Héi nghÞ khoa häc toµn quãc lÇn thø hai vÒ

Sù cè vµ h háng c«ng tr×nh X©y dùng

Sù cè vì bÓ l¾ng läc thuéc hÖ thèng

cÊp níc s¹ch thÞ trÊn tÜnh gia - thanh ho¸

KS. NguyÔn ChÝ HiÕu

TS. NguyÔn Vâ Th«ng
ViÖn Khoa häc C«ng NghÖ X©y dùng - Bé X©y dùng.

ABSTRACT: Incident of constructions works are caused by many

reasons. Calculations and designs that do not follow codes and
regulations is one of the main reasons for the damage of the
construction works to occur. This paper presents the reason that
caused the damage of RC filter tank of the water supply system in
Tinh Gia Town - Thanh Hoa province.

1. ®Æt vÊn ®Ò

BÓ l¾ng läc thuéc HÖ thèng cÊp níc s¹ch thÞ trÊn TÜnh Gia - Thanh
Ho¸ do C«ng ty CÊp tho¸t níc - Së X©y dùng Thanh Ho¸ thiÕt kÕ, ®îc
x©y dùng vµ ®a vµo vËn hµnh ngµy 27 th¸ng 10 n¨m 2002.

Ngµy 27 th¸ng 10 n¨m 2002, thùc hiÖn kÕ ho¹ch vËn hµnh thö t¶i,
kiÓm tra chÊt lîng c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh. Níc ®îc b¬m vµo bÓ
th«ng qua 2 bÓ treo. Khi mùc níc trong BÓ l¾ng ®øng ®¹t cao tr×nh
thiÕt kÕ th× x¶y ra sù cè vì bÓ. Têng phÝa ®«ng b¾c (trôc A) bÞ
®æ vì hoµn toµn, cèt thÐp c¸c têng trôc ngang (trôc 1, 2, 3) bÞ ®øt
gän, vÕt ®øt bª t«ng th¼ng ®øng s¸t mÐp c¸c têng ngang, hai têng
ngang thuéc trôc 1 vµ 3 bÞ r¹n nøt. PhÇn cßn l¹i cña bÓ vÉn nguyªn
vÑn, kh«ng thÊy cã vÕt nøt (h×nh 6, 7, 8, 9).

Ngay sau khi x¶y ra sù cè, Chñ ®Çu t ®· tiÕn hµnh kh¶o s¸t hiÖn tr-
êng, kiÓm tra kÝch thíc h×nh häc cña c¸c cÊu kiÖn, kho¶ng c¸ch cèt
thÐp vµ lÊy mÉu bª t«ng, cèt thÐp ®Ó thÝ nghiÖm (h×nh 10, 11).
C¸c kÕt qu¶ kh¶o s¸t cho thÊy vÒ c¬ b¶n chÊt lîng thi c«ng phï hîp
víi c¸c yªu cÇu qui ®Þnh trong hå s¬ thiÕt kÕ [5]. §Ó x¸c ®Þnh
nguyªn nh©n x¶y ra sù cè, §¹i diÖn phßng Gi¸m ®Þnh chÊt lîng x©y
dùng - Së X©y dùng Thanh Ho¸ ®· ký hîp ®ång víi ViÖn Khoa häc
C«ng nghÖ X©y dùng vÒ viÖc thÈm ®Þnh hå s¬ thiÕt kÕ kü thuËt
phÇn kÕt cÊu h¹ng môc c«ng tr×nh BÓ l¾ng läc thuéc HÖ thèng cÊp
níc s¹ch thÞ trÊn TÜnh Gia - Thanh Ho¸.

Bµi b¸o nµy ph©n tÝch nguyªn nh©n ®· g©y ra sù cè vì bÓ.

2. hiÖn tr¹ng c«ng tr×nh theo hå s¬ thiÕt kÕ

C«ng tr×nh cã kÕt cÊu bª t«ng cèt thÐp m¸c 200# gåm 2 bÓ l¾ng
®øng kÝch thíc 5x5x6,95m vµ 4 bÓ läc nhanh kÝch thíc 2x2x6,15m.
Trong lßng 2 bÓ l¾ng ®øng cã 2 bÓ treo b»ng bª t«ng cèt thÐp kÝch
thíc 1,6x1,6x4m. Hai bÓ treo liªn kÕt víi thµnh bÓ l¾ng ®øng b»ng
c¸c dÇm song song (c¸c dÇm nµy vu«ng gãc vµ liªn kÕt víi c¸c têng
ngang - têng trôc sè) ë møc ®Ønh bÓ vµ møc thÊp h¬n ®Ønh bÓ
4m. §¸y bÓ l¾ng ®øng ®îc t¹o thµnh h×nh phÔu b»ng bª t«ng m¸c
100#, ®¸ 2x4 (®îc ®æ sau khi ®¸y bÓ vµ thµnh bÓ ®· thi c«ng
xong). KÝch thíc ®¸y nhá phÔu lµ 1x1m, kÝch thíc miÖng phÔu lµ
4,8x4,8m, chiÒu cao cña phÔu lµ 2,4m. MÆt trªn cña phÔu bè trÝ líp
thÐp 8a150 liªn kÕt víi thµnh & ®¸y bÓ. §¸y bÓ l¾ng ®øng dµy
150, ®¸y bÓ läc dµy 1050, thÐp 12a150, t¹i vÞ trÝ ®¸y phÔu cßn
bè trÝ líp thÐp 8a150. C¸c thµnh bÓ dµy 200, thÐp däc gåm 2 líp,
líp trong 12a150, líp ngoµi 10a150, thÐp cÊu t¹o 10a150. Toµn bé
thÐp däc thµnh bÓ tùa vµo mÆt trªn ®¸y bÓ, kh«ng liªn kÕt víi ®¸y
bÓ. §¸y bÓ vµ mÆt trªn thµnh bÓ kh«ng cã c¸c dÇm gi»ng cÊu t¹o.
§¸y bÓ vµ thµnh bÓ chØ liªn kÕt víi nhau b»ng thÐp sè 29, 10a150
d¹ng ch÷ U. Toµn bé ®¸y bÓ ®îc kª trªn líp ®¸ héc kÌ khan, chÌn c¸t
miÕt m¹ch VXM75#, nÒn ®Êt kh«ng ®îc chØ ®Þnh xö lý (h×nh 1, 2,
3, 4, 5) [5].

mÆt c ¾t 1-1

1 1

H×nh 1. MÆt b»ng, mÆt c¾t bÓ l¾ng läc

H×nh 2. MÆt c¾t bÓ l¾ng läc H×nh 3. MÆt c¾t bè trÝ thÐp
bÓ

H×nh 4. Bè trÝ thÐp thµnh bÓ H×nh 5. Bè trÝ thÐp ®¸y bÓ

H×nh 6. Têng trôc A H×nh 7.líi thÐp mÆt H×nh 8. VÕt nøt trªn
bÞ ®æ vì hoµn toµn trªn phÔu bÞ ®øt têng trôc 3
 H×nh 9. VÕt nøt trªn H×nh 10. KiÓm tra H×nh 11. KiÓm tra
têng trôc 1 kÝch thíc cÊu kiÖn kho¶ng c¸ch cèt
thÐp
3. ph©n tÝch nguyªn nh©n g©y sù cè
3.1. VÒ gi¶i ph¸p cÊu t¹o vµ liªn kÕt
Trªn c¬ së hå s¬ thiÕt kÕ, qua ph©n tÝch c¸c gi¶i ph¸p cÊu t¹o cho
thÊy cã nh÷ng ®iÓm cha hîp lý vÒ mÆt cÊu t¹o. Cô thÓ:
- Toµn bé ®¸y bÓ ®îc kª trªn líp ®¸ héc kÌ khan vµ nÒn ®Êt bªn díi
kh«ng ®îc chØ ®Þnh xö lý, do ®ã chän chiÒu dµy ®¸y bÓ chän lµ
15cm, cÊu t¹o b»ng mét líp thÐp 12a150 lµ nhá, hiÖn tîng lón lÖch
sÏ dÔ g©y ra sù cong, o»n, nøt vµ ph¸ ho¹i ®¸y bÓ.
- Bª t«ng ®æ bï t¹o mÆt nghiªng phÔu m¸c 100# lµ thÊp, bª t«ng
®æ bï ®îc ®æ sau khi thµnh vµ ®¸y bÓ ®· thi c«ng xong do ®ã
tÝnh liÒn khèi víi bª t«ng thµnh vµ ®¸y bÓ lµ kÐm. MÆt trªn cña
phÔu chØ ®an líi thÐp 8a150 sÏ kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o sù
lµm viÖc ®ång thêi cña phÔu, thµnh vµ ®¸y bÓ.
- C¸c thanh thÐp ngang cña c¸c thµnh bÓ cã liªn kÕt neo víi c¸c
thµnh l©n cËn lµ hîp lý vÒ mÆt cÊu t¹o, ®¶m b¶o c¸c têng cã liªn
kÕt cøng víi nhau ®Ó chÞu lùc kÐo ngang trong thµnh bÓ do øng
suÊt vßng g©y ra. Tuy nhiªn, qu¸ tr×nh b¬m níc vµo bÓ sÏ t¹o ra c¸c
¸p lùc ®éng do sãng ®¸nh vµo thµnh bÓ vµ víi ¸p lùc níc cao 5,8m
cÇn cÊu t¹o c¸c trô t¹i c¸c gãc bÓ ®Ó lµm t¨ng ®é cøng cho bÓ.
- TiÕt diÖn t¹i vÞ trÝ giao gi÷a thµnh vµ ®¸y bÓ lµ h×nh thang, tuy
nhiªn kh«ng ®îc coi lµ dÇm bo ®¸y bÓ v× ë ®ã kh«ng cã thÐp ®ai
vµ thÐp däc chÞu lùc, chØ cã thanh thÐp sè 29 bè trÝ nhng kh«ng cã
t¸c dông vÒ mÆt chÞu lùc (kh«ng t¹o ra sù liªn kÕt gi÷a thµnh vµ
®¸y bÓ). H¬n n÷a, kh«ng cã sù liªn kÕt cña thÐp thµnh bÓ víi ®¸y
bÓ vµ thÐp ®¸y bÓ víi thµnh bÓ. Do ®ã liªn kÕt gi÷a thµnh vµ ®¸y
bÓ kh«ng ®îc coi lµ liªn kÕt cøng. §iÒu nµy lµ kh«ng hîp lý vÒ cÊu
t¹o ®èi víi mét bÓ chøa, ®ång thêi còng m©u thuÉn víi tÝnh to¸n
cña thiÕt kÕ: coi thµnh bÓ lµ b¶n kª, ngµm 3 c¹nh.
- ThiÕt kÕ chØ bè trÝ hÖ dÇm song song ®ì c¸c bÓ treo liªn kÕt víi
thµnh bÓ trôc sè mµ kh«ng liªn kÕt víi c¸c thµnh trôc ch÷ (thµnh
trôc A lµ thµnh bÓ cã kh¶ n¨ng mÊt an toµn nhÊt). ThiÕt kÕ còng
kh«ng bè trÝ c¸c hÖ dÇm bo ë cèt m¸i bÓ, hay c¸c sên cøng ë th©n
bÓ. §iÒu nµy lµ kh«ng hîp lý khi chiÒu cao chøa níc trong bÓ lªn tíi
gÇn 6m.
3.2. VÒ kÕt qu¶ tÝnh to¸n kiÓm tra
ViÖc tÝnh to¸n ®îc tiÕn hµnh víi hai m« h×nh nh»m môc ®Ých cã
kÕt luËn x¸c ®¸ng vÒ kh¶ n¨ng chÞu lùc cña BÓ theo thùc tÕ ®·
thiÕt kÕ.
a. M« h×nh tÝnh
 M« h×nh tÝnh theo ph¬ng ph¸p phÇn tö h÷u h¹n (PTHH), coi bÓ lµ
c¸c phÇn tö tÊm 2 chiÒu víi kÝch thíc lµ kÝch thíc h×nh häc cña bÓ,
bá qua kh¶ n¨ng tham gia chÞu lùc cña phÇn phÔu bÓ. Gi¶ thiÕt
®¸y bÓ vµ thµnh bÓ liªn kÕt cøng víi nhau nªn liªn kÕt gi÷a c¸c
phÇn tö lµ nót cøng. Liªn kÕt bÓ víi nÒn lµ c¸c gèi cè ®Þnh t¹i ®¸y
bÓ. Gi¶ thiÕt nÒn díi ®¸y bÓ lón ®Òu, nªn ngoµi ®iÒu kiÖn biªn
®¸y bÓ bÞ ng¨n c¶n chuyÓn vÞ theo 2 ph¬ng ngang X, Y cßn kÓ
®Õn liªn kÕt ®µn håi theo ph¬ng ®øng gi÷a ®¸y bÓ & nÒn (ph¬ng
Z) (H×nh 12). Sö dông phÇn mÒm SAP2000 ®Ó ph©n tÝch néi lùc
trong thµnh bÓ, cèt thÐp ®îc tÝnh b»ng ch¬ng tr×nh Microsofl Excel
[1]. ViÖc ph©n tÝch, tÝnh to¸n ®îc tiÕn hµnh khi c¶ 2 bÓ l¾ng ®øng
®Òu chøa níc øng víi trêng hîp t¶i träng sau:
a. Trêng hîp t¶i träng b×nh thêng øng víi tr¹ng th¸i ¸p lùc níc lµ
tÜnh vµ mùc níc ë ngang èng trµn.
b. Trêng hîp t¶i träng øng víi tr¹ng th¸i c¸c b¬m níc ho¹t ®éng
(cã kÓ ®Õn hÖ sè ®éng K = 1,2) vµ mùc níc trµn thµnh bÓ do
sù cè t¾c èng trµn.
 M« h×nh tÝnh theo quan niÖm ch©n khíp cã thanh chèng xiªn. M«
h×nh nµy coi sù liªn kÕt gi÷a thµnh vµ ®¸y bÓ lµ liªn kÕt khíp. Khi
®ã cã kÓ ®Õn kh¶ n¨ng tham gia chÞu kÐo cña líi thÐp ë b¶n mÆt
phÔu (coi bª t«ng mÆt phÔu kh«ng tham gia chÞu kÐo) [2]. Theo m«
h×nh nµy ta c¾t ra mét vÖt ®øng cã bÒ réng 1m ®Ó tÝnh to¸n cèt
thÐp däc, ¸p lùc níc tÝnh to¸n lµ ¸p lùc níc ph©n bè theo chiÒu cao
cña vÖt tÝnh to¸n. TÝnh to¸n cèt thÐp däc nh tÝnh to¸n cèt thÐp cho
dÇm chÞu uèn cã tiÕt diÖn b»ng tiÕt diÖn vÖt ®øng. §Ó tÝnh to¸n
cèt thÐp ngang ta c¾t ra mét vÖt ngang cã chiÒu cao 1m t¹i vÞ trÝ
®¸y bÓ. Cèt thÐp ngang ®îc tÝnh ®Ó chÞu ®îc lùc kÐo vßng trong
thµnh bÓ (h×nh 13).
bxh=100x20cm

bxh=100x20cm

b b

a a

q=6,38T/m

H×nh 12. M« h×nh tÝnh H×nh 13. M« h×nh tÝnh theo quan
theo ph¬ng ph¸p PTHH niÖm ch©n khíp cã thanh chèng xiªn
b. T¶i träng tÝnh to¸n
C¨n cø vµo ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n, cÊu t¹o bÓ vµ c¸c qui ®Þnh vÒ t¶i
träng vµ t¸c ®éng [4]:
 Theo ph¬ng ph¸p PTHH: xÐt t¹i thêi ®iÓm x¶y ra sù cè, bÓ chÞu
t¶i träng b¶n th©n vµ ¸p lùc do níc chøa. ¸p lùc níc t¸c dông lªn
thµnh bÓ theo ph¬ng ®øng cã d¹ng ph©n bè tam gi¸c. T¹i ®é s©u
x(m) so víi mÆt tho¸ng, gi¸ trÞ cña ¸p lùc níc t¸c dông lªn thµnh bÓ
lµ qx ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
qx = K*n*n*x (T/m), trong ®ã, n = 1,1 lµ hÖ sè vît t¶i, n = 1
T/m3 lµ khèi lîng riªng cña níc, K lµ hÖ sè kÓ ®Õn ¸p lùc ®éng do
sãng ®¸nh vµo thµnh bÓ.
Trêng hîp t¶i träng a: t¹i tiÕt diÖn ch©n thµnh bÓ øng víi ®é
s©u x = 5,8m so víi èng trµn, ta cã: q5,8 = 1*1,1*1*5,8 = 6,38
T/m.
Trêng hîp t¶i träng b: t¹i tiÕt diÖn ch©n thµnh bÓ øng víi ®é
s©u x = 6,4m so víi ®Ønh bÓ, ta cã: q6,4 = 1,2*1,1*1*6,4 =
8,448 T/m.
 Theo quan niÖm ch©n khíp cã thanh chèng xiªn: ¸p lùc níc t¸c
dông lªn 1m réng thµnh bÓ theo ph¬ng ®øng (thanh ®øng) cã d¹ng
ph©n bè tam gi¸c. T¹i ®é s©u x(m) so víi mÆt tho¸ng ta cã:
qx = n*n*x (T/m), t¬ng tù trêng hîp t¶i träng a theo ph¬ng ph¸p
PTHH, t¹i vÞ trÝ ch©n khíp ta cã: q5,8 = 1,1*5,8 = 6,38 T/m.
c. KÕt qu¶ tÝnh to¸n
 Theo ph¬ng ph¸p PTHH, kÕt qu¶ néi lùc trong c¸c phÇn tö tÊm ®Ó
tÝnh to¸n lµ c¸c øng suÊt theo c¸c ph¬ng 1-1 vµ 2-2. Trong ®ã ph-
¬ng 1-1 lµ ph¬ng ngang vµ ph¬ng 2-2 lµ ph¬ng ®øng. Víi mçi phÇn
tö tÊm, theo mét ph¬ng ®Òu cã 2 øng suÊt ë 2 mÆt lµ STOP vµ SBOT
dïng ®Ó tÝnh thÐp thµnh bÓ ë c¸c mÆt t¬ng øng (trong bµi b¸o nµy
th× STOP ®îc kh¸i b¸o ë mÆt chÞu ¸p lùc níc, cßn SBOT ë mÆt cßn l¹i)
(H×nh 14).
H×nh 14. Tr¹ng th¸i øng suÊt t¹i mÆt c¾t thµnh bÓ
Trêng hîp tÝnh thÐp chÞu øng suÊt STOP > 0 (øng suÊt kÐo), ta
coi biÓu ®å øng suÊt lµ tuyÕn tÝnh (thiªn vÒ mÊt an toµn trong
kiÓm tra). øng suÊt trung b×nh lµ STOP/2. Gäi a lµ kho¶ng tÝnh to¸n
cèt thÐp (lÊy b»ng kho¶ng c¸ch bè trÝ cèt thÐp) th× trong vïng tÝnh
to¸n nµy, tæng øng suÊt qui ra lùc däc t¬ng ®¬ng ®Ó tÝnh cèt
thÐp lµ:
N = (STOP/2)* [(STOP*DT)/( STOP + SBOT)]*a. (DT lµ chiÒu dµy thµnh
bÓ, SBOT lÊy gi¸ trÞ tuyÖt ®èi).
Cèt thÐp thiÕt kÕ tèi thiÓu lµ: Fa = N/Ra. (bá qua kh¶ n¨ng chÞu
kÐo cña bª t«ng).
Do a lµ kho¶ng c¸ch cèt thÐp thiÕt kÕ nªn trong vïng tÝnh to¸n
chØ cã mét thanh thÐp chÞu lùc (cã tiÕt diÖn ngang lµ fa), v× vËy
cÇn ph¶i tho¶ m·n ®iÒu kiÖn Fa < fa.
Trêng hîp tÝnh thÐp chÞu øng suÊt SBOT < 0 (øng suÊt nÐn).
øng suÊt trung b×nh lµ SBOT/2.T¬ng tù nh trªn, tæng øng suÊt qui ra
lùc däc t¬ng ®¬ng ®Ó tÝnh cèt thÐp lµ:
N = (SBOT/2)*[(SBOT*DT)/(STOP + SBOT)]*a – 0,85*Rn*[(SBOT*DT)/(STOP
+ SBOT)]*a. (Rn lµ kh¶ n¨ng chÞu nÐn tÝnh to¸n cña bª t«ng, S BOT lÊy
gi¸ trÞ tuyÖt ®èi). Sè h¹ng bÞ trõ trong biÓu thøc trªn lµ kh¶ n¨ng
chÞu nÐn cña bª t«ng.
 §iÒu kiÖn cÇn th¶o m·n lµ fa > Fa = N/Ra.
KÕt qu¶ tÝnh to¸n theo ph¬ng ph¸p PTHH xem b¶ng 1 [1].
B¶ng 1. Cèt thÐp yªu cÇu tÝnh theo ph¬ng ph¸p PTHH vµ ®Æt
theo thiÕt kÕ
Cèt Cèt
thÐp thÐp
Néi lùc
yªu thiÕt
DT a Ra N
PhÇ cÇu kÕ
VÞ trÝ
n tö S22TO S22BO
Fa(yc) fa
P T
c Kg/cm
T/m2 T/m2 cm T cm2 cm2
m 2

Cèt thÐp däc phÝa trong thµnh bÓ

Thµnh bÓ
115 1 -
trôc A, t¹i 350 -502 20 2100 -4.33 1.131
5 5 9.09
®¸y bÓ
Thµnh bÓ
153 1
trôc A, t¹i -432 457 20 2100 3.52 1.68 1.131
3 5
mÆt phÔu
Thµnh bÓ
1 -
trôc 3, t¹i 896 345 -500 20 2100 -4.36 1.131
5 9.15
®¸y bÓ
Thµnh bÓ
179 1
trôc 3, t¹i -398 415 20 2100 3.18 1.52 1.131
8 5
mÆt phÔu
Cèt thÐp däc phÝa ngoµi thµnh bÓ
Thµnh bÓ
115 1
trôc A, t¹i 350 -502 20 2100 2.16 1.03 0.785
5 5
®¸y bÓ
Thµnh bÓ
153 1 -
trôc A, t¹i -432 457 20 2100 -3.81 0.785
3 5 8.04
mÆt phÔu
Thµnh bÓ
1
trôc 3, t¹i 896 345 -500 20 2100 2.11 1.00 0.785
5
®¸y bÓ
Thµnh bÓ
179 1 -
trôc 3, t¹i -398 415 20 2100 -3.96 0.785
8 5 8.31
mÆt phÔu
Cèt thÐp ngang thµnh bÓ (tÝnh to¸n víi S11TOP vµ S11BOT)
Thµnh bÓ
115 1
trôc A, t¹i -214 271 20 2100 2.72 1.08 0.785
7 5
®¸y bÓ
Thµnh bÓ
147 1
trôc A, t¹i -356 405 20 2100 3.24 1.54 0.785
7 5
mÆt phÔu
Thµnh bÓ
1
trôc 3, t¹i 904 -213 270 20 2100 2.27 1.08 0.785
5
®¸y bÓ
Thµnh bÓ 182 -298 348 20 1 2100 2.82 1.34 0.785
trôc 3, t¹i
2 5
mÆt phÔu
 Theo quan niÖm ch©n khíp cã thanh chèng xiªn:
Ph¶n lù t¹i gèi B ®îc tÝnh theo ph¬ng tr×nh cÇn b»ng m« men:
M(A) = 0  B*2,4 – (6,38*6,0/2)*6,0/3 = 0  B = 15,95T.
M« men uèn t¹i tiÕt diÖn ngay trªn gèi B:
MB = (3,6*1,1*3,6/2)*3,6/3 = = 8,55Tm = 855000kgcm.
Lùc kÐo trong thanh xiªn mÆt phÔu:
Nk = B/sin = B/sin400 = 15,95/0,64 = 24,92T.
Cèt thÐp däc yªu cÇu t¹i tiÕt diÖn B-B ®îc tÝnh nh sau [3]:
A = M/(Rnbh02) = 855000/(90*100*18*18) = 0,293   = 0,822.
Fa(yc) = M/(Rah0) = 855000/(2100*0,822*18) = 27,52cm 2.
Nh vËy nÕu dïng 12 cã tiÕt diÖn 1 thanh lµ 1,131cm 2 th× sè l-
îng thanh cÇn cho mèi phÝa trªn 1m dµi thµnh bÓ lµ: n =
27,52/1,131 = 24 thanh. Trong b¶n vÏ thiÕt kÕ dïng 12a150 tøc lµ
trªn 1m dµi bè trÝ 6,67 thanh, chØ b»ng 1/4 lîng thÐp yªu cÇu.
Cèt thÐp t¹i mÆt phÔu ®îc tÝnh nh sau:
Nk = 24,92T, bá qua kh¶ n¨ng chÞu kÐo cña bª t«ng, ta cã
Fk(yc) = Nk/Ra = 24920/2100 = 11,87cm2.
Nh vËy nÕu dïng 8 cã tiÕt diÖn 1 thanh lµ 0,5cm2 th× sè lîng
thanh cÇn cho 1m dµi lµ: n = 11,87/0,5 = 24 thanh. Trong b¶n vÏ
thiÕt kÕ dïng 8a150 tøc lµ trªn 1m dµi bè trÝ 6,67 thanh, chØ b»ng
1/4 lîng thÐp yªu cÇu.
Cèt thÐp ngang ®îc tÝnh to¸n nh sau:
C¾t mét vÖt ngang chiÒu cao 1m t¹i tiÕt diÖn B-B ngay trªn
mÆt phÔu, ¸p lùc vßng cã gi¸ trÞ: qB = 3,6*1,1 = 3,96T/m. Lùc
kÐo vßng trong têng ngang gi÷a (trôc 2) lµ TKG = 3,96*5 = 19,8T.
Lùc kÐo vßng trong têng ngang biªn (trôc 1, 3) lµ T KG =
3,96*5/2= 9,9T.
DiÖn tÝch cèt thÐp cÇn thiÕt trªn 1m chiÒu cao têng ngang gi÷a
lµ:
FaG = 19800/2100 = 9,43cm2. Têng ngang gi÷a kh«ng
chÞu uèn nªn nÕu bè trÝ thÐp 10 cã tiÕt diÖn 1 thanh lµ
0,785cm2 th× sè lîng thanh cÇn cho 1m chiÒu cao bÓ lµ:
n = 9,43/0,785 = 12 thanh. Trong b¶n vÏ thiÕt kÕ dïng
10a150 tøc lµ trªn 1m dµi bè trÝ 6,67 thanh, chØ b»ng
1/2 lîng thÐp yªu cÇu.
DiÖn tÝch cèt thÐp cÇn thiÕt trªn 1m chiÒu cao têng ngang biªn
lµ:
FaG = 9900/2100 = 4,71cm2. Do têng ngang biªn chÞu
uèn víi m« men M = qL2/12 = 3,96*5*5/12 = 8,25Tm =
 825000kgcm nªn cèt thÐp ngang têng ngang biªn cßn
ph¶i chÞu c¶ m« men uèn.
A = M/(Rnbh02) = 825000/(90*100*18*18) = 0,283   =
0,829.
Fa(yc) = M/(Rah0) + 4,71 = 825000/(2100*0,829*18) +
4,71 = 31,04cm2.
Nh vËy nÕu dïng 10 cã tiÕt diÖn 1 thanh lµ 0,785cm 2
th× sè lîng thanh cÇn cho c¶ 2 phÝa trªn 1m chiÒu cao
thµnh bÓ lµ: n = 31,04/0,785 = 39 thanh. Trong b¶n vÏ
thiÕt kÕ dïng 10a150 tøc lµ trªn 1m chiÒu cao bè trÝ
13,33 thanh, chØ b»ng 1/3 lîng thÐp yªu cÇu.

4. kÕt luËn

Qua ph©n tÝch nguyªn nh©n sù cè, cã thÓ rót ra kÕt luËn sau:
nguyªn nh©n chÝnh g©y sù cè vì bÓ lµ do cã sai sãt trong kh©u
thiÕt kÕ, cô thÓ:
 CÊu t¹o liªn kÕt ®¸y vµ têng ®øng kh«ng hîp lý, kh«ng cã dÇm bo
ë ®¸y bÓ vµ ®Ønh bÓ, kh«ng neo cèt thÐp ®¸y víi thµnh bÓ,
kh«ng neo cèt thÐp däc thµnh bÓ víi ®¸y.
 MÆt trªn phÔu bè trÝ líi thÐp chÞu lùc nhng kh«ng cã hiÖu qu¶
cao. Líi thÐp nµy bÞ ph¸ ho¹i rÊt sím do thµnh bÓ bÞ ph¸ ho¹i vµ
quay quanh khíp t¹i ch©n bÓ.
 Cèt thÐp ngang chÞu kÐo vßng vµ cèt thÐp däc thµnh bÓ ®Òu
thiÕu. §Æc biÖt t¹i vÞ trÝ têng ngang gi÷a, cèt thÐp ngang thiÕu
rÊt nhiÒu.
 Sù ph¸ ho¹i x¶y ra tríc hÕt do ®øt c¸c têng ngang. Ngay sau khi
c¸c têng ngang bÞ ®øt, têng däc sÏ quay quanh ch©n cña nã.

Tµi liÖu tham kh¶o

1. B¸o c¸o kÕt qu¶ thÈm tra thiÕt kÕ kü thuËt phÇn kÕt cÊu H¹ng
môc c«ng tr×nh BÓ l¾ng läc thuéc HÖ thèng cÊp níc s¹ch thÞ trÊn
TÜnh Gia - Thanh Ho¸, ViÖn KHCN X©y dùng, 12/2002.
2. B¸o c¸o kÕt qu¶ thÈm tra thiÕt kÕ kü thuËt phÇn C«ng tr×nh BÓ
l¾ng läc - HÖ thèng cÊp níc thÞ trÊn TÜnh Gia - Thanh Ho¸, Trung
t©m Nghiªn cøu øng dông Kü thuËt X©y dùng - Trêng §¹i häc X©y
dùng, 10/2002.
3. TCVN 5575 : 1991. KÕt cÊu bª t«ng cèt thÐp. Tiªu chuÈn thiÕt kÕ.
4. TCVN 2737 : 1995. T¶i träng vµ t¸c ®éng. Tiªu chuÈn thiÕt kÕ.
5. C¸c b¶n vÏ vµ tµi liÖu vÒ thiÕt kÕ kü thuËt cã liªn quan.