Lien Totté BanaBa Buitengewoon Onderwijs

Observatie leider

Ik observeerde Ellen Claessens, orthopedagoge op Sint-Rafaël, een school Buitengewoon

Basis Onderwijs type 2 in Sint Job. De school is onderdeel van het onderwijskoepel Broeders
van Liefde en OC Clara Fey. Aan de school zit eveneens een internaat en semi-internaat
verbonden. Als orthopedagoge is Ellen verantwoordelijk voor:
1. de organisatie, planning en het leiden van:
o klassenraden
o Zorgoverleg
o wekelijks overleg van verschillende klasgroepen
o leerlingbespreking per klas
2. opvolging van stagiaires
3. coördinatie en communicatie met leefgroepen van internaat.

Zij heeft naar mijn mening een leiderschapsstijl van “participatief leiderschap”. Ik kader dit
binnen de pijler “co-creatie”. Onder co-creatie verstaan we het samen oplossingen creëren
die tegemoetkomen aan een algemeen belang en zelfsturing stimuleren. Samen met de
betrokken partijen wordt er gezocht naar acties om de gewenste toestand te bekomen. Ellen
zet in op dit soort gedeeld leiderschap, waarbij ze haar collega’s aanzet tot het opnemen van
kleine en soms grote taken binnen het leiderschap. Hierin vraagt ze geen volledige
zelfsturing zoals bij co-creatief leiderschap van tel is, wel is er een mooie balans tussen een
directief leiderschap en co-creatief leiderschap, namelijk participatief leiderschap. Als leider
stuurt Ellen de groep medewerkers aan, maar empowert ze ook om bij overleg uitdagingen
te vormen, tot ideeën te komen en deze uit te werken. Iedereen wordt gehoord, zij medieert
en leidt het gesprek zodat men samen tot een productief proces en besluit komt.
Lien Totté BanaBa Buitengewoon Onderwijs

Kader 6: Veranderingsmanagment

Suggestie: Observeer/analyseer hoe er in jouw school wordt gedacht rond verandering. Kan je hier
een kleurenprofiel of combinatie van profielen op plakken?

In mijn stageschool zijn er verschillende veranderingen geweest en staan er nog enkele

vernieuwingen in het verschiet. Hoe het team hiermee omging verschilde sterk. Zowel oudere als
jongere leerkrachten stonden ten opzichte van bepaalde veranderingen heel septisch, anderen
stonden er dan weer sterk voor open en juichten de veranderingen toe. Het directieteam is sterk in
het tastbaar maken van urgentie en het samenstellen van een leidende coalitie. De directie heeft
veel voeling met het team en weet goed wie in wat sterk is. Vanaf daar laten ze het over aan het
kernteam en bevragen/bespreken ze de volgende stappen in het veranderingsmanagment bij het
kernteam. Ze geven het kernteam het mandaat om de volgende stappen te zetten en kondigen dit
ook aan bij het gehele team. Een minpunt in de communicatie en aanpak van het directieteam echter
is dat ze lange tijd blijven hangen in de ontkenningsfase van het veranderingsproces (ik hoor en
begrijp dat er iets gaat veranderen). Dit maakt dat het gehele team (behalve het kernteam dat de
verandering mee vorm geeft) ook langer als nodig blijft hangen in de bewustwordingsfase (boosheid
en desoriëntatie). Een positief element is dat men het team sterk bevraagd en ruimte geeft tot
feedback bij de aanvaardingsfase (ik zie nieuwe mogelijkheden en ben er sterker uit gekomen).
Ik liet het schoolteam de kleurenscan vragenlijst invullen en uit de verwerking van de score kwam het
resultaat dat qua denkwijze 18% rood-witdruk heeft, 22% een rood-groendruk heeft, 40% een
rooddruk heeft en 20% een groendruk heeft.
Ongeveer 60% van het team heeft volledig of gedeeltelijk een rooddruk qua denken, wat erop wijst
dat deze mensen zich gezien en gevoeld voelen in het sociaal proces en vooral belang hechten aan
samenwerken, communiceren, familiegevoel en immaterieel ruilen.
Ongeveer 40% van het team heeft volledig of gedeeltelijk een groendruk qua denken. Wat erop duidt
dat deze mensen belang hechten aan leerprocessen, ontwikkelingskansen, experimenteren en
uitdagingen.
Ongeveer 10% van het team heeft een gedeeltelijke witdruk qua denken, wat erop wijst dat deze
mensen gedeeltelijk belang hechten aan verantwoordelijkheid, hun eigen ding kunnen doen en
intuïtie volgen.
De gegevens verkregen via de vragenlijst kwamen overeen met het gedrag en de communicatie die
het team stelt. Ook de manier waarop de school werkt en het directieteam zijn mensen inzet, komt
overeen. In de school heerst een groot gevoel van samenhorigheid en stelt men communicatie en
samenwerking hoog in acht. Het team zoekt naar uitdagingen en groeikansen binnen de werking en
de veranderingen die moeten worden doorgevoerd of men wil doorvoeren om de schoolwerking te
verbeteren. Daarnaast wordt er ook ruimte gegeven aan het team om binnen de
veranderingsprocessen creatief te zijn, hun intuïtie te volgen en hun eigen ideeën uit te werken.