You are on page 1of 34

E-book is created by www.ShanYoMa.

org

r*Fvmarmifr,fpmapmif
2011-ckESpftwGuf pkpnf;csuf
ar;vkd&m&m jrefrmpm

armifcifrif("EkjzL)
rS
r*Fvmarmifr,fpmapmifwGifvpOfajzMum;onf
ar;vkd&m&m jrefrmpm(2011-ckESpf)

(2011-ckESpf) wpfESpfpm r*Fvmarmifr,fpmapmifü vm&Sdaom


ar;vkd&m&m jrefrmpm
armifcifrif("EkjzL)

E-book is created by www.shanyoma.org


ar;/ /q&mBuD;cifAsm;?
(1) oDcsif;wpfyk'fxJrSm ]ndKjrvdkYtac:rcHEkdifbl;q&m}vdkY zGJYxm;wmrSm]ndKjr}&JU
t"dyÜg,fudk odvkdygw,f/
(2) ]vlrGJawGvnf; raES;acwfrD? olaX; jzpfawmhrnf? 'kdYe*g;eD}vkdYzGJYxm;wmrSm ]e
*g;eD}qkdwm bmudk qkdvkdygovJ/
(3) tbd"mefudk ]tbdwf"mef}vkdYtoHxGuf&r,fqkdwm rSefygovm;/
rvIdifNrdKUe,fom;/

ajz/ /(1)]ndKjrvkyw f ,f}qkw d phJ um;[m [efvyk wf ,f? rl&mrm,mvkyw f ,fvt Ykd "dygÜ ,f
&aMumif;? udkvkdeDacwfu xif&Sm;wJhtNidrfhrif;orD; ,leDAmpDwDjroef;Munf&JUtrlt&mudk
pwif&nfnTef;&mu tokH;wGifus,fvmaMumif; rSwfom;&zl;ygw,f/
(2) e*g;eDqw dk m ]e*g;eDpmtkyt f oif;}udk qkv
d w dk myg/ vGwv f yfa&;BudK;yrf;rIum
v? 1937-ckESpf? Ekd0ifbmv 4-&ufaeYrSm wkdYArmtpnf;t&kH;u ocifvli,fawG tygt
0if wkd;wufwJhtodtjrif&SdwJhvli,fawG wnfaxmifwJhtoif; jzpfygw,f/ toif;wnf
axmif&wJhtaMumif;eJYywfoufNyD; azmfjy&mrSm e,fcsJUpepfudk wkdufckduf&mwGif (1)0g'ppf
0g'rSefudk oabmaygufNyD; pepfusap&eftwGuf tpDtpOf&Sdap&ef? (2)vufa&G;pifEkdifiH
a&;AkdvfrSL;ppfuJrsm; ay:aygufap&efESifh? (3)e,fcsJUpepfudk tjcm;wpfzufrS wkdufckdufae
olwkdY\ajcvSrf;tiftm; ponfwkdYudk csifhcsdefEdkif&efpwJh&nf&G,fcsufawGeJY wnfaxmifwJh
toif;jzpfygw,f/ e*g;eDpmtkyftoif;u EkdifiHa&;todtjrif wkd;yGm;apwJhpmtkyfawG?
trsKd;om;a&;pdwf"mwf Ekd;Mum;apwJhpmtkyfawG xkwfa0ygw,f/ bmomjyefpmtkyfawG
a&m? rSDjirf;jyKpmtkyfawGa&m? yifukda&;pmtkyfawGa&m ygygw,f/ pmtkyfemrnfwcsKdUudk
azmfjy&&if OD;bcdik &f UJ jrefrmjynfEikd if aH &;&mZ0if? armifp;kd &JUqk&d ,S v
f pf0g'? ode;f az&JUjynf
olt
Y mPm? udEk &k UJ vlrw JG \ Ydk xGu&f yfvrf;? OD;bwif&UJ qk&d ,
S v f pf0g'ESiehf o
d snf;? udb
k [de;f &JU
"e&Siaf vmu tp&Sw d phJ mtkyaf wGygyJ/ rdrEd idk if t
H wGuf oufpeG BYf udK;yrf; xrf;aqmifwEhJ idk if H
wumu yk*¾KdvfawGtaMumif;vnf; yg0ifygw,f/ 1939-ckESpfrSm e*g;eD*sme,fudkvnf;
xkwfa0ygw,f/ e*g;eDtoif;xkwfpmtkyfawG&JUwefzkd;[m 10-yJ jzpfwmaMumifh ]]10-yJ
wefaomhESifhurÇmhbPfaygufBuD;udk zGifhavmh}}qkdwJhe*g;eDtoif;&JUa<u;aMumfoH[m xif
armifcifrif("EkjzL)

&Sm;ygw,f/ e*g;eDpmtkyftoif;&JUtoHtjzpf q&ma&TwkdifnTefYa&;zGJYNyD; cifarmif&ifoDqkd


xm;wJh e*g;eDoDcsif;rSm ]]qif;&Jjcif;rS vGwfuif;atmif vrf;jyaqmifygrnf}}qkdwJhtzGJY?
]]vlrGJawGu raES;acwfrD olaX;jzpfawmhrnf}}qkdwJhtzGJY? ]]'kdYe*g;eD qif;&Jom;wkdY rnd§K;NyD
tusKd;xl;ay;awmhrnf? acwfopfxal xmifrnf}}qkw d t
hJ zGaYJ wGu e*g;eDtoif;&JUtoHawG
E-book is created by www.shanyoma.org

ygyJ/
(3) ]tbd"mef}qdkwJhpum;vkH;udk^tAd'ef^vkdYtoHxGuf&ifvnf; rSefygw,f/^t
Adwf'ef^vkdYtoHxGuf&ifvnf; rSefygw,f/ tJ'DtoHxGufESpfrsKd;pvkH;udk jrefrmpmtzGJYu
xkwfwJhjrefrmtbd"mefrSm toHxGuftrSeftjzpf azmfjyxm;ygw,f/ ^tAd'ef^ujrefrm
pum;vkH;tjzpf jrefrmvkdxGufwJhtoHxGufyg/ ^tAdwf'ef^u ygVdzwf&mrSmvdk aemufu
"&JUtoHudk towfoHtjzpf,lNyD; ^tAdwf'ef^vkdYxGufwmyg/ tbd"mef^tAdwf'ef^vdkY
xGufwmyg tbd"mef^tAd'ef^vkdYtoHxGufwm rsm;ygw,f/

ar;/ /q&mBuD;&Sifh/
'orwef;jrefrmpum;ajyxJu pmvk;H aygif;owfyeHk t YJ csuftvuf uGv J cJG sufawG
udk ajzMum;ay;apvkdygonf&Sifh/
(1) uvuwåm;ESifhumvuwåm;
(2) jrefrmpmrdwfzGJYü pmqkdESifhokawoDrS ]ü}
(3) ]vlYjynfüjzpf? pnf;pdrfESpfudk}ESifh]vljynfüjzpfap? pnf;pdrfESpfudk}
(4) ywåjrm;ausmufpD"m;pum;ajy a&;om;aomacwfonf vGwfvyfa&;acwf
vm;? ukdvkdeDacwfvm;/
pkjynfhvGifh? uGufopf&yf
NrdKUopfNrdKU/

ajz/ /'Du@rSm ausmif;oifcef;pmawGudkawmh orD;wkdY&JUq&m? q&mrawG oifMum;


ay;aewm&,f? zwfp&m pmtkyfpmwrf;awGvnf; trsm;BuD;ay:xGufaewm&,faMumifh
ausmif;oifcef;pmudk wkduf&kdufar;wJhar;cGef;awGxuf jrefrmpmeJYywfoufNyD; taxmuf
tuljyKr,fhtaMumif;tcsufawGudkar;wJh tar;awGukd t"duxm;NyD; ajzaeygw,f/ ck
orD;ar;wJah r;cGe;f awGuawmh ausmif;oifcef;pmtcsuftvufukd ar;wmr[kwb f J ykEH ydS f
xm;wJhpmvkH;aygif;owfykHtrSm;? tcsuftvuftrSm;awGeJY qkdifwJhtwGuf trsm;vnf;
od&atmif ajzvkdufygw,f/
(1) Calcutta qkdwJhNrdKUemrnfudk jrefrmvkd ]uvuwåm;}vkdYvnf; a&;ygw,f/ ]um
ar;vkd&m&m jrefrmpm(2011-ckESpf)

vuwåm;}vkv Yd nf; a&;ygw,f/ ESpcf pk vk;H rrSm;bl;vkqYd Edk ikd yf gw,f/ (,ckawmh 'DNrdKUemrnf
u udkvfuwåm;jzpfaeygNyD/)
(2) pmtkyfrSm]jrefrmpmrdwfzüGJY pmqkdESifhokawoDvkdYygaew,fqkd&if ]ü}u pmvkH;
rSm;&kdufxm;wmyg/ trSefu ]ESifh}yg/ wkdufpkd;eJYrif;,ka0u ]jrefrmpmrdwfzGJY}a&m]pmqkdESifh

E-book is created by www.shanyoma.org


okawoD}a&m ESpftkyfpvkH; wGJzufa&;wmyg/ wpftkyfazmfjyEdkif&if rSefygw,f/ ar;cGef;u
vnf; wpftkyfyJ ar;wm xifygw,f/
(3) ]vlYjynfüjzpfap? pnf;pdrfESpfudk}u trSefyg/ ]jzpf}eJY]ESpf} um&ef,lxm;wmyg/
]jzpfap}uawmh rSm;&kdufwm jzpfygvdrfhr,f/
(4) ]ywåjrm;ausmufpD"m;}pum;ajyudk a&;wJhacwfu udkvdkeDacwfyg/ pmtkyf
a[mif;rSm ]vGwfvyfa&;acwf}qkdNyD; rSm;aevkdY pmtkyfopfrSm jyefjyifxm;wmyg/ 'Dwpfv
awmh 'DavmufygyJ/
armifcifrif("EkjzL)
r*Fvmarmifr,f-Zefe0g&Dv
armifcifrif("EkjzL)

ar;/ /'umBuD;?
OD;yOöif;u pmoifom;wpfyg;jzpfygw,f/ r*Fvmarmifr,fudk zwfNyD; pma&;csif
pdwaf wG jzpfay:vmaeygw,f/ 'gayr,fh a&;om;ykaH &;om;enf;udk em;rvnfvYdk ra&;jzpf
wmyg/ a&;om;ykHa&;om;enf; odvkdygí r*Fvmarmifr,frSwpfqifh &Sif;vif;ay;yg&ef
E-book is created by www.shanyoma.org

arwåm&yfcHygw,f/
OD;awZ0EÅ? xD;r*FvmEkd;x&Gm
qifjzLpmoifwkduf? acwå-armfvNrdKifNrdKU/

ajz/ /OD;yOöif;bk&m;-
pma&;om;ykaH &;om;enf;udk taxmuftuljyKEkid w f phJ mtkyaf wG &Syd gw,f/ tajc
cHtm;jzifh pum;ajyta&;tom;udk rSefrSefuefuef a&;wwfatmif? pmvkH;aygif;owfykH
rSezf ?Ydk o'´gtok;H tEIe;f rSezf ?Ydk 0guszGyYJ rHk eS zf Ydk owdjyK&r,ft
h csufawG &Si;f jywm? tJ'u D rSwpf
qifh ta&;tom;&Sif;vif;atmif? ajyjypfatmif? vkdufzufatmif a&;EkdifzkdY pum;tokH;
tEIef;awG? 0gusawG? pmykd'fawGuaeNyD; aemufqkH; pmwpfyk'fvkH;tqifhtxd tcsuft
vufawG pDpOfa&;om;ykHawGudk vrf;nTefxm;wmawG &Sdygw,f/ tJ'DpmtkyfawGu pma&;
csifolawG pmra&;cif BudKwifodxm;oifhwJhtcsufawGygyJ? tJ'DtcsufawGudk BudKwifod
xm;NyD;awmh ud, k af &;r,fth aMumif;t&mudk b,fvpdk mrsKd;a&;rSmvJ/ aqmif;yg;vm;? 0w¬K
vm;? &opmwrf;(tufaq;)vm;? a&;csifwm&Srd mS yg/ wynfah wmfem;vnfwmuawmh tJ'D
enf;emawG odxm;&kHeJY rNyD;bJ udk,fwkdifa&;om;avhusifhzkdY ta&;BuD;ygw,f/
q&mBuD;rif;ok0Pfu ]]pk-wk-jyK}}qkNd yD; vrf;nTeyf gw,f/ yxrtqihrf mS pma&;
p&mtaMumif;t&m tcsuftvufawGukd pk&r,f/ NyD;&if ud, k zf wf&aI vhvmxm;wJph ma&;
q&mawG b,fvadk &;ovJqw dk m avhvmNyD; olwaYdk &;ykrH sKd; twk,Nl yD; a&;&r,f/ tJ'aD emuf
awmh udk,fwkdif? udk,fydkifta&;tom;eJYa&;om;jyKpkwJhtqifhudk a&mufNyDvkdYqkdvkdwmyg/
pma&;enf;qdkwm oifay;&kHeJYwwfwJhtqifh r[kwfbJ udk,fwkdif tBudrfBudrfa&;om;avh
usifhNyD;rS&wJhenf;yg/ tJ'Dvkda&;EkdifzkdY pmrsm;rsm; zwfzkdYvkdygw,f/ taumif;qkH;enf;u
awmh ]]rsm;rsm;zwf? rsm;rsm;avhusifh? rsm;rsm;a&;}}qkdwJhenf;ygyJvkdY ajzyg&apbk&m;/
rsm;rsm;zwf&if olwkdYb,fvkda&;w,fqkdwJha&;enf;awGudk rsm;rsm;owdxm;rdr,f/ owd
xm;rd&mu olwkdYa&;ovkdvkdufNyD; a&;prf;Munfhr,f? tavhtusifhrsm;vmawmh udk,fod
wJhtaMumif;t&mudk udk,fykdifta&;tom;eJY a&;EkdifwJhtqifh a&mufwmrkdY tJ'Dvkd tMuH
ay;jcif;jzpfygw,fbk&m;/
ar;vkd&m&m jrefrmpm(2011-ckESpf)

ar;/ /q&mBuD;cifAsm;/
]um}ESifh]cg}tokH;udk &Sif;jyay;yg&ef/
armifausmfrif;xGef;
3-&yfuGuf? rvIdifNrdKU/

E-book is created by www.shanyoma.org


ajz/ /]um}ESi]hf cg}[m toHajymif;oGm;ykcH sif; wlaevkYd rSm;ok;H rdwwfygw,f/ ]oGm;um
vmum}vkaYd &;a&;? ]oGm;cgvmcg}vkaYd &;a&; ^oGm;*gvm*g^vkt Yd oHxuG &f w,fr[kwvf m;?
]um}u ]vsuf}eJt Y wlwyl gyJ/ ]oGm;vsufvmvsuf}qkw d o hJ abmyg/ qufvufvyk f
aqmifaewJht"dyÜg,fygyJ/ ]cg}uawmh ]tBudrf}vkdYt"dyÜg,f&w,f/ ]ESpfcgokH;cg}? ]a&muf
aomcg}qkdwmrsKd; okH;ygw,f/
Ä Ä Ä Ä Ä

ar;/ /q&mBuD;&Sifh?
(1)]0PÖ}eJY]*&koH}qkdwm b,fvkdpum;vkH;awGygvJ/
(2) ]]uRef,aHk wmh wpfzufuef;? om;orD;,kaH wmh pkv H ;Hk uef;}}qkw d phJ um;yku
H b,f
taMumif;t&mukd rSD;NyD; ay:aygufvmwmygvJ&Sifh/
aEGrkd;opf (B.A Eng)
wyfukef;&Gm? aygufNrdKUe,f/
ajz/ /(1)0PÖqw dk m ygVdpum;yg/ tu©&mvkt Yd "dygÜ ,f&ygw,f/ tu©&mawG[m teuf
t"dyÜg,fudk zGifhwwfwJhtwGuf 0PÖvkdYac:aMumif; zGifhqkdMuw,f/ aemufwpfcku toHwpf
oHukd 0PÖwpfcv k Ydk owfrw S yf gw,f/ orD;u t*Fvyd pf m txl;jyKqkad wmh t*Fvyd pf mrSmac:
wJh Syllable eJYtwlwlygyJ/ toHwpfoHxGuf&if 0PÖwpfck? 2-oHxGuf&if 0PÖ 2-ck? ponf
jzifh ac:ygw,f/ ]vl}qkd&if 0PÖwpfck? ]q&m}qkd&if 0PÖ 2-ck? ]o&ufyif}qkd&if 0PÖ 3-ck?
]twGif;a&;rSL;}qkd&if 0PÖ 4-ckaygh/
*&kqkdwm av;wJhtoHudk ac:wmyg/ *&kvnf; ygVdpum;yg/ ]av;aom}vkdYt"d
yÜg,f&w,f/ *&ke, YJ OS o f ;Hk wmu ]v[k}vkaYd c:w,f/ ]ayghaom}vkt Yd "dygÜ ,f&w,f/ *&kuawmh
av;wJhtoH? v[ku ayghwJhtoHaygh/ *&koHu toH&Snfw,f? ]um? ul}qkdwJhtoHrsKd;aygh/
toHt&Snf 2-rMwm? 2-rMwmcGJ&Sdw,f/ (wpfrMwmqkdwm rsufpdwpfrSdwf? vQyfwpfjyuf?
vufzspfwpfwu G Mf umwJt h csdeuf kd ac:wmyg/) um. . . vkq
Yd &dk if 2-rMwm? 2-rMwmcGw J muaygh/
v[kuawmh toHwkdyg/ ]u? uk}qkdwJhtoHrsKd;aygh/ wpfrMwm? wpfrMwmcGJyJ&Snfw,f/ 'D
avmufqkd&if em;vnfavmufygNyD/
armifcifrif("EkjzL)

(2)]uRef,kHawmh wpfzufuef;? om;orD;,kHawmh pkHvkH;uef;}qkdwJhpum;ykHu cspf


cifwohJ al wG&UJ tjypfukd rjrifwwfwt
hJ "dygÜ ,fyg/ aus;uRefwynfah wGukd ,kMH unfr&d if olwYdk
rSm tjypf&Sdayr,fh tJ'Dtjypfudk rsufpdwpfzufuef;aewJholjrifoavmuf enf;enf;yJjrif
wwfw,f/ om;orD;udk ,krH &d ifawmh rsufppd v Hk ;Hk uef;aewJv
h ;Hk 0rjrifovkd olw&Ydk UJ tjypfudk
E-book is created by www.shanyoma.org

vkH;0rjrifbl;vkdYqkdvkdwmyg/ b,folupNyD; okH;w,fvkdYawmh rod&ygbl;/ tpOftqufokH;


cJhMuwmygyJ/
armifcifrif("EkjzL)
r*Fvmarmifr,f-azaz:0g&Dv
ar;vkd&m&m jrefrmpm(2011-ckESpf)

ar;/ /q&mBuD;cifAsm;?
(1) ]]wuúokdvf}}[laoma0g[m&\t"dyÜg,fudk odvkdygonf/
(2) ]]uAsm}}[laoma0g[m&\t"dyÜg,fudk odvkdygonf/
ukdatmif? vGKdifaumfNrdKU/

E-book is created by www.shanyoma.org


ajz/ /(1)]]wuúov dk }f }qkw d m rlvuawmh tdE, d́ ajrmufyikd ;f u jynfe,fwpfjynfe,f&UJ
trnfjzpfygonf/ wuúoDvm (Taxila) vkdYac:ygw,f/ ]wuúoDv}qkdwm ygVdpum;aygh/
wuú=,kwaf vsmhonfujkd znhq f nf;jcif;? oDv=tavh? 'Dawmh ,kwaf vsmhjcif;udk jznhq f nf;
ay;avh&SdwJhae&mvkdY t"dyÜg,f&w,f/ ynmjznfhqnf;ay;avh&SdwJhae&mvkdY qkdvkdwmyg/ w
csKdUuvnf; wuú=MuHpnfjcif;vkt Yd "dygÜ ,fziG Nhf yD; MuHpnfpOf;pm;wJt h avh&wdS ahJ e&mvkYd zGiq
hf dk
Muw,f/ wuúoDvukd jrefrmu arG;pm;vkdufawmh ]]wuúokdvf}}qkdwJharG;pum;pum;vkH;
jzpfvmwmyg/ pmawGxJrSm wuúokdvfjynfu 'domygarmu©q&mBuD;qDrSm rif;om;awG
ynmoifwJhtaMumif; ygygw,f/ wuúokdvfjynf[m tJ'DwuúoDvmygyJ/ udkvkdeDacwfrSm
University qkw
d t hJ *Fvyd pf um;udk ]],leAD mpDw}D }vkyYd xrac:NyD;aemufrS jrefrmvkad c:zkpYd Of;
pm;wJth cg tJ']D ]wuúov dk }f }qkwd phJ um;vk;H ukd ok;H wmygyJ/ 'Dawmh ]]wuúov dk }f }][m ]]ynm
oifMum;ay;wJh,leDAmpDwDausmif;}}vkdY t"dyÜg,f&wmaygh/ ]]tqifhjrifhynm&yfrsm;ukd oif
Mum;&mausmif;BuD;}}vkdY zGifhygw,f/

uAsm\t"dyÜg,f
(2) uAsmqkdwm ]]umAs}}qkdwJhouúwpum;u qif;oufwJhpum;yJ/ ]umAs}vkdY
vnf; jyw,f/ ]umAs}u ]uAsm}jzpfvmwmaygh/ ]]pOf;rsOf;rsm;eJYtnD pmvkH;? pmykd'fta&
twGuf? um&ef tcsdwftquf? toHtaetxm;ponfjzifh pDukH;aomtzGJYtEGJY}}vkdYtbd
"mefrSm zGifhqkdygw,f/ ]]u0d(ynm&Sd)wkdY\Opöm}}vkdYvnf; a&S;u zGifhqkdMuygw,f/
Ä Ä Ä Ä Ä

ar;/ /q&mBuD;&Sifh?
jrefrmjyu©'defwGif i,fpOftcgupí usufrSwfcJh&zl;onfrSm ]]wefcl;&ufrpkH 29?
uqkef&ufpkH 30? e,kef&ufrpkH 29? 0gqkd&uf 30}}[k jzpfygonf/
,ckESpf 1372-ckESpfwGifrl e,kefvuG,faeYonf ]]e,kefvjynfhausmf 15-&uf? e
,kev
f uG,af eY(16-6-2010)aomMumaeY}}[k ykEH ydS x
f m;ygojzifh ,ckuo
hJ jYkd zpf&jcif;rSm rnf
onfhtwGufaMumifhygenf;/ rnfodkYwGufcsufygoenf;[k odvkdí ar;jref;vkduf&ygonf/
armifcifrif("EkjzL)

jzLjzLckdif? 0dZÆmbGJY(jrefrmpm)
trSwf 4-&yfuGuf? aygufacgif;NrdKU/

0gBuD;xyf? 0gi,fxyf
E-book is created by www.shanyoma.org

ajz/ /ar;oifhwJhar;cGef;ygyJ/ ykHrSeftaeeJYuawmh orD;ajymovkd &ufrpkHeJY? &ufpkH wpf


vSnfhpDoGm;wmygyJ/ 0gxyfw,fqkdwm odw,f r[kwfvm;/ tMurf;tm;jzifh jrefrmjyu©'def
&ufu wpfESpfrSm 354-&ufyJ&SdwmrkdY wefcl;? uqkefpwJhvawGeJY aEGrkd;aqmif;&moDawG r
udkufbJ uGJvGJvmwJhtcg veJY&moD jyefnd§wJhtaeeJY wpfESpfrSm 12-vtpm; wpfvwkd;NyD;
13-vvky&f wJEh pS af wGrmS 0gqkv
d 2-cgxyfNyD; yxr0gqk?d 'kw, d 0gqkvd Ydk owfrw
S &f ygw,f/
tJ'gudk 0gxyfw,fvadYk c:w,f/ 0gxyfwEhJ pS rf mS 0gqkv d 2-vukd &uf 30-pDowfrw S &f w,f/
wpfcg vjynfhaeYvkdYowfrSwfxm;wJh&ufeJY wu,fvjynfhwJhaeYwkdY rukdufnDwJhtcg e,kefv
udkvnf; &ufpkH 30-vkyf&w,f/ tJ'gudk ]]&ufiif}}vkdYac:w,f/ tJ'Dvkd &ifiifwJhESpfrSm u
qkef? e,kef? yxr0gqkd? 'kwd,0gqkd av;vudk &ufpkH 30-pDxm;&NyD; ]]0gBuD;xyf}}vkdYac:
w,f/ &ufiifr[kwfwJhESpfrSmqkd&ifawmh 0gqkd 2-vyJ &uf 30-pDxm;NyD; ]]0gi,fxyf}}vkdY
ac:w,f/ 1372-ckEpS [ f m 0gBuD;xyfwEhJ pS jf zpfaevkYd e,kev
f rSm &uf 30-jzpfomG ;wmygyJ/
b,fvkdwGufw,fqkdawmh aA'ifynm&SifrSom ajymjyEkdifygvdrfhr,f/
Ä Ä Ä Ä Ä

ar;/ /q&mBuD;cifAsm;?
jrefrm 12-vjzpfwJh wefcl;? uqkefponfwkdY[m rnfonfhpum;u qif;oufí
rnfonfht"dyÜg,f&SdaMumif; ajzMum;ay;ygcifAsm;/
armifvif;jynfhNzdK;? yef;waemfNrdKU/

jrefrm 12-v\t"dyÜg,f
ajz/ /12-vemrnfawG qif;oufvmykeH t YJ "dygÜ ,fukd tcsKyfoabm&Si;f jyvku
d yf gw,f/
(1) wefcl;=xef;oD;cl;aomv? wmv(ygVd) > wef;=xef;+cl;=cl;qGwf
(2) uqkef=a&oGef;aomv? u? uk=a&+qkef=oGef;avmif;
(3) e,kef=rkd;&Gmcsdefv? eH,kefv(ausmufpm)? eH=tcsdeftcg+,kef=rkd;&Gm? rkd;us
(4) 0gqk=d &[ef;awmfrsm; rk;d ok;H vtwGi;f ausmif;üaeygrnf[k &Gwq f adk omv? 0go(ygVd)
> 0g=aejcif;+qkd=&Gwfqkd
(5) 0gacgif=0gv,fv? 0go(ygVd) > 0g=aejcif;+acgif=tv,f
ar;vkd&m&m jrefrmpm(2011-ckESpf)

(6) awmfovif;=aumif;uifom,mxGef;vif;aomv? om,myGifhvif;aomv/ awmf=


aumif;uif+ovif;=omvif;=om,mxGef;vif;
(7) oDwif;uRwf=&[ef;awmfrsm; oDvoDwif;usifo h ;Hk aexkid af omumv vGwaf jrmufaom
v/ oåif(rGef) > owif;=vJausmif;+uRwf

E-book is created by www.shanyoma.org


(8) wefaqmifrek ;f =rD;xGe;f v? wefaqmif=rD;&SL;rD;wkid qf rD ;D +rIe;f >rke;f =xGe;f vif;awmuf
yap? nd§xGef;
(9) ewfawmf=ykyÜg;awmifü ewfwkdYtm; ylaZmfaomv? emx(ygVd)>ewf+awmf=jrifhjrwf
(10) jymokd=ysm;za,mif;pkí t&qkH;v? jym=za,mif;+odk=qD? tqD
(11) wydkYwGJ=xef;zl;? xef;ckdifrsm; atmufokdYwGJusatmif jyKaomv/ xef;&nfeif;v/
xef;ydkY > xykdY=xef;zl;? xef;ckdif+wGJ=wGJus/
(12) waygif;=xef;&nfukd usKdcsufaomv/ xef;&nfusKdí xef;vsufcsufaomv/ xef;+
aygif;=csuf? jyKwf? usKd
q&mBuD;OD;zk;d vwf&UJ ]]jrefrmvtrnfrsm;}}pmtkyu f kd uk;d um;azmfjyvku d yf gw,f/
t,ltqtuGJawGvnf; &Sdygw,f/

armifcifrif("EkjzL)
r*Fvmarmifr,f? rwfv
armifcifrif("EkjzL)

ar;/ /q&mBuD;&Sifh?
usESiMhf utok;H udk cGjJ cm;jyay;yg&Si/hf pmtkyw
f csKdUrSm ]Mu}vkaYd &;&r,fph mvk;H udk ]us}
vkdYa&;wmawGYae&vkdYyg&Sifh/
eef;OD;
E-book is created by www.shanyoma.org

NrdKUopfNrdKU? rauG;wkdif;a'oBuD;/
ajz/ /ususee? csufus? pm;aeusaMumifzm;? pdwfwkdif;us? rwifrus? vkyfaeust
vkyf? tm;us? tH0ifcGifus? oli,femusA[kH;tp&SdwJhpmvkH;awGudk ]us}eJYa&;&ygw,f/
usDMu? Mucwf0g;? Muvkd0g;? Muaomif;0g;? MuiSef;? MuOyif? MuvSJ0J? aMumifhMu?
oGm;MuvmMutp&SdwJhpmvkH;awGudkawmh ]Mu}eJYa&;&ygw,f/
]us}eJ]Y Mu}[m ta&;rwlayr,fh toHww l mrkYd rSm;a&;rdwwfwt hJ wGuf cGjJ cm;rSwf
om;zdvYk ydk gw,f/ orD;ajymovkd ]c&D;oGm;aeusonf}vkaYd &;wmuawmh rSm;wmaygh/ jrefrm
pmtzGOYJ ;D pD;Xmeu xkww f hJ ]]jrefrmpmvk;H aygif;owfyu Hk srf;eJcY x
JG m;}}qkw
d phJ mtkyu
f av;udk
0,fNyD; aqmifxm;Ekdif&if pmvkH;aygif;jyóem ajyvnfrSmyg/
Ä Ä Ä Ä Ä Ä

ar;/ /q&mBuD;cifAsm;?
pma&;&if pum;ajymovkd a&;wmeJY pmvkad &;wm b,f[m ykad umif;ygovJ/ &Si;f
jyay;apvkdygw,f/
armifarmifnTefY
jrifom? awmifOuúvmyNrdKU/

ajz/ /'Dudpöudk enf;enf;&Sif;jyzkdY vkdygvdrfhr,f/ [kwfygw,f/ jrefrmpum;rSm ]]tajym


okH;[ef}}eJY]]pmokH;[ef}}qkdNyD; a&;ykH 2-rsKd;uGJygw,f/ tajymokH;[efqkdwmu pum;ajym
&mrSmokH;wJhpum;vkH;awGeJYa&;wJh[efyg/ pmokH;[efqkdwmu pma&;&mrSm okH;wJhpum;vkH;
awGeJYa&;wJh[efyg/ tajympum;eJYpmpum;? tajymeJYta&;? pum;oHeJYpmta&;tom;
ponfjzifhvnf; cGJjcm;NyD;ajymwwfMuygw,f/ ]]uRefawmfonf r*Fvmarmifr,fpmapmif
udk tvGefusygonf}}vkdYa&;&if pmokH;[ef? ]]uRefawmfu r*Fvmarmifr,fpmapmifudk odyf
oabmusygw,f}}vkdYa&;&if tajymokH;[efvkdYqkdEkdifwmaygh/
jrefrmpmpwifwDxGifwkef;uawmh b,fpum;oHudk b,fpmvkH;eJYa&;r,fqkdNyD;
pum;oHudk tajcjyKNyD; wDxGifwJhtwGuf jrefrmpmwDxGifprSm pum;eJYpmeJY ruGmjcm;bl;vkdY
ynm&SifawGu qkdygw,f/ aemifESpfaygif;rsm;pGm MumwJhtcg ajymif;vJwJhEIef;csif; rwlwJh
ar;vkd&m&m jrefrmpm(2011-ckESpf)

twGuf pum;eJYpmwjznf;jznf; uGJjym;vmwmaygh/ pum;vnf; ajymif;w,f? pmvnf;


ajymif;w,f/ 'gayr,fh pum;u yg;pyfxu J xGuw f t hJ oHrYdk rckid rf mbl;/ tajymif;jrefw,f/
pmuawmh ausmufay:? ayay:? yk&ykdufay:rSm a&;xm;wmrdkY pum;xufydkNyD; ckdifrmwJht
wGuf tajymif;aES;wmaygh/ 'Dawmh ]þ} ]xk}d qkw d phJ um;awGukd cktcgrSm ]'D} ][k}d vkaYd jymae

E-book is created by www.shanyoma.org


MuNyDr[kwfvm;/ ]jzpf\}wkdY ]jzpfonf}wkdYu ]jzpfw,f}vkdYajymif;aeNyD/ ]q&m\tdrf}u
]q&m&JUtdr?f q&mhtrd }f vkaYd jymif;aeNyD/ ]rdcif}u ]tar}jzpfaeNyD/ ]eHeuf}u ]reuf}jzpfae
NyD/ ]cspfaomol} u ]cspfwJhol}jzpfaeNyD/ 'Dom"utcsKdUudk Munfh&kHeJY pmokH;eJYpum;okH;uGJ
jym;ykHukd odEkdifygw,f/
'DaeY pma&;&mrSm 2-rsKd;pvk;H ok;H aeMuw,fr[kwv f m;/ b,f[m ykad umif;ovJ
vkdY ar;&if q&muawmh olYae&meJYol vkdufzufatmif a&;wm aumif;w,fvkdYoabm&yg
w,f/ pmvkad &;rS aumif;w,f/ pum;vdak &;wm raumif;bl;vkaYd jym&if wpfzufpeG ;f a&muf
ovkd pum;vdka&;wm aumif;w,f? pmvkda&;wm raumif;bl;vkdYajym&ifvnf; wpfzuf
pGef;a&mufygw,f/ pm[efay[efeJYtpOftqufa&;vmcJhwJhjrefrmpmayawGudk ypfy,fvkdY
r&ovkd 'DaeYajymqkdaewJhajym[efqkd[efeJY a&;wmudk vspfvsL&Ixm;vkdYvnf; r&ygbl;/
'Dawmh pmtkyfpmwrf;awG? cHhcHhnm;nm; a&;wJhpmrsKd;awGudk pmokH;[efeJYa&;wm vkdufzuf
qDavsmfovkd tcsif;csif;ay;wJhay;pmawG? a[majymcsuf? aqG;aEG;csufawG? 0w¬KawG?
&ky&f iS af wGxuJ ZmwfaqmifawG&UJ ajympum;awGukd tajym[efeaYJ &;wm vku d zf ufqaD vsmf
ygw,f/ pmokH;[efu cHhcHhnm;nm;&Sdw,f/ tajymokH;[efu ayghayghyg;yg;&Sdw,fvkdYqkdEkdif
ygw,f/
'DaeY ynm&SifBuD;awGupNyD; a&;aewJha&;[efudk avhvmMunfh&if ]xkd? þ? onf?
í? ESifh? vsuf? \}pwJh o'´gokH;pum;awGudk pm[eftjzpf okH;ayr,fhtJ'Dpm[efxJrSm t
ajym[efeeYJ ;D pyfwt hJ ok;H awGukd ok;H NyD;a&;aeMuwmudk awGEY idk yf gw,f/ tajymok;H [efbuf
udk wdrf;nTwfvmwJhoabmygyJ/ 'Davmufqkd&if vkHavmufNyDxifygw,f/
Ä Ä Ä Ä Ä Ä

ar;/ /q&mBuD;cifAsm;?
]]¤if;? vnf;aumif;? aomfvnf;aumif;}}wkdY&JUtokH;awGudk &Sif;jyay;apvkdyg
w,f/
xGef;xGef;? armfvNrdKif/

ajz/ /]vnf;aumif;}udk twkad umufa&;wJt


h cg ]¤}*Pef;eJ]Y if;}wGNJ yD; ]¤if;}jzpfvmwm
armifcifrif("EkjzL)

yg/ ]¤if;}udk ]¤if;onf pmBudK;pm;oljzpfonf}vko Yd ;Hk Ekid o


f vkd ]¤if;NrdKUonf pnfum;aomNrdKU
jzpfonf}vkdYvnf; okH;Ekdifygw,f/ 0gus&JUtprSm]¤if;}udkokH;w,fvkdY rSwfom;Ekdifygw,f/
]vnf;aumif;}eJY]aomfvnf;aumif;}udkawmh wpfvkH;wnf; rokH;ygbl;/ ]vnf;
aumif;. . . vnf;aumif;}? ]aomfvnf;aumif;. . . aomfvnf;aumif;}vkdY 2-vkH;wGJokH;ygw,f/
E-book is created by www.shanyoma.org

]]q&mrsm;udkvnf;aumif;? q&mrrsm;udkvnf;aumif; ylaZmfuefawmhMuonf}}vkdYokH;&if


q&mrsm;udka&m? q&mrrsm;udkyg ylaZmfuefawmhw,fvkdY t"dyÜg,f&ygw,f/ ]]rEÅav;odkY
um;jzifhaomfvnf;aumif;? &xm;jzifhaomfvnf;aumif; oGm;rnf}}vkdYokH;&ifawmh um;eJY
jzpfjzpf? &xm;eJYjzpfjzpf wpfckckeJYoGm;r,fvkdYqkdvkdwmyg/ ]]vnf;aumif;. . . vnf;aumif;}}
okH;&if 2-ckpvkH;vkdYqkdvkdNyD; ]aomfvnf;aumif;. . . aomfvnf;aumif;}okH;&ifawmh 2-ckxJ
u wpfckckvkdY qkdvkdaMumif; cGJjcm;odEkdifygw,f/

armifcifrif("EkjzL)
r*Fvmarmifr,f? {NyDv
ar;vkd&m&m jrefrmpm(2011-ckESpf)

ar;/ /q&mBuD;cifAsm;?
]wkdY}ESifh]'kdY}taMumif;udk &Sif;jyay;yg&ef/
armif0if;jrwfNzdK;
e0rwef;? ewfarmufNrdKU/

E-book is created by www.shanyoma.org


ajz/ /jrefrmpmtzGJYu jyKpkwJhjrefrmtbd"mefrSm ]wkdY}udk ^'dkY^vkdYtoHxGufjyxm;NyD;]ig
wkt
Yd pm;ok;H aompum;vk;H }vkzYd iG x
hf m;ygw,f/ ]igwk}Yd vko
Yd ;Hk &mu ]ig}rxnhb
f J ]wk}Yd vko
Yd ;Hk wm
yg/ toHxGufawmh ^'dkY^vkdYtoHxGufygw,f/ tajympum;rSm ^'kdY^vkdYokH;aMumif; azmfjy
xm;ygw,f/ ]wkdY}a&m ]'dkY}a&m emrfpm;ygyJ/
Ä Ä Ä Ä Ä Ä

ar;/ /q&mBuD;cifAsm;?
]]tkwfMum;jrufayguf}}\t"dyÜg,fudk &Sif;jyay;yg&ef/
&Jvif;xGef;? e0rwef;(at)
armif;axmif/
ajz/ /]trsKd;trnf rxif&mS ;ol}udk ]tkwMf um;jrufayguf}vkw Yd ifpm;ok;H wmyg/ tkwcf J
awGMum;xJrmS aygufaewJjh rufvdk rxif&mS ;wJo h abmygyJ/ ]'Doil ,fu tkwMf um;jrufayguf
yg/ olYudk b,folurS *&krpdkufbl;}qkdwJhtokH;rsKd;okH;ygw,f/
ausmif;oifcef;pmrsm;ESifhywfoufí
ar;jref;aom armifr,frsm;odkY
ajz/ /ausmif;rSmoif&wJhjrefrmpmoifcef;pmawGudk &Sif;jyzdkY wkduf&kdufar;wJhar;cGef;
awGeyYJ wfoufvYdk wpfaygif;wnf; ajzyghr,f/ ar;olawG&UJ emrnfawGawmh razmfjyawmhyg
bl;/ 'Du@rSm jrefrmpmavhvmrIudk taxmuftuljyKwJhar;cGef;rsKd;awGudk t"duajzygh
r,f/ ausmif;oifcef;pmawGuawmh om;wk?Yd orD;wk&Yd UJ q&m? q&mrawGu ausmif;rSm jynfh
jynfph pHk Hk oifMum;xm;vk&Yd ,f? zwfp&mpmtkyaf wG trsm;tjym;ay:xGuaf ewm&,faMumifh
tJ'Dar;cGef;rsKd;awGudkawmh 'Du@rSm ajzqkdzkdY tpDtpOfr&Sdygbl;/ tJ'gudk q&majymcJhNyD;
ygNyD/ taMumif;oifhvkdY &Sif;jyoifhwJhtaMumif;awGudk tck&Sif;jyyghr,f/
'Dwpfywfar;cGef;awGxJrSm ]&oukd;yg;udk jynfhjynfhpkHpkH&Sif;jyyg}qkdwJhar;cGef;rsKd;
ygw,f/ ausmif;rSm? pmtkyfawGxJrSm &SmazGavhvmEdkifwJhoifcef;pmawGyg/ wpfa,mufu
awmh jrefrmpm*kPfxl;udk trSwftrsm;qkH;eJYatmifcsifygw,fwJh/ NyD;awmh ar;cGef;awGudk
ajz&mrSm bmjzpfvYdk trSwjf ynfrh &wmvJw/hJ jrefrmpmu 0dZmÆ bmom&yfyg/ odyb HÜ mom&yf
armifcifrif("EkjzL)

uawmh tcsuftvufudk twdtusar;wmrkdY rSef&if trSwfjynfh&Ekdifwmaygh/ jrefrmpm?


orkid ;f ? yx0D0if? abm*aA'? pdwBf udKufjrefrmpmbmom&yfawGuawmh 0dZmÆ bmom&yfawG
jzpfvkdY tcsuftvufoufoufr[kwfbJ pmajzol&JUtawG;tac:? twiftjyawGu t
a&;BuD;ygw,f/ tJ'Dt*Fg&yfawGudk twdtusowfrSwfvkdYr&paumif;wJhtwGuf trSwf
E-book is created by www.shanyoma.org

jynfhr&Ekdifygbl;/ tJ'DbmomawG trSwfwpf&mtjynfh&wJhtpOftvm b,fwkef;urS r&Sd


ygbl;/ pmpDpmuk;H udk 15-rSwx f uf ydrk &bl;qkw d mu b,fou l ajymwmvJ rodb;l / tJ'vD dk
owfrSwfcsuf r&Sdygbl;/
aemufwpfa,mufuawmh tvuFmajzykHajzenf;awGazmfjyNyD; ]b,fvkdajzvkdY t
prf;pmar;yGJrSm trSwfr&bl;? b,fvkdajzrS trSwftjynfh&r,fvkdYajymw,f}vkdYa&;xm;
w,f/ b,fou l ajymwmygvdr/hf 'Dar;cGe;f rsKd;[m tcsuftvufreS &f if trSwjf ynfah y;wJh
ar;cGef;yg/ ajzwJhykHpHu wpfa,mufeJYwpfa,muf xyfwl rwlEkdifygbl;/ b,f[m a&SUu
xm;&r,f? b,f[m aemufu xm;&r,fvkdYvnf; ykHaor&Sdygbl;/ ta&;BuD;wmu rSefzkdY
yg/ 'Dvrdk [kwb f J b,fvadk &;rS trSwjf ynf&h r,fvyYdk pHk BH uD;eJo
Y wfrwS &f ifawmh tJ'g[m owf
rSwfwJhq&m? q&mr&JUwm0efyJ jzpfygvdrfhr,f/ ykHaotvGwfusufNyD; usufwJhtwkdif;jyef
a&;rS trSwf&r,fqkdwJht,ltqrsKd; jzpfaeygvdrfhr,f/
aemufwpfa,mufuvnf; pum;pyfajz&mrSm ajzykHuGJwmawGjyNyD; b,fvkdajz&
rvJ? a&SUu - trSwftom;xnfh&rvm;qkdwmawGtxd ar;aeygw,f/ pdwfarmp&mygyJ/
ta&;BuD;wmu tcsuftvuf jynfhpkHrSefuefzdkYyg/ ta&;tom;uGJjym;wm? wpfcsufcsif;
cGJa&;wm? aygif;a&;wm? a&SUu - cHwm? rcHwmqkdwmawGu y"merusygbl;/ ykHaoqef
vGef;ygw,f/ a&;ykH ajzykH wpfa,mufeJYwpfa,muf xyfwlrwlEkdifygbl;/ tcsuftvufrSef
zdkYyJ ta&;BuD;ygw,f/ tJ'DvkdykHpHBuD;csNyD; ykHaovkyfwmrsKd;udk q&m? q&mruvnf; rvkyf
oifhbl;/ ausmif;om;uvnf; ykHaotvGwfrusufoifhbl;/ udk,fh&JUpOf;pm;qifjcifrIeJYt
usKd;taMumif;oifh a&;wwfatmif BudK;pm;oifhw,fvkdYoabm&ygw,f/
xyfNyD; tMuHay;csifwmu jrefrmpmawmfcsif&if ausmif;pma&m? tjyifpma&m
rsm;rsm;zwfyg/ tJ'DvkdzwfwJhausmif;om;u tjyifpmrzwfbJ ausmif;pmcsnf;oufouf
zwfwJhausmif;om;xuf ykdNyD;pmawmwmrsm;w,fqkdwJhtcsufygyJ/

armifcifrif("EkjzL)
r*Fvmarmifr,f? arv
ar;vkd&m&m jrefrmpm(2011-ckESpf)

ar;/ /q&mBuD;cifAsm;?
jrefrmpmayta&;tom;wGif rdrdukd,fpm;tokH;jyKonfh]]uRefawmf? uRefr}}[l
aom tokH;tEIef;ta&;tom;udk a&;vkduf&wkdif; b0ifrusjzpf&ygonf/ ¤if;tokH;t
EIe;f rS ]uRef}qkad ompum;vk;H ESiahf &;om;ae&jcif;udk b0ifrusjzpf&ygonf/ ¤if;ta&;t

E-book is created by www.shanyoma.org


om;udk rnfonfhtcsdefupwifí tokH;jyKcJhygovJ/ bmaMumifh ,aeYwkdif okH;pGJa&;om;
ae&onfudk odvkdygí &Sif;vif;ajzMum;ay;yg&ef yefMum;tyfygonfcifAsm;/
OD;armifarmifMunf(rltkyf)
t-r-u? wkdif;il? a&MunfNrdKU/
ajz/ /ukd,fhukd,fudk,f ]uRefawmf}]uRefr}vkdYokH;EIef;wJhta&;tom;udk tif;0acwf
avmufrSm okH;aeygNyD/ yk*Hacwfuawmh ]ig}]eif}qkdwJhemrfpm;awGokH;ygw,f/ t&if;cHus
wJeh mrfpm;awGygyJ/ vlBuD;udjk zpfap? vli,fujdk zpfap ]ig}vko Yd ;Hk Ekid yf gw,f/ tJ'w
D ek ;f u &kid ;f
wJth aiGt Y ouf rygao;ygbl;/ tapmqk;H jrefrmpmjzpfw&hJ mZukrm&fausmufpmrSm &mZuk
rm&fu usefppfom;rif;udk avQmufxm;&mrSm udk,fhudk,fudk,f ]twkdYuRef}vkdYokH;ygw,f/ bk
&if&UJ aus;uRefvq Ydk v
dk w
dk myg/ ckacwftok;H eJq Y &dk if ]uRefawmfw}Ydk aygh/ aemufyikd ;f rSm ]aus;
awmfrsKd;}? ]uRefawmfrsKd;}? ]uRefawmf}? ]uRefr}? ]uREkyf }f qkw d t hJ ok;H awG[m rif;&JUaus;uRef
wkdif;oljynfom;tjzpf udk,fhudk,fudk,f ESdrfhcsNyD; okH;wJhtokH;ygyJ/ aemufydkif;rSmawmh ]uRef
awmf}eJY]uRefr}[m tokH;wGifus,fwJhemrfpm;awG jzpfaeygNyD/ wpfzufvleJYpum;ajym&if
udk,fhudk,fudk,f ESdrfhcsNyD;ajymwJhed0gwoabmukd odrfodrfarGYarGY azmfjywJhpum;jzpfaeygNyD/
jrefrmawG&JU&kdaoxkdufoludk &kdaowwfwJhpdwf? rdrdukd,fudk ESdrfhcswwfwJhpdwfudk 'DtokH;t
EIef;awGtjzpf tpOftquf okH;aewmjzpfygw,f/
wpfqufwnf; ajym&if wpfzufvu l kd ]cifAsm}]cifAsm;}vkaYd jymwm[m rlvu ]ocif
bk&m;}vkaYd jymwmyg/ ud, k af jymaewJyh *k K¾ v
d u
f kd &kad oav;pm;orIe]YJ ocifb&k m;}vkaYd c:&mu
aemufyikd ;f rSm ]cifb&k m;}jzpfvmygw,f/ uif;0efrif;BuD;u Ekid if jH cm;udk oHwreftjzpf oGm;
aewkef; aejynfawmfu owif;pmwkdufudk pmykdY&mrSm ]owif;pmq&mcifbk&m;}vkdYa&;yg
w,f/ ]cifbk&m;}uae ]cifAsm;}vkdYajymif;vmwmyg/ aemufydkif;rSm ]Asm}vkdYwpfvkH;wnf;
vnf;okH;ygw,f/
trsKd;orD;awGu ]&Sif}vkdYajymwm ]t&Sif}vkdYtav;tjrwfac:wmyg/ ]awmf}qkd
wmuvnf; av;jrwfwJhoabmygyJ/ tJ'Dpum;awG[m jrefrmawG&JUodrfarGYESdrfhcswJhpdwf
"mwfudk azmfjyaewJhtokH;tEIef;awGjzpfygw,f/ edrfhuswJht"dyÜg,fuaeNyD; *g&0ed0gw
t"dyÜg,fukd ajymif;vmwmyg/ 'Davmufqkd&if &Sif;avmufygNyD/
Ä Ä Ä Ä Ä Ä
armifcifrif("EkjzL)

ar;/ /q&mBuD;cifAsm;?
(1) ]¤if;}udk pmvkH;aygif;í &ygovm;/ ]¤if;}onf jrefrmpmayESifhwpfNydKifwnf;
ay:aygufvmcJhjcif;jzpfygovm;/ rnfonfhtcsdefu pí tokH;jyKcJhygovJ/
(2) ]a,bk,s}[laomtokH;tEIef;taMumif; &Sif;jyay;yg&ef/
E-book is created by www.shanyoma.org

(3) ]r*Fvm}udk ]jrwfr*Fvm? r*Fvmarmifr,f? r*Fvmyg? r*FvmarmifE}HS ponfjzifh


okH;EIef;wJhtcg ]aumif;jcif;}[laomt"dyÜg,f&SdaMumif; &Sif;vif;pGm od&ygonf/ ]r*Fvm}
udk ]'kH}ESifhwGJí ]r*Fvm'kH}[kokH;&mü xkdt"dyÜg,fwkdYudk odvkdygonf/
usKduúbmpE´
usKduúbm&Gm? zsmykHNrdKU/

ajz// /(1) ]¤if;}[m ]av;aumif;}&JUtwkad umufyg/ ]av;}qkw d phJ mvk;H ae&mrSm *Pef;
4 udak &;NyD; ]aumif;}qkw d phJ vk;H &JUtpdwt f ydik ;f jzpfw]hJ if;}eJw
Y NJG yD; 4+if;=]¤if;}vkaYd &;wmyg/
&mZukrm&fausmufpmrSm ]vnfa*gif}vkaYd &;ygw,f/ tapmqk;H ta&;tom;yg/ tck]vnf;
aumif;}jzpfvmwmaygh/ ]vnf;aumif;}udk ]av;aumif;}vkzYd wfNyD; 4-*Pef;eJt Y wkad umuf
a&;w,fvkdY rSwfom;&ygw,f/ ]¤if;}udk wpfcgwnf; toHxGuf&wmrkdY oa0xkd;uBuD;a&
auqkdwmrsKd; pmvkH;aygif;NyD; rzwfygbl;/
(2)]a,bk,s}[m ygVdpum;jzpfygw,f/ ^a,Ake, f mh^vkt Yd oHxu G &f ygw,f/ ]t
rsm;tm;jzifh} ]rsm;aomtm;jzifh}vkdYt"dyÜg,f&ygw,f/ ]a,bk,stm;jzifh}vkdYvnf; okH;yg
w,f/ wpfpdwfwpfa'ovkdY qkdvkdwm r[kwfygbl;/
(3) ]r*Fvm'kH}rSmygwJh ]r*Fvm}u xl;qef;wJhouf&Sdowå0gwpfrsKd;&JUtrnfjzpf
aMumif; ]vlOD;acgif;eJYorifudk,f? 'grSr[kwf vlYudk,feJYorifOD;acgif;&SdwJhowå0gwpfrsKd;jzpf
aMumif;? ]!Kif}qkw d m rGepf um; ]NrdKU}vkt Yd "dygÜ ,f&aMumif;? r*Fvmqkw d ohJ wå0gtydik pf m;&wJh
NrdKUjzpfvkdY ]r*Fvm'kH}vkdYac:aMumif;? ]r*Fvm!Kif}u ]r*Fvm'kH}jzpfvmaMumif; pmaynm&Sif
OD;azatmif(udkvkdeDacwfrSm 0efBuD;tjzpf wm0efxrf;aqmifol? {csif;a[mif; 12-apmif
wGJudk wnf;jzwfol)u qkdcJhygw,f/ jrefrmpmygarmu©q&mBuD;OD;{armifuawmh]r*Fvm'kH}
[m ]rif*&m!Kif}qkw d rhJ eG pf um;u qif;oufaMumif; ]r*F&m}qkw d m]orif? '&,f}vkt Yd "dygÜ ,f
&aMumif;? ]!Kif}u NrdKUvkdYt"dyÜg,f&aMumif; rdefYqkdxm;ygw,f/ ]r*F&m}uqif;oufwJh]r*F
vm}eJ]Y aumif;jcif;}vkt Yd "dygÜ ,f&wJ]h r*Fvm}wk[ Yd m toHwNl yD;t"dygÜ ,fuw JG phJ um;vk;H awGjzpf
ygw,f/ 'Davmufqkd&if vkHavmufNyDxifygw,f/
armifcifrif("EkjzL)
r*Fvmarmifr,f? ZGefv
ar;vkd&m&m jrefrmpm(2011-ckESpf)

ar;/ /'umBuD;?
1/ ]&kyfqkd;ayrJh}qkdwJhtokH;rsKd;rSmygwJh]rJh}udk ]rJh}vkdYa&;wmeJY ]r,fh}vkdYa&;wm b,f
[muykdNyD; qDavsmfykH/
2/ ]'kdYe*g;eDqif;&Jom;wkdY}xJu ]'dkY}eJY]wkdY}&JUtokH;uGJykH/

E-book is created by www.shanyoma.org


3/ ]zuf}eJY]buf}&JUtokH;uGJykHwkdYudk &Sif;jyay;apcsifygw,f/
t&Sifraem[&? jrpMumausmif;wkduf/
ppfudkif;awmif&kd;? ppfudkif;NrdKU/

ajz/ /t&Sifbk&m;-
(1) ]ayrJ}h rSmygwJh ]rJ}h &JUt&if;tjrpfu ]r,f}jzpfygw,f/ tJ'v D ydk J ]wJ}h &JUt&if;t
jrpfuvnf; ]w,f}jzpfygw,f/ ]olvmr,f} ]olvmw,f}qkw d phJ um;awGrmS ygwJh ]r,f} ]w,f}
qkwd BhJ ud,m0dbwfawGudk txl;jyK0dbwftjzpf emrfa&SUuok;H wJt h cg ]vmwJo h }l ]vmrJo h }l vkYd
toHajymif;okH;wmyg/ ]w,f}udk tjrpfoHajymif;&if ]w,fh}jzpfoGm;ovkd ]r,f}udk tjrpfoH
ajymif;&if ]r,f}h jzpfomG ;ygw,f/ t&if;cHpmvk;H aygif;twkid ;f a&;&ifawmh ]vmw,fo h }l ]'g
ayr,f}h vkaYd &;&rSmyg/ 'gayr,fh ]w,f}h udk ]wJ}h vkaYd &;wm tok;H wGiaf eygNyD/ (,owfeaYJ emuf
ypftoHwyl gyJ/)'gaMumifh ]r,f}h udv k nf; ]wJ}h eJaY &;ykw
H al tmif ]rJ}h vkaYd &;wmygbk&m;/ tcsKyf
ajym&&ifawmh ]ayr,fh}vkdYa&;wmvnf; rrSm;ygbl;/ ]ayrJh}uawmh ydkNyD;tokH;wGifwmaygh
bk&m;/
(2) ]igwkdY}? ]rif;wkdY}? ]qif;&Jom;wkdY}rSmygwJh ]wkdY}[m wpfckxufykdaMumif;jywJht
rsm;jyypönf;pum;yg/ igwkdYudk ^ig'kdY^vkYtoHxGufwmrSm ]ig}rygbJ ^'dkY^vkdY wpfvkH;wnf;
okH;vkdufwmygyJ/ pmvkH;aygif;t&uawmh ]wkdY}u t&if;cHyg/ wkdYu toHajymif;NyD; ]'kdY}jzpf
vmwmyg/ 'Dawmh ]wkdY}a&m ]'dkY}a&m ajymoltrsm;udk nTef;wJhemrfpm;awGygyJ/ toHtaysmh
tjyif;yJ uGmwmyg/
(3) ]zuf}eJY]buf}uawmh jrefrmpmtzGJYxkwf jrefrmpmvkH;aygif;owfykHusrf;rSm cGJ
jcm;jyxm;ygw,f/ ]zuf}u ]tazmftzuf} ]aygif;zuf}? ]wpfzufESpfzuf}pwJh*Pef;eJYwGJ
okH;wJh]zuf}awGrSm okH;ygw,f/ ]buf}uawmh awmifbuf? &Gmbuf? qefYusifbuf? olYbuf
ukd,fhbufqkdwJhae&mjywJhpum;awGrSmokH;ygw,f/ t&yfrsufESmawGudk a&;&mrSm ]ta&SU
buf? taemufbuf? awmifbuf? ajrmufbuf}vkdY ]buf}ukd wpforwfwnf;okH;ygw,f/
]&Jabmf&b J uf}[m tazmftzufjzpfvYdk ]&Jazmf&zJ uf}vkaYd &;oifah yr,fh ]&Jabmf}qkw d t
hJ a&;
tom;u tokH;wGifaewmrkdY >cif;csuftjzpf ]&Jabmf&Jbuf}vdkYyJ a&;&ygw,f/
Ä Ä Ä Ä Ä
armifcifrif("EkjzL)

ar;/ /q&mBuD;&Sifh?
(1) ]bJ}ESifh]yJ}tokH;jyKykH rnfodkYuGmjcm;onfukd ajzMum;ay;yg&Sif/
(2) ]ESr}]nDr}]tpfr}\uGJjym;ykHukd azmfjyay;yg&Sifh/
rokE´&D? oDaygNrdKU/
E-book is created by www.shanyoma.org

ajz/ /(1) ]yJ}u av;eufatmifokH;wJhypönf;pum;yg/ ]uRefawmfu vlBuD;yJ}? ]olu


uav;yJ}? ][kww f myJ}? ]pm;yJpm;yg}ponfjzifh ok;H ygw,f/ ]bJ}uawmh r[kwaf Mumif;jywJh
ypönf;pum;]r}eJYwGJokH;&ygw,f/ ]rvkyfbJ}? ]roGm;bJ}? ]rpm;bJ}ponfjzifh okH;&ygw,f/
t[kwfoabmudka&;&if ]yJ}? r[kwfoabmudk a&;&if ]bJ}vkdYrSwfEkdifygw,f/
(2) ]nDr}udk ]nDtpfrwGif ti,fjzpfaomrdef;r}? ]ESr}ukd ]tpfudkxufi,faom
rdef;uav;}? ]tpfr}udk ]nDtpfudkarmifESrwGif tBuD;jzpfaomrdef;r}vkdYcGJjcm;Ekdifygw,f/
nDtpfudkarmifESrawGrSm ti,fawGudk ac:&mrSm a,musfm;csif;qkd&if ]nD}? rdef;rcsif;qkd
&if ]nDr} tBuD;u a,musfm;? ti,fu rdef;rqkd&if ]ESr}? tBuD;u rdef;r? ti,fu a,m
usfm;qkd&if ]armif}vdkYcGJjcm;Ekdifygw,f/ ckacwfrSmawmh a,musfm;u olYxufi,fwJhrdef;rudk
vnf; ]nDr}vkdYac:aeMuygw,f/ tokH;a&GUvsm;wJhoabmygyJ/
Ä Ä Ä Ä Ä Ä

ar;/ /q&mBuD;cifAsm;?
Zmwd-arG;zGm;jcif;? Z&m-tkrd if;jcif;? Asm"d-zsm;emjcif;? r&P-aoqk;H jcif;[lí
rSwo
f m;&ygonf/ odaYk omf vlwpfa,mufaoqk;H oGm;ygu ]ema&;}? ]ema&;udp}ö vko Yd ;Hk EIe;f
Muygw,f/ ]aoa&;} ]aoa&;udpö}vkdYtb,faMumifh rokH;EIef;Muygoenf;/ &Sif;vif;ajz
Mum;ay;yg&ef yefMum;tyfygonf/
usKduúbmpE´
usKduúbm&Gm? zsmykHNrdKU/

ajz/ /ema&;udk ]emrIupd ?ö aorIupd }ö vkt


Yd bd"mefrmS zGiyhf gw,f/ ]ema&;}[m ]aorIupd }ö
vkdYvnf; t"dyÜg,f&aMumif; awGYEkdifygw,f/ ]aoa&;}vkdYwkduf&kdufokH;wJhtokH;rsKd;vnf; &Sd
ygw,f/ ]aoa&;aea&;}? ]aoa&;&Siaf &;}qkw d mrsKd;awGyg/ ]aoa&;}ukd ]ema&;}vko Yd ;Hk wm
uawmh teufrjyif;xefatmif azmhNyD;okH;wmyg/ ]aow,f}qkdwJhpum;[m wkduf&kdufokH;
&if aemufuG,frSm oufa&mufwJh*,ufteufu jyif;xefygw,f/ ]em}wmu ]ao}wm
avmuf rjyif;xefygbl;/ 'gaMumifh ]aoa&;}vkw Yd u
dk &f u
dk rf ok;H bJ vufco
H matmif ]ema&;}
ar;vkd&m&m jrefrmpm(2011-ckESpf)

vkdYazmhokH;wmvkdY ,lq&ygw,f/ ]ao}vkdyJ ]owf}qkdwJhpum;[mvnf; &ufpuf&muswJh


pum;jzpfvYdk wku d &f u
dk rf ok;H bJ pum;,Ofatmif azmho;Hk avh&ydS gw,f/ a&S;u rif;trdeaYf wG
rSm ]oGm;NrJwidk ;f vrf;oGm;ap}? ]xk;H pHEiS t
hf nD pD&ifawmfro
l nf}qkw d mawG&UJ t"dygÜ ,fu owf
wmygyJ/ MuufiSufwkyfauG;jzpfvkdY Muufaumifa& b,favmufudk ]zsufqD;ypfvkduf&w,f}

E-book is created by www.shanyoma.org


vkdYaMunmwm[mvnf; MuufawGudk owfypfwmygyJ/ 'gayr,fh wkduf&kdufokH;&if &ufpuf
&muswJhtwGuf ]zsufqD;ypfw,f}vkdYokH;awmh cHomwmaygh/ tJ'DtokH;rsKd;ukd t,OfokH;
pum; (euphemism) vkdYac:ygw,f/ ]ema&;}[mvnf; ]aoa&;}udkazmhNyD; ,Ofatmif? cH
omatmif okH;wmygyJ/
armifcifrif("EkjzL)
r*Fvmarmifr,f? Zlvkdifv
armifcifrif("EkjzL)

ar;/ /q&mBuD;cifAsm;?
yk*Hausmufpmrsm;wGif awGY&aom ESpftrnfrsm;\tpOftvkduf trnftjynfh
tpkHESifht"dyÜg,frsm;udk odvkdygonf/ aus;Zl;jyKí ajzMum;ay;apvkdygonf/
OD;oef;xGef;
E-book is created by www.shanyoma.org

a';'&JNrdKU/

ajz/ /yk*aH usmufpmawGrmS ESpt f rnfawG awG&Y ygw,f/ 12-&moDrmS &moDtvku d f pef;
,SOfeu©wf(vjynfh0ef;eJY,SOfwJheu©wf)trnfawGudk tpOftvkduf,lNyD; rSnfhac:xm;wm
jzpfygw,f/ wefcl;vrSm pef;,SOfeu©wfjzpfwJh]pdMw(Z,)qkdwJha0g[m&udk jrefrmrIjyKNyD;
]p,f}ESpfvkdY trnfay;ygw,f/ tJ'DvkdyJ uqkefv&JUpef;,SOfeu©wf]0domcg(0JoQmc)}qkdwJh
a0g[m&udk jrefrmrIjyKNyD; ]ydoQuf}ESpfvkdY ac:ygw,f/ wefcl;uae waygif;vtxd 12-
v&JUpef;,SOef u©waf wGu ]pdMw? 0domcg? aZ|? tmoV§? o&0Pf? bj'? to0eD(tó,kZ)Æ ?
Muwådu? rd*oD? zkoQ? rmC? b&*kPDwkdYjzpfygw,f/ (yk*Hacwfuawmh ouúwa0g[m&awG
okH;ygw,f/ ykHESdyfpmvkH;tcuftcJ&SdwmaMumifh tck ygVda0g[m&trnfawGudk jyxm;yg
w,f/)tJ'DtpOftwkdif; ESpftrnfawGudk ajym&&if p,fESpf? ydoQufESpf? pdóESpf? tmowf
ESp?f o&0PfEpS ?f bwfEpS ?f tmodeEf pS ?f (tmokwEf pS v f v
Ydk nf; &Sw
d ,f)? Muwku
d Ef pS ?f Nrduoú vdk f
ESpf? zkóESpf? rmCESpf? zvudkefESpfwkdYjzpfygw,f/ (yk*HausmufpmawGrSm pmvkH;aygif;ykHrluGJ
awG&Sdygw,f/ ck wpfrsKd;pDyJjyvkdufygw,f/ ]tmodef}ESpfqkdygawmh/ tmodef? tmodwf? tm
okwf? tokpfponfjzifh trsKd;rsKd;a&;xm;ygw,f/)t"dyÜg,fzGifh&ifawmh b,fv&JUpef;,SOf
eu©wfjzpfwJhb,feu©wf&JUtrnfudk ,lxm;wJhESpfjzpfaMumif; zGifhqkdEkdifygw,f/ ]Muayguf
ESpf}qkd&if 12-ESpfpuf0ef;rSm wefaqmifrkef;v&JUpef;,SOfeu©wfjzpfwJhMuwådum&JUtrnfudk
,lwJh 8-ckajrmufESpftrnfukd zGifhEkdifygw,f/
yk*aH cwfu ESpt
f rnfawGo;Hk wJt h wGuf tJ'rD mS ESptf rnfawG[m 12-ESpw f pfBudrf
wpfywfvnfaeygw,f/ ouú&mZfukd wnf? 2-Ekwf? 12-eJYpm;? <uif;wJh*Pef;[m ESpfudk
nTe;f wJ*h Pef;ygyJ/ Oyrm 545 ck&UJ ESpt f rnfukd odcsif&if 2-Ekw?f 12-eJpY m;&if 3 <uif;w,f
r[kwfvm;/ tJ'Dawmh ESpftrnfu wwd,ajrmufESpfjzpfwJhpdóESpfaygh/
ckacwfrSmawmh 12-ESpfpuf0ef;&JUESpftrnfawGudk oBuFefpmtp&SdwJhaA'ifudef;
cef;qkid &f m azmfjycsufawGrmS awGEY idk yf gao;w,f/ ]0domcgESp?f aZ|ESp?f Muwåu d mESp}f ponf
jzifh eu©wt f rnfawGtwkid ;f tac:rsm;ygw,f/ tus,favhvmcsif&if q&mBuD;OD;zk;d vwf
&JU]jrefrmaeYtrnfrsm;ESifhjrefrmESpftrnfrsm;}pmtkyfudk nTef;vkdygw,f/
Ä Ä Ä Ä Ä Ä
ar;vkd&m&m jrefrmpm(2011-ckESpf)

ar;/ /q&mBuD;cifAsm;?
jrefrmtu©&m pwifjzpfay:vmykHukd jynfhpkHpGm ajzMum;ay;yg&ef yefMum;tyfyg
onfcifAsm;/
qvkdif;vdef;Ekdif

E-book is created by www.shanyoma.org


t-x-u(1)? rif;wyfNrdKU/

ajz/ /jrefrmtu©&mpwifjzpfay:vmyk[ H m usrf;wpfapmifwpfzt YJG jzpf us,fus,fjyefY


jyefY a&;om;Mu? okawoejyKMuwJeh ,fy,fjzpfygw,f/ 'DrmS jynfjh ynfph pHk aHk jzMum;zkYd rvG,f
ygbl;/ tcsKyfajz&&ifawmh jrefrmtu©&m[m tdE´d,EkdifiHrSm bDpD 5 &mpkavmufu at'D
3 &mpkausmfavmuftxd xGef;um;cJhwJhjAm[®D (Brahmi) tu©&muqif;oufaMumif;od&
ygw,f/ c&pfEpS Of ;D ykid ;f rSm tdE,
d´ Ekifd if o
H m;awG ta&SUawmiftm&Sukd oabFmvTiNhf yD; a&muf
vmwJhtcg olwkdYeJYtwl Ak'¨bmom? jA[®Pbmom? "r®owfusrf;? tEkynmtrsKd;rsKd;eJY
jAm[®Dtu©&mta&;tom;awGygvmNyD; ysHYESHYoGm;w,fvkdYynm&SifawG ,lqMuygw,f/ jAm
[®t D u©&muaeNyD; tdE, d´ ajrmufyikd ;f ok;H tu©&meJY awmifyikd ;f ok;H tu©&mawG yGm;vm&mrSm
jrefrmtu©&m[m tdE´d,awmifydkif;okH; jAm[®Dtu©&myGm;jzpfwJh awvk*l-ue!D;tu©&m
jzpfaMumif;? tJ'Dtu©&mawGudk tkyfcsKyfwJhrif;udk tpGJjyKNyD; yv’0tu©&m? u'rÁtu©&m?
pmvkustu©&mponfjzifh tao;pdwcf jJG cm;ac:aMumif;? tJ'aD wvk*-l ue!Dtu©&muae
NyD; ysLtu©&m? rGeftu©&m? jrefrmtu©&mwkdY qif;oufaMumif; od&ygw,f/
Ä Ä Ä Ä Ä Ä

ar;/ /q&mBuD;cifAsm;?
(1) yk*Hacwf jrefrmta&;tom;rS ,ckacwf jrefrmbmomodkY rnfodkYtqifhqifh
ajymif;vJvmykHudk az:jyay;ygcifAsm;/
(2) tDaemifeef;wGi;f ZmwfawmfBuD;udk ,k;d ',m;bmomrS jrefrmbmomjyefqadk &;
om;olrSm rnfol jzpfygoenf;/
armifaZmf[def;xufatmif
4-&yfuGuf? aygufacgif;NrdKU/

ajz/ /(1) yk*aH cwfta&;tom;u tckacwfta&;tom;udk b,fvadk jymif;vmw,f


qdw
k mjy&&if tu©&mykaH wGeYJ jy&rSmrkYd pmvk;H tcuftcJ&ydS gw,f/ erlemtaeeJY tajccHynm
txufwef;rSm oif&wJhjrefrmo'´g 1^6-rSm jyxm;ovkdygyJ/ tMurf;tm;jzifhawmh yk*H
armifcifrif("EkjzL)

acwfausmufpm? rifpmawGrSm av;axmifh(c&maxmifh)tu©&mawGa&;xkH;u ay&Gufay:


rSmusawmh av;axmifha&;vkdYr&wJhtwGuf t0kdif;(c&m0ef;)tu©&mawG a&;vm&mu ck
acwf tu©&mykHawG jzpfvmwmygyJ/
(2) tDaemifeef;wGi;f ZmwfawmfBuD;udk jrefrmbmomjyefqo dk u
l jr0wDrif;BuD;OD;p
E-book is created by www.shanyoma.org

jzpfygw,f/ ukef;abmifacwf bkd;awmfbk&m;&JUom;awmftdrfa&SUrif;trdefYeJY 1151-ckESpf


rSm ,k;d ',m;ZmwfawGtwGuf wD;uGuef ZYJ mwfneT ;f awGukd a0yku
H swm0ef,jl yKpk&olawGxrJ mS
OD;pygygw,f/ 1160 jynfhESpfrSm tdrfa&SUrif;trdefYtwkdif; ]£E´m0k"}0w¬Kudk ,kd;',m;rif;
orD;awGudk bmomjyefapNyD;awmh OD;pu pDukH;a&;om;&ygw,f/ 1160 jynfhESpfrSm OD;pu
£E´m0k"Zmwfudk a&;NyD;ygw,f/ tJ'DZmwfxJu £E´m0k"rif;om;udk ,kd;',m;awGu ]tD
aemif}vkdYac:ygw,f/ OD;puvnf; tJ'D,kd;',m;toHtwkdif; tDaemifvkdYac:wmjzpfyg
w,f/
Ä Ä Ä Ä Ä Ä

ar;/ /q&mBuD;cifAsm;?
]]wHigem;eD;wHig? rkqkd;em;eD;rkqkd;}}[laompum;ykHrS wHigESifhrkqkd; 2-rsKd;pvkH;
onf raumif;aom'kp&du k o
f m jzpfaeygonf/ taumif;tqk;d wGíJ ]]wHigem;eD;wHig? 'um
em;eD;'um}}ponfjzifh jzpfoifhonf[k xifjrifrdygonf/ q&mBuD;\oabmxm;tjrifudk
odvkdygonf/
usKduúbmpE´
usKduúbm&Gm? zsmykHNrdKU/

ajz/ /pum;ykHawG? qkd&kd;awGudk b,folawG pwifajymqkda&;om;cJhw,fqkdwm rodEkdif


wmrsm;ygw,f/ zefw;D ol&UJ pdwu f ;l tavsmuf taumif;csif;,SOjf ywm? taumif;eJt Y qk;d
,SOjf ywm? tqk;d csif;,SOjf ywm trsKd;rsKd;jzpfEifdk yf gw,f/ ]]aeESiv
hf ? a&TEiS jhf r}}vkd taumif;
csif;,SOfNyD; ydkav;eufatmif ajymwmrsKd;? ]]usm;aMumufvkdY &SifBuD;udk;? &SifBuD;usm;xuf
qkd;}}vkd tqkd;csif,SOfNyD; ykdav;eufatmif ajymwmrsKd;? ]]ukokdvfwpfyJ? i&Jwpfydóm}}vkd
taumif;eJYtqkd; ,SOfjywmrsKd;awG awGYEkdifygw,f/ ]]rkqkd;em;eD;rkqkd;? wHigem;eD;wHig}}
uvnf; tqkd; 2-ckudk xyfqifhNyD; ydkav;eufatmif ajymwmrsKd;vkdY em;vnfEkdifygw,f/

armifcifrif("EkjzL)
r*Fvmarmifr,f? Mo*kwfv
ar;vkd&m&m jrefrmpm(2011-ckESpf)

ar;/ /q&mBuD;cifAsm;?
,aeYEidk if aH wmfocD sif;jzpfwu
hJ rÇmraMu. . . tpcsDocD sif;udk a&;pyfco
hJ [
l m b,fol
jzpfygovJcifAsm;/
udkatmifq,f(c)atmif(u,m;ajr)

E-book is created by www.shanyoma.org


vGKdifaumfNrdKU/

ajz/ /'DaeYjy|mef;xm;wJhEkdifiHawmfoDcsif;[m udkvkdeDacwfrSm pwifay:aygufvmwJh


]wkAYd rm}oDcsif;udk tajccHNyD; ay:aygufvmwJo h cD sif;jzpfygw,f/ wkAYd rmtpnf;t&k;H &JUvGwf
vyfa&;BudK;yrf;rI t&Sdeft[kefjrifhrm;aecsdefrSm 0kdiftrfbDq&mwifu a&;zGJYcJhwmyg/ tJ'D
acwfu vli,fawGudk vGwfvyfa&;twGuf BudK;yrf;pdwfxufoefvmatmif vIHYaqmfay;
EkdifwJhoDcsif;jzpfvkdY orkdif;0ifoDcsif;wpfyk'f jzpfygw,f/ yGJvrf;obif tcrf;tem;awGrSm
vli,fawG wufwuf<u<u oDqw dk ohJ cD sif;ygyJ/ (tu,f'rD&wJ]h wku d yf aJG c:oH}&ky&f iS u
f m;rSm
tJ'DoDcsif;udk aZmfvif;wkdY wufwuf<u<u oDqkdMuykHygygw,f/)oDcsif;a&;wJh0dkif
trfbq D &mwif[m Ak'b ¨ momvli,frsm; t*Fvyd t f vGwyf nmoifnausmif;vkaYd c:wJ0h idk f
trfbDtvGwfynmoifausmif;udk wnfaxmifvkdY ]0dkiftrfbD}q&mwifvkdYac:wmyg/ (0kdif
trfbaD teJrY mS ;wwfygw,f/)onftoif;0ifawmh 0dik t f rfboD cifwifvYdk xif&mS ;ygw,f/
vGwv f yfa&;&cgeD; Ekid if aH wmfocD sif;udk a&;pyfzYdk pOf;pm;&mrSm tpOftvmBuD;rm;
wJhwkdYArmoDcsif;ukdyJ tajccHNyD; a&;pyfzkdY qkH;jzwfNyD; wkdif;jyKjynfjyKvTwfawmf wwd,nD
vmcHu 1947 ckESpf? pufwifbmv 22-&ufaeYrSm twnfjyKcJhygw,f/ EkdifiHawmfoDcsif;
udk a&;zG&YJ mrSm wkAYd rmoDcsif;u pum;vk;H wcsKdUudk jyKjyifajymif;vJNyD; aw;rsm;udak wmh rlv
aw;rsm;twkdif; owfrSwfygw,f/ wkdYArmoDcsif;xJu ]]trsKd;om;a&; BudK;yrf;Muyg? wkdY
Arm}}qkw d phJ mom;udk Ekid if aH wmfocD sif;rSm ]]w&m;rQw vGwv f yfjcif;eJrY aoG wkjdY ynf wkaYd jr}}
vkaYd jymif;wmrsKd;aygh/ aw;oGm;uawmh wkAYd rmoDcsif;&JUaw;oGm;twkid ;f ygyJ/ vrf;pOfygwD
acwfwek ;f uvnf; Ekid if aH wmfocD sif;topf rajymif;vJbJ qufNyD;ok;H cJyh gw,f/ 'DaeYzpYJG nf;
ykHtajccHOya'rSmvnf; 'DoDcsif;udkyJ qufvufjy|mef;xm;ygw,f/
Ä Ä Ä Ä Ä

ar;/ /q&mBuD;cifAsm;?
]]uRefawmfu olYxufBuD;w,f}}vkdYokH;wmrSefayr,fh ]]olu uRefawmfhxufi,f
w,f}}vkdYokH;rS rSefw,fvkdYa&;wm zwfzl;ygw,f/ rSefygovm;cifAsm;/
aevif;xGef;? 0g;c,frNrdKU/
armifcifrif("EkjzL)

ajz/ /tBuD;ti,f ,SOfwJhae&m? tjrifhtedrfh,SOfwJhae&mrSm tJ'Dvkd ]xuf}eJY]atmuf}


cGJokH;wmrsKd; pmwcsKdUrSm awGY&ygw,f/ ynm&SifwcsKdUuvnf; tJ'DvkdokH;rS rSefw,fvkdYa&;
wm awGYzl;ygw,f/ 'gayr,fh 'DaeY jrefrmpma&;&mrSm jrefrmpum;ajym&mrSmawmh ]xuf}
udkyJ okH;wmudk jrif& Mum;&ygw,f/
E-book is created by www.shanyoma.org

]xuf}udk ydkvGefwJhteuf&SdaMumif; tbd"mefrSm azmfjyygw,f/ 'Dawmh ]uRefawmf


u olYxuf BuD;w,f}vkdYokH;&if BuD;wJhtwkdif;tq ydkvGefw,fvkdY qkdvkdwmygyJ/ ]uRefawmf
u olYxuf i,fw,f}vkdYokH;&ifvnf; i,fwJhtwkdif;tq ykdvGefw,fvkdYqkdvkdwmygyJ/ tjrifh
tedrfhvnf; 'DvkdyJaygh/ ]OD;eDu OD;jzLxuf &mxl;edrfhw,f}vkdYajym&if edrfhwJhtwkdif;tqykd
w,fvkdYqkdvkdwmaygh/ ydkedrfhw,fvkdYqkdvkdwmaygh/
tJ'Dvkdi,fwJh? edrfhwJhoabmukd atmufvkdYokH;rS rSefw,fvkdYajymwm obm0rus
ygbl;/ aeYwkdif;ajymwJhpum;rSm tJ'Dvkdajymavh&Sd r&Sd pOf;pm;Munfhaygh/ ]olu uRefawmfh
atmuf i,fw,f}vkaYd jymwmrsKd; awmfawmf&mS ;ygvdrrhf ,f/ ]uRefawmfu olx Y uf i,fw,f}
vkdYyJ ajymMuwmyg/
aemufwpfcku tJ'Dvkd,SOfwJhae&mrSm ]xuf}eJY]atmuf}udk tBuD;ti,f tedrfht
jrifheJYwGJokH;&mrSm rSefovkdvkd&Sdayr,fh 'Djyifae&mawGrSm okH;avhr&SdaMumif; awGYEkdifygw,f/
qkdygawmh/ ]eDeDu jzLjzLxufvSw,f}vkdYokH;Ekdifayr,fh]jzLjzLu eDeaDY tmuft&kyfqkd;w,f}
vkdYoHk;&if &,fp&mBuD;jzpfoGm;rSmaygh/ ]jzLjzLu eDeDYxuft&kyfqkd;w,f}vkdYokH;rS rSefrSmaygh/
t&kyfqkd;wJhtwkdif;tq ykdrsm;w,fvkdY qkdvkdwmyg/ 'DvkdyJ ]vrf;avQmuf&mrSm armifarmif
u ausmfausmfatmuf aES;w,f}? ]a&TcJu a&TvkH;atmuf ydefw,f}? ]aZmfaZmfu armfarmf
atmuf qif;&Jw,f}vkdYokH;&if [moawGjzpfukefrSmaygh/ ]atmuf}ae&mrSm ]xuf}okH;&if
awmh jrefrmpum;udk obm0twkdif; okH;aeustwkdif; okH;wmrkdY rSefygw,f/
]xuf}eJY]atmuf}cGJokH;wm[m jrefrmpum;&JUokH;aeusobm0twkdif; r[kwfwJh
tjyif a,bk,sususok;H Ekid w f phJ nf;urf;vnf; r[kww f maMumifh tJ'v D odk ;Hk wm rrSeyf gbl;
vkdY ajzvkdufygw,f/
armifcifrif("EkjzL)
r*Fvmarmifr,f? pufwifbmv
ar;vkd&m&m jrefrmpm(2011-ckESpf)

ar;/ /q&mBuD;cifAsm;?
(1) uRefawmfwiYdk ,fpOfu ,ck]z}ae&mrSm ]b}udk tok;H rsm;ygw,f/ Oyrm ]]bm;?
OD;bab}}/ tb,faMumifh ,cktcg ]b}tpm; ]z}odkYajymif;vJoGm;ygoenf;/
(2) xkt
Yd wlyif i,fpOfu ]Muufoa&}[laomta&;tom;onf ,ck]usufoa&}

E-book is created by www.shanyoma.org


[ka&;Muygonf/ tb,faMumifh ajymif;vJoGm;&ygoenf;/ q&m&Sif;jyay;yg/
OD;armifOD;
rD;&xm;aq;ay;cef;? yJcl;NrdKU/

ajz/ /(1) ]z}eJY]b}[m pma&;&mrSm ]y? z? A? b? r}qkdwJh0*f(tpk)wpfckwnf;rSmygNyD;


toHcsif;vnf; taysmhtjyif;yJ uGmygw,f/ ]z}u toHaysmh(taCmo)? ]b}u toH
jyif;(aCmo)jzpfygw,f/ 'gaMumifh ta&;a&m? toHa&m eD;eD;uyfuyf qufoG,frI&Sdyg
w,f/ toHajymif;&mrSmvnf; ]z}u ]b}udk ajymif;wwfygw,f/ ]pm;zm;}}vkdYa&;ayr,fh
toHxGufawmh ]pm;bm;}vkdYxGufygw,f/ ]ESrf;zwf}vkdYa&;ayr,fh ]ESrf;bwf}vkdYtoHxGuf
ygw,f/ teufcsif;vnf; qufoG,frI&Sdygw,f/ ]zd}&wJhypönf;udk ]bd}vkdYac:w,f/ ]zk}ae
wJah e&mudk ]bk}? ]zG}YJ xm;wJph mudk ]bG}YJ vkaYd c:r[kwv
f m;/ ]z}eJ]Y b}qufpyfyu Hk kd om"ujywm
yg/
]z}eJ]Y b}udk tvJtvS,af &;wJt h pOftvmvnf; &Syd gw,f/ yk*aH cwfwek ;f uawmh
]b}udk ]z}eJYajymif;a&;Muw,f/ Oyrm ]ab;(Oy'f)udk ]zd,f(az;)}vkdYa&;w,f/ ]b0*f}udk
]z0*f}vkdYa&;w,f/ ausmufpmrSm txift&Sm;&Sdygw,f/
t"dygÜ ,frwl&ifawmh ]z}eJ]Y b}ajymif;a&;vkrYd &bl;aygh/ ]zJ}(yk;d zJ)eJ]Y bJ}(bJief;)ukd
]ydk;bJ}? ]zJief;}vkdYajymif;a&;avh r&Sdygbl;/ 'gayr,fh ]z}eJY]bJ}ajymif;a&;vkdYt"dyÜg,fuGJr
oGm;&ifawmh ajymif;a&;avh&Sdygw,f/ NyD;awmh acwftavsmuf pum;oHawG? pum;vkH;
awG ajymif;vJ&mrSm ]z}u ]b}udk ajymif;wJhom"uvnf; &Sdygw,f/ ]bk&m;}udk yk*Hacwfu
]zk&mS }vkaYd &;wmyJ/ ar;cGe;f rSm ar;xm;ovkd ]bm;? OD;bab}pwJ]h b}a&;xk;H awGudk wpfcsdef
u a&;Muygw,f/ t&ifu ]q&mBuD;OD;azarmifwif}&JUemrnfudk ]OD;abarmifwif}vkdYa&;
ygw,f/ 'gayr,fh ]zm;? OD;baz? OD;azarmifwif}vkdY]z}eJYa&;wm[m t&if;cHusNyD; toH
xGufeJYvnf; ukdufnDygw,f/
'ghtjyif ]z} toHxu G wf phJ um;vk;H awGukd bmjzpfvYdk wpfcsdeu
f ]b}eJaY &;&wmvJ/
taMumif;wpfckuawmh ]tBudKuf}eJYqkdifygw,f/ ]z}ukd rBudKufvkdY]b}ajymif;a&;cJhwJhjzpf
&yf&Sdzl;ygw,f/ q&mBuD;rif;ok0Pfu 'DvkdrdefYqkdzl;ygw,f/
]]. . . rEÅav;acwfwkef;u oDaygrif;&JUrdzk&m;BuD;[m zOD;xkyf ta&;tom;udk
armifcifrif("EkjzL)

tvGefpufqkyfawmfrlygowJh/ tJ'Dawmh rdzk&m;BuD;&JUaemufvkdufrsm;u (r&kdraopum;


ajymyg&apawmh)zifESifhzmuvGJorQ bukef;ESifha&;vkdY trdefYxkwfzl;ygowJh/ tJ'DtrdefY&JU
*,uf[m ,aeYwkdif &kdufcwfaewkef;ygyJ/
udkvkdeDacwftapmykdif;txd ]z}ae&mrSm ]b}udk wGifwGifus,fus,f a&;wm[m
E-book is created by www.shanyoma.org

tJ'D*,ufjzpfygvdrfhr,f/ pmtkyfawGrSm ]azaz}udk ]abab}? ]tzGihf}udk ]tbGifh}? ]az:jy}


udk ]abmfjy}ponfjzifh a&;wmawG awGYzl;ygw,f/ aemufydkif;rSmawmh t&if;cHtoHjzpfwJh
]z}ukd ajymif;a&;vmMuwmyg/
toHajymif;ykHoabmt& toHaysmhjzpfwJh]z}uaeNyD; toHjyif;jzpfwJh]b}udkom
ajymif;avh&Sdygw,f/ ]b}u ]z}udk ajymif;avhr&Sdygbl;/ ]pm;zm;}vkdYa&;NyD; ]pm;bm;}vkdYt
oHxGufwm toHajymif;wJhoabmeJY udkufnDygw,f/ ]pm;bm;}vkdYa&;NyD; ]pm;zm;}vkdYtoH
xGufwm toHajymif;wJhoabmeJYrukdufnDygbl;/
z-b jyóemeJYywfoufNyD; pyfrdvkdYajym&&if udkvkdeDacwfu jrefrmynm&Sd0ZD&
Ak'Od¨ ;D zk;d pde[
f m ]z}&JUt&if;cHusykuH kd tckid t
f rm&yfwnfajymqkw d t
hJ wGuf tJ'q D &mBuD;[m
zOD;xkyfOD;zkd;pdefvkdY emrnfwGifygw,f/ ]b}BudKufwJhq&mBuD;]a'gufwmvSab}uawmh olY
emrnfukd ]vSab}vdyYk J pmvk;H aygif;yg/ ]vSaz}rvkyv f udk yf geJv
Y Ydk arwåm&yfcw H t
hJ wGuf q&m
BuD;udk av;pm;orIeJYtJ'Dvkd ]vSab}vkdYykHESdyfMuygw,f/ z-b jyóemukd taMumif;oifh
vmvkYd tus,f&iS ;f jyvku d yf gw,f/ tajzuawmh ]zm;}? ]OD;baz}vkaYd &;wm[m t&if;cHus
wJhtwGuf ydkNyD;vufcHp&m aumif;ygw,f/ 'Davmufqkd&if vkHavmufNyDxifygw,f/
(2) ]Muufoa&}u ]usufoa&}udk ajymif;wmr[kwfygbl;/ rlvu ]usufoa&}
vkdYa&;wmyg/ 'g a&;xkH;trSefygyJ/ yk*Hacwfu ]usufo&d,f}vkdY,yifheJYyJ a&;ygw,f/ 'D
pum;u ]usmufN*D}qkdwJhpum;u qif;oufygw,f/ usKduf&S&DvkdYtoHxGufygw,f/ usmuf
u rGefpum;? bk&m;vkdYt"dyÜg,f&w,f/ N*D(&S&D)u ouúwpum;? toa&wifhw,fjcif;?
aumif;jrwfjcif;vkdYt"dyÜg,f&w,f/ usufoa&qkdwm wifhw,fjcif;? aumif;jrwfjcif;o
abmygyJ/ ]Muufoa&}vkdYa&;wmuawmh MuufOD;acgif;pm;vkdYrif;jzpfwJhiwyg;rif;t
aMumif;wkdY? temxydPfolaX;&JUZeD;? olaX;uawmfBuD;&JUOD;acgif;rSm(rlvu Muuf&JUOD;
acgif;rSmwnfwJhtoa&[m)ajymif;a&TUwnfwJhtwGuf tJ'Dtoa&ukd vkdcsifvkdY rlvu
Muufudk awmif;wJhykPÖm;[m olaX;uawmfBuD;&JUOD;acgif;rSm toa&wnfawmh olaX;u
awmfBuD;udk awmif;vkrYd jzpfEidk w f t
hJ wGuf zGi[ hf awmif;yefwt hJ aMumif;wkeYd q YJ ufpyfNyD; ]Muuf
oa&}vkdYa&;wmjzpfygw,f/ tJ'Djzpf&yfawGrSm toa&[m Muuf&JUOD;acgif;rSm wnfw,f
qkdwJhtaMumif;ygwJhtwGuf ]Muufoa&}vkdYaemufydkif;rSm ajymif;a&;wmyg/ ]Muufoa&}
a&;xkH;vnf; awmfawmfwGifus,fcJhygw,f/ ]usufoa&}vkdYtcka&;wmu trSefukd jyef
ar;vkd&m&m jrefrmpm(2011-ckESpf)

ajymif;a&;wmyg/
Ä Ä Ä Ä Ä Ä

ar;/ /q&mBuD;cifAsm;?

E-book is created by www.shanyoma.org


]ynmwefaqmif}[laom pum;vk;H onf rnfonft
h "dygÜ ,f&ydS goenf;/ ]ynmwef
aqmif}onf tvuFmjzpfygu rnfonfhtvuFmjzpfNyD; tb,faMumifh xkdtvuFmajrmuf
aMumif; &Sif;jyay;ygcifAsm/
OD;Muifpkd;? rif;vSNrdKU/

ajz/ /]wefaqmif}qkdwm ]qDrD;? rD&SL;rD;wkdif}vkdYt"dyÜg,f&ygw,f/ (wefaqmifrkef;v


qkdwm rD;a&mifawG vif;atmif xGef;nd§jc,frIef;ylaZmfwJhvyg/)'Dawmh ]ynmwefaqmif}
[m ynmukd qDrD;eJYxyfwljyKxm;wmyg/ &lyutvuFmjzpfygw,f/ trkdufarSmifudk y,f
azsmufNyD; xGef;vif;wJh*kPfcsif;wlvkdY xyfwljyKwifpm;xm;wmyg/ rodrIqkdwJhtrdkufarSmif
udk y,fazsmufwJhynmqkdwJhwefaqmifqDrD;vkdY qkdvkdwmygyJ/

armifcifrif("EkjzL)
r*Fvmarmifr,f? atmufwkdbmv
armifcifrif("EkjzL)

ar;/ /q&mBuD;cifAsm;?
pnf;rsOf;? pnf;urf;? Oya'wkdY\t"dyÜg,fowfrSwfcsufudk &Sif;jyapvkdygonf/
oefYZifxGef;? &yfapmuf/
E-book is created by www.shanyoma.org

ajz/ /'Dpum;okH;vkH;u t"dyÜg,fcsif; odyfruGmygbl;/ okH;wJhae&mrSmawmh ae&mvkduf


NyD; uGmwmaygh/ ]pnf;rsOf;}eJY]pnf;urf;}u jrefrmpum;vkH;awGyg/ ]Oya'}uawmh ]Oya'
o}qkdwJhygVdpum;udk aemufu ]o}jzKwfNyD; arG;pm;,lxm;wJhpum;vkH;yg/
jrefrmtbd"mefrSm ]pnf;rsOf;}udk ]vltrsm;apmifha&Smufxdef;odrf; vdkufem&rnfh
usifhxkH;usifhpOf}vkdYteufzGifhNyD; ]pnf;urf;}ukdawmh ]vkdufemapmifhxdef;&rnfhusifh0wf}vkdY
teufziG x hf m;w,f/ teuft"dygÜ ,fcsif; ruGmygbl;/ vku d ef mapmifx h ed ;f &r,foh wfrw S cf suf
awGygyJ/ wpfv;Hk csif;cGMJ unf&h if ]pnf;}qkw d m ydik ;f jcm;owfrw S x
f m;wJeh ,ferd w d rf sOf;aMumif;
yJ/ ajrjyifrSm pnf;om;w,fqkdwm rsOf;aMumif;qGJwmyJ/ ]rsOf;}qkdwmuvnf; a&;qGJxm;
wJhta&;taMumif;yJ/ ]urf;}qkdwmuvnf; acsmif;? jrpf? yifv,fqkdwJha&eJYajr&JUtykdif;
tjcm;? awmif&JUab;u tydkif;tjcm;ygyJ/ 'Dawmh ]pnf;rsOf;}a&m? ]pnf;urf;}a&m vkduf
em&r,fhowfrSwfcsuf? uefYowfcsufawGygyJ/ okH;wJhae&mrSmawmh ]pnf;urf;}uydkNyD; a,
bk,susw,f/ tok;H us,fjyefw Y ,f/ b,fupd rö qkd ok;H Ekid w f ,f/ pnf;urf;&dMS uyg? pnf;urf;
vkdufemMuyg? &kH;pnf;urf;? ausmif;pnf;urf;ponfjzifh okH;w,f/ ]pnf;rsOf;}udkawmh t
oif;tzGv YJ yk if ef;ponfjzifh e,fowfrw S Nf yD; ok;H w,f/ ]MuufajceDtoif;zGpYJ nf;ykpH nf;rsOf;}?
]pmar;yGJtrSwfay;pnf;rsOf;}qkdwmrsKd;aygh/ tJ ]Oya'}udkawmh ]tpOftqufvkdufemcJh
aom pnf;rsOf;? trsm;jynfow l v
Ydk u
dk ef m&ef oufqidk &f mtmPmykid t f zGu YJ jy|mef;xm;onfh
pnf;rsOf;}vkdYzGifhw,f/ pnf;rsOf;udk xyfNyD; txl;jyKvkdufwJhpum;ygyJ/ toif;tzGJY&JUpnf;
rsOf;Oya'vkw Yd o
JG ;Hk wmrsKd;&Sw
d ,f/ t"dutm;jzifah wmh tpd;k &tzGt YJ pnf;u trsm;jynfol
vkdufemzkdY w&m;0ifjy|mef;owfrSwfwJhpnf;rsOf;udk Oya'vkdYac:wmygyJ/ ]EkdifiHawmfzGJYpnf;
ykH tajccHOya'}? ]a&G;aumufyGJOya'}? ]&mZ0wfOya'}ponfjzifh okH;ygw,f/ wuúokdvf
rSm ]Oya'ynm}udk bmom&yfwpfcktaeeJY oif&w,f/ EkdifiHeJYcsDNyD; w&m;0ifus,fus,f
jyefYjyefYokH;wJhpum;vkH;ygyJ/
Ä Ä Ä Ä Ä Ä

ar;/ /q&mBuD;&Sifh?
(1) jrefrmem&DtcsdefESifhy[kd&fpnfwkdY rnfodkYqufpyfonfukd ajzMum;ay;yg&Sifh/
(2) ]'l;avmufwifrS &ifavmufus}ESifh]ysm;zGyfom;xkd;r,m;ckd;}qkdaom pum;ykH
ar;vkd&m&m jrefrmpm(2011-ckESpf)

rsm;\t"dyÜg,fudk ajzMum;ay;apvkdygw,f&Sifh/
(3) ]ausmif;0if;}ESifh]ausmif;0ef;}rnfodkYa&;vQif trSefjzpfaMumif;udkvnf; ajz
Mum;ay;apvkdygw,f&Sifh/
rzl;a0ausmf

E-book is created by www.shanyoma.org


'orwef;? t-x-u(cGJ) rJZm?
tif;awmfNrdKU/

ajz/ /(1) jrefrmem&DtcsdefeJYy[dk&fpnf qufpyfykH[m odxm;zkdYaumif;wJhjrefrmrI"avh


wpfcyk gyJ/ 'gaMumifh orD;&JUtar;udk jynfjh ynfph pHk Hk ajzvku d yf gw,f/ a&S;u jrefrmem&Dowf
rSwfykHu t*Fvdyfpufem&Dpepfvkd 24-em&Dwpf&uf r[kwfbl;/ em&D 60-wpf&ufvkdY owf
rSwfwm orD;odygvdrfhr,f/ ]y[kd&f}qkdwmu ]y[m&}qkdwJhygVdpum;ukd jrefrmuarG;pm;NyD;
]y[k&d }f vko
Yd ;Hk wmyg/ jrefrmtbd"mefrmS awmh ]puf 3-em&DEiS n hf rD Qaom a&S;jrefrmtcsdet f
ydkif;tjcm;}vkdYzGifhw,f/ tJ'Dtydkif;tjcm;udkodatmif wD;&wJhpnfudkvnf; ]y[kd&fpnf}vkdY
ac:wmaygh/ tJ']D y[m&}qkw d yhJ gVdpum;uvnf; ]wD;cwfjcif;}vkt Yd "dygÜ ,f&w,f/ ^A[k^d
vkdYtoHxGufayr,fh ]y[kd&f}vkdYa&;&w,fr[kwfvm;/
jrefrmrif;rsm;vufxufu y[kd&fpifrSm y[kd&fpnfudk csdwfqGJNyD; aeYav;y[kd&f? n
av;y[kd&f wD;&w,f/ wpf&ufrSm &Spfy[kd&faygh/ pufem&DeJYrSef;qMunfh&if aeYav;y[kd&fu
reuf 9 em&D? aeY 12-em&D? rGef;vGJ 3-em&D? nae 6-em&DwkdYavmufrSm wD;w,f/ nav;
y[kd&fuvnf; n 9-em&D? 12-em&D? reuf 3-em&D? reuf 6-em&DwkdYavmufrSm wD;w,f/
teD;pyfqkH; EIdif;,SOfMunfhxm;wJhtcsdefaygh/
y[k&d cf sif;uGjJ ym;atmifw;D wJt h csufa& owfrw S x f m;w,f/ aeYa&m? na&m yxr
y[kd&frSm 11-csuf? 'kwd,y[kd&frSm 22-csuf? wwd,y[kd&frSm 33-csuf? pwkw¬y[kd&frSm
44-csufwD;&w,f/
wpf&ufrmS em&D 60-&Sw d ,fqadk wmh aeYem&D 30? nem&D 30-vkq Yd Edk idk af yr,fh wpfv
eJYwpfv aeYnem&Dcsif; rwlwm[m jrefrmem&Dpepf&JUxl;jcm;csufwpfckygyJ/ aeYntcsdef
twkdt&Snfcsif; wpfveJYwpfv uGmw,fr[kwfvm;/ aeYwm&SnfwJhvqkd&if awmfawmfeJY
rarSmifbl;/ nwm&SnfwJhvrSmvnf; awmfawmfeJY rkd;rvif;bl;/ tJ'Doabmt& aeYem&D
eJYnem&D uGJjym;ygw,f/ uGJjym;ykHukd ukef;abmifacwfu pmqkdOD;Mou 'DvkdoHaygufuAsm
a&;xm;w,fu/YJG ]]ywfomwH&n S ?f wD;oHjrnf? vufqnfuefpma&;/ wpfq,faumif;rnf?
xrf;ydk;xnf? ,if;onfem&Day;/ q,fESpfvvnf? aeYzkdYwnf? nOfhonft<uif;aq;}}wJh/
bmawGygvdrv hf Ydk pdw&f yI rf oGm;ygeJ/Y yxroHaygufrmS ygwJh eHoif*h Pef;awGukd az:
armifcifrif("EkjzL)

Munfh&if ]ywf}qkdwm Mumoyaw;eHqkdawmh 5-aygh/ omu aomMumeHqkdawmh 6? tJ'DvkdyJ


]wH=7? &Snf=8? wD;=7? oH=6? rnf=5? vuf=4? qnf=3? uef=2? pm=3? a&;=4}aygh/ 'kwd
,oHayguft& tJ'*D Pef;awGukd 10-eJaY ygif;NyD; ]xrf;yd;k }qkw d mu 2-qvky&f r,fqadk wmh
2-eJYajr§muf&r,fwJh/ &wJhudef;awG[m wefcl;vu waygif;vtxd aeYem&Dta&twGuf
E-book is created by www.shanyoma.org

tpOftwkid ;f azmfjywmaygh/ ]wefc;l v}u ]ywf}qkad wmh 5/ 10-aygif;awmh 15? 2-eJaY jr§muf
awmh 30-aygh/ 'Dawmh wefc;l vrSm aeYem&D 30-aygh/ em&D 60-xJu 30-Ekwaf wmh usefwhJ
30-[m nem&Daygh/ wefcl;vrSm aeYem&D 30? nem&D 30? aeYeJYn em&Dcsif;nDw,f/
uqkefvrSm ]om}qkdawmh 6-aygh/ 6+10=16? 16_2=32-qkdawmh uqkefvrSm
aeYem&D 32? nem&D 28-aygh/ aeYu nxufy&kd n S w f ,f/ tJ'v D dk tpOftwkid ;f aeYnem&DawG
udk az:jy&r,fq&dk if e,kev f 34-26/ 0gqkv d u ]&Sn}f qkad wmh ]&m[k}=8 *Pef;,l&w,f/
8+10=18? 18_2=36 qkdawmh 0gqkdvrSm aeYwmt&SnfqkH;aygh/ 0gacgif 34-26? awmfo
vif; 32-28? oDwif;uRwf 30-33? wefaqmifrkef; 28-32? ewfawmf 26-34? jymokd
24-36(jymokdvrSm nwmt&SnfqkH;aygh)? wykdYwGJ 26-34? waygif; 28-32 qkdNyD; aeYem&D
nem&D uGJjym;ygw,f/
'Dawmh y[kd&fpnfwD;&mrSmvnf; wpfy[kd&feJYwpfy[kd&f tuGmta0;csif; rwlEkdif
bl;aygh/ aeYem&D? nem&D 36-em&D&SdwJhvrSm y[kd&foH wpfckeJYwpfckMum; 9 em&DuGmNyD; 24-
em&D&SdwJhvrSmawmh y[kd&foHwpfckeJYwpfckMum; 6-em&DyJ uGmwmaygh/
y[k&d pf nfw;D yku
H csdwq f xJG m;wJah cgif;avmif;eJpY nfukd a&SUaemufw;D &w,f/ acgif;
avmif;udkwD;&if ]aemif}vkdYtoHxGufw,f/ rtlom;wkwfeJYwD;&w,f/ ]'dkif;}vkdYtoHxGuf
w,f/ tJ'Dvkd ]aemif-'dkfif;}? ]aemif-'kdif;}eJYtcsufa&jynfhatmif a&SUaemufwD;NyD; aemuf
qkH;tcsufrSm acgif;avmif;eJYpnfudk wpfNydKifwnf; wD;&w,f/ a&S;uAsmawGrSm y[kd&fpnf
oHudk ]aemif'kdif;oH}]aemif'kdif;aqmfw,f}vkdYpmzGJYavh&Sdw,f/
jrefrmem&DpepfeyYJ [k&d pf nfw;D wJ"h avhudk 'DaeYvil ,fawG todenf;aeNyDjzpfwt hJ
wGuf pdwf0ifpm;wJhvli,fawG orD;eJYtwl rSwfom;Ekdifatmif jynfhjynfhpkHpkHajzay;vkdufyg
w,f/
(2) ]'l;avmufwifrS &ifavmufus}qkdwmu om;aumifudk ypf&mrSm om;aumif
&JU]&if'l;}vkdYac:wJh&ifnTefYu eH&kd;ESpfzufpkHwJht&kd;Ek &ifEk&kd;udk rSef;NyD;ypfrS om;aumif&JU&if
nTefYukd rSefEkdifovkd tvkyfvkyf&mrSm ykdNyD;rSef;xm;rS wefumusw,fvkdYqkdvkdwmygyJ/ jrefrm
pmtzGJYu xkwfwJh]jrefrmpum;ykH}pmtkyfrSm tJ'DvkdzGifhygw,f/ ]'l;}qkdwm ]'l;acgif;}udkqkdvkd
wm r[kwb f J ]&if';l }ac:wJ&h ifneT eYf m;ukd qkv
d w dk mvkrYd w
S o
f m;Ekid yf gw,f/ ]ysm;zGwo
f m;xk;d ?
r,m;ckd;? rkqkd;wHig? yg,fav;&Gm}qkdwJhpum;ykH(qkd&kd;)u ysm;zGwform;? om;owform;?
ar;vkd&m&m jrefrmpm(2011-ckESpf)

r,m;ckd;? rkqkd;? wHigonfwkdY[m tyg,fav;bkHudk vm;rJholawGjzpfw,fvkdY qkdvkdwmyg/


(3) ]ausmif;0if;}u a&;xk;H rSeyf gw,f/ wcsKdUt&yfrmS ]0if;}udk ]0ef;}vkt Yd oHxu G f
Muwmrk]Yd ausmif;0ef;}qkw d m tJ'aD c:wJt
h oHtwkid ;f a&;wmyg/ ]0ef;}qkw d m 0ef;ywfw,f?
0kid ;f &Hw,fvv Ydk nf; t"dygÜ ,f&w,f/ toHxu G &f mrSmawmh ]ud0k if;az}udk ]ud0k ef;az}vkxYd uG f

E-book is created by www.shanyoma.org


wmrsKd;&So d vkd ]wkud wf eG ;f ygw,f}udk ]wku
d wf iG ;f ygw,f}vkx
Yd uG w f mrsKd;vnf; &Syd gw,f/ tvJ
tvS,fygyJ/
armifcifrif("EkjzL)
r*Fvmarmifr,f? Ekd0ifbmv
armifcifrif("EkjzL)

ar;/ /q&mBuD;&Sifh?
(1)]]ref;awmif&dyfckd}}oBuFefoDcsif;rS ]]jreE´m a&ndKndK&pfumoef;}}\t"dyÜg,f
udk &Sif;jyay;yg&Sifh/
(2)]]vufrvnf}}\t"dyÜg,fudk &Sif;jyay;yg&Sifh/
E-book is created by www.shanyoma.org

r,rif;EG,f? rEÅav;/

ajz/ /(1)]]ref;awmif&yd cf }dk }oDcsif;u xif&mS ;wJoh cD sif;wpfy'k yf g/ oBuFeyf aJG wmfrmS NrdKUr
wl&,d mtzGu YJ yg0ifqifEw JT t
hJ aMumif; a&;zGx
YJ m;wmrkYd oBuFeof cD sif;vkqYd Edk idk yf gw,f/ tJ'D
oDcsif;rSmygwJ]h ]jreE´m a&ndKndK&pfumoef;w,f? a&Tref;awmif&yd f wlwcl o dk yl sKdjzLawG&,f}}
qkdwJhtykd'fu ]jreE´m}qkdwm r[meE´muefudk qkdvkdwmyg/ rEÅav;NrdKUwnfwkef;u rEÅav;
awmifudk trSL;jyKNyD; awmifbufrSm aZmif;uavmuef? taemufbufrSm a&Twacsmif;?
ta&SUbufrSm eE´muefqkdNyD; a&TBudK;owfrSwfNyD;awmh NrdKU&mckwfxGifcJhaMumif; trSwft
om;&Sdygw,f/ 'Dawmh ]jreE´m}qkdwm rEÅav;NrdKUu r[meE´muefaygh/ ]a&ndKndK&pfum
oef;}qkdwmu MunfvifwJha&awG &pfoef;aew,fvkdY qkdvkdwmyg/ ]ndK}qkdwm ]Munfvif
w,f}vkdY t"dyÜg,f&ygw,f/ r[meE´muef&JUMunfvifpdrf;jrwJha&awG &pfacGpD;qif;aewJh
rEÅav;awmifawmf&dyfrSm twlwlckdMuwJha&Tref;ysKdjzLawGudk zGJYwmyg/ (pyfrdvkdY ajym&&if
tJ'D]a&ndKndK}qkdwJhtzGJY[m a&S;uAsmawGrSmuwnf;u zGJYcJhwJhtzGJYyg/ ]toufuav;&,f
wJh&Snfapvkd? jreE´ma&ndKoef;w,f ref;awmif&dyfckd}wJh/ eef;awmfa&SUq&mwif&JU]jreE´m}
oDcsif;rSmvnf; ]a&TeE´mjr&nfundKndK}vkdYzGJYxm;ygw,f/ 'DoDcsif;udk qkdolwcsKdUu ]ndK}&JU
t"dyÜg,fudk rodbJ ]aendKndK}xifNyD; ]jreE´m aendKndK&pfumoef;}vkdYqkdaeMuwmvnf;
Mum;&ygw,f/
(2) ]vufrvnf}qkdwm ]em;rae&atmif tvGeftvkyfrsm;onf}vkdYt"dyÜg,f&
w,f/ ]'DaeY uRefrwkdY rkefY[if;cg;qkdifrSm vmpm;wJhvlawGrsm;vGef;vkdY rkefYyGJjyif&wm vuf
rvnfbl;}qkdwmrsKd; okH;avh&Sdygw,f/
Ä Ä Ä Ä Ä Ä Ä
ar;/ /q&mBuD;cifAsm;?
]urÁnf;tu©&m}eJY]urÜnf;tu©&m}u b,fpmvkH;u rSefuefygovJ/
armifcefYpnfol? jrpfBuD;em;NrdKU/

ajz/ /]urÜnf;}utrSefyg/ ]r}atmuf ]y}jzpfygw,f/ toHxGufawmh ]*Asnf;}vkdYxGuf


ygw,f/
ar;vkd&m&m jrefrmpm(2011-ckESpf)

ar;/ /q&mBuD;&Sifh?
]rD;Nidrf;}eJY]rD;ndrf;} b,ftokH;u rSefovJ&Sifh/
a':Munfwif? eef;cGif? ta&SUydkif;/
ajz/ /]rD;Nidr;f }u rSeyf gw,f/ ]Nidr;f }atmif ]Nidr§ ;f }w,fvaYdk &;&ifvnf; ]Nidr§ ;f }vkaYd &;&yg

E-book is created by www.shanyoma.org


w,f/ ]ndrf;} ]ndef;}tokH;rsKd; jrefrmpma&;xkH;rSm r&Sdygbl;/
Ä Ä Ä Ä Ä Ä Ä

ar;/ /q&mBuD;&Sifh?
]OD;}udk trsKd;om;rsm;emrnfa&SUwGif ]OD;}[ka&;NyD; ]tl;}[ktoHxGufonf/ ]OD;
aESmuf}udv
k nf; ]OD;}ESiahf &;í tb,faMumifh ]tl;aESmuf}[k toHrxGub f J ]tke;f aESmuf}[k
toHxGufonfukd &Sif;jyay;apvkdygw,f&Sifh/
rarolxuf? o&ufNrdKU/

ajz/ /orD;&JUar;cGef;u pdwf0ifpm;p&mygyJ/ ]OD;}eJY]aESmuf}udk wpfqufwnf;&GwfqkdwJh


tcg ]tke;f aESmuf}jzpfvm&wmuawmh aemuftoHu a&SUtoHukd vTr;f rk;d wJo h abmvkrYd w S f
Ekdifygw,f/ ]aESmuf}&JU]e}toH[m a&SUu]OD;}eJYwpfqufwnf; jzpfoGm;NyD; ]tkef;}vkdYtoH
ajymif;oGm;wmyg/ ]OD;aESmuf}qkw d phJ um;ukd wpfqufwnf;jrefjrefqMdk unh&f if qk&d if;qk&d if;
]tke;f aESmuf}qkw
d t
hJ oHrsKd; jzpfomG ;wm prf;oyfMunfEh ikd yf gw,f/ tvm;wl om"uwpfcu k
]tdyrf uf}aygh/ wpfqufwnf; &Gwq f wdk t
hJ cg aemufu ]r}oH&UJ t&Sed af Mumifh ]tdy}f u ]tdr}f
jzpfNyD; ]tdrfruf}vkdYtoHxGufwmygyJ/
armifcifrif("EkjzL)
r*Fvmarmifr,f? 'DZifbmv/

You might also like