PRIPREMA ZA POPRAVNI

ISPIT IZ MATEMATIKE
treći razred

1. POVRŠINA I ZAPREMINA PRIZME

-osnovna formula za površinu: P = 2B + M
-osnovna formula za zapreminu: V = B ∗ H
-kvadar
B=a∗b
M = 2aH + 2bH
P = 2ab + 2aH + 2bH
V = abH
-kocka
B = a2
M = 4a2
P = 6a2
V = a3
-pravilna trostrana prizma
a2 √3
B=
4
M = 3aH
a2 √3
P=2∗ + 3aH
4
a2 √3
V= H
4
-pravilna četvorostrana prizma
B = a2
M = 4aH
P = 2a2 + 4aH
V = a2 H
-pravilna šestostrana prizma
a2 √ 3
B=6∗
4
~1~
 M = 6aH
P = 3a2 + 6aH
3a2 √3
V= ∗H
2

2. POVRŠINA I ZAPREMINA PIRAMIDE

-osnovna formula za površinu: P = B + M
1
-osnovna formula za zapreminu: V = B ∗ H
3
-pravilna trostrana piramida
a2 √3
B=
4
ah
M=3∗
2
2
a √3 ah
P= +3∗
4 2
a2 √3
V= ∗H
12
-pravilna četvorostrana piramida
B = a2
M = 2ah
P = 2a2 + 2ah
1
V = a2 ∗ H
3
-pravilna šestostrana piramida
3a2 √3
B=
2
M = 3ah
3a2 √3
P= + 3ah
2
a2 √3
V= ∗H
2
-zarubljena piramida
B = a2
B1 = a12
M = 2(a + a1 )h
P = a2 + a12 + 2(a + a1 )h

~2~
 H 2
V= (a + a12 + aa1 )
3

3. POVRŠINA I ZAPREMINA VALJKA

-osnovna formula za površinu: P = 2B + M
-osnovna formula za zapreminu: V = B ∗ H
-valjak
B = r2π
M = 2rπH
P = 2r 2 π + 2rπH
V = r 2 πH

4. POVRŠINA I ZAPREMINA KUPE

-osnovna formula za površinu: P = B + M
1
-osnovna formula za zapreminu: V = B ∗ H
3
-kupa
B = r2π
M = rπs
P = r 2 π + rπs
1
V = r 2 πH
3
-zarubljena kupa
B1 = R2 π
B2 = r 2 π
M = s(R + r)π
P = π[R2 + r 2 + s(R + r)]
Hπ 2
V= (R + Rr + r 2 )
3

5. POVRŠINA I ZAPREMINA LOPTE

P = 4r 2 π
4
V = r3π
3

6. KRAMEROVO PRAVILO KOD DETERMINANTI

a1 x + b1 y + c1 z = d1

~3~
 a 2 x + b2 y + c 2 z = d 2
a 3 x + b3 y + c 3 z = d 3
|a1 b1 c1 |
D = |a2 b2 c2 |
|a3 b3 c3 |

|d1 b1 c1 |
Dx = |d2 b2 c2 |
|d3 b3 c3 |

|a1 d1 c1 |
Dy = |a2 d2 c2 |
|a3 d3 c3 |

|a1 b1 d1 |
Dz = |a2 b2 d2 |
|a3 b3 d3 |

Dx Dy Dz
x= y= z=
D D D

7. ANALITIČKA GEOMETRIJA
-rastojanje između dvije tačke
AB = √(x2 − x1 )2 + (y2 − y1 )2
-površina trougla
|x y1 1|
1 1
P = |x2 y2 1|
2
|x3 y3 1|
-ugao između dvije prave
k1 − k 2
tgφ =
1 + k1 k 2
-uslov paralelnosti
y = k1 x + n1
y = k 2 x + n2
k1 = k 2
-uslov normalnosti
y = k1 x + n1
y = k 2 x + n2

~4~
 k1 ∗ k 2 = −1
-jednačina prave kroz jednu tačku
y − y1 = k(x − x1 )
-jednačina prave kroz dvije tačke
y2 − y1
y − y1 = (x − x1 )
x2 − x1

8. KRUŽNICA
-jednačina kružnice
(x − p)2 + (y − p)2 = r 2
-uslov dodira prave i kružnice
(1 + k 2 )r 2 = (q − kp − n)2

9. ELIPSA
-jednačina elipse
x2 y2
+ =1
a2 b 2
-uslov dodira prave i elipse
a2 k 2 + b2 = n2

10. HIPERBOLA
-jednačina hiperbole
x2 y2
− =1
a2 b 2
-uslov dodira prave i hiperbole
a2 k 2 − b2 = n2

11. PARABOLA
-jednačina parabole
y 2 = 2px
-uslov dodira prave i parabole
2kn = p

12. SKALARNI PROIZVOD VEKTORA

a⃗ ∗ ⃗b = |a⃗| ∗ |b
⃗ | ∗ cos(a⃗, ⃗b)

~5~
 -osobine
a⃗ ∗ ⃗b = ⃗b ∗ a⃗
⃗ ± c) = a⃗ ∗ ⃗b ± a⃗ ∗ c
a⃗ ∗ (b
(k ∗ a⃗) ∗ b⃗ = a⃗ ∗ (k
⃗ ∗ b) = k ∗ (a⃗ ∗ b
⃗)
a⃗ ∗ a⃗ = |a⃗| ∗ |a⃗| ∗ cos(a⃗, a⃗) = |a⃗⃗⃗2 |
a⃗ ∗ ⃗b = 0 a⃗ ⊥ ⃗b

13. VEKTORSKI PROIZVOD VEKTORA

|a⃗ × ⃗b| = |a⃗| ∗ |b
⃗ | ∗ sin(a⃗, ⃗b)
-osobine
a⃗ × ⃗b = −b
⃗ × a⃗
(k ∗ a⃗) × ⃗b = a⃗ × (k
⃗ ∗ b) = k ∗ (a⃗ × ⃗b)
⃗ + c) = a⃗ × ⃗b ± a⃗ × c
a⃗ × (b
|i j ⃗k|
⃗
|a⃗ × b| = |xa ya za |
|xb yb zb |

14. MJEŠOVITI PROIZVOD VEKTORA

[a⃗, ⃗b, c] = (a⃗ × ⃗b) ∗ c
|ax ay az |
⃗ , c] = |bx
[a⃗, b by bz |
|cx cy cz |

15. ARITMETIČKI NIZ

-n-ti član niza
an = a1 + (n − 1)d
-zbir prvih n članova
n
Sn = [2n1 + (n − 1)d]
2
-aritmetička sredina za n članova
an−1 + an+1
an =
2

~6~
 16. GEOMETRIJSKI NIZ
-n-ti član niza
bn = b1 ∗ qn−1
-zbir prvih n članova
b1 (qn − 1)
Sn =
q−1
-geometrijska sredina za n članova
bn = √bn−1 ∗ bn+1

popravni ispit, avgust 2017. godine

~7~