Θεσσαλονίκη 2040

ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑΣ ΧΡΙΣΤΟΦΙΛΟΠΟΥΛΟΣ & ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΡΟΦΙΤΗΛΙΩΤΗΣ, ΕΔΡΑ UNESCO ON FUTURES RESEARCH (ΙΤΕ/ΠΡΑΞΗ)
ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΑΝΤΖΑΝΑΚΗΣ & ΜΑΡΙΑΛΕΝΑ ΤΣΕΡΤΣΕΝΕ, PHEMONOE LAB/EMETRIS AE
Εισαγωγή

Α
ν και έχουμε πει πολλές φορές «ποτέ ξανά», σήμερα αντιμετωπίζουμε στη Μεσόγειο περισσότερες,
από ποτέ, ναυτικές τραγωδίες με μετανάστες, ενώ την ίδια στιγμή αυξάνονται τα περιστατικά
ξενοφοβίας σε όλη την Ευρώπη. Σήμερα, επίσης, αντιλαμβανόμαστε ότι είναι συνεχώς αυξανόμενος ο
κίνδυνος εξάπλωσης των τοπικών και περιφερειακών πολεμικών συρράξεων και ότι η Γη βρίσκεται στο χείλος
μιας κλιματικής περιβαλλοντικής καταστροφής.

Πράγματι, ζούμε σε έναν κόσμο αυξανόμενης αβεβαιότητας και συντριπτικών αλλαγών σε όλους τους
κοινωνικούς και επιχειρηματικούς τομείς. Αντιμετωπίζουμε θεμελιώδεις αβεβαιότητες στρατηγικής σημασίας,
σε ατομικό, επιχειρηματικό και εθνικό επίπεδο. Είναι αναγκαίο λοιπόν να κατανοήσουμε τι μπορεί να συμβεί
στο μέλλον και ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στην επιχείρησή μας και στον εαυτό μας.

Αλλά μπορούμε να  γνωρίζουμε  οτιδήποτε για το μέλλον; Όχι, δεν μπορούμε ποτέ να  γνωρίζουμε,  με την
πραγματική έννοια της λέξης. Ωστόσο, μπορούμε να διερευνήσουμε πιθανά μέλλοντα και να προετοιμαστούμε
για ό,τι μπορεί να συμβεί. Μπορούμε να διερευνήσουμε πιθανά σενάρια και τις συνέπειές τους, καθώς, ειδικά
σε περιόδους μεγάλης αβεβαιότητας όπως σήμερα, τέτοιες ασκήσεις είναι περισσότερο σημαντικές από ποτέ.

Εταιρίες, οργανισμοί, καθώς και ολόκληροι βιομηχανικοί τομείς πρέπει να προετοιμαστούν για τις μελλοντικές
εξελίξεις προκειμένου να είναι ανθεκτικοί (Dufva et al., 2015). Ωστόσο, ενώ είναι σχετικά εύκολο να
προετοιμαστεί κανείς για βραχυπρόθεσμες γραμμικές αλλαγές, οι μακροπρόθεσμες κοινωνικές αλλαγές και οι
επιπτώσεις της εκθετικής τεχνολογικής αλλαγής είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπιστούν και θεωρούνται ως η
«μαύρη τρύπα της στρατηγικής» (Uotila, Melkas, & Harmaakorpi, 2005).

Photo by Jim Kalligas

 Εισαγωγή

Γ
ια να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα της οικοδόμησης μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής για την
αντιμετώπιση προβλημάτων σε πολύπλοκα συστήματα όπως oι πόλεις, ειδικά στις σημερινές ταχύτατα
μεταβαλλόμενες και περίπλοκες συνθήκες, απαιτείται η θέσπιση μακροπρόθεσμων στρατηγικών που θα
μπορούν να ανταποκρίνονται σε εναλλακτικές μελλοντικές εξελίξεις. Για τον σκοπό αυτό, χρησιμοποιούνται
εργαλεία προοπτικής διερεύνησης για την κατασκευή εναλλακτικών σεναρίων του μέλλοντος (Georghiou,
Harper, Keenan, Miles, & Popper, 2009).

Στο πολύπλοκο σύστημα της πόλης, το μέλλον της ποιότητας του αέρα δεν μπορεί να μελετηθεί χωρίς να
ληφθούν υπόψη μια σειρά από παράγοντες, όπως το μοντέλο ανάπτυξης της πόλης και της κοινωνίας, η
οικονομική δραστηριότητα και πολλοί άλλοι.

Μετά την εκτενή βιβλιογραφική έρευνα, η ερευνητική ομάδα σχεδίασε ένα συνολικό πρότυπο σεναρίων, όπως
παρουσιάζεται στην επόμενη ενότητα, και συνέθεσε 4 σενάρια για καθεμία από τις 5 πόλεις (Τίρανα, Λευκωσία,
Θεσσαλονίκη, Σκόπια, Σόφια), που συμμετέχουν στο έργο (Airthings).

Η ανάπτυξη των σεναρίων πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου AIRTHINGS
(χρηματοδοτούμενο από το πρόγραμμα Interreg). Η συγκεκριμένη δράση αφορούσε την ανάπτυξη
σεναρίων για 5 βαλκανικές πόλεις (Θεσσαλονίκη, Λευκωσία, Σκόπια, Σόφια, Τίρανα) και υλοποιήθηκε από
την Έδρα UNESCO on Futures Research (ΙΤΕ/ΠΡΑΞΗ) και την EMETRIS AE.

Graphic Design: Βίκυ Ψυχούλα

Photo by Abdullah Mukadam
Κατασκευάζοντας τα σενάρια
Ένα σενάριο δεν είναι πρόβλεψη! Το μέλλον δεν είναι δυνατόν να προβλεφθεί με βεβαιότητα. Ένα σενάριο
είναι μια σωστή απάντηση στην ερώτηση: «Τι μπορεί να συμβεί;» ή «Τι θα συνέβαινε αν…;». Τα σενάρια θέτουν
προκλήσεις στον τρόπο σκέψης μας και μας υποχρεώνουν να εξετάσουμε ένα σύνολο δυνητικά δυσάρεστων
μελλοντικών προοπτικών.

Τα Σενάρια είναι μία πολύ γνωστή και καλά τεκμηριωμένη μέθοδος για την κατανόηση των πιθανών
μελλοντικών εξελίξεων. Στην πραγματικότητα όμως τα Σενάρια δεν είναι  μέθοδος,  αλλά μια φιλοπερίεργη
διερευνητική προσέγγιση που συσχετίζει τις στρατηγικές αβεβαιότητες και τις τρέχουσες τάσεις του
περιβάλλοντος. Χρησιμοποιώντας μια ευρεία ποικιλία μεθοδολογιών, τα Σενάρια μας βοηθούν να
δημιουργήσουμε τάξη στο φαινομενικά περίπλοκο περιβάλλον και να μετατρέψουμε τις προβλέψεις για το
Μέλλον σε Στρατηγική Σκέψη.

Για το έργο AIRTHINGS, διερευνήσαμε μια λίστα από παράγοντες αλλαγής και τάσεις που επηρεάζουν τη
μακροπρόθεσμη πορεία μιας πόλης και έχουν ισχυρό αντίκτυπο στις περιβαλλοντικές επιδόσεις της και στην
ποιότητα του αέρα.

Οι πόλεις είναι πολύπλοκα συστήματα, και πολλοί διαφορετικοί παράγοντες, αποφάσεις και στρατηγικές
μπορεί να επηρεάσουν την ποιότητα του αέρα, επομένως τα σενάρια που παράγονται δεν εστιάζονται
αποκλειστικά στην ποιότητα του αέρα, αλλά μάλλον παρουσιάζουν ολοκληρωμένες εναλλακτικές μελλοντικές
εικόνες των πόλεων σε σχέση με τη μελλοντική κατάσταση της ποιότητας του αέρα.

Τα 4 εναλλακτικά σενάρια διερευνούν τις μελλοντικές εικόνες των υπό εξέταση πόλεων, βασιζόμενα σε δύο
σημαντικές αβεβαιότητες:

Ανοιχτές Κοινωνίες Κλειστές Κοινωνίες

Χωρίς αποκλεισμούς Με αποκλεισμούς

Photo by Epaminondas Christophilopoulos Μετασχηματισμός Πειθαρχία

Της οικονομίας Στην οικονομία
 Κατασκευάζοντας τα σενάρια

Τα βασικά χαρακτηριστικά των τεσσάρων εναλλακτικών σεναρίων για το 2040 περιγράφονται εν συντομία παρακάτω. Βάσει αυτών συστάθηκαν οι
εναλλακτικές εικόνες του μέλλοντος για τις πέντε βαλκανικές πόλεις:

Σενάριο Πεύκο
• Έμφαση στις διεθνείς συμφωνίες και
στις οικονομικές προοπτικές της πράσινης
καινοτομίας.
• Υπάρχει σε ισχύ πολιτική του δήμου για
τα SDGs, αλλά ταυτόχρονα και
απροθυμία για αλλαγή συνηθειών.
Περισσότερες δηλώσεις παρά
πραγματικές δράσεις.
• Υπάρχουν κάποιες πρωτοβουλίες (και
κυρώσεις) για τη στήριξη των
ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του
περιβάλλοντος (φιλελεύθερες απόψεις),
αλλά μόνο εφόσον δεν επηρεάζουν τα
παραδοσιακά μοντέλα του επιχειρείν.
• Έμφαση σε ένα προστατευτικό
οικονομικό μοντέλο.
Σενάριο Βελανιδιά
• Απροθυμία να θυσιαστεί η οικονομική
ανάπτυξη για περιβαλλοντικά ζητήματα.
• Ελάχιστες (κυρίως «πυροσβεστικές»)
δράσεις για τον μετριασμό των
περιβαλλοντικών καταστροφών
(πλημμύρες, πυρκαγιές, απερήμωση,
παράκτιες πλημμύρες κ.λπ.). Στην πράξη
απουσιάζουν πολιτικές για τον μετριασμό
μακροπρόθεσμων περιβαλλοντικών
προβλημάτων όπως η ατμοσφαιρική
ρύπανση.
• Η πόλη αποσυνδέεται από το παγκόσμιο
περιβάλλον, ενώ η κοινωνία δεν
ενδιαφέρεται για το τι συμβαίνει αλλού.
• Ισχύουν κανονισμοί για την ισότητα
αλλά δεν εφαρμόζονται. Στην
πραγματικότητα, εντείνεται η ανισότητα.
• Ενθάρρυνση της ανοιχτής πρόσβασης
σε πληροφορίες και της διεθνούς
συνεργασίας με ομοειδείς οργανισμούς.
• Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
μοιάζουν με τη δεκαετία του 2020, με
διαδικασίες ελέγχου και ψεύτικες
ειδήσεις.
• Η υλοποίηση μικρών βαθμιαίων
καινοτομιών σε επίπεδο πόλης δεν
θεωρείται βασική προτεραιότητα.
• Προτεραιότητα αποτελεί η οικονομική
ευημερία και ανάπτυξη.
• Οι εναλλακτικές απόψεις αγνοούνται σε
μεγάλο βαθμό, συμπεριλαμβανομένων
διαφορετικών απόψεων σχετικά με τις
πολιτικές της πόλης ή σχετικά με την
εφαρμογή καινοτομιών ή νέων ιδεών για
την αντιμετώπιση των προκλήσεων.
• Ελεγχόμενη πρόσβαση σε πληροφορίες,
ψευδείς ειδήσεις, ενεργητικό
«τρολάρισμα» για οτιδήποτε σχετίζεται με
την αλλαγή.
• Τα εταιρικά συμφέροντα
επηρεάζουν τις πολιτικές.
• Σχεδιασμένη οικονομία, υποστηριζόμενη
από αυστηρό κανονιστικό πλαίσιο.
• Οι διεθνείς συνεργασίες, καθώς και οι
δραστηριότητες διεθνών ΜΚΟ, θα γίνουν
πολύ δύσκολες.
Κατασκευάζοντας τα σενάρια
Σενάριο Μπαμπού
Φιλόδοξα σχέδια μείωσης εκπομπών
CO2. Η κλιματική κρίση γίνεται βασικός
μοχλός της πολιτικής της πόλης και
περιλαμβάνει πολλές πρωτοβουλίες
μετριασμού του αποτυπώματος.
• Οι ΜΚΟ και οι οργανώσεις της
κοινωνίας των πολιτών επηρεάζουν τις
πολιτικές τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και
σε επίπεδο πόλης.
• Τα συμμετοχικά κυβερνητικά
προγράμματα και η συμμετοχή των
πολιτών στη λήψη αποφάσεων
ευδοκιμούν.
• Ο ακτιβισμός των ανθρωπίνων
δικαιωμάτων επεκτάθηκε σε περισσότερα
θέματα (μετανάστες, τρανσέξουαλ κ.λπ.).
Σενάριο Φοινικιά
• Φιλόδοξα σχέδια μείωσης εκπομπών
CO2, συμπεριλαμβανομένων πολλών
πολιτικών για τη ρύθμιση των εκπομπών
CO2 σε τοπικό επίπεδο.
• Πολιτικές μετριασμού των επιπτώσεων
της κλιματικής κρίσης σχεδιάζονται και
εφαρμόζονται σε επίπεδο πόλης, καθώς
υπάρχει δυσπιστία και αποσύνδεση με
τις πολιτικές σε εθνικό ή διεθνές επίπεδο.
• Οι κλιματικοί πρόσφυγες (και των
πολεμικών συρράξεων) δεν είναι
ευπρόσδεκτοι και εξαιρούνται από τις
πολιτικές της πόλης.
• Τα νέα οικονομικά μοντέλα είναι γενικά
ευπρόσδεκτα ως εργαλείο για την
ενεργοποίηση της τοπικής οικονομίας.
Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν
πολλές πολιτικές προστατευτισμού και
• Προτεραιότητα σε υπηρεσίες
κοινωνικής πρόνοιας για τους πολίτες.
• Η πόλη επικεντρώνεται στη δημιουργία
συνθηκών για την άνθηση της οικονομίας,
κυρίως μέσω της απορρύθμισης.
Καταργούνται τυχόν κανονιστικοί
περιορισμοί (π.χ. για την οικονομία
διαμοιρασμού).
• Οι πληροφορίες είναι ανοιχτές και
δωρεάν (π.χ. σχήματα ανοιχτής
πρόσβασης δεδομένων), ενώ τα μέσα
κοινωνικής δικτύωσης αξιοποιούν
περαιτέρω την ανοιχτή ροή
πληροφοριών.
• Η διαφθορά γίνεται κοινωνικά
απαράδεκτη. Αποτελεί ορόσημο η
μεγαλύτερη διαφάνεια παντού.
• Η πόλη είναι πρόθυμη να επενδύσει και
κρατικοποίηση ορισμένων,
προηγουμένως, ιδιωτικών υπηρεσιών (π.χ.
μεταφορές, υπηρεσίες υγείας, κέντρα
ηλικιωμένων).
• Δυναμική χρήση των κοινωνικών μέσων,
μερικές φορές συνοδευόμενη από βίαιες
διαμαρτυρίες - δυσπιστία προς
υπαλλήλους και εμπειρογνώμονες,
δυσπιστία προς την ΕΕ και άλλους
διεθνείς οργανισμούς.
• Τα περιστατικά ψευδών ειδήσεων είναι
συνήθη και επηρεάζουν σοβαρά τις
αποφάσεις, τις πολιτικές και τις
δημοσιονομικές αποφάσεις του δήμου.
Θεσσαλονίκη: 4 σενάρια για το 2040
Θεσσαλονίκη - Πεύκο
 Θεσσαλονίκη - Πεύκο

Η
Αμίνα πέρασε βιαστικά μέσα από τις πόρτες μικροδιαμέρισμά της, μακριά από την ομίχλη και την αιθάλη που αιωρούνταν
που έκλειναν και πήρε μερικές κοφτές και πάντα σαν παχιά κουβέρτα πάνω από την πόλη αυτήν την εποχή τού χρόνου.
λαχανιασμένες ανάσες. Το βαγόνι τού μετρό Αντί αυτού, βρισκόταν στριμωγμένη ανάμεσα σε μια ντουζίνα ανθρώπους
ήταν γεμάτο ανθρώπους - αρκετά αναμενόμενο για μέσα σε ένα μικροσκοπικό βαγόνι μετρό που ήταν γεμάτο με διαφημίσεις τής
ένα υγρό και κρύο πρωινό τού Φλεβάρη. Κάθε NESSOS Ltd. σε κάθε εύκαμπτη οθόνη του, περιμένοντας καρτερικά τη στάση
Σάββατο, η Αμίνα συνήθιζε να ακολουθεί μια μεγάλη της και κάνοντας γκριμάτσες σε ένα παιδάκι που κρυβόταν πίσω από τον
διαδρομή διασχίζοντας την πόλη κατά μήκος τής χάρτινο κόκκινο ανεμόμυλό του.
μοναδικής γραμμής μετρό, με την κρυφή ευχή να
βρει μια κενή θέση για να καθίσει και να βυθιστεί στις σκέψεις της. Η Αμίνα
ήταν ρεαλίστρια: για εκείνη, οι πράξεις ήταν πάντα καλύτερες από τις ευχές.
Έτσι, όταν ένας-δυο άνθρωποι έκαναν στην άκρη μισό πόντο για να
αποφύγουν τη δραματική της είσοδο, άδραξε την ευκαιρία να ελιχθεί προς
μια κενή θέση: ήταν μια ήσυχη γωνιά στην απέναντι πλευρά τού βαγονιού,
πλάι σε μια μητέρα και στο παιδάκι της. Η Αμίνα ήταν πρόσφυγας και
startupper και είχε επιβιώσει εν μέσω πολλών αναταραχών χάρη στην
ακλόνητη αποφασιστικότητά της.

Η Θεσσαλονίκη ήταν μια πόλη ευκαιριών, όχι όμως και τόσο για τους
αδύναμους. Η NESSOS Ltd., η ταχύτερα αναπτυσσόμενη μάρκα ειδών
ένδυσης στην Ανατολική Ευρώπη, είχε επενδύσει σημαντικά κεφάλαια στην
κατασκευή μεγάλων κλωστοϋφαντουργικών εργοστασίων εντός τής
βιομηχανικής ζώνης στα δυτικά τής πόλης, προσφέροντας θέσεις εργασίας
και παράγοντας πλούτο, γεγονός που την κατέστησε την ευρέως αποδεκτή
αλλά ανεπίσημη «πατρόνα» τής πόλης. Αν δεν υπήρχε η Σύμπραξη Δημοσίου-
Ιδιωτικού Τομέα μεταξύ της NESSOS Ltd. και του Δήμου Θεσσαλονίκης, η
Αμίνα δεν θα είχε την ευκαιρία να εισαχθεί στη «SaloGREENica», τη δημοτική
θερμοκοιτίδα επιχειρήσεων για startups πρώιμου σταδίου που ασχολούνταν
με την πράσινη καινοτομία. Αν δεν είχε εισαχθεί σε αυτήν τη θερμοκοιτίδα
επιχειρήσεων, η Αμίνα θα περνούσε εκείνο το υγρό και κρύο πρωινό τού
Σαββάτου στη θαλπωρή τού ύπνου μέσα στο άνετο και ζεστό
 Θεσσαλονίκη - Πεύκο
«Διαβάσατε για αυτό το νέο μικρόβιο; Αυτό από την Κίνα που τρέφεται με του τον πήρε βιαστικά στην αγκαλιά της, και διέσχισαν γρήγορα μαζί την
υφάσματα. Το διάβασα στο GoGoNews χθες το βράδυ. Τώρα ξαφνικά όλοι αποβάθρα τού μετρό. Ο χάρτινος κόκκινος ανεμόμυλος του μικρού αγοριού
χαίρονται που ο Δήμαρχος πήρε την πρωτοβουλία να κάνει την πόλη μας είχε παραπέσει στο πάτωμα του βαγονιού. Όλη αυτή η φούρια ξύπνησε την
αυτόνομη. Τώρα ο έλεγχος των εισαγωγών και η απαγόρευση όλων αυτών Αμίνα από τον λήθαργο των σκέψεών της. Καθώς οι πόρτες τού βαγονιού
των παγκοσμιοποιημένων εφαρμογών είναι καλές ιδέες τελικά, ε;». Η Αμίνα έκλειναν ξανά, πήρε τον χάρτινο ανεμόμυλο από το πάτωμα και τον φύσησε
άκουσε άθελά της τη συζήτηση μέσα στη βοή τού μετρό. Δεν έδωσε και για να περιστραφεί. Το πρόσωπό της φωτίστηκε αμέσως. «Όταν φυσούν οι
ιδιαίτερη σημασία. Τα fake news πάντα κατέκλυζαν τα newsfeeds της, παρά άνεμοι, οι έξυπνοι χτίζουν ανεμόμυλους» ψιθύρισε από μέσα της και με μια
τα πολύ αυστηρά φίλτρα, οπότε δεν έχανε ποτέ επαφή με τις φαντασιώσεις χειρονομία στο smartwatch της άνοιξε την ειδοποίηση για την αγγελία.
τής επικαιρότητας. Παρ’ όλα αυτά, τα φανταστικά μικρόβια ήταν όντως
δημοφιλή, ενώ η ατμοσφαιρική ρύπανση όχι. Ίσως αυτή να ήταν και η αιτία
τής πιο πρόσφατης αποτυχίας τού pitch τής επιχειρηματικής της ιδέας κατά
τη διάρκεια της «SaloGREENica VC Night». Η βιώσιμη ανάπτυξη ήταν μεν ένας
πυλώνας τού μέλλοντος της Θεσσαλονίκης, όμως μια peer-to-peer
πλατφόρμα ανταλλαγής ρούχων μέσω ενός εκτεταμένου δικτύου έξυπνων
drones δεν θεωρήθηκε αρκετά βιώσιμη για τη βαριά βιομηχανία
κλωστοϋφαντουργίας που αποτελούσε το τρέχον θεμέλιο της πόλης.

Η Αμίνα είχε χαθεί μέσα σε όλες αυτές τις σκέψεις, προσπαθώντας να

καταλάβει αν θα έπρεπε να επιμείνει στον απώτερο σκοπό της που ήταν η
διατάραξη της δραστηριότητας της πιο ρυπογόνου βιομηχανίας τής περιοχής
της ή αν θα έπρεπε να υποταχθεί στη σκληρή πραγματικότητα και να
καταταχθεί τελικά και η ίδια της στην στρατιά τής NESSOS Ltd. Στο μυαλό
της, η NESSOS Ltd. ήταν ένας άγριος άνεμος που σάρωνε την πόλη της και
γκρέμιζε κάθε τείχος και εμπόδιο που συναντούσε στο διάβα του. Οι αλλαγές
στη συμπεριφορά της προκάλεσαν μια ειδοποίηση εξατομικευμένης αγγελίας
εργασίας να εμφανιστεί στο smartwatch της: η NESSOS Ltd. αναζητούσε
«young diversity leaders» χωρίς εμπειρία, για διοικητικούς ρόλους στο τμήμα
κοινωνικής ευθύνης. Η Αμίνα πήρε μια έκφραση αγανάκτησης, καθώς το
μετρό σταματούσε με μια παρατεταμένη βοή. Το κοπάδι των επιβατών βγήκε
από το βαγόνι με κινήσεις δυσφορίας. Το παιδάκι άρχισε να κλαίει, η μητέρα Photo by Matt Hoffman on Unsplash
Θεσσαλονίκη - Μπαµπού
 Θεσσαλονίκη - Μπαµπού

Η
Αμίνα πέρασε βιαστικά μέσα από τις πόρτες που
έκλειναν και πήρε μερικές κοφτές και
λαχανιασμένες ανάσες. Ηλικιωμένοι, γονείς με τα
παιδιά τους και νέοι με τα πτυσσόμενα ηλεκτρικά
ποδήλατα τους πλημμύριζαν το βαγόνι του μετρό με
ευχάριστες κουβέντες, στήνοντας ένα φιλόξενο
καταφύγιο κάτω από την πόλη εκείνο το υγρό και κρύο
πρωινό του Φλεβάρη. Κάθε Σάββατο, η Αμίνα συνήθιζε να ακολουθεί μια
γρήγορη διαδρομή διασχίζοντας την πόλη κατά μήκος της μικρότερης από
όλες τις γραμμές μετρό και να μπλέκεται στην κατά ριπάς ανταλλαγή
συναρπαστικών ιδεών και σχεδίων για το μέλλον της πόλης με τους άλλους
επιβάτες, τους περισσότερους εκ των οποίων δεν είχε συναντήσει ξανά στο
παρελθόν και, πιθανότατα, δεν θα συναντούσε ξανά ούτε στο μέλλον. Η Αμίνα
ήταν πάντα έτοιμη να εμπνεύσει τους άλλους και να εμπνευστεί από αυτούς.
Έτσι, όταν μια νεαρή κοπέλα βγήκε από το βαγόνι του μετρό με το
πτυσσόμενο ηλεκτρικό ποδήλατο της στο χέρι, αφήνοντας βιαστικά στη μέση
τη συζήτηση που είχε με μια μητέρα και με το παιδάκι της, η Αμίνα άδραξε την
ευκαιρία να καθίσει και να γνωρίσει νέους ανθρώπους. Η Αμίνα ήταν
πρόσφυγας και αρχιτέκτων τοπίου και είχε καταβάλει σημαντική προσπάθεια
όλα αυτά τα χρόνια για να μεταμορφώσει τις διάφορες πτυχές της πόλης
μέσω της λαμπρής δημιουργικότητας της και της στάσης της υπέρ της
κοινωνικής συμπερίληψης και της ενσωμάτωσης.
των οραμάτων όλου του πολιτικού φάσματος και η προθυμία και η
εμπιστοσύνη των πολιτών, η Αμίνα δεν θα είχε την ευκαιρία να παρουσιάσει με
ένα pitch το όραμά της για πράσινους τοίχους και δημόσια αστικά πάρκα
μόνιμης καλλιέργειας στους συμπολίτες της μέσω της πλατφόρμας
ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, ούτε και θα είχε την ευκαιρία να συγκεντρώσει
το απαραίτητο κεφάλαιο για αυτήν τη μεταμόρφωση της πόλης μέσω του
ενσωματωμένου συστήματος crowdfunding. Αν δεν υπήρχε αυτή η κοινωνικά
δίκαιη ευκαιρία συγκέντρωσης κεφαλαίου για τη μεταμόρφωση της πόλης, η
Αμίνα θα περνούσε εκείνο το υγρό και κρύο πρωινό τού Σαββάτου στη
θαλπωρή τού ύπνου μέσα στο αυτόνομο και αυτάρκες τροχόσπιτό της,
κάπου κοντά στην ανατολική πλευρά τής πόλης, πλάι στη θάλασσα. Αντί
αυτού, καθόταν αναπαυτικά σε ένα ζωηρό βαγόνι μετρό γεμάτο με τις πιο
δημοφιλείς ιδέες πολιτών που προωθούνταν απευθείας από την πλατφόρμα
«SalOPENica» σε πολλαπλές εύκαμπτες οθόνες e-ink.

Η Θεσσαλονίκη ήταν μια πόλη ευκαιριών για όλους. Η «SalOPENica» ήταν μια
ελεύθερα προσβάσιμη πλατφόρμα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης βασισμένη
στο blockchain, η οποία είχε δημιουργηθεί χάρη στις συνδυασμένες
προσπάθειες όλων των τοπικών πολιτικών κομμάτων, με σκοπό να
συμπεριληφθούν και να συμμετέχουν στις διαδικασίες χάραξης πολιτικής και
διακυβέρνησης διάφοροι σύλλογοι πολιτών, ΜΚΟ και γενικότερα οργανώσεις
τής κοινωνίας των πολιτών. Αν δεν υπήρχε αυτή η υπεύθυνη ευθυγράμμιση
 Θεσσαλονίκη - Μπαµπού
«Όμως δεν μου αρέσει το σχολείο, τα δωμάτια μυρίζουν κάπως περίεργα και επιτέλους το βλέμμα της από το smartwatch της, και το πρόσωπό της
το κτίριο είναι παλιό. Δεν μπορούμε να διαβάσουμε στο πάρκο, μαμά; Το φωτίστηκε αμέσως. «Αν θέλεις να είσαι δημιουργική, ένα μέρος σου θα πρέπει
πάρκο είναι ωραίο. Έχει δέντρα. Έχει και ωραίο αέρα που μυρίζει ωραία» να παραμείνει παιδί» ψιθύρισε από μέσα της και άρχισε να γράφει το κείμενο
ψιθύρισε το παιδάκι που καθόταν απέναντι από την Αμίνα. Η μητέρα του είχε
ήδη ξεκινήσει με την Αμίνα μια έντονη συζήτηση σχετικά με νέα πιθανά
μοντέλα κοινωνικής επιχειρηματικότητας για τη διαχείριση της παραγωγής
των πάρκων μόνιμης καλλιέργειας και του έγνευσε ευγενικά να κάνει ησυχία.
«Καταλαβαίνω, αλλά εξακολουθώ να πιστεύω ότι ένα μέρος των φρέσκων
προϊόντων θα μπορούσε να προωθείται άμεσα στην αγορά των νησιών μέσω
των δημοτικών αυτόνομων πλοίων και να παρέχει έτσι κάποια οικονομική
στήριξη για τις στρατηγικές διαχείρισης των παράκτιων περιοχών και τα
αντιπλημμυρικά μέτρα» είπε η Αμίνα, καθώς έριχνε μια ματιά στις ψήφους που
είχε συγκεντρώσει αυτή η πρότασή της στην πλατφόρμα «SalOPENica» μέσω
του smartwatch της. Μιας και η ατμοσφαιρική ρύπανση βρισκόταν υπό έλεγχο
μέσω των πράσινων τοίχων, και οι εκπομπές CO2 είχαν μειωθεί ήδη σε μεγάλο
βαθμό χάρη στην αξιοποίηση του υδρογόνου ως καυσίμου και στη χρήση
ενός συνδυασμού δημόσιας συγκοινωνίας και κοινόχρηστων οχημάτων, οι
ιδέες των πολιτών επικεντρώνονταν πλέον στην ανακούφιση άλλων
σημαντικών προβλημάτων, όπως για παράδειγμα στην καθολική παροχή
υπηρεσιών κοινωνικής πρόνοιας, την οποία θα μπορούσε να διευκολύνει
σημαντικά η συγχώνευση της τεχνητής νοημοσύνης και του blockchain, αλλά
και στη σύλληψη άλλων καινοτομιών που θα έκαναν τη ζωή όχι απλώς
βιώσιμη αλλά αξιοβίωτη.

Το μετρό σταμάτησε σιωπηλά και ήρεμα, και μερικοί από τους επιβάτες
βγήκαν από το βαγόνι παίρνοντας μια βαθιά ανάσα από τον καθαρό αέρα
που πλημμύριζε την αίθουσα της αποβάθρας τού μετρό χάρη στον φυσικό
εξαερισμό. «Μαμά, με ακούς καθόλου; Γιατί δεν είναι και τα σχολεία σαν τα
πάρκα;» συνέχισε να μουρμουρίζει το παιδάκι, καθώς διέσχιζε γοργά στην
αγκαλιά τής μητέρας του την αποβάθρα τού μετρό. Η Αμίνα σήκωσε Photo by Falco Negenman on Unsplash
Θεσσαλονίκη - Φοινικιά
 Θεσσαλονίκη - Φοινικιά

Η Αμίνα πέρασε βιαστικά μέσα από τις πόρτες που
έκλειναν και πήρε μερικές κοφτές και λαχανιασμένες
ανάσες. Το βαγόνι τού μετρό ήταν γεμάτο ανθρώπους -
αρκετά αναμενόμενο για ένα υγρό και κρύο πρωινό τού
Φλεβάρη, ιδιαίτερα μάλιστα για ένα «Σάββατο
Διαδήλωσης». Κάθε «Σάββατο Διαδήλωσης», όπως και
κάθε άλλη μέρα τής εβδομάδας, η Αμίνα συνήθιζε να
ακολουθεί μια μεγάλη διαδρομή διασχίζοντας την πόλη κατά μήκος τής
τελευταίας από όλες τις γραμμές μετρό που λειτουργούσε ακόμη, με την
κρυφή ευχή να βρει μια κενή θέση για να καθίσει και να βυθιστεί στις σκέψεις
της. Η Αμίνα ήταν πολύ συνεσταλμένη: προτιμούσε γενικά να περνάει
απαρατήρητη και δεν θα μιλούσε ποτέ σε άνθρωπο, αν δεν της απευθυνόταν
πρώτα άμεσα ο λόγος. Έτσι, όταν μερικοί νεαροί πήδησαν έξω από το βαγόνι
τού μετρό φορώντας γρήγορα τα τζάκετς τους με τεχνολογία προστασίας
από την ηλεκτρονική παρακολούθηση, η Αμίνα σύρθηκε σιγά σιγά προς μια
κενή θέση πλάι σε μια μητέρα και στο παιδάκι της, των οποίων οι φαινομενικά
ασιατικές φυσιογνωμίες είχαν δημιουργήσει μια μικρή όαση άδειου χώρου
μέσα στο παραγεμισμένο μετρό. Φυσικά, η Αμίνα δεν είχε κανένα πρόβλημα:
ήταν και η ίδια της πρόσφυγας, πρόσφυγας και ταχυμεταφορέας
παραδόσεων peer-to-peer, και είχε μάθει να αποφεύγει τα βλέμματα και να
ξεγλιστρά από την προσοχή των άλλων σε αυτές τις εποχές τής αποξένωσης.
από κάθε κυβέρνηση. Αν δεν υπήρχε η αποκεντρωμένη και κατανεμημένη
αγορά από την οποία τρεφόταν η παράλληλη οικονομία των «SaLOCALnicas»,
η Αμίνα δεν θα είχε την ευκαιρία να διατηρήσει το πενιχρό εισόδημα που της
απέφερε η επικίνδυνη δουλειά τής μεταφοράς και της παράδοσης στους
τελικούς πελάτες όλων των διάφορων φρέσκων αγροτικών προϊόντων που
παράγονταν στο εκτεταμένο δίκτυο των υπόγειων θερμοκηπίων κάθετης
καλλιέργειας της πόλης. Αν δεν υπήρχε αυτή η δουλειά τής ταχυμεταφοράς
παραδόσεων, η Αμίνα θα περνούσε εκείνο το υγρό και κρύο πρωινό τού
«Σαββάτου Διαδήλωσης» στη θαλπωρή τού ύπνου μέσα στο στενόχωρο
υπόγειό της, μακριά από τις εβδομαδιαίες βίαιες πορείες διαμαρτυρίας. Αντί
αυτού, ήταν κουλουριασμένη πλάι σε μια μετανάστρια μητέρα και στο παιδάκι
της, μέσα σε ένα βαγόνι μετρό που ήταν παραγεμισμένο με διαδηλωτές και
πλημμυρισμένο από διαφημίσεις που στέλνονταν από χάκερς σε κάθε
εύκαμπτη οθόνη και αναβόσβηναν μηνύματα κατά της επερχόμενης πολιτικής
τού Δήμου για την κρατικοποίηση των ιδιόκτητων κατοικιών ως μέτρου
μετριασμού τής κλιματικής αλλαγής.

Η Θεσσαλονίκη ήταν μια πόλη ευκαιριών για όλους, εκτός από εκείνους που
ξεχώριζαν από το πλήθος. Η «SaLOCALnicas» ήταν μια εθνικοαναρχιστική
κοινότητα που βασιζόταν στην αντι-οικονομία τής μαύρης και γκρίζας
αγοράς μέσω τεχνολογιών blockchain. Αυτή η κοινότητα αναδύθηκε ως ένα
κίνημα με στόχο την ανατροπή τού έθνους-κράτους και του ιμπεριαλισμού
τής ΕΕ και των άλλων διεθνών οργανισμών, όπως αυτή τον αντιλαμβανόταν,
μέσα από την οικοδόμηση μιας ομοιογενούς τοπικής φυλής ανθρώπων που
θα μπορούσε να διατηρήσει μια μόνιμη και βιώσιμη αυτόνομη ζώνη, αμόλυντη
 Θεσσαλονίκη - Φοινικιά

«Διαβάσατε γι’ αυτήν την τρελή κλιματική πολιτική στην Ινδία; Αυτή για τον
φόρο άνθρακα στα μωρά. Το διάβασα στο GoGoNews χθες το βράδυ.
Καλύτερα ο Δήμαρχος να αφήσει τις ιδιωτικές μας περιουσίες ήσυχες και να
απαγορεύσει την είσοδο στους πρόσφυγες, αλλιώς θα αρχίσουν να μας
έρχονται μαζικά. Πρέπει να κάνουμε κάτι». Η Αμίνα άκουσε άθελά της τη
συζήτηση μέσα στη βοή τού μετρό. Δεν έδωσε και ιδιαίτερη σημασία. Τα fake
news ήταν πια παντού, και ένας αποδιοπομπαίος τράγος ήταν η αγαπημένη
λύση πολλών όταν τα προβλήματα άρχιζαν να γιγαντώνονται. «Μπορώ να
παίξω έξω σήμερα, μαμά;» ψιθύρισε το παιδάκι που καθόταν απέναντι από
την Αμίνα. «Όχι σήμερα. Ίσως αύριο» είπε η μητέρα του χαμηλόφωνα, και το
παιδάκι έκανε μια παραπονεμένη γκριμάτσα. «Αυτό λες συνέχεια. Θέλω να
παίξω έξω στον καθαρό αέρα, όπως τα άλλα παιδιά. Το σπίτι μας είναι παλιό
και μυρίζει περίεργα. Έξω έχει ωραίο αέρα που μυρίζει ωραία. Θέλω να
μυρίσω κάτι ωραίο» μουρμούρισε το παιδάκι, και η μητέρα του τού έγνευσε
να κάνει ησυχία, καθώς το μετρό σταματούσε με μια παρατεταμένη βοή.

Η αγέλη των εκνευρισμένων διαδηλωτών βγήκε από το βαγόνι με κινήσεις

δυσφορίας, όλοι τους φορώντας μάσκες με τεχνολογία προστασίας από την
ηλεκτρονική παρακολούθηση, αφήνοντας μέσα τους τρεις πρόσφυγες
ολομόναχους. Ξαφνικά, μια ιδέα πέρασε από το μυαλό της Αμίνα, και το
πρόσωπο της φωτίστηκε αμέσως. Έβαλε το χέρι της στην τσέπη και έβγαλε
ένα φρούτο που είχε κρατήσει από το τελευταίο πακέτο που είχε παραδώσει.
«Αυτό εδώ λέγεται φράουλα. Είναι σπάνιες. Πάρ’ τη. Μύρισε τη. Έχει πολύ
μικρούς σπόρους! Τους βλέπεις; Μπορείς να φτιάξεις κι άλλες φράουλες από
τους σπόρους. Θα σου πω πώς να το κάνεις» ψιθύρισε και έδωσε το φρούτο
στο παιδί. Το παιδάκι άνοιξε διάπλατα τα μάτια του, και η μητέρα του
χαμογέλασε. Λίγες στιγμές αργότερα, συζητούσαν όλοι μαζί. Ήταν η πρώτη
αληθινή επαφή που είχαν όλοι τους με κάποιον άνθρωπο τους τελευταίους Photo by Josh Miller on Unsplash
μήνες.
Θεσσαλονίκη - Βελανιδιά
 Θεσσαλονίκη - Βελανιδιά

Η Αμίνα πέρασε βιαστικά μέσα από τις πόρτες που δυτικά τής πόλης, προσφέροντας θέσεις εργασίας και παράγοντας πλούτο,
έκλειναν και πήρε μερικές κοφτές και λαχανιασμένες γεγονός που την κατέστησε έναν από τους ισχυρότερους «μνηστήρες» τής
ανάσες. Το παλιό βαγόνι του μετρό ήταν σχεδόν άδειο πόλης. Η AUGEAS AE, ο μοναδικός ιδιωτικός φορέας ύδρευσης της πόλης, η
- αρκετά αναμενόμενο για ένα υγρό και κρύο πρωινό οποία είχε και τη δικαιοδοσία επί του συνόλου των υδατικών πόρων της, ήταν
του Φλεβάρη, ιδιαίτερα μάλιστα για ένα «Εργάσιμο ένας άλλος μνηστήρας και ένας ισχυρός παίκτης με πρόσβαση στην τοπική
Σάββατο». Κάθε «Εργάσιμο Σάββατο», όπως και κάθε αυτοδιοίκηση και με μια εξαιρετικά ανταγωνιστική και διαβόητη διαδικασία
άλλη μέρα της εβδομάδας, η Αμίνα συνήθιζε να πρόσληψης που ασκούσε επιλεκτική πίεση στην κοινωνία, αφού η
ακολουθεί μια μεγάλη διαδρομή διασχίζοντας την απασχόληση εκεί είχε φτάσει να θεωρείται status symbol. Αν δεν υπήρχε αυτή
πόλη κατά μήκος της μοναδικής γραμμής μετρό, με την κρυφή ευχή να βρει η σύγκρουση δύναμης μεταξύ αυτών των δύο σημαντικότερων εταιρειών-
έναν άνθρωπο για να μοιραστεί τις σκέψεις της, παρά τους κινδύνους που μνηστήρων τής πόλης, η Αμίνα δεν θα είχε την ευκαιρία να ασκήσει δίωξη
έκρυβε μια τέτοια πράξη. Η Αμίνα ήταν δυναμική και ενθουσιώδης: η κατά της NESSOS AE για την ατμοσφαιρική ρύπανση που υποβάθμιζε τους
αποστολή της ήταν να αλλάξει τον κόσμο, ή τουλάχιστον την πόλη της, και υδατικούς πόρους που διαχειριζόταν ο πελάτης της, η AUGEAS AE,
ήταν διατεθειμένη να εκτίθεται σε υπολογισμένους κινδύνους κάθε μέρα. Έτσι, προκαλώντας υπέρογκα κόστη απορρύπανσης, τόσο με τη μορφή κόστους
όταν μερικά κεφάλια στράφηκαν προς αυτήν μετά τη δραματική της είσοδο, κεφαλαίου όσο και με τη μορφή λειτουργικών δαπανών.
η Αμίνα άδραξε την ευκαιρία να κινηθεί με μερικές δρασκελιές προς τη
μοναδική κατειλημμένη γωνιά του βαγονιού, πλάι σε μια μητέρα και στο
παιδάκι της, οι οποίοι την παρακολουθούσαν με περιέργεια πίσω από τις
φθαρμένες αναπνευστικές μάσκες τους. Οι άνθρωποι σπάνια άφηναν την
πολυτέλεια των αυτο-οδηγούμενων αυτοκινήτων τους για να
χρησιμοποιήσουν δημόσια συγκοινωνία. Η Αμίνα ήταν πρόσφυγας, ιδιωτική
εισαγγελέας και μυστική οικοακτιβίστρια και είχε καταβάλει σημαντική
προσπάθεια όλα αυτά τα χρόνια για να χρησιμοποιήσει τις υποθέσεις δίωξης
των διαφόρων εταιρειών που είχαν καταπατήσει τα συμφέροντα των
εταιρικών πελατών της ως εργαλεία περιορισμού της ρυπογόνου δράσης
τους.

Η Θεσσαλονίκη ήταν μια πόλη ευκαιριών, όχι όμως και τόσο για τους
αδύναμους. Η NESSOS ΑΕ, η ταχύτερα αναπτυσσόμενη μάρκα ειδών ένδυσης
στην Ελλάδα, είχε επενδύσει σημαντικά κεφάλαια στην κατασκευή μεγάλων
κλωστοϋφαντουργικών εργοστασίων εντός τής βιομηχανικής ζώνης στα
 Θεσσαλονίκη - Βελανιδιά

Αν δεν υπήρχε αυτή η υπόθεση δίωξης, η Αμίνα θα περνούσε εκείνο το υγρό αιχμάλωτη. Καθώς οι πόρτες του βαγονιού έκλειναν ξανά, πήρε τη μάσκα από
και κρύο πρωινό τού «Εργάσιμου Σαββάτου» στη θαλπωρή τού ύπνου μέσα το πάτωμα και έριξε μια κοντινή ματιά σε εκείνη τη μία και μοναδική τρύπα
στο μικρορετιρέ της, μακριά από την ομίχλη και την αιθάλη που αιωρούνταν που είχε αχρηστέψει το άθλιο φίλτρο. Το πρόσωπο της φωτίστηκε αμέσως.
μόνιμα σαν παχιά κουβέρτα πάνω από την πόλη, προκαλώντας όξινη βροχή «Έχω μόνο μία μοναδική ευκαιρία, αλλά μία ευκαιρία είναι το μόνο που
κάθε μερικές ώρες, ρυπαίνοντας τον υπόγειο υδροφορέα με βαρέα μέταλλα χρειάζομαι» ψιθύρισε από μέσα της και άρχισε να προβάρει τον εναρκτήριο
και καθιστώντας άκρως απαραίτητο το εντατικό φιλτράρισμα της λόγο που θα απηύθυνε ως κατήγορος, χωρίς την αναπνευστική της μάσκα
ατμόσφαιρας κατ’ οίκον, αλλά και καθ’ οδόν με ολοπρόσωπες αναπνευστικές στο πρόσωπο.
μάσκες. Αντί αυτού, καθόταν αναπαυτικά στο παλιό και σκουριασμένο βαγόνι
τού μετρό που ήταν γεμάτο με ανταγωνιστικούς λίβελους της NESSOS AE
κατά της AUGEAS AE και το αντίστροφο, οι οποίοι πλημμύριζαν κάθε
απαρχαιωμένη εύκαμπτη οθόνη, περιμένοντας με ανυπομονησία τη στάση της
και κάνοντας γκριμάτσες σε ένα παιδάκι που πείραζε με το δάχτυλό του το
φθαρμένο φίλτρο τής αναπνευστικής του μάσκας.

«Σταμάτα να το πειράζεις έτσι! Θα το σπάσεις! Δεν μπορούμε να αγοράσουμε

άλλο!» ξέσπασε η μητέρα στο παιδί μαλώνοντάς το, και το παιδάκι έκανε μια
θυμωμένη γκριμάτσα και άρχισε να πιέζει με περισσότερη δύναμη το φίλτρο.
Με μία μόνο χαριστική βολή, το φίλτρο έσπασε. «Θεέ μου! Δες τι έκανες!»
φώναξε η μητέρα και αμέσως έβγαλε την εξίσου φθαρμένη αναπνευστική της
μάσκα και τη φόρεσε στο πρόσωπο του γιου της. Η Αμίνα δεν μπορούσε να
αρθρώσει λέξη. Είχε χαθεί μέσα στα ταλαιπωρημένα μάτια εκείνης της
μητέρας – σε εκείνα τα μάτια που ήταν κατακόκκινα, ερεθισμένα από τη
χρόνια εισπνοή αφιλτράριστων αέριων ρύπων. Καθώς το μετρό σταματούσε
με μια παρατεταμένη βοή, η Αμίνα έβγαλε τη δική της αναπνευστική μάσκα
και την έδωσε στη μητέρα με ένα μοναδικό νεύμα κατανόησης. Η μητέρα
έγνεψε με ευγνωμοσύνη, πήρε τη μάσκα και βγήκε βιαστικά από το
σκουριασμένο βαγόνι του μετρό για να διασχίσει την αποβάθρα,
κουβαλώντας στην αγκαλιά της το παιδάκι που έκλαιγε. Η σπασμένη μάσκα
του μικρού αγοριού είχε παραπέσει στο πάτωμα του βαγονιού. Όλη αυτή η Photo by Johannes Plenio on Unsplash
φούρια έσπασε τα δεσμά των συναισθημάτων που κρατούσαν την Αμίνα
Πως γράφτηκαν οι ιστορίες
Μετά την κατασκευή των τεσσάρων βασικών σχεδιαγραμμάτων για τα
εναλλακτικά σενάρια των πόλεων για το 2040, η διαδικασία ανάπτυξης
προχώρησε ως εξής. Αρχικά, τα βασικά χαρακτηριστικά κάθε
σχεδιαγράμματος σεναρίου ομαδοποιήθηκαν με βάση τη σφαίρα της
πραγματικότητας στην οποία αναφέρονταν, λ.χ. με βάση τις σφαίρες της
οικονομικής πραγματικότητας ή της περιβαλλοντικής πραγματικότητας του
εκάστοτε εναλλακτικού μέλλοντος. Έπειτα, αναζητήθηκαν σχέσεις επιρροής
μεταξύ όλων αυτών των χαρακτηριστικών σε κάθε σχεδιάγραμμα, έτσι ώστε
να αρχίσει να αναδύεται ένα περίγραμμα του κάθε κόσμου. Κάθε
εναλλακτικός κόσμος χτίστηκε με τρόπο ρεαλιστικό και με εσωτερική
συνέπεια. Δηλαδή, οι σχέσεις επιρροής που αναζητήθηκαν στο προηγούμενο
βήμα αποτυπώθηκαν στο περίγραμμα του κάθε κόσμου με τρόπο που να
φαίνεται ορθολογικός, με βάση τη σημερινή μας γνώση για το πώς
λειτουργούν τα περίπλοκα συστήματα των πόλεων, καθώς και αληθοφανής,
ώστε να μην απαιτεί άλματα πίστης και μεγάλη προσπάθεια αναστολής της
δυσπιστίας των αναγνωστών. Τα περιγράμματα των κόσμων διανθίστηκαν με
σχετικές λεπτομέρειες για συγκεκριμένες μικροτάσεις, τάσεις και μεγατάσεις
που προέκυψαν μέσα από τη διαδικασία ανίχνευσης ορίζοντα που λειτουργεί
διαρκώς στη Μονάδα Προοπτικής Διερεύνησης, καθώς και με στοιχεία και
πληροφορίες που αφορούσαν στην τοπική πραγματικότητα της κάθε πόλης.
συγκεκριμένη σκηνή σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο και επιλέχθηκε μία
μοναδική ηρωίδα για να τοποθετηθεί εντός αυτής της σκηνής. Τα
κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά και η προσωπικότητα της ηρωίδας
επιλέχθηκαν επίσης με σκοπό την ανάδειξη του κόσμου μέσω των επιπτώσεων
του στις σκέψεις και στη συμπεριφορά της ηρωίδας και των υποστηρικτικών
χαρακτήρων. Επιλέχθηκε επίσης αφηγητής μηδενικής εστίασης, δηλαδή
αφηγητής που γνώριζε περισσότερα από την ηρωίδα, προκειμένου να
αποτυπωθούν καλύτερα στην αφήγηση διάφορες καίριες πληροφορίες του
εκάστοτε κόσμου. Η ηρωίδα και η αλληλεπίδραση της με τους
υποστηρικτικούς χαρακτήρες χρησιμοποιήθηκε ως μέσο εμβύθισης των
αναγνωστών στον εκάστοτε κόσμο, καθώς και ως μέσο αποκάλυψης των
επιπτώσεων των μηχανισμών αυτού του κόσμου στην καθημερινότητα των
πολιτών του. 

Με την ολοκλήρωση αυτής της σύνθεσης των διαφορετικών κόσμων που θα

περιγράφονταν από κάθε εναλλακτικό σενάριο, ξεκίνησε η διαδικασία
κατασκευής της αφήγησης για την αποτύπωση κάθε σεναρίου. Αυτό το
σημείο ήταν κρίσιμο για την τελική διαμόρφωση του σεναρίου, καθώς ήταν
αναγκαίο να χρησιμοποιηθούν αφηγηματικές τεχνικές με τρόπο που να
αναδεικνύεται στην πραγματικότητα ο κόσμος και όχι η ιστορία που θα
αποτυπωνόταν στην αφήγηση. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτό σε αρκετά
περιορισμένο αριθμό λέξεων που αγγίζει τα όρια της εξαιρετικά δύσκολης
πεζογραφικής φόρμας του μικροδιηγήματος, κατασκευάστηκε μια
Photo by Epaminondas Christophilopoulos
Επικοινωνία

futures@praxinetwork.gr

+30 2310 501148 (Thessaloniki)

+30 210 3607690 (Athens)

www.futures.gr