ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΥ Ε.Α.Π. ΓΙΑ ΤΗΝ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ

PROVISION OF REFUGEE
EDUCATION AND SUPPORT SCHEME
HELLENIC OPEN UNIVERISTY
 ΕΡΓΟ PRESS. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ

Provision of Refugee Education and Support Scheme HELLENIC OPEN UNIVERSITY

ΔΡΑΣΗ 16.
ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ
ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ


Το έργο P.R.E.S.S. (αρκτικόλεξο του Provision of Refugee Education and Support Scheme,
Πρωτοβουλία Παροχής Εκπαίδευσης και Υποστήριξης στους Πρόσφυγες) αποτελεί μια
πρωτοβουλία του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου με στόχο την υλοποίηση
εκπαιδευτικών δράσεων και παρεμβάσεων υποστήριξης για τους πρόσφυγες, με έμφαση
στην πρωτογενή έρευνα επικοινωνιακών, γλωσσικών και εκπαιδευτικών αναγκών και
προσδοκιών των προσφύγων και στην εκπαιδευτική ενδυνάμωση παιδιών, έφηβων και
ενηλίκων προσφύγων που βρίσκονται στην Ελλάδα. Το έργο χρηματοδοτήθηκε
αποκλειστικά από οικονομικούς πόρους του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου και
υλοποιήθηκε κατά το διάστημα Ιούνιος 2016 - Δεκέμβριος 2017.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφθείτε την εργαλειοθήκη με τα
αποτελέσματα του έργου στην ηλεκτρονική διεύθυνση press-project.eap.gr/toolkit

Επιστημονική ευθύνη & συντονισμός έργου

Γιώργος Ανδρουλάκης
Άννα Αποστολίδου
Ήβη Δασκαλάκη
Σοφία Τσιώλη

 Project PRESS. HELLENIC OPEN UNIVERSITY

Κάθε παραγόμενο (έργο λόγου, εκπαιδευτικό υλικό, επιστημονικές δημοσιεύσεις) που
περιλαμβάνεται στο Αποθετήριο «PRESS» αποτελεί πρωτότυπο πνευματικό δημιούργημα, και ως
εκ τούτου προστατεύεται από τις διατάξεις του ν. 2121/1993 (Α’ 25) «περί προστασίας της
πνευματικής ιδιοκτησίας και άλλων συγγενικών δικαιωμάτων» και το αντίστοιχο Ευρωπαϊκό και
Διεθνές Δίκαιο. Συνεπώς ο επιστημονικά υπεύθυνος, η ομάδα συντονισμού και οι συνεργάτες
διατηρούν τα πνευματικά τους δικαιώματα επί των έργων. Σε περίπτωση αναπαραγωγής,
αναδημοσίευσης, αναμετάδοσης και διανομής των παραγόμενων που βρίσκονται στο αποθετήριο
παρακαλούμε να παρατεθεί το εξής:

Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του έργου P.R.E.S.S.
(Provision of Refugee Education and Support Scheme) με επιστημονικά υπεύθυνο τον
καθηγητή κ. Γιώργο Ανδρουλάκη. Το έργο διήρκησε από τον Ιούνιο του 2016 ως τον
Δεκέμβριο του 2017 και χρηματοδοτήθηκε εξολοκλήρου από το Ελληνικό Ανοικτό
Πανεπιστήμιο.





Any kind of reposited material (e.g. audio/visual material, educational material, research and other
publications) in the Project PRESS repository is considered to be an intellectual property of the
Project PRESS which is protected by the provisions of Law 2121/1993 (Α’ 25) For the Protection of
Intellectual Property and Related rights as well as by the relevant European and International Law.
Therefore, the Academic Director, the Coordination Team and the collaborators of the Project
maintain the intellectual property rights of all the outcomes of the project. Any action of
dissemination of the afore-mentioned outcomes retrieved from the PRESS repository should be
accompanied by the following disclaimer:

This educational material has been produced in the framework of Project P.R.E.S.S.
(Provision of Refugee Education and Support Scheme) which is funded by the Hellenic
Open University and took place between June 2016 and December 2017. The Academic
Director of the project is Professor George Androulakis.

 Project PRESS. HELLENIC OPEN UNIVERSITY

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η Δράση “Γλωσσική Εκπαίδευση για ενήλικες με προσφυγικό υπόβαθρο” εντάσσεται
στον άξονα “Γλωσσική-πολιτισμική και κοινωνική ‘ένταξη’ ” του Έργου PRESS (Άξονας
2) και στον άξονα “Ευαισθητοποίηση, Υποστήριξη και Εκπαιδευτική Ενδυνάμωση
Προσφύγων” (Άξονας 3).
Ο Άξονας 2 στοχεύει στη γλωσσική-πολιτισμική και κοινωνική προσαρμογή και
«ένταξη» προσφύγων (ενηλίκων, εφήβων και παιδιών) μέσα από δράσεις άτυπης και μη
τυπικής εκπαίδευσης. Η εστίαση είναι στη γλωσσική εκπαίδευση των ενήλικων
προσφύγων, των εφήβων και των παιδιών μέσα από ποικίλες εναλλακτικές
προσεγγίσεις. Περιλαμβάνει την κινητή μονάδα τηλεκπαίδευσης προσφύγων,
προγράμματα-γέφυρα για την γλωσσική και κοινωνική ένταξη παιδιών και εφήβων στο
σχολικό περιβάλλον, γλωσσικά μαθήματα για ενήλικες μέσα από πρόγραμμα μικτής
μάθησης, δράσεις άτυπης εκπαίδευσης για γυναίκες και παιδιά καθώς και ένα
ολοκληρωμένο πρόγραμμα κατάρτισης εκπαιδευτικών που εμπλέκονται στην
εκπαίδευση παιδιών και εφήβων με προσφυγικό υπόβαθρο. Ο σχεδιασμός και η

εφαρμογή του συνόλου των εκπαιδευτικών Δράσεων έχει βασιστεί στα αποτελέσματα
της επιτόπιας εθνογραφικής Έρευνας (Άξονας 1), στη συμμετοχική προσέγγιση που
υιοθετήθηκε στην πλειονότητα των εκπαιδευτικών Δράσεων (Άξονας 2) και στην
εφαρμογή των Δράσεων ευαισθητοποίησης (Άξονας 3).
Ο Άξονας 3 εστιάζει στην κοινωνική ευαισθητοποίηση, στην παροχή υποστηρικτικών
υπηρεσιών και σε στοχευμένες παρεμβάσεις για την μακροπρόθεσμη εκπαιδευτική
ενδυνάμωση των προσφύγων. Περιλαμβάνει προσφορά βραχέων εξ αποστάσεως
προγραμμάτων ευαισθητοποίησης των πολιτών, κινητοποίηση τοπικών κοινοτήτων
μέσω ποικίλων εκδηλώσεων, ανάπτυξη εργαλείων υποστήριξης ψυχικής υγείας των
προσφύγων και οδηγού θεσμών και φορέων υποστήριξης, κινητή μονάδα υποστήριξης
προσφύγων, καλλιτεχνικές εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης και εικαστικής σύμπραξης
μεταξύ καλλιτεχνών με διαφορετικές πολιτισμικές καταβολές κ.ά. Επίσης, ο Άξονας 3
εφάρμοσε την προσέγγιση της πολιτισμικής προσαρμογής υπάρχοντος εκπαιδευτικού
υλικού για την ανάπτυξη online εκπαιδευτικών προγραμμάτων για ενήλικες πρόσφυγες

στις μητρικές τους γλώσσες και για τον σχεδιασμό μοντέλου για προγράμματα σπουδών 2
και πτυχιακών προγραμμάτων του ΕΑΠ, όπως εκπηγάζουν από τα δεδομένα της

 Project PRESS. HELLENIC OPEN UNIVERSITY

επιτόπιας έρευνας (Άξονας 1) και της εφαρμογής εκπαιδευτικών δράσεων για ενήλικες
(Άξονας 2).

Η συγκεκριμένη Δράση σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε με σκοπό την ανάπτυξη
γλωσσικών δεξιοτήτων με εστίαση στην ελληνική γλώσσα καθώς την ενθάρρυνση
διαγλωσσικών πρακτικών για την ομαλή “ένταξη” στην κοινωνία υποδοχής, μέσα από μη
τυπικές μορφές εκπαίδευσης.

Σε αυτό το πλαίσιο οι στόχοι προσανατολίστηκαν στη(ν):

- δημιουργία ενός μικτού (διά ζώσης και εξ αποστάσεως) και πολιτισμικά
ευαίσθητου περιβάλλοντος αλληλεπίδρασης, μάθησης και διδασκαλίας για άτομα
με προσφυγικό υπόβαθρο
- στη δημιουργία και εφαρμογή online πλατφόρμας με κύρια χρήση της ως mobile
app από τα κινητά τηλέφωνα,
- αξιοποίηση των γλωσσικών-πολιτισμικών χαρακτηριστικών που βρίσκονται στα
ρεπερτόρια των συμμετεχόντων/ συμμετεχουσών στα μαθήματα,
- ανάπτυξη γλωσσικών δεξιοτήτων στην ελληνική γλώσσα καθώς και κοινωνικών
δεξιοτήτων
- ανάπτυξη ενός “χώρου” μοιρασμού εμπειριών και αναστοχασμού μεταξύ όλων
των δρώντων της Δράσης για τους τρόπους “ένταξης” ατόμων με προσφυγικό
υπόβαθρο στην κοινωνία

Ο πληθυσμός – στόχος περιλαμβάνει ενήλικες με προσφυγικό ή άλλο υπόβαθρο
(μεταναστευτικό ή ντόπιοι) με ποικίλες γλωσσικές και πολιτισμικές διαδρομές που έχουν
αναπτύξει αλφαβητισμό σε μια ή περισσότερες γλώσσες. Αναφορικά με το επίπεδο
γλωσσομάθειας στην ελληνική γλώσσα, τα μαθήματα απευθύνθηκαν σε άτομα που
έχουν περιορισμένες γνώσεις της ελληνικής γλώσσας.

Για τους παραπάνω στόχους σχεδιάστηκαν και εφαρμόστηκαν μαθήματα γλώσσας
3
μέσα από ποικίλα tasks. Σημειώνεται ότι το syllabus καθώς και οι επιλογές των
θεματικών καθώς και των tasks που επιλέχθηκαν/αναπτύχθηκαν έχουν τη βάση τους σε

 Project PRESS. HELLENIC OPEN UNIVERSITY

στοιχεία που αντλήθηκαν από την έρευνα πεδίου ανίχνευσης εκπαιδευτικών,

επικοινωνιακών και γλωσσικών αναγκών που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του
Έργου PRESS (data-based σχεδιασμός, bottom-up approach).

Για την ανάπτυξη του εκπαιδευτικού υλικού (διά ζώσης και εξ αποστάσεως) υιοθετήθηκε
μια σύνθεση μεθοδολογικών προσεγγίσεων. Πιο συγκεκριμένα, το υλικό βασίστηκε
στις αρχές της μικτής μάθησης (blended-learning) καθώς ο σχεδιασμός αφορούσε σε
πρόγραμμα διά ζώσης και online «συναντήσεων». Για τον σκοπό αυτό δημιουργηθήκε
μια πλατφόρμα κλειστής πρόσβασης για τους/τις εκπαιδευόμενους/ εκπαιδευόμενες
και τους/τις εκπαιδευτικούς (http://press-project.eap.gr/adult/login/index.php).
Επιπρόσθετα, το υλικό βασίστηκε στις αρχές της task-based μεθοδολογίας, με
συγκεκριμένη μεθοδολογία και δραστηριότητες διαβαθμισμένης δυσκολίας. Οι task-
based δραστηριότητες διατρέχουν τόσο το διά ζώσης όσο και το online υλικό. Ειδικότερα
σε ό,τι αφορά, στο υλικό για τα τεχνολογικά υποστηριζόμενα και διά ζώσης μαθήματα
σημειώνεται ότι η σύλληψη και η ανάπτυξη έχουν τη βάση τους στο υλικό που έχει
αναπτυχθεί στο πλαίσιο των Έργων ΕΛΜΕΓΟ και ΜΑΘΕΜΕ, τα οποία υλοποιήθηκαν από
το Εργαστήριο Μελέτης, Διδασκαλίας και Διάδοσης της Ελληνικής Γλώσσας και της
Πολυγλωσσίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Παράλληλα, ο σχεδιασμός, το εκπαιδευτικό υλικό και η εφαρμογή της Δράσης,
νομιμοποιούν και ενθαρρύνουν την αξιοποίηση και χρήση ποικίλων γλωσσικών-
πολιτισμικών χαρακτηριστικών ή πόρων (features) που βρίσκονται στα ρεπερτόρια
των συμμετεχόντων/ συμμετεχουσών και των εκπαιδευτικών. Η παραπάνω επιλογή
βασίζεται στην υιοθέτηση του θεωρητικού πλαισίου της διαγλωσσικότητας το οποίο
εφαρμόστηκε κατά τη διάρκεια της μικτής μάθησης.

Ειδικότερα στο πλαίσιο της Δράσης σχεδιάστηκαν και αναπτύχθηκαν τα ακόλουθα task:

o Επισκέπτομαι γιατρούς.

o Επικοινωνώ με το σχολείο και το δάσκαλο ή τη δασκάλα του παιδιού μου.

o Ψάχνω διαμέρισμα σε εφημερίδες. 4

o Συμβιώνω με άλλους σε διαφορετικούς χώρους/ διαφορετικά πλαίσια.

 Project PRESS. HELLENIC OPEN UNIVERSITY

o Προσανατολίζομαι στην πόλη που μένω.

o Προσανατολίζομαι στη χώρα διαμονής μου.

o Προετοιμάζομαι για δίπλωμα οδήγησης.

o Μετακινούμαι εκτός Ελλάδας.

o Περπατάω στην πόλη.

o Χρησιμοποιώ αυτοκίνητο για να μετακινηθώ στην πόλη.

o Χρησιμοποιώ το ποδήλατο.

o Χρησιμοποιώ την τεχνολογία.

o Κατοικώ σε πολυκατοικία.

o Χρησιμοποιώ τα μέσα μαζικής μεταφοράς για να μετακινηθώ στην πόλη.

Υπογραμμίζεται ότι οι θεματικές ενότητες επιλέγονται από τους/τις εκπαιδευτικούς και
τους/τις συμμετέχοντες σύμφωνα με τις ανάγκες της κάθε ομάδας/ τάξης, δεν είναι

απαραίτητη η ακολουθία συγκεκριμένης σειράς και μπορεί να χρησιμοποιηθούν

συνδυαστικά πάνω από μια ενότητες σε ένα μάθημα.

Η εφαρμογή της Δράσης πραγματοποιήθηκε σε δύο γεωγραφικές περιοχές: Αθήνα και
Θεσσαλονίκη σε συνδυασμό με την εξ αποστάσεως πλατφόρμα (και mobile app). Πριν
από την εφαρμογή των μαθημάτων πραγματοποήθηκαν δυο επιμορφώσεις για τους/τις
εκπαιδευτικούς συνεργάτες. Συγκεκριμένα, πραγματοποιήθηκε επιμόρφωση (6 ωρών)
σχετική με την προσέγγιση κοινού με προσφυγικό υπόβαθρο στο πλαίσιο
Εκπαιδευτικών Δράσεων καθώς και Επιμόρφωση (3 ωρών) σχετική με τη χρήση της
πλατφόρμας που δημιουργήθηκε για τις ανάγκες της μικτής μάθησης.
Τα διά ζώσης μαθήματα πραγματοποιήθηκαν στο “ΙΕΚ Μεταξουργείου”, στο
βιβλιοπωλείο “Free Thinking Zone” στην Αθήνα και στον πολυχώρο “Πολύδρομο” στη
Θεσσαλονίκη καθώς και σε εξωτερικούς “τόπους” καθημερινών επικοινωνιακών
περιστάσεων. Στο πλαίσιο της εφαρμογής δημιουργήθηκαν τρια τμήματα : το σύνολο
5
των συμμετεχόντων/συμμετεχουσών ήταν 46 και παρακολούθησαν 100 ώρες

 Project PRESS. HELLENIC OPEN UNIVERSITY

μαθημάτων.

Ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη του εκπαιδευτικού υλικού παρουσιάστηκε στο World
Conference of Online Learning, 16-19 October 2017 με τίτλο “A Dynamic Blended
Learning Environment for Refugees: Language Education in a Context of Transit ” ,
George Androulakis, Sofia Tsioli, Roula Kitsiou.

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ:
Συγγραφείς Εκπαιδευτικού Υλικού:
Ελευθερία Ζάγκα, Ρούλα Κίτσιου
Υπεύθυνη Ψηφιακού Περιβάλλοντος:
Κατερίνα Ζούρου
Εκπαιδευτικοί:
Φλώρα Βλάχου, Χρυσάνθη Παναγιωτίδου, Νίκος Ρουμπής

Ανάπτυξη και Υποστήριξη Ψηφιακού περιβάλλοντος:
Γιάννης Καλέμης
Επιστημονικές Σύμβουλοι:
Ευγενία Βασιλάκη, Λένα Γκανά
Σχεδιασμός και Επιστημονική Επιμέλεια Δράσης:
Σοφία Τσιώλη, Άννα Αποστολίδου
Ομάδα Συντονισμού/ Κύριες Ερευνήτριες:
Άννα Αποστολίδου, Ήβη Δασκαλάκη, Σοφία Τσιώλη
Επιστημονικά Υπεύθυνος:
Γιώργος Ανδρουλάκης

Γλωσσική Εκπαίδευση Ενήλικων

Προσφύγων
Δράση 16
PRESS
2017


ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΖΑΓΚΑ

ΡΟΥΛΑ ΚΙΤΣΙΟΥ

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΖΟΥΡΟΥ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ

ΦΛΩΡΑ ΒΛΑΧΟΥ, ΧΡΥΣΑΝΘΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΟΥ, ΝΙΚΟΣ ΡΟΥΜΠΗΣ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΛΕΜΗΣ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ

ΕΥΓΕΝΙΑ ΒΑΣΙΛΑΚΗ, ΛΕΝΑ ΓΚΑΝΑ

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ & ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΡΑΣΗΣ

ΣΟΦΙΑ ΤΣΙΩΛΗ

------------------------------------------------------------------------------------------------

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΝΔΡΟΥΛΑΚΗΣ

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΡΙΕΣ ΕΡΓΟΥ PRESS & ΚΥΡΙΕΣ ΕΡΕΥΝΗΤΡΙΕΣ

ΣΟΦΙΑ ΤΣΙΩΛΗ, ΑΝΝΑ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΟΥ, ΗΒΗ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗ

COPYRIGHT ©
HELLENIC OPEN UNIVERSITY

ΔΡΑΣΗ 16. Γλωσσική εκπαίδευση ενήλικων προσφύγων: Σχεδιασμός, ανάπτυξη και χρήση
του εκπαιδευτικού υλικού

Ταυτότητα του εκπαιδευτικού υλικού

Το Έργο PRESS

To Project P.R.E.S.S. (Provision of Refugee Education and Support Scheme, Πρωτοβουλία

Παροχής Εκπαίδευσης και Υποστήριξης στους Πρόσφυγες) αποτελεί μια πρωτοβουλία του
Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, προκειμένου να ανταποκριθεί στις εκπαιδευτικές και
ενταξιακές ανάγκες των προσφύγων που βρίσκονται στην Ελλάδα προσωρινά ή με πρόθεση
μετεγκατάστασης. Η πλειονότητα των εκπαιδευτικών Δράσεων του Έργου τροφοδοτήθηκε
από την εθνογραφική διεπιστημονική έρευνα ανίχνευσης γλωσσικών, επικοινωνιακών και
εκπαιδευτικών αναγκών και προσδοκιών των προσφύγων (ενήλικες, έφηβοι και παιδιά) που
διενεργήθηκε από συνεργάτες του έργου κατά το διάστημα Οκτώβριος 2016-Ιούνιος 2017.

Σκοπός και εμπλεκόμενες ομάδες

Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό αποτελεί προϊόν της Δράσης «Γλωσσική Εκπαίδευση Ενήλικων
Προσφύγων» η οποία εφαρμόστηκε σε δύο γεωγραφικές περιοχές (Αθήνα και Θεσσαλονίκη).
Για την ολοκλήρωση της δράσης συνεργάστηκαν οι ακόλουθες ομάδες εργασίας: η ομάδα
ανάπτυξης εκπαιδευτικού υλικού, η ομάδα εφαρμογής, οι ομάδες ενήλικων προσφύγων σε
Αθήνα και Θεσσαλονίκη, οι επιστημονικές σύμβουλοι, η Ομάδα Συντονισμού και ο
Επιστημονικά Υπεύθυνος του Έργου.

Σκοπός της δράσης υπήρξε η δημιουργία ενός «χώρου» αμοιβαίας ενδυνάμωσης μεταξύ των
εκπαιδευόμενων και των εκπαιδευτικών στο πλαίσιο της ανάπτυξης επικοινωνιακών και
γλωσσικών δεξιοτήτων στην ελληνική γλώσσα με απώτερο στόχο:

α. οι ενήλικες-πρόσφυγες να έρθουν σε επαφή με την ελληνική γλώσσα αξιοποιώντας

στοιχεία από τα γλωσσικά και πολιτισμικά τους ρεπερτόρια

β. οι ενήλικες-πρόσφυγες να αναλάβουν ρόλο «εκπαιδευτικού» μεταφέροντας στοιχεία

άλλων γλωσσών και κουλτούρας σε όλους και όλες τους/τις συμμετέχοντες/ συμμετέχουσες

γ. να αναπτυχθεί εκπαιδευτικό υλικό γλωσσικά και πολιτισμικά «ευαίσθητο» για τη

συγκεκριμένη ομάδα-στόχο και προσαρμοσμένο στις ανάγκες των ενήλικων-προσφύγων που
επιθυμούν να μείνουν στην Ελλάδα, εφαρμόζοντας μία μορφή μεικτής μάθησης (blended
learning), όπου αξιοποιείται τόσο η διά ζώσης όσο και η εξ αποστάσεως διδασκαλία

δ. οι εκπαιδευτικοί να έχουν τη δυνατότητα να υιοθετήσουν εναλλακτικές μορφές

διδασκαλίας προσαρμοσμένες στις εκπαιδευτικές εμπειρίες των εκπαιδευόμενων.

Tο εκπαιδευτικό υλικό απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς, που ασχολούνται με τη γλωσσική

εκπαίδευση ατόμων με προσφυγικό υπόβαθρο σε συνθήκες κρίσης. Η εφαρμογή του απαιτεί
τον συνδυασμό μεικτής μάθησης (διά ζώσης και online).
 Η φιλοσοφία σχεδιασμού και ανάπτυξης του εκπαιδευτικού υλικού

Το εκπαιδευτικό υλικό έχει σχεδιαστεί από μια διεπιστημονική ομάδα

συνεργατιδών/συνεργάτιδων του Project PRESS και στοχεύει στη γλωσσική εκπαίδευση
ενήλικων προσφύγων γυναικών και αντρών. Οι βασικές αρχές σχεδιασμού και ανάπτυξης του
υλικού περιλαμβάνουν:

Α) την ανάπτυξη του syllabus με βάση δεδομένα από την έρευνα πεδίου του project PRESS
(data-based σχεδιασμός). Συγκεκριμένα οι Θεματικές που έχουν αναπτυχθεί προέκυψαν
από, και βασίζονται στην ανάλυση επικοινωνιακών και εκπαιδευτικών αναγκών ατόμων με
προσφυγικό υπόβαθρο. Η επεξεργασία των δεδομένων αυτών και η αξιοποίηση αυθεντικών
γραπτών πηγών ή φωτογραφικού υλικού από το πεδίο της έρευνας αποτελεί σημαντικό
χαρακτηριστικό της ανάπτυξης του υλικού σε μια από-κάτω-προς-τα-πάνω προσέγγιση
(bottom-up approach).

Β) τις αρχές της task-based (εργασιοκεντρικής ή δραστηριοκεντρικής) μεθοδολογίας. Αυτό

συνεπάγεται ότι το task αποτελεί μια ενότητα υλικού με συγκεκριμένη θεματολογία,
δραστηριότητες διαβαθμισμένης δυσκολίας (Α0, Α1, Α2), που ενεργοποιούν δεξιότητες
παραγωγής και κατανόησης προφορικού, γραπτού ή πολυτροπικού λόγου, στοχεύοντας στην
αποτελεσματική υλοποίηση ενός ευρύτερου επικοινωνιακού στόχου, όπως ορίζεται από τη
διατύπωση του κάθε task (για παράδειγμα «Ψάχνω διαμέρισμα για ενοικίαση σε εφημερίδες
– Ψάχνω σε εφημερίδες, για να νοικιάσω σπίτι»). Υπό την έννοια αυτή η διδασκαλία εστιάζει
στην επιτυχή ολοκλήρωση του task και δευτερευόντως στην κατάκτηση των γλωσσικών
δομών, για τις οποίες επίσης δεν επιδιώκεται η ακρίβεια στη χρήση. Αντίθετα, βασικό στόχο
της διδασκαλίας αποτελεί η εξοικείωση των εκπαιδευόμενων με ένα σύνολο επιμέρους
διαδικασιών που χαρακτηρίζονται από πολιτισμική συνάφεια (culturally relevant),
συγκεκριμένο λεξιλόγιο, καθώς και επεκτεινόμενες και με ικανότητα μεταφοράς σε άλλα
πλαίσια δεξιότητες (για παράδειγμα, η δεξιότητα της αναζήτησης και εντοπισμού
σημαντικής πληροφορίας στο έντυπο της εφημερίδας ή στην ψηφιακή της μορφή, στην
περίπτωση που ο/η εκπαιδευόμενος/η ολοκληρώνει το task «Αναζητώ διαμέρισμα»).

Γ) αρχές μεικτής μάθησης (blended learning). Στον σχεδιασμό του υλικού έχει προβλεφθεί η
συμπερίληψη δραστηριοτήτων οι οποίες έχουν αναπτυχθεί και υλοποιούνται σε ψηφιακό
περιβάλλον, σύμφωνα με τις αρχές της μεικτής μάθησης. Πρόκειται για μια πλατφόρμα
κλειστής πρόσβασης στην οποία συμμετέχουν οι εκπαιδευόμενοι/ες α) κατά τη διάρκεια των
μαθημάτων (in-classroom-activities, technology enhanced language learning), β) πριν από το
διά ζώσης μάθημα ως προετοιμασία για την υλοποίηση δραστηριοτήτων που θα
υλοποιηθούν στο διά ζώσης μάθημα , γ) μετά την ολοκλήρωση του διά ζώσης μαθήματος
επεκτείνεται η μαθησιακή εμπειρία σε χρόνους και τόπους/μέρη που οι ίδιοι/ες οι
εκπαιδευόμενοι/ες επιλέγουν. Στο εκπαιδευτικό υλικό οι δραστηριότητες αυτές που
σχετίζονται με τη χρήση οποιασδήποτε τεχνολογίας σηματοδοτούνται με ένα συγκεκριμένο
εικονίδιο (βλ. παρακάτω).

Δ) εφαρμογή του θεωρητικού πλαισίου της διαγλωσσικότητας. Η δράση έχει σχεδιαστεί

έτσι, ώστε να ενθαρρύνεται η αξιοποίηση και η χρήση πολλών γλωσσών κατά τη διάρκεια
των μεικτών μαθημάτων α) ως ένας τρόπος νομιμοποίησης του πολιτισμικού και γλωσσικού
κεφαλαίου των εκπαιδευομένων, β) ως διδακτικό μέσο για το πέρασμα στη γλώσσα - στόχο,
και ειδικότερα σε πτυχές της ελληνικής γλώσσας χρήσιμες για τις επικοινωνιακές περιστάσεις
που ίδιοι/ες εμπλέκονται ή επιθυμούν να εμπλακούν, και γ) ως μέσο για τη διεύρυνση των
γλωσσικών και πολιτισμικών ρεπερτορίων των εκπαιδευομένων σε ποικίλες γλώσσες που
ήδη μιλούν ή επιθυμούν να μάθουν μετακινούμενοι/ες σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (π.χ.
αγγλικά, γερμανικά). Η μεθοδολογική αυτή επιλογή προσπαθεί να απαντήσει συγχρόνως στις
αγωνίες ομάδων προσφύγων που σχετίζονται με ζητήματα προσωρινής διαμονής στην
Ελλάδα και της θεώρησής της ως μεταβατικού τόπου, όσο και με την ενθάρρυνσή τους για
διατήρηση και διεύρυνση των γλωσσικών πόρων που ήδη χρησιμοποιούν ή θα ήθελαν να
χρησιμοποιούν στο μέλλον μεταβαίνοντας σε άλλες χώρες.

Περιήγηση στο εκπαιδευτικό υλικό – Δομή και χαρακτηριστικά

 Template του εκπαιδευτικού υλικού: είναι πολιτισμικά ευαίσθητο. Το

μοτίβο προέρχεται από την επεξεργασία του εξωφύλλου από το βιβλίο «A
brief Introduction to Modern Arabic literature». Χρησιμοποιείται αραβική
αρίθμηση και η διάταξη των δραστηριοτήτων στον χώρο της σελίδας μπορεί
να περιλαμβάνει δεξιά ή αριστερή στοίχιση.
 Θεματικές
Διατυπώνονται στην επικεφαλίδα κάθε σελίδας του υλικού με πλάγια
γράμματα. Συνολικά διατίθενται 5 Θεματικές που περιλαμβάνουν 1 ή περισσότερα tasks.

 Tasks

Διατυπώνονται στην αρχή κάθε task σε ορθογώνιο πλαίσιο.

 Δραστηριότητες

Σημαντικό χαρακτηριστικό των δραστηριοτήτων είναι ότι περιλαμβάνουν πολυτροπικό

υλικό. Διατυπώνονται κυρίως στα ελληνικά αλλά υπάρχουν και διατυπώσεις αποκλειστικά
στα αγγλικά. Μπορεί να χρησιμοποιούνται και άλλες γλώσσες στις εκφωνήσεις, όπως
γαλλικά ή γερμανικά, ή να περιλαμβάνονται πολυτροπικές πολύγλωσσες εικόνες ως μέρος
της δραστηριότητας (συμπεριλαμβάνοντας και άλλες γλώσσες, όπως αραβικά ή φάρσι).
Τέλος, μπορεί η εκφώνηση να διατυπώνεται στα ελληνικά, αλλά η απάντηση να προβλέπει
τη χρήση οποιασδήποτε γλώσσας επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν οι εκπαιδευόμενοι/ες. Οι
εκφωνήσεις διαμεσολαβούνται από τον/την εκπαιδευτικό, ο/η οποίος/α προσαρμόζει σε
κάθε περίπτωση το ύφος, το λεξιλόγιο ή και τη γλώσσα (μπορεί να χρειαστεί να μεταφράσει
μέρος της εκφώνησης, για να εξηγήσει το περιεχόμενο της δραστηριότητας) με βάση τις
ανάγκες του μαθητικού κοινού.

Δεξιότητες συμβατικού γραμματισμού

 Κατανόηση προφορικού λόγου

 Παραγωγή προφορικού λόγου
 Κατανόηση γραπτού λόγου
 Παραγωγή γραπτού λόγου

Δεξιότητες πολυγραμματισμών

Οπτικός γραμματισμός

 Κατανόηση πολυτροπικών κειμένων

(επεξεργασία συνδυασμού εικόνας
και λεκτικού περιεχομένου)
 Παραγωγή πολυτροπικών κειμένων

Ψηφιακός γραμματισμός

 Αναζήτηση πληροφορίας στο

διαδίκτυο,
 Δημιουργία ψηφιακών αρχείων
(π.χ. ηχητικά αρχεία ή εικόνων προς
ανάρτηση στην πλατφόρμα)
 Επεξεργασία πληροφορίας
 Χρήση τεχνολογικών εργαλείων για
επεξεργασία, αποθήκευση,
ανέβασμα, μοίρασμα αρχείων σε
ψηφιακά περιβάλλοντα
  Σύμβολα δραστηριοτήτων

Παράδειγμα 1 σηματοδοτεί την έναρξη νέας δραστηριότητας

η υπερσύνδεση οδηγεί στο άνοιγμα ηχητικού

αρχείου για την ακρόαση του διαλόγου εντός
αίθουσας διδασκαλίας

Με αυτό το σύμβολο σηματοδοτούνται

βοηθητικές ερωτήσεις ή επιπλέον οδηγίες για
την υλοποίηση της δραστηριότητας

Παράδειγμα 2 σηματοδοτεί δραστηριότητα που περιλαμβάνει τη χρήση τεχνολογίας και

διαδικτύου

Αποτελεί μέρος του

διάκοσμου του πολιτισμικά
ευαίσθητου template του
εκπαιδευτικού υλικού

αρίθμηση σελίδων με τη
χρήση αραβικών αριθμών
Χρήση του εκπαιδευτικού υλικού από τον/την εκπαιδευτικό
Το εκπαιδευτικό υλικό, χωρισμένο σε Θεματικές Ενότητες, δεν έχει σχεδιαστεί για να
εφαρμόζεται με γραμμικό τρόπο ή συγκεκριμένη ακολουθία δραστηριοτήτων, οι οποίες
ακολουθούν ένα προοδευτικής δυσκολίας εκπαιδευτικό περιεχόμενο. Ειδικότερα, αποτελεί
ένα σύνολο εκπαιδευτικών πόρων που δίνουν τη δυνατότητα στον εκπαιδευτικό να επιλέξει
τη Θεματική εκείνη που κρίνει καλύτερα σε κάθε περίπτωση ότι θα εξυπηρετήσει τις ανάγκες
και τα ενδιαφέροντα της ομάδας με την οποία συνεργάζεται. Έτσι, μπορεί να ξεκινήσει με τη
Θεματική της «Υγείας», αν για παράδειγμα υπάρχει άμεση ανάγκη και αίτημα από τους/τις
εκπαιδευόμενους/ες, για να εξοικειωθούν με διαδικασίες και γλωσσικούς πόρους που
αφορούν το σύστημα υγείας του ελληνικού πλαισίου, τη διαδικτυακή αναζήτηση
πληροφοριών σχετικών με γιατρούς, την έκφραση και εξήγηση συγκεκριμένων ιατρικών
προβλημάτων, κλπ. Επιπλέον, ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να ξεκινήσει με ένα task μιας
Θεματικής και να παραλείψει τις αρχικές δραστηριότητες που μπορεί να είναι πολύ απλές
για το μαθητικό κοινό του ή τις τελευταίες δραστηριότητες ως πιο περίπλοκες για πιο
αρχάριους εκπαιδευόμενους/ες, στοχεύοντας στη μέγιστη δυνατή ευελιξία στη χρήση του
υλικού.

Ο/Η εκπαιδευτικός ενθαρρύνεται να αξιοποιήσει τις οδηγίες για το εισαγωγικό μάθημα, κατά
τη διάρκεια του οποίου κρίνεται σημαντικό να διερευνήσει το κοινωνιογλωσσικό προφίλ της
μαθητικής ομάδας, την εξοικείωσή της με τεχνολογικά μέσα και ψηφιακά περιβάλλοντα, και
πρώτα από όλα να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την οικοδόμηση μιας σχέσης
εμπιστοσύνης, και μιας ελπιδοφόρας διάθεσης αφουγκραζόμενος/η τις πραγματικές
ανάγκες που εκφράζουν οι ίδιοι/ες οι μαθητευόμενοι/ες στο εδώ-και-τώρα (here and now).

Επιπλέον, στο υλικό συμπεριλαμβάνονται ενότητες με πολιτισμικά ευαίσθητο περιεχόμενο

που προέκυψαν από εκφρασμένες ανάγκες των ίδιων των εκπαιδευόμενων στο πλαίσιο της
ανατροφοδότησης που έδιναν στους/στις εκπαιδευτικούς κατά τη διάρκεια της πρωταρχικής
εφαρμογής του υλικού ως μέρους της συγκεκριμένης δράσης του PRESS. Για παράδειγμα,
δραστηριότητες που αφορούν το ζήτημα της αντισύλληψης, μπορεί να αποτελούν χρήσιμο
και κρίσιμο υλικό για κάποιες μαθητικές ομάδες, δεν είναι όμως δεδομένος ο εύκολος
χειρισμός τέτοιων ζητημάτων από τον/την εκπαιδευτικό ή από κάθε ομάδα εκπαιδευομένων.
Η διερεύνηση αναγκών μπορεί να αποβεί χρήσιμο εργαλείο και σε αυτή την περίπτωση, ώστε
να αποφασίσει στη συνέχεια ο/η εκπαιδευτικός αν και με ποιον τρόπο μπορεί να χειριστεί
μέσα στην τάξη τέτοια ζητήματα. Σε κάθε περίπτωση χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή,
διακριτικότητα, πολιτισμική ευαισθησία, και εγρήγορση του/της εκπαιδευτικού να
αφουγκράζεται την ανταπόκριση των εκπαιδευόμενων σε ζητήματα που είναι ευαίσθητα για
κάποιες κοινωνικές ομάδες (ειδικά στην περίπτωση που υπάρχουν μεικτά τμήματα).

Τέλος, η εμπιστοσύνη και η δημιουργία ενός κλίματος ασφάλειας είναι σημαντικοί

παράγοντες για την πιο ενεργή και αποφασιστική συμμετοχή των εκπαιδευομένων στην
ψηφιακή πλατφόρμα. Καθώς υπάρχουν δραστηριότητες που προβλέπουν το να μοιράζονται
οι εκπαιδευόμενοι/ες προσωπικές τους εμπειρίες, οπτικοακουστικό υλικό με προσωπικά
τους δεδομένα ή ακόμη και το πρόσωπό τους, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί μια
αμφίδρομη σχέση εμπιστοσύνης τόσο μεταξύ εκπαιδευόμενου/ης και εκπαιδευτικού όσο και
μεταξύ των εκπαιδευόμενων.

Χρήση του υλικού ως έντυπου ή ψηφιακού: προτείνεται η ψηφιακή χρήση του υλικού αυτού
με την αξιοποίηση εποπτικών μέσων. Το υλικό αυτό δεν έχει σχεδιαστεί, για να διατίθεται
έντυπο στους/στις εκπαιδευόμενους/ες. Αποτελεί ένα σύνολο εκπαιδευτικών πόρων
σχεδιασμένων με συγκεκριμένες αρχές που θα διαμεσολαβηθεί από τον/την εκπαιδευτικό
και θα προσαρμοστεί στις ανάγκες της κάθε μαθητικής ομάδας.

Θα μπορούσαν ωστόσο να διατίθενται σε έντυπη έγχρωμη εκτύπωση κάποιες

δραστηριότητες που περιλαμβάνουν την επεξεργασία πολυτροπικού υλικού. Επιπλέον, το
υλικό αυτό δεν αποτελεί συγκεκριμένη ύλη που θα πρέπει να ολοκληρωθεί σε συγκεκριμένο
διάστημα. Κάθε επιλογή του/της εκπαιδευτικού ξεκινάει μέσα από το κοινό του και μαζί
συνδιαμορφώνουν την επόμενη επιλογή. Έτσι, μπορεί σε κάποιες Θεματικές να μην
επιλεγούν να υλοποιηθούν κάποια tasks (π.χ. «Προετοιμάζομαι για δίπλωμα οδήγησης») είτε
γιατί οι εκπαιδευόμενοι/ες δεν ενδιαφέρονται γενικά για το συγκεκριμένο θέμα είτε γιατί
υπάρχουν πιο επείγουσες επικοινωνιακές ανάγκες που θα επιθυμούσαν να καλύψουν, όπως
για παράδειγμα το task «Επικοινωνώ με τον δάσκαλο του παιδιού μου».

Κεντρική παράμετρος στον σχεδιασμό και την ανάπτυξη του εκπαιδευτικού περιεχομένου
ήταν εξ αρχής η επιτυχής μεταφορά μέρους των δραστηριοτήτων στο ψηφιακό περιβάλλον,
η εξοικείωση των εκπαιδευόμενων με την αυτόνομη χρήση ψηφιακών εργαλείων και πόρων
(καλλιέργεια ψηφιακού εγγραμματισμού) και η ενίσχυση της γλωσσικής και πολιτισμικής
αλληλεπίδρασης εντός και εκτός της πλατφόρμας ηλεκτρονικής μάθησης.

Χρήση γλωσσών: ενθαρρύνεται η χρήση όλων των γλωσσών και διαλέκτων που γνωρίζουν οι
εκπαιδευόμενοι/ες και ο/η εκπαιδευτικός. Είναι σημαντικό ο/η εκπαιδευτικός να είναι
μέτοχος σε αυτή την προσπάθεια διεύρυνσης των γλωσσικών και πολιτισμικών ρεπερτορίων
των εκπαιδευόμενων, καθώς, δημιουργείται ένα παιδαγωγικό κλίμα που υποβοηθά τη
μάθηση και συμβάλλει στην ενδυνάμωση των σχέσεων μεταξύ εκπαιδευτικών και
εκπαιδευομένων.

Χρήση χώρων: οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες μπορεί να υλοποιούνται α) εντός αίθουσας

ή χώρου που έχει επιλεγεί και οριστεί ως χώρος των μαθημάτων, β) εκτός αίθουσας σε δομές
που υποδεικνύουν οι δραστηριότητες να επισκεφτούν οι εκπαιδευόμενοι/ες, γ) στο ψηφιακό
περιβάλλον εντός αίθουσας διδασκαλίας ή σε οποιονδήποτε άλλο χώρο βρίσκεται ο/η
εκπαιδευόμενος/η.

Η Συγγραφική Ομάδα, η Ομάδα Συντονισμού και ο Επιστημονικά υπεύθυνος

 ΔΡΑΣΗ 16. ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ
Syllabus

Θεμα- Υποθεματική Κεντρικό Task Eνδεικτικές γλωσσικές δομές της ελληνικής γλώσσας / Λεξιλόγιο
τική

Προσανατολίζομαι • Προσανατολίζομαι στη χώρα Είμαι από τη (ν)/ το…, Μένω στην/στο.. Πώς θα πάω στην / στο … Πώς μπορώ να
διαμονής μου πάω…/ Θέλω να πάω στην /στον/ στο…
• Προσανατολίζομαι στην πόλη που Ψάχνω την οδό…/ Μπορείτε να μου πείτε πώς θα πάω../
μένω Θα προχωρήσεις/ ήσετε ευθεία/ ίσια
Θα πας/ πάτε ευθεία/ δεξιά/ αριστερά/ όλο κάτω…
Θα στρίψεις/ετε / αριστερά / δεξιά και μετά…
Ονόματα πόλεων, χωρών, δρόμων
PLACE(S)

Συμβιώνω / • Συμβιώνω με άλλους σε Μπορώ να κάνω/ δεν μπορώ να κάνω, λεξιλόγιο για την ενδυμασία
Συγκατοικώ διαφορετικούς χώρους / σε
(Living together) διαφορετικά πλαίσια
Μετακομίζω/ • Ψάχνω διαμέρισμα για ενοικίαση σε Ενοικιάζεται/ Πωλείται, Μένω στον πρώτο/ δεύτερο/ όροφο, κ.ά., λεξιλόγιο
Μετεγκαθίσταμαι εφημερίδες σχετικό με διαμερίσματα και κατοικίες (υπόγειο, ισόγειο, διαμπερές,
ανακαινισμένο, επιπλωμένο, καινούργιο), ενοίκιο, θέρμανση, κοινόχρηστα, κ.ά.
Κατοικώ • Κατοικώ σε πολυκατοικία Μένω στον πρώτο / δεύτερο / όροφο / στο ισόγειο/ υπόγειο, κ.ά. , μπορώ/δεν
μπορώ να πληρώσω/ προτείνω να / θα μπορούσαμε να…, σχετικό λεξιλόγιο όπως:
κοινόχρηστα, διαχειριστής, εξόφληση, ειδοποίηση πληρωμής, ενοίκιο, χρωστώ/
οφείλω, συγκάτοικος, κοινωνικό οικιακό τιμολόγιο, χαμηλό εισόδημα, κ.ά.
Μετακινούμαι εντός • Χρησιμοποιώ τα Μέσα Μαζικής Πρέπει/δεν πρέπει να …/ μεγαλύτερος/η/ μικρότερος/η, πόσο κάνει/ουν, πόσο
Ελλάδας Μεταφοράς για να μετακινηθώ στην κοστίζει/ουν, φθηνό/ ακριβό
πόλη λεξιλόγιο σχετικό με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (τραμ, τρόλεϊ, μετρό, αστικό
ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ

• Χρησιμοποιώ το ποδήλατο μέσα στην λεωφορείο κ.ά.), εισιτήριο, μονής / διπλής διαδρομής/ κάρτα απεριόριστων
πόλη διαδρομών, ακυρώνω/ επικυρώνω, άφιξη, προορισμός, στάση, γραμμές
• Περπατώ στην πόλη λεωφορείου κ.ά.
διάβαση/φωτεινοί σηματοδότες/ φανάρια/ λεξιλόγιο σχετικό με προϊόντα σούπερ
μάρκετ/ μανάβικου/ κρεοπωλείου/ αρτοποιείου/ λαϊκής αγοράς
Μετακινούμαι εκτός • Χρησιμοποιώ το αεροπλάνο/το τρένο Θέλω να κλείσω εισιτήρια/ τι ώρα φεύγει/ τι ώρα φτάνει/ ώρα άφιξης/ ώρα
Ελλάδας για να μετακινηθώ εκτός Ελλάδας αναχώρησης/ απλό εισιτήριο/ απλή μετάβαση/ με επιστροφή/ δρομολόγιο
 ΔΡΑΣΗ 16. ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ
Syllabus

απευθείας/ μέσω ..
ονόματα χωρών, πόλεων
Οδηγώ • Χρησιμοποιώ το αυτοκίνητο για να Πρέπει / δεν πρέπει να/ επιτρέπεται/ απαγορεύεται/ εκφράσεις σχετικές με τα
μετακινηθώ στην πόλη σήματα της τροχαίας /λεξιλόγιο σχετικό με τα σήματα, μεγαλύτερο/ μικρότερο
• Προετοιμάζομαι για δίπλωμα όριο ταχύτητας / λεξιλόγιο σχετικό με τις κατηγορίες αυτοκινήτων (φορτηγό, ταξί,
οδήγησης κ.ά.)
Επικοινωνώ με το • Επικοινωνώ με το σχολείο και τον Έχω δικαίωμα να.. /Έχω δικαίωμα στη../Λεξιλόγιο όπως: σχολικός εκφοβισμός,
ΣΧΟΛ
ΕΙΟ

σχολείο δάσκαλο ή τη δασκάλα του παιδιού άγχος, γονέας, κηδεμόνας, δήλωση συμμετοχής, ισότητα, μόρφωση, σχολικοί
μου κανόνες, γνωστικά αντικείμενα (Μαθηματικά, Γλώσσα, κ.ά.)
Χρησιμοποιώ την • Χρησιμοποιώ την τεχνολογία για τις Φθηνό/ ακριβό/φθηνότερο/ακριβότερο/ Λεξιλόγιο σχετικό με ηλεκτρονικές
ΤΕΧΝ

ΛΟΓΙ

τεχνολογία συσκευές επισκευή/ επισκευάζω/ ασφαλές διαδίκτυο/ μέσα κοινωνικής

Α

καθημερινές μου ανάγκες

Ο-

δικτύωσης, κ.ά.
Επισκέπτομαι γιατρούς • Επισκέπτομαι γιατρούς Θέλω να κλείσω ραντεβού / πώς μπορώ να κλείσω ραντεβού/ Συμβεβλημένα
ΥΓΕΙΑ

νοσοκομεία/ διαθέσιμο ραντεβού/ ειδικότητες γιατρών, λεξιλόγιο για τρόπους

αντισύλληψης (προαιρετικά), λεξιλόγιο για παιδικές και άλλες ασθένειες, για
σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα , λοίμωξη, αντιβίωση, εμβόλια, κ.ά.