Μαθηματικα Α Γυμνασιου Βοήθημα PDF

Μαθηματικά A΄ γυμνασίου
ÐÅÑÉÅ×ÏÌÅÍÁ
A’ ÌÅÑÏÓ
1.1 Ïé öõóéêïß áñéèìïß - ÄéÜôáîç öõóéêþí, Óôñïããõëïðïßçóç ......................................................................... óåë. 7
1.2 Ðñüóèåóç, áöáßñåóç êáé ðïëëáðëáóéáóìüò öõóéêþí áñéèìþí .............................................................. óåë. 15
1.3 ÄõíÜìåéò öõóéêþí áñéèìþí ...................................................................................................................... óåë. 25
1.4 Åõêëåßäåéá äéáßñåóç - Äéáéñåôüôçôá ........................................................................................................... óåë. 33
1.5 ×áñáêôÞñåò Äéáéñåôüôçôáò - Ì.Ê.Ä. - Å.Ê.Ð. - ÁíÜëõóç áñéèìþí óå ãéíüìåíï ðñþôùí ðáñáãüíôùí ....... óåë. 39
2.1 Ôá êëÜóìáôá ............................................................................................................................................. óåë. 47

2.2 Éóïäýíáìá êëÜóìáôá ................................................................................................................................ óåë. 55
2.3 Óýãêñéóç êëáóìÜôùí ................................................................................................................................ óåë. 63
2.4 Ðñüóèåóç êáé áöáßñåóç êëáóìÜôùí ......................................................................................................... óåë.69
2.5 Ðïëëáðëáóéáóìüò êëáóìÜôùí ................................................................................................................. óåë. 77
2.6 Äéáßñåóç êëáóìÜôùí ................................................................................................................................ óåë. 85
3.1 ÄåêáäéêÜ êëÜóìáôá - Äåêáäéêïß áñéèìïß - ÄéÜôáîç äåêáäéêþí áñéèìþí - Óôñïããõëïðïßçóç ................... óåë. 93
3.2 ÐñÜîåéò ìå äåêáäéêïýò áñéèìïýò - ÄõíÜìåéò ìå âÜóç äåêáäéêü áñéèìü .................................................. óåë. 101
3.3 TõðïðïéçìÝíç ìïñöÞ ìåãÜëùí áñéèìþí ............................................................................................... óåë. 109
3.4 ÌïíÜäåò ìÝôñçóçò .................................................................................................................................. óåë. 113
4.1 H Ýííïéá ôçò åîßóùóçò ............................................................................................................................. óåë. 123

4.2 Åðßëõóç ðñïâëçìÜôùí - Ðáñáäåßãìáôá åðßëõóçò ðñïâëçìÜôùí .......................................................... óåë. 131
5.1 ÐïóïóôÜ ................................................................................................................................................. óåë. 135

5.2 ÐñïâëÞìáôá ìå ðïóïóôÜ ........................................................................................................................ óåë. 141
6.1 - 6.2 - 6.3 ÐáñÜóôáóç óçìåßùí óôï åðßðåäï - Ëüãïò äýï áñéèìþí - áíáëïãßá -
ÁíÜëïãá ðïóÜ - éäéüôçôåò ôùí áíÜëïãùí ðïóþí ................................................................... óåë. 149
6
6.4 - 6.5 ÃñáöéêÞ ðáñÜóôáóç ó÷Ýóçò áíáëïãßáò - ÐñïâëÞìáôá áíáëïãéþí .................................................. óåë. 161
6.6 Áíôéóôñüöùò áíÜëïãá ðïóÜ .................................................................................................................... óåë. 169
7.1 - 7.2 - 7.3 - 7.4 Ñçôïß áñéèìïß - Áðüëõôç ôéìÞ - Ðñüóèåóç, Áöáßñåóç ñçôþí áñéèìþí ............................ óåë. 177
7.5 - 7.6 Ðïëëáðëáóéáóìüò ñçôþí áñéèìþí - Äéáßñåóç ñçôþí áñéèìþí ...................................................... óåë. 195
7.7 ÄåêáäéêÞ ìïñöÞ ñçôþí áñéèìþí - ÄõíÜìåéò ñçôþí áñéèìþí ìå åêèÝôç áêÝñáéï ................................... óåë. 211
Â’ ÌÅÑÏÓ
1.1 Óçìåßï - Åõèýãñáììï ôìÞìá - Åõèåßá - Çìéåõèåßá - Åðßðåäï - Çìéåðßðåäï ................................................ óåë. 227
1.2 Ãùíßá - ÃñáììÞ - Åðßðåäá ó÷. - Åõèýãñáììá ó÷. - ºóá ó÷Þìáôá .............................................................. óåë. 233
1.3 ÌÝôñçóç, óýãêñéóç, éóüôçôá åõèýãñáì. ôì. - Áðüóôáóç óçìåßùí - ÌÝóï åõèýãñáì. ôì. ....................... óåë. 239
1.4 Ðñüóèåóç êáé áöáßñåóç åõèýãñáììùí ôìçìÜôùí .................................................................................. óåë. 245
1.5 ÌÝôñçóç, óýãêñéóç êáé éóüôçôá ãùíéþí - Äé÷ïôüìïò ãùíßáò ................................................................... óåë. 249
1.6 Åßäç ãùíéþí - ÊÜèåôåò åõèåßåò .................................................................................................................. óåë. 253
1.7 ÅöåîÞò êáé äéáäï÷éêÝò ãùíßåò - ¢èñïéóìá ãùíéþí .................................................................................... óåë. 257
1.8 ÐáñáðëçñùìáôéêÝò êáé óõìðëçñùìáôéêÝò ãùíßåò - ÊáôáêïñõöÞí ãùíßåò ............................................... óåë. 261
1.9 ÈÝóåéò åõèåéþí óôï åðßðåäï ..................................................................................................................... óåë. 267
1.10 Áðüóôáóç óçìåßïõ áðü åõèåßá - Áðüóôáóç ðáñáëëÞëùí .................................................................... óåë. 271
1.11 Êýêëïò êáé óôïé÷åßá ôïõ êýêëïõ ............................................................................................................ óåë. 275
1.12 Åðßêåíôñç ãùíßá - ó÷Ýóç åðßêåíôñç ãùíßáò êáé áíôßóôïé÷ïõ ôüîïõ ......................................................... óåë. 281
1.13 ÈÝóåéò åõèåßáò êáé êýêëïõ ..................................................................................................................... óåë. 285
2.1 Óõììåôñßá ................................................................................................................................................ óåë. 289
3.1 Óôïé÷åßá ôñéãþíïõ - åßäç ôñéãþíïõ ........................................................................................................... óåë. 303

3.2 ¢èñïéóìá ãùíéþí ôñéãþíïõ - Éäéüôçôåò éóïóêåëïýò ôñéãþíïõ ................................................................. óåë. 307
3.3 Ðáñáëëçëüãñáììï - Ïñèïãþíéï - Ñüìâïò - ÔåôñÜãùíï - ÔñáðÝæéï - ÉóïóêåëÝò ôñáðÝæéï ........................ óåë. 310
3.4 Éäéüôçôåò ðáñáëëçëïãñÜììïõ - Ïñèïãùíßïõ - Ñüìâïõ - Ôåôñáãþíïõ - Ôñáðåæßïõ - Éóïóêåëïýò ôñáðåæßïõ ... óåë. 312
1.1 Ïé öõóéêïß áñéèìïß - ÄéÜôáîç öõóéêþí, Óôñïããõëïðïßçóç 7
1.1 Ïé öõóéêïß áñéèìïß - ÄéÜôáîç öõóéêþí , Óôñïããõëïðïßçóç
Åñþ ôçóç 1 äýï åßíáé ìåãáëýôåñïò.

Ðïéïé áñéèìïß ïíïìÜæïíôáé öõóéêïß; Ðþò ôïõò óõìâï- Ãéá ôç óýãêñéóç ôùí áñéèìþí ÷ñçóéìïðïéïýìå ôá óýìâïëá:
ëßæïõìå êáé ðþò ÷ùñßæïíôáé; > : ìåãáëýôåñï.
< : ìéêñüôåñï.
ÁðÜíôçóç = : ßóï.
 : äéáöïñåôéêü ( Þ äéÜöïñï).
Ïé áñéèìïß 0, 1, 2, 3, .... ïíïìÜæïíôáé öõóéêïß áñéèìïß. Ìðïñïýìå íá äéáôÜîïõìå ôïõò öõóéêïýò áñéèìïýò áðü ôï ìéêñü-
Ôï óýíïëï ôùí öõóéêþí áñéèìþí óõìâïëßæåôáé ìå ôï ãñÜììá ôåñï ðñïò ôï ìåãáëýôåñï, äçëáäÞ ìå áýîïõóá óåéñÜ ìåãÝèïõò.
Í (áñ÷éêü ôçò ëáôéíéêÞò ëÝîçò Natura ðïõ óçìáßíåé öýóç), Ãéá ðáñÜäåéãìá:
äçëáäÞ N  0,1,2,3,4,... . ÊÜèå öõóéêüò áñéèìüò Ý÷åé Ýíáí 0  1  2  3  ...  10  11  12  ...
åðüìåíï êáé Ýíá ðñïçãïýìåíï öõóéêü áñéèìü, åêôüò áðï ôï
0 ðïõ Ý÷åé ìüíï åðüìåíï, ôï 1. Åñþ ôçóç 4
Tïõò öõóéêïýò áñéèìïýò ôïõò äéáêñßíïõìå óå Üñôéïõò Ôé ïíïìÜæåôáé óôñïããõëïðïßçóç åíüò áñéèìïý; Ðùò
(æõãïýò) êáé ðåñéôôïýò (ìïíïýò). óôñïããõëïðïéïýìå Ýíáí áñéèìü;
Ïé Üñôéïé åßíáé: 0, 2, 4, 6, 8, ....., äçëáäÞ ïé öõóéêïß áñéèìïß
ðïõ äéáéñïýíôáé ìå ôï 2. ÁðÜíôçóç
Ïé ðåñéôôïß åßíáé: 1, 3, 5, 7, 9, ...., äçëáäÞ ïé öõóéêïß
Óôñïããõëïðïßçóç ïíïìÜæåôáé ç áíôéêáôÜóôáóç åíüò öõóéêïý áñéè-
áñéèìïß ðïõ äåí äéáéñïýíôáé ìå ôï 2.
ìïý, áðü êÜðïéïí Üëëïí ëßãï ìéêñüôåñï Þ ëßãï ìåãáëýôåñü ôïõ.
Ãéá íá óôñïããõëïðïéÞóïõìå Ýíáí áñéèìü óå ìéá ôÜîç ôïõ ôüôå:
Åñþ ôçóç 2
1. Áí ôï øçößï ôçò åðüìåíçò ðñïò ôá äåîéÜ ôÜîçò åßíáé ìé-
Ôé åßíáé ôï äåêáäéêü óýóôçìá áñßèìçóçò; êñüôåñï ôïõ 5, äçëáäÞ 0 Þ 1 Þ 2 Þ 3 Þ 4, áöÞíïõìå ôá
øçößá ôïõ áñéèìïý üðùò åßíáé ìÝ÷ñé êáé ôçí ôÜîç ðïõ
ÁðÜíôçóç ãßíåôáé ç óôñïããõëïðïßçóç êáé áíôéêáèéóôïýìå ìå ìçäå-
Ôï äåêáäéêü óýóôçìá áñßèìçóçò ìáò äßíåé ôçí äõíáôüôçôá íéêÜ üëá ôá åðüìåíá øçößá.
íá ó÷çìáôßóïõìå ôï áðåñéüñéóôï ðëÞèïò ôùí öõóéêþí áñéè- 2. Áí ôï øçößï ôçò åðüìåíçò ðñïò ôá äåîéÜ ôÜîçò åßíáé ìåãá-
ìþí ÷ñçóéìïðïéþíôáò ìüíï ôá äÝêá ãíùóôÜ øçößá: 0, 1, 2, ëýôåñï Þ ßóï ôïõ 5, äçëáäÞ 5 Þ 6 Þ 7 Þ 8 Þ 9, áõîÜíïõìå
3, 4, 5, 6, 7, 8, 9. êáôÜ ìéá ìïíÜäá ôï øçößï ôçò ôÜîçò ðïõ ãßíåôáé ç
óôñïããõëïðïßçóç êáé áíôéêáèéóôïýìå ìå ìçäåíéêÜ üëá ôá
Åñþ ôçóç 3 åðüìåíá øçößá ôïõ áñéèìïý.
Ôé óçìáßíåé óýãêñéóç äýï áñéèìþí; Ðþò óõãêñßíïõìå
äýï öõóéêïýò áñéèìïýò; ÐáñÜäåéã ìá
Íá óôñïããõëïðïéçèåß ï áñéèìüò 8.384.756 óôéò
ÁðÜíôçóç á) åêáôïíôÜäåò â) ÷éëéÜäåò ã) åêáôïììýñéá
Óýãêñéóç äýï áñéèìþí óçìáßíåé íá âñïýìå áí áõôïß åßíáé Ëýóç
ßóïé, Þ óôçí ðåñßðôùóç ðïõ äåí åßíáé ßóïé, ðïéïò áðü ôïõò
8 ÌÝñïò A - ÊåöÜëáéï 1
á) ÔÜîç óôñïããõëïðïßçóçò: åêáôïíôÜäåò.

Ðñïçãïýìåíç ôÜîç 5 ïðüôå áõîÜíïõìå êáôÜ ìßá ìïíÜäá ôï øçößï ôçò ôÜîçò ðïõ ãßíåôáé ç óôñïããõëïðïßçóç êáé áíôéêá-
èéóôïýìå ìå ìçäåíéêÜ üëá ôá åðüìåíá øçößá ôïõ áñéèìïý. 8.384.756  8.384.800
â) ÔÜîç óôñïããõëïðïßçóçò: ÷éëéÜäåò
Ðñïçãïýìåíç ôÜîç 7 > 5 ïðüôå áõîÜíïõìå êáôÜ ìßá ìïíÜäá ôï øçößï ôçò ôÜîçò ðïõ ãßíåôáé ç óôñïããõëïðïßçóç êáé
áíôéêáèéóôïýìå ìå ìçäåíéêÜ üëá ôá åðüìåíá øçößá ôïõ áñéèìïý. 8.384.756  8.385.000
ã) ÔÜîç óôñïããõëïðïßçóçò: åêáôïììýñéá.
Ðñïçãïýìåíç ôÜîç 3 < 5 ïðüôå üëá ôá ðñïò ôá äåîéÜ øçößá ôïõ áñéèìïý ìçäåíßæïíôáé 8.384.756  8.000.000
ÐÁÑÁÄÅÉÃÌÁÔÁ - ÅÖÁÑÌÏÃÅÓ
Íá ãñÜøåôå ôïõò Üñôéïõò áñéèìïýò ðïõ âñß- Íá ôïðïèåôÞóåôå ôï êáôÜëëçëï óýìâïëï <,
1 óêïíôáé ìåôáîý ôùí áñéèìþí 620 êáé 645. =, > óôï êåíü ìåôáîý ôù í áñéèìþí.
4 á) 56 .... 56 â) 48 .... 44
Ëýóç ã) 483 .... 497 ä) 7.844 .... 7.956
å) 88.456 . ... 86.784
Ïé Üñôéïé áñéèìïß ðïõ âñßóêïíôáé ìåôáîý ôùí áñéèìþí 620
êáé 645 åßíáé: 622, 624, 626, 628, 630, 632, 634, 636,
638, 640, 642, 644 Ëýóç
á) 56 = 56 â) 48 > 44
ã) 483 < 497 ä) 7.844 < 7.956
Íá óõìðëçñþ óåôå ôá ðáñáêÜôù êåíÜ: å) 88.456 > 86.784
2 7  .........  8  .........  5  ......... 
4  .........  6  .........  78546
Ðïéïò åßíáé ï ìåãáëýôåñïò öõóéêüò áñéèìüò
êáé ðïéïò ï ìéêñüôåñïò ðïõ ìðïñåß íá ó÷ç-
Ëýóç 5 ìáôéóôåß ìå ôá øçößá 1, 4, 6 áí êÜèå øçößï
7  10.000  8  1.000  5  100  4  10  6  1  78546 ÷ñçóéìïðïéçèåß ìüíï ìéá öïñÜ;
ÁðÜíôçóç
Íá âñåßôå ôïõò ôñåéò ðñïçãïýìåíïõò êáé ôïõò
3 äýï åðüìåíïõò áñéèìïýò ôïõ 343. ¸÷ïõìå 1 < 4 < 6. ¢ñá ï ìéêñüôåñïò öõóéêüò áñéèìüò ðïõ
ìðïñåß íá ó÷çìáôéóôåß åßíáé ï 146 êáé ï ìåãáëýôåñïò öõóé-
êüò áñéèìüò ðïõ ìðïñåß íá ó÷çìáôéóôåß åßíáé ï 641.
Ëýóç
Ïé ôñåéò ðñïçãïýìåíïé áñéèìïß åßíáé 340, 341, 342 êáé ïé
äýï åðüìåíïé áñéèìïß åßíáé 344, 345.
â) ÔÜîç óôñïããõëïðïßçóçò: ÅêáôïíôÜäåò.

Óôïí ðßíáêá ðïõ áêïëïõèåß íá áíôéóôïé÷ßóåéò Ðñïçãïýìåíç ôÜîç 4 < 5, ïðüôå áíôéêáèéóôïýìå ìå ìç-
êÜèå áñéèìü ôçò 2 ç ò óôÞëçò ìå Ýíáí áñéèìü äåíéêÜ üëá ôá ðñïò ôá äåîéÜ øçößá ôïõ áñéèìïý.
ôçò 1 ç ò êáé 3 çò óôÞëçò.
843  800
ã) ÔÜîç óôñïããõëïðïßçóçò: ÅêáôïíôÜäåò.
6 Ðñïçãïýìåíç ôÜîç 6 > 5, ïðüôå áõîÜíïõìå êáôÜ ìéá
ìïíÜäá ôï øçößï ôçò ôÜîçò ðïõ ãßíåôáé ç óôñïããõëïðïßçóç
êáé áíôéêáèéóôïýìå ìå ìçäåíéêÜ üëá ôá åðüìåíá øçößá
ôïõ áñéèìïý.
2.468  2.500
ä) ÔÜîç óôñïããõëïðïßçóçò: ÅêáôïíôÜäåò.
Ðñïçãïýìåç ôÜîç 3 < 5, ïðüôå áíôéêáèéóôïýìå ìå ìçäå-
ÁðÜíôçóç íéêÜ üëá ôá ðñïò ôá äåîéÜ øçößá ôïõ áñéèìïý.
- Ï öõóéêüò áñéèìüò 0 äåí Ý÷åé ðñïçãïýìåíï êáé ï åðüìå- 45.839  45.800
íïò ôïõ åßíáé ï áñéèìüò 1.
- Ï öõóéêüò áñéèìüò 48 Ý÷åé ðñïçãïýìåíï ôïí 47 êáé åðü-
ìåíï ôïí áñéèìü 49. Äßíåôáé ï áñéèìüò 842.785. Íá ôïí óõãêñßíåéò
- Ï öõóéêüò áñéèìüò 86 Ý÷åé ðñïçãïýìåíï ôïí 85 êáé åðü- ìå ôïí áñéèìü ðïõ èá ðñïêýøåé áí åíáëëÜîåéò
ìåíï ôïí áñéèìü 87. 8 ôá øçößá ôù í ÷éëéÜäùí ìå áõôþ í ôùí ìïíÜ-
- Ï öõóéêüò áñéèìüò 3 Ý÷åé ðñïçãïýìåíï ôïí 2 êáé åðüìåíï äùí. Éó÷ýåé ðÜíôá ôï áðïôÝëåóìá;
ôïí áñéèìü 4.
Íá óôñïããõëïðïéÞóåôå óôçí ðëçóéÝóôåñç åêá- ÁðÜíôçóç

ôïíôÜäá ôïõò áñéèìïýò
7 á) 485 â) 843
Áí åíáëëÜîïõìå ôï øçößï ôùí ÷éëéÜäùí ìå áõôü ôùí ìïíÜ-
äùí ðñïêýðôåé ï áñéèìüò 845.782, ïðüôå
ã) 2.468 ä) 45.839
845.782  842.785
ÁðÜíôçóç Ôï áðïôÝëåóìá áõôü äåí éó÷ýåé ðÜíôá áöïý ôï øçößï ôùí

á) ÔÜîç óôñïããõëïðïßçóçò: ÅêáôïíôÜäåò. ìïíÜäùí èá ìðïñïýóå íá Þôáí ìéêñüôåñï áðü ôï øçößï ôùí
Ðñïçãïýìåíç ôÜîç 8 > 5, ïðüôå áõîÜíïõìå êáôÜ ìéá ìï- ÷éëéÜäùí.
íÜäá ôï øçößï ôçò ôÜîçò ðïõ ãßíåôáé ç óôñïããõëïðïßçóç
Ãéá ðáñÜäåéãìá, áí ìáò äßíïíôáí ï áñéèìüò 843.781 êáé êÜ-
êáé áíôéêáèéóôïýìå ìå ìçäåíéêÜ üëá ôá åðüìåíá øçößá
ôïõ áñéèìïý íáìå ôçí åíáëëáãÞ, èá ðñïÝêõðôå ï áñéèìüò 841.783. Ïðü-
ôå 841.783 < 843.781.
485  500
ÐÑÏÔÅÉÍÏÌÅÍÅÓ ÁÓÊÇÓÅÉÓ
1 Íá óõìðëçñþóåôå ôá êåíÜ óôéò ðáñáêÜôù ðñïôÜóåéò.

á. ÊÜèå öõóéêüò áñéèìüò Ý÷åé Ýíáí ........................ êáé Ýíáí ðñïçãïýìåíï öõóéêü áñéèìü.
â. ¢ñôéïé ëÝãïíôáé ïé öõóéêïß áñéèìïß ðïõ äéáéñïýíôáé ìå ôï ........................
ã. ........................ ëÝãïíôáé ïé öõóéêïß áñéèìïß ðïõ äåí äéáéñïýíôáé ìå ôï 2.
ä. Óôñïããõëïðïßçóç åßíáé ç äéáäéêáóßá êáôÜ ôçí ïðïßá áíôéêáèéóôïýìå Ýíáí öõóéêü áñéèìü ìå ìéá ........................ ôïõ.
2 Íá óçìåéþóåôå Ýíá × óôï êáôÜëëçëï ôåôñáãùíÜêé.

Óù óôü ËÜèïò
á. Éó÷ýåé üôé 7856 < 7852
â. Ï öõóéêüò áñéèìüò 0 äåí Ý÷åé ðñïçãïýìåíï.
ã. Ï áñéèìüò 848 ãßíåôáé ßóïò ìå 900 áí êÜíïõìå óôñïããõëïðïßóç óôçí ðëçóéÝóôåñç åêáôïíôÜäá.
ä. Ï áñéèìüò 33 åßíáé Üñôéïò.
3 á. Íá ãñÜøåôå ôïõò Üñôéïõò áñéèìïýò ðïõ âñßóêïíôáé ìåôáîý ôïõ 10 êáé ôïõ 30
â. Íá ãñÜøåôå ôïõò ðåñéôôïýò áñéèìïýò ðïõ âñßóêïíôáé ìåôáîý ôïõ 10 êáé ôïõ 30.
4 Íá óõìðëçñþóåôå ôïí ðßíáêá.


9 á. Ðüóåò ìÝñåò Ý÷åé ìéá åâäïìÜäá;

â. Ðïéá åßíáé ç ôñßôç ìÝñá ôçò åâäïìÜäáò; (áí èåùñçèåß óáí ðñþôç ìÝñá ç ÊõñéáêÞ)
10 Ïé ôçëåöùíéêÝò ãñáììÝò åíüò ôçëåïðôéêïý óôáèìïý “áíôéóôïé÷ïýíôáé” ìå ôïõò öõóéêïýò áñéèìïýò áðü 6700000
ìÝ÷ñé 6700010. Ðüóåò åßíáé ïé ãñáììÝò;
11 Íá âñåßôå ôïõò ôñéøÞöéïõò áñéèìïýò ïé ïðïßïé üôáí óôñïããõëïðïéçèïýí óôï øçößï ôùí äåêÜäùí ìåôñáôñÝðïíôáé
óôïí áñéèìü 740.
12 Íá âñåèïýí ïé Üñôéïé áñéèìïß ïé ïðïßïé ìåôÜ ôç óôñïããõëïðïßçóç óôï øçößï ôùí äåêÜäùí ìåôñáôñÝðïíôáé óôïí áñéèìü 120.
13 Íá óôñïããõëïðïéÞóåôå ôïí áñéèìü 9799 óôï øçößï ôçò äåêÜäáò, ôçò åêáôïíôÜäáò êáé ôçò ÷éëéÜäáò.
14 ¸íá ôåôñáøÞöéïò öõóéêüò áñéèìüò åßíáé:

á. ìéêñüôåñïò ôïõ 3.000. â. ìåãáëýôåñïò ôïõ 2.000.
ã. üôáí óôñïããõëïðïéåßôáé óôçí ÷éëéÜäá áõîÜíåôáé êáôá 123.
Ðïéüò åßíáé ï áñéèìüò áõôüò;
15 á. Íá ãñÜøåôå ôïõò Üñôéïõò áñéèìïýò ðïõ âñßóêïíôáé ìåôáîý ôïõ 17 êáé ôïõ 45
â. Íá ãñÜøåôå ôïõò ðåñéôôïýò áñéèìïýò ðïõ âñßóêïíôáé ìåôáîý ôïõ 17 êáé ôïõ 45.

17 Óôïí ðáñáêÜôù ðßíáêá íá áíôéêáôáóôÞóåôå êÜèå * ìå êáôÜëëçëï óýìâïëï áðü ôá =, <, > þóôå íá ðñïêýøïõí
áëçèåßò ðñïôÜóåéò.
18 Íá âñåßôå ôïõò ôñéøÞöéïõò áñéèìïýò ïé ïðïßïé üôáí óôñïããõëïðïéçèïýí óôçí ðëçóéÝóôåñç äåêÜäá äßíïõí ôïí
áñéèìü 940.
19 Íá âñåèïýí ïé Üñôéïé áñéèìïß ïé ïðïßïé ìåôÜ ôç óôñïããõëïðïßçóç óôçí ðëçóéÝóôåñç äåêÜäá äßíïõí ôïí áñéèìü 330.
20 Íá óôñïããõëïðïéÞóåôå ôïí áñéèìü 8.699 óôçí ðëçóéÝóôåñç äåêÜäá, åêáôïíôÜäá, ÷éëéÜäá.
21 Ðüóïé åßíáé ïé ðåñéôôïß äéøÞöéïé áñéèìïß;

ÊÑÉÔÇÑÉÏ ÁÎÉÏËÏÃÇÓÇÓ
ÈÅÌÁ 1
Íá áðáíôÞóåôå óôéò ðáñáêÜôù åñùôÞóåéò
1. Ðïéïé áñéèìïß ïíïìÜæïíôáé öõóéêïß; Ðùò ôïõò óõìâïëßæïõìå êáé ðùò ÷ùñßæïíôáé;
2. Ôé åßíáé ôï äåêáäéêü óýóôçìá áñßèìçóçò;
3. Ôé óçìáßíåé óýãêñéóç äýï áñéèìþí; Ðùò óõãêñßíïõìå äýï öõóéêïýò áñéèìïýò;
4. Ôé ïíïìÜæïõìå óôñïããõëïðïßçóç áñéèìþí; Ðùò óôñïããõëïðïéïýìå Ýíáí áñéèìü;
ÈÅÌÁ 2
1. Íá ãñÜøåôå ôïõò Üñôéïõò áñéèìïýò ðïõ âñßóêïíôáé ìåôáîý ôùí áñéèìþí 425 êáé 460.
2. Íá âñåßôå ôïõò ðÝíôå åðüìåíïõò ôïõ áñéèìïý 688.
3. Íá ôïðïèåôÞóåôå ôï êáôÜëëçëï óýìâïëï
< , > , = , óôï êåíü ìåôáîý ôùí áñéèìþí.
á. 35 ..........36 â. 546............534
ã. 55...........55 ä. 6.768.......6.769
ÈÅÌÁ 3
1. Íá óôñïããõëïðïéÞóåôå óôçí ðëçóéÝóôåñç åêáôïíôÜäá ôïõò áñéèìïýò
á. 563 â. 876 ã. 4.537 ä. 23.435 å. 35.762 óô. 78.968
2. Íá âñåßôå ôïõò Üñôéïõò áñéèìïýò ðïõ üôáí óôñïããõëïðïéçèïýí óôï øçößï ôùí äåêÜäùí ìåôáôñÝðïíôáé óôïí áñéèìü 420.
3. Íá óôñïããõëïðïéÞóåôå ôïí áñéèìü 8.654 óôï øçößï ôçò äåêÜäáò, ôçò åêáôïíôÜäáò êáé ôçò ÷éëéÜäáò.
ÈÅÌÁ 4
¸íáò ôåôñáøÞöéïò áñéèìüò åßíáé ìéêñüôåñïò ôïõ 3.000, ìåãáëýôåñïò ôïõ 2.000 êáé üôáí óôñïããõëïðïéçèåß óôçí ÷éëéÜäá
áõîÜíåôáé êáôÜ 225. Ðïéïò åßíáé ï áñéèìüò áõôüò;
1.2 Ðñüóèåóç, áöáßñåóç êáé ðïëëáðëáóéáóìüò öõóéêþí áñéèìþí 15
1.2 Ðñüóèåóç, áöáßñåóç êáé ðïëëáðëáóéáóìüò öõóéêþí áñéèìþí
Åñþ ôçóç 1 (äéáöïñÜ), ï ïðïßïò üôáí ðñïóôåèåß óôïí áöáéñåôÝï äßíåé

Ôé ëÝãåôáé ðñüóèåóç Þ Üèñïéóìá äýï Þ ðåñéóóüôåñùí Üèñïéóìá ôï ìåéùôÝï. ¸ôóé óå êÜèå áöáßñåóç Ý÷ïõìå:
öõóéêþí áñéèìþí; Ðïéïé åßíáé ïé ðñïóèåôÝïé óå Ýíá Üèñïéóìá; Μ  Α  Δ ãéáôß Α  Δ  Μ
• Ãéá íá åßíáé äõíáôÞ ìéá áöáßñåóç, ðñÝðåé ï ìåéùôÝïò íá
ÁðÜíôçóç åßíáé ìåãáëýôåñïò Þ ôïõëÜ÷éóôïí ßóïò ìå ôïí áöáéñåôÝï.
Ðñüóèåóç åßíáé ç ðñÜîç ìå ôçí ïðïßá áðü äýï öõóéêïýò áñéèìïýò
125  39  86
á êáé â âñßóêïõìå Ýíáí ôñßôï öõóéêü áñéèìü ã ðïõ êáëåßôáé ÜèñïéóìÜ ÐáñÜäåéãìá:
ôïõò êáé ãñÜöïõìå á + â = ã. Ïé áñéèìïß á êáé â êáëïýíôáé ðñïóèåôÝïé. Μ  125  Α  39
Åñþ ôçóç 2 Åñþ ôçóç 4

Ðïéåò åßíáé ïé éäéüôçôåò ôçò ðñüóèåóçò; Té ïíïìÜæåôáé ðïëëáðëáóéáóìüò äýï öõóéêþí áñéèìþí;
ÁðÜíôçóç ÁðÜíôçóç
Áí á, â, ã ïé ðñïóèåôÝïé ó’Ýíá Üèñïéóìá ôüôå éó÷ýïõí ïé Ðïëëáðëáóéáóìüò åßíáé ç ðñÜîç ìå ôçí ïðïßá áðü äýï öõ-
åîÞò éäéüôçôåò. α + β = β + α óéêïýò áñéèìïýò á êáé â, âñßóêïõìå Ýíáí ôñßôï öõóéêü áñéè-
Ç éäéüôçôá áõôÞ ïíïìÜæåôáé áíôéìåôáèåôéêÞ. ìü ã ðïõ åßíáé ôï ãéíüìåíü ôïõò êáé ãñÜöïõìå α  β  γ .
Ïé áñéèìïß á êáé â êáëïýíôáé ðáñÜãïíôåò ôïõ ãéíïìÝíïõ.
ð.÷. 50  34  84 Þ 34  50  84 .
Ãéá íá ðïëëáðëáóéÜóïõìå Ýíá öõóéêü áñéèìü á ìå 10, 100,
α + β + γ =  α + β  + γ = α + β + γ  1000 ê.ëð., áñêåß íá ãñÜøïõìå äåîéÜ ôïõ á Ýíá, äýï, ôñßá
Ç éäéüôçôá áõôÞ ïíïìÜæåôáé ðñïóåôáéñéóôéêÞ. ê.ëð. ìçäåíéêÜ áíôéóôïß÷ùò.
Ãéá íá ðïëëáðëáóéÜóïõìå Ýíá äåêáäéêü áñéèìü ìå ôï 10,
ð.÷. 15  32  9  15  32  9  47  9  56 Þ 100, 1000 ê.ëð., áñêåß íá ìåôáöÝñïõìå ôçí õðïäéáóôïëÞ
ôïõ ðñïò ôá äåîéÜ ìßá Þ äýï Þ ôñåéò ê.ëð, èÝóåéò áíôéóôïß-
15  32  9  15   32  9   15  41  56
÷ùò. ¼ôáí ç õðïäéáóôïëÞ öôÜóåé óôï ôÝëïò ôïõ äåêáäéêïý
α+0 = α êáé ÷ñåéÜæåôáé íá ìåôáöåñèåß áêüìç, ôéò õðüëïéðåò áõôÝò
Áí óå ïðïéïäÞðïôå áñéèìü ðñïóèÝóïõìå ôï ìçäÝí ôüôå áõ- èÝóåéò ôéò óõìðëçñþíïõìå ìå ìçäåíéêÜ.
ôüò äåí áëëÜæåé. ð.÷. 17  0  17
Åñþ ôçóç 5
Åñþ ôçóç 3 Ðïéåò åßíáé ïé éäéüôçôåò ôïõ ðïëëáðëáóéáóìïý;
Ôé åßíáé áöáßñåóç öõóéêþí áñéèìþí;
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç Áí á, â, ã ïé üñïé ó’Ýíá ãéíüìåíï ôüôå éó÷ýïõí ïé åîÞò éäéüôçôåò:
Áöáßñåóç åßíáé ç ðñÜîç ìå ôçí ïðïßá, üôáí äßíïíôáé äýï öõóéêïß α·β = β·α
áñéèìïß Ì (ìåéùôÝïò), Á (áöáéñåôÝïò), âñßóêïõìå Ýíá áñéèìü Ä Ç éäéüôçôá áõôÞ ïíïìÜæåôáé áíôéìåôáèåôéêÞ.
ð.÷. 4·15  60, 15·4  60 α·0 = 0

Áí ðïëëáðëáóéÜóïõìå ïðïéïíäÞðïôå áñéèìü ìå ôï 0, ôüôå ôï
α·β·γ =  α·β ·γ = α·β·γ 
ãéíüìåíï áõôü åßíáé ßóï ìå ôï ìçäÝí.
Ç éäéüôçôá áõôÞ ïíïìÜæåôáé ðñïóåôáéñéóôéêÞ. • ÅðéìåñéóôéêÞ éäéüôçôá ôïõ ðïëëáðëáóéáóìïý ùò ðñïò ôçí ðñü-
ð.÷. 3·7·10   3·7 ·10  21·10  210 Þ
óèåóç α  β  γ   α  β  α  γ . ð.÷. 3  2  5   3  2  3  5  21
3·7·10  3· 7·10   3·70  210 • ÅðéìåñéóôéêÞ éäéüôçôá ôïõ ðïëëáðëáóéáóìïý ùò ðñïò ôçí áöáß-
α·1 = α
ñåóç α β  γ   α  β  α  γ ð.÷. 5  4  2  5  4  5  2  10
Áí ðïëëáðëáóéÜóïõìå ïðïéïíäÞðïôå áñéèìü ìå ôï 1 áõôüò
äåí áëëÜæåé.
Í á õð ïë ï ã ß óå ô å ôá ð á ñá ê Ü ô ù áè ñï ß óì áô á Ðïéïí áñéèìü ðñÝðåé íá áöáéñÝóïõìå áðü ôïí

÷ñçóéìïðïéþíôáò ôéò éäéüôçôåò ôçò ðñüóèåóçò. 3 628 ãéá íá âñïýìå äéáöïñÜ 202;
1
á) 5  42  38 â) 4  18  26  40
Ëýóç
Ëýóç ¸÷ïõìå 202  628  Α ïðüôå ãéá íá âñïýìå ôïí Á êÜíïõìå
á) 5  42  38  5   42  38   5  80  85 ôçí áöáßñåóç
628
â) 4  18  26  40   4  18   26  40  202
 22  26   40  48  40  88 426
¢ñá Á = 426.
Íá óõìðëçñþóåôå ôá êåíÜ ìå ôïõò êáôÜëëçëïõò
áñéèìïýò þóôå íá ðñïêýøïõí óùóôÜ áèñïßóìáôá Íá óõìðëçñþ óåôå ôïí ðáñáêÜôù ðßíáê á. Ôé
ðáñáôçñåßôå;
2 4 3 2 3 5
4
8 3 1 6 5
á) â)
9 7 63 1 9
Ëýóç
Ëýóç
á) 1 43 2 â) 3 6 5 • Ãéá á = 3, â = 5 êáé ã = 4 Ý÷ïõìå
 8 3 31 6 5 4  α  β   γ   3  5   4  8  4  12
9 7 6 3 1 0 1 9 α  β  γ   3  5  4   3  9  12
• Ãéá á = 2, â = 6, ã = 8 Ý÷ïõìå ã) ËÜèïò áöïý 50  14  8   50  6  44 åíþ

 α  β   γ   2  6   8  8  8  16
50  14  8  50  14   8  36  8  28 .
α  β  γ   2  6  8   2  14  16
Ðáñáôçñïýìå üôé  α  β   γ  α  β  γ  ä) ËÜèïò áöïý 8  4  3  8  12  20 .
Íá ôïðïèåôÞóåôå Ýíá “×” óôçí áíôßóôïé÷ç èÝóç

á) 187  23  200
210
Íá ãßíïõí ïé ðáñáêÜôù ðñÜîåéò:
5 á) 26   8  5  â) 26  8  5 ã)  26  8   5
220
â) 22  8  5  30
Ëýóç
35
á) 26   8  5   26  3  23 â) 26  8  5  23
ã)  26  8  5  18  5  23 40
ã) 682  321  362

Íá ôïðïèåôÞóåôå Ýíá “×” óôçí áíôßóôïé÷ç èÝóç
Óù óôü ËÜèïò 360
á) Ç ðñÜîç 180  40  200 äßíåé 7 361
áðïôÝëåóìá 30
ä) 50  11  2  50  11  2
6 â) Ç äéáöïñÜ äýï ðåñéôôþí áñéèìþí
 50  11  2
åßíáé ðåñéôôüò
 50  11  2
ã) Ç ðñÜîç 50  14  8  äßíåé ôï áðïôÝëåóìá
ìå ôçí ðñÜîç 50  14  8 å) 40  13  4  40  13  4
ä) Éó÷ýåé üôé 8  4  3  12  3  36  40  13   4
40  17
Ëýóç óô) 13  10  130
á) ËÜèïò áöïý 180  40  200 
140
180  40   200  220  200  20 .
â) ËÜèïò áöïý ç äéáöïñÜ äýï ðåñéôôþí áñéèìþí åßíáé Üñ- 150
ôéïò áñéèìüò.
Ëýóç Â ΄ ôñüðïò:
á) ¸÷ïõìå 187  23  210 11  9   14  6   11 14  6   9  14  6  
â) 22  8  5   22  8   5  30  5  35
 11 20  9  20  220  180  400
ã) 682  321  361
ä) 50  11 2  50  11  2  39  2  41
å) 40  13  4   40  13   4  27  4  31 Íá åêôåëÝóåôå ôéò ðáñáêÜôù ðñÜîåéò:
10 á) 247  8  247  2 â) 55  106  55  6
óô) 13  10  130
Ëýóç
Íá õðïëïãßóåôå ôá ðáñáêÜôù ãéíüìåíá ÷ñç-
óéìïðïéþ íôáò ôçí åðéìåñéóôéêÞ éäéüôçôá. á) 247  8  247  2  247   8  2  247  10  2470
8 á) 4·14 â) 8·11 ã) 35·12
â) 55  106  55  6  55  106  6   55  100  5500
ä) 13·101 å) 6·110 óô) 5·111
æ) 32·99 ç) 24·98
Íá åêôåëåóôïýí ïé ðñÜîåéò
Ëýóç
á. 73·5  8  5  3   4·6
á) 4  14  4  10  4   4  10  4  4  40  16  56 11
â. 2·3·4   5  2 5  14  5 ·5
â) 8  11  8  10  1  8  10  8  1  80  8  88 ã. 100  5 17  4   35
ã) 35  12  35 10  2  35  10  35  2  350  70  420
Ëýóç
ä) 13  101  13  100  1  13  100  13  1  1300  13  1313
á) 73  5  8 5  3  4  6  365  8  2  24 
å) 6  110  6  100  10   6  100  6  10  600  60  660
  365  16   24  349  24  373
óô) 5  111  5  100  11  5  100  5  11  500  55  555
æ) 32  99  32  100  1  32  100  32  1  3200  32  3168 â) 2  3  4  5  2  5  14  5   5 
 24  7  5  9  5  24  35  45  14
ç) 24  98  24  100  2  24  100  24  2  2400  48  2352
ã) 100  5 17  4   35  100  5  13  35 
Íá åê ôåëÝóåôå ìå äýï ôñüðïõò ôéò ðñÜîåéò:  100  65  35  100  65   35  35  35  0
9 11  9   14  6 
Ëýóç
Á ΄ ôñüðïò:
11 9  14  6  20  20  400

á. Ïé áñéèìïß ðïõ ðñïóôßèåíôáé ëÝãïíôáé ........................... ôïõ áèñïßóìáôïò.
â. ïé áñéèìïß á êáé â åíüò ãéíïìÝíïõ êáëïýíôáé ........................... ôïõ ãéíïìÝíïõ.
ã. Éó÷ýåé α   β  γ   α  β  ..........
ä. Éó÷ýåé α   β  γ   α  β .......... α  γ
å. Ç éäéüôçôá α  β  γ    α  β   γ êáëåßôáé ...........................

á. Áí x  1 êáé y  3 ôüôå  x  y   x  y  x  1  10 .
â. Éó÷ýåé üôé 9   4  3   9  4  9  3 .
ã. 43   2  8  43  2  8 .
ä. 58  32  11  37 .
å. Óôç äéáöïñÜ 120 – 40, ï áñéèìüò 40 êáëåßôáé ìåéùôÝïò.
3 Íá õðïëïãßóåôå ôá áèñïßóìáôá: á. 92 + 39 â. 673 + 89
4 Íá õðïëïãßóåôå ìå ôïí ðéï åýêïëï ôñüðï ôá ðáñáêÜôù áèñïßóìáôá:

á. 159.500 + 997.000 + 3.000 â. 4.400.000 + 630.000 + 5.600.000
5 Íá ôïðïèåôçèïýí óôá êïõôÜêéá ôá êáôÜëëçëá øçößá þóôå íá åßíáé óùóôÜ ôá áðïôåëÝóìáôá ôùí óçìåéïýìåíùí ðñÜîåùí.
á. â.
6 “ÌáãéêÜ” ëÝãïíôáé ôá ôåôñÜãùíá, óôá ïðïßá ôá áèñïßóìáôá ôùí áñéèìþí êÜèå ãñáììÞò, êÜèå óôÞëçò áëëÜ êáé
êÜèå äéáãùíßïõ åßíáé ßóá ìåôáîý ôïõò. Óõìðëçñþóôå ôá êåíÜ, þóôå ôá ðáñáêÜôù ôåôñÜãùíá íá åßíáé “ìáãéêÜ”.
7 Íá ãßíïõí ïé ðáñáêÜôù ðñÜîåéò: á. 62·9 - 12 + 5·2 â. 8·7 + 9· 32 - 8  ã. 63 - 9·3 + 8·7
8 Íá ãßíïõí ïé ðáñáêÜôù ðñÜîåéò

á. 2·8 - 5 + 6·3 â. 85 - 5·7 + 6·8 ã. 2·7 +5 - 2·7 - 2·5 ä. 3·7 - 3·2- 3· 7 - 2
9 Íá ãßíïõí ïé ðñÜîåéò. á. 12·6 - 7  9 - 2 + 4·5 â. 7·6·5 +  4 +1·3 - 12 - 9 ·5 ã. 49 - 6· 3 -1 - 37
10 Íá ãßíïõí ïé ðñÜîåéò: á. 3·4·5 -1 â.  4 - 2·7 - 14 +10 ã.  8 +1·9 - 7 + 3·2+  4 - 3 ·1000
11 Áí ê+ë = 5, ì + á = 2 , á + ñ = 1 íá õðïëïãßóåôå ôá áèñïßóìáôá:

á. ê + 2 + ë â. ì + 2 + 3 + á + 1 ã. ê + ì + ë + á + 1 ä. 1 + ê + 5 + ì + 4 + ë + ñ + á + 9 + á
å. 2 á + ì + ñ
12 Áí ë + ì = 20 êáé ê = 1 íá õðïëïãéóôïýí ïé ðáñáóôÜóåéò: á. (ê + ë) + ì â. (ê + ì) + ë + 1 ã. 2 + (ê + 1) + ë + ì + 4
13 Íá ãßíïõí ïé ðñÜîåéò á. á + á + á + á â. ì + ì + ì + í + í ã. á + á + â +á + â
ä. 5ö + 5ö å. 2ã + 2ã + 2ã + 7ê + 7ê + ù
14 Óôïí ðáñáêÜôù ðßíáêá öáßíåôáé ç êõêëïöïñßá ôñéþí åöçìåñßäùí óå ôñåéò ìåãÜëåò ðüëåéò óôç äéÜñêåéá ìéÜò
åâäïìÜäáò.
ΔΕΥΤΕΡΑ ΤΡΙΤΗ ΤΕΤΑΡΤΗ

ΑΘΗΝΑ ΘΕΣ/ΚΗ ΠΑΤΡΑ ΑΘΗΝΑ ΘΕΣ/ΚΗ ΠΑΤΡΑ ΑΘΗΝΑ ΘΕΣ/ΚΗ ΠΑΤΡΑ
Α 35694 20128 10343 30123 21900 11693 29673 17190 10121
Β 35566 20000 10215 29995 21772 11565 29545 17062 9993
Γ 32101 16535 6750 26580 18307 8100 26080 13597 6528
ΠΕΜΠΤΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΣΑΒΒΑΤΟ

ΑΘΗΝΑ ΘΕΣ/ΚΗ ΠΑΤΡΑ ΑΘΗΝΑ ΘΕΣ/ΚΗ ΠΑΤΡΑ ΑΘΗΝΑ ΘΕΣ/ΚΗ ΠΑΤΡΑ
A 34656 17562 9932 40676 21005 11592 33391 22009 11794
B 34528 17434 9804 40548 20877 11464 33263 21881 11666
Γ 31063 13969 6339 37083 17412 7999 29798 18416 8201
Íá âñåßôå:
á. ÐïéÜ Þôáí ç êõêëïöïñßá ôçò åöçìåñßäáò Á ôçí Ôñßôç êáé ôçí ÐáñáóêåõÞ óôéò ôñåéò ðüëåéò (óå êÜèå ìßá îå÷ùñéóôÜ).
â. ÐïéÜ Þôáí óõíïëéêÜ ç êõêëïöïñßá ôçò åöçìåñßäáò Ã ôçí ÔåôÜñôç;
ã. Ðüóá öýëëá ðïýëçóå ç åöçìåñßäá Â üëç ôçí åâäïìÜäá;
ä. Ðüóá öýëëá ðïýëçóå ç åöçìåñßäá Á óôç Èåóóáëïíßêç üëç ôç âäïìÜäá.
å. Ðüóá öýëëá ðïýëçóå ç åöçìåñßäá Ãóôçí ÐÜôñá üëç ôç âäïìÜäá;
óô. Ðüóá öýëëá ðïýëçóå ç åöçìåñßäá Â óôçí ÁèÞíá ôç ÄåõôÝñá êáé ôçí Ôñßôç;
æ. Ðüóá öýëëá ðïýëçóáí óõíïëéêÜ êáé óôéò ôñåéò ðüëåéò üëç ôçí åâäïìÜäá êáé ïé ôñåéò åöçìåñßäåò;
15 Áí åßíáé á + â = 1 êáé á + ã = 2 íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôçò ðáñÜóôáóçò 2á + 3 + â + ã
16 Áí åßíáé 2á + 3â = 7 êáé 5á + 5â = 9 íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôçò ðáñÜóôáóçò 7á + 8â.
17 Ãéá íá ðÜåé êÜðïéïò áðü ôçí ÁèÞíá óôçí ÐÜôñá ðåñíÜ äéáäï÷éêÜ áðü ôéò ðüëåéò Êüñéíèï, Îõëüêáóôñï, Áßãéï. Ç
áðüóôáóç ÁèÞíá-Êüñéíèïò åßíáé 82km, Êüñéíèïò-Îõëüêáóôñï åßíáé 43km, Îõëüêáóôñï-Áßãéï åßíáé 45km êáé
Áßãéï-ÐÜôñá åßíáé 39km. Ðüóç åßíáé ç áðüóôáóç ÁèÞíá-ÐÜôñá;
18 Íá õðïëïãßóåôå ôá áèñïßóìáôá
á. 1 + 2 + 3 + ... + 17 + 18 + 19 â. 1 + 2 + 3 + ... + 98 + 99 + 100 ã. 1 + 2 + 3+ ... + 997 + 998 + 999
19 Ï áèëçôéêüò óýëëïãïò ÁÓÁ× Ý÷åé ôñßá ôìÞìáôá, ðïäüóöáéñï, ìðÜóêåô, âüëåú. Ï áñéèìüò ôùí áèëçôþí êáé áèëç-
ôñéþí óå êÜèå ôìÞìá öáßíåôáé óôïí ðáñáêÜôù ðßíáêá
á. Ðüóïõò Üíäñåò áèëçôÝò Ý÷åé ï ÁÓÁ×;
â. Ðüóïõò áèëçôÝò êáé áèëÞôñéåò ìðÜ-
óêåô êáé ðüóïõò âüëåú Ý÷åé ï ÁÓÁ×;
ã. Ðüóïõò áèëçôÝò êáé áèëÞôñéåò
Ý÷åé óõíïëéêÜ ï ÁÓÁ×;
20 Íá ãßíïõí ïé ðñÜîåéò á. 35 - (17 - 6) â. (35 - 17) - 6 ã. (35 - 6) - 17

ä. 128 - (28 - 8) å. (128 - 28) - 8 óô. (128 - 8) - 28
21 Íá ãßíïõí ïé ðñÜîåéò á. 50 - (32 - 11) â. (50 - 32) - 11 ã. 50 - (8 + 7)
ä. (50 - 8) - 7 å. (50 + 15) - 35 óô. (50 - 35) + 15
22 Íá ãßíïõí ïé ðñÜîåéò á. 520 - (32 + 101) â. (150 - 32) - (11 + 77) ã. (1250 - 249) - (1000 + 1)
ä. (50 + 17 - 8) - 7 å. (1730 + 15 - 23) - (35 - 7 + 18) óô. (150-35-15)+15
23 Áí á = (67 + 13) - 25, â = (á + 111) - (77 - 7) íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôçò ðáñÜóôáóçò á + â - 151
24 Óôïí ðáñáêÜôù ðßíáêá õðÜñ÷ïõí êÜðïéá óôïé÷åßá ãéá

ôïõò ìáèçôÝò åíüò ãõìíáóßïõ.
á. Ðüóá êïñßôóéá öïéôïýí óôçí á’ Ãõìíáóßïõ;
â. Ðüóá áãüñéá öïéôïýí óôçí ã’ Ãõìíáóßïõ;
ã. Ôï ÃõìíÜóéï èá êÜíåé ìéá åêäñïìÞ êáé ãéá ôï
ëüãï áõôü Ýêëåéóáí äýï ëåùöïñåßá áðü ôá ïð-
ïßá ôï Ýíá Ý÷åé 50 èÝóåéò êáé ôï Üëëï 55 èÝóåéò.
Èá ðåñéóóÝøïõí èÝóåéò óôá ëåùöïñåßá; Ðüóåò;
25 ¸íá áóôéêü ëåùöïñåßï, îåêßíçóå áðü ôçí áöåôçñßá êáé åß÷å 30 åðéâÜôåò.
Óôçí ðñþôç óôÜóç êáôÝâçêáí 5 åðéâÜôåò êáé áíÝâçêáí 10.
Óôçí äåýôåñç óôÜóç êáôÝâçêáí 20 êáé áíÝâçêáí 13.
Óôçí ôñßôç óôÜóç êáôÝâçêáí 17 êáé áíÝâçêáí 14.
Ç åðüìåíç óôÜóç Þôáí ôï ôÝñìá. Íá õðïëïãßóåôå ðüóá Üôïìá êáôÝâçêáí óôï ôÝñìá.
26 Ç áðüóôáóç ÁèÞíá-Èåóóáëïíßêç åßíáé 500km êáé ç áðüóôáóç ÁèÞíá-Ëáìßá åßíáé 209km. Ðüóá km èá äéáíýóåé
Ýíá öïñôçãü ðïõ îåêéíÜ áðü ôç Ëáìßá Ýùò ôç Èåóóáëïíßêç; Áí ôï öïñôçãü åðéóôñÝøåé óôçí ÁèÞíá ðüóá km èá
Ý÷åé óõíïëéêÜ äéáíýóåé;
27 ¸íá öïñôçãü îåêßíçóå áðü ôçí ÁèÞíá ìå ðñïïñéóìü ôï Áãñßíéï ìå öïñôßï 1156 êéëÜ. Óôçí Êüñéíèï ðÞñå Üëëá
1554 êéëÜ êáé óôï Áßãéï îåöüñôùóå 1320 êéëÜ. ÅðåéäÞ èá Ýìðáéíå óôï êáñÜâé ãéá íá ðåñÜóåé áðü ôï Ñßï óôï
Áíôßññéï æõãßóèçêå óôçí ðëÜóôéããá êáé ôï óõíïëéêü ôïõ âÜñïò Þôáí 2542 êéëÜ. Ðüóï åßíáé ôï âÜñïò ôïõ öïñôçãïý;
28 Ôï Üèñïéóìá ôñéþí áñéèìþí á, â, ã åßíáé 2914. Ôï Üèñïéóìá ôùí äýï ðñþôùí åßíáé 1470, äçëáäÞ á + â = 1470.
Ôï Üèñïéóìá ôùí äýï ôåëåõôáßùí åßíáé 2100, äçëáäÞ â + ã = 2100. Íá õðïëïãßóåôå ôï ìåóáßï áñéèìü â.
29 Íá ãßíïõí ïé ðñÜîåéò á. 2· (7 + 5) â. (2·7) +(2·5) ã. 3·(7 – 2) ä. (3·7) – (3·2)
30 Íá ãßíïõí ïé ðáñáêÜôù ðñÜîåéò á. 2·8 – 5 + 6·3 â. 85 – 5·7 + 6·8 ã. 2·(7 + 5) – 2·7 – 2·5 ä. 3·7 – 3·2 –3·(7 – 2)
ÈÅÌÁ 1
1. Ôé ëÝãåôáé Üèñïéóìá äýï Þ ðåñéóóïôÝñùí áñéèìþí; Ðïéïé åßíáé ïé ðñïóèåôÝïé óå Ýíá Üèñïéóìá;
2. Ðïéåò åßíáé ïé éäéüôçôåò ôçò ðñüóèåóçò;
3. Ôé åßíáé áöáßñåóç;
4. Ôé ïíïìÜæåôáé ðïëëáðëáóéáóìüò äýï áñéèìþí;
5. Ðïéåò åßíáé ïé éäéüôçôåò ôïõ ðïëëáðëáóéáóìïý;
ÈÅÌÁ 2
1. Íá õðïëïãßóåôå ôá ðáñáêÜôù áèñïßóìáôá ÷ñçóéìïðïéþíôáò ôéò éäéüôçôåò ôçò ðñüóèåóçò
á. 2  65  90 â. 4  22  56  89
2. Íá ãßíïõí ïé ðáñáêÜôù ðñÜîåéò á. 24  (9  2) â. (24  9)  2
3. Íá õðïëïãßóåôå ôá ðáñáêÜôù ãéíüìåíá ÷ñçóéìïðïéþíôáò ôçí åðéìåñéóôéêÞ éäéüôçôá
á. 5  15 â. 30  12 ã. 4  222
ÈÅÌÁ 3
1. Íá åêôåëÝóåôå ìå äýï ôñüðïõò ôéò ðñÜîåéò 12  8   13  7

2. Íá åêôåëÝóåôå ôéò ðñÜîåéò
á. 11 8  11 2 â. 343  9  343  11 ã. 15  9  15  4 ä. 144  3  144  2
å. 80  9  5  4  2  3  9 óô. 120  32  12  2  34  12
ÈÅÌÁ 4
1. Áí α  (34  29)  13  2 êáé β  156  2  32 , íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôçò ðáñÜóôáóçò α  2  β  100 .
2. Íá õðïëïãéóôïýí ïé ôéìÝò ôùí ðáñáóôÜóåùí
A  2  x  y  120 üôáí x  200 , y  18
B  5   x  y   3  x  y   432 üôáí x  150 , y  80
1.3 ÄõíÜìåéò öõóéêþí áñéèìþí 25
1.3 ÄõíÜìåéò öõóéêþí áñéèìþí
Åñþ ôçóç 1 • Ïé äõíÜìåéò ôïõ 1, äçëáäÞ ôï 1ν åßíáé üëåò ßóåò ìå 1.

Ôé ïíïìÜæïõìå íéïóôÞ äýíáìç ôïõ áñéèìïý á ìå í • Ïé äõíÜìåéò ôïõ 0, äçëáäÞ 0í , ìå í öõóéêü áñéèìü, ν  0
öõóéêü áñéèìü êáé ðþò óõìâïëßæåôáé; Ðþò õðïëïãßæåôáé åßíáé üëåò ßóåò ìå ìçäÝí.
ç íéïóôÞ äýíáìç ôïõ 10; • Éó÷ýåé üôé á0 = 1.
ÁðÜíôçóç Åñþ ôçóç 4

Áí á åßíáé Ýíáò áñéèìüò ôï ãéíüìåíï α·α·α....·α
  , ðïõ Ý÷åé í Ôé êáëïýìå áñéèìçôéêÞ ðáñÜóôáóç;
ν  παράγοντες
ðáñÜãïíôåò ßóïõò ìå ôï á, ëÝãåôáé íéïóôÞ äýíáìç ôïõ á Þ ÁðÜíôçóç

äýíáìç ìå âÜóç á êáé åêèÝôç í. Ç äýíáìç áõôÞ óõìâïëßæå- ÁñéèìçôéêÞ ðáñÜóôáóç ëÝãåôáé êÜèå óåéñÜ áñéèìþí ðïõ
ôáé α ν êáé äéáâÜæåôáé áëöá óôçí íéïóôÞ. óõíäÝïíôáé ìåôáîý ôïõò ìå ôá óýìâïëá ôùí ðñÜîåùí.
Ç íéïóôÞ äýíáìÞ ôïõ 10 åßíáé ßóç ìå ôïí áñéèìü ðïõ ðñï-
êýðôåé, üôáí äåîéÜ ôïõ 1 ãñÜøïõìå í ìçäåíéêÜ. Åñþ ôçóç 5
Ãéá ðáñÜäåéãìá: 102  100 Ðïéá åßíáé ç ðñïôåñáéüôçôá ôùí ðñÜîåùí óå ìéá áñéè-
ìçôéêÞ ðáñÜóôáóç;
105  100000
ÁðÜíôçóç
Åñþ ôçóç 2
Ç ðñïôåñáéüôçôá ôùí ðñÜîåùí óå ìéá áñéèìçôéêÞ ðáñÜóôá-
Ôé ïíïìÜæïõìå ôåôñÜãùíï ôïõ á; óç åßíáé ç áêüëïõèç.
1. Õðïëïãéóìüò äõíÜìåùí.
ÁðÜíôçóç 2. ÅêôÝëåóç ðïëëáðëáóéáóìþí êáé äéáéñÝóåùí.
Ç äýíáìç ôïõ á óôç äåõôÝñá äçëáäÞ ôï α2 êáëåßôáé êáé 3. ÅêôÝëåóç ðñïóèÝóåùí êáé áöáéñÝóåùí.
ôåôñÜãùíï ôïõ á. Áí õðÜñ÷ïõí ðáñåíèÝóåéò, åêôåëïýìå ðñþôá ôéò ðñÜîåéò
óôéò ðáñåíèÝóåéò ìå ôçí ðáñáðÜíù óåéñÜ.
Åñþ ôçóç 3
ÐáñÜäåéã ìá
Ôé ïíïìÜæïõìå êýâï ôïõ á;
Íá åêôåëåóôïýí ïé ðñÜîåéò
ÁðÜíôçóç  2  3 2  4  5  3 2
Ç äýíáìç ôïõ á óôçí ôñßôç, äçëáäÞ ôï α3 êáëåßôáé êáé êýâïò ôïõ á. Ëýóç
Ðñïóï÷Þ!!  2  3  2  4  5  3  2  62  4  8 2 
• Ôá α1 äçëáäÞ ç ðñþôç äýíáìç åíüò áñéèìïý á åßíáé ï 36  4  64  36  256  292
ßäéïò áñéèìüò á.
Íá óõìðëçñþ óåôå ôïí ðáñáêÜôù ðßíáêá ìå ôá ôåôñÜãùíá êáé ôïõò êýâïõò ôù í áñéèìþí.
Ëýóç
Íá ãñÜøåôå ìå ìïñöÞ äõíÜìåùí ôá ãéíüìåíá Íá åêôåëÝóåôå ôéò ðáñáêÜôù ðñÜîåéò.

2 á) 4  4  4  4  4 â) 6  6  6  6  6  6  9  9  9 4 á) 4  6 2 â) 4  6 2  5
2
ã) α  α  α  α  α ä) 4  4  4  3  3  α  α ã) 4  6 2  5 2 ä) 4   6  5 
Ëýóç Ëýóç
5 6 3
á) 4  4  4  4  4  4 â) 6  6  6  6  6  6  9  9  9  6  9 á) 4  62  4  36  144
ã) α  α  α  α  α  α5 ä) 4  4  4  3  3  α  α  43  32  α2 â) 4  62  5  4  36  5  144  5  149
ã) 4  62  52  4  36  25  144  25  169
2
ä) 4   6  5   4  112  4  121  484
Íá âñåßôå ôá ôåôñÜãù í á ôù í áñéèìþ í : 10,
3 20, 30, 40, 50
Íá åêôåëÝóåôå ôéò ðñÜîåéò
Ëýóç 5 á) 4 2  4 3  23  24
3
â) 10  8   4  3 2
102  10  10  100 20 2  20  20  400
2
30  30  30  900 40 2  40  40  1600 Ëýóç
2
50  50  50  2500 á) 4 2  4 3  23  24  16  64  8  16  104
3
â) 10  8   4  32  23  4  9  8  36  44
2
Íá âñåßôå ôéò ôéìÝò ôùí ðáñáóôÜóåùí  5  4  Íá áí ôéóôïé÷ ßóåôå ôá áðïôåëÝóìáôá ðïõ õ-
6 êáé 5 2  4 2 . Ôé ðáñáôçñåßôå; ðÜñ÷ïõí óôçí óôÞëç Â ìå ôçí áñéèìçôéêÞ ðá-
ñÜóôáóç êÜèå ãñáììÞò ôçò óôÞëçò Á
Ëýóç ÓôÞëç Á ÓôÞëç Â
9 á. 2  2  2  2 1. 20
5  4 2  92  81
5 2  4 2  25  16  41 â. 4  4  4 2. 25
2
Ðáñáôçñïýìå üôé 5  4   52  42 ã. 6  6  6  6  6 3. 10
ä. 5  5  5  5 4. 78
Íá ãñÜøåôå ôïí áñéèìü 84.728 óå áíáðôõã- Ëýóç

7 ìÝíç ìïñöÞ ìå ÷ñÞóç ôùí äõíÜìåùí ôïõ 10. á. 2  2  2  2  2  8  10 . ¢ñá α  3
â. 4  4  4  4  16  20 . ¢ñá β  1
ã. 6  6  6  6  6  6  36  36  78 . ¢ñá γ  4
Ëýóç
ä. 5  5  5  5  5  25  5  25 . ¢ñá δ  2
84.728  8  10.000  4  1.000  7  100  2  10  8  1 
 8  104  4  103  7  102  2  101  8  100
Íá âñåßôå ôïí áñéèìü
10 4  10 4  8  10 3  5  10 2  2  10  5
Íá áí ôéóôïé÷ ßóåôå ôá áðïôåëÝóìáôá ðïõ õ-
ðÜñ÷ïõí óôçí óôÞëç Â ìå ôï åîáãüìåíï ôù í Ëýóç
ðñÜîåù í êÜèå ãñáììÞò ôçò óôÞëçò Á
4  104  8  103  5  102  2  10  5 
ÓôÞëç Á ÓôÞëç Â  4  10.000  8  1.000  5  100  20  5  48.525
8
á. 1  3    4  6  1. 28
â. 1  2  5  4  2. 43
ã. 1 2  5   4 3. 40 Ðïéá äýíáìç ôïõ 10 åßíáé ïé áñéèìïß
11 á) 10.000.000 â) 100.000
ä. 1  3  4   6 4. 22
Ëýóç
Ëýóç
á) 10.000.000  10 7 â) 100.000  105
á. 1 3   4  6   4  10  40 . ¢ñá α  3
â. 1  2  5  4   1  2  20   1 22  22 . ¢ñá β  4
ã. 1 2  5   4  7  4  28 . ¢ñá γ  1 Íá óõìðëçñþóåôå ôá êåíÜ ìå ôï êáôÜëëçëï
12 óýìâïëï éóüôçôáò Þ áíéóüôçôáò
ä. 1   3  4   6  1  7  6  1  42  43 . ¢ñá δ  2
á) 32.....23 â) 5 4.....35 ã) 4 2.....24 ä) 4 3.....52
Ëýóç
á) ÅðåéäÞ 32  9 êáé 23  8 Ý÷ïõìå 32  23 . â) ÅðåéäÞ 54  625 êáé 35  243 Ý÷ïõìå 54  35 .
ã) ÅðåéäÞ 4 2  16 êáé 24  16 Ý÷ïõìå 4 2  24 . ä) ÅðåéäÞ 43  64 êáé 52  25 Ý÷ïõìå 43  52 .
ÅÑÙÔÇÓÅÉÓ ÊÁÔÁÍÏÇÓÇÓ

á. ÔåôñÜãùíï ôïõ áñéèìïý á êáëåßôáé ç äýíáìç ôïõ á óôç ...........................
â. ÁñéèìçôéêÞ ðáñÜóôáóç ëÝãåôáé êÜèå ........................... áñéèìþí ðïõ óõíäÝïíôáé ìåôáîý ôïõò ìå ôá óýìâïëá
ôùí ðñÜîåùí.
ã. Ïé äõíÜìåéò ôïõ 1 åßíáé üëåò ßóåò ìå ...........................
ä. Ç ðñþôç äýíáìç åíüò áñéèìïý á åßíáé ï ........................... áñéèìüò á.

á. Éó÷ýåé üôé 110  10 .
â. 23  32  17 .
ã. Ï áñéèìüò 875 åßíáé ßóïò ìå 7  10 2  8  10  5 .
ä. x  x  x  y  y  z  z  z  x 2  y 2  z 
å. Éó÷ýåé üôé 4 2  24
1 á. Ìå ðïéï öõóéêü áñéèìü åßíáé ßóï ôï Üèñïéóìá 2 + 2 + 2 + 2 + 2 + 2; Ðüóïõò êáé ðïéïõò ðñïóèåôÝïõò Ý÷åé áõôü
ôï Üèñïéóìá; Ðþò ìðïñåß íá ãñáöåß óõíôïìüôåñá;
â. Ìå ðïéï öõóéêü áñéèìü åßíáé ßóï ôï ãéíüìåíï: 2 ·2 · 2 · 2 · 2 · 2; Ðüóïõò ðáñÜãïíôåò Ý÷åé áõôü ôï ãéíüìåíï;
Ðïéïé åßíáé ïé ðáñÜãïíôÝò ôïõ;
2 á. Ôé óõìâïëßæåé ôï ãéíüìåíï 5 · 3; Ìå ðïéï öõóéêü áñéèìü åßíáé ßóï;

â. Ôé óõìâïëßæåé ç äýíáìç 35; Ðïéá åßíáé ç âÜóç êáé ðïéïò ï åêèÝôçò ôçò; Ìå ðïéï öõóéêü áñéèìü åßíáé ßóç;
ã. Ôé óõìâïëßæåé ç äýíáìç 53; Ìå ðïéï öõóéêü áñéèìü åßíáé ßóç;
3 Ôéò äõíÜìåéò 22 êáé 32 óõíÞèùò ôéò äéáâÜæïõìå äýï óôï ôåôñÜãùíï êáé
ôñßá óôï ôåôñÜãùíï, ãéáôß ðáñéóôÜíïõí ôá åìâáäÜ ôåôñáãþíùí ìå ìÞêç
2 êáé 3 ìïíÜäåò ìÞêïõò áíôßóôïé÷á. Ãéá ôïí ßäéï ëüãï, ôç äýíáìç á2 ôç
äéáâÜæïõìå á óôï ôåôñÜãùíï ãéá ïðïéïíäÞðïôå öõóéêü áñéèìü á.
Ìå áíÜëïãåò óêÝøåéò íá äéêáéïëïãÞóåôå ãéáôß ôç äýíáìç á3 ôç äéáâÜ-
æïõìå á óôïí êýâï.
4 á. Íá óõìðëçñþóåôå ôïí ðßíáêá.

â. Íá õðïëïãßóåôå ôéò äõíÜìåéò 110 êáé 1010.
ã. Íá äéáôõðþóåôå ãåíéêü êáíüíá ìå ôïí ïðïßï õðïëïãßæïõìå ôéò äõíÜìåéò
ôïõ 1 êáé ôïõ 10.
5 Ðïéïò åßíáé ï öõóéêüò áñéèìüò: 4 · 10 5 + 6 · 104 + 3 · 102 + 2;
6 Íá ãñÜøåôå óå áíáðôõãìÝíç ìïñöÞ ìå âÜóç ôï 10 ôïõò áñéèìïýò 3275 êáé 408906.
7 Íá ãñÜøåôå óå ìïñöÞ äõíÜìåùí ôá ãéíüìåíá:

á. 3 · 3 â. 4 · 4 · 4 · 4 · 4 ã. 23 · 23 · 23 · 23 · 23 · 23
ä. 1 · 1 · 1 å. á · á óô. â · â · â · ã · ã
8 Íá õðïëïãßóåôå ôéò äõíÜìåéò:

á. 23 â. 32 ã. 43 ä. 34 å. 112 óô. 122 æ. 52 ç. 53
9 Íá åîåôÜóåôå ðïéïé áðü ôïõò ðáñáêÜôù öõóéêïýò áñéèìïýò ìðïñåß íá ãñáöïýí ùò äýíáìç êáé íá ôïõò ãñÜøåôå Ýôóé.
á. 36 â. 125 ã. 49 ä. 81 å. 144 óô. 169 æ. 110 ç. 32
è. 128 é. 196 éá. 10.000 éâ. 200 éã. 400
10 Íá óõìðëçñþóåôå ôá êåíÜ ìå ôï êáôÜëëçëï óýìâïëï éóüôçôáò Þ áíéóüôçôáò.

á. 32 ..... 23 â. 5 3 ..... 35 ã . 42 ..... 24 ä. 102 ..... 210 å. 14 ..... 17 óô. 72 ..... 27

2 2 3
á. 22  32 .....  2  3 â.  7  3 .....72  32 ã. 03  4 3 .....  0  4  ä. 32 ..... 3  3
2
å. 16  32 ..... 16  3  óô. 1 5 ..... 15

á. 32 ..... 3  2 â. 22 ..... 2  2 ã. 52 ..... 5  2
ä. 7  2 ..... 72 å. 722  692 ..... 272  962 óô. 13  53  33 ..... 153
13 Íá ãñÜøåôå óå áíáðôõãìÝíç ìïñöÞ óôï äåêáäéêü óýóôçìá êáèÝíáí áðü ôïõò áñéèìïýò:
á. 532 â. 6329 ã. 50314 ä. 7 935 028
14 Ðïéïõò öõóéêïýò áñéèìïýò áíôéðñïóùðåýïõí ïé ðáñáêÜôù áñéèìçôéêÝò ðáñáóôÜóåéò:

á. 3  10 2  4  10  2 â. 6  10 4  0  10 3  2  10 2  5  10  1
7 6 5 4 3 2
ã. 8  10  0  10  0  10  2  10  3  10  7  10  0  10  3
15 Íá ìåôáôñÝøåôå óå ìïñöÞ ìéáò äýíáìçò êáèÝíá áðü ôá ðáñáêÜôù ãéíüìåíá, üðùò öáßíåôáé óôï ãéíüìåíï ôçò
ðåñßðôùóçò á.
á. 8  16  23  24   2  2  2   2  2  2  2  27 â. 9  81 ã. 27  27
3
ä. 25  125 å. α  α óô. x 4  x 2  x
16 Íá ãñÜøåôå óå óýíôïìç ìïñöÞ êáèåìßá áðü ôéò ðáñáóôÜóåéò:

á. 9 · á · á · á â. 8 · á · á · â · â · 5 ã. x · x · x · 6 · x · x
ä. á + â · â · â å. á · á + â + â
ÈÅÌÁ 1
1. Ôé ïíïìÜæïõìå íéïóôÞ äýíáìç ôïõ á êáé ðùò óõìâïëßæåôáé; Ðùò õðïëïãßæåôáé ç íéïóôÞ äýíáìç ôïõ 10;
2. Ôé ïíïìÜæïõìå ôåôñÜãùíï ôïõ á;
3. Ôé ïíïìÜæïõìå êýâï ôïõ á;
4. Ôé êáëïýìå áñéèìçôéêÞ ðáñÜóôáóç;
5. Ðïéá åßíáé ç ðñïôåñáéüôçôá ôùí ðñÜîåùí óå ìéá áñéèìçôéêÞ ðáñÜóôáóç;
ÈÅÌÁ 2
1. Íá ãñÜøåôå óå ìïñöÞ äõíÜìåùí ôá ãéíüìåíá
á. 5  5  8  8  8 â. 7  7  7  7  2  2  3  3  3 ã. x  x  x  x  x ä. x  x  y  y  y  z  z  z  z
2. Íá âñåßôå ôá ôåôñÜãùíá ôùí áñéèìþí
11 , 12 , 13 , 14 , 15 , 16 , 17 , 18 , 19
3. Íá åêôåëÝóåôå ôéò ðáñáêÜôù ðñÜîåéò
2
á. 5  6 2 â. 6  72  4  23 ã. 3   4  7 ä. 32  4 3  5 2
2
å. 12  4   3  10 3 æ. (3 2 +1) 3+( 4 2 -5 . 3) 40. (6 2 -7. 2 2)
ÈÅÌÁ 3
1. Íá ãñÜøåôå ôïí áñéèìü 98.235 ìå ÷ñÞóç ôùí äõíÜìåùí ôïõ 10.
2. Íá âñåßôå ôïí áñéèìü 5  10 4  4  10 3  6  10 2  8  10  4
3. Íá óõìðëçñþóåôå ôá êåíÜ ìå ôá ðáñáêÜôù óýìâïëá éóüôçôáò Þ áíéóüôçôáò
á. 25..........33 â. 6 4............4 6 ã. 42..........24 ä. 54..........37
ÈÅÌÁ 4
1. Íá óõìðëçñþóåôå ôá êåíÜ ìå ôï êáôÜëëçëï óýìâïëï éóüôçôáò Þ áíéóüôçôáò
á. 22  32..........(2  3)2 â. 42  32...........(4  3)2 ã. 22  22...........20  4 2 ä. 6  5.........62
2. Íá ìåôáôñÝøåôå óå ìïñöÞ ìéáò äýíáìçò ôïõò áñéèìïýò
á. 8  64 â. 243  81 ã. 625  125
1.4 Åõêëåßäåéá äéáßñåóç - Äéáéñåôüôçôá 33
1.4 Åõêëåßäåéá äéáßñåóç - Äéáéñåôüôçôá
Åñþ ôçóç 1 • Ï äéáéñÝôçò ä ìéáò äéáßñåóçò äåí ìðïñåß

íá åßíáé 0.
Ôé ëÝãåôáé åõêëåßäåéá äéáßñåóç;
• ¼ôáí Ä = ä ôüôå ôï ðçëßêï ð = 1.
• ¼ôáí ï äéáéñÝôçò ä = 1, ôüôå ð = Ä.
ÁðÜíôçóç
• ¼ôáí ï äéáéñåôÝïò Ä = 0 ôüôå ôï ðçëßêï ð = 0.
Áí äïèïýí äýï öõóéêïß áñéèìïß, ï Ä (äéáéñåôÝïò) êáé
ä (äéáéñÝôçò), δ  0 ôüôå âñßóêïíôáé äýï Üëëïé öõóéêïß Åñþ ôçóç 3
áñéèìïß, ï ð ( áê Ýñá éï ð çëßê ï Þ ðç ë ßê ï) ê áé ï õ Ðüôå Ýíáò öõóéêüò áñéèìüò äéáéñåßôáé ìå ôï 2, ôï 3, ôï 5
(õðüëïéðï), þ óôå íá éó÷ýåé: êáé ôï 9;
Δ  δ·π  υ êáé 0  υ  δ
Ç äéÜäéêáóßá áõôÞ ëÝãåôáé åõêëåßäåéá äéáßñåóç. ÁðÜíôçóç
¸íáò öõóéêüò áñéèìüò äéáéñåßôáé ìå ôï 2, áí ôï ôåëåõôáßï
Åñþ ôçóç 2 øçößï ôïõ åßíáé 0, 2, 4, 6 Þ 8.
Ôé êáëåßôáé ôÝëåéá äéáßñåóç; ¸íáò öõóéêüò áñéèìüò äéáéñåßôáé ìå ôï 3 áí ôï Üèñïéóìá ôùí
øçößùí ôïõ äéáéñåßôáé ìå ôï 3.
ÁðÜíôçóç ¸íáò öõóéêüò áñéèìüò äéáéñåßôáé ìå ôï 5 áí ôï ôåëåõôáßï ôïõ
øçößï åßíáé 0 Þ 5.
Áí υ  0 , ôüôå éó÷ýåé Δ  δ·π êáé Ý÷ïõìå ôçí ðåñßðôùóç ôçò ¸íáò öõóéêüò áñéèìüò äéáéñåßôáé ìå ôï 9 áí ôï Üèñïéóìá ôùí
ôÝëåéáò äéáßñåóçò. øçößùí ôïõ äéáéñåßôáé ìå ôï 9.
Ðïéåò áðü ôéò ðáñáêÜôù éóüôçôåò åêöñÜæïõí ôïõ 15. ¢ñá, åßíáé ôï õðüëïéðï ôçò Åõêëåßäåéáò äéáßñåóçò
Åõê ëåßäåéá äéáßñåóç; ìå äéáéñÝôç åßôå ôï 85, åßôå ôï 15.
1 á) 140  27  5  5 â) 1285  85  15  10 ã) ¸÷ïõìå õ = 134 ðïõ åßíáé áñéèìüò ìåãáëýôåñïò ôïõ 15
êáé ôïõ 13. ¢ñá, äåí åßíáé õðüëïéðï ìéáò Åõêëåßäåéáò
ã) 329  15  13  134
äéáßñåóçò ìå äéáéñÝôç ôï 15 Þ ôï 13.
Ëýóç Íá ãßíïõí ïé ðáñáêÜôù äéáéñÝóåéò êáé ïé äï-

á) ¸÷ïõìå õ = 5 ðïõ åßíáé áñéèìüò ìéêñüôåñïò ôïõ 27. ¢ñá 2 êéìÝò ôïõò.
åßíáé ôï õðüëïéðï ôçò Åõêëåßäéáò äéáßñåóçò ìå ôï 27. á) 95:6 â) 1424:18 ã) 945:15
â) ¸÷ïõìå õ = 10 ðïõ åßíáé áñéèìüò ìéêñüôåñïò ôïõ 85 êáé
Óýìöùíá ìå ôçí Åõêëåßäåéá äéáßñåóç Ý÷ïõìå:

ä) 4.422:22 å) 6182:441
ν  4κ  υ üðïõ κ  Ν êáé 0  υ  4 .
¢ñá ôá õðüëïéðá ôçò äéáßñåóçò åíüò öõóéêïý áñéèìïý í ìå ôïí
Ëýóç
áñéèìü 4 ìðïñåß íá åßíáé õ = 0 Þ õ = 1 Þ õ = 2 Þ õ = 3.
á) 95 6 ÄïêéìÞ 15
35 15 χ 6 Áí Ýíáò áñéèìüò äéáéñåèåß äéá 8 äßíåé ðçëßêï
90 4 72 êáé õðüëïéðï 5. Íá âñåßôå ôïí áñéèìü.
5
 5
Ëýóç
95
¸÷ïõìå Δ  8  72  5  581 .
â) 1424 18 ÄïêéìÞ 79
164 79 χ 18 Ðïéïé áñéèìïß üôáí äéáéñïýí ôáé ìå ôï 8 äß-
5 íïõí ðçëßêï 7;
2 1422
 2
Ëýóç
1424
Óýìöùíá ìå ôçí Åõêëåßäåéá äéáßñåóç Ý÷ïõìå
ã) 945 15 ÄïêéìÞ 63 Δ  8  7  υ ìå 0  υ  8 .
¢ñá ôï õðüëïéðï ôçò äéáßñåóçò ìðïñåß íá åßíáé:
45 63 χ 15
õ = 0, õ = 1, õ = 2, õ = 3, õ = 4, õ = 5, õ = 6, õ = 7.
0 945
Ãéá õ = 0, Δ  8  7  56 Ãéá õ = 1, Δ  8  7  1  57
ä) 4422 22 ÄïêéìÞ 201 Ãéá õ = 2, Δ  8  7  2  58 Ãéá õ = 3, Δ  8  7  3  59
22 201 χ 22 Ãéá õ = 4, Δ  8  7  4  60 Ãéá õ = 5, Δ  8  7  5  61
0 4422 Ãéá õ = 6, Δ  8  7  6  62 Ãéá õ = 7, Δ  8  7  7  63
Ãéá õ = 8, Δ  8  7  8  64
å) 6182 441 ÄïêéìÞ 441
8 14 χ 14
Íá êÜí åôå ôéò ðñÜîåéò:
6174
6 á)  64  32 : 4 â)  64 : 4    32 : 4 
 8 Ôé ðáñáôçñåßôå;
6182
Ëýóç
Áí ï í åßíáé öõóéêüò áñéèìüò, ðïéá ðñÝðåé á)  64  32 : 4  96 : 4  24
3 íá åßíáé ôá õðüëïéðá ôçò äéáßñåóçò í:4; â)  64 : 4    32 : 4   16  8  24
Ëýóç Ðáñáôçñïýìå üôé 64  32 : 4   64 : 4    32 : 4 

á. Ç äéáäéêáóßá Δ  δ  π  ......... ìå 0  υ  δ êáëåßôáé åõêëåßäåéá äéáéñåóç.
â. ¼ôáí υ  0 ôüôå ç äéáßñåóç êáëåßôáé ...........................
ã. ¼ôáí Ä = ä ôüôå ð = ...........................
ä. ¼ôáí ä = 1 ôüôå ð = ...........................

á. Ç éóüôçôá 126  25  5  1 åêöñÜæåé åõêëåßäéá äéáßñåóç.
â. Ôá õðüëïéðá ôçò äéáßñåóçò ôïõ 13 ìå ôï 4.

ã. Ï áñéèìüò 739 äéáéñåßôáé ìå ôï 9.
ä. Ï áñéèìüò 18÷ äéáéñåßôáé ìå ôï 3.
å. Ç äéáßñåóç 0:5 äåí ïñßæåôáé
1 Íá ãßíïõí ïé ðáñáêÜôù äéáéñÝóåéò ìå ôéò äïêéìÝò ôïõò.

á. 91: 7 â. 120 : 5 ã. 136 : 17 ä. 3588 : 23 å. 58117 : 89 óô. 34200 : 456
2 Íá õðïëïãßóåôå: á. Ðüóï êïóôßæåé ôï êÜèå ðáãùôü, áí ãéá 7 ðáãùôÜ ðëçñþóáìå 14€.

â. Ôçí ðëåõñÜ éóüðëåõñïõ ôñéãþíïõ ðïõ Ý÷åé ðåñßìåôñï 231 ìÝôñá.
ã. Ðüóá äï÷åßá ôùí 5 êéëþí ÷ñåéáæüìáóôå ãéá íá áäåéÜóïõìå 320 êéëÜ ëÜäé.
3 ¸íáò ìáèçôÞò óôçí áñ÷Þ ôçò ó÷ïëéêÞò ÷ñïíéÜò áãüñáóå 15 ôåôñÜäéá êáé 23 óôõëü äéáñêåßáò êáé ðëÞñùóå 3790
ëåðôÜ. Áí êÜèå óôõëü êïóôßæåé 80 ëåðôÜ, íá âñåßôå ðüóï êïóôßæåé êÜèå ôåôñÜäéï.
4 Ãéá áíáøõêôéêÜ äþóáìå óõíïëéêÜ 18€. Áí ðáßñíáìå 6 áíáøõêôéêÜ ðáñáðÜíù èá äßíáìå 30€. Ðüóï êïóôßæåé ôï êÜèå áíáøõêôéêü;
5 Íá ãñÜøåôå áðü ôïõò áñéèìïýò 3432, 4581, 864, 156, 62775, 730 áõôïýò ðïõ äéáñïýíôáé.
á. ìå ôï 2 â. ìå ôï 5 ã. ìå ôï 3 ä. ìå ôï 9
6 Íá óõìðëçñþóåôå ôá øçößá óôïõò ðáñáêÜôù áñéèìïýò.

á. i. 52....3 ii. 2....61 þóôå íá äéáéñïýíôáé ìå ôï 3.
â. 6....4.... þóôå íá äéáéñåßôáé ôáõôü÷ñïíá ìå ôï 2 êáé ôï 9.
7 Íá ãßíïõí ïé ðáñáêÜôù åõêëåßäåéåò äéáéñÝóåéò ìå ôéò äïêéìÝò ôïõò.

á. 134 : 8 â. 315 : 25 ã. 5124 : 15
8 Áí Ä åßíáé öõóéêüò áñéèìüò

á. Íá õðïëïãßóåôå ôá õðüëïéðá ôùí äéáéñÝóåùí Δ : 5 .
â. Íá âñåßôå ôïõò öõóéêïýò Ä, ðïõ, äéáéñïýìåíïé ìå ôï 5, äßíïõí ðçëßêï 7.
9 Íá ãñáöôïýí ïé äéáéñÝóåéò ðïõ ðñïêýðôïõí áðü ôéò ðáñáêÜôù éóüôçôåò:

á. 5·13  65 â. 7·16  112 ã. 12·6  72
ä. 12·4  48 å. 27·31  837 óô. 36·45  1620
10 Íá ãßíïõí üðïõ åßíáé äõíáôü ïé äéáéñÝóåéò.

á. 2004 : 2004 â. 0 : 1324 ã. 5398 : 1 ä. 1932 : 0
11 Íá ãñÜøåôå áðü ôïõò áñéèìïýò 4816, 805, 3600, 28575, 933 áõôïýò ðïõ äéáéñïýíôáé.
12 Íá óõìðëçñùèïýí ôá øçößá óôïõò ðáñáêÜôù áñéèìïýò

á. i 6 _53 ii. 9 _1 þóôå íá äéáéñïýíôáé ìå ôï 3
â. 8 _ 3_ þóôå íá äéáéñåßôáé ôáõôü÷ñïíá ìå ôï 5 êáé ôï 9.
13 Íá äéêáéïëïãÞóåôå üôé ïé áñéèìïß: á. 9α â. 18α  21 ã. 15α  3

üðïõ á öõóéêüò áñéèìüò, äéáéñïýíôáé ìå ôï 3.
14 Áí Ä åßíáé öõóéêüò áñéèìüò

á. Íá õðïëïãßóåôå ôá õðüëïéðá ôùí äéáéñÝóåùí Ä : 8
â. Íá âñåßôå ôïõò öõóéêïýò Ä, ðïõ äéáéñïýìåíïé ìå ôï 8, äßíïõí ðçëßêï 5.
ÈÅÌÁ 1
1. Ôé ëÝãåôáé åõêëåßäåéá äéáßñåóç;
2. Ôé êáëåßôáé ôÝëåéá äéáßñåóç;
3. Ðüôå Ýíáò öõóéêüò áñéèìüò äéáéñåßôáé ìå ôï 2 , ôï 3 , ôï 5 êáé ôï 9;
ÈÅÌÁ 2
1. Íá ãßíïõí ïé ðáñáêÜôù äéáéñÝóåéò êáé ïé äïêéìÝò ôïõò
á. 84 : 2 â. 1325 : 12 ã. 4.532 : 22
2. Áí í åßíáé öõóéêüò áñéèìüò, ðïéá ðñÝðåé íá åßíáé ôá õðüëïéðá ν : 6 ;
3. Íá âñåßôå ôïí áñéèìü ðïõ üôáí äéáéñåèåß ìå ôï 6 äßíåé õðüëïéðï 3 êáé ðçëßêï 45.
4. Íá êÜíåôå ôçí ðñÜîç  68  12 : 4
ÈÅÌÁ 3
1.Íá âñåßôå ðïéïé áðü ôïõò áñéèìïýò 232 , 445 , 531 , 62.232, 89.880 äéáéñïýíôáé ìå ôï 2 , ôï 3 , ôï 5 êáé ìå ôï 9.
2.Íá óõìðëçñþóåôå ôï øçößï óôïõò ðáñáêÜôù áñéèìïýò þóôå íá äéáéñïýíôáé ìå ôï 3.
á.34......5 â. 76....9 ã. 21...4
3.Íá óõìðëçñþóåôå ôï øçöéï óôïõò ðáñáêÜôù áñéèìïýò þóôå íá äéáéñïýíôáé ìå ôï 9.
á.56...8 â. 24...9 ã. 76...2
4.Íá óõìðëçñþóåôå ôá ðáñáêÜôù êåíÜ þóôå ï áñéèìüò íá äéáéñåßôáé ìå ôï 2 êáé ôï 9
2...6...7
ÈÅÌÁ 4
1. Íá ãñáöïýí ïé äéáéñÝóåéò ðïõ ðñïêýðôïõí áðü ôéò ðáñáêÜôù éóüôçôåò

á. 6  12  72 â. 12  5  60 ã. 15  5  75
2. Íá åêôåëÝóåôå ôéò ðáñáêÜôù äéáéñÝóåéò
á. 2376 : 2376 â. 0 : 23 ã. 65 : 0
3. Íá äéêáéïëïãÞóåôå üôé ïé ðáñáêÜôù áñéèìïß äéáéñïýíôáé ìå ôï 5
á. 15x â. 25x  125 ã. 60x  25
1.5 ×áñáêôÞñåò Äéáéñåôüôçôáò - Ì.Ê.Ä. - Å.Ê.Ð. - ÁíÜëõóç áñéèìþí óå ãéíüìåíï ðñþôùí ðáñáãüíôùí 39
1.5 ×áñáêôÞñåò Äéáéñåôüôçôáò - Ì.Ê.Ä. - Å.Ê.Ð. -

ÁíÜëõóç áñéèìþí óå ãéíüìåíï ðñþôùí ðáñáãüíôùí
Åñþ ôçóç 1 ÁðÜíôçóç

Ôé ïíïìÜæïõìå ðïëëáðëÜóéá åíüò öõóéêïý áñéèìïý; Áðü ôá êïéíÜ ðïëëáðëÜóéá äýï Þ ðåñéóóïôÝñùí öõóéêþí ôï ìéêñü-
ôåñï ìç ìçäåíéêü êïéíü ðïëëáðëÜóéï ïíïìÜæåôáé åëÜ÷éóôï êïéíü
ÁðÜíôçóç ðïëëáðëÜóéï ôùí áñéèìþí áõôþí êáé óõìâïëßæåôáé: Å.Ê.Ð.
ÐïëëáðëÜóéá åíüò öõóéêïý á åßíáé ïé áñéèìïß ðïõ ðñï-
êýðôïõí áðü ôïí ðïëëáðëáóéáóìü ôïõ ìå üëïõò ôïõò öõóé- Åñþ ôçóç 4
êïýò áñéèìïýò, äçëáäÞ ïé áñéèìïß: 0, á, 2á, 3á, 4á,... Ôé êáëïýìå äéáéñÝôåò åíüò öõóéêïý áñéèìïý á;
• ÊÜèå öõóéêüò áñéèìüò äéáéñåß ôá ðïëëáðëÜóéÜ ôïõ.
• ÊÜèå öõóéêüò ðïõ äéáéñåßôáé áðü Ýíáí Üëëï åßíáé ðïëëá- ÁðÜíôçóç
ðëÜóéü ôïõ, åêôüò áðü ôïí öõóéêü áñéèìü 0. • ÄéáéñÝôåò åíüò öõóéêïý áñéèìïý á ëÝãïíôáé üëïé ïé áñéè-
• Áí Ýíáò öõóéêüò äéáéñåß Ýíáí Üëëïí èá äéáéñåß êáé ôá ðïë- ìïß ðïõ ôïí äéáéñïýí.
ëáðëÜóéÜ ôïõ.
ÊÜèå áñéèìüò α  0 Ý÷åé äéáéñÝôåò ôïõò áñéèìïýò 1 êáé á.
• ¸íáò áñéèìüò ðïõ Ý÷åé äéáéñÝôåò ìüíï ôïí åáõôü ôïõ êáé ôï
Åñþ ôçóç 2
1 ëÝã åôáé ðñþ ôïò áñéèìüò, äéáöïñåôéê Ü ëÝã åôáé
Ôé åßíáé ôá êïéíÜ ðïëëáðëÜóéá äýï Þ ðåñéóóüôåñùí óýíèåôïò.ÊÜèå óýíèåôïò áñéèìüò áíáëýåôáé óå ãéíüìåíï
öõóéêþí; Âñåßôå ôá êïéíÜ ðïëëáðëÜóéá ôïõ 6 êáé ôïõ 8. ðñþôùí ðáñáãüíôùí.

Áí âñïýìå ôá ðïëëáðëÜóéá äýï Þ ðåñéóóüôåñùí öõóéêþí, ðéèá- Ôé êáëïýìå ÌÝãéóôï Êïéíü ÄéáéñÝôç äýï öõóéêþí áñéèìþí;
íüí íá õðÜñ÷ïõí ðïëëáðëÜóéá ôïõ åíüò, ôá ïðïßá åßíáé ðïëëáðëÜ-
óéá êáé ôùí õðïëïßðùí öõóéêþí, ôïõò ïðïßïõò åîåôÜæïõìå. Ïé áñéè- ÁðÜíôçóç
ìïß áõôïß ïíïìÜæïíôáé êïéíÜ ðïëëáðëÜóéá ôùí áñéèìþí áõôþí.
• Äýï öõóéêïß áñéèìïß á êáé â ìðïñåß íá Ý÷ïõí êïéíïýò äéáéñÝôåò.
Ôá ðïëëáðëÜóéá ôïõ 6 åßíáé:
Ï ìåãáëýôåñïò áðü áõôïýò ïíïìÜæåôáé ÌÝãéóôïò Êïéíüò
0, 6, 12, 18, 24, 30, 36, 42, 48, ...
ÄéáéñÝôçò (ÌÊÄ) ôùí á êáé â êáé óõìâïëßæåôáé ÌÊÄ (á,â).
Ôá ðïëëáðëÜóéá ôïõ 8 åßíáé:
• Äýï áñéèìïß á êáé â ëÝãïíôáé ðñþôïé ìåôáîý ôïõò áí
0, 8, 16, 24, 32, 40, 48, 56, ...
åßíáé ÌÊÄ(á,â) = 1.
Ôá êïéíÜ ðïëëáðëÜóéá ôïõ 6 êáé ôïõ 8 åßíáé:
0, 24, 48,...
Åñþ ôçóç 6
Åñþ ôçóç 3 Ðïéá åßíáé ôá êñéôÞñéá ôçò äéáéñåôüôçôáò;
Ôé ïíïìÜæïõìå åëÜ÷éóôï êïéíü ðïëëáðëÜóéï äýï Þ ðå-
ÁðÜíôçóç
ñéóóüôåñùí öõóéêþí;
• ÊñéôÞñéá äéáéñåôüôçôáò ëÝãïíôáé ïé êáíüíåò ìå ôïõò øçößï åßíáé 0, 2, 4, 6, 8.

ïðïßïõò ìðïñïýìå íá óõìðåñáßíïõìå, ÷ùñßò íá êÜíïõìå - ¸íáò öõóéêüò áñéèìüò äéáéñåßôáé ìå ôï 3 Þ ôï 9, áí ôï Üèñïé-
ôç äéáßñåóç, áí Ýíáò öõóéêüò áñéèìüò äéáéñåßôáé ìå 2, 3, óìá ôùí øçößùí ôïõ äéáéñåßôáé ìå ôï 3 Þ ôï 9 áíôßóôïé÷á.
4, 5, 9, 10, Þ 25. - ¸íáò öõóéêüò áñéèìüò äéáéñåßôáé ìå ôï 4 Þ ôï 25 áí ôá äýï
- ¸íáò öõóéêüò áñéèìüò äéáéñåßôáé ìå 10, 100, 1000 ..., áí ôåëåõôáßá øçößá ôïõ ó÷çìáôßæïõí áñéèìü ðïõ äéáéñåßôáé ìå
ëÞãåé óå Ýíá, äýï, ôñßá, ... ìçäåíéêÜ áíôßóôïé÷á. ôï 4 Þ ôï 25 áíôßóôïé÷á.
- ¸íáò öõóéêüò áñéèìüò äéáéñåßôáé ìå ôï 2, áí ôï ôåëåõôáßï - ¸íáò öõóéêüò áñéèìüò äéáéñåßôáé ìå ôï 5 áí ëÞãåé óôï 0 Þ 5.
Íá óõìðëçñþ óåôå ôï êåíü ìå ôï êáôÜëëçëï Ëýóç

øçößï, þ óôå ï áñéèìüò ðïõ èá ó÷çìáôéóôåß
1 á. Ôá ðïëëáðëÜóéá ôïõ 2 åßíáé 0, 2, 4, 6, 8, 10, 12, 14, ...
íá äéáéñåßôáé ìå ôï 9.
Ôá ðïëëáðëÜóéá ôïõ 5 åßíáé 0, 5, 10, 15, 20, 25, ...
á. 2 5 â. 96 4 ã. 503 Ôï Å.Ê.Ð. (2, 5) = 10.
â. Ôá ðïëëáðëÜóéá ôïõ 4 åßíáé 0, 4, 8, 12, 16, 20, 24, 28,
32, 36, 40, ...
Ëýóç Ôá ðïëëáðëÜóéá ôïõ 9 åßíáé 0, 9, 18, 27, 36, 45, ...
¸íáò öõóéêüò áñéèìüò åßíáé äéáéñåôÝïò ìå ôï 9 áí ôï Üèñïé- Ôï Å.Ê.Ð. (4, 9) = 36.
óìá ôùí øçößùí ôïõ äéáéñåßôáé ìå ôï 9. Ïðüôå: ã. Ôá ðïëëáðëÜóéá ôïõ 2 åßíáé 0, 2, 4, 6, 8, 10, 12, 14, 16,
á. Ï áñéèìüò åßíáé ï 225 äéüôé 2 + 2 + 5 = 9. 18, 20, 22, 24, 26, 28, 30, ...
â. Ï áñéèìüò åßíáé ï 9684 äéüôé 9 + 6 + 8 + 4 = 27. Ôá ðïëëáðëÜóéá ôïõ 3 åßíáé 0, 3, 6, 9, 12, 15, 18, 21,
ã. Ï áñéèìüò åßíáé ï 5031 äéüôé 5 + 0 + 3 + 1 =9. 24, 27, 30, 33, ...
Ôá ðïëëáðëÜóéá ôïõ 5 åßíáé 0, 5, 10, 15, 20, 25, 30, 35,
...
Íá ôïðïèåôÞóåôå Ýíá “×” óôçí áíôßóôïé÷ç èÝóç. Ôï Å.Ê.Ð. (3, 2, 5) = 30.
á. Å.Ê.Ð.  2, 5 
8 9 10 12
ÓõìðëÞñùóå ìå ôéò êáôÜëëçëåò ëÝîåéò ôá êåíÜ
2 â. Å.Ê.Ð.  4, 9   óôçí ðñüôáóç ðïõ áêïëïõèåß:
3 Ãéá ôïí áñéèìü 66 Ý÷ïõìå 66:6 = 11.
16 18 27 36 Ï áñéèìüò 66 åßí áé Ýí á ( á) . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ôïõ áñéèìïý 6 ê áé ï áñéèìïò 11 åßí áé ( â)
ã. Å.Ê.Ð.  3, 2, 5   . . .. . . .. . . .. . . ôïõ 66.
20 15 30 60
Ëýóç Ëýóç
(á) ðïëëáðëÜóéï (â) äéáéñÝôçò. ÄéáéñÝôåò ôïõ 10: 1, 2, 5, 10.
ÄéáéñÝôåò ôïõ 11: 1, 11.
ÄéáéñÝôåò ôïõ 12: 1, 2, 3, 4, 6, 12.
ÄéáéñÝôåò ôïõ 13: 1, 13.
ÔïðïèåôÞóôå Ýíá “×” óôçí áíôßóôïé÷ç èÝóç ÄéáéñÝôåò ôïõ 14: 1, 2, 7, 14.
ÄéáéñÝôåò ôïõ 15: 1, 3, 5, 15.
á. Ì.Ê.Ä.  3, 8   Ïé áñéèìïß 11, 13 åßíáé ðñþôïé áñéèìïß áöïý Ý÷ïõí äéáéñÝ-
1 3 8 24 ôåò ôïí åáõôü ôïõò êáé ôï 1.
4 Ïé áñéèìïß 10, 12, 14, 15 åßíáé óýíèåôïé.
â. Ì.Ê.Ä. 16, 24  
8 4 24 16
Íá áíáëýóåôå óå ãéíüìåíï ðñþôù í ðáñáãü-
ã. Ì.Ê.Ä. 10, 40, 50   6 íôù í ôïõò áñéèìïýò.
4 10 40 50 á. 106 â. 440 ã. 325
Ëýóç
Ëýóç
á. Ïé äéáéñÝôåò ôïõ 3 åßíáé ïé áñéèìïß 1, 3 á. 106 2 ¢ñá 106  2  53
Ïé äéáéñÝôåò ôïõ 8 åßíáé ïé áñéèìïß 1, 2, 4, 8 53 53
¢ñá Ì.Ê.Ä.(3, 8) = 1. 1
â. Ïé äéáéñÝôåò ôïõ 16 åßíáé ïé 1, 2, 4, 8, 16.
Ïé äéáéñÝôåò ôïõ 24 åßíáé ïé 1, 2, 3, 4, 6, 8, 12, 24. â. 440 2 ¢ñá 440  23  5  11
Ïé êïéíïß äéáéñÝôåò ôùí áñéèìþí 16 êáé 24 åßíáé ïé 1, 2, 4, 8.
220 2
¢ñá Ì.Ê.Ä. (16, 24) = 8.
ã. Ïé äéáéñÝôåò ôïõ 10 åßíáé ïé 1, 2, 5, 10. 110 2
Ïé äéáéñÝôåò ôïõ 40 åßíáé ïé 1, 2, 4, 5, 8, 10, 20, 40. 55 5
Ïé äéáéñÝôåò ôïõ 50 åßíáé ïé 1, 2, 5, 10, 25, 50. 11 11
Ïé êïéíïß äéáéñÝôåò ôùí áñéèìþí, 10, 40, 50 åßíáé ïé 1, 2, 5, 10. 1
¢ñá Ì.Ê.Ä. (10, 40, 50) = 10.
ã. 325 5 ¢ñá 325  5 2  13
Íá âñåßôå ôïõò äéáéñÝôåò ôùí áñéèìþí 10, 11, 65 5
5 12, 13, 14, 15. Ðïéïé áðü ôïõò áñéèìïýò áõ- 13 13
ôïýò åßíáé ðñþôïé; Ðïéïé åßíáé óýíèåôïé; 1
Ç áíÜëõóç êÜðïéùí áñéèìþí óå ãéíüìåíï ðñþ- 36 2

ôùí ðáñáãüíôùí Ýäùóå ôá ðáñáêÜôù ãéíüìåíá. 18 2
7 á. 2  3  5  5 â. 2  3  3  5 ã. 3  13 9 3 36  22  32
Ðïéïé åßíáé ïé áñéèìïß;
3 3
1
Ëýóç Åêôåëïýìå äéáäï÷éêÝò äéáéñÝóåéò
á. 2  3  5  5  150 â. 2  3  3  5  90 ã. 3  13  39 70 2 þóôå íá áíáëýóïõìå ôïí áñéèìü óå
35 5 ãéíüìåíï ðñþôùí ðáñáãüíôùí
70  2  5  7
7 7
Íá õðïëïã ßóåôå ôï Å. Ê . Ð. ê áé ô ïí Ì. Ê . Ä. 1
8 ôùí áñéèìþ í 36 êáé 70.
¢ñá Ε.Κ.Π. 36, 70   22  32  5  7, Μ.Κ.Δ. 36, 70   2  32  5  7
Ëýóç

á. ÊÜèå öõóéêüò áñéèìüò äéáéñåß ôá ........................... ôïõ.
â. Áí Ýíáò öõóéêüò ........................... Ýíáí Üëëïí èá äéáéñåß êáé ôá ðïëëáðëÜóéÜ ôïõ.
ã. ÅëÜ÷éóôï êïéíü ðïëëáðëÜóéï åßíáé ôï ........................... ìç ìçäåíéêü êïéíü ðïëëáðëÜóéï äýï Þ ðåñéóóüôåñùí öõóéêþí.
ä. ........................... áñéèìüò ëÝãåôáé Ýíáò áñéèìüò ðïõ äéáéñåßôáé ìüíï áðü ôïí åáõôü ôïõ êáé ôï 1.
å. ÌÝãéóôïò êïéíüò äéáéñÝôçò ôùí á êáé â åßíáé ï ........................... êïéíüò äéáéñÝôçò ôùí á êáé â.
óô. Äýï áñéèìïß á êáé â ëÝãïíôáé ........................... áí Ì.Ê.Ä.(á, â) = 1.

á. Ôï åëÜ÷éóôï êïéíü ðïëëáðëÜóéï ôùí áñéèìþí
2, 3, êáé 6 åßíáé ï áñéèìüò 12.
â. Ï ìÝãéóôïò êïéíü äéáéñÝôçò ôùí áñéèìþí
2 êáé 12 åßíáé ï áñéèìüò 2.
ã. Ï áñéèìüò 13 åßíáé óýíèåôïò.
ä. Éó÷ýåé 246  2  3  41 .
1 á. Íá ãñÜøåôå êáôÜ áýîïõóá ôÜîç ôá ðïëëáðëÜóéá ôïõ 4.

â. ÕðÜñ÷åé êïéíü ðïëëáðëÜóéï ôùí áñéèìþí 4 êáé 6 ðïõ íá åßíáé ìéêñüôåñï Þ ßóï ôïõ 12;
ã. ÕðÜñ÷ïõí êïéíÜ ðïëëáðëÜóéá ôùí áñéèìþí 4 êáé 6 ðïõ íá åßíáé ìåãáëýôåñá ôïõ 12; Ðüóá åßíáé áõôÜ;
2 á. Ðïéùí öõóéêþí áñéèìþí åßíáé ðïëëáðëÜóéï ï áñéèìüò ìçäÝí;

â. Ï áñéèìüò ìçäÝí Ý÷åé ðïëëáðëÜóéá; Áí íáé, ðïéá;
ã. Íá áðáíôÞóåôå óôéò äýï ðáñáðÜíù åñùôÞóåéò, áí áíôß ôïõ áñéèìïý 0 èåùñÞóåôå ôïí áñéèìü 1.
3 ÅÊÐ (8, 12) = ;

Íá ãñÜøåôå ôá êïéíÜ ðïëëáðëÜóéá ôùí áñéèìþí 8 êáé 12 êáé ìåôÜ ôá ðïëëáðëÜóéá ôïõ ÅÊÐ (8, 12). Ôé ðáñáôçñåßôå;
4 Íá ãñÜøåôå ôá êïéíÜ ðïëëáðëÜóéá ôùí 5, 6, 10 êáé ôá ðïëëáðëÜóéá ôïõ ÅÊÐ (5, 6, 10). Ôé ðáñáôçñåßôå ãéá ôá
êïéíÜ ðïëëáðëÜóéá ôùí 5, 6, 10 êáé ãéá ôá ðïëëáðëÜóéá ôïõ ÅÊÐ (5,6,10);
á. Åßíáé ï 135 Ýíá áðü ôá ðïëëáðëÜóéá ôïõ 11;
â. Áí äéáðéóôþóåôå ðùò ü÷é, ôüôå íá åëÝãîåôå áí õðÜñ÷ïõí äýï äéáäï÷éêÜ ðïëëáðëÜóéá ôïõ 11, ðïõ ôï Ýíá íá
åßíáé ìéêñüôåñï êáé ôï Üëëï ìåãáëýôåñï áðü ôïí 135.
5 Íá óõìðëçñþóåôå ôïí ðßíáêá:
6 Íá óõìðëçñþóåôå ôïí ðßíáêá:
7 Ðïéï åßíáé ôï ÅÊÐ(6, 8);
8 Íá âñåßôå ôï ÅÊÐ (4, 6, 18).

9 ¸íá ïñåéíü ÷ùñéü ôï åðéóêÝðôåôáé ï ãéáôñüò êÜèå 8 çìÝñåò, ï êôçíßáôñïò êÜèå 10 çìÝñåò êé
Ýíáò Ýìðïñïò êÜèå 15 çìÝñåò. Áí óÞìåñá åðéóêÝöèçêáí êáé ïé ôñåéò ôï ÷ùñéü, ôüôå íá
õðïëïãßóåôå ìåôÜ áðü ðüóåò çìÝñåò èá óõìâåß ôï ßäéï ãéá äåýôåñç öïñÜ.
10 Íá ãñÜøåôå ôïõò êïéíïýò äéáéñåôÝïõò ôùí áñéèìþí 8, 24 êáé 56 êáé íá âñåßôå ôïí Ì.Ê.Ä. ôùí áñéèìþí áõôþí.
Äýï áñéèìïß Ý÷ïõí Ì.Ê.Ä. ôï 36. Íá äéêáéïëïãÞóåôå üôé Ý÷ïõí êáé Üëëïõò êïéíïýò äéáéñÝôåò.
11 Äýï áñéèìïß Ý÷ïõí Ì.Ê.Ä. ôï 36. Íá äéêáéïëïãÞóåôå üôé Ý÷ïõí êáé Üëëïõò êïéíïýò äéáéñÝôåò.
12 Íá ãñÜøåôå áðü ôïõò áñéèìïýò 3432, 4581, 864, 156, 62775, 730 áõôïýò ðïõ äéáéñïýíôáé.
13 Íá óõìðëçñþóåôå ôá øçößá óôïõò ðáñáêÜôù áñéèìïýò.

á. i. 52....3 ii. 2....61 þóôå íá äéáéñïýíôáé ìå ôï 3.
â. 6....4.... þóôå íá äéáéñåßôáé ôáõôü÷ñïíá ìå ôï 2 êáé ôï 9.
14 Íá áíáëýóåôå óå ãéíüìåíï ðñþôùí ðáñáãüíôùí ôïõò áñéèìïýò.

á. 132 â. 500 ã. 140
15 Íá âñåßôå ôï Å.Ê.Ð. êáé ôï Ì.Ê.Ä. ôùí áñéèìþí 60 êáé 100.
16 Íá ãñÜøåôå ôïõò êïéíïýò äéáéñÝôåò ôùí áñéèìþí 16, 20, 60 êáé íá âñåßôå ôï Ì.Ê.Ä. ôùí áñéèìþí áõôþí.
17 Äßíïíôáé ïé áñéèìïß: 3, 5, 9, 11, 12, 15. Íá âñåßôå:

á. Ðïéï áðü áõôïýò åßíáé ðñþôïé. â. Ðïéïé áðü áõôïýò åßíáé óýíèåôïé.
18 Íá ãñÜøåôå áðü ôïõò áñéèìïýò 4816, 805, 3600, 28575, 933 áõôïýò ðïõ äéáéñïýíôáé.
19 Íá áíáëýóåôå óå ãéíüìåíï ðñþôùí ðáñáãüíôùí ôïõò áñéèìïýò

á. 126 â. 300 ã. 256 ä. 620
20 Íá âñåßôå ôï Å.Ê.Ð. êáé ôï Ì.Ê.Ä. ôùí áñéèìþí 36 êáé 124.

ÈÅÌÁ 1
1. Ôé ïíïìÜæïõìå ðïëëáðëÜóéá åíüò öõóéêïý áñéèìïý;
2. Ôé åßíáé ôá êïéíÜ ðïëëáðëÜóéá äýï Þ ðåñéóóïôÝñùí öõóéêþí áñéèìþí;
3. Ôé ïíïìÜæïõìå åëÜ÷éóôï êïéíü ðïëëáðëÜóéï äýï Þ ðåñéóóïôÝñùí öõóéêþí;
4. Ôé êáëïýìå äéáéñÝôåò åíüò öõóéêïý áñéèìïý;
5. Ôé êáëïýìå ìÝãéóôï êïéíü äéáéñÝôç äýï öõóéêþí;
6. Ðïéá åßíáé ôá êñéôÞñéá äéáéñåôüôçôáò;
ÈÅÌÁ 2
1. Íá âñåßôå ôï åëÜ÷éóôï êïéíü ðïëëáðëÜóéï
á. ôïõ 2 êáé ôïõ 7 â. ôïõ 2 , 4 êáé 12 ã. ôïõ 3 , 4 êáé 5
2. Íá âñåßôå ôïí ìÝãéóôï êïéíü äéáéñÝôç
á. ôïõ 5 êáé ôïõ 8 â. ôïõ 12 êáé ôïõ 48 ã. ôïõ 10 , 20 êáé 60
3. Íá âñåßôå ôïõò äéáéñÝôåò ôùí áñéèìþí
11 , 12 , 13 , 14 , 15 , 16 , 17 , 18 , 19 , 20
Ðïéïé áðü áõôïýò ôïõò áñéèìïýò åßíáé ðñþôïé êáé ðïéïé åßíáé óýíèåôïé;
4. Íá áíáëýóåôå óå ãéíüìåíï ðñþôùí ðáñáãüíôùí ôïõò áñéèìïýò
á. 108 â. 660 ã. 625
ÈÅÌÁ 3
1. Íá õðïëïãßóåôå ôï åëÜ÷éóôï êïéíü ðïëëáðëÜóéï êáé ôïí ìÝãéóôï êïéíü äéáéñÝôç ôùí áñéèìþí 24 êáé 60
2. Íá âñåßôå ôïõò ðáñáêÜôù áñéèìïýò á. 22  3  53 â. 42  5  23
ÈÅÌÁ 4
1. Íá âñåßôå ôïõò êïéíïýò äéáéñÝôåò ôùí áñéèìþí 18 , 28 , 64 êáé íá âñåßôå ôïí ìÝãéóôï êïéíü äéáéñÝôç áõôþí.
2. Íá âñåßôå ðïéïé áðü ôïõò áñéèìïýò 4912 , 5368 , 7235 , 8371 , 5423 äéáéñïýíôáé
2.1 Ôá êëÜóìáôá 47
2.1 Ôá êëÜóìáôá
Åñþ ôçóç 1
Ôé ïíïìÜæïõìå êëÜóìá; • ¼ôáí Ýíá ìÝñïò Þ Ýíá óýíïëï ïìïåé-
äþí áíôéêåéìÝíùí ÷ùñéóèåß óå í ßóá
ÁðÜíôçóç ìÝñç, ôï êÜèå Ýíá áðü áõôÜ ïíïìÜæåôáé
1
Ç ëÝîç “êëÜóìá” ðñïÝñ÷åôáé áðï ôçí áñ÷áßá åëëçíéêÞ ëÝîç íéïóôü êáé óõìâïëßæåôáé ìå ôï .
“êëáßù” Þ “êëù” ðïõ óçìáßíåé êüâù, ôåìá÷ßæù êÜôé. Ôï ν
êëÜóìá ëïéðüí äçëþíåé üôé Ý÷ïõìå Ýíá êïììÜôé, äçëáäÞ • ÊÜèå ôìÞìá ôïõ ìåãÝèïõò Þ ôïõ óõíüëïõ
Ýíá ìÝñïò êÜðïéïõ ðñÜãìáôïò. Óôá ÌáèçìáôéêÜ èåùñïýìå áíôéêåéìÝíùí, ðïõ áðïôåëåßôáé áðü ê ôÝôïéá ßóá ìÝñç, óõì-
üôé áõôü ðïõ ìïéñÜæåôáé, ìðïñåß íá ÷ùñéóôåß óå ßóá ìÝñç. κ
¸ôóé, óôá ÌáèçìáôéêÜ ôï “êëÜóìá” ðñÝðåé íá äçëþíåé óå âïëßæåôáé ìå ôï êëÜóìá êáé äéáâÜæåôáé “êÜðá íéïóôÜ”.
ν
ðüóá ßóá ìÝñç ÷ùñßóáìå ôï ïëüêëçñï (ôï “üëïí”) êáé ðüóá • Ç Ýííïéá ôïõ êëÜóìáôïò åðåêôåßíåôáé êáé óôçí ðåñßðôùóç
áðü áõôÜ ðÞñáìå. ðïõ ï áñéèìçôÞò åßíáé ìåãáëýôåñïò áðü ôïí ðáñïíïìá-
óôÞ. Ôüôå ôï êëÜóìá åßíáé ìåãáëýôåñï áðü ôï 1.
πόσα μέρη πήραμε αριθμητής
Κλάσμα   • ÊÜèå öõóéêüò áñéèìüò ìðïñåß íá Ý÷åé ôç ìïñöÞ êëÜóìá-
σε πόσα ίσα μέρη χωρίσαμε παρονομαστής ôïò ìå ðáñïíïìáóôÞ ôï 1.
3 2 7 10 Ôé êëÜóìá ôù í ìáèçôþí ôçò ôÜîçò 30 ìáèç-

1 Ôá êëÜóìáôá , , ,
2 3 8 7
åßíáé üëá ìéêñüôå- 2 ôþ í åßíáé ïé 5 áðüíôåò;
ñá ôçò ìïíÜäáò;
Ëýóç
Ëýóç 5
Ïé 5 áðüíôåò åßíáé ôï ôùí ìáèçôþí ôçò ôÜîçò.
30
3 2
 1 διότι 3  2  1 διότι 2  3
2 3
7 10 Íá âñåßôå ðïéï ìÝñïò ôïõ êéëïý åßíáé ôá
 1 διότι 7  8  1 διότι 10  7
8 7 3 á) 200 ãñáììÜñéá â) 500 ãñáììÜñéá
ã) 800 ãñáììÜñéá
Ëýóç Ëýóç
á) Ôï 1 êéëü Ý÷åé 1.000 ãñáììÜñéá. ¢ñá ôá 200 ãñáììÜñéá 3
Ç Ýêðôùóç ðïõ Ýãéíå óôï öüñåìá åßíáé ßóç ìå  100  60
200 2 5
åßíáé ôá  ôïõ êéëïý. åõñþ. Ïðüôå ãéá íá áãïñÜóïõìå ôï öüñåìá èá ðëçñþóïõìå:
1.000 10
500 5 100  60  40 ευρώ .
â) Ôá 500 ãñáììÜñéá åßíáé ôá  ôïõ êéëïý.
1.000 10
800 8
ã) Ôá 800 ãñáììÜñéá åßíáé ôá  ôïõ êéëïý.
1.000 10 1
Óå ìéá ôÜîç ôï ôù í ìáèçôþ í ìáèáßíïõí
8
6 Ã áëëéê Ü. Íá âñåßôå ðüóïõò ìáèçôÝò Ý÷ åé ç
Íá âñåßôå ïé 25 çìÝñåò ðïéï ìÝñïò ôÜîç áí ãíùñßæïõìå üôé áõôïß ðïõ ìáèáßíïõí
4 á) ôïõ ìÞíá â) ôïõ åîáìÞíïõ ÃáëëéêÜ åßíáé 20 ìáèçôÝò.
ã) ôïõ Ýôïõò åßíáé.
Ëýóç
Ëýóç 1
Ôï ôùí ìáèçôþí ðïõ ìáèáßíïõí ÃáëëéêÜ åßíáé 20 ìáèç-
á) ÕðïèÝôïõìå üôé ï ìÞíáò Ý÷åé 30 çìÝñåò. ¢ñá ïé 25 çìÝ- 8
25 8
ñåò åßíáé ôï ôïõ ìÞíá. ôÝò. ¢ñá ôá åßíáé 8  20  160 ìáèçôÝò.
30 8
â) ¸íá åîÜìçíï Ý÷åé 180 çìÝñåò. ¢ñá ïé 25 çìÝñåò åßíáé ôï
25 5
ôïõ åîáìÞíïõ. Óå ìéá ôÜîç ôá ôù í ìáèçôþ í ìáèáßíïõí
180 9
25
ã) ¸íá Ýôïò Ý÷åé 365 çìÝñåò. ¢ñá ïé 25 çìÝñåò åßíáé ôï 7 Áã ãëéê Ü. Áí ãí ù ñßæïõìå üôé áõôïß ðïõ ìá-
365 èáßíïõí ÁããëéêÜ åßíáé 45 ìáèçôÝò, íá âñåßôå
ðüóïõò ìáèçôÝò Ý÷åé ç ôÜîç.
¸íá êáôÜóôçìá êÜíåé Ýêðôù óç óôá åßäç ôïõ

Ëýóç
3
ßóç ìå ôá ôçò áñ÷éêÞò ôéìÞò ôïõ. ¸íá öü-
5 5
5 ñåìá ê üóôéæå 100 åõñþ ðñéí ôçí Ýê ðôù óç.
Ôá
9
ôçò ôÜîçò ðïõ ìáèáßíïõí ÁããëéêÜ åßíáé 45 ìáèçôÝò.
Íá õðïëïã ßóåôå ðüóá åõñþ Ýê ðôù óç Ýã éí å 1

Ïðüôå ôï ôçò ôÜîçò åßíáé 45 : 5  9 ìáèçôÝò. ¢ñá, üëïé ïé
óôï öüñåìá êáé ðïóá èá ðëçñþóïõìå ãéá íá 9
ôï áãïñÜóïõìå. 9
ìáèçôÝò, ðïõ åßíáé ôï ôçò ôÜîçò åßíáé 9  9  81 .
9
Óå Ýíá ïñèïãþ íéï ðáñáëëçëüãñáììï ç ìéá Íá âñåßôå ðüóá ãñáììÜñéá åßíáé:

ðëåõñÜ ôïõ åßíáé 44 åêáôïóôÜ êáé ç Üëëç ôá 1 3
8 4
10
á. ôï
4
ôïõ êéëïý â. ôá
4
ôïõ êéëïý
ôçò ðñþôçò. Íá âñåßôå ôçí ðåñßìåôñï ôïõ
11 4 5
ïñèïãù íßïõ ðáñáëëçëïãñÜììïõ. ã. ôá ôïõ êéëïý ä. ôá ôïõ êéëïý.
5 20
Ëýóç
Ëýóç
11 1
Ôá åßíáé ßóá ìå 44 åêáôïóôÜ. ¢ñá ôï åßíáé ßóï ìå Ôï 1 êéëü Ý÷åé 1.000 ãñáììÜñéá.
11 11
4 1
44 : 11  4 åêáôïóôÜ. Ïðüôå ç Üëëç ðëåõñÜ åßíáé ßóç ìå á. Ôï ôïõ êéëïý åßíáé 1.000 ãñáììÜñéá. ¢ñá ôï ôïõ
4 4
4  4  16 åêáôïóôÜ.
Ç ðåñßìåôñïò ôïõ ïñèïãùíßïõ ðáñáëëçëïãñÜììïõ åßíáé ßóç ìå êéëïý åßíáé 1.000 : 4  250 ãñáììÜñéá.
2  44  2  16  88  32  120 åêáôïóôÜ. 4 1
â. Ôá ôïõ êéëïý åßíáé 1.000 ãñáììÜñéá. Ôï ôïõ êéëïý
4 4
3
2 åßíáé 250 ãñáììÜñéá. ¢ñá ôá ôïõ êéëïý åßíáé
Ôá åíüò êéëïý ìïó÷áñßóéïõ êñÝáôïò êïóôß- 4
5
9 1
3  250  750 ãñáììÜñéá.
æïõí 8 åõñþ . Íá âñåßôå ðüóï êïóôßæåé ôï . 5 1
4 ã. Ôá ôïõ êéëïý åßíáé 1.000 ãñáììÜñéá. Ôï ôïõ êéëïý
5 5
4
Ëýóç åßíáé 1.000 : 5  200 ãñáììÜñéá. ¢ñá ôá ôïõ êéëïý
5
2
Ôá ôïõ êéëïý ìïó÷áñßóéïõ êñÝáôïò êïóôßæïõí 8 åõñþ. åßíáé 4  200  800 ãñáììÜñéá.
5
1 20 1
Ïðüôå, ôï ôïõ êéëïý êïóôßæåé 8 : 2  4 åõñþ. ä. Ôá ôïõ êéëïý åßíáé 1.000 ãñáììÜñéá. Ôï ôïõ
5 20 20
¢ñá ôï êéëü ìïó÷áñßóéï êñÝáò êïóôßæåé 5  4  20 åõñþ. 5
êéëïý åßíáé 1.000 : 20  50 ãñáììÜñéá. ¢ñá, ôá ôïõ
4 20
Ôá ôïõ êéëïý ìïó÷áñßóéïõ êñÝáôïò êïóôßæïõí 20 åõñþ.
4 êéëïý åßíáé 5  50  250 ãñáììÜñéá.
1
Ïðüôå ôï ôïõ êéëïý êïóôßæåé 20 : 4  5 åõñþ.
4

á. ÊÜèå öõóéêüò áñéèìüò ìðïñåß íá Ý÷åé ôç ìïñöÞ êëÜóìáôïò ìå ........................... ôï 1.
â. ¼ôáí ï áñéèìçôÞò åßíáé ìåãáëýôåñïò áðü ôïí ðáñïíïìÜóôÞ ôüôå ôï êëÜóìá åßíáé ........................... ôïõ 1.
ã. ¼ôáí ï áñéèìçôÞò åßíáé ........................... áðï ôïí ðáñïíïìáóôÞ ôüôå ôï êëÜóìá åßíáé ........................... ôïõ 1.
αριθμητής
ä. ........................... 
παρονομαστής

6
á. Ôá 600g åßíáé ôá ôïõ êéëïý.
10
1
â. Ôï ôùí 250€ åßíáé ßóï ìå 65€.
4
3
ã. Ôï êëÜóìá åßíáé ìåãáëýôåñï ôçò ìïíÜäáò.
5
2
ä. Óå ìéá ôÜîç 40 ìáèçôþí ôá ìáèáßíïõí ÁããëéêÜ.
5
Ïé ìáèçôÝò ðïõ ìáèáßíïõí ÁããëéêÜ åßíáé 16.
1 3
1 Ôï
5
ìéáò ðßôóáò êïóôßæåé 2€. Íá âñåßôå ðüóï êïóôßæïõí: á. ôá
5
ôçò ðßôóáò. â. ïëüêëçñç ç ðßôóá.
2 13
2 Ôá åíüò áñéèìïý åßíáé ï áñéèìüò 40. Íá âñåßôå ðïéüò áñéèìüò åßíáé ôá
20
ôïõ áñéèìïý.
5
6
3 á. Íá âñåßôå ðüóá ÷ñÞìáôá åßíáé åíüò ÷áñôïíïìßóìáôïò 200€.
5
9
â. Íá âñåßôå ðüóá ÷ñÞìáôá åßíáé ôá åíüò ðïóïý 2420€.
10
1
4 Ãéá íá áãïñÜóïõìå Ýíá âéâëßï óôï ïðïßï Ýãéíå Ýêðôùóç ßóç ìå ôïí ôçò áîßáò ôïõ ðëçñþóáìå 12€. Íá âñåßôå:
5
á. Ðïéï ìÝñïò ôçò áñ÷éêÞò áîßáò åßíáé ôá 12€.
â. Ðïéï åßíáé ôï êüóôïò ôïõ âéâëßïõ ÷ùñßò ôçí Ýêðôùóç.
4
5 ¸íá ðåñéâüëé Ý÷åé 112 äÝíôñá. Áðü áõôÜ ôá åßíáé âåñõêïêéÝò êáé ôá õðïëïßðá á÷ëáäéÝò. Íá âñåßôå ðüóåò
7
âåñõêïêéÝò êáé ðüóåò á÷ëáäéÝò Ý÷åé ôï ðåñéâüëé.
4
6 Ôá ôùí áõôïêéíÞôùí ìéáò ìÜíôñáò ìåôá÷åéñéóìÝíùí áõôïêéíÞôùí åßíáé 88 áõôïêßíçôá. Íá âñåßôå ðüóá åßíáé
11
5
ôá ôùí áõôïêéíÞôùí.
11
7 ¸íáò ìáíÜâçò áãüñáóå 275 êéëÜ öñïýôá. Áðü áõôÜ ðïýëçóå ôá 218 êéëÜ. Ôá õðüëïéðá ôïõ óÜðéóáí. Íá âñåßôå:
á. Ðïéï ìÝñïò ôùí öñïýôùí ðïýëçóå. â. Ðïéï ìÝñïò ôùí öñïýôùí óÜðéóå.
8 Ôï ãñáììïóêéáóìÝíï ìÝñïò ôùí äéðëáíþí ó÷çìÜôùí ìå ðïéï êëÜ-

óìá åêöñÜæåôáé;
9 Íá åêöñÜóåôå ìå êëÜóìá:
á. Ôá 32cm ôïõ ìÝôñïõ. â. Ôá 100m ôïõ ÷éëéïìÝôñïõ.
ã. Ôá 30m ôïõ ìÝôñïõ. ä. Ôá 7mm ôïõ åíüò äåêáìÝôñïõ.
10 Ná åêöñÜóåôå óå êëÜóìá:
á. Ôá 25min ôçò þñáò. â. Ôá 650gr ôïõ åíüò ÷éëéüãñáììïõ. ã. Ôéò 23 çìÝñåò åíüò Ýôïõò (ü÷é äßóåêôïõ).
11 Óçìåéþóôå ìå x óôï ôåôñáãùíÜêé óù-

óôü, ëÜèïò óôïí ðáñáêÜôù ðßíáêá.
12 Íá óõìðëçñþóåôå ìå ôéò óùóôÝò á-

ðáíôÞóåéò ôïí åðüìåíï ðßíáêá.
3
13 ¸íáò áãñüôçò Ý÷åé åôÞóéï åéóüäçìá 12.000€ áðü áõôÜ ðñïÝñ÷ïíôáé áðü ôçí ðþëçóç ëáäéïý êáé ôá õðü-
4
ëïéðá áðü ôçí ðþëçóç áãñïôéêþí ðñïúüíôùí. Ðüóá åßíáé ôá Ýóoäá áðü ôï ëÜäé êáé ôá áãñoôéêÜ ðñïúüíôá;
4
14 Ç çëéêßá ôïõ ÃéÜííç åßíáé ôá ôçò çëéêßáò ôïõ ðáôÝñá ôïõ ðïõ óÞìåñá åßíáé 40 ÷ñïíþí. Íá âñåßôå:
10
á. Ðüóùí ÷ñïíþí åßíáé ï ÃéÜííçò.
â. ÌåôÜ ðüóá ÷ñüíéá èá Ý÷åé ôçí óçìåñéíÞ çëéêßá ôïõ ðáôÝñá ôïõ.
6 5
15 Ôá åíüò áñéèìïý åßíáé 36. Íá âñåßôå ðïéïò áñéèìüò åßíáé ôá ôïõ áñéèìïý.
11 6
2
16 ¸íá åñãïóôÜóéï áðáó÷ïëåß 553 åñãÜôåò. Áðü áõôïýò ôá åßíáé ãõíáßêåò. Íá âñåßôå ðüóïé åßíáé ïé Üíäñåò.
7
3 5
17 Ôá
4
ôïõ êéëïý öÝôá êïóôßæïõí 3€. Íá âñåßôå ðüóï êïóôßæïõí ôá
8
ôïõ êéëïý öÝôá.
ÈÅÌÁ 1
1. Ôé ïíïìÜæïõìå êëÜóìá;
2. Íá âñåßôå ðïéá áðü ôá ðáñáêÜôù êëÜóìáôá åßíáé ìéêñüôåñá êáé ðïéá åßíáé ìåãáëýôåñá ôçò ìïíÜäáò
3 4 8 7 21 11
, , , , , .
4 5 3 6 11 19
ÈÅÌÁ 2
1. Ìéá ôÜîç Ý÷åé 50 ìáèçôÝò. Ôé êëÜóìá ôùí ìáèçôþí ôçò ôÜîçò åßíáé ïé 10 áðüíôåò;
2. Íá âñåßôå ðïéï ìÝñïò ôïõ êéëïý åßíáé

á. ôá 400 ãñáììÜñéá â. ôá 600 ãñáììÜñéá ã. ôá 350 ãñáììÜñéá
1
3. Óå ìßá ôÜîç ôïôùí ìáèçôþí ìáèáßíïõí ÁããëéêÜ. Íá âñåßôå ðüóïõò ìáèçôÝò Ý÷åé ç ôÜîç áí ãíùñßæïõìå üôé áõôïß
5
ðïõ ìáèáßíïõí ÁããëéêÜ åßíáé 30 Üôïìá.
4
4. Óå ìßá ôÜîç ôá ôùí ìáèçôþí ìáèáßíïõí ÁããëéêÜ. Íá âñåßôå ðüóïõò ìáèçôÝò Ý÷åé ç ôÜîç áí áõôïß ðïõ ìáèáßíïõí
5
ÁããëéêÜ åßíáé 60 ìáèçôÝò.
ÈÅÌÁ 3
3
1. Óå Ýíá ïñèïãþíéï ðáññáëëçëüãñáììï, ç ìßá ðëåõñÜ ôïõ åßíáé 55 åêáôïóôÜ êáé ç Üëëç ôá ôçò ðñþôçò. Íá âñåßôå
11
ôçí ðåñßìåôñï ôïõ ïñèïãùíßïõ ðáñáëëçëïãñÜììïõ.
2 1
2. Ôá åíüò êéëïý êñÝáôïò êïóôßæïõí 12 åõñþ. Íá âñåßôå ðüóï êïóôßæåé ôï .
3 2
1 3 5
3. Íá âñåßôå ðüóá ãñáììÜñéá åßíáé á. ôï â. ôá ã. ôá ôïõ êéëïý.
5 5 8
ÈÅÌÁ 4
3 6
1. Ôá åíüò áñéèìïý åßíáé ï áñéèìüò 20. Íá âñåßôå ðïéïò áñéèìüò åßíáé ôá ôïõ áñéèìïý.
4 5
1
2. Óå Ýíá âéâëßï ðïõ áãïñÜóáìå Ýãéíå Ýêðôùóç ßóç ìå ôï ôçò áîßáò ôïõ êáé ðëçñþóáìå 10 åõñþ. Íá âñåßôå ôçí
4
áñ÷éêÞ áîßá ôïõ âéâëßïõ.
3. ¸íáò ëá÷åéïðþëçò áãüñáóå 200 ëá÷åßá. Áðü áõôÜ ðïýëçóå ôá 112. Íá âñåßôå ðïéï ìÝñïò ôùí ëá÷åßùí ðïõëÞèçêå.
2.2 Éóïäýíáìá êëÜóìáôá 55
2.2 - Éóïäýíáìá êëÜóìáôá
Åñþ ôçóç 1 ïðïéïäÞðïôå öõóéêü áñéèìü (äéáöïñåôéêü ôïõ ìçäåíüò)

Ðïéá êëÜóìáôá ëÝãïíôáé ßóá Þ éóïäýíáìá; κ κ·λ κ·λ
κ  
1 1·λ λ
κ μ
ÁðÜíôçóç • ¸óôù äýï éóïäýíáìá êëÜóìáôá  ôüôå éó÷ýåé
λ ν
• ºóá ç éóïäýíáìá ëÝãïíôáé ôá êëÜóìáôá ðïõ åêöñÜæïõí κ·ν  λ·μ (ëÝìå ôüôå üôé ðïëëáðëáóéÜæïõìå ÷éáóôß).
ôï ßäéï ìÝñïò åíüò ìåãÝèïõò Þ ßóùí ìåãåèþí.
α • Áðëïðïßçóç åíüò êëÜóìáôïò ïíï- Áðëïðïßçóç
γ
Aí äýï êëÜóìáôá êáé åßíáé éóïäýíáìá ôüôå ôá “÷éáóôß ìÜæåôáé ç äéáäéêáóßá ìå ôçí ïðïßá ìðïñïýìå íá êÜ-
β δ
ìåôáôñÝðïõìå Ýíá êëÜóìá óå Üëëï íïõìå üôáí õ-
ãéíüìåíá” α  δ êáé β  γ åßíáé ßóá. ðÜñ÷åé ðïëëá-
éóïäýíáìï ôïõ ìå ìéêñüôåñïõò üñ-
α γ ðëáóéáóìüò Þ
ÄçëáäÞ: áí  ôüôå: α  δ  β  γ ïõò. Ãé’áõôü äéáéñïýìå êáé ôïõò äýï
β δ äéáßñåóç êáé
üñïõò ìå Ýíáí êïéíü ôïõò äéáéñÝôç.
óôïõò äýï üñïõò
14 14 : 7 2 ôïõ êëÜóìáôïò.
Åñþ ôçóç 2 ð.÷.  
21 21: 7 3
Ðþò ìðïñïýìå íá ìåôáó÷çìáôßóïõìå Ýíá êëÜóìá êáé α
Ôï êëÜóìá β ðïõ äåí áðëïðïéåßôáé ïíïìÜæåôáé áíÜ-
íá ðáñáìåßíåé éóïäýíáìï ìå ôï áñ÷éêü;
ãùãï êëÜóìá. Áõôü óõìâáßíåé üôáí M  K  Δ  α,β   1
ÁðÜíôçóç
• Áí ó’Ýíá êëÜóìá ðïëëáðëáóéÜóïõìå áñéèìçôÞ êáé ðáñïíï- Åñþ ôçóç 3
ìáóôÞ ìå ôïí ßäéï öõóéêü áñéèìü (äéáöïñåôéêü ôïõ ìçäåíüò) Ðïéá êëÜóìáôá ëÝãïíôáé ïìþíõìá;
ôüôå ôï êëÜóìá ðïõ ðñïêýðôåé åßíáé éóïäýíáìï ìå ôï áñ÷éêü.
• Áí ó’Ýíá êëÜóìá äéáéñÝóïõìå áñéèìçôÞ êáé ðáñïíïìá- ÁðÜíôçóç
óôÞ ìå ôïí ßäéï öõóéêü áñéèìü (äéÜöïñï ôïõ ìçäåíüò) • Ïìþíõìá ëÝãïíôáé ôá êëÜóìáôá ðïõ Ý÷ïõí ôïí ßäéï ðá-
ôï êëÜóìá ðïõ ðñïêýðôåé åßíáé éóïäýíáìï ìå ôï áñ÷éêü. ñïíïìáóôÞ.
• Ðñïóï÷Þ! Åñþ ôçóç 4

κ·ν κ κ:ν κ Ðïéá êëÜóìáôá ëÝãïíôáé åôåñþíõìá;
 Óùóôü  Óùóôü
λ·ν λ λ: ν λ ÁðÜíôçóç
• ÊÜèå öõóéêü áñéèìü ìðïñïýìå íá ôïí • Åôåñþíõìá ëÝãïíôáé ôá êëÜóìáôá ðïõ Ý÷ïõí äéáöïñåôé-
ãñÜøïõìå ùò êëÜóìá ìå ðáñïíïìáóôÞ êü ðáñïíïìáóôÞ.
2 10 2 3 1
Íá åîåôÜóåôå áí ôá êëÜóìáôá êáé åßíáé åôåñþíõìùí êëáóìÜôùí. , êáé .
1 5 15 5 4 6
éóïäýíáìá. Ε.Κ.Π.5, 4, 6   60
• Äéáéñïýìå ôï Å.Ê.Ð. ìå êáèÝíá áðü ôïõò ðáñïíïìáóôÝò
Ëýóç
êáé Ý÷ïõìå: 60 : 5  12
Õðïëïãßæïõìå ôá “÷éáóôß ãéíüìåíá”, äçëáäÞ 2  15  30 êáé
60 : 4  15
5  10  50 . 60 : 6  10
Ôá ãéíüìåíá äåí åßíáé ßóá, Üñá êáé ôá êëÜóìáôá äåí åßíáé éóïäýíáìá.
• ÐïëëáðëáóéÜæïõìå ôïõò üñïõò êÜèå êëÜóìáôïò åðß ôïí
áíôßóôïé÷ï áñéèìü ðïõ âñÞêáìå.
20
2 Íá áðëïðïéÞóåôå ôï êëÜóìá
55
ÅðïìÝíùò, ôá êëÜóìáôá ìåôáôñÜðçêáí óôá éóïäýíáìá êëÜ-

Ëýóç
Ï Ì.Ê.Ä. ôùí üñùí ôïõ êëÜóìáôïò 20 êáé 55 åßíáé: 24 45 10
óìáôá , êáé .
60 60 60
Μ.Κ.Δ.  20, 55   5 .
Äéáéñïýìå ôïõò üñïõò ôïõ êëÜóìáôïò ìå ôï 5 êáé Ý÷ïõìå:
20 20 : 5 4 Íá ìåôáôñÝøåôå êáèÝíá áðü ôá ðáñáêÜôù êëÜ-
 
55 55 : 5 11 óìáôá óå éóïäýíáìï êëÜóìá ìå ðáñïíïìáóôÞ
4 ôïí áñéèìü 50.
2 3 4 3 5 8
3 Íá ìåôáôñÝøåôå óå ïìþíõìá ôá êëÜóìáôá , , á.
5
â.
2
ã.
10
5 4 24
Ëýóç Ëýóç
• ÅëÝã÷ïõìå ðñþôá áí êÜðïéï áðü ôá êëÜóìáôá ìðïñåß íá á. ÐïëëáðëáóéÜæïõìå ôïõò üñïõò ôïõ êëÜóìáôïò ìå ôï 10
áðëïðïéçèåß. ¸÷ïõìå Μ.Κ.Δ.  4,24   4 .
4 4:4 1 êáé Ý÷ïõìå
Ïðüôå, 24  24 : 4  6 .
• Âñßóêïõìå ôï Å.Ê.Ð. ôùí ðáñïíïìáóôþí ôùí áíÜãùãùí â. ÐïëëáðëáóéÜæïõìå ôïõò üñïõò ôïõ êëÜóìáôïò ìå ôï 25
¸÷ïõìå 20  3  60 . Ïðüôå 60 : 4  15
êáé Ý÷ïõìå 4 20
¢ñá 
3 15
ã. ÐïëëáðëáóéÜæïõìå ôïõò üñïõò ôïõ êëÜóìáôïò ìå ôï 5 â. ¸÷ïõìå 6  9  54 . Ïðüôå 54 : 2  27 .
27 9
¢ñá 
êáé Ý÷ïõìå 6 2
ã. ¸÷ïõìå 18  2  36 . Ïðüôå 36 : 4  9 .
18 9
¢ñá 
4 2
Íá ìåôáôñÝøåôå ôá ð áñáê Üôù ê ëÜóìáôá óå
éóïäýíáìá ìå ðáñïíïìáóôÞ ôïí áñéèìü 4.
5 12 60 36 Íá áðëïðïéÞóåôå ôá êëÜóìáôá
á. â. ã.
8 20 16 7 30 15 28
á. â. ã.
35 9 64
Ëýóç
á. Äéáéñïýìå ôïõò üñïõò ôïõ êëÜóìáôïò ìå ôïí áñéèìü 2 êáé Ëýóç
12 : 2 6 á. Ï Ì.Ê.Ä. ôùí áñéèìþí 30 êáé 35 åßíáé ï 5. Ïðüôå, äéáé-
Ý÷ïõìå  ñïýìå ôïõò üñïõò ôïõ êëÜóìáôïò ìå ôï 5 êáé Ý÷ïõìå:
8:2 4
â. Äéáéñïýìå ôïõò üñïõò ôïõ êëÜóìáôïò ìå ôïí áñéèìü 5 êáé 30 30 : 5 6
 
35 35 : 5 7
60 : 5 12
Ý÷ïõìå  â. Ï Ì.Ê.Ä. ôùí áñéèìþí 15 êáé 9 åßíáé ï 3. Ïðüôå, äéáé-
20 : 5 4 ñïýìå ôïõò üñïõò ôïõ êëÜóìáôïò ìå ôï 3 êáé Ý÷ïõìå:
ã. Äéáéñïýìå ôïõò üñïõò ôïõ êëÜóìáôïò ìå ôïí áñéèìü 4 êáé 15 15 : 3 5
 
36 : 4 9 9 9:3 3
Ý÷ïõìå 
16 : 4 4 ã. Ï Ì.Ê.Ä. ôùí áñéèìþí 28 êáé 64 åßíáé ï 4. Ïðüôå, äéáé-
ñïýìå ôïõò üñïõò ôïõ êëÜóìáôïò ìå ôï 4 êáé Ý÷ïõìå:
28 28 : 4 7
Íá óõìðëçñþ óåôå ôá êåíÜ þ óôå íá ðñïêý-  
64 64 : 4 16
øïõí éóïäýíáìá êëÜóìáôá
6
4 20 ... 9 18 ...
á.  â.  ã.  Íá óõìðëçñþ óåôå ôá êåíÜ ìå ôïí êáôÜëëçëï
3 ... 6 2 4 2 áñ éè ìü óô á ðáñ áê Üôù ê ëÜ óìá ôá , þ óô å í á
ðñïêýøïõí ïìþíõìá êëÜóìáôá.
Ëýóç 8 4 36 5 8
á. Ãéá íá åßíáé éóïäýíáìá ôá êëÜóìáôá ðñÝðåé ôá “÷éáóôß” , , ,
12  4 20  ... 13  ... 25  ...
ãéíüìåíá íá åßíáé ßóá.
Ëýóç
4 4 36 36 5 5 8 8
¸÷ïõìå  . Ïðüôå  ,  êáé 
12  4 16 20  4 16 13  3 16 25  9 16

α γ
á. Äýï êëÜóìáôá êáé ëÝãïíôáé ........................... üôáí åêöñÜæïõí ôï ßäéï ôìÞìá åíüò ìåãÝèïõò Þ ßóùí
β δ
ìåãåèþí.
α γ
â. Áí  ôüôå α  δ  ................
β δ
ã. ¼ôáí ðïëëáðëáóéáóôïýí ïé üñïé åíüò êëÜóìáôïò ìå ôïí ßäéï öõóéêü áñéèìü, äéÜöïñï ôïõ ìçäåíüò, ðñïêýðôåé
êëÜóìá ...........................
ä. ........................... êëÜóìá êáëåßôáé ôï êëÜóìá ðïõ äåí ìðïñåß íá áðëïðïéçèåß.
2 Íá óõìðëçñþóåôå Ýíá × óôï áíôßóôïé÷ï ôåôñÜãùíï.

á. Ôá êëÜóìáôá ðïõ Ý÷ïõí äéáöïñåôéêü ðáñïíïìáóôÞ
êáëïýíôáé ïìþíõìá
2 10
â. Ôá êëÜóìáôá êáé åßíáé éóïäýíáìá
3 15
2
ã. Ôï êëÜóìá åßíáé áíÜãùãï êëÜóìá
3
1 Íá ìåôáôñÝøåôå óå éóïäýíáìá êëÜóìáôá:

á. Ôï 7 ìå ðáñïíïìáóôÞ ôï 1 â. Ôï 5 ìå ðáñïíïìáóôÞ ôï 3
1 3
ã. Ôï ìå ðáñïíïìáóôÞ ôï 15 ä. Ôï ìå ðáñïíïìáóôÞ ôï 30
3 5
2 Íá áðëïðïéÞóåôå ôá êëÜóìáôá:
10 8 84 25 100 25
á. . â. . ã. . ä. . å. . óô. .
20 16 12 5 25 100
3 Íá âñåßôå ðïéá áðü ôá ðáñáêÜôù æåýãç êëáóìÜôùí åßíáé ßóá.

3 6 4 5 2 4 6 8 1 3 4 2
á. , â. , ã. , ä. , å. , óô. ,
5 10 3 4 7 14 10 15 22 66 2 8
25 3α + 3β 3·x
á. â. ã.
75 8α + 8β 6·x
5 Íá ãñÜøåôå ôïí áñéèìü 5 ìå ðáñïíïìáóôÞ ôïí áñéèìü:

á. 1 â. 3 ã. 5 ä. 6 å. 10
1
6 Íá ãñÜøåôå ôï
3
óå éóïäýíáìï êëÜóìá ìå ðáñïíïìáóôÞ:
á. 9 â. 15 ã. 30 ä. 90 å. 300 óô. 900
4 9 25 18 25 100 32
á. â. ã. ä. å. óô. æ.
12 12 45 90 95 110 48
126 81 256 300 111
á. â. ã. ä. å.
54 243 512 900 333
9 Êõêëþóôå ôçí Ýíäåéîç Óùóôü (Ó), ËÜèïò (Ë) óôéò ðáñáêÜôù éóüôçôåò:
3·7 3 79 7
á.  Ó Ë â.  Ó Ë
4·7 4 69 6
35 5 2: 3 2
ã.  Ó Ë ä.  Ó Ë
36 6 4:3 4
10  5 5
å.  Ó Ë
10  3 3
10 Âñåßôå ðïéá áðü ôá ðáñáêÜôù æåýãç êëÜóìÜôùí åßíáé éóïäýíáìá (Þ ßóá):

3 6 2 6 6 12 36 72 100 300 40 80
á. , â. , ã. , ä. , å. , óô. ,
5 10 9 27 7 11 13 26 7 21 50 90
5x  5y 8  2α 5α  10β 2α α2 β3
á. â. ã. ä. å. æ.
7x  7y 4α 6α  12β 8 α β2
12 Íá åîåôÜóåôå áí åßíáé éóïäýíáìá ôá êëÜóìáôá:

44 4 1212 12 421 42
á. , â. , ã. , .
99 9 9999 99 991 99
13 Íá ìåôáôñÝøåôå óå ïìþíõìá ôá êëÜóìáôá:

3 1 1 1 1 4 3
á. , â. , , ã. ,
2 3 2 3 4 6 8
14 Íá ìåôáôñÝøåôå óå ïìþíõìá ôá ðáñáêÜôù êëÜóìáôá:

2 1 1 2 7 1 4 1 5
á. , â. , ã. , ä. , å. 1,
5 3 4 3 6 12 9 6 3
15 Íá ìåôáôñÝøåôå óå ïìþíõìá ôá êëÜóìáôá:

1 2 3 2 1 1 7 1 2
á. , , â. , , ã. , ,
2 3 4 6 4 8 5 10 15
ÈÅÌÁ 1
1. Ðïéá êëÜóìáôá ëÝãïíôáé ßóá Þ éóïäýíáìá;
2. Ðùò ìðïñïýìå íá ìåôáó÷çìáôßóïõìå Ýíá êëÜóìá êáé íá ðáñáìåßíåé éóïäýíáìï ìå ôï áñ÷éêü;
3. Ôé êáëïýìå áðëïðïßçóç åíüò êëÜóìáôïò;
4. Ôé êáëïýìå áíÜãùãï êëÜóìá;
5. Ðïéá êëÜóìáôá ëÝãïíôáé ïìþíõìá;
6. Ðïéá êëÜóìáôá ëÝãïíôáé åôåñþíõìá;
ÈÅÌÁ 2
3 9
1. Íá åîåôÜóåôå áí ôá êëÜóìáôá , åßíáé éóïäýíáìá.
5 15
30
2. Íá áðëïðïéÞóåôå ôï êëÜóìá
35
3 6 7
3. Íá ìåôáôñÝøåôå óå ïìþíõìá ôá êëÜóìáôá , , .
4 5 20
ÈÅÌÁ 3
1. Íá ìåôáôñÝøåôå ôá ðáñáêÜôù êëÜóìáôá óå éóïäýíáìá ìå ðáñïíïìáóôÞ ôïí áñéèìü 60
4 5 8
á. â. ã.
5 12 20
2. Íá ìåôáôñÝøåôå ôá ðáñáêÜôù êëÜóìáôá óå éóïäýíáìá ìå ðáñïíïìáóôÞ ôïí áñéèìü 5
20 60 120
á. â. ã.
25 15 75
3. Íá óõìðëçñþóåôå ôá êåíÜ þóôå íá ðñïêýøïõí éóïäýíáìá êëÜóìáôá
2 20 ... 2
á.  â. 
5 ... 8 4
4. Íá óõìðëçñþóåôå ôá êåíÜ ìå ôïí êáôÜëëçëï áñéèìü þóôå íá ðñïêýøïõí ïìþíõìá êëÜóìáôá
2 6 8
, ,
16  2 30  ... 15  ...
ÈÅÌÁ 4
1. Íá áðëïðïéÞóåôå ôá êëÜóìáôá
5x  5y 4x  4y 5x
á. 3x  3y â. 8x  8y ã.
10x
1
2. Íá ãñÜøåôå ôï óå éóïäýíáìï êëÜóìá ìå ðáñïíïìáóôÞ ôïí áñéèìü
4
á. 12 â. 16 ã. 20 ä. 24
å. 40 óô. 100 æ. 400 ç. 1000
2.3 Óýãêñéóç êëáóìÜôùí 63
ÊåöÜëáéï 2.3 - Óýãêñéóç êëáóìÜôùí
Åñþ ôçóç 1 ëýôåñï áñéèìçôÞ åßíáé ìåãáëýôåñï.

• Ãéá íá óõãêñßíïõìå åôåñþíõìá êëÜóìáôá ôá ìåôñáôñÝ-
Ðþò ãßíåôáé ç óýãêñéóç êëáóìÜôùí;
ðïõìå óå ïìþíõìá êáé óõãêñßíïõìå ôïõò áñéèìçôÝò
ôïõò.
ÁðÜíôçóç • Áðü äýï êëÜóìáôá ìå ôïí ßäéï áñéèìçôÞ ìåãáëýôåñï åßíáé
• Áðü äýï ïìþíõìá êëÜóìáôá, åêåßíï ðïõ Ý÷åé ôïí ìåãá- åêåßíï ìå ôïí ìéêñüôåñï ðáñïíïìáóôÞ.
40 36 8 4
8 8 ÅðåéäÞ  Ý÷ïõìå  .
1 Íá óõãêñéèïýí ôá êëÜóìáôá
12
êáé
17
. 45 45 9 5
Ëýóç 23 23 23 23
Íá ãñÜøåôå ôá ê ëÜóìáôá , , , ,
9 15 11 12
ÅðåéäÞ 12 < 17 Ý÷ïõìå
8

8 3 23
12 17 óå öèßíïõóá óåéñÜ.
14
Ëýóç
4 8
2 Íá óõãêñéèïýí ôá êëÜóìáôá êáé 23 3 23 23 23
   
5 9 ÅðåéäÞ 9 < 11 < 12 < 14 < 15 Ý÷ïõìå
9 11 12 14 15
Ëýóç
ÌåôáôñÝðïõì å ðñþ ôá ôá ê ëÜóìáôá óå ïìþ í õìá. Íá óõãêñßíåôå ìå ôï 1 ôá êëÜóìáôá
Ε.Κ.Π. 5, 9   45 .
4 á.
3
â.
12
ã.
18
4 11 18
ÅðïìÝíùò êáé . Ëýóç

3
á. ÅðåéäÞ 3 < 4 Ý÷ïõìå 1 8 12 24 4 2 8
4 ÅðåéäÞ   Ý÷ïõìå   .
30 30 30 15 5 10
12
â. ÅðåéäÞ 12 > 11 Ý÷ïõìå 1
11
18 Íá ãñÜøåôå Ýíá êëÜóìá ðïõ åßíáé ìåãáëýôå-
ã. ÅðåéäÞ 18 = 18 Ý÷ïõìå 1
18 6 1 3
ñï áðü ôï êáé ìéêñüôåñï áðü ôï
6 6
Íá ôïðïèåôÞóåôå óå óåéñÜ ôá ðáñáêÜôù êëÜ-

5 óìáôá
2 8
, ,
4 Ëýóç
5 10 15
2 1
Ôï êëÜóìá åßíáé ìåãáëýôåñï áðü ôï áöïý 2 > 1 êáé
6 6
Ëýóç
3
Ôï Å.Ê.Ð. ôùí áñéèìþí 5, 10, 15 åßíáé ï áñéèìüò 30. ìéêñüôåñï áðü ôï áöïý 2 < 3
6
Ïðüôå .

á. Áðü äýï ïìþíõìá êëÜóìáôá, åêåßíï ðïõ Ý÷åé ôïí ìåãáëýôåñï ........................... åßíáé ìåãáëýôåñï.
â. Áðü äýï êëÜóìáôá ìå ôïí ßäéï áñéèìçôÞ ìåãáëýôåñï åßíáé åêåßíï ìå ôïí ìéêñüôåñï ...........................

á. Ãéá íá óõãêñßíïõìå åôåñþíõìá êëÜóìáôá, óõãêñßíïõìå ôïõò ðáñïíïìáóôÝò ôïõò
4 4
â. Ôï êëÜóìá åßíáé ìéêñüôåñï áðü ôï
5 6
8 4
ã. Ôï êëÜóìá åßíáé ìåãáëýôåñï áðü ôï
9 5
1 Íá èÝóåôå ôï óýìâïëï > (ìåãáëýôåñï) Þ < (ìéêñüôåñï) ìåôáîý ôùí áñéèìþí óôéò ðáñáêÜôù ðåñéðôþóåéò.
2 4 7 3 5 4 4 1 2 4 7
á. ,1 â. ,1 ã. 1, ä. , å. , óô. , æ. , .
3 3 6 8 8 3 7 3 5 3 6
1 2 5 4 5
2 Íá ôïðïèåôÞóåôå ôá ðáñáêÜôù êëÜóìáôá áðü ôï ìéêñüôåñï óôï ìåãáëýôåñï , , , ,
2 3 6 9 18
3 Íá âñåßôå Ýíá êëÜóìá ðïõ íá åßíáé:

1 1 3 4
á. Ìéêñüôåñï ôïõ êáé ìåãáëýôåñï ôïõ â. Ìéêñüôåñï ôïõ êáé ìåãáëýôåñï ôïõ
5 6 5 5
4 Íá óõãêñßíåôå ôá êëÜóìáôá:
4 3 5 7 2 2 3 7 65 75 1011 1010 401 401
á. , â. , ã. , ä. , . å. , óô. , æ. , .
7 7 11 11 9 8 7 9 10 10 999 999 24 34
1 2 2 4 7 1 9 5
á. , . â. , . ã. , . ä. , .
3 7 3 5 6 2 8 6
3 4 3 12 11
å. , 2 . óô. , . æ. 5, . ç. 3, .
2 3 4 5 3
6 Íá óõãêñßíåôå ìå ôï 1 ôá ðáñáêÜôù êëÜóìáôá:

4 7 15 305 65 4
á. â. ã. ä. å. óô. .
5 3 21 101 71 113
7 Íá ãñÜøåôå óå ìéá óåéñÜ áðü ôï ìéêñüôåñï ðñïò ôï ìåãáëýôåñï ôá êëÜóìáôá

8 13 2 11 21 7 14 19 9 9 9 9 9 9 9 9
á. , , , , , , , â. , , , , , , , .
5 5 5 5 5 5 5 5 3 5 2 11 17 6 8 19
8 Íá ãñÜøåôå óå ìéá óåéñÜ áðü ôï ìåãáëýôåñï ðñïò ôï ìéêñüôåñï ôá êëÜóìáôá

2 4 5 3 1 2 13 17
á. , , . â. , , , , .
3 9 6 4 8 5 10 20
9 ÃñÜøôå 5 êëÜóìáôá ðïõ íá Ý÷ïõí:

á. áñéèìçôÞ 5 êáé íá åßíáé ìéêñüôåñá ôïõ 1.
â. ðáñïíïìáóôÞ 8 êáé íá åßíáé ìåãáëýôåñá ôïõ 1.
10 Íá âñåßôå Ýíá êëÜóìá

1 3
á. ìåãáëýôåñï áðü ôï êáé ìéêñüôåñï áðü ôï .
12 12
5 5
â. ìåãáëýôåñï áðü ôï êáé ìéêñüôåñï áðü ôï .
10 8
αβ α x x2 α α
á. , . â. y , y . ã. , .
β β 1 α 2 α 4
ω ω 1 ω  10 ω  10 α α 4
ä. , . å. , . óô. , .
φ 4 φ 4 6 α 4 α
6
12 Íá ðñïóèÝóåôå óôïí áñéèìçôÞ êáé óôïí ðáñïíïìáóôÞ ôïõ êëÜóìáôïò
5
ôï 2 êáé íá ôï óõãêñßíåôå ìå ôçí ìïíÜäá.
3
13 Íá ðñïóèÝóåôå óôïí áñéèìçôÞ ôïõ êëÜóìáôïò
5
ôï 4 êáé ôï íÝï êëÜóìá íá ôï óõãêñßíåôå ìå ôï 2.
ÈÅÌÁ 1
4 4
1. Ðùò ãßíåôáé ç óýãêñéóç êëÜóìÜôùí; 2. Íá óõãêñßíåôå ôá êëÜóìáôá ,
15 23
2 8
3. Íá óõãêñßíåôå ôá êëÜóìáôá ,
17 17
ÈÅÌÁ 2
25 25 25 25 25 25 25
1. Íá ãñÜøåôå ôá êëÜóìáôá , , , , , , óå öèßíïõóá óåéñÜ.
9 13 12 7 11 4 14
3 2 15 23 11 1 30 4
2. Íá ãñÜøåôå ôá êëÜóìáôá , , , , , , , óå áýîïõóá óåéñÜ.
18 18 18 18 18 18 18 18
3 8 12 23
3. Íá óõãêñßíåôå ìå ôï 1 ôá êëÜóìáôá , , , .
4 9 11 20
ÈÅÌÁ 3
2 3 5
1. Íá ôïðïèåôÞóåôå óå óåéñÜ ôá ðáñáêÜôù êëÜóìáôá , , .
7 14 28
xy x x x 5 x x x  20 x  30
2. Íá óõãêñßíåôå ôá êëÜóìáôá á. y , x  2 â. y , y ã. , ä. ,
x  4 x 5 3 3
3. Íá ãñÜøåôå 6 êëÜóìáôá ðïõ íá Ý÷ïõí áñéèìçôÞ 7 êáé íá åßíáé ìéêñüôåñá ôïõ 1.
ÈÅÌÁ 4
5 3 29 13 11
1. Íá óõãêñßíåôáé ôá êëÜóìáôá , , , , .
8 40 80 120 240
6
2. Íá ðñïóèÝóåôå óôïí áñéèìçôÞ ôïõ êëÜóìáôïò ôïí áñéèìü 3 êáé íá óõãêñßíåôå ìå ôçí ìïíÜäá ôï êëÜóìá ðïõ èá ðñïêýøåé.
7
8
3. Íá ðñïóèÝóåôå óôïí ðáñïíïìáóôÞ ôïõ êëÜóìáôïò ôïí áñéèìü 4 êáé íá óõãêñßíåôå ìå ôçí ìïíÜäá ôï êëÜóìá ðïõ èá ðñïêýøåé.
5
2.4 Ðñüóèåóç êáé áöáßñåóç êëáóìÜôùí 69
2.4 Ðñüóèåóç êáé áöáßñåóç êëáóìÜôùí
Åñþ ôçóç 1 êëÜóìáôá ôá ìåôáôñÝðïõìå óå ïìþíõìá

êáé ìåôÜ ôá ðñïóèÝôïõìå Þ ôá áöáéñïýìå.
Ðùò ðñïóèÝôïõìå ïìþíõìá êáé ðùò åôåñþíõìá êëÜóìáôá;
¼ôáí Ý÷ïõìå Üèñïéóìá åíüò öõóéêïý
ÁðÜíôçóç áñéèìïý êáé åíüò êëÜóìáôïò ðáñáëåß-
ðïõìå ôï óýìâïëï (+) êáé ãñÜöïõìå:
• Ôï Üèñïéóìá äýï ïìþíõìùí êëáóìÜôùí éóïýôáé ìå ôï
êëÜóìá ðïõ Ý÷åé áñéèìçôÞ ôï Üèñïéóìá ôùí áñéèìçôþí 2 2
5 5 
êáé ðáñïíïìáóôÞ ôïí ßäéï. 3 3
 Ïé áñéèìïß áõôïß ëÝãïíôáé ìåéêôïß.
1 1
• Ç äéáöïñÜ äýï ïìþíõìùí êëáóìÜôùí éóïýôáé ìå ôï êëÜ- 2  2 
3 3 
óìá ðïõ Ý÷åé áñéèìçôÞ ôçí äéáöïñÜ ôùí äýï áñéèìçôþí
êáé ðáñïíïìáóôÞ ôïí ßäéï. ÊÜèå öõóéêüò áñéèìüò èåùñåßôáé êëÜóìá ìå ðáñïíïìáóôÞ
ôçí ìïíÜäá.
• Ãéá íá ðñïóèÝóïõìå Þ íá áöáéñÝóïõìå äýï åôåñþíõìá
Ná õðïëïãßóåôå ôá áèñïßóìáôá 3 4 1 3 4 2
á.  â.  5 ã.   10
1 1 3 3 9 4 11 4 5 2 4 3 5
á.  â.  ã. 
2 2 4 4 5 5
Ëýóç
Ëýóç á. ÌåôáôñÝðïõìå ðñþôá ôá åôåñþíõìá êëÜóìáôá óå ïìþ-
1 3 1 3 4 3 9 3  9 12 íõìá êáé Ý÷ïõìå Å.Ê.Ð.  4, 5   20 .
á.    2 â.    3
2 2 2 2 4 4 4 4
4 11 4  11 15 Ïðüôå
ã.    3
5 5 5 5
3 4 15 16 31
Íá õðïëïãßóåôå ôá áèñïßóìáôá êáé íá áðëï-    
4 5 20 20 20
2 ðïéÞóåôå ôï ôåëéêü áðïôÝëåóìá áí áõôü äåí
â. ÌåôáôñÝðïõìå ôá åôåñþíõìá êëÜóìáôá óå ïìþíõìá êáé
åßíáé áíÜãù ãï ê ëÜóìá ôï öõóéêü áñéèìü óå êëÜóìá ìå ðáñïíïìáóôÞ 4.
Å.Ê.Ð.(2, 4) = 4. Íá ìåôáôñÝøåôå ôïõò ì åéê ôïýò áñéèìïýò óå

ê ëÜóìáôá
4 1 1 5
Ïðüôå á. 3 â. 2 ã. 4
8 5 9
Ëýóç
ã. Ôï Å.Ê.Ð. (3, 5) = 15.
1 1 3  8 1 24 1 25
á. 3  3     
8 8 8 8 8 8 8
Ïðüôå
1 1 2  5 1 10 1 11
â. 2  2      
5 5 5 5 5 5 5
5 5 4  9 5 36 5 41
ã. 4 4     
9 9 9 9 9 9 9
Íá âñåßôå ôéò äéáöïñÝò êáé íá áðëïðïéÞóåôå
ôï êëÜóìá üôáí áõôü äåí åßíáé áíÜãù ãï. Íá ìåôáôñÝøåôå ôá ð áñáê Üôù ê ëÜóìáôá óå
3 ìåéêôïýò áñéèìïýò.
á.
5 3
 â.
12 6
 ã.
15 3
 ä.
8 2
 5 18 3 40
2 2 9 9 8 4 3 27 á. â. ã.
4 2 15
Ëýóç Ëýóç
5 3 53 2 á. Ãéá íá ìåôáôñÝøïõìå ôï êëÜóìá óå ìåéêôü áñéèìü åêôå-
á.    1
2 2 2 2 ëïýìå ôçí Åõêëåßäåéá äéáßñåóç 18  4  4  2 .
12 6 12  6 6 6 : 3 2 18 4  4  2 4  4 2 2 1
â.      Ïðüôå,     4 4
9 9 9 9 9:3 3 4 4 4 4 4 2
ã. Ôï Å.Ê.Ð. (4, 8) = 8. â. ¸÷ïõìå 3  2  1  1 .
3 2  1 1 2  1 1 1 1
15 3 Ïðüôå,     1  1
Ïðüôå   2 2 2 2 2 2
8 4 ã. ¸÷ïõìå 40  15  2  10
ä. Ôï Å.Ê.Ð. (3, 27) = 27. 40 15  2  10 15  2 10 10 2 2
    2  2  2
15 15 15 15 15 3 3
Ïðüôå
Íá õðïëïãßóåôå ôéò äéáöïñÝò Íá õðïëïãßóåôå ôï Üèñïéóìá

6 1 1 1 3 2 7 1 4 1 5
á. 4  2 â. 8 4 ã. 1  2    
5 3 2 4 5 3 5 2 8
Ëýóç Ëýóç
1  1  25 1
á. 4  2  4   2    4    
5  5  5 5 •
 10 1  11 4  5 11
 4    4   
 5 5 5 5 5
20 11 20  11 9
    •
5 5 5 5
1 1  1  1  8  3 1   4  2 1
â. 8  4   8     4         Ïðüôå, Ε.Κ.Π.  8, 15   120
3 2  3  2  3 3  2 2
 24 1   8 1  25 9
      
 3 3   2 2 3 2
3 2  3  2  1 4 3  2
ã. 1   1        
4 5  4 5  4 4 5
4 3 2 7 2
    
4 4 5 4 5

á. Ôï Üèñïéóìá äýï ........................... êëáóìÜôùí éóïýôáé ìå ôï êëÜóìá ðïõ Ý÷åé áñéèìçôÞ, ôï Üèñïéóìá ôùí
áñéèìçôþí.
â. ÊÜèå öõóéêüò áñéèìüò èåùñåßôáé êëÜóìá ìå ðáñïíïìáóôÞ ôçí ...........................
ã. Ïé áñéèìïß ðïõ ðñïêýðôïõí áðü ôï Üèñïéóìá åíüò öõóéêïý áñéèìïý êáé åíüò êëÜóìáôïò êáëïýíôáé ..........................

1 11
á. Ôï Üèñïéóìá  5 åßíáé ßóï ìå
2 2
2 2
â. Ï ìåéêôüò áñéèìüò 5 ãñÜöåôáé 5 
3 3
12 6 2
ã. Ç äéáöïñÜ  åßíáé ßóç ìå
9 9 3
1 Íá âñåßôå ôá ðáñáêÜôù áèñïßóìáôá:

1 6 2 4 5 1 1 2 1 1 2 4 2
á. + â. + + ã. + ä. + å. + óô. +
5 5 3 3 3 2 3 5 2 3 6 7 14
2 Ïìïßùò ôéò äéáöïñÝò:

5 3 12 7 8 1 2
á. - â. - ã. - ä. 3 -
4 4 5 5 10 5 3
3 Íá ãßíïõí ïé ðñÜîåéò:
 1 1 3  1 2 1
á.  +  + â.  +  -
 2 3 6  4 3 6
1 2 1 3
4 Íá ãßíïõí ïé ðñÜîåéò: á. 2 â. 5 ã. 1 +
3 3 2 8
5 2 1
¸íáò ðïëéôéêüò ìç÷áíéêüò ó÷åäéÜæåé Ýíá ðÜñêï. Ôá ôïõ ÷þñïõ ãßíïíôáé ðáéäéêÝò ÷áñÝò, óôï ãßíåôáé äåíäñï-
5 3
öýôåõóç êáé ï õðüëïéðïò ÷þñïò ãÞðåäï ìðÜóêåô. Ôé ìÝñïò ôïõ ÷þñïõ åßíáé ôï ãÞðåäï;
 2 1   3 1 1
6 Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôçò ðáñÜóôáóçò: 1+  +  +  +  + 2
3 4  4 5 3
7 Íá õðïëïãßóåôå ôá áèñïßóìáôá:
3 4 2 4 6 82 41 7 1 4 4 1 1
á.  â.   ã.   ä. 3  å.  óô. 2 
5 5 21 21 21 303 303 303 2 3 5 3 3
3 3 3  1  2 3   4  1  1  1  1
á.   â.  3       ã.  1    2   ä.  1   1     1 
4 2 8  3  3 4   5  10   2  3   4
9 Íá õðïëïãßóåôå ôéò äéáöïñÝò:

5 1 3 1 8 2 5 1 6 3 7 1
á.  â.  ã.  ä.  å.  óô. 
6 6 5 5 9 9 3 2 10 5 9 3
10 Íá åêôåëÝóåôå ôéò ðñÜîåéò:

1  4 1  1  1 1 5  1 1  1 5  2  1
á.    â.  2     1  ã. 3  ä.        å. 4   1 
5  10 10   3   2 3 6  2 3 6 3 3  2
1 2 3 4
11 Ná ãñÜøåôå ôïõ ìåéêôïýò óå êëÜóìáôá êëÜóìáôá: 4 ,
3
2 ,
5
1 ,
7
2
5
54 82 100 42 75 89
12 Ná ãñÜøåôå ôá êëÜóìáôá óå ìåéêôïýò:
7
,
5
,
7
,
9
,
4
,
3
13 Óçìåéþóôå ôçí Ýíäåéîç óùóôü (Ó) Þ ëÜèïò (Ë) äßðëá óôéò ðáñáêÜôù ó÷Ýóåéò.
1 23 11 124 3 3 4 3
8  (....) 25   (....) 2 5 (....) 14   13 (....)
3 3 5 5 5 2 7 7
1 1 1
14 ¸íáò áãñüôçò Ý÷åé 5 óôñÝììáôá ëåìïíéÝò, 7 óôñÝììáôá åëéÝò êáé 10 óôñÝììáôá óéôÜñé. Ðüóá óôñÝììáôá Ý÷åé óõíïëéêÜ;
2 3 6
1 2
15 Ï äÞìïò ìéáò ðüëçò äéáèÝôåé ôï ôùí åóüäùí ôïõ ãéá ôçí êáèáñéüôçôá, ôá ãéá ôç äéáìüñöùóç ÷þñùí. Ôé ìÝñïò
5 7
ôùí åóüäùí äéáèÝôåé ãéá ôéò õðüëïéðåò áíÜãêåò ôïõ äÞìïõ;
16 ¸íáò åñãÜôçò ôåëåéþíåé Ýíá Ýñãï óå 8 çìÝñåò åíþ Ýíáò Üëëïò ôï ßäéï Ýñãï óå 10 çìÝñåò. Íá âñåßôå ôï ìÝñïò ôïõ Ýñãïõ
ðïõ ôåëåéþíïõí ïé äýï åñãÜôåò üôáí åñãÜæïíôáé ìáæß óå ìßá ìÝñá.
1 1 1
17 Áí x  2 , y  3 êáé z  1 , íá âñåßôå ôçí ôéìÞ ôçò ðáñÜóôáóçò K  x  y  z .
3 3 2
1 1 1 1
18 Áí α   , β  1 êáé γ  , íá âñåßôå ôçí ôéìÞ ôçò ðáñÜóôáóçò Μ  α  β  γ .
2 3 2 6
ÈÅÌÁ 1
1. Ðùò ðñïóèÝôïõìå ïìþíõìá êëÜóìáôá; 2. Ðùò ðñïóèÝôïõìå åôåñþíõìá êëÜóìáôá;
3. Ðïéïé áñéèìïß êáëïýíôáé ìåéêôïß;
ÈÅÌÁ 2
2 4 3 6 4 6 8
1. Íá õðïëïãßóåôå ôá áèñïßóìáôá á.  â.  ã.  
3 3 5 5 7 7 7
3 4 2 4 11 4 5
2. Íá õðïëïãßóåôå ôá áèñïßóìáôá á.  â.   ã. 5 
5 6 3 5 15 9 18
4 2 13 7 11 9 1
3. Íá õðïëïãßóåôå ôéò äéáöïñÝò á.  â.  ã.  
5 5 60 60 15 15 15
4 1 13 10 1 2 1
4. Íá õðïëïãßóåôå ôéò äéáöïñÝò á.  â.   ã.  3
7 28 9 18 36 25 50
ÈÅÌÁ 3
1 1 1
1. Íá ìåôáôñÝøåôå ôïõò ìåéêôïýò áñéèìïýò óå êëÜóìáôá á. 2 â. 4 ã. 5
3 6 4
19 34 65
2. Íá ìåôáôñÝøåôå ôá ðáñáêÜôù êëÜóìáôá óå ìåéêôïýò áñéèìïýò á. â. ã.
5 7 15
1 1 3 1
3. Íá õðïëïãßóåôå ôéò äéáöïñÝò á. 3  2 â. 2 
2 3 4 5
ÈÅÌÁ 4
 1 1  2 3 
1. Íá õðïëïãßóåôå ôï Üèñïéóìá 5    
 2 3   5 10 
3 6 1
2. Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôçò ðáñÜóôáóçò A  2    
4 5 3
3. Íá ãßíïõí ïé ðáñáêÜôù ðñÜîåéò
 8 3   2  4   3 1   4 3
á.      1   1   â.     
5 4  5  6   13 26   13 52 
1 1 1
4. Íá âñåßôå ôçí ôéìÞ ôçò ðáñÜóôáóçò A  x  y  z áí x  2 ,y 3 ,z4
4 5 2
2.5 Ðïëëáðëáóéáóìüò êëáóìÜôùí 77
2.5 Ðïëëáðëáóéáóìüò êëáóìÜôùí

Ðùò ðïëëáðëáóéÜæïõìå êëÜóìáôá; Ôá êëÜóìáôá ðïõ Ý÷ïõí ãéíüìåíï 1 ëÝãïíôáé áíôßóôñïöá.
γ δ γ δ
ÅðåéäÞ   1 ôá êëÜóìáôá êáé åßíáé áíôßóôñïöá.
ÁðÜíôçóç δ γ δ γ
• Ôï ãéíüìåíï äýï êëáóìÜôùí éóïýôáé ìå ôï êëÜóìá ôï ïð-

ïßï Ý÷åé áñéèìçôÞ ôï ãéíüìåíï ôùí áñéèìçôþí êáé ðáñá- Åñþ ôçóç 4
íïìáóôÞ ôï ãéíüìåíï ôùí ðáñáíïìáóôþí
Ðïéåò éäéüôçôåò éó÷ýïõí óôá êëÜóìáôá;
α γ αγ
  .
β δ βδ ÁðÜíôçóç
Éó÷ýïõí üëåò ïé éäéüôçôåò ôùí ðñÜîåùí ôùí öõóéêþí áñéè-
Åñþ ôçóç 2 ìþí óôá êëÜóìáôá.
Ðþò ïñßæåôáé ôï ãéíüìåíï åíüò öõóéêïý áñéèìïý åðß • Ôï 1 äå ìåôáâÜëëåé ôï ãéíüìåíï

Ýíá êëÜóìá; α α α
1   1 
β β β
α γ γ α
ÁðÜíôçóç • ÁíôéìåôáèåôéêÞ   
β δ δ β
Ôï ãéíüìåíï åíüò öõóéêïý áñéèìïý åðß Ýíá êëÜóìá åßíáé ôï
êëÜóìá ìå áñéèìçôÞ ôï ãéíüìåíï ôïõ áñéèìçôÞ åðß ôïí öõóé- α γ ε α γ  ε
• ÐñïóåôáéñéóôéêÞ     
êü áñéèìü êáé ìå ôïí ßäéï ðáñïíïìáóôÞ. β  δ ζ   β δ  ζ
α α α λ α γ ε α γ α ε
λ  λ  • ÅðéìåñéóôéêÞ      
β β β β  δ ζ  β δ β ζ
α γ ε α γ α ε
     
β  δ ζ  β δ β ζ
Åñþ ôçóç 3
Ðïéá êëÜóìáôá ëÝãïíôáé áíôßóôñïöá;

Ná õðïëïãßóåôå ôá ãéíüìåíá 1 5  1  5  2 3 1 5 6 1 5 7 5
á. 2    2            
1 á. 4 
3
â. 7 
12 8
ã.  2 ä.
4
 20
3 3  3 3  3 3 3 3 3 3 3
2 5 5 100 7  5 35
 
3 3 9
Ëýóç 1 1  1  1   4  3 1   2 6 1
â. 4  2   4     2        
3 6  3  6  3 3  6 6
3 4  3 12 12 7  12 84
á. 4    6 â. 7    12  1 12  1 13 13 13  13 169
2 2 2 5 5 5      
3 6 3 6 3 6 18
8 8  2 16 4 4  20 80 4
ã. 2   ä.  20    1  1  39 1 27  1
5 5 5 100 100 100 5 ã. 3  20   3    20      20   20 
9  9  9 9 9
28 28  20 560
  20  
Íá õðïëïãßóåôå ôá ãéíüìåíá 9 9 9
2 3 8 9 10 4 6
á.  â.  ã. 
4 6 5 4 9 9
Íá âñåßôå ôïõò áíôßóôñïöïõò ôù í áñéèìþ í
4 7 5
á. â. 24 ã. ä. 1
5 3
Ëýóç
3 8 3  8 24 9 10 9  10 90 9
á.    1 â.     Ëýóç
4 6 4  6 24 5 4 5  4 20 2
7 5 7 5 7 5 35
4 6 4  6 24 8 á. Ï áíôßóôñïöïò ôïõ åßíáé ï áöïý    1
ã.     5 7 5 7 57 35
9 9 9  9 81 27
1 1 24
â. Ï áíôßóôñïöïò ôïõ 24 åßíáé ï áöïý 24   1
24 24 24
Íá õðïëïãßóåôå ôá ãéíüìåíá. 5 3 5 3 5  3 15
ã. Ï áíôßóôñïöïò ôïõ åßíáé áöïý    1
3 1 5 1 1 1 3 5 3 5 3  5 15
á. 2  â. 4  2 ã. 3  20 ä. Ï áíôßóôñïöïò ôïõ 1 åßíáé ï 1.
3 3 3 6 9
Ëýóç
Íá õðïëïãßóåôå ôá åîáãüìåíá ôù í ðñÜîåù í

3 13
Áí x  y  êáé z  , í á õ ðïëï ã ßó åôå ôï
5 á.
6 2 1  6 2 1
â.    
 6 2 1
ã.     7 4 4
 
5 5 3 5 5 3 5 5 3
ãéíüìåíï x   y  z  .
Ëýóç
Ëýóç
6 2 1 6 2 1
á.      Éó÷ýåé x   y  z    x  y   z .
5 5 3 5 53
3 13 3  13 39
 6 2  1  6  2  1 8 1 8 1 8 Ïðüôå,  x  y   z     .
â.            4 4 4  4 16
 5 5  3  5  3 5 3 5  3 15
6 2 1 6  2  1 4 1 4 1 4
ã.           
 5 5  3  5  3 5 3 5  3 15 Íá õðïëïãßóåôå ôéò äõíÜìåéò
8  1
2
3
2
 2
3
á.   â.   ã.  
Íá õðïëïãßóåôå ôá åîáãüìåíá ôù í ðñÜîåù í 4 4 3
6 8 1  5 8 1  5
á.    â.   
 3 15  6  3 15  6 Ëýóç
2
 1 1 1 1 1 1
á.      
Ëýóç 4 4 4 4  4 16
2
3 3 3 33 9
8 1  5  40 1  5 â.      
á.          5 5 5 5  5 25
 3 15  6  15 15  6
3
 2 2 2 2 2 2 2 8
 40  1 5 41 5 41 5 205 41 ã.       
       3 3 3 3 3  3  3 27
 15  6 15 6 15  6 90 18
8 1  5  40 1  5
â.         
 3 15  6  15 15  6
 40  1 5 39 5 39  5 195 13
      
 15  6 15 6 15  6 90 6

α γ ............
á. Éó÷ýåé  
β δ βδ
â. ........................... êëÜóìáôá ëÝãïíôáé ôá êëÜóìáôá ðïõ Ý÷ïõí ãéíüìåíï 1.
α γ ε  α γ
ã. Éó÷ýåé     ................
β  δ ζ  β δ

3 5
á. Ôï áíôßóôñïöï êëÜóìá ôïõ åßíáé ôï
5 3
1 5 2 7
â.   
2 2 2 2
3
ã. 4   3
4
1 Íá âñåßôå ôá ãéíüìåíá:
1 3 2 5 1 5 2 4 2 7 3
á.  â.  ã.  ä. 3  å. 3 óô.  æ. 0 
2 4 3 7 8 3 43 9 7 2 16
α β 3 8 2 7 5 2
2 Íá âñåßôå ôá ãéíüìåíá: á. 
β γ
â.  
2 3 16
ã. 3   
3 7 9
3  1 1  1 1  1 1 
3 Íá ãßíïõí ïé ðñÜîåéò: á.   
4 3 6
â.       
 2 3   5 10 
1 2
4 ¸íáò ìáèçôÞò åß÷å 30 €. Áðü áõôÜ îüäåøå ôï
6
ãéá íá áãïñÜóåé âéâëßá, ôá ôùí õðüëïéðùí óôçí êáíôßíá ôïõ
5
ó÷ïëåßïõ. Ôïõ ðåñßóåøáí ÷ñÞìáôá êáé ðüóá;
1
5 ¸íáò áãñüôçò ðáñÜãåé 1.000 êéëÜ íôïìÜôáò. Ôçí ðñþôç çìÝñá ðïõëÜåé ôï ôçò ðáñáãùãÞò, ôçí äåýôåñç çìÝñá
4
1
ôï ôçò õðüëïéðçò. Ðüóá êéëÜ íôïìÜôá ðåñßóåøáí;
3
8 7
6 Ôï óéôÜñé äßíåé ôáôïõ âÜñïõò ôïõ óå áëåýñé êáé áõôü ìå ôç óåéñÜ ôïõ äßíåé ôá ôïõ âÜñïõò ôïõ óå øùìß. Áí
9 8
ó’ Ýíá öïýñíï õðÞñ÷áí 1.800 êéëÜ óéôÜñé, ðüóá êéëÜ øùìß èá ðáñáóêåõáóôåß;
2 3 1
7 Íá âñåßôå ôïõò áíôßóôñïöïõò ôùí áñéèìþí: á. â. ã. 2 ä. å. 0
5 8 3
3 1
8 Óå ìéá ôÜîç ôçò Á’ Ãõìíáóßïõ ìå 24 ìáèçôÝò ó’ Ýíá ôåóô ôá ðáßñíïõí âáèìü ðÜíù áðü ôç âÜóç êáé ôï
8 12
áõôþí ðáßñíåé Üñéóôá. Ðïéïé åßíáé ïé ìáèçôÝò áõôïß;
1 2 3
9 Íá âñåßôå ôïí áíôßóôñïöï ôïõ áñéèìïý: Α   .
2 3 4
10 Íá õðïëïãßóåôå ôá ãéíüìåíá:
3 1 7 2 2 3 40 1 2 18 4 27 1 2
á.  â.  ã.  ä.  å.  óô.  æ. 8 ç. 14 
4 3 3 3 5 7 3 10 9 4 9 36 4 7
11 Íá õðïëïãßóåôå ôá ãéíüìåíá:
1 5 3 3 4 5 1 8 6
á.   â.   ã.  5 
2 3 10 4 5 3 8 5 11
2  1 1 8  1 1 1 1
12 Íá õðïëïãßóåôå ôá ãéíüìåíá: á.    â.    ã. 3    
3 2 3 5 2 3 4 6
 2 1  4 3   1 1 1
13 Íá õðïëïãßóåôå ôá ãéíüìåíá: á.        â.  4  3   2
 3 4   5 10   2 3 3
14 Íá âñåßôå ôïõò áíôßóôñïöïõò ôùí áñéèìþí êáé íá ôïõò ãñÜøåôå óôá ôåôñÜãùíá.
Áñéèìüò Áíôßóôñïöïò Áñéèìüò Áíôßóôñïöïò

3
5
5
2
1
7
7
4
14
1 121
3 32
6
8
101
1 2
2 5
3 3
1 1
15 Ãéá ôçí åîüöëçóç åíüò ÷ñÝïõò 3000 € ðñïò ôçí ôñÜðåæá ðëÞñùóå êÜðïéïò ôï
5
ùò ðñïêáôáâïëÞ êáé ôï
10
ôïõ
õðüëïéðïõ ðïóïý ôïí åðüìåíï ìÞíá. Ôé ðïóü ïöåßëåé íá ðëçñþóåé áêüìá;
3 1
16 ¸íáò ðáñáãùãüò ðïñôïêáëéþí ðïýëçóå
5
ôçò ðáñáãùãÞò ôïõ êáé óôç óõíÝ÷åéá ôï
6
ôùí õðüëïéðùí. Áí åß÷å
1200 êéëÜ ðïñôïêÜëéá ðüóá ôïõ ìÝíïõí áêüìá ãéá ðïýëçìá;
17 Ñþôçóáí Ýíá öïéôçôÞ ôçò ÌáèçìáôéêÞò Ó÷ïëÞò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ôçò ÆéìðÜìðïõå ðüóùí ÷ñïíþí åßíáé êáé áõôüò
2 9
áðÜíôçóå: “ÐÝñõóé Þìïõí ôá ôùí ôïõ 100”. Ðüóùí ÷ñïíþí åßíáé óÞìåñá;
9 10
1
18 ¸íáò åñãÜôçò õðïëïãßæåé üôé ãéá íá ôåëåéþóåé ôï Ýñãï ðïõ ôïõ Ý÷ïõí áíáèÝóåé èá ÷ñåéáóôåß ôï ìéáò çìÝñáò. Óå
6
ðüóåò þñåò èá ôåëåéþóåé ôï Ýñãï;
3
19 Óå Ýíá óïýðåñ ìÜñêåô ôï âáñÝëé ìå ôçí öÝôá ðåñéÝ÷åé 48 êéëÜ. ÊÜðïéïò ðåëÜôçò ðáñáããÝëíåé ôá
96
ôïõ ðåñéå÷ï-
ìÝíïõ. Ðüóá êéëÜ öÝôá èá ðÜñåé;
3
20 ¸íá ïñèïãþíéï Ý÷åé ìÞêïò 40 cm êáé ðëÜôïò ôá
10
ôïõ ìÞêïõò ôïõ. Íá âñåßôå ôï åìâáäüí êáé ôçí ðåñßìåôñï ôïõ ïñèïãùíßïõ.
5
21 Íá âñåßôå ôçí ðåñßìåôñï êáé ôï åìâáäüí åíüò ôåôñáãþíïõ ìå ðëåõñÜ ôá m.
4
1 1
22 Áðü ôçí Á’ Ãõìíáóßïõ åíüò ó÷ïëåßïõ ôï
5
ãñÜöåé êÜôù áðü ôç âÜóç êáé åßíáé 24. Ôï
6
ôùí õðüëïéðùí ãñÜöåé
Üñéóôá. Ðüóïé ìáèçôÝò Ýãñáøáí Üñéóôá;
1
23 Ç áðüóôáóç äýï ðüëåùí åßíáé 500 km. ¸íáò ðïäçëÜôçò ôçí 1ç ìÝñá äéáíýåé ôï
4
ôçò áðüóôáóçò, ôçí 2ç çìÝñá
1 1
ôï ôçò õðüëïéðçò áðüóôáóçò êáé ôçí 3ç çìÝñá ôï ôçò õðüëïéðçò áðüóôáóçò. Ðüóá km ðñÝðåé íá äéáíýóåé ôçí
5 3
4ç êáé ôåëåõôáßá çìÝñá;
ÈÅÌÁ 1
Íá áðáíôÞóåôå óôéò ðáñáêÜôù åñù ôÞóåéò
1. Ðùò ðïëëáðëáóéÜæïõìå êëÜóìáôá;

2. Ðùò ïñßæåôáé ôï ãéíüìåíï åíüò öõóéêïý áñéèìïý åðß Ýíá êëÜóìá;
3. Ðïéá êëÜóìáôá ëÝãïíôáé áíôßóôñïöá;
4. Ðïéåò éäéüôçôåò éó÷ýïõí óôá êëÜóìáôá;
ÈÅÌÁ 2
3 9 5
1. Íá õðïëïãßóåôå ôá ãéíüìåíá á. 2  â. 3  ã. 4
5 8 26
1 4 8 4 3 6
2. Íá õðïëïãßóåôå ôá ãéíüìåíá á.  â.  ã. 
3 7 7 5 8 8
4 5 2 1 6
3. Íá õðïëïãßóåôå ôá ãéíüìåíá á. 2  â. 4  3 ã. 3  10
3 6 5 4 7
ÈÅÌÁ 3
4 3 3
1. Íá âñåßôå ôïõò áíôßóôñïöïõò ôùí áñéèìþí á. â. ã. 2
13 22 7
4 1 5 7 4 1 6 3 4
2. Íá ãßíïõí ïé ðáñáêÜôù ðñÜîåéò á.   â.     ã.    
3 2 7 8 5 7  7 7  10
3 6
3. Áí x  y  , z  , íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôçò ðáñÜóôáóçò A  x   y  z  .
5 7
ÈÅÌÁ 4
2 3 4
2  3  3
1. Íá õðïëïãßóåôå ôéò äõíÜìåéò á.   â.   ã.  
5  4  10 
2
2. ¸íá ïñèïãþíéï Ý÷åé ìÞêïò 20 åêáôïóôÜ êáé ðëÜôïò ôá ôïõ ìÞêïõò ôïõ. Íá âñåßôå ôçí ðåñßìåôñï êáé ôï åìâáäüí ôïõ
5
ïñèïãùíßïõ.
3
3. Íá âñåßôå ôçí ðåñßìåôñï êáé ôï åìâáäüí åíüò ôåôñáãþíïõ ìå ðëåõñÜ ôá m.
5
2.6 Äéáßñåóç êëáóìÜôùí 85
2.6 Äéáßñåóç êëáóìÜôùí
Åñþ ôçóç 1 • Ç ìåôáôñïðÞ åíüò óýíèåôïõ êëÜóìáôïò óå áðëü ãßíåôáé

Ðùò äéáéñïýìå êëÜóìáôá;
ÁðÜíôçóç ùò åîÞò:
• Ôï ðçëßêï ôçò äéáßñåóçò äýï êëáóìÜôùí éóïýôáé ìå ôïí
ðïëëáðëáóéáóìü ôïõ ðñþôïõ êëÜóìáôïò (äéáéñåôÝï) ìå
ôïí áíôßóôñïöï ôïõ äåõôÝñïõ êëÜóìáôïò (äéáéñÝôç). (á, ä: Üêñïé üñïé, â, ã: ìÝóïé üñïé)
α γ αδ
:  ·
β δ βγ • Ðñïóï÷Þ óôá óýíèåôá êëÜóìáôá íá äéáôçñåßôáé ç ãñáììÞ
• Óýíèåôï ëÝãåôáé ôï êëÜóìá ðïõ Ýíáò ôïõ- ôïõ êëÜóìáôïò. Ãéáôß:
ëÜ÷éóôïí áðü ôïõò üñïõò ôïõ åßíáé êëÜ- 5 10
óìá. ÄçëáäÞ:   10 Óùóôü,
1 1
κ κ 2
λ Þ λ Þ μ
5
μ μ κ 5 1 5
ν λ  
1 2 2 ËÜèïò.
α
2
α γ β
• Ç äéáßñåóç : ãñÜöåôáé êáé ùò óýíèåôï êëÜóìá
β δ γ
δ
Ná êÜíåôå ôéò äéáéñÝóåéò 10 1 10 2 10  2 20 1

ã. :     
1 á.
3 1
: â.
1 1
: ã.
10 1
: 300 2 300 1 300  1 300 15
4 5 4 4 300 2
Ëýóç Íá âñåßôå ôá ðçëßêá

3 1 3 5 3  5 15 2 2 5 4
á. :     á. 4 : â. :4 ã. :1
4 5 4 1 4 1 4 3 9 3
1 1 1 4 1 4 4
â. :     1 Ëýóç
4 4 4 1 4 1 4
2 3 4  3 12 1 3 5 1 4 5 1 4  5 4 5 4 8 32
á. 4 :  4   6 â.  :  :     :   :  :   
3 2 2 2  3 4  8  3 3  8  3  3  8 9 8 9 5 45
5 5 1 5 1 5
â. :4    
9 9 4 9  4 36
4 4 1 4 1 4 Íá êÜíåôå ôéò äéáéñÝóåéò
ã.
3
:1  
3 1 3 1 3
 5 1  1 1  1 1 1
á. : :  â.  :  :
9 3 2 9 3 2
Íá êÜíåôå ôéò äéáéñÝóåéò

Ëýóç
3 1 1 1 1
á. 4 : â. 3 : 5 1  1 1  1  1 2  1  1 2  1 2 1 3
3 2 2 4 á. : :   :    :  :   
9  3 2  9  3 1  9  3  1 9 3 9 2
1 3 3 1
Ëýóç   
9  2 18 6
1 1  1 1  4 3 1 1  1 1  1  1 3  1  1 3  1 3 1 3 2 6 2
á. 4 :  4   :    :  â.  :  :     :   :  :    
3 2  3 2  3 3 2  9 3  2  9 1  2  9  1 2 9 2 9 1 9 3
 12 1  1 13 1 13 2 13  2 26
  :  :    
 3 3 2 3 2 3 1 3 1 3
1 1  1  1   32 1 5 4 1  Íá ìåôáôñÝøåôå ôá óýíèåôá êëÜóìáôá óå áðëÜ
â. 3 : 5   3   :  5      :  
2 4  2  4  2 2  4 4
3 15
 6 1   20 1  7 21 7 4 28 2 6
  :   :    
 2 2   4 4  2 4 2 21 42 3 á. 4 â. 8 ã. 30
1 6 2
5 5
Íá êÜíåôå ôéò äéáéñÝóåéò Ëýóç

4 1 3 5 1 3 5
á. : :  â.  :  :
3  4 8 3 4 8 3 15 15
3  5 15 15  1 15
á. 4   â. 8  8  
1 4 1 4 6 6 8  6 48
Ëýóç
5 1
1  3 5  1  3 8  1  3  8  1 24 1 20
á. : :   :    :  :    30
3  4 8  3  4 5  3  4  5  3 20 3 24
30 1 30  5 150

1 20 20 5
  ã. 2  2  1 2  2  75
3  24 72 18
5 5
Íá êÜíåôå ôéò ðñÜîåéò

2 1 2 3 6
: 
2 1 4 2 2 1 3 3 3 1 6  20 120
  : ã.   3    20
7 3 3 3 9 3 3 2
:4
2 1

2 23 6
á. 4 5 â. 4 8 ã. 2 5 5 4 20
  :4
3 6 5 6 5

Ëýóç 8 1 4 3 15 1 2
á.  : â.  :
2 1 21 3 9 5 8 7 3 5

3 3  3  3  36  6
á. 4 5 8 5 13 3  13 13
  Ëýóç
3 6 6 6 6
1 4 3 1 4 8 1 32 5 96 101
4 2 4 2 8 á.  :        
 9 5 8 9 5 3 9 15 45 45 45
3 9  3  9  27  8  30  240  60
â. 4 8 4  8 32 27  32 864 216
 â. 15  1 : 2  15  1  5  15  5  90  35  90  35  55
5 6 5  6 30 7 3 5 7 3 2 7 6 42 42 42 42

α γ α .........
á. Éó÷ýåé :  
β δ β γ
â. ........................... ëÝãåôáé ôï êëÜóìá ðïõ Ýíáò ôïõëÜ÷éóôïí áðü ôïõò üñïõò ôïõ åßíáé êëÜóìá.
α
α γ β
ã. Éó÷ýåé : 
β δ ..........

5 5
á. Éó÷ýåé 1 
2
2
1 1
â. :  1
5 5
1 9
ã. 4 : 2 
2 4
2 4 4 2 7 1
1 Íá õðïëïãßóåôå ôá ðçëßêÜ: á. : â. : ã. :2 ä. 4 :
4 5 3 3 6 3
2 4 1 3 3 6
2 Ná õðïëïãßóåôå ôá ðçëßêá (ìå ÷ñÞóç óýíèåôùí êëáóìÜôùí): á. : â. : ã. 5 : ä. :2
5 3 2 5 2 5
1 2 4 1 1 1
3 Íá õðïëïãßóåôå ôá ðçëßêá: á. 3 : â. :2 ã. 5 : 3
2 7 3 3 2 2
5  2 1  7 1 1 1 4
4 Íá ãßíïõí ïé äéáéñÝóåéò: á. : :  â.  :  : ã.  3 +  :
3  3 2  5 2 5  3 9
1
5 ÐñÝðåé íá óõóêåõáóôïýí 4400 êéëÜ ðïñôïêÜëéá óå êéâþôéá ôùí 5 êéëþí. Íá âñåßôå ðüóá êéâþôéá ÷ñåéáæüìáóôå.
2
2 2
6 Ìéá ðëáôåßá 1500m2 ðñÝðåé íá ðëáêïóôñùèåß ìå ðëáêÜêéá åìâáäïý
3
m . Ðüóá ðëáêÜêéá ÷ñåéÜæïíôáé.
2
7 ¸íáò åñãÜôçò óå ìéá þñá êÜíåé ôá
15
åíüò Ýñãïõ. Óå ðüóåò þñåò èá ôåëåéþóåé ôï Ýñãï;
Íá õðïëïãßóåôå ôá ðçëßêá:
8
5 2 3 1 8 3 13 4 1 8 8 4
á. : â. : ã. : ä. :5 å. 3 : óô. 2 : 5 æ. : ç. :2
7 3 5 5 21 7 2 3 3 5 3 9
9 Íá õðïëïãßóåôå ôá ðçëßêá:
3  2 1 5 2 1 1  2 1 7  1  1 1
á. 4 : 17 â.    : ã. 4 :    ä.    : å.  5   :  4   óô. 20 : 10  
4  3 2 6 5  5 10  3 4 8  2  3  3 
1 3 5 3 3  1 1 5 1 2 2 2
10 Íá õðïëïãßóåôå ôá åîáãüìåíá: á. :  3·  : â.    :  :  :
2 2 9 2 5 2 3 6 2 3 3 4
11 Ná áíôéóôïé÷ßóåôå óôéò äéáéñÝóåéò ôçò óôÞëçò Á ôá ðçëßêá ôçò Â.
12 ¸íáò åñãÜôçò ôåëåéþíåé Ýíá Ýñãï óå 4 çìÝñåò. ¸íáò äåýôåñïò ôï ôåëåéþíåé óå 6 çìÝñåò êáé Ýíáò ôñßôïò ôï ôåëåéþ-
íåé óå 12 çìÝñåò. Óå ðüóåò çìÝñåò ôåëåéþíïõí ôï Ýñãï áí åñãÜæïíôáé êáé ïé ôñåßò ìáæß;
1
13 ¸íáò ìåëéóóïêüìïò ðáñÜãåé 120 êéëÜ ìÝëé êáé èÝëåé íá ôï óõóêåõÜóåé óå êïõôéÜ ôïõ êéëïý. Ðüóá êïõôéÜ èá ÷ñåéáóôåß;
2
14 Íá óõìðëçñþóåôå ôïí ðáñáêÜôù ðßíáêá ìå ôá áðïôåëÝóìáôá ôùí äéáéñÝóåùí.

15 Óçìåéþóôå ìå x ôçí óôÞëç Ó (Óùóôü) Þ ôçí óôÞëç Ë (ËÜèïò) ãéá ôéò ðñÜîåéò ôïõ ðáñáêÜôù ðßíáêá.
ÈÅÌÁ 1
1. Ðùò äéáéñïýìå êëÜóìáôá; 2. Ðüôå Ýíá êëÜóìá ëÝãåôáé óýíèåôï;
ÈÅÌÁ 2
3 4 20 4 1 6
1. Íá êÜíåôå ôéò ðáñáêÜôù äéáéñÝóåéò á. : â. : ã. :
4 5 100 6 5 5
6 6 5
2. Íá âñåßôå ôá ðçëßêá á. 2 : â. :5 ã. :1
7 9 6
1 2 1 2 2
3. Íá êÜíåôå ôéò äéáéñÝóåéò á. 3 : â. 3 :5 ã. 4 : 6
4 7 4 9 5
ÈÅÌÁ 3
1 1 5 2 7 3 
1. Íá êÜíåôå ôéò ðáñáêÜôù äéáéñÝóåéò á. : :  â.  :  :  : 9 
4 2 6 5 6 8 
10 14
2. Íá ìåôáôñÝøåôå ôá óýíèåôá êëÜóìáôá óå áðëÜ á. 3 â. 5 ã. 20
4 8 2
7 3
2 4 3 7 6 1
  :
3. Íá êÜíåôå ôéò ðñÜîåéò á. 5 5 â. 5 4 ã. 5 2
1 7 5 1 3 1
  :
3 3 6 2 2 4
ÈÅÌÁ 4
1 3 1 16 1 2
1. Íá êÜíåôå ôéò ðñÜîåéò á.  : â.  :
5 7 6 3 2 3
1 3 8 1 2 1 4 2 4 3 4
2. Íá êÜíåôå ôéò ðñÜîåéò á.  :   â. :    
2 5 7 4 3 3 5 5 3  4 3
3.1 ÄåêáäéêÜ êëÜóìáôá - Äåêáäéêïß áñéèìïß - ÄéÜôáîç äåêáäéêþí áñéèìþí - Óôñïããõëïðïßçóç 93
3.1 ÄåêáäéêÜ êëÜóìáôá - Äåêáäéêïß áñéèìïß - ÄéÜôáîç äåêáäéêþí áñéèìþí -

Óôñïããõëïðïßçóç

Ôé êáëåßôáé äåêáäéêü êëÜóìá; Ðùò óõãêñßíïõìå ôïõò äåêáäéêïýò áñéèìïýò;
Äåêáäéêü êëÜóìá ëÝãåôáé ôï êëÜóìá ðïõ Ý÷åé ðáñïíïìáóôÞ Áí äýï äåêáäéêïß áñéèìïß áñ÷ßæïõí áðü øçößï äéáöïñåôéêÞò
ìéá äýíáìç ôïõ 10. ôÜîçò, ìåãáëýôåñïò åßíáé áõôüò ðïõ Ý÷åé ôï ìåãáëýôåñï øçößï
óôçí áñ÷éêÞ ôÜîç.
Åñþ ôçóç 2 Áí äýï äåêáäéêïß áñéèìïß áñ÷ßæïõí áðü øçößï ôçò ßäéáò ôÜ-
Ðïéåò åßíáé ïé ôÜîåéò óôï äåêáäéêü êáé óôï áêÝñáéï ìÝñïò; îçò ìåãáëýôåñïò åßíáé åêåßíïò ðïõ Ý÷åé ôï áìÝóùò åðüìåíï
øçößï ìåãáëýôåñï.
ÁðÜíôçóç
Åñþ ôçóç 5
• Óôï äåêáäéêü ìÝñïò ïé ôÜîåéò åßíáé ôá äÝêáôá, ôá åêáôïóôÜ,
Ðùò óôñïããõëïðïéïýìå Ýíáí äåêáäéêü áñéèìü;
ôá ÷éëéïóôÜ, ôá äåêÜêéò ÷éëéïóôÜ, ôá åêáôïíôÜêéò ÷éëéïóôÜ,
ôá åêáôïììõñéïóôÜ ê.ë.ð.
• Óôï áêÝñáéï ìÝñïò ïé ôÜîåéò åßíáé ïé ìïíÜäåò, äåêÜäåò ê.ë.ð. ÁðÜíôçóç
• ÄÝêá ìïíÜäåò ìéÜò ôÜîçò åßíáé ìéá ìïíÜäá ìåãáëýôåñçò Ãéá íá óôñïããõëïðïéÞóïõìå Ýíá äåêáäéêü áñéèìü:
ôÜîçò. - Ðñïóäéïñßæïõìå ôç äåêáäéêÞ ôÜîç óôçí ïðïßá èá ãßíåé ç
óôñïããõëïðïßçóç.
Åñþ ôçóç 3 - ÅîåôÜæïõìå ôï øçößï ôçò áìÝóùò ìéêñüôåñçò ôÜîçò.
- Áí áõôü åßíáé ìéêñüôåñï ôïõ 5, ôï øçößï áõôü êáé üëá ôá
Óå ðïéá ìÝñç äéáêñßíïõìå Ýíáí äåêáäéêü áñéèìü;
øçößá ôùí ìéêñüôåñùí ôÜîåùí ìçäåíßæïíôáé.
- Áí åßíáé ìåãáëýôåñï ôïõ 5, ôï øçößï áõôü êáé üëá ôá
ÁðÜíôçóç
øçößá ôùí ìéêñüôåñùí ôÜîåùí ìçäåíßæïíôáé êáé ôï øçößï
Óå êÜèå äåêáäéêü áñéèìü äéáêñßíïõìå ôï áêÝñáéï ìÝñïò ôçò ôÜîçò óôñïããõëïðïßçóçò áõîÜíåôáé êáôÜ 1.
êáé ôï äåêáäéêü ìÝñïò ôïõ. ÁõôÜ äéá÷ùñßæïíôáé áðü ôçí
õðïäéáóôïëÞ.
Ná ãñáöôïýí ôá êëÜóìáôá ðïõ áêïëïõèïýí 344

ã. 33,4  334 : 10 
ù ò äåêáäéêïß áñéèìïß, ìå ôçí åêôÝëåóç ôù í 10
áíôßóôïé÷ ù í äéáéñÝóåù í
1 Íá ãñáöïýí, ùò äåêáäéêïß áñéèìïß ôá êëÜóìáôá
45 32 1000
á.
8
â.
65
ã.
245 3 á.
458
â.
835
ã.
1456
100 1000 10
Ëýóç
Ëýóç
45
á.  45 : 8  5,625 45 8
8 458 835
50 5,625 á.  458 :100  4,58 â.  835 : 1000  0,835
100 1000
20 1456
40 ã.  1456 : 10  145,6
10
32
â.  32 : 65  0,492 32 65
65 Íá ãñÜøåôå ùò êëÜóìáôá ôá ðçëßêá ôùí äéáé-
600 0,492...
150
4 ñ Ý óå ù í
á. 3:5 â. 8:25 ã. 25:80
40
1000 Ëýóç
ã.  1000 : 245  4,081 1000 245
245
2000 4,081... 6 32
á. 3 : 5  0,6  â. 8 : 25  0,32 
400 10 100
155 3125
ã. 25 : 80  0,3125 
10.000
Íá ãñáöïýí, ùò êëÜóìáôá, ïé äåêáäéêïß áñéèìïß
2 á. 2, 48 â. 0,456 ã. 33,4
Íá ãñÜøåôå ôá ðáñáê Üôù êëÜóìáôá ù ò äå-
êáäéêü áñéèìü ìå ðñïóÝããéóç åêáôïóôïý
Ëýóç 5 7 25
248 456 á. â.
á. 2,48  248 : 100  â. 0,456  456 : 1000  15 18
100 1000
Ëýóç
ÓôÞëç Á ÓôÞëç Â
7
á.  7 : 15  0,4666... 625
15 á. 0,625 1.
7 100
Ìå ðñïóÝããéóç åêáôïóôïý, åðåéäÞ 6 > 5 Ý÷ïõìå  0,47 . 625
15 â. 6,25 2.
25 1000
â.  25 : 18  1,3888...
18 625
25 ã. 0, 0625 3.
Ìå ðñïóÝããéóç åêáôïóôïý, åðåéäÞ 8 > 5 Ý÷ïõìå  1,39 . 10
18 625
ä. 62,5 4.
10.000
Íá ôïðïèåôÞóåôå ôï êáôÜëëçëï óýìâïëï <,
6 = Þ > ìåôáîý ôù í áñéèìþ í
á. 25,546 ... 25,613 â. 8,694 ... 8,645
Ëýóç
Ëýóç 625
á. Ôï 0,625  . Ïðüôå á  2.
á. ÅðåéäÞ 6 > 5 Ý÷ïõìå 25,546 < 25,613 1000
â. ÅðåéäÞ 9 > 4 Ý÷ïõìå 8,694 > 8,645 625
â. Ôï 6,25  . Ïðüôå â  1.
100
625
ã. Ôï 0,0625  . Ïðüôå ã  4.
Íá óôñïããõëïðïéÞóåôå ôïõò ðáñáêÜôù äåêáäéêïýò 10.000
7 áñéèìïýò óôï äÝêáôï, åêáôïóôü êáé ÷éëéïóôü. 625
á. 9576,058 â. 37,8687 ã. 9,324 ä. Ôï 62,5  . Ïðüôå ä  3.
10
Ëýóç
á. ÄÝêáôï: 9576,1 Óõìðëçñþ óôå ôï øçößï ðïõ ëåßðåé óôïí á-
Åêáôïóôü: 9576,06 ×éëéïóôü: 9576,058 ñéèìü 13,6 8, áí ãíù ñßæåôå üôé üôáí ï á-
â. ÄÝêáôï: 37,9 9
ñéèìüò óôñïãã õëïðïéçèåß óôï ðëçóéÝóôåñï
Åêáôïóôü: 37,87 ×éëéïóôü: 37,869 åêáôïóôü ãßíåôáé 13,69.
ã. ÄÝêáôï: 9,3
Åêáôïóôü: 9,32 ×éëéïóôü: 9,324
Ëýóç
ÅðåéäÞ 8 > 5, ï áñéèìüò ðïõ ëåßðåé åßíáé ôï 8.
Íá áíôéóôïé÷ßóåéò êÜèå äåêáäéêü áñéèìü ôçò óôÞëçò
8 Á ìå ôï áíôßóôïé÷ï äåêáäéêü êëÜóìá ôçò óôÞëçò Â. στρογγυλοποίηση
13,688  13,69
εκατοστό

á. Äåêáäéêü êëÜóìá ëÝãåôáé ôï êëÜóìá ðïõ Ý÷åé ðáñïíïìáóôÞ ìéá ........................... ôïõ 10.
â. Óå êÜèå äåêáäéêü áñéèìü äéáêñßíïõìå ôï ........................... ìÝñïò êáé ôï äåêáäéêü ìÝñïò.
ã. ÄÝêá ìïíÜäåò ìéáò ôÜîçò åßíáé ìéá ........................... ìåãáëýôåñçò ôÜîçò.

á. Ï áñéèìüò 0,456 ìå ðñïóÝããéóç äåêÜôïõ ãßíåôáé 0,46
25
â. Ôï êëÜóìá åßíáé ßóï ìå 2,5
100
625
ã. Ï áñéèìüò 0,625 åßíáé ßóïò ìå
10.000
1 Íá ãñÜøåôå ôé öáíåñþíåé ôï øçößï 6 óôïõò ðáñáêÜôù äåêáäéêïýò áñéèìïýò:

á. 6,32 â. 0,46 ã. 7,056 ä. 3,6
2 Íá óõãêñßíåôå ôïõò ðáñáêÜôù äåêáäéêïýò áñéèìïýò êáé íá ôïõò âÜëåôå óôç óåéñÜ áñ÷ßæïíôáò áðï ôï ìåãáëýôåñï.
á. 6,82, â. 6,02, ã. 6,72
3 Íá óõãêñßíåôå ôïõò ðáñáêÜôù äåêáäéêïýò áñéèìïýò êáé íá ôïõò âÜëåôå óôç óåéñÜ áñ÷ßæïíôáò áðï ôï ìéêñüôåñï:
63,807 63,808 63,809
4 Íá óôñïããõëïðïéÞóåôå ôïõò áñéèìïýò 6,325, 7,899, 83,932: á. óôéò ìïíÜäåò â. óôá äÝêáôá ã. óôá åêáôïóôÜ.
5 Íá óôñïããõëïðïéÞóåôå ôïõò ðáñáêÜôù áñéèìïýò: á. óôéò äåêÜäåò â. óôéò ÷éëéÜäåò ã. óôá äÝêáôá.
Óôç óõíÝ÷åéá, óå êÜèå ðåñßðôùóç íá ôïõò âÜëåôå óôç óåéñÜ, áñ÷ßæïíôáò áð’ôï ìéêñüôåñï.
62821,76 74827,32 63801,88
6 Íá âÜëåôå óôç óåéñÜ áðü ôï ìéêñüôåñï óôï ìåãáëýôåñï ôïõò ðáñáêÜôù áñéèìïýò 6,327 3,22 0,97 9,32
êáé íá âñåßôå ôïí ôñßôï óôç óåéñÜ.
7 Íá ãñÜøåôå ìå ôç ìïñöÞ äåêáäéêïý áñéèìïý ôïõò ðáñáêÜôù áñéèìïýò:

á. 6 þñåò êáé 30 ëåðôÜ â. 5 ÷ëì êáé 20 ìÝôñá ã. 7 êéëÜ êáé 25 ãñáììÜñéá.
8 Íá âÜëåôå ôï óýìâïëï ôçò áíéóüôçôáò (>, <) áíÜìåóá óôá ðáñáêÜôù æåýãç.
á. 6,32 ....... 6,23 â. 72.801,73 ....... 72.800,73 ã. 0,334 ....... 0,343
9 Íá ãñÜøåôå ôé öáíåñþíåé ôï øçößï 4 óôïõò ðáñáêÜôù áñéèìïýò: á. 42,720 â. 24,735 ã. 37,42 ä. 0,04
10 Íá óôñïããõëïðïéÞóåôå ôïõò ðáñáêÜôù áñéèìïýò: á. óôéò ìïíÜäåò â. óôá äÝêáôá êáé ã. óôá åêáôïóôÜ.
63,727 44,322 37,726
11 Íá óôñïããõëïðïéÞóåôå ôïõò ðáñáêÜôù áñéèìïýò: á. óôéò åêáôïíôÜäåò â. óôéò ÷éëéÜäåò

68.632,35 73.821,22 26.537,56
12 Íá áíôéóôïé÷ßóåôå ôá ãñÜììáôá ôçò

ðñþôçò óôÞëçò ìå ôïõò áñéèìïýò ôçò
äåýôåñçò.
13 Íá áíôéóôïé÷ßóåôå ôïõò áñéèìïýò ôùí äýï óôçëþí ðïõ

Ý÷ïõí ôï ßäéï áêÝñáéï ìÝñïò.
14 Óôïõò ðáñáêÜôù áñéèìïýò Ýãéíå óôñïããõëïðïßçóç óôéò ìïíÜäåò. Íá âñåßôå ðïéåò óôñïããõëïðïéÞóåéò åßíáé óùóôÝò
êáé ðïéÝò ëÜèïò, âÜæïíôáò ôï óýìâïëï Ó êáé Ë áíôßóôïé÷á:
á. 63,72  63 â. 42,8  42 ã. 39,53  40 ä. 99,64  99
15 Íá âñåèïýí üëïé ïé öõóéêïß áñéèìïß á ðïõ éêáíïðïéïýí ôéò áíéóüôçôåò: α  3,9 êáé α  6,3 .
16 Íá ãñáöïýí ìå ôçí ìïñöÞ äåêáäéêþí áñéèìþí ôá áèñïßóìáôá:

8 1 7 5 4 4 9 6 3 5 3
á.   â.    ã. 3   ä. 
10 100 1.000 10 100 1.000 10.000 100 1.000 100 10.000
ÈÅÌÁ 1
1. Ôé êáëïýìå äåêáäéêü êëÜóìá;
2. Ðïéåò åßíáé ïé ôÜîåéò óôï äåêáäéêü êáé óôï áêÝñáéï ìÝñïò;
3. Óå ðïéá ìÝñç äéáêñßíïõìå Ýíáí äåêáäéêü áñéèìü;
4. Ðùò óõãêñßíïõìå ôïõò äåêáäéêïýò áñéèìïýò;
5. Ðùò óôñïããõëïðïéïýìå Ýíáí äåêáäéêü áñéèìü;
ÈÅÌÁ 2
1. Íá ãñáöïýí ôá êëÜóìáôá ðïõ áêïëïõèïýí ùò äåêáäéêïß ìå ôçí åêôÝëåóç ôùí áíôßóôïé÷ùí äéáéñÝóåùí
32 622 1200
á. â. ã.
5 8 230
2. Íá ãñáöïýí ùò êëÜóìáôá ïé äåêáäéêïß

á. 3,45 â. 0,265 ã. 44,2
3. Íá ãñáöïýí ùò äåêáäéêïß áñéèìïß ôá êëÜóìáôá

346 947 1782
á. â. ã.
100 1000 10
ÈÅÌÁ 3
1. Íá ãñÜøåôå ùò êëÜóìáôá ôá ðçëßêá ôùí äéáéñÝóåùí
á. 4:7 â. 45:80 ã. 5:22
2. Íá ôïðïèåôÞóåôå ôï êáôÜëëçëï óýìâïëï éóüôçôáò Þ áíéóüôçôáò

á. 32,435.............32,446 â. 8,923.............8,562
3. Íá óôñïããõëïðïéÞóåôå ôïõò ðáñáêÜôù äåêáäéêïýò óôï äÝêáôï , åêáôïóôü êáé ÷éëéïóôü

á. 8462,34 â. 45,6237 ã. 4,892
ÈÅÌÁ 4
1. Íá ãñÜøåôå ìå ôçí ìïñöÞ äåêáäéêïý áñéèìïý ôïõò ðáñáêÜôù áñéèìïýò
á. 6 êéëÜ êáé 56 ãñáììÜñéá
â. 7 ÷éëéüìåôñá êáé 23 ìÝôñá
ã. 4 þñåò êáé 40 ëåðôÜ
ä. 26 ìÝôñá êáé 8 åêáôïóôÜ
3.2 ÐñÜîåéò ìå äåêáäéêïýò áñéèìïýò - ÄõíÜìåéò ìå âÜóç äåêáäéêü áñéèìü 101
3.2 ÐñÜîåéò ìå äåêáäéêïýò áñéèìïýò -

ÄõíÜìåéò ìå âÜóç äåêáäéêü áñéèìü
Åñþ ôçóç 1 • ¼ôáí ðïëëáðëáóéÜæïõìå Ýíá äåêáäéêü áñéèìü ìå 10, 100,

Ðùò ãßíåôáé ç ðñüóèåóç êáé ç áöáßñåóç äåêáäéêþí 1000... ìåôáöÝñïõìå ôçí õðïäéáóôïëÞ ôïõ áñéèìïý ðñïò
áñéèìþí; ôá äåîéÜ ìßá, äýï, ôñåéò,... èÝóåéò áíôßóôïé÷á.
Ç Ðñüóèåóç êáé ç Áöáßñåóç äåêáäéêþí áñéèìþí ãßíå- Óå ðïéá ìÝñç äéáêñßíïõìå Ýíáí äåêáäéêü áñéèìü;
ôáé, üðùò êáé óôïõò öõóéêïýò áñéèìïýò.
ÐñïóèÝôïõìå Þ áöáéñïýìå ôá øçößá ôçò ßäéáò ôÜîçò, ôïðïèå- ÁðÜíôçóç
ôþíôáò ôïõò áñéèìïýò ôïí Ýíá êÜôù áðü ôïí Üëëï Ýôóé, þóôå Óå êÜèå äåêáäéêü áñéèìü äéáêñßíïõìå ôï áêÝñáéï ìÝñïò
ïé õðïäéáóôïëÝò íá ãñÜöïíôáé óôçí ßäéá óôÞëç. êáé ôï äåêáäéêü ìÝñïò ôïõ. ÁõôÜ äéá÷ùñßæïíôáé áðü ôçí
õðïäéáóôïëÞ.
Åñþ ôçóç 2
Ðùò ãßíåôáé ï ðïëëáðëáóéáóìüò äåêáäéêþí áñéèìþí; Åñþ ôçóç 4
Ôé åßíáé äýíáìç åíüò äåêáäéêïý áñéèìïý;
ÁðÜíôçóç
Ï Ðïëëáðëáóéáóìüò äåêáäéêþí áñéèìþí ãßíåôáé, üðùò êáé ÁðÜíôçóç
óôïõò öõóéêïýò áñéèìïýò. Ïé ÄõíÜìåéò ôùí äåêáäéêþí áñéèìþí Ý÷ïõí ôéò éäéüôçôåò
Ôïðïèåôïýìå óôï áðïôÝëåóìá ôçò ðñÜîçò ôçí õðïäéáóôïëÞ ôüóåò ôùí äõíÜìåùí ôùí öõóéêþí áñéèìþí.
èÝóåéò áðü ôá äåîéÜ ðñïò ôá áñéóôåñÜ, üóá åßíáé óõíïëéêÜ ôá Ôï ðëÞèïò ôùí äåêáäéêþí øçößùí, ðïõ Ý÷åé ôï áðïôÝëå-
øçößá óôá äåêáäéêÜ ìÝñç êáé ôùí äýï ðáñáãüíôùí. óìá, ðñïêýðôåé áðü ôï ðëÞèïò ôùí äåêáäéêþí øçößùí ôçò
ÐáñáôçñÞóåéò: âÜóçò åðß ôïí åêèÝôç ôçò äýíáìçò.
• ¼ôáí ðïëëáðëáóéÜæïõìå ìå 0,1, 0,01, 0,001 Þ üôáí äéáé-
ñïýìå Ýíá äåêáäéêü áñéèìü ìå 10, 100, 1000, ...
ìåôáöÝñïõìå ôçí õðïäéáóôïëÞ ðñïò ôá áñéóôåñÜ ìßá,
äýï, ôñåéò, ... áíôßóôïé÷á èÝóåéò.
Ná õðïëïãßóåôå ôá áèñïßóìáôá ã. 620 : 3,14  62000 : 314 (ÐïëëáðëáóéÜæïõìå äéáéñÝôç

1 á. 36,27  2,543  8,279 êáé äéáéñåôÝï ìå 100 ãéá íá áðáëåßøïõìå ôá äåêáäéêÜ
â. 4,22  8,34  6,125
øçößá). 62000 314
Ëýóç 3060 197,45...
2340
á. 36,27 â. 4,22
1420
2,543 8,34
1640
8,279 6,125
47,092 18,685
4 á. 640  0,1  0, 48  100 â. 5, 42  0,01  0,914  10
Íá õðïëïãßóåôå ôéò äéáöïñÝò ã. 8,9 : 0,1 56 : 10
2
á. 16, 427  4,835 â. 25,625  13,202
Ëýóç
Ëýóç
á. 640  0,1 0,48  100  640 : 10  0,48  100 
á. 16,427 â. 25,625  64  48  112
4,835 13,202 â. 5,42  0,01  0,914  10  5,42 : 100  0,914  10 
11,592 12,423  0,0542  9,14  9,1942
8,9 56
ã. 8,9 : 0,1  56 : 10    89  5,6  83,4
Íá êÜíåôå ôéò ðáñáêÜôù äéáéñÝóåéò 1 10
3 10
á. 568 : 22 â. 428 : 15 ã. 620 : 3,14
Ëýóç Ç ðåñßìåôñïò åí üò ôåôñáã þ í ïõ åßí áé 42, 1.

5 Íá õðïëïãßóåôå ôçí ðëåõñÜ ôïõ.
á. 568 22 â. 428 15
128 25,81... 128 28,53...
Ëýóç
180 80
40 50 Ç ðëåõñÜ ôïõ ôåôñáãþíïõ åßíáé 42,1: 4  10,525 .
Íá õðïëïã ßóåôå ôéò ôéìÝò ôù í áñéèìçôéê þ í Íá õðïëïãßóåôå ôéò äõíÜìåéò

ðáñáóôÜóåù í 7 á. 4,22 â. 8,04 2 ã. 0, 43
6
á. 20  6  3,2  8
â. 64,8 : 2  4  0,1
Ëýóç
Ëýóç á. 4,22  17,64
á. 20  6  3,2  8  120  25,6  94,4 â. 8,04 2  64,6416
â. 64,8 : 2  4  0,1  32,4  0,4  32 ã. 0,4 3  0,064

á. Ãéá íá ðñïóèÝóïõìå äýï äåêáäéêïýò áñéèìïýò, ðñïóèÝôïõìå ôá øçößá ôçò ........................... ôÜîçò.
â. ¼ôáí ðïëëáðëáóéÜæïõìå Ýíáí äåêáäéêü áñéèìü ìå 10 ìåôáöÝñïõìå ôçí õðïäéáóôïëÞ ìéá èÝóç ðñïò ôá
...........................
ã. ¼ôáí ðïëëáðëáóéÜæïõìå Ýíáí äåêáäéêü áñéèìü ìå 0,1 ìåôáöÝñïõìå ôçí õðïäéáóôïëÞ ìéá èÝóç ðñïò ôá
...........................

á. Éó÷ýåé 56,5  0,1  5,65
â. Éó÷ýåé 824,32  0,01  82,432
ã. Éó÷ýåé 98,42  10  984,2
ä. Éó÷ýåé 56,3562  1000  5635,62

á. 632  6,32  0,632  63,2 â. 723  0,72  723,9  7,23 ã. 0,937  65  8,9  72,25
2 Íá áíôéêáôáóôáèïýí ôá êïõôÜêéá ìå ôá êáôÜëëçëá øçößá þóôå íá åßíáé óùóôÝò ïé óçìåéùìÝíåò ðñÜîåéò.

á. â. ã. ä.
3 Íá õðïëïãßóåôå ôéò ðáñáêÜôù äéáöïñÝò:

á. 63 -12 â. 6,9 - 3,2 ã. 6,72- 2,39 ä. 5.232,5 - 2.351,6 å. 739,2- 67,9 óô. 620 - 5,39
4 Íá óõìðëçñþóåôå ôïí ðáñáêÜôù ðßíáêá.
5 Íá áíôéêáôáóôáèïýí ôá ðáñáêÜôù êïõôÜêéá ìå ôá êáôÜëëçëá øçößá:

á. â. ã. ä.
6 Íá õðïëïãßóåôå ôá ðáñáêÜôù ãéíüìåíá:

á. 6,32·8,2 â. 1801·5,2 ã. 697,2·0,3
ä. 1,05·62 å. 82·67,3 óô. 0,01·7,63
7 Íá åêôåëÝóåôå ôéò ðáñáêÜôù ðñÜîåéò: á. 63,28  2,932 â. 1.085,9  283 ã. 0,065  93,5
ä. 835  9,28 å. 863,7  99,632 óô. 63,5  6,35

á. 8,2·0,1 â. 63·82,5 ã. 8·0,01 ä. 5,32·9 å. 6,34·100 óô. 7,2·0,1
9 Íá âñåßôå ìå ôïí ðéï åýêïëï ôñüðï ôá ðáñáêÜôù áèñïßóìáôá:

á. 1,5  1,25  3,75  2,5 â. 30,75  50  10,25 ã. 8,3  2,8  7,7  1,2 ä. 4,6  3,5  1,4  6,5
10 Íá ãßíïõí ïé ðñÜîåéò: á. 5,5· 3  2 â. 5  3 ·2,4 ã. 5·3,1   3·2,2 ä.  6  5   2·2,5   3  2
11 Íá õðïëïãßóåôå ôá ðçëßêá ôùí äéáéñÝóåùí.

á. 564 : 23 â. 62,8 :13 ã. 185,6 : 33,6
i. ìå ðñïóÝããéóç äåêÜôïõ. ii. ìå ðñïóÝããéóç åêáôïóôïý. iii. ìå ðñïóÝããéóç ÷éëéïóôïý.
12 Íá ãßíïõí ïé äéáéñÝóåéò:
á. 30,03 : 7 â. 0,406 : 29 ã. 18,72 : 5,2 ä. 3,864 : 0,56
13 Íá õðïëïãßóåôå ôá ðçëßêá:
á. 925 : 100 â. 31,4 :1000 ã. 0,04 : 10 ä. 658,124 : 10000
14 Ôá 5 êéëÜ ìÞëá êïóôßæïõí 6,7€. Ðüóï êïóôßæïõí ôï 12 êéëÜ ìÞëá;
15 ¸íáò âéâëéïðþëçò áãüñáóå 34 âéâëßá êáé ðëÞñùóå 266,56 €. Ðüóï ðñÝðåé íá ðïõëÞóåé ôï êÜèå âéâëßï ãéá íá
êåñäßóåé 36,72€.
16 Íá õðïëïãßóåôå ôéò ôéìÝò ôùí ðáñáóôÜóåùí:

Α  3,4  13,4  0,1 0,423 : 0,01
Β  1,32  19  5  1,8   3,4  8,3  3,4  1,7
5,6 1,6
á. â.
1, 4 0,9
1,2 0,24
ã. ä.
2,5 0,04
ÈÅÌÁ 1
1. Ðùò ãßíåôáé ç ðñüóèåóç êáé ç áöáßñåóç äåêáäéêþí áñéèìþí;
2. Ðùò ãßíåôáé ï ðïëëáðëáóéáóìüò äåêáäéêþí áñéèìþí;
3. Óå ðïéá ìÝñç äéáêñßíïõìå Ýíáí äåêáäéêü áñéèìü;
4. Ôé åßíáé äýíáìç åíüò äåêáäéêïý áñéèìïý;
ÈÅÌÁ 2
1. Íá õðïëïãßóåôå ôá áèñïßóìáôá á. 34,23  7,82  3,44 â. 5,67  4,32  9,275
2. Íá õðïëïãßóåôå ôéò äéáöïñÝò á. 15,872  3,476 â. 24,974  14,692
3. Íá êÜíåôå ôéò ðáñáêÜôù äéáéñÝóåéò á. 546 : 12 â. 365 : 16
4. Íá êÜíåôå ôéò ðñÜîåéò á. 540  0,1 0,64  100 â. 6,22  0,01  0,845  10
ÈÅÌÁ 3
1. Ç ðåñßìåôñïò åíüò ôåôñáãþíïõ åßíáé 34,2. Íá õðïëïãßóåôå ôçí ðëåõñÜ ôïõ ôåôñáãþíïõ.
2. Íá õðïëïãßóåôå ôéò ôéìÝò ôùí áñéèìçôéêþí ðáñáóôÜóåùí á. A  90  2  3,5  8 â. B  86,4 : 2  3  0,1
3. Íá õðïëïãßóåôå ôéò äõíÜìåéò á. 3,62 â. 8,072 ã. 0,53
ÈÅÌÁ 4
1. Íá õðïëïãßóåôå ôá ðáñáêÜôù ãéíüìåíá á. 6,45  2,12 â. 324  5,42
2. Íá âñåßôå ìå ôïí ðéï åýêïëï ôñüðï ôá ðáñáêÜôù áèñïßóìáôá á. 1,2  4,35  7,65  3,8 â. 7,3  2,7  4,6  3,4
3. Ôá 3 êéëÜ öÝôá êïóôßæïõí 12,6 åõñþ. Ðüóï êïóôßæïõí ôá 14 êéëÜ;
3.3 TõðïðïéçìÝíç ìïñöÞ ìåãÜëùí áñéèìþí 109
3.3 ÔõðïðïéçìÝíç ìïñöÞ ìåãÜëùí áñéèìþí
Åñþ ôçóç 1 á åßíáé Ýíáò äå ê áä éê ü ò áñéèìüò ìå áêÝñáéï øçößï

ìåãáëýôåñï Þ ßóï ôïõ 1 êáé ìéêñüôåñï ôïõ 10.
Ôé êáëïýìå ôõðïðïéçìÝíç ìïñöÞ åíüò ìåãÜëïõ áñéèìïý;
ð.÷.
ÁðÜíôçóç 3000000  3·106

27000  2, 7·104
ν
¸íáò ìåãÜëïò áñéèìüò ìðïñåß íá ãñáöåß óôç ìïñöÞ α  10 ,
80900000  8, 09·107
äçëáäÞ ùò ãéíüìåíï åíüò áñéèìïý á åðß ìéá äýíáìç ôïõ 10.
Ôç ìïñöÞ áõôÞ ôçí ïíïìÜæïõìå ôõðïðïéçìÝíç. Ï áñéèìüò 740300000  7, 403·108
Íá ã ñÜøåôå ôïõs ðáñ áê Üôù áñéèìïýò óôçí Íá ãñÜøåôå ôçí äåêáäéêÞ ìïñöÞ ôùí áñéèìþí.
ôõðïðïéçìÝíç ìïñöÞ. á) 4,2  10 4
á) 484.000
1 â) 5.200. 000
2 â) 3,925  105
ã) 8.640.000 ã) 8,2  103
ä) 4.225.000. 000
å) 835.000.000.000
Ëýóç
Ëýóç á) 4,2  10 4  4,2  10.000  42.000
á) 484.000  4,84  100.000  4,84  105 â) 3,925  105  3,925  100.000  392.500
â) 5.200.000  5,2  1.000.000  5,2  10 6 ã) 8,2  103  8,2  1.000  8.200
ã) 8.640.000  8,64  1.000.000  8,64  10 6
ä) 4.225.000.000  4,225  1.000.000.000  4,255  10 9
å) 835.000.000.000  8,35  100.000.000.000  8,35  1011
1 Íá óõìðëçñþóåôå ôá êåíÜ óôéò ðáñáêÜôù ðñïôÜóåéò

á. ¸íáò ìåãÜëïò áñéèìüò ìðïñåß íá ãñáöåß óôç ìïñöÞ α .....................
â. Ôçí ìïñöÞ α  10ν ôçí ïíïìÜæïõìå ....................
ã. Ï áñéèìüò á åßíáé äåêáäéêüò áñéèìüò ìå áêÝñáéï øçößï ìåãáëýôåñï Þ ßóï ôïõ 1 êáé ìéêñüôåñï ôïõ .............
2 Íá óçìåéþóåôå Ýíá ÷ óôï êáôÜëëçëï ôåôñáãùíÜêé

á. Éó÷ýåé 586.000  5,86  10 4
â. 8,64  105  864.000
ã. Óôçí ìïñöÞ α  10ν , ï áñéèìüò á åßíáé ìåãáëýôåñïò ôïõ 10

ä. Óôçí ìïñöÞ α  10ν , ï áñéèìüò á åßíáé ìéêñüôåñïò ôïõ 1
1 Íá ãñÜøåôå óôç äåêáäéêÞ ìïñöÞ ôïõò áñéèìïýò:

á. 2,03·106 â. 8,64·107 ã. 4,721·109 ä. 5,1·108
2 Íá ãñÜøåôå óôçí ôõðïðïéçìÝíç ìïñöÞ ôïõò áñéèìïýò.

á. 3,4·106 + 5,2·106 â. 6·10 4 +1,4·105 ã. 300·105 ä. 520·106
3 Íá ãñÜøåôå ôïõò ðáñáêÜôù áñéèìïýò óôçí ôõðïðïéçìÝíç ìïñöÞ: á. 821000000 â. 5320000 ã. 7140000000
ä. 14100000 å. 6020000 óô. 28000000
3.3 TõðïðïéçìÝíç ìïñöÞ ìåãÜëùí áñéèìþí 111
4 Íá ãñÜøåôå óôç äåêáäéêÞ ìïñöÞ ôïõò ðáñáêÜôù áñéèìïýò: á. 3,2·106 â. 1,04·108 ã. 5,32·108
ä. 2,538·1011 å. 8,72·105 óô. 6·10 4
5 Íá ãñáöïýí áðü ôï ìéêñüôåñï ðñïò ôï ìåãáëýôåñï ïé áñéèìïß:

7,4·106 , 2·103 , 2,4·106 , 3·109 , 6,2·107
6 Íá ãñÜøåôå ôïõò ðáñáêÜôù áñéèìïýò óôçí ôõðïðïéçìÝíç ìïñöÞ:

á. 45000000 â. 9830000 ã. 27600000000 ä. 35900000
å. 827300000 óô. 524000 æ. 3000000
KÑÉÔÇÑÉÏ ÁÎÉÏËÏÃÇÓÇÓ
ÈÅÌÁ 1
1. Ôé êáëïýìå ôõðïðïéçìÝíç ìïñöÞ;
2. Íá ãñÜøåôå ôïõò ðáñáêÜôù áñéèìïýò óôçí ôõðïðïéçìÝíç ìïñöÞ
á. 564.000 â. 4.300.000 ã. 6.980.000 ä. 7.800.000.000
ÈÅÌÁ 2
1. Íá ãñÜøåôå ôçí äåêáäéêÞ ìïñöÞ ôùí áñéèìþí
á. 3,4  10 4 â. 8,245  105 ã. 9,4  103
2. Íá ãñÜøåôå óôçí ôõðïðïéçìÝíç ìïñöÞ ôïõò áñéèìïýò
á. 2,3  107  4,8  107 â. 6,5  108  9,2  108

3.4 ÌïíÜäåò ìÝôñçóçò 113
3.4 ÌïíÜäåò ìÝôñçóçò
Åñþ ôçóç 1 - 1 ôåôñáãù íéêü åêáôïóôüìåôñï ( cm2 )

Ðïéåò åßíáé ïé ìïíÜäåò ìÝôñçóçò ìÞêïõò; 1
1cm2  m2  0,0001m2
10.000
ÁðÜíôçóç
- 1 ôåôñáãù íéêü ÷éëéïóôüìåôñï ( mm2 )
Ç âáóéêÞ ìïíÜäá ìÝôñçóçò ìÞêïõò åßíáé ôï ìÝ ôñ ï
(óõìâïëßæåôáé ìå m). ÕðïäéáéñÝóåéò ôïõ ìÝôñïõ: 1
1mm2  m2  0,000001m2
- 1 äåêáôüìåôñï Þ ðáëÜìç (dm) 1.000.000
1 ÐïëëáðëÜóéá ôïõ ìÝôñïõ:
1dm  m  0,1m
10 - 1 ôåôñáãùíéêü ÷éëéüìåôñï (Êm2)
- 1 åêáôïóôüìåôñï Þ ðüíôïò (cm)
1Κm2  1.000.000m2  106 m2
1 - 1 óôñÝììá (ìïíÜäá åðéöÜíåéò óôçí ÅëëÜäá)
1cm  m  0,01m
100
1 óôñÝììá = 1.000m2
- 1 ÷éëéïóôüìåôñï Þ ÷éëéïóôü (mm)
1
1mm  m  0,001m Åñþ ôçóç 3
1.000
ÐïëëáðëÜóéá ôïõ ìÝôñïõ: Ðïéåò åßíáé ïé ìïíÜäåò ìÝôñçóçò üãêïõ;
- 1 ÷éëéüìåôñï (Km)
ÁðÜíôçóç
1Km  1.000m
- 1 íáõôéêü ìßëé (÷ñçóéìïðïéåßôáé óôçí íáõóéðëïÀá) Ç âáóéêÞ ìïíÜäá ìÝôñçóçò üãêïõ åßíáé ôï êõâéêü ìÝôñï
1 ναυτικό μίλι  1.852m (óõìâïëßæåôáé ìå m3 ) ðïõ åßíáé ï üãêïò åíüò êýâïõ, áêìÞò
åíüò ìÝôñïõ. ÕðïäéáéñÝóåéò ôïõ êõâéêïý ìÝôñïõ:
Åñþ ôçóç 2 - 1 êõâéêü äåêáôüìåôñï ( dm3 )
Ðïéåò åßíáé ïé ìïíÜäåò ìÝôñçóçò åìâáäïý; 1
1dm3  m3  0,001m3
1.000
ÁðÜíôçóç - 1 êõâéêü åêáôïóôüìåôñï ( cm3 )
Ç âáóéêÞ ìïíÜäá ìÝôñçóçò åìâáäïý åßíáé ôï ôåôñáãùíéêü 1
1cm3  m3  0,000001m3
2
ìÝôñï (óõìâïëßæåôáé ìå m ) ðïõ åßíáé ç åðéöÜíåéá åíüò 1.000.000
ôåôñáãþíïõ ìå ðëåõñÜ Ýíá ìÝôñï. - 1 êõâéêü ÷éëéïóôüìåôñï ( mm3 )
ÕðïäéáéñÝóåéò ôïõ ôåôñáãùíéêïý ìÝôñïõ: 1
1mm3  m3  0,000000001m3
- 1 ôåôñáãù íéêü äåêáôüìåôñï ( dm2 ) 1.000.000.000
1 2
1dm2  m  0,01m2 Ãéá ôç ìÝôñçóç ôïõ üãêïõ ÷ñçóéìïðïéïýìå êáé ôï dm3 ðïõ
100
ïíïìÜæåôáé êáé ëßôñï (lt). Åñþ ôçóç 5

1lt  1dm3  0,001m3 Ðïéåò åßíáé ïé ìïíÜäåò ìÝôñçóçò ìÜæáò;
Ôï cm3 ëÝãåôáé êáé ÷éëéïóôüëéôñï (ml).
1ml  0,001lt  1cm3  0,000001m3 ÁðÜíôçóç
Ç âáóéêÞ ìïíÜäá ìÝôñçóçò ìÜæáò åßíáé ôï ÷éëéüãñáììï Þ
Åñþ ôçóç 4 êéëü (óõìâïëßæåôáé ìå Kg). ÕðïäéáéñÝóåéò ôïõ êéëïý:
Ðïéåò åßíáé ïé ìïíÜäåò ìÝôñçóçò ÷ñüíïõ; - 1 ãñáììÜñéï (g)
1g  0,001Kg
ÁðÜíôçóç - 1 ÷éëéïóôüãñáììï (mg)
Ç ìïíÜäá ìÝôñçóçò ôïõ ÷ñüíïõ åßíáé ôï äåõôåñüëåðôï 1mg  0,001g  0,000001Kg
(óõìâïëßæåôáé ìå s). ÐïëëáðëÜóéá: ÐïëëáðëÜóéï ôïõ êéëïý:
- 1 ëåðôü (min) = 60s - 1 ôüíïò (t)
- 1 þñá (h) = 60min = 3.600s 1t  1000 Kg
- 1 çìÝñá = 24h=1.440s = 86400s
Íá óõìðëçñþ óåôå ôá êåíÜ. ¸íá ôñßãù íï Ý÷åé ðëåõñÜ ìÞêïõò á = 4,2m,

á) 38 dm = .......... cm â = 5,6m êáé ã = 3,1m. Íá õðïëïãßóåôå ôï
1 â) 4,2 m = .......... Km
2 ìÞêïò ôùí ðëåõñþí óå mm êáé íá ôï ãñÜøå-
ã) 83,48 cm = .......... m ôå óå ôõðïðïéçìÝíç ìïñöÞ.
ä) 39,5 Km = .......... m
Ëýóç
Ëýóç
á) α  4,2m  4,2  1000mm  4200mm  4,2  103 mm
á) 38dm  38  10 cm  380cm â) β  5,6m  5,6  1000mm  5600mm  5,6  103 mm
Ôï 1m  10 dm  100cm . ã) γ  3,1m  3,1 1000mm  3100mm  3,1 103 mm
Ïðüôå 1dm  10 cm .
â) 4,2m  4,2 : 1000Km  0,0042Km
Íá ãñÜøåôå ôá ðáñáêÜôù ìÞêç óå áýîïõóá óåéñÜ.
ã) 83,48cm  83,48 : 100m  0,8348m 3 586 m, 0,056 Km, 862 cm, 785 dm
ä) 39,5Km  39,5  1000  39.500m
Ëýóç Íá óõìðëçñþ óåôå ôá êåíÜ.

0,056Km  0,056  1000m  56m 7 á) 2h 48min  ..........min  .......... s
862cm  862 : 100m  8,62m â) 5h15min  ..........min  ..........s
785dm  785 : 10m  78,5m
¢ñá 8,62m  56m  78,5m  586m Þ Ëýóç
862cm  0,056Km  785dm  586m á) 2h 48min  2  60min 48min  168min 
 168  60s  10.080s
¸íá ïñèïãþíéï ðáñáëëçëüãñáììï Ý÷åé ðëåõñÝò â) 5h15min  5  60min 15min  315min 

4 á = 45cm êáé â = 24cm.  315  60s  18.900s
Íá âñåßôå ôï åìâáäüí ôïõ óå cm2 êáé óå mm2 .
Íá õðïëïã ßóåôå:
Ëýóç
8 á) ôï
1
ôçò þñáò â) ôï
1
ôçò þñáò
Ôï åìâáäüí ôïõ ïñèïãùíßïõ ðáñáëëçëïãñÜììïõ åßíáé ßóï ìå 10 4
E  α  β  45cm  24 cm  1080 cm2 .
Ïðüôå E  1080cm2  1080 : 10000m2  0,108m2  Ëýóç
 0,108  1.000.000mm2  108.000mm2 1 1
á.  1h   60min  6min  6  60 s  360 s
10 10
Íá óõìðëçñþ óåôå ôá êåíÜ. 1 1
â.  1h   60min  15min  15  60s  900s
5 á) 65 Km 2 = .......... m 2 4 4
â) 0,565 óôñÝììáôá = .......... m 2
Ëýóç Íá óõìðëçñþ óåôå ôá êåíÜ.

á) 24Kg  ..........g  ..........  mg
2 2 7
á) 65Km  65  1.000.000m  6,5  10 m 2
9
â) 5 t  ..........Kg  ..........g
â) 0,565στρέμματα  0,565  1000m2  565m2
Ëýóç
Ï üãêïò åíüò óôåñåïý åßíáé 35 cm 3 . Íá âñåßôå
6 ôïí üãêï ôïõ óôåñåïý óå m 3 êáé mm 3 . á) 24Kg  24  1000 g  24.000g 
 24.000  1000mg  24.000.000mg
Ëýóç
35cm3  35 : 1.000.000m3  0,000035m3 â) 5t  5  1000Kg  5.000Kg  5.000  1000g  5.000.000g
 0,000035  1.000.000.000mm3  35.000 mm3

á. Ôï 1 äåêáôüìåôñï åßíáé ßóï ìå .................... ìÝôñá
â. Ôï 1 ôåôñáãùíéêü åêáôïóôüìåôñï åßíáé ßóï ìå......................ôåôñáãùíéêÜ ìÝôñá
ã. Ôï 1 .................. åßíáé ßóï ìå 1000 ôåôñáãùíéêÜ ìÝôñá
ä. Ôï 1ml åßíáé ßóï ìå ....................ëßôñá
2 Íá óçìåéþóåôå ìå Ýíá ÷ óôï êáôÜëçëï ôåôñáãùíÜêé

1
á. Ôï ôçò þñáò åßíáé ßóï ìå 720s
5
â. Ôá 45cm åßíáé ßóá ìå 4,5m
ã. Ôá 568dm2 åßíáé ßóá ìå 5,68m2
ä. Ôï 1 íáõôéêü ìßëé åßíáé ßóï ìå 1.500m
å. Ôá 15mg åßíáé ßóá ìå 0,015kg

óô. Ïé 6 ôüííïé åßíáé ßóïé ìå 6000kg
1 Íá ìåôáôñáðïýí: á. ôá 6,5 Km óå m â. ôá 12500 m óå Km.
2 Íá ìåôáôñáðïýí óå dm êáé óå cm ôá ðáñáêÜôù ìÞêç: á. 960mm â. 6,4m ã. 0,5Km ä. 0,9m
3 Íá ìåôáôñáðïýí óå m ôá ìÞêç: á. 3dm êáé 5cm â. 2m, 8cm êáé 9mm ã. 12m 3dm 4mm
4 ¸í á ÷ ù ñÜöé åßí áé ó÷ Þìáôïò ôåôñáðëåýñïõ ìå ðëåõñÝò ÁÂ = 305m, ÂÃ = 100m, ÃÄ = 500m, ÄÁ =

180m. Íá âñåèåß ç ðåñßìåôñïò ôïõ óå m êáé óå Km.
5 Íá âñåèåß ç ðåñßìåôñïò ôïõ äéðëáíïý ó÷Þìáôïò.
6 Íá ãñáöïýí ôá ðáñáêÜôù ìÞêç áðü ôï ìåãáëýôåñï óôï ìéêñüôåñï.

á. 120dm â. 9m ã. 15000mm ä. 0,01Êm
7 Íá ìåôáôñáðïýí óå dm êáé êáôüðéí óå cm ôá ðáñáêÜôù ìÞêç:

á. 360mm â. 2,5m ã. 0,4Êm ä. 0,1m
8 Ná ìåôáôñáðïýí: á. ôá 165cm óå m â. ôá 2550mm óå cm ã. ôá 350mm óå m
9 Ná ìåôáôñáðïýí óå cm ôá ìÞêç: á. 2dm 5cm â. 2m 3cm 5mm ã. 38m 3dm 6mm
10 ¸íá ïéêüðåäï åßíáé ó÷Þìáôïò ôñáðåæßïõ ìå ðëåõñÝò ÁÂ = 105,8m, ÂÃ = 30m, ÃÄ = 15,8m êáé ÄÁ = 20m. Íá
âñåèåß ç ðåñßìåôñïò ôïõ óå m, Km, dm, cm, mm.
11 Oé ðëåõñÝò åíüò ôåôñáðëåýñïõ åßíáé AB  3,5m , BΓ  45dm , ΓΔ  260cm , ΔA  56dm . Íá âñåèåß ç ðåñßìåôñïò
ôïõ óå m, dm, cm.
12 Ná óõãêñéèïýí ôá ìÞêç 2850mm êáé 2,85m.
13 Íá ãñáöôïýí ôá ðáñáêÜôù ìÞêç áðü ôï ìéêñüôåñï óôï ìåãáëýôåñï.

á. 1,2m â. 102dm ã. 10300mm
ä. 1035cm å. 0,015Km
14 Ná âñåèåß ç ðåñßìåôñïò óôá ðáñáêÜôù ó÷Þìáôá:
15 Íá ãñáöïýí ìå óõììéãåßò áñéèìïýò ôá ðáñáêÜôù ìÞêç:

á. 3,28m â. 0,09m ã. 0,014m ä. 15,308mm
16 Íá ìåôáôñáðïýí óå m2 ôá åðüìåíá åìâáäÜ: α = 1,5dm2 β = 12255mm2 γ = 0,01dm2 δ = 135000cm2
17 Íá ìåôáôñáðïýí óå dm2 ôá åðüìåíá åìâáäÜ: α = 3,5Κm2 β = 45500cm2 γ = 0,12Km2 δ = 1550000mm2
18 Íá ìåôáôñáðïýí óå óôñÝììáôá ôá åðüìåíá åìâáäÜ. á. 40000m2 â. 156500m2 ã. 1240m2
19 Íá óõìðëçñùèåß ï ðáñáêÜôù ðßíáêáò.
20 Íá õðïëïãéóôåß ôï åìâáäüí ôïõ ïñèïãùíßïõ ðïõ Ý÷åé ìÞêïò 8m êáé ðëÜôïò 2dm.
21 Íá õðïëïãéóôåß ôï ìÞêïò ôçò ðëåõñÜò åíüò ôåôñáãþíïõ áí ôï åìâáäüí ôïõ éóïýôáé ìå 400m2.
22 Èåëïýìå íá óôñþóïõìå Ýíá ïñèïãþíéï äÜðåäï 27m 2 ìå ôåôñáãùíéêÜ ðëáêÜêéá ðëåõñÜò 30cm. Íá õðïëïãéóôåß
ðüóá ðëáêÜêéá èá ÷ñåéáóôïýí.
23 Íá âñåèåß ç ðåñßìåôñïò êáé ôï åìâáäüí åíüò ïñèïãùíßïõ ðïõ Ý÷åé ìÞêïò 0,25m êáé ðëÜôïò 15cm.
24 Áãüñáóå êÜðïéïò ìéá ìïêÝôá ó÷Þìáôïò ïñèïãùíßïõ ðïõ Ý÷åé ìÞêïò 35dm êáé ðëÜôïò 240cm.
Áí ôï 1m2 êïóôßæåé 5€ íá âñåèåß ðüóá ÷ñÞìáôá ðëÞñùóå.
25 ¸íá ïéêüðåäï ó÷Þìáôïò ïñèïãùíßïõ ìå ðëÜôïò 14,4m ðïõëÞèçêå 300€ ôï ôåôñáãùíéêü ìÝôñï êáé êüóôéóå óõíïëéêÜ
60000€. Íá âñåèåß ôï åìâáäü ôïõ êáé ôï ìÞêïò ôïõ.
26 Íá âñåèåß ôï åìâáäü ôçò ãñáììïóêéáóìÝíçò åðéöÜíåéáò.
27 Íá ìåôáôñáðïýí óå dm3 ïé üãêïé: á. 3m3 â. 25cm3 ã. 5,256m3
28 Íá ìåôáôñáðïýí óå cm3 ïé üãêïé: á. 0,08dm3 â. 30mm3 ã. 0,645m3
29 Íá ìåôáôñáðïýí óå ëßôñá ïé üãêïé: á. 25dm3 â. 6m3 ã. 525ml
30 Íá ìåôáôñáðïýí óå mm3 ïé üãêïé: á. 0,12m3 â. 5,75dm3 ã. 3,465cm3
31 Íá ìåôáôñáðïýí óå m3 ïé üãêïé: á. 5200000cm3 â. 55850124mm3
32 Íá âñåèåß ï üãêïò ïñèïãþíéïõ ðáñáëëçëåðßðåäïõ ìå äéáóôÜóåéò 2,5m, 15dm, 1150mm.
33 Íá âñåèåß ï üãêïò åíïò êýâïõ ìå áêìÞ 3,2m óå: á. m3 â. dm3 ã. cm3
34 ¸íáò êýâïò Ý÷åé üãêï 0,216m3 . Íá õðïëïãéóôåß ç áêìÞ ôïõ.
35 Íá âñåèåß ðüóïé áóâåóôüëéèïé ìå äéáóôÜóåéò 60cm, 15cm, 10cm, èá ÷ñåéáóôïýí ãéá íá ÷ôßóïõìå Ýíá ôïß÷ï ìå
üãêï 13,5m3 .
36 Ïé äéáóôÜóåéò ìéáò äåîáìåíÞò åßíáé 4,5m, 20dm, 150cm . Óå ðüóåò þñåò èá ãåìßóåé áðü ìéá âñýóç ðïõ ðáñÝ÷åé
20,15 íåñü óå ìéá þñá.
37 ¸íá õðåñáóôéêü ëåùöïñåßï îåêéíÜ áð’ôçí ÁèÞíá óôéò 5:35 êáé öèÜíåé óôçí Èåóóáëïíßêç óôéò 10:15, áíá÷ùñåß
óôçí óõíÝ÷åéá áð’ôçí Èåóóáëïíßêç óôéò 10:25 êáé öèÜíåé óôçí Ëáìßá óôéò 13:10. Íá õðïëïãéóôåß ç ÷ñïíéêÞ
äéÜñêåéá ôïõ ôáîéäéïý áðü ôçí ÁèÞíá óôç Èåóóáëïíßêç êáé áðü ôçí Èåóóáëïíßêç óôçí Ëáìßá.
38 Íá âñåèåß ðüóá ëåðôÜ êáé ðüóá äåõôåñüëåðôá Ý÷åé ìéá åâäïìÜäá.
39 Íá âñåèåß ðïéá ÷ñïíéêÞ äéÜñêåéá åßíáé ìåãáëýôåñç óôéò ðáñáêÜôù ðåñéðôþóåéò:

á. 3,5 h Þ 190min â. 80min Þ 1h 20min 80s
ã. 300s Þ 4min ä. 150s Þ 5min
40 O Óôáýñïò ãåííÞèçêå óôéò 16 Áðñéëßïõ 1966. ÐïéÜ èá Þôáí ç çëéêßá ôïõ óôéò 26 Ìáñôßïõ 2002.
41 Íá õðïëïãéóôåß ç ÷ñïíéêÞ äéÜñêåéá: á. áðü 7.30h åùò 14.00h â. áðü 9.25h Ýùò 14.30h
42 Íá ìåôáôñáðïýí óå ãñáììÜñéá ôá ðáñáêÜôù âÜñç:

á. 11,045Êg â. 3,150Kg ã. 0,536Êg ä. 23,400Êg
43 Íá óõìðëçñùèåß ï ðßíáêáò:
44 Ìéá óïêïëÜôá æõãßæåé 11,5gr êáé êïóôßæåé 0,5€. Íá âñåèåß ôï âÜñïò êáé ôï êüóôïò åíüò ðáêÝôïõ ðïõ áðïôåëåßôáé áðü 30 óïêïëÜôåò.
45 ¸íáò ðáñáãùãüò áðü äýï áãñïêôÞìáôá Ýâãáëå 5,8 ôüíïõò ðáôÜôåò. Ôï Ýíá áãñüêôçìá Ýäùóå 1850Êgr ðåñéó-
óüôåñá áðü ôï Üëëï. Ðüóá Êgr ðáôÜôåò Ýâãáëå ôï êÜèå áãñüêôçìá;
ÈÅÌÁ 1
1. Ðïéåò åßíáé ïé ìïíÜäåò ìÝôñçóçò ìÞêïõò;
2. Ðïéåò åßíáé ïé ìïíÜäåò ìÝôñçóçò åìâáäïý;
3. Ðïéåò åßíáé ïé ìïíÜäåò ìÝôñçóçò üãêïõ;
4. Ðïéåò åßíáé ïé ìïíÜäåò ìÝôñçóçò ÷ñüíïõ;
5. Ðïéåò åßíáé ïé ìïíÜäåò ìÝôñçóçò ìÜæáò;
ÈÅÌÁ 2
1. Íá óõìðëçñþóåôå ôá ðáñáêÜôù êåíÜ
á. 45dm  .......cm â. 3,6km  .......m ã. 56,38cm  .......m ä. 78,4km  .......m
2. ¸íá ôñßãùíï Ý÷åé ðëåõñÝò ìÞêïõò α  3,8m , β  5,2m , ã = 4,6m. Íá õðïëïãßóåôå ôá ìÞêç ôùí ðëåõñþí ôïõ óå
åêáôïóôÜ êáé íá ôá ãñÜøåôå óå ôõðïðïéçìÝíç ìïñöÞ.
3. Íá ãñÜøåôå ôá ðáñáêÜôù ìÞêç óå áýîïõóá óåéñÜ 763m , 0,073km , 823cm , 482dm
ÈÅÌÁ 3
1. ¸íá ïñèïãþíéï Ý÷åé ðëåõñÝò α  34cm , β  22cm . Íá âñåßôå ôï åìâáäüí ôïõ óå cm2 êáé óå mm2 .
2. Íá óõìðëçñþóåôå ôá êåíÜ
á. 78km2  .......m2 â. 0,462m2  ........cm2
3. Ï üãêïò åíüò óôåñåïý åßíáé 56cm3 . Íá âñåßôå ôïí üãêï ôïõ óôåñåïý óå m3 êáé óå mm3
ÈÅÌÁ 4
á. 5h56min  .......min  .......s â. 6h34 min  .......min  .......s
á. 73kg  .......g  ........mg â. 4t  ........kg  .........g
4.1 H Ýííïéá ôçò åîßóùóçò 123
4.1 Ç Ýííïéá ôçò åîßóùóçò

Ôé êáëïýìå åîßóùóç; Ç äéáäéêáóßá ìÝóù ôçò ïðïßáò âñßóêïõìå ôç ëýóç ôçò
åîßóùóçò, ëÝãåôáé åðßëõóç ôçò åîßóùóçò.
ÁðÜíôçóç
Åîßóùóç ìå Ýíáí Üãíùóôï åßíáé ìßá éóüôçôá, ðïõ ðåñéÝ÷åé Åñþ ôçóç 4
áñéèìïýò êáé Ýíá ãñÜììá (Üãíùóôïò). Ðüôå ìéá åîßóùóç êáëåßôáé ôáõôüôçôá Þ áüñéóôç;
ÁðÜíôçóç
Åñþ ôçóç 2
Ìéá åîßóùóç ëÝãåôáé ôáõôüôçôá Þ áüñéóôç, üôáí üëïé ïé
Ôé åßíáé ç ëýóç ôçò åîßóùóçò;
áñéèìïß åßíáé ëýóåéò ôçò.
ÁðÜíôçóç
Åñþ ôçóç 5
Ëýóç Þ ñßæá ôçò åîßóùóçò åßíáé ï áñéèìüò ðïõ üôáí
Ðüôå ìéá åîßóùóç ëÝãåôáé áäýíáôç;
áíôéêáôáóôÞóåé ôïí Üãíùóôï, åðáëçèåýåé ôçí éóüôçôá.
ÁðÜíôçóç
Åñþ ôçóç 3 Ìéá åîßóùóç ëÝãåôáé áäýíáôç, üôáí êáíÝíáò áñéèìüò äåí
Ôé êáëïýìå åðßëõóç ôçò åîßóùóçò; ôçí åðáëçèåýåé.
Íá áíôéóôïé÷ßóåôå ôéò ðñïôÜóåéò ôùí ãñáììþ í Ëýóç

ôçò óôÞëçò Á ìå ôéò åêöñÜóåéò áñéèìþ í ê áé
á 2,â  3,ã  4,ä  1
ãñáììÜôù í ôùí ãñáììþ í ôçò óôÞëçò Â.
ÓôÞëç Á ÓôÞëç Â
Ç ðëåõñÜ åíüò ôåôñáãþ íïõ åßíáé ÷. Íá âñåß-
1 á. ôï äéðëÜóéï åíüò áñéèìïý 1. ÷ - 6 2 ôå ôçí ðåñßìåôñï ôïõ êáé ôï åìâáäüí ôïõ.
â. ôï ðåíôáðëÜóéï åíüò áñéèìïý 2. 2 ÷
Ëýóç
ã. Ýíáò áñéèìüò áõîÜíåôáé êáôÜ 10 3. 5 ÷
Ç ðåñßìåôñïò ôïõ ôåôñáãþíïõ åßíáé Ð = 4÷ êáé ôï åìâáäüí
ä. Ýíáò áñéèìüò ìåéþíåôáé êáôÜ 6 4. ÷ + 10 ôïõ åßíáé Ε  χ  χ  χ 2 .
Íá ãñÜøåôå ìå áðëïýóôåñï ôñüðï ôéò ìáèçôé- Ðïéá åßíáé ç ôéìÞ ôïõ ÷ ãéá íá éó÷ýåé:
êÝò åêöñÜóåéò.
á) ÷ + ÷ + ÷ â) á + á + á + á
6 á)
4 12
 â)
3 21
 ã)
40 8

3 χ 60 7 χ 35 χ
ã) 5α  42α ä) 3β  4β  2α  5α
å) 5χ  9χ  8χ
Ëýóç
Ëýóç á) Áöïý 4  60  240 ðñÝðåé 12  χ  240 . ¢ñá χ  20 .

â) Áöïý 7  21  147 ðñÝðåé 3  χ  147 . ¢ñá χ  49 .
á) χ  χ  χ  3χ â) α  α  α  α  4α
ã) 5α  42α  47α ã) Áöïý 8  35  280 ðñÝðåé 40  χ  280 . ¢ñá χ  7 .
ä) 3β  4β  2α  5α   3β  4β    2α  5α  7β  7α
å) 5χ  9χ  8χ  5χ  9χ   8χ  14χ  8χ  6χ Íá âñåßôå ôçí ôéìÞ ôïõ öõóéêïý áñéèìïý ÷.
7 á)
χ2 3 9
  â)
7 χ
 
17
4 2 4 8 16 4
Íá åîåôÜóåôå áí ï áñéèìüò 11 åßíáé ç ëýóç ôçò
4 åîßóùóçò χ  12  23 . Ëýóç
χ2 3 9 χ2 6 9
Ëýóç á)   Þ   Þ
4 2 4 4 4 4
Ï áñéèìüò 11 åßíáé ç ëýóç ôçò åîßóùóçò χ  12  23 áöïý χ 26 9 χ 8 9
 Þ 
11 12  23 . 4 4 4 4
ÅðåéäÞ 4  9  36 ðñÝðåé 4  χ  8   36 Þ 4χ  32  36 .
Íá âñåßôå ðïéïò áñéèìüò åðáëçèåýåé êáèåìßá Ïðüôå χ  1 áöïý 4  1  32  36 .
áðü ôéò ðáñáêÜôù åîéóþ óåéò.
5 á) χ  5,2  16,74 â) 40,5  χ  105, 46 7 χ 17 14 χ 17
ã) 64,508  χ  2,12 ä) 57  χ  8,2 â)   Þ   Þ
8 16 4 16 16 4
χ  14 17
Ëýóç 
16 4
á) Ï áñéèìüò åßíáé χ  11,54 áöïý 11,54  5,2  16,74 . ÅðåéäÞ 16  17  272 ðñÝðåé 4  χ  14   272 Þ
â) Ï áñéèìüò åßíáé χ  64,96 áöïý 40,5  64,96  105,46 . 4χ  56  272 Þ χ  54 áöïý 4  54  56  272 .
ã) Ï áñéèìüò åßíáé x = 62,388 áöïý 64,508  62,388  2,12 .
ä) Ï áñéèìüò åßíáé χ  48,8 áöïý 57  48,8  8,2 .
Íá ëýóåôå ôéò åîéóþ óåéò:  4  2  8  2,1  8  16,8  24,8

8 á) α  5  8 â) χ  4  9 2 2
ã) ω  5  6  4  20 â)  χ  y   ω 2  1  2  2,12  32  2,12  9  4,41  13,41
Ëýóç
á) ÐñÝðåé á = 3 áöïý 3 + 5 = 8. 4 5
Áí χ  y  êáé z  ω  íá âñåßôå ôï ãéíüìå-
â) ÐñÝðåé x = 13 áöïý 13 – 4 = 9. 11 3 2
ã) ω  5  6  4  20 Þ ω  11  24 . íï χ   y  z   ω .
¢ñá ù = 13 áöïý 13  11  24 .
Ëýóç
Óå Ýíáí áñéèìü ðñïóèÝôïõìå 4 êáé ðáßñíïõìå
9 Üèñïéóìá 425. Ðïéïò åßíáé ï áñéèìüò áõôüò; χ   y  z  ω   χ  y    z  ω 
4 5 20 10
  
3 2 6 3
Ëýóç
¸÷ïõìå χ  4  425 ïðüôå χ  421 áöïý 421 4  425 . χ5
12 Íá óõãêñßíåôå ôï êëÜóìá ìå ôç ìïíÜäá.
χ3
Áí ÷ = 1, y = 2 êáé ù = 2,1 íá âñåßôå ôçí ôéìÞ
10 ôùí ðáñáóôÜóåùí. Ëýóç
2
á)  χ  3   y  4x  y  ω â)  χ  y   ω 2
χ 5
ÅðåéäÞ 5 > 3 Ý÷ïõìå χ  5  χ  3 ïðüôå  1.
χ3
Ëýóç
á)  χ  3  y  4x  y  ω  1 3  2  4  1 2  2,1 

á. Åîßóùóç ìå Ýíáí Üãíùóôï åßíáé ìéá éóüôçôá ðïõ ðåñéÝ÷åé áñéèìïýò êáé Ýíá ................
â. ................ôçò åîßóùóçò åßíáé ï áñéèìüò ðïõ üôáí áíôéêáôáóôÞóåé ôïí Üãíùóôï , åðáëçèåýåé ôçí éóüôçôá.
ã. Ìéá åîßóùóç ëÝãåôáé ............Þ áüñéóôç, üôáí üëïé ïé áñéèìïß åßíáé ëýóåéò ôçò.
ä. Ìéá åîßóùóç ëÝãåôáé ............üôáí êáíÝíáò áñéèìüò äåí ôçí åðáëçèåýåé.
2 Íá óçìåéþóåôå ìå Ýíá ÷ óôï êáôÜëëçëï ôåôñáãùíÜêé.

á. Ï áñéèìüò 3 åßíáé ëýóç ôçò åîßóùóçò x  5  9
â. Ç åîßóùóç x  4  4 åßíáé áäýíáôç

x 4
ã. Ç åîßóùóç  Ý÷åé ëýóç ôïí áñéèìü 2
5 10
ä. Ç åîßóùóç 5x  0 åßíáé áüñéóôç
1 Íá åêöñÜóåéò ìå ôç âïÞèåéá ìéáò ìåôáâëçôÞò:

á. Ôçí ðåñßìåôñï åíüò ñüìâïõ. â. Ôç äéÜìåôñï åíüò êýêëïõ óå ó÷Ýóç ìå ôçí áêôßíá ôïõ.
ã. Ôï åìâáäüí åíüò ôñéãþíïõ, üðïõ ç âÜóç åßíáé 8 åêáôïóôÜ.
2 Íá äéáôõðþóåôå ìå ëüãéá ôéò ðáñáêÜôù åêöñÜóåéò: á. x + 2 = 7 â. 2·x = 6 ã. 3 > x + 1 ä. 7·x + 3 = 24
3 Äßíïíôáé ïé åîéóþóåéò: x + 5 = 8 êáé 2x = 6 . Áí ç ìåôáâëçôÞ x ìðïñåß íá ðÜñåé ôéò ôéìÝò 0, 1, 3 íá âñåèåß ðïéÜ ôéìÞ
ôïõ x åðáëçèåýåé êáé ôéò äýï åîéóþóåéò.
4 Íá áíôéóôïé÷ßóåôå ôá ãñÜììáôá ôçò ðñþôçò óôÞëçò ìå

ôïõò áñéèìïýò ôçò äåýôåñçò óôÞëçò, þóôå ïé áñéèìïß
ôçò ðñþôçò óôÞëçò íá åßíáé ëýóåéò ôùí åîéóþóåùí ôçò
äåýôåñçò óôÞëçò.
5 Óôéò ðáñáêÜôù åñùôÞóåéò íá åðéëÝîåôå ôç óùóôÞ áðÜíôçóç.

á. Ç ëýóç ôçò åîßóùóçò x : 6 = 2 åßíáé: Á. 3, Â. 12, Ã. 4, Ä. 6
â. Ç ëýóç ôçò åîßóùóçò 5·x = 5 åßíáé: Á. 5, Â. 0, Ã. 1, Ä. 2
6 “Åßìáé 13 ÷ñïíþí êáé ï ðáððïýò ìïõ Ý÷åé 6 öïñÝò ôá ÷ñüíéá ìïõ”. Äéáôõðþóôå ìå ìïñöÞ åîßóùóçò ôçí ðáñáðÜ-
íù ðñüôáóç êáé âñåßôå ôçí çëéêßá ôïõ ðáððïý.
7 Íá ãñáöåß ôï ðáñáêÜôù ðñüâëçìá ìå ìïñöÞ åîßóùóçò êáé íá âñåèåß ç ëýóç:

“Ôï ôåôñáðëÜóéï åíüò áñéèìïý åßíáé 40”
8 Íá åðéëÝîåôå ôç óùóôÞ áðÜíôçóç:

i. Ç ëýóç ôçò åîßóùóçò x  3  7 åßíáé: Á. 1, Â. 2, Ã. 3, Ä. 4
ii. Ôï 3 åßíáé ëýóç ôçò åîßóùóçò: Á. x  2  7 , Â. 3·x  9 , Ã. 25 : x  3 , Ä. x  1  0
9 Íá áíôéóôïé÷ßóåôå ôá ãñÜììáôá ôçò ðñþôçò óôÞëçò ìå ôïõò áñéèìïýò ôçò äåýôåñçò þóôå ïé áñéèìïß ôçò äåýôå-
ñçò óôÞëçò íá áðïôåëïýí ëýóåéò ôùí åîéóþóåùí ôçò ðñþôçò óôÞëçò.
10 Åßíáé óùóôü Þ ëÜèïò üôé:

á. Ç ëýóç ôçò åîßóùóçò 5·x  0 , åßíáé ôï 0. â. Ç ëýóç ôçò åîßóùóçò 5 : x  1, åßíáé ôï 1.
ã. Ç ëýóç ôçò åîßóùóçò 5  x  1 , åßíáé ôï 0.
11 Íá âñåèåß ðïéïé áðü ôïõò áñéèìïýò 0, 1, 2 åßíáé ëýóåéò ôùí åîéóþóåùí:

á. x  1  2 â. 3·x  0 ã. 6·x  14  2 ä. 6 : x  3
12 “Ôï ôñéðëÜóéï åíïò áñéèìïý åßíáé ôï 45”. Íá åêöñÜóåôå ìå ìïñöÞ åîßóùóçò ôçí ðáñáðÜíù ðñüôáóç êáé íá âñåßôå
ôïí áñéèìü áõôü.
1
13 Ôï åíüò áñéèìïý åßíáé ôï 3. Íá ãñÜøåôå ìå ìïñöÞ åîßóùóçò ôçí ðáñáðÜíù ðñüôáóç êáé íá âñåßôå ôïí áñéèìü áõôü.
2
14 Äßíïíôáé ïé åîéóþóåéò: α  2  5 êáé α  3  4 . Áí ç ìåôáâëçôÞ á ìðïñåß íá ðÜñåé ôéò ôéìÝò 3, 4 êáé 7 íá âñåèåß
ðïéÜ ôéìÞ ôïõ á åðáëçèåýåé êáé ôéò äýï åîéóþóåéò;
15 Ãéá ðïéÜ ôéìÞ ôïõ Üñôéïõ öõóéêïý áñéèìïý á åßíáé áëçèÞò ç åîßóùóç: 3·α  2  14
16 Íá âñåßôå ôïí áñéèìü ðïõ åðáëçèåýåé êáèåìßá áðü ôéò åîéóþóåéò:

á. 7,32 + x = 9,76 â. x + 9,2 = 13,25 ã. 218,3 + x = 927,5 ä. x + 6,35 = 9,63
17 Íá âñåßôå ôéò ëýóåéò ôùí ðáñáêÜôù åîéóþóåùí, åöáñìüæïíôáò ôïõò êáíüíåò ðïëëáðëáóéáóìïý ìå 10, 100, 1000
... Þ 0,1, 0,01, 0,001 êôë.
á. 83000·x = 83 â. 63,821 χ  638,21 ã. 100  χ  82,5 ä. χ  0,01  72,25 å. 52  χ  5,2
óô. χ  0,1  65
18 Íá âñåßôå ôïí áñéèìü ðïõ åðáëçèåýåé êáèåìéÜ áðü ôéò åîéóþóåéò:

á. 30  χ  45 â. 10  χ  12,5 ã. 180  χ  360 ä. χ  15,3  16,7
ÈÅÌÁ 1
1. Ôé êáëïýìå åîßóùóç ìå Ýíáí Üãíùóôï;
2. Ôé êáëïýìå ñßæá ôçò åîßóùóçò;
3. Ðüôå ìéá åîßóùóç ëÝãåôáé áüñéóôç;
4. Ðüôå ìéá åîßóùóç ëÝãåôáé áäýíáôç;
ÈÅÌÁ 2
1. Ç ðëåõñÜ åíüò ôåôñáãþíïõ åßíáé 2x . Íá âñåßôå ôçí ðåñßìåôñï êáé ôï åìâáäüí ôïõ.
2. Íá ãñÜøåôå ìå áðëïýóôåñï ôñüðï ôéò ìáèçìáôéêÝò åêöñÜóåéò
á. x  x  x  x â. y  y  y  y  y ã. 3x  4x  5y  2y
3. Íá åîåôÜóåôå áí ï áñéèìüò 10 åßíáé ëýóç ôçò åîßóùóçò x  17  25 .
ÈÅÌÁ 3
1. Íá âñåßôå ðïéïò áñéèìüò åðáëçèåýåé êáèåìéÜ áðü ôéò ðáñáêÜôù åîéóþóåéò
á. x  12  56 â. 34  x  78 ã. x  10  16 ä. 45  x  20
2. Íá âñåßôå ðïéïò áñéèìüò åðáëçèåýåé êáèåìéÜ áðü ôéò ðáñáêÜôù åîéóþóåéò
á. x  4,8  12,6 â. 44,2  x  67,8 ã. 68,32  x  42,6
5 14 2 22 27 6
3. Íá âñåßôå ôçí ôéìÞ ôïõ ÷ ãéá íá éó÷ýåé á.  â.  ã. 
x 70 7 x 45 x
ÈÅÌÁ 4
x  4 7 23 7 x 110
1. Íá âñåßôå ôçí ôéìÞ ôïõ öõóéêïý áñéèìïý ÷ á.   â.  
5 5 5 6 36 36
2. Íá ëýóåôå ôéò åîéóþóåéò á. α  6  10 â. z  4  9  3  30
3. Óå Ýíáí áñéèìü ðñïóèÝôïõìå 26 êáé ðáßñíïõìå Üèñïéóìá 138. Ðïéïò åßíáé ï áñéèìüò áõôüò;
4.2 Åðßëõóç ðñïâëçìÜôùí - Ðáñáäåßãìáôá åðßëõóçò ðñïâëçìÜôùí 131
4.2 Åðßëõóç ðñïâëçìÜôùí - Ðáñáäåßãìáôá åðßëõóçò ðñïâëçìÜôùí
Åñþ ôçóç 1 ïðïßá åðéôõã÷Üíåôáé ç ëýóç ôïõ.

Ôé åßíáé ðñüâëçìá;
Åñþ ôçóç 4
ÁðÜíôçóç Ðïéá âÞìáôá áêïëïõèïýìå ãéá ôç ëýóç ðñïâëçìÜôùí;
Ðñüâëçìá ïíïìÜæïõìå ôçí êáôÜóôáóç ðïõ äçìéïõñãåßôáé
üôáí áí ôéìåôù ðßæïõìå åìðüäéá êáé äõóê ïëßåò óôçí ÁðÜíôçóç
ðñïóðÜèåéÜ ìáò íá öôÜóïõìå óå Ýíá óõãêåêñéìÝíï óôü÷ï. • Ðñïóäéïñßæïõìå ôï Üãíùóôï óôïé÷åßï ôïõ ðñïâëÞìáôïò
êáé ôï åêöñÜæïõìå ìå Ýíá ãñÜììá (÷ Þ y Þ z Þ ù ê.ô.ë.),
Åñþ ôçóç 2 ðïõ åßíáé ï “Üãíùóôïò” ôïõ ðñïâëÞìáôïò.
Ôé åßíáé ëýóç åíüò ðñïâëÞìáôïò; • ÅêöñÜæïõìå óôïé÷åßá ôïõ ðñïâëÞìáôïò ìå ôç âïÞèåéá
ôïõ áãíþóôïõ.
ÁðÜíôçóç • ÐåñéãñÜöïõìå ìå ìßá åîßóùóç ôï ðñüâëçìá.
Ëýóç åíüò ðñïâëÞìáôïò åßíáé ç åðßôåõîç ôïõ óôü÷ïõ. • Åðéëýïõìå ôçí åîßóùóç ôïõ ðñïâëÞìáôïò.
• Åðáëçèåýïõìå ôç ëýóç ðïõ âñÞêáìå.
Åñþ ôçóç 3 ¼ìùò, ðñÝðåé íá ëÜâïõìå õðüøç üôé:
Ôé ïíïìÜæåôáé åðßëõóç åíüò ðñïâëÞìáôïò; - õðÜñ÷ïõí êáé ðñïâëÞìáôá ðïõ äåí ëýíïíôáé ìå åîéóþóåéò
êáé
ÁðÜíôçóç - õðÜñ÷ïõí êáé Üëõôá ðñïâëÞìáôá Þ ðñïâëÞìáôá ôùí ïðïßùí
Åðßëõóç åíüò ðñïâëÞìáôïò ïíïìÜæåôáé ç äéáäéêáóßá, ìå ôçí äåí ìðïñïýìå íá âñïýìå ôç ëýóç.
1 Ëýóç
Ï Ã éþ ñã ïò îüäåøå ôï ôù í ÷ñçìÜôù í ôïõ
3 ¸óôù ÷ ôï ðïóü ôùí ÷ñçìÜôùí ðïõ åß÷å ï Ãéþñãïò.
ãéá íá áãïñÜóåé 5 óôõëü êáé 4 ìïëýâéá. Áí x x x
1 êÜèå óôõëü óôïé÷ßæåé 2 åõñþ êáé êÜèå ìïëýâé Ôüôå:  5  2  4  1 Þ  10  4 Þ  14 Þ x  14  3
3 3 3
ó ôï é÷ ß æå é 1 å õñ þ , ðï éï åß í á é ô ï ðï ó ü ôù í
÷ñçìÜôù í ðïõ åß÷å ï Ãéþ ñã ïò ðñéí áðü áõ- Þ x  42
ôÝò ôéò áã ïñÝò; ¢ñá ôï ðïóü ôùí ÷ñçìÜôùí ðïõ åß÷å ï Ãéþñãïò åßíáé 42
åõñþ.
3 ¸óôù ÷ ç çëéêßá ôïõ ðáôÝñá. Ôüôå x  15  32 ïðüôå

Aí ôá ôùí ìáèçôþí åíüò ó÷ïëåßïõ åßíáé 60
2 4 x  32  15 Þ x  47 .
2
ìáèçôÝò, íá âñåßôå ðüóïé ìáèçôÝò åßíáé ôá .
5
Íá ìïéñáóôåß Ýíá ðïóü 33.000€ óå ôñßá Üôï-
5 ìá þ óôå ï Á íá ðÜñåé 8.500 € ðåñéóóüôåñá
Ëýóç áðü ôïí Â êáé ï Ã íá ðÜñåé 3.100 € ëéãüôåñá
¸óôù ÷ ïé ìáèçôÝò ôïõ ó÷ïëåßïõ. áðü ôïí Â.
3 3x
Ôüôå:  x  60 Þ  60 Þ 3x  60  4 Þ 3÷ = 240 Þ
4 4 Ëýóç
240 ¸óôù ÷ ôï ðïóü ðïõ èá ðÜñåé ï Â. Ôüôå ï Á èá ðÜñåé ôï
x Þ ÷ = 80.
3
ðïóü ôùí x  8.500 êáé ï Ã èá ðÜñåé ôï ðïóü ôùí x  3.100 .
2 2 160
Ïðüôå ôá ôùí ìáèçôþí ôïõ ó÷ïëåßïõ åßíáé:  80   32 ¢ñá x  8.500  x  x  3.100  33.300
5 5 5
Þ 3x  5.400  33.300
Þ 3x  27.900 Þ x  9.300 .
Íá âñåßôå ôñåéò äéáäï÷éêïýò öõóéêïýò áñéè- ¢ñá ï Á èá ðÜñåé 9.300  8.500  17.800€ , ï Â èá ðÜñåé
3 ìïýò ðïõ Ý÷ïõí Üèñïéóìá 1428. 9.300 åõñþ êáé ï Ã èá ðÜñåé 9.300 - 3.100=6.200 åõñþ.
Ëýóç
¸óôù ÷, ÷ + 1, ÷ + 2 ôñåéò äéáäï÷éêïß öõóéêïß áñéèìïß. Í á â ñ åß ô å ô ç í ð å ñß ì å ôñ ï ïñ è ïã ù í ßï õ ðá -
Ôüôå, x  x  1  x  2  1428 Þ 3x  3  1428 Þ 3x  1425 54 2
ñáëëçëïãñÜììïõ ìå åìâáäüí m êáé ìéá
Þ x  475 . 6 9
¢ñá ïé æçôïýìåíïé áñéèìïß åßíáé ïé 4
ðëåõñÜ m.
475, 476, 477. 3
Ëýóç
Ç äéáöïñÜ ôçò çëéêßáò ôïõ ãéïõ áðü ôïí ðá-
¸óôù ÷ ç Üëëç ðëåõñÜ ôïõ ïñèïãùíßïõ ðáñáëëçëïãñÜì-
4 ôÝñá ôïõ åßíáé 32 ÷ñüíéá. Áí ï ãéïò åßíáé 15
ìïõ.
åôþ í, ðüóù í åôþ í åßíáé ï ðáôÝñáò;
4 4 54 162
Ôüôå E  x Þ x  Þ 36  x  162 Þ x  Þ
3 3 9 36
Ëýóç x  4,5m .
4.2 Åðßëõóç ðñïâëçìÜôùí - Ðáñáäåßãìáôá åðßëõóçò ðñïâëçìÜôùí 133

á. ..................åíüò ðñïâëÞìáôïò åßíáé ç åðßôåõîç ôïõ óôü÷ïõ
â. .................åíüò ðñïâëÞìáôïò ïíïìÜæåôáé ç äéáäéêáóßá ìå ôçí ïðïßá åðéôõã÷Üíåôáé ç ëýóç ôïõ
ã. ÕðÜñ÷ïõí .....................ðñïâëÞìáôá Þ ðñïâëÞìáôá ôùí ïðïßùí äåí ìðïñïýìå íá âñïýìå ôçí ëýóç
2 Íá óçìåéþóåôå ìå Ýíá ÷ óôï êáôÜëëçëï ôåôñáãùíÜêé

á. Áí ôï ôñéðëÜóéï åíüò áñéèìïý åßíáé 60, ôüôå ï áñéèìüò áõôüò åßíáé ï 20.
â. Ôï åìâáäüí åíüò ïñèïãùíßïõ åßíáé 40m2 êáé ç ìéá ðëåõñÜ ôïõ åßíáé 5m.
Ôï ìÞêïò ôçò Üëëçò ðëåõñÜò ôïõ åßíáé 6m.
ã. Ç çëéêßá åíüò áíèñþðïõ óÞìåñá åßíáé 42 åôþí.Ãéá íá ãßíåé 70 åôþí ðñÝðåé íá ðåñÜóïõí 28 ÷ñüíéá.
1 Ôï åìâáäüí åíüò ïéêïðÝäïõ ó÷Þìáôïò ïñèïãùíßïõ åßíáé 200 ôåôñáãùíéêÜ ìÝôñá. Íá âñåèåß ôï ðëÜôïò ôïõ, áí ôï
ìÞêïò ôïõ åßíáé 20 ìÝôñá.
2 Íá ãñáöåß ôï ðáñáêÜôù ðñüâëçìá ìå ìïñöÞ åîßóùóçò êáé íá âñåèåß ç ëýóç: “Ôï ôåôñáðëÜóéï åíüò áñéèìïý åßíáé 40”
3 Ôï åìâáäüí åíüò ïñèïãùíßïõ åßíáé 75ô.ì. Áí ôï ðëÜôïò ôïõ åßíáé 5 ìÝôñá, íá âñåèåß ôï ìÞêïò ôïõ.
4 Ç çëéêßá åíüò áíèñþðïõ åßíáé 180 ìçíþí. Åßíáé ãÝñïò; Ðüóï ÷ñïíþí åßíáé;
5 ¸íá áõôïêßíçôï ôñÝ÷åé ìå ôá÷ýôçôá 150÷ëì. ôçí þñá. Óå 3 þñåò ðüóç áðüóôáóç èá äéáíýóåé;
(áðüóôáóç (S) = Ôá÷ýôçôá (õ) · ×ñüíï (t))
6 ¸íá ïéêüðåäï ó÷Þìáôïò ïñèïãùíßïõ Ý÷åé ìÞêïò 17,2 ìÝôñá êáé ðëÜôïò 10 ìÝôñá.
á. Íá âñåèåß ôï åìâáäüí ôïõ ïéêïðÝäïõ â. Áí èÝëïõìå íá ôï ðåñéöñÜîïõìå, ðüóá ìÝôñá óýñìá èá ÷ñåéáóôïýìå;
7 ¸íáò Ýìðïñïò ðïýëçóå 13,7 ìÝôñá ýöáóìá á ðïéüôçôáò, ðñïò 30€ ôï ìÝôñï, êáé 14,5 ìÝôñá ýöáóìá â ðïéüôçôáò,
ðñïò 20€ ôï ìÝôñï. Ðüóá € åéóÝðñáîå;
ÈÅÌÁ 1
1. Ôé åßíáé ðñüâëçìá;
2. Ôé åßíáé ëýóç åíüò ðñïâëÞìáôïò;
3. Ôé ïíïìÜæåôáé åðßëõóç åíüò ðñïâëÞìáôïò;
4. Ðïéá âÞìáôá áêïëïõèïýìå ãéá ôçí åðßëõóç åíüò ðñïâëÞìáôïò;
ÈÅÌÁ 2
4 3
1. Áí ôá ôùí ìáèçôþí åíüò ó÷ïëåßïõ åßíáé 80 Üôïìá, íá âñåßôå ðüóïé ìáèçôÝò åßíáé ôá .
5 4
2. Íá âñåßôå ôñåéò äéáäï÷éêïýò öõóéêïýò áñéèìïýò ðïõ Ý÷ïõí Üèñïéóìá 1456.
3. Ç äéáöïñÜ ôçò çëéêßáò ôçò êüñçò áðü ôçí ìçôÝñá åßíáé 28 ÷ñüíéá. Áí ç êüñç åßíáé 17 ÷ñïíþí, ðüóï ÷ñïíþí åßíáé ç ìçôÝñá;
ÈÅÌÁ 3
1. Íá ìïéñáóôåß Ýíá ðïóü 45.000 óå ôñßá Üôïìá þóôå ï Á íá ðÜñåé 12.000 ëéãüôåñá áðü ôïí Â êáé ï Ã íá ðÜñåé 2.500
ëéãüôåñá áðü ôïí Â.
52 2 2
2. Íá âñåßôå ôçí ðåñßìåôñï åíüò ïñèïãùíßïõ ìå åìâáäüí m êáé ìéá ðëåõñÜ m .
5 8
3. Ôï åìâáäüí åíüò ïéêïðÝäïõ ó÷Þìáôïò ïñèïãùíßïõ åßíáé 400 ôåôñáãùíéêÜ ìÝôñá. Íá âñåßôå ôï ðëÜôïò ôïõ áí ôï ìÞêïò
ôïõ åßíáé 40 ìÝôñá.
4. Ôï åîáðëÜóéï åíüò áñéèìïý åßíáé 120. Íá âñåèåß ï áñéèìüò áõôüò.
ÈÅÌÁ 4
1. ¸íáò Ýìðïñáò ðïýëçóå 12 ìÝôñá ýöáóìá ðñïò 20 åõñþ ôï ìÝôñï êáé 14 ìÝôñá ýöáóìá ðñïò 11,5 åõñþ ôï ìÝôñï.
Ðüóá ÷ñÞìáôá åéóÝðñáîå;
1
2. Ç ÁããåëéêÞ îüäåøå ôï ôùí ÷ñçìÜôùí ôçò ãéá íá áãïñÜóåé ôåôñÜäéá êáé óôõëü. Áãüñáóå 5 ôåôñÜäéá êáé 12 óôõëü.
2
Áí ôï êÜèå ôåôñÜäéï êïóôßæåé 4 åõñþ êáé ôï êÜèå óôõëü êïóôßæåé 1,5 åõñþ, íá âñåßôå ðüóá ÷ñÞìáôá åß÷å áñ÷éêÜ ç
ÁããåëéêÞ.
5.1 ÐïóïóôÜ 135
5.1 ÐïóïóôÜ

Ôé êáëïýìå ðïóïóôü åðß ôïéò åêáôü; ×ñçóéìïðïéïýìå ôï ðïóïóôü á ðïõ äéáâÜæåôáé ðïóïóôü
α
ÁðÜíôçóç åðß ôïéò ÷éëßïéò êáé åßíáé ßóï ìå ôï .
1000
Ôï óýìâïëï á% ïíïìÜæåôáé ðïóïóôü åðß ôïéò åêáôü Þ
Åñþ ôçóç 3
α Ôé êáëïýìå á% ôïõ â;
áðëïýóôåñá ðïóïóôü êáé åßíáé ßóï ìå ôï .
100
ÁðÜíôçóç
Åñþ ôçóç 2 α
Ôï ðïóïóôü á% ôïõ â åßíáé β .
Ôé êáëïýìå ðïóïóôü åðß ôïéò ÷éëßïéò; 100
Ôá êëÜóìáôá ìðïñïýí íá ãñÜöïíôáé êáé ùò ðïóïóôÜ.
Íá ãñÜøåôå ù ò ðïóïóôÜ åðß ôïéò åêáôü, ôá Íá ãñÜøåôå, ùò êëÜóìáôá, ôá áêüëïõèá ðïóïóôÜ:

êëÜóìáôá:
2 á. 14% â. 68% ã. 27,5%
1
1 7
á. â. 2 ã. 5 ä. Ëýóç
4 5 8 2
14 14 : 2 7
á. 14%   
Ëýóç 100 100 : 2 50
68 68 : 4 17
â. 68%   
1 1 25 25 2 2  20 40 100 100 : 4 25
á.    25% â.    40%
4 4  25 100 5 5  20 100 27,5 275 11
ã. 27,5%   
100 1000 40
ã. 5  5  12,5  62,5  62,5%
8 8  12,5 100 Íá ãñÜøåôå óå ðïóïóôÜ åðß ôïéò åêáôü ôïõò
7 7  50 350
3 äåêáäéêïýò áñéèìïýò.
ä.    350% á. 0,52 â. 4,25 ã. 2,35 ä. 0,02
2 2  50 100
30 1 1 25 25
Ëýóç â. ¸÷ïõìå     25%
120 4 4  25 100
52 425
á. 0,52   52% â. 4,25   425% 50 1 1 12,5 12,5
100 100 ã. ¸÷ïõìå     12,5%
400 8 8  12,5 100
235 2
ã. 2,35   235% ä. 0,02   2%
100 100
Íá õðïëïãßóåôå ôï 5% ôùí 1.000 êáé íá êÜíåôå ôéò
6 ðñÜîåéò 1000  5%  1000 êáé 1000  5%  1000 .
Íá õðïëïã ßóåôå:
á. ôï 20% ôùí 5.000 €
4 â. ôï 15% ôçò 1 þñáò Ëýóç
ã. ôï 10% ôùí 200 ãñáììáñßù í 5 5.000
Ôï 5% ôùí 1.000 åßíáé  1000   50
ä. ôï 25% ôïõ 1 êéëïý 100 100
Ïðüôå, 1000  5%  1000  1000  50  950
Ëýóç êáé 1000  5%  1000  1000  50  1050 .
á. Ôï 20% ôùí 5.000€ åßíáé:
20 100.000 Ç ôéìÞ åíüò âéâëßïõ åßíáé 20€. Áí óôï âéâëßï ãßíåé
 5.000   1000€ Ýêðôùóç ßóç ìå 10% åðß ôçò ôéìÞò ðþëçóçò, ðüóï
100 100
15 900
7 èá áãïñÜóïõìå ôï âéâëßï; Áí óôç óõíÝ÷åéá, ãßíåé
â. Ôï 15% ôçò 1 þñáò åßíáé:  60min   9min áýîçóç ôçò ôéìÞò êáôÜ 10% åðß ôçò íÝáò ôéìÞò ðþ-
100 100
ëçóçò, ç íÝá ôéìÞ ôïõ âéâëßïõ èá åßíáé ðÜëé 20€;
ã. Ôï 10% ôùí 200 ãñáììáñßùí åßíáé:
10 2000
 200g   20g Ëýóç
100 100
25 25.000 10 200
ä. Ôï 25% ôïõ 1 êéëïý åßíáé:  1000g   250 g • Ôï 10% ôùí 20€ åßíáé  20   2€ .
100 100 100 100
¢ñá, ç íÝá ôéìÞ ôïõ âéâëßïõ èá åßíáé
Íá âñåßôå ôé ðïóïóôü åßíáé: 20  10%  20  20  2  18€ .
á. ôá 200 € ãéá ôá 1.000 €
5 â. ïé 30 çìÝñåò ãéá 4 ìÞíåò • Ôï 10% ôùí 18€ åßíáé
10
 18 
180
 1,8€ .
ã. ôá 50g ãéá ôá 400g 100 100
¢ñá, ç íÝá ôéìÞ ôïõ âéâëßïõ èá åßíáé
18  10%  18  18  1,8  19,8€ .
Ëýóç Óõíåðþò ç íÝá ôéìÞ ôïõ âéâëßïõ äåí åßíáé ðÜëé 20€.
200 200 : 10 20
á. ¸÷ïõìå    20%
1.000 1000 : 10 100

á. Ôï á% åßíáé ßóï ìå .......................
â. Ôï á% ôïõ â åßíáé ßóï ìå ......................

á. Ôï 25% ôùí 1000 åßíáé ßóï ìå 25
â. Ôï 50% ôùí 1000 åßíáé ßóï ìå 500

ã. ¸íá öüñåìá êïóôßæåé 80 åõñþ. Áí ï Ýìðïñïò êÜíåé Ýêðôùóç 20% óôçí ôéìÞ ðþëçóçò,
ï ðåëÜôçò èá áãïñÜóåé ôï öüñåìá óôçí ôéìÞ ôùí 64 åõñþ.
1 1 20 4 425
Íá ãñÜøåôå óå ìïñöÞ ðïóïóôþí (%) ôá ðáñáêÜôù. á. â. 3 ã. ä. å.
2 5 50 100 2000
2 Íá ãñÜøåôå ùò êëÜóìáôá ôá ðïóïóôÜ:

á. 10% â. 8% ã. 125% ä. 75% å. 405% óô. 85%
3 Íá õðïëïãßóåôå ôá ðïóïóôÜ: á. ôï 21% ôïõ 50 â. ôï 10% ôïõ 25 ã. ôï ôïõ 3000 ä. ôï 20% ôçò 1 þñáò
2 5 71 15 30 495
4 Íá ãñÜøåôå ìå ìïñöÞ ðïóïóôþí ôá êëÜóìáôá: á. â. ã. ä. 3 å. óô. æ.
10 10 50 4 8 600 1000
5 Íá ãñÜøåôå ìå ìïñöÞ ðïóïóôþí (åðß ôçò ) ôá êëÜóìáôá:

1 8 48
á. â. ã. 75 ä. å. 30
3 15 32 105 450
6 Íá ãñÜøåôå ìå ìïñöÞ ðïóïóôþí (åðß ôïéò %) ôá êëÜóìáôá:

1,7
á. â. 1,5 ã. 7,13 ä. 43 å. 1,2
8 4,5 12,85 108,4 3,5
7 Íá ãñÜøåôå ìå ìïñöÞ êëáóìÜôùí ôá ðïóïóôÜ:

á. 5% â. 13% ã. 22% ä. 12,5% å. 48,7% óô. 170% æ. 405%
8 Íá ãñÜøåôå ìå ìïñöÞ êëáóìÜôùí ôá ðïóïóôÜ: á. â. ã. 8,5% ä. 13,85% å.
9 Íá õðïëïãßóåôå: á. ôï 12% ôïõ 350 â. ôï 13 ôïõ 500 ã. ôï 1,5% ôïõ 30

ä. ôï 14,7% ôïõ 147 å. ôï 351% ôïõ 702
10 Íá õðïëïãßóåôå: á. ôï 19% ôïõ m (óå cm) â. ôï 30% ôïõ  (óå cm3) ã. ôï 25% ôïõ óôñÝììáôïò (óå m2)
ä. ôï 60% ôùí 300Êg (óå gr) å. ôï 40% ôùí 5km (óå dm)
ÈÅÌÁ 1
1. Ôé êáëïýìå ðïóïóôü åðß ôïéò åêáôü;
2. Ôé êáëïýìå ðïóïóôü åðß ôïéò ÷éëßïéò;
3. Ôé êáëïýìå á% ôïõ â;
ÈÅÌÁ 2
4 6 1
1. Íá ãñÜøåôå ùò ðïóïóôü åðß ôïéò åêáôü ôá êëÜóìáôá á. â. ã.
5 4 8
2. Íá ãñÜøåôå ùò êëÜóìáôá ôá ðáñáêÜôù ðïóïóôÜ á. 12% â. 45% ã. 32,6%
3. Íá ãñÜøåôå ùò ðïóïóôÜ åðß ôïéò åêáôü ôïõò ðáñáêÜôù áñéèìïýò

á. 0,43 â. 4,76 ã. 3,42 ä. 0,05
ÈÅÌÁ 3
1. Íá õðïëïãßóåôå ôï
á. 30% ôùí 4.000 åõñþ
â. 25% ôçò 1 þñáò
ã. ôï 40% ôùí 500 ãñáììáñßùí
ä. ôï 24% ôïõ 1 êéëïý
2. Íá âñåßôå ôé ðïóïóôü åßíáé

á. ôá 400 åõñþ ãéá ôá 2000 åõñþ
â. ôá 150 ãñáììÜñéá ãéá ôá 750 ãñáììÜñéá
ã. ïé 50 çìÝñåò ãéá 6 ìÞíåò
3 Íá õðïëïãßóåôå ôï 20% ôùí 4.000 êáé íá êÜíåôå ôçí ðñÜîç 4.000 - 20%· 4.000
4. Ç ôéìÞ åíüò öïñÝìáôïò åßíáé 150 åõñþ. Áí óôï öüñåìá ãßíåé Ýêðôùóç ßóç ìå 25%, íá âñåßôå ôçí ôåëéêÞ ôéìÞ ôïõ
öïñÝìáôïò.
ÈÅÌÁ 4
124 65 87
1. Íá ãñÜøåôå åðß ôïéò åêáôü ôá ðáñáêÜôù êëÜóìáôá á. â. ã.
420 34 115
2,1 1,4 56
2. Íá ãñÜøåôå åðß ôïéò åêáôü ôá ðáñáêÜôù êëÜóìáôá á. â. ã.
4 4,6 108,4
5.2 ÐñïâëÞìáôá ìå ðïóïóôÜ 141
5.2 ÐñïâëÞìáôá ìå ðïóïóôÜ
Åñþ ôçóç 1 • Áí Ýíá ìÝãåèïò ÷ùñéóôåß óå í ßóá ìÝñç êáé ðÜñïõìå ì

Ôß ïíïìÜæïõìå ðïóïóôÜ; áðü áõôÜ ôüôå ôï áíôßóôïé÷ï ðïóïóôü åêöñÜæåôáé áðü ôï
μ
êëÜóìá üðùò áíáöÝñáìå ðñïçãïõìÝíùò.
ÁðÜíôçóç ν
• ÐïëëÝò öïñÝò ôá ðïóïóôÜ åêöñÜæïíôáé êáé åðé ôïéò ÷éëßïéò,
• ÐïóïóôÜ (Þ ðïóïóôÜ åðé ôïéò åêáôü) ïíïìÜæïíôáé ôá êëÜóìá- α
äçëáäÞ
α 1000
ôá ôçò ìïñöÞò , üðïõ á öõóéêüò Þ äåêáäéêüò áñéèìüò.
100
Åñþ ôçóç 2
ÓõìâïëéêÜ ãñÜöïõìå: á %
Ðù ò ðáñéóôÜíïõìå ôá ðïóïóôÜ;
• Ôçí Ýííïéá ôïõ ðïóïóôïý ôç óõíáíôïýìå óõ÷íÜ óôçí êáèç-
ìåñéíÞ æùÞ. Ãéá ðáñÜäåéãìá, óôéò åðéôõ÷ßåò ìáèçôþí óå ÁðÜíôçóç
Áíþôáôåò ó÷ïëÝò, óôá åðéôüêéá ôñáðåæþí, óôï Ö.Ð.Á (öü-
Ôá ðïóï-
ñïò ðñïóôéèÝìåíçò áîßáò), ê.ë.ð.
óôÜ ôá ðáñé-
• Ôá ðïóïóôÜ åßíáé Ýíáò ôñüðïò ãéá íá åêöñÜæåé êáíåßò êëÜ-
óôÜíïõìå:
μ • ìå ðßíáêåò
óìáôá. Ãéá íá ãñáöåß Ýíá êëÜóìá óå ðïóïóôü, ðñþôá
ν • ìå ïñèï-
êÜíïõìå ôç äéáßñåóç μ : ν êáé óôç óõíÝ÷åéá áí ôï ðçëßêï ãþíéá äéá-
åßíáé äåêáäéêüò ãéá íá ôï ãñÜøïõìå ùò ðïóïóôü ìåôáêé- ãñÜììáôá
íïýìå ôçí õðïäéáóôïëÞ äõï èÝóåéò ðñïò ôá äåîéÜ. • ìå ñáâäï-
ãñÜììáôá
3
ð.÷.  0,75 Þ 75% • ìå êõêëé-
4 ê Ü äéá-
• Ãéá íá âñïýìå ôï ðïóïóôü á% êÜðïéïõ áñéèìïý (Þ ìåãÝ- ãñÜììáôá
α
èïõò),Ýóôù ì, êÜíïõìå ôïí ðïëëáðëáóéáóìü ·μ .
100
Óôçí ðåñßïäï ôùí åêðôþóåùí, Ýíá êáôÜóôçìá ðïõ êïóôßæïõí 86 € êáé 220 € áíôßóôïé÷á ðñéí
Ýêáíå Ýêðôùóç 20% óôá åßäç ñïõ÷éóìïý êáé ôéò åêðôþ óåéò;
1 40% óôá õðïäÞìáôá. Ðüóï èá ðëçñþóïõìå
ãéá Ýí á öüñåìá êáé Ýíá æåõã Üñé ðáðïýôóéá
Ëýóç
Ãéá ôï öüñåìá Ý÷ïõìå Ýêðôùóç 20%, ïðüôå ç ôéìÞ ôïõ öï- Ôüôå, χ  5%  χ  10.000 Þ
ñÝìáôïò ìåôÜ ôçí Ýêðôùóç åßíáé:
5
20 1720 χ  χ  10.000 Þ
86  20%  86  86   86  86   86  17,2  68,8€ 100
100 100
Ãéá ôá ðáðïýôóéá Ý÷ïõìå Ýêðôùóç 40%, ïðüôå ç ôéìÞ ôùí χ  100 5χ
  10.000 Þ
ðáðïõôóéþí ìåôÜ ôçí Ýêðôùóç åßíáé: 100 100
40 100χ  5χ
220  40%  220  220   220   10.000 Þ
100 100
8800
 220   220  88  132€ 105χ
100  10.000 Þ
100
¢ñá, óõíïëéêÜ èá ðëçñþóïõìå 68,8€  132€  200,8€ .
105χ  1.000.000 Þ
χ  9.523,81€
ÊÜðïéïò êáôÝèåóå óå ôñÜðåæá ðïóü 5.000 € ìå
åðéôüê éï 2%. Íá õðïëïãßóåôå ôïí ôüêï ôïõ
2 ê åöáëáßïõ áõôïý ìåôÜ áðü 2 ÷ñüíéá áí ïé ¸ í á ò Ý ì ðï ñï ò å ß ÷ å Ýó ï äá óå Ýí á ô ñß ì çí ï
ôüêïé ðñïóôßèåíôáé óôï êåöÜëáéï êÜèå ÷ñüíï. 4 9.850 €. Áí ôï Ö.Ð.Á. åßíáé ßóï ìå 18%, ðüóá
÷ñÞìáôá ðñÝðåé íá äþ óåé óôçí åöïñßá;
Ëýóç
2 Ëýóç
Ôüêïò ôïõ Á’ Ýôïõò: 2%  5000   5000  100€ Ôá ÷ñÞìáôá ðïõ ðñÝðåé íá äþóåé óôçí åöïñßá åßíáé ßóá ìå:
100
Ôï êåöÜëáéï óôï ôÝëïò ôïõ Á’ Ýôïõò èá åßíáé: 5000 +100 = 5100€ 18 177.300
18%  9.850€   9.850   1.773€
Ôüêïò ôïõ Â’ Ýôïõò: 100 100
2 10.200
2%  5100   5100   102€
100 100
Ç ðë åõñÜ å í üò ôå ôñáã þ í ïõ áõî Þèçê å ê áôÜ
¢ñá, ï óõíïëéêüò ôüêïò ðïõ áðïäßäïõí ôá 5000€ ãéá ôá 2
5 20%. ÊáôÜ ðïéï ðïóïóôü áõîÞèçêå ç ðåñßìå-
÷ñüíéá åßíáé: 100€  102€  202€ . ôñïò ôïõ êáé ôï åìâáäüí ôïõ;
Ôé ê åöÜëáéï ðñÝðåé í á ê áôáèÝóïõìå óå ìéá Ëýóç

3 ôñÜðåæá, ãéá íá ðÜñïõìå óôï ôÝëïò ôïõ Ýôïõò ¸óôù ÷ ç ðëåõñÜ ôïõ ôåôñáãþíïõ. Ç ðåñßìåôñïò áñ÷éêÜ ôïõ
10.000 € ìå åðéôüêéï 5%;
ôåôñáãþíïõ åßíáé ßóç ìå Π  4χ êáé ôï åìâáäüí ôïõ åßíáé
Ëýóç áñ÷éêÜ ßóï ìå Ε  χ 2 . Áöïý ç ðëåõñÜ ôïõ ôåôñáãþíïõ áõ-
îÞèçêå êáôÜ 20%, Ý÷ïõìå:
¸óôù ÷ ôï êåöÜëáéï ðïõ ðñÝðåé íá êáôáèÝóïõìå óôçí ôñÜðåæá.
20 χ  100 20χ Ëýóç

χ  20%  χ  χ  χ  
100 100 100 • ÊáôÜ ôï Ýôïò 2006, ç ôéìÞ ôïõ øõãåßïõ Þôáí ßóç ìå:
100χ  20χ 120 20
 χ  1,2χ 800  20%  800  800   800 
100 100 100
¢ñá ç íÝá ðåñßìåôñïò åßíáé ßóç ìå Π'  4  1,2χ  4,8χ äçëá- 16000
 800   800  160  640€
äÞ ç ðåñßìåôñïò áõîÞèçêå êáôÜ: 100
0,8χ • ÊáôÜ ôï Ýôïò 2007, ç ôéìÞ ôïõ øõãåßïõ Þôáí ßóç ìå:
 100  0,2  100  20% .
4χ 10
640  10%  640  640   640 
2 2
Ôï íÝï åìâáäüí èá åßíáé ßóï ìå: Ε'  1,2χ   1,44  χ , äçëáäÞ 100
6400
2  640   640  64  576€
0,44x 100
ôï åìâáäüí áõîÞèçêå êáôÜ:  100  0,44  100  44%
1 x 2 Ç óõíïëéêÞ ìåßùóç ôçò ôéìÞò ôïõ øõãåßïõ åßíáé ßóç ìå:
800€  576€  224€
• Ôï 30% ôçò áñ÷éêÞò ôéìÞò ôïõ øõãåßïõ åßíáé ßóç ìå:
Ôï 2005 Ýíá øõãåßï ê üóôéæå 800 € . Áí êáôÜ
ôï 2006, ç ôéìÞ ôïõ ìåéþèçêå êáôÜ 20% êáé 30 24000
30%  800   800   240€
êáôÜ ôï 2007, ç ôéìÞ ôïõ ìåéþèçêå ðÜëé êáôÜ 100 100
6 10%, ðïéá åßíáé ç ôéìÞ ôïõ øõãåßïõ êáôÜ ôï ¢ñá ç óõíïëéêÞ ìåßùóç ôçò ôéìÞò ôïõ øõãåßïõ äåí åßíáé ßóç
Ýôïò 2007; Ç óõíïëéêÞ ìåßù óç ôçò ôéìÞò åß- ìå ôçí ìåßùóç êáôÜ 30% ôçò áñ÷éêÞò ôéìÞò ôïõ.
íáé ßóç ìå ôï 30% ôçò áñ÷éêÞò ôéìÞò ôïõ;
1 Ó’Ýíá ÷ùñéü 530 êáôïßêùí ôï 10% åßíáé ãÝñïé. Íá âñåßôå ôï ðëÞèïò ôïõò.
2 Ó’Ýíá ÃõìíÜóéï ôï 52% ôïõ áñéèìïý ôùí ìáèçôþí åßíáé êïñßôóéá. Áí ôï ãõìíÜóéï Ý÷åé 400 ìáèçôÝò, ðïéüò åßíáé ï
áñéèìüò ôùí êïñéôóéþí;
3 ¸íá åñãïóôÜóéï ðáñÜãåé ãÜëá. Ç ðáñáãùãÞ áíÝñ÷åôáé óå 135.000m 3. Aí ç ðáñáãùãÞ áõîçèåß êáôÜ 18% ðüóá
m3 ãÜëá èá ðáñá÷èïýí;
4 ¸íáò ðáñáãùãüò áðï 3500 êéëÜ óôáöýëéá Ýâãáëå 2900 êéëÜ ìïýóôï. Ðüóï åðé ôïéò % Þôáí ç ðáñáãùãÞ;
5 Ï ðëçèõóìüò ìéáò ðüëçò åßíáé 25.000 Üôïìá. Ó’Ýíá ÷ñüíï ïé ãåííÞóåéò Þôáí 530 êáé ïé èáíÜôïé 470. Ðüóï åðé ôïéò
% áõîÞèçêå ï ðëçèõóìüò;
6 200.000t æá÷áñüôåõôëùí âãÜæïõí 165.000t æÜ÷áñçò. Íá âñåßôå ôï ðïóïóôü ôçò ðáñáãùãÞò æÜ÷áñçò.
7 Ó’Ýíá öïýñíï áðü 500 êéëÜ æõìÜñé ðáñáóêåõÜæïíôáé 425 êéëÜ øùìß. Ðüóï åðé ôïéò % åßíáé ç áðþëåéá âÜñïõò;
8 Ôï æõìÜñé üôáí ãßíåôáé øùìß ÷Üíåé ôï 12% ôïõ âÜñïõò. Áí èÝëïõìå íá ðáñáóêåõÜóïõìå 300 êéëÜ øùìß ðïóü
æõìÜñé ðñÝðåé íá Ý÷ïõìå;
9 Óå Ýíá ó÷ïëåßï 400 ìáèçôþí åß÷áìå 52 åðéôõ÷üíôåò óôá Á.Å.É. ôçí ÷ñïíéÜ ðïõ ðÝñáóå åíþ ó’Ýíá Üëëï ó÷ïëåßï
250 ìáèçôþí åß÷áìå 32 åðéôõ÷üíôåò. Óå ðïéï ó÷ïëåßï åß÷áìå ôï ìåãáëýôåñï ðïóïóôü åðéôõ÷ßáò;
10 Óå Ýíá éíóôéôïýôï áäõíáôßóìáôïò ìéá ãõíáßêá 72 êéëþí áäõíÜôéóå 14 êéëÜ. Íá âñåßôå ôï ðïóïóôü ôçò ìåßùóçò âÜñïõò.
11 Óå ìéá áëõêÞ åîáôìßæåôáé ôï 72% ôïõ èáëáóóéíïý íåñïý êáé ôï õðüëïéðï åßíáé áëÜôé. Áí óôéò äåîáìåíÝò ôçò áëõêÞò
õðÜñ÷ïõí 4000t èáëáóóéíïý íåñïý ðüóï áëÜôé èá ðÜñïõìå;
12 Óôï ó÷ïëåßï åíüò íçóéïý ôçò Üãïíçò ãñáììÞò Þôáí 150 ìáèçôÝò. ÌåôÜ áðü Ýíá ÷ñüíï ï áñéèìüò ôùí ìáèçôþ í
ìåéþèçêå 10%. Ðüóïé ìáèçôÝò Ýìåéíáí óôï ó÷ïëåßï;
13 Ç ðáñáãùãÞ ëáäéïý ó’Ýíá ÷ùñéü ôçò ÊñÞôçò áõîÞèçêå áðü 12,6t óå 13,9t. Ðïéï åßíáé ôï ðïóïóôü ôçò áýîçóçò;
14 ¸íáò áãñüôçò êáëëéåñãåß 50 óôñÝììáôá. Áðü áõôÜ 12 óôñÝììáôá åßíáé âáìâÜêé êáé áðü ôá õðüëïéðá ôï 30% åßíáé
åëéÝò. Ðüóá óôñÝììáôá ìÝíïõí áêáëëéÝñãçôá;
15 ÑùôÞèçêáí 30000 êÜôïéêïé ôùí Áèçíþí ãéá ôïí ôñüðï ðïõ ìåôáêéíïýíôáé êáèçìåñéíÜ. Áðü áõôïýò 12000 ÷ñçóéìïðïéïýí
ôï ìåôñü, 9500 ÷ñçóéìïðïéïýí ôï áõôïêßíçôï ôïõò êáé 8.500 ÷ñçóéìïðïéïýí ìç÷áíÞ. Íá âñåßôå ôá áíôßóôïé÷á ðïóïóôÜ.
16 Óå Ýñåõíá ôçò ôñï÷áßáò óôá 430 áõôïêßíçôá ïé 230 ïäçãïß äåí öïñïýóáí æþíç, êáé óôéò 280 ìç÷áíÝò ôï 25% ôùí
ïäçãþí äåí öïñïýóå êñÜíïò. Íá âñåßôå ôï ðïóïóôü ôùí ïäçãþí ðïõ äåí öïñïýóå æþíç êáé ôïí áñéèìü ôùí
ïäçãþí ðïõ äåí öïñïýóáí êñÜíïò.
17 Ìéá ïéêïãÝíåéá ÷ñåþíåôáé ó’Ýíá îåíïäï÷åßï ãéá ôéò êáëïêáéñéíÝò äéáêïðÝò ôçò 1250€. Ôï ðïóüí áõôü åðéâáñýíåôáé
ìå Ö.Ð.Á. 18%. Ðüóï èá ðëçñþóåé ôåëéêÜ;
18 Áãüñáóå êÜðïéïò Ýíáí õðïëïãéóôÞ áîßáò 1.121 €. Áí ç áîßá ôïõ ÷ùñßò ôï Ö.Ð.Á. åßíáé 950 €. Íá âñåßôå ôïí
óõíôåëåóôÞ ôïõ Ö.Ð.Á.
19 Ãéá ôçí áãïñÜ åîïðëéóìïý åíüò ãñáöåßïõ ðëçñþíåé êÜðïéïò 820€. Áí ï óõíôåëåóôÞò Ö.Ð.Á. åßíáé 18% ðïéá åßíáé
ç áñ÷éêÞ ôéìÞ ôùí áíôéêåéìÝíùí ðïõ áãïñÜóôçêáí;
20 Óôçí ðåñßïäï ôùí åêðôþóåùí ó’Ýíá êïõóôïýìé áîßáò 120€ ãßíåôáé Ýêðôùóç 20%. Ðüóï èá åßíáé ç ôåëéêÞ ôéìÞ ôïõ
êïõóôïõìéïý;
21 Ó’Ýíá ðáíôåëüíé áîßáò 35€ ãßíåôáé Ýêðôùóç 15% êáé ç ôåëéêÞ ôéìÞ åßíáé 30€. ¸÷åé êÜíåé ëÜèïò Þ ü÷é ï Ýìðïñïò;
22 Ç ôéìÞ åíüò áõôïêéíÞôïõ åßíáé 14.300€. Ãßíåôáé ìéá ðñþôç áýîçóç 10% êáé ìéá äåýôåñç 8%. Ðïéá åßíáé ç ôåëéêÞ
ôéìÞ ôïõ áõôïêéíÞôïõ;
23 Ï Ðáíáãéþôçò êáôÝèåóå óôçí ôñÜðåæá 4050€ ìå åðéôüêéï 3,5% ãéá Ýíá ÷ñüíï. Ðüóá ÷ñÞìáôá èá ðÜñåé óôï ôÝëïò
ôïõ ÷ñüíïõ; (ôüêïé + êåöÜëáéï ìáæß).
24 ¸íáò Ýìðïñïò åß÷å óôçí ôñÜðåæá 10.800€ ìå åðéôüêéï 3%. Óôï ôÝëïò ôçò ÷ñïíéÜò ãéá åðáããåëìáôéêïýò ëüãïõò Ýêáíå
áíÜëçøç ôïõ 25% ôùí ÷ñçìÜôùí. Ðïéï åßíáé ôï ðïóüí ðïõ Ýìåéíå óôçí ôñÜðåæá;
25 ¸íá ðñïúüí ðùëåßôáé ðñïò 400€, áöïý ôïõ Ý÷åé ãßíåé Ýêðôùóç 20%. Ðïéá åßíáé ç áñ÷éêÞ ôéìÞ ôïõ;
26 ÊáôÝèåóå êÜðïéïò óôçí ôñÜðåæá ôï ðïóüí ôùí 2.300€ êáé ìåôÜ 1 ÷ñüíï Ýêáíå áíÜëçøç ôùí ÷ñçìÜôùí êáé ðÞñå
2470€. Ðïéï åßíáé ôï åðéôüêéï;
27 Íá âñåßôå ôï Ö.Ð.Á. ãéá åìðïñåýìáôá áîßáò á. 1000€ â. 1800€ ã. 5.000€

áí ï óõíôåëåóôÞò åßíáé 18%
28 Áí ï óõíôåëåóôÞò Ö.Ð.Á. åßíáé 18% êáé ïé ôåëéêÝò ôéìÝò êÜðïéùí åéäþí åßíáé: á. 1400€ â. 3500€ ã. 8900€
íá âñåßôå ôéò áñ÷éêÝò ôéìÝò ôïõò.
29 Ï ðáôÝñáò ôïõ Íßêïõ áãüñáóå ãéá ôïí ãéï ôïõ ìéá åãêõêëïðáßäåéá áîßáò 650€. Ï óõíôåëåóôÞò Ö.Ð.Á. ãéá ôá âéâëßá
åßíáé 8%. Ðüóï ôåëéêÜ èá óôïé÷ßóåé ç åãêõêëïðáßäåéá;
30 Óôïí ëïãáñéáóìü ôçò Ä.Å.Ç. åíüò óðéôéïý ãßíïíôáé ïé åîÞò ÷ñåþóåéò:

á. 780 ìïíÜäåò (kw) ðñïò 0,35€ ç êÜèå ìïíÜäá â. 300 ìïíÜäåò (kw) ðñïò 0,68€ ç êÜèå ìéá
ã. âáóéêÜ ôÝëç (Å.Ñ.Ô., äÞìïò) 11 € ä. Ö.Ð.Á. 18%
Ðïéïò åßíáé ï ôåëéêüò ëïãáñéáóìüò;
31 Ç ôéìÞ åíüò áõôïêéíÞôïõ åßíáé 3.400€. Óôçí ôéìÞ áõôÞ ãßíåôáé áýîçóç 10%. Ó’Ýíá óõãêåêñéìÝíï áõôïêßíçôï ëüãù ìéáò æçìéÜò
ðïõ ðáñïõóßáóå ãßíåôáé ìåßùóç 12%. Ðïéá åßíáé ç ôåëéêÞ ôïõ ôéìÞ;
32 ¸íáò Ýìðïñïò ðïõëÜåé Ýíá åëáôôùìáôéêü ìç÷Üíçìá ìå æçìéÜ 6%. Áí ôï ðïõëïýóå ìå êÝñäïò 14% èá êÝñäéæå
480€. Íá âñåßôå:
á. Ðüóï áãüñáóå ôï ìç÷Üíçìá â. Ðüóï ôï ðïýëçóå ôï ìç÷Üíçìá ã. Ðïéá Þôáí ç æçìéÜ ôïõ
33 Áãüñáóå êÜðïéïò Ýíá äéáìÝñéóìá 120.000€. ÐëÞñùóå ôï 40% ôùí ÷ñçìÜôùí ìåôñçôïßò êáé ôá õðüëïéðá ìåôÜ áðü
Ýíá ÷ñüíï ìå åðéôüêéï 9%. Áí óôçí ôéìÞ áõôÞ ðñïóôåèïýí ôá óõìâïëáéïãñáöéêÜ Ýîïäá ôçò ôÜîçò ôïõ 0,5% åðß ôçò
áñ÷éêÞò ôéìÞò, ðüóï ôåëéêÜ èá óôïé÷ßóåé ôï äéáìÝñéóìá;
34 ¸íáò êñåïðþëçò ðïõëÜåé ôï êéëü ôï áñíß 7,2€. Áí ãíùñßæïõìå üôé ôï êÝñäïò ôïõ åßíáé 20% ðüóï áãïñÜæåé ôï êéëü;
35 Ç áãïñÜ åíüò óôåñåïöùíéêïý óõãêñïôÞìáôïò óôïé÷ßæåé 1080€ áöïý ðñïçãåßôáé Ýêðôùóç 15%. Ðüóï åßíáé ç áñ÷é-
êÞ ôéìÞ ôïõ;
36 ÁãïñÜæåé êÜðïéïò Ýíá ìåôá÷åéñéóìÝíï áõôïêßíçôï áíôß ôïõ ðïóïý 3.500€. Äßíåé ðñïêáôáâïëÞ 1500€ êáé ôá õðüëïé-
ðá óå äýï äüóåéò éóüðïóåò.
Ç 1ç äüóç ìåôÜ áðü 1 ìÞíá ìå åðéôüêéï 4% êáé ç 2 ç äüóç ìåôÜ áðü 3 ìÞíåò ìå åðéôüêéï 8%. Ðüóï óôïß÷éóå ôï
áõôïêßíçôï;
ÈÅÌÁ1
1. Óôéò åêðôþóåéò, Ýíá êáôÜóôçìá Ýêáíå Ýêðôùóç 25% óôá åßäç ñïõ÷éóìïý. Íá âñåßôå ðüóï èá áãïñÜóïõìå Ýíá öüñåìá
ðïõ ðñéí ôéò åêðôþóåéò êüóôéæå 240 åõñþ.
2. ÊÜðïéïò êáôÝèåóå óôçí ôñÜðåæá ðïóü 12.000 åõñþ ìå åðéôüêéï 3%. Íá õðïëïãßóåôå ôïí ôüêï ôïõ êåöáëáßïõ ìåôÜ áðü äýï
÷ñüíéá áí ïé ôüêïé ðñïóôßèåíôáé óôï êåöÜëáéï óôï ôåëïò ôïõ Ýôïõò.
3. Ôé êåöÜëáéï ðñÝðåé íá êáôáèÝóïõìå óôçí ôñÜðåæá ãéá íá ðÜñïõìå óôï ôÝëïò ôïõ Ýôïõò 15.000 åõñþ ìå åðéôüêéï 2%;
ÈÅÌÁ 2
1. Ç ðëåõñÜ åíüò ôåôñáãþíïõ áõîÞèçêå êáôÜ 40%. Íá âñåßôå êáôÜ ðïéï ðïóïóôü áõîÞèçêå ç ðåñßìåôñïò êáé ôï
åìâáäüí ôïõ.
2. Ôï 2004, Ýíá êëéìáôéóôéêü êüóôéæå 1000 åõñþ. Áí êáôÜ ôï 2005, ç ôéìÞ ôïõ ìåéþèçêå êáôÜ 15% êáé êáôÜ ôï 2006 , ç
ôéìÞ ôïõ ìåéþèçêå êáôÜ 25%, íá âñåßôå ôçí ôéìÞ ôïõ êëéìáôéóôéêïý êáôÜ ôï Ýôïò 2006.
3. Óå Ýíá Ëýêåéï ôï 65% ôùí ìáèçôþí åßíáé êïñßôóéá. Áí ôï Ëýêåéï Ý÷åé 180 ìáèçôÝò, ðïéïò åßíáé ï áñéèìüò ôùí
êïñéôóéþí;
4. ¸íáò ðáñáãùãüò áðü 4.500 êéëÜ åëéÝò ðáñÞãáãå 2.400 êéëÜ ëÜäé. Ðüóï åðß ôïéò åêáôü Þôáí ç ðáñáãùãÞ ôïõ;
ÈÅÌÁ 3
1. Ôï æõìÜñé üôáí ãßíåôáé øùìß ÷Üíåé ôï 22% ôïõ âÜñïõò ôïõ. Áí èÝëïõìå íá ðáñáóêåõÜóïõìå 420 êéëÜ øùìß, ðüóï
æõìÜñé ðñÝðåé íá ÷ñçóéìïðïéÞóïõìå;
2. Ìéá ãõíáßêá 88 êéëþí áäõíÜôéóå 22 êéëÜ. Íá âñåßôå ôï ðïóïóôü ìåßùóçò ôïõ âÜñïõò ôçò.
3. ¸íáò áãñüôçò êáëëéåñãåß 120 óôñÝììáôá. Áðü áõôÜ ôï 12% ðáñáìÝíåé áêáëëéÝñãçôï. Íá âñåèåß ðüóá óôñÝììáôá
ìÝíïõí áêáëëéÝñãçôá.
4. Óå Ýíá ÷ùñéü ìå 340 êáôïßêïõò, ïé 280 øÞöéóáí óôéò åêëïãÝò. Íá âñåßôå ôï ðïóïóôü ôçò áðï÷Þò.
ÈÅÌÁ 4
1. Ç ôéìÞ åíüò õðïëïãéóôÞ åßíáé 1500 åõñþ. Ãßíåôáé ðñþôá ìéá áýîçóç êáôÜ 20% êáé óôçí óõíÝ÷åéá ìéá ìåßùóç êáôÜ
15%. Íá âñåßôå ôçí ôåëéêÞ ôéìÞ ôïõ õðïëïãéóôÞ.
2. ¸íá áõôïêßíçôï êïóôßæåé áñ÷éêÜ 12.000 åõñþ. Áí áñ÷éêÜ ãßíåé Ýêðôùóç ßóç ìå 25% êáé óôç óõíÝ÷åéá ãßíåé áýîçóç
êáôÜ 25%, íá âñåßôå ôçí ôåëéêÞ ôéìÞ ôïõ áõôïêéíÞôïõ.
6.1 - 6.2 - 6.3 ÐáñÜóôáóç óçìåßùí óôï åðßðåäï - Ëüãïò äýï áñéèìþí - áíáëïãßá - ÁíÜëïãá ðïóÜ - éäéüôçôåò
ôùí áíÜëïãùí ðïóþí
149
6.1 - 6.2 - 6.3 ÐáñÜóôáóç óçìåßùí óôï åðßðåäï - Ëüãïò äýï áñéèìþí - áíáëïãßá
- ÁíÜëïãá ðïóÜ - éäéüôçôåò ôùí áíÜëïãùí ðïóþí
Åñþ ôçóç 1 ÊÜèå äéáôåôáãìÝíï æåýãïò (á,â) ïñßæåé ôçí èÝóç åíüò êáé ìüíï
Ðþò ðáñéóôÜíïõìå áñéèìïýò ìå óçìåßá åõèåßáò. Ðïéá óçìåßïõ óôï åðßðåäï. Ï áñéèìïò á ëÝãåôáé ôåôìçìÝíç ôïõ
åõèåßá ïíïìÜæåôáé âáèìïëïãçìÝíç Þ Üîïíáò; Ôé åßíáé ç óçìåßïõ êáé áñéèìüò â ôåôáãìÝíç ôïõ óçìåßïõ. Ïé áñéèìïß
êëßìáêá ïñãÜíïõ; á, â áðïôåëïýí ôéò óõíôåôáãìÝíåò ôïõ óçìåßïõ. Ç áñ÷Þ ôùí
áîüíùí Ï Ý÷åé óõíôåôáãìÝíåò (0,0).
ÁðÜíôçóç
Åñþ ôçóç 3
Óå ìéá åõèåßá (å) ðáßñíïõìå Ýíá óçìåßï Ï ðïõ ëÝãåôáé áñ÷Þ
êáé ðáñéóôÜíåé ôïí áñéèìü ìçäÝí. ÄåîéÜ áð’ôï Ï äéáëÝãïõ- Ôé ïíïìÜæïõìå êëßìáêá ÷Üñôç Þ ó÷åäßïõ;
ìå Ýíá Üëëï óçìåßï Á ôÝôïéï þóôå  ΟΑ   1 . ¸ðåéôá êáôá-
ÁðÜíôçóç
óêåõÜæïõìå ôìÞìáôá ÁÂ, ÂÃ, ÃÄ, ...ê.ë.ð. Ýôóé þóôå üëá íá
Ý÷ïõí ôï ßäéï ìÞêïò ìå ôï ÏÁ. Ïé áñéèìïé 1, 2, 3, 4, ... Êëßìáêá ôïõ ÷Üñôç Þ ôïõ ó÷åäßïõ ëÝãåôáé ï óôáèåñüò ëü-
ðáñéóôÜíïíôáé áð’ôá óçìåßá Á, Â, Ã, Ä, ... áíôßóôïé÷á. Ç ãïò ôçò áðüóôáóçò äýï óçìåßùí ôïõ ÷Üñôç Þ ôïõ ó÷åäßïõ
ðáñáðÜíù åõèåßá ëÝãåôáé âáèìïëoãçìÝíç Þ Üîïíáò. ðñïò ôç ðñáãìáôéêÞ áðüóôáóç ôùí äýï óçìåßùí, üôáí ïé
Ôï ìÞêïò (ÏÁ) = 1 ëÝãåôáé êëßìáêá ïñãÜíïõ. áðïóôÜóåéò áõôÝò ìåôñçèïýí ìå ôçí ßäéá ìïíÜäá ìÝôñçóçò.
1
Ç êëßìáêá óõìâïëßæåôáé ìå Ýíá êëÜóìá üðïõ:
Ôß ïíïìÜæïõìå äéáôåôáãìÝíï æåýãïò áñéèìþí; Ôß ïíï- 1 απόσταση σχεδίου
ìÜæåôáé óýóôçìá ïñèïãþíéùí áîüíùí; Ôé ïíïìÜæåôáé 
α πραγματική απόσταση Þ áðëÜ
ôåôìçìÝíç êáé ôé ôåôáãìÝíç åíüò óçìåßïõ; ÐïéÝò åßíáé ïé
óõíôåôáãìÝíåò åíüò óçìåßïõ;
ÁðÜíôçóç
ÄéáôåôáãìÝíï æåýãïò áñéèìþí ëåãå-
ôáé Ýíá æåýãïò áñéèìþí ðïõ ôá ìÝëç
ôïõ Ý÷ïõí ðñïêáèïñéóìÝíç óåéñÜ.
ð.÷.  3,5  ,  2,8 
Óýóôçìá ïñèïãùíßùí áîüíùí åßíáé
äýï êÜèåôïé Üîïíåò Ox, Oy, üðïõ ôï
óçìåßï Ï ëÝãåôáé áñ÷Þ ôùí áîüíùí.
Åñþ ôçóç 4 Áíáëïãßá ïíïìÜæïõìå ôçí éóüôçôá äýï ëüãùí.

Ôé ïíïìÜæïõìå ëüãï äýï áñéèìþí; Ôé ïíïìÜæïõìå áíá- 2 4 1 10
Ãéá ðáñÜäåéãìá, ïé éóüôçôåò:  , 
ëïãßá; Ðüôå äýï ðïóÜ ëÝãïíôáé áíÜëïãá; 3 6 10 100
åßíáé áíáëïãßåò.
ÁðÜíôçóç Äýï ðïóÜ ëÝãïíôáé áíÜëïãá áí ìåôáâÜëëïíôáé ìå ôÝôïéï
ÊÜèå êëÜóìá ëÝãåôáé ëüãïò ôïõ áñéèìçôÞ ôïõ ðñïò ôïõ ôñüðï, þóôå áí ðïëëáðëáóéÜóïõìå ôéò ôéìÝò ôïõ åíüò
ðáñïíïìáóôÞ ôïõ. ðïóïý ìå Ýíáí áñéèìü ôüôå ðïëëáðëáóéÜæïíôáé êáé ïé
áíôßóôïé÷åò ôéìÝò ôïõ Üëëïõ ðïóïý ìå ôïí ßäéï áñéèìü.
5
ÄçëáäÞ ï ëüãïò ôïõ 5 ðñïò ôï 7 åßíáé ôï êëÜóìá Þ ìå Ïìïßùò áí äéáéñÝóïõìå ôéò ôéìÝò ôïõ åíüò ðïóïý ìå Ýíáí
7 áñéèìü, äéáéñïýíôáé êáé ïé áíôßóôïé÷åò ôéìÝò ôïõ Üëëïõ ðïóïý
Üëëá ëüãéá ôï ðçëßêï ôçò äéáßñåóçò: 5:7 ìå ôïí ßäéï áñéèìü.
Íá ðáñáóôáèïýí ìå óçìåßá åíüò Üîïíá ïé Ëýóç

1 áñéèìïß:
á. 3 â. 5 ã. 2,5 ä. 3,8
Ëýóç
A  3,0  Â(5, 0) Ã(2,5, 0) Ä(3,8, 0)
Íá âñåèåß ç åõèåßá óôçí ïðïßá âñßóêïíôáé

Íá ãñÜøåôå ôá äéáôåôáãìÝíá æåýãç ðïõ ó÷ç- 4 üëá ôá óçìåßá ðïõ Ý÷ïõí ôåôáãìÝíç 3.
2 ìáôßæïíôáé áðü ôïõò áñéèìïýò 2, 3, 8.
Ëýóç
Ëýóç
Ôá óçìåßá ðïõ Ý÷ïõí ôåôáãìÝíç 3
Ôá äéáôåôáãìÝíá åßíáé:  2,3 ,  3,2 ,  2,8  ,  8,2 ,  3,8  ,  8,3  âñßóêïíôáé óå åõèåßá ðáñÜëëçëç ìå
ôïí Üîïíá x’x
Óå ôåôñáã ù íéóìÝíï ÷áñôß íá ðñïóäéïñßóåôå ðïõ ôÝìíåé ôïí Üîïíá y’y óôï óç-
ôç èÝóç ôùí óçìåßùí; ìåßï ìå ôåôáãìÝíç 3.
3
Α  2,3  , Β 1,0  Γ  3,5  , Δ  2.5,1.5 
151
ÐÜí ù óôïí Üîïí á ðáßñíïõìå ôá óçìåßá Á, Þ x  12.000.000 :100.000  Êm Þ x  120Km

Â ðïõ ðáñéóôÜíïõí ôïõò áñéèìïýò 2,6 áíôß-
5 óôïé÷ á. Íá âñåèïýí ïé áñéèìïß ðïõ ðáñé-
óôÜí ïõí ôá ó çìåßá Ê , Ë üðï õ ôï Â å ßí áé Íá âñåèåß ç êëßìáêá åíüò ÷Üñôç áí ç ðñáã-
ìÝóï ôïõ ÁÊ êáé Ë ôï ìÝóï ôïõ ÂÊ. 8 ìáôéêÞ áðüóôáóç äýï ðüëåù í åßíáé 85Êm
êáé ç áðüóôáóç óôü ÷Üñôç åßíáé 20cm.
Ëýóç
Ëýóç
Áí ê ç êëßìáêá ôïõ ÷Üñôç ôüôå Ý÷ïõìå:
20cm 20 1
κ  
Ôï Ê áíôéóôïé÷åß óôïí áñéèìü 12 êáé ôï Ë óôïí áñéèìü 9. 85·1.000·100cm 8.500.000 425.000
Ïé äéáóôÜóåéò åíüò ïéêïðÝäïõ ðïõ Ý÷åé ó÷Þ-

Ç êëßìáêá åíüò ÷Üñôç åßíáé 1:100.000. Íá ìá ïñèïãùíßïõ åßíáé 48m êáé 22m. Íá âñå-
6 âñåèåß ç áðüóôáóç äýï ðüëåù í óôï ÷Üñôç
9 èïýí ïé äéáóôÜóåéò ôïõ ó÷åäßïõ áí ï ìç÷á-
áí ç ðñáãìáôéêÞ áðüóôáóç åßíáé 50Êm. íéêüò èÝëåé íá ôï ó÷åäéÜóåé Ýôóé þ óôå 1cm
ôïõ ó÷åäßïõ íá áíôéðñïóùðåýåé 10m ðñáã-
Ëýóç ìáôéêÞò áðüóôáóçò.
Áí x óå cm ç áðüóôáóç ôùí ðüëåùí óôï ÷Üñôç ôüôå:
Ëýóç
x 1 x 1
 Þ  Þ
50Km 100.000 50·1.000·100cm 100.000 1cm 1
Ç êëßìáêá ôïõ ó÷åäßïõ èá åßíáé: κ  
5.000.000 10m 1.000
x·100.000  5.000.000 Þ x   50 .
100.000 Áí x ôï ìÞêïò êáé y ôï ðëÜôïò ôïõ ó÷åäßïõ óå cm Ý÷ïõìå:
¢ñá ç áðüóôáóç åßíáé 50 cm.
x 1 48m 4.800cm
 ήx   4,8cm .
48m 1.000 1.000 1.000
Ç êëßìáêá åíüò ÷Üñôç åßíáé 1:500.000. Íá y 1 22m 2.200cm
7 âñåèåß ç ðñáãìáôéêÞ áðüóôáóç äýï ðüëå- êáé  Þ y   2,2cm .
22m 1.000 1.000 1.000
ùí áí ç áðüóôáóç óôï ÷Üñôç åßíáé 24cm.
Ëýóç Óå ôñßá ðáéäéÜ çëéêßáò 7, 9, 14 åôþí ìïéñÜ-

Áí x óå cm åßíáé ç ðñáãìáôéêÞ áðüóôáóç ôùí äýï ðüëåùí 10 óôçêáí 960€. Íá âñåßôå ðüóá åõñþ ðÞñå ôï
êáèÝíá ðáéäß.
24 1
ôüôå Ý÷ïõìå:  Þ x  24  500.000
x 500.000
x  12.000.000cm Ëýóç
Áí x , y , ù ôá ìÝñç Ý÷ïõìå
Áí x, y, ù åßíáé ôá åõñþ ðïõ ðÞñå ôï êÜèå ðáéäß ôüôå
x  y  ω  960€ êáé éó÷ýåé: x y ω x  y  ω 3.800
     200 .
5 6 8 19 19
x y ω x  y  ω 960
     32 . x
7 9 14 30 30 ¢ñá:  200 ή x  1.000 ,
5
x y
¢ñá:  32 ή x  32·7  224€ ,  32 ή y  32·9  288€ y
7 9  200 ή y  1.200 êáé
6
ω
êáé  32 ή ω  32·14  448€ ω
14  200 ή ω  1.600 .
8
Ôñåéò óõíÝôáéñïé ßäñõóáí ìéá åðé÷åßñçóç êáé

Ôï ïîõãüíï êáé ôï Üæùôï âñßóêïíôáé óå áíá-
ï á Ýâáëå 6000 €, ï â 9000 € êáé ï ã 5000 €.
13 ëïãßá âáñþ í 6:19. Íá âñåèåß ðüóï âÜñïò
11 Áí ç åðé÷åßñçóç åß÷å êÝñäç 70.000 € íá âñå-
áðü êÜèå áÝñéï ðåñéÝ÷åôáé óå 12Kg áÝñá.
èåß ôï ìåñßäéï ôïõ ê áèåí üò áðü ôá êÝñäç
ôçò åðé÷ åßñçóçò.
Ëýóç
Ëýóç Áí x, y åßíáé ïé ðïóüôçôåò ôïõ êÜèå áåñßïõ óôá 12Kg áÝñá
Áí x, y, ù ôï ìåñßäéï ôùí á , â , ã áíôßóôïé÷á ôüôå ôüôå x  y  12 êáé éó÷ýåé:
x  y  ω  70.000€ . x y x  y 12
    0,48
x y ω x  y  ω 70.000 6 19 25 25
¢ñá:      3,5 x
6.000 9.000 5.000 20.000 20.000 Üñá  0,48 ή x  0,48·6  2,88Kg ïîõãüíï.
6
x
Ôüôå  3,5 ή x  3,5·6.000  21.000€ y
6.000  0,48 ή y  0,48·19  9,12Kg Üæùôï.
y 19
 3,5 ή x  3,5·9.000  31.500€
9.000
ω Äýï ößëïé åß÷ áí ìáæß 3680€. Áí äþ óïõí
 3,5 ή x  3,5·5.000  17.500€
5.000 2
óå ôñßôï ößëï ôïõò ï Ýíáò ôá ôïõ ìåñé-
5
14 2
Íá ìåñéóôåß ï áñéèìüò 3800 óå ìÝñç áíÜ- äßïõ ôïõ êáé ï Üëëïò ôá áðü ôï äéêü ôïõ
7
12 ëïãá ðñïò ôïõò áñéèìïýò 5, 6, 8. èá áðïìåßíïõí ìå ôï ßäéï ÷ñçìáôéêü ðïóü.
Íá âñåèåß ôï ìåñßäéï ôïõ êáèÝíá.
Ëýóç Ëýóç
153
Áí x ôï ìåñßäéï ôïõ ðñþôïõ êáé y ôïõ äåýôåñïõ ôüôå: 100 250

Ýêðôùóç ôïõ ìðïõöÜí éó÷ýåé:  Þ 100x  250  13
2 3 2 5 13 x
x  x  x êáé y  y  y .
5 5 7 7 250  13
ÅðåéäÞ Ýìåéíáí ìå ôï ßäéï ÷ñçìáôéêü ðïóü åßíáé: Þ x Þ x  32,5€ .
100
3 5 x 25 ÅðïìÝíùò ç ôéìÞ ðþëçóçò åßíáé  250  32,5  €  217,5€ .
x y Þ 
5 7 y 21
x y 3680 4
ÄçëáäÞ    80 . Ìéá ìïôïóõêëÝôá ãéá íá êáëýøåé ôá ìéáò äéá-
25 21 46 5
x 17 äñïìÞò ÷ñåéÜæåôáé 3,5 þñåò. Íá âñåèåß óå ðü-
¢ñá:  80 ή x  25·80  2000€ ôï ìåñßäéï ôïõ ðñþôïõ óåò þñåò èá êáëýøåé ôçí õðüëïéðç äéáäñïìÞ,
25
áí êéíåßôáé ìå óôáèåñÞ ôá÷ýôçôá.
y
êáé  80 ή y  21·80  1680€ ôï ìåñßäéï ôïõ äåýôåñïõ.
21
Ëýóç
ÅðåéäÞ ôá ðïóÜ áðüóôáóç - ÷ñüíïò åßíáé áíÜëïãá (üôáí ç
Äßíåôáé ï ðáñáêÜôù ðßíáêáò ôéìþ í. Íá åîå- ôá÷ýôçôá ðáñáìÝíåé óôáèåñÞ) ôüôå áí x ïé þñåò ðïõ èá êá-
ôÜóåôå áí ôá ðïóÜ åßíáé áíÜëïãá êáé íá ãñÜ- ëýøåé ç ìïôïóõêëÝôá ôçí õðüëïéðç äéáäñïìÞ, Ý÷ïõìå:
øåôå ôç ó÷Ýóç ðïõ óõíäÝåé ôo y ìå ôï x.
15 4 1 1
 3,5
4 1
5  5 Þ x   3,5 Þ x  5 3,5
  0,875 þñåò.
3,5 x 5 5 4 4
5
Ëýóç
Ìéá ìç÷áíÞ óõóêåõáóßáò óïêïëÜôáò ëåéôïõñ-
1,5 1 0,5 1 4 1 14 1 ãåß 8 þñåò ôçí çìÝñá êáé óõóêåõÜæåé 2000
Ðáñáôçñïýìå üôé:  ,  ,  ,  äç-
7,5 5 2,5 5 20 5 70 5 óïê ïëÜôåò ôù í 250 ã ñáììáñßù í . Íá âñå-
ëáäÞ ï ëüãïò ôïõò ðáñáìÝíåé óôáèåñüò Üñá åßíáé áíÜëïãá, 18 èåß ðüóá êéëÜ óïêïëÜôáò èá óõóêåõÜóåé ç
x 1 y 5 ìç÷ áí Þ ôçí çìÝñá áí ëåéôïõñã åß 20 þ ñåò
ïðüôå:  Þ éóïäýíáìá  . ôï åéêïóéôåôñÜù ñï.
y 5 x 1
Ç ó÷Ýóç ðïõ óõíäÝåé ôï y ìå ôï x åßíáé y = 5x.
Ëýóç
¸íá êáôÜóôçìá ðïõëÜåé ôá åßäç ôïõ ìå Ýê- Ôá ðïóÜ ÷ñüíïò ëåéôïõñãßáò - ðïóüôçôá óõóêåõáóßáò
ðôùóç 13%. Íá âñåèåß ðüóï ðïõëÞèçêå Ýíá åßíáé áíÜëïãá. Áí x ôá ôåìÜ÷éá ôçò óïêïëÜôáò ðïõ èá óõ-
16
ìðïõöÜí áîßáò 250 € . 8 20
óêåõÜóåé ç ìç÷áíÞ ôüôå:  Þ 8x  40.000 Þ
2.000 x
Ëýóç 40.000
ÅðåéäÞ ôá ðïóÜ áîßá - Ýêðôùóç åßíáé áíÜëïãá, áí x ç x  5.000 óïêïëÜôåò.
8
Ïðüôå ç ìç÷áíÞ óå ìßá ìÝñá èá óõóêåõÜóåé ¸íá êáëïñéöÝñ üôáí áíÜâåé 2 þñåò ôï ðñùß,
5.000  250γραμ.  1.250.000γραμ. óïêïëÜôáò Þ 1 þñá ôï ìåóçìÝñé êáé 3 þñåò ôï âñÜäõ êá-
21 ôáíáëþíåé óå 16 çìÝñåò 1.000 ëßôñá ðåôñÝ-
1.250.000 : 1.000  κιλά  1250κιλά óïêïëÜôáò ëáéï. Áí áõîçèïýí ïé þñåò ëåéôïõñãßáò êáôÜ
1 þ ñá ôï ðñùß êáé 1 þ ñá ôï âñÜäõ, ðüóï
ðåôñÝëáéï èá êáôáíáëùèåß óå 30 çìÝñåò;
Ìå 21 êéëÜ áëåýñé öôéÜ÷íïõìå 28 êéëÜ øùìß.
19 Ðüóá êéëÜ áëåýñé ÷ñåéÜæïíôáé ãéá 360 êéëÜ øùìß;
Ëýóç
Ëýóç Ôá ðïóÜ êáôáíÜëùóç ðåôñåëáßïõ - ÷ñüíïò ëåéôïõñãßáò

åßíáé áíÜëïãá. Áí ôï êáëïñéöÝñ ëåéôïõñãåß (2 + 1 + 3) þñåò = 6
ÅðåéäÞ ôá ðïóÜ âÜñïò ðñþôçò ýëçò - âÜñïò ðáñáãþ- þñåò ôçí çìÝñá, óå 16 çìÝñåò ëåéôïõñãåß:
ìåíïõ ðñïúüíôïò åßíáé áíÜëïãá, áí x ôï âÜñïò ôïõ áëåõ-
16  6  96 þñåò êáé
ñéïý ðïõ áðáéôåßôáé ãéá ôç ðáñáãùãÞ 360 êéëþí øùìéïý ôüôå:
êáôáíáëþíåé 1000 ëßôñá ðåôñåëáßïõ.
21 x 21 360 Áí ëåéôïõñãåß 2 þñåò ðåñéóóüôåñåò ôçí çìÝñá äçëáäÞ (6 + 2) þñåò
 Þ 28x  21 360 Þ x Þ
28 360 28
= 8þñåò, óå 30 çìÝñåò ëåéôïõñãåß 30  8  240 þñåò.
x  270 êéëÜ áëåýñé. ¸óôù x ç íÝá êáôáíÜëùóç ôüôå Ý÷ïõìå:
96 240
 Þ 96x  240  1.000 Þ
Íá õðïëïãßóåôå ôçí áýîçóç óå (%)ðïóïóôü 1.000 x
20 ôïõ åéóéôçñßïõ áí ç ôéìÞ ôïõ Þôáí 1,20 € êáé
x
240  1000 240.000
 = 2.500 ëßôñá ðåôñåëáßïõ.
ôþ ñá åßíáé 1,80 € . 96 96
Ëýóç
Ï ÐÝôñïò Ý÷åé óå ìïíôÝëï Ýíá Ford Foc us
Ôá ðïóÜ áñ÷éêÞ áîßá ðñïúüíôïò - áýîçóç ôéìÞò ðñïú-
WRC óå êëßìáêá 1:50. ÌåôñÜåé ìå ôï ìÝôñï
üíôïò åßíáé áíÜëïãá. Áöïý ç áñ÷éêÞ ôéìÞ ôïõ åéóéôçñßïõ
ôïõ êáé âñßóêåé üôé åßíáé 8cm. Ìðïñåßôå íá
åßí áé 1, 20 € ê áé ç ôåëéê Þ 1, 8 0€ Ý÷ ïõìå áýîçóç
ôïí âïçèÞóåôå íá õðïëïãßóåé ôï ìÞêïò ôïõ
1,80  1,20  €  0,60€ . Ïðüôå: ðñáãìáôéêïý Ford Focus WRC;
Óôçí ôéìÞ 1,20€ Ý÷ïõìå áýîçóç 0,60€ 22
Óôçí ôéìÞ 100€ Ý÷ïõìå áýîçóç x
1,20 100
ÄçëáäÞ  Þ 1,20x  100  0,60 Þ
0,60 x
100  0,60 60
x   50% .
1,20 1,20
155
Ëýóç Ëýóç
μέγεθος μοντέλου
Åäþ èá ÷ñçóéìïðïéÞóïõìå ôïí ôýðï:  κλίμακα Áí ìåôñÞóïõìå óôïí ÷Üñôç ìå ôïí ÷Üñáêá ôçí áðüóôáóç Óêü-
πραγματικόμέγεθος
ðåëïò-ÊëÞìá åßíáé 3cm ðåñßðïõ.
Ôï ìïíôÝëï îÝñïõìå üôé Ý÷åé ìÞêïò 8cm êáé øÜ÷íïõìå ôï
ðñáãìáôéêü ìÝãåèïò xcm. απόσταση στο χάρτη
Éó÷ýåé:  κλίμακα
8 1
πραγματική απόσταση
¢ñá:  ή x  50  8 ή x  400cm Åäþ Ý÷ïõìå áðüóôáóç óôï ÷Üñôç = 3cm ðñáãìáôéêÞ áðü-
x 50
ÄçëáäÞ ôï Ford Focus WRC Ý÷åé ìÞêïò 400cm = 4m 1
óôáóç åßíáé ôï æçôïýìåíï êáé ç êëßìáêá åßíáé .
300.000
Ã í ù ñßæïíôáò üôé ç 3cm 1
¢ñá  . ÄçëáäÞ
êëßìáêá ôïõ ðáñá- x 300.000
ê Üôù ÷ Üñ ôç åßí áé x  3  300.000cm ή x  900.000cm ή x  9.000m ή x  9Km
23 1:300.000 íá õðï-
ëïã ßóåôå ôçí áðü-
óôáóç Óê ü ðåëï ò -
ÊëÞìá.

á. Ï çìéÜîïíáò Ï÷ êáëåßôáé Üîïíáò ôùí ....................
â. Ôï óçìåßï Ï êáëåßôáé .............. ôùí çìéáîüíùí
ã. Ç ôåôìçìÝíç êáé ç ôåôáãìÝíç åíüò óçìåßïõ êáëïýíôáé .................... ôïõ óçìåßïõ
ä. ¸íá óýóôçìá áîüíùí ëÝãåôáé ïñèïêáíïíéêü üôáí ïé çìéÜîïíåò ôÝìíïíôáé .............
å. Ëüãïò äýï ïìïåéäþí ìåãåèþí åßíáé ôï ................ ôùí ìÝôñùí ôïõò
óô. Ç éóüôçôá ëüãùí ïíïìÜæåôáé ...............
æ. Ï ëüãïò ôçò áðüóôáóçò äýï óçìåßùí ìéáò åéêüíáò åíüò áíôéêåéìÝíïõ ðñïò ôçí ðñáãìáôéêÞ ôïõò áðüóôáóç ôùí
äýï áíôßóôïé÷ùí óçìåßùí ôïõ áíôéêåéìÝíïõ ïíïìÜæåôáé ..................
α γ
ç. ÊÜèå ó÷Ýóç áíáëïãßáò  åßíáé éóïäýíáìç ìå ôç ó÷Ýóç .............
β δ
è. Äýï ðïóÜ åßíáé áíÜëïãá , åÜí ìåôáâÜëëïíôáé ìå ôÝôïéï ôñüðï , ðïõ üôáí ïé ôéìÝò ôïõ åíüò ðïëëáðëáóéÜæïíôáé ìå
Ýíáí áñéèìü, ôüôå êáé ïé áíôßóôïé÷åò ôéìÝò ôïõ Üëëïõ .................. ìå ôïí ßäéï áñéèìü
é. Ôá áíÜëïãá ðïóÜ ÷ êáé y óõíäÝïíôáé ìå ôçí ó÷Ýóç áíáëïãßáò ..........................

ê. Ç ó÷Ýóç y  αx åêöñÜæåé ìéá ..................... ôùí ðïóþí ÷ êáé y

á. Ï çìéÜîïíáò Ï÷ êáëåßôáé çìéÜîïíáò ôùí ôåôáãìÝíùí
â. ÊÜèå äéáôåôáãìÝíï æåýãïò áíôéóôïé÷åß óå Ýíá óçìåßï Ì ôïõ åðéðÝäïõ
ã. ÊÜèå óçìåßï Ì äåí áíôéóôïé÷åß óå Ýíá äéáôåôáãìÝíï æåýãïò

ä. Áíáëïãßá åßíáé ç éóüôçôá ëüãùí
å. Áí ïé ëüãïé ôùí áíôßóôïé÷ùí ðëåõñþí äýï ðáñáëëçëïãñÜììùí
åßíáé ßóïé, ôüôå äåí åßíáé áðáñáßôçôá ßóïé êáé ïé ëüãïé ôùí ðåñéìÝôñùí ôïõò
óô. Äýï ó÷Þìáôá åßíáé üìïéá üôáí ôï Ýíá áðïôåëåß ìåãÝèõíóç Þ óìßêñõíóç ôïõ Üëëïõ
æ. Äýï ðïóÜ åßíáé áíÜëïãá üôáí ïé áíôßóôïé÷åò ôéìÝò ôïõò äßíïõí ðÜíôá ôï ßäéï ðçëßêï
ç. Ç ó÷Ýóç y = áx äåí åêöñÜæåé áëëçëåðßäñáóç ôùí ðïóþí ÷, y
1 Íá ó÷åäéáóôåß Ýíáò Üîïíáò ìå áñ÷Þ Ï êáé íá ïíïìáóôïýí Á, Â, Ã, Ä ôá óçìåßá ðïõ ðáñéóôÜíïõí ôïõò áñéèìïýò 1,
3, 5, 12 áíôßóôïé÷á. Óôçí óõíÝ÷åéá íá õðïëïãéóôïýí ôá ìÞêç ÏÂ, ÏÃ, ÏÄ ìå ìïíÜäá ìÝôñçóçò ôï ìÞêïò ÏÁ.
2 Íá âñåèåß ç åõèåßá ðÜíù óôçí ïðïßá âñßóêïíôáé üëá ôá óçìåßá ìå ôåôìçìÝíç 6
3 Íá ðáñáóôáèïýí ðÜíù óå Üîïíá ïé äåêáäéêïß 1,25 êáé 2,38.
4 Ôñåéò ößëïé ðáßæïõí Ýíá äåëôßï ÐÑÏ.ÐÏ. êáé óõììåôÝ÷ïõí ìå ðïóÜ 20€, 30€ êáé 50€. ÊÝñäéóáí óõíïëéêÜ 2600€.
Ôé ðïóü èá ðÜñåé ï êáèÝíáò ôïõò;
5 Ôñåéò ôå÷íßôåò ðÞñáí áðü ìéá åñãáóßá 3240€. Ï ðñþôïò ùò åñãïäçãüò ðÞñå ôï 20% ôïõ ðïóïý ãéá åðßâëåøç êáé
ôï õðüëïéðï ðïóü ìïéñÜóôçêå áíÜëïãá ìå ôéò çìÝñåò åñãáóßáò áõôþí. Áí ï ðñþôïò åñãÜóôçêå 16 çìÝñåò ï
äåýôåñïò 13 çìÝñåò êáé ï ôñßôïò 19 çìÝñåò, ðüóá ÷ñÞìáôá ðÞñå ï êáèÝíáò;
157
1 3 4
6 Ìéá ðåñéïõóßá 65.600€ ìïéñÜóôçêå óå ôñåéò êëçñïíüìïõò áíÜëïãá ðñïò ôïõò áñéèìïýò , , . Íá âñåèåß
2 4 5
ðüóá ðÞñå ï êáèÝíáò ôïõò.
7 ¸íáò ðáððïýò ìïßñáóå 8960€ óôïõò äýï åããïíïýò ôïõ êáé ôçí åããïíÞ ôïõ. Áí ïé åããïíïß ôïõ ðÞñáí ßóï ìåñßäéï
3
êáé ç åããïíÞ ôá üóùí ðÞñáí êáé ïé äýï åããïíïß ìáæß íá âñåßôå ðüóá ðÞñå ï êáèÝíáò.
5
8 Äýï åñãÜôåò ôåëåßùóáí Ýíá Ýñãï êáé ðÞñáí 1.320€ êáé ïé äýï ìáæß. Áí ôï çìåñïìßóèéï ôïõ ðñþôïõ åßíáé 55€ êáé
ôïõ äåýôåñïõ 65€ êáé åñãÜóôçêáí ôéò ßäéåò ìÝñåò íá âñåßôå ðüóá ÷ñÞìáôá ðÞñå ï êáèÝíáò.
9 ¸íá äï÷åßï ðåñéÝ÷åé ìßãìá áðü äýï ïõóßåò óå áíáëïãßá âÜñùí 4 ðñïò 5. Áí ôï âÜñïò êáé ôùí äýï ïõóéþí åßíáé
4Kg íá âñåèåß ôï âÜñïò êÜèå ïõóßáò.
5
10 Ôñåéò Ýìðïñïé á,â,ã Ýâáëáí óå ìéá åðé÷åßñçóç ï á 16.000€, ï â 24.000€ êáé ï ã ôá ôïõ áèñïßóìáôïò ôùí
8
÷ñçìÜôùí ôùí äýï Üëëùí. Áí ôï êÝñäïò ôçò åðé÷åßñçóçò åßíáé 130.000 € íá âñåßôå ôï êÝñäïò ôïõ êáèåíüò.
11 2 3 4
Íá ìåñéóôåß ï áñéèìüò 9000 ùò ðñïò ôïõò áñéèìïýò 2, 2 , 2 , 2 . Ôé ðáñáôçñåßôå;
12 Äßíåôáé ï ðáñáêÜôù ðßíáêáò ôéìþí äýï ðïóþí. Íá åîåôáóôåß áí ôá ðïóÜ åßíáé áíÜëïãá, êáé áí åßíáé íá ãñáöôåß ç
ó÷Ýóç ðïõ óõíäÝåé ôï y ìå ôï x. Åðßóçò íá ðáñáóôÞóåôå ôá æåýãç (x, y) óå óýóôçìá ïñèïãùíßùí áîüíùí. Ôé
ðáñáôçñåßôå;
13 Áí ãéá 5kg ðïñôïêÜëéá ðëçñþíïõìå 8,5€ íá âñåèåß ðüóï èá ðëçñþíáìå ãéá 17kg ðïñôïêÜëéá. Ðüóá êéëÜ èá
áãïñÜóïõìå ìå 289€;
14 ¸íá êáôÜóôçìá çëåêñéêþí óõóêåõþí ðïõëÜåé ôá åßäç ôïõ ìå Ýêðôùóç 22%. Íá âñåèåß ðüóï ðïõëÞèçêå Ýíá
êáóóåôüöùíï áîßáò 500€.
15 ¸íáò Ýìðïñïò áãüñáóå 6 øõãåßá ðñïò 352€ ôï êáèÝíá. ÈÝëåé íá ôá ðïõëÞóåé ìå 25% êÝñäïò ôï êáèÝíá. Ðüóï èá
ðïõëÞóåé ôï êáèÝíá; Ðüóï åßíáé ôï êÝñäïò ôïõ áðü üëá ìáæß;
16 Ïé áðïäï÷Ýò åíüò åñãÜôç óå ìéá ìÝñá åßíáé 46€.

á. ÐïéÝò åßíáé ïé áðïäï÷Ýò ôïõ óå 2 ìÞíåò;
â. Óå ðüóïõò ìÞíåò èá Ý÷åé óõíïëéêÝò áðïäï÷Ýò 9660 €;
17 Ôï åéóéôÞñéï ôïõ Ï.Ó.Å. ãéá ìéá óõãêåêñéìÝíç äéáäñïìÞ áõîÞèçêå êáôÜ 40% ìÝóá óå Ýíá ÷ñüíï. Áí óÞìåñá
êïóôßæåé 17,5€, ðüóï êüóôéæå ðñéí áðü Ýíá ÷ñüíï;
18 Ìéá âéïìç÷áíßá ëåéôïõñãåß 16 þñåò ôçí çìÝñá êáé ðáñÜãåé 4000 ðáêÝôá âïýôõñï ôùí 250 ãñáììáñßùí. Íá
âñåèåß ðüóá êéëÜ âïýôõñï èá ðáñáóêåõáóôåß ôçí çìÝñá áí ëåéôïõñãåß 24 þñåò ôï åéêïóéôåôñÜùñï;
19 ¸íá áõôïêßíçôï üôáí ëåéôïõñãåß 1,5 þñåò ôï ðñùß, 1 þñá ôï ìåóçìÝñé êáé 2,5 þñåò ôï âñÜäõ êáôáíáëþíåé óå 12
çìÝñåò 300 ëßôñá âåíæßíçò. Áí åëáôôþóåé ôç ëåéôïõñãßá ôïõ êáôÜ ìéóÞ þñá ôï ðñùß êáé 1,5 þñá ôï âñÜäõ ðüóï èá
êïóôßæåé ç âåíæßíç ðïõ êáôáíÜëùóå, áí ç áîßá ôïõ åíüò ëßôñïõ åßíáé 0,9 €, óå äéÜñêåéá 25 çìåñþí;
20 Íá õðïëïãßóåôå ôï ðïóïóôü áýîçóçò ôçò áîßáò ôçò âåíæßíçò áí ç áîßá ôïõ ëßôñïõ Þôáí 0,75€ êáé óÞìåñá åßíáé 0,92€ ôï ëßôñï.
2
21 Ìéá ìïôïóõêëÝôá ãéá íá êáëýøåé ôá ìéáò äéáäñïìÞò ÷ñåéÜæåôáé 4,2 þñåò. Íá âñåßôå óå ðüóåò þñåò èá êáëýøåé
3
üëç ôç äéáäñïìÞ, äåäïìÝíïõ üôé êéíåßôáé ìå óôáèåñÞ ôá÷Þôçôá. Áí ç êáôáíÜëùóç óå âåíæßíç ôçò ìïôïóõêëÝôáò
åßíáé 3 ëßôñá ôçí þñá íá âñåßôå ðüóï èá êïóôßóåé ôï õðüëïéðï ôçò äéáäñïìÞò, áí ç áîßá ôïõ åíüò ëßôñïõ åßíáé 0,8€.
22 Óôï äéðëáíü ÷Üñôç, íá äéáëÝîåôå äýï ÷ùñéÜ ôçò ÔÞíïõ êáé íá õðïëïãßóåôå ôçí
÷éëéïìåôñéêÞ ôïõò áðüóôáóç åÜí ãíùñßæåôå üôé ç êëßìáêá ôïõ ÷Üñôç åßíáé 1:300.000.
23 ÅÜí Ý÷ïõìå äýï ÷Üñôåò ôïõ éäßïõ ìÝñïõò óôç äéÜèåóç ìáò üðïõ ï 1ïò Ý÷åé êëßìáêá 1:300.000 êáé ï 2ïò Ý÷åé êëßìáêá
1:500000, ðïéïí áðü ôïõò äýï èá ÷ñçóéìïðïéÞóïõìå áí:
á. Ìáò åíäéáöÝñåé íá åßíáé ìéêñüò ï ÷Üñôçò óå ìÝãåèïò
â. Ìáò åíäéáöÝñåé íá Ý÷ïõìå üóï äõíáôüí ðåñéóóüôåñåò ëåðôïìÝñåéåò óôïí ÷Üñôç ìáò ãéá ôçí ðåñéï÷Þ.
159
ÈÅÌÁ 1
1. Ðùò ðñïóäéïñßæïõìå ôç èÝóç åíüò óçìåßïõ óôï åðßðåäï; 2. Ôé êáëïýìå äéáôåôáãìÝíï æåýãïò;
3. Ôé êáëïýìå ïñèïêáíïíéêü óýóôçìá áîüíùí; 4. Ôé êáëïýìå ëüãï äýï ïìïåéäþí ìåãåèþí;
5. Ðüôå äýï ó÷Þìáôá ëÝãïíôáé üìïéá; 6. Ôé êáëïýìå áíÜëïãá ðïóÜ;
7. Ôé êáëïýìå óõíôåëåóôÞ áíáëïãßáò;
ÈÅÌÁ 2
1. Íá ó÷åäéÜóåôå Ýíá ïñèïêáíïíéêü óýóôçìá çìéáîüíùí ìå ìïíÜäá ôï 1 åêáôïóôü, êáé íá ôïðïèåôÞóåôå ôá óçìåßá
Á (3 ,1), Â (2 , 3), Ã (4 , 0) êáé Ä (0,2). Ðïõ âñßóêïíôáé ôá óçìåßá Ã êáé Ä;
2. Íá ãñÜøåôå ðÝíôå äéáôåôáãìÝíá æåýãç óçìåßùí, ôùí ïðïßùí ç ôåôìçìÝíç ôïõò åßíáé ßóç ìå ôçí ôåôáãìÝíç ôïõò êáé íá
ôá ôïðïèåôÞóåôå óå Ýíá ïñèïêáíïíéêü óýóôçìá çìéáîüíùí. Ôé ðáñáôçñåßôå;
ÈÅÌÁ 3
1. Äßíåôáé ôï ïñèïãþíéï ÁÂÃÄ ìå ðëåõñÝò á = 4m êáé â = 2m. Íá âñåßôå Ýíá Üëëï ïñèïãþíéï ìå ðëåõñÝò áíÜëïãåò
ðñïò ôéò ðëåõñÝò ôïõ ïñèïãùíßïõ áõôïý þóôå ï ëüãïò ôùí áíôßóôïé÷ùí ðëåõñþí ôïõò íá åßíáé 2 ðñïò 1.
2. Óå ìéá öùôïãñáößá, ôï ýøïò åíüò áíèñþðïõ åßíáé 5 åêáôïóôÜ åíþ ôï ðñáãìáôéêü ôïõ ýøïò åßíáé 1,80 ìÝôñá. Ðüóï
Ý÷åé óìéêñõíèåß ôï áíôéêåßìåíï ôçò öùôïãñáößáò;
3. Ïé äéáóôÜóåéò åíüò ïñèïãùíßïõ ðáñáëëçëïãñÜììïõ åßíáé ÷+4 êáé ÷.
á. Íá ãñÜøåôå ôçí ó÷Ýóç ðïõ óõíäÝåé ôçí ðåñßìåôñï Ð ôïõ ïñèïãùíßïõ ìå ôï ÷
â. Íá åîåôÜóåôå áí ôá ðïóÜ ÷ êáé Ð åßíáé áíÜëïãá.
4. Óå ìéá åöçâéêÞ äéáôñïöÞ, ç áíáëïãßá õäáôáíèñÜêùí ðñïò ðñùôåúíåò åßíáé 2 ðñïò 3 êáé ç áíáëïãßá ëéðþí ðñïò
õäáôÜíèñáêåò åßíáé 1 ðñïò 4. ÊÜèå ãñáììÜñéï ëßðïõò Ý÷åé 8 èåñìßäåò, êÜèå ãñáììÜñéï õäáôáíèñÜêùí Ý÷åé 4 èåñìßäåò
êáé êÜèå ãñáììÜñéï ðñùôåúíçò Ý÷åé 4 èåñìßäåò. Áí Ýíáò Ýöçâïò ðñÝðåé íá ðáßñíåé 2.000 èåñìßäåò ôçí çìÝñá, ðùò èá
öôéÜîïõìå ôï äéáéôïëüãéü ôïõ;
ÈÅÌÁ 4
x 3 x3
1. Äßíåôáé ç áíáëïãßá  . Íá õðïëïãßóåôå ôï ÷ êáé ôïí ëüãï . Ôé ðáñáôçñåßôå;
4 12 4  12
16
2. Ï ëüãïò äýï áñéèìþí åßíáé . Áí ï Ýíáò áñéèìüò åßíáé ï 60, íá âñåßôå ôïí Üëëïí áñéèìü.
3
3. Ðüóï èá áõîçèåß ç ðåñßìåôñïò åíüò éóüðëåõñïõ ôñéãþíïõ áí ç ðëåõñÜ ôïõ áõîçèåß êáôÜ 4%;
6.4 - 6.5 ÃñáöéêÞ ðáñÜóôáóç ó÷Ýóçò áíáëïãßáò - ÐñïâëÞìáôá áíáëïãéþí 161
6.4 - 6.5 ÃñáöéêÞ ðáñÜóôáóç ó÷Ýóçò áíáëïãßáò -

ÐñïâëÞìáôá áíáëïãéþí
Åñþ ôçóç 1
Ðùò äéáðéóôþíïõìå áí äýï ðïóÜ åßíáé áíÜëïãá; ÁðÜíôçóç
Ôá óçìåßá ðïõ áíôéóôïé÷ïýí óôá æåýãç ôéìþí (÷,y) äýï áíÜ-
ÁðÜíôçóç ëïãùí ðïóþí âñßóêïíôáé ðÜíù óå ìßá çìéåõèåßá ìå áñ÷Þ
Ãéá íá äéáðéóôþóïõìå, åÜí äõï ðïóÜ åßíáé áíÜëïãá: ôçí áñ÷Þ Ï(0,0) ôùí çìéáîüíùí.
1. ÅîåôÜæïõìå áí ôá ðïóÜ ðïõ ìåôáâÜëëïíôáé åßíáé ôÝôïéá þóôå: Åñþ ôçóç 3

üôáí ïé ôéìÝò ôïõ åíüò ðïóïý ðïëëáðëáóéÜæïíôáé, ìå Ýíáí
Ôé ãíùñßæåôå ãéá ôçí óõíÜñôçóç y = áx;
áñéèìü, ôüôå êáé ïé áíôßóôïé÷åò ôéìÝò ôïõ Üëëïõ ðïëëáðëá-
¼ôáí á = 1, ðïéá çìéåõèåßá áíáðáñéóôÜ ôçí åõèåßá;
óéÜæïíôáé ìå ôïí ßäéï áñéèìü.
äçëáäÞ áí éó÷ýåé ç ó÷Ýóç y  α  χ ÁðÜíôçóç
2. ÅîåôÜæïõìå áí üëåò ïé áíôßóôïé÷åò ôéìÝò ôùí äýï ðïóþí á. Ç óõíÜñôçóç y = áx óõíäÝåé ôéò ôéìÝò áíáëüãùí ðïóþí.
Ý÷ïõí óôáèåñü ëüãï, â. Ç ãñáöéêÞ ðáñÜóôáóç áõôÞò åßíáé åõèåßá ãñáììÞ ðïõ
y ðåñíÜåé áðü ôçí áñ÷Þ ôùí áîüíùí Ï(0,0).
äçëáäÞ áí éó÷ýåé ç ó÷Ýóç α
χ
¼ôáí ï óõíôåëåóôÞò áíáëïãßáò åßíáé ßóïò ìå ôçí ìïíÜäá ç çìéå-
Åñþ ôçóç 2 õèåßá ðïõ ôçí áíáðáñéóôÜ Ý÷åé áñ÷Þ ôçí áñ÷Þ ôùí áîüíùí êáé
Ðïõ âñßóêïíôáé ôá óçìåßá ðïõ áíôéóôïé÷ïýí óôá æåýãç ˆ ôùí çìéáîüíùí.
åßíáé ç äé÷ïôüìïò ôçò ãùíßáò xOy
ôéìþí (÷,y) äýï áíÜëïãùí ðïóþí;
Äýï ðïóÜ ÷ êáé y åßíáé áíÜëïãá ìå óõíôå- Ëýóç

ëåóôÞ áíáëïãßáò á = 2
á. Íá äçìéïõñãÞóåôå Ýíá ðßíáêá ôéìþí ôùí y
á. ¸÷ïõìå  2 ή y  2x . ÊáôáóêåõÜæïõìå ôïí ðáñáêÜ-
1 äýï ðïóþ í ï ïðïßïò í á ðåñéÝ÷ åé ðÝíôå x
ôù ðßíáêá.
æåýãç ôéìþ í.
â. Íá âñåßôå ôá óçìåßá ðïõ áíáðáñéóôïýí x 0 1 2 3 4 5
ôá æåýãç ôéìþ í ôïõ ðßíáêá óáò.
y 0 2 4 6 8 10
â. Áðü ôïí ðßíáêá ðáñáôçñïýìå üôé Ý÷ïõìå ôá óçìåßá:

Ï(0,0), Á(1,2), Â(2,4), Ã(3,6), Ä(4,8), Å(5,10) ¸íáò Ýìðïñïò åíäõìÜôùí áãïñÜæåé Ýíá öüñå-
ìá 1000€ êáé óêïðåýåé íá ôï ðïõëÞóåé ìå êÝñ-
äïò 85%. Óå Ýíáí ðåëÜôç Ýêáíå Ýêðôùóç 20%
3 1
4 åðß ôçò ôéìÞò ðþëçóçò.
Íá åîåôÜóåôå áí ôá æåýãç Á(3,1), B  ,  , á. Ðüóï áãüñáóå ï ðåëÜôçò ôï öüñåìá;
 2 2 â. Ðïéï åßíáé ôï ðïóïóôü êÝñäïõò ôïõ Ýìðï-
2  1
Γ  2,  , Ä( 9,3) åßí áé óçìåßá ôçò ã ñáöéêÞò ñá ãéá ôï öüñåìá áõôü;
 3
ðáñÜóôáóçò ìéáò ó÷Ýóçò áíáëïãßáò.
Ëýóç
á. Èá õðïëïãßóïõìå ôçí áñ÷éêÞ ôéìÞ ðþëçóçò ôïõò öïñÝ-
Ëýóç ìáôïò. Óôçí ôéìÞ êüóôïõò èá Ý÷ïõìå êÝñäïò 85%, äçëá-
äÞ Ýíá ðñïúüí ìå ôéìÞ êüóôïõò 100€ ðùëåßôáé 185€. Ï
Ðáñáôçñïýìå üôé ôá óçìåßá Á,
ðßíáêáò áíáëïãßáò åßíáé:
Â, Ä áíÞêïõí óôçí åõèåßá
ôéìÞ áãïñÜò 100 1000
1
y x åíþ ôï óçìåßï Ã äåí
3 ôéìÞ ðþëçóçò 185 y
áíÞêåé óôçí åõèåßá. 1000  185
100 1.000
¢ñá,  Þ 100y  1.000  185 Þ y 
185 y 100
Ãéá íá öôéÜîïõìå ãëõêü êåñÜóé ðñÝðåé íá êá- Ïðüôå, y  1.850 €.

èáñßóïõìå ôá êåñÜóéá áðü ôá êïõêïýôóéá. Áí Èá õðïëïãßóïõìå ôçí ôéìÞ ðþëçóçò ìåôÜ ôçí Ýêðôùóç
3 êáèáñßóïõìå 4Êg êåñÜóé ðáßñíïõìå 2Êg êá- ðïõ Ýãéíå. Óôçí ôéìÞ ðþëçóçò Ýãéíå Ýêðôùóç 20%, äç-
èáñü êåñÜóé. Áí êáèáñßóïõìå 6Kg êåñÜóé, ôé ëáäÞ Ýíá ðñïúüí ìå ôéìÞ ðþëçóçò 100€ ðùëåßôáé 80€.
ðïóüôçôá êáèáñïý êåñáóéïý èá ðÜñïõìå; Ï ðßíáêáò áíáëïãßáò åßíáé:
ôéìÞ áãïñÜò 100 1.850
Ëýóç
ôéìÞ ðþëçóçò 80 y
Óõìâïëßæïõìå ìå y ôçí Üãíùóôç ðïóüôçôá êáèáñïý êåñá-
óéïý êáé äçìéïõñãïýìå ôïí ðßíáêá áíáëïãßáò: 100 1.850
Ïðüôå,  Þ 100y  1.850  80 Þ
80 y
êåñÜóé ìå êïõêïýôóé 4Êg 6Kg
1.850  80
y Þ y  1.480 €.
êáèáñü êåñÜóé 2Kg y 100
¢ñá, ï ðåëÜôçò áãüñáóå ôï öüñåìá 1480€.
4 6
Ïðüôå,  Þ 4y  2  6 Þ 4y  12 Þ y  3Kg â. Ãéá íá õðïëïãßóïõìå ôï ðïóïóôü êÝñäïõò åðß ôçò ôéìÞò
2 y áãïñÜò, ðñÝðåé íá áíÜãïõìå ôï êÝñäïò óôá 100€. Ôï êÝñ-
äïò ôïõ åìðüñïõ åßíáé: 1.480€  1.000€  480€ .
Ï ðßíáêáò áíáëïãßáò åßíáé: Ëýóç

ÔéìÞ áãïñÜò 1000 100 Óôïõò 100 ëáìðôÞñåò ïé 4 åßíáé åëáôôùìáôéêïß. Ïðüôå Ý÷ïõ-
ÊÝñäïò 480 ÷ ìå ôïí ðáñáêÜôù ðßíáêá áíáëïãßáò:
1000 100 ËáìðôÞñåò 100 6000

¢ñá,  Þ 1000x  100  480 Þ
480 x Åëáôôùìáôéêïß 4 y
100  480
x Þ x  48 . 100 6000
1000 ¢ñá,  Þ 100y  6000  4 Þ 100y  24000 Þ
4 y
¢ñá, ôï ðïóïóôü êÝñäïõò ôïõ åìðüñïõ åßíáé 48%.
24000
y Þ y  240 .
100
¸íá êåöÜëáéï äßíåé ôüêï 1000 € ôï ÷ñüíï ìå
¢ñá, ç âéïìç÷áíßá ðñÝðåé íá óôåßëåé åðéðëÝïí 240 êáëïýò
åðéôüê éï 5%. Áí ôï åðéôüê éï áõîçèåß êáôÜ
5 20%, ðüóï ôüêï èá äßíåé ôï êåöÜëáéï ãéá
ëáìðôÞñåò.
Ýíáí ÷ñüíï;
Äýï Ýìðïñïé óõíåôáéñßóôçêáí óå ìéá åðé÷åß-
Ëýóç ñçóç. Ôá êÝñäç ôçò åðé÷åßñçóçò êáôÜ ôï ðñþ-
2
20 7 ôï ÷ñüíï ëåéôïõñãßáò ôçò Þôáí ôá ôïõ óõ-
Áöïý ôï åðéôüêéï áõîÜíåôáé êáôÜ 20% Ý÷ïõìå 5  5  6 . 5
100 íïëéêïý êåöáëáßïõ. Áí ï ðñþ ôïò Ýìðïñïò
¸÷ïõìå ôïí ðáñáêÜôù ðßíáêá áíáëïãßáò: åß÷å êÝñäïò 4.000 € êáé äåýôåñïò 6.000 €, íá
âñåßôå ôï êåöÜëáéï ðïõ äéÝèåóå ï êáèÝíáò.
Ôüêïò 1000 y
Åðéôüêéï (%) 5 6
Ëýóç
1000 y ÓõíïëéêÜ ôá êÝñäç ôçò åðé÷åßñçóçò êáôÜ ôïí ðñþôï ÷ñüíï
¢ñá,  Þ 1000  6  5y Þ 5y  6000 Þ
5 6 ëåéôïõñãßáò ôçò Þôáí 4000€ + 6000€ = 10.000€. Ïðüôå, áí
6000 ÷ åßíáé ôï êåöÜëáéï ôçò åðé÷åßñçóçò êáé y ôá êÝñäç ôçò Ý÷ïõìå
y Þ y  1200 €.
5 2 2 50.000
y x Þ 10.000  x Þ 10.000  5  2x Þ x  Þ
5 5 2
Ìéá âéïìç÷ áí ßá ëáìðôÞñù í Ýêáí å Ýëåã ÷ ï ÷ = 25.000€.
ðïéüôçôáò óôá ðñïúüíôá ôçò êáé âñÞêå üôé ôï Ïðüôå, ôï áñ÷éêü êåöÜëáéï ôçò åðé÷åßñçóçò Þôáí 25.000€.
4% ôçò ðáñáãùãÞò ôçò Þôáí åëáôôùìáôéêü. Áí
Ãéá ôïí ðñþôï Ýìðïñï Ý÷ïõìå ôïí ðßíáêá áíáëïãßáò:
6 Ýíáò ðåëÜôçò ðáñáããåßëåé 6.000 ëáìðôÞñåò,
ðüóïõò åðéðëÝïí êáëïýò ëáìðôÞñåò ðñÝðåé íá ÊåöÜëáéï 25.000 ÷
óôåßëåé ç âéïìç÷áíßá þóôå íá ìçí õðÜñ÷ïõí
ÊÝñäç 10.000 4.000
ðáñÜðïíá;
25.000 x Ëýóç
¢ñá,  Þ 25.000  4.000  10.000  x Þ
10.000 4.000 á. Ãéá íá åßíáé äýï ðïóÜ ìåôáîý ôïõò áíÜëïãá áñêåß íá
25.000  4.000 äåßîïõìå üôé ï ëüãïò ôùí áíôéóôïß÷ùí ôéìþí åßíáé óôá-
x Þ ÷ = 10.000€. èåñüò.
10.000
¢ñá, ôï êåöÜëáéï ðïõ äéÝèåóå ï ðñþôïò Ýìðïñïò Þôáí 2 4 6 8
¸÷ïõìå:    2
10.000€. 1 2 3 4
¢ñá ôá ðïóÜ x êáé y åßíáé áíÜëïãá êáé y = 2x.
Ãéá ôïí äåýôåñï Ýìðïñï Ý÷ïõìå ôïí ðßíáêá áíáëïãßáò:
ÊåöÜëáéï 25.000 ÷ â. ¼ìïéá êáé óå áõôüí ôïí ðßíáêá Ý÷ïõìå:
ÊÝñäç 10.000 6.000 y 4 3 2 1
    .
25.000 x x 16 12 8 4
¢ñá,  Þ 25.000  6.000  10.000  x Þ ¢ñá êáé åäþ ôá ðüóá x êáé y åßíáé áíÜëïãá ìåôáîý ôïõò
10.000 6.000
1
25.000  6.000 êáé y  x.
x Þ ÷ = 15.000€. 4
10.000
¢ñá, ôï êåöÜëáéï ðïõ äéÝèåóå ï äåýôåñïò Ýìðïñïò Þôáí
15.000€.
Äßíïíôáé ïé ðáñáêÜôù ðßíáêåò ðïõ ðåñéÝ÷ïõí

ôéìÝò ôùí ðïóþí x êáé y. Íá åëÝãîåôå áí ôá
ðïóÜ åßíáé áíÜëïãá êáé áí íáé, íá âñåßôå ôç
ìáèçìáôéêÞ ó÷Ýóç ðïõ ôá óõíäÝåé:
8
á.
â.

á. ¼ôáí ï óõíôåëåóôÞò áíáëïãßáò åßíáé ßóïò ìå ôçí ìïíÜäá, ç çìéåõèåßá ðïõ ôçí áíáðáñéóôÜ Ý÷åé áñ÷Þ ôçí áñ÷Þ
ôùí ................
â. Ãéá íá åîåôÜóïõìå áí äýï ðïóÜ åßíáé áíÜëïãá , åîåôÜæïõìå áí ôá ðïóÜ óõíäÝïíôáé ìå ôçí ó÷Ýóç áíáëïãßáò
............................
Íá óçìåéþóåôå ìå Ýíá ÷ óôï êáôÜëëçëï ôåôñáãùíÜêé

2 Óù óôü ËÜèïò
á. Áí y  2x , ôá ðïóÜ x, y åßíáé áíÜëïãá
y 1
â. Áí  , ôá ðïóÜ x, y äåí åßíáé áíÜëïãá
x 2
ã. Áí ï óõíôåëåóôÞò áíáëïãßáò åßíáé ßóïò ìå ôçí ìïíÜäá
 ôùí çìéáîüíùí
ç åõèåßá ðïõ ôçí áíáðáñéóôÜ åßíáé ç äé÷ïôüìïò ôçò ãùíßáò xOy
1 Äýï ðïóÜ ÷ êáé y åßíáé áíÜëïãá ìå óõíôåëåóôÞ áíáëïãßáò á = 3.

á. Íá äçìéïõñãÞóåôå Ýíáí ðßíáêá ôéìþí ôùí äýï ðïóþí ï ïðïßïò íá ðåñéÝ÷åé ôñßá æåýãç ôéìþí.
â. Íá ó÷åäéÜóåôå ôç ãñáöéêÞ ðáñÜóôáóç ôç ó÷Ýóç áíáëïãßáò ôùí ðïóþí ÷ êáé y óå Ýíá ïñèïêáíïíéêü óýóôçìá çìéáîüíùí.
2 Íá áíôéóôïé÷ßóåôå êÜèå ðßíáêá ìå Ýíáí áðü ôïõò ðñïôåéíüìåíïõò ôýðïõò.
á. ÷ 2 20 30 1. y  2x  4
y 30 3 2
â. ÷ 0,5 1 2 2. y  5x
y 0 2 6
÷ 1 5 10
ã. y 5 25 50 3. y  x  3
÷ 3 5 20
ä. 4. y  4x  2
y 6 8 23
÷ 1 4 6
å. 5. y  0,5x
y 6 12 16
÷ 4 10 40 60
óô . 6. y 
y 2 5 20 x
3 Óå ïñèïãþíéï óýóôçìá çìéáîüíùí, íá ó÷åäéÜóåôå ôéò ãñáöéêÝò ðáñáóôÜóåéò ôùí ó÷Ýóåùí áíáëïãßáò:
á. y  4x â. y  0,5x
2 2
4 Äýï ößëïé åß÷áí ìáæß 3680€. Áí äþóïõí óå ôñßôï ößëï ôïõò ï Ýíáò ôá
5
ôïõ ìåñéäßïõ ôïõ êáé ï Üëëïò ôá áðü
7
ôï äéêü ôïõ èá áðïìåßíïõí ìå ôï ßäéï ÷ñçìáôéêü ðïóü. Íá âñåèåß ôï ìåñßäéï ôïõ êáèÝíá.
5 Áðü 100Kg óôáöýëéá âãáßíïõí 80Kg ìïýóôïõ. ¸íáò áìðåëïõñãüò èÝëåé íá ãåìßóåé ìå ìïýóôï 5 âáñÝëéá ôùí
200Kg ôï êáèÝíá. Ðüóá Kg óôáöýëéá ðñÝðåé íá ðáôÞóåé;
6 Áí øÞóïõìå 5Kg æýìç èá ìåßíåé 2,5Kg øùìß. Ðüóï åßíáé ôï ðïóïóôü áðþëåéáò ðïõ Ý÷ïõìå;
7 Ôá 250gr ÷ñõóïý êïóôßæïõí 750€. Ðïéá åßíáé ç ôéìÞ ôïõ êéëïý;
8 ¸íá êåöÜëáéï äßíåé ôüêï 1500€ ìå åðéôüêéï 15%. Áí ôï åðéôüêéï ìåéùèåß êáôÜ 20%, ðüóï ôüêï èá äßíåé ôï êåöÜ-
ëáéï ãéá Ýíáí ÷ñüíï;
9 ¸íáò Ýìðïñïò áãïñÜæåé ìéá öùôïãñáöéêÞ ìç÷áíÞ 600 € êáé óêïðåýåé íá ôçí ðïõëÞóåé ìå êÝñäïò 45%. Óå Ýíáí
ðåëÜôç Ýêáíå Ýêðôùóç 10%.
á. Ðüóï èá áãïñÜóåé ï ðåëÜôçò ôçí öùôïãñáöéêÞ ìç÷áíÞ; â. Ðïéï åßíáé ôï ðïóïóôü êÝñäïõò ôïõ åìðüñïõ;
10 Äýï åñãÜôåò äïýëåøáí êáé ðÞñáí ìáæß 550€. Ï ðñþôïò äïýëåøå 5 çìÝñåò êáé ï äåýôåñïò 6 çìÝñåò. Ðüóá ÷ñÞìáôá
áíôéóôïé÷ïýí óôïí êáèÝíá;
11 Ï êýñéïò Ãéþñãïò Ý÷åé 3 ðáéäéÜ çëéêßáò 10, 12 êáé 13 ÷ñïíþí. ÈÝëåé íá ôïõò ìïéñÜóåé ôï ðïóü ôùí 200€ áíÜëïãá
ìå ôçí çëéêßá ôïõò. Íá õðïëïãßóåôå ðüóá ÷ñÞìáôá èá ðÜñåé ôï êÜèå ðáéäß.
12 Óå ôñßãùíï ÁÂÃ ïé ãùíßåò ôïõ åßíáé áíÜëïãåò ìå ôïõò áñéèìïýò 1, 2, 3. Íá õðïëïãßóåôå ôéò ãùíßåò ôïõ ôñéãþíïõ.
Ðùò ïíïìÜæåôáé ôï ôñßãùíï áõôü;
13 Íá êÜíåôå óôï ßäéï óýóôçìá áîüíùí ôéò ãñáöéêÝò ðáñáóôÜóåéò ôùí óõíáñôÞóåùí y  x  10 êáé y  x  4 . Ôéé
ðáñáôçñåßôå; Íá áéôéïëïãÞóåôå ôçí áðÜíôçóç óáò .
14 Ìåëåôþíôáò ôïí ðßíáêá ðïõ áêïëïõèåß íá åëÝãîåôå áí ôï ðïóÜ x êáé

y åßíáé ìåôáîý ôïõò áíÜëïãá. Íá áéôéïëïãÞóåôå ôçí áðÜíôçóç óáò.
ÈÅÌÁ 1
Äýï ðïóÜ ÷ êáé y åßíáé áíÜëïãá ìå óõíôåëåóôÞ áíáëïãßáò á = 4.

á. Íá äçìéïõñãÞóåôå Ýíáí ðßíáêá ôéìþí ôùí äýï ðïóþí ï ïðïßïò íá ðåñéÝ÷åé ðÝíôå æåýãç ôéìþí.
â. Íá âñåßôå ôá óçìåßá ðïõ áíáðáñéóôïýí ôá æåýãç ôïõ ðßíáêá
ã. Íá ó÷åäéÜóåôå ôç ãñáöéêÞ ðáñÜóôáóç ôçò ó÷Ýóçò áíáëïãßáò ôùí ÷ êáé y óå Ýíá ïñèïêáíïíéêü óýóôçìá çìéáîüíùí.
ÈÅÌÁ 2
1. Ãéá íá öôéÜîïõìå ãëõêü êåñÜóé ðñÝðåé íá êáèáñßóïõìå ôá êåñÜóéá áðü ôá êïõêïýôóéá. Áí êáèáñßóïõìå 6 êéëÜ êåñÜóé
ðáßñíïõìå 3 êéëÜ êáèáñü êåñÜóé. Áí êáèáñßóïõìå 8 êéëÜ êåñÜóé, ôé ðïóüôçôá êáèáñïý êåñáóéïý èá ðÜñïõìå;
2. ¸íáò Ýìðïñïò åíäõìÜôùí áãïñÜæåé Ýíá öüñåìá 1200 åõñþ êáé óêïðåýåé íá ôï ðïõëÞóåé ìå êÝñäïò 75%. Óå Ýíáí
ðåëÜôç Ýêáíå Ýêðôùóç 10% åðß ôçò ôéìÞò ðþëçóçò.
á. Ðüóï áãüñáóå ï ðåëÜôçò ôï öüñåìá;
â. Ðïéï åßíáé ôï ðïóïóôü êÝñäïõò ôïõ åìðüñïõ ãéá ôï öüñåìá;
ÈÅÌÁ 3
1. ¸íá êåöÜëáéï äßíåé ôüêï 2000 åõñþ ôï ÷ñüíï ìå åðéôüêéï 2%. Áí ôï åðéôüêéï áõîçèåß êáôÜ 10%, ðüóï ôüêï èá äßíåé
ôï êåöÜëáéï ãéá Ýíá ÷ñüíï;
2. Ìéá âéïìç÷áíßá ëáìðôÞñùí Ýêáíå Ýëåã÷ï ðïéüôçôáò óôá ðñïúüíôá ôçò êáé âñÞêå üôé ôï 5% ôçò ðáñáãùãÞò ôçò Þôáí
åëáôôùìáôéêü. Áí Ýíáò ðåëÜôçò ðáñáããåßëåé 8.000 ëáìðôÞñåò, ðüóïõò åðéðëÝïí êáëïýò ëáìðôÞñåò ðñÝðåé íá óôåßëåé
ç âéïìç÷áíßá ãéá íá ìçí õðÜñ÷ïõí ðáñÜðïíá;
ÈÅÌÁ 4
1. Äýï Ýìðïñïé óõíåôáéñßóôçêáí óå ìéá åðé÷åßñçóç. ÊáôÜ ôïí ðñþôï ÷ñüíï ëåéôïõñãßáò, ôá êÝñäç ôçò åðé÷åßñçóçò Þôáí
2
ôá ôïõ óõíïëéêïý êåöáëáßïõ. Áí ï ðñþôïò Ýìðïñïò åß÷å êÝñäïò 6.000 åõñþ êáé ï äåýôåñïò 8.000 åõñþ, íá âñåßôå
5
ôï êåöÜëáéï ðïõ äéÝèåóå ï êáèÝíáò.
2. Áí øÞóïõìå 8 êéëÜ æýìç èá ìåßíåé 4,5 êéëÜ øùìß. Ðïéï åßíáé ôï ðïóïóôü ôçò áðþëåéáò ðïõ Ý÷ïõìå;
3. Ôá 450 ãñáììÜñéá ÷ñõóïý êïóôßæïõí 1050 åõñþ. Ðïéá åßíáé ç ôéìÞ ôïõ êéëïý;
4. ¸íá êåöÜëáéï äßíåé ôüêï 3000 åõñþ ìå åðéôüêéï 20%. Áí ôï åðéôüêéï ìåéùèåß êáôÜ 20%, ðüóï ôüêï èá äßíåé ôï
êåöÜëáéï ãéá Ýíá ÷ñüíï;
6.6 Áíôéóôñüöùò áíÜëïãá ðïóÜ 169
6.6 Áíôéóôñüöùò áíÜëïãá ðïóÜ

Ðüôå äýï ìåãÝèç åßíáé áíôéóôñüöù ò áíáëïãá; Ôá óçìåßá ðïõ ðáñéóôÜíïõí ôá æåýãç (÷,y) ðïõ óõíäÝïíôáé
α
ÁðÜíôçóç ìå ôç ó÷Ýóç y  x  α , α  0 Þ y  âñßóêïíôáé óå ìßá êá-
x
Äýï ìåãÝèç åßíáé áíôéóôñüöù ò áíÜëïãá, óôçí ðåñßðôù- ìðýëç ãñáììÞ. Ç êáìðýëç áõôÞ ïíïìÜæåôáé õðåñâïëÞ.
óç, ðïõ ç ìåôáâïëÞ ôïõò åßíáé ôÝôïéá, þóôå: üôáí ôï Ýíá Ç õðåñâïëÞ äåí ôÝìíåé ðïôÝ ôïõò çìéÜîïíåò Ï÷ êáé Ïy,
ìÝãåèïò ðïëëáðëáóéÜæåôáé åðß Ýíáí áñéèìü, ôï Üëëï äéáé- äéüôé ïé óõíôåôáãìÝíåò ôùí óçìåßùí ôçò äåí ðáßñíïõí ðïôÝ
ñåßôáé ìå ôïí ßäéï áñéèìü. ôçí ôéìÞ 0.
Ç ãñáöéêÞ ðáñÜóôáóç ôçò óõíÜñôçóçò y  , ïíïìÜæåôáé
Ìå ôé éóïýôáé ôï ãéíüìåíï äýï áíôéóôñüöù ò áíÜëï- x
õðåñâïëÞ êáé åßíáé áõôÞ ðïõ
ã ù í ðïóþ í ; öáßíåôáé óôï ðáñáêÜôù ó÷Þìá.
ÁðÜíôçóç • Áí á > 0, ôüôå ç ãñáöéêÞ ðáñÜ-

¼ôáí äýï ðïóÜ ÷ êáé y åßíáé áíôéóôñüöù ò áíÜëïãá, ôï óôáóç åßíáé:
ãéíüìåíï ôùí áíôßóôïé÷ùí ôéìþí ôïõò ðáñáìÝíåé óôáèåñü:
α
y x  α, α  0 Þ y  .
x
Óôçí ðåñßðôùóç ðïõ α  1 , ôá ÷ êáé y åßíáé áíôßóôñïöïé áñéèìïß.
• Áí á < 0, ôüôå ç ãñáöéêÞ ðáñÜ-
Åñþ ôçóç 3 óôáóç åßíáé:
Ôé êáëïýìå õðåñâïëÞ;
Äßíïíôáé ïé ðáñáêÜôù ðßíáêåò: â. ÷ 10 20 30 40

÷ 1 4 5 8 y 120 60 40 30
1
á.
4 1 ã. ÷ 4 5 6
y 4 1
5 2 y 8 10 12
Ðïéïé áðü áõôïýò åßíáé ðßíáêåò ôéìþí áíôéóôñüöùò Ðáñáôçñïýìå üôé: χ  y  1 2,5  2,5 .
áíáëüãùí ðïóþí; 2,5
¢ñá, y  .
x
Ëýóç
÷ 1 4 5 8 2,5
á. Ðáñáôçñïýìå üôé: • Ãéá x  0,4 , y  6,25
4 1 0,4
y 4 1 2,5
5 2 • Ãéá x  0,5 y 5
χy 4 4 4 4 0,5
2,5 2,5
• Ãéá y  1,25 1,25  Þ 1,25x  2,5 Þ x  Þx =2
4 x 1,25
Ôï ãéíüìåíï χ  y åßíáé óôáèåñü êáé ßóï ìå 4, Üñá, y  .
x 2,5
ÄçëáäÞ ôá ðïóÜ ÷, y åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá. • Ãéá x  5 y   0,5
5
â. Ðáñáôçñïýìå üôé: ÷ 10 20 30 40 2,5 2,5
• Ãéá y  0,625 0,625  Þ 0,625x  2,5 Þ x 
y 120 60 40 30 x 0,625
χy 1200 1200 1200 1200 Þx=4
2,5
• Ãéá x  10 y   0,25
Ôï ãéíüìåíï χ  y åßíáé óôáèåñü êáé ßóï ìå 1200, Üñá 10
Ï ðßíáêáò óõìðëçñùìÝíïò åßíáé:
1200
y . ÄçëáäÞ, ôá ðïóÜ ÷, y åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá. ÷ 0,4 0,5 1 2 5 4 10
x
ã. Ðáñáôçñïýìå üôé: ÷ 4 5 6 y 6,25 5 2,5 1,25 0,5 0,625 0,25
y 8 10 12
χy 32 50 72 Ãéá ôçí áíáäÜóù óç ìéáò ðëáãéÜò åñãÜóôç-
êáí 30 åñãÜôåò óå 10 çìÝñåò. Ðüóïé åñãÜ-
Ôï ãéíüìåíï χ  y äåí äéáôçñåßôáé óôáèåñü. ¢ñá ôá ðïóÜ 3 ôåò, ßäéáò áðüäïóçò ÷ñåéÜæïíôáé ãéá íá áíá-
x, y äåí åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá. äáóþóïõí ôçí Ýêôáóç áõôÞ óå 6 çìÝñåò;
Ëýóç
Áí ôá ðïóÜ ÷, y åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá,
íá óõìðëçñþóåôå ôïí ðáñáêÜôù ðßíáêá. Ôá ðïóÜ åñãÜôåò êáé çìÝñåò åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá,
ïðüôå áí ÷ åßíáé ï áñéèìüò ôùí çìåñþí êáé y ï áñéèìüò ôùí
2 ÷ 0,4 0,5 1 5 10 åñãáôþí Ý÷ïõìå ôïí ðßíáêá: ÷ 10 6
y 2,5 1,25 0, 625 300
¢ñá x  y  10  30  300 Þ y  . y 30 ÷
x
Ïðüôå, ãéá íá ïëïêëçñùèåß ç áíáäÜóùóç óå 6 çìÝñåò,
Ëýóç 300
÷ñåéÜæïíôáé y   50 εργάτες .
6
Íá ó õìð ëç ñþ óåô å ôïí ð áñá ê Ü ôù ðß í á ê á 96

40  2,4  96 ïðüôå êáé 8  χ  96 Þ χ  Þ χ  12 .
þóôå ôá ðïóÜ Á êáé Â íá åßíáé áíôéóôñüöùò 8
áíÜëïãá.
4
Ðïóü Á 3 5 6 10
Äýï ïñèïãþ íéá Ý÷ïõí ôï ßäéï åìâáäüí. Áí
Ðïóü Â 10 ïé äéáóôÜóåéò ôïõ åíüò åßíáé 10cm êáé 2cm,
6 íá õðïëïãßóåôå ðüóá cm èá åßíáé ïé äéáóôÜ-
Ëýóç óåéò ôïõ äåýôåñïõ áí ãíùñßæåéò üôé åßíáé öõ-
óéêïß áñéèìïß;
30
Ðáñáôçñïýìå üôé χ  y  3  10  30 ïðüôå y  .
χ
Ëýóç
30 30
• Ãéá x  5 y 6 • Ãéá x  6 y 5
5 6 20
¸÷ïõìå x  y  10 cm  2cm  20cm2 . ¢ñá y  .
30 χ
• Ãéá x  10 y  3
10 ¢ñá, ïé äéáóôÜóåéò ôïõ äåýôåñïõ èá åßíáé 5cm êáé 4cm áíôß-
Ï ðßíáêáò óõìðëçñùìÝíïò åßíáé: óôïé÷á (áöïý åßíáé öõóéêïß áñéèìïß).
Ðïóü Á 3 5 6 10
Ðïóü Â 10 6 5 3 Íá óçìåéþóåôå Ýíá × óôçí óôÞëç Â üôáí ôá
ðïóÜ åßíáé áíôéóôñüöù ò áíÜëïãá.
Ôá ðïóÜ Á êáé Â åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëï- ÓôÞëç Á ÓôÞëç Â

ãá. Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôïõ áãíþ óôïõ á. Ôï ìÞêïò êáé ôï ðëÜôïò åíüò ïñèï-
÷ óå êáèåìßá áðü ôéò ðåñéðôþ óåéò. ãùíßïõ ìå óôáèåñü åìâáäüí
Ðïóü Á 6 4
5 á. â. Ç ôéìÞ åíüò ïéêïðÝäïõ êáé ç áðü-
Ðïóü Â 5 ÷ 7 óôáóç ôïõ áðü ôï êÝíôñï ôçò ðüëçò
Ðïóü Á 8 40 ã. Ç ðëåõñÜ åíüò ôåôñáãþíïõ êáé

â. ôï åìâáäüí ôïõ
Ðïóü Â ÷ 2,4
ä. Ç áêôßíá åíüò êýêëïõ êáé ôï
ìÞêïò ôïõ êýêëïõ
Ëýóç å. Ç ôéìÞ åíüò ðñïúüíôïò ÷ùñßò
á. Áöïý ôá ðïóÜ Á, Â åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá Ý÷ïõìå Ö.Ð.Á. êáé ç ôéìÞ ôïõ ìáæß ìå
ôï Ö.Ð.Á.
30
6  5  30 ïðüôå êáé 4  χ  30 Þ χ  Þ χ  7,5 .
4
â. Áöïý ôá ðïóÜ Á, Â åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá Ý÷ïõìå Ëýóç
á. Ôï ìÞêïò êáé ôï ðëÜôïò åíüò ïñèïãùíßïõ ìå óôáèåñü 300

åìâáäüí åßíáé áíôéóôñüöù ò áíÜëïãá ðïóÜ áöïý ÄçëáäÞ y   15 çìÝñåò.
20
E  x  y  α , óôáèåñü.
â. Ç ôéìÞ åíüò ïéêïðÝäïõ êáé ç áðüóôáóÞ ôïõ áðü ôï êÝíôñï
ôçò ðüëçò åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá ðïóÜ áöïý ç ôéìÞ Íá öôéÜîåôå ôïí ðßíáêá ôéìþí ôçò óõíÜñôçóçò
åíüò ïéêïðÝäïõ ìåéþíåôáé üóï áõîÜíåôáé ç áðüóôáóÞ ôïõ 9 1
áðü ôï êÝíôñï ôçò ðüëçò. y ãéá ôéò ôéìÝò 1, 2, 3, 4, 5. Ôé ðáñáôçñåßôå;
x
ã. Ç ðëåõñÜ åíüò ôåôñáãþíïõ êáé ôï åìâáäüí ôïõ äåí åßíáé
áíôéóôñüöùò áíÜëïãá ðïóÜ áöïý üôáí áõîÜíåôáé ç ðëåõ-
ñÜ ôïõ ôåôñáãþíïõ, áõîÜíåôáé ôï åìâáäüí ôïõ. Ëýóç
ä. Ç áêôßíá åíüò êýêëïõ êáé ôï ìÞêïò ôïõ êýêëïõ äåí åßíáé Ï ðßíáêáò ôéìþí ôçò óõíÜñôçóçò åßíáé ï åîÞò:
áíôéóôñüöùò áíÜëïãá ðïóÜ áöïý üôáí áõîÜíåôáé ç áêôß-
íá ôïõ êýêëïõ, áõîÜíåôáé êáé ôï ìÞêïò ôïõ êýêëïõ.
å. Ç ôéìÞ åíüò ðñïúüíôïò ÷ùñßò Ö.Ð.Á. êáé ç ôéìÞ ôïõ ìáæß
ìå ôï Ö.Ð.Á. äåí åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá ðïóÜ áöïý
üôáí áõîÜíåôáé ç ôéìÞ åíüò ðñïúüíôïò ÷ùñßò Ö.Ð.Á., áõ-
îÜíåôáé êáé ç ôéìÞ ôïõ ðñïúüíôïò ìáæß ìå ôï Ö.Ð.Á. ÂëÝðïõìå üôé üóï ìåãáëþíïõí ïé ôéìÝò ôïõ x, ôüóï ìéêñáß-
íïõí ïé ôéìÝò ôïõ y .
¸íá Ýñã ï ôåëåéþ íåé ìå ôçí âïÞèåéá 10 åñ-

ãáôþ í ìÝóá óå Ýíá ìÞíá (30 ìÝñåò). Ãéá ôï Íá ê áôáóêåõÜóåôå ôç ã ñáöéê Þ ðáñÜóôáóç
8 ßäéï Ýñãï ðüóïò ÷ñüíïò èá ÷ñåéáóôåß ãéá íá 10 2
ôåëåéþ óåé áí åñãáóôïýí 20 åñã Üôåò. ôçò y  .
x
Ëýóç
¸óôù x ï áñéèìüò ôùí åñãáôþí êáé y ïé ìÝñåò ðïõ ÷ñåéÜæïíôáé Ëýóç
ãéá íá ôåëåéþóåé ôï Ýñãï. Ôá ðïóÜ åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜ- ÖôéÜ÷íïõìå ðñþôá Ýíá ðßíáêá ôéìþí ãéá êÜðïéåò ôéìÝò ôïõ x
ëïãá äéüôé üóï ìåãáëþíåé ôï ðëÞèïò ôùí åñãáôþí ôüóï ìé- äéáöïñåôéêÝò ôïõ ìçäåíüò
êñáßíåé ï ÷ñüíïò ãéá íá ôåëåéþóïõí ôï Ýñãï ôïõò. ¢ñá ôá
α
ðïóÜ óõíäÝïíôáé ìåôáîý ôïõò ìå ôç ó÷Ýóç: y  .
x
α
Ãéá x = 10 êáé y = 30 ôüôå Ý÷ïõìå: 30  ή α  300
10
300 Âñßóêïõìå ôá 6 óçìåßá ôïõ åðéðÝäïõ áðü ôá ïðïßá äéÝñ÷åôáé
¢ñá ç óõíÜñôçóç ðïõ óõíäÝåé ôá äýï ðïóÜ åßíáé ç y  .
x 2
Ôþñá ãéá íá âñïýìå óå ðüóåò ìÝñåò ôåëåéþíåé ôï Ýñãï ìå 20 ç ãñáöéêÞ ðáñÜóôáóç ôçò y  êáé ôá åíþíïõìå. Åðåêôåß-
x
åñãÜôåò áñêåß íá âñïýìå ôçí ôéìÞ ôçò óõíÜñôçóçò ãéá x = 20. íïõìå ôçí êáìðýëç êáé Ý÷ïõìå ôçí ãñáöéêÞ ðáñÜóôáóç.
Ëýóç
Áí áñ÷ßóïõìå êáé ðïëëáðëáóéÜæïõìå ìåôáîý ôïõò ôéò áíôß-
óôïé÷åò ôéìÝò x êáé y âëÝðïõìå üôé ôï áðïôÝëåóìá ôùí ðïë-
Ìåëåôþ íôáò ôïí ðáñáêÜôù ðßíáêá ôéìþ í íá ëáðëáóéáóìþí åßíáé ðÜíôá 100. ¢ñá ôá äýï ðïóÜ Ý÷ïõí
11 áðáíôÞóåôå áí ôá ðïóÜ x êáé y åßíáé ìåôáîý óôáèåñü ãéíüìåíï. Áõôü óçìáßíåé üôé ôá ðïóÜ åßíáé áíôé-
ôïõò áíôéóôñüöù ò áíÜëïãá. óôñüöùò áíÜëïãá.

á. Äýï ìåãÝèç åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá, óôçí ðåñßðôùóç ðïõ ç ìåôáâïëÞ ôïõò åßíáé ôÝôïéá, þóôå üôáí ôï Ýíá
ìÝãåèïò ........................ åðß Ýíáí áñéèìü, ôï Üëëï äéáéñåßôáé ìå ôïí ßäéï áñéèìü.
â. ¼ôáí äýï ðïóÜ åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá, ôï ................. ôùí áíôßóôïé÷ùí ôéìþí ôïõò ðáñáìÝíåé óôáèåñü
ã. ¼ôáí á =1, ôá x, y åßíáé .............. áñéèìïß
ä. Ç õðåñâïëÞ äåí ................ ðïôÝ ôïõò çìéÜîïíåò

á. ¼ôáí äýï ðïóÜ åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá,
ôï ãéíüìåíü ôïõò äåí äéáôçñåßôáé óôáèåñü
â. Ç õðåñâïëÞ ôÝìíåé ðÜíôá ôïõò äýï çìéÜîïíåò
ã. ¼ôáí y  x  1 , ôá ðïóÜ äåí åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá

1 Íá åîåôÜóåôå ðïéïé áðü ôïõò ðáñáêÜôù ðßíáêåò åßíáé ðßíáêåò ôéìþí áíôéóôñüöùò áíÜëïãùí ðïóþí.
á. ÷ 3 4 10 â. ÷ 0,15 1 3
y 5 3,75 1,5 y 20 2 0,5
2 Áí ôá ðïóÜ ÷, y åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá íá óõìðëçñþóåôå ôïí ðáñáêÜôù ðßíáêá:

÷ 1 2 4 30
y 120 12 6
3 Ãéá íá ïëïêëçñùèåß Ýíá Ýñãï ÷ñåéÜóôçêáí 50 åñãÜôåò ãéá 25 çìÝñåò. Ðüóïé åñãÜôåò, ßäéáò áðüäïóçò, ÷ñåéÜæïíôáé
ãéá íá ïëïêëçñùèåß ôï Ýñãï óå 10 çìÝñåò;
4 Ôá ðïóÜ Á êáé Â åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá. Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôïõ áãíþóôïõ ÷ óå êáèåìéÜ áðü ôéò
ðáñáêÜôù ðåñéðôþóåéò.
Ðïóü Á 5 20 Ðïóü Á 8 40
á. â.
Ðïóü Â 7 ÷ Ðïóü Â ÷ 12
5 Áí Ýíá ôñßãùíï Ý÷åé óôáèåñü åìâáäüí êáé ßóï ìå 12cm 2 êáé ç âÜóç ôïõ áõîçèåß êáôÜ 2%, ðüóï ôïéò åêáôü èá
ìåôáâëçèåß ôï ýøïò ôïõ;
6 Ìéá ïéêïãÝíåéá 4 áôüìùí êáôáíáëþíåé ðáãùôü 2Kg. Ðüóá Kg ðáãùôïý èá êáôáíáëþóåé êÜèå Üôïìï áðü Ýíá
ðáãùôü 2Kg, ìéáò ïéêïãÝíåéáò 8 áôüìùí;
α
7 Ç ãñáöéêÞ ðáñÜóôáóç ôïõ äéðëáíïý ó÷Þìáôïò åßíáé ôçò óõíÜñôçóçò y  . Ðïéï åßíáé ôï
x
ðñüóçìï ôïõ á;
8 Óå ìßá êáôáóêÞíùóç üôáí áõôÞ öéëïîåíåß 100 ðáéäéÜ ôá ôñüöéìá áñêïýí ãéá 20 ìÝñåò . Óå ðüóåò ìÝñåò èá
ôåëåéþóïõí ôá ôñüöéìá áí öéëïîåíçèïýí 75 ðáéäéÜ;
1
9 ¸óôù ç óõíÜñôçóç y  . Íá óõìðëçñþóåôå ôïí ðßíáêá ôéìþí ôçò ðïõ áêïëïõèåß. Ôé åßíáé ìåôáîý ôïõò ôá ðïóÜ
2x
x êáé y; Íá êÜíåôå ãñáöéêÞ ðáñÜóôáóç ôçò óõíÜñôçóçò.
4
10 Ðïéá ôéìÞ äåí ìðïñïýìå íá äþóïõìå óôï x óôçí óõíÜñôçóç y  .
x
11 Íá áðáíôÞóåôå áí ç ãñáöéêÞ ðáñÜóôáóç ôïõ äéðëáíïý ó÷Þìáôïò åßíáé õðåñâïëÞ. Íá äéêáéï-

ëïãÞóåôå ôçí áðÜíôçóÞ óáò.
12 Ç ãñáöéêÞ ðáñÜóôáóç ðïõ áêïëïõèåß åßíáé ãñáöéêÞ ðáñÜóôáóç óõíÜñôçóçò ðïõ óõíäÝåé áíôé-
óôñüöùò áíÜëïãá ðïóÜ; Íá äéêáéïëïãÞóåôå ôçí áðÜíôçóÞ óáò êáé óôçí ðåñßðôùóç ðïõ äåí
åêöñÜæåé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá ðïóÜ íá âñåßôå ôé ðïóÜ åêöñÜæåé.
1
13 Áí y = x êáé z 
x
íá óõìðëçñþóåôå ôïí ðßíáêá ôéìþí ðïõ áêïëïõèåß. Ôéé
êáôáëáâáßíåôå ãéá ôéò ãñáöéêÝò ðáñáóôÜóåéò ôùí ðáñáðÜíù óõíáñôÞóåùí;
¸÷ïõí êïéíÜ óçìåßá; Íá êáôáóêåõÜóåôå óå Ýíá óýóôçìá áîüíùí êáé ôéò äýï
ãñáöéêÝò ðáñáóôÜóåéò.
14 á. Ðüôå äýï ðïóÜ ïíïìÜæïíôáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá;

â. Ðïéá ìáèçìáôéêÞ ó÷Ýóç ôá óõíäÝåé;
ã. Ôé ãíùñßæåôå ãéá ôï ãéíüìåíï ôùí áíôßóôïé÷ùí ôéìþí ôïõò;
15 α
á. Íá êÜíåôå ôçí ãñáöéêÞ ðáñÜóôáóç ôçò óõíÜñôçóçò y  ãéá á > 0 êáé ãéá á < 0. Ðùò ïíïìÜæåôáé áõôÞ ç
x
ãñáöéêÞ ðáñÜóôáóç;
â. Ðïéá ôéìÞ äåí ìðïñåß íá ðÜñåé ôï x;
16 Óôá Íáõðçãåßá ôçò Åëåõóßíáò åðéóêåõÜóôçêå Ýíá ðéóôü áíôßãñáöï ôçò ÁèçíáúêÞò ÔñéÞñïõò. Ï êõâåñíÞôçò áõôÞò
õðïëüãéóå üôé Ý÷ïíôáò 100 êùðçëÜôåò ìðïñåß íá êáëýøåé ôçí áðüóôáóç ÐåéñáéÜò - Óáëáìßíá óå 1 þñá. Íá
õðïëïãßóåôå ðüóïõò êùðçëÜôåò ðñÝðåé íá Ý÷åé ãéá íá êáëýøåé ôçí ßäéá áðüóôáóç óå 45 ëåðôÜ ãíùñßæïíôáò üôé ï
÷ñüíïò ôáîéäéïý êáé ï áñéèìüò êùðçëáôþí åßíáé ðïóÜ áíôéóôñüöùò áíÜëïãá. Áí ãíùñßæåôå üôé ç óõãêåêñéìÝíç
ÔñéÞñçò Ý÷åé èÝóåéò ãéá 150 êùðçëÜôåò ìðïñåß íá äéáíýóåé ôçí áðüóôáóç ÐåéñáéÜò - Óáëáìßíá óå 30 ëåðôÜ;
3 6
17 Íá êáôáóêåõÜóåôå ôïõò ðßíáêåò ôéìþí êáé íá ó÷åäéÜóåôå ôéò ãñáöéêÝò ðáñáóôÜóåéò ôùí óõíáñôÞóåùí y 
x
êáé y  .
x
Óôïõò ðßíáêåò ôéìþí íá äéáëÝîåôå ìüíïé óáò ôéìÝò ãéá ôï x (êáé èåôéêïýò êáé áñíçôéêïýò).
ÈÅÌÁ 1
1. Ðüôå äýï ìåãÝèç åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá; 2. Ìå ôé éóïýôáé ôï ãéíüìåíï äýï áíôéóôñüöùò áíáëüãùí ðïóþí;
3. Ôé êáëïýìå õðåñâïëÞ;
ÈÅÌÁ 2
Ãéá ôçí áíáäÜóùóç ìéáò ðëáãéÜò åñãÜóôçêáí 40 åñãÜôåò ãéá 20 çìÝñåò. Ðüóïé åñãÜôåò ßäéáò áðüäïóçò ÷ñåéÜæïíôáé ãéá
íá áíáäáóþóïõí ôçí Ýêôáóç óå 10 çìÝñåò;
ÈÅÌÁ 3 ÷ 4 6 8 12
1. Íá óõìðëçñþóåôå ôïí ðßíáêá þóôå ôá ðïóÜ íá åßíáé áíôéóôñüöùò
áíÜëïãá.
y 6
2. Äýï ïñèïãþíéá Ý÷ïõí ôï ßäéï åìâáäüí. Áí ïé äéáóôÜóåéò ôïõ åíüò åßíáé 12 åêáôïóôÜ êáé 4 åêáôïóôÜ, íá õðïëïãßóåôå
ðüóá åêáôïóôÜ èá åßíáé ïé äéáóôÜóåéò ôïõ äåýôåñïõ áí ãíùñßæåéò üôé åßíáé öõóéêïß áñéèìïß.
ÈÅÌÁ 4
Áí Ýíá ôñßãùíï Ý÷åé óôáèåñü åìâáäüí êáé ßóï ìå 16cm2 êáé ç âÜóç ôïõ áõîçèåß êáôÜ 4%, ðüóï ôïéò åêáôü èá ìåôáâëçèåß ôï ýøïò ôïõ;
7.1 - 7.2 - 7.3 - 7.4 Ñçôïß áñéèìïß - Áðüëõôç ôéìÞ - Ðñüóèåóç, Áöáßñåóç ñçôþí áñéèìþí 177
7.1 - 7.2 - 7.3 - 7.4 Ñçôïß áñéèìïß - Áðüëõôç ôéìÞ - Ðñüóèåóç, Áöáßñåóç ñçôþí áñéèìþí
Åñþ ôçóç 1 á êáé ôï óõìâïëßæïõìå ìå α .

Ðïéïé áñéèìïß ïíïìÜæïíôáé ñçôïß áñéèìïß; Ãéá ðáñÜäåéãìá:
Ðù ò óõìâïëßæïõìå ôï óýíïëï ôùí ñçôþí áñéèìþí;
1 1
6  6 ,   , 6  6 , 0  0
2 2
ÁðÜíôçóç
Ñçôïß áñéèìïß åßíáé ïé áñéèìïß ðïõ ìðïñïýìå íá ôïõò ãñÜ- Ç áðüëõôç ôéìÞ åíüò áñéèìïý á, åê-
öñÜæåé ôçí áðüóôáóç ôïõ óçìåßïõ ðïõ
μ μ
øïõìå óôç ìïñöÞ Þ  üðïõ ì, í åßíáé öõóéêïß áñéèìïß áíôéóôïé÷åß óôïí áñéèìü á ðÜíù óôïí
ν ν Üîïíá, áðü ôçí áñ÷Þ Ï ôïõ Üîïíá.
êáé í äéÜöïñïò ôïõ ìçäåíüò.
Ôï óýíïëï ôùí ñçôþí áñéèìþí ôï óõìâïëßæïõìå ìå ôï ãñÜììá Q.
Åñþ ôçóç 4
Åñþ ôçóç 2 Ðïéïé áñéèìïß ïíïìÜæïíôáé áíôßèåôïé; Íá âñåßôå ðïéïé
áðü ôïõò ðáñáêÜôù áñéèìïýò åßíáé áíôßèåôïé: –3, –
Ôé ïíïìÜæïõìå Üîïíá ñçôþ í áñéèìþ í;
1/3, + 2 , + 3, – 2, 2/3.
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Ìéá åõèåßá óôçí ïðïßá Ý÷ïõìå ôïðïèåôÞóåé ôïõò áêÝñáéïõò
áñéèìïýò êáé ôá èåôéêÜ êáé áñíçôéêÜ êëÜóìáôá ïíïìÜæïõìå Äýï áñéèìïß ìå ôçí ßäéá áðüëõôç ôéìÞ êáé
Üîïíá ôùí ñçôþí. (Áõèáßñåôá èåùñïýìå Ýíá óçìåßï Ï ùò äéáöïñåôéêü ðñüóçìï ïíïìÜæïíôáé áíôßèå-
ôçí áñ÷Þ üðïõ ôïðïèåôïýìå ôï 0) ôïé áñéèìïß. Ãéá ðáñÜäåéãìá áíôßèåôïé åßíáé
ïé: –3 êáé +3 êáé ïé +2 êáé –2.
Åñþ ôçóç 5
Ðïéïé áñéèìïß ëÝãïíôáé ïìüóçìïé; Ðïéïé áñéèìïß ëÝ-
ãïíôáé åôåñüóçìïé; Íá ÷áñáêôçñßóåôå ôá ðáñáêáôù
æåýãç áñéèìþí: –2 ìå +4, +3 ìå +6, –1/3 ìå –3/5
Åñþ ôçóç 3 óå ïìüóçìïõò Þ åôåñüóçìïõò.
Ôé ïíïìÜæåôáé áðüëõôç ôéìÞ åíüò áñéèìïý á êáé ôé
ÁðÜíôçóç
ðáñéóôÜíåé áõôÞ ðÜíù óå Üîïíá; Íá âñåèåß ç áðü-
Ïìüóçìïé ëÝãïíôáé ïé áñéèìïß ðïõ Ý÷ïõí ôï ßäéï ðñüóçìï.
ëõôç ôéìÞ ôù í áñéèìþ í: + 6, –6, – 1/2, 0
Åôåñüóçìïé ëÝãïíôáé ïé áñéèìïß ðïõ Ý÷ïõí äéáöïñåôéêü ðñüóçìï.
ïé –2 êáé +4 åßíáé åôåñüóçìïé
ÁðÜíôçóç
ïé +3 êáé +6 åßíáé ïìüóçìïé
Ôï ìÝãåèïò åíüò áñéèìïý á ôï ïíïìÜæïõìå áðüëõôç ôéìÞ ôïõ ïé –1/3 êáé –3/5 åßíáé ïìüóçìïé
Åñþ ôçóç 6 3. á+0=0+á=á ð.÷. (+5)+0=+5

Ðùò ðñïóèÝôïõìå äýï ïìüóçìïõò ñçôïýò áñéèìïýò; 4. á+(-á)=(-á)+á=0 ð.÷. (+5)+(-5)=0
Íá õðïëïãßóåôå ôá áèñïßóìáôá: (+3) + (+2), (–7) + (–2).
Åñþ ôçóç 9
ÁðÜíôçóç Áí áöÝñåôå äýï ìåèüäïõò õðïëïãéóìïý áèñïßóìá-
ôïò ðïëëþ í ðñïóèåôÝù í. Íá õðïëïãéóôåß ôï ðáñá-
Ãéá íá ðñïóèÝóïõìå äýï ïìüóçìïõò ñçôïýò áñéèìïýò, ðñï-
êÜôù Üèñïéóìá êáé ìå ôéò äýï ìåèüäïõò:
óèÝôïõìå ôéò áðüëõôåò ôéìÝò ôïõò êáé óôï áðïôÝëåóìá âÜæïõ-
(–7) + (–5) + (+2) + (+7) + (–1)
ìå ôï êïéíü ôïõò ðñüóçìï. Ãéá ðáñÜäåéãìá,
•  3    2    3  2  5  5 ÁðÜíôçóç
•  7    2   7  2  9 Ç ðñþôç ìÝèïäïò ãéá ôïí õðïëïãéóìü áèñïßóìáôïò ðïë-
ëþí ðñïóèåôÝùí áíáðôýóóåôáé óôá åîÞò âÞìáôá:
Åñþ ôçóç 7 1. ÄéáãñÜöïõìå ôïõò áíôßèåôïõò ðñïóèåôÝïõò (áí õðÜñ÷ïõí)
Ðùò ðñïóèÝôïõìå äýï åôåñüóçìïõò ñçôïýò áñéèìïýò; ãéáôß Ý÷ïõí Üèñïéóìá ìçäÝí.
2. ×ùñßæïõìå ôïõò èåôéêïýò áðü ôïõò áñíçôéêïýò.
 10   3  3. ÐñïóèÝôïõìå ôïõò èåôéêïýò ìåôáîý ôïõò êáé ôïõò áñíçôé-
Íá õðïëïãßóåôå ôá áèñïßóìáôá: (+5) + (–7),       
 4   4 êïýò ìåôáîý ôïõò êáé ìåôÜ âñßóêïõìå ôï áðïôÝëåóìá.
ÁðÜíôçóç ð.÷.  7    5    2   7   1 
Ãéá íá ðñïóèÝóïõìå åôåñüóçìïõò ñçôïýò áñéèìïýò, áöáéñ- 1 ï âÞìá:  7   5    2   7   1 
ïýìå ôç ìéêñüôåñç áðüëõôç ôéìÞ áðü ôç ìåãáëýôåñç êáé óôï
áðïôÝëåóìá âÜæïõìå ôï ðñüóçìï ôïõ áñéèìïý ìå ôç ìåãá- 2 ï âÞìá:  2   5   1 
ëýôåñç áðüëõôç ôéìÞ. Ãéá ðáñÜäåéãìá, 3 ï âÞìá:  2   6    6  2  4
•  5    7    7  5   2 Ç äåýôåñç ìÝèïäïò õðïëïãéóìïý åíüò áèñïßóìáôïò åßíáé íá
 10   3   10 3  7 ðñïóèÝóïõìå ôïõò äýï ðñþôïõò áñéèìïýò, óôï Üèñïéóìá áõ-
•            ôþí íá ðñïóèÝóïõìå ôïí ôñßôï, óôï íÝï Üèñïéóìá íá ðñïóèÝ-
 4   4  4 4 4
óïõìå ôïí ôÝôáñôï êáé óõíå÷ßæïõìå ìÝ÷ñé íá ôåëåéþóïõí ïé üñïé.
Åñþ ôçóç 8 ð.÷.  7   5   2   7   1 
Ðïéåò åßíáé ïé éäéüôçôåò ôçò ðñüóèåóçò;  12   2   7   1 
 10    7   1   3   1  4
ÁðÜíôçóç
1. ÁíôéìåôáèåôéêÞ éäéüôçôá: á + â = â + á Åñþ ôçóç 10
ð.÷.  3    2   2   3     2  3   5  5 Ôé ïíïìÜæïõìå äéáöïñÜ äýï ñçôþ í áñéèìþ í á, â;
Íá õðïëïãßóåôå ôéò äéáöïñÝò: (+4) – (–2) (+7) – (+3)
2. ÐñïóåôáéñéóôéêÞ éäéüôçôá: á + (â + ã) = (á + â) + ã
ð.÷.  2    3   4     2   3    4   ÁðÜíôçóç
  3  2   4    1   4     4  1  3  3 Áí á, â åßíáé äýï ñçôïß áñéèìïß, ôüôå ï ñçôüò áñéèìüò x ðïõ áí ðñï-
óôåèåß óôï â ìáò äßíåé ôïí á ïíïìÜæåôáé äéáöïñÜ ôïõ â áðü ôïí á. Íá ãßíåé áðáëïéöÞ ôù í ðáñåíèÝóåù í óôéò ðáñáêÜ-
ÄçëáäÞ áí â + x = á ôüôå x = á – â. ôù ðáñáóôÜóåéò:
ÃåíéêÜ ãéá íá âñïýìå ôç äéáöïñÜ á – â, ðñïóèÝôïõìå óôïí á (+3 – 2 + 4) + (–4 + 6) êáé –(3 – 2 + 4) -(– 4 +6)
ôïí áíôßèåôï ôïõ â, äçëáäÞ:
á – â = á + (áíôßèåôïò ôïõ â) Þ á – â = á + (– â). ÁðÜíôçóç
 4    2   4    2  6  6 ¼ôáí ìðñïóôÜ áðü ìéá ðáñÝíèåóç õðÜñ÷åé ôï ðñüóçìï (+),
áðáëïßöïõìå ôçí ðáñÝíèåóç ìáæß ìå ôï ðñüóçìï êáé ãñÜ-
 7   3   7   3  4  4 öïõìå ôïõò üñïõò ðïõ ðåñéÝ÷åé ìå ôá ðñüóçìÜ ôïõò.
¼ôáí ìðñïóôÜ áðü ìéá ðáñÝíèåóç õðÜñ÷åé ôï ðñüóçìï ( – ),
Åñþ ôçóç 11 áðáëïßöïõìå ôçí ðáñÝíèåóç ìáæß ìå ôï ðñüóçìï êáé ãñÜ-
Ðù ò ãßíåôáé ç áðáëïéöÞ ðáñåíèÝóåù í üôáí ìðñï- öïõìå ôïõò üñïõò ðïõ ðåñéÝ÷åé ìå áëëáãìÝíá ðñüóçìá.
óôÜ áðü ôçí ðáñÝíèåóç õðÜñ÷åé ôï ðñüóçìï (+); Ãéá ðáñÜäåéãìá ,
Ðù ò ãßíåôáé ç áðáëïéöÞ ðáñåíèÝóåù í üôáí ìðñï- •  3  2  4    4  6   3  2  4  4  6
óôÜ áðü ôçí ðáñÝíèåóç õðÜñ÷åé ôï ðñüóçìï (–); •   3  2  4    4  6   3  2  4  4  6
Íá ôïðïèåôÞóåôå ðÜí ù óå Ýí áí Üîïíá ôïõò Íá âñåßôå ôéò áðüëõôåò ôéìÝò ôù í ðáñáêÜôù

ðáñáêÜôù ñçôïýò áñéèìïýò: áñéèìþ í êáé ôïõò áíôßèåôïõò áõôþ í.
32 3 5 6 1
1 4,  , 3, 5,  ,  3,  5, , , 2 á. – 8 â. +4,5 ã. 
8 2 2 3 3
4 5 6 7
1,  2,  , 5,  6, 3,5,6, ä. –8,3 å.  óô. 
8 20 5 8
Ëýóç Ëýóç
32 3 5 6
Åßíáé:   4   1,5  2,5 2 Ç áðüëõôç ôéìÞ åíüò áñéèìïý åßíáé ðÜíôá èåôéêüò áñéèìüò.
8 2 2 3
¢ñá: á. 8  8 â. 4,5  4,5
4 5
  0,5  0,25 1 1
8 20 ã.   ä. 8,3  8,3
¸ôóé Ý÷ïõìå: 3 3
6 6 7 7
å.    óô.  
5 5 8 8
Åðßóçò ãíùñßæïõìå üôé äýï áñéèìïß åßíáé áíôßèåôïé üôáí

Ý÷ïõí ôçí ßäéá áðüëõôç ôéìÞ áëëÜ äéáöïñåôéêü ðñüóçìï.
¢ñá: á. Ï áíôßèåôïò ôïõ –8 åßíáé ôï +8. ã. –2 < .... < –1 ä. –1 < ....< 1
â. Ï áíôßèåôïò ôïõ +4,5 åßíáé ï – 4,5 å. 4 < .... < 5 óô. 0 < .... < 1/2
1 1
ã. Ï áíôßèåôïò ôïõ  åßíáé ï  . Ëýóç
3 3
ä. Ï áíôßèåôïò ôïõ –8,3 åßíáé ï +8,3. á. –4 < 1 < +2 â. – 5 < –3 < 0
3
6 6 ã. –2 < < –1 ä. –1 < 0 < 1
å. Ï áíôßèåôïò ôïõ  åßíáé ï  . 2
5 5
9
7 7 å. 4 < <5 óô. 0 < 1/3 < 1/2
óô. Ï áíôßèåôïò ôïõ  åßíáé ï  . 2
8 8
Íá óõìðëçñþ óåôå ôïí ðáñáêÜôù ðßíáêá:

Íá óõìðëçñþ óåôå ôá êåíÜ ìå ôï êáôÜëëçëï
óýìâïëï áíéóüôçôáò ìéêñüôåñï (<) Þ ìåãáëý- Áñéèìüò á + 1 /3 – 2 /5 – 7 4 – 2
ôåñï ( >) .
á. +5 .. ... +7 â. –7,8 ... .. +0,5
5 Áðüëõôç ôéìÞ ôïõ á
Áíôß èå ôïò ô ïõ á
1 1
3 ã. –3,1 ..... – 2,9 ä. 2 .....  2 Áíôß èå ôïò ôïõ (–á)
4 2
å. –1, 8 . ... –1, 08 óô. –3 .... –8
Ëýóç
1 2 Áñéèìüò á + 1 /3 – 2 /5 – 7 4 – 2
æ. +13 .... +8 ç.  ..... 
8 3 Áðüëõôç ôéìÞ ôïõ á |á| +1/3 2/5 7 4 2
Áíôß èå ôïò ô ïõ á –á –1/3 2/5 7 –4 2
Ëýóç Áíôß èå ôïò ôïõ (–á) –(–á) 1/3 –2/5 –7 4 –2
á. +5 < +7 â. –7,8 < +0,5
1 1 Äßíïíôáé ïé áñéèìïé: –7, –6, –5, –4, –3, –2,
ã. –3,1 < – 2,9 ä. 2  2
4 2 –1, 0, +1, +2, +3, +4, +5. Áðü ôïõò ðñïç-
å. –1,8 < – 1,08 óô. –3 > –8 ãïýìåíïõò áñéèìïýò íá âñåèïýí åêåßíïé ãéá
1 2 ôïõò ïðïßïõò éó÷ýïõí ïé ðáñáêÜôù ðñïôÜóåéò:
æ. +13 > +8 ç.  
8 3 6 á. Åßíáé ìéêñüôåñïé ôïõ –2.
â. ¸÷ïõí áíôßèåôï ìéêñüôåñï ôïõ –2.
Íá óõìðëçñþóåôå ôá êåíÜ ôïðïèåôþíôáò êáôÜë- ã. Åßíáé ìåãáëýôåñïé ôïõ –4.
4 ëçëá Ýíá ñçôü áñéèìü: ä. ¸÷ïõí áíôßèåôï ìåãáëýôåñï ôïõ +2.
á. –4 < ... < +2 â. – 5 < .... < 0 å. Ç áðüëõôç ôéìÞ åßíáé ìéêñüôåñç ôïõ +4.
óô. Ç áðüëõôç ôéìÞ åßíáé ìåãáëýôåñç áðü ôï +2. Ëýóç

æ. Âñßóêïíôáé ìåôáîý -5 êáé +1. á.  8    3   2   3    5    6  
ç. Ç áðüëõôç ôéìÞ âñßóêåôáé ìåôáîý +1 êáé +5. ÄéáãñÜöïõìå ôïõò áíôßèåôïõò:
è. Ç áðüóôáóÞ ôïõò áðü ôï ìçäÝí óôïí Üîïíá  8    3    2   3    5    6  
åßí áé 4 ìïíÜäåò.
×ùñßæïõìå èåôéêïýò êáé áñíçôéêïýò:
Ëýóç
 2   6   8   5 
ÐñïóèÝôïõìå èåôéêïýò êáé áñíçôéêïýò:  8   13 
á. Ïé áñéèìïß ðïõ åßíáé ìéêñüôåñïé ôïõ –2 åßíáé: –3, –4, –5, –6, –7.
Åßíáé åôåñüóçìïé, ïðüôå âÜæïõìå ôï ðñüóçìï ôïõ áñéè-
â. Ïé áñéèìïß ðïõ Ý÷ïõí áíôßèåôï ìéêñüôåñï ôïõ –2 åßíáé: ìïý ìå ôçí ìåãáëýôåñç áðüëõôç ôéìÞ êáé êÜíïõìå ôçí
+3, +4, +5. áöáßñåóç:  13  8   5
ã. Ïé áñéèìïß ðïõ åßíáé ìåãáëýôåñïé ôïõ –4 åßíáé:
–3, –2, –1, 0, +1, +2, +3, +4, +5. â. Áêïëïõèþíôáò ôá ßäéá âÞìáôá Ý÷ïõìå:
1
ä. Ïé áñéèìïß ðïõ Ý÷ïõí áíôßèåôï ìåãáëýôåñï ôïõ +2 åßíáé:  4,3   5,1   1,8        7 
–3, –4, –5, –6, –7.  2
 1
å. Ïé áñéèìïß ðïõ Ý÷ïõí áðüëõôç ôéìÞ ìéêñüôåñç ôïõ +4 åß-  5,1       4,3   1,8    7 
 2
íáé: +3, +2, +1, 0, –1, –2, –3.
 5,1   0,5    4,3   1,8    7 
óô. Ïé áñéèìïß ðïõ Ý÷ïõí áðüëõôç ôéìÞ ìåãáëýôåñç ôïõ +2
åßíáé: –7, –6, –5, –4, –3, +3, +4, +5.  5,6    13,1   13,1  5,6   7,5
æ. Ïé áñéèìïß ðïõ âñßóêïíôáé ìåôáîý +1 êáé –5 åßíáé: –4, ã. ÊÜíïõìå üôé êáé ðñïçãïõìÝíùò áöïý êÜíïõìå ðñþôá ôá
–3, –2, –1, 0 êëÜóìáôá ïìþíõìá:
ç. Ïé áñéèìïß ôùí ïðïßùí ç áðüëõôç ôéìÞ åßíáé ìåôáîý +1
 2  1  5   
êáé +5 åßíáé: +2, +3, +4, –2, –3, –4.             1  (Ôï Å.Ê.Ð. åßíáé ôï 12)
 3  4   6 
è. Ïé áñéèìïß ðïõ ç áðüóôáóÞ ôïõò áðü ôï Ï óôïí Üîïíá åßíáé
4 ìïíÜäåò åßíáé áõôïß ðïõ Ý÷ïõí áðüëõôç ôéìÞ ßóç ìå 4.
¢ñá 4  4 êáé 4  4 , ïðüôå ïé áñéèìïß åßíáé: – 4, + 4. ¢ñá
 8   3   10   12 
           
 12   12   12   12 
Íá õðïëïãßóåôå ôá áèñïßóìáôá:
10  8   3   12 
á.  8    3    2   3    5    6     
12  12   12   12 
1
â.   4,3    5,1   1,8         7   10   23   23 10  13
7  2         
 12   12 

 12 12 

12
 2  1  5 
ã.              1
 3  4  6 ä. 4  5  8  11  12  22 4  16  5  8  11  12  22  16 
ä. 4  5  8  11  12  22  4  16
5  11 12  8  22  16  28  46    46  28  18
Íá óõìðëçñþ óåôå êáôÜëëçëá ôá êåíÜ ìå Ýíáí

áñéèìü Ýôóé þ óôå íá éó÷ýïõí ïé éóüôçôåò:
8 á. .... + (–12) = +1 â. .... + (–20) = –4
ã. (+25) + .... = 0 ä. (–10) + .... = –5
ÌåôáôñÝðïõìå ôá êëÜóìáôá óå ïìþíõìá:
Ëýóç  6   15   2 
B         
á. Ðáñáôçñïýìå üôé (+13) + (–12) = + (13 – 12) = +1.  3  3   3
¢ñá ôï êåíü óõìðëçñþíåôáé ìå ôïí áñéèìü +13.  6   2   15 
B         
â. (+16) + (–20) = – (20 – 16) = –4.  3  3  3 
¢ñá ï áñéèìüò åßíáé ôï +16.  8   15   15 8  7
ã. (+25) + (–25) = 0. Áöïý ïé áíôßèåôïé áñéèìïß Ý÷ïõí Ü- B          
 3  3   3 3 3
èñïéóìá 0.
ä. (–10) + (+5) = –(10– 5) = –5. ¢ñá ï áñéèìüò åßíáé ôï +5.
10 Íá åîåôÜóåôå áí ôï ôåôñÜãùíï åßíáé “ìáãéêü”.

Íá õðïëïãéóôïýí ôá áèñïßóìáôá Á = x + y +z
9 êáé B = x + y + ù üôáí x = –2, y = +5, Ëýóç
z = + 1/2, ù = -2/3.
¸ íá ô åôñÜãùíï åßíáé ìáãéê ü üôáí
ôï Üèñïéóìá ôùí áñéèìþí óå êÜèå
Ëýóç ãñáììÞ, óô Þëç êáé äéáãþíéü ôïõ
Á = x + y + z (1) åßíáé ôï ßäéï.
Áíôéêáèéóôþíôáò óôçí (1)Ý÷ïõìå:
¸÷ïõìå êáôá ãñáììÞ:
 1
A   2   5      , Å.Ê.Ð. (1,2) = 2 i.  8    5    6    5    8    6     8  6   2
 2
ii.  3    2   3  0   2  0  2
iii.  1   2   1   4    2   4     4  2  2
iv.  4    6    7    7   4    6     6  4   2
ÌåôáôñÝðïõìå ôá êëÜóìáôá óå ïìþíõìá:
ÊáôÜ óôÞëç Ý÷ïõìå:
 4   10   1 
A         
 2   2   2 v.  8    3   1   4    8    1   3   4  
 4   11  11 4  7  9    7    9  7  2
A            
 2  2   2 2 2 vi.  5    2   2   6    5    6     6  5   1
B = x + y + ù (2) Ðáñáôçñïýìå üôé ç äåýôåñç óôÞëç ôïõ ôåôñáãþíïõ Ý÷åé äéá-
2
Ïìïßùò Ý÷ïõìå: B   2   5      Å.Ê.Ð. (1,3) = 3 öïñåôéêü Üèñïéóìá (+1) åíþ óôéò ãñáììÝò êáé óôçí ðñþôç
 3 óôÞëç åß÷áìå (+2). ¢ñá ôï ôåôñÜãùíï äåí åßíáé ìáãéêü.
Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôçò ðáñÜóôáóçò: 12  8   3   10   7 

B            
11 A   18    9    2    18    7    11   5  12  12   12   12   12 
×ùñßæïõìå èåôéêïýò êáé áñíçôéêïýò:
12  7   8   3   10 
Ëýóç B            
12  12   12   12   12 
ÌåôáôñÝðïõìå ôéò áöáéñÝóåéò óå ðñïóèÝóåéò êáé Ý÷ïõìå:
ÊÜíïõìå ôéò ðñÜîåéò:
A   18    9    2   18    7   11   5 
19  21   21 19  2 1
A   18    9    2   18    7    11   5  B           
12  12   12 12  12 6
A   9    11   2   7    5 
A   20    14    20  14   6
Íá ëõèïýí ïé åîéóþ óåéò:
13 á. x + (–10) = – 8 â. x – (–2) = + 6
Íá õðïëïãéóôïýí ïé ôéìÝò ôù í ðáñáóôÜóåùí:
A   10    7   18    2   7    6  Ëýóç
12
 2  1  5  7  á. Áí ðñïóðáèÞóïõìå íá ðåñéãñÜøïõìå ôçí åîßóùóç ìå ëüãéá
B  1               
 3   4   6   12  èá ðïýìå üôé ï Üãíùóôïò x, áí ðñïóôåèåß óôï –10 ìáò
äßíåé –8. ¢ñá ï x åßíáé ç äéáöïñÜ ôïõ –10 áðü ôï –8.
Ëýóç ÄçëáäÞ: x = –8 – (–10) .
¸÷ïõìå: x = –8 – (–10) = –8 + (+10) = + (10 – 8) = +2
ÌåôáôñÝðïõìå ôéò áöáéñÝóåéò óå ðñïóèÝóåéò êáé Ý÷ïõìå:
A   10    7   18   2   7   6  â. Ïìïßùò åñãáæüìáóôå êáé óå áõôÞí ôçí åîßóùóç áöïý
ÄéáãñÜöïõìå ôïõò áíôßèåôïõò : üìùò ðñþôá ìåôáôñÝøïõìå ôçí áöáßñåóç óå ðñüóèåóç. x
+ (+2) = +6. ¢ñá ëïéðüí ï x áí ðñïóôåèåß óôï (+2) ìáò
A   10    7    18    2   7   6  äßíåé +6. Ïðüôå ï x åßíáé ç äéáöïñÜ ôïõ +2 áðü ôï +6.
×ùñßæïõìå èåôéêïýò êáé áñíçôéêïýò: ¢ñá: x = + 6 – (+2) = +6 + (–2) = + (6 – 2) = + 4.
A   18   10    2   6
ÊÜíïõìå ôéò ðñÜîåéò: A   18    18   0
Ïìïßùò ìåôáôñÝðïõìå ôéò áöáéñÝóåéò óå ðñïóèÝóåéò:
 2  1  5   7 
B  1                á 4 –4 –2
 3   4   6   12 
Å.Ê.Ð. (3, 4, 6, 12) = 12 14 â –2 –3 +8
ã –5 +6 –1
á + â – ã –8 +16 +7
ÌåôáôñÝðïõìå óå ïìþíõìá:
Ëýóç A    4  5  16  8    8  7  3  2
Óôçí ðñþôç óôÞëç ôïõ ðßíáêá Ý÷ïõìå: á + â – ã = –8 B   12  9  20    14  15  5 
Áíôéêáèéóôïýìå ôá á, â, ã ìå ôïõò áñéèìïýò ôïõ ðßíáêá. Óå
üðïéï ãñÜììá äåí ãíùñßæïõìå ôçí ôéìÞ ôïõ ôï áíôéêáèéóôïýìå
ìå x äçìéïõñãþíôáò Ýôóé ìßá åîßóùóç. Ëýóç
¢ñá: 4 + x – (–5) = –8 Åöáñìüæïõìå ôïõò êáíüíåò áðáëïéöÞò ðáñåíèÝóåùí êáé
ÌåôáôñÝðïõìå ôéò áöáéñÝóåéò óå ðñïóèÝóåéò: 4 + x + (+5) = –8 Ý÷ïõìå:
ÊÜíïõìå ôéò ðñÜîåéò: x + (4 + 5) = –8 A    4  5  16  8    8  7  3  2 Þ
x + 9 = –8 A  4  5  16  8  8  7  3  2 Þ
Ï x ðñïóôßèåôáé óôï +9 êáé ìáò äßíåé –8. ¢ñá ï x åßíáé ç
A  16  7  2  4  5  8  8  3 Þ
äéáöïñÜ ôïõ +9 áðü ôï –8. ÄçëáäÞ:
x = – 8 – (+9) = –8 + (–9) = –17. A  25  28 Þ
Ïìïßùò óôç äåýôåñç óôÞëç Ý÷ïõìå: á + â – ã = +16 Á = -3
Áíôéêáèéóôïýìå êáé Ý÷ïõìå: x + (–2) – (+6) = +16 ¼ìïéá Ý÷ïõìå:
x + (–2) + (–6) = +16 B   12  9  20    14  15  5  Þ
x + (–8) = +16 B  12  9  20  14  15  5 Þ
Ï x ðñïóôßèåôáé óôï –8 êáé ìáò äßíåé +16. ¢ñá ï x åßíáé ç B  20  14  5  12  9  15 Þ
äéáöïñÜ ôïõ –8 áðü ôï +16. ÄçëáäÞ:
x = +16 –(–8) = +16 + (+8) = +24 B  39  36  3
Óôçí ôñßôç óôÞëç Ý÷ïõìå: á + â – ã = –15
Áíôéêáèéóôïýìå êáé Ý÷ïõìå: –4 + (–3) – x = + 7
– (4 + 3) – x = + 7 Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôçò ðáñÜóôáóçò:
–7–x=+7
16 A   10  α  β   11  α  β 
Ï x áöáéñåßôáé áðü ôï –7 êáé ìáò äßíåé +7. ¢ñá ï x åßíáé ç
äéáöïñÜ ôïõ +7 áðü ôï –7. Ëýóç
ÄçëáäÞ x = –7 – (+7) = –7 + (–7) = – 14
Ç ôÝôáñôç óôÞëç ôïõ ðßíáêá åßíáé ìßá áðëÞ áíôéêáôÜóôáóç: A   10  α  β   11  α  β  Þ
á+â–ã=x Α  10 α β  11α β Þ
–2 +(+8) – (–1) = x
–2 +(+8) + (+1) = x Α  10  11  1
–2 + (+9) = x
+7 = x
¢ñá ïé áñéèìïß ðïõ ëåßðïõí áðü ôïí ðßíáêá åßíáé ïé: Óôçí ðáñáêÜôù ðáñÜóôáóç íá âÜëåôå ôïí 2 ï
–17, +24, –14 , +7 17 êáé 4 ï üñï ìÝóá óå ðáñÝíèåóç ðïõ íá Ý÷ åé
ìðñïóôÜ ôï ðñüóçìï (–): Α  3  x  y  15  7
Íá õðïëïã ßóåôå ôçí ôéìÞ ôù í ðáñáóôÜóåù í,
15 áöïý ðñþ ôá êÜíåôå áðáëïéöÞ ðáñåíèÝóåù í: Ëýóç
Ï äåýôåñïò üñïò åßíáé ôï –x êáé ï ôÝôáñôïò ôï +15. Ëýóç

¢ñá èá Ý÷ïõìå: Α  3   x  15   y  7 á. – (–â) – (–á) = +â + á = á + â. Äåí åßíáé ßóï ìå á – â.
â. – (–á) – (+â) = +á – â = á – â. Åßíáé ßóï ìå á – â.
Íá åîåôÜóåôå ðïéåò áðü ôéò ðáñáêÜôù ðáñáóôÜ- ã. – (–á) – (–â) = + á + â= á + â.
óåéò åßíáé ßóåò ìå á – â: Äåí åßíáé ßóï ìå á – â.
18 á. – (–â) – (–á) â. – (–á) – (+â)
ã. –( –á) – (–â)
á. Ïìüóçìïé ëÝãïíôáé ïé áñéèìïß ðïõ Ý÷ïõí ôï .................... ðñüóçìï.

â. Åôåñüóçìïé ëÝãïíôáé äýï áñéèìïß ðïõ Ý÷ïõí ................. ðñüóçìï.
ã. Ç áðüëõôç ôéìÞ åíüò áñéèìïý á åêöñÜæåé ôçí ................... ôïõ óçìåßïõ ìå ôåôìçìÝíç á áðü ôçí áñ÷Þ Ï ôïõ Üîïíá.
ä. Áíôßèåôïé ïíïìÜæïíôáé äýï áñéèìïß ðïõ åßíáé ................. êáé Ý÷ïõí ôçí ßäéá áðüëõôç ôéìÞ.
å. Ç áðüëõôç ôéìÞ åíüò ...............áñéèìïý åßíáé ï ßäéïò ï áñéèìüò.
óô. Ç áðüëõôç ôéìÞ ôïõ ìçäåíüò åßíáé ôï .....................
æ. Ç áðüëõôç ôéìÞ åíüò áñíçôéêïý áñéèìïý åßíáé ï .................... ôïõ.
ç. ÊÜèå èåôéêüò ñçôüò áñéèìüò åßíáé ....................... áðü êÜèå áñíçôéêü ñçôü áñéèìü.
è. Ï ìåãáëýôåñïò áðü äýï èåôéêïýò ñçôïýò åßíáé åêåßíïò ðïõ Ý÷åé ôçí ìåãáëýôåñç .................. ôéìÞ.
é. Ãéá íá ðñïóèÝóïõìå äýï ïìüóçìïõò ñçôïýò áñéèìïýò, ðñïóèÝôïõìå ôéò ................ ôéìÝò ôïõò.
ê. Éó÷ýåé á+â = ................ êáé ç éäéüôçôá áõôÞ êáëåßôáé áíôéìåôáèåôéêÞ.
ë. Ãéá íá áöáéñÝóïõìå áðü ôïí áñéèìü á ôïí áñéèìü â, ðñïóèÝôïõìå óôïí á ôïí ....................... ôïõ â.

á. Ïé áñéèìïß 2 êáé -2 åßíáé åôåñüóçìïé
â. Åôåñüóçìïé ëÝãïíôáé ïé áñéèìïß ðïõ Ý÷ïõí ôï ßäéï ðñüóçìï
ã. ÁêÝñáéïé áñéèìïß åßíáé ìüíï ïé öõóéêïß áñéèìïß

ä. Ñçôïß áñéèìïß åßíáé ïé öõóéêïß, ôá êëÜóìáôá êáé ïé äåêáäéêïß ìáæß

ìå ôïõò áíôßóôïé÷ïõò áñíçôéêïýò áñéèìïýò
å. Ï Üîïíáò ÷’Ï÷ ðåñéëáìâÜíåé ìüíï ôïõò èåôéêïýò ñçôïýò áñéèìïýò
óô. Áíôßèåôïé ïíïìÜæïíôáé ïé áñéèìïß ðïõ åßíáé åôåñüóçìïé êáé Ý÷ïõí ôçí ßäéá áðüëõôç ôéìÞ
æ. Ïé áñéèìïß 2/3 êáé - 3/2 åßíáé áíôßèåôïé
ç. Ç áðüëõôç ôéìÞ åíüò áñíçôéêïý áñéèìïý åßíáé ï ßäéïò ï áñéèìüò
è. Ï áñéèìüò -6,7 åßíáé ìéêñüôåñïò áðü ôïí áñéèìü -4,5
é. Ï áñéèìüò -3,5 åßíáé ìåãáëýôåñïò áðü ôïí áñéèìü -3,2
ê. Éó÷ýåé -4,5 + 4 = 0,5
ë. Éó÷ýåé üôé á + (-á) = 0
ì. Éó÷ýåé 3,4 - 2,1 = 1,3
1 Íá ôïðïèåôÞóåôå ðÜíù óå Üîïíá ôïõò ðáñáêÜôù ñçôïýò áñéèìïýò:

–8, +6, +4/8, – 8/4, +20, –15, +10,5, +1 1/2
2 Íá âñåßôå ôéò áðüëõôåò ôéìÝò ôùí áñéèìþí:

5 6
á. – 10,8 â. – 12,5 ã. + 7,3 ä. – 5,6 å.  óô. 
8 5
3 Íá äéáôÜîåôå ôïõò ðáñáêÜôù ñçôïýò áñéèìïýò êáôÜ ìÝãåèïò áñ÷ßæïíôáò áðü ôïí ìéêñüôåñï.
á. –5, –7, 0, –2, + 4, –8, + 1 â. – 30,5, – 24, + 7,3 , + 7,1 , – 24,4
3 3 1 3 4 7
ã.  ,  4 ,  5 ,  2 ,  2 ,  2
4 10 4 5 5 10
4 Óçìåéþóôå ìå Óùóôü (Ó) Þ ËÜèïò (Ë) ôéò ðáñáêÜôù åêöñÜóåéò:

á. 7  2 â. 7  2 ã. 8  8 ä. 8  8
å. 5  9 óô. 4  0 æ. 4  0 ç. 0  6
5 Íá âÜëåôå ôï êáôÜëëçëï óçìåßï áíéóüôçôáò óôá êåíÜ:

á. 8 ....  3 â. 3 ....  8 ã. 0 ....  5 ä. +5 ....+7
å. -4,2....0 óô. 0....-0,1 æ. -7,8....-7,08 ç. -5,1....-5
6 Íá âñåßôå ôïõò áíôßèåôïõò ôùí ðáñáêÜôù áñéèìþí:

1 8 1 18 6
á. 10 â.  ã. 5 ä. -11 å. +13,5 óô. -6,7 æ.  ç. 
2 3 6 25 7
7 Íá óõìðëçñþóåôå ôïí ðáñáêÜôù ðßíáêá: Áñéèìüò x –4, 5 +1/8 –2/ 3 +11 –12,3
Áðüëõôç ôéìÞ ôïõ x
Áíôßèåôïò ôïõ x
Áíôßèåôïò ôïõ –x
8 ÅëÝãîôå áí Ý÷ïõí ãßíåé óùóôÜ ïé ðñÜîåéò êáé äéïñèþóôå ôá ëáíèáóìÝíá áðïôåëÝóìáôá. (Óçìåéþóôå Ó óôï óùóôü
êáé Ë óôï ëÜèïò)
 5  3
á.  4    12  16 â.  3,2   2,3   0,9 ã.         1
 8  8
 1  1 1
 9   4   5  1,6    2,1  0,5       
 3  2 6
 3   1 2
 9    2  11  4,4    5,4   0,1       
 5   2 3
 8    15  23  6,6    6,6   12,12
9 Íá óõìðëçñþóåôå ôï êåíü ìå Ýíá áðü ôá óýìâïëá > , < Þ = :

á.  17   11 ....  23  â.  15    15  ....  15

ã.  23   19  ....  2 ä.  15    88  ....  25    98 
å.  22   22 .... 0 óô.  54    37  ....  24    67 
æ.  18    5  ....  22 ç.  17   71 ....  25    25 
10 Íá óõìðëçñþóåôå ôïõò ðáñáêÜôù ðßíáêåò:
+ +33 – 28 +54 – 70 + –1/2 –1/3 +3/4 +5/12 + –1,5 +0,1 –7,2 +3,9
+19 +1/2 +2,2
– 45 –1/3 –3,9
– 54 –1/4 +6,5
+62 –7/12 +0,1
11 Íá õðïëïãéóôïýí ïé ôéìÝò ôùí ðáñáêÜôù ðáñáóôÜóåùí:

 1  1  11
A   10    12   8    16  B            2    
 2  3  6
Γ  18  25  71  64  101 Δ   3,05    1,15    7,3    4,6 
 2  7 
Ε       14    18      ΣΤ  30  45  68  25  72
 5  10 
12 Íá óõìðëçñþóåôå ôï äéðëáíü ðßíáêá Ýôóé þóôå íá ðñïêýøåé “ìáãéêü” ôåôñÜãùíï.
13 Íá õðïëïãßóåôå ôéò ôéìÝò ôùí ðáñáêÜôù ðáñáóôÜóåùí:

 1  1  6 
Α   1,8    2,05    1,8    2,05  Β   8    4        2
 2  2  3 
1 1 1 1
Γ   7,4    1,5    7,4    13,2 Δ  1   
2 4 8 10
3 1 5 1
á. 2,2  7,8  18,6  20,1 5,5 â.    2
8 4 16 2
1 1 1 2
ã. 1  7  1 2  ä. 8,3  10,2  12,4  3,75  6,25 å. 45,18  68,44  14,02  68,45  10,13
2 3 6 3
1 3 1
15 Áí x   , y  1, z  , ω  2 êáé κ  2 íá õðïëïãßóåôå ôá ðáñáêÜôù áèñïßóìáôá:
2 2 3
A  xyz B  xyω Γ  x  y κ
Δ  xyzω E  x  y  z κ ΣΤ  x  y  z  ω  κ
16 Íá õðïëïãßóåôå ôéò äéáöïñÝò:

 1  3 
á.  2   5 â.  28    12 ã. 16,4    13,6  ä.       
 2  4 
 5   2
 6    4   33   40   29,1   21,9      
 6  3
 5   2
 14    10  52   32  26,1   24,9   3    2 
 6   3
 2  4 
 15   35  60    60   55,5    33,3  1    3 
 5  5 
17 Íá óõìðëçñùèïýí ôá êåíÜ ìå ôá óçìåßá <, > Þ = :

á.  18    13 ....  18 â.  12   4  ....  12
ã.  20    40  ....  20 ä. 19  19 ....  19
å. 37  37 .... 0 óô.  14    14  .... 0
18 Íá ëõèïýí ïé ðáñáêÜôù åîéóþóåéò:

á. x   12  1 â. x   20  4 ã. x   15   18
ä. x   8   10 å. x   25  0 óô. x   7  7
 
æ. 10  x  2 ç.  6  x  20 è. x   2,5   9
é.  30   x  55 ê.  8   x  12 ë. 44  x  2
19 Íá õðïëïãßóåôå ôá åîáãüìåíá:
á.  42   23   32   23  â.  8,35    9,02   4,18 
 2  5   1
ã.              1 ä.  88    45    53    29
 3   6   2
 3  3   4  7 
å.  7    5    2    6  óô.  5,33   8,44    1,29    4,02
 4   20   5   10 
20 Íá âñåßôå ôéò ôéìÝò ôùí x êáé y Ýôóé þóôå ïé ôéìÝò ôùí ðáñáóôÜóåùí Á êáé Â íá åßíáé ìçäÝí.
A   18   x   15   60   100  B   14   y   16    9 
Íá óõìðëçñþóåôå ôïõò ðáñáêÜôù ðßíáêåò:

21 á. á â ã (á + â) – ã á – (â – ã) (á – â) + (ã + â)
–2 8 5
9 – 6 –10
–4 0 –4
â. á –4 +22 +12 +15

â +8 –7 –6
ã +8 –10 –13 –8
á – â – ã –10 –14 +6 +11
Íá õðïëïãßóåôå ôá åîáãüìåíá: á.  75    28    60  â.  57   40    16 

22 ã.  15    26    26    15  ä.  220    140    510    400 
23 Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôùí ðáñáóôÜóåùí ìå äýï ôñüðïõò:

i. áðáëïßöïíôáò ôéò ðáñåíèÝóåéò, ii. êÜíïíôáò ôéò ðñÜîåéò ìÝóá óôéò ðáñåíèÝóåéò.
  
á. 30  5  6  8  7  18  22 â.   44  28  12   10  11
 1 1 7  4
ã.   8,22  4,91  3,47   5,3  12,88  ä.   3  2  8   5
 2 5 10  5
24 Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôùí ðáñáóôÜóåùí áöïý ðñþôá êÜíåôå áðáëïéöÞ ðáñåíèÝóåùí.
A    25  38  17   55  20  64  B  10   22,8  88,2   40  60 
 5 5  3 5
Γ          Δ    200  160   800  230   500
 8 6   12 4 
4  2 2 5
E  1  5    ΣΤ    2,1 4,5  8,7    5,9  3,5  6,6 
6  3 3 6
3  5 1 1
Z   1  7 
4  12 12 3
25 Íá õðïëïãßóåôå ôéò ôéìÝò ôùí ðáñáóôÜóåùí: A  20   x  y  4     x  y  16  B     y  x  12   x  y  11

Γ   x  y  6   x  y  6  Δ    x  y  18    x  y  18 
26 Íá õðïëïãßóåôå ôéò ôéìÝò ôùí ðáñáóôÜóåùí áöïý ðñþôá áðáëïßøåôå ôéò áãêýëåò êáé ôéò ðáñåíèÝóåéò:
A  12,8  7   1,4  7,5     8,2  7,4  B    40   30  15     18  25    30  16 
Γ    8  1    7  15    8  10  Δ  3     500  2000   500 
27 Áí A  x  y  10 êáé B  x  y  20 íá õðïëïãßóåôå ôï Á + Â.
28 Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôùí ðáñáóôÜóåùí: á. 20   x  y   35 áí x  10 êáé y  8 .

â.   x  y   10   x  y   áí x  4 êáé y  5 .
ã.     x  y    y  x   áí x  1 êáé y  1.
29
Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôçò ðáñÜóôáóçò: A  18    x  y  2   x  α  20   y  α  áí x  y  4
30 Ðïéåò áðü ôéò ðáñáêÜôù ðáñáóôÜóåéò åßíáé ßóåò ìå x + y êáé ðïéåò ìå – (x + y);
á.    x     y  â.    x     y  ã . x   y  ä.  x    y 
å.   x     y  óô.     x  y   æ.    x  y  ç.    y     x 
KÑÉÔÇÑÉÏ ÁÎÉÏËÏÃÇÓÇÓ
ÈÅÌÁ 1
1. Ôé êáëïýìå ðñüóçìá;
2. Ðüôå äýï áñéèìïß ëÝãïíôáé ïìüóçìïé;
3. Ðüôå äýï áñéèìïß ëÝãïíôáé åôåñüóçìïé;
4. Ðïéïé åßíáé ïé áêÝñáéïé áñéèìïß;
5. Ðïéïé åßíáé ïé ñçôïß áñéèìïß;
6. Ðùò ðáñéóôÜíïõìå ôïõò ñçôïýò áñéèìïýò;
7. Ôé êáëïýìå áðüëõôç ôéìÞ åíüò ñçôïý áñéèìïý;
8. Ðüôå äýï áñéèìïß ïíïìÜæïíôáé áíôßèåôïé;
9. Ðùò ðñïóèÝôïõìå äýï ïìüóçìïõò ñçôïýò áñéèìïýò;
10. Ðùò ðñïóèÝôïõìå äýï åôåñüóçìïõò ñçôïýò áñéèìïýò;
11. Ðïéåò åßíáé ïé éäéüôçôåò ôçò ðñüóèåóçò;
12. Ðùò áöáéñïýìå äýï áñéèìïýò;
ÈÅÌÁ 2
1. Íá åêöñáóôïýí ìå ôç âïÞèåéá ôùí èåôéêþí êáé áñíçôéêþí ñçôþí áñéèìþí
á. 30 âáèìïß êåëóßïõ êÜôù áðü ôï ìçäÝí

â. ÊÝñäïò 5250 åõñþ
ã. Ìåßùóç êáôÜ 225 åõñþ
2. Íá êáôáôÜîåôå ôïõò ðáñáêÜôù áñéèìïýò óå äýï ïìÜäåò, ôïõò èåôéêïýò êáé ôïõò áñíçôéêïýò -2 , 1 , +7 , -15 , -5 , 18 , +20
3. Óôá æåýãç ôùí áñéèìþí ðïõ áêïëïõèïýí íá âñåßôå ðïéïé åßíáé ïìüóçìïé êáé ðïéïé åßíáé åôåñüóçìïé
á. 3 êáé -3 â. 2 êáé 4 ã. -8 êáé +10
ÈÅÌÁ 3
1. Áí ç áðüëõôç ôéìÞ åíüò áñéèìïý á åßíáé 8 íá âñåßôå ôïí áñéèìü á.
2. Íá âñåßôå ôçí áðüëõôç ôéìÞ ôùí áñéèìþí á. +5,66 â. -2,43 ã. +18
3. Íá óõãêñßíåôå ôïõò áñéèìïýò á. +28 êáé +25 â. 9 êáé 18 ã. -4 êáé -3 ä. -8 êáé -15
4. Íá ãñÜøåôå ôïõò áñéèìïýò -4 , +8 , -3 , +7 , -2 , +6 óå áýîïõóá óåéñÜ.

8
5. Íá ãßíïõí ïé ðñÜîåéò á. 4  10  2 â. 5  4 
4
ÈÅÌÁ 4
1. Íá õðïëïãßóåôå ôá áèñïßóìáôá á.  4,5    6,2 â. 5,3   4,1
 3   5   1  8  1 6 2 4
2. Íá õðïëïãßóåôå ôá áèñïßóìáôá á.                â.               
 4  4  3  3  8  8  5  5 
3  3
3. Íá õðïëïãßóåôå ôéò äéáöïñÝò á. 4  ( 3) â.   
4  4
4. Íá êÜíåôå ôéò ðñÜîåéò á. 4  5  8 â. 15  10  20
3 4
5. Íá ëýóåôå ôéò åîéóþóåéò á. x  ( 10)  28 â. x  15  12 ã. x  
2 5
6. Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôçò ðáñÜóôáóçò 0,24  2  0,55   4  0,8  
7.5 - 7.6 Ðïëëáðëáóéáóìüò ñçôþí áñéèìþí - Äéáßñåóç ñçôþí áñéèìþí 195
7.5 - 7.6 Ðïëëáðëáóéáóìüò ñçôþí áñéèìþí - Äéáßñåóç ñçôþí áñéèìþí
Åñþ ôçóç 1 • α  β  γ   αβ  αγ Þ α  β  α  γ  α β  γ 
Ðùò ðïëëáðëáóéÜæïõìå äýï ïìüóçìïõò áñéèìïýò; Íá α β  γ   αβ  αγ Þ α  β  α  γ  α β  γ  [ÅðéìåñéóôéêÞ éäéüôçôá]
õðïëïãéóôïýí ôá ãéíüìåíá: (+2) . (+4) , (–3)· (–2)
Åñþ ôçóç 4
ÁðÜíôçóç Ðïéïé áñéèìïß ëÝãïíôáé áíôßóôñïöïé; Íá âñåèïýí ïé á-
Ãéá íá ðïëëáðëáóéÜóïõìå äýï ïìüóçìïõò áñéèìïýò, ðïë- íôßóôñïöïé ôùí: +5, – 3, – 2/5.
ëáðëáóéÜæïõìå ôéò áðüëõôåò ôéìÝò ôïõò êáé óôï ãéíüìåíï áõôü
âÜæïõìå ðñüóçìï (+).
ÁðÜíôçóç
 2   4   8  8  3   2  6  6
Äýï áñéèìïß ðïõ ôï ãéíüìåíü ôïõò éóïýôáé ìå + 1 ëÝãïíôáé
Åñþ ôçóç 2 áíôßóôñïöïé áñéèìïß. Ï êáèÝíáò áðü áõôïýò ëÝãåôáé áíôß-
óôñïöïò ôïõ Üëëïõ. Ãéá ðáñÜäåéãìá,
Ðùò ðïëëáðëáóéÜæïõìå äýï åôåñüóçìïõò áñéèìïýò;
Íá õðïëïãéóôïýí ôá ãéíüìåíá: 1
• Ï áíôßóôñïöïò ôïõ +5 åßíáé  .
5
2
 3    4  ,   4      1
 3 • Ï áíôßóôñïöïò ôïõ –3 åßíáé  .
3
ÁðÜíôçóç 2 5
• Ï áíôßóôñïöïò ôïõ  åßíáé  .
Ãéá íá ðïëëáðëáóéÜóïõìå äýï åôåñüóçìïõò áñéèìïýò, ðïë- 5 2
ëáðëáóéÜæïõìå ôéò áðüëõôåò ôéìÝò ôïõò êáé óôï ãéíüìåíï áõôü Åñþ ôçóç 5
âÜæïõìå ôï ðñüóçìï (–).
Ðùò õðïëïãßæïõìå ôï ãéíüìåíï ðïëëþí ðáñáãüíôùí;
2 8
 3    4   12 ,  4       
 3 3
ÁðÜíôçóç
Åñþ ôçóç 3 Ãéá íá õðïëïãßóïõìå ôï ãéíüìåíï ðïëëþí ðáñáãüíôùí äéÜöï-
Ðïéåò åßíáé ïé éäéüôçôåò ôïõ ðïëëáðëáóéáóìïý; ñùí ôïõ ìçäåíüò, ðïëëáðëáóéÜæïõìå ôéò áðüëõôåò ôéìÝò ôïõò êáé
óôï ãéíüìåíï áõôü âÜæïõìå ôï ðñüóçìï (+) áí ôï ðëÞèïò ôùí
ÁðÜíôçóç áñíçôéêþí ðáñáãüíôùí åßíáé Üñôéï Þ ôï ðñüóçìï (–) áí ôï ðëÞèïò
Óôïí ðïëëáðëáóéáóìü éó÷ýïõí ïé åîÞò éäéüôçôåò: ôùí áñíçôéêþí ðáñáãüíôùí åßíáé ðåñéôôü.
• αβ βα [ÁíôéìåôáèåôéêÞ éäéüôçôá] ¸íá ãéíüìåíï áñéèìþí åßíáé ìçäÝí áí Ýóôù
• 0α0 êáé 1 α  α êáé Ýíáò áðü ôïõò ðáñÜãïíôåò ôïõ ãéíïìÝ-
íïõ åßíáé ìçäÝí.
•  α  β   γ  α β  γ  [ÐñïóåôáéñéóôéêÞ éäéüôçôá]

Ðùò õðïëïãßæïõìå ôï ðçëßêï äýï áñéèìþí; Ôé ïíïìÜæåôáé ëüãïò äýï áñéèìþí á, â;
Íá õðïëïãéóôïýí ôá áðïôåëÝóìáôá ôùí ðáñáêÜôù äéá-
ÁðÜíôçóç
4 60 9 6
éñÝóåùí: , , , .
2 5 3 2 Ôï ðçëßêï á : â Þ α , ìå β  0 ïíïìÜæåôáé ëüãïò ôïõ á ðñïò
β
ÁðÜíôçóç ôï â.
Ãéá íá äéáéñÝóïõìå äýï áñéèìïýò, äéáéñïýìå ôéò áðüëõôåò ÃåíéêÜ, ãéá íá äéáéñÝóïõìå äýï áñéèìïýò áñêåß íá ðïëëá-
ôéìÝò ôïõò êáé óôï ðçëßêï áõôü âÜæïõìå: ðëáóéÜóïõìå ôï äéáéñåôÝï ìå ôïí áíôßóôñïöï ôïõ äéáéñÝôç,
• Ðñüóçìï (+) áí åßíáé ïìüóçìïé.
• Ðñüóçìï (–) áí åßíáé åôåñüóçìïé. äçëáäÞ α  α  1 .
β β
Ãéá ðáñÜäåéã ìá,
4 60 9 6
 2  2 ,  12  12 ,  3 ,  3 .
2 5 3 2
Íá õðïëïãßóåôå ôá ðáñáêÜôù ãéíüìåíá: óô.  2   7  14 æ.  2   7  14
á.  3   4  â.  3    4 
1 ç.  2   7  14
ã.  3   4  ä.  3    4 
å.  2   7 óô.  2   7 
æ.  2   7  ç.  2   7  Íá õðïëïãßóåôå ôéò ðáñáêÜôù ðáñáóôÜóåéò:
á.  3   8    4    2
Ëýóç â.  9    11   4    15 
2 ã.  0,25    8    1,5     1,5 
á. Ïé áñéèìïß åßíáé ïìüóçìïé Üñá âÜæïõìå ðñüóçìï (+) êáé
ðïëëáðëáóéÜæïõìå ôéò áðüëõôåò ôéìÝò ôïõò.  1  1  1  1
 3   4   12 ä.               
 2  3  3   2
â. Ïé áñéèìïß åßíáé åôåñüóçìïé Üñá âÜæïõìå ðñüóçìï (–)
êáé ðïëëáðëáóéÜæïõìå ôéò áðüëõôåò ôéìÝò.
Ëýóç
 3   4   12
á. Åöáñìüæïõìå ôïõò êáíüíåò ôïõ ðïëëáðëáóéáóìïý ôùí
ã.  3   4   12
ñçôþí áñéèìþí êáé Ý÷ïõìå:
ä.  3    4   12 å.  2   7  14  3   8    4    2  24   8   24  8  32
â. Ïìïßùò Ý÷ïõìå:
Åöáñìüæïíôáò ôçí åðéìåñéóôéêÞ éäéüôçôá íá
 9    11   4    15   99   60   159 âñåßôå ôçí ôéìÞ ôù í ðáñáóôÜóåù í:
ã.  0,25    8    1,5    1,5   2   2,25   4,25 5 Α  10y  2y , B     10  4  y  2y ,
1 1 1 1 1 1 2 1
ä.                          Γ  4y  y üôáí y  1.
 2  3  3   2 6  6 6 3
Ëýóç
Íá êÜí åôå ôéò ðñÜîåéò: Åöáñìüæïõìå ôçí åðéìåñéóôéêÞ éäéüôçôá
1  [á· (â + ã) = á · â + á · ã]
3 á.  4  2  3  â. 5  6  8  12 êáé áíôéêáèéóôïýìå üðïõ y ôï –1:
2
ã. 8      5     3  A  10y  2y   10  2 y   10  2   1 
  12   1  12
Ëýóç
B     10  4  y  2y    10  4   2  y 
Åöáñìüæïíôáò ôïõò êáíüíåò ôçò ðñüóèåóçò, ôçò áöáßñåóçò
     6   2   1    8    1    8   8
êáé ôïõ ðïëëáðëáóéáóìïý ôùí ñçôþí áñéèìþí Ý÷ïõìå:
1 1 1  5 5 Γ  4y  y   4  1  y   4  1   1   3    1  3
á.   4  2  3    5        
2 2 2  1 2
   
â. 5  6  8  12  5  10  50
Íá êÜí åôå ôéò ðñÜîåéò:
ã. 8     5    3   8   5    3   8   15    15  8   7
 1
á.    1,8  3    1,8     
 3
Íá óõìðëçñþ óåôå ôïí ðáñáêÜôù ðßíáêá á- 1  1
â .    2    2     
íôéêáèéóôþ íôáò ôá á, â, ã, ä, å êáé óô. 2  2
6
4  1   1    1   1 
ã.  2    1      5    2  
 2   2    2   2 
ä.  2003    2004   0
å.   3,4    2,1   6,7     2,1
óô. 6   8  2  16 
Ëýóç
α   7   2  14 , β   4    2  8 , Ëýóç
γ   9    2  18 , δ   7   6   42 ,  1  1
ε   4    6   4 , στ   9    6   54 . á.   1,8  3   1,8          1,8  3  1,8      
 3  3
 1  1 3 Íá ãßíïõí ïé ðáñáêÜôù ðñÜîåéò:

  3        3         1
 3  3 3 8 á.  3  x    2  y  â. 1  x   1  y 
 1      1  2  2
â.     2  2              0
 2  2  2  2 Ëýóç
 1   1    1   1  Åöáñìüæïõìå ôçí åðéìåñéóôéêÞ éäéüôçôá êáé Ý÷ïõìå:
ã.  2    1      5    2   
 2   2    2   2  á.  3  x    2  y   3   2  y   x  2  y  
 5   3   11  5   15   55  70 35  3  2  3y  x  2  xy  6  3y  2x  xy
                  
 2  2  2   2  4   4  4 2
â. 1  x   1  y   1 1 y   x  1  y  
ä. Ãíùñßæïõìå üôé, áí óå Ýíá ãéíüìåíï, Ýóôù êáé Ýíáò ðá-
 1 1  1 y  x  1 x  y  1 y  x  x  y
ñÜãïíôáò åßíáé ìçäÝí, ôüôå ôï áðïôÝëåóìá åßíáé ìçäÝí,
α  0  0 Þ 0  α  0 . ¢ñá  2003   2004   0  0 .
Áí x = -1 êáé y = +1 íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôçò
å.  3,4    2,1   6,7   2,1   7,14    14,07  9
ðáñÜóôáóçò: A  x   x  y   2   x  y   y   y  x 
  7,14    14,07    14,07  7,14   21,21
óô. 6   8  2  16   6   22  132 Ëýóç
Áíôéêáèéóôïýìå ôá x êáé y ìå ôï ßóïí ôïõò êáé êÜíïõìå ðñÜ-
Íá óõìðëçñþ óåôå ôïí ðáñáêÜôù ðßíáêá: îåéò, ÷ñçóéìïðïéþíôáò ôïõò êáíüíåò ôçò ðñüóèåóçò, ôçò
áöáßñåóçò êáé ôïõ ðïëëáðëáóéáóìïý ôùí ñçôþí áñéèìþí.
x – 3 · (12 – x) + (–6)
A  x  x  y   2 x  y  y  y  x 
7 –10
 1 1   1  2   1   1   1   1   1 
+ 8
 1  1  1  2   1  1   1  1  1 
– 5
 1 0  2   2   1   2 
 0  4  2    4  2  6 .
Ëýóç ¢ñá A  6 .
Áíôéêáèéóôïýìå óôçí ðáñÜóôáóç ôï x, êÜèå öïñÜ ìå ôïí ßóï
ôïõ, êáé Ý÷ïõìå:
Íá õðïëïãßóåôå ôá ðáñáêÜôù ãéíüìåíá:
• 3  12   10    6   3  12  10    6  
á.  2   8    1   7
3   22   6    66    6   72
 4  1
• 3  12   8    6   3  12  8    6   10 â.      17    3        1
 3  2
3   4    6   12   6   18
ã.   8, 4    3,5    1,2
• 3  12   5     6   3  12  5    6  
ä.  4    5    2   3    12
3   17   6   51   6  57
Ëýóç Íá óõìðëçñþ óåôå ôïí ðáñáêÜôù ðßíáêá:

á. Ðáñáôçñïýìå üôé ïé áñíçôéêïß üñïé ôïõ ãéíïìÝíïõ åßíáé α β γ α · β β · α α · β · γ α · (β + γ)
3, áñéèìüò ðåñéôôüò, Üñá ôï ðñüóçìï ôïõ ãéíïìÝíïõ åßíáé
áñíçôéêü (–). ÐïëëáðëáóéÜæïíôáò ôéò áðüëõôåò ôéìÝò ôùí
12 +2 –1 –2
üñùí Ý÷ïõìå: +3 +1 –4
 2   8    1   7  112
â. Åäþ ðáñáôçñïýìå üôé ïé áñíçôéêïß üñïé ôïõ ãéíïìÝíïõ
åßíáé 4, áñéèìüò Üñôéïò. ¢ñá ôï ðñüóçìï ôïõ ãéíïìÝíïõ Ëýóç
åßíáé èåôéêü (+). ÐïëëáðëáóéÜæïíôáò ëïéðüí ôéò áðüëõôåò ¼ôáí α  2 , β  1, γ  2 Ý÷ïõìå:
ôéìÝò ôïõò Ý÷ïõìå:
α  β   2   1  2 ,
 4   1 204
    17    3        1    34 β  α   1  2  2 [ÁíôéìåôáèåôéêÞ éäéüôçôá]
 3  2 6
ã.  8,4    3,5    1,2  35,28 α  β  γ   2    1   2  4 ,
ä.  4    5    2   3   12  1440 α   β  γ    2   1   2  
 2   1 2   2   3  6
Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôùí ðáñáêÜôù ðá- ¼ôáí α  3 , β  1, γ  4 Ý÷ïõìå:
ñáóôÜóåù í : α  β   3   1  3 , β  α   1   3   3 ,
11 á. x   x  y    x  y  y  x  , üôáí x = -1, y = +1. α  β  γ   3    1   4   12 ,
â.  x    x  y    y  x   y , üôáí x  1 , y  1 . α  β  γ    3   1   4    3   3  9
Ëýóç
Íá óõìðëçñþ óåôå ôá êåíÜ ìå ðñüóçìá êáé
Áíôéêáèéóôïýìå ôá x êáé y ìå ôá ßóá ôïõò êáé åöáñìüæïõìå
áñéèìïýò þ óôå íá éó÷ýïõí ïé éóüôçôåò:
ôïõò êáíüíåò ôçò ðñüóèåóçò, ôçò áöáßñåóçò êáé ôïõ ðïëëá-
ðëáóéáóìïý ôùí ñçôþí áñéèìþí. ¢ñá: á.  8    23    ... 16    3     1   ....
13
á. x   x  y    x  y  y  x   â .  10    2   4    ... 5    6    ....
 1    1   1    1   1    1   1  ã.  4    5    ... 2   3   5    ....
 1   1  1   1  1   1  1 
 1  0   2   2  0 Ëýóç
â. x   x  y    y  x   y  á. Ðáñáôçñïýìå üôé ïé áñíçôéêïß üñïé ôïõ ãéíïìÝíïõ åßíáé
  1     1   1     1   1    1  ôñåéò êáé ðáñüëá áõôÜ Ý÷ïõìå èåôéêü ðñüóçìï óôï áðïôÝ-
ëåóìá. ¢ñá ôï ðñüóçìï ðïõ ëåßðåé ðñÝðåé íá åßíáé áñíç-
  1   1 1   1 1   1  ôéêü ãéá íá äçìéïõñãåß Üñôéï ðëÞèïò áñíçôéêþí üñùí.
  1   2   2   1    4   4
Ïðüôå  8    23   16    3   1   8832
Ìå ôçí ßäéá ëïãéêÞ Ý÷ïõìå: Áíôéêáèéóôïýìå ôá x êáé y ìå ôá ßóá ôïõò êáé Ý÷ïõìå:
â.  10    2   4     5    6    2400 A   x    y     x     y    x    y    x     y  
ã.  4    5    2   3   5    600      2       2        2        2   
    2       2        2        2   
Íá õðïëïãßóåôå ôá ðáñáêÜôù ãéíüìåíá:   2   2   2   2   2   2   2   2 
14 á.  1   1   1   1   1   1   16    16   32
â.  1   1   1   1   1   1
Íá ãßíïõí ïé ðáñáêÜôù äéáéñÝóåéò:
Ëýóç
á. 25 :  5  â. 49 : 7
á. Ïé áñíçôéêïß üñïé ôïõ ãéíïìÝíïõ åßíáé Ýîé äçëáäÞ ôï ðëÞ-
èïò åßíáé Üñôéï.  1  1 
ã.    :    ä.  100  :  10 
¢ñá:  1   1   1   1   1   1  1 17  2  3 
å. 2,8 :  7  óô.  35  : 10
â. Ðáñáôçñïýìå üôé ôï ãéíüìåíï Ý÷åé Ýíáí ìüíï áñíçôéêü
üñï (ðåñéôôü ðëÞèïò). æ. 2,25 :  1,5  ç. 36 :  6   :  2
¢ñá:  1   1   1   1   1   1  1 è. [60 :  15 ] :  2
Íá âñåßôå ôé ðñüóçìï èá Ý÷ïõí ôá ðáñáêÜ- Ëýóç

ôù ã éí üìåíá: ¸÷ïõìå:
15 á.   x     y   α    β     γ  á. 25 :  5   5 â. 49 : 7  7
â.   α    β     x     y     γ   1  1  1  3 3
ã.    :             
 2  3   2  1 2
Ëýóç ä.  100  :  10   10 å. 2,8 :  7  0,4
á. Ïé áñíçôéêïß üñïé åßíáé ôñåéò (ðåñéôôü ðëÞèïò). ¢ñá ôï óô.  35  : 10  3,5 æ. 2,25 :  1,5   1,5
ðñüóçìï èá åßíáé áñíçôéêü.       
ç. 36 : 6 : 2  6 : 2  3   
â. Ïé áñíçôéêïß üñïé åßíáé ôÝóóåñåéò (Üñôéï ðëÞèïò). ¢ñá ôï
è. 60 :  15   :  2   4  :  2  2
ðñüóçìï èá åßíáé èåôéêü.
Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôçò ðáñáêÜôù ðá- Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôçò ðáñÜóôáóçò:
ñÜóôáóçò: 18
16 A    x    y     x     y     x    y     x     y 
 1 1   1  1 
A   2           :     3 
 3 2   2  5 
üôáí x  2 êáé y  2 .
Ëýóç Ëýóç
ÊÜíïõìå ôá êëÜóìáôá ïìþíõìá: Ëýóç

 2 3   1  1  á. ÌåôáôñÝðïõìå ôá êëÜóìáôá óå äåêáäéêïýò õðïëïãßæï-
A   2         :    3
 6 6   2  5  íôáò ôá ðçëßêá:
5  1  5  3 8 55
ÊÜíïõìå ôéò ðñÜîåéò: A   2            3     0,75   1,6    5,5  
6  2  1 4 5 10
10  15   0,75   1,6    5,5  
A  
6  2   2,35    5,5     5,5  2,35   3,15
Ôá êÜíïõìå îáíÜ ïìþíõìá:
 2   3   1  6  1 
10  45  10 45 55 â.       
A      5   4    2  5  8 
6  6  6 6 6
  1,2   0,125    1,2  0,125   1,325
Íá âñåßôå ôïõò áíßóôñïöïõò ôù í ðáñáêÜôù Íá õðïëïã ßóåôå ôá á êáé â óôéò ðáñáê Üôù
áñéèìþ í : ðáñáóôÜóåéò:
19 8 5 21
á. –3 â. ã.  á.  2    3    4   α  48
3 4 â.  5     1  β   100
Ëýóç
1 Ëýóç
ÎÝñïõìå üôé ï áíôßóôñïöïò åíüò áñéèìïý á åßíáé ï . ¢ñá:
α Èåùñþíôáò ôéò ðáñáóôÜóåéò åîéóþóåéò èá Ý÷ïõìå:
1
á. Ï áíôßóôñïöïò ôïõ –3 åßíáé ï  . á.  2   3   4   α  48 â.  5    1  β  100
3
24  α  48 5  β  100
8 1 3
â. Ï áíôßóôñïöïò ôïõ åßíáé ï  ¢ñá α   48  :  24  ¢ñá β   100  :  5 
3 8 8
3 α  2 â = -20
5 1 4
ã. Ï áíôßóôñïöïò ôïõ  åßíáé ï  .
4 5 5

4 Íá óõìðëçñþ óåôå ôïí ðáñáêÜôù ðßíáêá:
Íá êÜí åôå ôéò ðñÜîåéò: α β γ α:β – α:γ +α·β

3 8 55
22 –3 –1 +1
á.   
20 4 5 10 –5 +2 +5
  2    3    1 
â.   
5    
  4  2 
Ëýóç Íá õðïëïãßóåôå ôçí ðáñÜóôáóç:

Áíôéêáèéóôïýìå ôá á, â, ã ìå ôéò ôéìÝò ôïõ ðßíáêá êáé Ý÷ïõìå: 23 Á= – 2[3 – (–5)] + (–3) : (–5 + 3)
¼ôáí á = -3, â = -1, ã = +1.
α : β  α : γ  α  β   3 :  1   3  :  1   3  1  Ëýóç
 3    3    3   3    3   3   9
Α  23   5     3 :  5  3   2  3  5    3 :  2 
¼ôáí á = -5, â = +2, ã = +5:
 2  8    3 :  2  16   1,5  
α : β  α : γ  α  β   5  :  2   5  :  5    5   2   16  1,5   14,5
2,5   1   10   2,5   1   10   12,5   1 
 12,5  1  11,5

á. Ãéá íá ðïëëáðëáóéÜóïõìå äýï ïìüóçìïõò ñçôïýò áñéèìïýò, ðïëëáðëáóéÜæïõìå ôéò áðüëõôåò ôéìÝò ôïõò êáé óôï
ãéíüìåíï âÜæïõìå ôï ðñüóçìï ....................
â. Ãéá íá ðïëëáðëáóéÜóïõìå äýï åôåñüóçìïõò ñçôïýò áñéèìïýò , ðïëëáðëáóéÜæïõìå ôéò áðüëõôåò ôéìÝò ôïõò êáé
óôï ãéíüìåíï âÜæïõìå ôï ðñüóçìï ......................
ã. ¼ôáí Ýíáò ñçôüò áñéèìüò ðïëëáðëáóéÜæåôáé ìå ôïí áñéèìü 1, äåí ...............
ä. Ïé ñçôïß áñéèìïß êáëïýíôáé áíôßóôñïöïé üôáí ôï ................... ôïõò åßíáé ßóï ìå ôçí ìïíÜäá.
å. ¼ôáí Ýíáò ñçôüò áñéèìüò ðïëëáðëáóéÜæåôáé ìå ôï ìçäÝí .........................
óô. Ôï ãéíüìåíï ðïëëþí ðáñáãüíôùí Ý÷åé ðñüóçìï + áí ôï ðëÞèïò ôùí .................. ðáñáãüíôùí åßíáé Üñôéï
æ. Ôï ãéíüìåíï ðïëëþí ðáñáãüíôùí Ý÷åé ðñüóçìï - áí ôï ðëÞèïò ôùí áñíçôéêþí ðáñáãüíôùí åßíáé ..............
ç. Ãéá íá äéáéñÝóïõìå äýï ñçôïýò áñéèìïýò äéáéñïýìå ôéò áðüëõôåò ôéìÝò ôïõò êáé óôï ðçëßêï âÜæïõìå ðñüóçìï +
áí åßíáé ...................
è. Äéáßñåóç ìå äéáéñÝôç ôï ................. äåí ïñßæåôáé.

á. Éó÷ýåé 2  ( 2)  4
â. Éó÷ýåé 3  ( 4)  ( 5)  60
ã. ¼ôáí ðïëëáðëáóéÜæïõìå äýï åôåñüóçìïõò áñéèìïýò, ôï ãéíüìåíï Ý÷åé ðñüóçìï +
ä. Óå Ýíá ãéíüìåíï, áí Ýíáò ôïõëÜ÷éóôïí ðáñÜãïíôáò åßíáé ßóïò ìå ôï ìçäÝí

ôüôå êáé ôï ãéíüìåíï åßíáé ßóï ìå ôï ìçäÝí
 2  3
å. Éó÷ýåé        1
 3  2
1
óô. Ç äéáßñåóç á:â ìðïñåß íá ãñáöåß êáé ùò β 
α
3 3
æ. Éó÷ýåé ( 3) : ( 4) 
4 4
ç. Ç äéáßñåóç ìå äéáéñÝôç ôï ìçäÝí ïñßæåôáé

á.  7   4  â.  8   10 ã.  3   14  ä.  21   3 å.  3,5    2 óô.  4,5    3
 1  8  1 5 7  1 1  2
æ.  0,4    9  ç.  0,3   0,8  è.        é.  1      éá.   2  éâ.     
 2  3   2  6  3  3 3  5
2 Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ êÜèå ðáñÜóôáóçò

A   5    3   4    1,5    8    0,5  B   1,5    5    3   4    2   6 
 2  1 1  1  1  1
Γ   1           3     5  Δ   1    4    2    3   3    2
 3  2 4  2  2  2
Ε   5    3    4    3   7    4 
3 Åöáñìüæïíôáò ôçí åðéìåñéóôéêÞ éäéüôçôá íá õðïëïãßóåôå ôéò ôéìÝò ôùí ðáñáêÜôù ðáñáóôÜóåùí üôáí x  2 êáé y  1.
A  10x  2x B    x  5x   3y  y Γ    x  y  5x  5y 
Δ  6x  x  y  2y E  6,5x  7x  2x  x ΣΤ  8y  4y  0,5y  3,5y

á. α β γ α·β α·β·γ β·γ α·β+α·γ α·β–α·γ
+3 –4 +5
+3 –4 –5
–3 +4 –5
â. x y ω –x· y x · (–y)·ω –y · ω –x·(–y)–x · ω –2 · (x · y + x · ω)

–2 +1 –3
+2 –1 +3
–2 +1 +3
5 Íá õðïëïãßóåôå ôéò ôéìÝò ôùí ðáñáêÜôù ðáñáóôáóåùí:

A    3x  5y   2   4y  4x  , üôáí x  1 êáé y  2 . B  2x     x  2y   4  , üôáí x  2 êáé y  1 .
Γ  18x  24y   3x  5y  , üôáí x  2 êáé y  2 . Δ  12x  8y  4y  8x , üôáí x  1 êáé y  1 .
1 6 , –4, 2 1, 8
6 Íá âñåßôå ôïõò áíôßóôñïöïõò êáé ôïõò áíôßèåôïõò ôùí ðáñáêÜôù áñéèìþí:  , 3,  , 
2 5 3 7
7 Áí Ý÷ïõìå Ýíá ãéíüìåíï 15 üñùí áðü ôïõò ïðïßïõò ïé 11 åßíáé èåôéêïß ôé ðñüóçìï èá Ý÷åé ôï áðïôÝëåóìá;
8 Íá êÜíåôå ôéò ðáñáêÜôù ðñÜîåéò:

á.  x  1  α  1 â.  x  1  α  1
ã. 3   x  1  α  1 ä. 4   x  α  1  β 
å. 1 α 1 x  óô.  x  2 5  α

á. x –4 (8 – x) –5 â. y y · ( – 2) + 10
–1 –1/2
+2 +1/3
–3 –2/5
+4 +5/6
–5 –1 1/2

1 4 1 2
á.  2 3 4  5 1 6  â.  2 3 4  5 1 6  ã.        8       
 2 3   3 4 
1  1 
ä.  0,5  1,5  2,5   100  å.  100  100      
 100   100 
11 Íá ãßíïõí ïé ðñÜîåéò:
 1  1  1   1   1  1 
á.  4   0,5   8   0,5    2  3   1  5  â.             1     
 2  2  3   3   4  9 
ã.  2 3 4    2 3 4  ä.  1  0,8   10    1  2  0,9   10 
12 Íá óõìðëçñþóåôå ôá êåíÜ ìå ôï êáôÜëëçëï ðñüóçìï.

á.  1 4   ... 5   3  60 â.  2 5   ... 7  4   280
ã.  1 1 1  ... 1  1 ä.  3  3  ... 3   3  3  243
13 Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôùí ðáñáêÜôù ðáñáóôÜóåùí áí x  1 , y  2 , ω  1 .

Α  x  x  y  x  y   x  ω  B  4  x  ω     x  y    x  y  
Γ   x   y   ω   x  y   x  ω  Δ  10  x   y  ω    y  x   ω 
14 Íá óçìåéþóåôå ìå Ó (Óùóôü) Þ Ë (ËÜèïò) êÜèå ìßá áðü ôéò ðáñáêÜôù ðñïôÜóåéò. Íá áéôéïëïãÞóåôå ôçí áðÜíôçóÞ óáò:
á. ¸íá ãßíüìåíï ìå Ýîé áñíçôéêïýò üñïõò Ý÷åé áñíçôéêü ðñüóçìï.
â. ¸íá ãéíüìåíï 18 ðáñáãüíôùí ìå 10 èåôéêïýò üñïõò Ý÷åé èåôéêü ðñüóçìï.

ã. ¼óåò öïñÝò êáé áí ðïëëáðëáóéÜóïõìå ôï +1 ìå ôïí åáõôü ôïõ ìáò äßíåé èåôéêü ðñüóçìï.
ä. ¼óåò öïñÝò êáé áí ðïëëáðëáóéÜóïõìå ôï (–1) ìå ôïí åáõôü ôïõ ìáò äßíåé èåôéêü ðñüóçìï.
å. ¼ôáí ðïëëáðëáóéÜæïõìå áñíçôéêïýò áñéèìïýò ðÜíôá Ý÷ïõìå áñíçôéêü ðñüóçìï.
15 Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôùí ðáñáêÜôù ðáñáóôÜóåùí:

A  xyz B  x  y  z   z  y  z  Γ  x  y   z     x  y  z    x    y   z 
1
áí ãíùñßæåôå üôé x åßíáé ï áíôßóôñïöïò ôïõ  , y åßíáé ï áíôßèåôïò ôïõ +3 êáé z ï áíôßóôñïöïò ôïõ +2.
2
16 Íá âñåßôå ðïéï áðü ôá x, y, z åßíáé áñíçôéêïß êáé ðïéïé èåôéêïß.

á.  2   3  4  x  24 â.  1  1  2 3  y  12 ã.  4  z  7  56 ä.  2 3 4  x  96
α β γ –α·β·γ –4α·β·γ–2·β·γ x y ω x y (–ω) x y ω – x y (–10)

–1 +4 –2 +2 –1 –2
+5 +1 –3 +1 –2 –1
+3 –4 –1 –2 –1 –1
–2 +2 +1
18 Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôùí ðáñáóôÜóåùí:

A  x  2y B  x  y   4  Γ  x  A  y  B , üôáí x  1 êáé y  2 .

á. : +16 -32 +64 -12 -128 â. 1 1 5 7 8

:     
2 3 2 4 5
–2
1

+2 2
1
–4 
3
+4 1

4
1

5
20 Íá ãßíïõí ïé ðáñáêÜôù äéáéñÝóåéò:
3  32 
á.   : 0,5 â.  0,25  :  0,5  ã.    :  20 
 2   80 
5 6 1 16  
ä.    :    å.  1  :  15  óô.   : 100 
 6  5  2  8 

 2 8  5   4   21 2  7  9   8  3   8   1  3
A B : Γ :
 10   8   3  5  2 5 
 6   8   22  2 4  3 10   3  4 
Δ E     :   ΣΤ  :  100 
 3  4  2  5 5  5  2

Α   10  x  4  : 5  y  B   x  :  y     x  4  :  3  y   Γ    3  x  y   :  y  11
Δ   x  y : x  y E  x  y  : x  y 
¼ôáí x  2 êáé y  1 .
23 Íá ëýóåôå ôéò ðáñáêÜôù åîéóþóåéò: á. 5x  60 â. 10x  200 ã. 10x  40
ä. 2x  12 å. 8x  16 óô. 5,5x  55
 1
æ. x :     4 ç. x  4 è. x :  7   2
 2 5
x
é. x :  10   3 éá. 7x  49 éâ.  2
8
24 Íá âñåèåß ï áñéèìüò ðïõ ðñïêýðôåé áí ðïëëáðëáóéÜóïõìå ôï –2 ìå ôï +18 êáé ôï áðïôÝëåóìá ôï äéáéñÝóïõìå ìå

ôï –9.
25 Íá õðïëïãßóåôå ôéò ôéìÝò ôùí ðáñáóôÜóåùí:

A  6  4   3    18  :  9  B  32 :  18  16    75 :  25 
Γ  200 :  50   150     45  15  :  6 
26 Íá óõìðëçñþóåôå ôïí ðáñáêÜôù ðßíáêá: x y ω z x · y – ω : z (x + y) : ω – (x + y) : z

–8 +4 –2 +1
–6 +12 –4 –1
+14 –2 +2 –1
27 Íá õðïëïãßóåôå ôïõò áñéèìïýò x, y, á, â.

i.  2  3  4  x  48 ii.  5  8   2 y  240
iii.  5  α  10  3   300 iv. β  16  3  4   192
28 Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôçò ðáñÜóôáóçò: Α  xy     x  y  : y   xy :  2

áí x åßíáé ï áíôßóôñïöïò ôïõ –2 êáé y ï áíôßèåôïò ôïõ –3.
29 Íá õðïëïãéóôïýí ïé ôéìÝò ôùí ðáñáóôÜóåùí:

A  3x  y   x  4  y : x  4 B  x x  y   y x  y   x  y  : x  y 
¼ôáí x  2 êáé y  1 .
ÈÅÌÁ 1
1. Ðùò ðïëëáðëáóéÜæïõìå äýï ïìüóçìïõò ñçôïýò áñéèìïýò;
2. Ðùò ðïëëáðëáóéÜæïõìå äýï åôåñüóçìïõò ñçôïýò áñéèìïýò;
3. Ðïéåò åßíáé ïé éäéüôçôåò ôïõ ðïëëáðëáóéáóìïý;
4. Ðùò õðïëïãßæïõìå Ýíá ãéíüìåíï ðïëëþí ðáñáãüíôùí;
5. Ðùò äéáéñïýìå äýï áñéèìïýò;
6. Ôé êáëïýìå ëüãï ôïõ á ðñïò ôï â;
ÈÅÌÁ 2
13  10 
1. Íá õðïëïãßóåôå ôá ãéíüìåíá á.  2   2 â. 4   8  ã. 1,4   1,2 ä.   
20  25 
2. Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôùí ðáñáóôÜóåùí á. 2  48  5  48 â. 8,32   10   9,46   5 
3. Íá êÜíåôå ôéò ðñÜîåéò á. 8   4  2  5 

1 3
â. 20  4    
2 4
ÈÅÌÁ 3
1. Íá êÜíåôå ôéò ðñÜîåéò á.  6  α   3  β  â.  α  5    α  5  ã.  α  4    β  4  ä.  α  3   β  2
2. Íá õðïëïãßóåôå ôá ãéíüìåíá á.  2   2 â.  2   2   2 ã.  2   2   2   2
ÈÅÌÁ 4
1. Íá êÜíåôå ôéò äéáéñÝóåéò

á.  15 :  3 â.  5,5 :  1,1 ã.  4,2 :  0,4  ä. 56 :  8 
5 8
2. Íá ëýóåôå ôéò åîéóþóåéò á. 2x  24 â. 0,2x  48 ã. x   4   16 ä. x
2 3
2 1 4  3 4  2   8  
3. Íá êÜíåôå ôéò ðñÜîåéò á.    â.  ã.  4        5   :   2
3 2 6 20   46  
7.7 ÄåêáäéêÞ ìïñöÞ ñçôþí áñéèìþí - ÄõíÜìåéò ñçôþí áñéèìþí ìå åêèÝôç áêÝñáéï 211
7.7 - 7.10 ÄåêáäéêÞ ìïñöÞ ñçôþí áñéèìþí - ÄõíÜìåéò ñçôþí áñéèìþí ìå åêèÝôç áêÝñáéï
Åñþ ôçóç 1 Üèñïéóìá ôùí åêèåôþí, äçëáäÞ: αμ  αν  αμ ν

Ôé ïíïìÜæïõìå íéïóôÞ äýíáìç ñçôïý áñéèìïý á ìå åêèÝ- 3 4 34 7
ð.÷.  2  2   2   2  128
ôç ôï öõóéêü áñéèìü í; Ðùò óõìâïëßæåôáé ç äýíáìç áõôÞ;
• Ãéá íá äéáéñÝóïõìå äõíÜìåéò ðïõ Ý÷ïõí ôçí ßäéá âÜóç, áöÞ-
ÁðÜíôçóç íïõìå ôçí ßäéá âÜóç êáé ãéá åêèÝôç âÜæïõìå ôç äéáöïñÜ ôïõ
åêèÝôç ôïõ äéáéñÝôç áðü áõôüí ôïõ äéáéñåôáßïõ äçëáäÞ:
Áí á åßíáé Ýíáò ïðïéïóäÞðïôå ñçôüò áñéèìüò, ôï ãéíüìåíï
á · á · ... · á ðïõ Ý÷åé í ðáñÜãïíôåò ßóïõò ìå á, ëÝãåôáé αμ
αμ : αν   αμ  ν
íéïóôÞ äýíáìç ôïõ á (Þ äýíáìç ìå âÜóç ôï á êáé åêèÝôç αν
í). ÓõìâïëéêÜ ãñÜöïõìå áí êáé äéáâÜæïõìå “Üëöá óôç íéï- 56
óôÞ”. Åßíáé äçëáäÞ: ð.÷.  56 5  51  5
55
α
α  α  αν
 ...
• Ãéá íá õøþóïõìå Ýíá ãéíüìåíï ñçôþí óå ìéá äýíáìç,
ν παραγοντες
õøþíïõìå êÜèå ðáñÜãïíôá ôïõ ãéíïìÝíïõ óôç äýíáìç áõôÞ
êáé ðïëëáðëáóéÜæïõìå ôá áðïôåëÝóìáôá, äçëáäÞ:
Åñþ ôçóç 2 ν
Ðüôå ìéá äýíáìç åßíáé èåôéêÞ; Ðüôå ìéá äýíáìç åßíáé  α  β   αν  βν
2 3
áñíçôéêÞ; Íá åîåôáóôïýí ùò ðñïò ôï ðñüóçìï ïé ðáñá- ð.÷.  3  4   32  42 ,  2  3  4   23  33  43
êÜôù äõíÜìåéò: 23, (–3)2, (–3)3. • Ãéá íá âñïýìå ôç äýíáìç ìéáò äýíáìçò, áöÞíïõìå âÜóç
ôçí ßäéá êáé ãéá åêèÝôç ãñÜöïõìå ôï ãéíüìåíï ôùí åêèå-
ÁðÜíôçóç  αμ ν  αμν
ôþí, äçëáäÞ:
Ìßá äýíáìç åßíáé èåôéêÞ üôáí ç âÜóç ôçò åßíáé èåôéêüò áñéè- 3
ð.÷.  32   323  36
ìüò Þ áí ç âÜóç åßíáé áñíçôéêüò áñéèìüò êáé ï åêèÝôçò ôçò
åßíáé Üñôéïò.
Åñþ ôçóç 4
Ìßá äýíáìç åßíáé áñíçôéêÞ áí ç âÜóç ôçò åßíáé áñíçôéêüò
áñéèìüò êáé ï åêèÝôçò ðåñéôôüò. Ðùò õðïëïãßæïõìå äõíÜìåéò ìå áñíçôéêü åêèÝôç; Ìå ôé
3 éóïýôáé ç äýíáìç ðïõ Ý÷åé åêèÝôç ôï ìçäÝí;
23  8  0 ,  3 2  32  9  0 ,  3   33  27  0
ÁðÜíôçóç
Åñþ ôçóç 3
Ç äýíáìç êÜèå áñéèìïý äéÜöïñïõ ôïõ ìçäåíüò, ìå åêèÝôç
Ðïéåò åßíáé ïé éäéüôçôåò ôùí äõíÜìåùí;
áñíçôéêü, åßíáé ßóç ìå ôç äýíáìç ðïõ Ý÷åé ùò âÜóç ôïí áíôß-
óôñïöï ôïõ áñéèìïý áõôïý ìå áíôßèåôï åêèÝôç, äçëáäÞ:
ÁðÜíôçóç
ν ν
Ïé éäéüôçôåò ôùí äõíÜìåùí åßíáé ïé åîÞò: ν 1 α β
α  νêáé     
• Ãéá íá ðïëëáðëáóéÜóïõìå äõíÜìåéò ðïõ Ý÷ïõí ôçí ßäéá α β
  α
âÜóç, áöÞíïõìå ôçí ßäéá âÜóç êáé ãéá åêèÝôç âÜæïõìå ôï Ç äýíáìç êÜèå áñéèìïý äéÜöïñïõ ôïõ ìçäåíüò ìå åêèÝôç
Åñþ ôçóç 7
ôï ìçäÝí åßíáé ßóç ìå ôç ìïíÜäá, äçëáäÞ α0  1 ìå α  0 .
Ðùò óõãêñßíïõìå áñéèìïýò ìå ôõðïðïéçìÝíç ìïñöÞ; Íá
Åñþ ôçóç 5 äéáôÜîåôå ôïõò ðáñáêÜôù áñéèìïýò áðü ôï ìéêñüôåñï óôï
ìåãáëýôåñï: 1,2 · 102, 7,3 · 10–3, 2,3 · 105.
Ðïéåò åßíáé ïé éäéüôçôåò ôùí äõíÜìåùí ìå åêèÝôç áêÝñáéï;
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Ìåôáîý äõï áñéèìþí ðïõ åßíáé ãñáììÝíïé óôçí ôõðïðïéç-
Ïé éäéüôçôåò ôùí äõíÜìåùí ìå åêèÝôç öõóéêü éó÷ýïõí êáé
ìÝíç ìïñöÞ, ìåãáëýôåñïò åßíáé áõôüò ðïõ Ý÷åé ìåãáëýôåñï
ãéá ôéò äõíÜìåéò ìå åêèÝôç áêÝñáéï. ¸ôóé:
ν åêèÝôç óôï 10. Ãéá ðáñÜäåéãìá, åßíáé:
1. αμ  αν  αμ  ν 5.  αμ   αμν 7,3 · 10–3 < 1,2 · 102 < 2,3 · 105
2. αμ : αν  αμ ν 6. α0  1
1 Åñþ ôçóç 8
ν
3.  α  β   αν  β ν 7. α ν  Ôé ïíïìÜæïõìå ðåñéïäéêü äåêáäéêü áñéèìü; Ôé ïíïìÜæïõ-
αν
ν ν ν ìå ðåñßïäï åíüò ôÝôïéïõ áñéèìïý;
α αν α β
4.    ν 8.    
β  β β  α ÁðÜíôçóç
Åñþ ôçóç 6 Äåêáäéêïß áñéèìïß ôùí ïðïßùí Ýíá ôìÞìá ôïõò åðáíáëáìâÜ-
íåôáé áôåëåßùôá ïíïìÜæïíôáé ðåñéïäéêïß äåêáäéêïß áñéèìïß.
Ðüôå ÷ñçóéìïðïéïýìå ôçí ôõðïðïéçìÝíç ìïñöÞ; Íá Ðåñßïäï ôÝôïéùí áñéèìþí ïíïìÜæïõìå ôï ôìÞìá ôïõò ðïõ
ãñÜøåôå ìå ôõðïðïéçìÝíç ìïñöÞ ôïõò áñéèìïýò: åðáíáëáìâÜíåôáé óõíå÷þò,
56.000.000.000, 0,00000000012
ð.÷. 1,33333.....  1,3 ¸÷åé ðåñßïäï ôï 3.
ÁðÜíôçóç 2,9818181...  2,981 ¸÷åé ðåñßïäï ôï 81.
Ôçí ôõðïðïéçìÝíç ìïñöÞ ôç ÷ñçóéìïðïéïýìå ãéá íá ãñÜ-
öïõìå áñéèìïýò ïé ïðïßïé Ý÷ïõí ðïëëÜ øçößá .¸ôóé ðñï- Åñþ ôçóç 9
ôéìïýìå íá ôïõò ãñÜöïõìå ðéï óõíïðôéêÜ , ÷ñçóéìïðïéþ- ¸íáò ñçôüò áñéèìüò ìðïñåß íá ãñáöôåß ùò äåêáäéêüò Þ
íôáò äõíÜìåéò. ùò ðåñéïäéêüò äåêáäéêüò;
ËÝìå üôé Ýíáò áñéèìüò åßíáé åêöñáóìÝíïò óå ôõðïðïéçìÝíç
ìïñöÞ ( Þ åêèåôéêÞ ìïñöÞ ) áí åßíáé ãñáììÝíïò óôç ìïñ- ÁðÜíôçóç
öÞ: á . 10k ÊÜèå ñçôüò áñéèìüò ìðïñåß íá ãñáöôåß ù ò äåêáäé-
üðïõ ôï á âñßóêåôáé ìåôáîý ôïõ 1 êáé ôïõ 10 Þ ìåôáîý ôïõ êüò Þ ùò ðåñéïäéêüò äåêáäéêüò áñéèìüò. Éó÷ýåé êáé ôï
– 10 êáé ôïõ – 1. áíôßóôñïöï, äçëáäÞ êÜèå äåêáäéêüò Þ êÜèå ðåñéïäé-
¸ôóé: 56.000.000.000 = 5,6 · 10 10 , êüò äåêáäéêüò ìðïñåß íá ãñáöåß ìå êëáóìáôéêÞ ìïñ-
0,00000000012 = 1,2 · 10 –10 öÞ .
Íá õðïëïãßóåôå ôéò äõíÜìåéò: Íá ã ñÜøåôå ôá ðáñáê Üôù ã éí üì åí á ìå ôç

2 3 2 ìïñöÞ ìéáò äýíáìçò:
1
â.    ä.  1 
2
1 á. 4 3
 2
ã.  5  á. 5 8  510  5 3
2 8
â.  2    2    2 
5
3
3 5
å. -4 2 óô.  2
 æ.    1 ç. 2003 0
Ëýóç
Ëýóç ×ñçóéìïðïéþíôáò ôçí éäéüôçôá αμ  αν  αμ ν Ý÷ïõìå:

á. 5 8  510  5 3  58 10  3  521
á. 4 3  4  4  4  64
2 8 5 2 8 5 15
â. Åäþ ç âÜóç åßíáé áñíçôéêÞ êáé ï åêèÝôçò Üñôéïò. â.  2   2   2   2    2
2
 1 12 1
¢ñá      
 2 22 4 Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôùí ðáñáóôÜóåù í:
ν 2 3
 α αν 
 Ιδιότητα    ν 
3 á.  3     3   32  33
5 4
 β  β  â. 12   1  12    1
ã. Ïìïßùò  5 2  52  25
3
Ëýóç
3
ä.  1   13  1 ÅîåôÜæïíôáò ôï ðñüóçìï ôçò äýíáìçò êÜèå öïñÜ Ý÷ïõìå:
3 3 27 2 3
å. Åäþ ôï ìåßïí (–) äåí åßíáé ìÝóá óå ðáñÝíèåóç ,Üñá äåí á.  3    3  32  33  9 27 9 27  0
5 4
åßíáé ôï ðñüóçìï ôïõ áñéèìïý ïðüôå 4 2  16 . â. 12   1  12   1  1   1  1   1  3   1  2
óô. Åäþ ç âÜóç åßíáé áñíçôéêÞ êáé ï åêèÝôçò ðåñéôôüò.
3
¢ñá  2  8 .
Íá âñåßôå ôï ðñüóçìï óå êÜèå ìßá ðåñßðôùóç:
æ.   15    1  1 4 á.  8 
5
â.  1
3
ã.   5 
4
ä.   12 
7
ç. ¼ðïéïí áñéèìü êáé íá ôïí õøþóïõìå óôçí ìçäåíéêÞ äý-

íáìç ìáò äßíåé 1, α0  1. ¢ñá 20030  1 .
Ëýóç
á. ÁñíçôéêÞ âÜóç, ðåñéôôüò åêèÝôçò. ¢ñá áñíçôéêü ðñüóçìï.
â. ÁñíçôéêÞ âÜóç, ðåñéôôüò åêèÝôçò. ¢ñá áñíçôéêü ðñüóçìï.
ã. ÁñíçôéêÞ âÜóç, Üñôéïò åêèÝôçò. ¢ñá èåôéêü ðñüóçìï. Íá õðïëïãßóåôå ôá ðçëßêá:

ä. ÁñíçôéêÞ âÜóç, ðåñéôôüò åêèÝôçò. ¢ñá áñíçôéêü ðñüóçìï. 2
7 á. 10
2
3
â.  20  : 53
5
Íá óõìðëçñþ óåôå ê áôÜëëçëá ôá ê åí Ü ìå Ëýóç
Ýíá áðü ôá óýìâïëá: < , > Þ = .
5 αν  α 
ν
7
á.  4 8 ..... 0 â.  3  ..... 0 ã.  116 ..... 1 ×ñçóéìïðïéþíôáò ôçí éäéüôçôá  Ý÷ïõìå:
β ν  β 
2
102  10 
Ëýóç á.     22  4
52  5 
á. ¸÷ïõìå áñíçôéêü áñéèìü õøùìÝíï óå Üñôéï åêèÝôç. ¢ñá 3 203  20 
3
3
ôï ðñüóçìï èá åßíáé èåôéêü. ÊÜèå èåôéêüò áñéèìüò åßíáé â.  20  : 53  3      4   64
8
5  5 
ìåãáëýôåñïò ôïõ ìçäåíüò. ¢ñá  4   0 .
â. ¸÷ïõìå áñíçôéêü áñéèìü õøùìÝíï óå ðåñéôôü åêèÝôç. ¢ñá Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôùí ðáñáóôÜóåù í:
ôï ðñüóçìï èá åßíáé áñíçôéêü. ÊÜèå áñíçôéêüò áñéèìüò
30 4 1003 183
7
åßíáé ìéêñüôåñïò ôïõ ìçäåíüò. ¢ñá  3   0 . 8 á. 4
 3
 3
16 15  50  6
ã.  1  1 . 3 3
â. 14 3 :   7   362 : 122  28 3 :  14 
Íá õðïëïãßóåôå ôá ðáñáêÜôù ãéíüìåíá: Ëýóç

6  1

4  1
4
4 4
×ñçóéìïðïéþíôáò ôçò éäéüôçôåò ôùí äõíÜìåùí êáé åîåôÜæï-
á. 85    â.  2        1   2 íôáò êÜèå öïñÜ ôï ðñüóçìï ôçò äýíáìçò Ý÷ïõìå:
8  2
4 3 3
30 4 1003 183  30   100   18 
á.   3       
Ëýóç 15 4
 50 3
6  15   50   6 
3
ν
×ñçóéìïðïéþíôáò ôçí éäéüôçôá  α  β   αν  βν Ý÷ïõìå:  24   2  33  16   8   27  16  8  27  51
3 3 143 362 283

 1  1 8
5 5 â. 14 3 :  7   362 : 122  283 :  14   3
 2  
á. 85      8       15  1  7 12  14 3
8  8 8 3 2 3
 14   36   28 
4 4
      
4  1 4 4   1   7   12   14 
â.  2       1   2  2       1   2 
 2   2   3 3
  2  32   2  8  9 8  9
4
 
 2  16
Íá õðïëïãßóåôå ôéò äõíÜìåéò: Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôùí ðáñáêÜôù ðá-

9 á.  1 2 
3 3 3
â.  2  ñáóôÜóåù í :
12
á.  520  510  58  : 535 â. 416 :  4 8  45  4 2 
Ëýóç
μ Ëýóç
×ñçóéìïðïéþíôáò ôçí éäéüôçôá  αν   ανμ Ý÷ïõìå:
×ñçóéìïðïéþíôáò ôéò éäéüôçôåò ôùí äõíÜìåùí Ý÷ïõìå:
2 3 6 3 3 9
á.  1    1  1 â.  2    2  512 á. 520  510  58  : 535  520 10  8 : 535 
 5 38 : 535  538 35  53  125
Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôçò ðáñáêÜôù ðá- â. 416 :  48  45  42   416 : 48 5 2  416 : 415  1416 15  41  4
10 3 2
ñÜóôáóçò: Α  3  7   2   6   4   :  12
Íá ëýóåôå ôéò ðáñáêÜôù åîéóþ óåéò:
Ëýóç 13 á. 4 3  x  4 5 â. 16  x  25
 1
2
ã.     x  33
×ñçóéìïðïéþíôáò ôéò éäéüôçôåò ôùí äõíÜìåùí êáé ôïõò êáíü-  3
íåò ôçò ðñüóèåóçò, ôçò áöáßñåóçò, ôïõ ðïëëáðëáóéáóìïý
êáé ôçò äéáßñåóçò ñçôþí áñéèìþí Ý÷ïõìå: Ëýóç
3 2
Α  3  7   2   6   4   :  12  á. 4 3  x  45 . ¢ñá x  45 : 4 3  45 3  4 2  16 .
 3  7   8    6  16  :  12  â. 16  x  25 . ¢ñá x  25 : 16  25 : 24  25  4  21  2 .
Åäþ ãñÜøáìå ôï 16 ùò äýíáìç ìå âÜóç ôï 2.
 3   7  8   96 :  12  3  15  96 :  12  45   8   37 2
 1
ã.     x  33 .
 3
Íá õðïëïãßóåôå ôéò ðáñáêÜôù äõíÜìåéò: 2 2 2
1 1 3
11 18 28 10 ¢ñá x  33 :     33 : 2  33  2  33  32  33  2  35  243
2 4
á. â. ã. 6  3 3 1
215 426 69
Ëýóç x y (x + y) 2 – x 2 · y 3
14
αμ + 2 –1
×ñçóéìïðïéþíôáò ôçí éäéüôçôá  αμ ν Ý÷ïõìå:
αν – 2 +1
218 428
á. 15  218 15  23  8 â. 26  428  26  42  16
2 4 Ëýóç
610
ã. 9  610  9  61  6
6
¼ôáí x  2 êáé y  1 Ý÷ïõìå: 1 1

ã. 100 : 101  100 : 1
 100 :  100  10  1 10  10
2 10 10
 x  y 2  x 2  y3  2   1   22   13 
 2  12   22   13   12   22   13  Ç Üóêçóç ìðïñåß íá ëõèåß åðßóçò, ÷ñçóéìïðïéþ-
 1 4   1  1  4   1 4  5 íôáò ôçí éäéüôçôá: αμ  αν  αμ ν Þ αμ : αν  αμ ν .
¼ôáí x  2 êáé y  1 Ý÷ïõìå:
2
 x  y 2  x2  y 3   2   1   22   13 
2 2 3 2 2 3 Íá êÜíåôå ôéò ðáñáêÜôù ðñÜîåéò:
  2  1   2   1   1   2   1  2 3 3 4
 1  3  3  1
 1  4    1  1 4  3 17 á.       â.   : 
 3  2 8 8
2 1
ã.  3 2  34  ä.  4 3 : 4 2 
Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôçò ðáñáêÜôù ðá-
15 ñÜóôáóçò: A  2x  2 : 16  32 : 2 x  2 , üôáí x  4 .
Ëýóç
×ñçóéìïðïéþíôáò éäéüôçôåò ôùí äõíÜìåùí Ý÷ïõìå:
Ëýóç 2 3 2 3
 1  3   3  2
Áíôéêáèéóôïýìå ôï x ìå 4 óôçí ðáñÜóôáóç. á.            
 3  2  1  3
¢ñá: A  24  2 : 16  32 : 24 2 .
32 23 1 8
ÃñÜöïõìå ôï 16 êáé ôï 32 ùò äõíÜìåéò ìå âÜóç ôï 2 êáé  3  323  23  31  23   8 
1 3 3 3
÷ñçóéìïðïéïýìå ôéò éäéüôçôåò ôùí äõíÜìåùí. ν ν
42 4 5 4 2 6 4 5 2
α
×ñçóéìïðïéÞóáìå ôçí éäéüôçôá:     
β
¢ñá èá Ý÷ïõìå: A  2 :2 2 :2  2 :2 2 :2 
β α
64 5 2 2 3
2 2  2  2  4  8  4 3
3
1
4
8
3
8
4 3
8 8 4
â.   :      :    3 : 
8 8  3  1 3 1
Íá êÜíåôå ôéò ðáñáêÜôù ðñÜîåéò:
83 1 1 1 1 1 1
16 10
á. 5  5 10
â. 4  4 2 3 0
ã. 10 : 10 1
3
 4  3  83  4  3  8 1   
3 8 3 3 27 8 216
2  2
ã.  32  34    32 4

   32 4 2  32 2 
Ëýóç
  2 1 1
ν 1 3 2  34  4

×ñçóéìïðïéþíôáò ôçí éäéüôçôá α  ν Ý÷ïõìå: 3 81
α 1
1
ä.  43 : 4 2    43 : 2    43  42  
1 1
10 1 510
á. 5  10  10  1  4 
5 5
1 43
â. 4 2  4 3  2  43  2  4 3 2  41  4  43 2 1   45 1  45 1  4 5  15  1
4 4 4 1024
Íá óõìðëçñþ óåôå ôïí ðáñáêÜôù ðßíáêá: Íá âñåßôå ôçí ôéìÞ ôçò ðáñÜóô áóçò:
19 A3 x4
2 x 2
3  x2
3 x 3
, üôáí x  2 .
1
x x –2  x 2  x 3  x 1
x
18 2 Ëýóç
–3 Áíôéêáèéóôïýìå ôï x ìå 2 êáé Ý÷ïõìå:
–2 A  32 4  222  32 2  323  32  20  30  31 
1 1 1 1 1 3 4
     
Ëýóç 32 31 9 3 9 9 9
20
¼ôáí ÷ = +2 Ý÷ïõìå:
1 1 Íá ã ñÜøåôå óå ôõðïðïéçìÝí ç ìïñöÞ ôïõò
2 2
• x 2  2 
2 4
20 áñéèìïýò:
á. 68.000.000.000 â. 0,00000000075
1 2 3 1 1 2 3 1 1 1
•  x  x  x   2  2  2   4  8   12
x 2 2 2
Ëýóç
¼ôáí ÷ = -3 Ý÷ïõìå:
á. 68.000.000.000 = 6,8 · 1010.
2 1 1
• x
3
  3    â. 0,00000000075 = 7,5 · 10 –10
  3 2 9
1 2 1 2 3 1
•  x  x 3  x 1    3    3    3   Íá êÜíåôå ôéò ðáñáêÜôù ðñÜîåéò:
x 3
21 á. 518.000.000 · 0,000031
1  1 1 1 â.102.000.000 : 170.000
   9  27       9  27   18
3  3 3 3
¼ôáí ÷ = -2 Ëýóç
1 1 á. 518.000.000 = 5,18 · 108, 0,000031 = 3,1 · 10–5.
2 2
• x    2   ¢ñá: 518.000.000 · 0,000031 = 5,18 · 108 · 3,1 · 10–5 =
  2 2 4
16,058 · 108 + (–5) = 16,058 · 103 = 16.058.
1 2 1  2  3  1 â. 102.000.000 = 1,02 · 108, 170.000 = 1,7 · 105.
•  x  x3  x 1   2  2  2 
x 2 ¢ñá: 102.000.000 : 170.000 = 1,02 · 108 · 1,7 · 10-5 =
0,6 · 103 = 600.
1  1 1 1
   4  8        4  8   4
2  2 2 2
Íá õðïëïãßóåôå ôéò ðáñáêÜôù äõíÜìåéò:
22 á.  4  108 
2
â.  3  10 6 
3
ã.  2  10 8 
2
Ëýóç Íá ãñÜøåôå óå äåêáäéêÞ ìïñöÞ ôïõò áñéèìïýò:

2 2
á.  4  108   42  108   16  1016 26 3 3 8
3 3 á. 1 â.  ã. ä. 
â.  3  10 6   33  10 6   27  1018 3 20 40 5
2 2
ã.  2  10 8   22  108   4  1016
Ëýóç
Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôçò ðáñÜóôáóçò: 1 3

á.  0,333333  0,3 â.   0,15
23 A  2,1 108  4,2  108  1,5  10 8 3 20
3 8
ã.  0,075 ä.   1,6
Ëýóç 40 5
A  2,1 108  4,2  108  1,5  108   2,1 4,2  1,5   108 
 4,8  108 Íá ãñÜøåôå ìå êëáóìáôéêÞ ìïñöÞ ôïí áñéè-
27
ìü 1, 45 .
Íá óõãêñßíåôå ôïõò ðáñáêÜôù áñéèìïýò:
24 á. 6,14 · 10 8 ..... 6,04 · 10 8 Ëýóç
â. 5,3 · 10 4 ..... 14,8 · 10 4
ÈÝôïõìå x  1,45 . ¢ñá x  1,454545...
Ëýóç ÐïëëáðëáóéÜæïõìå ìå ôï 100:
á. 6,14 > 6,04 Üñá 6,14 · 10 8 > 6,04 · 108 100  x  100  1,454545...
â. 5,3 < 14,8 Üñá 5,3 · 104 < 14,8 · 104 100x  145,4545...
ÃñÜöïõìå ôï äåêáäéêü ùò Üèñïéóìá:
100x  145  0,4545...
Íá âñåßôå ðüóåò öïñÝò åßíáé ìåãáëýôåñïò Þ
Áöáéñïýìå ôï x áðï ôá äýï ìÝëç:
25 ìéêñüôåñïò ï áñéèìüò 6, 25 · 10 5 áðü ôïí
áñéèìü 625 · 10 8 . 100x  x  145  0,4545  x
Åöáñìüæïõìå ôçí åðéìåñéóôéêÞ éäéüôçôá:
Ëýóç 100  1 x  145  0,4545  1,4545...
Åßíáé öáíåñü üôé : 6,25 · 10 5 < 625 · 108 . ÊÜíïõìå ôéò ðñÜîåéò:
Åðßóçò 6,25 · 105 = 625 · 103. ¢ñá 625 · 108 : 625 · 103 = 99x  145  1
1 · 108–3 = 105. 99x  144
¢ñá ï 6,25 · 105 åßíáé 105 öïñÝò ìéêñüôåñïò. 144
x
99
Íá óõìðëçñþóåôå ôá êåíÜ óôéò ðáñáêÜôù ðñïôÜóåéò.

1
á. Ôï ðëÞèïò ôùí åðáíáëáìâáíüìåíùí øçößùí êÜèå ðåñéïäéêïý áñéèìïý ïíïìÜæåôáé ................
â. Ôï ãéíüìåíï α
 αα  ...
  α óõìâïëßæåôáé ìå ....................
ν
ã. Áí á > 0 ôüôå áí ...............
ä. Äýíáìç ìå âÜóç áñíçôéêü áñéèìü êáé åêèÝôç Üñôéï åßíáé ................. áñéèìüò
å. Äýíáìç ìå âÜóç áñíçôéêü áñéèìü êáé åêèÝôç ðåñéôôü åßíáé ................ áñéèìüò
óô. Ãéá íá ðïëëáðëáóéÜóïõìå äõíÜìåéò ìå ôçí ßäéá âÜóç, áöÞíïõìå ôçí ßäéá âÜóç êáé âÜæïõìå åêèÝôç ôï
.................ôùí åêèåôþí
æ. Ãéá íá äéáéñÝóïõìå äõíÜìåéò ìå ôçí ßäéá âÜóç, áöÞíïõìå ôçí ßäéá âÜóç êáé âÜæïõìå åêèÝôç ôçí äéáöïñÜ ôïõ
åêèÝôç ôïõ ................. áðü ôïí åêèÝôç ôïõ äéáéñåôÝïõ.
ç. Ãéá íá õøþóïõìå Ýíá ãéíüìåíï óå åêèÝôç, õøþíïõìå êÜèå .................... ôïõ ãéíïìÝíïõ óôïí åêèÝôç áõôü
è. Ãéá íá õøþóïõìå ìéá äýíáìç óå Ýíáí åêèÝôç, õøþíïõìå ôçí âÜóç ôçò äýíáìçò óôï .............. ôùí åêèåôþí
é. Ç äýíáìç êÜèå áñéèìïý , äéÜöïñïõ ôïõ ìçäåíüò ìå åêèÝôç ôï ìçäÝí åßíáé ßóç ìå ôç ..............
ν
 α
ê. Éó÷ýåé   = .........................
β
2 Íá óçìåéþóåôå Ýíá × óôï êáôÜëëçëï ôåôñáãùíÜêé. Óù óôü ËÜèïò
1
á. Éó÷ýåé α  1
â. Áí á < 0 êáé í Üñôéïò , ôüôå αν  0
ã. Éó÷ýåé üôé 32  33  35
ä. Éó÷ýåé üôé ( 2)3  (2)5  28
74
å. Éó÷ýåé üôé 74 : 72  2  72
2
7
 3 3
óô. Éó÷ýåé üôé    2
5 5
2 4
æ. Éó÷ýåé üôé  2   ( 2)2 4  ( 2)6
 
1
ç. Éó÷ýåé üôé α ν  ν
α
2 2
7
   3
è. Éó÷ýåé üôé     
3 7
1 Íá õðïëïãßóôå ôéò äõíÜìåéò:

3
1
ã.   
2 7 3 2 2
á.  8  â. 53 ä.  2 å. -52 óô.   3  æ. -62 æ.  9  ç.   5 
 3
3 2 2 1000
è.    1  é. 73 éá.  1,5  éâ. 4 2   4  éã.  1 éä. 2,32
2 Íá õðïëïãßóôå ôçí ôéìÞ ôùí ðáñáêÜôù ðáñáóôÜóåùí:

3 5 2 3 2
A  52   5   53  52  5 B   2  24  25  23   2  2 Γ   8   82   8 
2 3 8 9 10
Δ  6 2   6   6 4   6  Ε  15   1   1   1   1  19
3 Íá ãñÜøåôå ìå ôçí ìïñöÞ ìßáò äýíáìçò ôá ðáñáêÜôù ãéíüìåíá:

7 9 4 5
á. 318  39  35  36 â. 45  417  4 3  4 6 ã. 810  8 9  8 8  8 3 ä.  2   2   2   2
10 9 20 15
1 1 1 1
å.                óô. 67  6 8  65  614  6 20
 5  5  5  5
4 Íá óõìðëçñþóåôå ôá êåíÜ ìå Ýíá áðü ôá óýìâïëá > , < , = .

10 2 19 5 8
á.  3 .... 0 â.  5  .... 0 ã.  27 .... 0 ä.  1 .... 1 å.  4  .... 0 óô.  1 .... 1
4
æ.  10 5 .... 0 ç.  19 ....  1 è.  7  .... 0
8 5 5 5
 1  1 5  1 5  1
5 Íá õðïëïãßóåôå ôá ðáñáêÜôù ãéíüìåíá: á. 78     â. 45   ã.  3       2   
 7 4 3 2
5 5 6
1 1 1
ä.  8       2    å. 106      1
5 5 6
8  2  10 
4
7352
6 á. 3004
4
Íá õðïëïãßóåôå ôá ðáñáêÜôù ðçëßêá: â. ã.  80 3 : 403 ä. 364 :  12
150 73,52
2503 6 2 3
å. óô. 5006 :  250  æ.  640 3 :  160 3 ç. 1002 :  20  è.  1024  : 1283
 50 3

4 3 2 2
A   20  : 10 4  36 3 :  12  252 : 52 B  8452 :  84,5   902 : 92  60 :  15 
2 3 154 685 1284 5123

Γ  502 :  10   16 3 : 8 3  200 3 :  100   10002 : 200 2 Δ   
34 345 64 4  128 3
3
8052 10002 603  40 
Ε   
80,52 1002 303 203
8 Íá õðïëïãßóåôå ôéò ðáñáêÜôù äõíÜìåéò:

2 3 6 2 2 2 2 2 5 7 2
á.  2  â.  15  ã.  25  ä.  8   å.  32  óô.  4 2  æ.  1  ç.  5 2 

3 2 3 2 1000 2 2
A   2  8   2    8   : 4 6 B  10   3    42   52 :  5 
2
1  2
3 2
Γ   4   12   8   :102  16 :  8    5 Δ  52    1   452 : 152   53
5 

8 5
320 18  5 17 2004
1 1
â. 5 ä. 7 å.   :  
10 8
á. ã. 14
óô.  1,5  :  1,5 
319 516  5  72002  2  2
25 23
3 3
æ.    :    ç. 450 : 4 47
 4  4

5 10 8 19
á.  3    3    3 :  3 â. 812  8 4  8 7 : 820
10 25 12 20
ã. 614  620  64 : 616  6 4  610 ä.  7    7  :  7   7 
12 Íá ëýóåôå ôéò ðáñáêÜôù åîéóþóåéò:

á. 8 4  x  86 â. 310  x  314 ã. 32  x  26 ä. 27  x  243 å.  78  x   710
9
x 1
æ.     x  23
10 12 8 11
óô.  33 ç.  10   x   10  è.  5   x   5 
32  2
13 Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôùí ðáñáêÜôù ðáñáóôÜóåùí :

2 3
 1 1  1 3 2 2
       2  1  4 
3 2   1        
A   :  6 3
 1
3
 2 B   34   3  3 :  3 2
  1     2   1   4 
2
5  5

A  218  x : 214  y  128 : 210  x  y
B  320 : 316  x  322 y : 910
Γ   410  x  y  4  x  y   : 4 x 12y üôáí x  2 êáé y  1

á. α β α2 – β2 α3 – β3 + 4α2 · β3
–2 –1
+2 –3
–3 –2
â. x x3 – 3 · x2 ( x2)3 –x2 · x3
–2
+3
–3

2 3 2 1
1 5 4 1 2
ä.   :  
2
ã.      
2 3
á.  4  â. 24  4 2 å.  32  33  óô.  2 
 5  3  7  7
2 3 2
1 2 5 1
æ.    :   éâ.  82  
2 2
ç.  13  è. 5 2 : 10 2 é.  8 4  85  éá.  64  6 3 
 3 3  4
17 Íá õðïëïãßóåôå ôá åîáãüìåíá:
2 2 2 10 5 4  19
á.  1500    4    1500  â.  300    300   300   300 
   
 400   400   8   80   80   80   80 
4 5 8 1
ã.  1000    1000    1000  :  1000 
 60   60   60   60 

á. α α–2 α–2 + α–3 – α–4 â. β β–3 β–1 + β–2 – β–3
–1 –1
–2 –2
+2 +2

2 4 4 2 2 3
2  1   1  1 3  1  1
Α    3            Β     24        
 3  8   2  2  2  2
8 16
 1 4   1 2 
Γ          
 2     2  
20 Íá âñåßôå ôçí ôéìÞ ôùí ðáñáóôÜóåùí:

Α  x   2  2x  4   4 x  2x üôáí x  2 B  34  x  31 x  3  x üôáí x  1
x 1 x 1 x 2 x x
Γ   1 2   3  üôáí x 1 Δ  x  x  2   x  2  üôáí x  3
21 Íá ãñÜøåôå óå ôõðïðïéçìÝíç ìïñöÞ ôïõò áñéèìïýò:

á. 750000000 â. 81.000.000.000 ã. 4.320.000.000 ä. 33.100.000.000 å. 0,0000000712
óô. 0,000000000422 æ. 0,00000358 ç. 0,0000000848

á. 800.000.000 · 75.000.000 â. 350.000.000 · 1.600.000.000 ã. 73.000.000 · 0,00000045
ä. 0,00000004 · 0,00000005 å. 0,000000006 : 40.000.000 óô. 4.000.000.000 : 8.000.000

2 3 5 4 6 2
á.  8  10 4  â.  4  106  ã.  2  107  ä.  3  106  å.  2  10 4  óô. 5  10 4 

Α  3,5  109  4,8  109  6,9  109 Β  5,7  10 3  14,6  10 3  2,8  103
Γ  1,7  108  4,3  108  7,25  108
25 Íá óõãêñßíåôå ôïõò ðáñáêÜôù áñéèìïýò êáé íá âñåßôå ðüóåò öïñÝò åßíáé ï Ýíáò ìåãáëýôåñïò ôïõ Üëëïõ.
6
á. 8,45  108 êáé 845  1014 â. 3,2  10 êáé 1,6  108
ã. 2,4  107 êáé 1,2  105 ä. 1,8  10
9
êáé 9  10 7
å. 4  105 êáé 2  10 4 óô. 6  10 8 êáé 1,5  1010
26 Íá âñåèåß ðüóá Kg åßíáé 3 · 109 óùìáôßäéá ðïõ ôï êÜèå Ýíá áðü áõôÜ Ý÷åé ìÜæá 4,5 · 10–12 Kg.
27 Íá ãñÜøåôå óå äåêáäéêÞ ìïñöÞ ôïõò ðáñáêÜôù ñçôïýò:

5 4 10 16 6
á. 1 â.  ã.  5 ä.  2 å. óô.  æ. ç.
4 4 8 9 3 4 32 20
28 Íá ãñáöïýí ìå êëáóìáôéêÞ ìïñöÞ ïé ðáñáêÜôù ðåñéïäéêïß äåêáäéêïß áñéèìïß:

á. 0,5 â. 0,6 ã. 0,8 ä. 1,5 å. 1,25 óô. 2,5 41
29 Íá êÜíåôå ôéò ðáñáêÜôù ðñÜîåéò: á. 0,5  0,6  0,8 â. 1,5  1,25

ÈÅÌÁ 1
1. Ðïéïõò áñéèìïýò êáëïýìå ðåñéïäéêïýò; 2. Ôé êáëïýìå ðåñßïäï;
3. Ôé êáëïýìå äýíáìç ìå âÜóç ôï á êáé åêèÝôç ôïí öõóéêü í > 1; 4. Ðïéåò éäéüôçôåò éó÷ýïõí ãéá ôï ðñüóçìï äýíáìçò;
5. Ðïéåò åßíáé ïé éäéüôçôåò äõíÜìåùí ñçôþí ìå åêèÝôç öõóéêü; 6. Ìå ôé éóïýôáé ç äýíáìç êÜèå áñéèìïý ìå åêèÝôç ôï ìçäÝí;
7. Ìå ôé éóïýôáé ç äýíáìç åíüò áñéèìïý ìå åêèÝôç áñíçôéêü; 8. Ðïéá åßíáé ç ôõðïðïéçìÝíç ìïñöÞ åíüò áñéèìïý;
ÈÅÌÁ 2
14 5 13 18
1. Íá âñåßôå ôçí äåêáäéêÞ ìïñöÞ ôùí ñçôþí á.  â. ã. ä.
10 9 14 11
2. Íá âñåßôå ôçí êëáóìáôéêÞ ìïñöÞ ôùí áñéèìþí á. 57,42 â. 2,9 ã. 2,64
ÈÅÌÁ 3
3
1. Íá õðïëïãßóåôå ôéò ôéìÝò ôùí ðáñáóôÜóåùí á. –23 â.  2 ã. 24
2
1 2 3  4  82
2. Íá õðïëïãßóåôå ôéò ôéìÝò ôùí ðáñáóôÜóåùí á.  3   3   3  â.   2
52  3 
3. Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôçò ðáñÜóôáóçò  24  2  33   33 : 27   1  16  8 
ÈÅÌÁ 4
2 0
1. Íá õðïëïãßóåôå ôéò äõíÜìåéò á.  3 â. 33 ã.  272
4 2
8 5
2. Íá õðïëïãßóåôå ôéò ôéìÝò ôùí ðáñáóôÜóåùí á.  2  â. 25 : 23 ã.  2   2
 
3 2 1 1 2
3. Íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôçò ðáñÜóôáóçò  2    2    2    2    2
4. Íá åêöñáóôïýí ìå ôõðïðïéçìÝíç ìïñöÞ ïé áñéèìïß á. 0,567 â. 0,0000465 ã. 0,009
2ï ìÝñïò
1.1 Óçìåßï - Åõèýãñáììï ôìÞìá - Åõèåßá - Çìéåõèåßá - Åðßðåäï - Çìéåðßðåäï 229
1.1 Óçìåßï - Åõèýãñáììï ôìÞìá - Åõèåßá - Çìéåõèåßá - Åðßðåäï - Çìéåðßðåäï
Åñþ ôçóç 1 Óçìåßùóç: Áðü Ýíá óçìåßï äéÝñ÷ï-

Ôé êáëïýìå óçìåßï; íôáé Üðåéñåò åõèåßåò. Áðü äýï óçìåßá
äéÝñ÷åôáé ìéá ìüíï åõèåßá. Óõíåðþò ãéá
ÁðÜíôçóç íá êáôáóêåõÜóïõìå ìéá åõèåßá ðñÝðåé
Ç Üêñç ôïõ ìïëõâéïý ìáò, ïé êïñõöÝò åíüò ó÷Þìáôïò, íá ãíùñßæïõìå äýï óçìåßá ôçò.
Á
ç ìýôç ìéáò âåëüíáò, ìáò äßíïõí ôçí Ýííïéá ôïõ
óçìåßïõ. Ôï óçìåßï ôï ðáñéóôÜíïõìå ìå ìßá ôåëåßá
Åñþ ôçóç 4
êáé ïíïìÜæïõìå ìå Ýíá êåöáëáßï ãñÜììá Á, Â ê.ô.ë.
Ôé êáëïýìå çìéåõèåßá;
Åñþ ôçóç 2
ÁðÜíôçóç
Ôé êáëïýìå åõèýãñáììï ôìÞìá;
ÅÜí ðñïåêôåßíïõìå áðåñéüñéóôá Ýíáí åõèýãñáììï ôìÞìá ÁÂ ðÝñá
ÁðÜíôçóç áðü ôï Ýíá ìüíï Üêñï ôïõ, ð.÷. ôï Â, ôüôå ôï íÝï ó÷Þìá, ðïõ Ý÷åé
• Ìßá ôåíôùìÝíç êëùóôÞ ìå Üêñá Á êáé Â ìáò äßíåé ìéá áñ÷Þ ôï Á áëëÜ äåí Ý÷åé ôÝëïò, ëÝãåôáé çìéåõèåßá.
åéêüíá ôçò Ýííïéáò ôïõ åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò ÁÂ.
Ç çìéåõèåßá óõìâïëßæåôáé ìå Ýíá êåöáëáßï ãñÜììá ðïõ

• Ôá óçìåßá Á êáé Â åßíáé ôá Üêñá ôïõ åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò. äçëþíåé ôçí áñ÷Þ ôçò êáé Ýíá ìéêñü áðü ôá ôåëåõôáßá
• ËÝìå üôé ôá óçìåßá Á êáé Â ïñßæïõí ôï åõèýãñáììï ôìÞìá ÁÂ. ãñÜììáôá, ð.÷. Á÷, Ây ê.ëð.
• ÊáôáóêåõÜæïõìå Ýíá åõèýãñáììï ôìÞìá, óõíäÝïíôáò äýï
óçìåßá Á êáé Â, ìå ôç âïÞèåéá åíüò ÷Üñáêá (“êáíüíá”).
• Äýï åõèýãñáììá ôìÞìáôá ëÝãïíôáé äéáäï÷éêÜ üôáí Ý÷ïõí
êïéíü ôï Ýíá Üêñï êáé êáíÝíá Üëëá óçìåßá.
Åñþ ôçóç 5
Åñþ ôçóç 3
Ðüôå äýï çìéåõèåßåò ëÝã ïíôáé áí ôéêåßìåí åò;
Ôé êáëïýìå åõèåßá;
ÅÜí ðñïåêôåßíïõìå áðåñé- ÅÜí Ï åßíáé Ýíá óçìåßï ôçò åõèåßáò ÷’÷, ôüôå ìå áñ÷Þ ôï Ï
üñéóôá Ýíá åõèýãñáììï ïñßæïíôáé äýï çìéåõèåßåò Ï÷ êáé Ï÷’, ïé ïðïßåò ëÝãïíôáé á-
ôìÞìá ÁÂ, ôüôå ôï íÝï ó÷Þìá, ðïõ äåí Ý÷åé ïýôå áñ÷Þ ïýôå íôéêåßìåíåò çìéåõèåßåò.
ôÝëïò, ëÝãåôáé åõèåßá. Óõìâïëßæïõìå ìéá åõèåßá ìå Ýíá ìéêñü
ãñÜììá áðü ôá áñ÷éêÜ ôïõ áëöáâÞôïõ, ð.÷. (å), Þ ìå äýï ìéêñÜ
ãñÜììáôá áðü ôá ôåëåõôáßá ôïõ áëöáâÞôïõ ð.÷. ÷’÷, y’y.
230 ÌÝñïò B - ÊåöÜëáéï 1
Åñþ ôçóç 6
Ôé ê áëïýìå åðßðåäï;
ÁðÜíôçóç
Åðßðåäï åßíáé ìéá åðéöÜíåéá,
ðÜíù óôçí ïðïßá åöáñìüæåé
ðáíôïý ç åõèåßá ãñáììÞ.
ÐáñáôçñÞóåéò:
• Ç ïíïìáóßá ôïõ åðéðÝäïõ äßíåôáé ìå Ýíá êåöáëáßï ãñÜììá
• ¸íá åðßðåäï åðåêôåßíåôáé
ôïõ áëöÜâçôïõ ð.÷. Ð, Ñ, Ó ê.ë.ð.
áðåñéüñéóôá.
• Áðü ôá ôñßá ìç óõíåõèåéá-
êÜ óçìåßá äéÝñ÷åôáé Ýíá Åñþ ôçóç 7
ìïíáäéêü åðßðåäï, åíþ Ôé êáëïýìå çìéåðßðåäï;
áðü Ýíá Þ äýï óçìåßá äéÝñ÷ïíôáé Üðåéñá åðßðåäá.
ÁðÜíôçóç
• ÊÜèå åðßðåäï ÷ùñßæåé ôï ÷þñï óå äýï ìÝñç, þóôå, áí
èÝëïõìå íá ðåñÜóïõìå áðü ôï Ýíá ìÝñïò ôïõ ÷þñïõ óôï ÊÜèå åõèåßá åíüò åðéðÝäïõ ôï
Üëëï, ðñÝðåé íá äéáðåñÜóïõìå ôï åðßðåäï. ÷ùñßæåé óå äýï çìéåðßðåäá.
Íá äþóåôå äéêÞ óáò ïíïìáóßá óå üëá ôá óç-

ìåßá êáé ôá åõèýãñáììá ôìÞìáôá ôù í ðáñá- á. Ôï ó÷Þìá áðïôåëåßôáé áðü ôá óç-
êÜôù åõèýãñáììù í ó÷çìÜôù í. ìåßá Á, Â, Ã, Ä êáé ôá åõèýãñáììá
ôìÞìáôá
1 ÁÂ, ÂÃ, ÃÄ, ÄÁ êáé ÁÃ êáé ÂÄ.
á. â.
â. Ôï ó÷Þìá áðïôåëåßôáé áðü ôá óç-
ìåßá Á, Â, Ã, Ä, Å, Æ, êáé ôá åõ-
èýãñáììá ôìÞìáôá
ÁÂ, ÂÃ, ÃÄ, ÄÅ, ÅÆ, ÆÁ êáé
Ëýóç ÂÅ, ÃÆ.
1.1 Óçìåßï - Åõèýãñáììï ôìÞìá - Åõèåßá - Çìéåõèåßá - Åðßðåäï - Çìéåðßðåäï 231
Íá ðÜñåôå ôñßá óçìåßá ðÜíù óå ìéá åõèåßá ÐÜíù óå ìéá åõèåßá ÷’÷ ðáßñíïõìå äýï óç-
êáé Ýí á óçìåßï Ï ðïõ äåí áíÞêåé óôçí åõ- ìåßá Á êáé Â. Íá ïíïìÜóåôå ôéò áíôéêåßìåíåò
2 èåßá. Íá ïíïìÜóåôå üëá ôá åõèýãñáììá ôìÞ- 3 çìéåõèåßåò ðïõ Ý÷ïõí áñ÷Þ ôï Á êáé ôéò áíôé-
ìáôá ðïõ ó÷çìáôßæïí ôáé. êåßìåíåò çìéåõèåßåò ðïõ Ý÷ïõí áñ÷Þ ôï Â.
Ëýóç Ëýóç
¸÷ ïõìå ôá åõèýãñáììá
ôìÞìáôá, ÁÂ, ÂÃ, ÁÃ, ÏÁ,
ÏÂ êáé ÏÃ. Ïé áíôéêåßìåíåò çìéåõèåßåò ðïõ Ý÷ïõí áñ÷Þ ôï óçìåßï Á åß-
íáé ïé Á÷ êáé Á÷’.
Ïé áíôéêåßìåíåò çìéåõèåßåò ðïõ Ý÷ïõí áñ÷Þ ôï óçìåßï Â åßíáé
ïé Â÷ êáé Â÷’.
1 Íá óõìðëçñþóåôå ôá ðáñáêÜôù êåíÜ:

á. Ôá óçìåßá Á êáé Â åíüò åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò ÁÂ êáëïýíôáé ........................ ôïõ åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò.
â. Áí ðñïåêôåßíïõìå áðåñéüñéóôá Ýíá åõèýãñáììï ôìÞìá ÁÂ ðÝñá áðü ôá äýï Üêñá ôïõ, ðáßñíïõìå ôï ó÷Þìá ðïõ
ëÝãåôáé ....................... .
ã. Áðü Ýíá óçìåßï äéÝñ÷ïíôáé ......................... åõèåßåò.
ä. ¸íá åðßðåäï åðåêôåßíåôáé ........................... .
å. Áðü ôñßá ìç óõíåõèåéáêÜ óçìåßá äéÝñ÷åôáé Ýíá ............................. åðßðåäï.

á. Äýï óçìåßá Á êáé Â ïñßæïõí Ýíá åõèýãñáììï ôìÞìá

â. Åõèåßá åßíáé Ýíá åõèýãñáììï ôìÞìá ðïõ Ý÷åé áñ÷Þ êáé ôÝëïò
ã. Ìéá çìéåõèåßá äåí Ý÷åé áñ÷Þ áëëÜ Ý÷åé ôÝëïò
ä. Áðü äýï óçìåßá äéÝñ÷åôáé ìßá ìüíï åõèåßá

å. Áðü Ýíá óçìåßï äéÝñ÷ïíôáé Üðåéñåò åõèåßåò
óô. ¸íá åðßðåäï äåí åðåêôåßíåôáé áðåñéüñéóôá

æ. Áðü ôñßá ìç óõíåõèåéáêÜ óçìåßá äéÝñ÷åôáé Ýíá ìïíáäéêü åðßðåäï
ç. ÊÜèå åõèåßá åíüò åðéðÝäïõ ôï ÷ùñßæåé óå äýï çìéåðßðåäá
1 Íá äþóåôå äéêÞ óáò ïíïìáóßá óå üëá ôá óçìåßá êáé ôá åõèýãñáììá ôìÞìáôá ôùí ðáñáêÜôù ó÷çìÜôùí.
á. â.
2 Íá ðÜñåôå ôÝóóåñá óçìåßá óå ìéá åõèåßá êáé Ýíá óçìåßï Ï ðïõ äåí áíÞêåé óôçí åõèåßá. Íá ïíïìÜóåôå üëá ôá
åõèýãñáììá ôìÞìáôá ðïõ ó÷çìáôßæïíôáé.
3 Äßíåôáé ôï äéðëáíü ó÷Þìá.

Íá ïíïìÜóåôå üëá ôá åõèýãñáììá ôìÞìáôá ðïõ ó÷çìáôßæïíôáé ìå Üêñá ôá óçìåßá Á, Â,
Ã, Ä, Å.
4 Äßíåôáé ôï äéðëáíü ó÷Þìá
Íá ïíïìÜóåôå üëá ôá åõèýãñáììá ôìÞìáôá ðïõ ïñßæïíôáé.
Íá ïíïìÜóåôå üëåò ôéò çìéåõèåßåò ðïõ ïñßæïíôáé. Ðïéåò áðü ôéò çìéåõèåßåò áõôÝò åßíáé áíôéêåßìåíåò;
6 Íá âñåßôå ðüóá åõèýãñáììá ôìÞìáôá ó÷çìáôßæïõí 5 äéáöïñåôéêÜ óçìåßá ôá ïðïßá, áíÜ ôñßá äåí âñßóêïíôáé óôçí
ßäéá åõèåßá.
1.2 Ãùíßá - ÃñáììÞ - Åðßðåäá ó÷. - Åõèýãñáììá ó÷. - ºóá ó÷Þìáôá 233
1.2 Ãùíßá - ÃñáììÞ - Åðßðåäá ó÷. - Åõèýãñáììá ó÷. - ºóá ó÷Þìáôá
Åñþ ôçóç 1 Ìå áíÜëïãïõò ôñüðïõò óõìâïëßæïõìå ôéò ãùíßåò åíüò ðï-

ÐïéÜ åßíáé ç Ýííïéá ôçò ãù íßáò; ëõãþíïõ. ð.÷. ôñéãþíïõ Þ ôåôñáðëåýñïõ.
ˆ ) ïíïìÜæåôáé
¸óôù Ýíá ôñßãùíï ÁÂÃ. Ç ãùíßá Α̂ (Þ ΒΑΓ
ÁðÜíôçóç
ðåñéå÷üìåíç óôéò ðëåõñåò ÁÂ êáé ÁÃ. Ïìïßùò ç Β̂ åßíáé
Äýï çìéåõèåßåò ìå êïéíÞ áñ÷Þ
÷ùñßæïõí ôï åðßðåäï óå äýï ðåñéå÷üìåíç óôéò ðëåõñÝò ÁÂ êáé ÂÃ, êáé ç Γ̂ åßíáé ðåñéå-
ðåñéï÷Ýò, ðïõ êáèåìßá áðü áõôÝò ÷üìåíç óôéò ðëåõñÝò ÁÃ êáé ÃÂ.
ïí ïìÜæåôáé ãù íßá. Ïé Ïé ãùíßåò Β̂ êáé Γ̂ åéíáé ðñïóêåßìåíåò óôçí ðëåõñÜ ÂÃ.
çìéåõèåßåò áõôÝò ïíïìÜæïíôáé
ðëåõñÝò ôçò ãùíßáò êáé ç êïéíÞ Ïìïßùò ïé Α̂ êáé Β̂ ðñïóêåßìåíåò óôçí ðëåõñÜ ÁÂ êáé ïé
ôïõò áñ÷Þ ïíïìÜæåôáé êïñõöÞ Α̂ êáé Γ̂ ðñïóêåßìåíåò óôçí ðëåõñÜ ÁÃ.
ôçò ãù íßáò.
Ãéá íá äçëþóïõìå ðïéá áðü ôéò äýï ãùíßåò åííïïýìå Ç ðëåõñÜ ÂÃ åßíáé áðÝíáíôé áðü ôçí ãùíßá Α̂ , ç ÁÃ áðÝ-
ãñÜöïõìå ìÝóá óôç ãùíßá Ýíá ìéêñü ôüîï, üðùò öáßíåôáé íáíôé áðü ôç ãùíßá Β̂ êáé ç ÁÂ áðÝíôáíôé áðü ôç ãùíßá Γ̂ .
óôï ðáñáðÜíù ó÷Þìá.
Åñþ ôçóç 3
Åñþ ôçóç 2
Ðù ò óõãêñßíïõìå äõï ãù í ßåò;
Ìå ðïéïýò ôñüðïõò óõìâïëßæïõìå ìéá ãù íßá;
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
ˆ
Ãéá íá óõãêñßíïõìå äýï ãùíßåò ΑΟΒ
Ìéá ãùíßá óõìâïëßæåôáé ìå ôñåéò ôñü-
ðïõò: ˆ ÷ñçóéìïðïéïýìå äéáöáíÝò
êáé ΓΚΔ
á. Ìå ôñéá ãñÜììáôá, ðñïóÝ÷ïíôáò ôï ˆ óôï
÷áñôß. Áðïôõðþíïõìå ôçí ΑΟΒ
ìåóáßï ãñÜììá íá åßíáé êïñõöÞ ôçò
äéáöáíÝò ÷áñôß êáé ôïðïèåôïýìå ôï á-
ˆ Þ yOx
ãùíßáò. ð.÷. xOy ˆ
ðïôýðùìá ðÜíù óôç ãùíßá ΓΚΔ ˆ , Ýôóé
þóôå ôï Ï íá óõìðÝóåé ìå ôï Ê êáé ç
â. Ìå Ýíá ìéêñü ãñÜììá. ð.÷. ω̂ ðëåõñÜ ÏÂ ìå ôçí ÊÄ.
Äéáê ñßí ïõìå ôñåéò ðåñéðôþ óåéò:
á. Ïé ðëåõñÝò ÏÁ êáé ÊÃ íá óõìðÝ-
ã. Ìå ôï ãñÜììá ôçò êïñõöÞò, åöüóïí
óïõí ïðüôå ïé ãùíßåò åßíáé ßóåò,
ç ãùíßá äå ÷ùñßæåôáé áðü Üëëç çìéå-
êáé ãñÜöïõìå:
õèåßá óå ðåñéóóüôåñá ìÝñç. ð.÷. Ο̂
ˆ  ΓΚΔ
ΑΟΒ ˆ
â. Ç ðëåõñÜ ÊÃ íá âñåèåß ìÝóá óôç ÁðÜíôçóç

ˆ åß-
ˆ ïðüôå ç ãùíßá ΓΚΔ
ãùíßá ΑΟΒ Åõèýãñáììï ó÷Þìá ïíïìÜæåôáé êÜèå ôåèëáóìÝíç ãñáì-
ˆ ,
íáé ìéêñüôåñç áðü ôç ãùíßá ΑΟΒ ìÞ, ôçò ïðïßáò ôá Üêñá óõìðßðôïõí.
ãñÜöïõìå:
ˆ  ΑΟΒ
ΓΚΔ ˆ Åñþ ôçóç 6
ã. Ç ðëåõñÜ ÊÃ íá âñåèåß Ýîù áðü Ðüôå ìéá ôåèëáóìÝíç ãñáììÞ ïíïìÜæåôáé êõñôÞ;
ˆ ðñïò ôï ìÝñïò ôçò
ôç ãùíßá ΑΟΒ
ˆ
ðëåõñÜò ÏÁ ïðüôå ç ãùíßá ΓΚΔ ÁðÜíôçóç
åéíáé ìåãáëýôåñç áðü ôç ãùíßá Ìéá ôåèëáóìÝíç ãñáììÞ ïíïìÜæåôáé êõñôÞ, üôáí ç ðñïÝê-
ΑΟΒˆ , êáé ãñÜöïõìå:
ôáóç êÜèå ðëåõñÜò ôçò áöÞíåé üëåò ôéò Üëëåò ðëåõñÝò óôï
ˆ  ΑΟΒ
ΓΚΔ ˆ ßäéï çìéåðßðåäï. ÄéáöïñåôéêÜ ëÝãåôáé ìç êõñôÞ.
Åñþ ôçóç 7
Åñþ ôçóç 4 Ðüôå äýï åõèýãñáììá ó÷Þìáôá êáëïýíôáé ßóá;
Ôé êáëïýìå ôåèëáóìÝíç ãñáììÞ;
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç • Äýï åõèýãñáììá ó÷Þìáôá ëÝãïíôáé ßóá, áí óõìðßðôïõí, üôáí
ôïðïèåôçèïýí ôï Ýíá åðÜíù óôï Üëëï ìå êáôÜëëçëï ôñüðï.
ÔåèëáóìÝíç ãñáììÞ åßíáé ìéá ðïëõãù íéê Þ ãñáììÞ,
ðïõ áðïôåëåßôáé áðü äéáäï÷éêÜ åõèýãñáììá ôìÞìáôá, ôá • Óôá ßóá ó÷Þìáôá, ôá óôïé÷åßá ðïõ óõìðßðôïõí, äçëáäÞ ïé
ïðïßá äå âñßóêïíôáé óôçí ßäéá åõèåßá. êïñõöÝò, ïé ðëåõñÝò êáé ïé ãùíßåò, ïíïìÜæïíôáé áíôßóôïé-
÷á óôïé÷åßá ôùí ó÷çìÜôùí áõôþí.
Åñþ ôçóç 5
Ôé êáëïýìå åõèýãñáììï ó÷Þìá; Ïé áíôßóôïé÷åò ðëåõñÝò êáé ãùíßåò ôùí ßóùí

ó÷çìÜôùí åßíáé ßóåò.
ˆ (Þ Π̂ ).
ã. ÁðÝíáíôé áðü ôçí ðëåõñÜ ÑÓ âñßóêåôáé ç ãùíßá ΡΠΣ
Íá ïí ïìÜóåôå ü ëåò ôéò ã ù í ßåò
1 ôïõ ó÷Þìáôïò: Íá ïíïìÜóåôå üëåò ôéò ãù íßåò óôá ðáñáêÜ-
ôù ó÷Þìáôá.
Ëýóç
Óôï ðáñáðÜíù ó÷Þìá õðÜñ÷ïõí ïé ãùíßåò:
ˆ Þ ΑΟΒ
i. xOy ˆ Þ α̂ , ˆ Þ ΑOΓ
ii. xOz ˆ Þ β̂ ,
ˆ Þ BOΓ
iii. yOz ˆ Þ γ̂ 3
Óôï ôñßãù íï ÐÑÓ íá âñåßôå:
2
á. Ð ïé åò ã ù í ßå ò åß í á é ðñ ïó ê å ßì åí åò ó ôç í
ðëåõñÜ ÐÑ.
â. ÐïéÜ ãù íßá ðåñéÝ÷ åôáé óôéò ðëåõñÝò ÐÑ
êáé ÐÓ. Ëýóç
ã. ÐïéÜ ã ù í ßá âñßóêåôáé áðÝíáíôé áðü ôçí á. Ó÷çìáôßæïíôáé ïé ãùíßåò
ðëåõñÜ ÑÓ.
 , AOΔ
AOB  , ΓOΔ
 , ΓOB
 , AOΓ,
 ΒOΔ

Ëýóç â. Ó÷çìáôßæïíôáé ïé ãùíßåò

 , AΔB
ABΔ  , AΓΔ
 , AΔΓ
 , BAΔ
 , BAΓ
 , ΔAΓ

ˆ (Þ
á. Óôçí ðëåõñÜ ÐÑ ðñïóêåßìåíåò åßíáé ïé ãùíßåò ΣΠΡ
ˆ (Þ Ρ̂ )
Π̂ ) êáé ΠΡΣ
ˆ (Þ Π̂ ).
â. Óôéò ðëåõñÝò ÐÑ êáé ÐÓ ðåñéÝ÷åôáé ç ãùíßá ΡΠΣ
á. Ïé çìéåõèåßåò Ï÷ êáé Ïy ëÝãïíôáé ....................ôçò ãùíßáò

â. ¸íá ôñßãùíï ÁÂÃ Ý÷åé ................. ãùíßåò
ã. ÔåèëáóìÝíç ãñáììÞ åßíáé ìéá .....................ãñáììÞ ðïõ áðïôåëåßôáé áðü äéáäï÷éêÜ åõèýãñáììá ôìÞìáôá ôá
ïðïßá äåí âñßóêïíôáé óôçí ßäéá åõèåßá.
ä. Åõèýãñáììï ó÷Þìá ïíïìÜæåôáé êÜèå ôåèëáóìÝíç ãñáììÞ ôçò ïðïßáò ôá Üêñá..............
å. Äýï åõèýãñáììá ó÷Þìáôá ëÝãïíôáé .............. áí óõìðßðôïõí

á. ÊÜèå ãùíßá Ý÷åé ìßá êïñõöÞ êáé äýï ðëåõñÝò
â. ÊÜèå ôñßãùíï Ý÷åé äýï ãùíßåò
ã. Ôï ôåôñÜðëåõñï ÁÂÃÄ Ý÷åé ôÝóóåñéò ãùíßåò ðïõ êáèåìéÜ ôïõò

ðåñéÝ÷åé ôï ôåôñÜðëåõñï
ä. Åõèýãñáììï ó÷Þìá ëÝãåôáé êÜèå ôåèëáóìÝíç ãñáììÞ

ôçò ïðïßáò ôá Üêñá äåí óõìðßðôïõí
å. Óôá ßóá ó÷Þìáôá, ïé êïñõöÝò, ïé ðëåõñÝò êáé ïé ãùíßåò óõìðßðôïõí.
óô. Ïé áíôßóôïé÷åò ðëåõñÝò êáé ãùíßåò ôùí ßóùí ó÷çìÜôùí óõìðßðôïõí.

1 Íá ïíïìÜóåôå ôéò ãùíßåò ôùí ðáñáêÜôù ó÷çìÜôùí
á. â.
2 Íá ó÷åäéÜóåôå Ýíá ôñßãùíï ÁÂÃ êáé íá âñåßôå ôç ãùíßá ôïõ ôñéãþíïõ ðïõ ðåñéÝ÷åôáé óôéò ðëåõñÝò ÁÂ êáé ÂÃ
3 Íá ó÷åäéÜóåôå Ýíá åõèýãñáììï ó÷Þìá ìå 5 êïñõöÝò êáé íá ïíïìÜóåôå ôéò ãùíßåò ðïõ ó÷çìáôßæïíôáé.
4 Íá ó÷åäéÜóåôå Ýíá ôñßãùíï ÁÂÃ êáé íá âñåßôå:

á. ôç ãùíßá ðïõ åßíáé áðÝíáíôé áðü ôçí ðëåõñÜ ÂÃ.
â. ôç ãùíßá ðïõ åßíáé áðÝíáíôé áðü ôçí ðëåõñÜ ÁÃ.
ã. ôéò ãùíßåò ðïõ åßíáé ðñïóêåßìåíåò óôçí ðëåõñÜ ÁÂ.

á. Íá ïíïìÜóåôå ôéò ãùíßåò ðïõ Ý÷ïõí êïñõöÞ ôï Á.
â. Íá ïíïìÜóåôå ôéò ãùíßåò ðïõ Ý÷ïõí êïñõöÞ ôï Â.
ã. Íá ïíïìÜóåôå ôéò ãùíßåò ðïõ Ý÷ïõí êïñõöÞ ôï Ì.
1.3 ÌÝôñçóç, óýãêñéóç, éóüôçôá åõèýãñáì. ôì. - Áðüóôáóç óçìåßùí - ÌÝóï åõèýãñáì. ôì. 239
1.3 ÌÝôñçóç, óýãêñéóç, éóüôçôá åõèýãñáì. ôì. - Áðüóôáóç óçìåßùí - ÌÝóï åõèýãñáì. ôì.
Åñþ ôçóç 1 Ðïéá åßí áé ôá ðïëëáðëÜóéá ôïõ ìÝôñïõ; Ðïéåò ïé

õðïäéáéñÝóåéò ôïõ ìÝôñïõ; Ðïéåò åßíáé ïé Üëëåò ìï-
Ðù ò óõãêñßíïõìå äýï åõèýãñáììá ôìÞìáôá;
íÜäåò ìÝôñçóçò ôïõ ìÞêïõò;
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
1 ïò ôñüðïò
Ç âáóéêÞ ìïíÜäá ìÝôñçóçò ôùí ìçêþí åßíáé ôï ìÝôñï ðïõ
Ìå õðïäåê Üìåôñï ìåôñÜìå ôá
óõìâïëßæåôáé ìå (m).
ìÞêç ôùí äýï åõèõãñÜììùí ôìçìÜ-
Ôá ðïëëáðëÜóéá ôïõ ìÝôñïõ åßíáé:
ôùí. Ìåãáëýôåñï åßíáé åêåßíï ôï åõ-
èýãñáììï ôìÞìá ðïõ Ý÷åé ôï ìåãá- • ÄåêÜìåôñï  dam : 1dam  10m
ëýôåñï ìÞêïò. Óôï äéðëáíü ó÷Þìá
ìåãáëýôåñï åßíáé ôï ÁÂ áðü ôï ÃÄ. • Åêáôüìåôñï  hm : 1hm  100m
2 ïò ôñüðïò • ×éëéüìåôñï  km :1km  1000m

Ìå äéáâÞôç åöáñìüæïíôáò ôá Üêñá Ïé õðïäéáéñÝóåéò ôïõ ìÝôñïõ åßíáé:
ôïõ óôá Üêñá ôïõ åíüò åõèõãñÜììïõ
ôìÞìáôïò êáé óôç óõíÝ÷åéá,÷ùñßò íá áë- • Äåêáôüìåôñï Þ ðáëÜìç  dm : 1dm  0,1m
ëÜîïõìå ôï Üíïéãìá ôïõ äéáâÞôç ìáò
• Åêáôïóôüìåôñï Þ ðüíôïò  cm :1cm  0,01m
åëÝã÷ïõìå áí áõôü åßíáé ìéêñüôåñï, ìå-
ãáëýôåñï Þ êáé ßóï ìå ôï Üëëï åõèý- • ×éëéïóôüìåôñï Þ ÷éëéïóôü  mm :1mm  0,001m
ãñáììï ôìÞìá. Óôï äéðëáíü ó÷Þìá ôï
¢ëëåò ìïíÜäåò ìÝôñçóçò ìÞêïõò åßíáé:
ÁÂ åßíáé ìåãáëýôåñï ôïõ ÃÄ
Ç ãéÜñäá (yd), ôï ðüäé (ft), ç ßíôóá (in), ôï ìßëé êáé ôï íáõôé-
ìéêñüôåñï ôïõ ÅÆ êáé ßóï ìå ôï ÇÈ.
êü ìßëé. Ïé ó÷Ýóåéò ôùí ìïíÜäùí áõôþí ìåôáîý ôïõò êáé ìå
ôï ìÝôñï åßíáé:
Åñþ ôçóç 2
1yd  3ft  36in
Té êáëïýìå ìÝôñçóç;
1ft  12in
ÁðÜíôçóç 1yd  0,9144m
ÊÜèå óýãêñéóç åíüò ìåãÝèïõò ìå ôçí áíôßóôïé÷ç ìïíÜäá ìÝ- 1ft  0,3048m
ôñçóçò,ëÝãåôáé ìÝôñçóç.
1in  0,0254m
Åñþ ôçóç 3 1μίλι  1609m
Ðïéá åßíáé ç âáóéêÞ ìïíÜäá ìÝôñçóçò ôù í ìçêþ í; 1 íáõôéêü ìßëé = 1852m.
Åñþ ôçóç 4
ÐïéÜ åßíáé ôá üñãáíá ìÝôñçóçò ôïõ ìÞêïõò; 1. Ãéá íá ìåôñÞóïõìå ó÷åôéêÜ ìéêñÜ ìÞêç
÷ñçóéìïðïéïýìå óõíÞèùò ôï õðïäåêÜ-
ÁðÜíôçóç 1
ìåôñï ðïõ åßíáé ôï ôïõ ìÝôñïõ.
ÓõíÞèùò ãéá ìéêñÜ ìÞêç ÷ñçóéìïðïéïýìå ôï õðïäåêÜìåôñï. 10
Ãéá ìåãÜëá ìÞêç ÷ñçóéìïðïéïýìå ôï ìÝôñï, ôï äßìåôñï, ôç
ìåôñïôáéíßá. Ãéá ðïëý ìéêñÜ ìÞêç ÷ñçóéìïðïéïýìå ôï ðá÷ý- 2. Ãéá ìåãáëýôåñá ìÞêç üðùò ôéò äéáóôÜóåéò åíüò ïéêïðÝ-
ìåôñï êáé ôï ìéêñüìåôñï. äïõ, ÷ñçóéìïðïéïýìå ôçí ìåôñïôáéíßá.
Åñþ ôçóç 5 3. Ãéá ðïëý ìéêñÜ ìÞêç üðùò ôï ðÜ÷ïò ìéáò ëáìáñßíáò, ÷ñç-
óéìïðïéïýìå ôï ðá÷ýìåôñï Þ ôï ìéêñüìåôñï áíôßóôïé÷á.
Ãéáôß âïçèÜ ç äåêáäéêÞ ðáñÜóôáóç ôïõ ìÞêïõò; Ðïéü
åßíáé ôï äéÜãñáììá ðïõ ìáò âïçèÜ óôéò ìåôáôñïðÝò Åñþ ôçóç 6
ôïõ ìÝôñïõ óå õðïäéáéñÝóåéò ôïõ êáé áíôñßóôñïöá;
Ôé êáëïýìå áðüóôáóç äýï óçìåßùí Á êáé Â;
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Ç äåêáäéêÞ ðáñÜóôáóç ôïõ ìÞêïõò äéåõêïëýíåé ãéáôß Ý÷åé
ôï ðëåïíÝêôçìá üôé ìå áðëÞ ìåôÜèåóç ôçò õðïäéáóôïëÞò Áðüóôáóç äýï óçìåßùí Á êáé Â ëÝãåôáé ôï ìÞêïò ôïõ åõèý-
Ý÷ïõìå ôï ìÞêïò åêöñáóìÝíï óå õðïäéáéñÝóåéò Þ ðïëëá- ãñáììïõ ôìÞìáôïò ÁÂ ðïõ ôá åíþíåé.
ðëÜóéá ôïõ ìÝôñïõ. Ôï äéðëáíü äéÜãñáììá âïçèÜ óôéò Ìå ôï óýìâïëï ÁÂ åííïïýìå ôáõôü÷ñïíá äýï äéáöïñåôéêÜ
ìåôáôñïðÝò ôïõ ìÝôñïõ óå õðïäéáéñÝóåéò ôïõ êáé áíôß- ðñÜãìáôá, ôï åõèýãñáììï ôìÞìá ÁÂ áëëÜ êáé ôï ìÞêïò ôïõ
óôñïöá. åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò ÁÂ.
Ãéá íá îå÷ùñßóïõìå ôï ìÞêïò, óõíÞèùò ÷ñçóéìïðïéïýìå ôïí
óõìâïëéóìü  AB  .
Åñþ ôçóç 7
Ôé êáëïýìå ìÝóï åíüò åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò ÁÂ;
ÁðÜíôçóç
ÌÝóï åíüò åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò ÁÂ ïíïìÜæïõìå ôï óç-
ìåßï Ì ôïõ ôìÞìáôïò ðïõ áðÝ÷åé åîßóïõ áðü ôá Üêñá ôïõ.
Íá ó÷åäéÜóåôå Ýíá ôñßãù íï ÁÂÃ êáé óôç óõ- ¼ìïéá öôéÜ÷íïõìå ôìÞìá ÃÄ êÜèåôï óôï ÁÄ óôï óçìåßï Ä
1 íÝ÷åéá íá ó÷åäéÜóåôå ôéò äéáìÝóïõò ôïõ. ßóï ìå 5 cm.Óôï ôÝëïò åíþíïõìå ôá óçìåßá Ã êáé Â.
Ëýóç Íá öôéÜîåôå ìßá åõèåßá êáé Ýí á óçìåßï Ýîù

Ãíùñßæïõìå üôé äéÜìåóïò åßíáé åêåß- 3 áðü áõôÞ. Óôç óõíÝ÷åéá íá õðïëïãßóåôå ôçí
íï ôï åõèýãñáììï ôìÞìá ðïõ îåêé- áðüóôáóç ôïõ óçìåßïõ áðü ôçí åõèåßá áõôÞ.
íÜ áðü ìßá êïñõöÞ ôïõ ôñéãþíïõ êáé
öôÜíåé óôï ìÝóï ôçò áðÝíáíôé ðëåõ-
Ëýóç
ñÜò. ¢ñá ðñÝðåé ìå ôï õðïäåêÜìå-
Áðü ôï óçìåßï Á ÷áñÜóïõìå ìå ôçí âïÞ-
ôñï íá õðïëïãßóïõìå ôá ìÝóá ôùí
èåéá ôïõ ãíþìïíá êÜèåôï åõèýãñáììï ôìÞ-
ôñéþí ðëåõñþí,ðïõ åßíáé ôá óçìåßá
ìá óôçí åõèåßá. ÌåôñÜìå ìå õðïäåêÜìå-
Ê, Ë êáé Ì. Óôç óõíÝ÷åéá åíþíïõìå áõôÜ ôá óçìåßá ìå ôéò áðÝ-
ôñï ôï ìÞêïò ôïõ ôìÞìáôïò ÁÂ êáé Ýôóé Ý÷-
íáíôé êïñõöÝò êáé Ý÷ïõìå ôéò äéáìÝóïõò ôïõ ôñéãþíïõ. Ðáñáôç-
ïõìå õðïëïãßóåé ôçí áðüóôáóç ôïõ óçìåß-
ñïýìå üôé õðÜñ÷åé óçìåßï ðïõ óõíáíôéïýíôáé ïé ôñåéò äéÜìåóïé.
ïõ Á áðü ôçí åõèåßá. Óôï ðáñáðÜíù ó÷Þ-
ìá ç áðüóôáóç åßíáé 2,2 cm.
2 Íá ó÷åäéÜóåôå Ýíá ôåôñÜãù íï ðëåõñÜò 5cm.
Ëýóç Íá ó÷ åäéÜóåôå Ýí á ôñßã ù í ï ÁÂÃ ê áé í á

âñåßôå ôï ìÝóï ôçò ðëåõñÜò ÂÃ . Óôç óõí Ý-
ÔåôñÜãùíï åßíáé ôï ôåôñÜðëåõñï
4 ÷åéá íá õðïëïãßóåôå ôçí áðüóôáóç ôïõ óç-
åêåßíï ðïõ Ý÷åé üëåò ôéò ðëåõñÝò
ìåßïõ áõôïý áðü ôéò Üëëåò äýï ðëåõñÝò ôïõ
ôïõ ßóåò êáé êÜèåôåò ìåôáîý ôïõò.
ôñéãþ íïõ.
Ãéá íá ôï êáôáóêåõÜóïõìå áêï-
ëïõèïýìå ôçí åîÞò äéáäéêáóßá:
Áñ÷éêÜ öôéÜ÷íoõìå ìå ôçí âïÞ- Ëýóç
èåéá åíüò õðïäåêÜìåôñïõ Ýíá Áñ÷éêÜ õðïëïãßæïõìå ìå ôï õðïäåêÜìåôñï Þ ìå ôçí âïÞèåéá
åõèýãñáììï ôìÞìá ÁÂ ìå ìÞêïò 5cm. Óôç óõíÝ÷åéá êáé äéáâÞôç ôï ìÝóï ôçò ðëåõñÜò ÂÃ êáé ôï ïíïìÜæïõìå Ì. Êáôü-
÷ñçóéìïðïéþíôáò ôïí ãíþìïíá öôéÜ÷íïõìå Ýíá åõèýãñáì- ðéí êáé ÷ñçóéìïðïéþíôáò ôïí ãíþìïíá öÝñíïõìå êÜèåôá åõ-
ìï ôìÞìá ÁÄ êÜèåôï óôï ÁÂ óôï óçìåßï Á ìå ìÞêïò 5cm. èýãñáììá ôìÞìáôá óôéò ðëåõñÝò ÁÂ êáé ÁÃ ôïõ ôñéãþíïõ
áðü ôï Ì. Ìåôñþíôáò ôá ìÞêç Ëýóç

ôùí åõèõãñÜììùí ôìçìÜôùí ÌÊ ¸óôù Ì ôï ìÝóï ôïõ åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò ÁÂ.
êáé ÌË Ý÷ïõìå õðïëïãßóåé ôéò Ôüôå AM  MB  4,2 : 2  2,1m
áðïóôÜóåéò ôïõ ìÝóïõ ôçò ðëåõ-
ñÜò ÂÃ ôïõ ôñéãþíïõ áðü ôéò Üë-
ëåò äýï ðëåõñÝò ôïõ. Óå ôñßãùíï ÁÂÃ íá âñåßôå ôá ìÝóá ôùí ðëåõ-
ñþ í ÁÃ êáé ÁÂ êáé ïíïìÜóôå ôá óçìåßá áíôß-
¸íá ôüðé ýöáóìá åßíáé 80 ìÝôñá. ÐïõëÞèç-

8 óôïé÷á Ì êáé Ê. Óôç óõíÝ÷åéá íá åíþóåôå ôá
êáí êïììÜôéá ìå ìÞêç 4 ìÝôñá, 80 åêáôïóôÜ, Ì êáé Ê. Ôé ðáñáôçñåßôå ó÷åôéêÜ ìå ôï åõèý-
5 10, 25 ìÝôñá ê áé 20,54 ìÝôñá. Ðüóá ìÝôñá ãñáììï ôìÞìá ÌÊ êáé ôçí ðëåõñÜ ÂÃ;
ýöáóìá Ýìåéí å;
Ëýóç
Ëýóç
Ðáñáôçñïýìå üôé éó÷ýåé
Ôá êïììÜôéá ðïõ ðïõëÞèçêáí Ý÷ïõí óõíïëéêÜ ìÞêïò
ΒΓ
4m  0,8m  10,25m  20,54m  35,59m . ΜΚ 
2
¢ñá, óôï ôüðé Ýìåéíáí 80m  35,59m  44,41m
¸íáò áãñüôçò èÝëåé íá ðåñéöñÜîåé Ýíáí áãñü

ó÷Þìáôïò ôåôñáãþ íïõ êáé ðëåõñÜò 16,8 ìÝ- Íá ó÷åäéÜóåôå Ýíá ôåôñÜãù íï ÁÂÃÄ. Óôç óõ-
6 ôñù í. ÄéáèÝôåé óõñìáôüðëåãìá ìÞêïõò
9 íÝ÷åéá íá öôéÜîåôå ôéò äéáãþ íéåò ÁÃ êáé ÂÄ.
60m3dm20cm . Íá âñåßôå áí èá ôïõ öôÜóåé ôï Ôé ðáñáôçñåßôå ãéá ôéò äéáã þ íéåò;
óõñìáôüðëåãìá.
Ëýóç
Ëýóç
Ôï ôåôñÜãùíï Ý÷åé ðåñßìåôñï Π  4  16,8m  67,2m
Ôï óõñìáôüðëåãìá Ý÷åé ìÞêïò 60m  0,3m  0,2m  60,5m .
¢ñá, ôï óõñìáôüðëåãìá äåí èá öôÜóåé óôïí áãñüôç ãéá íá
ðåñéöñÜîåé ôïí áãñü.
Áí ôï ìÞêïò åíüò åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò ÁÂ

7 åßíáé 4,2 ìÝôñá, íá âñåèåß ôï ìÝóï ôïõ åõ- Ïé äéáãþíéåò ÁÃ êáé ÂÄ åßíáé ßóåò.
èýãñáììïõ ôìÞìáôïò ÁÂ.

á. .................. ëÝãåôáé êÜèå óýãêñéóç åíüò ìåãÝèïõò ìå ôçí áíôßóôïé÷ç ìïíÜäá.
â. Ãéá íá ìåôñÞóïõìå ó÷åôéêÜ ìéêñÜ ìåãÝèç ÷ñçóéìïðïéïýìå ôï ................
ã. Áðüóôáóç äýï óçìåßùí Á êáé Â ëÝãåôáé ôï ................... ôïõ åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò ÁÂ ðïõ ôá åíþíåé
ä. .................åíüò åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò ÁÂ ïíïìÜæïõìå ôï óçìåßï Ì ôïõ ôìÞìáôïò ðïõ áðÝ÷åé åîßóïõ áðü ôá
Üêñá ôïõ.

á. Ãéá íá ìåôñÞóïõìå Ýíá åõèýãñáììï ôìÞìá ÷ñçóéìïðïéïýìå
Ýíá áíôßãñáöï ôïõ ìÝôñïõ
â. Ãéá íá ìåôñÞóïõìå ìéêñÜ ìÞêç ÷ñçóéìïðïéïýìå ôçí ìåôñïôáéíßá
ã. Áðüóôáóç äýï óçìåßùí ÁÂ ëÝãåôáé ôï ìÞêïò ôïõ åõèýãñáììïõ

ôìÞìáôïò ÁÂ ðïõ ôá åíþíåé.
ä. ÌÝóï åíüò åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò ÁÂ ëÝãåôáé ôï óçìåßï Ì

ðïõ áðÝ÷åé ôï Ýíá ôñßôï áðü ôá Üêñá ôïõ.
1 Óå ìéá åõèåßá å , íá ðÜñåôå óôç óåéñÜ ôá óçìåßá Á , Â , Ã , Ä þóôå AB  3,5cm , BΓ  4cm , ΓΔ  3,5cm .
Íá åîåôÜóåôå áí ôá ôìÞìáôá ÁÃ êáé ÂÄ åßíáé ßóá.
2 ¸íá åõèýãñáììï ôìÞìá ÁÂ Ý÷åé ìÞêïò 5,6 ìÝôñá. Íá âñåßôå ôï ìÝóï Ì ôïõ ôìÞìáôïò ÁÂ.
3 Ôï ìÝóï Ì åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò ÁÂ áðÝ÷åé 3,4 ìÝôñá áðü ôï Üêñï Á. Íá âñåßôå ôï ìÞêïò ôïõ ÁÂ.
4 Óå ìéá åõèåßá å ðáßñíïõìå ôá äéáäï÷éêÜ ôìÞìáôá AB  4,2cm , BΓ  2,4cm . Íá óõãêñßíåôå ôá ôìÞìáôá ÁÂ êáé ÁÃ.
5 Íá ó÷åäéÜóåôå ìéá çìéåõèåßá Á÷ êáé íá ó÷åäéÜóåôå ðÜíù óå áõôÞ ôá åõèýãñáììá ôìÞìáôá AB  4cm , AΓ  6cm .
6 Íá ó÷åäéÜóåôå ìéá åõèåßá å êáé Ýíá óçìåßï Á ðïõ äåí áíÞêåé óôçí åõèåßá. Íá âñåßôå ôá óçìåßá ôçò åõèåßáò å ðïõ
áðå÷ïõí áðü ôï óçìåßï Á áðüóôáóç 3cm .
7 Óå ìéá åõèåßá å íá ðÜñåôå ôá äéáäï÷éêÜ óçìåßá Á , Â , Ã Ýôóé þóôå ΑΒ  2cm êáé ΒΓ  3  ΑΒ . Íá óõãêñßíåôå ôá
åõèýãñáììá ôìÞìáôá ÁÂ êáé ÁÃ.
8 Íá ó÷åäéÜóåôå ôá åõèýãñáììá ôìÞìáôá ΑΒ  4cm êáé ΓΔ  8cm êáé íá âñåßôå ôï ìÝóï ôùí åõèýãñáììùí ôìçìÜôùí.
9 Íá ó÷åäéÜóåôå Ýíá ôñßãùíï ÁÂÃ ìå ðëåõñÜ ΒΓ  10cm êáé íá âñåßôå ôï ìÝóï Ì ôçò ðëåõñÜò ÂÃ.
10 Íá ó÷åäéÜóåôå Ýíá åõèýãñáììï ôìÞìá AM  6cm êáé óôç óõíÝ÷åéá íá âñåßôå Ýíá óçìåßï Â þóôå ôï Ì íá åßíáé
ôï ìÝóï ôïõ ôìÞìáôïò ÁÂ.
1.4 Ðñüóèåóç êáé áöáßñåóç åõèýãñáììùí ôìçìÜôùí 245
1.4 Ðñüóèåóç êáé áöáßñåóç åõèýãñáììùí ôìçìÜôùí
Åñþ ôçóç 1 1. Ç ôåèëáóìÝíç ãñáììÞ Ý÷åé ìÞêïò ôï Ü-

èñïéóìá ôùí ìçêþí ôùí åõèõãñÜììùí
Ðù ò ðñïóèÝôïõìå äýï åõèýãñáììá ôìÞìáôá;
ôìçìÜôùí áðü ôá ïðïßá áðïôåëåßôáé.
2. Ôï ìÞêïò ôïõ åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò ÁÂ
ÁðÜíôçóç
åßíáé ìéêñüôåñï áðü ôï ìÞêïò êÜèå ôå-
èëáóìÝíçò ãñáììÞò ìå ôá ßäéá Üêñá.
Ãéá íá ðñïóèÝóïõìå äýï åõèýãñáììá ôìÞìáôá, ôá ôïðïèå-
ôïýìå äéáäï÷éêÜ ðÜíù óå ìéá åõèåßá. Ôï ôìÞìá ðïõ Ý÷åé
Üêñá ôçí áñ÷Þ ôïõ ðñþôïõ êáé ôï ôÝëïò ôïõ ôåëåõôáßïõ åßíáé
ôï ÜèñïéóìÜ ôïõò.
Åñþ ôçóç 2
Ðù ò áöáéñïýìå äýï åõèýãñáììá ôìÞìáôá;

Ôé êáëïýìå ðåñßìåôñï åíüò åõèýãñáììïõ ó÷Þìáôïò;
Ãéá íá áöáéñÝóïõìå äýï åõèýãñáììá ôìÞìáôá, ôá ôïðïèå-
ôïýìå ìå êïéíÞ áñ÷Þ óôçí ßäéá çìéåõèåßá. Ôï ôìÞìá ðïõ áñ- ÁðÜíôçóç
÷ßæåé áðü ôï ôÝëïò ôïõ ìéêñüôåñïõ êáé êáôáëÞãåé óôï ôÝëïò
ôïõ ìåãáëýôåñïõ áðïôåëåß ôçí äéáöïñÜ ôïõò. Ðåñßìåôñï åíüò åõèýãñáììïõ ó÷Þìáôïò êáëïýìå ôï Üèñïé-
óìá ôùí ìçêþí ôùí ðëåõñþí ôïõ.
Íá âñåßôå ôï ìÞêïò ìéáò ôåèëáóìÝíçò ãñáì- Óå ìéá åõèåßá ðáßñíïõìå ìå ôçí óåéñÜ ôá óç-
1 ìÞò ÁÂÃÄÅ ìå ðëåõñÝò 2 ìåßá Á, Â, Ã, Ä Ýôóé þóôå
AB  0,2m, BΓ  0, 4m, ΓΔ  0,02m, ΔΕ  1,5m AB  6m , AΓ  10m , AΔ  20m .
Íá âñåßôå ôá ìÞêç ôùí ôìçìÜôùí ÂÃ, ÂÄ êáé ÃÄ.
Ëýóç
Ëýóç
Ôï ìÞêïò ôçò ôåèëáóìÝíçò ãñáììÞò ÁÂÃÄÅ åßíáé ßóï ìå
AB  BΓ  ΓΔ  ΔΕ  0,2m  0,4m  0,02m  1,5m  2,12m
¸÷ïõìå BΓ  AΓ  AB  10m  6m  4m, Ëýóç

BΔ  AΔ  AB  20m  6m  14m
êáé ΓΔ  BΔ  BΓ  14m  4m  10m .
Âñßóêïõìå ðñþôá ôï ìÞêïò ôïõ ÁÃ.

Í á ð Üñ å ô å ó å ìé á å õ è å ß á ì å ô ç ó å éñ Ü ô á 1 1 1 1
óçìåßá Á ,Â , Ã êáé Ä Ýôóé þóôå AΓ  AB  BΓ  AΔ  AΔ   10cm   10cm  7cm
2 5 2 5
3 1
AΔ  10cm, AB  AΔ, BΓ  AΔ
1
Ïðüôå, ΓΔ  AΔ  AΓ  10cm  7cm  3cm .
2 5
Íá âñåßôå ôï ìÞêïò ôïõ ÃÄ.

á. Ãéá íá ðñïóèÝóïõìå åõèýãñáììá ôìÞìáôá , ôá ôïðïèåôïýìå .................. ðÜíù óå ìéá åõèåßá.
â. Ãéá íá áöáéñÝóïõìå äýï åõèýãñáììá ôìÞìáôá , ôá ôïðïèåôïýìå ìå ........... áñ÷Þ óôçí ßäéá çìéåõèåßá.
ã. Ç ôåèëáóìÝíç ãñáììÞ Ý÷åé ìÞêïò ôï ............... ôùí ìçêþí ôùí åõèõãñÜììùí ôìçìÜôùí áðü ôá ïðïßá
áðïôåëåßôáé.
ä. Ôï Üèñïéóìá ôùí ìçêþí ôùí ðëåõñþí åíüò åõèýãñáììïõ ó÷Þìáôïò èá ôï ëÝìå ...............ôïõ ó÷Þìáôïò.

á. Ôï Üèñïéóìá ôùí åõèýãñáììùí ôìçìÜôùí ÁÂ êáé ÂÃ åßíáé
ßóï ìå ÁÃ.
â. Ç ðåñßìåôñïò ôçò ôåèëáóìÝíçò ãñáììÞò ÁÂÃÄÅ åßíáé ßóç ìå
ÁÂ + ÂÃ +ÃÄ.
ã. Áí Á , Â , Ã åßíáé äéáäï÷éêÜ óçìåßá óå ìéá åõèåßá, éó÷ýåé
ÁÂ = ÁÃ - ÂÃ.
1 Íá âñåßôå ôï ìÞêïò ìéáò ôåèëáóìÝíçò ãñáììÞò ÁÂÃÄÅ ìå AB  0,5m , BΓ  0,8m , ΓΔ  1,2m , ΔΕ  3,4m .
2 Íá ðÜñåôå óå ìéá åõèåßá ôá óçìåßá Á , Â , Ã , Ä þóôå AB  4cm , AΓ  24cm , AΔ  30cm

Íá âñåßôå ôá ìÞêç ôùí ôìçìÜôùí ÂÃ , ÂÄ êáé ÃÄ.
3 Óå ìéá çìéåõèåßá ìå áñ÷Þ ôï Ï ðáßñíïõìå ôá óçìåßá Á , Â , Ã , Ä þóôå AB  6cm , AΓ  9,5cm , BΔ  8cm .

Íá âñåßôå ôá ìÞêç ôùí ôìçìÜôùí
á. ÁÄ â. ÂÃ ã. ÁÃ + ÃÄ ä. ÁÄ - ÄÂ
1 1
4 Óå ìéá åõèåßá íá ðÜñåôå ôá óçìåßá Ê , Ë , Ì , Í þóôå KN  12cm , KΛ  KN , ΛM  KN .
6 3
Íá âñåßôå ôï ìÞêïò ôïõ ôìÞìáôïò ÌÍ.
5 Íá ðÜñåôå óå ìéá åõèåßá ôá óçìåßá Á , Â , Ã , Ä Ýôóé þóôå AB  4cm , BΓ  0,4AB , AΔ  1,5AB

Íá âñåßôå ôá ìÞêç ôùí ôìçìÜôùí ÂÄ êáé ÁÃ.
6 Óå ìéá ôåèëáóìÝíç ãñáììÞ ÁÂÃÄ Ý÷ïõìå ÂÃ = 2 ÁÂ êáé ÃÄ = 4 ÁÂ. Áí åßíáé ÂÃ = 8 åêáôïóôÜ, íá âñåßôå ôï ìÞêïò
ôçò ôåèëáóìÝíçò ãñáììÞò.
7 Óå åõèýãñáììï ôìÞìá ÁÂ ìå ìÞêïò 20 åêáôïóôÜ, íá ðÜñåôå ôá óçìåßá Ã , Ä êáé Ì ôÝôïéá þóôå ÁÂ = 4 ÁÃ ,

ÃÂ = 3 ÄÂ êáé Ì ôï ìÝóï ôïõ ÃÄ. Íá âñåßôå
á. Ôï ìÞêïò ôïõ ÌÄ â. Ôï ìÞêïò ôïõ ÁÏ, áí Ï åßíáé ôï ìÝóï ôïõ ÁÌ
1.5 ÌÝôñçóç, óýãêñéóç êáé éóüôçôá ãùíéþí - Äé÷ïôüìïò ãùíßáò 249
1.5 ÌÝôñçóç, óýãêñéóç êáé éóüôçôá ãùíéþí - Äé÷ïôüìïò ãùíßáò
Åñþ ôçóç 1  åéíáé ìåãáëýôåñç áðü

ðëåõñÜò ÏÁ ïðüôå ç ãùíßá ΓΚΔ
Ðù ò óõãêñßíïõìå äõï ãù í ßåò;  , êáé ãñÜöïõìå:
  ΑΟΒ
ΓΚΔ 
ÁðÜíôçóç

Ãéá íá óõãêñßíïõìå äýï ãùíßåò ΑΟΒ Åñþ ôçóç 2
 ÷ñçóéìïðïéïýìå äéáöáíÝò
êáé ΓΚΔ
Ðïéá åßíáé ç ìïíÜäá ìÝôñçóçò ãù íéþ í;
÷áñôß. Áðïôõðþíïõìå ôçí ΑΟΒ  óôï
äéáöáíÝò ÷áñôß êáé ôïðïèåôïýìå ôï á-
ÁðÜíôçóç
ðïôýðùìá ðÜíù óôç ãùíßá ΓΚΔ  , Ýôóé
þóôå ôï Ï íá óõìðÝóåé ìå ôï Ê êáé ç Ôéò ãùíßåò óõíÞèùò ôéò ìåôñÜìå óå ìïßñåò. Ìéá ìïßñá õðï-
ðëåõñÜ ÏÂ ìå ôçí ÊÄ. äéáéñåßôáé óå 60 ðñþôá ëåðôÜ (60’). ¸íá ëåðôü õðïäéáéñåßôáé
óå 60 äåõôåñüëåðôá (60’’).
Äéáê ñßí ïõìå ôñåéò ðåñéðôþ óåéò:
ÄçëáäÞ: 1ο  60΄  3600΄΄ ,1'  60"
á. Ïé ðëåõñÝò ÏÁ êáé ÊÃ íá óõìðÝ-
óïõí ïðüôå ïé ãùíßåò åßíáé ßóåò, Åñþ ôçóç 3
êáé ãñÜöïõìå: Ôé ïíïìÜæåôáé äé÷ïôüìïò ìéáò ãù íßáò;
  ΓΚΔ
ΑΟΒ 
ÁðÜíôçóç
â. Ç ðëåõñÜ ÊÃ íá âñåèåß ìÝóá óôç Ä é ÷ ï ô ü ì ï ò ìéáò ã ù í ßáò åßíáé ç
 ïðüôå ç ãùíßá ΓΚΔ
ãùíßá AOB  åß- çìéåõèåßá ðïõ Ý÷åé áñ÷Þ ôçí êïñõöÞ
 , ôçò ãùíßáò êáé ôç ÷ùñßæåé óå äýï ßóåò
íáé ìéêñüôåñç áðü ôç ãùíßá AOB
ãùíßåò.
ãñÜöïõìå:
Óôï äéðëáíü ó÷Þìá ç Ïz åßíáé ç äé÷ï-
  ΑΟΒ
ΓΚΔ 
 êáé éó÷ýåé üôé:
ôüìïò ôçò ãùíßáò xOy

ã. Ç ðëåõñÜ ÊÃ íá âñåèåß Ýîù áðü xOz   xOy
  zOy
 ðñïò ôï ìÝñïò ôçò
2
Íá êáôáóêåõÜóåôå ìéá ãù íßá 330 0 . Íá êáôáóêåõÜóåôå ôñßãù íï ÁÂÃ ìå

1 3  = 50 0 , Β = 70 0 êáé ΑΒ = 5cm .
Α
Ëýóç
Ìå ôï ìïéñïãíùìüíéï ìðïñïýìå íá Ëýóç
êáôáóêåõÜóïõìå ãùíßåò ìÝ÷ñé 1800. Ó÷åäéÜæïõìå ðñþôá Ýíá åõèýãñáììï
Ç ãùíßá ôùí 3300 åßíáé ìåãáëýôåñç ôìÞìá 5cm êáé ôï ïíïìÜæïõìå ÁÂ. Ìå
áðü 1800, ïðüôå êÜíïõìå ôï åîÞò: ôï ìïéñïãíùìüíéï êáôáóêåõÜæïõìå ôç
áöáéñïýìå ôéò 3300 áðü ôéò 3600,   700 , êáé óôç óõíÝ÷åéá ôç
ãùíßá ABx
äçëáäÞ 360 0  330 0  30 0 , êáé êá-
 . Ìå êïñõöÞ ôï Ï êáé ðëåõ-   500 . Ôï óçìåßï ðïõ ôÝ-
ãùíßá BAy
ôáóêåõÜæïõìå ãùíßá 300, ôç xOy
ñÝò ôçí Ïx êáé ôçí Ïy ó÷çìáôßæïíôáé äýï ãùíßåò ìå Üèñïéóìá ìíïíôáé ïé çìéåõèåßåò Áy êáé Âx åßíáé
3600, ìéá 300 êáé ìéá 3300. ç êïñõöÞ Γ .
Íá öÝñåôå ô ç äé÷ ïôüìï

 óôï ðáñá-
ôçò ãù íßáò A
2 êÜôù ôñßã ù í ï:
Íá êáôáóêåõÜóåôå ôñßãùíï ÁÂÃ ìå ΑΒ = 2cm ,
4 AΓ = 3cm êáé A = 50 0 .
Ëýóç
Ìå ôï ìïéñïãíùìüíéï ìåôñÜìå ôç Ëýóç
 . Ç ãùíßá A
ãùíßá A   700 . ¼ðùò ÊáôáóêåõÜæïõìå ìéá ãùíßá
ãíùñßæïõìå ç äé÷ïôüìïò èá ÷ùñß-   500
xAy
óåé ôç ãùíßá ìáò óå äýï ßóåò ãù-
ÐÜíù óôçí Áx ðáßñíïõìå ôìÞìá ÁÃ
íßåò ðïõ êÜèå ìéá èá åßíáé
ßóï ìå 3cm êáé ðÜíù óôçí Ay ôìÞ-
 700
Α ìá ÁÂ ßóï ìå 2cm. Åíþíïõìå ôá Ã
  350 .
2 2 êáé Â êáé ðñïêýðôåé ôï æçôïýìåíï ôñß-
Ìå ðëåõñÜ ôçí ÁÂ êáé êïñõöÞ ôï Á êáôáóêåõÜæïõìå ìéá ãùíßá ãùíï ÁÂÃ.
350. Ç ðëåõñÜ ÁÄ ôçò ãùíßáò ôùí 350 åßíáé ç äé÷ïôüìïò ôçò
ãùíßáò A.
1.5 ÌÝôñçóç, óýãêñéóç êáé éóüôçôá ãùíéþí - Äé÷ïôüìïò ãùíßáò 251
1 Na óõìðëçñþóåôå ôá êåíÜ óôéò ðáñáêÜôù ðñïôÜóåéò:

á. Ç ìïíÜäá ìÝôñçóçò ãùíéþí åßíáé ç ............................
â. Äé÷ïôüìïò ìéáò ãùíßáò åßíáé ç ............................ ðïõ Ý÷åé áñ÷Þ ôçí êïñõöÞ ôçò ãùíßáò êáé ôá ÷ùñßæåé óå äýï
ßóåò ãùíßåò.
2 Íá óçìåéþóåôå ìå Ýíá × óôï êáôÜëëçëï ôåôñáãùíÜêç.

á. Ôï ìÝãåèïò ìéáò ãùíßáò åîáñôÜôáé áðü ôï ìÞêïò ôùí ðëåõñþí ôçò.
â. Ç ìÝôñçóç ôùí ãùíéþí ãßíåôáé ìå ìïéñïãíùìüíéï.
ã. Áí äýï ãùíßåò Ý÷ïõí ôï ßäéï ìÝôñï åßíáé ßóåò.

1 Ìå ôç âïÞèåéá ôïõ ìïéñïãíùìüíéïõ, íá êáôáóêåõÜóåôå ôéò ðáñáêÜôù ãùíßåò

á. 40 â. 45 ã. 60  ä. 75 å. 90 
2 Ìå ôç âïÞèåéá ôïõ ìïéñïãíùìüíéïõ, íá êáôáóêåõÜóåôå ôéò ðáñáêÜôù ãùíßåò

á. 120 â. 150 ã. 240  ä. 270  å. 320 
3 Íá ó÷åäéÜóåôå ôç äé÷ïôüìï ôùí ðáñáêÜôù ãùíéþí

á. 60  â. 90  ã. 144  ä. 160
4   140 êáé íá ó÷åäéÜóåôå

Íá êáôáóêåõÜóåôå ìéá ãùíßá x0y
 .
á. ôç äé÷ïôüìï Ïä ôçò ãùíßáò x0y
 .
â. ôç äé÷ïôüìï Ïä’ ôçò ãùíßáò x0δ
5 Íá ó÷åäéÜóåôå ôéò äé÷ïôüìïõò ôùí ãùíéþí åíüò éóïóêåëïýò ôñéãþíïõ.
6 Íá ó÷åäéÜóåôå ôéò äé÷ïôüìïõò ôùí ãùíéþí åíüò éóüðëåõñïõ ôñéãþíïõ.
7 Íá ó÷åäéÜóåôå ìéá ãùíßá x0y  .

  40 êáé íá ó÷åäéÜóåôå ìéá çìéåõèåßá Ïz þóôå ç Ïy íá åßíáé äé÷ïôüìïò ôçò x0z
1.6 Åßäç ãùíéþí - ÊÜèåôåò åõèåßåò 253
1.6 Åßäç ãùíéþí - ÊÜèåôåò åõèåßåò
Åñþ ôçóç 1 ä. Áìâëåßá: Åßíáé ìéá ãùíßá ìåãáëýôåñç

ôçò ïñèÞò êáé ìéêñüôåñç ôçò åõèåßáò
Ðïéá åßíáé ôá åßäç ôù í ãù íéþ í;
ãùíßáò. ÄçëáäÞ ç áìâëåßá ãùíßá åß-
íáé ìåãáëýôåñç áðü 900 êáé ìéêñüôåñç
ÁðÜíôçóç
áðü 1800.
á. ÏñèÞ: Åßíáé ç ãùíßá ðïõ ïé ðëåõñÝò
å. ÐëÞñçò: Åßíáé ìéá ãùíßá ðïõ ïé ðëåõ-
ôçò åßíáé êÜèåôåò. ÊÜèå ïñèÞ ãùíßá åß-
ñÝò ôçò óõìðßðôïõí êáé ðåñéÝ÷åé üëï ôï
íáé 90 0 . ÅðïìÝíù ò üëåò ïé ïñèÝò
åðßðåäï. Ìéá ðëÞñçò ãùíßá åßíáé 3600.
ãù íßåò åßíáé ìåôáîý ôïõò ßóåò.
¼ëåò ïé ðëÞñåéò ãù íßåò åßíáé ßóåò.
â. Ïîåßá: Åßíáé ìéá ãùíßá ìéêñüôåñç ôçò

ïñèÞò. Ìéá ïîåßá ãùíßá åßíáé ìåãáëý- Åñþ ôçóç 2
ôåñç áðü 00 êáé ìéêñüôåñç áðü 900.
Ðüôå äýï ôåìíüìåíåò åõèåßåò ïíïìÜæïíôáé êÜèåôåò;
ã. Åõèåßá: Åßíáé ìéá ãùíßá ðïõ ïé ðëåõñÝò
ôçò åßíáé áíôéêåßìåíåò çìéåõèåßåò. Ìéá åõ- ÁðÜíôçóç
èåßá ãùíßá åßíáé 1800. ¼ëåò ïé åõèåßåò Äýï åõèåßåò å1 êáé å2 ïíïìÜæïíôáé êÜèåôåò
ãù íßåò åßíáé ìåôáîý ôïõò ßóåò. üôáí ïé ãùíßåò ðïõ ó÷çìáôßæïõí áõôÝò
ôåìíüìåíåò åßíáé ïñèÝò. ÃñÜöïõìå ε1  ε 2
Íá âñåßôå ðüóåò ìïßñåò åßíáé ç ãùíßá ðïõ åßíáé: Ç ãùíßá ðïõ åßíáé:
1 2 1 1 0 0
á. ôï ôçò ïñèÞò â. ôá ôçò ïñèÞò á. ôï ôçò ïñèÞò åßíáé: ·90  30
1 3 5 3 3
1 2 2
ã. ôï ôçò åõèåßáò ãù íßáò â. ôá ôçò ïñèÞò åßíáé: ·900  360
4 5 5
1 1
Ëýóç ã. ôá ôçò åõèåßáò ãùíßáò åßíáé: ·1800  450
4 4
á. ÏñèÞ ãùíßá ëÝãåôáé ç ãùíßá ôçò ïðïßáò ôï ìÝôñï åßíáé ßóï ìå ....................
â. Ïé ðëåõñÝò ôçò ïñèÞò ãùíßáò åßíáé ................... çìéåõèåßåò
ã. Ç ãùíßá ìå ìÝôñï ìéêñüôåñï ôùí 90 ìïéñþí ëÝãåôáé ..............
ä. Ïé ðëåõñÝò ôçò åõèåßáò ãùíßáò åßíáé ................. çìéåõèåßåò
å. Ìç êõñôÞ ãùíßá ëÝãåôáé êÜèå ãùíßá ìå ìÝôñï ............ôùí 180 ìïéñþí êáé ìéêñüôåñï ôùí 360 ìïéñþí
óô. ÐëÞñçò ãùíßá ëÝãåôáé ç ãùíßá ìå ìÝôñï ßóï ìå ............
æ. Äýï åõèåßåò åßíáé ............ üôáí ïé ãùíßåò ðïõ ó÷çìáôßæïõí áõôÝò ôåìíüìåíåò åßíáé ïñèÝò.

á. Ïé ðëåõñÝò ôçò ïñèÞò ãùíßáò åßíáé ðáñÜëëçëåò çìéåõèåßåò.
â. Ïîåßá ãùíßá åßíáé ç ãùíßá ìå ìÝôñï ìåãáëýôåñï ôùí 90 ìïéñþí.
ã. Ïé ðëåõñÝò ìéáò åõèåßáò ãùíßáò åßíáé áíôéêåßìåíåò çìéåõèåßåò.
ä. ÌçäåíéêÞ ãùíßá ëÝãåôáé ç ãùíßá ìå ìÝôñï 360 ìïéñþí.

å. Äýï åõèåßåò åßíáé êÜèåôåò üôáí ïé ãùíßåò ðïõ ó÷çìáôßæïõí
áõôÝò ôåìíüìåíåò åßíáé ïñèÝò.
1.6 Åßäç ãùíéþí - ÊÜèåôåò åõèåßåò 255
1 Íá õðïëïãßóåôå
1 1 1
á. ôï ôçò ïñèÞò â. ôï ôçò ðëÞñïõò ãùíßáò ã. ôï ôçò åõèåßáò ãùíßáò
4 2 5
2 Íá ó÷åäéÜóåôå çìéåõèåßá Ï÷ êáé íá ÷áñÜîåôå åõèåßá ðïõ íá äéÝñ÷åôáé áðü ôï Ï êáé íá åßíáé êÜèåôç óôçí Ï÷
3 Íá ôïðïèåôÞóåôå ôéò ðáñáêÜôù ïíïìáóßåò ãùíéþí ìå óåéñÜ ìåãÝèïõò ôïõ ìÝôñïõ ôïõò
ÏñèÞ - Åõèåßá - ÐëÞñçò - Áìâëåßá - ÌçäåíéêÞ - Ìç êõñôÞ
4 Íá âñåßôå ôï åßäïò ôùí ãùíéþí

á. 60  â. 150 ã. 140 ä. 360  å. 270  óô. 90  æ. 180
5 Íá ó÷åäéÜóåôå ìéá ãùíßá ç ïðïßá íá åßíáé

1 3
á. ôï ôçò ïñèÞò â. ôá ôçò ïñèÞò
3 2
6  êáé íá öÝñåôå ôç äé÷ïôüìï Ïä. Ôé ãùíßá åßíáé ç x0δ

Íá ó÷åäéÜóåôå ìéá ïñèÞ ãùíßá x0y  ;
7  ç ïðïßá íá åßíáé ßóç ìå ôá 2 ôçò åõèåßáò ãùíßáò. Ôé åßäïõò ãùíßá åßíáé ç x0y
Íá ó÷åäéÜóåôå ìéá ãùíßá x0y  ;
3
1.7 ÅöåîÞò êáé äéáäï÷éêÝò ãùíßåò - ¢èñïéóìá ãùíéþí 257
1.7 ÅöåîÞò êáé äéáäï÷éêÝò ãùíßåò - ¢èñïéóìá ãùíéþí
Åñþ ôçóç 1 Óôï åðüìåíï ó÷Þìá åßíáé:

Ðïéåò ãù íßåò ïíïìÜæïíôáé åöåîÞò; Ðïéï ôï Üèñïé-
óìá äýï åöåîÞò ãù í éþ í;
ÁðÜíôçóç
Äýï ãùíßåò ðïõ Ý÷ïõí êïéíÞ êïñõöÞ,
ìéá êïéíÞ ðëåõñÜ êáé êáíÝíá Üëëï
êïéíü óçìåßï ïíïìÜæïíôáé åöåîÞò ãù-  =
xOz 500  30 0  80 0
íßåò, ð.÷.
 êáé yOz
Ïé ãùíßåò xOy  Ý÷ïõí êïéíÞ
êïñõöÞ ôï óçìåßï Ï, êïéíÞ ðëåõñÜ ôçí Åñþ ôçóç 2
Oy êáé êáíÝíá Üëëï êïéíü óçìåßï. Ðïéåò ã ù íßåò ëÝãïí ôáé äéáäï÷éêÝò;
 êáé xOy
Áíôßèåôá ïé ãùíßåò xOz  Ý÷ïõí êïéíÞ êïñõöÞ ôï óç-
ÁðÜíôçóç
ìåßï Ï, êïéíÞ ðëåõñÜ ôçí Ïx áëëÜ Ý÷ïõí êïéíÜ óçìåßá üëá ôá
 . ¢ñá äåí åßíáé åöåîÞò. Äéáäï÷éêÝò ãùíßåò ëÝãïíôáé ðåñéóóüôåñåò áðü äýï ãùíßåò
óçìåßá ðïõ ðåñéÝ÷ïíôáé óôç xOy ðïõ âñßóêïíôáé óôï ßäéï åðßðåäï êáé êáèåìéÜ áðü áõôÝò åßíáé
 êáé yOz
Ôï Üèñïéóìá ôùí åöåîÞò ãùíéþí xOy  .
 åßíáé ç xOz åöåîÞò ãùíßá ìå ôçí ðñïçãïýìåíç Þ ôçí åðüìåíÞ ôçò.
Íá âñåèåß ôï Üèñïéóìá äýï åöåîÞò ãù íéþ í Íá âñåèåß ôï Üèñïéóìá ôñéþ í äéáäï÷ éê þ í

1 ìå ìÝôñá 60 ìïßñåò êáé 42 ìïßñåò. 2 ãù í éþ í ìå ìÝôñá 50 ìïßñåò, 35 ìïßñåò êáé
15 ìïßñåò.
Ëýóç
Ëýóç
¸óôù α  60 , β  42 .
 
¸óôù α  50 , β  35 , γ  15 .

Ôüôå α  β  60  42  102 .
Ôüôå α  β  γ  50  35  15  100 .
  45 ,
Äß í ïí ôá é ä ýï äéá äï ÷ éê Ýò ã ù í ßå ò x0y  , z0y
 , y0x
 
Äßíåôáé åõèåßá ÷’÷ êáé ïé ãùíßåò x0z
3   25 . Íá âñåßôå ôçí ãùíßá x0z
y0z  .   35 , y0x
   20 , íá
5 åßíáé äéáäï÷éêÝò. Áí x0z
 .
âñåèåß ç ãù íßá z0y
Ëýóç
  x0y
x0z   y0z
  45  25  70
Ëýóç
 , y0z
Äßí ïí ôáé ïé äéáäï÷éêÝò ã ù í ßåò x0y  . Áí
   x0z
x0x   z0y
  y0x
  Þ
4   30 , x0z
   90 , íá âñåèåß ç ãù íßá y0z
  .
x0y
  20
180  35  z0y Þ

180  55  z0y Þ
Ëýóç
  y0z
  x0z   90 Þ y0z
 Þ 30  y0z   60 .   125 .
z0y
x0y

á. ÅöåîÞò ãùíßåò ëÝãïíôáé äýï ãùíßåò ðïõ Ý÷ïõí ôçí ßäéá ............, ìéá êïéíÞ ðëåõñÜ êáé äåí Ý÷ïõí êáíÝíá Üëëï
êïéíü óçìåßï.
â. ...............ãùíßåò ëÝãïíôáé ðåñéóóüôåñåò áðü äýï ãùíßåò ðïõ âñßóêïíôáé óôï ßäéï åðßðåäï êáé êáèåìéÜ áðü áõôÝò
åßíáé åöåîÞò ãùíßá ìå ôçí ðñïçãïýìåíç Þ ôçí åðüìåíÞ ôçò.

á. Ïé åöåîÞò ãùíßåò Ý÷ïõí ôçí ßäéá êïñõöÞ êáé Ýíá áêüìá óçìåßï êïéíü.
â. Äßíïíôáé äýï ãùíßåò ìå 35 ìïßñåò êáé 80 ìïßñåò áíôßóôïé÷á.

Ôï ÜèñïéóìÜ ôïõò åßíáé ßóï ìå 110 ìïßñåò.
1.7 ÅöåîÞò êáé äéáäï÷éêÝò ãùíßåò - ¢èñïéóìá ãùíéþí 259
1 Íá âñåèåß ôï Üèñïéóìá äýï åöåîÞò ãùíéþí ìå ìÝôñá 22 ìïßñåò êáé 45 ìïßñåò.
2 Íá âñåèåß ôï Üèñïéóìá ôñéþí äéáäï÷éêþí ãùíéþí ìå ìÝôñá 16 ìïßñåò, 24 ìïßñåò êáé 44 ìïßñåò.
3   32 , y0z
Äßíïíôáé ïé äéáäï÷éêÝò ãùíßåò x0y  .
  54  . Íá âñåèåß ç ãùíßá x0z
4  , y0z
Äßíïíôáé ïé äéáäï÷éêÝò ãùíßåò x0y  . Áí x0y
  60 , x0z
  150 , íá âñåèåß ç ãùíßá y0z
 .
5  , z0y
Äßíåôáé åõèåßá ÷’÷ êáé ïé ãùíßåò x0z  , y0x
  åßíáé äéáäï÷éêÝò.
  21 , y0x
Áí x0z     120 , íá âñåèåß ç ãùíßá z0y
  .
6 Äßíåôáé ç ãùíßá x0y 

  54 êáé Ïä ç äé÷ïôüìïò ôçò. Íá õðïëïãßóåôå ôçí ãùíßá x0δ

  82 , y0z  , y0z
 áíôßóôïé÷á. Íá
7 Äßíïíôáé ïé äéáäï÷éêÝò ãùíßåò x0y  44  êáé Oδ1,Oδ2 ïé äé÷ïôüìïé ôùí ãùíéþí x0y
 áíôßóôïé÷á.
õðïëïãßóåôå ôçí ãùíßá δ1 0δ 2
  32 , y0z
  44  , z0t
  52 . Íá âñåßôå ôá ìÝôñá ôùí ãùíéþí
8 Äßíïíôáé ïé äéáäï÷éêÝò ãùíßåò x0y

á. x0z 
â. x0t
9 Äßíïíôáé ïé äéáäï÷éêÝò ãùíßåò x0y   74 . Áí Ïä , Ïä’ ïé äé÷ôüìïé ôùí ãùíéþí, íá âñåßôå ôï ìÝôñï ôçò
  58 êáé y0z
 .
ãùíßáò δ0δ
1.8 ÐáñáðëçñùìáôéêÝò êáé óõìðëçñùìáôéêÝò ãùíßåò - ÊáôáêïñõöÞí ãùíßåò 261
1.8 ÐáñáðëçñùìáôéêÝò êáé óõìðëçñùìáôéêÝò ãùíßåò - ÊáôáêïñõöÞí ãùíßåò
Ç óõìðëçñùìáôéêÞ ôçò xOz åßíáé ç zOy êáé áíôéóôñü-

Åñþ ôçóç 1
 åßíáé ç xOz
öùò, ç óõìðëçñùìáôéêÞ ôçò zOy  . Ç óõìðëç-
á. ÐïéÝò ã ù í ßåò ïí ïìÜæïí ôáé ðáñáðë çñù ìáôéê Ýò; 0
ñùìáôéêÞ ôçò ãùíßáò ôùí 30 åßíáé 90  30 0  600 .
0
ÐïéÜ åßí áé ç ðáñáðëçñù ìáôéêÞ ôçò ã ù í ßá ôù í

Åñþ ôçóç 2
50 0 , ôù í 90 0 , êáé ôù í 120 0 ;
â. ÐïéÝò ãùíßåò ïíïìÜæïíôáé óõìðëçñùìáôéêÝò; ÐïéÜ ÐïéÝò ãù íßåò ïíïìÜæïíôáé êáôáêïñõöÞí; ÐïéÜ ó÷Ý-
óç óõíäÝåé äýï êáôáêïñõöÞí ãù íßåò;
åéíáé ç óõìðëçñù ìáôéêÞ ôçò ãù íßá ôù í 30 0 ;
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç Äýï ãùíßåò ïíïìÜæïíôáé êáôáêïñõöÞí üôáí ïé ðëåõñÝò ôçò
ìéáò åßíáé áíôéêåßìåíåò çìéåõèåßåò ôùí ðëåõñþí ôçò Üëëçò.
á. Äýï ãùíßåò ðïõ Ý÷ïõí Üèñïéóìá
1800 ïíïìÜæïíôáé ðáñáðëçñù-
ìáôéêÝò.
 êáé áíôéóôñüöùò
 åßíáé ç yOz
Ç ðáñáðëçñùìáôéêÞ ôçò xOz
Ïé ãùíßåò α êáé β ôïõ ó÷Þìáôïò êáèþò êáé ç γ êáé δ åßíáé
 .
 åßíáé ç xOz
ç ðáñáðëçñùìáôéêÞ ôçò yOz êáôáêïñõöÞí.
Ç ðáñáðëç ñù ìáôéê Þ ôçò ã ù í ßá ò ôù í 50 0 åßí áé Äýï êáôáêïñõöÞí ãùíßåò åßíáé ßóåò.
1800  50 0  130 0 , ôçò ã ù í ß áò ôù í 90 0 åßí áé ç
180  90  90 êáé ôùí 1200 åßíáé 180 0  1200  60 0 .
0 0 0
â. Äýï ãùíßåò ðïõ Ý÷ïõí Üèñïéóìá 900

ïíïìÜæïíôáé óõìðëçñù ìáôéêÝò.
Íá óõìðëçñù èåß ï ðáñáêÜôù ðßíáêáò: Ëýóç

Ê áôáóê åõÜæïõ ìå ã éá ã ù í ßá
  200 . ÖÝñíïõìå ôçí êÜèåôç Ïz
xOy
1
 åßíáé
óôçí Ïy óôï óçìåßï Ï. Ç xOz
óõìðëçñùìáôéêÞ ôçò xOy êáé åßíáé
900  20 0  700 .
Ëýóç Äýï ãù í ßåò åßíáé ðáñáðëçñù ìáôéêÝò. Áí ç

4 ìéá åßíáé êáôÜ 20 0 ìéêñüôåñç áðü ôçí Üëëç,
íá õðïëïãéóôïýí ïé ãù íßåò.
Ëýóç
¸óôù x ç ìéá ãùíßá ïðüôå ç Üëëç èá åßíáé x  200 . ÅðåéäÞ
åßíáé ðáñáðëçñùìáôéêÝò, ôï Üèñïéóìá ôïõò èá åßíáé 180 0.
¸ôóé Ý÷ïõìå: x  x  200  1800
Íá ó÷åäéÜóåôå äýï ãùíßåò åöåîÞò êáé ðáñá-
2 ðëçñùìáôéêÝò ðïõ ç ìéá íá åßíáé 20 0 . 2x  200  1800
2x  1800  200
2x  2000
Ëýóç
x  1000
ÊáôáóêåõÜæïõìå ìéá ãùíßá xOy   200 . ÖÝñíïõìå ôçí áíôé- ¢ñá ç ìßá èá åßíáé 100 êáé ç Üëëç 100 0  200  800 .
0
êåßìåíç çìéåõèåßá Ïz ôçò Ïy. Ç

 åßíáé ç ðáñáðëçñù-
ãùíßá xOz Äýï ãù í ßåò åßíáé ðáñáðëçñù ìáôéêÝò. Áí ç

ìáôéê Þ ôçò xOy ê áé åßí áé 5 ìéá åßíáé äéðëÜóéá áðü ôçí Üëëç, í á õðï-
0 0 0
ëïã éó ôïýí ïé ã ù í ßåò.
180  20  160 .
Ëýóç
Íá ó÷ åä éÜóåôå äýï ã ù í ßåò åöåîÞò ê áé óõ- Áí x ç ìßá ãùíßá, ç Üëëç èá åßíáé 2x . ÅðåéäÞ åßíáé ðáñá-
3 ìðëçñù ìáôéêÝò ðïõ ç ìéá íá åßíáé 20 0 . ðëçñùìáôéêÝò ôï Üèñïéóìá ôïõò èá åßíáé 1800.
¸ôóé Ý÷ïõìå:
β  180 0  750
x  2x  1800
β  1050
3x  1800

x  1800 : 3 Åðßóçò ç α  1050 ùò êáôáêïñõöÞí ãùíßá ôçò β .
x  600
¢ñá ç ìéá èá åßíáé 600 êáé ç Üëëç 2·600  120 0
 êáé φ
Íá õðïëïãßóåôå ôéò ãùíßåò ω  ôïõ ðá-
ñáêÜôù ó÷Þìáôïò. Ôé ðáñáôçñåßôå ãéá ôçí Êz;
Íá õðïëïã éóôïýí ïé ã ù í ßåò α,  φ
 β,  ê áé ω

ôïõ ðáñáêÜôïõ ó÷Þìáôïò. 7
6
Ëýóç
Ëýóç   800 ùò êáôáêïñõöÞí ãùíßá ôçò ãùíßáò ôùí 80 0. Ïé

Ç φ
  400 ùò êáôáêïñõöÞí ìå ôçí ãùíßá ôùí 400.
Çφ  êáé 500 ó÷çìáôßæïõí åõèåßá ãùíßá, Üñá èá
ãùíßåò 800, ω
Ý÷ïõí Üèñïéóìá 1800.
  350 ùò êáôáêïñõöÞí ìå ôçí ãùíßá ôùí 350.
Çω
ÄçëáäÞ:   500  1800
800  ω
 êáé ç β ó÷çìáôßæïõí åõèåßá ãùíßá êáé Ýôóé èá
Ç 400 , ç ω   1300  1800
ω
Ý÷ïõí Üèñïéóìá 1800, äçëáäÞ:
  1800  1300
ω
  β  180 0
400  ω
ω  500
400  350  β  1800  êáé ç ãùíßá ôùí 500 åßíáé ßóåò. ¢ñá
Ðáñáôçñïýìå üôé ç ω
750  β  1800 ç Êz åßíáé äé÷ïôüìïò ôçò ãùíßáò x΄Ky΄ .

á. ÐáñáðëçñùìáôéêÝò ãùíßåò åßíáé äýï ãùíßåò ðïõ Ý÷ïõí .............180 ìïßñåò
â. ..................ãùíßåò ïíïìÜæïíôáé äýï ãùíßåò ðïõ Ý÷ïõí Üèñïéóìá 90 ìïßñåò.
ã. ÊáôáêïñõöÞí ãùíßåò ïíïìÜæïíôáé äýï ãùíßåò ðïõ Ý÷ïõí ôçí êïñõöÞ ôïõò .............. êáé ôéò ðëåõñÝò ôïõò
áíôéêåßìåíåò çìéåõèåßåò.

á. Ïé ãùíßåò 45ï êáé 135ï åßíáé óõìðëçñùìáôéêÝò.
â. Ïé ãùíßåò 35ï êáé 55ï åßíáé ðáñáðëçñùìáôéêÝò.
ã. Ïé êáôáêïñõöÞí ãùíßåò Ý÷ïõí ôéò ðëåõñÝò ôïõò áíôéêåßìåíåò çìéåõèåßåò.
1 Íá âñåßôå ôéò ðáñáðëçñùìáôéêÝò ôùí ãùíéþí á. 60  â. 80  ã. 120 ä. 150
2 Íá âñåßôå ôéò óõìðëçñùìáôéêÝò ôùí ãùíéþí á. 25  â. 60  ã. 72 ä. 84 
3 Äýï ãùíßåò åßíáé ðáñáðëçñùìáôéêÝò. Áí ç ìéá åßíáé åííéáðëÜóéá ôçò Üëëçò, íá õðïëïãéóôïýí ïé ãùíßåò.
4 Äýï ãùíßåò åßíáé ðáñáðëçñùìáôéêÝò. Áí ç ìéá åßíáé êáôÜ 100 ìåãáëýôåñç ôçò Üëëçò, íá õðïëïãéóôïýí ïé ãùíßåò.
5 Äýï ãùíßåò åßíáé ðáñáðëçñùìáôéêÝò. Áí ç ìéá åßíáé ç óõìðëçñùìáôéêÞ ôçò ãùíßáò ôùí 20 0, íá âñåèåß ç Üëëç.
6 Äýï ãùíßåò åßíáé óõìðëçñùìáôéêÝò. Áí ç ìßá åßíáé ç ìéóÞ ôçò Üëëçò, íá õðïëïãéóôïýí ïé ãùíßåò.
7 Äýï ãùíßåò åßíáé óõìðëçñùìáôéêÝò. Áí ç ìßá åßíáé êáôÜ 200 ìéêñüôåñç áðü ôçí Üëëç, íá õðïëïãéóôïýí ïé ãùíßåò.
8 Óôï äéðëáíü ó÷Þìá íá ãñÜøåôå ôá æåýãç

á. ôùí åöåîÞò ãùíéþí â. ôùí êáôáêïñõöÞí ãùíéþí
9  .
Óôï äéðëáíü ó÷Þìá ç Ïz åßíáé äé÷ïôüìïò ôçò ãùíßáò xOy
Íá õðïëïãéóôïýí ïé ãùíßåò ôïõ ó÷Þìáôïò.
10 .
Óôï äéðëáíü ó÷Þìá íá õðïëïãéóôåß ç ãùíßá φ
11 .
Óôï äéðëáíü ó÷Þìá íá õðïëïãéóôåß ç ãùíßá ω
12   êáé ω
Óôï äéðëáíü ó÷Þìá íá õðïëïãéóôïýí ïé ãùíßåò x,φ .
13 Óôï äéðëáíü ó÷Þìá íá õðïëïãéóôïýí ïé ãùíßåò x,ω .

  êáé φ
14   êáé z
Óôï äéðëáíü ó÷Þìá íá õðïëïãéóôïýí ïé ãùíßåò ω,φ
Åñþ ôçóç 1
á. Ðïéåò ãùíßåò ïíïìÜæïíôáé åöåîÞò; Íá ó÷åäéÜóåôå äýï åöåîÞò êáé ðáñáðëçñùìáôéêÝò
ãùíßåò ðïõ ç ìßá íá åßíáé 72ï.
â. Ðïéåò ãùíßåò ïíïìÜæïíôáé êáôáêïñõöÞí; Íá ó÷åäéÜóåôå äýï êáôáêïñõöÞí ãùíßåò ðïõ ç
ìßá íá åßíáé 28ï. Ðüóåò ìïßñåò èá åßíáé ç Üëëç;
¢óêçóç 1
2
Óôï äéðëáíü ó÷Þìá ç ãùíßá α åßíáé ßóç ìå ôá ôçò ïñèÞò. Íá õðïëïãéóôïýí ïé ãùíßåò
5
  êáé x .
ω,y
¢óêçóç 2
Óôï äéðëáíü ó÷Þìá ç Ïz åßíáé äé÷ïôüìïò ôçò ãùíßáò x΄Οy΄ , ç Ïy åßíáé äé÷ïôüìïò ôçò ãùíßáò
 . Ôé óõìðåñáßíåôå ãéá ôéò äé÷ï-
  60o . Íá õðïëïãéóôåß ç ãùíßá zOy
xΟy΄ , êáé ç ãùíßá xOy
 êáé xΟy΄
ôüìïõò ôùí åöåîÞò êáé ðáñáðëçñùìáôéêþí ãùíéþí x΄Οy΄  .
¢óêçóç 3

Óôï äéðëáíü ó÷Þìá ç ãùíßá α åßíáé óõìðëçñùìáôéêÞ ôçò ãùíßáò ôùí 30 ï, êáé ç β åßíáé
äéðëÜóéá áðü ôç γ . Íá õðïëïãéóôïýí ïé ãùíßåò ðïõ åßíáé óçìåéùìÝíåò óôï ó÷Þìá.
1.9 ÈÝóåéò åõèåéþí óôï åðßðåäï 267
1.9 ÈÝóåéò åõèåéþí óôï åðßðåäï

Ðïéåò åõèåßåò ôïõ åðéðÝäïõ ïíïìÜæïõìå ôåìíüìåíåò; Ðïéåò åßíáé ïé äéáöïñåôêÝò èÝóåéò ðïõ ìðïñåß íá Ý÷ïõí
äýï åõèåßåò óôï åðßðåäï;
ÁðÜíôçóç
Ôåìíüìåíåò ïíïìÜæïõìå ôéò åõèåß- ÁðÜíôçóç
åò åêåßíåò ðïõ Äýï åõèåßåò óôï åðßðåäï ìðï-
óõíáíôéïýíôáé (ôÝìíïíôáé)óå Ýíá ñåß íá åßíáé ôåìíüìåíåò Þ ðá-
óçìåßï óôï åðßðåäï. ñÜ ëëç ëå ò.

Ðïéåò åõèåßåò ôïõ åðéðÝäïõ ïíïìÜæïõìå ðáñÜëëçëåò; Ðþ ò ÷ áñÜóïõìå äýï åõèåßåò å 1 , å 2 þ óôå í á åßíáé
ìåôáîý ôïõò ðáñÜëëçëåò;
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
ÐáñÜëëçëåò ïíïìÜæïõìå ôéò åõèåß-
åò åêåßíåò ðïõ äåí Ý÷ïõí êáíÝíá ÖôéÜ÷íïõìå êáé ôéò äýï åõèåßåò þóôå íá åßíáé êÜèåôåò óå ìßá
êïéíü óçìåßï. ôñßôç åõèåßá (å) üðùò öáßíåôáé óôï äéðëáíü ó÷Þìá.Ôï åõèýãñáì-
ìï ôìÞìá ÁÂ ïíïìÜæåôáé áðüóôáóç ðáñáëëÞëùí åõèåéþí.
Íá ó÷åäéÜóåôå ôÝóóåñéò ðáñÜëëçëåò ìåôáîý Ãéá íá ó÷åäéÜóïõìå ôÝóóåñéò ðáñÜëëçëåò ìåôáîý ôïõò åõ-
1 ôïõò åõèåßåò. èåßåò ðñÝðåé áñ÷éêÜ íá ÷áñÜîïõìå ìßá åõèåßá êáé óôç óõíÝ-
÷åéá ìå ôçí âïÞèåéá ôïõ ãíþìïíá íá ÷áñÜîïõìå ôÝóóåñéò
Ëýóç åõèåßåò êÜèåôåò ðñüò ôçí áñ÷éêÞ åõèåßá êáé Ýôóé èá åßíáé
ìåôáîý ôïõò ðáñÜëëçëåò .
Óôï ó÷Þìá ðïõ áêïëïõèåß íá ðñïóäéïñßóåôå

2 ðïéåò åõèåßåò åßíáé ìåôáîý ôïõò ðáñÜëëçëåò
êáé ðïéåò åßíáé êÜèåôåò.
óõíáíôçèïýí ðïõèåíÜ äéüôé ðåñðáôÜíå óå ðáñÜëëçëåò ïäï-

ýò (åõèåßåò) ðïõ ãíùñßæïõìå üôé äåí óõíáíôéïýíôáé óå êáíÝ-
íá ôïõò óçìåßï.
Ï åëåãêôÞò åíáÝñéáò êõêëïöïñßáò óôï áåñï-

äñüìéï ôçò ÓÜìïõ âëÝðåé óôï ñáíôÜñ ôïõ ôñßá
Ëýóç áåñïóê Üöç í á ðåôÜí å óôï ßäéï ýøïò üðù ò
¼ðùò öáßíåôáé óôï ó÷Þìá ïé åõèåßåò å1 å2 å3 êáé å4 åßíáé ìåôáîý öáßí åôáé óôçí åéê üí á ðïõ áêïëïõèåß. Âïç-
4 èÞóôå ôïí íá äþ óåé ïäçãßåò óôïõò êõâåñíÞ-
ôïõò ðáñÜëëçëåò. Óå áõôÝò ôéò åõèåßåò åßíáé êÜèåôåò ïé åõèåßåò
ôåò ôù í áåñïóêáöþ í
å5 êáé å6 êáé óõíåðþò êáé áõôÝò åßíáé ìåôáîý ôïõò ðáñÜëëçëåò. á. á í ìðïñåß í á ÷ ñçó éìïðïéÞ óåé ìüí ï ìßá
öïñÜ ôïí áóýñìáôï.
â. áí ìðïñåß í á ÷ñçóéìïðïéÞóåé äýï öïñÝò
Óôïí ðáñáêÜôù ÷Üñôç ìå ôçí âïÞèåéá ôïõ ãíþ- ôïí áóýñìáôï.
ìïíá óáò íá âñåßôå ðïéåò ïäïß ôùí ïðïßùí ôá
ïíüìáôá áíáãñÜöïíôáé åßíáé ìåôáîý ôïõò êÜ-
èåôåò êáé ðïéåò ðáñÜëëçëåò. ÅÜí ï Áíôþíçò
Ëýóç
ðåñðáôÜåé óôçí ïäü Êáôóáíôþíç êáé ç Ìáñßá
óôçí ïäü ÐáðáöëÝóóá õðÜñ÷åé ðåñßðôùóç íá Ï åëåãêôÞò åíáÝñéá êõêëïöï-
óõíáíôçèïýí; Íá äéêáéïëïãÞóåôå ôç áðÜíôç- ñßáò ìðïñåß åýêïëá íá êáôáëÜ-
óç óáò. âåé üôé ôá áåñïðëÜíá 2 êáé 3
3 åðåéäÞ ðåôÜíå ðáñÜëëçëá äåí
õðÜñ÷åé ðåñßðôùóç íá óõíá-
íôçèïýí. ¼ìùò ìðïñåß íá óõ-
íáíôçèïýí ìå ôï áåñïðëÜíï 1.
Ãé áõôü Þ èá ðåé óôïí êõâåñíÞ-
ôç ôïõ áåñïðëÜíïõ 1 íá áëëÜ-
îåé ýøïò ìå ôç ÷ñÞóç ìßá öïñÜ
ôïõ áóõñìÜôïõ Þ ÷ñçóéìïðïé-
þíôáò äýï öïñÝò ôïí áóýñìáôü ôïõ èá åðéêïéíùíÞóåé ìå
ôïõò êõâåñíÞôåò ôùí áåñïðëÜíùí 2 êáé 3 ëÝãïíôÜò ôïõò íá
Ëýóç áëëÜîïõí ðïñåßá.
Ïé ïäïß Êáôóáíôþíç ÍéêçôáñÜ ÐáðáöëÝóóá êáé ÊáëëéêñÜôé-
äïò åßíáé êÜèåôåò óôçí ïäü Áã. Äçìçôñßïõ, Üñá èá åßíáé
ìåôáîý ôïõò ðáñÜëëçëåò. Ï Áíôþíçò êáé ïé Ìáñßá äåí èá
1.9 ÈÝóåéò åõèåéþí óôï åðßðåäï 269

á. Äýï åõèåßåò ôïõ ßäéïõ åðéðÝäïõ ëÝãïíôáé .......... áí äåí Ý÷ïõí êïéíü óçìåßï üóï êáé áí ðñïåêôáèïýí
â. Äýï åõèåßåò ôïõ ßäéïõ åðéðÝäïõ ðïõ Ý÷ïõí Ýíá êïéíü óçìåßï ïíïìÜæïíôáé ............
ã. Äýï åõèåßåò ðïõ âñßóêïíôáé óôï ßäéï åðßðåäï èá åßíáé ..............Þ èá ôÝìíïíôáé
ä. Äýï åõèýãñáììá ôìÞìáôá ðïõ âñßóêïíôáé ðÜíù óå äýï ðáñÜëëçëåò åõèåßåò èá ëÝãïíôáé .............åõèýãñáììá
ôìÞìáôá
å. Äýï åõèåßåò ôïõ åðéðÝäïõ ................ óå ìéá åõèåßá åßíáé ìåôáîý ôïõò ðáñÜëëçëåò
óô. Áðü Ýíá óçìåßï ìðïñïýí íá ðåñÜóïõí .............åõèåßåò.

á. Äýï ðáñÜëëçëåò åõèåßåò äåí Ý÷ïõí êïéíü óçìåßï.
â. Äýï åõèåßåò ôåìíüìåíåò ìðïñåß íá Ý÷ïõí äýï êïéíÜ óçìåßá.
ã. Äýï åõèåßåò ðïõ åßíáé êÜèåôåò óå ìéá åõèåßá åßíáé ìåôáîý ôïõò ðáñÜëëçëåò.
ä. Áðü Ýíá óçìåßï äéÝñ÷åôáé ìüíï ìéá åõèåßá.

1 Íá ó÷åäéÜóåôå Ýíá ôñßãùíï ÁÂÃ êáé íá öÝñåôå ôçí äéÜìåóï êáé ôï ýøïò áðü ôçí êïñõöÞ Á ôïõ ôñéãþíïõ.
2 Íá ÷áñÜîåôå ìßá åõèåßá (å) êáé íá ðÜñåôå äýï óçìåßá ðïõ âñßóêïíôáé óôï ßäéï çìéåðßðåäï. Íá õðïëïãßóåôå ôéò
áðïóôÜóåéò áõôþí ôùí óçìåßùí áðü ôçí åõèåßá êáé íá ôéò óõãêñßíåôå ìåôáîý ôïõò. Åßíáé ßóåò; Ðüôå èá åßíáé ßóåò;
3 Íá ó÷åäéÜóåôå óôï ôåôñÜäéü óáò ôñåéò ðáñÜëëçëåò åõèåßåò êáé óôç óõíÝ÷åéá íá õðïëïãßóåôå ôéò áðïóôÜóåéò ôïõò .
4 Óôçí ðáñáêÜôù åéêüíá öáßíåôáé ï áãùíéóôéêüò ÷þñïò ãéá ôï Üèëçìá ôùí 100m. ×ñçóéìïðïéþíôáò ôá ãåùìåôñéêÜ
óáò üñãáíá íá ôïí ó÷åäéÜóåôå óôï ôåôñÜäéü óáò. ÐñÝðåé íá ëÜâåôå õðüøç üôé ïé ãñáììÝò ðïõ ÷ùñßæïõí ôïõò
äéáäñüìïõò ðïõ ôñÝ÷ïõí ïé áèëçôÝò åßíáé ðáñÜëëçëåò êáé üôé ïé äéÜäñïìïé Ý÷ïõí üëïé ôï ßäéï ðÜ÷ïò êáé ìÞêïò.
5 Íá öôéÜîåôå ìßá åõèåßá (å) êáé Ýíá óçìåßï Á Ýîù áðü áõôÞ. Óôç óõíÝ÷åéá íá ó÷åäéÜóåôå ìéá åõèåßá ðáñÜëëçëç ìå
ôçí (å) ðïõ íá ðåñíÜ áðü ôï óçìåßï Á.
6 Óå Ýíá ôñßãùíï ÁÂÃ öôéÜ÷íïõìå áðü ôçí êÜèå êïñõöÞ åõèåßá ðáñÜëëçëç óôçí áðÝíáíôé ðëåõñÜ ôïõ. Ïé ôñåéò
åõèåßåò ðïõ öôéÜîáìå åßíáé ðáñÜëëçëåò Þ ôåìíüìåíåò; Íá äéêáéïëïãÞóåôå ôçí áðÜíôçóÞ óáò.
1.10 Áðüóôáóç óçìåßïõ áðü åõèåßá - Áðüóôáóç ðáñáëëÞëùí 271
1.10 Áðüóôáóç óçìåßïõ áðü åõèåßá- Áðüóôáóç ðáñáëëÞëùí

Ôé ê áëï ýì å á ðü óô áóç ó ç- Ôé êáëïýìå áðüóôáóç äýï ðáñÜëëçëù í åõèåéþ í;
ìåßïõ áðü åõèåßá;
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Áðüóôáóç äýï ðáñÜëëçëùí åõèåéþí ëÝãåôáé ôï ìÞêïò ïðïéïõ-
Áðüóôáóç óçìåßïõ áðü åõèåßá å äÞðïôå åõèõãñÜììïõ ôìÞìáôïò ðïõ åßíáé êÜèåôï óôéò äýï ðá-
ïíïìÜæåôáé ôï ìÞêïò ôïõ êÜèåôïõ ñÜëëçëåò åõèåßåò êáé Ý÷åé ôá Üêñá ôïõ óå áõôÝò.
åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò AA 0 áðü
ôï óçìåßï Á ðñïò ôçí åõèåßá å.
Ôï óçìåßï Á0 ëÝãåôáé ß÷íïò ôïõ
êÜèåôïõ ôìÞìáôïò ÁÁ 0 óôçí
åõèåßá å.
Íá öôéÜîåôå ìßá åõèåßá êáé Ýí á óçìåßï Ýîù Íá ó÷åäéÜóåôå Ýíá ôñßãùíï ÁÂÃ êáé íá âñåßôå
1 áðü áõôÞ. Óôç óõíÝ÷åéá íá õðïëïãßóåôå ôçí ôï ìÝóï ôçò ðëåõñÜò ÂÃ. Óôç óõíÝ÷åéá íá õ-
2 ðïëïãßóåôå ôçí áðüóôáóç ôïõ óçìåßïõ áõôïý
áðüóôáóç ôïõ óçìåßïõ áðü ôçí åõèåßá áõôÞ.
áðü ôéò Üëëåò äýï ðëåõñÝò ôïõ ôñéãþíïõ.
Ëýóç
Ëýóç
Áðü ôï óçìåßï ôï óçìåßá Á ÷áñÜóóïõìå ìå ôçí âïÞèåéá ôïõ Áñ÷éêÜ õðïëïãßæïõìå ìå ôï õðïäå-
ãíþìïíá êÜèåôï åõèýãñáììï ôìÞìá óôçí êÜìåôñï Þ ìå ôçí âïÞèåéá äéáâÞôç
åõèåßá. ÌåôñÜìå ìå õðïäåêÜìåôñï ôï ìÞ- ôï ìÝóï ôçò ðëåõñÜò ÂÃ êáé ôï ïíï-
êïò ôïõ ôìÞìáôïò ÁÂ êáé Ýôóé Ý÷ïõìå õðï- ìÜæïõìå Ì. Êáôüðéí ÷ñçóéìïðïéþ-
ëïãßóåé ôçí áðüóôáóç ôïõ óçìåßïõ Á áðü íôáò ôïí ãíþìïíá öÝñíïõìå êÜèåôá
åõèýãñáììá ôìÞìáôá óôéò ðëåõñÝò ÁÂ êáé ÁÃ ôïõ ôñéãþíïõ
ôçí åõèåßá. Óôï äéðëáíü ó÷Þìá ç áðüóôá-
áðü ôï Á. Ìåôñþíôáò ôá ìÞêç ôùí åõèõãñÜììùí ôìçìÜôùí
óç åßíáé 2,2 cm. ÌÊ êáé ÌË Ý÷ïõìå õðïëïãßóåé ôéò áðïóôÜóåéò ôïõ ìÝóïõ ôçò
ðëåõñÜò ÂÃôïõ ôñéãþíïõ áðü ôéò Üëëåò äýï ðëåõñÝò ôïõ.
Óå ìéá åõèåßá å, ðáßñíïõìå ôá óçìåßá Á, Â êáé Ã þ óôå ÁÂ = ÂÃ = 4cm. Íá ÷áñÜîåôå ìéá åõèåßá
3 ðïõ íá äéÝñ÷åôáé áðü ôï Á ê Üèåôç óôçí å êáé ðÜíù óôçí êÜèåôç íá ðÜñåôå Ýíá óçìåßï Ä ôÝôïéï
þ óôå ÁÄ = 5cm.
Ëýóç
á. Áðüóôáóç ôïõ óçìåßïõ Á áðü ôçí åõèåßá å ïíïìÜæåôáé ôï ............... ôïõ êÜèåôïõ åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò áðü ôï
óçìåßï Á óôçí åõèåßá å
â. Áðüóôáóç äýï ðáñÜëëçëùí åõèåéþí ëÝãåôáé ôï ìÞêïò ôïõ ................ åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò ðïõ åßíáé
êÜèåôï óôéò äýï ðáñÜëëçëåò åõèåßåò.

á. Äýï ðáñÜëëçëåò åõèåßåò äåí Ý÷ïõí áðüóôáóç.
â. Ç áðüóôáóç åíüò óçìåßïõ Á áðü ôçí åõèåßá å åßíáé ôï ìÞêïò

ôïõ ðáñÜëëçëïõ åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò áðü ôï Á óôçí å.
1.10 Áðüóôáóç óçìåßïõ áðü åõèåßá - Áðüóôáóç ðáñáëëÞëùí 273
1 Íá ó÷åäéÜóåôå äýï åõèåßåò ε1,ε2 ðáñÜëëçëåò ðñïò ìéá åõèåßá å ðïõ íá áðÝ÷ïõí áðü áõôÞí 4 åêáôïóôÜ. (Ç åõèåßá
å êáëåßôáé ìåóïðáñÜëëçëïò ôùí ε1, ε2 .
2 Íá âñåèåß óçìåßï ôçò åõèåßáò å , ç áðüóôáóç ôïõ ïðïßïõ áðü Ýíá óçìåßï Á åêôüò áõôÞò íá åßíáé åëÜ÷éóôç.
3 Óå êáèÝíá áðü ôá ðáñáêÜôù ó÷Þìáôá, íá âñåßôå ôçí áðüóôáóç ôïõ óçìåßïõ Á áðü ôçí åõèåßá å
4 Íá âñåßôå ôçí áðüóôáóç ôùí åõèåéþí å êáé å’.
5 Íá ó÷åäéÜóåôå äýï ðáñÜëëçëåò åõèåßåò å êáé å’ ðïõ áðÝ÷ïõí áðüóôáóç 4cm . Óôç óõíÝ÷åéá íá ó÷åäéÜóåôå ìéá
åõèåßá ä, ðáñÜëëçëç ðñïò ôéò å êáé å’ ðïõ áðÝ÷åé áðüóôáóç 2cm áðü ôéò ðáñáðÜíù åõèåßåò.
1.11 Êýêëïò êáé óôïé÷åßá ôïõ êýêëïõ 275
1.11 Êýêëïò êáé óôïé÷åßá ôïõ êýêëïõ
Åñþ ôçóç 1 Ôüîï êýêëïõ

Ôé ïíïìÜæåôáé êýêëïò; Ðüôå äýï êýê ëïé åßíáé ßóïé; Áí ðÜñïõìå ðÜíù óå Ýíá êýêëï äýï óçìåßá, ôüôå ï êýêëïò
Ôé åßíáé ÷ïñäÞ, äéÜìåôñïò êáé ôüîï åíüò êýêëïõ; ÷ùñßæåôáé óå äýï ìÝñç. ÁõôÜ ôá ìÝñç ïíïìÜæïíôáé ôüîá êýêëïõ.
Åñþ ôçóç 2
ÁðÜíôçóç Ðïéïõò êýê ëïõò ïí ïìÜæïõìå ïìü-
Êýêëïò ìå êÝíôñï Ï êáé áêôßíá ñ ê åí ôñïõò;
ïíïìÜæåôáé ôï åðßðåäï ó÷Þìá, üðïõ
üëá ôá óçìåßá ôïõ áðÝ÷ïõí áðüóôá- ÁðÜíôçóç
óç ñ áðü Ýíá óçìåßï ôïõ åðéðÝäïõ
Ïìüêåíôñïõò ê ýêëïõò ïíïìÜæïõìå
ðïõ ëÝãåôáé êÝíôñï ôïõ êýêëïõ.
åêåßíïõò ôïõò êýêëïõò ðïõ Ý÷ïõí ßäéï êÝíôñï.
ºóïé êýêëïé ïíïìÜæïíôáé ïé êý-
êëïé ðïõ Ý÷ïõí ßóåò áêôßíåò
×ïñäÞ êýêëïõ ïíïìÜæïõìå ôï Åñþ ôçóç 3
åõèýãñáììï ôìÞìá ðïõ ðñïêýðôåé áí åíþóïõìå äýï ïðïéá- Ôé ïíïìÜæïõìå êõêëéêü äßóêï;
äÞðïôå óçìåßá ôïõ êýêëïõ.
ÄéÜìåôñïò êýêëïõ ïíïìÜæåôáé ç ÷ïñäÞ ðïõ ðåñíÜåé áðü ÁðÜíôçóç
ôï êÝíôñï ôïõ êýêëïõ. Êõêëéêüò äßóêïò ïíïìÜæåôáé ï êý-
êëïò ìáæß ìå ôï ÷þñï ôïõ åðéðÝ-
äïõ ðïõ ðåñéêëåßåé.
Íá êáôáóêåõÜóåôå Ýíáí êýêëï ìå êÝíôñï Ï îïõìå 1,5 cm êáé íá ÷áñÜîïõìå ôïí êýêëï. ¸ôóé öôéÜ-
1 êáé áêôßíá 1,5 cm. Ôé äéÜìåôñï Ý÷åé ï êýêëïò ÷íïõìå ôïí êýêëï ðïõ öáßíåôáé óôï ó÷Þìá.
ðïõ öôéÜîáôå; Ãéá ôç äéÜìåôñï ãíùñßæïõìå üôé åßíáé äéðëÜóéá ôçò áêôßíáò.
¢ñá ç äéÜìåôñïò ôïõ êýêëïõ ðïõ öôéÜîáìå èá åßíáé 3 cm.
Ëýóç
Ãéá íá êáôáóêåõÜóïõìå ôïí êýêëï Íá öôéÜîåôå äýï ïìüêåíôñïõò ê ýê ëïõò ìå
ðïõ æçôåßôáé áñêåß íá èåùñÞóïõìå 2
áêôßíåò 1cm êáé 1,5cm.
Ýíá óçìåßï ùò êÝíôñï ôïõ êáé óôç
óõíÝ÷åéá ôïðïèåôþíôáò ôç ìýôç ôïõ
Ëýóç
äéáâÞôç óôï óçìåßï áõôü íá ôïí áíïß-
Ïìüêåíôñïõò ïíïìÜæïõìå åêåßíïõò ôïõò êýêëïõò ðïõ

Å÷ïõìå åõèýãñáììï ôìÞìá ÁÂ üðïõ ôï ìÞ-
Ý÷ïõí ßäéï êÝíôñï. ¢ñá ðñÝðåé íá ðÜñïõìå Ýíá óçìåßï
êïò ôïõ åßíáé 5cm. Íá âñåßôå ôá óçìåßá ôïõ
ãéá êÝíôñï êáé óôç óõíÝ÷åéá íá ÷áñÜîïõìå äýï êýêëïõò
ìå áêôßíåò ìÞêïõò 1cm êáé 1,5cm. ¸ôóé Ý÷ïõìå ôï ðáñá-
4 åðéðÝäïõ ðïõ áðÝ÷ïõí ôáõôü÷ñïíá áðü ôï Á
ëéãüôåñï áðü 3cm êáé áðü ôï Â ëéãüôåñï áðü
êÜôù ó÷Þìá.
4c m.
Ëýóç
ÖôéÜ÷íïõìå äýï êýêëïõò, üðïõ ï ðñþôïò Ý÷åé êÝíôñï ôï Á
êáé áêôßíá 3cm êáé ï äåýôåñïò êýêëïò Ý÷åé êÝíôñï ôï Â êáé
áêôßíá 4cm . ¸ôóé Ý÷ïõìå ôï åðüìåíï ó÷Þìá:
Íá óçìåéþ óåôå üëá ôá óçìåßá ôïõ åðéðÝäïõ

3 ôá ïðïßá áðÝ÷ïõí áðü óçìåßï ôïõ åðéðÝäïõ
Ï áðüóôáóç ìéêñüôåñç áðü 1,5 cm.
Ôï ãñáììïóêéáóìÝíï ìÝñïò åßíáé ôá æçôïýìåíá óçìåßá ôïõ
Ëýóç
åðéðÝäïõ.
ÖôéÜ÷íïõìå Ýíáí êýêëï êÝíôñïõ Ï êáé áêôßíáò 1,5cm. Ôá
æçôïýìåíá óçìåßá åßíáé üëá ôá óçìåßá ðïõ áíÞêïõí óôï å-
óùôåñéêü ôïõ êýêëïõ.

á. Êýêëïò ëÝãåôáé ôï óýíïëï ôùí óçìåßùí ôïõ åðéðÝäïõ ðïõ áðÝ÷ïõí ôçí ............ áðüóôáóç áðü Ýíá óôáèåñü
óçìåßï Ï.
â. Ôï óçìåßï Ï ëÝãåôáé...........ôïõ êýêëïõ
ã. Äýï êýêëïé ìå ßóåò áêôßíåò åßíáé ...........
ä. ....................ôïõ êýêëïõ ëÝãåôáé ôï åõèýãñáììï ôìÞìá ÁÂ ðïõ óõíäÝåé äýï óçìåßá Á , Â ôïõ êýêëïõ
å. ..................åßíáé ç ÷ïñäÞ ðïõ ðåñíÜåé áðü ôï êÝíôñï ôïõ êýêëïõ

á. ºóïé êýêëïé ïíïìÜæïíôáé ïé êýêëïé ðïõ Ý÷ïõí ßóåò áêôßíåò.
â. Ôï åõèýãñáììï ôìÞìá ÁÂ ðïõ óõíäÝåé äýï óçìåßá Á êáé Â
ôïõ êýêëïõ ëÝãåôáé äéÜìåôñïò ôïõ êýêëïõ
ã. Ç äéÜìåôñïò ÷ùñßæåé ôïí êýêëï óå äýï ßóá ìÝñç.
ä. Ôüîï ôïõ êýêëïõ ëÝãåôáé ç ÷ïñäÞ ðïõ ðåñíÜåé áðü ôï êÝíôñï ôïõ.
1 Íá êáôáóêåõÜóåôå Ýíá êýêëï ìå êÝíôñï Ï êáé áêôßíá 4,7cm.
2 Íá âñåßôå üëá åêåßíá ôá óçìåßá ôïõ åðéðÝäïõ ðïõ áðÝ÷ïõí óõã÷ñüíùò áðü óçìåßï Ï áðüóôáóç ìåãáëýôåñç áðü
6 cm êáé ìéêñüôåñç áðü 8cm.
3 Íá öôéÜîåôå Ýíá åõèýãñáììï ôìÞìá ÁÂ = 13cm. ¸ðåéôá íá êáôáóêåõÜóåôå ôïõò êýêëïõò (Á,4cm) êáé (Â,7cm). Ïé
êýêëïé ðïõ öôéÜîáôå Ý÷ïõí êïéíÜ óçìåßá;
4 ¸íáò åëáéï÷ñùìáôéóôÞò èÝëåé íá êÜíåé Ýíáí êýêëï ðÜíù óå Ýíá ôïß÷ï ðïõ âÜöåé. Ôé óýíåñãá èá ôïõ ðñïôåßíáôå íá
÷ñçóéìïðïéÞóåé;
5 Ôï ðáñáêÜôù ó÷Þìá ðáñéóôÜíåé üðùò öáßíåôáé Ýíá ãÞðåäï ðïäïóöáßñïõ áðü øçëÜ. ×ñçóéìïðïéþíôáò ôá êáôÜë-
ëçëá ãåùìåôñéêÜ üñãáíá íá ôï öôéÜîåôå êáé óôï ôåôñÜäéü óáò.
6 Íá ìåôñÞóåôå ôçí áêôßíá åíüò CD êáé Ýðåéôá íá õðïëïãßóåôå ôçí äéÜìåôñü ôïõ.
7 Íá âñåßôå åêåßíá ôá óçìåßá ôïõ åðßðåäïõ ðïõ áðÝ÷ïõí áðü Ýíá óçìåßï Á:
á. áðüóôáóç ìåãáëýôåñç áðü 4cm.
â. áðüóôáóç ìéêñüôåñç áðü 4cm.
ã. áðüóôáóç áêñéâþò 4cm.
ä. áðüóôáóç ìåãáëýôåñç áðü 3cm êáé ìéêñüôåñç áðü 5cm.
8 Íá öôéÜîåôå Ýíá êýêëï (Ï,2) êáé íá ó÷åäéÜóåôå óå áõôüí ìßá ÷ïñäÞ ìßá áêôßíá Ýíá ôüîï êáé ìßá äéÜìåôñï. Ìðïñåßôå
íá ó÷åäéÜóåôå ìéá ÷ïñäÞ ßóç ìå 4,1 cm; ÄéêáéïëïãÞóôå ôçí áðÜíôçóÞ óáò.
9 Äßíåôáé ï êýêëïò (Ï,ñ) êáé ìéá ÷ïñäÞ ôïõ ÁÂ. Áðü ôï êÝíôñï ôïõ öÝñíïõìå ôï ôìÞìá ÏÌ êÜèåôï óôçí ÁÂ. Íá
óõãêñéèïýí ôá ôìÞìáôá ÌÁ êáé ÌÂ. ÖÝñíïõìå ìéá Üëëç ÷ïñäÞ ÃÄ ôïõ êýêëïõ ßóç ìå ôçí ÁÂ êáé öÝñíïõìå åðßóçò
ôï êÜèåôï ôìÞìá ÏÍ. Íá óõãêñéèïýí ôá ôìÞìáôá ÏÌ êáé ÏÍ.
Íá óçìåéùèåß üôé ôá ôìÞìáôá ÏÌ êáé ÏÍ ëÝãïíôáé áðïóôÞìáôá ôùí ÷ïñäþí ÁÂ êáé ÃÄ áíôßóôïé÷á.
10 Íá ó÷åäéÜóåôå Ýíá ôñßãùíï ÁÂÃ ìå ÁÂ = 5cm, ÂÃ = 6cm êáé ÁÃ = 6,5cm.

1.12 Åðßêåíôñç ãùíßá - ó÷Ýóç åðßêåíôñç ãùíßáò êáé áíôßóôïé÷ïõ ôüîïõ 281
1.12 Åðßêåíôñç ãùíßá - ó÷Ýóç åðßêåíôñçò ãùíßáò êáé áíôßóôïé÷ïõ ôüîïõ

Ðïéá ãù í ßá ëÝãåôáé åðßê åí ôñç; Ôé ëÝìå áí ôßóôïé÷ ï Ôé êáëïýìå ôüîï ôçò åðßêåíôñçò ãù íßáò;
ôüîï ôçò åðßêåíôñçò ãù íßáò; Ðüôå ëÝìå üôé Ýíá ôüîï
åßíáé ì ï ; ÁðÜíôçóç
 ðïõ âñßóêåôáé óôï åóùôåñéêü ôçò êõñôÞò ãù-
Ôï ôüîï AΓB
ÁðÜíôçóç
  ëÝãåôáé áíôßóôïé÷ï ôüîï ôçò åðßêåíôñçò ãùíßáò x0y
íßáò x0y  .
Åðßêåíôñç ãùíßá óå êýêëï (Ï,ñ) ëÝãåôáé êÜèå ãùíßá xOy
ðïõ Ý÷åé ôçí êïñõöÞ ôçò óôï êÝíôñï ôïõ êýêëïõ.
Áí ïé ðëåõñÝò ôçò åðßêåíôñçò ãùíßáò ôÝìíïõí ôïí êýêëï (Ï,ñ)
óôá óçìåßá Á êáé Â ëÝìå üôé ôï ôüîï AB åßíáé ôï áíôßóôïé÷ï
ôüîï ôçò åðßêåíôñçò ãùíßáò. Åðßóçò ëÝìå üôé ç åðßêåíôñç
ãùíßá AOB âáßíåé óôï ôüîï AB .
¸íá ôüîï ëÝìå üôé åßíáé ìï , üôáí áíôéóôïé÷åß óå åðßêåíôñç
ãùíßá ìï.
 ðïõ âñßóêåôáé óôï åóùôåñéêüôçò

Ôï ôüîï AΔB
ÉÄÉÏÔÇÔÅÓ ÔÙÍ ÅÐÉÊÅÍÔÑÙÍ ÃÙÍÉÙÍ
• Óå ßóïõò êýêëïõò Þ óôïí ßäéï êýêëï éó÷ýïõí:  åßíáé êáé áõôü áíôßóôïé÷ï
ìç êõñôÞò ãùíßáò x0y
1. ºóåò åðßêåíôñåò ãùíßåò Ý÷ïõí ßóá êáé ôá áíôßóôïé÷á  .
ôüîï ôçò ìç êõñôÞò åðßêåíôñçò ãùíßáò x0y
ôüîá ôïõò êáé áíôßóôïöá.
2. ºóá ôüîá Ý÷ïõí ßóåò êáé ôéò áíôßóôïé÷åò ÷ïñäÝò ôïõò êáé
Åñþ ôçóç 3
ßóåò ÷ïñäÝò Ý÷ïõí êáé ôá áíôßóôïé÷á ìéêñÜ Þ ìåãÜëá
ôüîá ôïõò ßóá (Óå êÜèå ÷ïñäÞ åíüò êýêëïõ áíôéóôïé- Ôé êáëïýìå ìÝôñï åíüò ôüîïõ;
÷ïýí äýï ôüîá, Ýíá “ìéêñü” êáé Ýíá “ìåãÜëï”).
ÁðÜíôçóç
• Ôá ôüîá êáé ïé ãùíßåò ìåôñéïýíôáé ìå ôéò ßäéåò ìïíÜäåò. Ùò ìÝôñï åíüò ôüîïõ ïñßæåôáé ôï ìÝôñï ôçò áíôßóôïé÷çò åðßêåíôñçò
ãùíßáò, äçëáäÞ ôï ìÝôñï åíüò ôüîïõ ôï ìåôñÜìå óå ìïßñåò.
1. Óå Ýíáí êýêëï Þ óå ßóïõò êýêëïõò, äýï
åðßêåíôñåò ãùíßåò Ý÷ïõí ßóá áíôßóôïé÷á
ôüîá
2. Óå Ýíáí êýêëï Þ óå ßóïõò êýêëïõò, äýï
ßóá ôüîá Ý÷ïõí ßóåò ôéò áíôßóôïé÷åò åðßêå-
íôñåò ãùíßåò ôïõò.
  30  .
Óôï ðáñáêÜôù ó÷Þìá Ý÷ïõìå üôé AOΓ Óôï ðáñáêÜôù ó÷Þìá ïé ÁÂ êáé ÃÄ åßíáé äéÜ-
Íá âñåßôå ôá ìÝôñá ôù í ôüîù í   70  . Íá âñåßôå
ìåôñïé ôïõ êýêëïõ ìå ΑΟΓ

á. ΑΓ 
â. ΒΓ ôá ìÝôñá ôù í ôüîù í

á. ΑΓ 
â. ΒΓ 
ã. ΑΔ 
ä. ΒΔ
1 2
Ëýóç Ëýóç
 Ý÷åé åðßêåíôñç ãùíßá ôçí ΑΟΓ
á. Ôï ôüîï ΑΓ   70 . Ïðüôå, ôï
 Ý÷åé åðßêåíôñç ãùíßá ΑOΓ
á. Ôï ôüîï ΑΓ   30 .
 åßíáé ßóï ìå 70  .
ìÝôñï ôïõ ôüîïõ ΑΓ
  30 .
¢ñá, ôï ìÝôñï ôïõ ôüîïõ ΑΓ   ΒΟΓ
â. ¸÷ïõìå ΑΟΓ   180 Þ 70  ΒΟΓ   110
  180 Þ ΒΟΓ
â. Ôï ôüîï ΒΓ  .
 Ý÷åé åðßêåíôñç ãùíßá ôçí ΒOΓ  Ý÷åé ìÝôñï 110 .
Ïðüôå, ôï ôüîï ΒΓ
  ΒΟΓ
¸÷ïõìå ΑΟΓ   180 Þ ΒΟΓ
  180 Þ 30  ΒΟΓ   150  Ý÷åé åðßêåíôñç ãùíßá ôçí ΑΟΔ
ã. Ôï ôüîï ΑΔ   ΒΟΓ  110 .
 Ý÷åé ìÝôñï 150 .
Ïðüôå, ôï ôüîï ΒΓ  åßíáé ßóï ìå 110 .
Ïðüôå, ôï ìÝôñï ôïõ ôüîïõ ΑΔ
 Ý÷åé åðßêåíôñç ãùíßá ôçí ΒΟΔ
ä. Ôï ôüîï ΒΔ   ΑΟΓ   70  .
 åßíáé ßóï ìå 70  .
Ïðüôå, ôï ìÝôñï ôïõ ôüîïõ ΒΔ
1.12 Åðßêåíôñç ãùíßá - ó÷Ýóç åðßêåíôñç ãùíßáò êáé áíôßóôïé÷ïõ ôüîïõ 283

á. ÌÝôñï åíüò ôüîïõ ïñßæåôáé ôï ìÝôñï ôçò áíôßóôïé÷çò ......................ãùíßáò.
â. Äýï ßóåò åðßêåíôñåò ãùíßåò Ý÷ïõí ...................áíôßóôïé÷á ôüîá
ã. Äýï ....................ôüîá Ý÷ïõí ßóåò åðßêåíôñåò ãùíßåò
2 Íá óçìåéþóåôå ìå Ýíá ÷ óôï êáôÜëëçëï ôåôñáãùíÜêé Óùóôü ËÜèïò

á. Ç åðßêåíôñç ãùíßá Ý÷åé êïñõöÞ ôï êÝíôñï ôïõ êýêëïõ
â. Ôï ìÝôñï åíüò ôüîïõ äåí ôï ìåôñÜìå óå ìïßñåò
ã. Óå Ýíáí êýêëï, äýï ßóåò åðßêåíôñåò ãùíßåò Ý÷ïõí ßóá ôüîá
1   45 .
Óôï äéðëáíü ó÷Þìá ç ãùíßá ΑΟΓ
Íá âñåßôå ôá ìÝôñá ôùí ôüîùí

á. ΑΓ 
â. ΒΓ
2   72 , íá âñåßôå ôá ìÝôñá ôùí

Óôï äéðëáíü ó÷Þìá ïé ÁÂ êáé ÃÄ åßíáé äéÜìåôñïé. Áí ΑΟΓ
ôüîùí

á. ΑΓ 
â. ΒΓ 
ã. ΑΔ 
ä. ΒΔ
3   60 . Íá âñåßôå ôá ìÝôñá ôùí ãùíéþí

Óôï ðáñáêÜôù ó÷Þìá, ç ÁÂ åßíáé äéÜìåôñïò ôïõ êýêëïõ ìå ΑΓ

á. ΑΟΓ 
â. ΒΟΓ
4  Ý÷åé ìÝôñï 52 . Áí ÏÃ åßíáé ç äé÷ïôüìïò ôçò ãùíßáò

Óôï ðáñáêÜôù ó÷Þìá, ç ÁÂ åßíáé äéÜìåôñïò êáé ôï ôüîï ΑΔ
.
 , íá âñåßôå ôï ìÝôñï ôïõ ôüîïõ ΒΓ
ΒΟΔ
1.13 ÈÝóåéò åõèåßáò êáé êýêëïõ 285
1.13 ÈÝóåéò åõèåßáò êáé êýêëïõ
Åñþ ôçóç 1
Åñþ ôçóç 3
Ðüôå ç åõèåßá åßíáé åîù ôåñéêÞ ôïõ êýêëïõ;
Ðüôå ç åõèåßá ôÝìíåé ôïí êýêëï;
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
¼ôáí åõèåßá êáé êýêëïò äåí
Ý÷ïõí êáíÝíá êïéíü óçìåßï ¼ôáí åõèåßá êáé êýêëïò Ý÷ïõí äýï
ëÝìå üôé ç åõèåßá åßíáé å- êïéíÜ óçìåßá Á êáé Â, ç åõèåßá ëÝ-
îùôåñéêÞ ôïõ êýêëïõ. ãåôáé ôÝìíïõóá ôïõ êýêëïõ Þ ëÝìå
¼ôáí ç áðüóôáóç ÏÌ ôïõ üôé ç åõèåßá ôÝìíåé ôïí êýêëï óôá
êÝíôñïõ ôïõ êýêëïõ Ï áðü óçìåßá Á êáé Â.
ôçí åõèåßá å åßíáé ìåãáëý- ¼ôáí ç áðüóôáóç ÏÌ ôïõ êÝíôñïõ
ôåñç áðü ôçí áêôßíá, ç åõ- Ï áðü ôçí åõèåßá å åßíáé ìéêñüôåñç
èåßá åßíáé åîùôåñéêÞ ôïõ êý- áðü ôçí áêôßíá, ç åõèåßá åßíáé ôÝ-
êëïõ. ìíïõóá ôïõ êýêëïõ.
Åñþ ôçóç 2
Ðüôå ç åõèåßá åßíáé åöáðôüìåíç ôïõ êýêëïõ; Áí Ì åßíáé ôï óçìåßï ðïõ ôÝìíïíôáé ïé
åöáðôüìåíåò, ôá åõèýãñáììá ôìÞìáôá
ÁðÜíôçóç ÁÌ êáé ÂÌ ëÝãïíôáé åöáðôüìåíá ôìÞ-
¼ôáí åõèåßá êáé êýêëïò Ý÷ïõí ìáôá ôïõ êýêëïõ.
Ýíá ìüíï êïéíü óçìåßï Ì, ç åõ-
èåßá ëÝãåôáé åöáðôüìåíç ôïõ êý-
êëïõ óôï óçìåßï Ì.
¼ôáí ç áðüóôáóç ÏÌ ôïõ êÝ-
íôñïõ Ï áðü ôçí åõèåßá å åßíáé
ßóç ìå ôçí áêôßíá, ç åõèåßá åßíáé
åöáðôüìåíç ôïõ êýêëïõ óôï Ì.
Íá öôéÜîåôå Ýíáí êýêëï äéáìÝôñïõ 2c m êáé Ðù ò ìðïñïýìå í á âñïýìå áê ñéâþ ò ôï ê Ý-

óôç óõíÝ÷åéá íá öÝñåôå åöáðôüìåíåò åõèåß-
2
íôñï åíüò CD;
1 åò óôá Üê ñá ôçò äéáìÝôñïõ ôïõ ê ýê ëïõ. Ôé
ðáñáôçñåßôå ãéá áõôÝò ôéò åõèåßåò; Íá äéêáé- Ëýóç
ïëïãÞóåôå ôçí áðÜíôçóç óáò.
Ôï cd (øçöéáêüò äßóêïò) Ý÷åé ó÷Þ-
ìá êýêëïõ. Ìðïñïýìå íá õðïëï-
Ëýóç ãßóïõìå ôï êÝíôñï ôïõ ùò åîÞò:
ÖôéÜ÷íïõìå áñ÷éêÜ Ýíáí êýêëï ìå áêôßíá 1 cm (äéÜìåôñï Áñ÷éêÜ öôéÜ÷íïõìå äýï ÷ïñäÝò ôïõ
2 cm). Óôç óõíÝ÷åéá ÷áñÜæïõìå êýêëïõ ,Ýóôù ÁÂ êáé ÃÄ . Óôç óõ-
ìéá äéÜìåôñï ÁÂ . Óôá óçìåßá Á íÝ÷åéá ó÷åäéÜæïõìå ôéò ìåóïêáèÝ-
êáé Â öÝñíïõìå åöáðôüìåíåò å1 êáé ôïõò áõôþí ôùí ÷ïñäþí. Åêåß ðïõ
å2 ôïõ êýêëïõ ðïõ åßíáé êÜèåôåò ôÝìíïíôáé ïé ìåóïêÜèåôåò åßíáé êáé
óôá ÏÁ êáé ÏÂ áíôßóôïé÷á. Ðáñá- ôï êÝíôñï ôïõ êýêëïõ. Áõôü óõìâáßíåé äéüôé ôï óçìåßï áõôü
ôçñïýìå üôé ïé åõèåßåò å 1 êáé å2 éóáðÝ÷åé êáé áðü ôá ôÝóóåñá óçìåßá äçëáäÞ ôá Á, Â, Ã êáé Ä.
åßíáé êÜèåôåò (áðü ôçí êáôáóêåõÞ Áò êñáôÞóïõìå óáí óõìðÝñáóìá üôé ç ìåóïêÜèåôç ïðïéáó-
ôïõò) óôï åõèýãñáììï ôìÞìá ÁÂ. äÞðïôå ÷ïñäÞò ðåñíÜåé áðü ôï êÝíôñï ôïõ êýêëïõ.
Óõíåðþò åßíáé ìåôáîý ôïõò ðáñÜëëçëåò.

á. Ç åõèåßá åßíáé åöáðôüìåíç ôïõ êýêëïõ üôáí ÏÌ >ñ, üðïõ ÏÌ ç áðüóôáóç
ôïõ êÝíôñïõ Ï ôïõ êýêëïõ áðü ôçí åõèåßá å.
â. Ç åõèåßá åßíáé åîùôåñéêÞ ôïõ êýêëïõ üôáí äåí Ý÷ïõí êïéíÜ óçìåßá
ã. ¼ôáí ÏÌ < ñ ç åõèåßá åßíáé ôÝìíïõóá ôïõ êýêëïõ.

1.13 ÈÝóåéò åõèåßáò êáé êýêëïõ 287
1 Ðáßñíïõìå Ýíáí êýêëï ( Ï , ñ ) êáé ìéá åõèåßá å. ÏíïìÜæïõìå ä ôçí áðüóôáóç ôïõ êÝíôñïõ Ï áðü ôçí åõèåßá å. Íá
âñåßôå ôïí áñéèìü ôùí êïéíþí óçìåßùí ôïõ êýêëïõ êáé ôçò åõèåßáò áí
á. ñ = 8 êáé ä = 6 â. ñ = 5 êáé ä = 5 ã. ñ = 4 êáé ä = 5
2 Íá ó÷åäéÜóåôå Ýíá åõèýãñáììï ôìÞìá ÁÂ = 4 åêáôïóôÜ .Íá ðÜñåôå óçìåßï Ì ôïõ ÁÂ þóôå ÁÌ = 1 åêáôïóôü. Íá
öÝñåôå ôïõò êýêëïõò ( Á , 1 ) êáé ( Â , 1,2 ) . Íá ÷áñÜîåôå åõèåßá ðïõ äéÝñ÷åôáé áðü ôï Ì êáé åßíáé êÜèåôç óôçí
ÁÂ. Ðïéá åßíá ç èÝóç ôçò åõèåßáò å ùò ðñïò êáèÝíá áðü ôïõò êýêëïõò;
3 Óôï ðáñáêÜôù ó÷Þìá íá ó÷åäéÜóåôå ôéò åöáðôüìåíåò ôïõ êýêëïõ óôá óçìåßá Ê êáé Ë.
2.1 - 2.6 Óõììåôñßá 289
2.1 - 2.6 Óõììåôñßá
Åñþ ôçóç 1 ëá íá ðáñáôçñÞóïõìå äåí õðÜñ÷åé Üë-

Ôé ëÝãåôáé Üîïíáò óõììåôñßáò åíüò ó÷Þìáôïò; ëïò Üîïíáò óõììåôñßáò.
Ðüóïõò Üîïíåò óõììåôñßáò ìðïñåß íá Ý÷åé Ýíá ó÷Þìá;
ÁðÜíôçóç
¢îïíáò óõììåôñßáò ëÝãåôáé ìßá åõèåßá å, ôÝôïéá þóôå áí Åñþ ôçóç 4
äéðëþóïõìå ôï ó÷Þìá êáôÜ ìÞêïò ôçò åõèåßáò áõôÞò, ôá äýï Ðïéåò åßíáé ïé éäéüôçôåò ðïõ ìðïñïýìå íá óõìðåñÜ-
ìÝñç ôïõ íá ôáõôßæïíôáé. ¸íá ó÷Þìá ìðïñåß íá ìçí Ý÷åé êá- íïõìå áðü ôïí Üîïíá óõììåôñßáò åíüò éóïóêåëïýò
íÝíáí Üîïíá óõììåôñßáò, áëëÜ ìðïñåß íá Ý÷åé êáé ðåñéóóü- ôñáðåæßïõ;
ôåñïõò áðü Ýíáí Üîïíá óõììåôñßáò.
ÁðÜíôçóç
Åñþ ôçóç 2
Ôï éóïóêåëÝò ôñßãùíï Ý÷åé Üîïíåò óõììåôñßáò; Ìðï- i. Ïé ðñïóêåßìåíåò ãùíßåò óôéò âÜóåéò åíüò éóïóêåëïýò ôñá-
ñïýìå íá âãÜëïõìå êÜðïéá óõìðåñÜóìáôá áðü áõôü; ðåæßïõ åßíáé ßóåò äçëáäç, Αˆ  B êáé Γ  Δˆ .
ÁðÜíôçóç ii. Ç åõèåßá ÌÍ, ç ïðïßá óõíäÝåé ôá ìÝóá ôùí âÜóåùí êáé
åßíáé Üîïíáò óõììåôñßáò ôïõ ó÷Þìáôïò, åßíáé ìåóïêÜèå-
Óôï éóïóêåëÝò ôñßãùíï ç åõèåßá ôçò äéá- ôïò ôçò êÜèå âÜóçò.
ìÝóïõ ç ïðïßá “ðçãáßíåé” ðñïò ôç âÜóç
åßíáé Üîïíáò óõììåôñßáò. ¸ôóé: Åñþ ôçóç 5
i. Ç äéÜìåóïò ðïõ áíôéóôïé÷åß óôç âÜóç
åßíáé äé÷ïôüìïò êáé ýøïò, ðïõ óç- Ðïéïé åßíáé ïé Üîïíåò óõììåôñßáò ôïõ
ñüìâïõ êáé ôé ìðïñïýìå íá óõìðå-
ˆ Α
ìáßíåé üôé Α ˆ êáé Δ ˆ Δ ˆ  90ο .
1 2 1 2 ñÜíïõìå áðü áõôïýò;
ii. Ïé ðñïóêåßìåíåò óôç âÜóç ãùíßåò ôïõ ôñéãþíïõ åßíáé ßóåò,
äçëáäÞ Bˆ  Γˆ . ÁðÜíôçóç
Óå êÜèå ñüìâï ïé åõèåßåò ôùí äéáãùíßùí ôïõ åßíáé Üîïíåò
Åñþ ôçóç 3 óõììåôñßáò. ÓõíÝðåéá áõôïý åßíáé:
Ôï éóïóêåëÝò ôñáðÝæéï Ý÷åé Üîïíá óõììåôñßáò; á. Ïé äéáãþíéïé äé÷ïôïìïýí ôéò ãùíßåò ôïõ ñüìâïõ, äçëáäÞ
Αˆ Α ˆ , Βˆ  Βˆ ê.ë.ð.
1 2 1 2
ÁðÜíôçóç
â. Ïé äéáãþíéïé äé÷ïôïìïýíôáé, äçëáäÞ ôï óçìåßï ôïìÞò ôïõò
Óôï éóïóêåëÝò ôñáðÝæéï ç åõèåßá ç ïðïßá äéÝñ÷åôáé áðü ôá ìÝóá
åßíáé ìÝóï ôçò êÜèå äéáãùíßïõ.
ôùí âÜóåùí åßíáé Üîïíáò óõììåôñßáò. ¼ðùò ìðïñïýìå åýêï-
ã. Ïé äéáãþíéïé ôÝìíïíôáé êÜèåôá, äçëáäÞ, Οˆ  90ο .
1
Ï ñüìâïò äåí Ý÷åé Üëëïõò â. Ïé äéáãþíéïé ôïõ ôåôñáãþíïõ:

Üîïíåò óõììåôñßáò! i . Äé÷ïôïìïýíôáé.
i i . ÔÝìíïíôáé êÜèåôá.
i i i . Äé÷ïôïìïýí ôéò ãùíßåò
Åñþ ôçóç 6
Ðïéïé åßíáé ïé Üîïí åò óõììåôñßáò ôïõ ïñèïãþ íéïõ Åñþ ôçóç 8
ðáñáëëçëüã ñáììïõ; Ðïéå ò éäéüôçôåò ðñïê ýðôïõí
áðü áõôü; Ðïéïé åßíáé ïé Üîïíåò óõììåôñßáò ôïõ êýêëïõ;
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Ç êÜèå äéÜìåôñïò ôïõ êýêëïõ åß-
Óôï ïñèïãþíéï ðáñáëëçëüãñáììï,
íáé Üîïíáò óõììåôñßáò. Óõíåðþò
Üîïíåò óõììåôñßáò åßíáé ïé åõèåßåò
ï êÜèå êýêëïò Ý÷åé Üðåéñïõò Üîï-
ïé ïðïßåò äéÝñ÷ïíôáé áðü ôá ìÝóá
íåò óõììåôñßáò.
ôùí áðÝíáíôé ðëåõñþí ôïõ, äçëá-
äÞ ç å 1 êáé å 2.
Óõìðåñáßíïõìå üôé:
á. Ïé åõèåßåò ïé ïðïßåò äéÝñ÷ïíôáé áðü ôá ìÝóá ôùí âÜóåùí Åñþ ôçóç 9
åßíáé êÜèåôåò.
Ðüôå äýï óçìåßá ëÝãïíôáé óõììåôñéêÜ ù ò ðñïò åõ-
â. Ïé äéáãþíéïé ôïõ ïñèïãùíßïõ ðáñáëëçëïãñÜììïõ äé-
èåßá å;
÷ïôïìïýíôáé êáé åßíáé ßóåò.
ÁðÜíôçóç
Åñþ ôçóç 7
Äýï óçìåßá Á êáé Á’ ëÝãïíôáé óõì-
Ðïéïé åßíáé ïé Üîïíåò óõììåôñßáò ôïõ ôåôñáãþ íïõ;
ìåôñéêÜ ùò ðñïò ìéá åõèåßá å, üôáí
Ôé éäéüôçôåò Ý÷åé ôï ôåôñÜã ù í ï ðïõ ìðïñïýìå í á
ç å åßíáé ìåóïêÜèåôïò ôïõ åõèý-
óõìðåñÜíïõìå áðü áõôïýò ôïõò Üîïíåò;
ãñáììïõ ôìÞìáôïò ÁÁ’ .
ÁðÜíôçóç
Åñþ ôçóç 10
Ôï ôåôñÜãùíï åßíáé ñüìâïò êáé ïñèï-
ãþíéï ðáñáëëçëüãñáììï. ÅðïìÝíùò Ðüôå äýï ó÷Þìáôá ëÝãïí ôáé óõììåôñéê Ü ù ò ðñïò
Ý÷åé Üîïíåò óõììåôñßáò: ìéá åõèåßá å;
á. Ôéò äéáãùíßïõò ôïõ.
â. Ôéò åõèåßåò ïé ïðïßåò äéÝñ÷ïíôáé áðü ÁðÜíôçóç
ôá ìÝóá ôùí áðÝíáíôé ðëåõñþí.
Ìðïñïýìå íá óõìðåñÜíïõìå ôéò ðáñáêÜôù éäéüôçôåò: Äýï ó÷Þìáôá ëÝãïíôáé óõììåôñéêÜ ùò
á. Ïé åõèåßåò ïé ïðïßåò äéÝñ÷ïíôáé áðü ôá ìÝóá ôùí ðëåõ- ðñïò ìéá åõèåßá å, üôáí ôï óõììåôñé-
ñþí ôïõ åßíáé ìåóïêÜèåôïé ôùí ðëåõñþí. êü êÜèå óçìåßïõ åíüò ó÷Þìáôïò áíÞ-
êåé óôï Üëëï ó÷Þìá êáé áíôßóôñïöá.
2.1 - 2.6 Óõììåôñßá 291

Ôé óõìðåñáßíïõìå ãéá äýï óõììåôñéêÜ ó÷Þìáôá ù ò Ðù ò êáôáóêåõÜæïõìå ôï óõììåôñéêü ôñéãþ íïõ ÁÂÃ
ðñïò ìéá åõèåßá; ù ò ðñïò åõèåßá å;
Áí äéðëþóïõìå ôá ó÷Þìáôá ãýñù áðü ôçí åõèåßá èá óõ- ÊáôáóêåõÜæïõìå ôá óõììåôñéêÜ
ìðÝóïõí. ÅðïìÝíùò åßíáé ßóá ìåôáîý ôïõò. ôùí ôñéþí êïñõöþí ôïõ Á, Â, Ã
ùò ðñïò ôçí åõèåßá å ðïõ åßíáé
ôá óçìåßá Á’ , Â’ , Ã’ áíôßóôïé÷á.
Åñþ ôçóç 12
Åíþíïõìå ôá óçìåßá Á’ , Â’ , Ã’ .
Ðù ò ìðïñïýìå íá ê áôáóê åõÜóïõìå ôï óõììåôñéêü Ôï ôñßãùíï Á’ Â’ Ã’ åßíáé óõì-
åíüò óçìåßïõ Á ù ò ðñïò ìßá åõèåßá å; ìåôñéêü ôïõ ÁÂÃ ùò ðñïò ôçí åõ-
èåßá å.
ÁðÜíôçóç Åßíáé öáíåñü üôé ôá ôñßãùíá ÁÂÃ êáé Á’ Â’ Ã’ åßíáé ßóá.
ÖÝñíïõìå ôçí êÜèåôç ÁÌ áðü ôï
óçìåßï Á ðñïò ôçí åõèåßá å êáé ôçí Åñþ ôçóç 15
ðñïåêôåßíïõìå êáôÜ ôìÞìá ÌÁ ’ = ˆ y ùò
ÌÁ. Ôï Á’ åßíáé óõììåôñéêü ôïõ Ðùò êáôáóêåõÜæïõìå ôï óõììåôñéêü ãùíßáò xΟ
óçìåßïõ Á ùò ðñïò ôçí åõèåßá å. ðñïò åõèåßá å;
ÁðÜíôçóç
Åñþ ôçóç 13
Ðáßñíïõìå ôõ÷áßï óçìåßï Á ðïõ á-
Ðù ò êáôáóêåõÜæïõìå ôï óõììåôñéê ü åõèõã ñÜììïõ íÞêåé óôçí ðëåõñÜ Ïx ôçò ãùíßáò
ôìÞìáôïò ÁÂ ùò ðñïò åõèåßá å; êáé ôõ÷áßï óçìåßï Â ðïõ áíÞêåé óôçí
ðëåõñÜ Ïy ôçò ãùíßáò. Êáôáóêåõ-
ÁðÜíôçóç Üæïõìå ôá óõììåôñéêÜ ôùí Á, Â ùò
Ôï óõììåôñéêü åõèõãñÜììïõ ôìÞ- ðñïò ôçí åõèåßá å êáé ôçò êïñõöÞò
ìáôïò ÁÂ ùò ðñïò ôçí åõèåßá å Ï ðïõ åßíáé ôá óçìåßá Á’ , Â’ , Ï’
åßíáé Ýíá ßóï åõèýãñáììï ôìÞìá áíôßóôïé÷á.
ðñïò ôï ÁÂ. ˆ ' B ' åßíáé ç óõììåôñéêÞ ôçò ãùíßáò xΟy
Ç ãùíßá A ' Ο ˆ ùò
ÊáôáóêåõÜæïõìå ôá óõììåôñéêÜ
ðñïò ôçí åõèåßá å.
ôùí Üêñùí ôïõ ÁÂ üðùò áíáöÝ-
ñáìå ðáñáðÜíù. á. Ç óõììåôñéêÞ ãùíßá ôçò xΟy ˆ åßíáé ßóç
Ôï óõììåôñéêü ôïõ Á åßíáé ôï Á’ êáé ôïõ Â ôï Â’ . Ôï åõèý- ìå áõôÞí.
ãñáììï ôìÞìá Á’ Â’ åßíáé ôï óõììåôñéêü ôïõ ÁÂ ùò ðñïò â. Ôá óçìåßá Á, Â åßíáé ôõ÷áßá óçìåßá ôùí
ôçí åõèåßá å. ðëåõñþí ôçò ãùíßáò.

Ðù ò êáôáóêåõÜæïõìå ôï óõììåôñéêü êýê ëïõ (Ï, ñ) Ìðïñïýìå íá âãÜëïõìå êÜðïéá óõìðåñÜóìáôá áðü
(êÝíôñïõ Ï êáé áêôßíáò ñ) ùò ðñïò åõèåßá å; ôçí ðáñáðÜíù óõììåôñßá óôï ðáñáëëçëüãñáììï;
ÊáôáóêåõÜæïõìå ôï óõììåôñéêü ôïõ ¼ðùò åßðáìå ôá óçìåßá Á êáé Ã áíôáëëÜóïõí ôéò èÝóåéò ôïõò êáôÜ
êÝíôñïõ Ï ùò ðñïò ôçí åõèåßá å, ôç óôñïöÞ ôùí 180° êáé ôï Ï âÝâáéá ðáñáìÝíåé óôáèåñü. Ìðï-
ôï Ï’ . ÖôéÜ÷íïõìå ôïí êýêëï ìå ñïýìå ëïéðüí íá óõìðåñÜíïõìå üôé ÏÁ = ÏÃ. Ïìïßùò óêåðôü-
êÝíôñï Ï’ êáé áêôßíá ñ. Áõôüò åß- ìåíïé âëÝðïõìå üôé ÏÂ = ÏÄ.
íáé óõììåôñéêüò ôïõ êýêëïõ (Ï,ñ) Áðïäåéêíýïõìå ëïéðüí üôé “ïé äéáãþíéïé ôïõ ðáñáëëç-
ùò ðñïò ôçí åõèåßá å. ëïãñÜììïõ äé÷ïôïìïýíôáé”, äçëáäÞ Ý÷ïõí êïéíü ìÝóï.

Ðüôå Ýí á óçìåßï ëÝã åôáé ê Ýí ôñï óõììåôñßáò åí üò Ðüôå äýï óçìåßá Á êáé Â ëÝãïíôáé óõììåôñéêÜ ù ò
ó÷Þìáôïò; ðñïò ôï óçìåßï Ï;
¸íá óçìåßï Ï ëÝãåôáé êÝíôñï óõììåôñßáò åíüò ó÷Þìáôïò, Äýï óçìåßá Á êáé Â ëÝãïíôáé óõì-
áí óôñÝöïíôáò ôï ó÷Þìá êáôÜ 180ï ãýñù áðü ôï óçìåßï, ôï ìåôñéêÜ ùò ðñïò óçìåßï Ï, üôáí ôï
íÝï ó÷Þìá ðïõ èá ðñïêýøåé óõìðÝóåé ìå ôï áñ÷éêü. ËÝìå Ï åßíáé ìÝóï ôïõ åõèõãñÜììïõ ôìÞ-
üôé ôï ó÷Þìá Ý÷åé êÝíôñï óõììåôñßáò ôï Ï. ìáôïò ÁÂ. Ìå áõôüí ôïí ôñüðï,
óôñÝöïíôáò ôï åõèýãñáììï ôìÞìá êáôÜ 180° ãýñù áðü ôï
Ï, ôï Á óõìðßðôåé ìå ôï Â.
Åñþ ôçóç 18
Ôï ðáñáëëçëüãñáììï Ý÷åé êÝíôñï óõììåôñßáò;
Åñþ ôçóç 21
ÁðÜíôçóç Ðüôå äýï ó÷Þìáôá ëÝãïíôáé óõììåôñéêÜ ùò ðñïò ôï
óçìåßï Ï;
Ôï ðáñáëëçëüãñáììï Ý÷åé êÝíôñï
óõììåôñßáò ôï óçìåßï ôïìÞò ôùí äéá-
ÁðÜíôçóç
ãùíßùí ôïõ Ï. Áí óôñÝøïõìå ôï ðá-
ñáëëçëüãñáììï êáôÜ 180° ãýñù áðü Äýï ó÷Þìáôá ëÝãïíôáé óõììåôñé-
ôï Ï, ôï óçìåßï Á âñßóêåôáé óôç èÝóç êÜ ùò ðñïò óçìåßï Ï üôáí êÜèå
ôïõ Ã êáé áíôßóôñïöá, ôï Ã óôç èÝóç ôïõ Á. Ïìïßùò “áíôáëëÜ- óçìåßï ôïõ åíüò ó÷Þìáôïò åßíáé
óïõí” ôéò èÝóåéò ôïõò ôá óçìåßá Â êáé Ä. Ìå ôç óôñïöÞ áõôÞ óõììåôñéêü åíüò óçìåßïõ ôïõ Üë-
ëïéðüí êáôÜ 180° ãýñù áðü ôï óçìåßï Ï ðáßñíïõìå Ýíá êáé- ëïõ ó÷Þìáôïò êáé áíôßóôñïöá.
íïýñãéï ðáñáëëçëüãñáììï ôï ïðïßï óõìðßðôåé ìå ôï áñ÷éêü. Ôï êÜèå ó÷Þìá äçëáäÞ áðïôåëåßôáé
2.1 - 2.6 Óõììåôñßá 293
áðü ôá óõììåôñéêÜ óçìåßá ôïõ Üëëïõ ó÷Þìáôïò ùò ðñïò Ï. ÁðÜíôçóç

Âñßóêïõìå ôá óõììåôñéêÜ ôùí Á êáé
Åñþ ôçóç 22 Â ùò ðñïò ôï Ï ðïõ åßíáé ôá Á’ êáé
Â’ áíôßóôïé÷á. Ôï åõèýãñáììï ôìÞ-
Ôé ó÷ Ýóç Ý÷ïõí äýï óõììåôñéêÜ ó÷Þìáôá ù ò ðñïò
ìá Á’ Â’ åßíáé ôï óõììåôñéêü ôïõ
ôï óçìåßï Ï;
ÁÂ ùò ðñïò Ï.
AðÜíôçóç
Åñþ ôçóç 26
¼ôáí óôñÝøïõìå êáôÜ 180° äýï óõììåôñéêÜ ó÷Þìáôá ùò ðñïò
óçìåßï Ï, óõìðßðôïõí. Ðù ò êáôáóêåõÜæïõìå ôï óõì-
¸ôóé ïäçãïýìáóôå óôï óõìðÝñáóìá üôé åßíáé ßóá. ìåôñéê ü åõèåßáò ( å) ù ò ðñïò
óçìåßï Ï;
Åñþ ôçóç 23
ÁðÜíôçóç
¸óôù ó÷Þìá Ó ìå êÝíôñï óõììåôñßáò Ï. Ðïéï åßíáé ôï
Ðáßñíïõìå äýï ôõ÷áßá óçìåßá Á êáé
óõììåôñéêü ôïõ ó÷Þìáôïò ùò ðñïò ôï óçìåßï Ï;
Â ôçò åõèåßáò êáé âñßóêïõìå ôá óõì-
ìåôñéêÜ ôïõò Á’ êáé Â’ áíôßóôïé÷á
ÁðÜíôçóç
ùò ðñïò ôï Ï. Ç åõèåßá Á’ Â’ åßíáé
Åßíáé ôï ßäéï ôï ó÷Þìá. ÊáôÜ ôç óôñïöÞ ôïõ ó÷Þìáôïò êáôÜ ç óõììåôñéêÞ ôçò ÁÂ ùò ðñïò ôï Ï.
180° ôï óõììåôñéêü êÜèå óçìåßïõ ôïõ ó÷Þìáôïò èá óõìðÝ- ÐáñáôçñÞóôå üôé ç Á ’Â’ åßíáé ðá-
óåé ìå êÜðïéï Üëëï óçìåßï ôïõ ó÷Þìáôïò. ñÜëëçëç ôçò ÁÂ.

Ðù ò êáôáóêåõÜæïõìå ôï óõììåôñéêü óçìåßïõ Á ù ò Ðù ò êáôáóêåõÜæïõìå ôï óõì-
ðñïò óçìåßï Ï; ìåôñéêü ôñéãþíïõ ùò ðñïò óç-
ìåßï Ï;
ÁðÜíôçóç
ÁðÜíôçóç
Åíþíïõìå ôï Á ìå ôï Ï êáé ðñïåê-
ôåßíïõìå êáôÜ ôìÞìá ÏÂ = ÏÁ. Ôï ¸óôù ôñßãùíï ÁÂÃ. Ãéá íá êáôáóêåõÜ-
óçìåßï Â åßíáé ôï óõììåôñéêü ôïõ óïõìå ôï óõììåôñéêü ôïõ ùò ðñïò óç-
Á ùò ðñïò ôï Ï. ìåßï Ï, âñßóêïõìå ôá óõììåôñéêÜ ôùí
ôñéþí êïñõöþí ôïõ. ¸óôù Á’ ôï óõì-
Åñþ ôçóç 25 ìåôñéêü ôïõ Á, Â’ ôï óõììåôñéêü ôïõ Â
Ðù ò êáôáóêåõÜæïõìå ôï óõì- êáé Ã’ ôï óõììåôñéêü ôïõ Ã. Ôï ôñßãùíï
ìåôñéêü åõèõãñÜììïõ ôìÞìá- Á’ Â’ Ã’ åßíáé ôï æçôïýìåíï. Ìðïñïý-
ôïò ÁÂ ù ò ðñïò óçìåßï Ï; ìå åýêïëá íá äéáðéóôþóïõìå üôé ôá äýï ôñßãùíá åßíáé ßóá.
Åñþ ôçóç 28
Ôé ïíïìÜæïõìå ìåóïêÜèåôï åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò
ÁÂ; Ðþò ôçí ó÷åäéÜæïõìå;
ÁðÜíôçóç
ÌåóïêÜèåôïò åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò ÁÂ ïíïìÜæåôáé ç êÜ-
èåôç åõèåßá óôïí ìÝóïí ôïõ åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò. Ç ìå-
óïêÜèåôç åíüò åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò ìðïñåß íá ó÷åäéáóôåß
ùò åîÞò:
1. Ìå õðïäåêÜìåôñï êáé ãíþìïíá âñßóêïõìå ôï ìÝóï ôïõ Åñþ ôçóç 30
åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò êáé óôç óõíÝ÷åéá öÝñíïõìå êÜèåôç Ðïéåò ãù íßåò êáëïýíôáé “åðß ôá áõôÜ”;
óôï åõèýãñáììï ôìÞìá óôï ìÝóïí áõôïý.
2. Ìå äéáâÞôç öÝñíïõìå äýï ßóïõò êýêëïõò ìå êÝíôñá ôá ÁðÜíôçóç
Üêñá ôïõ åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò êáé áêôßíá ìåãáëýôåñç áðü
ôï ìéóü áõôïý. Óôç óõíÝ÷åéá åíþíïõìå ôá óçìåßá ôïìÞò ôùí Ïé ãùíßåò ðïõ âñßóêïíôáé ðñïò ôï ßäéï ìÝñïò ôçò ä êáëïý-
êýêëùí êáé åðåêôåßíïõìå ôï åõèýãñáììï ôìÞìá ðïõ ðñï- íôáé “åðß ôá áõôÜ”.
êýðôåé êáé ðñïò ôá äýï ìÝñç. Ïé ãùíßåò A ,A
 ,B ,B åßíáé “åðß ôá áõôÜ”, üðùò êáé ïé
1 4 1 4
 ,A
ãùíßåò A  ,B ,B .
2 3 2 3
ÊÜèå óçìåßï ôçò ìåóïêÜèåôïõ åíüò åõèý-
ãñáììïõ ôìÞìáôïò éóáðÝ÷åé áðü ôá Üêñá ôïõ.
Åñþ ôçóç 31
Ôï ïðïéïäÞðïôå óçìåßï ðïõ éóáðÝ÷åé áðü
ôá Üêñá åíüò åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò åßíáé Ðïéåò ã ù íßåò êáëïýíôáé “åí áëëÜî”;
óçìåßï ôçò ìåóïêáèÝôïõ ôïõ.
ÁðÜíôçóç
Äýï ãùíßåò ðïõ âñßóêïíôáé óôï Ýíá êáé ç Üëëç óôï Üëëï
Åñþ ôçóç 29 çìéåðßðåäï ôçò åõèåßáò ä, ëÝãïíôáé ìåôáîý ôïõò “åíáëëÜî”.
Ðïéåò ãù íßåò êáëïýíôáé “åíôüò” êáé ðïéåò “åêôüò”; Ãéá ðáñÜäåéãìá, ïé ãùíßåò A , B åßíáé “åíáëëÜî”.
4 2

Ïé ãùíßåò ðïõ âñßóêïíôáé áíÜìåóá óôéò åõèåßåò ε1 , ε 2 ïíï- Ðù ò ãßíåôáé ç óýãêñéóç ãù í éþ í;
ìÜæïíôáé “åíôüò” êáé üëåò ïé Üëëåò “åêôüò”.
 ,A
Ïé ãùíßåò A  ,A
 ,B ,B åßíáé åíôüò êáé A  ,B ,B åßíáé åêôüò. ÁðÜíôçóç
3 4 1 2 1 2 3 4
Ïé ãùíßåò ðïõ ó÷çìáôßæïíôáé êáé óôá äýï óçìåßá ôïìÞò Á êáé
Â åßíáé äýï åéäþí
- Ïé ïîåßåò ãùíßåò ω ðïõ åßíáé ìåôáîý ôïõò ßóåò
 ðïõ åßíáé ìåôáîý ôïõò ßóåò.
- Ïé áìâëåßåò ãùíßåò φ
2.1 - 2.6 Óõììåôñßá 295
Ôá ôÝóóåñá æåõã Üñéá ôù í ã ù í éþ í ðïõ åßí áé üëåò   Β

  Β , Α
- Áðü ôéò “åíôüò, åêôüò åðß ôá áõôÜ” Α1 1 3 3
ïîåßåò êáé ßóåò ìåôáîý ôïõò åßíáé:
 
ÅðåéäÞ ïé ãùíßåò Α ,Α åßíáé ðáñáðëçñùìáôéêÝò, èá éó÷ýåé
  Β
- Áðü ôéò “åíôüò åíáëëÜî” Α 1 2
4 2
ω φ  180 . Ïðüôå, ôá õðüëïéðá æåõãÜñéá åßíáé æåõãÜñéá
  Β
- Áðü ôéò “åêôüò åíáëëÜî” Α 2 4
ðáñáðëçñùìáôéêþí ãùíéþí, ôá ïðïßá åßíáé ôá åîÞò:
  Β , Α
- Áðü ôéò “åíôüò, åêôüò åðß ôá áõôÜ” Α   Β  3  Β  180 , Α
 4  Β  180
2 2 4 4 - Ïé “åíôüò åðß ôá áõôÜ” Α 2 1
Ôá ôÝóóåñá æåõã Üñéá ôù í ã ù í éþ í, ðïõ åßí áé üëåò - Ïé “åêôüò åðß ôá áõôÜ” Α  Β  180 , Α
  Β  180
1 4 2 3
áìâëåßåò êáé ßóåò åßíáé
- Ïé “åíôüò - åêôüò åíáëëÜî” Α1  Β2  180 , Α2  Β1  180 ,
   
  Β
- Áðü ôéò “åíôüò åíáëëÜî” Α 3 1
  Β  180 , Α
Α   Β  180
 
- Áðü ôéò “åêôüò åíáëëÜî” Α  Β
3 4 4 3
1 3
Íá ó÷åäéÜóåôå ôá ðáñáêÜôù ó÷Þìáôá êáé íá å. Ôï åõèýãñáììï ôìÞìá ÁÂ Ý÷åé äýï

âñåßôå ôïõò Üîïíåò óõììåôñßáò ôïõò. Üîïíåò óõììåôñßáò. Ôç ìåóïêÜèåôü
á. éóüðëåõñï ôñßãù íï ôïõ å êáé ôï ßäéï ôï ôìÞìá ÁÂ.
1 â. ïñèïã þ íéï ôñßã ù íï
ã. ðáñáëëçëüãñáììï
ä. çìéêýê ëéï Íá êáôáóêåõÜóåôå ôï óõììåôñéêü åíüò ôñé-
å. åõèýãñáììï ôìÞìá ãþ íïõ ÁÂÃ ù ò ðñïò:
á. Åõèåßá å, ç ïðïßá äéÝñ÷åôáé áðü ôçí êï-
2 ñõöÞ Â.
Ëýóç â. Åõèåßá æ, ç ïðïßá äéÝñ÷åôáé áðü ôï åóù-
á. Ôï éóüðëåõñï ôñßãùíï Ý÷åé ôñåéò Üîï- ôåñéêü ôïõ ôñéãþ íïõ.
íåò óõììåôñßáò, ôéò ôñåéò äéáìÝóïõò ôïõ. ã. Ôïí öïñÝá ôçò äéáìÝóïõ ÌÁ.
â. Ôï ïñèïãþíéï ôñßãùíï äåí Ý÷åé êáíÝ- Ëýóç

íá Üîïíá óõììåôñßáò. á. Ôá óõììåôñéêÜ ôùí óçìåßùí
ã. Ôï ðáñáëëçëüãñáììï (ðëÜãéï) äåí Ý÷åé Üîïíåò óõììåôñßáò. Á êáé Ã ùò ðñïò ôçí åõèåßá å
ôá âñßóêïõìå ìå ôï ãíùóôü
ä. Ôï çìéêýêëéï Ý÷åé Ýíáí Üîïíá óõììå- ôñüðï. Ôï óõììåôñéêü óçìåßï
ôñßáò, ôçí åõèåßá ç ïðïßá åßíáé êÜèåôç ôïõ Â åßíáé ôï ßäéï ôï Â áöïý
óôç äéÜìåôñü ôïõ óôï êÝíôñï Ï. áíÞêåé óôçí åõèåßá å. Åðï-
ìÝíùò ôï æçôïýìåíï ôñßãù-
íï åßíáé ôï Á’ ÂÃ’.
â. ÊáôáóêåõÜæïõìå ôá óõì-
ìåôñéêÜ ôùí ôñéþí êïñõ- ˆ  Aˆ '  60o êáé ABA
ÅðïìÝíùò A ˆ '  AΓΑ
ˆ '  120ο .
öþí Á, Â, Ã ùò ðñïò ôçí
åõèåßá å ðïõ åßíáé ôá Á’ , á. Íá êáôáóêåõÜóåôå ôï óõììåôñéêü Á’ Â’
Â’ , Ã’ áíôßóôïé÷á. Ôï ôñß- åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò ÁÂ ù ò ðñïò åõ-
ãùíï Á’ Â’ Ã’ åßíáé óõì- èåßá å ç ïðïßá äåí ôï ôÝìíåé.
ìåôñéêü ôïõ ÁÂÃ ùò ðñïò 4
â. Ôé ó÷Þìá åßíáé ôï ÁÁ’ Â’ Â;
ôçí åõèåßá æ.
ã. Ôé åßíáé ç åõèåßá å ãéá áõôü ôï ó÷Þìá;
ã. Âñßóêïõìå ôá óõììåôñéêÜ Â’
êáé Ã’ ôùí Â êáé Ã ùò ðñïò ôïí Ëýóç
öïñÝá ôçò ÁÌ áíôßóôïé÷á. Ôï á. Âñßóêïõìå ôá óõììåôñéêÜ ôùí
Á áíÞêåé óôç äéÜìåóï ÁÌ, Á êáé Â ùò ðñïò ôçí åõèåßá å.
åðïìÝíùò ôáõôßæåôáé ìå ôï óõì-
â. Ç åõèåßá ÁÁ’ åßíáé ðáñÜëëç-
ìåôñéêü ôïõ Á’ . Ôï Á’ Â’ Ã’ åß-
ëç óôç ÂÂ’ áöïý åßíáé êáé ïé
íáé ôï æçôïýìåíï ôñßãùíï. äýï êÜèåôåò óôçí å. ¸ôóé ôï ó÷Þ-
ìá ÁÁ’ Â’ Â åßíáé ôñáðÝæéï ìå
âÜóåéò ÁÁ’ êáé ÂÂ’ .
á. Íá âñåßôå ôï óõììåôñéêü éóüðëåõñïõ ôñé- Áêüìá ÁÂ = Á’ Â’ , áöïý åßíáé
ãþíïõ ÁÂÃ ùò ðñïò ôçí ðëåõñÜ ôïõ ÂÃ. Ôé óõììåôñéêÜ. ÅðïìÝíùò ôï ÁÁ’ Â’ Â åßíáé éóïóêåëÝò ôñáðÝæéï.
3 ó÷Þìá åßíáé áõôü ðïõ ðñïêýðôåé; ã. Ç åõèåßá å åßíáé Üîïíáò óõììåôñßáò ôïõ ôñáðåæßïõ.
â. Íá õðïëïãéóôïýí ïé ãù íßåò ôïõ ðáñáðÜ-
íù ó÷Þìáôïò.
Óå éóïóêåëÝò ôñáðÝæéï ÁÂÃÄ (ÁÂ//ÃÄ) ç ãù-
Ëýóç 5 íßá Á åßíáé 120 ï . Íá õðïëïãéóôïýí ïé ãù -
íßåò ôïõ ôñáðåæßïõ.
á. Âñßóêïõìå ôï óõììåôñéêü ôïõ Á ùò
ðñïò ôçí ÂÃ ôï Á’. Ôá Â êáé Ã áíÞêïõí
Ëýóç
óôç ÂÃ åðïìÝíùò ôáõôßæïíôáé ìå ôá óõì-
ìåôñéêÜ ôïõò. Ôï ôñßãùíï Á’ ÂÃ åßíáé Áöïý ôï ôñáðÝæéï åßíáé éóïóêå-
ôï æçôïýìåíï óõììåôñéêü ôïõ ÁÂÃ ùò ˆ  Β êáé Γ  Δˆ .
ëÝò åßíáé Α
ðñïò ôçí ðëåõñÜ ôïõ ÂÃ.
Ôï ó÷Þìá ÁÂÁ’ Ã ðïõ ðñïêýðôåé Ç ãùíßá Α̂ åßíáé ðáñáðëçñùìá-
åßíáé ñüìâïò áöïý Ý÷åé üëåò ôéò ôéêÞ ôçò ãùíßáò Δ̂ áöïý åßíáé å-
ðëåõñÝò ôïõ ßóåò. (Ìçí îå÷íÜìå üôé ôï óõììåôñéêü åõèõãñÜì- íôüò êáé åðß ôá áõôÜ.
ìïõ ôìÞìáôïò ùò ðñïò åõèåßá, åßíáé ßóï åõèýãñáììï ôìÞìá) ¢ñá Α ˆ Δˆ  180ο äçëáäÞ
â. Áöïý ôï ÁÂÃ åßíáé éóüðëåõñï ôñßãùíï, Ý÷åé ôñåéò ãùíßåò ˆ  180ο  120ο  Δˆ  60ο
Δ
ßóåò ìå 60ï.
ˆ  Β  120ο êáé Γ  Δˆ  60ο .
ÔåëéêÜ Α
2.1 - 2.6 Óõììåôñßá 297
ôïõ Á’ ùò ðñïò ôçí Ïä. Ðáñáôç-

Óå ñüìâï ÁÂÃÄ ç äéáãþíéïò ÁÃ ó÷çìáôßæåé ìå
ñïýìå üôé ôï Á’ áíÞêåé óôçí Oy.
ôçí ðëåõñÜ ÁÄ ãùíßá 30 ï. Åßíáé ÁÄ = 5cm.
6 á. Íá õðïëïãéóôïýí ïé ãù íßåò ôïõ ñüìâïõ.
Ïìïßùò ôï óõììåôñéêü ôïõ óçìåß-
ïõ Â ôçò Ïy åßíáé ôï Â’ ðïõ áíÞêåé
â. Íá õðïëïãéóôåß ç äéáãþ íéïò ÂÄ.
óôçí Ïx. Óõíåðþò ç óõììåôñéêÞ
 ùò ðñïò ôç äé÷ï-
ãùíßá ôçò xΟy
Ëýóç
á. Ùò ãíùóôüí ïé äéáãþíéïé ôïõ ñüì- ôüìï ôçò åßíáé ç ßäéá ç ãùíßá.
âïõ äé÷ïôïìïýí ôéò ãùíßåò ôïõ. Åðï-
Óå ïñèïãþíéï óýóôçìá áîüíùí íá óçìåéþóåôå
ìÝíùò: Α ˆ  60ο . Ïé áðÝíáíôé ãùíßåò ôá óçìåßá
ôïõ ñüìâïõ åßíáé ßóåò, åíþ ïé äéáäï-
÷éêÝò ãùíßåò åßíáé ðáñáðëçñùìáôé-
8 A  4,0  , B  0,3  , Γ  0,  3  .
Íá âñåßôå ôï óõììåôñéêü ôïõ ôñéãþíïõ ÁÂÃ
êÝò (åíôüò êáé åðß ôá áõôÜ). ¸ôóé ù ò ðñïò:
ˆ  Γ  60ο êáé Αˆ  Δˆ  180ο  Δˆ  120ο .
Α á. Ôïí Üîïíá x’ x. â. Ôïí Üîïíá y’ y.
â. ÅðåéäÞ ç äéáãþíéïò ÂÄ äé÷ïôïìåß ôéò ãùíßåò Δ̂ êáé Β èá

Ëýóç
ˆ  Βˆ  60ο . ÅðïìÝíùò ôï ôñßãùíï ΑΒΔ
åßíáé Δ ˆ åßíáé
1 1 á. Ôï óõììåôñéêü ôïõ Â ùò ðñïò
éóüðëåõñï Üñá êáé ΒΔ  ΑΔ  5 cm ôïí Üîïíá x’ x åßíáé ôï Ã êáé
áíôéóôñüöùò ôïõ Ã ôï Â. Ôï
óõììåôñéêü ôïõ Á ùò ðñïò
Íá ó÷åäéÜóåôå ôï óõììåôñéêü ãù íßáò x Ô y ôïí Üîïíá x’ x åßíáé ôï ßäéï
7 ù ò ðñïò: ôï óçìåßï Á.
á. Ôçí ðëåõñÜ Ïx. ÅðïìÝíùò ôï óõììåôñéêü ôïõ ôñéãþíïõ ÁÂÃ ùò ðñïò ôïí
â. Ôç äé÷ïôüìï Ïä ôçò ãùíßáò Üîïíá x’ x åßíáé ôï ßäéï ôï ôñßãùíï.
â. Ôá óõììåôñéêÜ ôùí Â êáé Ã ùò ðñïò ôïí Üîïíá y’ y åßíáé ôá
Ëýóç ßäéá ôá óçìåßá. Ôï óõììåôñéêü ôïõ Á åßíáé ôï Α'  4,0  .
á. Ôï óõììåôñéêü ôïõ Ï åßíáé ôï ßäéï ÅðïìÝíùò ôï óõììåôñéêü ôïõ ôñéãþíïõ ÁÂÃ ùò ðñïò ôïí
ôï óçìåßï êáé ôï óõììåôñéêü ôçò Üîïíá y’y åßíáé ôï Á’ÂÃ.
ðëåõñÜò Ïx åßíáé ç ßäéá çìéåõèåßá
Ïx ùò ðñïò ôçí Ïx. ¸ôóé áðïìÝíåé 9 ¸óôù ôñßãùíï ÁÂÃ. Íá âñåßôå ôï óõììåôñé-
íá âñïýìå ôï óõììåôñéêü ôçò ðëåõ- êü ôïõ ùò ðñïò ôçí êïñõöÞ ôïõ Á.
ñÜò Ïy ùò ðñïò ôçí Ox. ¸óôù óç-
ìåßï Á ôçò Oy. Âñßóêïõìå ôï óõììåôñéêü ôïõ ùò ðñïò ôçí Ëýóç
Ïx, ôï Á’ . Ç ãùíßá x Ô A’ åßíáé ç æçôïýìåíç óõììåôñéêÞ Ôï óõììåôñéêü ôïõ Á åßíáé ôï ßäéï ôï Á.
ôçò x Ô y ùò ðñïò ôçí ðëåõñÜ Ïx. Âñßóêïõìå ôá óõììåôñéêÜ ôùí Â êáé Ã, ôá
Â’ êáé Ã’ áíôßóôïé÷á. Ôï ôñßãùíï Á Â’ Ã’
â. Ðáßñíïõìå óçìåßï Á ôçò Ïx êáé âñßóêïõìå ôï óõììåôñéêü
åßíáé ôï æçôïýìåíï.
Åßíáé ÏÂ = ÏÂ’ , ÏÁ= ÏÁ’ Üñá êáé ÁÂ = Á’ Â’ . Ôï óõì-

Íá âñåßôå ôá êÝíôñá óõììåôñßáò (áí õðÜñ÷ïõí)
ìåôñéêü ôïõ ÁÂ åßíáé ôï Á’ Â’ .
ôùí ðáñáêÜôù ó÷çìÜôùí:
á. Åíüò êõêëéêïý äßóêïõ
10 â. Åíüò éóïóêåëïýò ôñéãþ íïõ â.
ã. Åíüò ïñèïãù íßïõ ðáñáëëçëïãñÜììïõ
ä. Åíüò åõèõãñÜììïõ ôìÞìáôïò
Ëýóç ã.
á. Ôï êÝíôñï óõììåôñßáò ôïõ êõêëéêïý äßóêïõ
Ôï óõììåôñéêü ôïõ Á åßíáé ôï Â. ÅðïìÝíùò ôï óõììåôñéêü
åßíáé ôï êÝíôñï ôïõ êýêëïõ Ê.
ôïõ åõèõãñÜììïõ ôìÞìáôïò ÁÂ åßíáé ôï ßäéï ôï ÁÂ. Ôï Ï
â. Ôï éóïóêåëÝò ôñßãùíï äåí Ý÷åé êÝíôñï óõì- åßíáé ôï êÝíôñï óõììåôñßáò ôïõ ÁÂ.
ìåôñßáò.
ã. Ôï êÝíôñï óõììåôñßáò ôïõ ïñèïãùíßïõ ðá- Äßíåô áé ôï ïñèïãþ í éï ôñßãù í ï ÁÂÃ
ñáëëçëïãñÜììïõ åßíáé ôï óçìåßï ôïìÞò ôùí
12  Aˆ  90o  . Íá âñåßôå ôï óõììåôñéêü ôïõ ù ò
äéáãùíßùí ôïõ Ê.
ðñïò ôï ìÝóï Ì ôçò õðïôåßíïõóáò.
ä. Ôï êÝíôñï óõììåôñßáò åíüò åõèõãñÜììïõ
ôìÞìáôïò åßíáé ôï ìÝóï ôïõ Ï. Ëýóç
Âñßóêïõìå ôï óõììåôñéêü ôïõ Á ùò ðñïò
ôï Ì, ðïõ åßíáé ôï óçìåßï Á’ . Ôï óõììå-
Íá âñåßôå ôï óõììåôñéêü ôïõ ôìÞìáôïò ÁÂ
ôñéêü ôïõ Â åßíáé ôï Ã êáé ôïõ Ã ôï Â.
ù ò ðñïò ôï óçìåßï Ï, óå ê áèÝí á áðü ôá
ÅðïìÝíùò ôï óõììåôñéêü ôïõ ôñéãþíïõ
ðáñáêÜôù ó÷Þìáôá.
ÁÂÃ åßíáé ôï Á’ÂÃ.
11 á. â.
Óôçí ðñïçã ïýìåí ç Üóê çóç ôé ó÷ Þìá åßí áé
13 ôï ÁÂÁ’Ã;
ã.
Ëýóç
Ôá åõèýãñáììá ôìÞìáôá ÁÌ êáé Á’ Ì åßíáé ßóá áöïý åßíáé
Ëýóç óõììåôñéêÜ. Ôï Ì åßíáé ìÝóï ôçò ðëåõñÜò ÂÃ åðïìÝíùò ÌÂ =
ÌÃ. Ôï ôåôñÜðëåõñï ÁÂÁ’ Ã åßíáé ëïéðüí ðáñáëëçëüãñáììï
Âñßóêïõìå ôá óõììåôñéêÜ ôùí Á êáé Â ùò ðñïò ôï Ï.
áöïý ïé äéáãþíéïß ôïõ äé÷ïôïìïýíôáé. ÅðåéäÞ ç ãùíßá Â åß-
íáé ïñèÞ, ôï ÁÂÁ’ Ã åßíáé ïñèïãþíéï ðáñáëëçëüãñáììï.
á.
2.1 - 2.6 Óõììåôñßá 299

á. ÊÜèå óçìåßï ìéáò åõèåßáò å åßíáé .............ôïõ åáõôïý ôïõ ùò ðñïò ôçí å
â. Ôá óõììåôñéêÜ ùò ðñïò åõèåßá ó÷Þìáôá åßíáé ........................
ã. ¢îïíáò ....................... ó÷Þìáôïò ïíïìÜæåôáé ç åõèåßá ðïõ ÷ùñßæåé ôï ó÷Þìá óå äýï ìÝñç ôá ïðïßá óõìðßðôïõí
üôáí äéðëùèåß ôï ó÷Þìá êáôÜ ìÞêïò ôçò åõèåßáò.
ä. ¼ôáí Ýíá ó÷Þìá Ý÷åé Üîïíá óõììåôñßáò, ôï ...........ôïõ ùò ðñïò ôïí Üîïíá áõôüí åßíáé ôï ßäéï ôï ó÷Þìá
å. ÊÜèå óçìåßï ðïõ éóáðÝ÷åé áðü ôá Üêñá åõèõãñÜììïõ ôìÞìáôïò âñßóêåôáé óôçí ..................
óô. Äýï óçìåßá Ì êáé Ì’ åßíáé óõììåôñéêÜ ùò ðñïò ôçí åõèåßá å , üôáí ç å åßíáé ................ôïõ ÌÌ’.
æ. Óõììåôñéêü óçìåßïõ Á ùò ðñïò êÝíôñï Ï åßíáé ôï óçìåßï Á’ ìå ôï ïðïßï óõìðßðôåé ôï Á áí ðåñéóôñáöåß ðåñß ôï
Ï êáôÜ......................
ç. Äýï óçìåßá Ì êáé Ì’ åßíáé óõììåôñéêÜ ùò ðñïò óçìåßï Ï üôáí ôï Ï åßíáé .....................ôïõ ÌÌ’
è. ÊÝíôñï óõììåôñßáò ó÷Þìáôïò ïíïìÜæåôáé Ýíá óçìåßï ôïõ Ï , ãýñù áðü ôï ïðïßï áí ðåñéóôñáöåß ôï ó÷Þìá êáôÜ
180 ìïßñåò,........................ ìå ôï áñ÷éêü
é. Ôï Ï êáëåßôáé ........................óõììåôñßáò
ê. ¼ôáí Ýíá ó÷Þìá Ý÷åé êÝíôñï óõììåôñßáò , ôï óõììåôñéêü ôïõ ùò ðñïò ôï êÝíôñï áõôü åßíáé ôï .................ôï
ó÷Þìá
ë. Ïé ãùíßåò ðïõ âñßóêïíôáé ðñïò ôï ßäéï ìÝñïò ôçò åõèåßáò ä ïíïìáæïíôáé .................
ì. ÅíáëëÜî ïíïìÜæïíôáé äýï ãùíßåò ðïõ âñßóêïíôáé ç ìßá óôï Ýíá êáé ç Üëëç óôï Üëëï ............... ôçò åõèåßáò ä.

á. ÊÜèå óçìåßï ìéáò åõèåßáò å åßíáé óõììåôñéêü ôïõ åáõôïý ôïõ ùò ðñïò ôçí å
â. Ôá óõììåôñéêÜ ùò ðñïò åõèåßá ó÷Þìáôá äåí åßíáé ßóá

ã. ¼ôáí Ýíá ó÷Þìá Ý÷åé Üîïíá óõììåôñßáò,ôï óõììåôñéêü ôïõ

ùò ðñïò ôïí Üîïíá áõôüí åßíáé ôï ßäéï ôï ó÷Þìá
ä. ÌåóïêÜèåôïò åõèýãñáììïõ ôìÞìáôïò ëÝãåôáé ç åõèåßá
ðïõ åßíáé ðáñÜëëçëç óå áõôü êáé äéÝñ÷åôáé áðü ôï ìÝóï ôïõ
å. ÊÜèå óçìåßï ðïõ éóáðÝ÷åé áðü ôá Üêñá åíüò åõèýãñáììïõ
ôìÞìáôïò âñßóêåôáé óôçí ìåóïêÜèåôï
óô. Ç ìåóïêÜèåôïò åíüò åõèýãñáììïõ ó÷Þìáôïò äåí åßíáé Üîïíáò óõììåôñßáò ôïõ
æ. Ôá óõììåôñéêÜ ùò ðñïò óçìåßï ó÷Þìáôá äåí åßíáé ßóá
ç. Ïé ãùíßåò ðïõ âñßóêïíôáé ðñïò ôï ßäéï ìÝñïò ìéáò åõèåßáò ïíïìÜæïíôáé åðß ôá áõôÜ
è. Ïé åíôüò åíáëëÜî ãùíßåò åßíáé ßóåò
é. Ïé åêôüò åíáëëÜî ãùíßåò äåí åßíáé ßóåò
ê. Ïé åíôüò åðß ôá áõôÜ ãùíßåò åßíáé ßóåò
ë. Ïé åêôüò åðß ôá áõôÜ ãùíßåò åßíáé ðáñáðëçñùìáôéêÝò
1 Äýï åõèåßåò å1, å2 ôÝìíïíôáé üðùò óôï ó÷Þìá. Íá âñåßôå ôïõò Üîïíåò óõììåôñßáò ôïõ ó÷Þìáôïò.
2 Ðüóïõò Üîïíåò óõììåôñßáò Ý÷åé:

á. ¸íáò êýêëïò. â. ¸íá çìéêýêëéï ã. ¸íá ôåôáñôïêýêëéï
3 ¸óôù ôåôñÜãùíï ÁÂÃÄ. Ðñïåêôåßíïõìå ôéò ðëåõñÝò ôïõ ÁÂ êáé ÃÂ êáôÜ ôìÞìáôá ÂÊ = ÁÂ
êáé ÂË = ÂÃ. Ó÷çìáôßæïõìå ôï ôåôñÜãùíï ÂÊÌË. Íá âñåèïýí ïé Üîïíåò óõììåôñßáò ôïõ
ó÷Þìáôïò.
2.1 - 2.6 Óõììåôñßá 301
4 Íá âñåèïýí ïé Üîïíåò óõììåôñßáò ìéáò ãùíßáò áí õðÜñ÷ïõí.
5 Íá âñåßôå ôïõò Üîïíåò óõììåôñßáò êÜèå ãñÜììáôïò ôçò ëÝîçò: ÌÁÈÇÌÁÔÉÊÁ
6 ¸óôù ñüìâïò ÁÂÃÄ. Ïé äéáãþíéïß ôïõ ÁÃ êáé ÂÄ Ý÷ïõí ìÞêç 8cm êáé 6cm áíôßóôïé÷á. Íá õðïëï-
ãßóåôå ôá ìÞêç ôùí ðëåõñþí ôïõ.
7 Óå ïñèïãþíéï óýóôçìá óõíôåôáãìÝíùí íá óçìåéþóåôå ôá óçìåßá Α 1,3 , Β 1, 3 , Γ  1,3 êáé Δ  1, 3 . Íá
âñåßôå ôá óõììåôñéêÜ ôùí óçìåßùí ùò ðñïò ôïõò Üîïíåò x’x êáé y’y. Ðïéï åßíáé ôï óõììåôñéêü ôïõ åõèõãñÜììïõ
ôìÞìáôïò ÃÂ ùò ðñïò ôïí Üîïíá x’x.
8 Óôï éóïóêåëÝò ôñßãùíï ÁÂÃ (ÁÂ = ÁÃ) åßíáé Β  30ο . Íá õðïëïãéóôïýí ïé ãùíßåò ôïõ ôñéãþíïõ.
9 ˆ  100ο . Íá õðïëïãßóåôå ôéò õðüëïéðåò ãùíßåò ôïõ ôñáðåæßïõ.

Óôï éóïóêåëÝò ôñáðÝæéï ÁÂÃÄ (ÁÂ//ÃÄ) åßíáé A
10 Íá êáôáóêåõÜóåôå ïñèïãþíéï êáé éóïóêåëÝò ôñßãùíï êáé íá âñåßôå ôï óõììåôñéêü ôïõ ùò ðñïò:
á. Ôçí ðëåõñÜ ôïõ ÁÃ â. Ôçí õðïôåßíïõóá ÂÃ ã. Ôç äéÜìåóï ÁÌ.
11 ˆ  80ο . Íá õðïëïãéóôïýí:
Óå éóïóêåëÝò ôñßãùíï ÁÂÃ (ÁÂ = ÁÃ) åßíáé A
á. Ïé ãùíßåò ôïõ ôñéãþíïõ.
â. Ç ãùíßá ðïõ ó÷çìáôßæåé ç äéÜìåóïò ÁÌ ìå ôçí ðëåõñÜ ÁÂ.
12 Íá âñåßôå ôï óõììåôñéêü ôñáðåæßïõ ÁÂÃÄ ùò ðñïò ôçí åõèÝßá ôçò äéáãùíßïõ ÁÃ.
13 Íá âñåßôå ôï óõììåôñéêü ôïõ ôñéãþíïõ ÁÂÃ ùò ðñïò åõèåßá ç ïðïßá äéÝñ÷åôáé áðü ôï Á êáé ôÝìíåé ôçí ðëåõñÜ ÂÃ óôï ìÝóï Ì.
14 Íá âñåßôå ôï óõììåôñéêü ôçò çìéåõèåßáò Áx:

á. ùò ðñïò ôï Á â. ùò ðñïò ôõ÷áßï óçìåßï ôçò Â
15 Íá âñåßôå ôï óõììåôñéêü ôñéãþíïõ ÁÂÃ ù ò ðñïò ôõ÷áßï óçìåßï Ê ðïõ âñßóêåôáé ìÝóá
óôï ôñßãùíï.
16 Íá âñåßôå ôï óõììåôñéêü ôñéãþíïõ ÁÂÃ ùò ðñïò ôéò êïñõöÝò Â êáé Ã.
17 ˆ ùò ðñïò ôçí êïñõöÞ Á.

Íá âñåßôå ôï óõììåôñéêü ãùíßáò xAy
18 á. Íá âñåßôå ôï óõììåôñéêü éóïóêåëïýò ôñéãþíïõ ÁÂÃ (ÁÂ = ÁÃ) ùò ðñïò ôï ìÝóï Ì ôçò ðëåõñÜò ÂÃ.
â. Ôé ó÷Þìá åßíáé ôï ôåôñÜðëåõñï ðïõ ó÷çìáôßæåôáé;
ã. Ôé èá Ýðñåðå íá åßíáé ôï ôñßãùíï ÁÂÃ þóôå ôï ôåôñÜðëåõñï ðïõ ðñïáíáöÝñáìå íá åßíáé ôåôñÜãùíï;
19 Óôï äéðëáíü ó÷Þìá Ý÷ïõìå ε1 // ε2 . Íá õðïëïãßóåôå ôéò óçìåéùìÝíåò ãùíßåò áí
α  β  60 .
20 Óôï ôåôñÜðëåõñï ÁÂÃÄ ôïõ ó÷Þìáôïò Ý÷ïõìå ΑΒ // ΓΔ , ΑΔ // ΒΓ . Íá õðïëïãßóåôå ôéò

óçìåéùìÝíåò ãùíßåò.
21 Íá êáôáóêåõÜóåôå ôéò ìåóïêáèÝôïõò ôùí ðëåõñþí åíüò ôñéãþíïõ ÁÂÃ.

Ôé ðáñáôçñåßôå;
3.1 Óôïé÷åßá ôñéãþíïõ - åßäç ôñéãþíïõ 303
3.1 Óôïé÷åßá ôñéãþíïõ - åßäç ôñéãþíïõ
Åñþ ôçóç 1
Ðïéá åßí áé ôá êýñéá
óôïé÷åßá ôïõ ôñéãþ í ïõ;
5. Áí ôï ôñßãùíï Ý÷åé äýï ðëåõñÝò ßóåò êáëåß-
ÁðÜíôçóç ôáé éóïóêåëÝò.
ÊÜèå ôñßãùíï ÁÂÃ Ý÷åé ôñåéò
êïñõöÝò Á, Â, Ã, ôñåéò ðëåõ-
ñÝò ÁÂ, ÂÃ, ÃÁ êáé ôñåéò
 , B , Γ .
ãùíßåò A 6. Áí ôï ôñßãùíï Ý÷åé üëåò ôéò ðëåõñÝò Üíé-
óåò êáëåßôáé óêáëçíü.
Åñþ ôçóç 2
Ðïéá åßíáé ôá åßäç ôñéãþ í ù í;
Åñþ ôçóç 3
ÁðÜíôçóç
Ôé ïíïìÜæïõìå äéÜìåóï åíüò ôñéãþ íïõ;
1. Áí ôï ôñßãùíï Ý÷åé ìßá ãùíßá ïñèÞ, êáëåß-
ôáé ïñèïãþíéï.
ÁðÜíôçóç
Ôï åõèýãñáììï ôìÞìá ðïõ åíþíåé ìéá êïñõöÞ åíüò
2. Áí ôï ôñßãùíï Ý÷åé ìßá ãùíßá ìåãáëýôå- ôñéãþíïõ ìå ôï ìÝóï ôçò áðÝíáíôé ðëåõñÜò ïíï-
ñç ôçò ïñèÞò êáëåßôáé áìâëõãþíéï. ìÜæåôáé äéÜìåóïò. ÊÜèå ôñßãùíï Ý÷åé ôñåéò äéáìÝ-
óïõò ðïõ óõíáíôéïýíôáé ìÜëéóôá óå Ýíá óçìåßï.
Åñþ ôçóç 4
3. Áí ôï ôñßãùíï Ý÷åé üëåò ôéò ãùíßåò ìéêñüôå- Ôé ïíïìÜæïõìå áðüóôáóç óçìåßïõ áðü åõèåßá;
ñåò ôçò ïñèÞò êáëåßôáé ïîõãþíéï.
ÁðÜíôçóç
Áðüóôáóç óçìåßïõ Á áðü åõèåßá (å) ï-
íïìÜæïõìå ôï ìÞêïò ôïõ åõèõãñÜììïõ
ôìÞìáôïò ÁÂ ðïõ Ý÷åé Ýíá Üêñï ôï óç-
4. Áí ôï ôñßãùíï Ý÷åé ôñåéò ðëåõñÝò ßóåò ìåßï Á ðïõ åîåôÜæïõìå êáé ôï Üëëï Üêñï
êáëåßôáé éóüðëåõñï. åßíáé ôï óçìåßï Â ôçò åõèåßáò þóôå ôï
åõèýãñáììï ôìÞìá ÁÂ ðïõ ó÷çìáôßæå-
ôáé íá åßíáé êÜèåôï ìå ôçí åõèåßá.
Åñþ ôçóç 5
Ôé ïíïìÜæïõìå ýøïò åíüò ôñéãþ íïõ;
ÁðÜíôçóç
¾øïò åíüò ôñéãþíïõ ïíïìÜæïõìå ôçí áðüóôáóç ìéáò êïñõöÞò áðü ôçí áðÝíáíôé ôçò ðëåõñÜ. ÊÜèå ôñßãùíï
Ý÷åé ôñßá ýøç ðïõ óõíáíôéïýíôáé óå Ýíá óçìåßï.
Íá ó÷åäéÜóåôå Ýíá ôñßãù íï ÁÂÃ ê áé óôç óõ- Óå Ýí á ôñßãù í ï ÁÂÃ ìå BΓ  4cm , öÝñôå ôç
1 íÝ÷åéá íá ó÷åäéÜóåôå ôá ýøç ôïõ. äéÜìåóï ÁÌ. ÌåôÜ íá öÝñåôå ôéò äéáìÝóïõò
2 ÁÊ êáé ÁË ôù í ôñéãþ íù í ÁÂÌ êáé ÁÃÌ êáé
Ëýóç í á õðïëïã ßóåôå ôï ìÞê ïò ôù í ðëåõñþ í Ê Ì
¾øïò åíüò ôñéãþíïõ åßíáé åêåßíï ôï êáé ËÃ.
åõèýãñáììï ôìÞìá üðïõ îåêéíÜ áðü
ìßá êïñõöÞ êáé êáôáëÞãåé óôçí á- Ëýóç
ðÝíáíôé ðëåõñÜ Ýôóé þóôå íá ôçí ôÝ-
ìíåé êÜèåôá. ¢ñá êáôáóêåõÜæïõìå
ôá ýøç ùò áðïóôÜóåéò ôùí êïñõ-
öþí ôïõ áðü ôéò áðÝíáíôé ðëåõñÝò
ôïõò.
ÅðåéäÞ ôï Ì åßíáé ôï ìÝóï ôïõ ôìÞìáôïò ÂÃ Ý÷ïõìå

BM  MΓ  2cm . ¢ñá, åðåéäÞ ÁÊ åßíáé äéÜìåóïò ôïõ ôñéãþ-
íïõ ÁÂÌ èá Ý÷ïõìå KM  BK : 2  1cm . ÅðåéäÞ ÁË åßíáé äéÜ-
ìåóïò ôïõ ôñéãþíïõ ÁÌÃ èá Ý÷ïõìå ΛΓ  MΛ  1cm .
á. ÊÜèå ïñèïãþíéï ôñßãùíï Ý÷åé ìéá .....................ãùíßá
â. ÊÜèå ......................ôñßãùíï Ý÷åé ìéá ãùíßá ìåãáëýôåñç ôçò ïñèÞò
ã. ¼ëåò ïé ãùíßåò åíüò ..............ôñéãþíïõ åßíáé ìéêñüôåñåò ôçò ïñèÞò
ä. Éóüðëåõñï ôñßãùíï åßíáé ôï ôñßãùíï ðïõ Ý÷åé üëåò ôéò ðëåõñÝò ôïõ ................
å. ................ôñßãùíï åßíáé ôï ôñßãùíï ðïõ Ý÷åé äýï ðëåõñÝò ôïõ ßóåò
óô. ÄéÜìåóïò åßíáé ôï åõèýãñáììï ôìÞìá ðïõ óõíäÝåé ôçí êïñõöÞ åíüò ôñéãþíïõ ìå ôï ..........ôçò áðÝíáíôé
ðëåõñÜò.
2 Íá ÷áñáêôçñßóåôå ìå Óùóôü Þ ËÜèïò ôéò ðáñáêÜôù ðñïôÜóåéò:

1. ÊÜèå ôñßãùíï Ý÷åé ôñåéò êïñõöÝò
2. Áí ôï ôñßãùíï Ý÷åé ìéá ãùíßá ïñèÞ êáëåßôáé áìëõãþíéï

3. Áí ôï ôñßãùíï Ý÷åé üëåò ôéò ãùíßåò ìéêñüôåñåò ôçò ïñèÞò
êáëåßôáé ïñèïãþíéï
4. Áí Ýíá ôñßãùíï Ý÷åé ôñåéò ðëåõñÝò ßóåò êáëåßôáé éóüðëåõñï
5. Áí Ýíá ôñßãùíï Ý÷åé äýï ðëåõñÝò ßóåò êáëåßôáé óêáëçíü.

6. ÄéÜìåóïò åíüò ôñéãþíïõ åßíáé ôï åõèýãñáììï ôìÞìá ðïõ
åíþíåé ôçí êïñõöÞ åíüò ôñéãþíïõ ìå ôï ìÝóï ôçò áðÝíáíôé ðëåõñÜò.

1 Íá ó÷åäéÜóåôå Ýíá ôñßãùíï ÁÂÃ êáé íá öÝñåôå ôçí äéÜìåóï êáé ôï ýøïò áðü ôçí êïñõöÞ Á ôïõ ôñéãþíïõ.
2 Íá ÷áñÜîåôå ìßá åõèåßá (å) êáé íá ðÜñåôå äýï óçìåßá áðü ôçí ßäéá ìåñéÜ ôçò. Íá õðïëïãßóåôå ôéò áðïóôÜóåéò
áõôþí ôùí óçìåßùí áðü ôçí åõèåßá êáé íá ôéò óõãêñßíåôå ìåôáîý ôïõò. Åßíáé ßóåò; Ðüôå èá åßíáé ßóåò;
3 Óôïí ãíþìïíÜ óáò ôé åßíáé ïé ìéêñüôåñåò ðëåõñÝò ôïõ ìåôáîý ôïõò;
4 Íá öôéÜîåôå Ýíá ôåôñÜãùíï ÁÂÃÄ êáé íá öÝñåôå ôçí äéáãþíéï ÁÃ. Óôç óõíÝ÷åéá óôï
ôñßãùíï ÁÂÃ íá öÝñåôå ôéò äéáìÝóïõò êáé óôï ôñßãùíï ÃÄÁ íá öÝñåôå ôá ýøç ôïõ.
5 Íá ó÷åäéÜóåôå ôá ýøç ôïõ ôñéãþíïõ óôï äéðëáíü ó÷Þìá.
6 Íá ó÷åäéÜóåôå Ýíá ôñßãùíï ÁÂÃ ìå ΒΓ  4cm , Β  30 , Γ  50 . Óôç óõíÝ÷åéá íá ó÷åäéÜóåôå
á. ôç äéÜìåóï ÂÌ â. ôç äé÷ïôüìï ÃÅ ã. ôï ýøïò ÁÄ
7   45 , Γ  45 . Óôç óõíÝ÷åéá íá ó÷åäéÜóåôå

Íá ó÷åäéÜóåôå Ýíá ôñßãùíï ìå ΑΒ  6cm , Α
á. ôç äéÜìåóï ÁÌ â. ôï ýøïò ÁÄ
8 Íá ó÷åäéÜóåôå Ýíá ôñßãùíï ÁÂÃ ìå ΑΒ  4cm , ΒΓ  5cm , ΑΓ  3cm . Óôç óõíÝ÷åéá íá ó÷åäéÜóåôå
á. ôç äé÷ïôüìï ÁÄ â. ôï ýøïò ÁÅ
9   120 , ΑΒ  5cm , ΑΓ  4cm . Óôç óõíÝ÷åéá íá ó÷åäéÜóåôå

Íá ó÷åäéÜóåôå Ýíá ôñßãùíï ÁÂÃ ìå Α
á. ôï ýøïò ÃÄ â. ôç äéÜìåóï ÂÌ ã. ôç äé÷ïôüìï ÁÅ
3.2 ¢èñïéóìá ãùíéþí ôñéãþíïõ - Éäéüôçôåò éóïóêåëïýò ôñéãþíïõ 307
3.2 ¢èñïéóìá ãùíéþí ôñéãþíïõ - Éäéüôçôåò éóïóêåëïýò ôñéãþíïõ
Åñþ ôçóç 1 â. Ç äéÜìåóïò ðïõ áíôéóôïé÷åß óôç âÜóç åßíáé ýøïò êáé äé÷ïôüìïò.
Ðïéï åßíáé ôï Üèñïéóìá ãùíéþí ôñéãþíïõ; ã. Ïé ðñïóêåßìåíåò ãùíßåò óôç âÜóç ôïõ éóïóêåëïýò åßíáé ßóåò.

  B  Γ  180 .
Óå êÜèå ôñßãùíï ÁÂÃ éó÷ýåé A Ðïéåò åßíáé ïé éäéüôçôåò åíüò éóüðëåõñïõ ôñéãþ íïõ;

Ðïéåò åßíáé ïé éäéüôçôåò åíüò éóïóêåëïýò ôñéãþ íïõ; Óå êÜèå éóüðëåõñï ôñßãùíï éó÷ýåé üôé:
á. Ïé åõèåßåò ôùí äéáìÝóùí åßíáé Üîïíåò óõììåôñßáò ôïõ
ÁðÜíôçóç éóüðëåõñïõ ôñéãþíïõ.
â. ÊÜèå äéÜìåóïò åßíáé ýøïò êáé äé÷ïôüìïò
Óå êÜèå éóïóêåëÝò ôñßãùíï éó÷ýåé üôé: ã. ¼ëåò ïé ðëåõñÝò êáé üëåò ïé ãùíßåò ôïõ éóïðëåýñïõ ôñé-
á. Ç åõèåßá ôçò äéáìÝóïõ ðïõ áíôéóôïé÷åß óôç âÜóç åßíáé ãþíïõ åßíáé ßóåò.
Üîïíáò óõììåôñßáò ôïõ éóïóêåëïýò ôñéãþíïõ.
Óå Ýíá éóïóêåëÝò ôñßãù íï ÁÂÃ ìå ΑΒ = ΑΓ ç Ó’ Ýíá ôñßãù íï ÁÂÃ ç Α  = 300 êáé ç Β åßíáé
1
ãùíßá Α = 40 0 . Íá âñåèïýí ïé ãùíßåò Β êáé Γ . 2 äéðëÜóéá áðü ôç Γ . Íá õðïëïãéóôïýí ïé ãù -
íßåò Β êáé Γ . Ôé åßäïõò ôñßãùíï ðñïêýðôåé;
Ëýóç
¼ðùò åßíáé ãíùóôü ïé ðñïóêåßìåíåò óôç âÜóç éóïóêåëïýò Ëýóç
ôñéãþíïõ åßíáé ßóåò, äçëáäÞ Β  Γ . ¸óôù x ç ãùíßá Γ ôüôå Β  2x .
ÅðåéäÞ Α   Β  Γ  1800 Ý÷ïõìå:   Β  Γ  1800 Ý÷ïõìå:
ÅðåéäÞ Α
400  Β  Β  1800 Þ 300  2x  x  1800 Þ
400  2Β  1800 Þ 300  3x  1800 Þ
2Β  1800  400 Þ 3x  1800  300 Þ
2Β  1400 Þ 3x  1500 Þ
Β  1400 : 2 Þ x  1500 : 3 Þ
Β  700 êáé Γ  700 x  500
¢ñá ç Γ  500 ïðüôå ç Β  2·500  1000 . Áðü ôá ðñïçãïýìåíá ìåíç ìå ôç Β óôç âÜóç éóïóêåëïýò ôñéãþíïõ êáé ç Α
 èá åßíáé 2x.
âëÝðïõìå üôé ôï ôñßãùíï åßíáé áìâëõãþíéï ìå áìâëåßá ôç Β . ÅðåéäÞ Α   Β  Γ  1800 Ý÷ïõìå:
2x  x  x  1800
Óå éóïóêåëÝò ôñéãþíï ÁÂÃ ìå ΑΒ = ΑΓ , ç ãù-
 åßíáé äéðëÜóéá áðü ôç Β . Íá õðïëïãé- 4x  180 0
íßá Α
3 x  180 0 : 4
ó ô ï ý í ï é ã ù í ß å ò ô ï õ ô ñ é ã þ í ï õ . Ôé å ß ä ï õ ò
ôñßã ù íï ðñïêýðôåé; x  450
  2·450  900 .
¢ñá ç Β  450 , ç Γ  450 êáé ç Α
Ëýóç Áðü ôá ðñïçãïýìåíá óõìðåñáßíïõìå üôé ôï ôñßãùíï åßíáé
éóïóêåëÝò êáé ïñèïãùíßï.
Áí x ç ãùíßá Β ôüôå êáé ç Γ èá åßíáé ßóç ìå x, áöïý åßíáé ðñïóêåß-

á. Óå Ýíá éóüðëåõñï ôñßãùíï, ç äéÜìåóïò ðïõ áíôéóôïé÷åß óôç âÜóç åßíáé ýøïò êáé ..................
â. Óå éóüðëåõñï ôñßãùíï, êÜèå ................. åßíáé ýøïò êáé äé÷ïôüìïò

á. Óå Ýíá éóüðëåõñï ôñßãùíï êÜèå äéÜìåóïò åßíáé ýøïò
â. Óå Ýíá éóïóêåëÝò ôñßãùíï, êÜèå äéÜìåóïò åßíáé ýøïò
ã. Óå Ýíá éóïóêåëÝò ôñßãùíï, ïé ðñïóêåßìåíåò óôç âÜóç ãùíßåò åßíáé ßóåò.

ä. Óå Ýíá éóüðëåõñï ôñßãùíï, ïé åõèåßåò ôùí äéáìÝóùí åßíáé Üîïíåò óõììåôñßáò
ôïõ éóïðëåýñïõ ôñéãþíïõ.
1 Óôï äéðëáíü ôñßãùíï ç ÂÄ åßíáé äé÷ïôüìïò ôçò ãùíßáò Β êáé ç Α

 = 600 . Íá õðïëïãéóôåß ç
ãùíßá Γ .
2 Óôï ó÷Þìá ïé å1 êáé å2 åßíáé ðáñÜëëçëåò. Íá õðïëïãéóôåß ç ãùíßá α êáé ç ãùíßá ω

.
3 Óôï äéðëáíü ó÷Þìá ïé å1 êáé å2 åßíáé ðáñÜëëçëåò, êáé ôÝìíïíôáé

   ôïõ ôñéãþíïõ.
áðü ôéò å3, å4. Íá õðïëïãéóôïýí ïé ãùíßåò κ,λ,μ
4   45 êáé ç ãùíßá Â åßíáé äéðëÜóéá ôçò ãùíßáò Ã, íá õðïëïãßóåôå ôéò ãùíßåò Β , Γ .
Áí óå Ýíá ôñßãùíï ÁÂÃ åßíáé Α
5  , Γ . Íá õðïëïãßóåôå ôç ãùíßá Β óôéò ðáñáêÜôù ðåñéðôþóåéò

Óå Ýíá ôñßãùíï ÁÂÃ äßíïíôáé ïé ãùíßåò Α
  50 , Γ  40
á. Α   45 , Γ  35 ã. Α
â. Α   80 , Γ  50   120 , Γ  30
ä. Α
6   85 , Β  45 .
Íá âñåßôå ôï åßäïò ôïõ ôñéãþíïõ üôáí Α
7   90 äßíåôáé ç ãùíßá Β  30 . Íá õðïëïãßóåôå ôç ãùíßá Γ .

Óå Ýíá ïñèïãþíéï ôñßãùíï ÁÂÃ ìå Α
8 Óå Ýíá ôñßãùíï ÁÂÃ Ý÷ïõìå Β  45 , Γ  60 . Íá õðïëïãßóåôå ôçí ðáñáðëçñùìáôéêÞ ãùíßá ôçò Α
.
9   110 , Β  60 . Íá õðïëïãßóåôå ôçí ðáñáðëçñùìáôéêÞ ôçò ãùíßáò Γ .

Óå Ýíá ôñßãùíï ÁÂÃ Ý÷ïõìå Α
10   35 , Γ  55 . Íá õðïëïãßóåôå ôçí ðáñáðëçñùìáôéêÞ ôçò ãùíßáò Β .

Óå Ýíá ôñßãùíï ÁÂÃ Ý÷ïõìå Α
11 Óå Ýíá ôñßãùíï ÁÂÃ , ÁÄ åßíáé ôï ýøïò ôïõ ôñéãþíïõ êáé Β  40 , Γ  60 . Íá õðïëïãßóåôå ôéò ãùíßåò Α
 ,Α
1
 ôùí
2
ôñéãþíùí ÁÂÄ êáé ÁÃÄ áíôßóôïé÷á.
12 Óå Ýíá ôñßãùíï ÁÂÃ , ÂÄ åßíáé äé÷ïôïìïò ôçò ãùíßáò Β êáé Α

  48 , Β  52 . Íá õðïëïãßóåôå ôéò ãùíßåò Β , Δ
1

1
ôïõ ôñéãþíïõ ÁÂÄ êáé ôéò ãùíßåò Β2 , Δ

 ôïõ ôñéãþíïõ ÂÄÃ.
2
3.3 Ðáñáëëçëüãñáììï - Ïñèïãþíéï - Ñüìâïò - ÔåôñÜãùíï - ÔñáðÝæéï -

ÉóïóêåëÝò ôñáðÝæéï
Åñþ ôçóç 1 ã. ¸íá ðáñáëëçëüãñáììï ðïõ Ý÷åé üëåò ôéò ãùíßåò ôïõ ïñ-
Ôé êáëïýìå ðáñáëëçëüãñáììï; èÝò êáé üëåò ôéò ðëåõñÝò ôïõ ßóåò ëÝãåôáé ôåôñÜãùíï.
Ðáñáëëçëüãñáììï ëÝãåôáé ôï ôåôñÜðëåõñï ÁÂÃÄ ðïõ Ý÷åé Ôé êáëïýìå ôñáðÝæéï;
ôéò áðÝíáíôé ðëåõñÝò ôïõ ðáñÜëëçëåò, äçëáäÞ ÁÂ//ÃÄ êáé
ÁÄ // ÂÃ. ÊÜèå ðëåõñÜ ôïõ ðáñáëëçëïãñÜììïõ ìðïñåß íá ÁðÜíôçóç
ïíïìáóôåß âÜóç ôïõ ðáñáëëçëïãñÜììïõ. Ôï ôåôñÜðëåõñï ÁÂÃÄ ôïõ ïðïßïõ ìüíï äýï ðëåõñÝò åßíáé
Ç áðüóôáóç ôçò âÜóçò áðü ôçí áðÝíáíôé ðëåõñÜ ëÝãåôáé ýøïò ðáñÜëëçëåò ëÝãåôáé ôñáðÝæéï.
ôïõ ðáñáëëçëïãñÜììïõ Ïé ðáñÜëëçëåò ðëåõñÝò ÁÂ , ÃÄ ôïõ ôñáðåæßïõ ëÝãïíôáé
âÜóåéò ôïõ ôñáðåæßïõ.
Åñþ ôçóç 2 Ç áðüóôáóç ôùí âÜóåùí ëÝãåôáé ýøïò ôïõ ôñáðåæßïõ.
Ðïéåò åßíáé ïé åéäéêÝò ðåñéðôþóåéò ðáñáëëçëïãñÜììùí; Åñþ ôçóç 4
ÁðÜíôçóç Ðüôå Ýíá ôñáðÝæéï ê áëåßôáé éóïóêåëÝò;
á. ¸íá ðáñáëëçëüãñáììï ðïõ Ý÷åé üëåò ôéò ãùíßåò ôïõ ïñèÝò
ëÝãåôáé ïñèïãþíéï ðáñáëëçëüãñáììï. ÁðÜíôçóç
â. ¸íá ðáñáëëçëüãñáììï ðïõ Ý÷åé üëåò ôéò ðëåõñÝò ôïõ ¸íá ôñáðÝæéï êáëåßôáé éóïóêåëÝò üôáí Ý÷åé ôéò ìç ðáñÜëëç-
ßóåò ëÝãåôáé ñüìâïò. ëåò ðëåõñÝò ôïõ ßóåò.
Íá êáôáóêåõÜóåôå Ýíá ðáñáëëçëüãñáììï ÁÂÃÄ, óôï ðëåõñï ÁÂÃÄ Ý÷åé ôéò áðÝíáíôé ðëåõñÝò ôïõ ðáñÜëëçëåò (áðü
1  = 650 êáôáóêåõÞ) ïðüôå åßíáé ðáñáëëçëüãñáììï êáé åðéðëÝïí ÁÂ =
ïðïßï íá åßíáé ÁÂ = 6cm, ÁÄ = 4cm êáé Α
  650 . ¢ñá åßíáé ôï æçôïýìåíï ðáñáëëç-
6cm, ÁÄ = 4cm êáé A
ëüãñáììï.
Ëýóç
ÊáôáóêåõÜæïõìå ãùíßá xAy  650 . Óôçí
çìéåõèåßá Áx ðáßñíïõìå ôìÞìá ÁÂ = 6cm Íá êáôáóêåõÜóåôå Ýíá ïñèïãþíéï ÁÂÃÄ. Íá
êáé óôçí çìéåõèåßá Ay ðáßñíïõìå ôìÞìá 2 öÝñåôå ôéò äéáãù íßïõò ôïõ ÁÃ, ÄÂ êáé íá ôéò
ÁÄ = 4cm. Áðü ôï óçìåßï Â öÝñíïõìå ìåôñÞóåôå. Ôé ðáñáôçñåßôå;
åõèåßá ðáñÜëëçëç ôçò Áy êáé áðü ôï óç-
ìåßï Ä öÝñíïõìå åõèåßá ðáñÜëëçëç ôçò Ëýóç
 êáé áðü Ýíá óçìåßï Â
Ó÷åäéÜæïõìå ìßá ïñèÞ ãùíßá xAy
Áx, êáé Ýóôù Ã ôï óçìåßï ôïìÞò ôùí äýï åõèåéþí. Ôüôå ôï ôåôñÜ-
3.3 Ðáñáëëçëüãñáììï - Ïñèïãþíéï - Ñüìâïò - ÔåôñÜãùíï - ÔñáðÝæéï - ÉóïóêåëÝò ôñáðÝæéï 311
ôçò ðëåõñÜò Áx öÝñíïõìå ðáñÜëëçëç ðñïò ôçí Ay . Áðü Ýíá óçìåßï Ä ôçò ðëåõñÜò Ay öÝñíïõìå
ðáñÜëëçëç ôçò Ax êáé Ýóôù Ã ôï óçìåßï óôï ïðïßï ôÝìíïíôáé ïé ðáñÜëëçëåò. Ôï ôåôñÜðëåñï ÁÂÃÄ
ðïõ ó÷çìáôßóôçêå åßíáé ôï æçôïýìåíï ïñèïãþíéï (ðáñá/ììï ìå ïñèÝò ãùíßåò). Ó÷åäéÜæïõìå ôéò
äéáãùíßïõò ôïõ ÁÃ, ÂÄ êáé ìå ôï äéáâÞôç Þ ìå ôï õðïäåêÜìåôñï äéáðéóôþíïõìå üôé ÁÃ = ÄÂ.

á. Ðáñáëëçëüãñáììï ëÝãåôáé ôï ôåôñÜðëåõñï ÁÂÃÄ ðïõ Ý÷åé ôéò .............ðëåõñÝò ôïõ ðáñÜëëçëåò.
â. ................. åßíáé Ýíá ðáñáëëçëüãñáììï ðïõ Ý÷åé üëåò ôéò ðëåõñÝò ôïõ ßóåò.
ã. ................ åßíáé Ýíá ôåôñÜðëåõñï ôïõ ïðïßïõ ìüíï ïé äýï ðëåõñÝò åßíáé ðáñÜëëçëåò.
2 Íá óçìåéþóåôå ìå Ýíá ÷ óôï êáôÜëëçëï ôåôñáãùíÜêé Óù óôü ËÜèïò

á. ÊÜèå ðëåõñÜ ôïõ ðáñáëëçëïãñÜììïõ ìðïñåß íá ïíïìáóôåß âÜóç ôïõ ðáñáëëçëoãñÜììïõ
â. Ç áðüóôáóç ôçò âÜóçò áðü ôçí áðÝíáíôé ðëåõñÜ ëÝãåôáé ýøïò ôïõ ðáñáëëçëïãñÜììïõ
ã. ¸íá ðáñáëëçëüãñáììï ðïõ Ý÷åé üëåò ôéò ðëåõñÝò ôïõ ßóåò êáëåßôáé ïñèïãþíéï ðáñáëëçëüãñáììï
ä. Ç áðüóôáóç ôùí âÜóåùí êáëåßôáé ýøïò ôïõ ôñáðåæßïõ
1 Íá êáôáóêåõÜóåôå Ýíáí ñüìâï ÁÂÃÄ ,íá öÝñåôå ôéò äéáãùíßïõò ôïõ êáé íá ìåôñÞóåôå ôçí ãùíßá ðïõ ó÷çìáôßæïõí.
2 Íá êáôáóêåõÜóåôå ôñáðÝæéï ÁÂÃÄ ôï ïðïßï Ý÷åé âÜóåéò ÁÂ = 5cm, ÃÄ = 12cm êáé ýøïò ÁÊ = 6cm.
3 Íá ó÷åäéÜóåôå ôï ýøïò áðü ôçí êïñõöÞ Á åíüò ðáñáëëçëïãñÜììïõ ÁÂÃÄ.
4 Íá ó÷åäéÜóåôå ôá ýøç áðü ôéò êïñõöÝò Á , Â åíüò ôñáðåæßïõ ÁÂÃÄ ìå ÁÂ // ÃÄ.
5 Íá ó÷åäéÜóåôå ôá ýøç áðü ôçí êïñõöÞ Â åíüò ñüìâïõ ÁÂÃÄ.
6 Íá ó÷åäéÜóåôå ôéò äéáãþíéåò åíüò ñüìâïõ ÁÂÃÄ.
7 Óå Ýíá ôåôñÜãùíï ÁÂÃÄ öÝñíïõìå ôç äéáãþíéï ÁÃ. Íá óõãêñßíåôå ôá ôñßãùíá ÁÂÃ êáé ÁÃÄ.
3.4 Éäéüôçôåò ÐáñáëëçëïãñÜììïõ - Ïñèïãùíßïõ - Ñüìâïõ -

Ôåôñáãþíïõ - Ôñáðåæßïõ - Éóïóêåëïýò ôñáðåæßïõ
Åñþ ôçóç 1 - Ïé äéáãþíéÝò ôïõ åßíáé êÜèåôåò êáé äé÷ïôïìïýíôáé.

Ðïéåò åßíáé ïé éäéüôçôåò ôïõ ðáñáëëçëïãñÜììïõ êáé - Ïé äéáãþíéÝò ôïõ åßíáé äé÷ïôüìïé ôùí ãùíéþí ôïõ.
ôïõ ïñèïãù íßïõ ðáñáëëçëïãñÜììïõ;
Åñþ ôçóç 3
ÁðÜíôçóç
Ðïéåò åßíáé ïé éäéüôçôåò ôïõ ôåôñáãþ íïõ;
- Óå êÜèå ðáñáëëçëüãñáììï, ôï óçìåßï ôïìÞò ôùí äéáãùíßùí
ôïõ åßíáé êÝíôñï óõììåôñßáò ôïõ. ÁðÜíôçóç
- Ïé äéáãþíéÝò ôïõ äé÷ïôïìïýíôáé. - Ïé åõèåßåò ôùí äéáãùíßùí ôïõ êáé ïé ìåóïêÜèåôïé ôùí ðëåõ-
- Ïé áðÝíáíôé ðëåõñÝò åßíáé ßóåò. ñþí ôïõ åßíáé Üîïíåò óõììåôñßáò.
- Ïé áðÝíáíôïé ãùíßåò åßíáé ßóåò. - Ïé äéáãþíéÝò ôïõ åßíáé ßóåò, êÜèåôåò êáé äé÷ïôïìïýíôáé.
- Óôï ïñèïãþíéï ðáñáëëçëüãñáììï, ïé ìåóïêÜèåôïé ôùí - Ïé äéáãþíéÝò ôïõ åßíáé êáé äé÷ïôüìïé ôùí ãùíéþí ôïõ.
ðëåõñþí ôïõ åßíáé Üîïíåò óõììåôñßáò êáé ïé äéáãþíéÝò ôïõ
åßíáé ßóåò êáé äé÷ïôïìïýíôáé. Åñþ ôçóç 4
Ðïéåò åßíáé ïé éäéüôçôåò ôïõ éóïóêåëïýò ôñáðåæßïõ;
Åñþ ôçóç 2
ÁðÜíôçóç
Ðïéåò åßíáé ïé éäéüôçôåò ôïõ ñüìâïõ;
- Ç åõèåßá ðïõ äéÝñ÷åôáé áðü ôá ìÝóá ôùí âÜóåùí åßíáé
ÁðÜíôçóç Üîïíáò óõììåôñßáò êáé ìåóïêÜèåôïò óôéò âÜóåéò ôïõ.
- Ïé åõèåßåò ôùí äéáãùíßùí åßíáé Üîïíåò óõììåôñßáò. - Ïé ðñïóêåßìåíåò óå êÜèå âÜóç ãùíßåò ôïõ åßíáé ßóåò.
Äßíåôáé Ýíá ðáñáëëçëüãñáììï ìå ΑΒ  5cm , Ç ìéá ðëåõñÜ åíüò ðáñáëëçëïãñÜììïõ ÁÂÃÄ

1 ΒΓ  4cm . Íá âñåßôå ôéò ðëåõñÝò ÁÄ êáé ÄÃ. 2
åßíáé 4 åêáôïóôÜ êáé ç ðåñßìåôñüò ôïõ 20 å-
êáôïóôÜ. Íá âñåßôå ôï ìÞêïò ôùí Üëëùí ðëåõ-
ñþ í ôïõ ðáñáëëçëïãñÜììïõ.
Ëýóç
Óå Ýíá ðáñáëëçëüãñáììï, ïé áðÝíáíôé ðëåõñÝò åßíáé ßóåò. Ëýóç
Ïðüôå ΑΔ  ΒΓ  4cm , ΔΓ  ΑΒ  5cm . ¸óôù ΑΒ  ΔΓ  4cm êáé Ýóôù ÂÃ = ÁÄ = ÷. Ôüôå,
Π  2  4  2x Þ 20 = 8 + 2÷ Þ ÷ = 6cm. ¢ñá, ΒΓ  ΑΔ  6cm .
3.4 Éäéüôçôåò ðáñáëëçëïãñÜììïõ - Ïñèïãùíßïõ - Ñüìâïõ - Ôåôñáãþíïõ - Ôñáðåæßïõ - Éóïóêåëïýò ôñáðåæßïõ 313
3 Íá âñåßôå ôçí ðëåõñÜ åíüò ôåôñáãþ íïõ ìå ðåñßìåôñï 16 åêáôïóôÜ.
Ëýóç
¸óôù ÷ ç ðëåõñÜ ôïõ ôåôñáãþíïõ. Ôüôå ç ðåñßìåôñüò ôïõ åßíáé ßóç ìå Ð = 4÷ Þ 4÷ = 16 Þ ÷ = 4 åêáôïóôÜ.
1 Íá óõìðëçñþóåôå ôá êåíÜ óôò ðáñáêÜôù ðñïôÜóåéò

á. Ïé .................ðëåõñÝò åíüò ðáñáëëçëïãñÜììïõ åßíáé ßóåò.
â. Ïé ìåóïêÜèåôïé ôùí .................åíüò ïñèïãùíßïõ ðáñáëëçëïãñÜììïõ åßíáé Üîïíåò óõììåôñßáò.
ã. Ïé äéáãþíéåò åíüò ñüìâïõ åßíáé ............... êáé äé÷ïôïìïýíôáé.
ä. Ïé äéáãþíéåò ôïõ ôåôñáãþíïõ åßíáé êáé .................ôùí ãùíéþí ôïõ.

á. Ïé áðÝíáíôé ãùíßåò åíüò ðáñáëëçëïãñÜììïõ åßíáé ßóåò
â. Ïé äéáãþíéåò åíüò ïñèïãùíßïõ ðáñáëëçëïãñÜììïõ äåí äé÷ïôïìïýíôáé
ã. Ïé åõèåßåò ôùí äéáãùíßùí åíüò ñüìâïõ åßíáé Üîïíåò óõììåôñßáò
ä. Ïé äéáãþíéåò åíüò ôåôñáãþíïõ åßíáé êáé äé÷ïôüìïé ôùí ãùíéþí ôïõ
å. Ïé äéáãþíéåò ôïõ ôåôñáãþíïõ äåí åßíáé êÜèåôåò
óô. Ïé ðñïóêåßìåíåò óå êÜèå âÜóç ãùíßåò ôïõ éóïóêåëïýò ôñáðåæßïõ åßíáé ßóåò
1 Ç ìéá ðëåõñÜ åíüò ðáñáëëçëïãñÜììïõ åßíáé 5 åêáôïóôÜ êáé ç ðåñßìåôñüò ôïõ åßíáé 26 åêáôïóôÜ. Íá âñåßôå ôéò
Üëëåò ðëåõñÝò.
2 Ç ìéá ðëåõñÜ åíüò ðáñáëëçëïãñÜììïõ åßíáé 4 åêáôïóôÜ êáé ç ðåñßìåôñüò ôïõ åßíáé ßóç ìå ôçí ðåñßìåôñï åíüò
ôåôñáãþíïõ ìå ðëåõñÜ 6 åêáôïóôÜ. Íá âñåßôå ôéò Üëëåò ðëåõñÝò ôïõ ðáñáëëçëïãñÜììïõ.
3 Íá âñåßôå ôçí ðëåõñÜ åíüò ôåôñáãþíïõ ìå ðåñßìåôñï 24 åêáôïóôÜ.
4  åíüò ñüìâïõ åßíáé 40ï. Íá õðïëïãßóåôå ôçí ãùíßá Γ .

Ç ãùíßá Α
5 Íá õðïëïãßóåôå ôçí ãùíßá Β åíüò éóïóêåëïýò ôñáðåæßïõ ÁÂÃÄ ìå ÁÂ // ÃÄ áí Α

  46 .
6 Óå Ýíá ðáñáëëçëüãñáììï ÁÂÃÄ Ý÷ïõìå Α   40 . Áí ΑΔ  6cm , ΑΒ  8cm , íá õðïëïãßóåôå ôéò ãùíßåò Β , Γ , Δ

êáé ôçí ðåñßìåôñï ôïõ ðáñáëëçëïãñÜììïõ.
7   120 . Íá âñåßôå ôéò ãùíßåò Β , Γ , Δ

Äßíåôáé éóïóêåëÝò ôñáðÝæéï ÁÂÃÄ ìå ÁÂ // ÃÄ êáé Α  ôïõ ôñáðåæßïõ.
8   50 . Íá âñåßôå ôéò ãùíßåò Β , Γ , Δ

Äßíåôáé ñüìâïò ÁÂÃÄ ìå Α  ôïõ ñüìâïõ.

Μαθηματικα Α Γυμνασιου Βοήθημα PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Μαθηματικα Α Γυμνασιου Βοήθημα PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Μαθηματικά A΄ γυμνασίου

2.1 Ôá êëÜóìáôá ............................................................................................................................................. óåë. 47

4.1 H Ýííïéá ôçò åîßóùóçò ............................................................................................................................. óåë. 123

5.1 ÐïóïóôÜ ................................................................................................................................................. óåë. 135

2.1 Óõììåôñßá ................................................................................................................................................ óåë. 289

3.1 Óôïé÷åßá ôñéãþíïõ - åßäç ôñéãþíïõ ........................................................................................................... óåë. 303

1.1 Ïé öõóéêïß áñéèìïß - ÄéÜôáîç öõóéêþí , Óôñïããõëïðïßçóç

Åñþ ôçóç 1 äýï åßíáé ìåãáëýôåñïò.

á) ÔÜîç óôñïããõëïðïßçóçò: åêáôïíôÜäåò.

â) ÔÜîç óôñïããõëïðïßçóçò: ÅêáôïíôÜäåò.

Íá óôñïããõëïðïéÞóåôå óôçí ðëçóéÝóôåñç åêá- ÁðÜíôçóç

ÁðÜíôçóç Ôï áðïôÝëåóìá áõôü äåí éó÷ýåé ðÜíôá áöïý ôï øçößï ôùí

1 Íá óõìðëçñþóåôå ôá êåíÜ óôéò ðáñáêÜôù ðñïôÜóåéò.

2 Íá óçìåéþóåôå Ýíá × óôï êáôÜëëçëï ôåôñáãùíÜêé.

â. Ï öõóéêüò áñéèìüò 0 äåí Ý÷åé ðñïçãïýìåíï.

ä. Ï áñéèìüò 33 åßíáé Üñôéïò.

4 Íá óõìðëçñþóåôå ôïí ðßíáêá.

5 Íá óõìðëçñþóåôå ôïí ðßíáêá.

6 Íá óõìðëçñþóåôå ôïí ðßíáêá.

7 Íá óõìðëçñþóåôå ôïí ðßíáêá.

8 Íá óõìðëçñþóåôå ôïí ðßíáêá.

9 á. Ðüóåò ìÝñåò Ý÷åé ìéá åâäïìÜäá;

14 ¸íá ôåôñáøÞöéïò öõóéêüò áñéèìüò åßíáé:

16 Íá óõìðëçñþóåôå ôïí ðßíáêá.

20 Íá óôñïããõëïðïéÞóåôå ôïí áñéèìü 8.699 óôçí ðëçóéÝóôåñç äåêÜäá, åêáôïíôÜäá, ÷éëéÜäá.

21 Ðüóïé åßíáé ïé ðåñéôôïß äéøÞöéïé áñéèìïß;

1.2 Ðñüóèåóç, áöáßñåóç êáé ðïëëáðëáóéáóìüò öõóéêþí áñéèìþí

Åñþ ôçóç 1 (äéáöïñÜ), ï ïðïßïò üôáí ðñïóôåèåß óôïí áöáéñåôÝï äßíåé

Åñþ ôçóç 2 Åñþ ôçóç 4

ð.÷. 4·15  60, 15·4  60 α·0 = 0

Í á õð ïë ï ã ß óå ô å ôá ð á ñá ê Ü ô ù áè ñï ß óì áô á Ðïéïí áñéèìü ðñÝðåé íá áöáéñÝóïõìå áðü ôïí

• Ãéá á = 2, â = 6, ã = 8 Ý÷ïõìå ã) ËÜèïò áöïý 50  14  8   50  6  44 åíþ

Íá ôïðïèåôÞóåôå Ýíá “×” óôçí áíôßóôïé÷ç èÝóç

ã) 682  321  362

1 Íá óõìðëçñþóåôå ôá êåíÜ óôéò ðáñáêÜôù ðñïôÜóåéò.

2 Íá óçìåéþóåôå Ýíá × óôï êáôÜëëçëï ôåôñáãùíÜêé.

3 Íá õðïëïãßóåôå ôá áèñïßóìáôá: á. 92 + 39 â. 673 + 89

4 Íá õðïëïãßóåôå ìå ôïí ðéï åýêïëï ôñüðï ôá ðáñáêÜôù áèñïßóìáôá:

7 Íá ãßíïõí ïé ðáñáêÜôù ðñÜîåéò: á. 62·9 - 12 + 5·2 â. 8·7 + 9· 32 - 8  ã. 63 - 9·3 + 8·7

8 Íá ãßíïõí ïé ðáñáêÜôù ðñÜîåéò

10 Íá ãßíïõí ïé ðñÜîåéò: á. 3·4·5 -1 â.  4 - 2·7 - 14 +10 ã.  8 +1·9 - 7 + 3·2+  4 - 3 ·1000

11 Áí ê+ë = 5, ì + á = 2 , á + ñ = 1 íá õðïëïãßóåôå ôá áèñïßóìáôá:

12 Áí ë + ì = 20 êáé ê = 1 íá õðïëïãéóôïýí ïé ðáñáóôÜóåéò: á. (ê + ë) + ì â. (ê + ì) + ë + 1 ã. 2 + (ê + 1) + ë + ì + 4

ΔΕΥΤΕΡΑ ΤΡΙΤΗ ΤΕΤΑΡΤΗ

ΠΕΜΠΤΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΣΑΒΒΑΤΟ

15 Áí åßíáé á + â = 1 êáé á + ã = 2 íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôçò ðáñÜóôáóçò 2á + 3 + â + ã

16 Áí åßíáé 2á + 3â = 7 êáé 5á + 5â = 9 íá õðïëïãßóåôå ôçí ôéìÞ ôçò ðáñÜóôáóçò 7á + 8â.

20 Íá ãßíïõí ïé ðñÜîåéò á. 35 - (17 - 6) â. (35 - 17) - 6 ã. (35 - 6) - 17

24 Óôïí ðáñáêÜôù ðßíáêá õðÜñ÷ïõí êÜðïéá óôïé÷åßá ãéá

29 Íá ãßíïõí ïé ðñÜîåéò á. 2· (7 + 5) â. (2·7) +(2·5) ã. 3·(7 – 2) ä. (3·7) – (3·2)

1. Íá åêôåëÝóåôå ìå äýï ôñüðïõò ôéò ðñÜîåéò 12  8   13  7

1.3 ÄõíÜìåéò öõóéêþí áñéèìþí

Åñþ ôçóç 1 • Ïé äõíÜìåéò ôïõ 1, äçëáäÞ ôï 1ν åßíáé üëåò ßóåò ìå 1.

ÁðÜíôçóç Åñþ ôçóç 4

ðáñÜãïíôåò ßóïõò ìå ôï á, ëÝãåôáé íéïóôÞ äýíáìç ôïõ á Þ ÁðÜíôçóç

Íá ãñÜøåôå ìå ìïñöÞ äõíÜìåùí ôá ãéíüìåíá Íá åêôåëÝóåôå ôéò ðáñáêÜôù ðñÜîåéò.

Íá ãñÜøåôå ôïí áñéèìü 84.728 óå áíáðôõã- Ëýóç

á) 32.....23 â) 5 4.....35 ã) 4 2.....24 ä) 4 3.....52

1 Íá óõìðëçñþóåôå ôá êåíÜ óôéò ðáñáêÜôù ðñïôÜóåéò.

2 Íá óçìåéþóåôå Ýíá × óôï êáôÜëëçëï ôåôñáãùíÜêé.

ã. Ï áñéèìüò 875 åßíáé ßóïò ìå 7  10 2  8  10  5 .

2 á. Ôé óõìâïëßæåé ôï ãéíüìåíï 5 · 3; Ìå ðïéï öõóéêü áñéèìü åßíáé ßóï;

4 á. Íá óõìðëçñþóåôå ôïí ðßíáêá.