Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική

ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΚΑΛΗΩΡΑ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1. H τοποθεσία................................................................................................................α

2. Το κτίριο......................................................................................................................α

3. Η Τυπολογία

Το Ημιυπόγειο...........................................................................................................α

Ο 1ος όροφος............................................................................................................α

Ο 2ος όροφος.............................................................................................................α

4. Η Μορφή ....................................................................................................................α

5. Η Κατασκευή..............................................................................................................α

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΧΕΔΙΩΝ ................................................................................................α

Η ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ

Στην περιοχή που είναι γνωστή από τις πηγές της Αγ. Βαρβάρας, στο νότιο τμήμα
του κέντρου της πόλης βρίσκεται το αρχοντικό Καληώρα. Το κτίριο είναι εμβαδού
262,5 τ.μ. και βρίσκεται σε οικόπεδο εμβαδού 1500 τ.μ. Η βορειοανατολική
πλευρά του οικοπέδου ορίζεται από την οδό Αγ. Βαρβάρας. Βορειοδυτικά
γειτνιάζει με όμορο οικόπεδο και οι υπόλοιπες πλευρές περιβάλλονται από
κοινόχρηστο χώρο.

Το κτίσμα έχει τοποθετηθεί στο βόρειο τμήμα του οικοπέδου και η βορειο-
ανατολική πλευρά βρίσκεται επί της οικοδομικής γραμμής, ενώ η νοτιοδυτική
εφάπτεται με διώροφο κτίσμα όμοιας κατασκευής, την καπναποθήκη
Αναστασιάδη. Η νοτιοανατολική πλευρά αποτελεί την κύρια όψη και βλέπει στον
ακάλυπτο χώρο του οικοπέδου που χρησιμοποιούνταν ως αύλειος χώρος.

ΤΟ ΚΤΙΡΙΟ

ΓΕΝΙΚΑ

Πρόκειται για αρχοντικό το οποίο θεωρείται από τις παλαιότερες κατοικίες τις
πόλης και σύμφωνα με την επιγραφή πάνω από την κύρια είσοδο κατασκευά-
στηκε το 1875. Έχει χαρακτηριστεί ως κτίσμα που χρειάζεται ειδική κρατική
προστασία σύμφωνα γιατί αποτελεί «χαρακτηριστικό δείγμα νεοελληνικής
αρχιτεκτονικής παράδοσης» (ΦΕΚ 911/23.9.77). Ως ιδιοκτήτες αναφέρονται
διάφοροι καπνέμποροι (πχ Ι. Αναστασιάδης εξού και Μέγαρο Αναστασιάδη η
εναλλακτική ονομασία), αλλά τελευταίος ιδιοκτήτης είναι ο Κων/νος Καληώρας.
Το κτίσμα χρησιμοποιήθηκε ως κατοικία από μέλη της οικογένειάς του.
Η ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ

Η κάτοψη του κτίσματος είναι ορθογωνική διαστάσεων 15 * 17,5 μ. και εμβαδού

232,5 μ2 . Το κτίριο έχει ύψος 10,5 μέτρα και αποτελείται από 2 ορόφους και
ημιυπόγειο, ενώ στεγάζεται με τετράκλιτη στέγη που περιβάλλεται από ψηλό
στηθαίο.

Η κάτοψη χαρακτηρίζεται από την απλή γεωμετρία της. Διαχωρίζεται σε τρία

διαμήκη τμήματα με ίσο πλάτος περίπου, τα οποία είναι παράλληλα με τη
μακριά πλευρά του κτίσματος. Ο ίδιος διαχωρισμός υπάρχει στο ημιυπόγειο και
σε όλους τους ορόφους.

Το ημιυπόγειο αποτελείται από το αρχικό τμήμα και την μεταγενέστερη

επέκταση στον πίσω ακάλυπτο χώρο. Το αρχικό τμήμα χωρίζεται σε 3 επιμήκη
τμήματα και συγκεκριμένα το τμήμα προς τον δρόμο σε δύο μικρότερους
χώρους. Η προσθήκη που βρίσκεται βορειοδυτικά χαρακτηρίζεται από
περιμετρικά ανοίγματα για φωτισμό. Το ύψος της προσθήκης είναι 3.50μ. έναντι
του αρχικού τμήματος που είναι 2.80, γεγονός που φαίνεται και εξωτερικά του
κτιρίου.

Στον 1ο όροφο όπως και σε όλους τους ορόφους του κτιρίου η κάτοψη
διαχωρίζεται σε τρία διαμήκη τμήματα παράλληλα με τον δρόμο. Το κεντρικό
τμήμα χωρίζεται σε δύο επιμέρους όπου το εμπρόσθιο αντιστοιχεί στην κύρια
είσοδο της κατοικίας. Τα πλευρικά τμήματα περιλαμβάνουν δωμάτια και
βοηθητικούς χώρους καθώς και το κλιμακοστάσιο. Περιμετρικά (εκτός της
νοτιοδυτικής πλευράς) υπάρχουν ανοίγματα. Πέραν της κεντρικής εισόδου
υπάρχει και πόρτα στο βορειοδυτικό τμήμα που οδηγεί στον ακάλυπτο.
Ξεχωρίζουν επίσης οι φεγγίτες στην όψη επί του δρόμου που υποδηλώνουν τους
υγρούς χώρους που κρύβονται από πίσω. Το ύψος του ορόφου είναι 4 μ.
Ο 2ος όροφος ακολουθεί επίσης τον τριμερή διαχωρισμό. Στο κέντρο υπάρχει
χώρος υποδοχής, προς την οδό οι υγροί χώροι (κουζίνα κ χώροι υγιεινής) ενώ
περιλαμβάνονται επίσης δωμάτια, το κλιμακοστάσιο κ άλλοι βοηθητικοί χώροι.
Οι χώροι φωτίζονται με τα αντίστοιχα ανοίγματα όπως του 1ου ορόφου και το
ύψος του είναι επίσης 4 μ.
Στην πίσω όψη επί του ακάλυπτου περιλαμβάνεται μπαλκόνι με χαρακτηριστικά
μεταλλικά κιγκλιδώματα και φουρούσια, ενώ στην νοτιοανατολική κύρια όψη
υπάρχει εξώστης στον οποίο οδηγεί εξωτερικό κλιμακοστάσιο και οποίος
στηρίζεται σε κολώνες.

Η ΜΟΡΦΗ

Η μορφή του κτιρίου είναι κυβική και αυστηρή και ο όγκος του περιλαμβάνει το
ημιυπογείο, τους δύο ορόφους και μια τετράκλινη στέγη που περιβάλλεται από
ψηλό στηθαίο. Οι όψεις διαιρούνται σε τρία τμήματα καθ’ ύψος, τη βάση, τον
κορμό και την στέψη.

Η βάση περιλαμβάνει το τμήμα του ημιυπογείου που βρίσκεται πάνω από το

έδαφος και διαχωρίζεται από τον κορμό με μία μαρμάρινη ταινία που προεξέχει
ελαφρά.

Ο κορμός αντιστοιχεί στο ύψος τον δύο ορόφων και διαχωρίζεται με ταινία και
γείσο που υπογραμμίζουν τη στάθμη του δαπέδου του 2ου ορόφου. Η επιφάνεια
του 2ου ορόφου κοσμείται με παραστάδες και πάνω τους διμιουργείται ζώνη
μικρού ύψους. Τέλος ακολουθεί γείσο κυματοειδούς διατομή που προεξέχει και
οριοθετεί την απόληξη του κορμού.
Η στέψη του κτίσματος αποτελείται από το στηθαίο που περιβάλλει τη στέγη. Η
επιφάνειά του διαχωρίζεται σε μικρότερα τμήματα με μικρές παραστάδες που
αντιστοιχούν στις παραστάδες του ορόφου. Η απόληξη του είναι οριζόντια και
περιλαμβάνει γείσο που προεξέχει και υπογραμμίζεται από ταινία. Η πάνω
επιφάνεια της απόληξης προφυλάσσεται με τη χρήση κεραμιδιών βυζαντινού
τύπου.

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ

ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑ

Η τοιχοποιία του κτιρίου είναι από πέτρα και επένδυση από μάρμαρο υψηλής
ποιότητας και τοπικής προέλευσης. Συγκεκριμένα οι περιμετρικές τοιχοποιίες
είναι κατασκευασμένες από πέτρα. Εκτός του ημιυπογείου, η εξωτερική
επιφάνεια της λιθοδομής είναι επενδεδυμένη από μαρμάρινες πλίνθους που
δομούνται κατά το ισόδομο και ανισοϋψές σύστημα. Οι διαχωριστικοί τοίχοι των
ορόφων κατασκευάζονται με ξύλινο σκελετό..

ΣΤΕΓΗ

Η στέγη που καλύπτει το κτίσμα στηρίζεται σε ξύλινες δοκούς που στηρίζονται με

τη σειρά τους στις τοιχοποιίες και καλύπτεται από κεραμίδια γαλλικού τύπου.

ΚΟΥΦΩΜΑΤΑ

Τα κουφώματα όλων των ορόφων είναι ξύλινα. Οι «εξωστόθυρες» είναι ξύλινες

δίφυλλες υαλόθυρες και συνοδεύονται από φεγγίτη. Τα παράθυρα αποτελούνται
από δίφυλλο ανοιγόμενο υαλοστάσιο και φεγγίτη. όλα τα εξωτερικά ανοίγματα
τοποθετούνται προς την εξωτερική πλευρά της τοιχοποιίας.
Τέλος χαρακτηριστική είναι και η περίφραξη περιμετρικά του οικοπέδου που
αποτελείται από τοιχοποιία 1μ. και σιδερένιο κάγκελο.

Ακολουθεί παράθεση των σχετικών σχεδίων από το βιβλίο «ΔΡΑΜΑ: Ο

Νεοκλασικισμός στην Αστική Αρχιτεκτονική της πόλης» της Δέσποινας
Αϊβάζογλου – Δόβα (Έκδοση Δ.Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α ΔΡΑΜΑ 2002)
ΚΑΤΟΨΗ ΗΜΙΥΠΟΓΕΙΟΥ

ΚΑΤΟΨΗ 1ου ΟΡΟΦΟΥ

ΚΑΤΟΨΗ 2ου ΟΡΟΦΟΥ
ΚΥΡΙΑ ΟΨΗ

ΠΙΣΩ ΟΨΗ

ΠΛΑΓΙΑ ΟΨΗ
ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ