8-5 Στόχος: Ο ελεύθερος χρόνος του ανθρώπου 2

Στόχος: η συνείδηση της νεολαίας

Ο τρόπος ζωής είναι οι δραστηριότητες, οι ασχολίες, οι συνήθειες και οι
συμπεριφορές κάθε κοινωνικής ομάδας, τόσο στον εργάσιμο όσο και στον
ελεύθερο χρόνο. Ο ελεύθερος χρόνος αυξομειώνεται ανάλογα με τη διαμόρφωση
των εργασιακών σχέσεων.
Από τα τέλη του 20ου αιώνα το 8-ωρο και το 5-ήμερο καταστρατηγούνται σε
όλο και μεγαλύτερη κλίμακα με την καθιέρωση των ελαστικών μορφών εργασίας
και ο ελεύθερος χρόνος ελαχιστοποιείται. Αντίθετα η μερική απασχόληση και η
ανεργία αυξάνουν τον ελεύθερο χρόνο, αλλά κάτω από δυσμενείς για τους
εργαζόμενους συνθήκες, που δυσχεραίνουν τη σωστή χρησιμοποίησή του.
Όλες οι ηλικίες και ιδιαίτερα η νεολαία, δέχονται ένα καταιγισμό από πρότυπα
συμπεριφοράς, εικόνες από τη ζωή των star, το ντύσιμο, τις ερωτικές περιπέτειες
και τα κουτσομπολιά τους. Τηλεόραση, ραδιόφωνο, περιοδικά, ηλεκτρονικοί
υπολογιστές, tablets, κινητά τηλέφωνα, παιχνίδια, “γκατζετάκια και άλλα
καθημερινής χρήσης αντικείμενα είναι τα εργαλεία με τα οποία διαφημίζεται αυτός
ο τρόπος ζωής. Μέσα από αυτά τα εμπορεύματα διακινούνται και συνταγές του
τύπου “σκότωσε την ώρα σου”, “διώξε την πλήξη σου”, “άρπαξε την ευκαιρία”,
“μάθε να κερδίζεις τον άλλο”, κ.ά.
Η νεολαία, που αποτελεί τη δεξαμενή της αυριανής εργατικής τάξης, βρίσκεται
μόνιμα στο στόχαστρο του Ψυχολογικού Πολέμου, που τα πλοκάμια του με
χίλιους δυο τρόπους προσπαθούν να την εγκλωβίσουν στη λογική του
καπιταλιστικού κέρδους, και να διαμορφώσουν τη συνείδησή της, ώστε να
λειτουργεί μέσα στα πλαίσια καπιταλιστικού συστήματος και προς όφελός του.
Είναι ιδιαίτερα ευάλωτη σ΄ αυτή την ψυχολογική επίθεση επειδή δεν έχει ενταχθεί
ακόμη στην παραγωγική διαδικασία, έχει μεν ταξική καταγωγή αλλά δεν έχει
αποκτήσει ταξική συνείδηση. Τα ιδιαίτερα βιολογικά, κοινωνικά και ψυχολογικά
χαρακτηριστικά της, η έλλειψη εμπειρίας από τους ταξικούς αγώνες την κάνουν
να αντιδρά με έναν αυθόρμητο, αντιφατικό τρόπο.
Ένα μεγάλο μέρος της χαρακτηρίζεται από απάθεια και έλλειψη επαφής με τον
συνάνθρωπο. Προσπαθεί να ξεχαστεί μέσα σε ξέφρενους ρυθμούς, να
αναπληρώσει τη χαρά που της στερεί η καθημερινότητα και η δημιουργική
εργασία, να εκτονωθεί μέσα από μια διασκέδαση made in USA. Τροφοδοτείται με
υλικά και πνευματικά εμπορεύματα των νέων τεχνολογιών, που διαμορφώνουν
μια στρεβλή αντίληψη για τη ζωή και την πορεία της κοινωνίας.
Βομβαρδίζεται αδιάκοπα από τα ΜΜΕ, το ίντερνετ, από ειδικά περιοδικά για τη
νεολαία, βιβλία, κινηματογραφικά έργα, βίντεο-κλιπ, μηνύματα στο κινητό, που
όλα κινούνται στη λογική του τρόπου ζωής της αστικής τάξης. Οδηγείται στο να
αναζητά μια ζωή “κυριλέ”, “χλιδάτη”, “χαλαρή”, όπου το κύριο γνώρισμά της είναι
το ντύσιμο, η μίμηση της συμπεριφοράς των προτύπων της βιομηχανίας του star
system και διαφόρων αστέρων που κυριαρχούν στο χώρο του αθλητισμού.
 Έχοντας διδαχθεί ότι η εργασία είναι ζήτημα “ευκαιρίας” και ατομικής ευθύνης
και όχι δικαίωμα, οι νέοι απογοητεύονται, και αναθέτουν με την ψήφο τους σε
ηγέτες που εξυπηρετούν τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης το μέλλον τους ενώ
οι ίδιοι παρακολουθούν όσα συμβαίνουν στη ζωή παθητικά από τον καναπέ. Για
όσους καταφέρνουν να αρπάξουν μια “ευκαιρία” και να βρουν εργασία, ο δρόμος
της καριέρας τους είναι στρωμένος με συνταγές υποταγής, γλειψίματος,
χαφιεδισμού και άλλων τέτοιων μέσων διατήρησης της εργασίας τους ή
προαγωγής.
Το μεγάλο τμήμα της νεολαίας, που βρίσκεται παγιδευμένο σ΄ αυτό το
μηχανισμό εκμαυλισμού συνειδήσεων οδηγείται στο τέρμα αυτής της αδιέξοδης
πορείας, που δεν είναι παρά η απογοήτευση, ο αμοραλισμός και η υποταγή στην
εξουσία της αστικής τάξης.
Μηχανισμοί καλλιέργειας της βίας στον ελεύθερο χρόνο
Μέσα από τις κινηματογραφικές ταινίες και τα σίριαλ διδάσκεται η βία με
αποτέλεσμα στην πραγματική ζωή η ταξική βία, οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι, η βία
των δυνάμεων καταστολής στις λαϊκές διαμαρτυρίες να θεωρούνται φυσικά
φαινόμενα και αναγκαία κακά.
Μέχρι την ενηλικίωση το μυαλό του εφήβου έχει βομβαρδιστεί με εκατοντάδες
χιλιάδες πράξεις βίας και φόνους. Αθώα παιχνίδια των περασμένων γενεών
έχουν μετατραπεί από τις κατασκευάστριες εταιρίες σε εκπαιδευτικούς
μηχανισμούς βίας. Η σβούρα για παράδειγμα, που έρχεται από το μακρινό
παρελθόν, στις μέρες μας παίζεται μέσα σε μια πλαστική αρένα και αποτελεί
πεδίο μάχης ανάμεσα σε “καλούς” και “κακούς”. Παίζεται με τον τρόπο που
διδάσκουν βίντεο-κλιπς, που μπορεί κανείς να “κατεβάσει δωρεάν” από το
ίντερνετ, όπου κυριαρχεί η αντιπαλότητα, το μίσος, η δολιοφθορά, η δίψα για
εκδίκηση και εξόντωση του αντιπάλου. Στο ίδιο πνεύμα μίσους και βίας παίζονται
πολλά ηλεκτρονικά παιγνίδια αυτοκινητικών αγώνων, περιπετειών και
εξερευνήσεων.
Με την ενηλικίωσή τους τα παιδιά είναι πια προετοιμασμένα να αποδεχθούν
ήρωες τύπου Ράμπο που σώζουν “αθώους λαούς” από τις θηριωδίες των
“κόκκινων”, των σοβιετικών πρακτόρων. Έχουν μετατραπεί σε θεατές που
παρακολουθούν παθητικά από τον καναπέ τους τη διεστραμμένη πλευρά της
ζωής. Μέσα από ταινίες καταστροφολογίας και σενάρια “αόρατων απειλών”
δηλητηριάζονται με την αβεβαιότητα, την ανασφάλεια, το φόβο, όλα εκείνα τα
στοιχεία που σπρώχνουν τον άνθρωπο να αποδέχεται μοιρολατρικά την ταξική
βία που εξασκεί πάνω του το κεφάλαιο. Η διάθεση και η δύναμη για την
αντιμετώπιση αυτής της βίας αμβλύνεται διότι θεωρείται φυσιολογική,
αναπόφευκτη και κάθε προσπάθεια ανατροπής της ουτοπική.