VUK STEFANOVIĆ KARADŽIĆ

VUK STEFANOVIĆ KARADŽIĆ

Vuk Stefanović Karadžic

 VUK STEFANOVIĆ KARADŽIĆ

Vuk Stefanović Karadžić (rođen u Tršiću, 6. 11.1787. — umro u Beču, 7.2.1864.) je

bio srpski filolog, reformator srpskog jezika, sakupljač narodnih pesama i pisac
prvog rječnika srpskog jezika. Vuk je najznačajnija ličnost srpske književnosti prve
polovine XIX veka. Učestvovao je u Prvom srpskom ustanku kao pisar i činovnik u
Negotinskoj krajini, a nakon sloma ustanka preselio se u Beč, 1813. godine. Tu je
upoznao Jerneja Kopitara, dvorskog cenzora slovenskih knjiga, na čiji je podsticaj
krenuo u prikupljanje srpskih narodnih pesama, reformu ćirilice i borbu za uvođenje
narodnog jezika u srpsku književnost. Vukovim reformama u srpski jezik je uveden
fonetski pravopis, a srpski jezik je potisnuo slavenosrpski jezik koji je u to vreme bio
jezik obrazovanih ljudi.
Vuk je 1823. godine upoznao Jakoba Grima, strijeg brata Vilhelma Grina sa kojim je
stekao zajedničku slavu objavljivanjem zbirke nemačkih bajki. Jakob Grim je
napisao pozitivnu kritiku Vukove treće zbirke pesama i upoznao ga sa Geteom. Vuk
je održavao kontakt sa Braćom Grim, koja su znala srpski jezik i deo bajki preuzela
sa srpskog.

U godinama između 1828. i 1832. Vuk je bio u službi kneza Miloša Obrenovića.
Vukove dužnosti obuhvatale su predavanje francuskog jezika kneževim sinovima,
prevođenje Napoleonovih zakona na srpski jezik i pisanje istorije Srbije.

Karadžićev poslovni odnos sa Obrenovićima okončao se 1832. godine kada

je Vukovu azbuku i narodne pesme Pravoslavna crkva prezrela kao vulgarne i
prevratničke. Odbojnost prema njegovom radu Vuka nije obeshrabrila, štaviše,
1833. godine dozvoljeno mu je da se vrati u Austriju gde je objavio četvrtu knjigu
narodnih pesama uprkos zabrani Crkve.
Do 1835. godine, protestovanje protiv Vukovog rada se stišalo, a njemu konačno
dodeljeno priznanje za svoj doprinos Srbiji. Nakon što se penzionisao, Karadžić je
imao vremena da putuje, sakuplja materijal i ponovo pregleda svoje ranije zbirke
koje čine važan deo srpske tradicije, kulture i istorije. Vuk Karadžić umro je u Beču,
1864. godine.

Piši kao što govoriš i čitaj kao što je napisano.

Iako gore navedeni citat se obično pripisuje Vuku S. Karadžiću, citat je zapravo
ortografski princip kojeg je izmislio njemački gramatičar i filolog Johann Christoph
Adelung. (Schreib wie du sprichst).
 VUK STEFANOVIĆ KARADŽIĆ

Srpski rječnik (Српски рјечник), rječnik srpskog jezika koji je 1818. objavio Vuk
Karadžić. Sadrži 26 270 riječi, pisan je ćirilicom I ijekavicom. Puno ime rječnika glasi:
Srpski rječnik istolkovan njemačkim i latinskim riječma (Српски рјечник
истолкован њемачким и латинским ријечма). Karadžić je građu za ovaj rječnik
počeo skupljati još 1815. na nagovor Jerneja Kopitara. Ovo je prvi rječnik u istoriji u
kojem se jezik naziva srpskim imenom.