1Βασικό κειμενο μελέτης 1ης ενότητας neo

Εκπαίδευση των μαθητών προσφύγων με αξιοποίηση
δυνατοτήτων
Πρόγραμμα των ΤΠΕ
επιμόρφωσης
«Εκπαίδευση των μαθητών

προσφύγων με αξιοποίηση
δυνατοτήτων των ΤΠΕ»
Διάλεξη:1η
Διδάσκων
Αλιβίζος (Λοΐζος) Σοφός
Βαθμίδα
Καθηγητής
«Κατάρτιση εκπαιδευτικών
στη διαπολιτισμική
εκπαίδευση για μαθητές με
προσφυγικό και
μεταναστευτικό υπόβαθρο»
Λοΐζος Σοφός www.Lsofos.com
δυνατοτήτων των ΤΠΕ
Περιεχόμενα
Περιεχόμενα ............................................................................................................................... 2
Εισαγωγή...................................................................................................................................... 3
Ενότητα 1. Πρόσφυγες σε αριθμούς................................................................................. 4
1.1 Στατιστικά Ύπατης Αρμοστείας .............................................................................. 4
1.2 Παιδιά Προσφύγων ..................................................................................................... 7
Ενότητα 2. Πλαίσιο αναφοράς για την εκπαίδευση προσφύγων ......................... 9
2.1 Σε επίπεδο τυπικής εκπαίδευσης ............................................................................ 9
2.2 Σε επίπεδο μη τυπικής εκπαίδευσης ................................................................... 11
Ενότητα 3. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στην εκπαίδευση μαθητών-
προσφύγων............................................................................................................................... 14
Ενότητα 4. Λογισμικά και υπηρεσίες του διαδικτύου για την εργασία με
πρόσφυγές μαθητές .............................................................................................................. 14
4.1. Ενσφηνώματα ............................................................................................................. 15
4.2.Sebran .............................................................................................................................. 15
4.3 GCompris ........................................................................................................................ 15
4.4 Rapid Typing Tutor ..................................................................................................... 15
4.5 Γρήγορη Ανάγνωση ................................................................................................... 16
4.6 Στην Τάξη ....................................................................................................................... 16
4.7 Μικροί Καλλιτέχνες .................................................................................................... 16
Σύνοψη Ενότητας ................................................................................................................... 17
Βιβλιογραφία ............................................................................................................................ 17

Εισαγωγή
Στο πλαίσιο της παρούσης συνεδρίας θα δούμε στην αρχή για ποιο λόγο
υπάρχει η αναγκαιότητα της εκπαίδευσης των παιδιών προσφύγων (βάση
των σύγχρονων εξελίξεων) μέσα από την μελέτη στατιστικών δεδομένων
της «‘Υπατης Αρμοστείας» για τον αριθμό των προσφύγων που ήρθαν στη
χώρα μας. Θα δούμε με ακρίβεια πως προέκυψε το προσφυγικό θέμα και
πώς αντιμετωπίζεται το θέμα της εκπαίδευσης των παιδιών προσφύγων
από την πολιτεία και τους εμπλεκόμενους φορείς. Θα αποσαφηνιστούν οι
διάφορες παρεχόμενες μορφές εκπαίδευσης και θα δούμε ποιοι φορείς
οργανώνουν και παρέχουν προγράμματα σπουδών τέτοιου τύπου.
Ξέροντας πως η εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας στα παιδιά των

προσφύγων δεν αποτελεί κυρίαρχο ζήτημα λόγω του πρόσκαιρου και
αβέβαιου χαρακτήρα της παραμονής τους στην Ελλάδα, μπορούμε να
θεωρήσουμε πως με την χρήση συγκεκριμένων λογισμικών, θα αυξηθεί το
ενδιαφέρον των παιδιών και θα υπάρξει μαθησιακό κίνητρο για να
ανταποκριθούν και να μάθουν τις παρεχόμενες γνώσεις. θα ασχοληθούμε
με τον τρόπο που ο εκπαιδευτικός αξιοποιώντας λογισμικά, μπορεί να
εντάξει τους πρόσφυγες στη σχολική κοινότητα, να προωθήσει τον
ψηφιακό γραμματισμό, να στηρίξει την γλωσσική εκμάθηση της ελληνικής
γλώσσας και να βοηθήσει στην προσωπική ανάπτυξη των μαθητών. Γι αυτό
το λόγο ο εκπαιδευτικός θα ενημερωθεί για χρηστικά λογισμικά που θα
είναι αρωγή στο δύσκολο έργο που έχει μπροστά του. Με τη βοήθεια των
τεχνολογικών μέσων ξεπερνιούνται τα γλωσσικά προβλήματα και
καθίσταται δυνατή η εκπαίδευση σε διάφορα πεδία.
Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα
Μετά το πέρας της συνεδρίας θα είσαστε σε θέση να:
• γνωρίζετε τους ακριβείς αριθμούς προσφυγικών εισροών στην Ελλάδα

• ξέρετε αρκετά λογισμικά που με τη σωστή χρήση παρέχουν γνώσεις στους
μαθητές πρόσφυγες και να οργανώνετε τη διδασκαλία σας χρησιμοποιώντας
σε συνάρτηση με το γνωστικό αντικείμενο το πλέον κατάλληλο λογισμικό.
Έννοιες κλειδιά: πρόσφυγες, «Ύπατη Αρμοστεία», «Υπηρεσία Ασύλου»,

λογισμικά, εκπαιδευτικός, πρόσφυγες.

Ενότητα 1. Πρόσφυγες σε αριθμούς

1.1 Στατιστικά Ύπατης Αρμοστείας
Η iefimerifa σε δημοσίευμά της δηλώνει ότι το 2015 ήρθαν στην Ελλάδα
πάνω από 800.000 μετανάστες. «Σύμφωνα με στοιχεία του Λιμενικού
Σώματος που έχει στη διάθεσή του το ΑΠΕ-ΜΠΕ, οι μετανάστες που έχουν
περάσει στην Ελλάδα ή έχουν μετακινηθεί κάποιοι από αυτούς σε χώρες της
Ευρώπης από τις αρχές του 2015 έως τις 21 Δεκεμβρίου, ανέρχονταν σε
804.465, εκ των οποίων οι μισοί, 457.149, ήταν πρόσφυγες από τη Συρία.
Συνολικά, 77 εθνικότητες απαρτίζουν το σύνολο των υπόλοιπων
οικονομικών μεταναστών» (iefimerida, 2015).
Σύμφωνα με το δελτίο τύπου της International Organization for Migration

από τις αρχές του 2016 έως και το Νοέμβριο του ίδιου έτους έφτασαν στην
Ευρώπη 363.808 πρόσφυγες και μετανάστες, η πλειονότητα μέσω θαλάσσης
(341.055). Από αυτούς οι περισσότεροι ήρθαν στην Ελλάδα (170.553) ενώ
ελαφρώς λιγότεροι (164.868) στην Ιταλία (ΙΟΜ, 2016). Επίσης σύμφωνα με
δημοσίευμα της fortunegreece.com:
«Πάνω από 850.000 μετανάστες έχουν περάσει τα ελληνικά σύνορα το 2015, με το

35% αυτών να είναι παιδιά. Μόνο στη Λέσβο έχουν φτάσει περίπου 26.000
μετανάστες, ενώ στη Χίο ο αριθμός ξεπερνάει τους 9.000.» (fortunegreece, 2016)
Στην Ελλάδα το προσφυγικό βιώνεται έντονα ως φαινόμενο από το 2015.

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας, ενώ τον
Οκτώβριο του 2014 έφτασαν 7.432 πρόσφυγες, τον Οκτώβριο του 2015, ο
αριθμός των προσφύγων αυξήθηκε θεαματικά και έφτασε τους 211.663 και
τον Οκτώβριο του 2016 μειώθηκε στους 2.970.
211.663
7.432 2.970

Πίνακας 1.: Επεξεργασμένη παρουσίαση στοιχειών για την άφιξη προσφύγων στην Ελλάδα
από το 2014 έως το 2017 στη βάση πίνακα από την ιστοσελίδα της Ύπατης Αρμοστείας
Το 2017 έφτασαν σε ευρωπαϊκές χώρες του νότου (αρχές Αυγούστου)

συνολικά 119.300 πρόσφυγες, ενώ κατά τη διαδρομή πέθαναν/πνίγηκαν
2.400. Η πλειονότητα των προσφύγων κατευθύνθηκε στην Ιταλία (95.200).
Λιγότεροι πρόσφυγες πήγαν στην Ισπανία (12.200), στην Ελλάδα (11.500)
και στην Κύπρο (530) (unhcr, 2017).
Το ακόλουθο σχήμα οπτικοποιεί τις αφίξεις των προσφύγων από τις αρχές
του 2017 μέχρι και την 21η Αυγούστου μέσω θαλάσσης στα νησιά του
Αιγαίου (unhcr, 2017).
Σχήμα 1.: Αφίξεις προσφύγων ανά νησί, σύμφωνα με την Ύπατη αρμοστεία. (unhcr, 2017)
Αν υπολογίσει κανείς τον αριθμό προσφύγων γίνεται σαφές ότι οι αριθμός

αφίξεων των προσφύγων άγγιζε το 1 εκατομμύριο (989.417). Σύμφωνα με
τα στατιστικά στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας ο αριθμός των προσφύγων
όμως που ζούσε στην Ελλάδα ήταν πολύ μικρότερος από το σύνολο των
προσφύγων που είχαν έρθει στην Ελλάδα από το 2014 μέχρι το 2017,
καθώς αυτός ανερχόταν στις 43.370. Από αυτούς 34.879 κατοικούσαν στην
ηπειρωτική, ενώ 8.491 στη νησιωτική Ελλάδα (UNHCR, 2017). Τα επόμενα
έτη ο αριθμός των προσφύγων που διαμένουν στην Ελλάδα έχει μία
ανοδική πορεία.

Μέχρι το Μάρτιο του 2019 ο συνολικός αριθμός των αιτούντων άσυλο που
διαμένουν σε δομές υπό την εποπτεία της ελληνικής πολιτείας ανέρχεται σε
περίπου 73.000 άτομα. Ως το τέλος Μαρτίου 2019, σύμφωνα με τα στοιχεία
της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες ήταν διαθέσιμες για
ευάλωτους αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες 25.742 θέσεις σε διαμερίσματα
και κτίρια σε όλη τη χώρα, στο πλαίσιο του προγράμματος ESTIA, με τη
συνεργασία της τοπικής αυτοδιοίκησης. Στο πλαίσιο του εν λόγω
προγράμματος, στεγάστηκαν 22.589 άτομα. Το 57% των παρεχομένων στο
πλαίσιο του προγράμματος ESTIA θέσεων βρίσκεται στην Αττική, το 20%
στη Βόρεια Ελλάδα, το 7,5% στην Κεντρική Ελλάδα, ενώ το 9,8% στα νησιά
(3,8% στην Κρήτη και 6% στα υπόλοιπα νησιά).1
Από το 2013 ως το 2019 οι αιτούντες άσυλο αποτυπώνονται στον

παρακάτω πίνακα:2
Μέσα στο 2020 τα στοιχεία στα νησιά του Ανατ. Αιγαίου διαμορφώθηκαν
ως εξής3:
1
https://infocrisis.gov.gr/2106/enimerotiko-deltio-gia-to-prosfygiko-metanasteftiko-2019-
teyxos-6/
2
https://infocrisis.gov.gr/5829/ypiresia-asylou-statistika-stichia-07-06-2013-eos-30-07-2019/

1.2 Παιδιά Προσφύγων
Αναφορικά με τις χώρες προέλευσης των προσφύγων, σύμφωνα με τα

στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας, όπως φαίνεται και στον ακόλουθο πίνακα
φαίνεται ότι η πλειονότητα έρχεται από τη Συρία.
Πίνακας 4.: Ποσοστά ανά χώρα προέλευσης προσφύγων (πηγή: www.unhcr.org)
Από τους 43.370 πρόσφυγες που έμεναν στην Ελλάδα το 2017, σύμφωνα με
τις εκτιμήσεις της Ύπατης Αρμοστείας περίπου το 48% ήταν παιδιά, δηλαδή
περίπου 20.459 προσφυγόπουλα. Αναφορικά με τις χώρες προέλευσης των
προσφύγων, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας φαίνεται ότι
3
https://infocrisis.gov.gr/11706/apotyposi-tis-ethnikis-ikonas-katastasis-gia-to-prosfygiko-
metanasteftiko-zitima-tin-03-01-2021/

η πλειονότητα έρχεται από τη Συρία 39%, από άλλες χώρες το 33%, από το
Ιράκ 16%, το Αφγανιστάν 7%, το Ιράν 4% και το Πακιστάν 1%. Αναφορικά
με την ηλικία των 20.459 προσφύγων παιδιών εκτιμάται η ακόλουθη
κατανομή ανά ηλικία και φύλο:
0-5 χρονών 6-12 χρονών 13-17 χρονών

Αγόρια 17% 12% 30%
Κορίτσια 19% 17% 5%
σύνολο 36% 29% 35%
Πίνακας 5.: κατανομή παιδιών προσφύγων ανά ηλικία και φύλλο.
Από τα στοιχεία αυτά γίνεται σαφές ότι το 29% των προσφύγων που είναι
μαθητές 6-12 χρόνων και φοιτούν σε δημοτικά σχολεία ανέρχεται περίπου
στους 5.933 μαθητές. Αν ληφθεί υπόψη, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία
της ΕΛΣΤΑΤ (2016) , ο συνολικός αριθμός των μαθητών που είχαν εγγραφεί
σε δημοτικά σχολεία κατά το σχολικό έτος 2014/15 ανέρχεται στους 639.600
μαθητές, ενώ κάθε χρόνο αποφοιτούν από το δημοτικό σχολείο 101.571,
γίνεται φανερό ότι ο αριθμός προσφύγων μαθητών που βρίσκονται σε
ηλικία φοίτησης δημοτικού σχολείου είναι ιδιαίτερα μικρός, αγγίζοντας
περίπου το 0,9% του μαθητικού πληθυσμού σε δημοτικά σχολεία της
Ελλάδας.
Από το 48% των παιδιών προσφύγων, (περίπου 20.459) εκτιμάται ότι 2.420
είναι ασυνόδευτα ανήλικα παιδιά. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού
Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης ο αριθμός ασυνόδευτων παιδιών
παραμένει σχετικά σταθερός, καθώς και οι ανάγκες για χώρους υποδοχής
και φιλοξενίας.
Διάγραμμα 1.: Συνολικός αριθμός θέσεων σε δομές φιλοξενίας ΑΑ & συνολικός αριθμός
παραπομπών Α.Α. σε αναμονή για τοποθέτηση 19 Οκτωβρίου 2016 - 15 Αυγούστου 2017

Ενότητα 2. Πλαίσιο αναφοράς για την εκπαίδευση

προσφύγων
2.1 Σε επίπεδο τυπικής εκπαίδευσης
Τα γενικά στοιχεία σε αριθμούς καταδεικνύουν τόσο τη σημασία παροχής
εκπαίδευσης σε παιδιά προσφύγων όσο και την αναγκαιότητα οργάνωσης
εκπαιδευτικών παρεμβάσεων σε επίπεδο τυπικής, μη τυπικής και άτυπης
εκπαίδευσης.
Σε επίπεδο τυπικής εκπαίδευσης, στην Ελλάδα έχει προγραμματιστεί η

δημιουργία 850 κέντρων για την εκπαίδευση των προσφύγων. Εκτός από
αυτό, το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων απέστειλε οδηγίες
και κατευθύνσεις στις Διευθύνσεις Εκπαίδευσης για την ίδρυση και
λειτουργία Τάξεων Υποδοχής (ΤΥ) ΖΕΠ για το σχολικό έτος 2016-2017 σε
δημοτικά σχολεία της χώρας. Στο έγγραφο αναφέρεται ότι για το σχολικό
έτος 2016-2017 δίνεται η δυνατότητα στα δημοτικά σχολεία της χώρας να
λειτουργήσουν Τάξεις Υποδοχής ΖΕΠ, Ενισχυτικά Φροντιστηριακά Τμήματα
ΖΕΠ και Δομές Υποδοχής για την Εκπαίδευση των Προσφύγων ΖΕΠ. Αυτά
ισχύουν και μέχρι σήμερα.
Σύμφωνα με την εγκύκλιο του Υ.Π.Ε.Θ Αρ. Πρ. 152929/Δ1 της 19/9/2016 για
την εκπαίδευση των μαθητών που δεν έχουν την απαιτούμενη γνώση της
ελληνικής γλώσσας (Ρομά, Αλλοδαπών, Παλιννοστούντων, Προσφύγων,
Ευάλωτων Κοινωνικών Ομάδων κτλ.) διαμορφώνεται στο πλαίσιο της
διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης ένα ευέλικτο σχήμα θεσμικής και διδακτικής
παρέμβασης, το οποίο επιτρέπει στη σχολική μονάδα, αφού σταθμίσει τις
πραγματικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών αυτών και τις
δυνατότητές της, να επιλέξει εκείνο το σχήμα που μπορεί να τους παρέχει
επιπλέον διδακτική υποστήριξη, με σκοπό να τους βοηθήσει να
προσαρμοστούν και να ενταχθούν πλήρως στις κανονικές τάξεις στις οποίες
είναι εγγεγραμμένοι, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.
Στο πλαίσιο αυτό ο Νόμος 3879/2010, (ΦΕΚ 163Α/21.09.2010), άρθ. 26, παρ.
1α και 1β, εισάγει το θεσμό των Ζωνών Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας.
«…Στόχος των Ζ.Ε.Π. είναι η ισότιμη ένταξη όλων των μαθητών στο
εκπαιδευτικό σύστημα μέσω της λειτουργίας υποστηρικτικών δράσεων για
τη βελτίωση της μαθησιακής επίδοσης, όπως ιδίως η λειτουργία τάξεων
υποδοχής,[…] Επιπρόσθετα, ρυθμίζονται τα θέματα που αφορούν την
οργάνωση και τη λειτουργία των Ζ.Ε.Π., τη στελέχωσή τους με προσωπικό,

την απασχόληση εκπαιδευτικών κατ’ αναλογία του αριθμού των μαθητών

που χρήζουν διαφοροποιημένης διδακτικής παρέμβασης και κάθε σχετικό
θέμα»
Ειδικότερα, σύμφωνα με τις εγκυκλίους του Υ.Π.Π.Ε.Θ. του Αρ. Πρ.
152929/Δ1 της 19/9/2016και Αρ. Πρ. 79524/Δ1 της 15/05/2017 με θέμα
«Οδηγίες και κατευθύνσεις για την ίδρυση και λειτουργία Τάξεων Υποδοχής
(ΤΥ) ΖΕΠ για το σχολικό έτος 2017-2018 σε δημοτικά σχολεία της χώρας – Α’
Φάση» το πρόγραμμα των Τάξεων Υποδοχής ΖΕΠ περιλαμβάνει δύο
κύκλους που εντάσσονται μέσα στο ωρολόγιο πρόγραμμα του σχολείου:
• Τάξεις Υποδοχής (ΤΥ) Ι ΖΕΠ

• Τάξεις Υποδοχής (ΤΥ) ΙΙ ΖΕΠ Α.
Στις ΤΥ Ι ΖΕΠ φοιτούν μαθητές με ελάχιστη ή μηδενική γνώση της ελληνικής
γλώσσας. Εκεί ακολουθείται εντατικό πρόγραμμα εκμάθησης της ελληνικής
γλώσσας. Οι μαθητές που φοιτούν σε ΤΥ Ι ΖΕΠ παρακολουθούν μερικά
μαθήματα στην κανονική τους τάξη, όπως: - Φυσική Αγωγή - Εικαστικά -
Μουσική Αγωγή - Ξένη Γλώσσα ή και άλλο μάθημα, σύμφωνα με απόφαση
του Συλλόγου Διδασκόντων, σε συνεργασία με τον οικείο Σχολικό Σύμβουλο.
Η φοίτηση στην ΤΥ Ι ΖΕΠ διαρκεί ένα διδακτικό έτος με δυνατότητα
επέκτασης.
Στις ΤΥ ΙΙ ΖΕΠ φοιτούν μαθητές με μέτριο επίπεδο ελληνομάθειας, το οποίο

δύναται να δημιουργεί δυσκολίες στην παρακολούθηση των μαθημάτων
στην κανονική τάξη. Για τους μαθητές που φοιτούν στις ΤΥ ΙΙ ΖΕΠ,
πραγματοποιείται υποστήριξη στην ελληνική γλώσσα ή και σε περισσότερα
μαθήματα: - είτε εντός της κανονικής τάξης με παράλληλη διδασκαλία
(δεύτερος εκπαιδευτικός στην τάξη) - είτε εκτός κανονικής τάξης. Η φοίτηση
διαρκεί έως τρία διδακτικά έτη. Μαθητές που έχουν ολοκληρώσει τη
φοίτηση στις ΤΥ ΙΙ ΖΕΠ, δεν μπορούν να επιστρέψουν σε Τάξεις Υποδοχής
ΖΕΠ.
Επίσης από το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων

θεσμοθετήθηκε το ωρολόγιο πρόγραμμα των Δομών Υποδοχής για την
Εκπαίδευση των Προσφύγων (εφεξής ΔΥΕΠ) τα μαθήματα
πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του απογευματινού ωραρίου από τις 14.00
έως τις 18.00. Σε αυτό το διάστημα περιέχονται τέσσερις διδακτικές
περίοδοι όπου μπορούν να διδαχτούν τα ακόλουθα γνωστικά αντικείμενα:
• Ελληνική Γλώσσα,

• Μαθηματικά,
• Νέες Τεχνολογίες,
• Αγγλικά,
• Φυσική Αγωγή,
• Πολιτισμός,
• Αισθητική Αγωγή.
Για την εύρυθμη λειτουργία των σχολικών μονάδων, σε περίπτωση που

εκδηλώνεται μεγάλο ενδιαφέρον για την εγγραφή προσφυγόπουλων,
σύμφωνα με την με αρ.πρ. 108457/Δ2/04-07-2016 εγκύκλιος με θέμα
«Εγκύκλιος σχετικά με την εγγραφή αλλοδαπών μαθητών με ελλιπή
δικαιολογητικά σε σχολικές μονάδες Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της
χώρας», προβλέπεται οι διευθυντές των σχολείων αφού παραλάβουν τις
υποβληθείσες αιτήσεις από τους γονείς/κηδεμόνες ή τους ίδιους μαθητές,
εφόσον είναι ενήλικες, να τις διαβιβάσουν στις οικείες Διευθύνσεις
Εκπαίδευσης και οι Διευθυντές Εκπαίδευσης να ορίζουν, με βάση τις
ισχύουσες διατάξεις, τη σχολική μονάδα στην οποία δύναται να εγγραφεί ο
μαθητής.
2.2 Σε επίπεδο μη τυπικής εκπαίδευσης

Σε επίπεδο μη τυπικής εκπαίδευσης, υπάρχει πληθώρα δράσεων και
προγραμμάτων για την στήριξη της εκπαίδευσης προσφύγων. Τόσο η
Σύνοδος των Πρυτάνεων των ΑΕΙ όσο και η Σύνοδος των Προέδρων και
Κοσμητόρων των Παιδαγωγικών Τμημάτων και Σχολών σε ψηφίσματα
τοποθετούνται υπέρ της ενταξιακής πολιτικής των προσφύγων σε όλες τις
βαθμίδες εκπαίδευσης. Κάθε ίδρυμα και τμήμα δρομολογεί ποικίλες δράσεις
σε τοπικό επίπεδο για τη στήριξης της εκπαίδευσης και ένταξης των
προσφυγόπουλων.
Επίσης διεθνείς οργανισμοί, όπως ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης

και της Ύπατης Αρμοστείας για τη Μετανάστευση και το Άσυλο στην Ε.Ε.
έχουν οργανώσει εκπαιδευτικά προγράμματα. Αυτά στοχεύουν κυρίως στην
ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση και βρίσκονται στον αντίποδα του
γενικότερου κλίματος ανόδου της ξενοφοβίας στην Ευρώπη αλλά και στη
χώρα μας, που πλήττει αδιάκριτα πρόσφυγες και μετανάστες. Μέσα από
προγράμματα συνεργασίας με αρμόδιους φορείς, οργανώσεις,
επαγγελματίες κι εθελοντές που δραστηριοποιούνται στο χώρο της
εκπαίδευσης, η Υ.Α. προσπαθεί να συμβάλει στη θετική αλλαγή στάσεων και
συμπεριφορών της νέας γενιάς και την ανάδειξη της σημασίας των

ανθρωπίνων δικαιωμάτων για την προστασία της ανθρώπινης ζωής και

αξιοπρέπειας.
Εικόνα 3.: Εκπαιδευτικά προγράμματα «ύπατης Αρμοστείας και ΟΗΕ (πηγή:

https://ww.unhcr.gr/ekpaideysi/ekpaideytika-programmata.html)
Επίσης οι δράσεις της Ύπατης Αρμοστείας εκτείνονται σε πανελλήνιο

μαθητικό διαγωνισμό με θέμα τους πρόσφυγες και παρέχεται εκπαιδευτικό
υλικό (εγχειρίδια, ενημερωτικά φυλλάδια, video, αφίσες, περιοδικά κ.α.) που
βοηθά τους εκπαιδευτικούς να εισάγουν το θέμα των προσφύγων στις
σχολικές αίθουσες, εξοικειώνοντας τους μαθητές με τα ανθρώπινα
δικαιώματα, τη διαφορετικότητα και τη σημασία της κοινωνικής ένταξης
των ξεριζωμένων συνανθρώπων μας. Παράλληλα, η Ύπατη Αρμοστεία
πραγματοποιεί παρουσιάσεις και υλοποιεί προγράμματα σε σχολεία της
πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με στόχο να κατανοήσουν
οι μαθητές τις αιτίες και τις συνέπειες του ξεριζωμού, τις ανάγκες και τις
δυσκολίες που αντιμετωπίζουν όσοι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις
εστίες τους, καταρρίπτοντας στερεότυπα και συμβάλλοντας στην
καλλιέργεια κλίματος ανοχής και αλληλεγγύης. Το εκπαιδευτικό υλικό που
παρέχεται δωρεάν στα σχολεία είναι:
Το "Μονόλογοι από το Αιγαίο" είναι
μία έκδοση από το Πανελλήνιο Δίκτυο
Μονόλογοι από το Αιγαίο (13 ετών και πάνω) για το Θέατρο στην Εκπαίδευση και
την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για
τους Πρόσφυγες με προσωπικές
μαρτυρίες ασυνόδευτων παιδιών.
Σκληρό καρύδι (8 – 13 ετών) Το "Σκληρό καρύδι" αποτελείται από

μία ιστορία για παιδιά από 8 ετών και

https://www.youtube.com/watch?v=TXKrX3H32Wo πάνω και επτά εκπαιδευτικές

δραστηριότητες για την ανάδυση της
θετικής δύναμης στην τάξη.
Εγχειρίδιο "Δραστηριότητες
Δραστηριότητες βιωματικής μάθησης στα βιωματικής μάθησης στα ανθρώπινα
ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα των δικαιώματα και τα δικαιώματα των
προσφύγων (6 – 18 ετών) προσφύγων".
Τα «Περάσματα» είναι ένα βιωματικό

παιχνίδι της Ύπατης Αρμοστείας, το
οποίο βασίζεται στη μέθοδο της
προσομοίωσης επιτρέποντας στους
Περάσματα (12-18 ετών) συμμετέχοντες να βιώσουν γεγονότα
και καταστάσεις πους αντιμετωπίζουν
οι πρόσφυγες στην προσπάθειά τους
να βρουν ασφαλές καταφύγιο σε μια
άλλη χώρα.
Το εκπαιδευτικό υλικό «Δεν είναι μόνο

αριθμοί» δημιουργήθηκε από την Υ.Α.
και τον Δ.Ο.Μ. με στόχο να ενημερώσει
Δεν είναι μόνο αριθμοί (12 -18 ετών) εκπαιδευτικούς και μαθητές γύρω από
βασικά ζητήματα που αφορούν τη
μετανάστευση και το άσυλο στην
Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η «Ειρήνη» είναι ένα εκπαιδευτικό

υλικό που έχει σχεδιαστεί για να
Ειρήνη– Η ιστορία ενός παιδιού πρόσφυγα (5-8 βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς να
ετών) προσεγγίσουν θέματα όπως η
διαφορετικότητα, η ανεκτικότητα και
οι πολιτισμικές διαφορές.
Το «ταξίδι της φυγής» είναι ένα

Το ταξίδι της φυγής (13-18 ετών)
διαδικτυακό παιχνίδι, ένα παιχνίδι-
http://www.playagainstallodds.ca/
ριάλιτι, το οποίο μεταφέρει τον παίκτη
ή
http://www.taxidifygis.org.cy/game_cy.html σ’ ένα ταξίδι φυγής: από τη στιγμή της
δίωξης μέχρι την αναζήτηση ασύλου
και ασφάλειας.
Πίνακας 6.: εκπαιδευτικό υλικό Ύπατης Αρμοστείας (πηγή:

https://www.unhcr.org/gr/ekpaideutiko_yliko

Ενότητα 3. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στην εκπαίδευση

μαθητών-προσφύγων
Από την πολιτεία έχει οργανωθεί εκπαιδευτική πολιτική για την ομαλή
ένταξη των αραβόφωνων προσφύγων στο σχολικό περιβάλλον, αλλά σε
πρακτικό επίπεδο εφαρμογής της δημιουργήθηκαν πολλά προβλήματα και
αγκυλώσεις. Από τη μια ανυπαρξία αποδοχή αυτής της πολιτικής από
αρκετούς έλληνες γονείς των παιδιών που φοιτούν στα σχολεία, από την
άλλη αδυναμία κατανόησης του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος από
τους γονείς πρόσφυγες.
Στη μέση όλων αυτών βρίσκεται ο διεκπεραιωτής των εκπαιδευτικών

προγραμμάτων, δηλαδή ο εκπαιδευτικός, που καλείται να δώσει τη ψυχή
του για να επιλυθούν τα μείζονα προβλήματα που έχουν προκύψει. Η
επιμόρφωση αυτών των εκπαιδευτικών δεν είναι πανάκεια, αλλά είναι μια
μικρή βοήθεια για το δύσκολο έργο που έχουν μπροστά τους. Δεν πρέπει ο
εκπαιδευτικός να ξεχνάει ότι για πολλούς πρόσφυγες η εκμάθηση της
ελληνικής γλώσσας στα παιδιά τους δεν αποτελεί κυρίαρχο ζήτημα λόγω
του πρόσκαιρου και αβέβαιου χαρακτήρα της παραμονής τους στην
Ελλάδα. Μια εναλλακτική για αύξηση του ενδιαφέροντος από τους
πρόσφυγες και κατ’ επέκταση από τα παιδιά τους είναι η διδασκαλία των
τεχνολογικών μέσων που ενίοτε ξεπερνάν τα γλωσσικά προβλήματα και με
τη δύναμη του ήχου και της εικόνας καθιστούν δυνατή την εκπαίδευση σε
διάφορα πεδία. Χωρίς αυτό να αποτελεί τροχοπέδη για την εκμάθηση της
ελληνικής γλώσσας το αντίθετο μάλιστα.
Για αυτόν τον λόγο είναι σκόπιμο ο εκπαιδευτικός να αξιοποιεί ποικίλες

δυνατότητες των ΤΠΕ (λογισμικά, εφαρμογές του διαδικτύου), προκειμένου
να χρησιμοποιηθούν ως παιδαγωγικά μέσα α) για την ένταξη των
προσφύγων στη σχολική κοινότητα, β) για την προώθηση του ψηφιακού
γραμματισμού, σύμφωνα με το αναλυτικό πρόγραμμα, γ) για τη στήριξη της
γλωσσικής εκμάθησης και δ) για την προσωπική ανάπτυξη των μαθητών
προσφύγων.
Ενότητα 4. Λογισμικά και υπηρεσίες του διαδικτύου για την

εργασία με πρόσφυγές μαθητές
Λογισμικά που μπορούν να διδαχτούν στους μαθητές-πρόσφυγες με σκοπό
την ανάπτυξη δεξιοτήτων χρήσης του Η/Υ είναι τα ενσφηνώματα2 και 3, το

Sebran, το GCompris, το Rapid Typing Tutor, η Γρήγορη Ανάγνωση, το Στην

Τάξη και οι Μικροί Καλλιτέχνες.
Το πλεονέκτημα είναι ότι η παιγνιώδης μορφή τους και τα πλούσια γραφικά

τους κινητοποιούν το μαθητή σε μια εκπαιδευτική διαδικασία, χωρίς να
είναι προϋπόθεση η καλή γνώση της ελληνικής γλώσσας.
4.1. Ενσφηνώματα
Τα ενσφηνώματα βρίσκονται στη σελίδα www.kidmedia.gr. Ο εκπαιδευτικός
μπορεί να τα «κατεβάσει» εύκολα. Πρώτα όμως πρέπει να πραγματοποιήσει
εγγραφή στη σελίδα και να τοποθετήσει username και κωδικό εισόδου.
Υπάρχει ένα μικρό ποσό που πρέπει να καταβληθεί.
4.2.Sebran
Ένα άλλο λογισμικό που ενδείκνυται για τους μαθητές-πρόσφυγες

είναι το sebran. Τα Sebran's ABC περιέχουν εκπαιδευτικές δραστηριότητες
που αποτελούνται από εκπαιδευτικά παιχνίδια για δεξιότητες μνήμης,
μαθηματικά, γράμματα και αναγνώριση εικόνων για μαθητές και εκμάθηση
δεξιοτήτων για τη χρήση του Η/Υ.
4.3 GCompris
Το GCompris είναι ένα εκπαιδευτικό λογισμικό. Κατεβαίνει από την

ιστοσελίδα http://gcompris.net/index-el.html.
Διαθέτει ένα όμορφο και πολύχρωμο παιδικό περιβάλλον. Αποτελείται από

μεγάλο πλήθος δραστηριοτήτων για παιδιά 2 έως 10 ετών. Μερικές από τις
δραστηριότητες αν και έχουν παιγνιώδη χαρακτήρα, διατηρούν τον
εκπαιδευτικό τους προσανατολισμό.
https://rapidtyping.en.softonic.com/download.
4.4 Rapid Typing Tutor
Ένα ελεύθερο λογισμικό είναι το Rapid Typing Tutor. Ο μαθητής

μαθαίνει να δακτυλογραφεί με τυφλό σύστημα με αυτό το δωρεάν
εκπαιδευτικό εργαλείο. Αποσκοπεί στο να κάνει τη διαδικασία εκμάθησης
όσο το δυνατόν πιο διασκεδαστική.

4.5 Γρήγορη Ανάγνωση

Για τα παιδιά που δεν ξέρουν να διαβάζουν καλά υπάρχει ένα πρόγραμμα
γρήγορης ανάγνωσης που βοηθά πολύ το μαθητή εξασκώντας τον στην
ανάγνωση πρώτα με απλές λέξεις και μετά με λέξεις διαβαθμισμένης
δυσκολίας. Προϋπόθεση αποτελεί η εκμάθηση των γραμμάτων πρώτα και
των συλλαβών και μετά η εξάσκηση μέσω του προγράμματος. Βρίσκεται
στην ιστοσελίδα
http://www.dyskolies.gr/index.php/reading1/9-mathdys/49-fats-reading
4.6 Στην Τάξη

Μια ιστοσελίδα που περιέχει πολύτιμο υλικό για την διδασκαλία της πρώτης
ανάγνωσης με την βοήθεια του υπολογιστή είναι:
http://www.stintaxi.com/gammalambdaomegasigmasigmaalpha.html ή
http://www.stintaxi.com
και γίνεται επιλογή της Α΄τάξης.
4.7 Μικροί Καλλιτέχνες

Άλλο λογισμικό που συνδυάζει τον ψυχαγωγικό χαρακτήρα και τη μάθηση
είναι το « μαγικό πινέλο» ή αλλιώς «μικροί καλλιτέχνες» που απευθύνεται σε
παιδιά ηλικίας 5-8. Όπως αναγράφεται στην ιστοσελίδα kidmedia όπου
κατεβαίνει δωρεάν (http://www.kidmedia.gr/pinelos) το εκπαιδευτικό
λογισμικό «Μαγικό Πινέλο», «περιλαμβάνει δημιουργικές δραστηριότητες
ζωγραφικής, σχεδίου μουσικής, εικόνων και έργων τέχνης που
αλληλεπιδρούν με το μαθητή, διατηρώντας αμείωτο το ενδιαφέρον και
ενισχύοντας τη δημιουργικότητα των μαθητών».

Σύνοψη Ενότητας
Προσεγγίσαμε το προσφυγικό φαινόμενο και αναφερθήκαμε στον αριθμό
των προσφύγων που έχει φτάσει στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια
καταθέτοντας στατιστικά που έχει εκδώσει η «Ύπατη Αρμοστεία» και η
«Υπηρεσία Ασύλου». Αναλύσαμε την αναγκαιότητα οργάνωσης
εκπαιδευτικών διαδικασιών στα παιδιά των προσφύγων σε επίπεδο
τυπικής, και μη τυπικής εκπαίδευσης μέσα στα πλαίσια του εκπαιδευτικού
συστήματος στην Ελλάδα. Παρουσιάσαμε κάποιες υφιστάμενες δομές
εκπαίδευσης και αποτυπώσαμε σε γενικές γραμμές την κατάσταση σε σχέση
με το ποιοι φορείς παρέχουν προγράμματα που αφορούν γενικά την
εκπαίδευση των παιδιών αυτών. Έτσι μπορείτε να κατανοήσετε καλύτερα
το προσφυγικό ζήτημα στην ολόπλευρη διάστασή του.
Στη συνέχεια προσεγγίσαμε τον τρόπο που ο εκπαιδευτικός με τη χρήση

λογισμικών, διαφοροποιεί τη διδασκαλία του και διευκολύνει την ένταξη
των παιδιών των προσφύγων στη σχολική κοινότητα, προωθώντας
ταυτόχρονα τον ψηφιακό γραμματισμό τους, την γλωσσική εκμάθηση της
ελληνικής γλώσσας και την προσωπική τους ανάπτυξη. Με στόχο τα
παραπάνω έγινε ενημέρωση για τα λογισμικά: α) Ενσφηνώματα β) Sebran γ)
GCompris δ) Rapid Typing Tutor ε) Γρήγορη Ανάγνωση στ) Στην τάξη και ζ)
Μικροί Καλλιτέχνες. Με τη χρήση των λογισμικών αυτών μετασχηματίζεται
ο ρόλος των κύριων συντελεστών μιας μαθησιακής διαδικασίας (μαθητής,
γνώση, δάσκαλος) και διαμεσολαβείται η γνώση όταν χρησιμοποιούνται οι
ΤΠΕ. Ο εκπαιδευτικός μπορεί να εστιάσει και να χρησιμοποιήσει όποιο
λογισμικό θεωρεί ότι θα προωθήσει τη γνωστική διεργασία.
Βιβλιογραφία
ΕΛΣΤΑΤ (2016). Δελτίου Τύπου. Έρευνες Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.
ΕΛΣΤΑΤ. Διαθέσιμο στο

http://www.statistics.gr/documents/20181/6b71fc54-13c7-4173-98cf-
5bbf2ddd0de9
Fortune greece (2016). Γράφημα: Από ποιες χώρες έρχονται οι πρόσφυγες
στην Ελλάδα. 28/01/2016. Διαθέσιμο στο
http://www.fortunegreece.com/article/grafima-apo-pies-chores-
erchonte-i-prosfiges-stin-ellada/
Iefimerida (2015).Το 2015 μπήκαν στην Ελλάδα 804.465 μετανάστες -Από
ποιες χώρες ήρθαν. 24/12/2015. Διαθέσιμο στο
:http://tinyurl.com/y735ha7u
ΙΟΜ (2016). Στις 170.553 οι αφίξεις μεταναστών/προσφύγων στην Ελλάδα
για το 2016. ΙΟΜ. Διαθέσιμο στο: http://tinyurl.com/ya4gwvc6
UNHCR (2017). Figures at a Glance. UNHCR. Διαθέσιμο στο
https://www.unhcr.org/figures-at-a-glance.html
UNHCR (2017). Greece Fact Sheet - June 2017. Διαθέσιμο στο
https://data2.unhcr.org/en/documents/details/58720
Ιστοσελίδες
http://www.kidmedia.gr/Προσπελάστηκε στις 1/09/2017
http://www1.aegean.gr/aegean2/news/2015_16/deltia/2016_4_4_synodos.htmlΠροσπελάστηκε
στις 1/09/2017
http://gcompris.net/index-el.html
Προσπελάστηκε στις 1/09/2017
http://www.rapidtyping.com/gr/ Προσπελάστηκε στις 1/09/2017
http://www.dyskolies.gr/index.php/reading1/9-mathdys/49-fats-readingΠροσπελάστηκε στις
2/09/2017
http://www.stintaxi.com/gammalambdaomegasigmasigmaalpha.html ή
http://www.stintaxi.comΠροσπελάστηκε στις 2/09/2017
http://www.jele.gr/Προσπελάστηκε στις 3/09/2017(ανενεργό προσωρινά)
http://www.e-yliko.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=214:mikroi-kallitexnes-se-drasi-
a&Itemid=135Προσπελάστηκε στις 4/09/2017

1Βασικό κειμενο μελέτης 1ης ενότητας neo

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

1Βασικό κειμενο μελέτης 1ης ενότητας neo

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Εκπαίδευση των μαθητών προσφύγων με αξιοποίηση

«Εκπαίδευση των μαθητών

Λοΐζος Σοφός www.Lsofos.com

Ξέροντας πως η εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας στα παιδιά των

Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα

Μετά το πέρας της συνεδρίας θα είσαστε σε θέση να:

• γνωρίζετε τους ακριβείς αριθμούς προσφυγικών εισροών στην Ελλάδα

Έννοιες κλειδιά: πρόσφυγες, «Ύπατη Αρμοστεία», «Υπηρεσία Ασύλου»,

Λοΐζος Σοφός www.Lsofos.com

Ενότητα 1. Πρόσφυγες σε αριθμούς

Σύμφωνα με το δελτίο τύπου της International Organization for Migration

«Πάνω από 850.000 μετανάστες έχουν περάσει τα ελληνικά σύνορα το 2015, με το

Στην Ελλάδα το προσφυγικό βιώνεται έντονα ως φαινόμενο από το 2015.

Λοΐζος Σοφός www.Lsofos.com

Το 2017 έφτασαν σε ευρωπαϊκές χώρες του νότου (αρχές Αυγούστου)

Αν υπολογίσει κανείς τον αριθμό προσφύγων γίνεται σαφές ότι οι αριθμός

Λοΐζος Σοφός www.Lsofos.com

Από το 2013 ως το 2019 οι αιτούντες άσυλο αποτυπώνονται στον

Λοΐζος Σοφός www.Lsofos.com

1.2 Παιδιά Προσφύγων

Αναφορικά με τις χώρες προέλευσης των προσφύγων, σύμφωνα με τα

Πίνακας 4.: Ποσοστά ανά χώρα προέλευσης προσφύγων (πηγή: www.unhcr.org)

Λοΐζος Σοφός www.Lsofos.com

0-5 χρονών 6-12 χρονών 13-17 χρονών

Λοΐζος Σοφός www.Lsofos.com

Ενότητα 2. Πλαίσιο αναφοράς για την εκπαίδευση

Σε επίπεδο τυπικής εκπαίδευσης, στην Ελλάδα έχει προγραμματιστεί η

Λοΐζος Σοφός www.Lsofos.com

την απασχόληση εκπαιδευτικών κατ’ αναλογία του αριθμού των μαθητών

• Τάξεις Υποδοχής (ΤΥ) Ι ΖΕΠ

Στις ΤΥ ΙΙ ΖΕΠ φοιτούν μαθητές με μέτριο επίπεδο ελληνομάθειας, το οποίο

Επίσης από το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων

Λοΐζος Σοφός www.Lsofos.com

Για την εύρυθμη λειτουργία των σχολικών μονάδων, σε περίπτωση που

2.2 Σε επίπεδο μη τυπικής εκπαίδευσης

Επίσης διεθνείς οργανισμοί, όπως ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης

Λοΐζος Σοφός www.Lsofos.com

ανθρωπίνων δικαιωμάτων για την προστασία της ανθρώπινης ζωής και

Εικόνα 3.: Εκπαιδευτικά προγράμματα «ύπατης Αρμοστείας και ΟΗΕ (πηγή:

Επίσης οι δράσεις της Ύπατης Αρμοστείας εκτείνονται σε πανελλήνιο

Σκληρό καρύδι (8 – 13 ετών) Το "Σκληρό καρύδι" αποτελείται από

Λοΐζος Σοφός www.Lsofos.com

https://www.youtube.com/watch?v=TXKrX3H32Wo πάνω και επτά εκπαιδευτικές

Τα «Περάσματα» είναι ένα βιωματικό

Το εκπαιδευτικό υλικό «Δεν είναι μόνο

Η «Ειρήνη» είναι ένα εκπαιδευτικό

Το «ταξίδι της φυγής» είναι ένα

Πίνακας 6.: εκπαιδευτικό υλικό Ύπατης Αρμοστείας (πηγή:

Λοΐζος Σοφός www.Lsofos.com

Ενότητα 3. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στην εκπαίδευση

Στη μέση όλων αυτών βρίσκεται ο διεκπεραιωτής των εκπαιδευτικών

Για αυτόν τον λόγο είναι σκόπιμο ο εκπαιδευτικός να αξιοποιεί ποικίλες

Ενότητα 4. Λογισμικά και υπηρεσίες του διαδικτύου για την

Λοΐζος Σοφός www.Lsofos.com

Sebran, το GCompris, το Rapid Typing Tutor, η Γρήγορη Ανάγνωση, το Στην

Το πλεονέκτημα είναι ότι η παιγνιώδης μορφή τους και τα πλούσια γραφικά

Ένα άλλο λογισμικό που ενδείκνυται για τους μαθητές-πρόσφυγες

Το GCompris είναι ένα εκπαιδευτικό λογισμικό. Κατεβαίνει από την

Διαθέτει ένα όμορφο και πολύχρωμο παιδικό περιβάλλον. Αποτελείται από

4.4 Rapid Typing Tutor

Ένα ελεύθερο λογισμικό είναι το Rapid Typing Tutor. Ο μαθητής

Λοΐζος Σοφός www.Lsofos.com

4.5 Γρήγορη Ανάγνωση

4.6 Στην Τάξη