ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ (Συντακτικό Γυμνασίου σελ.

82-87)
ΕΝΑΡΘΡΟ: είναι το απαρέμφατο που συνοδεύεται από άρθρο ουδετέρου γένους. Μεταφράζεται με «το να
+ υποτακτική», «το ότι + υποτακτική», ή με ουσιαστικό. Χρησιμοποιείται στο λόγο ως υποκείμενο,
αντικείμενο, κατηγορούμενο, επεξήγηση, ετερόπτωτος προσδιορισμός ή επιρρηματικός προσδιορισμός.
π.χ. Αἰσχρόν ἐστί τό ψεύδεσθαι. Τό σιγᾶν κρεῖττον ἐστί τοῦ λαλεῖν.

ΑΝΑΡΘΡΟ: διακρίνεται σε δύο είδη:

 Ειδικό (μπορεί να συνοδεύεται από το δυνητικό ἄν). Δέχεται συνήθως άρνηση οὐ. Εξαρτάται από
ρήματα που σημαίνουν λέγω, νομίζω, γνωρίζω, αισθάνομαι και όσα δείχνουν όρκο, ελπίδα, υπόσχεση,
προσδοκία.Μεταφράζεται: «ότι + οριστική».
Λέγουσιν τινές Θεμιστοκλῆ φαρμάκῳ ἀποθανεῖν. Ὁ πατήρ ὑπέσχετο δώσειν αὐτῷ τήν οἰκίαν.

 Τελικό (ποτέ σε χρόνο μέλλοντα). Δέχεται άρνηση μή. Εξαρτάται από ρήματα που σημαίνουν θέλω,
προτρέπω, απαγορεύω, εμποδίζω, μπορώ, προσπαθώ, διστάζω, αποφασίζω, συνηθίζω, παραχωρώ.
Μεταφράζεται: «να+υποτακτική».
Ἐψηφίσαντο βοηθεῖν πανδημεί.
Μόνο το ρήμα μέλλω συντάσσεται με τελικό απαρέμφατο χρόνου μέλλοντα.

ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟΥ
Ταυτοπροσωπία: το υποκείμενο του απαρεμφάτου είναι ίδιο με το υποκείμενο του ρήματος εξάρτησης.
Τότε παραλείπεται και εννοείται σε ονομαστική.
Ετεροπροσωπία: το υποκείμενο του απαρεμφάτου είναι διαφορετικό από αυτό του ρήματος εξάρτησης.
Σε αυτήν την περίπτωση τίθεται σε αιτιατική αλλά στα νέα ελληνικά το μεταφράζουμε με ονομαστική.
Π.χ. Μένων ἐβούλετο πλουτεῖν. Ἀναξαγόρας ἔλεγεν τόν ἥλιον λίθον εἶναι.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

Υποκείμενο απρόσωπων ρημάτων και εκφράσεων Ἔδοξεν αὐτοῖς στρατεύειν.
Αντικείμενο προσωπικών ρημάτων Μένων ἐβούλετο πλουτεῖν.
Κατηγορούμενο Τό λακωνίζειν ἐστί φιλοσοφεῖν.
Επεξήγηση Ὑμᾶς οὕτως ἐπαίδευον, τούς
γεραιτέρους προτιμᾶν
Προσδιορισμός της αναφοράς: με επίθετα που δηλώνουν Θεμιστοκλῆς ἦν δεινός λέγειν.
ικανότητα, δυνατότητα, αναγκαιότητα, αρμοδιότητα.
Προσδιορισμός του σκοπού ή του αποτελέσματος: με ρήματα Παρέδωκεν τήν πόλιν τοῖς
που δείχνουν κίνηση, παροχή, εκλογή, σκόπιμη ενέργεια στρατιώταις φυλάττειν.
καθώς και τα ρήματα φύομαι και εἰμί.
Ως έγκλιση (αντί για κανονικό ρήμα): Θαρσῶν νῦν, Διόμηδες, μάχεσθαι.
1. Σε κύριες προτάσεις αντί για προστακτική ή ευκτική. Θεοί, μή με δουλείας τυχεῖν!
Πρόκειται για ποιητική χρήση.
2. Σε δευτερεύουσες προτάσεις: συμπερασματικές, χρονικές Ἡ βουλή κατελύθη πρίν
ή αναφορικές συμπερασματικές. διαβουλεῦσαι.
Απόλυτα
Δεν εξαρτάται από κάποιο ρήμα. Πρόκειται για στερεότυπες Τό ἐπί τούτοις εἶναι ἐν κινδύνοις
εκφράσεις που αναφέρονται συνήθως στο περιεχόμενο καθεστήκατε.
ολόκληρης της πρότασης.
Μερικά συνηθισμένα απόλυτα απαρέμφατα είναι τα εξής:
ὡς ἐμοί δοκεῖν= κατά τη γνώμη μου
ὡς ἔπος εἰπεῖν/ ὡς οὕτως εἰπεῖν = για να το πω έτσι
ὡς συντόμως / ὡς διά βραχέων / ὡς συνελόντι εἰπεῖν= για να
μιλήσω σύντομα
ὡς εἰκάσαι= όπως μπορεί να συμπεράνει κανείς
ὡς ἐν κεφαλαίῳ εἰπεῖν= για να μιλήσω περιληπτικά
ὀλίγου δεῖν/ μικροῦ δεῖν= λίγο έλειψε
τό ξύμπαν εἰπεῖν = γενικά
τό νῦν εἶναι= όσο για τώρα
τό ἐπί τούτῳ/τούτοις εἶναι=όσο εξαρτάται από αυτόν/αυτούς
ἑκών εἶναι = θεληματικά