ΤΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ «ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ» Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ

Α. Μετανάστευση (δευτερογενής έρευνα): Να αναζητήσετε στατιστικά, μαρτυρίες, φωτογραφίες,

τραγούδια σχετικά με την μετανάστευση των Ελλήνων τις δεκαετίες ’50 και ’60 και να οργανώσετε
τα ευρήματά σας σε παρουσίαση.

Β. Ρατσισμός (πρωτογενής έρευνα στάσεων): Τα κύματα μετανάστευσης παντού και πάντα

συνοδεύονταν από μια όξυνση των ξενοφοβικών στάσεων από την πλευρά του πληθυσμού της
χώρας υποδοχής. Με τη χρήση ερευνητικών εργαλείων (Likert scale ή semantic differential) να
κατασκευάσετε ένα ερωτηματολόγιο (μπορεί να γίνει online για να καλύψει μεγαλύτερο δείγμα)
που να μετράει τις στάσεις των ίδιων, των γονιών, των φίλων και γνωστών και να οργανώσετε μια
παρουσίαση του θέματος και των ευρημάτων της έρευνάς σας.

Γ. Οι οικονομικές επιπτώσεις της μετανάστευσης (δευτερογενής έρευνα): Σε αντίθεση με το

στερεότυπο «οι μετανάστες μας τρώνε τις δουλειές», οι έρευνες δείχνουν ακριβώς το αντίθετο: οι
μετανάστες μπορεί να δημιουργήσουν δουλειές και για τους ντόπιους. Να μελετηθεί το φαινόμενο
στην Ελλάδα και διεθνώς.
Ενδεικτικά μπορούμε να δώσουμε για το θέμα:
https://www.immigratio.gr/o-rolos-tis-alvanikis-synistosas-stin-elliniki-ikonomia/
https://www.thenation.com/article/archive/trumps-assault-on-immigrants-will-seriously-
damage-the-economy/
https://www.theguardian.com/world/2017/mar/22/why-denying-refugees-the-right-to-work-is-
a-catastrophic-error

Δ. Η ιστορία ενός μετανάστη/πρόσφυγα (role playing): Έχουν καταγραφεί δεκάδες ιστορίες της
Οδύσσειας των προσφύγων (μην παραλείψετε να δείτε αυτό το βίντεο:
https://www.youtube.com/watch?v=EDHwt-ooAi4) προκειμένου να εξασφαλίσουν για τον εαυτό τους
και την οικογένειά τους ένα κάποιο μέλλον. Να διαβάσετε μία ή περισσότερες σχετικές ιστορίες/
αφηγήσεις/ μαρτυρίες και να συνθέσετε ελεύθερα τις πληροφορίες που παρέχουν σε ένα σενάριο
(σκηνή, μονόλογος, διάλογος), που θα αποτελεί και το τελικό προϊόν της εργασίας σας. Έχετε
επίσης τη δυνατότητα να παρουσιάσετε το κείμενο που συνθέσατε με όποιον τρόπο επιθυμείτε
(δραματοποίηση και μαγνητοσκόπηση, εκφραστική ανάγνωση, κωμικογράφημα, animation και ό, τι
άλλο σας εκφράζει του (εφόσον βέβαια αισθάνεστε άνετα να προχωρήσετε σε κάτι τέτοιο).
Σημείωση: Μπορεί να είναι απαιτητική η δραστηριότητα, αλλά έχει ιδιαίτερα έντονη επίδραση και
στο άτομο που παίρνει τη θέση του πρόσφυγα και στους ακροατές, δεδομένου ότι δημιουργεί
ενσυναίσθηση, δηλαδή μας προτρέπει να βλέπουμε τα πράγματα μέσα από τα μάτια του άλλου…

 Όποια θεματική περιοχή κι αν επιλέξετε, θα πρέπει να συμπληρώσετε και την έκθεση

αναφοράς που ακολουθεί:
 Έκθεση αναφοράς για την έρευνα

Α. Θεματική περιοχή αναζήτησης : Γ. Οι οικονομικές επιπτώσεις της μετανάστευσης

(δευτερογενής έρευνα)

Β. Διατύπωσε1 το διερευνητικό ερώτημα : Πώς η μετανάστευση βοηθάει στην οικονομική

ανάπτυξη της χώρας υποδοχής;

Γ. Κατάρτισε ένα σχέδιο δράσης

Γ1. Περίγραψε2 τον τρόπο που σχεδίασες να εργαστείς (τον τρόπο με τον οποίο: 1. σχεδίασες να
διαχειριστείς το χρόνο σου με βάση την προθεσμία υποβολής της έρευνας, 2. σχεδίασες να
συνθέσεις τις πληροφορίες από τις πηγές, 3. σχεδίασες το τελικό προϊόν της έρευνας, 4. σχεδίασες
την αναζήτηση και επιλογή πηγών)

Την εργασία αυτή την ολοκλήρωσα μέσα σε 4 μέρες. Την πρώτη μέρα βρήκα επέλεξα την θεματική
περιοχή αναζήτησης. Την δεύτερη μέρα έψαξα και βρήκα πληροφορίες για αυτήν την θεματική
ενότητα και επέλεξα τις πηγές που θα χρησιμοποιούσα. Την Τρίτη μέρα έγραψα την έκθεση και την
τέταρτη μέρα συμπλήρωσα τα κριτήρια Α, Β & Γ.

Γ2. Να καταγράψεις3 τις πηγές με ΜLA (να χρησιμοποιήσεις τουλάχιστον τρεις πηγές: γραπτές
πηγές, οπτικοακουστικό υλικό, ακουστικό υλικό, φυσικά πρόσωπα…).
 Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος. «Οι επιπτώσεις της μετανάστευσης στην ελληνική
οικονομία», 2017, 18.4.2023
https://www.nbg.gr/documents/10180/798426/Immigration_Study_Final_EN.pdf.
 ΟΟΣΑ. «Ελλάδα: Στρατηγικές Απασχόλησης και Δεξιοτήτων στον απόηχο της κρίσης»,
2018, 18.4.2023
https://www.oecd-ilibrary.org/sites/9789264299125-en/1/2/1/index.html?itemId=/content/
publication/9789264299125-en&_csp_=d7462912506
 Συμβουλευτική Επιτροπή Μετανάστευσης. «Μερική αναθεώρηση της λίστας επαγγελμάτων
ελλείψεων: Μάιος 2019», 2019, 18.4.2023

1
Εκφράστε με ακριβή και συστηματικό τρόπο τις σχετικές έννοιες ή τα επιχειρήματα.
2
Κάντε λεπτομερή καταγραφή ή παρουσιάστε την εικόνα μιας κατάστασης, ενός γεγονότος, ενός μοτίβου, ενός
αντικειμένου, μιας διαδικασίας κλπ.
3
Χρειάζεται μόνο λίγος ή καθόλου υπολογισμός. Ο τρόπος εργασίας δεν είναι απαραίτητο να φαίνεται.
 https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/
attachment_data/file/804902/SOL_Partial_Review_Report_May_2019.pdf.
 Ευρωπαϊκή Επιτροπή. «Ο οικονομικός αντίκτυπος της μετανάστευσης στην ΕΕ», 2016,
18.4.2023
https://ec.europa.eu/eurostat/documents/3433488/7247694/KS-TC-16-005-EN-N.pdf/
ffa6b2cb-e96f-4e96-b6ea-92b599df02a5.

Γ. Οι οικονομικές επιπτώσεις της μετανάστευσης (δευτερογενής

έρευνα):

Η μετανάστευση είναι εδώ και πολύ καιρό ένα επίμαχο θέμα στην πολιτική και στην κοινωνία, με
επιχειρήματα που συχνά επικεντρώνονται στις οικονομικές επιπτώσεις. Ένα κοινό στερεότυπο
είναι ότι οι μετανάστες αφαιρούν θέσεις εργασίας από τους γηγενείς εργαζόμενους, αλλά πολλές
έρευνες αποδεικνύουν ότι μπορεί να ισχύει το αντίθετο. Σύμφωνα με αυτές, οι μετανάστες
μπορούν να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και για τους ντόπιους. Μέσα από αυτήν την
εργασία, θα αναλυθούν οι οικονομικές επιπτώσεις της μετανάστευσης, βασιζόμενη σε έρευνες
τόσο για την Ελλάδα, αλλά και διεθνώς.

Αρχικά, όσον αφορά την Ελλάδα, η οικονομική κρίση της τελευταίας δεκαετίας οδήγησε σε
απότομη μείωση της μετανάστευσης. Ωστόσο, σύμφωνα με διάφορες έρευνες φαίνεται, ότι η
μετανάστευση μπορεί να έχει θετικές οικονομικές επιπτώσεις στην Ελλάδα. Για παράδειγμα, μια
μελέτη του 2017 από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος διαπίστωσε ότι η μετανάστευση θα
μπορούσε να ενισχύσει το ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) ή αλλιώς το GDP (Gross Domestic
Product ) της χώρας έως και 1,4% μέχρι το 2025. Η μελέτη σημείωσε επίσης ότι οι μετανάστες
τείνουν να έχουν υψηλότερα ποσοστά επιχειρηματικότητας από τους εγγενείς Έλληνες και ότι
αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στη δημιουργία νέων επιχειρήσεων και θέσεων εργασίας.

Επιπλέον, μία αναφορά του 2018 του ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και
Ανάπτυξης) σημείωσε ότι οι μετανάστες στην Ελλάδα τείνουν να απασχολούνται σε τομείς όπου
υπάρχουν ελλείψεις εργατικού δυναμικού, όπως η γεωργία και ο τουρισμός. Αυτό υποδηλώνει
ότι οι μετανάστες καλύπτουν θέσεις εργασίας που διαφορετικά θα μπορούσαν να μείνουν
ανεκπλήρωτες και ότι αυτό μπορεί να έχει θετικά οικονομικά αποτελέσματα αυξάνοντας την
παραγωγικότητα και την παραγωγή.

Παρόμοια αποτελέσματα ερευνών έχουν βρεθεί και σε άλλες χώρες. Για παράδειγμα, μια μελέτη
του 2016 από το Εθνικό Γραφείο Οικονομικών Ερευνών των Ηνωμένων Πολιτειών διαπίστωσε ότι
οι μετανάστες έχουν θετική επίδραση στην απασχόληση των εργαζομένων που έχουν γεννηθεί σε
αυτόχθονες χώρες. Η μελέτη διαπίστωσε ότι η αύξηση του μεριδίου των μεταναστών στο
εργατικό δυναμικό συσχετίστηκε με την αύξηση του ποσοστού απασχόλησης των μεταναστών
εργαζομένων.

Ένας λόγος για τον οποίο οι μετανάστες μπορούν να έχουν θετικά οικονομικά αποτελέσματα,
είναι ότι συχνά φέρνουν δεξιότητες και τεχνογνωσία που είναι ζητούμενα στη χώρα υποδοχής.
Για παράδειγμα, άρθρο του 2019 από τη Συμβουλευτική Επιτροπή Μετανάστευσης στο Ηνωμένο
Βασίλειο διαπίστωσε ότι οι μετανάστες τείνουν να έχουν υψηλότερα επίπεδα εκπαίδευσης από
τους εγγενείς εργαζόμενους και ότι αυτό μπορεί να οδηγήσει σε θετικά οικονομικά
αποτελέσματα, όπως υψηλότερη παραγωγικότητα και καινοτομία.
Ένας άλλος λόγος για τον οποίο οι μετανάστες μπορούν να έχουν θετικά οικονομικά
αποτελέσματα είναι ότι μπορούν να μεγαλώσουν τη ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες. Για
παράδειγμα, μια αναφορά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2016 σημείωσε ότι η μετανάστευση
μπορεί να έχει θετικές επιπτώσεις στην αγορά στέγης, καθώς οι μετανάστες χρειάζονται συχνά
στέγη και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της ζήτησης και της κατασκευαστικής
δραστηριότητας.

Συμπεραίνουμε, πως οι οικονομικές επιπτώσεις της μετανάστευσης είναι πολύπλοκες και

εξαρτώνται από διάφορους παράγοντες όπως οι δεξιότητες και η εκπαίδευση των μεταναστών, οι
τομείς στους οποίους απασχολούνται και το συνολικό οικονομικό πλαίσιο. Ενώ ορισμένοι μπορεί
να υποστηρίξουν ότι οι μετανάστες μειώνουν τις θέσεις εργασίας από τους γηγενείς
εργαζόμενους, έρευνες δείχνουν ότι οι μετανάστες μπορούν να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας
και για τους ντόπιους. Αυτό ισχύει σίγουρα στην περίπτωση της Ελλάδας, όπου η μετανάστευση
θα μπορούσε να έχει θετικές οικονομικές επιπτώσεις ενισχύοντας το ΑΕΠ και καλύπτοντας τις
ελλείψεις εργατικού δυναμικού. Είναι σημαντικό για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να
υιοθετήσουν μια διαφοροποιημένη προσέγγιση της μεταναστευτικής πολιτικής, λαμβάνοντας
υπόψη τόσο τα πιθανά οικονομικά οφέλη όσο και τις κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις της
μετανάστευσης.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΜΕΝΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Επίπεδο Κριτήριο Β: Έρευνα Κριτήριο Γ: Επικοινωνία Κριτήριο Δ: κριτική σκέψη

0 Δεν ανταποκρίθηκες σε κανένα Δεν ανταποκρίθηκες σε κανένα Δεν ανταποκρίθηκες σε κανένα
από τα ζητούμενα που από τα ζητούμενα που από τα ζητούμενα που
περιγράφονται παρακάτω. περιγράφονται παρακάτω. περιγράφονται παρακάτω.
i. διατυπώνεις ένα σαφές και ii. οργανώνεις τις πληροφορίες ii. συνθέτει τις πληροφορίες για
στοχευμένο ερώτημα προς και τις ιδέες απολύτως να διατυπώσεις έγκυρα και
διερεύνηση και αιτιολογείς τη σύμφωνα με τον τύπο καλά τεκμηριωμένα
σχέση του με την ενότητα κειμένου/επικοινωνίας που επιχειρήματα
ii. διαμορφώνεις και ακολουθείς επέλεξες
7-8 αποτελεσματικά ένα διεξοδικό iii. με συνέπεια καταγράφεις
σχέδιο δράσης για τη πηγές πληροφόρησης σύμφωνα
διερεύνηση του ερωτήματος με αναγνωρισμένες μεθόδους.
iii. χρησιμοποιείς κατάλληλες
μεθόδους για να συλλέξει και
να καταγράψει κατάλληλες και
ποικίλες πληροφορίες σχετικές
με το ερώτημα