Professional Documents
Culture Documents
Global Aviation - Βασικές Ασκήσεις Αέρα (2014)
Global Aviation - Βασικές Ασκήσεις Αέρα (2014)
Το Εγχειρίδιο Βασικών Ασκήσεων Αέρος έχει αξία µόνο όταν χρησιµοποιείται σε συνδυασµό µε το
σχολείο εδάφους και αέρος και σε καµία περίπτωση δεν µπορεί να αντικαταστήσει οποιοδήποτε
από τα δύο. Ο εκπαιδευόµενος πιλότος πρέπει να προετοιµάζεται για κάποιες ώρες πριν από όλες
τις εκπαιδευτικές πτήσεις και η βοήθεια που θα του παρέχει αυτό το εγχειρίδιο θα είναι πάντοτε
πολύτιµη.
Στην δηµιουργία του εγχειρίδιου αυτού βοήθησαν πολλοί εκπαιδευτές πτήσεων της Global
Aviation, και ιδιαίτερα ο αναπληρωτής ∆ιευθυντής Εκπαίδευσης Αναστάσιος Τούλας.
Ο ∆ιευθυντής Εκπαίδευσης
Μάριος Σαµπράκος
2
3
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΙΣ - ΕΛΕΓΧΟΙ
Γενικές Οδηγίες
Η αεροπορική εκπαίδευση απαιτεί συνέπεια, µεθοδικότητα και στενή συνεργασία µεταξύ
µαθητευοµένου χειριστή και εκπαιδευτή. Το εγχειρίδιο σκοπό έχει να βοηθήσει στη τυποποίηση
εκτέλεσης των ασκήσεων αέρος στο αρχικό στάδιο της εκπαίδευσης. Πρέπει όµως να γίνει κατανοητό
ότι σε κάθε πτήση αντιµετωπίζονται ποικίλες καταστάσεις µε αποτέλεσµα η κάθε πτήση να είναι
διαφορετική από τη προηγούµενη. Απαιτείται εποµένως σωστή κρίση που θα αποκτηθεί µε τον καιρό
συζητώντας µε τους εκπαιδευτές και µε τη πολύ καλή προετοιµασία κάθε πτήσης στο έδαφος. Ένας
πολύ αποδοτικός τρόπος για τη προετοιµασία της πτήσης είναι η «πτήση στη καρέκλα». Η πτήση αυτή
πραγµατοποιείται µε τη χρήση της φαντασίας επαναλαµβάνοντας κινήσεις και ελιγµούς που γίνονται
στον αέρα νοερά καθισµένοι στη καρέκλα. ΠΡΟΣΟΧΗ στο αρχικό στάδιο εκπαίδευσης (πριν από τις 30
ώρες πτήσης) η χρήση Flight Simulators ζηµιώνει σηµαντικά αεροπορική αντίληψη και επιβραδύνει
την απόδοση του µαθητευοµένου χειριστή.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Για τη σωστή προετοιµασία και σχεδιασµό της πτήσης καθώς και την εξωτερική
επιθεώρηση πρέπει ο χειριστής να προσέρχεται στο αεροδρόµιο τουλάχιστον µισή µε µία ώρα
νωρίτερα από τη προγραµµατισµένη απογείωση. Σε περίπτωση αργοπορίας και µη σωστής
προετοιµασίας η πτήση δεν θα πραγµατοποιείται.
Τα βοηθήµατα που πρέπει να έχετε πάντα µαζί σας στην πτήση είναι:
• Το Check-List και ο χάρτης. Χρησιµοποιείστε το χάρτη σας και όλα τα χαρακτηριστικά
σηµεία στο έδαφος για τον προσανατολισµό σας, την αναχώρηση και τη µετάβαση στο
Α/∆ προορισµού.
• Για τις Πτήσεις δια Οργάνων απαιτούνται ακόµη οι αεροναυτιλιακές εκδόσεις.
• Τα απαραίτητα πιστοποιητικά του α/φους βρίσκονται στο χώρο αποσκευών του α/φους.
Εξωτερική Επιθεώρηση
Η εξωτερική επιθεώρηση του αεροπλάνου είναι υποχρεωτική πριν από κάθε πτήση. Πρώτα εξετάζονται
τα έγγραφα του αεροπλάνου (CofA, Radio Licence, νηολόγιο και ασφαλιστήριο συµβόλαιο) και η
φόρµα πτήσεως (Technical Log) για την ύπαρξη κάποιας βλάβης από προηγούµενη πτήση. Στην
συνέχεια, µε την βοήθεια του εκπαιδευτή πτήσεων γίνεται λεπτοµερής έλεγχος, πάντοτε µε την σειρά
που αναγράφεται στο CHECKLIST.
4
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Όργανα Πτήσης
Τα όργανα για τον έλεγχο της πτήσης είναι τα ακόλουθα:
1. ΤΑΧΥΜΕΤΡΟ: Είναι ο ενδείκτης ταχύτητας αέρος και χρησιµοποιείται για να δείχνει την
ταχύτητα µε την οποία πετάει το αεροπλάνο. Οι ενδείξεις του µετριούνται σε KNOTS και
εξαρτώνται από την διαφορά ∆υναµικής και Στατιστικής Πίεσης την οποία µετράει ένα
διάφραγµα διαφορικής πιέσεως µε την συστολή και διαστολή του. Η ταχύτητα που δείχνει το
όργανο δεν είναι η πραγµατική αλλά η ταχύτητα αέρος που εξαρτάται από την πυκνότητα του
αέρα και ονοµάζεται ΕΝ∆ΕΙΚΝΥΟΜΕΝΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ.
2. ΕΝ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΑΣΕΩΣ (ΤΕΧΝΗΤΟΣ ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ): Σε πτήσεις µέσα σε σύννεφα ή κατά την
νύχτα είναι πολύ δύσκολο να γνωρίζει ο πιλότος µε ακρίβεια την θέση του αεροπλάνου του
σε σχέση µε τον φυσικό ορίζοντα. Γι αυτό χρησιµοποιεί τον τεχνητό ορίζοντα που
περιλαµβάνει τα ακόλουθα:
Μπάρα: Είναι η άσπρη γραµµή που είναι χαραγµένη σε µια κινητή σφαίρα µέσα στο
όργανο, και είναι παράλληλη µε τον φυσικό ορίζοντα σε όλες τις στάσεις του
αεροπλάνου.
Αεροπλανάκι: Είναι οµοίωµα αεροπλάνου. Αυτό είναι πάντα παράλληλο µε το
αεροπλάνο και δείχνει την στάση του.
Κλισίµετρο: Είναι στο πάνω µέρος του οργάνου και αποτελείται από ένα τριγωνάκι που
κινείται µαζί µε την σφαίρα και ένα άλλο τριγωνάκι ακίνητο. ∆εξιά και αριστερά από αυτό
5
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
το τριγωνάκι έχει µετρήσεις µέχρι 90° όπου µετράται η κλίση του αεροπλάνου.
3. ΥΨΟΜΕΤΡΟ: Μετράει την βαροµετρική πίεση ανάλογα µε το ύψος και δείχνει το ύψος του
αεροπλάνου σε πόδια από την µέση στάθµη της θάλασσας. Για να λειτουργεί σωστά το
υψόµετρο απαιτείται η τοποθέτηση της βαροµετρικής πίεσης στο όργανο. Τότε οι δείκτες θα
δείχνουν το ύψος του αεροδροµίου (στο έδαφος) ή το ύψος του αεροπλάνου από την µέση
στάθµη της θάλασσας. Το µέγιστο επιτρεπόµενο σφάλµα είναι 75 πόδια. Το υψόµετρο
περιλαµβάνει:
∆είκτες: Έχει τρεις δείκτες που δείχνουν το ύψος σε πόδια σε µια κοινή κλίµακα. Ο
µεγάλος δείκτης µας δείχνει εκατοντάδες πόδια, ο µεσαίος δείκτης χιλιάδες πόδια και ο
µικρός δείκτης δεκάδες χιλιάδες πόδια.
Βαροµετρική κλίµακα: Φαίνεται στο παραθυράκι του υψοµέτρου και δείχνει πίεση σε
ίντσες ή χιολιστοβαρίδες ανάλογα µε το αεροπλάνο.
Ρυθµιστικό κοµβίο: Αυτό χρησιµοποιείται για την ρύθµιση των δεικτών. Με την
τοποθέτηση της βαροµετρικής κλίµακας στην υπάρχουσα πίεση, διορθώνουµε το
υψόµετρο από τις µεταβολές της ατµοσφαιρικής πίεσης που προκύπτουν από τις
µεταβολές των καιρικών συνθηκών.
4. ΕΝ∆ΕΙΚΤΗΣ ΑΝΟ∆ΟΥ-ΚΑΘΟ∆ΟΥ: Χρησιµοποιείται για την επίτευξη συγκεκριµένου βαθµού
ανόδου-καθόδου και τη διατήρηση της ευθείας και οριζόντιας πτήσης. ∆ιαθέτει ένα απλό
δείκτη που κινείται σε σταθερή βαθµολογηµένη σε εκατοντάδες πόδια πλάκα και δείχνει τον
βαθµό ανόδου ή καθόδου σε πόδια ανά λεπτό.
5. ΓΥΡΟΣΚΟΠΙΚΟΣ ΕΝ∆ΕΙΚΤΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ (ΓΕΠ): Με το όργανο αυτό ο πιλότος µπορεί να
κρατήσει µια επιθυµητή πορεία. Οι ενδείξεις του προς µια ορισµένη κατεύθυνση είναι
σταθερές σε αντίθεση µε την µαγνητική πυξίδα που είναι ευαίσθητη. Περιλαµβάνει τα
ακόλουθα:
∆είκτης και πλάκα: Ο δείκτης είναι σταθερός. Στο εσωτερικό υπάρχει µια πλάκα που
κινείται και είναι βαθµολογηµένη από το 0° έως 360° (µοίρες). Κάθε ένδειξη της
πλάκας βρισκόµενη στο ύψος του ενδείκτη δίνει στον πιλότο την πορεία που
ακολουθεί το αεροπλάνο εκείνη την στιγµή.
Κοµβίο τοποθέτησης πορείας: Εάν πιέσουµε και περιστρέφουµε το κοµβίο που υπάρχει
στο κάτω µέρος του οργάνου τότε περιστρέφεται και η πλάκα, οπότε στην κορυφή του
οργάνου τοποθετούµε την επιθυµητή πορεία.
6. ΕΝ∆ΕΙΚΤΗΣ ΣΤΡΟΦΩΝ ΚΑΙ ΟΛΙΣΘΗΣΕΩΝ: Είναι το όργανο που βοηθάει τον πιλότο στην
διατήρηση ευθείας και οριζόντιας πτήσης καθώς επίσης και στην εκτέλεση στροφών
αναλόγου βαθµού. Το όργανο αυτό περιλαµβάνει δύο επί µέρους όργανα τα οποία είναι ο
ενδείκτης στροφών και ο ενδείκτης ολισθήσεων.
Ενδείκτης στροφών: Μας δείχνει τον βαθµό στροφής. Όταν ο ενδείκτης (αεροπλανάκι)
είναι οριζόντιο, το αεροπλάνο πετάει σε ευθεία. Όταν ο ενδείκτης αποκλίνει µας δείχνει
ότι το αεροπλάνο στρέφει προς την διεύθυνση του δείκτη. Το ποσόν της απόκλισης
του δείκτη από το κέντρο αντιπροσωπεύει τον βαθµό στροφής του αεροπλάνου.
6
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Ενδείκτης Ολισθήσεων: Είναι ένας απλός µηχανισµός (αλφάδι) και αποτελείται από µια
στρογγυλή µπίλια που κινείται µέσα σε ένα γυάλινο σωλήνα γεµάτο µε υγρό και
ελέγχει την οριζόντια θέση του αεροπλάνου σε ευθεία πλεύση. Η κατασκευή του
ενδείκτη είναι τέτοια ώστε όταν το αεροπλάνο πετάει ευθεία και οριζόντια η µπίλια να
είναι στο κέντρο του σωλήνα. Όταν το αεροπλάνο κάνει µια στροφή µε κανονική κλίση
τότε και πάλι η µπίλια βρίσκεται στο κέντρο διότι οι δυνάµεις βάρους και φυγόκεντρος
βρίσκονται σε ισορροπία. Όταν οι δυνάµεις αυτές παύσουν να είναι σε ισορροπία τότε η
µπίλια θα φύγει από το κέντρο και δείχνει εξολίσθηση ή εσωλίσθηση. Σε µια
εξολίσθηση ο βαθµός στροφής είναι πολύ µεγάλος για την γωνία κλίσης και έτσι η
µεγάλη φυγόκεντρος δύναµη εξαναγκάζει την µπίλια να κινηθεί αντίθετα της στροφής
(προς τα έξω). Για την αποκατάσταση της ισορροπίας χρειάζεται αύξηση της γωνίας
κλίσεως ή µείωση του βαθµού στροφής ή συνδυασµός και των δύο. Σε µια εσωλίσθηση
ο βαθµός στροφής είναι αργός σε σχέση µε την γωνία κλίσης και έτσι η έλλειψη
φυγοκέντρου δύναµης αναγκάζει την µπίλια να κινηθεί εσωτερικά της στροφής. Για την
αποκατάσταση της ισορροπίας χρειάζεται µείωση της γωνίας κλίσης ή αύξηση του
βαθµού στροφής ή συνδυασµός και των δύο.
7
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Τροχοδρόµηση
Η τροχοδρόµηση σε όλα τα αεροπλάνα γίνεται µε τη χρησιµοποίηση των ποδωστηρίων.
Τεχνική
Ελέγχουµε καλά τον χώρο γύρω µας και ελευθερώνουµε τα φρένα αυξάνοντας συγχρόνως ελαφρά την
ισχύ του κινητήρα (1200-1400 στροφές). Μόλις το αεροπλάνο κινηθεί προς τα εµπρός φέρνουµε την
µανέτα IDLE και πιέζουµε µαλακά τα φρένα για έλεγχο καλής λειτουργίας.
Αυξάνουµε πάλι την ισχύ του κινητήρα (1200 - 1400 σαλ) και τροχοδροµούµε µε τη χρήση
ποδωστηρίων. Αν απαιτείται στροφή µικρότερης ακτίνας
τότε πιέζουµε ταυτόχρονα το φρένο προς τη πλευρά της
στροφής.
Όταν υπάρχει άνεµος από µπροστά, δεξιά ή αριστερά,
τοποθετούµε το πηδάλιο ανόδου-καθόδου σε ουδέτερη
θέση και το πηδάλιο κλίσεως προς το µέρος από όπου
φυσάει ο άνεµος. Όταν έχουµε τον άνεµο από πίσω και
δεξιά ή αριστερά, τοποθετούµε το πηδάλιο ανόδου-
καθόδου µπροστά και το πηδάλιο κλίσεως αντίθετα από
το µέρος όπου φυσάει ο άνεµος. Η τεχνική αυτή
τροχοδροµήσεως µε πλάγιο άνεµο περιορίζει την επίδραση
του ανέµου και διευκολύνει το αεροπλάνο στην
τροχοδρόµηση (βλέπε σχήµα).
Κατά την διάρκεια της τροχοδροµήσεως διατηρούµε τα πόδια µας πάνω στα φρένα σε επιφυλακή, ώστε
να επέµβουµε σε κάθε στιγµή για αποφυγή συγκρούσεως.
Την ταχύτητα τροχοδροµήσεως την ρυθµίζουµε µε τον κινητήρα και τα φρένα µας. Σε περίπτωση που
θέλουµε να ακινητοποιήσουµε το αεροπλάνο µας, φέρνουµε την µανέτα IDLE και εφαρµόζουµε
προοδευτικά πίεση στα φρένα µας.
Όταν το αεροπλάνο είναι σταµατηµένο και λειτουργεί ο κινητήρας του πρέπει να τοποθετούµε στον
κινητήρα 1000-1100 στροφές για να διευκολύνεται η ψύξη και να γίνεται ικανοποιητική λίπανση.
ΠΡΟΣΟΧΗ η διέλευση µπροστά από υπόστεγα και γενικά από χώρους όπου υπάρχει συνωστισµός
χρήζει ιδιαίτερης προσοχής.
8
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Σφάλµατα:
Μεγάλη και άσκοπη χρήση φρένων
Μεγάλη ταχύτητα τροχοδροµήσεως
Μη έγκαιρη διόρθωση της εκτροπής του αεροπλάνου από το κέντρο του τροχόδροµου
Ελλιπής ή και εσφαλµένη διόρθωση για τον άνεµο
∆ιατήρηση µικρής αποστάσεως από αεροπλάνα που τροχοδροµούν µπροστά µας.
Κύριες κατά σειρά ενέργειες:
Έναρξη τροχοδροµήσεως, δοκιµή φρένων
∆ιόρθωση εκτροπής από το κέντρο του τροχόδροµου
∆ιόρθωση ανέµου
Τήρηση σωστής απόστασης από το προπορευόµενο αεροπλάνο
∆οκιµή-Κινητήρα
Για να κάνουµε δοκιµή κινητήρα, τοποθετούµε το αεροπλάνο αντίθετα από τον άνεµο µε τον ριναίο
τροχό ευθυγραµµισµένο. Πατώντας τα φρένα εκτελούµε τις διαδικασίες '∆οκιµής του Κινητήρα' (run-up)
και Ενεργειών Προ Απογειώσεως' όπως ακριβώς αναγράφονται στο CHECKLIST.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Στο Αεροδρόµιο των Μεγάρων υπάρχει ο χώρος του RUN-UP που είναι το δυτικό τµήµα της
πίστας πριν το διάδροµο. Για την είσοδο και έξοδο από τον εν χρήση διάδροµο υπάρχουν οι συνδετήριοι
“Echo” και “Foxtrot”. Για τον λόγο αυτό πρέπει να σταθµεύουµε για τη δοκιµή κινητήρα αρκετά µακριά
από τους συνδετήριους ώστε να αφήνουµε ελεύθερο χώρο για τα διερχόµενα αεροπλάνα.
Εκτελούµε µε προσοχή και χωρίς βιασύνη την δοκιµή του κινητήρα και τις ενέργειες προ απογειώσεως.
Μετά τη δοκιµή κινητήρα και την εκτέλεση των ενεργειών αναφέρουµε στα Μέγαρα ότι είµαστε στο
RUN-UP πλήρως έτοιµοι. Εάν ο ΠΕΠ δώσει άδεια για είσοδο στον εν χρήση διάδροµο τότε έχουµε
δικαίωµα να εισέλθουµε στο διάδροµο και να «πάρουµε γραµµή». Το σύνηθες είναι να δώσει άδεια για
το «Holding Point στον Echo». Στη περίπτωση αυτή θα πάµε στο Holding Point και µετά θα ζητήσουµε
άδεια για γραµµή και απογείωση. Πριν από την είσοδο µας στον διάδροµο πρέπει απαραίτητα να
ελέγξουµε την τελική προσέγγιση µήπως έρχεται άλλο αεροπλάνο για προσγείωση.
9
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΕΡΟΣ
Πτήση εθισµού
Γίνεται για:
Να δώσει στο µαθητή που πιθανόν πετάει για πρώτη φορά την ευχαρίστηση της πτήσης και
την εικόνα του εδάφους όπως φαίνεται από τον αέρα. Να γνωρίσει ο µαθητής την περιοχή
πτήσεων στην οποία θα πετάει και την ανάγκη να παραµένει στα όριά της.
Να εξοικειωθεί ο µαθητής µε τα σηµεία του ορίζοντα και τον τρόπο προσανατολισµού στο χώρο.
Να εθιστεί και να γνωρίσει ο µαθητής το αεροπλάνο και ειδικότερα τη θέση του χειριστή, τα
χειριστήρια, τους διάφορους µοχλούς και τα όργανα του αεροπλάνου. Κατά την πτήση εθισµού ο
µαθητής κάθεται στην αριστερή θέση, απ' όπου θα πετάει σε όλη την διάρκεια της εκπαίδευσης του.
Ο εκπαιδευτής θα τον βοηθήσει να πάρει την σωστή θέση από πλευράς ρυθµίσεως του καθίσµατος
και τοποθέτησης των χεριών και ποδιών στα πηδάλια. Μετά την απογείωση θα επιδειχθούν στο
µαθητή διάφορα χαρακτηριστικά σηµεία στο έδαφος που Θα χρησιµεύουν στο µέλλον για την
µετάβαση και επιστροφή από την περιοχή πτήσεων. Επίσης Θα επιδειχτεί η περιοχή ,πτήσεων και
ορισµένα χαρακτηριστικά σηµεία της.
Επίδειξη Ορίζοντα
Η καλή κατανόηση του 'φυσικού ορίζοντα' είναι απαραίτητη διότι σε οποιαδήποτε άσκηση πρέπει να
συγκρίνουµε την στάση της κεφαλής του αεροπλάνου σε σχέση µε αυτόν.
Όταν λέµε φυσικό ορίζοντα εννοούµε τη νοητή γραµµή που χωρίζει τη γη από τον ουρανό.
Λόγω της στάσεως του χειριστού στη θέση του και της κατασκευής του αεροπλάνου, για να βρίσκεται
το αεροπλάνο οριζόντιο στον διαµήκη και εγκάρσιο άξονα, πρέπει να έχει την κεφαλή του λίγο πιο
κάτω από τον ορίζοντα και τις πτέρυγες παράλληλες µε το έδαφος. Στα αεροπλάνα της σχολής µας το
αεροπλάνο είναι οριζόντιο όταν η νοητή γραµµή του ορίζοντα «περνάει» από τις ενδείξεις της µαγνητικής
πυξίδας.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η πλήρης και σαφής κατανόηση του ορίζοντα και η σωστή σύγκριση της στάσης του
αεροπλάνου ως προς αυτόν εξασφαλίζει το 50% της επιτυχίας οποιασδήποτε ασκήσεως.
Έλεγχος Χώρου
Ο έλεγχος χώρου γίνεται για να βεβαιωθείτε ότι στο ίχνος που προτίθεσθε να ακολουθήσετε, δεν
υπάρχουν άλλα α/φη. Ο τρόπος µε τον οποίο θα ελέγξετε το χώρο, εξαρτάται από την άσκηση και από
άλλους παράγοντες σχεδίασης της πτήσης. Χωρίστε το χώρο σε: αριστερά – µπροστά αριστερά –
µπροστά δεξιά – δεξιά, εστιάστε το βλέµµα σας σε κάθε ένα ξεχωριστά και ελέγξτε µακριά τόσο οριζόντια
όσο και κατακόρυφα.
Ο έλεγχος χώρου πρέπει να είναι ενσυνείδητη διαδικασία και όχι αφηρηµένο κοίταγµα. Να εξασκείστε
συνέχεια ώστε να βελτιώνετε την τεχνική ελέγχου χώρου.
10
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Όταν πετάτε σε συνθήκες καιρού όψεως (VMC) είσαστε υπεύθυνοι για το διαχωρισµό από άλλα α/φη. Η
πτήση σε µία εκχωρηµένη περιοχή δεν σηµαίνει ότι απαλλάσσεστε της ευθύνης του ελέγχου του χώρου.
Μόνο όταν πετάτε IFR σε εξουσιοδοτηµένα ίχνη διαχωρίζεσθε από άλλα γνωστά ίχνη.
Μερικές ασκήσεις απαιτούν πριν από την εκτέλεσή τους, έλεγχο χώρου.
Αν γνωρίζετε καλά τις περιοχές πυκνής κυκλοφορίας, µπορείτε να βοηθήσετε τον εαυτό σας στον έλεγχο
χώρου. Πρέπει να ξέρετε καλά τις περιοχές ανόδου, καθόδου, εισόδου στον κύκλο και κύκλου Π/Γ και να
δίνετε ιδιαίτερη προσοχή στον έλεγχο χώρου σ’ αυτές.
Παρακολουθήστε τις εκποµπές του R/T για να ξέρετε την κίνηση των άλλων α/φων. Όσο περισσότερα
γνωρίζετε για τα α/φη που πετούν γύρω σας, τόσο ευκολότερο θα είναι να τα εντοπίσετε. Η τήρηση των
κανονικών ιχνών, οι εκποµπές στον R/T και η ικανότητα να εντοπίζετε τα άλλα α/φη αποτελούν τις
βασικές παραµέτρους µιας ασφαλούς πτήσης.
11
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Ταχύτητες Α/φους
Οι ταχύτητες που χρησιµοποιούνται στα α/φη µας εκφράζονται σε Ναυτικά Μίλια/ώρα (1852
µέτρα, 6080 πόδια). Έτσι οι σηµαντικότερες µορφές ταχύτητας είναι : (η τρίτη στήλη είναι ο
αγγλικός όρος)
12
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
13
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Πηδάλιο Ανόδου-Καθόδου
Ενώ πετάµε µε το αεροπλάνο οριζόντιο, αν έλκουµε το χειριστήριο θα παρατηρήσουµε ότι η κεφαλή
του αεροπλάνου ανεβαίνει επάνω από τον ορίζοντα, το ύφος µεγαλώνει, η ταχύτητα ελαττώνεται και ο
δείκτης ανόδου καθόδου δείχνει άνοδο. Επανερχόµαστε σε οριζόντια πτήση.
Πηδάλιο κλίσεως
Από ευθεία οριζόντια πτήση (ΕΟΠ), φέρουµε το χειριστήριο αριστερά και παρατηρούµε ότι η αριστερή
πτέρυγα κατεβαίνει, η δεξιά ανεβαίνει και το αεροπλάνο κλίνει αριστερά. Επανερχόµαστε στην ΕΟΠ.
Παρατηρούµε ακριβώς το αντίθετο αν φέρουµε το χειριστήριο δεξιά.
Πηδάλιο διευθύνσεως
Επιλέγουµε ένα χαρακτηριστικό σηµείο στον ορίζοντα και κατευθύνουµε σ' αυτό την κεφαλή του
αεροπλάνου. Εφαρµόζουµε αριστερό ποδωστήριο. Παρατηρούµε ότι η κεφαλή του αεροπλάνου
εκτρέπεται αριστερά και το σηµείο παραµένει δεξιά. Επανερχόµαστε στο σηµείο και εφαρµόζουµε δεξί
ποδωστήριο. Παρατηρούµε ακριβώς το αντίθετο.
Συνδυασµός Πηδαλίων
Κατά την πτήση σπάνια χρησιµοποιούµε µεµονωµένα τα πηδάλια του αεροπλάνου. Συνήθως κάνουµε
συνδυασµό πηδαλίων. Έτσι, αν από ΕΟΠ έλκουµε το χειριστήριο και το φέρουµε αριστερά µε σύγχρονη
εφαρµογή αριστερού ποδωστηρίου, θα παρατηρήσουµε ότι το αεροπλάνο ανεβαίνει, κλίνει και στρέφει
αριστερά.
14
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Πηδάλιο κλίσεως
Πετάµε οριζόντια και κατευθύνουµε το αεροπλάνο σ' ένα χαρακτηριστικό σηµείο στον ορίζοντα.
∆ιατηρούµε τα ποτιστήρια στο κέντρο.
Φέρνουµε το χειριστήριο αριστερά και το διατηρούµε στην θέση αυτή. Το αεροπλάνο κλίνει αριστερά, η
κεφαλή του εκτρέπεται προς στιγµή, δεξιά και πάνω σε σχέση µε το σηµείο, στη συνέχεια εσωλισθαίνει
και η κεφαλή εκτρέπεται αριστερά. Λόγω της εκτροπής, η κλίση µεγαλώνει, η εκτροπή γίνεται ακόµα
µεγαλύτερη και το αεροπλάνο τελικά εισέρχεται σε σπειροειδή βύθιση.
Επανερχόµαστε σε ΕΟΠ αφαιρώντας την κλίση, έλκοντας µαλακά το χειριστήριο και φέρνοντας την
µανέτα IDLE. Εκτελούµε ακριβώς το αντίθετο και παρατηρούµε ότι η συµπεριφορά του αεροπλάνου θα
είναι όπως η προηγούµενη αλλά προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Πηδάλιο-διευθύνσεως
Κατευθύνουµε και πάλι το αεροπλάνο στο σηµείο. ∆ιατηρούµε το χειριστήριο στο κέντρο.
Εφαρµόζουµε αριστερό ποδωστήριο. Η κεφαλή του αεροπλάνου εκτρέπεται αριστερά και εξολισθαίνει
(προς τα δεξιά). Λόγω της εκτροπής και εξολισθήσεως, το αεροπλάνο εισέρχεται σε σπειροειδή βύθιση.
Επανερχόµαστε σε ΕΟΠ αφαιρώντας την κλίση, έλκοντας µαλακά το χειριστήριο και φέρνοντας την
µανέτα IDLE. Συγχρόνως εφαρµόζουµε δεξί ποδωστήριο. Επαναλαµβάνουµε προς την αντίθετη
κατεύθυνση και παρατηρούµε ότι η συµπεριφορά του αεροσκάφους είναι αντίστροφη από την
προηγούµενη.
Στη διάρκεια της άσκησης η ταχύτητα του αεροπλάνου αυξάνει πολύ. Η έλξη του χειριστηρίου για την
οριζοντίωση πρέπει να επιτευχθεί αφού προηγουµένως εξουδετερωθεί η κλίση ειδάλλως αναπτύσσονται
επιταχύνσεις (Gs) που ενδέχεται να υπερβούν τα όρια του αεροπλάνου.
Η σπειροειδής βύθιση δεν είναι περιδίνηση. Κατά τη περιδίνηση το αεροπλάνο είναι σε κατάσταση
απώλειας στήριξης ενώ στη σπειροειδή βύθιση έχει πολύ µεγάλη ταχύτητα.
Αντιστάθµιση
Όταν λέµε αντιστάθµιση εννοούµε απλά το «ζύγισµα» του διαµήκη άξονα του αεροπλάνου ώστε να
πετάει χωρίς να επενεργούµε δραστικά πάνω στο πηδάλιο ανόδου-καθόδου, δηλαδή αντισταθµίζουµε
15
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Τεχνική
Τοποθετούµε την κεφαλή του αεροπλάνου στον ορίζοντα µε το χειριστήριο έχοντας τις πτέρυγες
οριζόντιες. Αφαιρούµε την πίεση από το χειριστήριο και εξακριβώνουµε την τάση κινήσεως της
κεφαλής (πάνω ή κάτω). Επαναφέρουµε την κεφαλή στον ορίζοντα µε το χειριστήριο και κρατάµε την
στάση αυτή. Στην συνέχεια µετακινούµε το αντισταθµιστικό ανόδου καθόδου ανάλογα, ώστε να
εξουδετερώσουµε βαθµιαία την πίεση στο χειριστήριο.
Αυτό επαναλαµβάνεται µέχρι να επιτευχθεί τέλεια αντιστάθµιση, δηλαδή µέχρι να µπορεί το αεροπλάνο
να πετάει χωρίς να επενεργούµε στο πηδάλιο ανόδου-καθόδου.
Σφάλµατα
Μεγάλες διαδροµές µετακινήσεως του αντισταθµιστικού.
Αντίθετες µετακινήσεις του αντισταθµιστικού από τις επιθυµητές.
∆υσκολία στην διαπίστωση της τάσεως της κεφαλής του αεροπλάνου λόγω µεγάλης πιέσεως στο
χειριστήριο.
Χρησιµοποίηση του αντισταθµιστικού σε αραιά χρονικά διαστήµατα αντί της συνεχούς και
λεπτοµερούς αντιστάθµισης.
Ενέργειες σωστής αντιστάθµισης
Ρύθµιση της στάσεως του αεροπλάνου µε το χειριστήριο
Χαλάρωση της πιέσεως στο χειριστήριο
∆ιαπίστωση της τάσεως της κεφαλής
∆ιόρθωση της τάσεως µε το χειριστήριο
Μετακίνηση του αντισταθµιστικού ανάλογα
Επανάληψη των πιο πάνω ενεργειών µέχρι τέλειας αντισταθµίσεως.
16
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Σε ταχύτητα 65 KNOTS τραβάµε ελαφρά το χειριστήριο και φέρνουµε το αεροπλάνο σε στάση Α/Γ, ενώ
διατηρούµε σε ουδέτερη θέση τα πηδάλια κλίσεως (περίπτωση άπνοιας).
∆ιατηρούµε σταθερή τη στάση µέχρι ταχύτητας 70, οπότε το αεροσκάφος θα αφήσει το έδαφος,
υποβοηθούµενο µε ελαφρά έλξη του χειριστηρίου. Μετά την Α/Γ διατηρούµε τις πτέρυγες οριζόντιες,
την κεφαλή σε στάση ανόδου και συνεχίζουµε την εφαρµογή δεξιού ποδωστηρίου για εξουδετέρωση
της τάσης εκτροπής προς τα αριστερά και πιέζουµε ελαφρά τα φρένα έτσι ώστε να σταµατήσει η
περιστροφή των τροχών.
Επιτρέπουµε στην ταχύτητα να αυξηθεί στα 78 KNOTS και αντισταθµίζουµε το αεροπλάνο για κανονική
άνοδο.
Σε ύφος 500 ενδεικνυόµενο, στρέφουµε ανάλογα για έξοδο από τον κύκλο Π/Γ και µετάβαση στην
περιοχή πτήσεων µε κλίση όχι µεγαλύτερη των 20°.
17
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
18
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Σφάλµατα - ∆ιορθώσεις
Ανεπαρκής αντιστάθµιση.
Μη έγκαιρη διόρθωση των σφαλµάτων.
Εάν έχουµε κερδίσει ύψος τότε κατεβάζουµε την κεφαλή κάτω από τον ορίζοντα, επανερχόµαστε
στο ύψος, τοποθετούµε στην συνέχεια την κεφαλή και πάλι στον ορίζοντα, και αντισταθµίζουµε.
Κύριες κατά σειρά ενέργειες ΕΟΠ:
Κεφαλή του αεροπλάνου στον ορίζοντα
Μανέτα 2200 – 2300 στροφές
Λεπτοµερής αντιστάθµιση
Έλεγχος οργάνων κινητήρος, οργάνων πτήσεως, καυσίµων και χώρου
Κάθοδος
Τεχνική
Επιλέγουµε ένα χαρακτηριστικό σηµείο στο έδαφος και κατευθύνουµε το αεροπλάνο σ' αυτό.
Σηµειώνουµε την πορεία µας στο ΓΕΠ και κάνουµε καλό έλεγχο χώρου (σηµείο, πορεία, έλεγχος χώρου
πριν από κάθε άσκηση).
Φέρνουµε την µανέτα περίπου 1600 - 1700 στροφές και ταυτόχρονα πιέζουµε το χειριστήριο εµπρός
τοποθετώντας τη κεφαλή του αεροπλάνου κάτω από τον ορίζοντα σε στάση καθόδου.
Αντισταθµίζουµε και ελέγχουµε όργανα και η ταχύτητα εφόσον είναι σωστή η στάση θα είναι 90 – 95
KNOTS.
ΠΡΟΣΟΧΗ όπως σε κάθε άσκηση έτσι και στη κάθοδο δεν «κυνηγάµε» τη ταχύτητα αλλά τη στάση της
κεφαλής. Εάν η ταχύτητα είναι µεγαλύτερη τότε ή η στάση είναι υπερβολικά κάτω από τον ορίζοντα ή
οι στροφές κινητήρα είναι περισσότερες από 1700. ∆ιορθώνουµε ανάλογα και αντισταθµίζουµε
λεπτοµερώς.
Στην διάρκεια ελέγχουµε:
Στάση κεφαλής σταθερή µε ταχύτητα 90 KNOTS
Κεφαλή του αεροπλάνου στο σηµείο
Όργανα κινητήρα
Τον εναέριο χώρο πολύ καλά
Σφάλµατα ∆ιορθώσεις
Αν η ταχύτητα είναι µεγαλύτερη της κανονικής, ελαττώνουµε την γωνία καθόδου, αντισταθµίζουµε
και περιµένουµε για την σταθεροποίηση της.
Αν η ταχύτητα είναι µικρότερη, θα κάνουµε αντίθετες ενέργειες.
Ανεπαρκής αντιστάθµιση
19
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Κατολίσθηση
Γενικά
Η άσκηση αυτή γίνεται µε τρεις διαφορετικές διαµορφώσεις:
Με Π/Κ επάνω ή 1 σκάλα (10°) και 78 KNOTS ταχύτητα
Με Π/Κ 2 σκάλες (25°) και 70 KNOTS ταχύτητα
Με Π/Κ 3 σκάλες (40°) και 65 KNOTS ταχύτητα
20
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Με Π/Κ 250
Εφαρµόζουµε την ίδια τακτική και όταν η ταχύτητα µας είναι 78 KNOTS κατεβάζουµε δύο σκάλες
flaps. Αφήνουµε την ταχύτητα να ελαττωθεί στα 70 KNOTS και αντισταθµίζουµε λεπτοµερώς. Η
αύξηση των flaps έχει ως αποτέλεσµα την αύξηση της οπισθέλκουσας. Εποµένως αφού δεν υπάρχει
ισχύς η διατήρηση της ταχύτητας απαιτεί ελαφρώς µεγαλύτερη στάση της κεφαλής κάτω από τον
ορίζοντα. Πρέπει να σηµειωθεί ότι στη διάρκεια καταβίβασης των flaps επειδή αυξάνεται η
καµπυλότητα της πτέρυγας και αρχικά η ταχύτητα είναι µεγαλύτερη, το αεροπλάνο έχει τη τάση
ανόδου οπότε πρέπει να πιέσουµε το χειριστήριο ώστε να διατηρηθεί η στάση σταθερή και να µην
επιτρέψουµε άνοδο της κεφαλής. Όταν σταθεροποιηθεί η κεφαλή και αντισταθµίσουµε τότε η
ταχύτητα θα είναι περίπου 70 knots. Πρέπει επίσης να παρατηρηθεί ότι οι εκτροπές δεξιά είναι
µεγαλύτερες οπότε απαιτείται µεγαλύτερη πίεση στο αριστερό ποδωστήριο.
Με Π/Κ 40°
Εφαρµόζουµε την ίδια τεχνική όπως παραπάνω µε την διαφορά ότι σε ταχύτητα 70 KNOTS
κατεβάζουµε όλα τα Π/Κ. Στην συνέχεια ρυθµίζουµε τη στάση µας µε τη τεχνική που αναφέρθηκα
ώστε η ταχύτητα µας τελικά να πέσει στους 65 KNOTS και αντισταθµίζουµε λεπτοµερώς.
Παρατηρούµε ότι το αεροπλάνο έχει ακριβώς ίδια στάση µε αυτή της καθόδου αλλά µε κινητήρα στη
θέση IDLE και προφανώς µε µικρότερη ταχύτητα.
Σφάλµατα – ∆ιορθώσεις
Παράλειψη εκτελέσεως προθερµάνσεως
Αν η ταχύτητα µας είναι µεγαλύτερη από την κανονική, ελαττώνουµε πρώτα την γωνία
κατολισθήσεως, περιµένουµε την σταθεροποίηση της ταχύτητας στην επιθυµητή και στην
συνέχεια αντισταθµίζουµε.
Αν η ταχύτητα είναι µικρότερη, αυξάνουµε την γωνία κατολισθήσεως, περιµένουµε την
σταθεροποίηση της ταχύτητας στην επιθυµητή και στην συνέχεια αντισταθµίζουµε.
Κύριες κατά σειρά ενέργειες
Επιλογή σηµείου
Πορεία (ΓΕΠ)
Έλεγχος Χώρου
CARB. HEAT ON
Ισχύς IDLE
∆ιατήρηση στάσης για πτώση ταχύτητας - αντιστάθµιση
Γωνία κατολισθήσεως
Π/Κ αν απαιτούνται
Σταθεροποίηση ταχύτητας & αντιστάθµιση
Προθέρµανση Έλεγχοι ∆ιορθώσεις
21
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
22
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
σταδιακά τα Π/Κ ανά 5 knots δηλαδή από 40ο σε 25ο σε ταχύτητα 70 knots και από 25ο σε 10ο σε
ταχύτητα 75 ενώ τα υπόλοιπα Π/Κ ανεβαίνουν όταν η ταχύτητα µας αυξηθεί στα 78 knots και
αντισταθµίζουµε.
23
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Στροφές
Γενικά
Η στροφή αποτελεί έναν βασικό ελιγµό που χρησιµοποιείται για την αλλαγή κατεύθυνσης του
αεροπλάνου. Ο ελιγµός επιτυγχάνεται µε τον συνδυασµό των τριών πηδαλίων (κλίσεως,
διευθύνσεως, ανόδου-καθόδου). Στο στάδιο της εκπαίδευσης σε ΕΟΠ πραγµατοποιούνται τρία βασικά
είδη στροφών:
Στροφή µικρής κλίσεως 20°
Στροφή µέσης κλίσεως 20°-30°
Στροφή κλειστή 30°-45°, 60°
24
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Σφάλµατα
Παρακολούθηση των οργάνων πτήσεως (υψοµέτρου, ανόδου-καθόδου) και όχι του φυσικού
ορίζοντα κατά την είσοδο και την διάρκεια της στροφής.
Κακός έλεγχος χώρου
Κακή τεχνική διορθώσεως σφαλµάτων
Κύριες κατά σειρά ενέργειες
Έλεγχος χώρου
Εφαρµογή κλίσεως, ποδωστηρίου, έλξεως χειριστηρίου και αντίθετης στροφής του χειριστηρίου
∆ιασταυρωτικός έλεγχος (φυσικού ορίζοντα-οργάνων πτήσεως) και διόρθωση των σφαλµάτων
Εφαρµογή αντίθετης κλίσης, ποδωστηρίου, αφαίρεση έλξεως χειριστηρίου κατά την έξοδο
Αντιστάθµιση
Κλειστές στροφές
Τεχνική
Κάθε στροφή που γίνεται µε κλίση πάνω από 40° θεωρείται κλειστή. Κατά την εξάσκηση στην
εκπαίδευση κάνουµε κλειστές στροφές µε κλίση 45° - 60°. Η τεχνική εισόδου, διατηρήσεως σε
στροφή, διορθώσεως σφαλµάτων και εξόδου είναι ίδια όπως και στις κανονικές στροφές µε την
διαφορά ότι για την εκτέλεση τους απαιτείται η αύξηση της ισχύος µέχρι και 2400 στροφές (εξαρτάται
από τη κλίση). Κατά την έξοδο από τη στροφή ο κινητήρας µειώνεται σε στοιχεία ΕΟΠ.
Πρέπει να σηµειωθεί ότι όσο µεγαλύτερη είναι η κλίση τόσο θα φαίνεται ότι η γραµµή του ορίζοντα
µετακινείται στην αντίστοιχη γωνία της κεφαλής του αεροπλάνου. Η έλξη που απαιτείται είναι µεγάλη.
Εάν χαλαρώσουµε την έλξη χαρακτηριστικά θα αντιληφθούµε ότι η κεφαλή του α/φ θα πέσει κάτω από
τη γραµµή του ορίζοντα και προφανώς θα χάσουµε ύψος.
Σε µία στροφή 60ο αναπτύσσονται 2 Gs.
25
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Συνδυασµός Πηδαλίων
Τεχνική
Η άσκηση αποσκοπεί στην εξάσκηση του µαθητή στον συνδυασµό των πηδαλίων κατά τις στροφές µε
την βοήθεια χαρακτηριστικών σηµείων πάνω στον ορίζοντα. Η άσκηση αρχίζει από ΕΟΠ. διαλέγουµε
δύο χαρακτηριστικά σηµεία στον ορίζοντα µε απόκλιση 30° από το διαµήκη άξονα του αεροσκάφους.
Πριν αρχίσουµε τον ελιγµό ελέγχουµε καλά τον εναέριο χώρο προς όλες τις κατευθύνσεις. Αρχίζουµε
µε στροφή αριστερά προς το πρώτο σηµείο και κλίση 20°. Όταν φθάσουµε στο πρώτο σηµείο
στρέφουµε προς το άλλο µε αντίθετη στροφή και µε κλίση 30°. Στην συνέχεια µε σταθερή κλίση 30°
στρέφουµε από το ένα σηµείο στο άλλο
προσπαθώντας να διατηρήσουµε σταθερό το ύψος
πτήσεως. Συνεχίζουµε µε 40° αριστερά και δεξιά
οπότε και τελειώνουµε την άσκηση στρέφοντας στο
αρχικό σηµείο – πορεία µε κλίση 20°.
Καθ' όλη την διάρκεια του ελιγµού κάνουµε έλεγχο
χώρου και προσπαθούµε να πετάµε µε τη κεφαλή
«καρφωµένη» στον ορίζοντα.
Όπως έχει αναφερθεί, όσο µεγαλύτερη είναι η κλίση
τόσο περισσότερη έλξη απαιτείται έτσι ώστε να
διατηρηθεί η κεφαλή στον ορίζοντα. Στη διάρκεια
του ελιγµού και στρέφοντας µε 40° κλίση από
αριστερά δεξιά, για να κρατηθεί η κεφαλή στον
ορίζοντα πρέπει να πιέσουµε το χειριστήριο εµπρός
όσο µειώνεται η κλίση και να έλξουµε πάλι το
χειριστήριο όσο αυξάνεται η κλίση από την αντίθετη
πλευρά. Εάν δεν γίνει τότε η κεφαλή
χαρακτηριστικά περνάει επάνω από τον ορίζοντα
κατά τη διάρκεια της στροφής από δεξιά – αριστερά.
Σφάλµατα
Μη επιλογή χαρακτηριστικών σηµείων
Κακός συνδυασµός κλίσεως, στάσης κεφαλής και ποδωστηρίων
Μη διατήρηση σταθερού ύψους
Μη επαρκής έλεγχος του εναερίου χώρου
Κύριες κατά σειρά ενέργειες
Επιλογή σηµείων που να απέχουν 30° από τον διαµήκη άξονα του αεροπλάνου και έλεγχος χώρου
Είσοδος σε στροφή σταθεράς κλίσεως 20° προς το αριστερό σηµείο
∆ιατήρηση σταθερού ύψους, µπίλιας στο κέντρο και σταθερής κλίσεως
Αύξηση της κλίσεως σε 30° µετά την πρώτη στροφή
26
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Απώλειες Στηρίξεως
Γενικά
Η άσκηση αυτή έχει σαν σκοπό να εξοικειώσει το χειριστή µε τα χαρακτηριστικά απώλειας στηρίξεως
του αεροπλάνου και µε τις ενέργειες εξόδου από αυτή.
Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης εκτελούνται τα ακόλουθα είδη απωλειών στηρίξεως:
Απώλεια στηρίξεως µε 40° ευθεία στάση ανόδου και κινητήρα
Απώλεια στηρίξεως µε 40° στάση ανόδου, 20° κλίση αριστερά η δεξιά και κινητήρα
Απώλεια στηρίξεως δευτερεύουσα
Απώλεια στηρίξεως χαρακτηριστική
Απώλεια στηρίξεως χωρίς κινητήρα (IDLE)
Μέτρα ασφαλείας
Πριν από την εκτέλεση οποιουδήποτε είδους απώλειας στηρίξεως κάνουµε τα ακόλουθα µέτρα
ασφαλείας:
Ύψος πτήσεως 3500' πραγµατικό
Κατάλληλη περιοχή. ∆εν πετάµε πάνω από βουνά, σύννεφα, κατοικηµένες περιοχές και κοντά σε
άλλα αεροπλάνα.
Έλεγχοι 1Α και 5Ε:
Ασφάλεια Θυρών και παραθύρων -Έλεγχος για Π/Κ επάνω
Έλεγχος για ελεύθερα και εκκρεµή αντικείµενα -Έλεγχος ζωνών
Έλεγχος πηδαλίων (ανόδου-καθόδου, κλίσεως, διευθύνσεως)
Έλεγχος χώρου
27
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
άνοδο, το κάτω µέρος του ταµπλό του αεροπλάνου πρέπει να βρίσκεται στον ορίζοντα.
∆ιατηρούµε την στάση αυτή φέρνοντας συνεχώς το χειριστήριο προς τα πίσω. Όταν η ταχύτητα
φτάσει 5 KNOTS πριν από την απώλεια στηρίξεως θα ακουστεί η σειρήνα του αεροπλάνου και µε την
συνεχή έλξη του χειριστηρίου το αεροπλάνο, θα πέσει σε απώλεια στηρίξεως µε απότοµη πτώση της
κεφαλής κάτω από τον ορίζοντα και πιθανή πτώση µιας πτέρυγας. Η έξοδος από την απώλεια στηρίξεως
γίνεται ως ακολούθως:
Χαλαρώνουµε την πίεση στο χειριστήριο και αφήνουµε την κεφαλή του αεροπλάνου να κατέβει 20-30°
κάτω από τον ορίζοντα ενώ συγχρόνως αυξάνουµε τις στροφές του κινητήρα φέρνοντας προοδευτικά
την µανέτα τελείως µπροστά.
Σηµείωση: Εάν κατά την απώλεια στηρίξεως πέσει κάποια πτέρυγα του αεροπλάνου, χρησιµοποιούµε
αντίθετο ποδωστήριο µε τη πτέρυγα που έπεσε, συγχρόνως µε τις άλλες ενέργειες, µέχρις να
οριζοντιωθούν οι πτέρυγες.
Σε ταχύτητα 70 KNOTS τα πηδάλια είναι αποτελεσµατικά, έλκουµε το χειριστήριο και τοποθετούµε το
αεροπλάνο σε στάση ευθείας οριζόντιας πτήσης (ΕΟΠ). Στην συνέχεια τοποθετούµε 2200 – 2300
στροφές και αντισταθµίζουµε.
28
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
αυτή µε το χειριστήριο µέχρις να εκδηλωθεί Α/Σ. Μόλις επέλθει Α/Σ, αφήνουµε ελεύθερο το χειριστήριο
και τα ποτιστήρια και επιτρέπουµε στο αεροπλάνο να συµπεριφερθεί τελείως µόνο του. Παρατηρούµε
ότι το αεροπλάνο στην αρχή Θα µπει σε βύθιση και όταν µεγαλώσει η ταχύτητα του θα µπει µόνο του
σε άνοδο. Στην συνέχεια θα πέσει και πάλι σε Α/Σ. Εφ’ όσον δεν κάνουµε ενέργεια εξόδου, το
αεροπλάνο θα συνεχίσει την βύθιση, άνοδο και Α/Σ.
Η έξοδος από την απώλεια αυτή γίνεται όταν η κεφαλή περάσει τον ορίζοντα µετά από βύθιση οπότε
αναλαµβάνουµε την διακυβέρνηση του αεροπλάνου και αυξάνουµε τις στροφές του κινητήρα (µανέτα
τελείως µπροστά). Στην συνέχεια οριζοντιώνουµε, ελαττώνουµε τις στροφές σε στοιχεία ΕΟΠ και
αντισταθµίζουµε λεπτοµερώς.
Σφάλµατα
Μη τήρηση σταθερού ύψους κατά την είσοδο -Αντικανονική στάση ανόδου
Μεγάλη γωνία βυθίσεως κατά την πτώση της κεφαλής
Αύξηση της ταχύτητας πέρα από τα όρια
Παράλειψη της τοποθετήσεως των στοιχείων στον κινητήρα τόσο κατά την είσοδο όσο και κατά
την έξοδο.
Κύριες κατά σειρά ενέργειες
Μέτρα ασφαλείας
Στροφές ελέγχου χώρου
Τοποθέτηση στοιχείων
Στάση ανόδου 40° (κλίση 20° η αντισταθµιστικό τελείως πίσω για την χαρακτηριστική απώλεια
στηρίξεως)
Έξοδος:
Χαλάρωση χειριστηρίου
Μανέτα τελείως µπροστά προοδευτικά
Εφαρµογή ποδωστηρίου αντίθετου της πτέρυγας που έπεσε
Τοποθέτηση της κεφαλής στον ορίζοντα µε τις πτέρυγες οριζόντιες
Αντιστάθµιση
29
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Βραδεία Πτήση
Γενικά
Η βραδεία πτήση γίνεται για να κατανοήσουµε τη στάση του αεροπλάνου και την συµπεριφορά του
όταν πετάει σε χαµηλές ταχύτητες.
Οι φάσεις της απογείωσης, προσγείωσης, η απώλεια στηρίξεως, η επανακύκλωση είναι ασκήσεις κατά
τις οποίες το αεροπλάνο πετάει µε µικρές ταχύτητες και διαφορετική διαµόρφωση, για το λόγο αυτό
και απαιτεί καλή τεχνική για να µπορούµε να το ελέγχουµε πλήρως.
Κατά την εκπαίδευση και εξάσκηση, οι επιµέρους ασκήσεις βραδείας πτήσεις αναφέρονται µε τις λέξεις
ΒΑΠΕ-ΒΑΠΕ:
Βραδεία πτήση (ΕΟΠ – στάση ανόδου).
Αποτελεσµατικότητα των πηδαλίων του α/φους (µεγαλύτερες διαδροµές).
Πηδάλιο κλίσεως-αντιστροφή.
Εκτροπή (αριστερά).
Τεχνική
Όπως πετάµε ΕΟΠ, σε ύψος πάνω από 3000' κάνουµε δύο στροφές των 90° για τον έλεγχο του χώρου.
Μετά την έξοδο από την δεύτερη στροφή, τοποθετούµε στον κινητήρα µας 1700 στροφές περίπου και
κατευθύνουµε την κεφαλή του αεροπλάνου σε ένα χαρακτηριστικό σηµείο πάνω στον ορίζοντα. Όταν η
ταχύτητα ελαττωθεί περίπου στα 60– 65 knots θα χρειαστεί η αύξηση της ισχύος ώστε να διατηρηθεί η
ταχύτητα και το ύψος. Αντισταθµίζουµε το α/φος και εφαρµόζουµε το πρώτο ΒΑΠΕ. Στη συνέχεια
κατεβάζουµε σταδιακά τα Π/Κ 40ο και αντισταθµίζουµε. Η ταχύτητα µειώνεται περαιτέρω και η πτήση
του α/φους σταθεροποιείται. Επειδή τα flaps αυξάνουν την οπισθέλκουσα θα χρειαστεί η αύξηση της
ισχύος έτσι ώστε να διατηρηθεί η ταχύτητα και το ύψος. Εφαρµόζουµε το δεύτερο ΒΑΠΕ.
Β –Βραδεία πτήση
Πετάµε ΕΟΠ µε µικρή ταχύτητα και παρατηρούµε ότι για τη διατήρηση σταθερού ύψους η κεφαλή του
αεροπλάνου βρίσκεται σε υψηλότερη θέση απ' ότι σε ΕΟΠ µε κανονική ταχύτητα (περίπου σε στάση
ανόδου). Επίσης παρατηρούµε ότι για να διατηρηθούµε στο σηµείο χρειάζεται αρκετή πίεση το δεξί
ποδωστήριο για εξουδετέρωση της εκτροπής.
Α - Αποτελεσµατικότητα πηδαλίων
Μετακινούµε το χειριστήριο ανόδου-καθόδου και κλίσεως αριστερά δεξιά και παρατηρούµε ότι
χρειάζονται µεγάλες διαδροµές για να έχουµε την ίδια αντίδραση που είχαµε σε κανονική ταχύτητα.
30
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Αυτό σηµαίνει ότι κατά την βραδεία πτήση η αποτελεσµατικότητα των πηδαλίων ελαττώνεται
σηµαντικά.
Π - Πηδάλιο κλίσεως - αντιστροφή
Ενώ πετάµε µε την κεφαλή του αεροπλάνου στο σηµείο που διαλέξαµε, διατηρούµε τα ποτιστήρια στο
κέντρο και φέρνουµε το χειριστήριο απότοµα αριστερά, ή δεξιά, µε κλίση µέχρι 45°. Τότε
παρατηρούµε ότι η κεφαλή µετατοπίζεται στιγµιαία αντίθετα της κλίσεως και στην συνέχεια ακολουθεί
την κατεύθυνση της (αντίδραση των πηδαλίων κλίσεως). Από αυτό συµπεραίνουµε ότι όταν θέλουµε
να στρίψουµε µε µικρή ταχύτητα θα πρέπει µε την εφαρµογή της κλίσεως ταυτόχρονα να εφαρµόσουµε
πίεση και στο οµώνυµο ποδωστήριο για να αποφύγουµε την αντίθετη αντίδραση των πηδαλίων
κλίσεως.
Ε - Εκτροπή
Εξετάζουµε την εκτροπή στις ακόλουθες φάσεις:
- Εκτροπή µε στροφές βραδείας πτήσεως
- Εκτροπή µε αύξηση των στροφών του κινητήρα
- Εκτροπή, µε αύξηση των στροφών (µανέτα τελείως µπροστά) και ταυτόχρονη άνοδο.
Όπως πετάµε ΕΟΠ παίρνουµε τα πόδια µας από τα ποτιστήρια, και παρατηρούµε ότι το αεροπλάνο
εκτρέπεται συνέχεια αριστερά και το σηµείο που επιλέξαµε παραµένει δεξιά. Επανερχόµαστε στο
σηµείο σε ΕΟΠ. Παίρνουµε πάλι τα πόδια µας από τα ποτιστήρια και συγχρόνως αυξάνουµε τις στροφές
στον κινητήρα µας (µανέτα τελείως µπροστά). Παρατηρούµε ότι η εκτροπή του α/φους είναι ακόµα
µεγαλύτερη από πριν. Ελαττώνουµε τον κινητήρα µας και επανερχόµαστε στο σηµείο. Παίρνουµε πάλι
τα πόδια µας από τα ποτιστήρια, αυξάνουµε τις στροφές (µανέτα τελείως µπροστά) και κάνουµε
συγχρόνως άνοδο, τότε παρατηρούµε ότι η τάση εκτροπής προς τα αριστερά είναι ακόµα µεγαλύτερη
από την προηγούµενη. Από τα παραπάνω συµπεραίνουµε ότι κατά τη βραδεία πτήση µε την αύξηση
του κινητήρα και την είσοδο µας σε άνοδο, έχουµε µεγάλη εκτροπή προς τα αριστερά η οποία πρέπει
να διορθωθεί µε την εφαρµογή πίεσης στο δεξί ποδωστήριο.
Β - βαθµός - στροφής
Από ΕΟΠ µπαίνουµε σε στροφή µικρής κλίσεως (20°). Παρατηρούµε ότι ο ρυθµός στροφής είναι
µεγαλύτερος κατά πολύ από τον βαθµό στροφής σε ΕΟΠ µε κανονική ταχύτητα. Εάν αυξήσουµε την
κλίση σε 30°, παρατηρούµε ότι ο βαθµός στροφής αυξάνει ακόµα περισσότερο, για αυτό τον λόγο
χρειάζεται να αυξήσουµε ακόµα περισσότερο τις στροφές στο κινητήρα µας για να διατηρήσουµε
σταθερά την ταχύτητα και να αποφύγουµε Α/Σ. του α/φους. Συµπεραίνουµε λοιπόν ότι όσο µικρότερη
είναι η ταχύτητα του αεροσκάφους τόσο ο βαθµός στροφής είναι µεγαλύτερος.
Α - Ακτίνα-στροφής
Τοποθετούµε κλίση 30° και παρατηρούµε ότι η ακτίνα στροφής είναι µικρότερη από αυτήν µε την ίδια
κλίση σε κανονική ταχύτητα.
Αυξάνουµε την κλίση 45° και παρατηρούµε ότι η ακτίνα στροφής γίνεται ακόµα µικρότερη.
Παράλληλα ακούγεται η σειρήνα του αεροπλάνου διότι µε τη µεγάλη κλίση η Α/Σ επέρχεται σε
µεγαλύτερη ταχύτητα. Από τα παραπάνω συµπεραίνουµε ότι η ακτίνα στροφής είναι ανάλογη της
ταχύτητας και αντιστρόφως ανάλογη της κλίσεως.
31
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Π - Πτερύγια καµπυλότητας
Ανεβάζουµε απότοµα τα Π/Κ και προσπαθούµε µε το χειριστήριο να κρατήσουµε το αεροπλάνο σε
ΕΟΠ. Τότε παρατηρούµε ότι το χειριστήριο έχει έρθει στην τελείως πίσω θέση και επειδή η ταχύτητα
είναι µικρή το αεροπλάνο έχει τη τάση να πέσει σε απώλεια στηρίξεως. Εάν όµως στην φάση αυτή
κατεβάσουµε τα Π/Κ και πάλι, τότε το αεροπλάνο επανέρχεται σε βραδεία πτήση. Από αυτό
συµπεραίνουµε ότι σε µικρές ταχύτητες δεν πρέπει να ανεβάζουµε απότοµα τα Π/Κ γιατί το αεροπλάνο
ενδέχεται να πέσει σε απώλεια στηρίξεως.
Ε - Επανακύκλωση
Με τα Π/Κ όλα κάτω αυξάνουµε τις στροφές στον κινητήρα (µανέτα τελείως µπροστά), διορθώνουµε
την εκτροπή µε την εφαρµογή δεξιού ποδωστηρίου και αντισταθµίζουµε χονδρικά. Παρατηρούµε ότι η
ταχύτητα µας αυξάνει πολύ αργά διότι έχουµε όλα τα Π/Κ κάτω, γι' αυτό µε την αύξηση των στροφών
πρέπει να ανεβάζουµε σταδιακά ανεβάζουµε τα Π/Κ όπως και στην άσκηση οριζοντίωση από
κατολίσθηση µε full flaps. Έτσι ακριβώς πραγµατοποιείται και η επανακύκλωση στη φάση προσγείωσης.
Σφάλµατα
Μη τήρηση σταθερού ύψους και σταθερής πορείας
Ανεπαρκής γνώση των διαδικασιών ΒΑΠΕ
Ανεπαρκής έλεγχος χώρου
Κύριες κατά σειρά ενέργειες
Έλεγχος χώρου
Τοποθέτηση 1700 στροφών
Σταδιακή χρήση Π/Κ
∆ιατήρηση του ύφους και της ταχύτητας
Εφαρµογή των διαδικασιών ΒΑΠΕ-ΒΑΠΕ
32
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
ΚΑΘΕΤΟ ΣΚΕΛΟΣ
Στο σκέλος αυτό πετάτε κάθετα προς το διάδροµο. Αν χρειάζεται κάνετε διόρθωση για τον άνεµο
µε εκτροπή της κεφαλής προς το µέρος του ανέµου.
Κάντε έλεγχο χώρου µπροστά για καλή κλιµάκωση.
Σε σηµείο που να απέχει 1,5 του µιλίου από το διάδροµο στρέψτε για το σκέλος 180ο.
33
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
ΠΡΟΣΟΧΗ
Στη χαµηλή προσέγγιση, τυχόν προσπάθεια να «πιάσετε» στο επιθυµητό σηµείο µε έλξη του
χειριστηρίου µόνο, χωρίς προηγούµενη αύξηση της ισχύος, θα έχει ως αποτέλεσµα τη µείωση της
ταχύτητας του α/φους και κίνδυνο Α/Σ.
34
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
35
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
36
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
37
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
αναπήδηση είναι µεγάλη τότε εκτελέστε επανακύκλωση. Αν η επαφή έγινε µε το ριναίο τότε
το α/φος θα εκτελέσει δελφινισµό. ∆ηλ. αρχικά θα ανεβάσει την κεφαλή ψηλά και στη
συνέχεια όταν ελαττωθεί η ταχύτητα η κεφαλή θα µπει σε κάθοδο µε αποτέλεσµα να
ξαναέλθει ο ριναίος σε επαφή µε το διάδροµο. Αυτή η κατάσταση θα συνεχιστεί
επιδεινούµενη συνεχώς. Αν συµβεί αυτή η κατάσταση ΜΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΕΤΕ να
εξουδετερώσετε µε το χειριστήριο την κίνηση της κεφαλής, αλλά εκτελέστε ΑΜΕΣΩΣ
ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ τοποθετώντας όλη τη µανέτα µέσα, δεξί ποδωστήριο και διατηρώντας το
χειριστήριο ακίνητο σε τέτοια θέση ώστε να έχετε την κεφαλή σε στάση ανόδου.
- Αν στη φάση της Π/Γ διαπιστώσετε εκτροπή από την κεντρική γραµµή του διαδρόµου τότε:
αν η εκτροπή είναι µικρή προσπαθήστε µε µαλακές κινήσεις στα πηδάλια κλίσεως και
διευθύνσεως και παραµείνετε παράλληλα µε την κεντρική γραµµή. Αν η εκτροπή είναι µεγάλη
τότε εκτελέστε επανακύκλωση.
38
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Αρχίστε τη διόρθωση µόλις εισέλθετε στον κύκλο Π/Γ. Αν στο βασικό σκέλος ο άνεµος είναι
αντίθετος, αρχίστε τη στροφή ελαφρώς νωρίτερα και µε λίγο µεγαλύτερη κλίση από ότι στην
προσέγγιση µε άπνοια αν ο άνεµος είναι ούριος τότε αρχίστε τη στροφή για το βασικό λίγο
αργότερα και µε ελαφρώς µικρότερη κλίση.
Βγαίνοντας στην τελική ευθεία ευθυγραµµίστε το διαµήκη άξονα του α/φους µε την προέκταση
της κεντρικής γραµµής του διαδρόµου. Κάντε διόρθωση για τον άνεµο ως εξής:
Βάλτε κλίση προς την πλευρά του ανέµου και αντίθετο ποδωστήριο (για άνεµο από δεξιά, κλίση
προς τα δεξιά και αριστερό ποδωστήριο).
Η πίεση στο αντίθετο ποδωστήριο είναι τόση ώστε να διατηρείτε το διαµήκη άξονα του α/φους
ευθυγραµµισµένο µε τον άξονα του διαδρόµου. Στη συνέχεια η κλίση του α/φους είναι τόση ώστε
ο άνεµος να µην σας παρασύρει πλευρικά ως προς την προέκταση του διαδρόµου:
Αν ο άνεµος εξακολουθεί να σας παρασύρει πλευρικά χρειάζεται περισσότερη κλίση.
Αντίθετα αν αποµακρύνεστε προς την πλευρά του ανέµου, η διόρθωση είναι υπερβολική και
χρειάζεται µείωση της κλίσης.
Φυσιολογικά η επίδραση του ανέµου δεν παραµένει σταθερή και εποµένως να είστε έτοιµοι να
τροποποιήσετε τη διόρθωση αν απαιτηθεί.
Η κλίση προς την πλευρά του ανέµου παραµένει µέχρι και την επαφή µε το διάδροµο. Έτσι
ακουµπά πρώτα ο χαµηλός τροχός (προς τον άνεµο) και στη συνέχεια ο άλλος.
Επιβεβαιώστε ότι ο άξονας του α/φους είναι παράλληλος µε τον άξονα του διαδρόµου και
διορθώστε µε ποδωστήριο αν απαιτείται.
Μετά την επαφή διατηρείστε συνέχεια το χειριστήριο προς το µέρος του ανέµου (όσο ελαττώνεται
η ταχύτητα βάλτε περισσότερο κλίση), ενώ διατηρήστε το α/φος σε ευθεία µε τα ποτιστήρια.
Σε περίπτωση ισχυρού ή ριπαίου πλάγιου ανέµου διατηρήστε κατά την τελική ευθεία ταχύτητα 80-
90 knots και τα Π/Κ σε θέση ΕΠΑΝΩ.
39
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
40
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
ως αποτέλεσµα τάση ανύψωσης της κεφαλής. ∆ιατηρήστε µία ασφαλή στάση ανόδου και
αντισταθµίστε ανάλογα. Παράλληλα εξισορροπήστε την αυξηµένη τάση εκτροπής µε δεξιό
ποδωστήριο. Αν τα Π/Κ ήταν σε θέση ΚΑΤΩ περισσότερο από 25ο τότε ανεβάστε τα σε θέση 25ο
και συνεχίστε την άνοδο.
ΠΡΟΣΟΧΗ
41
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
42
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Στην τελική ευθεία διατηρούµε ταχύτητα 75 knots χωρίς Π/Κ, 70 knots µε Π/Κ 25ο και 65 knots µε
Π/Κ 40ο. Σε ύψος 200’ πραγµατικό κάνουµε επανακύκλωση.
Εάν το ύψος δεν επαρκεί για προσέγγιση στο HIGH KEY έχετε τη δυνατότητα να προσπαθήσετε
για το LOW KEY ή για το BASE KEY (δεξιά ή αριστερά), το οποίο είναι καθοριστικό διότι εκεί
συγχρόνως «πιάνετε» και το ελάχιστο ύψος για να εκτελέσετε αναγκαστική Π/Γ στο Α/∆ ή να
επιλέξετε άλλο πεδίο Π/Γ.
• Τα Π/Κ τα κατεβάζουµε ΜΟΝΟ όταν έχουµε εξασφαλίσει την Π/Γ, δηλαδή στην τελική
φάση της, στην αρχή του ∆/Μ ή του χώρου Π/Γ. Η καταβίβαση των Π/Κ µάλιστα
επιβάλλεται όταν πρόκειται για χωµάτινο ή όχι επίπεδο χώρο Π/Γ, ώστε να µειώσουµε την
ταχύτητα και τη διαδροµή στο έδαφος.
• Ο κύκλος εικονικής αναγκαστικής δεν είναι µια παρατεταµένη στροφή αλλά µια κίνηση
στην οποία συνυπολογίζεται η απόσταση του α/φους από το ∆/Μ. Αυτό σηµαίνει ότι µπορεί
να εκτελέσουµε µικρά ευθύγραµµα τµήµατα, αν απαιτηθεί λόγω ανέµου ή άλλου
παράγοντα. Επιβάλλεται λοιπόν η συνεχής οπτική επαφή µε το ∆/Μ ή το χώρο Π/Γ.
43
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
44
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
ΑΕΡΟΝΑΥΤΙΛΙΑ
Σκοπός
Να αντιληφθεί ο µαθητής τον τρόπο σχεδιάσεως και εκτελέσεως ενός ναυτιλιακού ταξιδιού.
Γενικά
Στο κεφάλαιο αυτό αναγράφονται οι διαδικασίες σχεδιάσεως και εκτελέσεως ενός αεροναυτιλιακού ταξιδιού.
Στις πτήσεις που αναφέρονται σ αυτό το κεφάλαιο θα διδαχθείτε τον τρόπο µεταβάσεως από το ένα σηµείο
στο άλλο και τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθήσετε για να φθάσετε στον προορισµό σας γνωρίζοντας
κάθε στιγµή τη θέση σας σε σχέση µε το έδαφος.
Ο µαθητής θα πρέπει να γνωρίζει το manual του α/φ και τη χρήση των πινάκων, το check list, τις επιδόσεις
του α/φ, τη χρήση του ασυρµάτου και των ραδιοβοηθµάτων, τους κανόνες εναέριας κυκλοφορίας.
Ο εκπαιδευτής πτήσεων θα σας βοηθήσει να εφαρµόσετε στην πράξη όλα εκείνα που διδαχθήκατε στην
τάξη στο µάθηµα" Αεροναυτιλία ".
Η "ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ" , η "ΣΧΕ∆ΙΑΣΗ" , και η "ΜΕΛΕΤΗ" αποτελούν τους κυριότερους παράγοντες στην
επιτυχία ενός αεροναυτιλιακού ταξιδιού.
Προπαρασκευή
- Ο µαθητής θα πρέπει να γνωρίζει την ανάγνωση και τη χρήση του αεροπορικού χάρτη, τη χρήση του
plotter και του flight computer.
- Επιλογή καταλλήλων χαρτών.
45
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
- Μετεωρολογικά στοιχεία (διεύθυνση και ένταση του ανέµου κατά µήκος της διαδροµής, θερµοκρασία,
επικρατούσα καιρική κατάσταση).
- Όργανα για σχεδίαση και κάρτα ταξιδιού.
- NOTAMS κατά µήκος δροµολογίου.
- Επιλογή σηµείων στροφής (Τα ίχνη να µην διέρχονται από απαγορευµένες περιοχές και ψηλά βουνά).
Σχεδίαση
- Σχεδίαση ιχνών στον χάρτη.
- Επισήµανση µε κύκλο όλων των αεροδροµίων που βρίσκονται 10 µίλια εκατέρωθεν του ίχνους πτήσεως.
- Επιλογή χαρακτηριστικών σηµείων επί του ίχνους για έλεγχο του χρόνου πτήσεως.
Μελέτη Ταξιδιού
Η σχεδίαση, η εύρεση και ο υπολογισµός των στοιχείων δεν αποτελούν πλήρη προετοιµασία για την εκτέλεση
του ταξιδιού µας. Πρέπει στην συνέχεια όλα αυτά να µελετηθούν µε προσοχή για να εκτελέσουµε το ταξίδι µας
µε ακρίβεια και ασφάλεια.
Καθορίζουµε τα σηµεία στα οποία πρέπει να αναφέρουµε µε τον ασύρµατο στους διάφορους σταθµούς και
προετοιµάζουµε τι θα πούµε.
Εκτέλεση
Πριν από την απογείωση ελέγχουµε για καλή λειτουργία του ασυρµάτου των ραδιοβοηθηµάτων, της
µαγνητικής πυξίδας και ρυθµίζουµε τον ενδείκτη πορείας (ΓΕΠ) σε σχέση µε τον διάδροµο απογειώσεως.
46
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Μετά την απογείωση κάνουµε άνοδο για το προκαθορισµένο ύψος πτήσεως και µε κατάλληλη στροφή
φέρνουµε το αεροπλάνο πάνω στον διάδροµο για να πάρουµε την πορεία του πρώτου σκέλους και να
κρατήσουµε χρόνο.
Κρατάµε τον χάρτη µας έτσι ώστε το ίχνος που ακολουθούµε να συµπίπτει µε τον διαµήκη άξονα του
αεροσκάφους.
Εκτελούµε ανάγνωση χάρτου από το έδαφος προς τον χάρτη και όχι αντίστροφα. Αν κατά την διέλευση του
αεροπλάνου από τα διάφορα σηµεία ελέγχου διαπιστώσουµε ότι το αεροπλάνο βρίσκεται εκτός του ίχνους
τότε κάνουµε διόρθωση. Η διόρθωση είναι ανάλογη µε την απόσταση παρεκκλίσεως και γίνεται
κατευθύνοντας το α/φος στο επόµενο σηµείο ελέγχου. Όταν φθάσουµε στο επόµενο σηµείο ελέγχου
φέρνουµε πάλι το α/φος στην κανονική του πορεία.
Όταν διαπιστώσουµε συνεχή τάση αποµακρύνσεως του α/νου από το ίχνος και προς την ίδια κατεύθυνση για
το ίδιο σκέλος φέρνουµε το α/φος στο ίχνος και διορθώνουµε την πορεία µας διότι έχουµε έκπτωση λόγω
ανέµου.
Πρέπει κάθε στιγµή να γνωρίζουµε την θέση µας και να υπολογίζουµε τον πιθανό χρόνο αφίξεως στα διάφορα
χαρακτηριστικά σηµεία.
- Πριν από κάθε σηµείο στροφής (3-5 ΝΜ) ελέγχουµε την κάρτα ναυτιλίας για το επόµενο σηµείο, τη νέα
πορεία και το ύψος πτήσης.
- Πάνω από το σηµείο στροφής δίνουµε αναφορά και σηµειώνουµε το χρόνο στην κάρτα ναυτιλίας.
- Στη νέα πορεία ελέγχουµε το ίχνος µας µε συγκριτικά σηµεία στο χάρτη και το έδαφος και
διορθώνουµε ανάλογα.
Επίσης δεν ξεχνάµε τις ενέργειες που προβλέπει το Check List (Έλεγχος οργάνων κινητήρα, Έλεγχος
γυροσκοπικής πυξίδας, αλλαγή δεξαµενής κάθε 30 λεπτά).
47
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Καταστάσεις Ανάγκης
Για κάθε κατάσταση ανάγκης που µπορεί να προέλθει από βλάβη σε κάποιο σύστηµα του αεροπλάνου ή από
απώλεια προσανατολισµού, απαραίτητη προϋπόθεση για την αποκατάσταση της είναι η διατήρηση της
ΨΥΧΡΑΙΜΙΑΣ και η χρησιµοποίηση του εγχειριδίου διαδικασιών κανονικών και ανάγκης (CΗΕCΚ LIST)
Βλάβη R/T
Αν παρουσιαστεί στο έδαφος βλάβη στον ασύρµατο µαταιώνεται η αποστολή. Αν διαπιστωθεί στην πτήση και
η απόσταση για επιστροφή στο αεροδρόµιο αναχωρήσεως είναι µικρότερη από εκείνη που χρειαζόµαστε για
το ταξίδι µας, επιστρέφουµε στο αεροδρόµιο αναχωρήσεως. Στην περίπτωση αυτή ή και σε περίπτωση
συνεχίσεως του ταξιδιού πρέπει απαραιτήτως να δίνονται όλες οι αναφορές στα σηµεία στροφής (Ανεξάρτητα
από την απώλεια R/T επαφής).
Απώλεια Προσανατολισµού
Αν δεν ακολουθήσουµε ακριβώς το σχέδιο πτήσεως και δεν κάνουµε καλή ανάγνωση χάρτου υπάρχει κίνδυνος
να χάσουµε τον προσανατολισµό µας. Αν συµβεί αυτό πρέπει να διατηρήσουµε την ψυχραιµία µας, να µην
πανικοβληθούµε και να εφαρµόσουµε τα γραφόµενα στο CHECK LIST για την απώλεια προσανατολισµού.
Εάν διαθέτουµε ασύρµατο αναφέρουµε την κατάσταση µας στον ελέγχοντα σταθµό και αναµένουµε οδηγίες
για κατεύθυνση σε γνωστό σηµείο.
Εάν δεν διαθέτουµε ασύρµατο αναφέρουµε και πάλι την κατάσταση µας στον κοντινότερο ελέγχοντα σταθµό
(για την περίπτωση που έχουµε εκποµπή αλλά όχι ακρόαση). Παραµένουµε στην περιοχή που βρισκόµαστε
εκτελώντας ισόπλευρα τρίγωνα πλευράς 2 λεπτών και αναµένουµε βοήθεια από άλλο α/φ που θα µας
πλησιάσει µε την καθοδήγηση του ελέγχοντα σταθµού.
48
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
∆ιασταυρωτικός Έλεγχος
Κανένα από τα όργανα του αεροπλάνου δεν δίνει µόνο του µια πλήρη εικόνα των συνθηκών πτήσης. Γι αυτό
επιβάλλεται συστηµατική παρακολούθηση όλων των οργάνων πτήσης.
Η διαδικασία αυτή λέγεται «διασταυρωτικός έλεγχος». Τα όργανα του αεροπλάνου κατατάσσονται στις
παρακάτω κατηγορίες:
Όργανα ελέγχου: Είναι εκείνα που δείχνουν αµέσως την κατάσταση και είναι βαθµολογηµένα κατά τέτοιο
τρόπο ώστε να µπορεί ο πιλότος να κάνει αµέσως διόρθωση. Όργανα ελέγχου είναι ο τεχνητός
ορίζοντας (ενδείκτης στάσης) και το στροφόµετρο.
Όργανα ακριβείας: ∆είχνουν την κατάσταση του αεροπλάνου σε ότι αφορά την ταχύτητα, το ύψος, τον
βαθµό ανόδου-καθόδου και πορεία. Όργανα ακριβείας είναι το ταχύµετρο, υψόµετρο, ο ενδείκτης
ανόδου-καθόδου, ο γυροσκοπικός ενδείκτης πορείας (ΓΕΠ) και ο ενδείκτης στροφών και ολισθήσεων.
Όργανα ναυτιλίας: ∆είχνουν την θέση του αεροπλάνου στο χώρο. Όργανα ναυτιλίας είναι τα ραδιοβοηθήµατα
ραδιοπυξίδα (ADF) και VOR.
Έλεγχος Αεροπλάνου:
Παράγοντες για τον αποτελεσµατικό έλεγχο του αεροπλάνου είναι οι παρακάτω:
1. Η διατήρηση σταθερού ύψους.
Όργανο ελέγχου: Ενδείκτης στάσης (τεχνητός ορίζοντας).
Όργανα ακριβείας: Υψόµετρο, ενδείκτης ανόδου – καθόδου.
2. Η διατήρηση σταθερής πορείας.
Όργανο ελέγχου: Ενδείκτης στάσης (τεχνητός ορίζοντας).
Όργανα Ακριβείας: Γυροσκοπικός ενδείκτης πορείας (ΓΕΠ), ενδείκτης στροφών και ολισθήσεων.
3. Η τήρηση σταθερής ταχύτητας.
Όργανο Ελέγχου: Το στροφόµετρο.
49
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Patterns (Α, Β)
Τα Patterns (Α, Β) όπως και τα κατακόρυφα «S» εκτελούνται για να βελτιώσουν την ικανότητα των
εκπαιδευοµένων στο γρήγορο διασταυρωτικό έλεγχο των οργάνων πτήσης και γενικότερα στον
αποτελεσµατικό έλεγχο του αεροπλάνου. Εκτελούνται µε το χρονόµετρο, όλες οι στροφές γίνονται µε ένα
50
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
βαθµό στροφής και ταχύτητα 80 ή 90 knots. Εάν στην έξοδο κάθε στροφής δεν έχουµε την επιθυµητή πορεία,
διορθώνουµε χωρίς να χρονοµετρούµε την διόρθωση και συνεχίζουµε. Οι ασκήσεις αυτές γίνονται ως
προετοιµασία του χειριστή στη χρήση των FLIPs.
51
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
52
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Ασυνήθεις Στάσεις
Είναι η κατάσταση που µπορεί να δηµιουργήσει στον πιλότο σύγχυση σε σχέση µε την στάση και την
πτήση του αεροπλάνου.
Στην καριέρα σας ως Ιπτάµενοι, αλλά ιδιαίτερα ως εκπαιδευόµενοι, πολλές φορές θα διαπιστώσετε πως
ο ελιγµός σας δεν προχωρά όπως τον σχεδιάσατε, είτε γιατί δεν ακολουθήσατε τη σωστή διαδικασία,
είτε λόγω απώλειας προσανατολισµού. Πιθανόν να φτάσετε σε τέτοια στάση και ταχύτητα, όπου αν δεν
εκτελέσετε τις κατάλληλες διαδικασίες εξόδου θα χάσετε τον έλεγχο του α/φους.
Σκοπός της άσκησης αυτής είναι να αναγνωρίσετε έγκαιρα την αντικανονική εκτέλεση του ελιγµού,
ώστε να προβείτε στις σωστές διαδικασίες εξόδου. Μην καθυστερείτε την έξοδο προσπαθώντας να
συνεχίσετε έναν ελιγµό που δεν εξελίσσεται κανονικά.
Περιορισµοί
Πριν εξασκηθείτε στις εξόδους από ασυνήθεις στάσεις, βεβαιωθείτε ότι έχετε εκτελέσει τα µέτρα
ασφαλείας που κάνετε πριν τις Α/Σ.
Κατά της εξάσκησή σας στις ασυνήθεις στάσεις δεν πρέπει να υπερβαίνετε τις 40ο γωνίας ανόδου ή
καθόδου και τις 60ο κλίσης.
53
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
επιταχύνσεις.
Έλκουµε ελαφρά το χειριστήριο και φέρνουµε την κεφαλή στον ορίζοντα.
Καθώς η κουκίδα από το αεροπλανάκι του τεχνητού ορίζοντα διασταυρώνεται µε την
µπάρα, αφαιρούµε τελείως την κλίση διατηρούντες την κουκίδα λίγο κάτω από την µπάρα,
και όταν η ταχύτητα αυξηθεί ελαττώνουµε τις στροφές του κινητήρα και πετάµε ευθεία
οριζόντια πτήση.
54
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
ΡΑ∆ΙΟΒΟΗΘΗΜΑΤΑ
Ραδιοπυξίδα (R/C)
Είναι ένα ραδιοναυτιλιακό βοήθηµα που αποτελείται από µια κεραία τοποθετηµένη σταθερά στην
εξωτερική επιφάνεια του αεροπλάνου και έναν ενδείκτη κατεύθυνσης στον πίνακα ελέγχου. Ο δείκτης
αυτός δείχνει πάντοτε την πηγή (σταθµό) του λαµβανοµένου σήµατος. Με την R/G µπορούµε να
προσδιορίσουµε την θέση του αεροπλάνου µας, αφού πάρουµε ενδείξεις από δύο ή περισσότερους
σταθµούς, και τις υποτυπώσουµε σε έναν αεροναυτιλιακό χάρτη. Η τοµή συνάντησης των
διοπτεύσεων είναι η θέση του αεροπλάνου µας.
Συντονισµός
1. Βάζουµε τον διακόπτη λειτουργίας στην θέση ADF.
2. Τοποθετούµε την συχνότητα του σταθµού που θέλουµε να «πιάσουµε».
3. Ανοίγουµε το VOLUME και αναγνωρίζουµε τα χαρακτηριστικά που εκπέµπει ο
σταθµός.
4. Ελέγχουµε τον δείκτη κατεύθυνσης (βελόνα) να δείχνει τον σταθµό.
Παλιννόστηση (HOMING)
1. Συντονίζουµε και αναγνωρίζουµε τον σταθµό.
2. Τηρούµε σταθερή πορεία στο αεροπλάνο µας.
3. Παρατηρούµε την απόκλιση της βελόνας, της R/C από κορυφή του οργάνου και τη σηµειώνουµε.
4. Στρέφουµε προς το µέρος της βελόνας της R/C µε το γυροσκοπικό ενδείκτη πορείας (ΓΕΠ),
τόσες µοίρες όσες ήταν η απόκλιση και βγαίνουµε στην επιθυµητή πορεία.
5. Όταν βγούµε από την στροφή ελέγχουµε την βελόνα της R/C να είναι στην κορυφή του οργάνου.
6. Εάν δεν είναι στην κορυφή του οργάνου, υπολογίζουµε την απόκλιση της βελόνας και παίρνουµε
την καινούργια πορεία στρέφοντας προς αυτήν (βελόνα).
7. ∆ιατηρούµε την βελόνα στην κορυφή του οργάνου µε ανάλογες διορθώσεις.
8. Το αεροπλάνο µας θα βρίσκεται πάνω στον σταθµό που επιλέξαµε όταν η βελόνα «πέσει» σε ένα
από τα ακροπτερύγιά µας.
Συναντήσεις Προκαθορισµένων Ιχνών
1. Συνάντηση ίχνους προς το σταθµό (INBOUND)
Στρέφουµε µε τον ΓΕΠ και παίρνουµε την πορεία του ίχνους που θα ακολουθήσουµε
INBOUND.
Όταν βγούµε από την στροφή παρατηρούµε την απόκλιση της βελόνας της R/C από την
κορυφή του οργάνου.
Υπολογίζουµε την γωνία συνάντησης του ίχνους προσθέτοντας στις µοίρες απόκλισης άλλες
30° (απόκλιση +30°).
Στρέφουµε προς το µέρος της βελόνας όσες µοίρες ήταν το άθροισµα.
55
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Κρατάµε σταθερά την νέα πορεία µας µε τον ΓΕΠ και περιµένουµε ώσπου η βελόνα της R/C
δείξει προς το αντίθετο µέρος από εκεί που στρίψαµε σε σχέση µε την κορυφή του
οργάνου, τόσες µοίρες απόκλιση όσες ήταν το άθροισµα (απόκλιση +30°).
Με µια προπορεία 3° - 4° από την απόκλιση που υπολογίσαµε, στρέφουµε στην πορεία που
θέλουµε να πάµε INBOUND στον σταθµό.
Η βελόνα της R/C πρέπει να έρθει στην κορυφή του οργάνου.
∆ιατηρούµε την βελόνα στην κορυφή του οργάνου µε ανάλογες διορθώσεις.
2. Συνάντηση ίχνους από το σταθµό (OUTBOUND)
Στρέφουµε και παίρνουµε την πορεία του ίχνους που θα ακολουθήσουµε αποµακρυνόµενοι
από το σταθµό (OUTBOUND).
Σε ευθεία οριζόντια πτήση παρατηρούµε τη µύτη της βελόνας της R/C αν δείχνει αριστερά ή
δεξιά από το σηµείο των 180° (κάτω µέρος του οργάνου).
Στρέφουµε µε τον ΓΕΠ 45° αλλαγή πορείας προς το µέρος της µύτης βελόνας.
Κρατάµε σταθερά την νέα µας πορεία και παρακολουθούµε διασταυρωτικά την βελόνα
της R/C.
Όταν η βελόνα µας πάει σε 45° απόκλιση από το σηµείο των 180°, τότε µε µια προπορεία
3ο - 4° στρέφουµε και παίρνουµε την πορεία του ίχνους OUTBOUND µε τον ΓΕΠ.
Όταν πάρουµε την πορεία µας τότε η βελόνα της R/C θα δείχνει 180° (Πίσω).
3. Τήρηση στο ίχνος προς ή από το σταθµό (INBOUND ή OUTBOUND)
∆ιατηρούµε το αεροπλάνο οριζόντιο µε σταθερή την πορεία του ίχνους που ακολουθούµε
INBOUND ή OUTBOUND.
Παρατηρούµε την απόκλιση της βελόνας της R/C.
Εάν η βελόνα έχει απόκλιση, στρέφουµε προς το µέρος της µύτης της βελόνας τον διπλάσιο
αριθµό µοιρών της απόκλισης.
Για INBOUND πετάµε ευθεία στην νέα πορεία µέχρι η µύτη της βελόνας πάει στο αντίθετο
µέρος τόσες µοίρες, όσες αλλάξαµε πορεία και µε µια µικρή προπορεία (2°-3°) στρέφουµε
και παίρνουµε την αρχική µας πορεία για να µπούµε στο ίχνος που ακολουθούµε.
Για OUTBOUND πετάµε ευθεία στην νέα πορεία µέχρι η µύτη της βελόνας πάει σε απόκλιση
από το κάτω µέρος του οργάνου τόσες µοίρες, όσες αλλάξαµε πορεία και µε µια µικρή
προπορεία (2°-3°) στρέφουµε και παίρνουµε την αρχική µας πορεία για να µπούµε στο
ίχνος που ακολουθούµε.
Σε περίπτωση που έχουµε πλάγιο άνεµο κάνουµε µία µικρή διόρθωση 5° προς αυτόν. Στην
περίπτωση αυτή για να είµαστε στο ίχνος µας πρέπει η βελόνα της R/C να δείχνει 5°
απόκλιση από την κορυφή του οργάνου.
56
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Χρονοµέτρηση
1. Στρέφουµε και τοποθετούµε την βελόνα 5° πάνω από το ακροπτερύγιο.
2. Σηµειώνουµε τον χρόνο και διατηρούµε σταθερή την πορεία του αεροπλάνου µας µέχρι η
βελόνα της R/C µετακινηθεί κατά 10°, δηλαδή 5° κάτω από το ακροπτερύγιο.
3. Σηµειώνουµε τον χρόνο που πέρασε µέχρι να γίνει η αλλαγή των 10°.
4. Βρίσκουµε την απόσταση µας από τον σταθµό, εφαρµόζοντας τον παρακάτω τύπο:
60 Χ χρόνος σε λεπτά = Απόσταση σε πρώτα λεπτά
αλλαγή πορείας σε µοίρες
Με πιο πρακτικό τρόπο µπορούµε να βρούµε την απόσταση του αεροπλάνου από τον σταθµό σε
χρόνο, εάν διαιρέσουµε τον χρόνο που πέρασε σε δευτερόλεπτα µε τον αριθµό 10. π.χ. χρόνος
60 δευτερόλεπτα δια 10 = απόσταση του αεροπλάνου από τον σταθµό 6 πρώτα λεπτά.
5. Για τον υπολογισµό της απόστασης από τον σταθµό σε µίλια εφαρµόζουµε τον παρακάτω
τύπο:
ΑΤΑ (σε KNOTS) Χ χρόνος σε λεπτά = Απόσταση σε ναυτικά µίλια
Αλλαγή πορείας σε µοίρες
6. Εάν η βελόνα της R/C κινείται γρήγορα και δεν µπορεί να γίνει χρονοµέτρηση, σηµαίνει ότι το
αεροπλάνο βρίσκεται πολύ κοντά στον σταθµό. Τότε στρέφουµε και κάνουµε HOMING.
V.O.R.
Το VOR µας δίνει 360 διευθύνσεις που ξεκινούν από τον σταθµό σαν ακτίνες από το κέντρο προς την
περιφέρεια. Οι διευθύνσεις αυτές που ονοµάζονται RADIALS, χαρακτηρίζονται από µαγνητικές πορείες.
Όταν βρισκόµαστε στην RADIAL 180° και έχουµε µαγνητική πορεία 180° θα αποµακρυνόµαστε από
το σταθµό. Εάν όµως πετάµε προς τον σταθµό στην RADIAL 180° τότε η µαγνητική πορεία του
αεροπλάνου θα είναι 360°. To VOR είναι οπτικής επαφής και δεν επηρεάζεται από τις καιρικές συνθήκες.
Η εµβέλεια του ποικίλλει ανάλογα µε το ύψος του αεροπλάνου.
Πίνακας Ελέγχου
Το όργανο ενδείξεως του VOR αποτελείται από τα παρακάτω:
1. Επιλογέας διοπτεύσεων (κοµβίο)
Περιστρέφει τον δίσκο πορειών για να επιλέξουµε διοπτεύσεις VOR.
2. ∆ίσκος διοπτεύσεων
Οι πορείες του δίσκου διοπτεύσεων µετακινούνται αντίθετα µε τον επιλογέα διοπτεύσεων.
3. Βελόνα ίχνους CDI (CENTER DIRACTION INDICATOR)
Η βελόνα αυτή µας δείχνει πότε το αεροπλάνο είναι επάνω ή εκτός της RADIAL που έχουµε επιλέξει
στο VOR. Οι τελείες που υπάρχουν δεξιά και αριστερά έχουν απόκλιση µεταξύ τους 2° και µας δείχνουν
κατά πόσο βρίσκεται έξω από το επιθυµητό ίχνος το αεροπλάνο.
57
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Παλιννόστηση (HOMING)
Η παλιννόστηση µε το VOR είναι απλή. Η έκπτωση του ανέµου εξουδετερώνεται αυτόµατα και το ίχνος
µας φαίνεται από την RADIAL που ακολουθούµε.
Συντονίζουµε και αναγνωρίζουµε τον σταθµό.
Περιστρέφουµε το κοµβίο επιλογής µέχρι να φανεί στο παραθυράκι η ένδειξη «ΤΟ» και
επικεντρώνουµε το CDI.
∆ιαβάζουµε την πορεία που φαίνεται στο πάνω µέρος του ενδείκτη διοπτεύσεων.
Στρέφουµε και παίρνουµε την πορεία µε τον ΓΕΠ από τον συντοµότερο δρόµο.
Εάν το CDI φύγει από το κέντρο το ξαναεπικεντρώνουµε, και παίρνουµε µε τον ΓΕΠ την
νέα πορεία.
Εφαρµόζουµε την διαδικασία αυτή και ακολουθούµε την πορεία µέχρι να φτάσουµε τον
σταθµό VOR. Όταν είµαστε επάνω και προσπερνάµε τον σταθµό τότε η ένδειξη «ΤΟ» θα
χαθεί και θα φανεί η ένδειξη «FROM» ενώ συγχρόνως το CDI θα πάει στο άκρο του
οργάνου και θα ξαναεπικεντρωθεί.
Συνάντηση προκαθορισµένης RADIAL προς τον σταθµό (INBOUND)
Συντονίζουµε και αναγνωρίζουµε τον σταθµό.
Βρίσκουµε την αντίθετη πορεία της επιθυµητής RADIAL (επιθυµητή πορεία).
Τοποθετούµε στον ενδείκτη διοπτεύσεων την επιθυµητή πορεία και ελέγχουµε για ένδειξη
«ΤΟ».
Παίρνουµε την επιθυµητή πορεία µε τον ΓΕΠ.
Επικεντρώνουµε το CDI και σηµειώνουµε την νέα πορεία (εκεί που επικεντρώθηκε).
58
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
59
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
DME
Το DME (Distant Measuring Equipment) είναι ένα ραδιοβοήθηµα που µετρά την απόσταση από το
σταθµό εδάφους που συντονίζουµε. Προσοχή δεν µετρά την προβολή του α/φ από το σταθµό
αλλά του α/φ από το σταθµό, δηλαδή όταν το α/φ είναι πάνω από το σταθµό το DME δεν δείχνει
µηδέν αλλά το ύψος του α/φ σε µίλια.
Θεωρούµε ότι το α/φ είναι πάνω από το σταθµό όταν η απόσταση φτάσει την ελάχιστη τιµή και
αρχίσει να αυξάνεται.
Το DME λειτουργεί σε συνδυασµό µε το VOR ή ανεξάρτητα.
TRANSPONDER
Το TRANSPONDER δεν είναι ραδιοβοήθηµα, αλλά µία ηλεκτρονική συσκευή που όταν δέχεται το
σήµα από τον αντίστοιχο σταθµό εδάφους απαντά και διαβιβάζει τη θέση του α/φ, ένα κωδικό που
έχουµε τη δυνατότητα να επιλέξουµε, καθώς και το ύψος του α/φ.
Ο σταθµός εδάφους επεξεργάζεται την απάντηση του α/φ και βρίσκει επιπρόσθετα την πορεία και
την ταχύτητά του.
Τον κωδικό για το TRANSPONDER στις πτήσεις IFR µας τον δίνει ο έλεγχος εναέριας κυκλοφορίας,
ενώ για τις VFR πτήσεις είναι 7000.
Τήρηση σε τόξο:
Για να διατηρήσουµε σταθερή την απόσταση από το σταθµό επικεντρώνουµε το CDI και
παίρνουµε την πορεία που βρίσκεται στο ακροπτερύγιο (κάθετα αριστερά ή δεξιά). Για να
ελαττώσουµε την απόσταση στρέφουµε 10-20 µοίρες προς το σταθµό (από την κάθετη πορεία).
Για να αυξήσουµε την απόσταση στρέφουµε 10 µοίρες αντίθετα από το σταθµό. Καθώς το α/φ
κινείται επικεντρώνουµε συνεχώς το CDI και στρέφουµε ανάλογα.
60
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Προπορείες:
Σε απόσταση (µίλια): ακτίνα στροφής
Σε radial (µοίρες): ακτίνα στροφής X 60/απόσταση X ηµίτονο γωνίας
συνάντησης.
Η κράτηση (holding)
61
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
∆ιαδικασίες Καθόδου
Προσεγγίζοντας
1. Ρυθµίζουµε τα ραδιοβοηθήµατα, τις συχνότητες και ακούµε το ATIS (τις µετεωρολογικές
πληροφορίες).
2. Κάνουµε το briefing της προσέγγισης.
3. Καλούµε τον έλεγχο της προσέγγισης ενηµερώνουµε για τη θέση µας και τις προθέσεις µας
και λαµβάνουµε τις οδηγίες προσέγγισης.
4. Υπολογίζουµε τη στροφή εισόδου στην κράτηση.
5. Στα 2-3 λεπτά πριν φτάσουµε στον σταθµό, ρυθµίζουµε την ταχύτητα µας στην ταχύτητα
της κράτησης.
Κράτηση (holding)
1. Μόλις φτάσουµε πάνω από το σταθµό, στρέφουµε από το συντοµότερο δρόµο προς
την OUTBOUND πορεία της κράτησης ή την πορεία tear drop.
2. Τοποθετούµε την INBOUND πορεία της κράτησης στον επιλογέα διοπτεύσεων.
3. Κρατάµε χρόνο από ένα έως δύο λεπτά από τη στιγµή που βγούµε ευθεία και στο
παραθυράκι θα φανεί το «ΤΟ». (Για τη R/C κρατάµε χρόνο από την στιγµή που η βελόνα
περάσει από τ ακροπτερύγιο).
4. Στο τέλος του χρόνου στρέφουµε προς το αντίθετο µέρος του CDI ή προς το µέρος της
κράτησης όταν είναι στο κέντρο το CDI.
5. Στην INBOUND πορεία προς τον σταθµό διορθώνουµε για τήρηση στο ίχνος και είµαστε
µέσα στην κράτηση.
6. Εάν µείνουµε στην κράτηση, υπολογίζουµε τον άνεµο.
7. Στο τελευταίο INBOUND σκέλος αναφέρουµε στον έλεγχο της προσέγγισης και λαµβάνουµε
τις τελευταίες οδηγίες και την άδεια να αρχίσουµε την προσέγγιση.
Τελική
1. Μόλις ολοκληρώσουµε τη στροφή διαδικασίας (procedural turn) και βρεθούµε στην τελική
αναφέρουµε στον έλεγχο της προσέγγισης.
2. Κάνουµε διόρθωση για τήρηση στο ίχνος της τελικής.
3. Εκτελούµε τις διαδικασίες πριν την Π/Γ (before landing check list).
4. Αρχίζουµε την κάθοδο, σύµφωνα µε την διαδικασία.
5. Όταν δούµε τον ∆/Μ το αναφέρουµε και µεταπίπτουµε στη συχνότητα του Πύργου. Εάν
δεν δούµε τον ∆/Μ, στο προβλεπόµενο σηµείο το αναφέρουµε και εκτελούµε την
αποτυχηµένη προσέγγιση (missed approach).
62
ΕΓΧΕΙΡΙ∆ΙΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΕΡΟΣ
Επίλογος
Το παρόν εγχειρίδιο δεν υποκαθιστά τα εγχειρίδια του α/φους, ούτε την νοµοθεσία ή την αντίστοιχη βιβλιογραφία.
Είναι ένα συγκεντρωτικό βοήθηµα για την εκτέλεση των εκπαιδευτικών ασκήσεων.
Ο εκπαιδευτής σας
63