niko xuciSvili

adamianis cxovreba Rirseulad gan-

vlili wlebiT izomeba. niko xuciSvi-
lis sicocxle mxolod aseTi wlebisagan
Sedgeboda. es iyo cxovrebiseuli Si-
naarsiT – ojaxis, Svilebis, megobrebis,
Tavisi saqmis siyvaruliT savse wlebi,
romlebsac nikos mdidari sulieri sam-
yaro aTbobda da asazrdoebda. igi yvel-
gan da yvelaferSi cxovrebis sazriss da
siRrmes eZebda – adamianebSi, sayvarel
saqmeSi, sakuTar TavSi.
niko xuciSvilis interesebi Rrma da
mravalmxrivi iyo. igi swavlobda aRmosav-
lur kulturas da keTilxmovan sparsul
poezias, saqarTvelosa da kavkasiis is-
torias, kulturul urTierTobebs, qarTul da sparsul werilobiT
Zeglebs da maT Tavgadasavals, aRmosavlur epigrafikas; wlebis ganma-
vlobaSi muSaobda istoriuli dokumentebis damuSavebaze kompiuteru-
li teqnologiebis gamoyenebiT; ikvlevda qarTuli eklesia-monastrebis
istorias saqarTvelosa da mis sazRvrebs gareT. man farTo ganaTleba
SeiZina, amasTan, im adamianTa kategorias ganekuTvneboda, romlebic
mudmivad imdidreben .codnas, euflebian sruliad ucnob sferoebs, if-
arToeben Tvalsawiers.
istoriul-filologiuri ganaTleba niko xuciSvilma Tbilisis sax-
elmwifo universitetSi miiRo. aRmosavleTmcodneobis fakultetze igi
sparsul enasa da literaturas swavlobda; taSkentSi samxedro samsax-
urSi yofnis dros avRanelebTan Tarjimnad muSaobda. samecniero saqmi-
anoba man 1984 wlidan daiwyo, rodesac k. kekeliZis saxelobis xelnaw-
erTa institutSi akademikos elene metrevelis iniciativiT Camoyalibda
jgufi, romelic miznad isaxavda istoriul wyaroebsa da presaSi daculi
cnobebis safuZvelze saqarTveloSi xelnawerebis moZiebisa da Seswavlis

459
gaxseneba

procesisaTvis Tvalis gadevnebas. am mimarTulebiT niko xuciSvilma

daamuSava eqvTime TayaiSvilis werilobiTi memkvidreoba, gazeTi `kavka-
zi~ da XX saukunis 20-iani wlebis periodika, ris Sedegadac qarTuli
xelnawerebis Tavgadasavlisa da, zogadad, mecnierebisa da kulturis is-
toriis bevri sayuradRebo detali warmoCnda. aseve didia misi wvlili
aRniSnuli jgufis mier moZiebuli masalis katalogizaciis saqmeSi.
niko xuciSvili nayofierad muSaobda aRmosavluri epigrafikis
ganxriT. igi 80-iani wlebis Sua xanebidan mokidebuli iyo xelnawer-
Ta institutTan arsebuli daviT garejis monastrebis epigrafikuli
Zeglebis Semswavleli eqspediciis mudmivi monawile, agreTve garejis
kvlevis centris erT-erTi damfuZnebeli da ucvleli wevri. misi dam-
saxurebaa garejis mravalmTis ramdenime monasterSi or aTeulze meti
sparsul, arabul, uiRurul da Turqul enebze Sesrulebuli nakawri
warweris gamovlena. moxsenebam garejis aRmosavluri grafitebis Ses-
axeb, romelic man 2000 wels saerTaSoriso simpoziumze `samonastro
cxovreba udabnoSi: gareja da qristianuli aRmosavleTi~ warmoadgina,
didi interesi gamoiwvia (ix. jvrisa da naxevarmTvaris niSniT? aRmosav-
luri grafitebi daviT garejis samonastro kompleqsidan, samonastro
cxovreba udabnoSi: gareja da qristianuli aRmosavleTi, Tbilisi, 2001).
igi aris erT-erTi avtori garejis epigrafikuli Zeglebis korpusis im
nakveTisa, romelic garejis ucxoenovan warwerebs moicavs da mzad aris
gamosacemad.
niko xuciSvilma jer kidev ori aTeuli wlis win daiwyo werilo-
biTi Zeglebis kompiuteruli teqnologiebiT damuSaveba. man didi sa-
muSao Caatara saistorio dokumentebis kompiuteruli modelirebisa da
monacemTa bazebis Seqmnis mimarTulebiT. aseTi bazebis Seqmna, rogorc
cnobilia, uzrunvelyofs informaciis Senaxvas, moZiebasa da kvleviTi
amocanebis Sesrulebas, zrdis informaciis aTvisebis SesaZleblobebs,
iZleva saSualebas, calkeuli parametrebis mixedviT vikvlioT qronolo-
giis, onomastikis, personaliisa da sxva sakiTxebi. amdenad, istoriuli
informatikis meTodebis damuSavebasa da danergvas maRali informaci-
uli Rirebulebis mqone qarTuli istoriuli dokumentebis Seswavlisa
da maTi samecniero mimoqcevaSi SemotanisaTvis gansakuTrebuli mniSvn-
eloba aqvs, rac Cvens institutSi nikos saxelTan aris dakavSirebuli.
man Seqmna qarTuli samecniero bibliografiis, qarTuli kulturisa da
literaturis centrebis, XVIII saukunis qarTuli istoriuli sabuTebis
monacemTa bazebi; niko wlebis manZilze iyo xelnawerTa institutis sa-
mecniero informatikis ganyofilebis xelmZRvaneli. man kompiuteruli
modelirebis meTodiT daamuSava qarTuli istoriuli sabuTebis Tematu-
ri komponenti, romelic `bralgadamxdelobiTi~ aqtebis saxeliTaa cno-

460
 niko xuciSvili

bili; mis mier warmodgenili sqemebis saSualebiT dRes ukve SesaZlebeli

xdeba aRniSnuli nakveTis calkeuli komponentis TvalsaCinod warmod-
gena da maTi gamoyeneba socialur-politikuri realiebis warmosaCenad.
niko xuciSvilma institutis iranistebTan erTad Seqmna sparsuli
istoriuli dokumentebisa da xelnawerebis kompiuteruli katalogebis
modelebi; sparsuli istoriuli dokumentebis monacemTa baza, Sesabamisi
veb-gverdi vrceli SesavliTa da moxatuli sabuTebis fotoebiT qarTul
da inglisur enebze. es proeqti ganxorcielda Iran Heritage Foundation-is
grantis farglebSi, 2004 wels. igi iyo amerikis SeerTebuli Statebis
elCTan arsebuli kulturuli memkvidreobis dacvis fondis mier 2005-
2006 wlebSi dafinansebuli proeqtis – `XI-XVI saukuneebis qarTuli is-
toriuli dokumentebis digitalizacia da teqstur monacemTa baza~ av-
tori, romelic ukve mis gareSe ganxorcielda.
niko sagangebod ikvlevda qarTul-sparsul politikur da kul-
turul urTierTobebs; swavlobda am sferosTan dakavSirebul istori-
ul dokumentebs, adgenda teqstebs, ganmartavda aRmosavlur leqsikas.
amgvari Sromis nimuSad SeiZleba CaiTvalos misi werili: `sabuTi vaxtang
VI-isaTvis iranis spasalarisa da Aazerbaijanis beglarbegis wodebis mini-
Webis Sesaxeb~ (mravalTavi XVI, 1996).
2002 wels nikom gamoaqveyna monografia daRestani (Tbilisi) – sa-
mecniero-popularuli naSromi, romelSic CrdiloeT kavkasiis am sain-
tereso da rTuli istoriis mqone qveynisa da misi xalxebis politikuri,
sazogadoebrivi, kulturuli, religiuri cxovrebis suraTia mocemuli.
wigni mravalmxrivaa saintereso. masSi Tavmoyrilia daRestnis ruseTsa
da saqarTvelosTan urTierTobis, agreTve kavkasiis zogadi istoriis
amsaxveli dokumenturi masala – Tqmulebebi da poezia, saintereso
cnobebi istoriuli pirebis Sesaxeb, uZvelesi da Tanamedrove istoriis
detalebi.
niko xuciSvili wlebis manZilze muSaobda ierusalimis jvris mon-
astris istoriis sakiTxebze; ikvlevda monastris miwaTmflobelobas
– ierusalimis kuTvnil yma-mamulebsa da maTi marTvis formebs saqa-
rTveloSi. es iyo niko xuciSvilis sadisertacio naSromis Tema. doku-
menturi masalis Seswavlis safuZvelze man gansazRvra am mflobelobis
warmoqmnisa da ganviTarebis qronologia, mecnierulad daamuSava jvris
monastris metoqi eklesiebis funqciasTan, istoriasa da marTvis orga-
nizaciasTan dakavSirebuli mTeli rigi sakiTxebi, daadgina ierusalimis
yma-mamulebis mmarTvelebis, jvaris mamebis rigi XVII–XIX saukuneebSi,
Seadgina saqarTveloSi ierusalimis samonastro yma-mamulebis mflob-
elobis sqemebi samefo-samTavroebis mixedviT. 2006 wels misi Sroma –
`ierusalimis jvris monastris miwaTmflobeloba saqarTveloSi~ – wig-

461
gaxseneba

nad gamoica, riTac safuZveli daedo gamomcemloba `artanujis~ mier

daarsebul serias `saqarTvelos eklesiis istoria~.
niko xuciSvilma gamoavlina da gamosca XVI saukunis pirvel naxevarSi
samcxe-saaTabagoSi aTonis samonastro miwaTmflobelobasTan dakavSire-
buli sami ucnobi dokumenti (aTonis qarTvelTa monastrisa da samcxe-
saaTabagos urTierTobis istoriidan, goris saxelmwifo universitetis
SromaTa krebuli, I (istoriis seria), 2001.
aRsaniSnavia niko xuciSvilis pedagogiuri saqmianobac. 1990-1991
wlebSi igi pedagogTa gadamzadebis kursebze kiTxulobda leqcie-
bis kurss: `TviTSemecnebis aRmosavluri sistemebi da zoroastrizmi~,
bolo xans ki – `saqarTvelos samoqalaqo da saeklesio istoria~ – goris
saxelmwifo universitetSi.
niko xuciSvilis erudicia da Semo-
qmedebiTi unari mis pirvelxarisxovan
TargmanebSic gamovlinda, romelTagan
mxolod nawilia gamoqveynebuli. esenia
sparsuli, rusuli da inglisuri enidan
naTargmni aRmosavluri da evropuli po-
eziis nimuSebi Tu kulturis istoriisa da
eklesiologiis sakiTxebisadmi miZRvnili
naSromebi. mis mier inglisuridan naTarg-
mnia n. ikonomopulosis narkvevi, romelic
ierusalimis wm. jvris monasterSi Catare-
buli arqeologiuri gaTxrebis Sedegad
miRebul axal monacemebs exeba (ierusal-
imis jvris monasteri: taZris istoriis
adreuli etapi arqeologiuri aRmoCenebis
Suqze, Tbilisis universitetis Sromebi, t. 328 (istoria, arqeologia,
xelovnebaTmcodneoba). es naSromi manamde miuwvdomeli iyo qarTuli
sazogadoebisaTvis.
nikos mecnieruli Sromebi gamoirCeva CaRrmavebuli kvleviT, masa-
lis detaluri codniTa da dasabuTebuli daskvnebiT, didi interesiT
yvela im sakiTxis mimarT, romelsac igi ikvlevda. misi maZiebeli buneba
advilad da, amasTanave, SemoqmedebiTad iTvisebda siaxleebs, nergavda
maT samecniero muSaobaSi. man mecnierebaSi bevri ramis gakeTeba moas-
wro, Tumca misi interesebi marto mecnierebiT ar Semoifargleboda. igi
gatacebuli iyo alpinizmiT, induri filosofiiTa da iogaTi, uyvarda
megobrebis wreSi Tavisi sayvareli poetebis leqsebis zepirad kiTxva,
iyo saintereso mosaubre.

462
 niko xuciSvili

niko xuciSvili uangaro da gamorCeulad keTilSobili, uaRresad

Tavmdabali da mokrZalebuli adamiani iyo. xSirad bavSviviT uxerxulad
grZnobda Tavs, Tu Seaqebdnen, an Tu yuradRebis centrSi aRmoCndeboda.
misi umTavresi niWi adamianebTan urTierTobis gasaocar unarSi gamoix-
ateboda – igi sikeTes Tesda da imkida. swored amitomaa misi wasvla
amqveynidan aseTi mtkivneuli yvela misi axloblisa Tu kolegisaTvis,
misi xsovna ki – Tbili da naTeli.

Tamar abulaZe
darejan kldiaSvili
Tamar oTxmezuri
nugzar papuaSvili

463