ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΌ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΏΝ

«ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΌΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΌΣ ΠΌΛΕΩΝ ΚΑΙ ΚΤΙΡΊΩΝ»

«Βιοκλιματικός Σχεδιασμός Κτιρίων και Περιβάλλοντος Χώρου»

Θεματική Ενότητα ΠΣΠ61
Ακαδημαϊκό έτος: 2018-2019

2η Γραπτή Εργασία Αξιολόγησης

Έππας Δημοσθένης (Α.Μ. 123761)

Επιβλέπων Καθηγητής: Ζώρας Σταμάτης

Συντονιστής Θεματικής Ενότητας: Ζώρας Σταμάτης

Θεσσαλονίκη, Ιανουάριος 2019

Περιεχόμενα

1. Εισαγωγή - Κτίριο μελέτης.................................................................. 2

2. Πρόταση Βιοκλιματικής Αναβάθμισης...............................................3
2.α. Συμπεράσματα - αξιολόγηση βιοκλιματικής ανάλυσης του κτιρίου...................... 3
2.β. Κριτήρια και προτάσεις βιοκλιματικής αναβάθμισης........................................... 4
2.γ. Ανάλυση των βιοκλιματικών επεμβάσεων............................................................ 6

3. Θερμική Άνεση.....................................................................................10
4. Φυσικός φωτισμός στον χώρο............................................................11
5. Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας U (W/m2 K)............ 12

6. Συμπεράσματα.....................................................................................15
Βιβλιογραφικές πηγές..............................................................................17
Πηγές εικόνων.......................................................................................... 18

Κατάλογος Πινάκων, Σχεδίων και Εικόνων

Πίνακας 5.1: Υπολογισμός της αντίστασης θερμοδιαφυγής RΛ.....................................13

Πίνακας 5.2: Υπολογισμός της συνολικής θερμικής αντίστασης Rολ........................... 14

Σκίτσο 1: Επεμβάσεις βιοκλιματικου σχεδιασμού.......................................................... 9

Εικόνα 1: 4ο Γυμνάσιο Σταυρούπολης και Ευρύτερη Περιοχή Μελέτης........................ 2

Εικόνα 2: Διάγραμμα Markus & Morris......................................................................11

Εικόνα 3: Τομή τοιχοποιίας του κτιρίου μελέτης..........................................................13

Εικόνα 4: Κλιματικές Ζώνες Ελλάδας σύμφωνα με την Τεχνική Οδηγία του Τ.Ε.Ε. ... 15

1
1. Εισαγωγή - Κτίριο μελέτης

Το κτίριο που θα μελετηθεί στην παρούσα εργασία, όπως και στην προηγούμενη
εργασία, είναι το 4ο Γυμνάσιο Σταυρούπολης, στην Πολεοδομική Ενότητα της Άνω
Ηλιούπολης, στην Δημοτική Ενότητα (Δ.Ε.) Σταυρούπολης του Δήμου Παύλου Μελά
(εικόνα 1). Στην προηγούμενη εργασία έγινε εκτενής ανάλυση του κτιρίου ως προς
την μορφή, την γεωμετρία, τον χώρο, την εσωτερική διαμόρφωση καθώς και την
μέθοδο κατασκευής, την χρήση υλικών και τα συστήματα. Επίσης έγινε εκτενής
παρουσίαση των κλιματικών δεδομένων της περιοχής του κτιρίου. Τέλος
αξιολογήθηκε το κτίριο ως προς τις αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού, και πιο
συγκεκριμένα ως προς την θέρμανση, τον αερισμό, την ψύξη και τον φυσικό φωτισμό
και διαπιστώθηκαν προβλήματα που αφορούν τον βιοκλιματικό σχεδιασμό. Στην
παρούσα εργασία θα δοθούν προτάσεις για την επίλυση των παραπάνω προβλημάτων
και γενικότερα τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας για τη θέρμανση, την ψύξη και
το φωτισμό του κτιρίου.

Εικόνα 1: 4ο Γυμνάσιο Σταυρούπολης και Ευρύτερη Περιοχή Μελέτης

Πηγή: Ιδία επεξεργασία, Google Earth

2
2. Πρόταση Βιοκλιματικής Αναβάθμισης

2.α. Συμπεράσματα - αξιολόγηση βιοκλιματικής ανάλυσης του κτιρίου

Προκειμένου να καταλήξουμε σε μια πρόταση βιοκλιματικής αναβάθμισης έτσι ώστε

να έχει θετική επίδραση στην κατανάλωση ενέργειας καθώς και στην θερμική-οπτική
άνεση των χρηστών, απαιτείται συνοπτική καταγραφή στα βασικά στοιχεία, τις
αδυναμίες και τα συμπεράσματα της βιοκλιματικής ανάλυσης του κτιρίου που έγινε
στην πρώτη εργασία. Τα στοιχεία από τα γενικότερα (κλιματικά δεδομένα,
τοπογραφία) προς τα ειδικότερα (συστήματα, υλικά κατασκευής) και τέλος τα
συμπεράσματα αναφέρονται παρακάτω:
 Πρόκειται για κτίριο εκπαίδευσης 3 ορόφων, το οποίο λειτουργεί τις
καθημερινές μέρες από 8.00 το πρωί μέχρι 3 το μεσημέρι, τους μήνες από
Σεπτέμβριο μέχρι Ιούνιο. Τον υπόλοιπο χρόνο λειτουργήσει περιστασιακά.
 Η πυκνότητα δόμησης και το ύψος των γειτονικών κτιρίων είναι σχετικά
χαμηλά και σε σημαντικές αποστάσεις τόσο από ανατολικά όσο και από νότια,
και επομένως δεν επηρεάζεται ο ηλιασμός του.
 Η επικρατούσα διεύθυνση των ανέμων όλων τον χρόνο είναι Βορειοδυτική
(ΒΔ) εκτός από τον Αύγουστο, η οποία είναι Νότια (Ν). Οι άνεμοι που
επικρατούν στην περιοχή θεωρούνται μέτριοι ως ισχυροί.
 Η μέση θερμοκρασία για το έτος είναι 15,60C, ειδικότερα κυμαίνεται από
5,00C τον Ιανουάριο έως 26,50C τον Ιούλιο. Αντίστοιχα η μέση σχετική
υγρασία για το έτος είναι 67%, ειδικότερα κυμαίνεται από 53% τον Ιούλιο
μέχρι 78% τον Δεκέμβριο.
 Το κτίριο έχει σύνθετη μορφή και αποτελείται από ισόγειο, πρώτο όροφο και
ένα τμήμα του και από δεύτερο όροφο. Καλύπτεται κυρίως με κεραμοσκεπή,
ένα μικρό τμήμα τσιμεντόπλακες και η αίθουσα πολλαπλών χρήσεων με
ασφαλτικά κεραμίδια. Ο προσανατολισμός του, στον επιμήκη άξονα είναι
βορειοανατολικός-νοτιοδυτικός με κλίση26ο, επί του άξονα βορρά -νότου.
 Οι αίθουσες διδασκαλίας του κτιρίου χωροθετούνται κυρίως με νοτιοδυτικό
προσανατολισμό. Κάποιες αίθουσες διδασκαλίας έχουν νοτιοανατολικό και
ελάχιστες βορειοανατολικό προσανατολισμό.
 Ο φέρων οργανισμός του κτιρίου είναι από οπλισμένο σκυρόδεμα
επενδυμένο εξωτερικά με θερμομονωτικές πλάκες πολυστερίνης.
 Οι τοίχοι πλήρωσης είναι κατασκευασμένοι με θερμομπλοκ πάχους 30
εκατοστών.

3
  Οι υαλοπίνακες εντός των αιθουσών δεν είναι ενεργειακού τύπου και έχουμε
απώλειες σε θερμότητα καθώς και δεν υπάρχει φιλτράρισμα στην διέλευση
του ορατού φωτός. Αντίστοιχα απώλειες θερμότητας, διαπιστώθηκαν και από
τα υαλοστάσια που υπάρχουν είτε στα κλιμακοστάσια είτε στην αίθουσα
πολλαπλών χρήσεων.
 Η θέρμανση, κατά την ψυχρή περίοδο, γίνεται με κεντρική θέρμανση ανά
ζώνες και με χρονοδιακόπτη.
 Ψύξη/δροσισμός γίνεται με ηλεκτρικά κλιματιστικά σώματα μόνο για τους
χώρους των γραφείων.
 Ηλιοπροστασία γίνεται με υφασμάτινες κουρτίνες. Ο σχεδιασμός για
ηλιοπροστασία είναι ανύπαρκτος έως κακός είτε αφορά κινητά και σταθερά
μέσα είτε αφορά δενδροφύτευση.
 Ο αερισμός γίνεται με ανοίγματα των υαλοπινάκων ανά αίθουσα, χωρίς
διαμπερή ή κατακόρυφη κίνηση.
 Όσον αφορά την θερμική άνεση του κτιρίου θα πρέπει να την διαχωρίσουμε
τόσο ως προς τον προσανατολισμό, όσο και ως προς τους ορόφους όσο και ως
προς την χρονική περίοδο. Επομένως, την ψυχρή περίοδο, η θερμική άνεση
κρίνεται θετική στο νότιο όγκο και δευτερευόντως στον ανατολικό όγκο του
κτιρίου, εκτός του δευτέρου ορόφου λόγω της έκθεσης στους ισχυρούς ΒΔ
άνεμους. Αντίθετα στους υπόλοιπους χώρους του κτιρίου δεν κρίνεται
ικανοποιητική η θερμική άνεση. Επίσης , την θερμή περίοδο, η θερμική
άνεση κρίνεται ανεπαρκής λόγω υπερθέρμανσης για το σύνολο του κτιρίου με
σημαντικότερα προβλήματα στον ΝΔ και ΝΑ προσανατολισμό.
 Ο φυσικός φωτισμός στο σύνολο του κτιρίου κρίνεται ανεπαρκής. Έλλειψη
φυσικού φωτισμού έχουν οι χώροι με ΒΔ και ΒΑ προσανατολισμό ενώ
παρατηρούνται φαινόμενα θάμπωσης στις αίθουσες διδασκαλίας με ΝΔ και
ΝΑ προσανατολισμό λόγω της άμεσης ηλιακής ακτινοβολίας.
 Σοβαρά ζητήματα φυσικού φωτισμού έχει επίσης ο εσωτερικός διάδρομος
κυρίως στο ισόγειο και δευτερευόντως στον όροφο.

2.β. Κριτήρια και προτάσεις βιοκλιματικής αναβάθμισης

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω συμπεράσματα, επιβάλλεται ο σχεδιασμός και η

ανάπτυξη παθητικών συστημάτων θέρμανσης και δροσισμού βάσει των αρχών για τη
μείωση της κατανάλωσης ενέργειας καθώς και την βελτίωση των συνθηκών του
επικρατούν στο κτίριο. Επομένως, τα κριτήρια για την βιοκλιματική αναβάθμιση του
κτιρίου έχουν ως εξής:

4
  Αύξηση των θερμικών κερδών κατά την ψυχρή περίοδο.
 Διατήρηση και αύξηση της θερμοχωρητικότητας των υλικών χρήσης.
 Αύξηση της θερμομόνωσης του κτιρίου με την χρήση κατάλληλων υλικών επί
του κελύφους για την αποφυγή θερμικών κερδών.
 Εξασφάλιση ηλιοπροστασίας στα ανοίγματα με ΝΔ και ΝΑ προσανατολισμό.
 Αποφυγή υπερθέρμανσης κατά την θερμή περίοδο.
 Επίτευξη του δροσισμού του κτιρίου κατά την περίοδο που υπάρχει
υπερθέρμανση του χώρου με φυσικό αερισμό.
 Ενίσχυση του φυσικού φωτισμού των χώρων με ΒΔ και ΒΑ προσανατολισμό
καθώς και του διαδρόμου.
 Έλεγχος του φυσικού φωτισμού στις αίθουσες με προβλήματα θάμπωσης
 Περαιτέρω μείωση της κατανάλωσης ενέργειας για θέρμανση, δροσισμό και
φωτισμό.

Αντίστοιχα, οι προτεινόμενες επεμβάσεις για την βιοκλιματική αναβάθμιση του

κτιρίου, επιγραμματικά, έχουν ως εξής:
 Έλεγχος της θερμομόνωσης του κτιρίου για αποφυγή θερμογέφυρων και
ενίσχυση της θερμομόνωσης στα στοιχεία του κελύφους, όπου απαιτείται.
 Επίστρωση των πατωμάτων των κοινόχρηστων χώρων με υλικό υψηλής
θερμοχωρητικότητας.
 Αντικατάσταση των κουφωμάτων όλων των ανοιγμάτων με ενεργειακά
αποδοτικότερα τόσο στις αίθουσες και τα γραφεία όσο και στους
κοινόχρηστους χώρους.
 Δημιουργία φυτεμένου - πράσινου δώματος.
 Τοποθέτηση αυτόματων εξωτερικών κινητών συστημάτων στα ανοίγματα με
ΝΔ και ΝΑ προσανατολισμό.
 Κατάλληλη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου, με αλλαγή των υλικών
διαμόρφωσης αλλά και την σωστή δενδροφύτευση (θέση και είδος).
 Δημιουργία φεγγιτών στην οροφή τόσο πάνω από τις αίθουσες-γραφεία με ΒΔ
και ΒΑ προσανατολισμό.
 Δημιουργία φεγγίτη στο δώμα πάνω από την αίθουσα πολλαπλών χρήσεων
που με κατάλληλη διάταξη θα αποτελέσει ένα μικρό αίθριο.
 Δημιουργία κατάλληλων ανοιγμάτων/μηχανισμών για την διαμπερή ή/και
κατακόρυφη ροή του αέρα.

5
  Εγκατάσταση συστημάτων ελέγχου και την σύζευξη του φυσικού και
τεχνητού φωτισμού.
 Τέλος την τοποθέτηση φωτοβολταϊκών συστημάτων στις κεραμοσκεπές του
νότιου τμήματος του κτίσματος, με σκοπό την κάλυψη τμήματος των αναγκών
σε ενέργεια του κτιρίου.

2.γ. Ανάλυση των βιοκλιματικών επεμβάσεων

Στο εσωτερικό του κτιρίου, τα υλικά που χρησιμοποιούνται είναι κυρίως υψηλής
θερμοχωρητικότητας (Έππας, 2018) και επομένως το κτίριο μπορεί να συγκρατήσει
σημαντική θερμική μάζα (Θεοδοσίου, 2011). Παρόλα αυτά για την αύξηση την
θερμικής μάζας που μπορεί να συγκρατήσει το κτίριο προτείνεται η επίστρωση των
πατωμάτων των διαδρόμων και της αίθουσας πολλαπλών χρήσεων με Linoleum
(λινόλαιο) (Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων Α.Ε.,2008) (Τ.Ε.Ε., 2017α). Αντίθετα, για
την αύξηση της θερμομόνωσης στο κέλυφος θα πρέπει να αντικατασταθούν τα
κουφώματα με αντίστοιχα αλουμινίου καλής θερμοπερατότητας με διπλούς
υαλοπίνακες με θερμοδιακοπή για περιορισμό των θερμικών απωλειών. Αντίστοιχα
τα υαλοπετάσματα με τις σιδηροκατασκευές τόσο στους χώρους των
κλιμακοστασίων όσο και στον χώρο θα πρέπει να αντικατασταθούν με
ολοκληρωμένα θερμομονωτικά συστήματα υαλοπετασμάτων. Επίσης την αύξηση την
θερμομόνωσης στους τοίχους πλήρωσης, με την τοποθέτηση φυσικών οργανικών
θερμομονωτικών πλακών, όπως συνιστάται και από Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων
(2008), οι οποίοι έχουν συντελεστή θερμοπερατότητας U ίσον με 0,57 (Έππας, 2018),
μεγαλύτερο από τον προβλεπόμενο για την κλιματική ζώνη Γ της περιοχής μελέτης.
Έλεγχος για επιπλέον μόνωση σε περίπτωση που λόγω των επεμβάσεων ή/και λόγω
παλαιότητας του κτιρίου διαπιστωθούν θερμογέφυρες. Επίσης την δημιουργία
πράσινου δώματος εκτατικού τύπου. Η κάλυψη γίνεται με φυτά εδαφοκάλυψης και
ποώδη, τα οποία απαιτούν ελάχιστη συντήρηση και είναι ανθεκτικά στους ισχυρούς
άνεμους και το ψύχος και δεν επιβαρύνουν με σημαντικό φορτίο τον φέρον
οργανισμό του κτιρίου (ΚΑΠΕ, 2011). Η επιλογή της κατασκευής φυτεμένου-
πράσινου δώματος προσφέρει σημαντική θερμομόνωση, λόγω ότι από την στέγη
υπάρχουν οι μεγαλύτερες θερμικές απώλειες. Επίσης προσφέρει απορρόφηση της
ακτινοβολίας το καλοκαίρι και έμμεσο δροσισμό από εξάτμιση (Οργανισμός
Σχολικών Κτιρίων Α.Ε.,2008). Συμπληρωματικά εγκαθίσταται σύστημα συλλογής,
αποθήκευσης και επανάχρησης βρόχινου και «γκρι» νερού για την άρδευση του
δώματος.

6
Τέλος, για την αποφυγή υπερθέρμανσης του κτιρίου, συνίσταται ο χρωματισμός τόσο
εξωτερικά όσο και εσωτερικά με ανοιχτά χρώματα κυρίως οι χώροι που δέχονται την
μεγαλύτερη ηλιακή ακτινοβολία, λόγω της υψηλής ανακλασιμότητας τους.

Προτείνονται στα ανοίγματα των ορόφων, με ΝΔ και ΝΑ προσανατολισμό, την

τοποθέτηση εξωτερικών συστημάτων ηλεκτρικά ρυθμιζόμενων ανακλαστικών
περσίδων. Πιο συγκεκριμένα λόγω του προσανατολισμού του κτιρίου (μετατοπισμένο
κατά 26ο) προτείνεται στην ΝΔ πλευρά η τοποθέτηση ρυθμιζόμενων οριζόντιων
περσίδων. Και στην ΝΑ πλευρά η τοποθέτηση ρυθμιζόμενων κάθετων περσίδων για
την καλύτερη αξιοποίηση του φυσικού φωτός. Και στις δύο περιπτώσεις οι περσίδες
μπορούν να καθοδηγούνται αυτοματοποιημένα σύμφωνα με την πορεία του ήλιου και
την ένταση του φωτός εντός του χώρου. Για την διαχείριση του φωτός στον πρώτο
όροφο προτείνεται η κατάλληλη φύτευση, σε ύψος, είδος και απόσταση,
φυλλοβόλων δένδρων τόσο στην ΝΔ όσο και στην ΝΑ πλευρά καθώς και την
κατασκευή πρόβολων στα ανοίγματα της πρώτης πλευράς. Με τις παραπάνω
επεμβάσεις πετυχαίνουμε ηλιοπροστασία του κτίσματος και την αποφυγή
υπερθέρμανσης κατά την θερμή περίοδο καθώς και την εξασφάλιση θερμικών
κερδών την ψυχρή περίοδο και την διαχείριση του φυσικού φωτός με τον έλεγχο της
άμεσης ακτινοβολίας. Με τα παραπάνω συστήματα ηλιοπροστασίας ελέγχονται και
τα φαινόμενα θάμπωσης που παρατηρούνται κυρίως στις αίθουσες με ΝΔ
προσανατολισμό (Ζώρας, 2018) (Θεοδοσίου, 2011).

Όσον αφορά την έλλειψη φυσικού φωτισμού στις αίθουσες-γραφεία του πρώτου
ορόφου προτείνονται οι φεγγίτες οροφής, για την αύξηση του φυσικού φωτισμού
εντός των χώρων. Οι φεγγίτες σχεδιάζονται σε κατακόρυφη θέση και
προσανατολισμό στον Βορρά για την αποφυγή φαινομένων υπερθέρμανσης του
χώρου και σταθερού φωτισμού (Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων Α.Ε.,2008). Επίσης
προτείνεται η κατασκευή φεγγίτη στην εσωτερική πλευρά της οροφής ώστε να έχει
σχετικά μια κεντροβαρική θέση στο κτίριο (βλ. Σκίτσο 1) και σε σημείο που να
αποφεύγεται η σκίαση από την νότια πλευρά του κτιρίου που έχει επιπλέον έναν
όροφο. Με την κατασκευή του φεγγίτη ο χώρος κάτω από αυτόν επειδή είναι ενιαίος
στα δύο επίπεδα θα λειτουργεί ως αίθριο και θα προσφέρει επιπλέον φυσικό φωτισμό
στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων αλλά και στους διαδρόμους και των δύο επιπέδων.
Ο φεγγίτης κατασκευάζεται από θερμομονωτικό και σταγάνωσης συστήματα υψηλών
προδιαγραφών, και την δυνατότητα ανοίγματος με ηλεκτρονικό σύστημα, ώστε να
λειτουργεί και ως θυρίδα εξαερισμού. Επίσης λειτουργεί και ως θερμική ζώνη και
ενισχύει τα θερμικά κέρδη κατά την ψυχρή περίοδο (Ζώρας, 2018).

Ο δροσισμός του κτιρίου, για την θερμή περίοδο, εν μέρει πετυχαίνετε τόσο με την
κατάλληλη σκίαση, την εξάτμιση που προσφέρει το φυτεμένο δώμα και την

7
αξιοποίηση του φυσικού φωτισμού και τον περιορισμό του τεχνητού φωτισμού όπως
αναφέρουμε στις παραπάνω παραγράφους σε συνδυασμό με την αξιοποίηση του
φυσικού αερισμού (Ευαγγελινός και Ζαχαρόπουλος, 2001). Ο φυσικός αερισμός
πετυχαίνετε αποκλειστικά με διαμπερή κίνηση στον δεύτερο όροφο και κατά τον
επιμήκη άξονα του κτιρίου στους υπόλοιπους, αλλά και με κατακόρυφη ροή του
θερμού αέρα στο αίθριο. Και στις δύο περιπτώσεις επιβάλλεται η αντικατάσταση των
φεγγιτών των αιθουσών προς τους διαδρόμους με ανοιγόμενους φεγγίτες. Επίσης
στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων την αντικατάσταση κάποιων υαλότουβλων με
ανοιγόμενους για την εισροή ψυχρότερου αέρα και την διοχέτευση του θερμού αέρα
εκτός από τον φεγγίτη. Για την αποφυγή και τον έλεγχο της ροής του θερμού αέρα θα
βοηθούσε η απομόνωση με κινητά μέσα των κλιμακοστασίων για να μην λειτουργούν
ως καμινάδες και εγκλωβίζουν τον θερμό αέρα εντός του κτιρίου. Όλα αυτά μπορούν
να ρυθμίζονται ηλεκτρονικά για την καλύτερο συντονισμό και τον
αποτελεσματικότερο δροσισμό του κτιρίου.

Πέραν των προτάσεων της βιοκλιματικής αναβάθμισης, σύμφωνα με τον Οργανισμό

Σχολικών Κτιρίων (2008), η κατανάλωση ενέργειας για τα σχολικά κτίρια
επιμερίζεται σε 70% για θέρμανση και 30% σε φωτισμό. Επομένως προτείνεται
καταρχάς η αντικατάσταση των λαμπτήρων με λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας
και επίσης η εγκατάσταση ηλεκτρονικών συστημάτων σύζευξης του φυσικού και
τεχνητού φωτισμού καθώς και συστημάτων ελέγχου κίνησης-παρουσίας τόσο για την
εξοικονόμηση ενέργειας όσο και την οπτική άνεση. Τέλος η τοποθέτηση
φωτοβολταϊκών συστημάτων μαζί με το πράσινο δώμα για την κάλυψη μέρους των
ενεργειακών αναγκών του κτιρίου.

Για τον περιβάλλοντα χώρο του κτιρίου πέραν τον ήδη αναφερόμενων προτάσεων,
προτείνεται η φύτευση αειθαλή δένδρων για την προστασία από τους ισχυρούς
ανέμους. Επίσης η ενίσχυση των χώρων φύτευσης-πρασίνου, και των υλικών
επίστρωσης με ψυχρά υλικά για την μεγαλύτερη απορρόφηση του βρόχινου νερού
και την αποφυγή πλημμυρών αλλά και την μείωση της απορρόφησης θερμότητας των
υλικών επίστρωσης που επηρεάζουν το κτίριο.

8
Σκίτσο 1: Επεμβάσεις βιοκλιματικου σχεδιασμού

Πηγή: Ιδία επεξεργασία. Πηγές εικόνων

9
3. Θερμική Άνεση

Βάσει των απαντήσεων του ερωτηματολογίου που εκπονήθηκε στην προηγούμενη

εργασία το επίπεδο θερμικής άνεσης εκτιμάται από ουδέτερο ως ζεστό συνολικά για
το κτίριο. Λόγω της θέρμανσης με μηχανικά μέσα διαπιστώθηκε ότι κατά την
περίοδο του χειμώνα οι χρήστες νιώθουν πιο ζεστά από την άνοιξη και το φθινόπωρο.
Επίσης το καλοκαίρι το 92% νιώθει πολύ ζεστά. Συνολικά οι χρήστες σε ποσοστό
50% απάντησαν ότι δεν είναι ικανοποιημένοι με το επίπεδο θερμικής άνεσης στο
σύνολο του χρόνου. Επίσης το 75% των χρηστών χαρακτηρίζει την ποιότητα του
αέρα με φυσιολογική υγρασία (Έππας, 2018).

Από τα παραπάνω συμπεράσματα κρίνουμε ότι η υγρασία θα πρέπει να κυμαίνεται

περίπου μεταξύ 40%-50%, αν κρίνουμε ότι κάτω από 30% είναι ανεπιθύμητες και
πάνω από 60% παρότι βρίσκονται στα επίπεδα της άνεσης δημιουργούν υδρατμούς
(Θεοδοσίου, 2011), γεγονός που θα καταγράφοντας στο ερωτηματολόγιο και οι
θερμοκρασία αέρα κοντά στους 25οC. Η θερμοκρασία προκύπτει, διότι σύμφωνα με
το διάγραμμα Markus & Morris, που αναφέρεται σε δείκτη ρουχισμού 0,9, που
σημαίνει τυπική ανδρική και γυναικεία ενδυμασία καθώς και σε δείκτη
δραστηριότητας ΜΕΤ 1, δηλαδή ο χρήστης είναι σε καθιστή θέση, για φυσιολογικές
τιμές σχετικής υγρασίας δηλαδή μεταξύ 40%-50%,το 80% του πληθυσμού θεωρεί τις
θερμοκρασίες αέρα μεταξύ 19οC - 26οC ανεκτές και επειδή διαπιστώθηκε ότι οι
χρήστες νιώθουν κυρίως ζεστά, θεωρούμε ότι η θερμοκρασία θα είναι περίπου στους
25οC.

Επίσης, σύμφωνα με τον Πίνακας 2.2. της Τεχνικής Οδηγίας του Τεχνικού
Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ) 20701-1/2017 για μια αίθουσα διδασκαλίας
τριτοβάθμιας εκπαίδευσης η επιθυμητή εσωτερική θερμοκρασία και σχετική υγρασία
για τον χειμώνα είναι 20ο και 35%, αντίστοιχα.

Βάσει των παραπάνω και μετά την βιοκλιματική αναβάθμιση και την αξιοποίηση των
παθητικών συστημάτων θέρμανσης κρίνουμε ότι η θερμοκρασία μπορεί να μειωθεί
κοντά στους 20οC και πιθανώς να αυξηθεί η σχετική υγρασία κυρίως τις περιόδους
που δεν θα υπάρχει καμία υποστήριξη της θέρμανσης από μηχανικά μέσα, το επίπεδο
θερμικής άνεσης θα είναι ικανοποιητικό για το μεγαλύτερο ποσοστό των χρηστών
σύμφωνα με το αντίστοιχό διάγραμμα Markus & Morris.

10
Εικόνα 2: Διάγραμμα Markus & Morris

Πηγή: (Ευαγγελινός και Ζαχαρόπουλος, 2001)

4. Φυσικός φωτισμός στον χώρο

Σύμφωνα με την βιοκλιματική αξιολόγηση του κτιρίου, υπάρχουν προβλήματα με τον

φυσικό φωτισμό, τόσο σε έλλειψη φυσικού φωτισμού όσο και σε υπερφωτισμό και
φαινόμενα θάμπωσης. Επίσης οι χρήστες του χώρο κρίνανε τον φυσικό φωτισμό
ανεπαρκή.

Με τις παραπάνω επεμβάσεις έχουμε αύξηση του φυσικού φωτισμού στους χώρους
που υπήρχε έλλειψη και διαχείριση του εισερχόμενου φωτός στους χώρους με
υπερφωτισμό. Επίσης με τα συστήματα σύζευξης του φυσικού και τεχνητού
φωτισμού οι χώροι αυτοί έχουν συγκεκριμένη φωτεινότητα σταθερά βοηθώντας στην
οπτική άνεση των χρηστών.

11
5. Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας U (W/m2 K)

Όπως αναφέρουμε και στην πρώτη εργασία (Έππας, 2018), ο συντελεστής

θερμοπερατότητας ενός δομικού στοιχείου ορίζεται από τη σχέση:
1 1
U => U  [W/m2K] (σχέση 1)
R Ri  
n
di
 R  R a
j 1 j

Όπου,
U είναι ο συντελεστής θερμοπερατότητας του αδιάφανου δομικού στοιχείου,
n [–] είναι το πλήθος των στρώσεων του δομικού στοιχείου,
d [m] είναι το πάχος της κάθε στρώσης του δομικού στοιχείου,
λ [W/(m·K)] είναι ο συντελεστής θερμικής αγωγιμότητας του υλικού της κάθε
στρώσης,
Rολ [m2K/W] είναι η συνολική θερμική αντίσταση του δομικού στοιχείου
Ri [m2K/W] είναι η αντίσταση θερμικής μετάβασης της εσωτερικής επιφάνειας του
στοιχείου,
Rδ [m2K/W] η θερμική αντίσταση στρώματος αέρα σε τυχόν υφιστάμενο διάκενο
ανάμεσα στις στρώσεις του δομικού στοιχείου, με την προϋπόθεση ότι ο αέρας του
διακένου δεν επικοινωνεί με το εξωτερικό περιβάλλον και θεωρείται πρακτικά
ακίνητος,
Rα [m2K/W] είναι η αντίσταση θερμικής μετάβασης της εξωτερικής επιφάνειας του
στοιχείου (Τ.Ε.Ε., 2017β)

Ο υπολογισμός του συντελεστή θερμοπερατότητας του τυπικού εξωτερικού τοίχου, ο

οποίος μεταβλήθηκε σε σχέση με την πρώτη εργασία, μετά τις επεμβάσεις για την
βελτίωση της βιοκλιματικής απόδοσης του κτιρίου θα γίνει ακριβώς με τον ίδιο τρόπο.
Στον εξωτερικό τοίχο 30εκ, προστέθηκε στην εξωτερική του όψη θερμομόνωση 5εκ
και πιο συγκεκριμένα biofiber σε πλάκες, υλικό που συνιστάται για την μόνωση των
δομικών υλικών των σχολικών κτιρίων(Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων Α.Ε.,2008)
και έπειτα επίσης εξωτερικό επίχρισμα (θερμομονωτικό) 2εκ. (εικόνα 5.1)

12
Εικόνα 3: Τομή τοιχοποιίας του κτιρίου μελέτης

Πηγή: Δήμος Παύλου Μελά, Ιδία επεξεργασία

Επομένως, η αντίσταση θερμοδιαφυγής RΛ είναι 3,238, όπως υπολογίζεται στον

παρακάτω πίνακα 5.1, ακολουθώντας την σχέση 2, η οποία δίνει την θερμική
αντίσταση.
d
R [W/(m·K)] (σχέση 2)

Όπου d [m] είναι το πάχος κάθε στρώσης.

Πίνακας 5.1: Υπολογισμός της αντίστασης θερμοδιαφυγής RΛ

Στρώσεις δομικού στοιχείου d λ R=d/λ
(από έξω προς τα μέσα) m W/mK m2k/W
εξωτερικό επίχρισμα (θερμομονωτικό) 0,02 0,080 0,250
Θερμομόνωση (biofiber)* 0,05 0,036 1,389
εξωτερικό επίχρισμα (τσιμεντοκονιάμα) 0,02 1,400 0,014
οπτοπλινθοδομή (θερμομπλοκ 30εκ)** 0,3 0,191 1,571
εσωτερικό επίχρισμα(τσιμεντοκονίαμα) 0,02 1,400 0,014
0,41 3,238
*βάση της http://www.iselco.gr/index.php ο συντελεστή θερμικής αγωγιμότητας είναι λ=0,036.
**βάση της https://www.xalkis-sa.com/ η θερμική αντίσταση του δομικού υλικού είναι R=
1,571 και μέσω της σχέσης R=d/λ υπολογίζουμε και τον συντελεστή θερμικής αγωγιμότητας λ,
αν και δεν απαιτείται.
Πηγή: Ιδία επεξεργασία,(Τεχνικό ΕπιμελητήριοΕλλάδος,2017α) (ΧΑΛΚΙΣ Α.Β.Ε.Ε., 2014 ) (ISELCO
HELLAS, 2012)

13
Επομένως το Rολ είναι 3,408, όπως υπολογίζεται στον πίνακα 5.2. και δίνεται από
την σχέση Rολ = Ri + RΛ +Rδ + Rα
Όπου, σύμφωνα με τον πίνακα 2β της Τεχνικής Οδηγίας του Τεχνικού Επιμελητηρίου
Ελλάδας (ΤΕΕ) 20701-2/2017 οι τιμές αντιστάσεων θερμικής μετάβασης
Ri = 0,13 [m2K/W]
Rδ δεν υπάρχει γιατί ο τυπικός εξωτερικός τοίχος δεν έχει διάκενο
Rα =0,04 [m2K/W]

Πίνακας 5.2: Υπολογισμός της συνολικής θερμικής αντίστασης Rολ

Αντίσταση θερμικής μετάβασης (εσωτερικά) Ri 0,130
Αντίσταση θερμοδιαφυγής R 3,238
Αντίσταση θερμικής μετάβασης (εξωτερικά) Ra 0,040
Αντίσταση θερμοπερατότητας Roλ 3,408
Πηγή: Ιδία επεξεργασία,(Τεχνικό ΕπιμελητήριοΕλλάδος,2017α)

Ο συντελεστής θερμοπερατότητας U του εξωτερικού τοίχους με την προσθήκη

θερμομόνωσης 5εκ. μεταβάλλεται από 0,57 σε 0,29, όπου για την κλιματική ζώνη Γ
(Εικόνα ....) στην οποία βρίσκεται το κτίριο είναι μικρότερη από την μέγιστη τιμή
Umax = 0,45 που ορίζεται με τον πίνακα 5β της την Τεχνικής Οδηγίας του Τεχνικού
Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ) 20701-2/2017, σε περίπτωση ριζικής ανακαίνισης.
Επομένως η θερμομόνωση της εξωτερικής τοιχοποιίας θεωρείται πολύ
ικανοποιητική όσον αφορά τον συντελεστή θερμοπερατότητας.

14
Εικόνα 4: Κλιματικές Ζώνες Ελλάδας σύμφωνα με την Τεχνική Οδηγία του Τ.Ε.Ε.

Πηγή: Ιδία Επεξεργασία, https://rizosdimitris.blogspot.com/2012/01/4.html

6. Συμπεράσματα

Στην παρούσα εργασία προτάθηκαν επεμβάσεις για την βιοκλιματική αναβάθμιση

του κτιρίου, σύμφωνα με τις αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού, με την ανάπτυξη
παθητικών συστημάτων θέρμανσης και δροσισμού, που έχει ως αποτέλεσμα την
μείωση της κατανάλωσης ενέργειας. Επίσης οι επεμβάσεις στοχεύουν και στην
βελτίωση της θερμικής και οπτικής άνεσης που επικρατούν εντός του κτιρίου.
Αποτελεί μια ολοκληρωμένη πρόταση, επί ενός υφιστάμενου κτιρίου, σημαντικού σε
μέγεθος, τόσο σε επίπεδο κάτοψης όσο και σε όγκο, με προβλήματα ως προς τον
προσανατολισμό του, με αξιοποίηση των θετικών στοιχείων του και σε απόλυτη
συσχέτιση με τις λειτουργικές ανάγκες του. Η ορθή λειτουργία των παθητικών
συστημάτων σε συνδυασμό με αυτοματοποιημένες διατάξεις και την ενημέρωση των
χρηστών του κτιρίου θα πετύχουμε σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας. Πιθανώς
λόγω του μη βιοκλιματικού σχεδιασμού εξ αρχής του κτιρίου, και των αξεπέραστων
προβλημάτων, όπως ο προσανατολισμός, να μην πετύχουμε την μετατροπή του σε
κτίριο μηδενικής κατανάλωσης. Τέλος οι προτεινόμενες επεμβάσεις μπορούν να

15
υλοποιηθούν και αποσπασματικά, είναι σύνηθες, εκτός από την δημιουργία του
κεντρικού φεγγίτη. Για το οικονομικό όφελος της βιοκλιματικής επέμβασης θα πρέπει
να γίνει εκτίμηση του κόστους των επεμβάσεων καθώς και του κόστους
εξοικονόμησης ενέργειας που θα προσφέρουν οι επέμβάσεις. Επίσης παράγοντες που
θα πρέπει να εκτιμηθούν είναι η βελτίωση των επιπέδων θερμικής και οπτικής άνεσης
καθώς και της ποιότητας του αέρα, τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά, με την
βελτίωση που προσφέρει το πράσινο δώμα. Συνεκτιμώντας τα παράπανω και το
γεγονός ότι το σχολείο θα λειτουργεί για αρκετά χρόνια θεωρούμαι ότι συνολικά θα
υπάρξει οικονομικό όφελος πέραν του κοινωνικού και του περιβαλλοντικού.

16
Βιβλιογραφικές πηγές

Rizos D., 2012. Κ.ΕΝ.Α.Κ. - ΟΙ 4 ΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΖΩΝΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ - ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΑΙ ΣΧΗΜΑ. [Ηλεκτρονικό]
Διαθέσιμο στο: https://rizosdimitris.blogspot.com/2012/01/4.html
[Πρόσβαση 11 11 2018].

Έππας Δ., 2018. 1η Γραπτή Εργασία Αξιολόγησης στην Θεματική Ενότητα

«Βιοκλιματικός Σχεδιασμός Κτιρίων και Περιβάλλοντος Χώρου» του
Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Περιβαλλοντικός σχεδιασμός Πόλεων και Κτιρίων»,
ΕΑΠ

Ευαγγελινός Ε. και Ζαχαρόπουλος Η., 2001. Μέθοδοι και συστήματα εξοικονόμησης

ενέργειας με βιοκλιματικό σχεδιασμό. Στο: Δ. Λουκόπουλος, επιμ. Βιοκλιματικός
Σχεδιασμός Κτιρίων και Περιβάλλοντος Χώρου, Τόμος Α: Βιοκλιματικός Σχεδιασμός
κτιρίων. Πάτρα: ΕΑΠ, σελ. 21-154.

Ζώρας, Σ., 2018. Σχεδιασμός Παθητικών Συστημάτων και Φυσικός Φωτισμός,

Θεσσαλονίκη: ΕΑΠ [Ηλεκτρονικό]
Διαθέσιμο στο: http://www.osk.gr/UserFiles/File/Bioklimatika.pdf
[Πρόσβαση 18 11 2018].

Θεοδοσίου, Θ. Γ., 2011. Ενεργειακός Σχεδιασμός Κτιρίων, Περιβαλλοντική και

Ενεργειακή Θεώρηση των Κτιριακών Κατασκευών, Θεσσαλονίκη: ΑΠΘ

ΚΑΠΕ, 2011. Πρόγραμμα «Πράσινα Δώματα Σε Δημόσια Κτήρια», προδιαγραφές,

[Ηλεκτρονικό] Διαθέσιμο στο:
http://www.cres.gr/kape/Prodiagrafes_fytemenon_domaton.pdf
[Πρόσβαση 20/01/ 2019].

Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων, 2008. Οδηγός Βιοκλιματικού Σχεδιασμού Σχολικών

Κτιρίων. [Ηλεκτρονικό]
Διαθέσιμο στο: http://www.osk.gr/UserFiles/File/Bioklimatika.pdf
[Πρόσβαση 18/11/2018].

Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, 2017α. ΤΟΤΕΕ 20701-1/2017 Αναλυτικές Εθνικές

Προδιαγραφές Παραμέτρων για τον Υπολογισμό της Ενεργειακής Απόδοσης των
Κτιρίων και την Έκδοση πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης. [Ηλεκτρονικό]
Διαθέσιμο στο:
http://portal.tee.gr/portal/page/portal/SCIENTIFIC_WORK/GR_ENERGEIAS/kenak/
files/TOTEE_20701-1_2017_TEE_1st_Edition.pdf [Πρόσβαση 13/04/2018]

Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, 2017β. ΤΟΤΕΕ 20701-2/2017 Θερμοφυσικές

ιδιότητες δομικών υλικών και έλεγχος της θερμοονωτικής επάρκειας των κτηρίων.
[Ηλεκτρονικό] Διαθέσιμο στο:
http://portal.tee.gr/portal/page/portal/SCIENTIFIC_WORK/GR_ENERGEIAS/kenak/
files/TOTEE_20701-2_2017_TEE_1st_Edition.pdf [Πρόσβαση 13/04/2018]

17
Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, 2017β. ΤΟΤΕΕ 20701-3/2012 Κλιματικά δεδομένα
ελληνικών περιοχών. [Ηλεκτρονικό] Διαθέσιμο στο:
http://portal.tee.gr/portal/page/portal/SCIENTIFIC_WORK/GR_ENERGEIAS/kenak/
files/TOTEE_20701-3_2010_TEE_3nd_Edition.pdf [Πρόσβαση 13/04/2018]

Πηγές εικόνων

https://www.alloffice.gr/

https://canfm.org/

https://www.enviromat.co.uk

https://institutocidadejardim.wordpress.com/2016/01/11/telhado-verde-e-energia-
solar-fotovoltaica-juntos-e-83-mais-eletricidade/

http://www.skylightsunlimited.ca

18