.

2. Σύνδεση θεματικής πρότασης (περιόδου) με σχόλια:

· Ειδικότερα … … · Είναι αλήθεια ότι … …
· Πράγματι … …
· Πιο συγκεκριμένα … …
· Αναλυτικότερα … …
· Γι’ αυτό λοιπόν … …
· Με άλλα λόγια … …
· Φυσικά … …
· Βέβαια … …
· Αναντίρρητα … …
· Οπωσδήποτε … …
· Αρχικά … …
· Ανεξάρτητα από … …
· Η διαπίστωση αυτή αποτελεί λεκτική
υπερβολή … …
· Εκείνο που έχει ιδιαίτερη σημασία … …
· Με αφετηρία τη θέση / άποψη αυτή … …
· Κατά συνέπεια είναι ανάγκη … …
· Στο πλαίσιο αυτό κατανοούμε … …
· Με δεδομένα τα παραπάνω δεν εκπλήσσει
το γεγονός ότι … …
· Αυτό είναι ευνόητο, αφού … …
· Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς … …
· Στην περίπτωση αυτή … …
· Αυτό ισχύει στο μέτρο που … …

3. Έναρξη κατακλείδας:
· Αβίαστα λοιπόν συνάγεται το συμπέρασμα ότι … …
· Συνοψίζοντας μπορούμε να επισημάνουμε ότι … …
· Γίνεται επομένως, εύκολα αντιληπτό … …
· Εύκολα, λοιπόν, μπορεί ο καθένας να συμπεράνει … …
· Από τη μέχρι τώρα αποδεικτική διαδικασία προκύπτει το συμπέρασμα /
γίνεται φανερό … …
· Εύλογα, λοιπόν, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα … …
· Συμπερασματικά έχει καταστεί σαφές … …
· Είναι προφανές λοιπόν ότι … …
· Όλα τα παραπάνω είναι στοιχεία ικανά να μας πείσουν … …
· Καταληκτικά, θα μπορούσαμε να … …