SÖZCÜKTE ANLAM – 2

A) I. ve II. B) bir araçla bir şeyi ikiye

1. Aşağıdakilerin I. ve IV. C) II. ayırmak
hangisinde ve III. B) Geçişi önlemek Bu k
"bozmak" sözcüğü- D) II. ve IV. E) yarıd
nün anlamıyla Yağmur iki saat sonra III. ve IV. C) Azaltmak, güçleş- Rüzg
kullanımı birbirine durdu. tirmek kesi
uymamaktadır? Kapının önünde D) Belirtmek, karar- Bu iş
Anlam saatlerce durdum. laştırmak kesm
A) Bir şeyi kendisin- Tek başına bu evde 7. Aşağıdaki
den beklenilen işi nasıl duruyor? cümlelerin E) Başını Ben
yapmayacak duruma Saatim durmuş, tamir hangisinde gövdesinden ayırmak,
getirmek ettirmeliyim. dolaylama boğazlamak
B) Bir yerin, bir şeyin 4. Aşağıdakilerden yapılmamıştır?
düzenini karıştırmak hangisi "durmak" A) Yavru vatan kültür
sözcüğünün bu ve sanat bakımından
C) Büyük parayı ufak cümlelerde pek gelişememiş. 10. Aşağıdaki
birimlere ayırmak kazandığı B) Turizm hâlâ cümlelerin
D) Geçersiz bir duru- anlamlardan biri bacasız sanayi olarak hangisinde terim
ma getirmek. değildir? görülüyor. yoktur?
E) Bozguna uğratmak, A) Kesilmek C) Fenerbahçe'nin A) Bu bestenin
yenmek. B) Beklemek file bekçisi üç şutun notaları hepsinden
C) Bulunmak gol olmasını engelledi. farklı bir özellikteydi.
D) Çalışmamak D) Meşin yuvarlak iki B) Dünyaca ünlü
E) Var olmak kez ağlarla buluştu. markalar reklamlarını
E) Pembe panjurlu yapmaya çalışıyordu.
2. Aşağıdaki bir evi vardı. C) O dönemde şair,
atasözlerinden hece ölçüsünü
hangisinde mecazlı kullanarak şiir yazmış.
bir söyleyiş yoktur? 5. Aşağıdakilerin I. Masayı toplayalım, D) Roman en uzun
A) Kurt kocayınca hangisindeki altı ben sonra kahve edebi türdür.
köpeğin maskarası çizili sözcük mecaz pişireyim. E) Dün dişime kanal
olur. anlamda II. Küçük kız elleriyle tedavisi yaptırdım.
B) Eskisi olmayanın kullanılmamıştır? saçlarını topladı,
yenisi olmaz. A) Aramızdaki bağları saçına minik tokalar
C) Dokuz at bir kazığa koparmayın. taktı. 11. İnsanlığın ortak
bağlanmaz. B) Ayakkabısının III. Bir sene içinde dili müzik,
D) Et tırnaktan burnuyla izmariti ezdi. epey servet toplamış. beraberinde yaşam
ayrılmaz. C) Böyle küçük IV. Annesi çocuğa sevinci getirmesine
E) Kılıç kınını şeyler için gönül yatağını topla, diye karşın, bestecilerine
kesmez. koymayın. bağırdı. çoğu zaman doğum
D) Düşünce V. Borcu için sancıları da
dünyamıza yeni hepimizin maaşını çektirmiştir. Çünkü
pencereler açmıştı. toplasa da yetmez. güzel sözleri bir araya
E) Hayatımı başka "Toplamak" getirmek kolay
3. Aşağıdaki bir çizgide sözcüğü yukarıdaki değildir. Bu parçada
cümlelerin sürdüreceğim. cümlelerin hangi geçen "doğum
hangisindeki ikisinde aynı sancıları çektirmek"
ikilemeyi oluşturan anlamda sözüyle anlatılmak
sözcükler, tek I. Çocuk taştan taşa kullanılmıştır? istenen
başlarına kullanıla- sıçrayarak gitti. A) I. ve V. B) aşağıdakilerden
maz? II. Koşarken üzerime I. ve IV. C) II. hangisidir?
A) Kapı kapı dolaşıp çamur sıçradı. ve III. A) Benzeri
yardım topladılar. III. Yangın yan D) II. ve V. E) görülmemiş sözler
B) Hiçbir zaman daireye de sıçradı. III. ve IV. oluşturmak
mala mülke önem IV. Yanağımdaki B) Farklı yaratılar
vermedim. sivilce alnıma sıçradı. 9. Aşağıdakilerin ortaya koymak
C) Bu aralar sesiniz Yukarıdaki hangisinde C) Güzel sözler
sedanız çıkmıyor. numaralanmış "kesmek" sözcüğü- bulmak için çok sıkıntı
D) İrili ufaklı birçok cümlelerde geçen nün anlamıyla çekmek
tepe var Anadolu'da. "sıçramak" sözcüğü kullanımı birbirine D) İsteksiz bir şekilde
E) Ivır zıvır işlerle hangi ikisinde aynı uymamaktadır? çalışmak
zaman harcıyorsun. anlamda Anlam E) Müziğe orijinal bir
kullanılmıştır? A) Bıçak, makas gibi ses katmak
 yaşamak" sözüyle aşağıdakilerden hangisi, kuruluşu
anlatılmak istenen hangisinde vardır? yönünden
aşağıdakilerden A) Başına gelen diğerlerinden fark-
12. Aşağıdaki hangisidir? bunca şeyden ders lıdır?
cümlelerin A) Hayatın farklı alır sandık. A) Bata çıka burada
hangisindeki açılarını B) Kimseyi ilerlemeye çalışıyoruz.
ikileme cümleye yakalayabilmek dinlemiyor, canının B) Aynı yerlere gide
"yaklaşık olarak" B) Hayata değişik istediğini alıyordu. gele usandım.
anlamı katmıştır? pencereler açmak C) Soru sormamıza C) Evsiz barksız
A) Onun yalan C) Hayatı bir yönüyle fırsat vermeden çekip kaldık öylece.
söylediğini az çok sen ele almak gitti. D) Büyük küçük
de biliyorsun. D) Sadece kendi D) Neyse ki sınavda herkes aramızdaydı.
B) Soruların hepsini düşüncesine önem aynı hataya E) Gece gündüz
aşağı yukarı doğru vermek düşmedim. demeden çalışıyor.
cevapladım. E) Hayatla bağını E) Çok az yemesine
C) İki saat geçti ve koparmak rağmen (I) Onun yırtık
ben doğru dürüst zayıflayamıyordu. davranışları hepimizi
hiçbir iş yapamadım. etkiliyordu. (II)
D) Hiç durmadan, (I) Yeşilin bin bir Patronla olan
gece gündüz tonunun iç içe geçtiği kavgaları bize de
çalışıyordum. bir ormanlık alan... (II) olumsuz yansıyordu.
E) Fırtına yavaş Çiçeklerin etrafa 2. "Şirketin durumu iyi (III) İyi insan maskesi
yavaş buraya saçtığı baş döndürücü görünüyor." takmaya çalışan bir
yaklaşıyordu. güzellikteki kokular... cümlesinde "iyi" hali vardı. (IV) Tabii
(III) Bir anda başlayan yerine kimse bu numarayı
yangın ve yangının aşağıdakilerden yutmamıştı. (V)
saçtığı kızıl alevler... hangisi getirilirse Arkadaşlar ve ben
13. (I) Uzun yıllar (IV) Kuşların acı cümle eskisine karşıt onunla gerekmedikçe
geçmişti ve ben çığlıklarıyla birlikte bir anlam kazanır? hiç konuşmuyorduk.
öğretmen olmuştum. yanıp kül olan bir A) vasat B) 5. Yukarıdaki
(II) Öğretmen olur cennet... (V) Oysa durgun C) numaralanmış
olmaz doğduğum burası insan eliyle kötü cümlelerin
yere, yani köyüme oluşturulmayacak D) güzel E) hangisinde mecaz
gittim. (III) Herkes kadar mükemmel bir olumlu (değişmece)
beni sevgiyle karşıla- dünyaydı. anlamlı bir sözcük
dı. (IV) Yani köyüm 15. Yukarıdaki kullanılmamıştır?
beni bağrına basmıştı. parçada A) I. B) II.
(V) Oradaki ortamı numaralanmış I. İlk on bir, son C) III. D) IV. E)
görünce yaşamın cümlelerden dakikada açıklandı. V.
anlamını daha iyi hangisinde bir II. Satırlar çok yakın,
kavradım. duyuya ait özellik onları arala.
Yukarıdaki parçada başka bir duyuya III. Ben bir buçuk
numaralanmış aktarılmıştır? İskender’le doymam.
cümlelerden A) I. B) II. IV. Bu mahallede 6. Aşağıdaki
hangisinde ad C) III. D) IV. kiralar oldukça cümlelerin
aktarması E) V. yüksek. hangisinde terim
yapılmıştır? V. Seninle birlikte iki anlamlı sözcük
A) I. B) II. CEVAPLAR tabak da ben yedim. yoktur?
C) III. D) IV. 1 E 4 E 7 E Yukarıdaki A) Müzik, insanı
E) V. 2 B 5 B 8 B numaralanmış dinlendirebiliyorsa
3 E 6 E 9 B cümlelerin güzeldir.
hangisinde mecaz-ı B) Hicaz makamında
mürsel (ad bir şarkı dinleyelim.
14. Mutluluğu aktarması) yoktur? C) Bu şarkı Itri
yakalamak çok zor SÖZCÜKTE ANLAM – 3 A) I. B) II. tarafından
değil. Çok katı kural- C) III. D) IV. bestelenmiş.
ları yok hayatın ve 1. "Dün yaşanan E) V. D) Şarkı üç kıtadan
mutluluğun... Yeter ki fırtına hiç kimseye göz meydana gelmiş.
bilinçli olsun kişi, ne açtırmadı." E) Edebiyatımızdaki
istediğini bilsin ve tek cümlesinde geçen nazım şekillerinden
boyutlu yaşamasın. deyimin cümleye 4. Aşağıdaki biri de şarkıdır.
Yukarıda parçada kattığı anlam cümlelerde geçen
geçen "tek boyutlu ikilemelerden
 C) Çocuk sınıfına bir 13. Aşağıdakilerin 15. Yukarıdaki
türlü ayak hangisinde altı çizili parçada geçen "gül
7. Beni anlamaya uyduramadı. sözcük genel mü diken mi" sözü
kalkmayın; çünkü D) Hala ayak anlamlıdır? ile anlatılan durum
derinliğimde diriyorsun; ama okula A) On yılım Mimar aşağıdakilerden
boğulabilirsiniz. gideceksin. Kemal Lisesi'nde hangisini içermez?
Bu cümlede geçen altı E) Denizciler aylar geçti. A) Kararsızlık B)
çizili sözle anlatılmak sonra karaya ayak B) Önce su sorunu Belirsizlik C)
istenen bastılar. halledelim. Bilinmezlik
aşağıdakilerden C) Son romanında D) Çekimserlik
hangisidir? büyük kentte yaşanan E) Çekingenlik
A) Çok fazla bilgisi olumsuzlukları
bulunma anlatıyor.
B) Bilgi yoğunluğuna D) Arı, sadece bir
ulaşamama 10. Aşağıdaki yaşam parçası değil
C) Bilgileri keşfetme cümlelerin aynı zamanda bir
D) Bilgiyi yok sayma hangisinde cümleye gerçektir.
E) Yanlış bilgiler "gizlice" anlamı E) Bahçenin
içerme katan bir söz ortasında küçük bir
vardır? havuz vardı.
A) Hiç zaman
kaybetmeden göreve Her zaman kendimi
başladı. diğer şairlerden farklı
B) Kimseye belli I. En yakın zamanda bulurum. Ben diğer
8. Aşağıdakilerin etmeden kaçıp gitti. ödemen üzere sana şairler gibi hiçbir
hangisinde "Evin C) Bir anda her şey biraz borç verebilirim. zaman ilham gelsin de
kaba işleri bitti." karmakarışık olmuştu. II. Kitabı ona iki gün şiir yazayım, diye
cümlesindeki "kaba" D) Birilerine yardım sonra geri vermek düşünmedim. İlhamın
sözcüğünün zıt etmeden üzere aldım. sırtında gezerek
anlamlısı olan bir duramıyordu. III. Biraz önce şiirlerimi yazdım.
sözcük E) Bu konuya biraz söylendiği üzere bize 16. Yukarıdaki
kullanılmıştır? ilgisiz olduğunuzu güvenmiyorlar. parçada geçen
A) Sert düşünüyorum. IV. Söylediğinizi "ilhamın sırtında
davranışlarıyla herkesi yapmak üzereydim ki gezmek" sözüyle
kendinden uzak- siz kararınızı anlatılmak istenen
laştırdı. değiştirdiniz. aşağıdakilerden
B) Bu mücevherler 11. Aşağıdakilerin V. Başta sen olmak hangisidir?
ince bir işçilik ister. hangisinde, üzere hiçbiriniz bunu A) Ansızın gelen
C) Yumuşak huylu cümlede kullanılan kabul etmediniz. ilhamla şiir yazmak
insanlarla daha iyi deyimin açıklaması 14. Yukarıda B) İlham olmadan şiir
anlaşırım. yoktur? numaralanmış yazılamayacağını
D) Sözlerinde ince A) O her zaman ayda cümlelerin belirtmek
bir espri gizliydi. kazandığını günde hangilerinde C) Diğer şairlerden
E) Yerdeki yumuşak yiyor, hiç hesabını "üzere" sözcüğü farklılığını vurgulamak
halılar bize rahatlık bilmiyor. koşul anlamı D) Şiir yazmak için
veriyor. B) Yazar bu eseriyle katmıştır? ilham beklememek
herkese dudak ısırttı, A) I. ve lI. B) E) Kendine bir ilham
hepimiz hayran kaldık. I. ve III. C) II. kaynağı oluşturmak.
C) Bu adam fukara ve IV.
babasıdır, yoksulları D) II. ve V. E) CEVAPLAR
korur. III. ve V. 1 C 5 E 9 B
9. Aşağıdaki D) Önce beni 2 C 6 A 10 B
cümlelerin görmezlikten geldi, 3 B 7 B 11 D
hangisinde "ayak" sonra tekrar dönüp 4 C 8 B 12 E
sözcüğü deyim bana baktı. Yeni insanlarla
içinde yer E) Olaydan sonra tanıştığımızda önce
almamıştır? hepimiz geniş bir tedirginizdir. Çünkü 1. Düş gücümü
A) Güler yüzlü ol da nefes aldık, bilemeyiz onun gül kamçılayan, besleyip
müşterinin ayağı rahatladık. mü diken mi geliştiren romanları
alışsın. olduğunu. Onu doğru severim. Yazar bana
B) Mantomun tanımak için her özgürlük tanımalı,
üzerine ayağıyla bastı. zaman mutlaka zama- beni kapana
na ihtiyacımız vardır. sıkıştırmamalı.
Derinlere yaptığım Bu parçadaki altı çizili E) Anlatımda D) sözcüklerle
yolculuk kılavuzsuz söz, anlatılan tekdüzeliğe savaşmak - değersiz
olmalı ki, sürprizlerin sanatçının hangi düşmemeye çalışıl- görülmesi
hem tedirginliğini hem özelliğini belirtmek malıdır. E) değişiklik yapmak -
hoşluğunu bir arada için kullanılmıştır? kimilerince
yaşayabileyim. A) Edebiyatın, bütün beğenilmemesi
Bu parçadaki altı sanatların temeli
çizili sözlerde olduğunu düşünme 4 Aşağıdaki
romanla ilgili olarak B) Yapıtlarını cümlelerin hangisinde
anlatılmak istenen oluşturmada aynı düşünce değişik 6. Bu son kitabında
aşağıdakilerden ayrıntılara önem sözlerle yinelenmiştir? yazar, bilerek
hangisidir? verme A) Seçilen konular ve açmadığı ama aralık
A) Anlatımı, okurun C) Edebiyatımızla bunların işleniş biçimi, bıraktığı kapılardan
dikkatini dağıtacak başka edebiyatlar yazınsal türlere göre geçmeyi okurlarına
gereksiz ayrıntılara arasındaki değişir. bırakıyor.
boğmamak gerekir. benzerlikleri yansıtma B) Bu şiirlerin bir Bu cümledeki yazarın,
B) Değişik anlatım D) Herkesçe bölümü yazıldığı kapıları bilerek
biçimleri kullanmak bilinmeyen sanat günlerin sınırını açmayıp aralık
romanın ürünlerini ortaya aşamamış, yaşarlığını bırakması sözüyle
okunurluğunu artırır. çıkarma koruyamamıştır. anlatılmak istenen
C) Olayların sırasının E) Çok zengin bir C) Şimdi de yaratma aşağıdakilerden
bozulmadan verilişi, sanatsal kaynaktan sürecinin bir başka hangisidir?
anlatımı beslenme yönü, konunun A) Her şeyi
monotonlaştırır. 3. Yazmaya yeni algılanış biçimi söylememe
D) Heyecan ve başlayanlara, bu tartışılmalıdır. B) İçeriği
beklenti okuma hızını alanda yeterli de- D) Konuşma sırasında, zenginleştirme
etkileyen nedenlerdir. neyim kazanmamış sözcük seçimiyle, ses C) Uygun sözcükler
E) Olayların nasıl olanlara bir önerim tonuyla anlam seçememe
gelişeceğini var: Önce Türkçenin değişiklikleri D) Anlatımda
kestirmek, okuma kurallarını tanıyın, oluşturulabilir. tekdüzeliğe düşme
merakını dondurur, inceliklerini öğrenin, E) Romanda, kişinin E) Okura
hazzını sınırlar, daha sonra dil doğup büyüdüğü deneyimlerini
oyunlarına başlayın. topraklan unutması, kullandırma
Düz yolda yürüme oralardan kopuş 7. Ozanın ilk şiir
becerisini nedenleri uzun uzun kitabını bunca yıl
kazanmadan ip anlatılmaktadır. ertelemesinin nedeni,
2. Bu sanatçımız için cambazlığına gizlenmeyi seven bir
bir dili bilmek, o dilin özenirseniz, vay kişiliğinin olmasından
edebiyatını bilmek halinize. çok, yazdıklarını kolay
demektir. O Bu parçadaki altı çizili kolay beğenmeyen,
edebiyatın gizli kalmış sözlerle anlatılmak 5. Bir yazar için hiç kusursuzu arayan biri
köşelerinde yatan istenen kimseye benzememek olmasıydı sanıyorum.
şiirleri, öyküleri aşağıdakilerden bir amaçtır; fakat Kendisinden böyle
bilmek demektir. hangisidir? bunun, yazdıklarının söz edilen bir
Gerek Türkçe gerekse A) Söz oyunlarına hiçbir şeye sanatçı aşağıdaki
Fransızca yazdığı bolca yer vermek, benzememesi gibi bir deyimlerden
yazılarda, zaman okurların anlatılanları sakıncası vardır. hangisiyle nite-
zaman öyle alıntılar anlamasını engeller. Bu cümledeki altı çizili lendirilebilir?
yapar ki şaşırır B) Yazar seçtiği sözlerin yerine, A) İğneyle kuyu kazan
kalırsınız. Halk konuyla örtüşen, aşağıdakilerin B) İşi başından aşkın
şiirimizden, özellikle kendine özgü, yepyeni hangisinde verilenler olan
tekke şiirimizden; bir biçem sırasıyla getirilirse C) İşine dört elle
ama aynı zamanda bir oluşturmalıdır. cümlenin anlamı sarılan
Yunan, bir Bizans, bir C) Herkesin kolayca değişmez? D) İşini sağlama
İran şiirinden... Resim, anlayıp tadına A) ilgi çekmek - bağlayan
heykel, yazın gibi varacağı bir anlatım yeterince E) İnce eleyip sık
hangi sanat dalından biçimi yeğlenmelidir. anlaşılmaması dokuyan
bir ürün ortaya D) Dili sanatlı B) kendini kanıtlamak
koyarsa koysun, bunu, kullanmadan önce - güvenilir olması
oksijeni bol bir doğru, güzel ve etkili C) özgün olmak - 8. Bir şair düşünün,
ortamda oluşturmuş kullanmayı öğrenmek niteliksiz olması ölümünden sonraki
bir sanatçımızdır o. gerekir. yaşı, yaşının çok
üzerinde. Bu durum
yalnızca şairler için E) Öykülerinin C) Zaman içinde C) Bir yapıtta
değil, öteki sanatçılar kahramanlarını deneyim kazanmak anlatılmak isteneni
için de böyledir. çevresindeki belirli D) Başka sanatçıların örneklerle yansıtma,
Gerçek yaşları kaç varlıklarla sınırlı tutma oynama biçimine (ayrıntı)
olursa olsun, ölüm öykünmemek D) Sanatçının bir olayı
sonrası yaşlarındaki E) Rollerini, ya da konuyu belli bir
sayı büyüdükçe yapaylıktan kaçınarak, yönden ele alıp
sanatçılar da büyür, 10. Her iyi öykü, yaşıyormuş gibi değerlendirmesi,
ölümsüzleşir. kendinden sonrakilere canlandırmak (bakış açısı)
Bu parçadaki ölüm aşmaları gereken bir E) Yazınsal yaratılarda
sonrası yaşlarındaki çıta bırakır. Bu yansıtılmak isteneni
sayı büyüdükçe nedenle bir yazar, 12. Aşağıdakilerin daha canlı, etkili,
sanatçıların kendinden önce hangisinde, yazara görünür kılmak
büyüyüp yapılan yolculukları ilişkin açıklamayla amacıyla zihinde
ölümsüzleşmesi hesaba katmadan ayraç içinde verilen canlandırılmaya
sözüyle anlatılmak yola çıkma yanlışına nitelik birbiriyle çalışılan görüntü,
istenen aşağıdakil- düşmemelidir. Böyle uyuşmamaktadır? (imge)
erden hangisidir? yaparsa hedefine asla A) Dilin anlatım
A) Belirli kesimlerce ulaşamaz. olanaklarının
beğenilme Bu parçadaki altı sınırlarını genişleterek
B) Adına törenler çizili sözle okurlarına yeni 14. Dost canlısı, sevgi
düzenlenme anlatılmak istenen dünyaların kapılarını dolu, nitelikli bir
C) Taklit edilme aşağıdakilerden açar. (yaratıcı olma) insandı. Dünyaya hep
D) Ödüllendirilme hangisidir? B) Olayları, insanları, yüreğinin
E) Kalıcı olma A) Yaşadığı dönemin hatta cansız varlıkları penceresinden baktı.
havasını yapıtlarında duygulu, renkli bir Yardıma ihtiyaç
yansıtamama biçimde dile getirir, duyduğu en güç
B) Geleceğe kalma (anlatım-sal günlerinde, en çok
9. Sokaktaki düşüncesi taşımama etkileyicilik) güvendiği kişileri
herkesti, her şeydi o: C) Var olan yazınsal C) Her yaratısından yanında görmediğinde
kediler, köpekler, birikimden sonra ara vermeden bile onları sevmekten,
topal, martılar, âşıklar yararlanmama bir yenisini düşünür, bağışlamaktan
dahil herkes. D) Yazarken, okurların (üretkenlik) kaçınmadı.
Biricikliğini beğenisini ölçü D) Anlattıklarına Kırgınlıkların nedenini
herkesleştirerek almama yönelik ipuçları kendinde aramayı
kurmuştu öykülerini. E) Değişik nitelikli vererek okurun yeğledi.
Kendini, anlattıklarıyla konular işlememe düşünme ve düş Bu parçada geçen
özdeşleştirdi. O çakır gücünü kamçılar, "dünyaya hep
gözler, kimsenin 11. O yönetmenle (kişiliğini gizleme) yüreğinin
görüp algılayamadığı çalışmak son derece E) Yapıtlarında, okur penceresinden
gerçekleri gördü, zevkliydi. O da yaşananlardan bakma" sözüyle
başkalarının oynamamaktan yana kesitler bulur, anlatılmak istenen
yazamadığı şeyleri olan bir yönetmen. Bu (gerçekleri yansıtma) aşağıdakilerden
yazdı. yalın ve doğal tarz, hangisidir?
Bu parçadaki altı benim oyunculuk A) Olayları, durumları
çizili sözle, yazarın anlayışıma çok uygun. duygularına göre
hangi özelliği Birlikte iyi çalışmalar 13. Aşağıdaki değerlendirme
belirtilmek yaptığımızı tanımlardan hangisi B) Çevresindekileri
istenmiştir? düşünüyorum. ayraç içinde verilen üzmekten kaçınma
A) Konularını etkileyici Bu parçadaki altı kavramla C) Yaşananları değişik
olaylardan çıkarma çizili sözle, uyuşmamaktadır? yönleriyle düşünme
B) Edebiyatta, oyunculuk A) Şiirde dizeyi, düz D) Yakınlarının
öyküleriyle kalıcılık konusunda yazıda cümleyi mutluluğunu isteme
kazanma anlatılmak istenen oluşturan sözcüklerin E) Kendi
C) Dil ve anlatımıyla aşağıdakilerden ses özelliklerine göre düşüncelerinin
öteki öykücülerden hangisidir? sıralanışından doğan doğruluğuna inanma
ayrılma A) Canlandırılacak uyum. (ahenk)
D) Seçtiği varlıkların karakterlere çok iyi B) Yazınsal yaratılarda CEVAPLAR
dünyasını onların hazırlanmak yer alan öğelerin 1.E
kalıbına girerek B) Yönetmenin birbirine bağlanıp 2.E 9. D
kendine özgü biçimde söylediklerinin dışına bütünleşerek 3. D 10. C
anlatma çıkmamak oluşturdukları düzen, 4. B 11. E
(biçim) 5.C 12. D
6.A 13. A
7. E 14. A
8.E
1. Yabancı filmlerdeki
konuşmaların
Türkçeye çevrilişinde
ve bunların altyazı
olarak verilişinde
yapılan yanlışlar
dilimize zarar
vermektedir. Bunu
önlemenin en iyi yolu,
bu işi,, çevirdiği ve
çeviri yapacağı dili
çok iyi bilen, o dillerin
tadına varmış kişilere
yaptırmaktır.
Aşağıdakilerden
hangisi, bu parçada
geçen " o dillerin
tadına varmış" sözüne
en yakın anlamdadır?
A) Çeviri konusunda
pek çok deneyimi olan
B) Çevirisi yapılan
dilin özellikleriyle ilgili
çalışmaları bulunan
C) Bildiği yabancı dilin
konuşulduğu ülkeyi iyi
tanıyan
D) Her iki dilin
inceliklerini bilen ve
bunları sanatlı bir
biçimde kullanan
E) Dillerin, birbirine
benzeyen ve
benzemeyen yönlerini
görebilen
Bir çiçek istiyorum,
boş tarlamı ekmeğe
I şaşırdım, gözlerime
Bir kanat istiyorum,
beni yerden alacak
II
Bir güneş istiyorum,
karanlığı silecek
III
Ve tohum istiyorum,
ben bakmasam
solacak
IV
2. Yukarıdaki
dörtlüğü daha
anlamlı kılmak için sormalı, onların fikrini heyecanından olacak,
numaralandırılmış almalısın. gözüme uyku girmedi.
sözcük E) Bu konu üzerinde D) Çocuklarının para
öbeklerinden han- günlerce çalıştı, sıkıntısı çekmesini
gilerinin yerleri sonunda işin istemez; onlara bol
değiştirilmelidir? üstesinden geldi. harçlık verirdi.
A) I. ile III.'nün E) Olayı düşündükçe,
B) I. ile IV.'nün tüylerim diken diken
C) II. ile III.'nün oluyor.
D) II. ile IV.'nün 5. Aşağıdakilerin
E) III. ile IV.'nün hangisinde "fazla"
sözcüğü cümleye
"gereğinden çok"
anlamını katmaktadır? 8. Bir sanatçı
3. Aşağıdakilerin A) Tatilde fazla paraya ne............evrensel
hangisinde, altı çizili ihtiyacın olacak. konulan seçerse
deyimin cümleye B) Bu iş için fazla seçsin, bunları
kattığı anlam elemana ihtiyacımız kendine...........bir
ötekilerden farklıdır? var. anlatımla işler.
A) Gece gündüz C) Bu konuda fazla Bu cümlede boş
demeden bu işle titizlik gösteriyorsun. bırakılan yerlere en
uğraşacağından D) Başarmak için fazla uygun gelen sözcük
kuşkum yok. çaba gösterdi. çifti aşağıdakilerden
B) Bu işi kabul E) Bu çiçekler fazla su hangisidir?
etmeden önce istiyor. A) değin, özgü
inceden inceye B) kadar, özge
hesaplar yapması C) denli, başka
gerekti. D) özgün, has
C) Senin her şeyi ince 6. Odasını üstünkörü E) denli, özgü
eleyip sık dokuduğunu boyadı.
herkes bilir. Altı çizili sözün bu
D) Bu öneriyi enine cümleye kattığı anlam
boyuna düşündükten aşağıdakilerin 9. Aşağıdaki
sonra karar hangisinde vardır? cümlelerin
vermelisin. A) Sınav tam hangisindeki deyim
E) Seçtiğin konuyu, başlamak üzereyken açıklamasıyla birlikte
kılı kırk yararcasına sınıfa girdi, verilmiştir?
incelediğin B) Çalışma masasını A) O gün şafak
anlaşılıyor. toplamadan dışarı sökerken uyanmış,
çıkmış. yola çıkmak üzere
4. Aşağıdaki C) Kitapları çantasına hazırlanmıştı.
cümlelerin özensizce koydu. B) Şimdilik sabrediyor,
hangisinde, cümlede D) Gereksiz eşyaları zamanı gelince her
kullanılan deyimin tavan arasına çıkardı. şeyi ortaya dökmeyi
açıklaması yoktur? E) Evin ancak bir düşünüyordu.
A) Onu birden bölümünü C) Herkes aynı sorun
karşımda görünce çok temizleyebilmiş. üzerinde düşünüyordu
ama hiç kimse onu
inanamadım. açıkça dile
B) Hazırlanan taslağı getirmiyordu.
henüz iyice 7. Aşağıdaki D) Ona en çok
incelemedim, ona cümlelerin hangisinde duyarlık gösterdiği
şöyle bir göz attım. kullanılan deyim, yönden saldırmış, onu
C) Konuşmasında, açıklamasıyla birlikte can evinden
dinleyicilerin ilgisini verilmiştir? vurmuştu.
çekmeyen, konu dışı A) Arkadaşını gözüm E) Bu duruma
gereksiz şeyler ısırıyor; daha önce bir gerçekten çok
söyledi, ağız kalabalığı yerde görmüş gibiyim. üzülüyordu ama
etti. B) Her zaman elinden hiçbir şey
D) İşe başlamadan böyledir; hep işin gelmiyordu.
önce deneyimli kolayına kaçar.
kişilerin görüşlerini C) Dün akşam,
yolculuk
10. Nasıl" sözcüğü, 13. Marmara'da her B) Kendini yenilemek I. Onunla kırk yılda
aşağıdaki cümlelerin yelken C) Dikkatini çekmek bir, Ankara'ya
hangisinde "şaşma ve Uçar gibi neşeli D) Farklı teknikleri gittiğimde
hayret bildirme" Yukarıdaki dizelerde denemek görüşüyoruz.
görevinde kul- olduğu gibi, kimi E) Alışılmışın dışına II, Alışmış olmalı,
lanılmıştır? sözler benzetme çıkmak yıllar yılı aynı kentte
A) Ona nasıl amacı gütmeden yaşadı.
kızıyorum, kendi anlamları III. Dostlarının sayısı
bilemezsin? dışında kullanılır. yıldan yıla artıyor.
B) Okula gitmeliydin; Aşağıdaki dizelerin IV. İkisini de
nasıl gitmezsin? hangisinde, bu 16. Aşağıdaki yıllardan beri tanırım.
C) Bu işi bile bile nasıl örnektekine benzer cümlelerin hangisinde 18. Yukarıda
yaparlar? bir kullanım vardır? altı çizili sözcük, numaralanmış
D) Hele bir yatılı okula A) Dalgalan sen de cümleye "aşırı bir cümlelerin
gitsin, bak sınıfı nasıl şafaklar gibi ey nazlı biçimde" anlamı kat- hangilerindeki altı
geçecek? hilâl maktadır? çizili sözler anlamca
E) Bu davranışından B) Ben ezelden A) O, ehliyetini daima birbirine en yakındır?
sonra ona nasıl beridir hür yaşadım yanında taşır. A) I. ve II. B)
darılmam? hür yaşarım. B) Onun böylesine I. ve III.
C) Etmesin tek ağır konuştuğunu ilk C) l. ve IV. D) II.
vatanımdan beni kez duyuyordum. ve İlI.
dünyada cüda. C) Burada, E) II. ve IV
D) Bastığın yerleri çalışmalarınla ilgili
11. Aşağıdaki toprak diyerek geçme bolca kaynak bu-
cümlelerin tanı. labilirsin. 19. Deneme
hangisindeki ikileme E) Kim bu cennet D) Haftada bir yazmanın temel
cümleye "zorlukla" vatanın uğruna olmaz yayımlanan bu koşulu sayılan başka
anlamı katmıştır? ki feda. dergiyi sürekli almak türlü düşünme,
A) Gece gündüz istiyorum. genellikle yazarların
demeden çalışıyordu. E) Yanına birkaç parça olgunluk çağına özgü
B) Çamurlara bata giysi alıp hemen yola bir niteliktir.
çıka yürüdük. 14. Bir kişiyi çıktı. Bu cümlede geçen
C) Yaptığı yanlışı er toplumsal ilişkilin "başka türlü
geç anlayacak. yönünden ta- düşünme" sözüyle
D) Bu işte onun da az nıtırken en son anlatılmak istenen,
çok payı var. başvuracağımız aşağıdakilerden
E) Olan oldu, artık sözcük aşa- 17. I. Onun bu hangisidir?
üzülme. ğıdakilerden pişkinliğine bir anlam A) Kitlelerin
hangisi olabilir? veremedik. isteklerine yanıt
A) Güvenirlik II. Çoğunluk verebilme
B) Bencillik sağlanamadığı ipin B) Üstün nitelikli
12. Aşağıdaki C) Yalancılık D) toplantı ertelendi. olduğunu yorumlarıyla
cümlelerin Doğruluk. III. Cesaretinin kanıtlama
hangisindeki altı çizili E) Güzellik kırılmasına sen sebep C) Yeni bilgiler edinip
sözcük mecaz oldun. kendini geliştirme
anlamıyla IV. Çevre temizliğine D) Olayların ilgi çekici
kullanılmıştır? önem vermek gerekir. yönlerini görebilme
A) Gelecek hafta Yukarıdaki cümlelerin E) Sıradanlıktan
bugün yine buluşalım, 15. Sanatçı, yeni hangilerinde altı çizili kurtulup özgün
dedi. resimlerinde soyut ile sözcükler gerçek olabilme
B) Az sonra beyaz bir somut öğeleri yan anlamı dışında (mecaz
at üstünde gelin yana, iç içe, biçim ve anlamıyla)
göründü. renk karşılıklarıyla kul- kullanılmıştır? 20. Aşağıdaki
C) Çocuğu uyutmak lanarak, izleyiciyi A) I. ve II. B) cümlelerin
için odaya götürdü. etkileyen bir anlatıma I ve III. C) II. hangisindeki ikilemeyi
D) Bu boş sözleri ulaşıyor. ve III. oluşturan sözcükler
dinlemekten bıkmıştı. Bu cümlede geçen D) II. ve IV. E) tek başlarına
E) Akrabalarını "izleyiciyi etkilemek" III. ve IV. kullanılamaz?
görmek, onlarla sözüyle anlatılmak A) Yalan yanlış
konuşmak istiyordu. istenen, bilgilerle doğru bir
aşağıdakilerden karar veremezsin.
hangisidir? B) Karşıdan, güçlü
A) Zıtlıkları göstermek kuvvetli görünüyordu.
C) Mırın kırın etme de D) Önemli A) Dengin olmayan
olanları anlat. E) İkiyüzlü kişilerle arkadaşlık
D) Aradan aşağı 3. Aşağıdaki dizelerin (ÜSS 1967) etmeni istemiyorum.
yukarı on yıl geçti. hangisinde B) Bu iki çuvalın
E) İngilizceyi şöyle "büyümek" kelimesi ağırlıklarının denk
böyle bilir. "artmak, çoğalmak" 5. Aşağıdaki olduğunu san-
anlamında kul- cümlelerin hangisinde mıyorum.
lanılmıştır? "parlamak" kelimesi C) Tatilde, denk
CEVAPLAR A) Büyüdü büyüdü "Mesleğinde kısa getirebilirsem iki gün
1. D 11. B gözleri yürek kadar sürede parladı." cüm- de İstanbul'da
2. B 12. D B) Büyür güzellikleri lesindeki anlamıyla kalacağım.
3.A 13. A çocukların düşlerimde kullanılmıştır? D) Kardeşlere verilen
4. E 14. E C) Büyür çocuklar A) Sakin tavırlı bir hediyelerin denk
5. C 15. C ellerinde anaların insandı; böyle olmasına dikkat
6.C 16. B D) Evvel küçük idi, parlamasına bir anlam etmeliydiniz.
şimdi büyümüş veremedim. E) Dikkat ettim,
7.A 17.B
E) Ekinler büyüdü, B) Daha ilk eseriyle terazinin kefeleri denk
8.E 18.E
orağa geldi parlamış,, herkesçe değildi.
9. D 19.E
4. Her eser asıl sevilen bir yazar
10. C 20.C yazıldığı dilden, onun olmuştu.
inceliklerini hakkı ile C) Bidondaki benzin
sezip kendi dillerinde parlayınca
SÖZCÜKTE ANLAM – de edaya muktedir, kaçışmaya başladılar. 8. Aşağıdakilerin
10 (ÇIKMIŞ SORULAR) hiç olmazsa bu D) Gökyüzünde hangisinde "nasıl"
iştiyaki duyan yıldızlar bir parlıyor, sözcüğü cümleye
1. Aşağıdaki kimseler tarafından bir kayboluyordu. "zorunluluk" anlamı
cümlelerin hangisinde tercüme E) Söz kardeşinden katmaktadır?
"yarın" kelimesi, edilmelidir.Filoktetes'i açılınca gözleri A) Bütün bu
"İnsan yarını da M. Paul Masqueray'in parlıyor, bir şeyler olanlardan sonra ona
düşünmek Fransızcaya söylemek istiyordu. nasıl inanabilirim?
zorundadır." tercümesinden B) Bu şiddetli
cümlesindeki tercüme ettim. Bu yağmurda oraya nasıl
anlamıyla tercümenin iyi gidebildiniz?
kullanılmıştır? olmadığını, iyi 6. Aşağıdaki C) Bu işin nasıl
A) Yarından sonra işin olmayacağını cümlelerin hangisinde olduğunu bir daha
biter sanırım. biliyorum, hatta bu işi "çocuk" kelimesi, anlatır mısınız?
B) "Yarın gelirim." üzerime almaktan ötekilerden farklı D) Bugünlerde nasıl
demişse mutlaka gelir. çekinmemekle anlamda kullanıl- çalışıyor bilemezsiniz!
C) Yarın bir işim çıkıp beraber kendimi mıştır? E) Söz verdiğin halde
çıkmayacağını günah işlemiş A) Çocuklardan nasıl gitmezsin!
bilemiyorum. saydığımı itiraf yaşlarına göre güç
D) Yarının neler ederim. işler istenmemelidir.
getireceğini kimse Her kitabın başında B) Çocukların
kestiremez. okuyucuların gelişmesi için çok iyi 9. Aşağıdaki
E) Bugün boşum, ama müsamahasını beslenmeleri gerekir. cümlelerin hangisinde
yarın için söz dilemek adettir. Ben o C)Yeni yürümeye "gerçekten" sözcüğü
veremem. müsamahayı başlayan çocuklar sık ötekilerden farklı bir
dilemeyeceğim. Bu sık düşerler. anlamda kul-
2. Aşağıdaki memlekette yanlış, D) Bu çocukların lanılmıştır?
cümlelerden fena tercümelerin ço- evlenip, yuva A) Giderken gerçekten
hangisinde "çekmek" ğalması hep o kurmalarına biz size uğradı mı?
kelimesi "tükenmek" müsamaha, fikir yardımcı olduk. B) Bu filmi gerçekten
anlamında hayatının en müthiş E) Çocuklar gizlilik görmek istiyor
kullanılmıştır? en mürai düşmanı kavramını zamanla musunuz?
A) Pilav, suyunu iyice olan müsamaha öğrenirler. C)Bu gazeteci
çekmiş. yüzündendir. yazılarında gerçekten
B) Bankadan bir Parçada geçen hiç ayrılmaz.
miktar para çekti. "mürai" kelimesinin D) Bir gün onun da
C) Ceketin astarı manası nedir? 7. Aşağıdaki adam olduğunu
çekmiş. A) Korkunç B) cümlelerin hangisinde gerçekten görecek
D) Uyumak için Amansız C) "denk" kelimesi, miyim?
yorganı başına çekti. Büyük deyim içinde
E) Balıkçı bütün gün kullanılmıştır?
kürek çekti.
E) Bu tatsız tartışma B) Ön kapı açılmıyor, E) Bu köy öteden beri
seni gerçekten çok arkadan ineceksiniz. balıkçılıkla geçinir.
üzmüş. C) Bu arabayı iki yıl
önce iki milyona
almıştık. 18. Kitap okurken
D) Bu tablo, onun önemli gördüğü
13. Aşağıdaki yaptığı son noktaları unutmadan,
10. Ne olursa olsun cümlelerin hangisinde yağlıboyadır. sıcağı sıcağına not
oraya gideceğim. "fena" sözcüğü, hem E) Otobüs saat 12.30' ediyordu.
Cümlesine altı çizili anlamı hem de da hareket edecek. Altı çizili sözün bu
sözün kattığı anlam cümledeki görevi cümleye kattığı anlam
aşağıdakilerden açısından ötekilerden aşağıdakilerin
hangisinde vardır? farklıdır? hangisinde vardır?
A) Arkadaşımı mutlaka A) Onun, söylendiği A) Elini çabuk
bulacağım. kadar fena bir 16. Ben oldum tutmalısın.
B) Bütün gerçekleri insan olduğunu olası topluluklar B) Daha hızlı
açıklayacağım. sanmıyorum. önünde konuşamam; yürümelisin.
C) Hemen yola B) Çok fena bir yoldan düşüncelerimin zinciri C) Olanları ona hemen
çıkacağım. geçerek buraya kopar, dilim anlatmalısın.
D) Bunların hiçbirini geldik. bağlanmış gibi olur; D) Söylenenleri
söylemeyeceğim. C) Bugün çok fena bir öylece kalakalırım dikkatle dinlemelisin.
E) Eşyalarımın olaya tanık oldum. ortada. E) Bu konu üzerinde
hepsini D) Şemsiyeni al, Bu cümledeki önemle durmalısın.
götürmeyeceğim. yağmur fena yağıyor. "düşüncenin zinciri
E) Pencereyi aç, kopmak" sözünün
içerde fena bir koku anlamı
var. aşağıdakilerden 19. Ne yazık ki,
11. "Odayı bir hangisi olamaz? vücudun hârâbisi zekâ
menekşe kokusu A) Söz söyleyemez olgunluk zamanına
doldurdu." cümlesinde duruma düşmek tesadüf eder. Manasız
geçen "bir menekşe B) Söyleyeceklerinin çocukluk, tatsız
kokusu" kavramını 14. "Sıkıntısına neler olduğunu gençlik, olgunluk
nitelendirmek katlanmadan............... unutmak yaşına
isterseniz aşağıdaki ...tek gerçek sevinç C) Yerel söyleyiş hazırlanmaktan başka
sözcük dizilerinden yoktur dünyada." özelliklerine yer nedir? Zekâ nar, ayva
hangisini tümüyle Cümlesinde boş vermek ve portakal gibi geç
seçersiniz? bırakılan yere D) Cümleler arasında renk ve koku bulan bir
A) keskin - kaba - mis aşağıdaki bağıntı kuramamak sonbahar mahsulüdür.
B) hafif-hoş-tatlı sözcüklerden en E) Anlatacaklarının En az kırk sene
C) hoş - sert - boğucu uygun olanı sırasını şaşırmak güneşte pişmeden bu
D) baygın - tatlı - hangisidir? asil meyve
bunaltıcı A) işitilebilen ballanmıyor. Dünyayı
E) ağır - soluk - cılk B) duyulabilen idare eden ilim, fen,
C) görülebilen iktisat, sanat ve
D) sezilebilen 17. Kendimi bildim edebiyat
E) kavranabilen bileli onlar bu evde cereyanlarının nâzımı,
oturur. şakakları beyazlaşmış
12. Gelir gelmez Altı çizili sözün bu kafalardır.
telefon ederdi. 15. "Geç kaldık, cümleye kattığı anlam Nâzım kelimesinin
Cümlesine altı çizili arabalıya aşağıdakilerin parçadaki anlamı
sözün kattığı anlam yetişemeyeceğiz." hangisinde vardır? aşağıda-kilerden
aşağıdakilerden cümlesindeki "arabalı" A) O, alışkanlıklarına hangisidir?
hangisinde vardır? sözcüğü, "araba bağlı bir kimsedir. A) Şiir gibi musikili
A) Olur olmaz işlerle vapuru" anlamında B) Çocukluğumda bu B) Şiiri geliştiren
uğraşıyor. kullanılmıştır. tür oyunları hiç C) Düzene koyan
B) Belli belirsiz bir ağrı Aşağıdaki cümlelerin oynamadım. D) Geliştiren
duydum. hangisinde buna C) Onun bize gerçeği E) Öncü
C) Bilir bilmez söze benzer bir kullanım söylediğine
karışır. yoktur? inanıyorum.
D) Yatar yatmaz A) Bundan sonra D) Sizinle ilk 20. Aşağıdakilerden
uykuya dalmışım. dergimiz, birinci karşılaştığım günü hiç hangisinde "de, da"
E) Zamanlı zamansız hamura basılacak. unutamıyorum. kullanıldığı cümleye
sokağa çıkar.
"küçümseme" anlamı
katmaktadır?
A) Nasıl oldu da zil
sesini kimse duymadı?
B) Benim için fark
etmez; tiyatroya da
gidebiliriz, sinemaya
da.
C) O kadar üsteledim
gene de "Vermem de
vermem." dedi.
D) Okumana diyecek
yoktu ama şiir de
şiirdi hani.
E) O büyüyecek de,
adam olacak da bize
bakacak.
21. . I. Bu roman
bizi ortaçağ
Avrupa'sına götürüyor.
II. Kardeşini bu
akşam tiyatroya
götürecekmiş.
III. Dinlediğim müzik
beni yıllar öncesine
götürdü.
IV. Ellerini ağrıyan
başına götürdü.
"Götürmek"
sözcüğünün aynı
anlamda kullanıldığı
iki cümle,
aşağıdakilerden
hangisinde bir arada
verilmiştir?
A) I. ve II. B)
I. ve III. C) I. ve IV.
D) II. ve III. E)
III. ve IV.
22. Oyun boyunca
sanatçı, abartmaya
hiç yüz vermiyor;
kendisine ve seyirciye
oldukça saygılı, us-
taca bir yol izliyor.
Bu cümledeki
"abartmaya hiç yüz
vermiyor" sözünün
anlamı
aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Sıradan bir oyun
sergilemek
B) Gerçeği olduğu
gibi yansıtmaya
çalışmak
C) Yanlışlık yapmamak II. Tartışmada onu
için titizlenmek tutmadığım için
D) Seyirciyi bana darılmış.
etkilemeye çalışmak III. Bugün söyledikleri
E) Kendi görüşlerini dünküleri tutmuyor.
ön plana çıkarmak 3. Yanmak" IV. Öne sürdüğü
CEVAPLAR sözcüğü, aşağıdaki görüşleri hiç kimse
1. D 2. A3. B4. E5. B6. cümlelerin hangisinde tutmadı.
D7. C8. E9. C10. A11. "geçersizlik" V. Bu moda
B12.D 13.D anlamında kul- tutmadığından
14.B15.E16.C17.E18.C lanılmıştır? çabucak eskisine
19.C20.E21.B22.B A) Tren saat sekizde dönüldü.
kalkıyor; 5. "Tutmak"
yetişemezsek yandık! sözcüğü,
SÖZCÜKTE ANLAM – B) Bütün gün güneşte yukarıdaki
11 (ÇIKMIŞ SORULAR) oturmaktan kolları cümlelerin
1. Aşağıdakilerden yanmış. hangilerinde aynı
hangisinde "açık C) Binanın büyük bir anlamda
vermek" deyimi, diğer kısmı yanmış,, kullanılmıştır?
dördünden değişik oturulmaz hale A) IV. ve V. B) I.
anlamda kul- gelmiş. ve III. C) II. ve IV
lanılmıştır? D) Otobüse D) I. ve II. E) III.
A) Tüketimin, yetişemezsek, ve V
üretimden çok olması, biletlerimiz yanar.
açık vermek demektir. E) Bu yıl sıcak erken
B) Mal fire verdikçe, bastırdı, ürünlerin
satıcı da açık verir. hepsi yanmış.
C) Tartışmada açık
vermemek için özen 6. "Hele sinemaya git
göstermek gerekir. de göreyim seni!"
D) Bu pahalılıkta açık cümlesindeki
vermeden geçinmek "göreyim seni"
çok güç. cümleye, aşağıdaki
E) Kazandığından 4. Aşağıdaki anlamlardan hangisini
azını harcayan, açık cümlelerin hangisinde kazandırmaktadır?
vermez. "bırakmak" sözcüğü, A) yönlendirme
"Uyukluyorum, B) korkutma
arabacı da uyukluyor; C) yüreklendirme
sinekler bıraksa atlar D) özendirme
da uyuyacak." E) paylama
2. Aşağıdaki cümlesindeki
cümlelerden anlamıyla
hangisinde "göster- kullanılmıştır?
mek" sözcüğü "kanıt A) Bıraksam akşama
göstererek kadar sokakta
inandırmak" an- oynayacak.
lamında kullanılmıştır? B) Bu araba bizi yolda 7. "Doktor,
A) Size kardeşimin bırakır. hastanın halinde telaş
resmini göstermiş C) Sigarayı bıraksam edecek bir şey ol-
miydim? sağlığım düzelecek. madığını söyledi."
B) Onun böyle D) Kâr bıraksa işinden "Telaş" sözcüğü,
düşünmediğini size vazgeçer miydi hiç. aşağıdaki cümlelerden
göstereceğim. E) Kâğıdı masanın hangisinde bu
C) Ona biraz üzerine bıraksaydın, cümledeki anlamıyla
matematik gösterir görebilirdim. kullanılmıştır?
misiniz? A) Oğlunuz çalışmışsa
D) Yazın, bana, nasıl olsa geçer, telaş
makinenin nasıl etmeyiniz.
kullanıldığını B) Bu kadar telaş
gösterecek. edecek ne var, daha
E) Giyim kuşamı, onu I. Tuttuğunuz yol, erken, yetişebilirsin.
olduğundan çok genç doğru bir yol değil.
gösteriyor.
C) Uzaktan gördüm, C) Orada kaldığım A) Bir konuşma içinde C) Satın aldıkları daire
etrafına bakmadan günlerde yurduma başkalarının üç yıldan beri boş
telaşla eczaneye girdi. duyduğum özlem konuşmasını verme duruyormuş.
D) Biraz dikkatli olmak büyüdükçe büyüdü. B) iki üç kişinin kendi D) Arkadaşının böyle
gerek; bu iş telaşa D) Öğrencilik aralarında çok yavaş boş gezmesi ailesini
gelmez. günlerinden özlemle sesle konuşmaları üzüyor olmalı.
E) Onun telaşı, bizi de söz etti. C) Başkalarının E) Onun böylesine
çabuk olmaya zorladı. E) Mahalle anlayamayacağı bir boş bir insan
arkadaşlarının ağır dille konuşma olduğunu doğrusu
şakalarına bile özlem D) iki kişinin kendi bilmiyordum.
duyuyordu. aralarında
kararlaştırdıkları im-
lerle (işaretle)
8. 'Televizyon konuşma
reklamları radyo ile E) Ruhsal durumu 15. Aşağıdakilerin
yapılanlardan daha 10. "Odunu yardım.", yansıtan kendi hangisinde "ara"
etkili oluyor." "Ona yardım, bir kendine konuşma kelimesi, başka
"İle" sözcüğü, insanlık borcudur." kelimeyle birlikte
aşağıdaki cümlelerindeki deyimleşmiştir?
kullanımlardan han- "yardım" sözcükleri A) Arada evler,
gisinde bu arasında ses 12. Aşağıdaki evlenmeler, ölümler
cümledekiyle aynı bakımından bir cümlelerin hangisinde duruyor / Arada yaz,
görev ve anlamdadır? benzeşme, sözcük "gibi" kelimesi, "Sanki kış, bahar, dünya
A) Bugün radyo ile çeşidi bakımından bir bütün bunları yapan o dönüyor.
televizyonun ayrım vardır. değilmiş gibi gayet B) Benden sana,
hayatımızdaki yeri ve Aşağıdaki sakindi." senden ona, onlardan
önemi yadsınamaz. cümlelerden cümlesindekiyle aynı bize / Gitmek gelmek
B) Ona göre ahlak, hangisinde böyle bir anlamda arada, başka
düşündüğü ile yaptığı benzeşme ve ayrıma kullanılmıştır? dünyalara.
arasındaki elverişli bir sözcük A) da ablası gibi güler C) Ne bulduysak
benzerliktir. kullanılmıştır? yüzlü ve candan arada bulduk / Seninle
C)Sinekli Bakkal ile A) Bu iş, beni çok davranmaya özenirdi. benim aramda,
Tatarcık, Halide yordu, B) Arkadaşı soruları onlarla aramızda.
Edip'in toplumsal B) Bu bağ, bana bildikçe kendisi biliyor D) Hastalıklar arada
konulu iki romanıdır. dedemden kaldı. gibi seviniyordu. tehlikeli değilse
D) O, deyimleri ve C) Ahmet, hemen C) Çantasını aldığı gibi yararlı.
tekerlemeleri ile kolları sıvadı. büyük bir telaşla E) Derken dürülür
İstanbul Türkçesinin D) Sana ağlamak sokağa fırladı. defter, başkasına gelir
güzelliğini yakışmıyor, hep gül. D) Yetişkin bir insan sıra / Seni aradan
yansıtmıştır. E) Bu çiçeğin gibi davranmasını bir çıkarırlar.
E) Onu en çok yapraklan zar gibidir. türlü öğrenemedi.
ilgilendiren, gazetenin E) Her yazar gibi onun
gülmece sayfası ile da olaylara, kendine
spor haberleridir. özgü bir bakış açısı
vardı. (ÖSS 1984) 16. Aşağıdaki
13. Aşağıdaki cümlelerden
11. "Gerçek köy cümlelerden hangisinde "bulmak"
9. Özlem kelimesi, ve\doğa tasvirleri hangisinde "boş" ke- eylemi, ötekilerden
aşağıdaki cümlelerin yanında, köylünün limesi, "Elimde farklı anlamda kul-
hangisinde "Bir kimse ufak tefek tasalarını, mutlaka bir iş olmalı, lanılmıştır?
ya da şeye karşı köylü psikolojisini boş oturmasını A) Kristof Kolomb,
duyulan bir daha güzel bir gerçekçilikle sevmem." Amerika'yı buldu.
görmek ya da yeniden veren 'Kara Bibik' adlı cümlesindekiyle B) Thomas Edison,
kavuşmak isteği" hikâye ile ede- aynı anlamda ampulü buldu.
anlamı dışında biyatımıza ilk olarak kullanılmıştır? C)Robert Koch, kendi
kullanılmıştır? 'iç konuşma' A) Onun çalıştığı adıyla anılan basili
A) Çocukluğumun o dediğimiz teknik şirkette galiba bir boş buldu.
güzel günlerini girmiş oluyor." yer varmış. D) Roald Amundsen,
özlemle hatırlarım. Burada "iç konuşma" B) Onun bu boş Güney Kutbunu buldu.
B) şiirleri okuyunca ile anlatılmak istenilen sözlerine artık kimse E) Pierre Curie ve eşi,
yarına, yarınlara aşağıdakilerden inanmıyor. radyumu buldu.
büyük bir özlem hangisidir?
duydum.
 1. Sözünü dinletmeyi aşağıdakilerden C) Sözcükler üzerinde
17. Aşağıdaki sever, bunu hangisidir? fazla durmadan
cümlelerde geçen başaramadığında A) Eskiden yazılmış üretken olmaya
deyimlerden hangisi sinirlenip hırçınlaşırdı. yapıtların değerini çalışmak
yanlış anlamda Bunun için, hemen ortaya çıkarmak için D) Okurun dil
kullanılmıştır? her zaman, hem uğraşmamak duyarlığını geliştiren
A) Onun yazılarında, çevresindekilerin B) Doğruluğu, yapıtlar ortaya
hep, uzağı gören bir kendisine, hem de yanlışlığı kişiye göre koymak
aydının düşünceleri kendisinin değişen düşünceleri E) Sözcüklerin
vardır. çevresindekilere karşı eleştirmemek gündelik
B) İşi şakaya davranışlarında ipleri C) Doğruluğu kullanımlarıyla yetin-
vurmaktan başka kendi istediği benimsenmiş yargıları meyip onlara yeni ve
yapılacak bir şey gerginlikte tutmayı tekrar ele alıp özgün anlamlar yükle-
kalmadığını anlamıştı. başarırdı. değerlendirmemek mek
C) Konuşulanlardan Yukarıda geçen "ipleri D) Tartışılmış
sıkılınca bir köşeye kendi istediği konularla ilgili
çekilerek uyuklamaya gerginlikte tutmayı görüşlerini açıkla-
başladı. başarmak" sözüyle maktan kaçınmamak
D) Türk okuru için anlatılmak istenen E) Tabu olarak bilinen 4. "-Ali'yi
durum, yukarıda aşağıdakilerden düşünceleri tartışırken yemekhaneye
anlatılanlardan uzun hangisidir? belirlenmiş sınırlar girerken gördüm.
uzadıya farklı bir A) Çevresindekilere, içinde kalmamak - Ne dedi?
özellik taşımaz. kendi görüşlerinin - Sınavı çok iyi
E) Böyle saat gibi doğruluğunu geçmiş.
işleyen bir kuruluşun kanıtlamak - Desene -—."
başında olmak güzel B) İsteklerinin Bu karşılıklı konuşma,
bir şey. gerçekleşmesi için her aşağıdakilerden
yola başvurmak hangisiyle
C) Her konuda tamamlanabilir?
Altı yüzyıl kadar önce kendisini bilgili ve A) yüreği hoplamıştı.
Yunus Emre, çağları yeterli görmek B) etekleri zil
delen sesiyle şöyle D) İnsanlarla olan 3. Bir yazının tadı, çalıyordu.
demişti: ilişkilerini, kendi sözcükleri C) içi titriyordu.
"Biz dünyadan gider ölçütlerine göre giydirmekte, koştur- D) eli ayağı
olduk, yönlendirmek makta, sıçratmakta ve dolaşıyordu.
Kalanlara selam E) Kendini, onlara diz E) etekleri
olsun!" olduğundan daha çöktürmekte gizlidir. tutuşmuştu.
18. Yukarıda, güçlü göstermeye Her sanatçı sözcüklere
"çağları delen çalışmak diz çöktürebilir mi?
ses"le anlatılmak Üstesinden kolayca
istenen, gelinecek bir iş
aşağıdakilerden değildir bu. Öncelikle,
hangisidir? o dilin bütün girdisini 5. Bu şairimiz,
A) tizlik B) çıktısını çok iyi bilmeyi sanat yaşamında
yükseklik C) 2. Eleştiri alanında gerektirir. Dilin olanak gelmiş geçmiş, eski
süreklilik önemli ve yeteneklerini yeni bütün şiir
D) keskinlik E) eksikliklerimizden biri tanımayan bir akımlarından, biçim
uzunluk de eskiyi, içinde sanatçının Önünde diz denemelerinden,
CEVAPLAR bulunulan dönemin çökmez sözcükler. tekniklerden ustaca
1.C 11.E koşulları içinde Bu parçada, yararlanmasını
2.B 12. D araştırmamak. "sanatçının sözcüklere bilmişti. Yararlandığı
3.D 13. A "Doğru" diye diz çöktürmesi" kaynaklardan aldığı
4.A 14. B bellediğimiz birtakım sözüyle anlatılmak imgeleri, kendi şiir
5. C 15.E kavramların, istenen tezgâhında yeniden
6.B 16.B çıkarımların kabuğunu aşağıdakilerden dokumuş; onlara,
7.A 17.D kırmamak. Bunları hangisidir? kendi boyasını
8.D 18. C yeni terimlerin A) Sözdizimi vurmuştu.
9.B bağlamı içinde incele- bakımından özensiz Bu parçada geçen
memek. cümleler arasında "yararlandığı
10. D
Bu parçada, sıkışıp kalmamak kaynaklardan aldığı
"kabuğunu kırmamak" B) Sözcük seçimiyle, imgeleri, kendi şiir
sözüyle anlatılmak her yapıtına farklı bir tezgâhında yeniden
SÖZCÜKTE ANLAM –
istenen boyut kazandırmak dokuyarak onlara,
12 (ÇIKMIŞ SORULAR)
kendi boyasını A) Güzelliğiyle herkesi hangisi, ayraç içindeki
vurmak" sözüyle etkilemek özellikle uyuşmamak-
anlatılmak istenen B) Örnek bir mimarlık 9. Bir yazar şöyle tadır?
aşağıdakilerden ürünü olmak diyor: "Sözcüklerin A) İşlediği konuyu,
hangisidir? C) Yeniliğinden hiçbir dediğini anlıyorum, çizdiği ve betimlediği
A) Okurun dünyasını şey yitirmemek bütün özelliklerini karakterleri, bunlar
düşünsel ve sanatsal D) Çok amaçlı bir biliyorum, hepsinin arasındaki ilişkileri
yönden nitelik taşımak tadına varıyorum; bugüne değin başka
zenginleştirmek E) Geçmişe kaynaklık ama onları yan yana hiçbir romancının
B) Bugüne değin etmek getirirken yeni yansıtmadığı bir
yazdıklarıyla çağrışımlar biçimde vermiştir,
yetinmeyip sürekli yaratamıyorum." (özgünlük)
yenilikler aramak Bu cümledeki altı çizili B) Anlatımını
C) Kimi yapıtlardaki sözle anlatılmak iste- oluşturan söz
eksiklikleri, kendi 8. Neredeyse elli nen aşağıdakilerden değerlerini seçerken
yapıtlarında yıldır sanat hangisidir? dilin sunduğu tüm
gidermeye çalışmak çevreleriyle içli A) Çok kullanılan olanaklardan
D) Okurların, dışlıyım. Nice yazar sözcükleri yararlanmış, bunları
yapıtlardan daha çok tanıdım. Kimileri düş yeğlememek kılı kırk yaran bir
tat almalarını kırıklığına uğratmadı B) Birbirinden kolayca tutumla kullanmıştır,
sağlamak beni. Kimilerini ise ayıramamak (titizlik)
E) Başkalarından tanıdığıma C) Yerleşik C) Okurken söyleyiş
aldıklarını, kişisel ve tanıyacağıma pişman kullanımların dışına güçlüğü yaratmayan,
özgün biçime oldum. Birçok ünlü çıkamamak anlamları herkesçe
dönüştürmek yazar için: "Keşke hiç D) Aralarında anlam bilinen sözcükleri
karşılaşmasaydım ilişkisi kuramamak seçerek konuşma
6. "Avludaki taşlan onunla; köşemde E) Yapıtın içeriğine dilinin özelliklerini
söküp bir kenara oturup güzel güzel göre içeren, kısa cümleler
yığdılar." tümcesinde kitap okusaydım." biçimlendirememek kurmuştur, (akıcılık)
(cümlesinde) diye düşündüm. Ne D)Anlatımındaki
"sökmek" eyleminin yalan söyleyeyim, o 10. Bu ozanımız, ayrıntı zenginliği,
kullanımı yazarların kitaplarını çevresini kuşatan ayrıntıları işlevsel bir
aşağıdakilerden okumaktan aldığım varlıkların ayırıcı ve biçimde verişi onun
hangisiyle özdeştir? tat, kişiliklerinin belirleyici özelliklerini söylemine inandırıcı
A) Beytin anlamını karaltısıyla gölgelendi. inceden inceye bir nitelik
söküp çözümlemişti. Bu parçadaki altı çizili algılıyor; bir bakıma kazandırmıştır,
B) Eski hırkayı söküp sözle anlatılmak iste- şiirini, yüreğinden (evrensellik)
yenisini örecekti. nen aşağıdakilerden çok, gözleriyle E) Dili, inceliklerine
C)Tutsaklıkta hangisidir? yazıyor. dikkat ederek güzel
tırnaklarını söküp A) Bazı yazarları Bu cümledeki "şiirini, bir biçimde
işkence etmişlerdi. kişisel özellikleriyle yüreğinden çok, kullanması, onun her
D) Balgamı söküp tanımanın, onların gözleriyle yazmak" dönemde okunan,
rahatlayacaktı. yapıtlarından duyulan sözüyle anlatılmak yapıtlarını yaşadığı
E) Yandaki düşman hazzı azaltması istenen günlerin sınırı dışına
güçlerini söküp B) Sanatçıları gerçek aşağıdakilerden taşıyan bir yazar
atacaklardı. yönleriyle hangisidir? almasını sağlamıştır,
tanıyamamanın A) Görsel öğeleri ön (kalıcılık)
okurları onlardan plana çıkarmak
uzaklaştırması B) Belirli bir iletiye yer
C) Yaşamdan kopuk vermekten kaçınmak
7. Ardahan bir yazarın, C) Belirli temaları
Kalesi'nin yanı yapıtlarıyla okur kullanmak
başında bu eski üzerinde olumsuz D) Soyutlamalara
mahalle, kentin izlenimler yaratması başvurmak 12. Bir yazınsal
tarihsel çekirdeğini D) Kendini E) Yaşananlardan yola yaratının değeri, ne
oluşturuyor. yapıtlarında gizleyen çıkmak anlattığından çok,
Bu cümledeki "kentin sanatçıların, güç nasıl anlattığıyla
tarihsel çekirdeğini okunması ölçülür; bu da dilin
oluşturmak" sözüyle E) Yazarların anlatım olanaklarını
anlatılmak istenen yaşamlarıyla ustaca kullanmaya, el
aşağıdakilerden yapıtlarının belirli yön- 11. Bir romancıyla değmemiş böl-
hangisidir? lerden örtüşmesi ilgili aşağıdaki gelerinden yeni tatlar
açıklamalardan devşirmeye bağlıdır.
Bu cümledeki "dilin el D) Kahramanları, karşısına değişik bir
değmemiş 14. "Özgür yaratıcı, insanı yücelten bir kişilikle çıkması
bölgelerinden yeni bir sürü engelle tutumla oluşturmak E) Zaman geçtikçe
tatlar devşirmek" savaşıyor," E) Yaratacağı tipleri daha iyi yorumlara
sözüyle anlatılmak tümcesindeki sorunlu insanlar ulaşarak sahnelenen
istenen (cümlesindeki) "bir arasından seçmek yapıtlarının daha çok
aşağıdakilerden sürü" sözünün ün kazanması
hangisidir? düşündürdüğü
A) Okuru şaşırtan, anlamla aşağıdaki söz
çarpıcı ürünler ortaya dizilerinden hangisi
koymak tümüyle ilgilidir?
B) Artık unutulmuş A) birçok - hayli - CEVAPLAR
olan özellikleri sayısız - nice 1.D2.C3. E4.B5.E6.C7.
canlandırmak B) çok - değişik - E8.A9.C10. A11. D12.
C) Daha önce ölçüsüz - ayrı C13.C14. A15.B16. B
denenmemiş anlatım C) bir yığın - dolu -
biçimleri oluşturmak başka - bol
D) Belirli bir kesimin D) nice nice - yığın 16. "Günümüzden
beğenisine seslenmek yığın - bir avuç - iyice nice yıllar önce SÖZCÜKTE ANLAM –
E) Yerleşik sözcükleri E) kıyamet gibi - sürü yaşamış olan ve hem 13 (ÇIKMIŞ SORULAR)
kullanmaktan sürü - bunca - azca dramları hem de
kaçınmak şiirleriyle tanınan bu 1. Aşağıdaki
sanatçının cümlelerin hangisinde
unutulmayan kişiliği "açık" sözcüğü "belirli,
ve yapıtlarının -ister görünür" anlamında
geleneksel anlayışla, kullanılmıştır?
ister yeni yorumlarla A) Anlatımın temel
15. Bu romanında sahnelensin- zamana özelliği yalın ve açık
yazar, İstanbul yenilmeyen niteliği olmaktır.
sokaklarının artık- hemen her ülkenin B) Sizinle bu konuda
tarihe karışmış o eski sanat, edebiyat, açık pazarlık
13. Zaman zaman görünümlerini şiirli bir tiyatro çevrelerince yapacağız.
anılarla yaşamak dille yeniden kuruyor. bir kez daha C) Herkes bu olayı
güzeldir; eğer bu Kahramanlarına sıcak doğrulanıyor. açık bir tedirginlikle
anılar yaşanılan günü bir sevgiyle, onların Yukarıda geçen karşılamıştı.
renklendiriyorsa bir insani yanlarını "unutulmayan D) Arap kültürüne
başka mutluluk verir araştırarak yaklaşıyor. kişilik ve zamana bütünüyle açık
insana. Onları derinlemesine yenilmeyen nitelik" olduğumuz bir
Bu cümlede geçen kavramaya çalışıyor; sözleri ile, dönemdi.
"anıların yaşanılan aralarındaki farkları sanatçıya ya da E) Her yere
günü renklendirmesi" ortaya koyuyor. Daha yapıtlarına ilişkin başvurmuş, ancak
sözüyle anlatılmak doğrusu kişilerin iç olarak anlatılmak açık bir yer bula-
istenen dünyalarındaki istenen mamıştı.
aşağıdakilerden düğümleri iyi aşağıdakilerden
hangisidir? yakalıyor. hangisidir?
A) Eski günlere özlem Bu parçada, "Kişilerin A) Sanatçının çok
duyulması iç dünyalarındaki güçlü bir kişiliğinin
B) Dünün yargılanıp düğümleri iyi olması nedeniyle
değerlendirilmesi yakalamak" sözüyle yazın (edebiyat) 2. Aşağıdaki
C) Geçmişin, içinde anlatılmak istenen alanındaki güçlüklere cümlelerin hangisinde
bulunulan zamanı aşağıdakilerden karşı koyabilmesi yerinde kullanılmamış
güzelleştirmesi hangisidir? B) Üzerinden çok bir deyim vardır?
D) Yaşananların, A) Günümüzde zaman geçmesine A) Kadın, durmadan
karşılaşılan güçlükleri sayıları iyice azalmış karşın, yapıtlarına ağlıyor, bir yandan
yenmede etkili olması insan tiplerini gösterilen ilginin da:"İçim yanıyor
E) Eski günlerin daha anlatmak sürmesi dostlar!" diye
anlamlı olduğunun B) İnsanların gizli C) Hem klasik hem bağırıyordu.
düşünülmesi kalmış ayırıcı modern anlayışla B) Olay yerinde,
özelliklerini bulup yazdığı için kendi herkes telaş
göstermeyi başarmak ülkesi dışında da içindeyken o kılını bile
C) Kişilerin ortak tanınmış olması kıpırdatmıyordu.
özelliklerini D) Yapıtlarında zaman C) Odacı Halil Efendi,
belirlemeye çalışmak zaman okuyucunun yeni müdür için: "Canı
tez birine benziyor." C) Bu gidişle okulu A) Oluşturulduğu 8. Ben garibim,
dedi. ancak Önümüzdeki yıl dönemin dil garibin yuvası
D) Ev sahibi bitirebilir. anlayışına uygun kervansaraylardır."
konuklarına bakıp: D) Bu böyle sürüp olmakla birlikte eski "garip" sözcüğünün
"Bu ne şıklık böyle!" giderse onu uyarmak ürünlerden de yukarıdaki kullanımı,
deyince Ayşe üstüne zorunda kalacağız. etkilenen aşağıdaki
alındı. E) Bu ayrıntıları B) Oluşturulduğu kullanımlarından
E) Görüşüne gözden kaçırmazsan dönemin havasını hangisiyle -anlamca-
başvurduğum sonuca ulaşırsın. yansıttığı gibi değerini özdeştir?
herkes, onun, de hiçbir zaman A) Hepiniz buralısınız,
sözünün eri bir kişi yitirmeyecek olan bir tek o garip.
olduğunu söylüyordu. 5. Aşağıdakilerin C) Güncel olayları B) Bu gece yine garip
hangisinde ikinci ayrıntılarıyla bir hüznüm var.
cümle, birinci yansıtacak biçimde, C) Garip bir adı vardı,
cümlede kullanılan sağlam bir teknikle hatırıma gelmiyor.
deyimin anlamını oluşturulan D) Kışın ortasında, bu
I. Kendini daha fazla içermez? D) Bazı yenilikler çiçeğin açması çok
yorma; sonra A) İş inada getiren ve okuyucuyu garip.
hastalanırsın. binmeseydi böyle duygulandıracak E) Arkadaşları liseye
II. Yağmur çalışmazdı. özellikler içeren geçince, o, ortaokulda
başlamadan sen git; Onun kendisine E) Okurun ilgisini garip kaldı.
ben sonra gelirim. yardımcı olacağını, canlı tutan ve
III. Sağdaki güçlük gelecekte de okuyucu
çiçekçiden sonra çıkarmayacağını bulabileceği
ilk sokağa anlamıştı. düşünülen 9. Beş yüz sayfalık
sapacaksın. B) O her işten bu dev romanda,
IV. Kurumumuzda yüzünün akıyla 7. Bir sözcüğü yazarın, olaylara ve
imza yetkisi, çıkmıştır. ötekinin yanına durumlara hiç yama
başkandan sonra Bu işi de eksiksiz öylesine getireceksin yapmadığını görürüz.
genel sekreterindir. olarak ve başarıyla ki yaratacağın Bu cümlede geçen
V. Bu işi sonra seninle tamamladı. güzellikle okuyucunun "yama yapmamak"
birlikte yaparız. C) Sen hiç merak yüreğindeki teli sözüyle belirtilmek
3. Yukarıdaki etme, o işini bilir. titretecek, onu istenen
numaralanmış O, nereden, nasıl gerçekler aşağıdakilerden
cümlelerin hangi- yarar sağlanacağını dünyasından düşler hangisidir?
lerinde "sonra" çok iyi hesaplar. dünyasına A) Sözü uzatmaktan
sözcüğü aynı D) Sonunda o da işin taşıyacaksın. kaçınmak
anlamda kul- içinden sıyrıldı. Bu Bu cümledeki altı çizili B) Anlatıma kendini
lanılmıştır? karışık işten kendini sözün cümleye kattığı katmamak
A) I. ve II. B) kurtardı. anlam aşağıdakilerin C) Açık ve anlaşılır bir
ll. Ve V. C) III. E) Canını dişine takıp hangisinde vardır? dil kullanmak
ve IV. işini bitirmeye çalıştı. A) Bu tabloya her D) Yaşanılanları
D) III. ve V E) Verilen görevi bakışında onda yeni olduğu gibi yansıtmak
IV. ve V. başarmak için her ve değişik yönler E) Farklı anlatım
türlü tehlike ve bulurdu. biçimlerinden
sıkıntıyı göze aldı. B) Çocukluğunda yararlanmamak
yaşadığı bu ilginç
4. Olaylara bir de bu olayı sık sık anlatırdı.
gözle bakmalısın. 6. Bir C)Bu öyküyü okurken
Bu cümledeki altı çizili eleştirmenimizin 1974 uzun süredir 10. Her ortamda
sözün cümleye kattığı yılında yaptığı değer- gidemediği köyünü özeleştirisini
anlam, aşağıdakilerin lendirmeye anımsamıştı. yapmaktan
hangisinde vardır? katılmamak elde D) Roman kişilerinin
A) Sorunlara bu değil. Çünkü bu dipdiri birbirine kavuşması I
anlayışla yaklaştığın ve sağlam öykü beni onu çok etkilemiş, çekinmeyen,
sürece başarılı de çok etkiledi. Bu duygulandırmıştı. kusurlarını yanlışlarını
olamazsın. öykü gerçek anlamıyla E) Bu sıkıntılı ve hiç
B) Amacına çağdaş bir klasik. yolculuğun bir an II
ulaşabilmek için Bu parçada "çağdaş önce bitmesini is- III
çalışmalarını bu bir klasik" sözüyle tiyordu. gizlemeden dile
noktada anlatılmak istenen getiren, yalancılıktan
yoğunlaştırmalısın. aşağıdakilerden ve
hangisidir?
 E) Bayramlarda ne olacak? "Canını
IV bandonun başına kurtarmışsın, yetmez
vurdumduymazlıktan geçer, törenlere, 15. Maviyle yeşilin mi?" demeyin.
nefret eden bir etkinliklere canlılık kucak kucağa olduğu Kitaplar da insanın
V katardı. Kanlıca, hep kıpır canı gibi. Birine bile
arkadaşımızdı. kıpır, hep hayat dolu zarar gelse içimden
Yukarıdaki cümlede ve hep kendi gibi bir şeyler kopar.
numaralanmış sözcük- kalmak istiyor. Bu parçada geçen
lerin hangisinde 13. "Söz ola kese Bu cümlede geçen "içinden bir şeyler
"eksik, noksan" savaşı, "kendi gibi kalmayı kopmak" sözüyle
anlamı vardır? Söz ola kestire istemek" sözüyle arılatılmak istenen,
A) I. B)ll. başı, anlatılmak istenen, aşağıdakilerden
C) III. D) IV Söz ola ağulu aşı aşağıdakilerden hangisidir?
E) V Bal ile yağ ede hangisidir? A)Birdenbire aşırı
bir söz." A) Sahip olduğu heyecana kapılmak
dörtlüğünde "kese" özellikleri koruma B)Bedensel bir acı
sözcüğünün çabası içinde olmak duymak
11. "Her durumdan, kullanımına göre, B) Önemli bir yer C)Yapabileceği bir şeyi
her sözün altından yakın anlamlısı olduğunu kanıtlamaya yapamaz hale gelmek
kendince bir anlam aşağıdakilerden çabalamak D)İstediği gibi
çıkaran, çıkardığı hangisidir? C) Benzerlerinden davranamadığı için
anlamla kişiliği A) ikiye ayıra farklı olmaya çalışmak rahatsız olmak
arasında bir bağlantı B) dindire D) En iyi biçimde E)Bir olay karşısında
kuran" bir kimsenin C) ara vere tanıtılmayı istemek derin bir üzüntü
bu durumuna D) kısalta E) Canlılığını duymak
aşağıdaki niteliklerden E) durdura çevresine hissettirmek
hangisi karşıttır?
A) kayıtsız
B) duyarlıklı C) 18. "Şu dağlar
alıngan 14. Bıkmadan, 16. Aşağıdaki olmasaydı,
D) içli yorulmadan, yılgınlığa cümlelerin Çiçeği
E) titiz düşmeden, sürekli hangisindeki altı çizili solmasaydı,
12. Konuştuğum dil okumalıyız. Okurken sözcükler anlamca Ölüm Allah'ın
kadar, Türkçem kadar bir yandan, daha önce birbirine en yakındır? emri
güzelsin okuduklarımızdan A) Bir süre sonra Ayrılık
Bu cümlede belleğimizde kalan kendisi de bu akımın, olmasaydı."
"konuştuğum dil izin üzerini örten tozu, bu tartışmanın içinde Yukarıdaki manide "şu
kadar" sözü, kendin- kiri temizlemeli, bir yer almıştır. dağlar" sözünün kul-
den sonra gelen yandan da bu izi B) Bu kitapları, lanılış nedeni
"Türkçem kadar" derinleştirmeye belirlediğiniz ölçütlere aşağıdakilerden
sözünü açıkla- çalışmalıyız. göre seçin, ayırın. özellikle hangisi
maktadır. Bu parçada geçen C) Kendisine yapılan olabilir?
Benzer bir açıklayıcı "belleğimizde kalan bu haksızlığı, bu A) Dağların ölümü
söz, aşağıdakilerin izin üzerini örten tozu, saygısızlığı içine düşündürmüş olması.
hangisinde vardır? kiri temizlemek" sindiremiyordu. B) Dağlarda çiçeklerin
A) Bu sorunla ilgili sözüyle anlatılmak D) Bütün bunları, yetişmiş olması.
araştırma raporlarını, istenen, kendisinin yerine, C) Dağların, düş
gazete ve dergileri aşağıdakilerden önüne geçmek gücünü kamçılamış
okudum. hangisidir? isteyenler olması.
B) Söz vermişti, öteki A) Edinilmiş bilgilerin düzenliyordu. D) Nice garip kişilerin
toplantıya hazırlıklı önemini anlamak E) Bu makineler dağlarda yitip gitmiş
olarak gelecek, B) Doğruyu yanlıştan ötekilere göre daha olması.
tartışmalara kendisi ayırmak kullanışlı, daha E)Dağların sılaya
de katılacaktı. C) Gereksiz bilgilerle pahalıdır. ulaşmayı engelleyerek
C) Bir mart günüydü, oyalanmamak ayrılığa yol açmış
hava soğuktu, karla D) Unutulmaya yüz olması.
karışık yağmur tutmuş bilgileri
yağıyordu. anımsamak 17. Depremde evde
D) İlk tayinim E) Yeniliklere açık değildik. Eve gelince
doğup büyüdüğüm olmaktan gördük ki dolaplar,
yöreye, Çukurova'ya kaçınmamak kitaplıklar devrilmiş; 19. I. Hasta sabaha
çıkmıştı. binlerce kitap yer- kadar gözünü
lerde. Şimdi o kitaplar kırpmamıştı.
 II. Dün akşam 21. Geçmişe sürekli A) Bu ilanı köy
geç yattığından özlem duymak, çağla meydanına , herkesin
uykusunu alamamıştı. beraber yürümemek, görebileceği bir yere
III. Uykum geçmişe demir atmak SÖZCÜKTE ANLAM – aşmalısınız.
gelmesin diye sık olur. Bu da aydın 14 (ÇIKMIŞ SORULAR) B) Müdür binaya girer
sık yüzümü yıkadım. kişiye yakışmaz. girmez bütün
IV. Uykusunun ağır Benim yazılarımda 1. "Onu ancak bu öğrenciler kaçıştı,
olduğunu herkes geçmiş büyük ölçüde bıçak kesebilir." meydanda tek kişi bile
bilirdi. yer tutar; ama bu, cümlesindeki "ancak" kalmadı.
V. Dünkü hiçbir zaman sözcüğünün kullanımı, C) Arabaların,
tartışma yüzünden yaşadığımız günlerden aşağıdaki yanımızdaki meydana
bütün gece gözüme kopma, geçmişe kullanımlardan park etmesi
uyku girmedi. sığınma anlamında hangisine özdeştir? yasaklanmış.
Yukarıdaki cümlelerin değildir. Tersine, A) Aradığını, ancak bu D) Artık yaşlandığını
hangilerindeki geçmişle günümüzü kitapta bulabilirsin. düşünerek güreşten
deyimler anlamca birleştirerek B) Ancak ortaokula vazgeçmiş, meydanı
birbirine yakındır? zenginleştirmedir. kadar okumuştur, gençlere bırakmayı
A) l.ve V. B) Bu parçada altı çizili C) Senin dediğini uygun bulmuş.
II. ve III. C) II. sözle anlatılmak yapacağım,, ancak E) Cumhuriyet
ve IV. istenen beni dinleyeceksin. Bayramı töreni bu yıl
D) III. ve IV. E) aşağıdakilerden D) Bu koşullar altında, okulun karşısındaki
IV ve V hangisidir? oraya ancak yarın meydanda
A) Geçmişteki güzel varabiliriz. yapılacakmış.
günleri anmak E) Oraya gelirim,
B) Geçmişin ancak hemen değil.
20. Yaşadıkları güzelliklerini bugün
dönemde yeterince görememek
tanınmamış bazı ozan C) Geçmişin sınırları 4. Aşağıdaki
ve yazarlar vardır. dışına çıkmamak cümlelerin hangisinde
Bunlar çamurlu bir su D) Geçmişle günümüz 2. "Ötede, ırmağın iki "çırpınmak" kelimesi,
birikintisine arasında köprü yanı arasında "Dilini bilmediği bu
bembeyaz, ışıl ışıl kurmak lambaların ışıklarıyla insanlara yardımcı
çakıl taşları atarlar, E) Geçmişin, geleceği delik deşik olan olmak için
ancak bu taşlar, etkileyeceğini karanlık, havada uçar çırpınıyordu."
zamanında pek fark yadsımak gibi asılı kalmış, cümlesindekiyle aynı
edilmez. Bir gün gelir, kuvvetli bir rüzgârla anlamda
o çamurlu sular kaybolabilecek, kara kullanılmıştır?
durulur ve o güzel fakat saydam bir sisi A) Bavulunu yitiren
çakıl taşları gün andırıyordu." ihtiyarın çırpınmasına
ışığına çıkar. CEVAPLAR Yukarıdaki cümlede aldıran olmadı.
Bu parçada geçen 1. C "kara fakat saydam B) Kadın, kendini
"çamurlu bir su 2. D bir sisi" andırdığı odanın ortasına atarak
birikintisi" sözüyle 3. B söylenilen şey, çırpınmaya başladı.
anlatılmak istenen 4. A aşağıdakilerden C) Nasırlı eller, ağın
aşağıdakilerden 5. A hangisidir? içinde çırpınan
hangisidir? 6. B A) ırmak B) balıklara doğru
A) Gerçek sanat 7. D lamba C) uzandı,
ürünlerinin ayrımına 8. A karanlık D) Öğretmenin
varılamadığı ortam 9. D D) rüzgâr E) çırpınması, dersini en
B) Sanatın, yaşamı hava iyi biçimde anlatmak
güzelleştirme işlevi içindi.
C) Sanatçıların ürün E) Denizin
vermede karşılaştığı çırpınmasına baktıkça
güçlükler çocukluk günlerini
D) Sanatla ilgilenen, 3. "Meydan" kelimesi hatırlıyordu.
yaşamını sanatla aşağıdaki cümlelerin
kazanan kişilerin azlığı hangisinde 5. Aşağıdaki
E) Sanatçılara "Meydanda kimseleri cümlelerin hangisinde
yöneltilen olumsuz göremeyince yanlış "ancak" kelimesi "Size
eleştiriler bir eve girdiğimi yardım ederim ancak
sandım." cümlesin- bu hafta içinde değil."
dekiyle aynı anlamda cümlesindekiyle aynı
kullanılmıştır?
anlamda kul- D) Zaten her zaman bilgisi olmak" an- karısını hastaneye
lanılmıştır? başından büyük işlere lamında kullanılmıştır? götürdüğü için işine
A) Bu parayı sana giriyor. A) Başka işler elinden geç kalmıştı.
ancak bir şartla E) Sanki küçük dağları gelirdi ama elektrikten Yukarıdaki paragrafta
verebilirim. ben yarattım, diyor. hiç anlamazdı. altı çizili sözcüklerin
B) Bu para ile ancak B) Kulak verseydin, yerine
ev kirasını öğretmenin ne demek aşağıdakilerden
ödeyebilirim. istediğini anlardın. hangisi kullanılırsa,
C) Ben de gelmeyi C)Bu paragraf anlamını
isterim ancak bugün 8. Aşağıdakilerin söylediklerinizden olduğu gibi korur?
çok işim var. hangisinde "keyif" doğrusu hiçbir şey A) çekmek
D) Sabah yola çıktıysa kelimesi, "vücut adamadım. B) bırakmak C)
ancak gece burada esenliği, sağlık" D) Bakışından bana kaldırmak
olabilir. anlamında kullanılmış kırgın olduğunu D) dayamak
E) Bu kitabı sana olabilir? hemen anlamıştım. E) iletmek
ancak iki günlüğüne A) Kır gezisinde E) Belli etmek
verebilirim. yağmur, çocukların istemedi ama sanırım
keyfini kaçırdı. hatasını anladı.
B) Bu yaz, denizin
keyfini çıkardık.
C) Onlar çalıştı, bunlar
6. "Aşkolsun" sözü, keyif çattı. 13. Aşağıdaki
aşağıdaki cümlelerin D) Keyifler soruldu, cümlelerin hangisinde
hangisinde kahveler içildi. 11. Aşağıdaki "merak" kelimesi,
"Heyecanla, keyifle E) Şarkıları, türküleri cümlelerin hangisinde ötekilerden farklı
okunan, 'aşkolsun' dinledikçe onun da "açmak" kelimesi, anlamda kul-
dedirten bir kitap bu." keyfi geliyordu. "Yeni bir iş yeri açmak lanılmıştır?
cümlesindeki an- için tüm hazırlıkları A) Ona bu resim
lamıyla kullanılmıştır? tamamlamış." yapma merakı
A) Söylediklerinden cümlesindeki nereden geldi,
bir şey anlamıyla kul- bilmiyorum.
anlayabildiysem lanılmıştır? B) Onun bu acayip
aşkolsun. 9. Aşağıdaki A) Televizyonu açmak hareketleri benim de
B) Aşkolsun, demek ki cümlelerin hangisinde için en son düğmeye merakımı uyandırdı.
beni hiç "için" kelimesi, basacaksınız. C) Şimdi de bir pul
anlayamamışsın. "amacıyla, B) Sergi açmak için biriktirme merakı
C) Aşkolsun, o güzel maksadıyla" büyük ve aydınlık bir başladı.
filme bensiz anlamında kul- salon istiyormuş. D) Onun bu şapka
gitmişsiniz. lanılmıştır? C) Lavabonun giyme merakı, çoğu
D) Ne güzel söylemiş, A) Çocuklar için tıkanan borusunu zaman alay konusu
aşkolsun delikanlıya. yapmadığı fedakârlık açmak için gerekli oluyor.
E) Aşkolsun, bunları kalmadı, diyorlar. pompayı bulamamış. E) Polis romanlarına
senin B) Bu paket D) Kardan kapanan karşı ondaki bu
söyleyebileceğine arkadaşınız için İstanbul-Ankara merak, yeni sayılmaz.
inanamıyorum. hazırlanmıştı. yolunu açmak için
C)0 sıralarda hâlâ çalışıyorlar.
Ankara'da olmadığım E) Yeni bir sınav
ipin olayı açmak için üç ay
7. "Aman ne kadar da bilemiyorum. beklemek gere- 14. "Çekmek"
böbürleniyor." D) İki haftalık kecektir. kelimesi, aşağıdaki
cümlesinin anlamını harçlığını bu kitabı cümlelerin hangisinde
bütünleyen ve almak için biriktirmiş. "Dörde bölünebilen
pekiştiren cümle E) Arkadaşınız için yıllarda şubat ayı 29
aşağıdakilerden herkes aynı şeyleri gün çeker."
hangisidir? söylüyor. cümlesindeki
A) Hep burnunun anlamıyla kul-
doğrusuna gidiyor. 12. Sırtında lanılmıştır?
B) Yüzünden düşen taşıyamayacağı kadar A) Otomobile binince
bin parça oluyor ağır bir yük vardı. Bir şoföre "Doğru
sanki. 10. Aşağıdaki de o sabah istasyona çek!" diye
C) Ben bilirim diye, cümlelerin hangisinde kazanamayacağı acı emir verdi.
her şeye burnunu "anlamak" kelimesi, sözler işitmişti. Oysa B) Eskiden şehirler
sokuyor. "bir şey üzerinde keyfinden değil, arası otobüsleri "Yeni
garajlar" denen yere "iş" kelimesi, hangi anlamda C) Bakışları
çekerlerdi. "davranış" anlamında kullanılmış olabilir? karşılaşmak
C) Ankara-Adana yolu kullanılmıştır? A) şiirsel D) Gözünün içine
trenle on iki. otobüsle A) Ona borç B) etkili C) bakmak
sekiz saat vermekle çok iyi bir düşsel E) Gözünü kaçırmadan
çekiyormuş. iş yaptın doğrusu. D) duygusal bakmak
D) Bu gezinin tüm B) Şair, yazar ve E) özentili
masraflarını çalıştığı öğretmen olarak işi
şirket çekecekmiş. oldukça ağır.
E) Bütün yıl dağdan C) Ne tür bir iş 3. Aşağıdaki
kuru odun aradığını cümlelerin hangisinde
çekiyormuş. anlayamadım. CEVAPLAR "durmak" sözcüğü
D) Bankadaki işi uzun 1. A 11. B "var olmak"
sürdüğü için 2. C 12. E anlamında
gelememiş. 3. B 13. B kullanılmıştır.
15. Aşağıdaki E) Bu bir zevk işi, 4.D 14. C A) Bunca sorun
dizelerin hangisinde herkes istediği gibi 5.C 15. C dururken, gereksiz
"gün" kelimesi, giyinir. 6. D 16. D işlerle uğraşıyorsunuz.
ötekilerden farklı 7. E 17.A B) Konuşurken sık sık
anlamda 8. D 18.E duruyor., notlarına
kullanılmıştır? 9. D 19.E bakıyordu.
A) Dağ taş deme, gün 18. Aşağıdaki C) Senin ayakta
10. A
batmadan ilerle cümlelerin hangisinde durduğunu uzun süre
B) Gün doğmayabilir "katılmak" kelimesi, fark etmedim.
bir daha "Bu görüşe katılmam." D) Bu konu üzerinde
C) Bir gün aslına cümlesindeki an- neden bu kadar
dönecek bu ten lamıyla kullanılmıştır? durduğu-nu
D) Ne doğan güne A) Onların bu anlamadım.
SÖZCÜKTE ANLAM –
hükmüm geçer anlamsız E) Otobüs durunca
15 (ÇIKMIŞ SORULAR)
E) Gün eğildi yine tartışmalarına eşyalarımızı alıp indik.
dağlara doğru katılmaya çalışıyordu.
1. Sanat yapıtı
B) Arkadaşlarının 4. Bu konuyu sizinle
ancak, değişenin
oyunlarına katılmıyor, uzun uzadıya tekrar
ipinden değişmeyenin
onları uzaktan görüşmeliyiz.
yakalanması ile
seyretmekle Altı çizili sözün bu
oluşur. Yüzlerce yıl
16. Aşağıdaki yetiniyordu. cümleye kattığı anlam
önceden günümüze
cümlelerin hangisinde C) Onun da aralarına aşağıdakilerden
ulaşan bir tablonun
"düşmek" kelimesi, "İş katılması için hangisinde vardır?
ressamı, değişende
bölümünde ona, gösterdikleri çaba A) Bu soruna hemen
değişmeyeni
sadece sınıfın boşa gitti. bir çözüm bulmamız
bulmuştur. Böylece
düzenini sağlamak D) Caddedeki gerekli.
yapıtı ------kazanmıştır.
düştü." cümlesindeki kalabalığa katılınca B) Sağlığına
Anlam akışına göre
anlamıyla sıkıntılarını kavuşması uzun
parçanın son
kullanılmıştır? unutuverdi. sürmeyecekmiş.
cümlesindeki boş yere
A) Kiracısıyla E) Arkadaşlarının C) Gezio gördüğü
aşağıdakilerin hangisi
tartışması sonucu verdiği karara yerleri ayrıntılı olarak
getirilmelidir?
mahkemeye düşmüş. katılmak için uzun anlattı.
A) özgürlük B)
B\ Geçen yıla oranla uzun düşündü. D) Bu işi
ölümsüzlük C)
fiyatlar bu yıl biraz yapmamasının
toplumsallık
düştü. nedenlerini söyledi.
D) çağdaşlık E)
C)Çok iyi bir sınıf; iyi 19. "Söyleyişine E) Yarım saat içinde
yenilik
ki çocuğunuz oraya çarpıcılık kazandırmak hazırlanıp yola çıktılar.
düşmüş. için boyalı bir yol
D)Toplumun seçiyor; sıfatları,
sorunlarını yansıtmak benzetmeleri üst üste
2. "Göz göze gelmek"
romancıya düşer. yığıyor. Bu da
deyiminin en yakın
E) Mirastan ona da göstermek istediği 5. -— söylemek
anlamı,
büyük bir pay düştü. kişi, varlık ya da nes- gerekirse, bu
aşağıdakilerden
nelerin gerçeğe sanatçının başarısı,
hangisidir?
benzerliğini büyük işlediği konulardan
A) Yolda karşılaşmak
Ölçüde örseliyor." değil, en geniş
B) Gözünü dikerek
17. Aşağıdaki Parçada geçen kapsamlı bir
bakmak
cümlelerin hangisinde "boyalı" kelimesi düşünceyi , en az
sözcükle anlatabilme D) Ben bu öğüdü ona istenen
gücünden değil de sana aşağıdakilerden
doğmaktadır. vermeliydim. hangisidir?
Bu cümlenin başına E) Dün akşamki 10. Aşağıdaki A) Herkesçe
aşağıdakilerden toplantıda ben de cümlelerin hangisinde eleştirilen
hangisi getirilemez? konuştum. "çok sıkıntı çekmek, B) Yaşamını
A) Açıkça B) çok yorulmak" değiştirmek isteyen
Özetle C) anlamında bir deyim C) Sevilmeyen,
Kısaca kullanılmıştır? mutsuz
D) Şöyle E) 8. I. Heyecandan, A) Suçsuzluğunu D) Ayırıcı özellikleri
Kestirmeden bildiklerini bile kanıtlayıncaya kadar olmayan, sıradan
anlatamaz olmuş, akla karayı seçti. E) Hiçbir işte başarı
iyice şaşırmıştı. B) Yanlış yapmaktan gösteremeyen
II. Onu, evde korktuğu için her işi
6. Aşağıdaki bulamayınca çok ince eleyip sık
cümlelerin merak etti. dokurdu.
hangisindeki III. Kimseye haber C) Kötü haberi alınca 13. "Seyirciler, bir
açıklama, kullanılan vermeden hemen kafası allak bullak, türlü yenişemeyen
deyime uygun çıkıp gitmiş. oldu. güreşçileri kızıştırmak
değildir? IV. Benim bu D) Söylediğimi için alabildiğine
A) Hiçbir şeyle konudaki yapmamak için bin batırıyorlardı." cüm-
ilgilenmeyen, düşüncelerimi dereden su getirdi. lesinde geçen
sorumluluk duy- herkes biliyor. E) Savurgan "Kızıştırmak"
gusundan yoksun, Yukarıda davrandığı ipin iki sözcüğünün kul-
dünya yıkılsa numaralanmış yakası bir araya lanımına göre yakın
umurunda olmayan cümlelerin hangile- gelmiyordu. anlamlısı
bir kişiydi. rinde altı çizili aşağıdakilerden
B) Çevresindekilerden sözcükler anlamca hangisi olabilir?
daha üstün niteliklere birbirine en yakındır? A) Öfkelendirmek
sahip olduğunu A) I. ve II. B) I. B) Azdırmak
düşünen, kendini ve III. C) I. ve 11. —- yapılmış hiçbir C) Sinirlendirmek
beğenmiş biriydi. IV. şeye tahammülüm D) Kamçılamak
C) Nereden, nasıl D) II. ve IV. yok; işte, yemekte, D) Kızdırmak
yarar sağlanacağını E) III. ve IV. kısaca her şeyde.
bilir, her işe burnunu Yukarıda boş bırakılan 14. Yazar, folklor ve
sokardı. yere aşağıdakilerden Halk edebiyatı
D) Bu olaydan sonra hangisi getirilirse bu araştırmalarının
büyük bir sözleri "her şeyde öncülerindendir. Bu
karamsarlığa ve 9. Kimi zaman, kusursuzluk arayan" alandaki yapıtlarıyla
umutsuzluğa kapıldı, herhangi bir dilde, bir kişinin söylediği uluslararası bir üne
dünyası zindan oldu. yabancı dilden alınmış anlaşılır? kavuşmuştur. Yaptığı
E) Söylediğiniz işle bir kavrama tıpatıp A) Ikına sıkına çalışmalarla, bize
yakından ilgileniyor, karşılık bulmak zor B) Vakitli vakitsiz bizdenliğimizi
onun üzerinde olur. C) Bir çırpıda gösteren aynanın
duruyordu. Bu cümledeki "tıpatıp" D) Ucu ucuna üstünde yılların
sözcüğünün anlamına E) Yarım yamalak biriktirdiği tozları
en yakın kullanım silmiştir.
aşağıdakilerin Bu parçada
hangisinde vardır? belirtilenler göz
7. Aşağıdaki A) Bütçemize uygun, 12. Bitlis'ten önünde tutulduğunda,
cümlelerin hangisinde kiralık bir ev arıyoruz. Amerika'ya göçen bir altı çizili sözle
"de" sözcüğünün B) Siz de odanızı ailenin çocuğu olan anlatılmak istenen
atılması anlam istediğiniz gibi yazar tarım aşağıdakilerden
değişikliğine yol açar? süsleyebilirsiniz. işçiliğinden hangisidir?
A) Oraya uğra da C) Bu soruna en kısa gazeteciliğe kadar, A) Ulusal kimliğimizi
arkadaşının zamanda kesin bir çeşitli işler yapmış oluşturan değerleri
düşüncelerini öğren. çözüm bulunmalı. biridir. Çoğunlukla gün ışığına çıkardığı
B) Onu hem de bugün D) Çocukların hepsine "küçük insanların" B) Geçmişin
aradım. birer takım elbise aldı. dünyasını anlattığı ürünlerini
C) Ne kendi geldi ne E) Babamın öyküleriyle üne ka- bugünkülerle karşılaş-
de çocuklarını ayakkabısı bana tam vuşmuştur. tırdığı
gönderdi. geldi. Yukarıdaki parçada altı
çizili sözle anlatılmak
C) Zamanla 17. Ben umudumu D) Yalın ve yoğun bir D) Geniş kültür sahibi
unutulmuş olan yitirmedim; acılarıma anlatım biçimi bir kişi olmak
bilgileri saptadığı ezdirmedim kendimi. yaratmıştır. E) Okurlarına iletilecek
D) Doğruya Altı çizili sözün bu E) Geniş kitlelere bir mesajı olmak
ulaştıracak yolları cümleye kattığı anlam seslenmeye
gösterdiği aşağıdakilerin çalışmıştır.
E) Toplumsal ve ulusal hangisinde vardır?
değerlerin önemini A) Sıkıntılarımı dışa
vurguladığı vurmaktan özellikle
kaçıncı ı m. CEVAPLAR
B) Yaşadığım o acılı 1.B2.C3.A4.C5.D6.C7. 3. "Yazmak"
günleri yeniden E8.A9.E10. E 11. B12. kelimesi
15. Her kişide yaşamak istemedim. D13. D14. A15. aşağıdakilerden
bulunması özlenen; C) Hiçbir zaman A16.A17.C18..D hangisinde "Yaşına
sözünde ve ey- üzüntülerime yenik göre, basit ama çok
lemlerinde düşmedim. SÖZCÜKTE ANLAM – güzel şiirler yazıyor-
doğruluktan D) Elde ettiklerimle 16 (ÇIKMIŞ SORULAR) muş." cümlesindekiyle
ayrılmama, bir başka hiçbir zaman aynı anlamda kul-
deyişle özü ve sözü yetinmedim. 1. "Canlı" kelimesi, lanılmıştır?
bir olma, diye E) Bu duruma aşağıdaki cümlelerin A) Emekli olduktan
tanımlanan bir gelebilmek için çok hangisinde "O sonra anılarını
davranıştır. çaba harcadım. zamanlar Ankara yazacakmış diyorlar.
Bu tanıma uygun sokakları, şimdiki gibi B) Kader onun yazısını
davranış, kalabalık ve canlı böyle yazmış.
aşağıdakilerden değildi." cümlesindeki C) Elektrik sayacı bu
hangisi ile adlandırılır. anlamıyla ay çok yazmış, bozuk
A) Dürüstlük kullanılmıştır? galiba.
B) Sevecenlik C) A) Bu kadar çarpıcı ve D)Okulda, folklor
Kibarlık canlı renklerden kurslarına yazmışlar
D) Kararlılık hoşlanmıyorum. ama gitmek istemiyor.
E) Anlayışlılık B) Onun kadar canlı, E) Kırmızı ışıkta
hayat dolu bir insan geçtiği için bin lira
18. Yalnızca bir şair az bulunur. ceza yazmışlar.
olarak değil, bir aydın C) Çevrede bir tek
olarak da hem kendini canlı varlık yok 4. Aşağıdaki
16. "Tasarrufunda hem şiirimizi ileriye gibiydi. cümlelerin hangisinde
bulunduğu toprakları götürmüştür. Şiirimize D) Tablodaki balıklar "kadar" kelimesi
hakkıyla yeni konular, görüşler, canlı gibi "ölçüsünde,
değerlendirmeyen bir biçimler getirmiştir. görünüyordu. derecesinde"
kimse elde ettiğini de Şiir diline, konuşma E) O, bu küçük kentte anlamına gel-
har vurup harman dilinin canlılığını, canlı bir tarih ve anıt mektedir?
savurursa, tabiî genişliğini aşılamıştır. gibiydi. A) Konferansa yüz
arazisini genişletemez Bunu yaparken kadar öğrenci
ve zengin olamaz." yalınkatlığa gelmişti.
Parçada geçen düşmemiş; sadelik B) Dün gece sabaha
"tasarrufunda içinde, en az sözcükle kadar uyumamış.
bulunduğu" sözü derinliğe varmanın C) On beş yaşına
aşağıdaki yolunu bulmuştur. kadar Ankara'da
açıklamalardan Bu parçada altı çizili 2. "Onun, söyleyecek oturmuş.
hangisinin karşılığıdır? sözlerle anlatılmak sözü olan bir yazar D)Anlatılanlardan ben
A) İşlemekte olduğu istenen olduğu kuşkusuz." de filmi görmüş kadar
B) Satın aldığı aşağıdakilerden cümlesindeki oldum.
C) Kiralamış hangisidir? "söyleyecek sözü E) Bu yaşta, onun
bulunduğu A) Yeni ve değişik olmak" ne demektir? kadar kuvvetli çocuk
D) Elinde ürünlerle şiirin alanını A) Düşündüklerini görmedim.
bulundurduğu genişletmiştir. çekinmeden
E) Mirasa konmuş B) Şiire, yeni duygu ve söyleyebilmek
olduğu düşünceler katarak B) Bir konu üzerinde
onun işlevini uzun uzun 5. "Gülmece öğesini,
değiştirmiştir. konuşabilmek belli bir oranda
C) Alışılmış imgeleri, C) Kendisini şiirimin hamuruna
deyişleri bir yana meslektaşlarına kabul katarım; şiirime
bırakmıştır. ettirmiş olmak güleçlik kazandırmak
için. Hani acı ilaçlara D) Şimdiye kadar B) Bahçede neşeyle
birazcık şeker katarlar verilen eserlerin koşuşan çocuklara 12. Aşağıdaki
ya, içimi kolay olsun gerekli düzeyde bakıyor, için için cümlelerde geçen
diye, onun gibi. Amaç, olmadığını onlara imreniyordu. deyimlerden hangisi
boşu boşuna güldürüp E) Gençlerin değerli C) Başarısını ötekilerden farklı
eğlendirmek değil, ile değersizi ayırt kıskananları anlamdadır?
gerçekliğin içimini, al- edemediklerini düşünüyor, bundan A) Acele hazırlanıp
gılanmasını büyük bir acı yola koyuldu.
kolaylaştırmak. Bu duyuyordu. B) Haberi alınca
katkıları iyi D) Bu şiirleri okuyor, yağmur kar demeden
oranlayamadınız mı 7. Ama resimde, (I) onlara hayranlığı yola düştü.
emeğiniz boşa gider. heykelde (II) günden güne C) Sıcağa kalmamak
Kelimelere ip gösterdiğimiz (III) artıyordu. için erkenden yola
atlatmaktan öte bir gelişme (IV) inkâr (V) E) Anlatılanlara çıktı.
şey yapmamış edilemez. üzülüyor; üzüntüsü, D) Birkaç yıl sonra
olursunuz." Bu cümlede "hele" yüzünden gerçekleri görerek
Parçada geçen, kelimesi okunuyordu. yola geldi.
"kelimelere ip numaralandırılmış E) İşini gücünü
atlatmak" sözüyle yerlerden hangisine bırakıp yola düzüldü.
anlatılmak istenen, getirilmelidir?
aşağıdakilerden A) I B) II 10. "Yığın" kelimesi
hangisi olabilir? C) III D) IV aşağıdakilerin
A) Şiirin duygu E) V hangisinde “Molozları 13. “Dil “ kelimesi,
yükünü artırmak şuraya yığın!" aşağıdaki cümlelerin
B) Söz oyunları cümlesindekiyle aynı hangisinde "düşünce
yapmak 8. Aşağıdaki anlamda ve duyguları
C) Anlaşılmayı cümlelerin hangisinde kullanılmıştır? bildirmeye yarayan
zorlaştırmak "tek" kelimesi, "hiç, A) Konferans değil, bir herhangi bir anlatım
D) Anlatımı hiçbir" anlamına yığın saçma. aracı" anlamında
renklendirip gelmektedir? B) Kitapları yığın kullanılmıştır?
zenginleştirmek A) Onun. tek görgü demedim, yerleştirin. A) Dilinden,
E) Şiirin etki alanını tanığı olduğuna C) Moloz mu ararsın, Karadenizli olduğu
genişletmek kesinlikle inanıyorum. yığın yığın. anlaşılıyordu.
B) Kanımca bu konuda D) Bir yığın laf, dinle B) Tevfik Fikret'i
başvurulacak tek kişi dinleyebildiğin kadar. anlayabilmek için
o. E) Bu kâğıt yığını Servet-i Fünun dilini
6. "Bir sanatçı için C) Bu saatte tek açık içinde, aradığını iyi bilmek gerekir.
erken ölmemenin tek dükkân bulamazsınız. bulabilirsen bul. 2) Müzik kadar güçlü
faydası, eserlerinin D) Bizim için tek çıkar ve evrensel bir dil
sayısını çoğaltma yol çalışmaktır. yoktur.
imkânını bulabilmesi, E) O. edebiyatımızda D) Namık Kemal'in
'Yaşasaydı olgun bu konuyu ele alan 11. "Süzülmek" tiyatrolarında
eserler verecekti.' gibi tek sanatçı değildir. kelimesi aşağıdaki kullandığı dil oldukça
ne de olsa küçültücü 9. Kendi halinde bir cümlelerin hangisinde sadedir.
yargıları önleme şehir olan Delhi'de "akmak" anlamında E) Konuşma dili kimi
şansını elinde bile resim sanatına kullanılmıştır? yönleriyle yazı
tutabilmesidir." gösterilen büyük ilgiyi A) Gözlerinden dilinden ayrılır.
Bu parçada "Yaşasaydı görünce Ankara'daki yanaklarına yaşlar
olgun eserler durumu düşünerek süzülüyordu. 14. "Yıkmak"
verecekti." sözü, neyi üzüldüm ve doğrusu B) Çocuk, kapı kelimesi aşağıdaki
belirtmek için Delhi'lilere gıpta aralığından yavaşça cümlelerin hangisinde
kullanılmıştır? ettim. içeriye süzüldü. "İşi gene bana
A) Verilen eserlerin "Gıpta etmek" C) Sandal, durgun yıktığını öğrenince çok
sayıca yetersiz sözünün bu cümleye suda bir kuğu gibi kızdım." cümlesindeki
olduğunu kattığı anlam süzülüyordu. anlamıyla
B) Genç yaştan aşağıdaki cümlelerin D) Hastalıktan kullanılmıştır?
beklenen bilgi ve hangisinde vardır? zayıflamış, A) Bir kamyon eşyayı
görgü düzeyine A) Arkadaşının süzülmüştü. kapının önüne yıkıp
ulaşamadığını başarısını kıskanmak E) Uçurtma gittiler.
C) Değerli eserlerin şöyle dursun, bundan havalanmış, göklerde B) Odanın duvarını
ancak ilerlemiş büyük mutluluk süzülüyordu. yıkarak salonu biraz
yaşlarda ve- duyuyordu. daha genişlettiler.
rilebileceğini
C) Bu acının onu hangisinde "soğuk" D) Annesi gidince ikilemelerden hangisi
yıkacağını başından sözcüğü ötekilerden çocuğun bakımı yüklemle birlikte
beri biliyordu. farklıdır? halaya düştü. deyimleşmiştir?
D) Suçu kardeşine A) Soğuk havaya karşı E) Bugünlerde hava A) Bir kelime buldum
yıkmanın yanlış hiç direnci yoktur. sıcaklığı sürekli olarak çın çın öter
olduğunu an-iadı. B) Arkadaşının böyle düşüyor. B) İplik iplik sarıyor
E) Dün akşamki soğuk davranmasına sükûtu bir yumakta
fırtınanın yıktığı ağaç çok üzülmüştü. C) Bir sırrı sürüklüyor
yolu kapatmış. C) Yaz kış soğuk suyla terlikler tıpır tıpır
yıkanmayı alışkanlık 2. Aşağıdaki D) Uzun siyah saçlar
edinmişti. cümlelerin tel tel çözülsün
D) Artık soğuk ve hangisinde, "de" E) Dalgaların
yağışlı günler başladı. bağlacıyla aynı gözümde tütüyor
15. Aşağıdaki E) Güneşli ama soğuk anlama gelen bir mavi mavi
cümlelerin hangisinde bir günde yola çıktılar. sözcük kullanılmıştır?
"olmalı" kelimesi A) Hasta olmasaydım
ötekilerden farklı onu karşılamaya
anlamda kul- giderdim. I. Onun böyle
lanılmıştır? 18. Aşağıdaki B) Yalan söylese bile davranmasına önce
A) Ahmet Ankara'dan cümlelerin hangisinde ağzımı açmayacaktım. bir anlam veremedim.
dönmüş olmalı. "olacak" sözcüğü C) Yerine yenisini II. Bir zamanlar ben
B) O, liseyi geçen yıl "olmalı" anlamında alsan daha iyi olur de seyahati severdim.
bitirmiş olmalı. kullanılmıştır? sanıyorum. III. Bu işe yıllarca
C) Soruları A) Bence o, ileride D) Sokağa çıkacaksak emek vermiş bir
cevaplarken çok kendi alanında ünlü paltolarımızı giyelim. insandı.
dikkatli olmalı. bir bilgin olacak. E) Yerime bakacak IV. Çoktandır böyle
D) Ayşe, İngilizceyi B) Önümüzdeki birini bulursam, yarın güzel bir film
çok iyi biliyor olmalı. dönemin sonunda Ali gelmeyeceğim. izlememiştim.
E) Bugünlerde fakülteyi bitirmiş V. Eskiden burada
Çukurova'ya bahar olacak. yemyeşil bir orman
gelmiş olmalı. C) Tırnaklarını yemesi, vardı.
çocukluktan kalan bir 3. Böylesine ince 5. Bu cümlelerin
alışkanlık olacak. eleyip sık dokuyan hangilerindeki altı
D) Kış, gelecek yıl da kimse görmemiştim. çizili sözler birbirine
16. Aşağıdaki böyle çetin mi olacak? Altı çizgili deyimin bu yakın anlamdadır?
cümlelerin hangisinde E) Bilmiyorum, bu cümleye kattığı A) i. ve IV. B)
"bağırmak" kelimesi gidişle işin sonu ne anlam, II. ve III. C) II. ve
ötekilerden farklı olacak? aşağıdakilerden V
anlamda kullanıl- hangisinde vardır? D) III. ve IV. E)
mıştır? CEVAPLAR A) O, bir işe III. ve V
A) Odanın camlarını 1.B2. başlamadan önce işi,
açmış bağırarak şarkı E3.A4.E5.D6.D7.A8.C9 bütün ayrıntılarıyla
söylüyordu. .B10. B11. A12. tartıp karar verir. 6. Aşağıdakilerden
B) Sokaktan geçen D13.C14. D15. C16. B) Dıştan çok hoş hangisinde altı çizili
sebzeci: "Taze D17. B18.C görünen bu işin, ne söz, anlamca
domates..." diye kadar güç olduğunu ötekilerden farklıdır?
bağırıyordu. SÖZCÜKTE ANLAM – bir ben bilirim. A) Çocuk bu yıl sınıfını
C)Balıkçılar, rüzgârın 17 (ÇIKMIŞ SORULAR) C)Yazıyı, yeniden geçebilirdi; ancak
uğultusundan ancak inceleyip düzelttikten hastalandı.
bağırarak 1. "Düşmek" sonra daktilo B) Ne de olsa o, bu
anlaşabiliyorlardı. sözcüğü edeceğim. işten anlayan birisiydi.
D) "Bunu nasıl aşağıdakilerin D) Bundan sonra, C) Arkadaşımız çok
yaparsın!" diye hangisinde "Bu iş onun neler yaptığını zeki idi; yalnız,
bağırarak çıkıp gitti. sana düşer." sık sık kontrol çalışmıyordu.
E) Tren uzaklaşırken cümlesindeki etmelisin. D) Bahar geldi; fakat
arkadaşına. "Yine anlamıyla kul- E) Önemsiz bir konuyu havalar ısınmadı.
görüşelim." diye lanılmıştır? bu kadar büyütmen E) Ne var ki o, bu
bağırdı. A) Ağaçların gölgesi çok yersizdi. konuda gerçekten
yola düşüyordu. haksızdı.
B) Benim payıma çok
az düştü.
17. Aşağıdaki C) Masanın üstündeki 4. Aşağıdaki
cümlelerin kitaplar yere düştü. dizelerde geçen
7. Bu işi nasıl olsa C) artık işi oluruna tasarruf yapamazsak
bitireceğim. bırakmak 12. "Bu konunun -----demektir.
Yukarıdaki cümleye, istemiyordum önemini ona Yukarıda boş bırakılan
altı çizili sözün kattığı D) bu işi bir oldu anlatabilmek için -—." yere aşağıdakilerden
anlam bittiye getirmelerine sözleri, hangisi getirilirse,
aşağıdakilerden engel olmalıydım aşağıdakilerden cümle "bir işte ölçüyü
hangisinde vardır? E) ancak, çaydan hangisiyle yitirmek, duruma
A) İleri geri geçip derede tamamlanırsa cümle, hâkim olamamak"
konuşmalarına hiç boğulmamalıydım "karşısındakini anlamı kazanır?
fırsat vermeyeceğim. inandırmak için uzun A) ipin ucunu kaçırdık
B) Kaba davrananları süre konuşmak" B) evdeki hesap
hemen anlamını kazanır? çarşıya uymayacak
cezalandıracağım. 10. "En iyisi, işi A) sözü bağladım C) ipi kopardık
C)Yola yorgun oluruna bırakmak; B) hemen sözünü D) başımıza iş
çıkmanın sakıncalarını biraz geniş olunuz." kestim açacağız
anlatacağım. cümlesinde "geniş" C) çok dil döktüm E) sudan çıkmış balığa
D) Evdeki eski sözcüğünün anlamına D) derhal söz aldım döndük
eşyaların tümünü en yakın kullanım, E) sözümü
onaracağım. aşağıdakilerden esirgemedim
E) Olayın gerçek hangisinde vardır?
sorumlusunu er geç A) Bu konuda oldukça
öğreneceğim. geniş bilgi sahibiydi.
B) Geniş bir soluk 13. Resimlere
aldıktan sonra bakarken, geride
konuşmaya başladı. bıraktığım yıllar birer I. Akıp geçen zamanı
C) Oldukça geniş bir birer gözlerimin durdurmak elimizde
8. Tabak tabak yemek dost çevresi vardı. önünden geçti. değil.
yedi ;ama yine de D) Geniş iş imkânları Bu cümleye altı çizili II. Telefon çaldığı
doymadı. varken yine de sözün kattığı anlam, zaman mutfaktaydım.
Yukarıdaki cümleye, çalışmazdı. aşağıdakilerden III. Zaman, en acı
altı çizili sözün kattığı E) Her olaydan hangisinde vardır? anıları bile yumuşatıp
anlam kolayca etkilenmeyen A Olayları daha tatlandırabiliyor.
aşağıdakilerden geniş bir adamdı. gerçekçi bir IV. Uyku zamanını
hangisinde vardır? yaklaşımla değer- geçirdi mi sabaha
A) Çocuklar, onar onar lendirmeyi öğrendim. kadar oturuyor.
saymayı öğrendiler. 5 Kişi, başkalarının 15. "Zaman" sözcüğü
B) Bahçede tatlı tatlı başına gelenlerden hangi cümlelerde
sohbet ediyorlar. ders almasını birbirine yakın
C) Koşa koşa bilmelidir. anlamlarda
istasyona geldik. C) Bugün, geçmişte kullanılmıştır?
D) Kırlara gidip kucak yaşadığım kimi A) I. ve II. B)
kucak çiçek topladık. olayların anlamını çok I. ve III. C) II.
E) O yöreyi adım adım I. Hemen hemen yolu daha iyi ve IV.
dolaştık. yarıladık. kavrayabiliyorum. D) II. ve III. E)
II. Hafif hafif bir D) Okulun bahçesinde III. ve IV.
rüzgâr esiyor. koşup oynayan
III. Olsa olsa on çocukları görünce, CEVAPLAR
9. Kısa zamanda, yaşındadır. öğrencilik günlerimi 1.D2.B3.A4.A5.C6.B7.
olanları anlamıştım; - IV. Aşağı yukarı bir anımsadım. E8.D9.B10.E11.B12.C
—. sözleri, saat sonra gelirler. E) İnsan, zaman 13.D14.A15. B
aşağıdakilerden V Zaman zaman zaman, yapmak
hangisiyle güneş açıyor. isteyip de
sürdürülürse cümle "iş 11. Bu cümlelerin gerçekleştiremediği
işten geçmiş, hangilerindeki altı şeyleri düşünür.
yapılacak bir şey çizili sözler birbirine
kalmamış" anlamını yakın anlamdadır?
kazanır? A) I. ve II.
A) hemen eli kolu B) I. ve IV
sıvamam gerekiyor C) II. ve IV
B) ama atı alan D) III. Ve V.
Üsküdar'ı geçmişti E) IV ve V 14. Bu ay,
planladığımız kadar