Όμορφο. Δύσκολο. Δυνατό.

Τελειώνοντας με τη σεξουαλική κακοποίηση μέσω της

Μεταμορφωτικής Δικαιοσύνης.
Συλλογικότητα Χρυσαλλίδα (The Chrysalis Collective) 2011, ΗΠΑ
Μετάφραση: Δίσεκτοι Καιροί
Συλλογικότητα Χρυσαλλίδα (The Chrysalis Collective)
2011, ΗΠΑ

Μετάφραση: Δίσεκτοι Καιροί

~1~
 Όμορφο. Δύσκολο. Δυνατό.
Τελειώνοντας με τη σεξουαλική κακοποίηση μέσω της
Μεταμορφωτικής Δικαιοσύνης.

Η ΢υλλογικότητα Φρυσαλλίδα σχηματίστηκε όταν μία φίλη και

μέλος της κοινότητάς μας βίωσε βιασμό από ένα οικείο της πρόσωπο
(acquaintance rape)1, έναν άλλο ντόπιο ακτιβιστή. Η «Νταϊάνα» ήταν μία
έγχρωμη γυναίκα που συμμετείχε σε πολλά οργανωτικά εγχειρήματα.
Μέσω του ακτιβισμού της έγινε φίλη με τον «Σομ», έναν οργανωτή βάσης
(grassroots organizer) που δούλευε με πλήρη απασχόληση σε κοινότητες
κυρίως φτωχών, έγχρωμων ανθρώπων. Όσο η φιλία τους αναπτυσσόταν, ο
Σομ εξέφρασε τα ρομαντικά του συναισθήματα. Η Νταϊάνα ξεκαθάρισε
στον Σομ ότι δεν είναι διαθέσιμη και δεν ενδιαφέρεται. Μερικούς μήνες
αργότερα η Νταϊάνα ένιωσε ότι ο Σομ πρόδωσε την στενή τους φιλία και
την χειραγώγησε σε σεξουαλικές καταστάσεις τις οποίες δεν επιθυμούσε. Η
φιλία τους έλιξε απότομα. Μετά από αρκετούς μήνες σύγχυσης και
ανησυχίας, η Νταϊάνα οδυνηρά συνειδητοποίησε ότι είχε υποστεί βιασμό
από οικείο πρόσωπο.

Γνωρίζοντας ότι το κράτος και οι φυλακές του είναι οι μεγαλύτεροι

και βιαιότεροι δράστες (perpetrators) έναντι των κοινοτήτων μας, η
Νταϊάνα έψαξε αλλού για λύσεις. Αν και ήταν εξοργισμένη και
αναστατωμένη με τον Σομ, ήξερε πώς αν τον έχωνε στη φυλακή δεν θα
επιτύγχανε την θεραπευτική δικαιοσύνη και ειρήνη που ήθελε για τον
εαυτό της, τον Σομ και την κοινότητα. Μάζεψε λοιπόν τους στενούς της
φίλους και σχημάτισαν την ΢υλλογικότητα Φρυσαλίδα. Είμαστε μία
κοινότητα γυναικών (womyn) και τρανς, έγχρωμων ατόμων, με
οργανωτική εμπειρία γύρω από θέματα όπως η δικαιοσύνη στην
αναπαραγωγή, η υγεία των queer ατόμων, η φυλετική και η τροφική

1
Σ.τ.μ.: Για τθν μετάφραςθ τθσ ορολογίασ ςε όλο το κείμενο επιδιώχκθκε οι ελλθνικζσ
λζξεισ να είναι κοντινζσ με τισ αντίςτοιχεσ αγγλικζσ αποφεφγοντασ τισ λεξιπλαςίεσ ι
τουλάχιςτον να είναι κοντά ςτο πνεφμα του κειμζνου. Για τθν αποφυγι παρερμθνειών οι
αγγλικζσ λζξεισ ςυμπεριλαμβάνονται ςτο κείμενο μζςα ςε παρζνκεςθ.

~2~
δικαιοσύνη καθώς και εμπειρία σε ζητήματα φύλου, νεότητας και
μετανάστευσης. Εκείνη την χρονική περίοδο δεν ξέραμε πώς να χτίσουμε
μία συλλογικότητα Μεταμορφωτικής Δικαιοσύνης [ΜΔ] (Transformative 2
Justice), πώς να κάνουμε τον Σομ να αναλάβει τις ευθύνες του, ότι μοντέλα
ΜΔ ήδη υπήρχαν, ή ποια θα μπορούσαν να είναι τα επόμενα βήματά μας 3.
Αλλά πιστεύαμε ότι η ΜΔ αποτελεί όντως ένα μονοπάτι για την ατομική
και συλλογική θεραπεία μέσω της λογοδοσίας, της συμπόνιας και της
αφοσίωσης. Ήταν ένας τρόπος να δημιουργήσουμε ένα σύστημα
δικαιοσύνης που θα βασίζεται στην κοινότητα και θα στηρίζεται στην
ανθρωπιά – όχι στην συντριβή – των μελλών της καθώς και στην δικιά μας
δημιουργική ικανότητα να μεταστρεφόμαστε (transform) και να
θεραπευόμαστε από την διαβίωση στην βίαιη και ανισσόροπη κοινωνία
μας.

Αυτή είναι η ιστορία της προόδου μας, τι κάναμε, πως το κάναμε, τι

δούλεψε και τι όχι. Η ιστορία μας δεν απευθύνεται στον καθένα, ίσως ούτε
και στον οποιονδήποτε, αλλά ελπίζουμε ότι η προσφορά μας σε αυτό το
όμορφο, δύσκολο και δυνατό κίνημα για την ΜΔ θα εμπνεύσει άλλα άτομα
με την δουλειά που κάνουν στις δικιές τους κοινότητες.

2
Σ.τ.μ.: Σε άλλα αγγλικά κείμενα είναι ςυνθκιςμζνοσ και ο όροσ «Restorative Justice» όπου
ςτα ελλθνικά μεταφράηεται ωσ «Επανορκωτικι Δικαιοςφνθ» ι «Αποκαταςτατικι
Δικαιοςφνθ». Ο όροσ «Μεταμορφωτικι Δικαιοςφνθ» προζρχεται από τον αντίςτοιχο
«Transformative Justice» που ειςιχκθκε από τθν GenerationFIVE και δεν ζχει ακριβι
ελλθνικι μετάφραςθ. Όπωσ οι ίδιεσ αναφζρουν: «… γριγορα απορρίψαμε τα μοντζλα
Restorative Justice λόγω τθσ αφομοίωςισ τουσ από το κράτοσ.». Επίςθσ, αναφζρουν: «…
αναπτφξαμε ζναν οριςμό και μία λογικι για τθν Transformative Justice και ςυντάξαμε ζνα
ςφνολο αρχϊν και πρακτικϊν, γι αυτι τθν πολιτικι προςζγγιςθ. Κεντρικό γι αυτι τθν
δουλειά ιταν θ προχπόκεςθ ότι θ Transformative Justice πρζπει να ανταποκρίνεται ςτθν
ανάγκθ τθσ μετατροπισ των βίαιων ςυνκθκϊν και δυναμικϊν των ηωϊν μασ – όπωσ ο
ρατςιςμόσ, θ αποικιοκρατία, θ πατριαρχία και ο ετεροςεξιςμόσ – με ςτόχο τθν επίτευξθ τθσ
δικαιοςφνθσ ςε κάκε επίπεδο.»
3
Μετά από πολλά τθλεφωνιματα, αναηθτιςεισ ςτο διαδίκτυο, ςυηθτιςεισ και
διαςυνδζςεισ με υπζροχεσ ακτιβίςτριεσ και ακτιβιςτζσ ςε όλθ τθ χώρα βρικαμε υπζροχεσ
πθγζσ. Είμαςτε ευγνωμονοφςεσ για τθ ςοφία και τθ δουλειά που ζχει διαμοιραςτεί από
ακτιβιςτ(ρι)εσ ΜΔ που προθγικθκαν από εμάσ, ειδικά τα παιδιά από τθ GenrationFIVE,
Hollow Water, Indigenous Issues Forum, INCITE! Women of Color Against Violence,
Communities Against Rape and Abuse (CARA), και τθ μπροςοφρα “The Revolution Starts at
Home: confronting partner abuse in activist communities,” ed. Ching­In Chen, Jai Dulani,
και Leah Lakshmi Piepzna­Samarasinha (2008).

~3~
Βήμα 1. Συνάθροιση: Σχηματισμός μίας Ομάδας
Υποστήριξης της Επιζήσασας [ΟΥΕ]

Σο πρώτο βήμα μας ήταν να σχηματίσουμε μία Ομάδας

Τποστήριξης της Επιζήσασας (Survivor) από άτομα που ήθελαν να
εφαρμόσουν την ιδέα της λογοδοσίας στην πραγματικότητα. Η Νταϊάνα
κάλεσε μαζί μία ομάδα έμπειρων φίλων και οργανωτών. Μερικά από τα
ερωτήματα που έπρεπε να λάβουμε υπόψη ήταν:

❀ Ποιους θέλει η επιζήσασα και οι σύμμαχοι της στην ΟΤΕ;

❀ Ποιοι είναι οι στόχοι της ΟΤΕ;
❀ Ποιες είναι οι προσδοκίες, τα προσόντα, τα επίπεδα δέσμευσης και η
διαθεσιμότητα των μελών της ΟΤΕ; Σι πηγές χρειάζεται η ΟΤΕ έτσι
ώστε να προετοιμαστεί και να κερδίσει αυτοπεποίθηση για την δουλειά
που την περιμένει;

Η πρώτη συνάντηση ήταν μία συνάθροιση δύο ημερών που

περιελάμβανε πολλά δάκρυα και χαρτομάντιλα, μια βόλτα στον ωκεανό
και την έκφραση της δέσμευσής μας τόσο στην υποστήριξη της Νταϊάνα
όσο και στην επιθυμία μας να φτάσουμε αυτή την αρτιγενή διαδικασία ΜΔ
ως το τέλος. Κατά την διάρκεια αυτής της αρχικής συνάντησης αναπτύξαμε
επίσης τους αρχικούς μας στόχους για την διαδικασία ΜΔ. Θέσαμε
χωριστούς στόχους για την Νταϊάνα, την ΟΤΕ, τον Σομ και την κοινότητά
μας, συμπεριλαμβανομένων:

✾ Να βοηθήσουμε την Νταϊάνα να βρει ένα υγειές και θεραπευτικό

μονοπάτι, να ενταχθεί σε μία ομάδα με άλλες επιζήσασες, να
σταματήσει να κατηγορεί τον εαυτό της και να κρατήσει ένα
ημερολόγιο.
✾ Να συμφωνήσει ο Σομ να δουλέψει με την Ομάδα Λογοδοσίας [ΟΛ]
την οποία σχεδιάζαμε να οργανώσουμε, να αναζητήσει συμβουλές, να
μοιραστεί με τους φίλους του ότι βρίσκεται σε διαδικασία ΜΔ και να
παραδεχτεί την κακοποίηση.
✾ Να σιγουρέψουμε ότι η ΟΤΕ και η ΟΛ δεσμεύονται σε μία διαδικασία
ΜΔ που επικεντρώνεται στην επιζήσασα, αναγνωρίζουν την
ανθρωπινότητα του Σομ, δημιουργούν μία εναλλακτική του κράτους

~4~
 που βασίζεται στην κοινότητα, και σταδιακά διαμοιράζονται τις
εμπειρίες τους με τους οργανωτές της κοινότητας και τις ομάδες.

Προς το παρόν δεν είχαμε ιδέα για το πώς θα μπορούσαμε να

επιτύχουμε αυτούς τους στόχους και αν ήταν καν δυνατό. Ωστόσο, οι
φιλοδοξίες που κατονομάσαμε όταν τα πράγματα ήταν ακόμα φρέσκα και
αχαρτογράφητα παρέμειναν ως η καθοδηγούσα δύναμη καθόλη την
διάρκεια της διαδικασίας ΜΔ.

Καθώς ούτε η Νταϊάνα αλλά ούτε και η Τποστηρικτική μας Ομάδα

είχε πολλή εμπειρία με την ΜΔ ή με εργασίες λογοδοσίας (accountability
work), το επόμενο βήμα μας ήταν να διαβάσουμε οτιδήποτε μπορούσαμε
να βρούμε επί του θέματος. Η ομάδα μας ξόδεψε πολλούς μήνες
μαθαίνοντας, κάνοντας brainstorming και μιλώντας για το πώς να
προσεγγίσει τον Σομ. Φρειαζόμασταν αυτό τον χρόνο για να
διαισθανθούμε την πορεία της δουλειάς μας, να φτιάξουμε δεσμούς
εμπιστοσύνης στην ομάδα, να μάθουμε αρκετά για να μπορούμε να
προχωρήσουμε και να δώσουμε στην Νταϊάνα τον χώρο και την
υποστήριξη που χρειαζόταν για να θεραπευτεί. Τπήρξαν φορές που
νιώθαμε συγκλονισμένες από αυτά που διαβάζαμε, φορές όπου ήμασταν
ανασφαλείς γι αυτά που μπορούσαμε να κάνουμε και φορές όπου η
Νταϊάνα βίωνε δύσκολες νύχτες. Φτίσαμε την εμπιστοσύνη μας μέσα από
την συνεχή μας παρουσία για την Νταϊάνα, την μια για τον άλλο και για
τους εαυτούς μας.

Βήμα 2. Επέκταση: Σχηματισμός μίας Ομάδας Λογοδοσίας

[ΟΛ]

Έπειτα, αρχίσαμε την διαδικασία σχηματισμού της ομάδας που θα

ήταν υπεύθυνη να δουλέψει με τον Σομ και να τον κρατήσει υπόλογο
(accountable). Νωρίτερα, είχαμε καταλήξει στην ΟΤΕ ότι δεν θέλουμε να
συμμετάσχουμε στην ομάδα που θα δουλέψει με τον Σομ. Θέλαμε να
είμαστε σε θέση να εστιάσουμε στην θεραπεία της Νταϊάνα και επίσης
νιώθαμε ότι δεν θα μπορούσαμε να αποστασιοποιήσουμε τα συναισθήματα
θυμού για τον Σομ ώστε να δουλέψουμε συμπονετικά ως προς αυτόν. Έτσι
σχηματίσαμε την ΟΛ ως μία χωριστή ομάδα ανθρώπων όπου ο ρόλος τους

~5~
ήταν να κρατούν τον Σομ υπόλογο. Πρώτα, κάναμε μία λίστα με τα μέλη
της κοινότητας όπου θα μπορούσαν δυνητικά να είναι μέλη της ΟΛ. Καθώς
η ΟΛ θα βρισκόταν σε στενή επαφή με τον Σομ, ήταν ζωτικής σημασίας να
επιλέξουμε άτομα που όχι μόνο πιστεύουν στην δικιά μας προσέγγιση της
ΜΔ αλλά επίσης να μπορούν να ξοδέψουν χρόνο και ενέργεια, και να
διατίθενται να αναπτύξουν τις απαραίτητες δεξιότητες ώστε να
ασχοληθούν με τον επιτιθέμενο 4 (aggressor).

❁ Σι εμπειρίες έχουν με την σεξουαλική κακοποίηση, την επιδιορθωτική

δικαιοσύνη, ή την δουλειά στην κοινότητα;
❁ Ποια άλλα στοιχεία του χαρακτήρα τους θα μπορούσαν να είναι
χρήσιμα στην διαδικασία της ΜΔ (π.χ.: υπομονή, σαφήνεια, συμπόνια,
πολιτική οπτική, δέσμευση);
❁ Σι θέση κατέχουν στην κοινότητα (π.χ.: έχουν καλή φήμη, είναι παλαιά
μέλη, διαθέτουν οικονομικούς πόρους, έχουν επαφές);
❁ Θα ήταν βοηθητικό αν η ΟΛ σχεδιαζόταν από διαφορετικές
κοινότητες πέρα από διαχωριστικές γραμμές όπως η φυλή, το φύλλο, ο
σεξουαλικός προσανατολισμός, η τάξη, οι οργανωτικοί δεσμοί και η
ηλικία; ΢την δική μας περίπτωση ο επιτιθέμενος ήταν ένας λευκός,
strait, άντρας της μεσαίας τάξης που δεν συνεργαζόταν εύκολα.
Νιώσαμε ότι μία ΟΛ που θα καθοδηγούταν από έγχρωμες γυναίκες
της εργατικής τάξης θα ήταν λιγότερο αποτελεσματική από μία ΟΛ
κυρίως λευκών αντρών.
❁ Και τελικά: Γνωρίζουν την Νταϊάνα και τον Σομ;

΢χηματίζοντας μία διεθνιστική κοινότητα ανθρώπων όπως η ΟΛ

ήταν το κλειδί για την διαδικασία δημιουργίας ασφαλών χώρων (safe

4 Η ΢υλλογικότητα Φρυσαλίδα χρησιμοποιεί εσκεμμένα τον όρο «επιτιθέμενος -

aggressor» σε όλο το κείμενο για λόγους αντίστοιχους με αυτούς που αναφέρθηκαν
από μία συλλογικότητα έγχρωμων γυναικών από την CARA: «Χρησιμοποιούμε τον
όρο «επιτιθέμενος» για να αναφερθούμε στο πρόσωπο που έπραξε μία δράση σεξουαλικής βίας
(βιασμό, σεξουαλική κακοποίηση, εξαναγκασμό, κλπ.) εναντίον ενός άλλου ατόμου. Η δική
μας χρήση της λέξης «επιτιθέμενος» δεν είναι μία προσπάθεια να αποδυναμώσει την
δριμύτητα του βιασμού. Στην δική μας δουλειά του καθορισμού της λογοδοσίας έξω από το
ποινικό σύστημα, προσπαθούμε να μην χρησιμοποιούμε λεξιλόγιο που βασίζεται στο ποινικό
σύστημα όπως «δράστης-perpetrator», «βιαστής-rapist», «sex predator».». Από: CARA,
“Taking Risks: Implementing Grassroots Accountability Strategies," in Color of
Violence: The INCITE! Anthology, ed. INCITE! Women of Color Against Violence
(Cambridge, MA: South End Press, 2006), 302nl

~6~
spaces) για την Νταϊάνα και τον Σομ, και ήταν κομβικό για την
διεκπεραίωση της ΜΔ. Για μας, η διαδικασία της ΜΔ δεν είχε να κάνει με
τον αποτροπιασμό και την απειλή του επιτιθέμενου, αλλά στόχευε στην
βαθειά του μεταστροφή βασιζόμενη στην ριζοσπαστική σκέψη, την
κοινοτική λογοδοσία και την αγάπη.

Έπειτα, τα μέλη της ΟΤΕ επικοινώνησαν με το κάθε άτομο της

λίστας χωριστά. Καθώς οι κύκλοι των απασχολήσεών τους
αλληλεπικαλύπτονταν πάρα πολύ, η Νταϊάνα επέλεξε να κρατήσει κρυφή
την δικιά της ταυτότητα όπως και του Σομ. Δίχως να αποκαλύψει τις
ταυτότητές τους, η ΟΤΕ ενημέρωσε τους δυνητικούς συμμάχους ότι μία
σεξουαλική κακοποίηση συνέβη στην κοινότητα και ότι η επιζήσασα
αρχίζει μία διαδικασία ΜΔ. Ωστόσο, τα περισσότερα άτομα δεν είχαν
επαρκή εκπαίδευση ή εμπειρία με διαδικασίες ΜΔ, έτσι τους τονίσαμε ότι
μπορούν να συμμετάσχουν στην ΟΛ ώστε να συμπεριληφθούν οι
δεξιότητές τους και να μάθουμε μαζί.

΢το τέλος αυτής της διαδικασίας ελέγχου, η ΟΛ συμπεριλάμβανε

τέσσερις υπέροχους ακτιβιστές όπου μοιράζονταν μία ριζοσπαστική
πολιτική οπτική και ένα ισχυρό πλαίσιο φυλετικής δικαιοσύνης. Σρία από
τα μέλη ήταν αξιοσέβαστοι ακτιβιστές στην κοινότητα της κοινωνικής
δικαιοσύνης με δεκαετίες κοινωνικής εργασίας και οργανωτική εμπειρία,
μερικοί είχαν προηγούμενη εμπειρία με την αντιμετώπιση δραστών
σεξουαλικής κακοποίησης και ένας είχε συμμετάσχει σε εργασία
κατάργησης φυλάκισης (prison-abolition work). Η πλειοψηφία της ΟΛ
ήταν άντρες λευκοί και strait, αντανακλώντας σκοπίμως την στρατηγική
μας, και ένας από τους βετεράνους ακτιβιστές ήταν έγχρωμος. Όλοι ήξεραν
τον Σομ ή/και την Νταϊάνα και αρκετοί είχαν στενές εργασιακές σχέσεις με
το ένα ή και με τα δύο άτομα. Η βαθειά συμπόνια και αφοσίωση, τους
καθοδήγησαν κατά τους πρώτους μήνες όπου διαπραγματεύονταν την
δουλειά και τις προσωπικές τους σχέσεις με την Νταϊάνα και τον Σομ. Όπως
η ΟΤΕ, έτσι και η ΟΛ σταδιακά έχτισαν μία έμπιστη και ισχυρή ομάδα
όπου στηριζόταν στις μεταξύ τους δυνάμεις.

Αφού τα μέλη της ΟΛ συστήθηκαν μεταξύ τους, η ΟΤΕ προσεκτικά

αποκάλυψε τις ταυτότητες της Νταϊάνα και του Σομ. ΢ε ορισμένα από τα
μέλη της ΟΛ που ήξεραν την Νταϊάνα ή/και τον Σομ, χρειάστηκε λίγος
χρόνος για να το επεξεργαστούν, ειδικά λόγω του ότι υπήρξε αυτή η

~7~
αμήχανη χρονική περίοδος όπου η ΟΛ ήξερε την ταυτότητα του Σομ πριν
να είναι έτοιμοι ή προετοιμασμένοι να τον αντιμετωπίσουν.

Μέχρι αυτή την χρονική στιγμή, η ΟΤΕ συνέταξε μία λίστα από
«θέματα συζήτησης». Αυτά τα θέματα συζήτησης συμπεριλάμβαναν
πληροφορίες όπου η ΟΛ μπορούσε (ή δεν μπορούσε) να μοιραστεί με τον
Σομ, όπως για παράδειγμα μία πολλή συνοπτική περιγραφή της
κακοποίησης υπό το πρίσμα της Νταϊάνα: το ότι η επίθεση συνέβη μέσω
χειραγώγησης, όχι φυσικής επιβολής και άλλες λεπτομέρειες. Είναι κρίσιμο
ότι η Νταϊάνα ανέφερε το συγκεκριμένο σημείο ως εξαιρετικά στρεσογόνο.
Η κοινοποίηση της ιστορίας με την ΟΛ αποτελούσε ένα τεράστιο, δημόσιο
και μερικές φορές τρομακτικό βήμα. Ένιωσε πολύ φόβο, ανασφάλεια και
θυμό, έτσι η ΟΤΕ ανέλαβε να την φροντίσει και να την υποστηρίξει
περισσότερο κατά την διαδικασία. Κάθισαν μαζί της, άκουσαν τις
ανησυχίες της, επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους στη θεραπεία και της
υπενθύμισαν ότι δεν είναι μόνη της σε αυτό το δύσκολο, αλλά καλό και
σημαντικό, ταξίδι.

~8~
Βήμα 3. Επικοινωνία: Καθορίζοντας τη σχέση μεταξύ των
ομάδων

Για κάθε ομάδα περιγράψαμε ξεκάθαρες προσδοκίες και ρόλους.

Ωστόσο, κρατήσαμε ανοιχτό το ενδεχόμενο της εναλλαγής τους σύμφωνα
με τις ανάγκες.

Η Ομάδα Υποστήριξης της Επιζήσασας [ΟΥΕ]:

✿ Εστίασε στις ανάγκες και επιθυμίες της Νταϊάνα κατά τη διάρκεια της
διαδικασίας ΜΔ.
✿ Έκανε αυτομόρφωση για την ΜΔ ψάχνοντας για πηγές σε
βιβλία/μπροσούρες, στο διαδίκτυο και στις κοινότητές μας.
✿ Τποστήριξε την διαδικασία θεραπείας της Νταϊάνα τόσο ως άτομο όσο
και στο πλαίσιο της διαδικασίας ΜΔ.
✿ Επικοινωνούσε μεταξύ της ΟΛ και της επιζήσασας, διασφαλίζοντας ότι
η ΟΛ γνωρίζει τις ανάγκες της Νταϊάνα και ενημερώνοντας την
Νταϊάνα για την πρόοδο της ΟΛ σχετικά με το πόσα πολλά ή λίγα θα
έπρεπε να ξέρει, δείχνοντας σεβασμό στην διαδικασία θεραπείας της.

~9~
 Η Ομάδα Λογοδοσίας [ΟΛ]:

❀ Δεσμεύτηκε σε μία πρακτική επικεντρωμένη στην επιζήσασα καθόλη

τη διάρκεια της δουλειάς τους με τον Σομ.
❀ Έκανε αυτομόρφωση για την ΜΔ με την οπτική της στραμμένη στην
συμπονετική μεταστροφή του Σομ. (Η ΟΛ έπρεπε επίσης να
ισορροπήσει μεταξύ του χρόνου που χρειαζόταν για να προετοιμαστεί
πλήρως και την ανάγκη μεταστροφής της συμπεριφοράς του Σομ.)
❀ Δούλεψε άμεσα με τον Σομ για να επιτύχει την λογοδοσία και την
μεταστροφή. (Ως ομάδα, έπρεπε να κερδίσουν την εμπιστοσύνη του
Σομ και να δεσμευτούν ότι θα σεβαστούν την ανθρωπινότητά του. Για
παράδειγμα, επανέλαβαν με συνέπεια την δέσμευσή τους στην ΜΔ,
απ’ ότι στην αστική δικαιοσύνη ή στην δικαιοσύνη των αντίποινων.)
❀ Μετέφεραν και μετέφρασαν ιδέες και προτάσεις από την ΟΤΕ στον
Σομ. Για παράδειγμα, η ΟΛ ανέπτυξε συγκεκριμένες ασκήσεις και
πρακτικές συζήτησης ώστε να μεταφέρει τις ανησυχίες της Νταϊάνα
και της ΟΤΕ στον Σομ.

Η ΟΤΕ και η ΟΛ είχαν δύο θεμελιωδώς διαφορετικούς ρόλους,

οπτικές και ευθύνες, ωστόσο συνδέονταν από την κοινή τους δέσμευση στις
αρχές της ΜΔ και από τις κοινές τους αναλύσεις πάνω σε διαφορετικά είδη
σεξουαλικής βίας και καταπίεσης. Σο χτίσιμο ισχυρών θεμελίων μεταξύ της
ΟΤΕ και της ΟΛ έθεσε το υπόβαθρο για ότι θα ακολουθούσε. Η σταθερά
προγραμματισμένη επικοινωνία μεταξύ των ομάδων κατεύθυνε την πρόοδο
της Νταϊάνα, την μεταστροφή του Σομ, τα υλικοτεχνικά, τον συντονισμό,
τις ερωτήσεις και πολλά άλλα θέματα. Η κατανόησή μας για την ΜΔ
προϋποθέτει ότι θα υπήρχε ισορροπία μεταξύ των διαφορετικών οπτικών: η
ΟΛ χρειαζόταν να ακούει από την ΟΤΕ ώστε συνεχώς να βλέπουν την
δουλειά τους με τον επιτιθέμενο από την προοπτική της επιζήσασας, και η
ΟΤΕ χρειαζόταν να ακούει από την ΟΛ ώστε να παρακολουθεί την πρόοδο
του Σομ και να της υπενθυμίζεται η ανθρωπινότητά του παρά το τραύμα
που προκάλεσε. Όταν οι ομάδες δούλευαν και επικοινωνούσαν καλά,
σχημάτιζαν ένα συνεχές που άρχιζε από την Νταϊάνα και κατευθυνόταν
προς την ΟΤΕ, την ΟΛ και τελικά τον Σομ. Έτσι, επιτρέπονταν οι άμεσες
δίοδοι επικοινωνίας ενώ παράλληλα διατηρούταν η απαραίτητη απόσταση
για την θεραπεία της Νταϊάνα, την ασφάλεια και την εμπιστευτικότητα.

~ 10 ~
Βήμα 4. Brainstorming: Δημιουργώντας ένα πλάνο
Μεταμορφωτικής Δικαιοσύνης [ΜΔ].

Σο βρήκαμε κρίσιμο η ΟΤΕ και η ΟΛ να αναπτύξουν ένα πλάνο

ΜΔ πριν προσεγγίσουν τον Σομ. Ο σκοπός του πλάνου ήταν να θέσει το
πλαίσιο των βημάτων της ΜΔ αν και εφόσον ο Σομ δεχόταν να δουλέψει με
την ΟΛ. Υτιάξαμε ένα έγγραφο όπου περιγράφαμε τα δυνητικά «βήματα»
και τότε προτείναμε ιδέες για τους τρόπους που θα ωθούσαν τον Σομ να
ολοκληρώσει το καλύτερο πιθανό σενάριο, τρόπους να προστατεύσουμε
τους εαυτούς μας από το χειρότερο δυνατό σενάριο, και για ορισμένες
ενδιάμεσες πιθανότητες. Σο πλάνο μας για την ΜΔ περιελάμβανε:

❃ Σους στόχους μας.

❃ Ιδέες για το πώς να πρώτο-προσεγγίσουμε τον Σομ.
❃ Προειδοποιητικά σημάδια συγκαλυμμένης επιθετικότητας από τον
Σομ.
❃ Προφυλάξεις σε περίπτωση αντίδρασης (π.χ.: να διατηρήσουμε την
ασφάλεια της Νταϊάνα και να χρησιμοποιήσουμε την επιρροή μας
ώστε ο Σομ να μην οργανωθεί αντιπαραθετικά, και να μην
προσπαθήσει να επικοινωνήσει με την Νταϊάνα).
❃ Να καθιερώσουμε κατευθυντήριες οδούς για τις συναντήσεις μας με
τον Σομ (π.χ.: να χτιστούν δεσμοί εμπιστοσύνης μεταξύ του Σομ και
της ΟΛ και να προσφερθούν οι αναγκαίοι πόροι, το homework και οι
στόχοι της κάθε συνάντησης.)
❃ Σην ενασχόληση με την διαδικασία λογοδοσίας του Σομ, η οποία
περιελάμβανε την υπέρβαση της άρνησης και της ελαχιστοποίησης των
γεγονότων, την βελτίωση της ενσυναίσθησης για την επιζήσασα, την
αλλαγή των συμπεριφορών που έχουν παραμορφωθεί από
εξουσία/προνόμια/φύλο, την εκμάθηση καλών πρακτικών
συναίνεσης και οικειότητας και τέλος τη συνδημιουργία ενός πλάνου
πρόληψης των υποτροπών.

~ 11 ~
 Η διαδικασία της ΜΔ καθ’ εαυτή, προχώρησε διαφορετικά απ’ ότι
είχαμε φανταστεί στον καταιγισμό ιδεών. Μερικές ιδέες δεν
χρησιμοποιήθηκαν ποτέ και άλλες έπρεπε να αναπτυχθούν πολύ
περισσότερο. Παρά το ότι δεν χρησιμοποιήθηκαν τα πάντα, ήταν
πραγματικά πολύ βοηθητικό για την ΟΤΕ και την ΟΛ να τα έχουν σκεφτεί
μαζί όλα αυτά τα ζητήματα καθώς και τις αναμενόμενες αντιδράσεις και
αποτελέσματα. Σο πλάνο μας ήταν ατελές, ανολοκλήρωτο και δεν άλλαξε,
αλλά ήταν πολύ καλύτερο από το να μην έχουμε καθόλου πλάνο.
Βασιστήκαμε στις καλές πηγές που ήδη διαθέταμε –και ενσωματώσαμε–
ώστε να κάνουμε το πλάνο όσο το δυνατόν ισχυρότερο.

Βήμα 5. Το κάλεσμα: Η προετοιμασία για την πρώτη

προσέγγιση

Η ΟΛ και η ΟΤΕ πέρασαν πολλούς μήνες διανοητικής και

συναισθηματικής προετοιμασίας για την αρχική προσέγγιση και την
πρώτη συνάντηση με τον Σομ. Η ΟΤΕ και η ΟΛ συνέταξαν, εξέτασαν και
μίλησαν με το τοπικό διατιθέμενο δυναμικό όπως θεραπευτές, ομάδες
ανδρών και άλλες δομές που σχετίζονται με την ΜΔ. Βρήκαμε ότι στην
τοπική μας κοινότητα οι δομές για τους επιτιθέμενους είναι αδύναμες όσο
αφορά τις σεξουαλικές επιθέσεις και την ΜΔ, έτσι ερευνήσαμε επίσης και
για περιφερειακά και εθνικά δίκτυα υποστήριξης. Ρωτήσαμε ακόμη:

✿ Πού και πότε θα ήταν καλά να συμβεί η πρώτη προσέγγιση;

✿ Ποια μέλη της ΟΛ θα προσέγγιζαν τον Σομ; Πώς θα προσκαλούσαν
τον Σομ στην πρώτη συνάντηση; Πότε θα έλεγαν στον Σομ ότι μία
επιζήσασα επιδιώκει την λογοδοσία του για βιασμό;
✿ Πως η ΟΛ θα επικοινωνούσε με την ΟΤΕ για την πρώτη προσέγγιση;

Θέλαμε μία προσέγγιση όπου θα μοντελοποιούσε το ενδιαφέρον

μας (απ’ ότι την τιμωρία), την εμπιστευτικότητα και την κοινοτική
ασφάλεια, ενώ θα μπορούσε ακόμη να μας προσφέρει αρκετή επιρροή ώστε
να υποχρεώσουμε τον Σομ να συμμετάσχει στην διαδικασία ΜΔ. ΢τις
συζητήσεις μας ήταν βοηθητικό για εμάς να διαχωρίσουμε τις τακτικές μας
μεταξύ της «αρχικής προσέγγισης» όπου θα του ζητούσαμε να έρθει σε μία
συνάντηση για ένα θέμα της κοινότητας, και της «πρώτης συνάντησης»

~ 12 ~
όπου θα του λέγαμε ότι το θέμα της κοινότητας ήταν η συμπεριφορά του
και η εμπειρία βιασμού της Νταϊάνα. ΢υμφωνήθηκε ότι δύο άτομα που ο
Σομ σέβεται θα έκαναν την αρχική προσέγγιση και θα συγκρατιόντουσαν
από το να ανταλλάξουν ενημερώσεις και άλλα παρεμφερή, ώστε να
αποφύγουν να τον ψυλλιάσουν για το περί τίνος πρόκειται η συνάντηση.

Νιώσαμε ότι αυτό το πλάνο θα μεγιστοποιούσε τις πιθανότητές μας

να τον κάνουμε να κάτσει στο τραπέζι ώστε να ακούσει τους
προβληματισμούς μας, να θελήσει να συμμετάσχει στην διαδικασία ΜΔ
και να ελαχιστοποιήσουμε κάθε αντίδραση που θα έθετε σε κίνδυνο την
Νταϊάνα. Η επιτυχία της «αρχικής προσέγγισης» θα στηριζόταν πάνω στην
πραγματικότητα ότι ο Σομ νοιάζεται για την κοινότητα και θα ήθελε να
είναι μέρος της λύσης αυτού του κοινοτικού προβλήματος. Η επιτυχία της
«αρχικής συνάντησης» θα στηριζόταν πάνω στο γεγονός ότι αυτές τις
ανησυχίες θα του τις μετέφεραν άνθρωποι που εμπιστεύεται και σέβεται
και θα γινόταν με έναν τρόπο όπου δεν θα είχε να κάνει με τον
αποτροπιασμό ή την τιμωρία του.

Η προετοιμασία γι αυτό το βήμα ήταν σημαντική γιατί οι

αντιδράσεις του Σομ δεν μπορούσαν να προβλεφθούν. Επίσης, δεν
μπορούσε να προβλεφτεί και το πως οι χειρισμοί της ΟΛ θα επηρέαζαν την
συμμετοχή του Σομ στην διαδικασία. Σι θα γινόταν αν ο Σομ αρνούταν να
εμπλακεί στην ΜΔ και άφηνε όλα τα άτομα αθεράπευτα και την κοινότητα
σε κίνδυνο; Σι θα γινόταν αν ο Σομ φρίκαρε όταν η συμπεριφορά του θα
αποκαλούνταν ως βιασμός; Σι θα γινόταν αν όλα πήγαιναν σύμφωνα με το
πλάνο; Απλοποιήσαμε τις προετοιμασίες μας για την πρώτη προσέγγιση
προσδοκώντας το καλύτερο δυνατό σενάριο, αλλά επίσης αναπτύξαμε μία
λίστα τακτικών για να επηρεάσουμε και να ορθώσουμε αναχώματα στον
Σομ σε περίπτωση όπου αντιστεκόταν (π.χ.: αν προσέγγιζε τους φίλους και
τους συναδέλφους του).

Η ΟΛ διάλεξε δύο μέλη που ο Σομ σεβόταν και τα οποία είχαν

δουλέψει άμεσα μαζί του. Μετά από μία εκδήλωση της κοινότητας όπου
είχαν όλοι συμμετάσχει, τα δύο αυτά μέλη τον προσέγγισαν με φυσικότητα
και του είπαν, «Γεια, θα θέλαμε να συμμετάσχεις μαζί μας σε μία
συνάντηση για ένα σημαντικό θέμα που αφορά ένα μέλος της κοινότητάς
μας.» Απέφυγαν τις ερωτήσεις του Σομ σε ότι αφορά την ταυτότητα του
μέλους της κοινότητας λέγοντας, «Τπάρχουν ζητήματα εμπιστευτικότητας.

~ 13 ~
Θα μιλήσουμε γι αυτό κατά τη διάρκεια της συνάντησης.» Ούτε η επίθεση,
ούτε η διαδικασία ΜΔ αναφέρθηκαν. Για την πρώτη προσέγγιση νιώσαμε,
για να το πούμε εν συντομία, ότι ο Σομ είναι το πιθανότερο να
συμμετάσχει στην πρώτη συνάντηση (όπου θα παρουσιάζονταν οι
λεπτομέρειες και θα άρχιζε η πραγματική δουλειά). Επιφυλαχτήκαμε να
μοιράσουμε περισσότερες πληροφορίες για την επίθεση ή την διαδικασία
ΜΔ με τον Σομ από φόβο μήπως τον τρομάξουμε και τον απομακρύνουμε,
ή πυροδοτήσουμε επιθετικές συμπεριφορές, ή τον αποξενώσουμε. Ο
πρωταρχικός μας στόχος ήταν να καλέσουμε τον Σομ σε μία πρώτη
συνάντηση και ευτυχώς συμφώνησε να έρθει.

Άμεσα, μετά την πρώτη προσέγγιση τα δύο μέλη μετέφεραν την

εμπειρία στα υπόλοιπα μέλη στης ΟΛ και ΟΤΕ, καθώς όλα ήταν ανήσυχα
για το πώς πήγε.

Εκ των υστέρων, συνειδητοποιήσαμε ότι αυτή η προσέγγιση είχε το

επιπλέον προτέρημα της ενεργοποίησης των διανοητικών πλαισίων του
Σομ, όπου τόσο αυτός όσο κι εμείς χρειαζόμασταν για την διαδικασία.
Δηλαδή την υπευθυνότητα, την έγνοια και την εμπιστοσύνη (επρόκειτο να
τον εμπιστευτούμε για ένα ζήτημα της κοινότητας), ωστόσο υπήρχε το
ενδεχόμενο κόστος να τον κάνουμε να νοιώσει προδομένος με την μισή-
αλήθεια που του είπαμε. Αντιθέτως, μία «εξουσιαστική» προσέγγιση κατά
πάσα πιθανότητα θα ενεργοποιούσε μία επιθετική/αμυντική αντίδραση
στον Σομ έτσι ώστε να επανακτήσει «τους τρόπους του» - το αντίθετο
δηλαδή απ’ ότι χρειαζόταν στην διαδικασία. (Και ειλικρινά, απλά νιώσαμε
άβολα να δράσουμε με μία «εξουσιαστική», κάθετη συμπεριφορά, απ’ ότι
να συνεργαστούμε σε ένα οριζόντιο μοντέλο.)

Παρά το ότι αυτή η πρώτη πρόσκληση στην διαδικασία έδειχνε

αρκετά απλή, ήταν μία εξαιρετικά στρεσογόνος περίοδος για την Νταϊάνα,
την ΟΤΕ και την ΟΛ. Τποστηρίξαμε την Νταϊάνα και όλα τα υπόλοιπα
άτομα ώστε να ξεπεραστούν τα συναισθήματα αμφιβολίας και άγχους για
την αποτελεσματικότητα της πρώτης προσέγγισης καθώς και των πρώτων
συναντήσεων. Δυστυχώς, δεν είχαμε προετοιμαστεί για το αυξανόμενο
εσωτερικό στρες στις ομάδες. Η ΟΤΕ και η ΟΛ έχασαν ορισμένα άτομα
εξαιτίας της αυξανόμενης έντασης της διαδικασίας και της χρονικής
δέσμευσης. Αυτή ήταν η στιγμή όπου είδαμε και νιώσαμε πως θα κυλήσει η
ΜΔ.

~ 14 ~
Βήμα 6. Χτίζοντας: Η πρώτη συνάντηση

Η ΟΛ σχεδίασε την πρώτη συνάντηση με το ένα μάτι στραμμένο

στις δυνητικές αντιδράσεις του Σομ. Αυτή θα ήταν η πρώτη φορά που ο
Σομ θα άκουγε ότι η Νταϊάνα είχε βιώσει βιασμό, ότι είχε βαθύτατα
πληγωθεί από τις συμπεριφορές του και ότι θα του ζητούσαμε να
συμπλεχθεί σε μία μακρά, πολύπλοκη διαδικασία ΜΔ. Λάβαμε υπόψη το
ακόλουθο εύρος συναισθημάτων όπου ενδεχομένως να βίωνε ο Σομ ή/και
θα εξέφραζε:

❀ Συσπείρωση εναντίον του. Για να ελαχιστοποιήσουμε τις πιθανότητες να

συμβεί αυτό, περιορίσαμε τον αριθμό των συμμετεχόντων στην πρώτη
προσέγγιση σε μόλις δύο άτομα τα οποία είχαμε επιλέξει. Ήταν
αρχηγοί κοινοτήτων και γηραιότεροι, οι οποίοι εφάρμοζαν την
συνεργασία και όχι την κυριαρχία, και επιλέχθηκαν για να κάνουν
την πρώτη προσέγγιση επειδή μεταξύ μας ήταν τα πιο έμπιστα και
αξιοσέβαστα άτομα από τον Σομ.
❀ Απόρριψη, οργή, απομάκρυνση, ντροπή, ενοχή, φόβος και αμυντικότητα. Με
αυτά τα συναισθήματα κατά νου, δεν προσδοκούσαμε και πολλά στην
αρχή. Θέσαμε και κρατήσαμε καλά όρια και τον ακούσαμε ενεργά και
με προσοχή (active listening5).
❀ Προδοσία από την επιζήσασα και την ΟΛ. Προσπαθήσαμε να χτίσουμε
αμέσως την εμπιστοσύνη και την ασφάλεια με το να ακούσουμε
συμπονετικά (αλλά και κριτικά) την εμπειρία του, να του δώσουμε
χώρο για να βιώσει τα συναισθήματά του όπως της απόρριψης και της
προδοσίας, και να του επιτρέψουμε να προσφέρει κι αυτός κάτι στην
δική του διαδικασία ΜΔ.
❀ Κατακλυσμός από όλες αυτές τις πληροφορίες. Για να το αποφύγουμε αυτό
κρατήσαμε τα πράγματα απλά στην αρχή.

΢την πρώτη συνάντηση τα δύο μέλη της ΟΛ ευγενικά είπαν στον

Σομ ότι ένα μέλος της κοινότητας βίωσε την συμπεριφορά του ως βιασμό.
Αποκάλυψαν την ταυτότητα της Νταϊάνα και μοιράστηκαν μερικά από τα

5 ΢.τ.μ.: Σο active listening αποτελεί ένα σύνολο τεχνικών για την ενεργή
παρακολούθηση του ομιλούμενου με έναν θετικό τρόπο.

~ 15 ~
θέματα συζήτησης της ΟΤΕ. Σα άτομα της ΟΛ εξήγησαν ότι η Νταϊάνα και
η κοινότητα έχουν πληγωθεί και πρέπει να θεραπευτούν με έναν υπεύθυνο
τρόπο. Αυτά τα θέματα επικοινωνήθηκαν τόσο προφορικά όσο και γραπτά
σε ένα έγγραφο που δόθηκε στον Σομ για να το ξαναδιαβάσει και να το
επεξεργαστεί αργότερα. Μερικά εξ αυτών ήταν:

❉ Η ΟΛ υπήρχε για την εξυπηρέτηση των αναγκών της Νταϊάνα και της
κοινότητας.
❉ Η ΟΛ θα υποστήριζε τον Σομ με την διαδικασία λογοδοσίας και
μεταστροφής του.
❉ Η ΟΛ θα παρείχε στον Σομ μία απλουστευμένη δήλωση της οπτικής
των εμπειριών της Νταϊάνα απ’ ότι μια λεπτομερειακή καταγραφή
που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αντιπαράθεση για το τι συνέβη.
❉ Η ΟΛ αναγνωρίζει ότι η πρόθεση και η εμπειρία του Σομ μπορεί να
είναι διαφορετική απ’ ότι της Νταϊάνα.
❉ Η ΟΛ έθεσε ξεκάθαρα όρια γύρω από την επιζήσασα (π.χ.: να μην
επικοινωνήσει με την Νταϊάνα).
❉ Η ΟΛ εκτιμά την προσφορά του Σομ στην κοινότητα.
❉ Η ΟΛ και ο Σομ μοιράζονται έναν κοινό σκοπό που είναι να
σταματήσουν οι σεξουαλικές επιθέσεις στην ακτιβιστική κοινότητα.
❉ Η ΟΛ προσκάλεσε τον Σομ να φέρει και τις δικές του ανάγκες και
στόχους στην επόμενη συνάντηση.

Σα μέλη της ΟΛ ήταν επίσης προετοιμασμένα:

❁ Να επικυρώσουν την ιστορία του Σομ, τα συναισθήματα και τις

εμπειρίες του σε περίπτωση που τα πρόσφερε. Επίσης, να επαναλάβουν
την υποστήριξή τους στην εμπειρία της επιζήσασας αν ο Σομ είχε
προσπαθήσει να ρίξει όλο το φταίξιμο στην Νταϊάνα για το τι συνέβη.
❁ Να αποφύγουν ερωτήσεις ή προκλήσεις για το περιστατικό, την
κακοποίηση, την διαδικασία, ή την Νταϊάνα μέχρι την επόμενη
συνάντηση.
❁ Να αποφύγουν να δώσουν εθελοντικά οποιαδήποτε επιπρόσθετη
πληροφορία που «θα μπορούσε να είναι βοηθητική».
❁ Να ρωτήσουν αν ο Σομ έχει φίλους για να συνεχίσει μετά.
❁ Να κατοχυρώσουν ότι ο Σομ θα έπρεπε να επικοινωνεί με την ΟΛ
μέσω ενός προκαθορισμένου προσώπου.

~ 16 ~
 Μετά από αυτή τη συνάντηση τα μέλη της ΟΛ συζήτησαν,
ενημέρωσαν την ΟΤΕ, υποστηρίχτηκαν μεταξύ τους και χαλάρωσαν όσο
καλύτερα μπορούσαν. Η δουλειά τους μόλις είχε αρχίσει.

Βήμα 7. Μεταστροφή: Οι συναντήσεις με την Ομάδα

Λογοδοσίας [ΟΛ]

Ευτυχώς, η αρχική προσέγγιση και η πρώτη συνάντηση οδήγησαν

σε τακτικές συναντήσεις μεταξύ του Σομ και του συνόλου της ΟΛ. ΢ε κάθε
συνάντηση η ΟΛ επέτρεπε αρκετό χρόνο στα άτομα για να ελεγχθούν και
να υποστηριχθούν συναισθηματικά. Όπως ήταν αναμενόμενο, τα
προσωπικά μας συναισθήματα όπως ο θυμός και η κριτική πυροδοτήθηκαν
επομένως συνεχώς ξανατονίζαμε τη δέσμευση όλης της ομάδας στην ΜΔ –
όχι στην τιμωρία – και στο χτίσιμο ενός κλίματος εμπιστοσύνης και
σεβασμού.

΢τις αρχικές συναντήσεις η ΟΛ έκανε μία επισκόπηση της

διαδικασίας που μας περίμενε μπροστά μας. Ζητήσαμε από όλους να
θέσουν όρια και αναπτύξαμε τους κοινούς μας στόχους διασφαλίζοντας
μία θέση για να ακούγεται και η φωνή του Σομ στην διαδικασία. Μάθαμε
επίσης να μην προσδοκούμε πολλά από αυτόν κατά τις αρχικές
συναντήσεις. Η δουλειά μπροστά μας έδειχνε να είναι μακρά και
καταλήξαμε ότι ήταν σημαντικότερο η κάθε συνάντηση να οδηγεί στην
επόμενη.

Όσο συνεχίζαμε η ΟΛ έπαιξε πολλούς αναμενόμενους και μην

αναμενόμενους ρόλους όπως του υποστηρικτή, του φίλου, του διεκδικητή,
του θεραπευτή, του ερευνητή, του συμβιβαστικού διαπραγματευτή και του
δικαστή. Πάντα η ΟΛ και η ΟΤΕ δούλευαν μαζί για να διασφαλίσουν ότι
η επικεντρωμένη στην επιζήσασα διαδικασία της ΜΔ καθοδηγείται από
τους στόχους που είχαν τεθεί στον σχεδιασμό της ΜΔ. Η ΟΛ εστίασε επίσης
στους κοινούς στόχους που παράχθηκαν με τον Σομ. ΢εβάστηκαν τις
ανάγκες του Σομ ενώ έθεσαν σε προτεραιότητα την ασφάλεια της Νταϊάνα
και της κοινότητας.

~ 17 ~
Οι συναντήσεις με τον Τομ εστίασαν στα ακόλουθα:

✿ Αμφισβήτηση της κουλτούρας του βιασμού: Προωθήσαμε τις

πληροφορίες αργά αρχίζοντας από τους ορισμούς των σεξουαλικών
επιθέσεων και τις στατιστικές, μελετήσαμε και συζητήσαμε σχετικές
μπροσούρες κι άλλες πηγές, επαναλάβαμε την κατανόησή μας για τον
βιασμό και το πως διαφέρει από τον εγκληματολογικό ορισμό και τους
mainstream μύθους, εξερευνήσαμε τις διαφορές μεταξύ των προθέσεων
και του αντίκτυπου, και αμφισβητήσαμε την προτεραιότητα που δίνει
η κουλτούρα του βιασμού στην πρόθεση ενός επιτιθέμενου έναντι των
συνεπειών της συμπεριφοράς του επιτιθέμενου στην επιζήσασα και
στην κοινότητα.
✿ Εξερεύνηση διαφορετικών σεναρίων: Περιγράψαμε καταστάσεις που
περιλαμβάνουν υπαιτιότητα, πρόθεση, χειριστικότητα κι έπειτα τις
συνδέσαμε με το περιστατικό. Ρωτήσαμε για το πώς θα έπρεπε κάποιος
να αναλάβει τις ευθύνες του ακόμα κι αν ο Σομ δεν κατηγορούταν.
✿ Εστίαση στις εμπειρίες της επιζήσασας: Ρωτήσαμε τον Σομ για το πώς
κάτι θα το έβλεπε και θα το ένιωθε η Νταϊάνα από την δική της οπτική,
ρωτήσαμε «Εσύ τι λαμβάνεις από αυτή την κατάσταση;», ρωτήσαμε
ποιος τελικά πήρε αυτό το οποίο ήθελε, επαναλάβαμε τις εμπειρίες της
επιζήσασας, πιέσαμε για να δούμε συναισθήματα κι ενσυναίσθηση,
κατανοήσαμε το νόημα και την πρακτική της καλής συναίνεσης.
✿ Σύνδεση με τον Τομ: ΢υνδέσαμε τον ακτιβισμό του και την χρήση
διαφόρων αντί-καταπιεστικών κριτηρίων που θα του ήταν οικεία,
εντάξαμε τον Σομ στην επίλυση του προβλήματος, σπρώξαμε τον Σομ
προς τα θέματα όπου ένιωθε δυσφορία, ρωτήσαμε τον Σομ να
φανταστεί ότι είναι σε μία ΟΛ για κάποιον άλλο, εκχωρήσαμε και
συζητήσαμε τα homeworks, τον ακούσαμε προσεκτικά (active
listening) κι επαναλάβαμε τις λέξεις του (mirroring 6).

Περιμέναμε επίσης από τον Σομ να χειραγωγήσει τις συζητήσεις

ώστε να αποφύγει να παραδεχτεί την επώδυνη πραγματικότητα, το ότι
όντως πλήγωσε βαθειά την Νταϊάνα και κατ’ επέκταση την κοινότητα.

6 ΢.τ.μ.: Σο mirroring αποτελεί επίσης μια πρακτική active listening.

~ 18 ~
Σα μέλη της ΟΛ προσπάθησαν να το αποφύγουν αυτό μέσο:

❀ Σην πρακτική εφαρμογή ρόλων (role-plays7) για τις αμυντικές

συμπεριφορές.
❀ Σην ανάπτυξη mantras8 για τις εξαιρετικά δύσκολες καταστάσεις (π.χ.:
«Η Νταϊάνα το βίωσε αυτό σαν τραύμα.»)
❀ ΢υζητούσαμε όλα τα άτομα μαζί μετά από κάθε συνάντηση με τον Σομ
εστιάζοντας ιδιαίτερα στο να εντοπίσουμε σημεία χειραγώγησης.
❀ ΢υζητούσαμε με την ΟΤΕ μετά από κάθε μία ή δύο συναντήσεις για να
ελέγξουμε την πρόοδο της διαδικασίας ΜΔ.
❀ Εμπιστευόμασταν τις εμπειρίες και την σοφία των μελών της ομάδας.

Καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, μία δύσκολη κι

επαναλαμβανόμενη ερώτηση ήταν αν η ΟΛ και ο Σομ εντέλει επιτύγχαναν
τους στόχους τους. Η ΟΛ είχε ξεκάθαρους στόχους για τον Σομ, π.χ.: το να
παραδεχτεί ότι διέπραξε βιασμό και να αναζητήσει επαγγελματική
συμβουλευτική. Σην ίδια στιγμή, είχαμε αγανακτήσει με το να βρούμε έναν
τρόπο να μετρήσουμε ή να αξιολογήσουμε την πορεία προς τους στόχους
μας. Η ΟΛ δεν ήθελε από τον Σομ μόνο να αλλάξει τον τρόπο ομιλίας και
συμπεριφοράς του, ήθελαν επίσης να τον κάνουν να εσωτερικεύσει τι είχε
μάθει και «να το πιάσει» και συναισθηματικά. Παρατηρώντας
συμπεριφορές και διατυπώσεις ήταν ένας τρόπος να μετρήσουμε την
αλλαγή, αλλά συνειδητοποιήσαμε ότι δεν υπήρχε κάποια εγγύηση ότι
πραγματικά «το έπιανε». Δεδομένης της δυσκολίας να μετρήσουμε την
επιτυχία μας αποδείχτηκε κρίσιμης σημασίας να θέσουμε ξεκάθαρους
στόχους για τον Σομ από την αρχή αυτής της μακράς διαδικασίας
μεταστροφής.

7΢.τ.μ.: Σεχνική ψυχοθεραπείας.

8 ΢.τ.μ.: Μία λέξη ή φράση όπου συχνά επαναλαμβάνεται κι εκφράζει μια
συγκεκριμένη δυνατή πίστη. Εφαρμόζεται και στην ψυχοθεραπεία.

~ 19 ~
Στόχοι για τον Τομ:

✼ Να μάθει για τις σεξουαλικές επιθέσεις, τη συναίνεση, τα προνόμια,

την πατριαρχία, την κοινωνικοποίηση του φύλου και την κουλτούρα
του βιασμού.
✼ Να σέβεται τα φυσικά και επικοινωνιακά όρια για την ασφάλεια της
Νταϊάνα.
✼ Να ερευνήσει τις προηγούμενες συμπεριφορές του για άλλες
περιπτώσεις χειριστικότητας κι επίθεσης, να αναγνωρίσει και να
λογοδοτήσει γι αυτές τις ιστορίες, και να κρατήσει την κοινότητα
ασφαλή στο παρόν και στο μέλλον, αν αυτή είναι μια
επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά του.
✼ Να βρει επαγγελματική συμβουλευτική για επιτιθέμενους ή να
ενταχθεί σε μία αντίστοιχη ομάδα θεραπείας.
✼ Να αυτομορφωθεί ώστε να κατανοήσει σε βάθος το περιστατικό, την
πρόθεσή του, την συμπεριφορά του και τα επακόλουθα τραύματα στη
Νταϊάνα και την κοινότητα.
✼ Να συζητήσει και να μοντελοποιήσει μία συναινετική συμπεριφορά
για τις μελλοντικές σχέσεις.
✼ Να συμπράξει σε πράξεις αποκατάστασης για την Νταϊάνα και την
κοινότητα.

~ 20 ~
Βήμα 8. Αξιολόγηση: Τα μαθήματα που πήραμε

Όσο κι αν είχαμε προετοιμαστεί, υπήρξαν σημαντικά μαθήματα που δεν

προσδοκούσαμε να συναντήσουμε στην δουλειά της ΜΔ:

❀ Η συγκεκριμένη περίπτωση – όπως και πολλοί άλλοι βιασμοί στης

ακτιβιστικές κοινότητες – συμπεριλάμβανε εξαναγκασμό,
χειριστικότητα, ή/και απαιτητικότητα· όχι ξεκάθαρη φυσική επιβολή.
Η ανδρική απαιτητικότητα, ο ρατσισμός και μία άγνοια της
κουλτούρας του βιασμού, το έκαναν πολύ δυσκολότερο για τον Σομ να
αναγνωρίσει την συμπεριφορά του ως βιασμό. Αντανακλώντας με
αυτό τον τρόπο πόσο βαθιά ενσωματωμένη είναι η κουλτούρα και οι
μύθοι του βιασμού ακόμη και στο εσωτερικό των δικών μας
ακτιβιστικών κύκλων.
❀ Ήταν δύσκολο να ισορροπηθεί η ανάγκη της Νταϊάνα για
εμπιστευτικότητα με την ανάγκη να προειδοποιηθεί η κοινότητα για
τον Σομ κι αυτό παρέμεινε ως μία άλυτη ένταση για την διαδικασία
της ΜΔ.
❀ Η θεραπεία της Νταϊάνα και η μεταστροφή του Σομ χρειάστηκαν ν’
ακολουθήσουν τα δικά τους μονοπάτια, κάτι το οποίο σήμαινε ότι ο
Σομ ίσως να ήταν έτοιμος να προσφέρει την αποκατάσταση
συντομότερα ή αργότερα από τον χρόνο που χρειαζόταν η Νταϊάνα
για να είναι έτοιμη να τη δεχτεί.
❀ Έπρεπε να έχουμε σοβαρότερη στάση σε ότι αφορά την επικοινωνία
μεταξύ της ΟΛ και της ΟΤΕ. Αν και ακουγόταν αρκετά εύκολο,
μερικές φορές ήταν δυσβάσταχτο να προγραμματίσουμε κι άλλη μια
συνάντηση ή τηλεφωνική επικοινωνία. Πέραν κάθε δικαιολογίας
μάθαμε να βρίσκουμε χρόνο για να επικοινωνούμε. Άξιζε πολύ
περισσότερο απ’ ότι είχαμε συνειδητοποιήσει στην αρχή.
❀ Η διαδικασία λογοδοσίας του επιτιθέμενου έγινε τόσο συμπεριληπτική
που η ΟΤΕ άρχισε να χάνει την επαφή με τη διαδικασία θεραπείας της
Νταϊάνα. Από τη μία, οι συναντήσεις μας ήταν ως επί το πλείστον για
την πρόοδο του Σομ και δεν μας έμενε χρόνος για να διευθετήσουμε
τις ανάγκες της Νταϊάνα. Μαθαίνουμε να τοποθετούμε την ευζωία της
Νταϊάνα πίσω στο κέντρο της διαδικασίας κάνοντας πράγματα όπως
την επέκταση του υποστηρικτικού μας κύκλου, την από κοινού

~ 21 ~
 ανάγνωση μπροσούρων και φτιάχνοντας ένα πλάνο σε περίπτωση
πυροδότησης (trigger plan9).

Η ΢υλλογικότητα Φρυσαλίδα είναι ακόμη ενεργά συμπλεγμένη με την

επικεντρωμένη στην επιζήσασα διαδικασία της ΜΔ. Όσο περισσότερα
μαθαίνουμε για την ΜΔ τόσο περισσότερο συνειδητοποιούμε ότι αποτελεί
μία βαθειά δέσμευση που απαιτεί πολλή ενέργεια και υπομονή. Η μη
ολοκληρωμένη διαδικασία μας έχει κρατήσει περίπου δύο χρόνια μέχρι
στιγμής και έχουμε περάσει από στρεσογόνες στιγμές. Ωστόσο, η θεραπεία
και η μεταστροφή συμβαίνει καθαρά, αργά και σταθερά για όλα τα άτομα
που ενεπλάκησαν. Αυτή η εμπειρία μας έχει συνδέσει μεταξύ μας με
απροσδόκητους και ισχυρούς τρόπους όπου επιβεβαίωσαν τη συλλογική
μας δέσμευση στην μεταστροφή των εαυτών μας και των κοινοτήτων μας.

9Σο trigger plan είναι ένας τρόπος για την Νταϊάνα να εντοπίσει και να ξεπεράσει
τα σημεία που ενδεχομένως να την πυροδοτούσαν (triggers). Όταν βιώνει μία
τραυματική ανάμνηση ή αντίδραση το πλάνο πυροδότησης, που αναπτύξαμε μαζί,
την βοηθάει να ταυτοποιήσει τι συμβαίνει όπως και τα βήματα που χρειάζεται να
κάνει για να νοιώσει ασφαλής.

~ 22 ~
 Χρησιμοποιούμενοι ορισμοί

❋ Σ.τ.μ.: Για να είναι όσο το δυνατόν σαφέστερο το νόημα, η μετάφραση

της αγγλικής πολιτικής ορολογίας έμεινε κοντά στο πρωτότυπο δίχως
να υπάρξουν λεξιπλασίες για τις έννοιες που δεν έχουν επακριβή
ελληνική μετάφραση. Κάθε ορολογία που αναφέρεται συνοδεύεται
από την πρωτότυπη αγγλική μέσα σε παρένθεση.
❋ Βιασμός (Rape): Μη συναινετικό σεξ μέσο φυσικού εξαναγκασμού,
χειριστικότητας, άγχους ή φόβου. Η εμπειρία του σεξ ως μία
ανεπιθύμητη φυσική, συναισθηματική, διανοητική, ή πνευματική
υπέρβαση των σεξουαλικών ορίων, όχι ως μία πράξη φροντίδας
αγάπης, ή ευχαρίστησης· η σεξουαλική παραβίαση της εμπιστοσύνης.
❋ Σεξουαλική επίθεση (Sexual Assault): Οποιαδήποτε ανεπιθύ-μητη
φυσική, συναισθηματική, διανοητική, ή πνευματική παραβίαση των
σεξουαλικών ορίων.
❋ Συναίνεση (Consent): Μία κατανοητή ανταλλαγή καταφατικών
λέξεων και δράσεων σε σχέση με την σεξουαλική πράξη, τη συμφωνία,
την έγκριση, ή την άδεια όπου είναι επικοινωνήσιμη, και ελεύθερη, και
ενεργώς δοσμένη δίχως φυσική βία, χειριστικότητα, άγχος, ή φόβο.

Προτεινόμενες πηγές

GenerationFIVE: Ending Child Sexual Abuse in Five Generations

www.generationfive.org

Hollow Water: Community Holistic Healing Circle

www.iirp.edu/article_detail.php?article_id=NDc0

Indigenous Issues Forums

www.indigenousissuesforums.org (dead link)

INCITE! Women of Color Against Violence

www.incite-national.org

Communities Against Rape and Abuse (CARA)

www.cara-seattle.org (dead link)

~ 23 ~
Center for Transformative Change
www.transformativechange.org (dead link)

Angel Kyodo Williams, “Doing Darkness: Change Vs. Transformation,"

Transformation: Vision and Practice for Transformative Social Change
(October 2009). www.transformativechange.org/docs/nl/transform-
200910.html (dead link)

~ 24 ~
~ 25 ~