ตำราการสื่อสารประเภทวิทยุอาวุโส PDF

กองทัพบก
โรงเรียนทหารสื่อสาร
กรมการทหารสื่อสาร
แนวสอน
วิชา
การสื่อสารประเภทวิทยุ
ว.๐๔๐๒
หลักสูตร นายสิบอาวุโส เหล่า ส.
แผนกวิชาการสื่อสารประเภทวิทยุและ
อิเล็กทรอนิกส์ประยุกต์
------------------------------
พ.ศ.๒๕๖๐
สารบัญ
หน๎า
บทที่ 1 การสื่อสารประเภทวิทยุ
1.1 กลําวทั่วไป....................................................................................................................... 1
1.2 ขีดความสามารถและขีดจากัด......................................................................................... 1
1.3 การใช๎ทางยุทธวิธี............................................................................................................. 2
บทที่ 2 หลักพื้นฐานการสื่อสารประเภทวิทยุ
ตอนที่ 1 สํวนประกอบในการสํงและการรับวิทยุ
2.1 เครื่องวิทยุ.......................................................................................................... 3
2.2 เครื่องสํงวิทยุ...................................................................................................... 3
2.3 เครื่องสํงคลื่นเสมอ............................................................................................. 4
2.4 เครื่องสํงวิทยุโทรศัพท์...................................................................................... 4
2.5 สายอากาศ........................................................................................................ 5
2.6 เครื่องรับวิทยุ.................................................................................................... 5
ตอนที่ 2 คลื่นวิทยุ ( RADIO WAVE )
2.7 กลําวทั่วไป......................................................................................................... 7
2.8 ความยาวคลื่น................................................................................................... 7
2.9 ความถี.่ .............................................................................................................. 7
2.10 แถบความถี่...................................................................................................... 8
2.11 คุณลักษณะของแถบความถี่............................................................................ 9
ตอนที่ 3 วิธีการสํง ( METHODS OF TRANSMISSION )
2.12 กลําวทั่วไป....................................................................................................... 9
2.13 การปรุงคลื่น................................................................................................... 10
บทที่ 3 การแพรํกระจายคลื่นและความถี่ในยํานตํางๆ
3.1 คลื่น (WAVE) ................................................................................................................ 17
3.2 คลื่นเสียงหรือความถี่เสียง.............................................................................................. 18
3.3 คลื่นวิทยุหรือความถี่วิทยุ................................................................................................ 18
3.4 ชั้นบรรยากาศ................................................................................................................. 20
3.5 การแพรํกระจายคลื่น..................................................................................................... 23
บทที่ 4 การผสมคลื่นและเครือ่ งสํงวิทยุ AM-FM
4.1 การผสมคลื่นทางความสูง............................................................................................... 33
4.2 การผสมคลื่นทางความถี่................................................................................................ 36
4.3 การผสมคลื่นทางเฟส..................................................................................................... 38
4.4 เครื่องสํงวิทยุ.................................................................................................................. 39
4.5 เครื่องสํงวิทยุแบบคลื่นตํอเนื่อง...................................................................................... 40
4.6 เครื่องสํงวิทยุ AM........................................................................................................... 43
4.7 ไซด์แบนด์วิทยุ AM........................................................................................................ 45
4.8 เครื่องสํงวิทยุ FM........................................................................................................... 48
บทที่ 5 เครื่องรับวิทยุ AM และ FM

5.1 เครื่องรับวิทยุแรํ............................................................................................................. 60
5.2 เครื่องรับแบบจูนความถี่วิทยุ TRF.................................................................................. 61
5.3 เครื่องรับวิทยุ AM แบบซุปเปอร์เฮทเตอร์โรดายน์......................................................... 62
5.4 เครื่องรับวิทยุ FM แบบซุปเปอร์เฮทเตอร์โรดายน์......................................................... 66
บทที่ 6 สายอากาศ
6.1 กลําวนา.......................................................................................................................... 71
6.2 สมรรถนะของสายอากาศ............................................................................................... 76
6.3 แบบของสายอากาศ....................................................................................................... 79
6.4 สายอากาศแสวงเครื่อง................................................................................................... 85
บทที่ 7 ยุทโธปกรณ์ประเภทวิทยุ
ตอนที่ 1 ยุทโธปกรณ์ประเภทวิทยุ FM
7.1 ชุดวิทยุ PRC-624............................................................................................. 92
7.2 ชุดวิทยุ PRC-710............................................................................................. 95
7.3 ชุดวิทยุ AN/PRC-77........................................................................................ 101
7.4 ชุดวิทยุ AN/VRC-12, 43-49............................................................................ 106
7.5 ชุดวิทยุตระกูล CNR-900................................................................................. 113
7.6 ชุดวิทยุตระกูล CNR-900T.............................................................................. 121
7.7 เครื่องควบคุมระยะไกล AN/GRA-39............................................................... 128
7.8 ชุดสายอากาศ RC-292..................................................................................... 131
7.9 ชุดสายอากาศ OE-254..................................................................................... 133
ตอนที่ 2 ยุทโธปกรณ์ประเภทวิทยุ AM
7.10 ชุดวิทยุ PRC/VRC-610................................................................................... 138
7.11 ชุดวิทยุ AN/GRC-106(*)................................................................................. 140
7.12 ชุดวิทยุ AN/GRC-122(*),142(*)..................................................................... 142
7.13 ชุดวิทยุ PRC-1099......................................................................................... 144
7.14 ชุดวิทยุตระกูล HF-2000................................................................................ 146
7.15 ชุดวิทยุตระกูล HF-6000............................................................................... 151
7.16 ชุดสายอากาศ DOUBLET AN/GRA-50........................................................ 158
7.17 เครื่องควบคุมระยะไกล AN/GRA-6............................................................... 161
บทที่ 8 การปฏิบัติการซํอมบารุงยุทโธปกรณ์วิทยุ
8.1 กลําวนา.......................................................................................................................... 163
8.2 การปรนนิบัติบารุง.......................................................................................................... 164
8.3 การบารุงรักษาของพนักงานวิทยุ.................................................................................... 165
8.4 การซํอมบารุงระดับหนํวย.............................................................................................. 168
บทที่ 9 ปัจจัยควบคุมความเชื่อถือได๎ของการสือ่ สารประเภทวิทยุ

9.1 การเลือกที่ตงั้ .................................................................................................................. 174
9.2 ปัจจัยทีเ่ ชื่อถือได๎ทางด๎านเครื่องสํง................................................................................. 176
9.3 ปัจจัยตํางๆ ที่เกี่ยวกับความเชื่อถือได๎ในเส๎นทางสํงคลื่น................................................ 177
9.4 ปัจจัยทางความเชื่อถือได๎ที่เครื่องรับ............................................................................... 177
บทที่ 10
10.1 กลําวทั่วไป...................................................................................................................... 180
10.2 คาแนะนาปฏิบัติงานทั่วไป.............................................................................................. 181
10.3 ระเบียบปฏิบัติวิทยุโทรเลข............................................................................................. 183
10.4 ระเบียบปฏิบัติวิทยุโทรศัพท์........................................................................................... 185
10.5 ระเบียบปฏิบัติของวิทยุโทรพิมพ์.................................................................................... 189
10.6 นามเรียกขานทางยุทธวิธี............................................................................................... 191
10.7 การรับรองฝุาย............................................................................................................... 192
10.8 ขํายวิทยุ......................................................................................................................... 192
10.9 รปจ.ของสถานี............................................................................................................... 196
10.10 การรักษาความปลอดภัยในการสือ่ สาร......................................................................... 201
10.11 การปฏิบัติการควบคุมระยะไกล................................................................................... 203
บทที่ 11 การปฏิบัตงิ านทางวิทยุภายใต๎สภาพผิดปกติ
11.1 กลําวทั่วไป...................................................................................................................... 206
11.2 การสื่อสารทางวิทยุในปุาทึบ........................................................................................... 206
11.3 การสื่อสารทางวิทยุในพื้นทีเ่ ป็นภูเขา.............................................................................. 207
11.4 การแบํงมอบและการกาหนดความถี่วิทยุ........................................................................ 208
11.5 การกํอกวน...................................................................................................................... 211
11.6 มาตรการปูองกันการกํอกวน........................................................................................... 214
11.7 การปฏิบัติระหวํางถูกกํอกวน.......................................................................................... 215
11.8 การรายงานการกํอกวน.................................................................................................. 216
11.9 บันทึกและรายงานการสือ่ สาร........................................................................................ 221
11.10 การทาลายอุปกรณ์วิทยุ................................................................................................ 227
----------------------------------------
บทที่ 1
การสื่อสารประเภทวิทยุ
1.1 กล่าวทั่วไป
ก.วิทยุเป็นมัชฌิมหลักของการสือ่ สารในหนํวยทางยุทธวิธีสํวนมากวิทยุนั้นใช๎เพื่อการบังคับบัญชาควบคุม
การยิง แลกเปลี่ยนขําวสาร งานธุรการและการติดตํอระหวํางหนํวยตํางๆ นอกจากนั้นยังใช๎เพื่อการสื่อสาร
ระหวํางเครื่องบินในขณะบินและระหวํางเครื่องบินกับหนํวยทางพื้นดิน
ข.การสือ่ สารทางวิทยุเหมาะทีจ่ ะใช๎ในสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงอยํางรวดเร็วการสื่อสารกับหนํวย
เคลื่อนทีเ่ ร็ว เชํน เรือ เครื่องบินและรถถังนั้นจะมีความยุงํ ยากอยํางมากถ๎าไมํมีวิทยุใช๎
ค.วิทยุเป็นสิ่งสาคัญในการสื่อสารไปเหนือพื้นน้าอันกว๎างขวาง เหนือแผํนดินที่ข๎าศึกยึดอยูํ และเหนือภูมิ
ประเทศซึง่ ไมํอาจสร๎างทางสายได๎สะดวกหรือไมํเหมาะสมทีจ่ ะสร๎างทางสาย
1.2 ขีดความสามารถและขีดจากัด
ก. ขีดความสามารถ
1. อุปกรณ์สื่อสารประเภทวิทยุตามปกติแล๎วอาจจะติดตั้งได๎รวดเร็วกวําอุปกรณ์สื่อสารทางสาย ฉะนั้น
วิทยุจึงมีที่ใช๎อยํางกว๎างขวางเป็นมัชฌิมหลักการสื่อสาร ในระหวํางขั้นแรกของการรบและในสถานการณ์ทาง
ยุทธวิธีซึ่งเคลื่อนที่เร็ว
2. เมื่อติดตั้งบนรถแล๎วเครื่องวิทยุก็พร๎อมทีจ่ ะใช๎งานได๎และไมํต๎องมีการติดตั้งใหมํอีก
3. วิทยุอาจเคลื่อนที่ได๎จึงอาจจะใช๎กบั หนํวยที่ไปในอากาศ หนํวยสะเทินน้าสะเทินบก หนํวยยานยนต์
และหนํวยเดินเท๎า
4. วิทยุอาจจะใช๎ปฏิบัติการได๎หลายลักษณะ เชํน เป็นคาพูด ,วิทยุโทรศัพท์ ,วิทยุโทรเลข ,วิทยุโทรพิมพ์
แสดงให๎เห็นเป็นภาพและการรับสํงข๎อมูลตัวเลข
5. สิ่งกีดขวางตามธรรมชาติ ดงระเบิดและภูมิประเทศที่ขา๎ ศึกยึดครองอยูหํ รือที่ถูกข๎าศึกยิงไมํอาจจากัด
วิทยุได๎เหมือนอยํางมัชฌิมการสื่อสารอื่นๆ ในการสื่อสารทางวิทยุเว๎นแตํการใช๎เครื่องควบคุมระยะไกลแล๎วจะไมํ
ต๎องการใช๎สายโทรศัพท์ระหวํางตาบลซึง่ เป็นทีเ่ ริ่มต๎นให๎ขําวและตาบลทีจ่ ะต๎องสํงขําวเลย เพราะเหตุวําได๎ใช๎คลื่น
แมํเหล็กไฟฟูาในอากาศเป็นเครื่องเชื่อมโยงถึงกันอยูํ
6. โดยการใช๎เครื่องบังคับระยะไกลพนักงานวิทยุอาจจะอยูํไกลออกไปจากเครือ่ งที่ตนใช๎งานก็ได๎ เชํนนีจ้ ะ
ทาให๎มีความปลอดภัยแกํพนักงาน สถานีวิทยุ และทีบ่ ังคับการที่สถานีวิทยุนั้นประจาอยูํ
ข. ขีดจากัด
1. วิทยุนั้นอาจจะชารุดเสียหายได๎งําย ถูกรบกวนจากสภาพของบรรยากาศ และถูกรบกวนจากเครื่อง
อิเล็กทรอนิกส์อื่นๆ ได๎ นอกจากนั้นยังอาจถูกกํอกวนได๎โดยงําย
การสื่อสารประเภทวิทยุ หน๎าที่ 1
2. เพื่อให๎สามารถปฏิบัติการด๎วยกันได๎ วิทยุจะต๎องมีความถี่รํวมกันหรืออยํางน๎อยทีส่ ุดเหลื่อมกันบ๎าง ทัง้
จะต๎องสํงและรับสัญญาณในแบบเดียวกัน และจะต๎องอยูํภายในรัศมีการปฏิบัติงาน
3. วิทยุเป็นมัชฌิมการสื่อสารทีป่ ลอดภัยน๎อยที่สุด และจะต๎องถือวํามีการดักรับอยูํทุกครั้งทีเ่ ครื่องสํง
ทางาน เพียงแตํทราบวําวิทยุทางานอยูํก็ถอื วําข๎าศึกได๎ขําวสารไปแล๎ว การที่ข๎าศึกวิเคราะห์จานวนสถานีวิทยุที่
ปฏิบัติงาน จานวนขําวที่รับสํงหรือที่ตั้งของสถานีวิทยุกม็ ีคําตํอการขําวกรอง
1.3 การใช้ทางยุทธวิธี
ขอบเขตทีจ่ ะใช๎วิทยุในการรบนั้นขึ้นอยูํกบั ความต๎องการ การรักษาความลับและการจูํโจมโดยชั่งน้าหนัก
เทียบกับความเรํงดํวนในการสื่อสารทางวิทยุ เมื่อการจูโํ จมเป็นสิง่ สาคัญการปฏิบัติทางวิทยุก็ต๎องจากัดในขั้นต๎น
กับหนํวยที่ได๎มกี ารปะทะกับข๎าศึกแล๎ว ในบางกรณีอาจให๎มกี ารลวง
บทที่ 2
หลักพื้นฐานการสื่อสารประเภทวิทยุ
ตอนที่ 1 ส่วนประกอบในการส่งและการรับวิทยุ
2.1 เครื่องวิทยุ
ชุดวิทยุประกอบด๎วยสํวนประกอบทีส่ าคัญ คือเครื่องสํงซึ่งเป็นสํวนที่ทาให๎เกิดพลังงานความถี่วิทยุ แหลํง
กาลังไฟฟูา คันเคาะ ปากพูด หรือเครื่องโทรพิมพ์ ซึ่งเป็นสํวนที่ควบคุมคลื่นพลังงาน สายอากาศสํงเป็นสํวนที่ใช๎
แพรํรงั สีคลื่นวิทยุ สายอากาศรับเป็นสํวนที่ดักรับคลื่นวิทยุที่แพรํรงั สีออกมา แหลํงกาเนิดไฟฟูาเครื่องรับใช๎ในการ
เปลี่ยนคลื่นความถี่วิทยุที่ดักรับให๎เป็นพลังงานที่นาไปใช๎ได๎( USABLE ENERGY )
( ตามปกติแล๎วได๎แกํพลังงานความถี่เสียง ) และลาโพง หูฟงั หรือเครือ่ งโทรพิมพ์จะทาให๎พลังงานที่ได๎นี้ออกมาเป็น
สิ่งทีเ่ ข๎าใจกันได๎เมื่อชุดวิทยุทั้งสองไมํเกินรัศมีการทางานของเครื่องแล๎วสามารถทาการสื่อสารสองทาง(TWO WAY
COMMUNICATION ) ด๎วยการใช๎เครื่องแมํเหล็กไฟฟูาได๎เสมอ
รูปที่ 2 - 1 แสดงแผนผังรูปสีเ่ หลี่ยมของชุดวิทยุหลัก
2.2 เครื่องส่งวิทยุ
เครื่องสํงวิทยุแบบงํายๆ ( รูปที่ 2-2 ) ประกอบด๎วยแหลํงจํายกาลังและ OSCILLATOR หนึ่งเครือ่ ง
แหลํงจํายกาลังอาจเป็นหม๎อไฟฟูา เครื่องกาเนิดไฟฟูา แหลํงกาลังไฟฟูาสลับ รวมทัง้ เครือ่ งเรียงกระแสและเครือ่ ง
กรองกระแสไฟฟูาหรือกาลังที่เกิดจากมือหมุน ( ROTATING POWER SOURCE ) ให๎เป็นกระแสตรงด๎วย ภาค
OSCILLATOR ซึ่งทาให๎เกิดกระแสสลับความถี่วิทยุนั้นต๎องประกอบด๎วย วงจรปรับตั้ง ( TUNED CIRCUIT ) เพื่อ
ใช๎ปรับตั้งเครื่องสํงให๎ได๎ความถี่ใช๎งานตามต๎องการ เครือ่ งสํงต๎องมีเครื่องมือสาหรับควบคุมพลังงานความถี่วิทยุที่จะ
สํงออกไป / คันเคาะโทรเลขเป็นเครื่องมือแบบงํายๆ ที่มลี ักษณะเป็นไกไฟฟูา(SWITCH)แบบหนึ่งใช๎ควบคุมการ
ไหลของกระแสไฟฟูา เมือ่ ใช๎คันเคาะภาค OSCILLATOR ก็จะกด-ปลํอยปิดหรือเปิดทาให๎เปลี่ยนแปลงชํวงเวลา
ของพลังงานความถี่วิทยุให๎เป็นรูปของ จุด และ ขีด
รูปที่ 2-2 แผนผังสี่เหลี่ยมของเครื่องสํงวิทยุแบบงํายๆ
2.3 เครื่องส่งคลื่นเสมอ
เมื่อ OSCILLATOR ( OSC ) ทาความถี่วิทยุขึ้นมาซึ่งปกติแล๎วไมํวําความถี่คงที่และแรงพอทีจ่ ะให๎ความ
เชื่อถือได๎ ในการสํงระยะไกลหรือไมํก็ตามจะมีภาคขยายเพือ่ ขยายความถี่วิทยุตํอจากภาค OSC อีกภาคหนึ่ง ( รูป
ที่ 2-3 ) เพื่อทาให๎เกิดกาลังออกอากาศคงที่และแรงขึ้น แตํถ๎าต๎องการเพียงประมวลเลขสัญญาณเทํานั้นเครือ่ งสํง
ดังที่กลําวมาแล๎วนี้ก็ใช๎ได๎ผลอยํางสมบูรณ์แล๎ว
รูปที่ 2-3 แผนผังสี่เหลี่ยมของเครื่องวิทยุคลื่นเสมอมีภาคเครื่องแกวํง เครื่องขยาย
2.4 เครื่องส่งวิทยุโทรศัพท์
เมื่อต๎องการจะสํงขําวเป็นคาพูด จาเป็นต๎องใช๎เครื่องมืออยํางใดอยํางหนึง่ ควบคุมให๎กาลัง
ออกอากาศของเครื่องสํงวิทยุเป็นไปตามความถี่ของคาพูด ( หรือความถี่เสียง ) ภาคที่ใช๎ในการควบคุมภาคปรุง
คลื่น ซึ่งจะทาการเปลี่ยนแปลงกาลังออกอากาศของเครื่องสํงวิทยุให๎เป็นไปตามความถี่ของคาพูดกรรมวิธีเชํนนี้
รูปที่ 2-4 แผนผังสี่เหลี่ยมของเครื่องสํงวิทยุโทรศัพท์
เรียกวํา การปรุงคลื่น และคลื่นความถี่วิทยุทเี่ กิดขึ้นจากกรรมวิธีนี้ เรียกวํา คลื่นที่ปรุงแล๎ว ( MODULATED

WAVE ) เมื่อสัญญาณที่ปรุงคลื่นทาให๎ชํวงสูงของคลื่นวิทยุเปลี่ยนแปลง เรียกวิธีการนี้วํา การปรุงคลื่นทางชํวงสูง (
AMPLITUDE MODULATION ) และเมื่อสัญญาณที่ปรุงคลื่นแล๎วทาให๎ความถี่วิทยุเปลี่ยนแปลงเรียกวิธีนี้วํา การ
ปรุงคลื่นทางความถี่ ( FREQUENCY MODULATION ) ตามรูปที่ 2-4 ได๎เพิ่มภาคปรุงคลื่น ( MODULATION )
และปากพูดเข๎าไปในเครื่องสํงวิทยุโทรเลข จึงทาให๎กลายเป็นเครื่องสํงวิทยุโทรศัพท์ปรุงคลื่นทางชํวงสูง
2.5 สายอากาศ
หลังจากที่เครือ่ งสํงวิทยุทาสัญญาณความถี่วิทยุและขยายสัญญาณให๎แรงขึ้นแล๎วต๎องมีเครือ่ งมือแพรํรังสี
เพื่อพลังงานความถี่วิทยุไปในอากาศ และในขณะเดียวกันก็ต๎องมีเครื่องมือดักรับสัญญาณทางเครื่องรับ เครือ่ งมือที่
ต๎องใช๎ทาหน๎าที่นี้คือ สายอากาศ สายอากาศสํงจะสํงพลังงานของสัญญาณออกไปในอากาศแพรํรงั สีพลังงาน
ออกไปเป็นรูปคลื่นแมํเหล็กไฟฟูาและถูกดักรับด๎วย สายอากาศรับ เมื่อเครื่องวิทยุปรับตั้งความถี่ตรงกับความถี่
เครื่องสํงแล๎ว ก็จะรับสัญญาณและได๎ขําวสารซึ่งเข๎าใจกันได๎
2.6 เครื่องรับวิทยุ
ก. ภาคเครื่องตัดคลื่น ( DETECTOR) สัญญาณความถี่วิทยุซึ่งสามารถรับได๎ด๎วยเครือ่ งนั้นโดยทั่วไปแล๎ว
แบํงออกเป็น 2 ชนิด คือสัญญาณความถี่วิทยุที่ปรุงคลื่นแล๎ว ( MODULATED RF SIGNAL ) ซึ่งได๎นาคาพูด
เสียงดนตรีหรือพลังงานความถี่เสียงอื่นๆ ไปด๎วยและอีกชนิดหนึ่งคือสัญญาณคลื่นเสมอ ( CW ) ซึ่งพลังงานความถี่
วิทยุที่พุํงออกมาพร๎อมนาขําวไปโดยใช๎ประมวลเลขสัญญาณ ( จุด - DOT ) กรรมวิธีซึ่ง ขําวที่สัญญาณความถี่วิทยุ
นาไปนั้นถูกลอดออกมาเรียกวํา การตัดคลื่น ( DETEDTOR ) วงจรที่ใช๎บรรลุผลอันนี้เรียกวํา DETECTOR ( รูปที่
2-5 ) ซึ่งจะตัดเอาเฉพาะขําวทีเ่ ข๎ามาเทํานั้น เครื่องรับวิทยุจะต๎องมีวิธีในการปรับตั้งและการเลือกเฟูน
(SELECTING ) เฉพาะสัญญาณความถี่วิทยุที่ต๎องการเทํานัน้ เหตุที่จาเป็นต๎องมีการเลือกเฟูนก็เพื่อมิให๎มีการตัด
สัญญาณความถี่วิทยุหลายๆความถี่ที่แตกตํางกันในชํวงเวลาเดียวกันสํวนหนึง่ ของเครื่องดักคลื่นซึง่ ใช๎ปรับตั้ง
สัญญาณที่ตอ๎ งการเรียกวํา วงจรปรับตั้ง ( TINED CIRCUIT ) ในเครื่องรับวิทยุ FM นั้นเราเรียกเครือ่ งตัดคลื่นวํา
เครื่องจาแนกคลื่น ( DISCRIMINATOR )
รูปที่ 2-5
ข. ภาคเครื่องขยายความถี่วิทยุ ( RF AMPLIFIER ) เนื่องจากความถี่สัญญาณวิทยุออกมาแรง
( STRENGTH ) หรือชํวงสูงด๎วยอัตราเร็วมาก ภายหลังที่ออกมาจากสายอากาศสํงแล๎วและเพราะวํามีความถี่วิทยุ
หลายความถี่รวมกันอยูํอยํางหนาแนํนในความถี่วิทยุ จึงไมํอาจจะใช๎เฉพาะภาคเครื่องรับคลื่นเทํานั้น จาเป็นต๎อง
เพิ่มภาคเครื่องขยายความถี่วิทยุ ( รูปที่ 2 - 6 ) เข๎าในเครือ่ งรับเพื่อให๎มีความไว ( SENSITIVITY ความสามารถที่
จะรับสัญญาณอํอนๆได๎ ) และมีการเลือกเฟูน ( ความสามารถที่จะแยกสัญญาณความถี่วิทยุและความถี่เสียงออก
จากกันได๎ ) เครื่องขยายความถี่วิทยุจะมีวงจรปรับตั้ง หนึ่งวงจรหรือมากกวํานั้น เพื่อให๎สญ ั ญาณความถี่วิทยุที่
ต๎องการนั้น ( ความถี่ที่ถูกปรับตัง้ ) ได๎รับการขยายมากกวําสัญญาณความถี่อื่น
ค. ภาคเครื่องขยายความถี่เสียง ( AF AMPLIFIER )
กาลังออกอากาศของภาคตัดเครื่อง ( DETECTOR ) ทั้งที่มีหรือไมํ ภาคขยายความถี่วิทยุนั้น
ตามปกติมกี าลังอํอนมากที่จะนาไปใช๎งานได๎ จึงต๎องเพิ่มภาคขยายความถี่เสียงขึ้นอีกหนึง่ ภาคหรือหลายภาค ( รูป
ที่ 2-7 ) เพื่อทาให๎กาลังความถี่เสียงแรงขึ้นถึงระดับทีห่ ูฟัง ลาโพงหรือเครื่องโทรพิมพ์ทางานได๎
รูปที่ 2-7 แผนผังสี่เหลี่ยมของเครื่องรับวิทยุทสี่ มบูรณ์
ตอนที่ 2 คลื่นวิทยุ ( RADIO WAVE )

คลื่นวิทยุเคลือ่ นไปมาตามผิวโลก และแพรํรังสีคลื่นขึ้นไปบนท๎องฟูาทามุมกับผิวโลกเป็นมุมตํางๆ กัน ( รูป
ที่ 2-8 ) คลื่นแมํเหล็กไฟฟูาเหลํานีผ้ ํานอากาศไปด๎วยความเร็วเทํากับความเร็วแสงประมาณ 186,000 ไมล์
( 300,000 กิโลเมตร ) ตํอวินาที
รูปที่ 2-8 การแพรํรังสีคลื่นวิทยุจากสายอากาศแบบตัง้ ( VERTICAL ANTENNA )
2.8 ความยาวคลื่น ( WAVE LENGTH )

ความยาวคลื่นวิทยุลูกหนึง่ คือ ระยะทางเคลือ่ นที่ของคลื่นในชํวงระยะเวลาหนึ่งจนกระทัง่
ครบหนึง่ รอบ แตํละรอบจะมีการสลับคลื่นกัน ( ดูรูปที่ 2-9 ) คือหนึ่งความยาวคลื่นซึ่งวัดได๎เป็นเมตรสองครั้งความ
ยาวคลื่นนี้อาจวัดจากจุดเริ่มต๎นของคลื่นลูกตํอไป หรือวัดจากยอดคลื่นลูกหนึง่ ไปยังยอดคลื่น
ลูกตํอไปก็ได๎ ทัง้ สองกรณีนี้จะได๎ระยะเทํากัน
รูปที่ 2-9 ความยาวคลื่นของคลื่นวิทยุ

2.9 ความถี่ ( FREQUENCY )
ก. ความถี่ของคลื่นวิทยุ คือ จานวนของคลื่นครบรอบทีเ่ กิดขึ้นในหนึ่งวินาที คลื่นใดที่ใช๎
เวลาครบรอบนานกวํา คลื่นนั้นมีความยาวคลื่นยาวกวําและมีความถี่ต่ากวํา คลื่นที่ใช๎เวลาครบรอบน๎อยกวําคลื่น
นั้นมีความยาวคลื่นสั้นกวําและมีความถี่สูงกวํา ( รูปที่ 2-10 ) เปรียบเทียบความยาวคลื่นของคลื่น 2 MHz. กับ
คลื่น 10 MHz.
รูปที่ 2-10 การเปรียบเทียบคลื่นสองคลื่นทีม่ ีความแตกตํางกัน
ข. เนื่องจากความถี่ของคลื่นวิทยุนั้นมีคําสูงมาก ดังนั้นก็จะวัดเป็น KHz. หรือ MHz. ตํอ

วินาที 1 KHz. เทํากับ 1000 Hz. ตํอวินาที 1 MHz. เทํากับ 1,000,000 Hz. ตํอวินาที
ค.เพื่อให๎บังเกิดผลในทางปฏิบัติถือวําความเร็วของคลื่นวิทยุมีคําคงที่โดยไมํต๎องคานึงถึง
ความถี่จริงชํวงสูงของคลื่นทีส่ ํงออกไป ดังนั้นสามารถหาความยาวคลื่นได๎ ถ๎าทราบความถี่โดยหาความเร็วด๎วย
ความถี่
ความยาวคลื่น ( เป็นเมตร ) = 300,000,000 ( เมตรตํอวินาที )

( ในอากาศอิสระ ) ความถี่ ( Hz. ตํอวินาที )
= 300,000
ความถี่ ( KHz. )
= 300
ความถี่ ( KHz. )
ง. การหาความถี่เมื่อทราบความยาวคลื่นให๎หารความเร็วด๎วยความยาวคลื่น
ความถี่ ( Hz. ตํอวินาที ) = 300,000,000
ความยาวคลื่น ( เมตร )
ความถี่ ( KHz. ) = 300,000
ความถี่ ( MHz. ) = 300
2.10 แถบความถี่ ( FREQUENCY BAND )

ชุดวิทยุทางยุทธวิธีสํวนมากมักใช๎ปฏิบัตงิ านในเครือความถี่ (FREQUENCY SPECTRUM ) ตั้ง
แตํ 1.5 MHz. ถึง 400 MHz. ความถี่วิทยุจะแบํงออกเป็นกลุํมหรือแถบความถี่เพื่อสะดวกในการศึกษาและเป็น
หลักฐานอ๎างอิง ( REFFERENCE ) แถบความถี่ของเครือวิทยุได๎แสดงตามแผนภาพตํอไปนี้
แถบ ความถี่
ความถี่ต่ามาก ( VLF ) 3 - 30 KHz.
ความถี่ต่า (LF) 30 - 300 KHz.
ความถี่ปานกลาง ( MF) 300 - 3000 KHz.
ความถี่สูง ( HF) 3 - 30 MHz.
ความถี่สูงมาก ( VHF) 30 - 300 MHz.
ความถี่สูงอุลตรา ( UHF) 300 - 3000 MHz.
ความถี่สูงซุปเปอร์ ( SHF) 3 - 30 GHz.
ความถี่สูงสุด ( EHF) 30 - 300 GHz.
2.11 คุณลักษณะของแถบความถี่ ( CHARACTERISTIC OF FREQUENCY BAND )

ข๎อมูลตามตารางข๎างบนนี้ แสดงถึงคุณลักษณะการสํงแถบความถี่แตํละแถบโดยประมาณใสํ ภาพการ
ปฏิ บั ติ ง านตามปกติ คุ ณ ลั ก ษณะที่ แ นํ น อนนั้ น ขึ้ น อยูํ กั บ สภาพของมั ช ฌิ ม ในการแพรํ ก ระจายคลื่ น
( PROPAGATION MEDIUM ) กาลังออกอากาศเครื่องสํงและปัจจัยอื่นๆอีกหลายอยําง
ระยะ
แถบ คลื่นพื้นดิน คลื่นฟูา กาลังที่ต๎องการ
ไมล์ กิโลเมตร ไมล์ กิโลเมตร ( ก.ว. )
LF 0-1000 0 - 1609 500-8000 ก.835- เกินกวํา 50
MF 0 - 100 0 - 161 100-1500 12872 ข. 5 - 50
HF 0 - 50 0 - 83 100-8000 161-2415 0.5 - 5
VHF 0 - 30 0 - 48 ก.50-150 161-12872 0.5 หรือน๎อยกวํา
UHF 0 - 50 0 - 83 - ก.835-241 0.5 หรือน๎อยกวํา
-
ก. การสะท๎อนกระจายชั้นโทโปหรือการสะท๎อนกระจายไอโอโนระยะไกลขนาดนี้
ข. การสะท๎อนกระจายชั้นโทโปหรือการสะท๎อนกระจายไอโอโนต๎องการกาลังขนาดนี้
ตอนที่ 3 วิธีการส่ง ( METHODS OF TRANSMISSION )
ก. เครื่องสื่อสารประเภทวิทยุในหนํวยระดับรองๆนั้น ตามปกติใช๎สํงขําวด๎วยคาพูดหรือประมวลเลข
สัญญาณ ( TELEGRAPHIC CODE )
ข. ความรู๎สึกทีเ่ กิดขึ้นตํอระบบประสาทของมนุษย์ เมือ่ เยื่อหูได๎รับการสั่นสะเทือนตํอความถี่เสียง ( คาพูด
หรือประมวลเลขสัญญาณ ) เรียกวําเสียง พลังงานเสียงนีเ้ คลื่อนที่ไปในอากาศด๎วยความเร็วประมาณ 1,100 ฟุตตํอ
วินาที
ค. ถึงแม๎วําเราจะเปลี่ยนเสียงให๎เป็นพลังงานไฟฟูาความถี่เสียง ได๎แตํในทางปฏิบัติไมํอาจสํงผํานไปใน
บรรยากาศรอบโลกได๎ด๎วยการแพรํรังสีแมํเหล็กไฟฟูา ตัวอยํางเชํนสํงเสียงสัญญาณ 20 ไซเคิ้ล ให๎ได๎ผลต๎องใช๎
สายอากาศยาวเกือบ 5,000 ไมล์
ง.ข๎อจากัดข๎างบนนี้จะหมดไปได๎ถ๎าได๎ใช๎พลังงานไฟฟูาเป็นถีว่ ิทยุเป็นพาหะของขําวคือจะสามารถ
ครอบคลุมระยะทางได๎ไกลมาก สายอากาศที่มปี ระสิทธิผลสาหรับความถี่นั้นก็มีความยาวที่เหมาะ ในทางการ
ปฏิบัติการสูญเสียกาลังของสายอากาศอยูํในระดับพอควร ทั้งใช๎ได๎หลายชํองการสื่อสารซึ่งแตํละชํองสัญญาณนา
สัญญาณไปได๎และมีการเคลื่อนเฟูนสัญญาณไปด๎วย
2.13 การปรุงคลื่น ( MODULATION )

ก. เนื่องจากคลื่นพาห์ ( ตามรูปที่ 2-11 ) ไมํสามารพาเอาขําวไปเองได๎ จึงต๎องทาให๎ขําวใหมํของคลื่นเสียง
สัญญาณซ๎อนทับไปกับคลื่นพาห์ กรรมวิธีนี้เรียกวํา การปรุงคลื่น ซึง่ ได๎รบั การดัดแปลงและปรับปรุงรูปคลื่นพาห์
ทางความถี่หรือทางชํวงสูง วิธีการปรุงคลื่นทางความถี่และทางชํวงสูงได๎นามาใช๎ในระบบการสื่อสารประเภทวิทยุ
ทางทหาร
ข.เมื่อสัญญาณความถี่เสียงซ๎อนทับไปบนความถี่วิทยุซงึ่ เป็นพาหะจะทาให๎เกิดสัญญาณความถี่วิทยุความถี่
เพิ่มมากขึ้น ความถี่ที่เพิ่มขึ้นคือ ความถี่ผลบวกและผลตํางของความถี่เสียงกับความถี่วิทยุ ตัวอยํางเชํน สมมุติวํา
ความถี่ของคลื่นพาห์เทํากับ 1000 KHz. ถูกปรับปรุงเข๎ากับความถี่ 1 KHz. จะเกิดความถี่วิทยุเพิ่มขึ้น 2 ความถี่
คือ ความถี่ 1001 KHz. ( ผลบวกของ 1000 KHz. กับ 1 KHz. ) และความถี่ 999 KHz. ( ผลตํางของ 1000 KHz.
กับ 1 KHz. ) ถ๎านาความถี่เสียงเชิงซ๎อนมาปรุงคลื่นแทนการใช๎เสียงอยํางเดียวจะเกิดความถี่ใหมํ 2 ความถี่ ตาม
ความถี่เสียงแตํละความถี่ขั้นนั้น ความถี่ที่เกิดขึ้นใหมํทั้งหมดนี้เรียกวํา แถบข๎าง ( SIDE BAND )
2.13.1 การปรุงคลื่นทางชํวงสูง ( AMPLITUDE MODULATION )

การปรุงคลื่นทางชํวงสูงหมายถึง การแปรเปลี่ยนกาลังออกคลื่นวิทยุของเครือ่ งสํงไปตามอัตราการ
แปรเปลี่ยนของความถี่เสียง ( AUDIO RATE ) หรืออีกนัยหนึ่งหมายถึงพลังงานความถี่ของวิทยุเพิม่ ขึ้น และลดลง
ตามความถี่เสียง กลําวอยํางงํายๆ การปรุงคลื่นทางชํวงสูงก็คือกรรมวิธีในการแปรเปลี่ยนกาลังออกของเครือ่ งสํง (
รูปที่ 2-11 )
ก. เมื่อความถี่วิทยุที่เป็นพาหะถูกปรุงคลื่นเข๎ากับเสียงเดี่ยวจะเกิดความถี่เพิ่มขึ้น 2 ความถี่
คือความถี่ สูงกวํา ( UPPER FREQ. ) อันเกิดจากผลบวกของความถี่คลื่นพาห์กบั เสียง และความถี่ต่ากวํา (
LOWER FREQ.) ซึ่งเกิดจากผลตํางความถี่ของคลื่นพาห์กับเสียง ความถี่สูงกวําความถี่คลื่นพาห์ คือความถี่ข๎างสูง (
UPPER SIDE FREQ. ) และความถี่ต่ากวําความถี่คลื่นพาห์ คือ ความถี่ข๎างต่า ( LOWER SIDE FREQ. )
ข. เมื่อสัญญาณซึ่งจะนาไปปรุงคลื่น ( MODULATION SIGNAL ) เป็นเสียงเชิงซ๎อนคาพูด
สํวนประกอบของความถี่แตํละความถี่ของสัญญาณปรุงคลื่นทาให๎เกิดเป็นความถี่ข๎างสูง ( UPPER SIDE FREQ. )
และความถี่ข๎างต่า ( LOWER SIDE FREQ. ) ขึ้น ความถี่ข๎างเหลํานี้คงอยูํในแถบของความถี่แถบหนึ่งซึง่ เรียกวํา
แถบข๎าง ( SIDE BAND ) แถบข๎างซึ่งประกอบด๎วยผลบวกของความถี่คลื่นพาห์กับความถี่ปรุงคลื่นเรียกวํา แถบข๎าง
สูง ( UPPER SIDE BAND ) และแถบข๎างที่ประกอบด๎วยผลตํางของความถี่คลื่นพาห์กับความถี่ปรุงคลื่นเรียกวํา
แถบข๎างต่า ( LOWER SIDE BAND )
ค. ชํวงความถี่ซึ่งมีคลื่นพาห์และแถบข๎างอยูํด๎วยนั้นเรียกวําชํองการสื่อสาร ( CHANNEL ) ในการปรุงคลื่น
ทางชํวงสูง , ความกว๎างของชํองการสื่อสาร ความกว๎างแถบ ( BANDWIDT ) มีคําเป็นสองเทําของคําสูงสุดของ
ความถี่ปรุงคลื่น เชํน ถ๎าปรุงคลื่นพาห์ 5,000 KHz. เข๎ากับแถบความถี่มีความกว๎างตั้งแตํ 200 ถึง 5,000 Hz. (
0.2 ถึง 5 KHz. ) จะได๎แถบข๎างสูงมีคําตั้งแตํ 5,002 ถึง 5,005 KHz. และแถบความถี่ข๎างต่ามีคําตั้งแตํ 4,999.8 ถึง
4,995 KHz. ฉะนั้นความกว๎างแถบก็มีคําเทํากับ 10 KHz. ซึง่ เทํากับสองเทําของความถี่ปรุงคลื่นสูงสุด ( 5 KHz. )
ง.ขําวที่รํวมอยูํในสัญญาณปรุงคลื่นทางชํวงสูงจะอยูทํ ี่แถบข๎างทั้งสองแถบชํวงสูงของสัญญาณ และ
เปลี่ยนแปลงไปตามความแรงของสัญญาณปรุงคลื่น
จ.การปรุงคลื่นทางชํวงสูงตามปกติใช๎ในเครื่องสํงวิทยุโทรศัพท์ซึ่งใช๎ความถี่ปานกลางและความถี่สูง
ภายในเครือความถี่
รูปที่ 2-11 รูปคลื่น
2.13.2 การปรุงคลื่นความถี่ ( FREQUENCY MODULATION )

การปรุงคลื่นทางความถี่คือการเปลี่ยนแปลงความถี่ ( รูปที่ 2-11 ) ของคลื่นพาห์
ก.ในการปรุงคลื่นทางความถี่นั้น ความถี่คลื่นพาห์จะเปลี่ยนแปลงความถี่เดิมไปชั่วขณะโดยเป็นปฏิภาคกับ
ชํวงสูงของสัญญาณซึ่งจะนามาปรุงคลื่น ( MODILATION SIGNAL ) ในขณะที่สัญญาณซึง่ จะนามาปรุงคลื่นสูงขึ้น ,
ความถี่เปลี่ยนไปชั่วขณะจะสูงขึ้นและขณะที่สญ ั ญาณซึง่ จะนามาปรุงคลื่นต่าลงความถี่ที่เกิดขึ้นก็จะต่าลงด๎วย
ข. คลื่นวิทยุ FM นั้น ชํวงสูงของสัญญาณซึง่ นามาปรุงคลื่นเป็นตัวกาหนดวําความถี่ชั่วขณะนั้น
เปลี่ยนแปลงไปจากจุดศูนย์กลางหรือความถี่เดิมมากเพียงใดดังนั้นจะต๎องการให๎ความถี่ชั่วขณะเบี่ยงเบนไปจาก
ความถี่คลื่นพาห์มากเพียงใดก็ได๎โดยการเปลี่ยนชํวงสูงสัญญาณที่จะนามาปรุงคลื่น ความถี่เบี่ยงเบน (
DEVIATION FREQ. ) ไปนั้นอาจมีคําสูงเป็นร๎อยๆ KHz. โดยที่ความถี่ปรุงคลื่นมีคําเพียง 2 - 3 KHz. ก็ได๎ คูํแถบ
ข๎างที่เกิดขึ้นจากการปรุงคลื่นทางความถี่มีได๎ไมํจากัด ตํางกับการปรุงคลื่นทางชํวงสูงมีคําเทํากับผลบวกและผลตําง
ของความถี่สูงสุดซึ่งจะนามาปรุงคลื่นกับความถี่คลื่นพาห์เทํานั้น
ค.แถบข๎างคูํแรกเกิดจากผลบวกและผลตํางของคลื่นพาห์กับความถี่ ซึ่งนามาปรุงคลื่นคูํตํอๆไปเกิดจาก
ผลบวกและผลลบของคลื่นพาห์กับความถี่ซึ่งนามาปรุงคลื่นทบทวี ( MULTIPLE OF MODULATING FREQ. )
ตัวอยํางเชํน ความถี่คลื่นพาห์ 1 MHz. ปรุงคลื่นกับความถี่เสียง 10 KHz. จะได๎คูํของแถบข๎างซึ่งมีความกว๎าง
เทํากันหลายคูํ 990 KHz. กับ 1010 KHz. 980 KHZ. กับ 1020 KHz. 970 KHz. กับ 1030 KHz. และตํอไป
เรื่อยๆ ด๎วยเหตุนี้การปรุงคลื่นทางความถี่จึงคลุมความกว๎างของแถบมากกวําการปรุงคลื่นทางชํวงสูง
ง.จากการแสดงข๎างบนนี้แสดงวําคลื่น FM นั้นประกอบด๎วยความถี่กึ่งกลางหรือคลื่นพาห์และแถบข๎างทัง้
สองข๎างซึ่งเป็นคูํๆ อีกจานวนหนึง่ ขณะที่มีการปรุงคลื่นเมือ่ ชํวงสูงของสัญญาณที่ จะนามาปรุงคลื่นสูงขึ้นกาลังจาก
ความถี่กึ่งกลาง(CENTER FREQ.)จะถูกดึงมาเพิ่มเข๎าไปยังแถบทางข๎างทัง้ สองมากขึ้น
จ. สัญญาณ FM ที่ออกจากสายอากาศสํงจะมีชํวงสูงคงที่แตํความถี่เปลี่ยนแปลงไปตามสัญญาณที่นามา
ปรุงคลื่น ในขณะที่สัญญาณเคลื่อนที่ไประหวํางสายอากาศสํงและสายอากาศรับ จะรับเอาเสียงรบกวนจาก
ธรรมชาติและจากมนุษย์ทาขึ้นเข๎าไว๎ด๎วยและทาให๎ชํวงสูงของสัญญาณเปลี่ยนแปลงไป ชํวงสูงของสัญญาณที่
เปลี่ยนแปลงไปอยํางไมํพึงปรารถนานี้จะถูกขยายให๎สงู ขึ้นอีกเมื่อผํานไปยังภาคตํางๆ ของเครือ่ งรับจนถึงภาค
เครื่องกาจัดคลื่น ( LIMITER STAGE )
ฉ.เครื่องกาจัดคลื่นจะตัดความถี่สงู ของสัญญาณที่เปลี่ยนแปลงไปจากเดิมออกและสํงสัญญาณ FM เข๎าไป
ยังเครื่องจาแนกคลื่นซึง่ ภาคนี้มีความไวตํอการเปลี่ยนแปลงของคลื่นความถี่วิทยุ สัญญาณปรุงคลื่นซึง่ มีชํวงสูงคง
ที่นี้ผํานกรรมวิธีของวงจรจาแนกคลื่นวงจรที่เปลี่ยนสัญญาณที่มีความถี่เปลี่ยนแปลงให๎เป็นเครือ่ ง สัญญาณเสียงที่
มีชํวงสูงของศักย์ไฟฟูาเปลี่ยนแปลง เชํน หูฟัง ลาโพง และ โทรพิมพ์
ช. ตามปกติแล๎วการปรุงคลื่นทางความถี่ FM มักใช๎ในเครือ่ งสํงวิทยุโทรศัพท์โดยทางานอยูํในแถบความถี่
สูงมากและแถบความถีส่ ูงกวําขึ้นไป ( HIGHER FREQ. BANDS )
แถบข้างเดี่ยว
ก.สัญญาณแถบข๎างเดี่ยว ( SSB ) จะมีแถบข๎างเพียงหนึ่งในสองของแถบความถี่ของสัญญาณทีป่ รุงคลื่น
ทางชํวงสูง ตามรูปที่ 2-12 แสดงถึงทฤษฎีการแจกแจงกาลัง ( THEORETICAL DISTRIBUTION OF POWER )
ในสัญญาณ AM ตามรูปที่ 2-13 แสดงถึงเครื่องสํงแถบข๎างเดียวที่มีกาลังเทําเดิมแตํสามารถกรองแถบความถี่เพียง
ข๎างเดียวกาจัดคลื่นพาห์ ( SUPPRESS CARRIER ) และนากาลังของแถบข๎างที่ถูกกรองกับกาลัง ของคลื่นพาห์ที่
กาจัดออกไปนั้นมาเพิ่มกาลังสํงให๎กับแถบข๎างที่เหลืออยูํ
รูปที่ 2-12 การกระจายกาลังในสัญญาณที่ปรุงคลื่นทางชํวงสูง
รูปที่ 2-13 การสํงแบบแถบข๎างเดี่ยว
ข. เนื่องจากสัญญาณ SSB นั้นผลิตขึ้นโดยการผสมความถี่ จึงทาให๎เกิดผลบวกและผลตํางขึ้น ทั้งแถบ
ความถี่ข๎างสูงและข๎างต่าประกอบด๎วย ขําวที่ได๎นามาปรุงคลืน่ เหมือนกัน การเลือกสํงแถบข๎างใดขึ้นอยูกํ ับลักษณะ
ของเครื่องกรองแถบข๎างเดี่ยวที่นามาใช๎ ดังนั้นการสํงแถบข๎างเดี่ยวจึงกินที่ของเครือความถี่น๎อยกวําการปรุงคลื่น
AM
วิทยุโทรเลข
ก.ขําววิทยุโทรเลขสามารถสํงไปได๎ด๎วยการปรุงคลื่นพาห์และหยุดสํงด๎วยไกไฟฟูาหรือคันเคาะ
ตัวเลขและตัวอักษรแตํละตัวในวงถูกกาหนดขึ้นโดยการประกอบห๎วงไฟฟูา ( PULSE ) สั้นและยาวเป็นหมูํๆ ตาม
ประมวลเลขสัญญาณ ตัวอยําง เชํน พนักงานวิทยุต๎องการสํงตัวอักษร A ในรูปประมวลเลขสัญญาณก็จะกดคัน
เคาะใช๎เวลาเพียงเศษสํวนของวินาทีและปลํอยคันเคาะในห๎วงเวลาเทําเดิมแล๎ว จึงกดคันเคาะอีกห๎วงในเวลานาน
เป็น 3 เทํา ของการกดครัง้ แรก วิธีการสํงขําวเชํนนี้เรียกวํา การสํงวิทยุโทรเลขหรือคลื่นเสมอ ( CW ) ซึ่งได๎แสดง
รูปของคลื่น (WAVE FORM )ไว๎ในรูปที่ 2-14
ข. ขําววิทยุโทรเลขอาจสํงไปได๎ด๎วยคลื่นปรุงเสียง ( TONE MODULATED WAVE ) ในการสํงวิทยุด๎วย
คลื่นปรุงเสียงนั้นคลื่นพาห์จะถูกปรุงเสียงที่ความถี่คงที่ซึ่งมีความถี่ระหวําง 500 ถึง 1000 Hz.
ตํอวินาที เนื่องจากการปลํอยคลื่นปรุงเสียง ( TONE EMISSION ) นั้น ได๎ยํานกว๎างจึงอาจใช๎ตํอต๎านการกํอกวน (
ทางอิเล็กทรอนิกส์ ) บางแบบได๎ แตํเนื่องจากสัญญาณมียํานกว๎าง จึงทาให๎วิทยุหาทิศ
( RADIO DIRECTION FINDER ) หาเปูาหมายงําย เครื่องสํงที่ปรุงคลื่นรัศมีการทางานน๎อยกวําเครื่องสํงคลื่นเสมอ
( CW ) ในเมื่อมีกาลังออกเทํากัน
ค. การสํงวิทยุโทรเลขด๎วยมือนั้นจากัดด๎วยความสามารถในการใช๎มือรับ - สํงขําว ตามปกติแล๎วใช๎ใน
หนํวยระดับต่าของกองทัพบกซึง่ มีปริมาณขําวจานวนน๎อย การสํงวิทยุโทรเลขอาจใช๎สาหรับสถานีตาบลที่ตงั้ ซึ่ง
อยูํโดดเดี่ยวหรืออยูํหํางไกลได๎ ถ๎ามัชฌิมอื่นไมํมี
1. การสื่อสารด๎วยวิทยุโทรเลขสามารถใช๎ได๎เสมอๆ ในขณะที่การสื่อสารด๎วยแบบอื่นๆ
ใช๎ไมํได๎ผลเนื่องจากสภาพบรรยากาศหรือการรบกวน
2. เครื่องสํงวิทยุโทรเลขมีรัศมีการทาการไกลกวําเครื่องสํงวิทยุโทรศัพท์ ในเมื่อมีกาลังออกอากาศเทํากัน
ทั้งนี้เพราะกาลังออกอากาศของสัญญาณแรงขึ้นเมื่อความกว๎างแถบน๎อยลง
3. ในแถบความถี่ที่กาหนดมาให๎นั้น สามารถสํงวิทยุโทรเลขได๎มากกวําสถานีวิทยุ
โทรศัพท์โดยไมํรบกวนซึ่งกันและกัน
รูปที่ 2-14 สัญญาณวิทยุโทรเลข
วิทยุโทรศัพท์
ก.ปากพูดของวิทยุโทรศัพท์จะเปลี่ยนแปลงเสียงหรือคลื่นเสียงให๎เป็นห๎วงคลื่นไฟฟูาเบาๆ ห๎วง
คลื่นไฟฟูาเหลํานีจ้ ะถูกทาให๎แรงขึ้น โดยผํานเครื่องขยายความถี่เสียงติดตํอกันหลายๆภาคแล๎ว ผํานเข๎าไปใน
เครื่องปรุงคลื่น เครือ่ งปรุงคลื่นจะปลํอยให๎กาลังงานคลื่นเสียงเทําทีจ่ าเป็นปรุงเข๎ากับคลื่นวิทยุในวงจรขยายความถี่
วิทยุ ที่เครื่องรับวิทยุความถี่วิทยุทปี่ รุงคลื่นแล๎วจะถูกแยกคลื่น โดยยอมให๎ แตํเฉพาะองค์ประกอบความถี่เสียง
ของสัญญาณที่เข๎ามาเทํานั้นทีจ่ ะเกิดเป็นเสียงขึ้นในลาโพงหรือชุดสวมศีรษะ
ข.วิทยุโทรศัพท์ใช๎ในการสื่อสารอยํางกว๎างขวางในหนํวยรบที่เคลื่อนที่ด๎วยความเร็วสูง ซึ่งจาเป็นต๎องสํง
ขําวด๎วยความเร็ววิทยุโทรศัพท์ในการติดตํอระหวํางบุคคลเมือ่ ไมํมีข๎อจากัดเกี่ยวกับการรักษาความปลอดภัยในการ
สื่อสาร
รูปที่ 2-15 ตัวอยํางคลื่นเสียง
วิทยุโทรพิมพ์
ก.การสํงวิทยุโทรพิมพ์นั้นกระทาได๎ในระยะทางไกลๆจนถึงนับพันไมล์,มักใช๎ในหนํวยระดับสูงๆ ซึ่งมีการ
เปลี่ยนแปลงสถานการณ์ทางยุทธวิธีอยํางรวดเร็วโดยที่เวลาในการติดตั้งเครื่องสื่อสารประเภทสายไมํอานวยให๎และ
ในพื้นที่ซึ่งมีปริมาณขําวสารมากและวงจรวิทยุก็มีความเชื่อถือได๎วิทยุโทรพิมพ์ที่ใช๎ได๎ประโยชน์อยํางมากในที่ซึ่งไมํ
สามารถวางสายได๎งํายๆเชํนพื้นที่ที่ถูกแบํงแยกด๎วยพื้นน้ากว๎างใหญํหรือปุาทึบ
ข. เครื่องสํงวิทยุโทรพิมพ์ประกอบด๎วยแปูนอักษรที่ใช๎สํง ( TRANSMITTING KEYBOARD ) และกลไกที่ใช๎
รับและพิมพ์ ( RECEIVING AND PRINTING MACHANISM ) เมื่อทาการกดแปูนตัวอักษร KEY จะเป็นการปลด
กลไกสํง โดยสํงห๎วงคลื่นไฟฟูาติดตํอกัน ( A SERIES OF ELECTRICAL IMPULSES ) เข๎าไปในชํองสื่อสารทาง
วิทยุ ไปยังเครื่องรับเครื่องรับจะเปลี่ยนห๎วงไฟฟูาให๎เป็นการทางานทางกลไกเครื่องพิมพ์ ( PRINTE ) จะเลือกและ
พิมพ์เฉพาะตัวอักษรตามห๎วงคลื่นไฟฟูาที่รบั มาเทํานั้น แปูนอักษรแตํละตัวจะลงเฉพาะห๎วงไฟฟูาซึ่งกาหนดไว๎
ตํางๆ กัน ( รูปที่ 2-15 ) ขําวอาจพิมพ์บนหน๎ากระดาษ ( PAGE FORM ) หรือบนแถบ ( TAPE ) ก็ได๎ แปูน
ตัวอักษรจะประกอบด๎วยตัวอักษรพยัญชนะและเครือ่ งหมายวรรคตอน ( รูปที่ 2-16 ) กลไกตํางๆจะทาให๎เกิดการ
ทางานตํางๆ คือ กลับแครํ ( CARRIAGE RETURN ) เลือ่ นบรรทัด ( LINE SHIFT ) เลื่อนอักษร ( LETTER SHIFT )
เลื่อนตัวเลข ( FIGURE SHIFT ) และ เว๎นวรรค ( SPACE )
ค. ประมวลสัญญาณพิเศษ ( SPECIAL SIGNALING CODE ) ที่ใช๎ในการสํงโทรพิมพ์นั้น ตัวอักษรหรือ
สัญญาณแตํละตัวนั้นจะมีระยะเวลาสม่าเสมอกัน ( UNIFORM LENGTH ) และมี 5 ห๎วงเวลา ( ENTERVALS OF
TIME ) หนํวยของสัญญาณแตํละหนํวยจะมีความยาวเทํากันมีชื่อเรียกวําห๎วงหมาย (ไฟฟูา ) ( MARKING
IMPULSE ) หรือ ห๎วงวําง(ไฟฟูา) ( SPACING IMPULSE ) ในวงจรห๎วงหมาย( ไฟฟูา )จะปรากฏในขณะที่มีกระแส
ไหลในวงจรและแมํเหล็กเลือกอักษร ( SELECTOR MAGNETS ) ซึ่งอยูํในเครื่องพิมพ์ของเครื่องรับจะทางาน ห๎วง
วําง( ไฟฟูา ) ปรากฏเมื่อวงจรอยูํในสภาพวงจรเปิดซึง่ แมํเหล็กเลือกอักษรในเครือ่ งพิมพ์ของเครื่องรับจะไมํทางาน
การเอาห๎วงหมายและห๎วงวํางมารวมกันโดยไมํมีแบบตํางๆกันนั้นทาให๎เกิดเป็นตัวอักษร , ตัวเลข การทางานตาม
หน๎าที่ ( FUNCTIONS ) ตํางกัน
ง. สัญญาณโทรพิมพ์ซงึ่ ใช๎กันโดยทั่วๆ ไป นั้นทาได๎โดยการตัดตํอ KEY เครื่องสํงวิทยุให๎แพรํรังสี ณ ความถี่
หนึ่งในขณะที่เป็นห๎วงหมาย และในขณะที่เป็นห๎วงวํางความถี่จะเปลี่ยนแปลงไปจากเดิมเล็กน๎อย การทางาน
เชํนนี้ใช๎การปรุงคลื่นทางความถี่เรียกวํา การตัดเลื่อนความถี่ ( FREQ. SHIFT KEYING ( FSK ))(M ลด ) เครื่องรับ
วิทยุจะเปลี่ยนความถี่ทงั้ สองซึง่ อยูํหํางกัน 850 Hz. กลับเข๎าเป็นห๎วงไฟฟูาของโทรพิมพ์และห๎วงไฟฟูาเหลํานี้จะทา
ให๎เครื่องรับโทรพิมพ์ ทางาน การกดแปูนอักษรทางเครื่องสํงโทรพิมพ์จะทาให๎ทางเครื่องรับตีพมิ พ์อักษรตัวที่
ตรงกันด๎วย
บทที่ 3
การแพร่กระจายคลื่น และความถี่ในย่านต่างๆ
3.1 คลื่น (WAVE)
คลื่นมีมากมายหลายชนิด เกิดจากแหลํงกาเนิดตํางกัน คลื่นชนิดหนึ่งที่จะพบเห็นได๎เสมอคือ คลื่นในแมํน้า
ลาคลอง ในทะเล ซึ่งจะเรียกวําคลื่นน้า ถ๎าเราโยนก๎อนหินลงในน้านิ่งๆ หินจะทาให๎น้านั้นเกิดคลื่นซ๎อนกันไปเรื่อยๆ
เป็นระลอกกระจายเป็นวงออกไปไกล จนในทีส่ ุดก็ราบเรียบเป็นน้านิ่งอยูํตามเดิม
รูปที่ 3-1 ลักษณะการกระจายของคลื่น
จากรูปเมื่อก๎อนหินกระทบพื้นน้า น้าที่นิ่งอยูํก็จะกระเพื่อม บริเวณที่ก๎อนหินกระทบน้าครั้งแรก จะเป็นลูก

คลื่นใหญํที่สุด หํางจากบริเวณก๎อนหินตกกระทบ คลื่นจะคํอยๆ ลดลงตามลาดับ
จากที่กลําวมาพอสรุปได๎วํา คลื่น คือ พลังงานรูปหนึ่งจะกาเนิดขึ้นมาได๎ด๎วยการกระทาของพลังงานอีกรูป
หนึ่ง จะเคลื่อนที่ไปได๎จะต๎องมีพาหะพาไป
สํวนประกอบของคลื่น
รูปที่ 3-2 แสดงสํวนประกอบของคลื่น
สํวนประกอบตํางๆ ของคลื่นจะมีชื่อเรียกตํางกันอธิบายได๎ดังนี้
1. ระยะ AB และ CD เป็นระยะสํวนสูงและสํวนต่าของคลื่น สํวนใหญํจะเรียกสํวนสูงของคลื่น หรือ
แอมปลิจูด (Amplitude)
2. ระยะความหํางของยอดคลื่นหนึ่ง ไปยังอีก คลื่นหนึ่งคือระยะ A ถึง F เรียกวําความยาวคลื่น หรือ
เวฟเลงท์ (Wave Length)
3. การเคลื่อนที่ของคลื่นจาก E ไป F ไป G ครบสํวนที่ H เรียกการเคลื่อนที่ครบรอบของคลื่นวํา 1 ลูก
คลื่น หรือ 1 ไซเกิล (Cycle)
4. คลื่นที่เกิดขึ้นในลักษณะนี้จะมีชื่อเรียกวําคลื่นไซน์ หรือไซน์เวฟ (Sine Wave)
5. การบอกความเร็วในการเคลื่อนที่ของคลื่น จะบอกเป็นจานวนไซเกิลใน 1 วินาที (Cycle/Sec.) มักจะ
เรียกความถี่ (Frequency) สมมติคลื่นเคลื่อนที่ใน 1 วินาที ได๎ 100 ไซเกิล เรียกวําคลื่นนั้นมีความถี่ 100 ไซเกิล
ตํอ วินาที (100 C/S) ในปัจจุบันความถี่ของคลื่นจะมีหนํวยเป็นเฮริทซ์ (Hertz) ใช๎ตัวยํอ Hz. แทนคาวําไซเคิลตํอ
วินาที (Cycle/Sec.)
3.2 คลื่นเสียงหรือความถี่เสียง (Audio Wave or Audio Frequency)

ความถี่เสียงก็คือความถี่ที่อยูํในยํานมนุษย์สามารถเปลํงเสียงออกมาได๎และสามารถรับฟังได๎จะมีความถี่อยูํ
ในยําน 20-20,000 Hz. เป็นความถี่ที่คลื่นไมํสามารถเดินทางได๎ไกล เพราะเป็นคลื่นที่มีความถี่ต่า เกิดการจางหาย
ได๎งํายการเดินทางของคลื่นที่จะทาให๎มนุษย์ได๎ยินจะต๎องอาศัยการสั่นของอากาศไปกระทบเยื่อแก๎วหู ทาให๎เยื่อ
แก๎วหูสั่นจึงจะได๎ยินคลื่นเสียงนั้น เสียงพูดของมนุษย์ที่พูดชนิดฟังกันรู๎เรื่องจะมีความถี่ประมาณ 20-3,400 Hz. อัน
ที่จริงเสียงพูดและเสียงดนตรีจะประกอบด๎วยความถี่ห ลายความถี่ผสมกันอยํางซับซ๎อน ความถี่เหลํานี้เรียกวํา
ความถี่ฮาร์โ มนิค (Harmonic) หรือ โอเวอร์โ ทน (Overtone) เป็นความถี่ที่ เ ป็นผลคูณของความถี่พื้นฐาน
(Fundamental Frequency) เป็นตัวทาให๎เกิดหางเสียงหรือสาเนียงของเสียงที่ตํางกัน ดังนั้นเสียงที่หูมนุษย์จะได๎
ยินดีที่สุดประมาณ 2,000 Hz. ความถี่เสียงประมาณ 15,000 Hz. ขึ้นไป หูมนุษย์เกือบจะไมํได๎ยินแล๎ว ความถี่
เสียงถือวําเป็นความถี่ที่สาคัญในการสื่อความหมายให๎มนุษย์พูดคุยกันเข๎าใจ
3.3 คลื่นวิทยุหรือความถี่วิทยุ (Radio Wave or Radio Frequency)

คลื่นวิท ยุเ ป็นคลื่นแมํ เ หล็ก ไฟฟู าที่ ท าขึ้น ซึ่ง มี ความเร็วคงที่ อยูํในยํานความถี่ 10 KHz.-300 GHz.
เคลื่อนที่ด๎วยความเร็ว 186,000 ไมล์ตํอวินาที หรือประมาณ 3 x 108 เมตร/วินาที ความถี่มีความสัมพันธ์กับ
ความเร็วและความยาวคลื่นดังนี้
F=V /  Hz.
F = ความถี่ (Frequency) หนํวย เฮริทซ์ (Hz.)

V = ความเร็ว (Velocity) ของคลื่นวิทยุ ประมาณ 3 x 108 เมตร/วินาที (m/s)
 = ความยาวคลื่น (Wavelength) หนํวย เมตร (m)
คลื่นแมํเหล็กไฟฟูา (Electromagnetic Wave) คือคลื่นเกิดขึ้นจากการผสมกันระหวํางกระแสที่ไหลผําน

เข๎าไปในสายอากาศวิทยุ ทาให๎เกิดสนามแมํเหล็ก (Magnetic Field) และแรงดันทีตกครํอมสายอากาศวิทยุ ทาให๎
เกิดสนามไฟฟูา (Electric Field) รวมสนามทั้งสองเข๎าด๎วยกันจะได๎คลื่นแมํเหล็กไฟฟูาขึ้นมา จะมีคําความถี่ตั้งแตํ
ต่าสุดถึง สูงสุดสามารถจ าแนกประเภทได๎ดัง ตารางที่ 3.1 และจาแนกรายละเอียดเฉพาะคลื่นวิท ยุที่ใช๎งานใน
ระบบสื่อสารด๎วยคลื่นวิทยุตามตารางที่ 3.1
ตารางที่ 3.1 ตารางจาแนกคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า
ชนิดของคลื่น ยํานความถี่ ( F ) ยํานความยาวคลื่น (  )
1.คลื่นความถี่ของระบบไฟฟูากาลัง 0 – 400 Hz  - 750 km
2.คลื่นความถี่เสียง 20 Hz - 20 kHz 15,000 km – 15 km
3.คลื่นความถี่วิทยุ 3 kHz – 3 THz 100 km – 0.1 mm
4.คลื่นความร๎อนหรือการแพรํกระจายของแสง 300 GHz - 375 THz 1 mm – 0.8 m
อินฟราเรด
5.คลื่นการแพรํกระจายของแสง 375 THz – 750 THz 0.8 m – 0.4 m
6.คลื่นรังสีอุลตราไวโอเลต 750 THz – 3X104 THz 0.4 m – 100 nm
7.คลื่นรังสีเอกซ์ ( X – RAYS ) 3X103 THz – 3X107 THz 100 nm – 10 pm
8.คลื่นรังสีแกมมา ( GAMMA RAYS ) 3X106 THz – 3X109 THz 100 pm – 0.1 pm
9.คลื่นรังสีคอสมิค ( COSMIC RAYS ) 6X108 THz เป็นต๎นไป 0.5 pm ลงมา
ตารางที่ 3.2 ตารางจาแนกคลื่นวิทยุ

ชือ่ ยํานความถี่ ความยาวคลื่น การนาไปใช๎งาน
(F) ()
1.VERY LOW FREQUENCY 3 kHz – 30 kHz 100 km – 10 km คลื่นเสียงทีท่ าให๎หูมนุษย์ได๎ยิน การสื่อสารระยะไกลจากจุด
( VLF ) หนึ่งถึงจุดหนึ่ง
2. LOW FREQUENCY 30 kHz – 300 kHz 10 km – 1 km ใช๎สํงวิทยุคลื่นยาว , วิทยุเดินเรือ และการติดตํอสื่อสาร
( LF ) ระยะทางใกล๎ ๆ
3. MEDIUM FREQUENCY 300 kHz – 3 MHz 1 km – 100 m สํงวิทยุในยํานกระจายเสียงทัว่ ไป
( MF ) ( BROADCAST BAND , AM ) และเรือรบ
4. HIGH FREQUENCY 3 MHz – 30 MHz 100 m – 10 m ใช๎ในการสํงวิทยุคลื่นสั้น , ในทางอุตสาหกรรมวิทยาศาสตร์
( HF ) อุปกรณ์ทางการแพทย์ และวิทยุสมัครเลํน
5. VERY HIGH FREQUENCY 30 MHz – 300 MHz 10 m – 1 m ใช๎สํง TV ชํอง 2-13 สํงวิทยุ FM วิทยุเดินเรือ และวิทยุ
( VHF ) สมัครเลํน
6.ULTRA HIGH REQUENCY 300 MHz – 3 GHz 1 m – 10 cm ใช๎สํง TV ชํอง 14 – 83 เรดาร์ , และไมโครเวฟ
( UHF )
7. SUPER HIGH FREQUENCY 3 GHz – 30 GHz 10 cm – 1 cm เรดาร์ , ไมโครเวฟ , สื่อสารดาวเทียม , ค๎นคว๎าทดลอง
( SHF )
8.EXTREMELY HIGH 30 GHz – 300 GHz 1 cm – 1 mm ค๎นคว๎าทดลอง
FREQUENCY ( EHF )
9. ยํานที่ยงั ไมํมีชื่อ 300 GHz – 3 THz 1 mm – 0.1 mm ค๎นคว๎าทดลอง
หมายเหตุ
1. หนํวยความถี่ที่สูงกวําเฮริทซ์ (Hertz) ขึ้นไปแบํงเป็นดังนี้
1 กิโลเฮริทซ์ (Kilo Hz.), kHz. = 103 Hz.
1 เม็กกะเฮริทซ์ (Mega Hz.), MHz. = 106 Hz.
1 จิกกะเฮริทซ์ (Giga Hz.), GHz. = 109 Hz.
1 เทราเฮริทซ์ (Tera Hz.), THz. = 1012 Hz.
2. หนํวยความยาวคลื่นที่สูงกวําและต่ากวําเมตรแบํงเป็นดังนี้
1 กิโลเมตร (Kilometer), Km. = 103 m.
1 เซนติเมตร (CentiMeter), cm. = 10-2 m.
1 มิลลิเมตร (MilliMeter), mm. = 10-3 m.
1 ไมโครเมตร (MicroMeter), m. = 10-6 m.
1 นาโนเมตร (NanoMeter), nm. = 10-9 m.
1 พิโคเมตร (PicoMeter), pm. = 10-12 m.
3. รังสีแกมมา (Gamma Rays) คือ คลื่นรังสีแมํเหล็กไฟฟูา ซึ่งถูกสํงอกมาโดยเครื่องกาเนิดรังสีแกมมา มีความยาว
คลื่นสั้นมาก มีอานาจทะลุทะลวงมากกวํารังสีเอ็กซ์เรย์ (X-Rays)
4. รังสีคอสมิก (Cosmic Rays) คือรังสีที่มีความถี่สูงกวํารังสีแกรมมา มีอานาจทะลุทะลวงสูงยิ่ง ไมํทราบที่มา
แนํนอน แหลํงรังสีอยูํในระหวํางกลุํมดาวในอวกาศ สามารถทะลุทะลวงแทํงตะกั่วแข็งได๎ถึง 1.5 ฟุต หรือประมาณ
200 ฟุตในน้า
3.4 ชั้นบรรยากาศ (Atmosphere)

ชั้นบรรยากาศที่หํอหุ๎มโลกจะมีอิทธิพลตํอการแพรํกระจายชองคลืน่ วิทยุเป็นอยํางมาก บรรยากาศที่หํอหุม๎
โลกเราอยูํแบํง ออกได๎ห ลายชื้น โดยแบํงตามความสามารถที่จ ะเป็นตัวนาได๎ เมื่ อเกิดมีอณูของรังสีดวงอาทิตย์
เคลื่อนที่มาชนจะทาให๎บรรยากาศเกิดการไอโอไนซ์ (Ionizing) ของก๏าซในชั้นบรรยากาศนั้น จากคุณสมบัติที่เป็น
ตัวนาในขณะเกิดไอโอไนซ์ ชั้นบรรยากาศเหลํานี้จึงมีคุณสมบัติสะท๎อนคลื่นวิทยุได๎ ความสูงของชั้นบรรยากาศชั้น
ตํางๆ จากพื้นดินจะเปลี่ยนแปลไปเรื่อยๆ โดยขึ้นอยูํกับความเข๎มของการไอโอไนซ์ และสํวนประกอบอื่นๆ เชํน
อุณหภูมิ, ความชื้น, แรงกดดัน ฯลฯ ชั้นบรรยากาศที่หํอหุ๎มโลก แบํงได๎เป็น 3 ชั้น คือ
1. ชั้นโทรโพสเฟียร์ (Troposphere) ระยะอยูํสูงจากพื้นผิวโลกโดยประมาณ 0-15 กม. ชั้นนี้สภาพ
โดยทั่วไปไมํได๎เป็นเนื้อเดียวกันตลอด แตํมีสภาพปั่นปุวน วุํนวายอยูํตลอดเวลา เป็นเหตุให๎เกิดการเปลี่ยนแปลง
ทางอุณหภูมิ, ความชั้น, ความดัน และอื่นๆ ทาให๎ดัชนีหักเหของคลื่นวิทยุเปลี่ยนแปลงไปตามเวลา และความเป็น
สุญญากาศ คําดัชนีหักเหของคลื่นวิทยุมีผลตํอการกระจายคลื่นในชั้นบรรยากาศต่าๆ ยํานนี้
2. ชั้นสตาร์โทสเฟียร์ (Startosphere) ระยะสูงจากพื้นโลกประมาณ 15-50 กม. เป็นชั้นบรรยากาศซึ่ง
อุณหภูมิจะไมํเปลี่ยนแปลง
3. ชั้นไอโอโนสเฟียร์ (Ionosphere) ระยะอยูํสูงจากพื้นโลกประมาณ 50-500 กม. บรรยากาศในชั้นนี้
อากาศจะเต็มไปด๎วยอีออน (ION) มีคุณสมบัติในการดูดกลืนหรือสะท๎อนคลื่นวิทยุ ตัวที่มีบทบาทคือความเข๎มของ
ตัวอิเล็กตรอนอิสระ (Free Electron Density) บรรยากาศในชั้นนี้ยังสามารถแบํงออกได๎เป็นชั้นยํอยๆ ได๎อีกดังนี้
- ชั้น D (D-Layer) มีความสูงจากพื้นโลกประมาณ 50-90 กม. จะปรากฏบรรยากาศชั้นนี้เฉพาะเวลา
กลางวันเทํานั้น และความเข๎มของการไอโอไนซ์ จะเปลี่ยนแปลงไปตามความสูงของดวงอาทิตย์ ชั้นนี้มีคุณสมบัติใน
การสะท๎อนคลื่นวิทยุยํานความถี่สูง และดูดกลืนคลื่นวิทยุผํานความถี่ต่า
- ชั้น E (E-Layer) มีความสูงจากพื้นโลกประมาณ 110 กม. มีผลในการสะท๎อนกลับของคลื่นวิทยุสูํผิวโลก
ได๎ ชั้นนี้จึง ใช๎ป ระโยชน์ในการรับสํง วิท ยุระยะไกลๆ ได๎ความหนาแนํนของอากาศน๎อยลง กา รชนกั นระหวําง
อิเล็กตรอนในอณูของอากาศจะลดลง ยกเว๎นในกรณีที่มีชํวงเวลาการไอโอไนซ์มากๆ เชํนตอนบํายๆ ชั้น E ก็จะ
ดูดกลืนคลื่นวิทยุได๎เหมือนกัน
- ชั้น F1 (F1-Layer) มีความสูงประมาณ 175-250 กม. มีการไอโอไนซ์ตลอดเวลา มากที่สุดในตอนบําย
ความสูงของชั้นนี้เปลี่ยนแปลงไปบ๎าง ขึ้นอยูํกับจุดดับในดวงอาทิตย์ ฤดู และเวลาในวันหนึ่งๆ ด๎วย คุ ณสมบัติของ
F1 ใช๎ในการสะท๎อนคลื่นวิทยุในการรับสํงระยะไกล แตํมีการดูดกลืนคลื่นวิทยุบ๎างเล็กน๎อย
- ชั้น F2 (F2-Layer) มีความสูงประมาณ 250-400 กม. ชั้นนี้มีบทบาทในด๎านการสื่อสารอยํางยิ่ง ชั้นนี้สูง
ที่สุดที่เกี่ยวข๎องกับคลื่นวิทยุ มีการไอโอไนซ์อยํางรุนแรง แตํเนื่องจากความหนาแนํนของอากาศเบาบางมาก จึงทา
ให๎การไอโอไนซ์ที่เกิดขึ้นค๎างอยูํได๎เป็นเวลานาน การไอโอไนซ์จะรุนแรงมากในตอนบําย แล๎วคํอยๆ ลดลงจนน๎อย
ที่สุดกํอนพระอาทิตย์ขึ้น จะมีการเปลี่ยนแปลงอยํางรวดเร็วในตอนเช๎า ชั้นนี้เป็นชั้นที่มีประโยชน์มากที่สุดในการ
สื่อสารด๎วยคลื่นวิทยุระยะไกล (HF) ความสูงของชั้น F2 ฤดูร๎อนจะสูงกวําในฤดูหนาว ในเวลากลางคืนชั้น F1 และ
F2 จะรวมกันเหลือเพียงชั้นเดียว เรียกวําชั้น F มีความสูงประมาณ 300 กม.
รูปที่ 3-3 ชั้นบรรยากาศทีห่ ํอหุ๎มโลก
คุณลักษณะของบรรยากาศไอโอโน
ก. ความถี่วิกฤติ ระยะของการสํงวิทยุระยะไกลนั้นกาหนดได๎จากความหนาแนํนของการ แตกตัวเป็น
ไอออนในชั้นบรรยากาศแตํละชั้นเป็นประการแรกความถี่สงู ขึ้นก็ยิ่งทาให๎เกิดการหักเหกลับมายังโลกได๎ ชั้น
บรรยากาศที่สงู ๆขึ้นไป ( ชั้น E และ ชั้น F ) จะหักเหคลื่นวิทยุความถี่สูงๆกลับมายังพื้นโลกเพราะวํา ณ ชั้น
บรรยากาศดังกลําวมีการแตกตัวเป็นไอออนสูงมากทีส่ ุด ชั้นบรรยากาศ D ซึ่งมีการแตกตัวเป็นไอออนน๎อยที่สุด จะ
ไมํหักเหความถี่สูงเกิน 500 KHz. โดยประมาณ ฉะนั้น ณ เวลาที่กาหนดเวลาใดเวลาหนึง่ ณ ชั้นบรรยากาศชั้นใด
ชั้นหนึ่งจะมีขีดจากัดของความถี่ด๎านสูงคําหนึง่ ซึ่งเมือ่ คลื่นขึ้นไปในแนวดิ่งแล๎วหักเหกลับลงมายังโลกได๎ ความถี่
จากัดอันนี้เรียกวํา ความถี่วิกฤติ คลื่นที่สํงขึ้นไปในแนวดิ่งด๎วยความถี่สูงกวําความถี่วิกฤตินี้ จะทะลุผํานบรรยากาศ
ชั้นนั้นไปยังอวกาศ คลื่นทั้งหลายที่สงํ ตรงขึ้นไปยังบรรยากาศไอโอโน โดยมีความถี่ต่ากวําความถี่วิกฤติ แล๎วจะหัก
เหกลับมายังโลก
ข. มุมวิกฤติ คลื่นวิทยุที่ใช๎ในการสื่อสารโดยปกติจะพุํงตรงไปยังบรรยากาศ ไอโอโน เป็นมุมเอียงบ๎างซึ่ง
เรียกวําเป็นมุมตก ( ANGLE OF INCIDENCE ) คลื่นวิทยุที่มีความถี่สูงกวําความถี่วิกฤติจะกลับมายังโลกได๎ ถ๎า
แพรํกระจายออกไปด๎วยมุมที่ต่ากวํา มุมวิกฤติ ณ มุมวิกฤติและมุมซึ่งโตกวํามุมวิกฤติคลื่นจะทะลุผํานบรรยากาศ
ไอโอโน ถ๎าความถี่ของคลื่นนั้นสูงกวําความถี่มุมวิกฤติเมื่อมุมนั้นเล็กลงจนถึงมุมหนึ่งที่คลื่นโค๎งกลับมาสูโํ ลกด๎วยการ
หักเห ระยะทางระหวํางสายอากาศและจุดซึง่ คลื่นตกลงมาสูํโลกเป็นครั้งแรกเรียกวําระยะกระโดด
การเปลี่ยนแปลงของบรรยากาศไอโอโน
การเคลื่อนตัวของโลกรอบดวงอาทิตย์ และการเปลี่ยนแปลงตํางๆของดวงอาทิตย์ ทาให๎เกิดการ
เปลี่ยนแปลงของบรรยากาศ ไอโอโน มีการเปลี่ยน แบํงออกเป็นประเภทใหญํๆได๎ 2 ประเภท การเปลี่ยนปกติซึ่ง
สามารถทานายได๎กบั การเปลี่ยนแปลงไมํปกติ ซึง่ เป็นผลจากอาการอันผิดปกติของดวงอาทิตย์
ก. การเปลี่ยนแปลงปกติ อาจแบํงออกได๎เป็น 4 ชนิด คือ การเปลี่ยนแปลงประจาวันหรือรอบวัน ซึ่งเกิด
จากการหมุนรอบตัวเองของโลก การเปลี่ยนแปลงตามฤดูกาล ซึ่งเกิดจากการเคลื่อนตัวขึ้นเหนือและลงใต๎ของดวง
อาทิตย์ การเปลี่ยนแปลงรอบ 27 วัน ซึ่งเกิดจากการหมุนรอบแกนของดวงอาทิตย์ และการเปลี่ยนแปลงรอบ 11
ปี ซึ่งเป็นห๎วงเวลาโดยเฉลี่ยระหวําง ซึง่ ปรากฏการณ์จุดดับในดวงอาทิตย์ เปลี่ยนจากมากที่สุดไปน๎อยที่สุด และ
กลับมามากที่สุดอีก
ข. การเปลี่ยนแปลงไมํปกติ การเปลี่ยนแปลงในชั้นบรรยากาศไอโอโน ในชั่วขณะไมํอาจทานายได๎ มีผล
อยํางมากตํอการแพรํกระจายคลืน่ วิทยุ ผลบางประการเหลํานี้ได๎แกํ
1) การผิดปกติในชั้น E เป็นครัง้ คราว ( SPORADICE ) เมื่ออากาศเกิดการแตกตัวเป็น
ไอออนอยํางมากมาย บรรยากาศชั้น E จะปิดกลั้นการหักเหจากบรรยากาศชั้นเหนือกวําโดยสิ้นเชิง และผลอันนี้
เกิดขึ้นได๎ทั้งเวลากลางวันและกลางคืน
2) การรบกวนตํอบรรยากาศไอโอโนอยํางฉับพลัน(SUDDEN IONOSPERIC DISTURBANCE )
การรบกวนตํอบรรยากาศไอโอโนอยํางฉับพลัน ( SID ) จะเกิดในขณะเดียวกับทีม่ ีการพุพุํงขึ้นอยํางแรงของดวง
อาทิตย์ และกํอให๎เกิดการแตกตัวเป็นไอออนอยํางผิดปกติในบรรยากาศชั้น D ผลอันนีจ้ ะทาให๎เกิดการดูดซึม
พลังงานวิทยุความถี่สูงกวํา 1 MHz. ทั้งหมด ลักษณะอันนี้จะเกิดขึ้นโดยไมํมีการเตือนลํวงหน๎า ในระหวํางเวลา
กลางวันและอาจจะคงอยูํนานตัง้ แตํ 2 - 3 นาที ถึงหลายๆ ชั่วโมง เมื่อเกิดการรบกวนตํอบรรยากาศไอโอโนอยําง
ฉับพลันขึ้นเครื่องรับทุกเครื่องจะเป็นเสมือนเครื่องเสีย
3) การเกิดพายุบรรยากาศไอโอโน ( IONOSPHERE STROMS ) พายุนี้เกิดขึ้นนาน ตั้งแตํ

หลายชั่วโมงจนถึงหลายวัน และโดยปกติแล๎วจะแผํกว๎างไปทั่วโลก ในห๎วงเวลาทีเ่ กิดพายุนกี้ ารสํงคลื่นฟูาซึ่งมี
ความถี่สูงประมาณ 1.5 MHz. ขึ้นไปสัญญาณจะมีความเข๎มต่าและขึ้นกับอาการชนิดหนึง่ คือแรงขึ้นและจางหาย
อยํางรวดเร็ว ซึ่งมีชื่อเรียกวํา การจางหายวูบวาบ ( PLUTIER FADING)
3.5 การแพร่กระจายคลื่นวิทยุ
การแพรํกระจายคลื่นวิทยุออกไปในบรรยากาศสามารถแบํงออกได๎ตามลักษณะธรรมชาติจาเพาะของแถบ
คลื่นในยํานตํางๆ ได๎ 4 ประเภทดังนี้คือ
รูปที่ 3-4 การแพรํกระจายคลื่นวิทยุของสายอากาศในทิศทางตํางๆ
1) คลื่นดิน (Ground Wave) หรือคลื่นผิว (Surface Wave)

การแพรํกระจายคลื่นวิทยุประเภทนี้ เกิดขึ้นเฉพาะความถี่ในยําน VLF, LF และ MF เทํ านั้น จะ
แพรํกระจายไปตามระดับพื้นผิวโลก โดยอาศัยพื้นดินเป็นสื่อ ความแรงของสัญญาณจะลดลง เมื่อระยะทางเพิ่มขึ้น
เพราะจะถูกลดทอนลงด๎วยคําความต๎าน (Resistivity) ของพื้นดิน อยํางไรก็ตามถ๎าพื้นภูมิประเทศใดมีพื้นดินที่มี
ความนา (Conductivity) สูง เชํนพื้นดินที่มีความชุํมชื้นหรือที่เป็นน้าการแพรํกระจายคลื่นประเภทนี้จะได๎ไกล
เพิ่มขึ้นอีก ในทางตรงข๎ามถ๎าพื้นภูมิประเทศใดมีพื้นดินที่มีความนาต่า เชํน พื้นดินที่มีความแห๎งแล๎ง หรือพื้นภูมิ
ประเทศที่เป็นปุาเขา การแพรํกระจายคลืน่ ประเภทนี้ไปได๎ไมํไกล กาลังสํงออกอากาศของเครือ่ งสํงวิทยุก็มผี ลทาให๎
คลื่ น เดิ น ทางได๎ใ กล๎ ห รื อ ไกล การแพรํ ก ระจายคลื่ น วิ ท ยุ ป ระเภทนี้ ไ ด๎ แ กํ วิ ท ยุ ก ระจายเสี ย งในระบบ AM
(Amplitude Modulation) หรือยําน MW (Medium Wave) และการกระจายเสียงในระบบคลื่นยาว LW (Long
Wave) คลื่นดินยังแบํงออกได๎เป็น 3 แบบ คือ คลื่นผิว (Surface Wave), คลื่นตรง (Direct Wave), คลื่นสะท๎อน
ผิวดิน (Ground Freflected Wave)
รูปที่ 3- 5 การแพรํกระจายคลื่นของคลื่นดินในแตํละแบบ
คลื่นเดินทางได๎ 1,600 กม. หรือมากกวําที่ความถี่ระหวําง 10 KHz.-250 kHz.

คลื่นเดินทางได๎หลายร๎อยกม.ที่ความถี่ระหวําง 250 KHz.-3 MHz.
คลื่นเดินทางได๎จากระยะทางน๎อยๆ ถึงประมาณ 120 กม.ที่ความถี่ระหวําง 3 MHz.-30 MHz.

รูปที่ 3 - 6 การแพรํกระจายคลื่นชนิดคลื่นดิน (Ground Wave)
2) คลื่นฟ้า (Sky Wave) หรือคลื่นไอโอโนสเฟียริค (Ionospheric Wave)

การแพรํกระจายคลื่นวิทยุประเภทนี้จะเกิดขึ้นเฉพาะความถี่ในแถบคลื่น HF เทํานั้น การแพรํกระจาย
คลื่นวิทยุประเภทนี้จะเดินทางเป็นเส๎นตรงไปถึงชั้นบรรยากาศชั้นไอโอโนสเฟียร์ แล๎วสะท๎อนกลับลงมายังพื้นดิน
อีกครั้ง ทาให๎ระยะการสื่อสารประเภทนี้ไปได๎ไกลกวําคลื่นดิน และไกลมากจนสามารถใช๎ในกิจการติดตํอสื่อสาร
ระหวํางประเทศได๎ ถ๎าหากเลือกมุม ยิงจากสายอากาศของเครื่องสํง ขึ้นไปหาชั้นบรรยากาศไอโอโนสเฟียร์ให๎
เหมาะสมและเลือกตาบลที่จะรับให๎ตรงกับจุดตกพอดี
การแพรํกระจายคลื่นในแถบคลื่น HF นี้นอกจากจะเป็นแบบคลื่นฟูาและยังจะมีคลื่นดินอยูํบ๎างแตํน๎อย
มากและไปได๎ไมํไกล ดังนั้นข๎อเสียประการสาคัญของการแพรํกระจายคลื่นวิทยุประเภทนี้ก็คือ ถ๎าตาบลที่จะรับ
คลื่นนั้นจุดตกของคลื่นที่ส ะท๎ อนลงมาเลยไปเสีย และคลื่นดินเดินทางไปไมํถึง ดัง นั้นตาบลนี้จ ะไมํสามารถรั บ
คลื่นวิทยุได๎
รูปที่ 3 - 7 การแพรํกระจายคลื่นประเภทคลื่นฟูา หรือคลื่นไอโอโนสเฟียริค
การแพรํกระจายคลื่นแบบนี้ บางครั้งคลื่นวิทยุที่สะท๎อนลงมาจากชั้นบรรยากาศไอโอโนสเฟียร์ถึงผิวโลกแล๎ว ยัง
สามารถสะท๎อนกลับขึ้นไปสูํชั้นบรรยากาศไอโอโนสเฟียร์ และสะท๎อนกลับลงสูํผิวโลกได๎อีก ถ๎ามีกาลังสํงสูงพอ ซึ่ง
สามารถสะท๎อนขึ้นลงได๎มากกวํา 1 ครั้ง ทาให๎การติดตํอสื่อสารไปได๎ไกลมากขึ้น
รูปที่ 3 - 8 การแพรํกระจายคลื่นประเภทคลื่นฟูาชนิดการสะท๎อนมากกวํา 1 ครั้ง
การแพรํกระจายคลื่นวิทยุในประเภทนี้ยังมีข๎อเสียอีกคือ ระดับความสูงของชั้นบรรยากาศไอโอโนเฟียร์จะ
ขึ้นอยูํกับ อิท ธิพลของดวงอาทิ ตย์ นั่นคือ ระดับความสูง ของชั้นบรรยากาศชั้นไอโอโนเฟียร์จะเปลี่ยนแปลงอยูํ
ตลอดเวลา ไมํวําในเวลากลางวัน เวลากลางคืน รอบฤดูกาล แม๎กระทั่งการเกิดจุดดับบนดวงอาทิตย์ ฉะนั้นการ
สื่อสารที่ใช๎การแพรํกระจายคลื่นแบบนี้จึงไมํสู๎แนํนอนนักต๎องมีการศึกษาในเรื่องการเปลี่ยนแปลงของดวงอาทิตย์
ในรอบฤดูกาลต๎องใช๎เครื่องมือวัดความสูงของชั้นบรรยากาศชั้นนี้ และใช๎การทานายเหตุการณ์ลํวงหน๎าจากสถิติที่
ได๎กระทาไว๎เป็นระยะเวลานานหลายปี เลือกใช๎ความถี่ให๎เหมาะสมกับเวลา ดัง นั้นจึงจะทาให๎การสื่อสารโดยการ
แพรํกระจายคลื่นแบบนี้มีเปอร์เซ็นต์ความแนํนอนสูงขึ้น
รูปที่ 3 - 9 (A) แสดงการสํงคลื่นวิทยุไปกระทบชั้นบรรยากาศไอโอโนสเฟียร์ในมุมที่ตํางกัน
รูปที่ 3 - 9 (B) แสดงการสะท๎อนคลื่นวิทยุในเวลากลางวันและเวลากลางคืนตํางกัน
จากรูปที่ 3 - 9 (B) จะมียํานกระโดด (Skip Zone) เป็นยํานที่ไมํมีสัญญาณ เพราะคลื่นดินก็เดินทางไมํถึง

คลื่นฟูาก็ตกกระทบเลยไป ดังนั้นจึงต๎องพิจารณาระมัดระวังไมํใช๎ความถี่ที่จะทาให๎สถานีรับตกอยูํในยํานกระโดด
การใช๎งานในแถบคลื่น HF สาหรับการแพรํกระจายคลืน่ วิทยุแบบคลืน่ ฟูาตามปกติใช๎ในงานเกี่ยวกับระบบ
วิ ท ยุ โ ทรศั พ ท์ แ ละวิ ท ยุ โ ทรเลข ส าหรั บ ระยะทางไกลๆ เชํ น ภายในประเทศและระหวํ า งประเทศ ระบบ
วิทยุกระจายเสียงคลื่นสั้น SW (Short Wave) เชํนที่รับจากตํางประเทศ
เนื่องจากการสื่อสารโดยใช๎การแพรํกระจายคลื่ นแบบคลื่นฟูา ซึ่งไมํสู๎จะมีความแนํนอนมากนักด๎วยเหตุ
จากธรรมชาติดังกลําว ในปัจจุบันนี้ได๎เกิดระบบสื่อสารดาวเทียมขึ้น มีความแนํนอนมากกวํา ดังนั้นการสื่อสาร
ระหวํางประเทศในปัจจุบันนี้ทั่วโลกรวมทั้งประเทศไทย ได๎เปลี่ยนวงจรการสื่อสารระหวํางประเทศเกือบทั้งหมดไป
ใช๎ระบบดาวเทียมแล๎ว ยังคงมีใช๎ระบบ HF อยูํเพียงเล็กน๎อยสาหรับประเทศที่ยังไมํได๎ติดตั้งสถานีภาคพื้นดิน สํวน
ระบบวิทยุโทรเลข และวิทยุโทรศัพท์เป็นบางสํวนภายในประเทศยังคงใช๎ระบบ HF อยูํ
รูปที่ 3 - 10 การสะท๎อนกลับของคลื่นในยํานความถี่ตํางๆ
3) คลื่นโทรโพสเฟียริค (Tropospheric Wave)
การแพรํกระจายคลื่นวิทยุป ระเภทนี้จ ะเกิดขึ้นเฉพาะความถี่ในยําน VHF และตอนต๎นของยําน UHF
เทํานั้น ลักษณะการแพรํกระจายคลื่นในประเทศนี้จะเดินทางออกจากสายอากาศของเครื่องสํงเป็นเส๎นโค๎งเล็กน๎อย
เกือบจะเป็นเส๎นตรง ไปตามสภาพอากาศปกติของชั้นบรรยากาศชั้นโทรโพสเฟียร์ แล๎วกลับเข๎าหาพื้นโลก การ
แพรํกระจายคลื่นแบบนี้ถ๎ามีสิ่งกีดขวางเชํน ภูเขา หรือสิ่งกํอสร๎างแล๎วคลื่นจะเดินทางผํานไปไมํได๎ ดังนั้นอุปสรรค
สาคัญของระยะการติดตํอสื่อสารการแพรํกระจายคลื่นแบบนี้ก็คือการสาบังของสวํนโค๎งของโลก ตามปก-ระยะ
ทางการติดตํอสื่อสารในแถบคลื่น VHF ใน ระดับพื้นที่ราบ เมื่อความสูงของเสาอากาศปกติจะอยูํในราวประมาณ
80 -100 กม. เทํานั้น ถ๎าจะให๎ได๎ไกลกวํานี้อาจทาได๎ 2 วิธี คือ
3.1ยกสายอากาศของเครื่องสํงหรือเครื่องรับ หรือทั้งสองอยําง ให๎มีความสูงมาก หรือตั้งสถานี บนยอดเขา
3.2ใช๎สถานีถํายทอดสัญญาณหรือสถานีทวนสัญญาณ (Relay or Repeater Station)
รูปที่ 3 - 11 การแพรํกระจายคลื่นประเภทคลื่นโทรโพสเฟียริค
ตัวอยํางการใช๎ความถี่ในแถบคลื่น VHF ที่ใช๎การแพรํกระจายคลื่นแบบคลื่นโทรโพสเฟียริค คือ การ
กระจายเสียงในระบบ FM (Frequency Modulation) และโทรทัศน์ เป็นต๎น จะเห็นได๎วําผูท๎ ี่มีเครื่องรับโทรทัศน์
หรือวิทยุ FM ที่อยูํหํางไกลออกไป จะต๎องพยายามยกระดับสายอากาศรับให๎สูงขึ้นมากๆ และถ๎าอยูํไกลมากๆ ก็ไมํ
สามารถรับได๎ ทางด๎านสถานีสํงก็แก๎ปญ ั หาโดยการติดตั้งเสาให๎สูง และติดตั้งสถานีถํายทอดสัญญาณตามจุดตํางๆ
เพื่อขยายเขตของผู๎รบั ได๎กว๎างขวางมากขึ้น ดังที่รจู๎ ักและได๎ยินคาวําสถานีโทรทัศน์ ทรานสเลเดอร์ (TV.
Translator)
รูปที่ 3 - 12 การแพรํกระจายคลื่นประเภทคลื่นโทรโพสเฟียริค โดยใช๎สถานีถํายทอดสัญญาณหรือ

สถานีทวนสัญญาณ
4) คลื่นตรง (Directed Wave) หรือ คลื่นอวกาศ (Space Wave)
การแพรํกระจายคลื่นวิทยุประเภทนี้จะเกิดขึ้นตั้งแตํตอนปลายของแถบคลื่น UHF ตลอดยําน SHF และ
EHF ลักษณะการแพรํกระจายคลื่นประเภทนี้จะแพรํกระจายออกไปเป็นแนวเส๎นตรงคล๎ายกับการแพรํกระจายของ
แสง หรือตามแนวของเส๎น ระดับ สายตา (Line of Sight) การแพรํก ระจายคลื่นวิทยุป ระเภทนี้มี ลัก ษณะ
เชํนเดียวกับแสง คือ ถ๎ามีวัตถุมาขวางกั้นหรือมากาบังแล๎วคลื่นวิทยุจะไมํสามารถเดินทางผํานไปได๎ ตามปกติการ
แพรํกระจายคลื่นวิทยุประเภทนี้จะสามารถเดินทางไปได๎ไกลแสนไกล และสามารถทะลุผํานชั้นบรรยากาศทั้ง 3
ชั้น ผํานเข๎าไปในอวกาศได๎ ดังนั้นระบบการสื่อสารกั บ ยานอวกาศหรือการสื่อสารดาวเที ยมก็ใช๎ลัก ษณะการ
กระจายคลื่นประเภทนี้ แตํสาหรับการสื่อสารในระดับบนพื้นผิวโลกแล๎ว ระยะทางการสื่อสารจะมีขีดจากัดขึ้นอยูํ
กับสํวนโค๎งของโลกและสิ่งกีดขวาง ระยะทางการสื่อสารบนพื้นผิวโลกของการแพรํกระจายคลื่นประเภทนี้ตามปกติ
จะอยูํในราว 80 กม. เทํ านั้น ซึ่งระยะหํางนี้จ ะเปลี่ยนแปลงตามความสูงของสายอากาศ และสิ่งกี ดขวาง ถ๎า
ต๎องการจะให๎ได๎ระยะทางการสื่อสารไกลกวํานี้ ก็สามารถทาได๎ 3 วิธี คือ
รูปที่ 3 - 13 การแพรํกระจายคลื่นแบบคลื่นตรง (Directed Wave)
4.1ยกระดับสายอากาศให๎สูงขึ้นมากๆ หรือตั้งสถานีบนยอดเขา
4.2ใช๎สถานีถํายทอดสัญ ญาณหรือทวนสัญญาณ (Relay or Repeater Station) เป็นชํวงๆ ชํวงละ
ประมาณ 80 กม. จนกระทั่งถึงปลายทางดังเชํนในระบบโทรคมนาคมภายในประเทศดังรูปที่ 1 – 12
4.3โดยการใช๎ระบบดาวเทียม ซึ่งดาวเทียมก็คือสถานีถํายทอดสัญญาณกลางอวกาศนั่นเอง ซึ่งจะเพิ่ม
ระยะทางการติดตํอสื่อสารได๎ไกลมากโดยใช๎เป็นการติดตํอสื่อสารระหวํางประเทศในขณะนี้
รูปที่ 3 - 14 ระบบสื่อสารดาวเทียมใช๎การแพรํกระจายคลื่นแบบคลื่นตรง (Directed Wave)
การสื่อสารด๎วยคลื่นตรง หรือสื่อสารในระดับสายตา (Line of Sight) นั้นเรามักเรียกการสื่อสารนี้วํา

สื่อสารไมโครเวฟ (Microwave Communication) การสื่อสารแบบนี้นั้นสํวนโค๎งจะเป็นปัญหาตํอระยะทางการ
สื่อสาร พอจะคานวณระยะทางการสื่อไมโครเวฟได๎จากสูตร
D = 4.12 (H1 + H2)
D = ระยะทางการสื่อสารระดับสายตา หนํวยเป็นกิโลเมตร
H1 = ความสูงของเสาอากาศสํง หนํวยเป็น เมตร
H2 = ความสูงของเสาอากาศรับ หนํวยเป็น เมตร
รูปที่ 3 - 15 ระยะทางการสื่อสารระดับสายตา
การแพร่กระจายคลื่นฟ้า
ก. เส๎นทางการสํงคลื่นฟูา การแพรํกระจายคลื่นฟูาหมายถึง การสํงวิทยุแบบตํางๆซึ่งขึ้นกับบรรยากาศไอ
โอโน เพื่อทาให๎เกิดเส๎นทางของสัญญาณระหวํางเครือ่ งสํงและเครื่องรับ เส๎นทางคลื่นวิทยุที่เป็นไปได๎บางเส๎นทาง
จากเครื่องสํงไปยังเครื่องรับ โดยการใช๎บรรยากาศไอโอโนนัน้ แสดงไว๎ในรูปที่ 3-16
รูปที่ 3-16 เส๎นทางการสํงคลื่นฟูา
ข. เขตกระโดด ( SKIP ZONE ) มีพื้นทีห่ นึ่งเรียกวําเขตกระโดด ซึง่ จะไมํมีสญ ั ญาณทีเ่ ป็นประโยชน์

สามารถรับได๎จากเครือ่ งสํงทีก่ าลังทาการสํงอยูํด๎วยความถี่ที่กาหนดให๎อันหนึ่ง พื้นที่นี้ขีดขั้นด๎วยเส๎นขอบนอกสุด
ของการแพรํกระจายคลื่นพื้นดินทีเ่ ป็นประโยชน์ และจุดที่ใกล๎สายอากาศรับมากทีส่ ุดที่สามารถรับสัญญาณที่กลับ
ลงมาโดยคลื่นฟูาได๎คือ ระยะกระโดด ( SKIP DICTANCE ) เขตกระโดดและความสัมพันธ์ของเขตกระโดดกับคลื่น
ดินนั้น แสดงไว๎ในรูปที่ 4-5 เมื่อระยะกระโดดอยูํภายในระยะที่คลื่นพื้นดินไปถึงจะไมํมีเขตกระโดด ในกรณีนี้ทั้ง
คลื่นฟูาและคลื่นดิน จะไปถึงสายอากาศรับโดยมีความเข๎มของสนามเกือบเทํากัน แตํจะมีมุมคลื่นเปะปะ
( RANDOM RELATIVE PHASE ) ในเมื่อเกิดกรณีนี้ขึ้น องค์ประกอบคลื่นฟูาจะเสริมและลบล๎างองค์ประกอบคลื่น
ดินสลับกันไป และเป็นเหตุให๎เกิดสัญญาณแรงขึ้นอยํางมาก ( ระหวํางการเสริม ) และจางหาย ( ระหวํางลบล๎าง )
สาหรับความถี่แตํละความถี่ ( ซึ่งสูงกวําความถี่วิกฤติ ) ที่เกิดการหักเหจากชั้นบรรยากาศไอโอโนลงมานั้น ระยะ
กระโดดจะขึ้นกับความถี่และสภาพของการแตกตัวเป็นไอออนเทํานั้น สํวนเขตกระโดดนั้นจะขึ้นกับการแพรํขยาย
ของระยะคลื่นพื้นดิน และจะไมํมีเขตกระโดดเลย เมื่อระยะคลื่นดินยาวกวําระยะกระโดด
ค. เส๎นทางคลื่นฟูา เมื่อคลื่นสํงหักเหกลับลงมายังผิวโลก พืน้ โลกจะดูดซึมกาลังงานสํวนหนึ่งไว๎ กาลังงาน
สํวนที่เหลือจะสะท๎อนกลับขึ้นไปในบรรยากาศไอโอโน และจะหักเหกลับมาอีกโดยมีระยะไกลจากเครื่องสํงมากขึ้น
การเดินทางแบบนี้หมายถึงวําเป็นการเดินทางเป็นทอดๆ ( รูปที่ 3-18 ) โดยมีการกลับไปมาระหวํางการหักเหจาก
บรรยากาศไอโอโนกับการสะท๎อนจากพื้นดินไปเรื่อยๆ จะทาให๎คลื่นวิทยุสามารถกลับได๎เป็นระยะทางไกลมากจาก
เครื่องสํง การสํงที่เกิดจากเส๎นทางทอดเดียว ( SINGLE HOP PATH ) หมายถึงเมือ่ คลื่นวิทยุไปถึงสายอากาศ
เครื่องรับ หลังจากหักเหจากบรรยากาศไอโอโนเพียงครั้งเดียวเทํานั้น สํวนการหักเหจากบรรยากาศไอโอโนสอง
หรือสามครั้ง ก็จะทาให๎เกิดเส๎นทางสองหรือสามทอด ( DOUBLE-HOP ,OR HOP PATH )
รูปที่ 3-17 เขตกระโดด
รูปที่ 3-18 เส๎นทางสํงคลื่นฟูา
การจางหาย
ก. เหตุสามัญประการแรกที่ทาให๎เกิดจากการจางหายนั้น เกิดจากผลของการกระทาซึง่ กันและกันของ
คลื่นวิทยุเดี่ยวกันทีเ่ ดินคนละเส๎นทาง ณ ระยะหํางจากเครือ่ งสํงที่แนํนอนอันหนึ่ง อาจรับได๎ทั้งคลื่นฟูาและคลื่นดิน
แตํเนื่องจากคลื่นวิทยุเคลื่อนที่ตํางเส๎นทางกัน ดังนั้นจึงอาจเป็นไปได๎ที่คลื่นวิทยุจะไปถึงมุมไฟฟูาตํางกัน เมือ่ เกิด
กรณีนี้ขึ้นคลื่นทัง้ สองนั้นจะหักล๎างกันและกัน ณ จุดที่คลื่นทัง้ สองไปพบกัน
รูปที่ 3-19 การจางหายเนือ่ งจากคลื่นพื้นดินและคลื่นฟูา
ข. เหตุสามัญทีท่ าให๎เกิดการจางหายประการตํอไปคือ การกระทาซึง่ กันและกันขององค์ประกอบตํางๆ

ของคลื่นฟูาเดี่ยว ในกรณีนี้องค์ประกอบตํางๆจะไปถึงเครื่องรับโดยมีมุมไฟฟูาตํางกัน จึงเป็นผลให๎สัญญาณที่ได๎รับ
เปลี่ยนแปลงอยูํตลอดเวลา
ค. เกิดการเปลี่ยนแปลงอยํางรุนแรง ในบรรยากาศไอโอโนทีเ่ รียกวํา พายุบรรยากาศไอโอโน ซึ่งอาจทาให๎
เกิดการจางหายอยํางมากมายโดยเฉพาะอยํางยิ่ง ณ ความถี่ที่สูงกวํา 1,500 KHz. การรบกวนเหลํานี้ เกิดขึ้น
เนื่องจากมีอาการจุดดับในดวงอาทิตย์อยํางรุนแรง และอาจเป็นอยูหํ ลายสัปดาห์
ง. วิธีการสามัญทีส่ ุดที่จะแก๎ไขการจางหายอันพอจะแก๎ได๎กโ็ ดยดารเพิม่ กาลังของเครื่องสํง การใช๎วงจร
ควบคุมการขยายอัตโนมัติ ในเครื่องรับ ก็จะแก๎ไขในการเปลี่ยนแปลงความเข๎มของสัญญาณทีเ่ กิดเพียงเล็กน๎อยได๎
ผลของความถี่ต่อการแพร่กระจายคลื่น
ก. ณ ความถี่ต่า ( LF ) ( 30 - 300 KHz. ) คลื่นพื้นดินจะมีประโยชน์มากที่สุดในการสื่อสารระยะไกลๆ
สัญญาณจากคลื่นพื้นดินคํอนข๎างคงที่ และมีการเปลี่ยนแปลงตามฤดูกาลแตํเพียงเล็กน๎อย
ข. ในแถบความถี่ปานกลาง ( MF ) ( 300 - 3000 MHz. ) คลื่นพื้นดินจะมีระยะเปลี่ยนแปลงอยูํ 15 ไมล์
( 24 กม. ) ณ ความถี่ 3000 KHz. และประมาณ 400 ไมล์ ( 640 กม. ) ณ ความถี่ข๎างต่าของหลายความถี่นั้น
การรับคลื่นฟูาทาได๎ทั้งในเวลากลางวันและกลางคืน โดยใช๎ความถี่ต่าๆ ของแถบความถี่นั้น ในเวลากลางคืน
อาจจะรับคลื่นฟูาได๎ในระยะไกลถึง 800 ไมล์ ( 12,870 กม. )
ค. ในแถบความถี่สูง ( HF ) ( 3-30 MHz. ) ระยะของคลื่นพื้นดินลดลงเมื่อมีความถี่เพิม่ สูงขึ้นและ
ข๎อพิจารณาเกี่ยวกับบรรยากาศไอโอโนก็จะมีอิทธิพลอยํางมากตํอคลื่นฟูา
ง. ในแถบความถี่สูงมาก ( VHF ) ( 30 - 300 MHz. ) คลื่นพื้นดินใช๎ไมํได๎ และมีการหักเหของคลื่นฟูา
กลับมาเล็กน๎อยในเมื่อใช๎ความถี่ต่าของแถบความถี่นั้น คลื่นตรงใช๎เพื่อการสื่อสารได๎ถ๎าสายอากาศสํงและ
สายอากาศรับตั้งอยูเํ หนือพื้นผิวโลกพอเพียง เพราะวําสภาพที่ผิดปกติเป็นครั้งคราวในบรรยากาศไอโอโน การสํง
คลื่นไปในระยะทางไกลๆ จึงไมํอาจทานายได๎ และสามารถสือ่ สารได๎ในชํวงเวลาสั้น
จ. ในแถบความถี่สูงอุลตร๎า ( UHF ) ( 300 - 3000 MHz. ) ต๎องใช๎คลื่นตรงทาการสือ่ สารทางวิทยุโดย
ตลอด การสื่อสารจะจากัดในระยะเลยขอบฟูาไปเล็กน๎อยเทํานั้น การรบกวนจากไฟฟูาสถิตย์และการจางหาย
สาหรับความถี่ในแถบนี้ไมํมี จึงทาให๎การรับ - สํงตามเส๎นสายตากระทาได๎เป็นผลดี สายอากาศบํงทิศทางอยํางดี
สร๎างขึ้นได๎โดยมีขนาดเล็กและสามารถรวมกาลังของคลื่นวิทยุให๎เป็นลาแคบๆ ดังนั้นจึงเพิม่ ความเข๎มของสัญญาณ
ได๎มาก
บทที่ 4
การผสมคลื่น เครื่องส่งวิทยุ AM-FM และ FM สเตอริโอมัลติเพล็กซ์
จากที่ทราบกันแล๎ววําการเดินทางของคลื่นเสียงจะไปได๎ไมํไกล เพราะมีความถี่ต่า สํวนคลื่นวิทยุสามารถ

เดินทางไปได๎ไกลมากและเดินทางได๎รวดเร็ว ดังนั้นเมื่อต๎องการให๎คลื่นเสียงเดินทางไปได๎ไกลเทําที่ต๎องการ ตาม
คุณสมบัติของคลื่นวิท ยุที่ เ ป็นพาหะ และตามคุณสมบัติของคลื่น วิท ยุในแตํล ะยําน การผสมคลื่นที่ ใช๎ในยําน
วิทยุกระจายเสียงมี 3 แบบ คือ
1.การผสมคลื่นทางความสูง หรือ AM (Amplitude Modulation) ซึ่งยังแบํงยํอยออกเป็น แบบไซด์
แบนด์ด๎านเดียว (Single Sideband) และแบบไซด์แบนด์สองด๎าน (Double Sideband)
2.การผสมคลื่นทางความถี่ หรือ FM (Frequency Modulation)
3.การผสมคลื่นทางเฟส หรือ PM (Phase Modulation)
4.1 การผสมคลื่นทางความสูง (Amplitude Modulation)

การผสมคลื่นแบบ AM อาจจากัดความได๎วําเป็นการเปลี่ยนแปลงความแรงของความถี่วิทยุที่จะสํงออก
ของเครื่องสํง ให๎เป็นไปตามการเปลี่ยนแปลงของเสียง หรือกลําวได๎อีกนัยหนึ่งวําเป็นการทาให๎กาลังงานความถี่
วิทยุเพิ่ม ขึ้นและลดลงตามความถี่เสียง ถ๎าเสียงมีความถี่สูง ความถี่วิทยุก็จ ะเปลี่ยนแปลง ความสูงเร็ว เสียงมี
ความถี่ต่าความถี่วิทยุก็จะเปลี่ยนแปลงความสูงช๎า ถ๎าความถี่เสียงมีความดังมาก ความถี่วิทยุก็จะเพิ่มขึ้นและลดลง
มีเปอร์เซ็นต์สูงกวําเมือ่ ความถี่เสียงมีความดังน๎อย จากที่กลําวมาจะเป็นวําความถี่วิทยุจะมีการเปลี่ยนแปลงไปตาม
การเปลี่ยนแปลงของความถี่เสียง
รูปที่ 4 - 1 การผสมสัญญาณระหวํางความถี่เสียงกับคลื่นพาหะ
การผสมคลื่นระหวํางสัญญาณเสียงกับความถี่วิทยุในระบบ AM จะต๎องมีอุปกรณ์ ทาหน๎าที่ผสมสัญญาณ

อุปกรณ์นั้นคือวงจรผสมคลื่นทางความสูง (Amplitude Modulator) อาจจะประกอบด๎วยอุปกรณ์หลักคือ ไดโอด
หรือทรานซิสเตอร์รวํ มกับอุปกรณ์อื่นผสมสัญญาณเสียงเข๎ากับคลื่นพาหะ ทาให๎คลื่นพาหะถูกสัญญาณเสียงควบคุม
ระดับความแรง เปลี่ยนแปลงสูงต่าตามความแรงของสัญญาณเสียง
รูปที่ 4 - 2 วงจรที่ทาให๎เกิดการผสมคลื่นแบบ AM
รูปที่ 4 - 3 ความแรงของสัญญาณเสียงเมื่อผสมกับคลื่นพาหะ ทาให๎ระดับคลื่นพาหะเปลี่ยนแปลงมากน๎อย
จากรูปที่ 4 - 3 รูป A เป็นความถี่วิทยุทาหน๎าที่เป็นคลื่นพาหะ รูป B เป็นสัญญาณเสียงมีความแรงต่า รูป

D เป็นสัญญาณเสียงมีความแรงสูง เมื่อนาสัญญาณเสียงไปผสมกับคลื่นพาหะ A จะได๎สัญญาณระบบ AM ออกมา
ตามรูป C และ E ถ๎านารูป A ผสมกับรูป B จะได๎ระบบ AM ตามรูป C เรียกการผสมคลื่นแบบ 50 % ถ๎านารูป A
ผสมกับรูป D จะได๎ระบบ AM ตามรูป E เรียกการผสมคลื่นแบบ 100 % เปอร์เซ็นต์การผสมคลื่นนี้สามารถหาได๎
จากสมการดังนี้
รูปที่ 4 - 4 (a) แสดงคําสูงสุด และต่าสุดของคลื่นผสมแบบ AM
(b) แสดงตาแหนํงของแรงดันสูงสุด (Max) และต่าสุด (Min) ของคลื่น AM และวิธีหาเปอร์เซ็นต์การผสม
คลื่นแบบ AM
(c)แสดงวิธีการหาเปอร์เซ็นต์การผสมคลื่นแบบ AM อีกวิธีหนึ่ง
เปอร์เซ็นต์การผสมคลื่น (% MOD.) (Emax-Emin)/(Emax+Emin) x 100 ……….%
จากรูป 4 - 3 รูป C,E จะหาเปอร์เซ็นต์การผสมคลื่นได๎ดังนี้
รูป C Emax = 15 : Emin = 5
% MOD = (15-5)/(15+5) x 100 = 10/20 x 100 =50 %
รูป D Emax = 20 : Emin = 0
% MOD = (20-0)/(20+0) x 100 = 20/20 x 100 =100 %
อยํางไรก็ตามการผสมคลื่นทางความสูง จะต๎องไมํเกิน 100 % เพราะจะทาให๎สัญญาณเสียงที่ผสมมา เมื่อ

ถึ ง เครื่ อ งรั บ จะท าให๎ สั ญ ญาณเสี ย งที่ ไ ด๎ ผิ ด เพี้ ย น เรี ย กการผสมคลื่ น นี้ วํ า การผสมคลื่ น มากเกิ น (Over
Modulation) หรือเรียกสั้นๆ วํา โอเวอร์มอด (Over MOD.)
รูปที่ 4 - 5 แสดงเปอร์เซ็นต์การผสมคลื่นคําตํางๆ
4.2 การผสมคลื่นทางความถี่ (Frequency Modulation)
การผสมคลื่ นแบบ FM คือ การผสมคลื่น ที่ สัญ ญาณเสียงไปควบคุม ให๎ ความถี่วิท ยุ (ความถี่พ าหะ)
เปลี่ยนแปลงความถี่ไปตามสัญ ญาณเสียงที่ สํง เข๎ามาควบคุม ความถี่คลื่นพาหะจะเพิ่ม สูง ขึ้นจากปกติ เมื่ อมี
สัญญาณเสียงชํวงบวกเข๎ามาผสม และความถี่คลื่นพาหะจะลดต่าลงจากปกติ เมื่อมีสัญญาณเสียงชํวงลบเข๎ามา
ผสม
รูปที่ 4 - 6 การผสมคลื่นเสียงเข๎ากับพาหะในระบบ FM เมือ่ มีสญ

ั ญาณเสียงมีความแรงตํางกัน
จากรูปที่ 4-6 เป็นการแสดงถึงหลักการผสมสัญญาณเสียงกับคลื่นพาหะระดับความแรงของสัญญาณเสียง

ที่มากหรือน๎อย จะมีผลตํอความถี่ของคลื่นพาหะเปลี่ยนแปลงสูงขึ้นหรือต่าลงมากหรือน๎อยด๎วย รูป A,C,E แสดงถึง
สัญญาณเสียงมีความแรงน๎อย ความถี่พาหะก็จะเปลี่ยนแปลงสูงขึ้นหรือต่าลงจากความถี่ปกติน๎อย รูป B,D,F แสดง
ถึงสัญญาณเสียงมีความแรงมาก ความถี่พาหะก็จะเปลี่ยนแปลงสูงขึ้นหรื อต่าลงจากความถี่ปกติมาก
รูปที่ 4 - 7 การผสมคลื่นเสียงเข๎ากับพาหะในระบบ FM ที่มีสัญญาณเสียงมีความถี่ตํางกัน
จากรูปที่ 4 - 7 เป็นการแสดงหลักการผสมสัญญาณเสียงกับคลื่นพาหะ โดยที่สัญญาณเสียงมีความแรง

เทํากัน แตํมีความถี่ตํางกัน เมื่อผสมกับคลื่นพาหะแบบ FM ความถี่พาหะจะมีชํวงการเปลี่ยนแปลงความถี่ไปจาก
ความถี่ปกติกว๎างหรือแคบ รูป A,C,E สัญญาณเสียงมีความถี่ต่าชํวงการเปลี่ยนแปลงของความถี่ พาหะจะกว๎าง รูป
B,D,F สัญญาณเสียงมีความถี่สูง ชํวงการเปลี่ยนแปลงของความถี่พาหะจะแคบ
รูปที่ 4 - 8 วงจรที่ทาให๎เกิดการผสมคลื่นแบบ FM
การผสมสัญญาณระหวํางสัญญาณเสียงกับคลื่นพาหะในระบบ FM ก็จะต๎องมีอุปกรณ์ที่ทาหน๎าที่ผสม
สัญญาณเข๎าด๎วยกัน ซึ่งก็คือวงจรผสมคลื่นทางความถี่ (Frequency Modulator) จะทาให๎ความถี่คลื่นพาหะ
เปลี่ยนแปลงสูงต่าตามสัญญาณเสียงที่ปูอนเข๎ามา
4.3 การผสมคลื่นทางเฟส (Phase Modulation)

ในการผสมคลื่นทางเฟส เฟสของคลื่นพาหะจะเปลี่ยนไปตามสัญญาณเสียงที่ผสมเข๎ามา เมื่อเฟสของคลื่น
พาหะเปลี่ยนแปลงก็จะทาให๎ความถี่ของคลื่นพาหะเปลี่ยนแปลงด๎วย ดังนั้นการผสมคลื่นทางเฟสจะทาให๎ความถี่
เปลี่ยนแปลงไปด๎วยเสมอ
รูปที่ 4 - 9 ความแตกตํางของคลื่น FM กับคลื่น PM
รูปที่ 4 - 9 แสดงการเปรียบเทียบสัญญาณ FM กับ PM จะเห็นได๎วําสัญญาณทั้งสองมีลักษณะเหมือนกัน
ทุก อยําง คือสัญญาณเสียงจะไปท าให๎คลื่นพาหะเปลี่ยนความถี่ไปเชํนเดียวกั น แตํสัญญาณ PM ในการผสม
สัญญาณทางเฟส ความถี่คลื่นพาหะเปลี่ยนแปลงไปตามการเปลี่ยนเฟส และความสูงของสัญญาณเสียง ที่จะเข๎ามา
ผสมสัญญาณคลื่นพาหะ ด๎วยเหตุนี้การผสมคลื่นทางเฟส ความถี่คลื่นพาหะจะเปลี่ยนแปลงไปมากที่สุด ในขณะที่
สัญญาณเสียงเปลี่ยนแปลงความสูงผํานตาแหนํงศูนย์ คือ ความถี่พาหะจะเปลี่ยนความถี่สูงขึ้นขณะสัญญาณเสียง
เปลี่ยนจากลบเป็นบวก และความถี่พาหะจะเปลี่ยนความถี่ต่าลง ขณะสัญญาณเสียงเปลี่ยนจากบวกเป็นลบ
สังเกตชํวงเวลาที่ t2 สัญญาณเสียงที่ปูอนเข๎ามาผํานตาแหนํงศูนย์ สัญญาณ PM เบี่ยงเบนไปยังความถี่
ต่าสุด และที่ชํวงเวลา t2 สัญญาณเสียงที่ปูอนเข๎ามาผํานตาแหนํงศูนย์อีกครั้ง สัญญาณ PM เบี่ยงเบนไปยังความถี่
สูงสุด ดังนั้นการผสมคลื่นทางเฟสจึงทาให๎เกิดสัญญาณ FM ด๎วยเชํนกัน บางครั้งเรียกการผสมคลื่นทางเฟสวําเป็น
FM โดยอ๎อม (Indirect FM)
ข๎อแตกตํางของสัญญาณ PM กับ FM แยกได๎ดังนี้
1.สัญ ญาณ PM มี ความถี่เ บี่ยงเบนเป็นสัดสํวนโดยตรงกับ ความถี่และความแรงของสัญ ญาณเสียงที่
ปูอนเข๎ามาผสม
2.สัญญาณ FM มีความถี่เบี่ยงเบนเป็นสัดสํวนโดยตรงกับความแรงของสัญญาณเสียงที่เข๎ามาผสม
จากที่กลําวมาจะสรุปได๎วําสัญญาณ FM กับ PM จะมีรูปคลื่นเหมือนกันทุกประการ เพียงแตํชํวงเวลาของ
สัญญาณเสียงที่จะเข๎ามาผสมตํางกัน ดังนั้นการเปลี่ยนแปลงวงจรผสมคลื่นแบบ FM ให๎เป็น PM หรือแบบ PM ให๎
เป็น FM จะทาได๎โดยใช๎วงจรฟิลเตอร์ RC แบบธรรมดา
รูปที่ 4 - 10 การแปลงคลื่นระหวํางคลื่น FM กับคลื่น PM

(a)ใช๎การผสมคลื่นแบบ PM กาเนิดคลื่น FM
(b)ใช๎การผสมคลื่นแบบ FM กาเนิดคลื่น PM
จากรูปที่ 4 - 10 (a) สัญญาณเสียง (Audio Frequency) ที่ปูอนเข๎ามาจะถูกสํงผํานเข๎าวงจรกรองความถี่
ต่าผําน (Low Pass Filter, LPF) LPF จะทาหน๎าที่ลดทอนความแรงของสัญญาณเสียงที่เข๎ามาผสม เมื่อความถี่
สูงขึ้น สัญญาณเสียงที่ได๎เมื่อปูอนให๎แกํวงจรผสมคลื่นทางเฟส (Phase Modulator) ทาการผสมกับคลื่นพาหะ
(RF Carrier) สัญญาณที่ได๎ออกมาจากภาคผสมคลื่นทางเฟสก็จะเป็นสัญญาณ FM
รูปที่ 4 - 10 (b) ก็สามารถทาได๎ในทานองเดียวกัน คือ ปูอนสัญญาณเสียงผํานเข๎าวงจรกรองความถี่สูง
ผําน (High Pass Filter , HPF) เพื่อลดทอนสัญญาณเสียงความถี่ต่า ทาให๎ความถี่คลื่นพาหะเบี่ยงเบนลดลง เมื่อ
ความถี่สัญญาณเสียงที่เข๎ามาผสมลดลง ก็จะได๎ความถี่ซึ่งมีคุณสมบัติเหมือนกับสัญญาณ PM
4.4 เครื่องส่งวิทยุ (Transmitter)
รูปที่ 4 - 11 การตํอวงจรของระบบเครื่องรับ-สํงวิทยุ
เครื่องสํงวิทยุคือ อุปกรณ์ที่กาเนิดสัญญาณคลื่นวิทยุ (คลื่นพาหะ) ขึ้นมาและสํงตํอสัญญาณคลื่นวิทยุที่
ความถี่หนึ่งไปให๎กับสายอากาศ พร๎อมกับนาขําวสารซึ่งอยูํในรูปของสัญญาณไฟฟูาแพรํกระจายออกอากาศไปใน
รูปของคลื่นแมํเหล็กไฟฟูา ระบบของการสํงขําวสารนั้นอาจจะเป็นแบบหนึ่งแบบใดใน 2 แบบนี้ คือ
1.แบบคลื่นตํอเนื่อง (Continuous Wave, CW) คือการสํงสัญญาณของคลื่นวิทยุเป็นแบบระยะเวลาสั้น
หรือระยะเวลายาว ซึ่งกาหนดเป็นจุด (DOT) และขีด (DASH) จะทางานในระบบวิทยุโทรเลข (Radio Telegraph)
ซึ่งตามปกติคําระดับความแรงของการสํงสัญญาณนี้จะเทํากันตลอดทุกๆ ไซเกิล
2.แบบคลื่นผสม (Modulated Wave) การสํงสัญญาณแบบคลื่นผสมนี้ตามปกติใช๎ในระบบวิทยุโทรศัพท์
(Radio Telephone) ในการสํง ลัก ษณะนี้ จ ะมี ขํา วสารผสมอยูํด๎ว ย จะเป็นการผสมกั นทางด๎านความสู ง
(Amplitude Modulation, AM) หรือผสมกันทางด๎านความถี่ (Frequency Modulation, FM) หรือผสมกัน
ทางด๎านเฟส (Phase Modulation, PM) ซึ่งสัญญาณคลื่นวิทยุจะแปรผันไปตามความแรงของสัญญาณเสียง
รูปที่ 4 -12 คลื่นความถี่ที่สงํ ในระบบ CW และ AM
4.5 เครื่องส่งวิทยุแบบคลื่นต่อเนื่อง (CW. Transmitter)

เครื่องสํงแบบ CW คือเครื่องสํงที่ทางานในระบบวิทยุโทรเลข คือสํงแบบคลื่นตํอเนื่องเป็นระบบรหัสมอส
(Morse Code) คือสํงเป็นจุด (DOT) และขีด (DASH) โดยใช๎สวิทซ์ (KEY) ตัดตํอการสํงความถี่ออกเป็นชํวงๆ ตาม
รหัสมอส หรือบางระบบอาจจะมีสัญญาณเสียงคําคงที่ผสมกับคลื่นพาหะ และควบคุมการผสมคลื่นเป็นชํองๆ ตาม
รหัสมอสก็ได๎ตามรูปที่ 4 -13
รูปที่ 4-13 ลักษณะการสํงสัญญาณ CW (A)สวิทซ์ตํอมีสญ
ั ญาณออก (B)สวิทซ์ตัดไมํมสี ัญญาณออก
ตามปกติเครื่องสํงแบบ CW. และ AM มักจะรวมอยูํเป็นเครื่องเดียวกันโดยมีสวิทซ์เลือกใช๎ระหวําง CW

หรือ AM คือเมื่อใช๎เครื่องสํงแบบ CW ก็ไมํใช๎ภาคผสมสัญญาณ (Modulator) และถ๎าใช๎เครื่องสํงแบบ AW ก็ใช๎
ภาคผสมสัญญาณ
เครื่องสํง แบบ CW เบื้อ งต๎นจะประกอบด๎วยสํวนประกอบที่ส าคัญ 4 สํวน คือ ภาคจํายไฟ (Power
Supply), ภาคกาเนิดความถี่ (Oscillator), สวิทซ์เคาะรหัส (Key) และสายอากาศ (Antenna)
รูปที่ 4 - 14 เครื่องสํงแบบ CW เบื้องต๎น
จากรูปที่ 4 - 14 ภาคจํายไฟ (Power Supply) จะจํายไฟ DC เลี้ยงระบบ ทาให๎ภาคกาเนิดความถี่

(Oscillator) กาเนิดความถี่พาหะขึ้นมาคงที่ความถี่ห นึ่งตลอดเวลา แตํการกาเนิดความถี่ดังกลําวจะกระทาได๎
จะต๎องใช๎สวิทซ์เคาะรหัสอยูํในตาแหนํงตํอวงจร ถ๎าสวิทซ์เคาะรหัสอยูํในตาแหนํงตัดวงจร วงจรกาเนิดความถี่จะไมํ
สามารถกาเนิดความถี่ขึ้นมาได๎ ความถี่จึงถูก สํง ออกตามจัง หวะการเคาะรหัส ของสวิท ซ์เ คาะรหัส สํงผํานไป
สายอากาศเพื่อแพรํกระจายคลื่นไปในสายอากาศ
รูปที่ 4 - 15 สัญญาณของเครือ่ งสํงในระบบ CW

จากรูป ที่ ภ - 14 การสํง คลื่นพาหะออกอากาศ จะสํงได๎ไมํ แรงเพราะไมํมีภาคขยายก าลัง (Power
Amplifier) จึงต๎องเพิ่มภาคขยายกาลังเข๎าไป เพื่อทาให๎กาลังสํงของเครื่องสํงแรงขึ้น
รูปที่ 4 - 16 เครื่องสํงแบบ CW ที่เพิม่ ภาคขยายกาลังเข๎าไป
จากรูปที่ 4 - 16 ถึงแม๎เพิ่มภาคขยายกาลังเข๎าไป แตํยังมีข๎อเสีย เพราะภาคขยายกาลังดึงกาลังโดยตรง

จากภาคกาเนิดความถี่ ทาให๎ภาคกาเนิดความถี่เกิดการเลื่อนไปเมือ่ ภาคขยายกาลังได๎รบั สัญญาณจากการเคาะรหัส
จึงต๎องเพิ่มภาคบัฟเฟอร์ (Buffer) เข๎ามา เพื่อปูองกันการเลื่อนเฟสหรือการรบกวนกันระหวํางภาคกาเนิดความถี่
กับภาคขยายกาลัง
รูปที่ 4 - 17 เครื่องสํงแบบ CW ที่เพิม่ ภาคบัฟเฟอร์เข๎าไป
จากรูปที่ 4 - 17 เครื่องสํงยังอาจมีกาลังสํงน๎อยอยูํเราสามารถเพิ่มกาลังสํงได๎โดยเพิ่มภาคขยายกาลังเข๎า
ไปหลายๆ ภาคเรียกวําอินเตอร์มีเดียท เพาเวอร์ แอมปิไฟเออร์ (Intermediate Power Amplifier) ชํวยทาให๎
กาลังสํงของเครื่องสํงสูงขึ้น
รูปที่ 4 - 18 เครื่องสํงแบบ CW เพิ่มภาคอินเตอร์มเี ดียท เพาเวอร์ แอมปลิไฟเออร์ เข๎าไป
จากรูปที่ 4 - 18 เมื่อเพิ่มภาคอินเตอร์มีเดียท เพาเวอร์ แอมปลิไฟเออร์เข๎าไปแล๎วจะสามารถเพิ่มกาลังสํง

ของเครื่องสํงให๎สูงขึ้นได๎ตามต๎องการ จะขึ้นอยูํกับจานวนภาคอินเตอร์มีเดียท เพาเวอร์ แอมปลิไฟเออร์ที่จะเพิ่ม
เข๎าไปหากต๎องการเพิ่มความถี่คลื่นพาหะให๎สูงขึ้น จะต๎องใช๎วงจรทวีคูณความถี่ (Frequency Multiplier) เข๎าไป
ตามจานวนภาคที่ต๎องการให๎ความถี่เพิ่มขึ้น
รูปที่ 4 - 19 เครื่องสํงแบบ CW ที่เพิม่ ภาคทวีคูณความถี่เข๎าไป
จากรูปที่ 4 - 19 ถ๎าความถี่ที่กาเนิดจากภาคกาเนิดความถี่มีคําต่า สามารถทวีความถี่ให๎สูงขึ้นได๎โดยใช๎

วงจรทวีคูณความถี่ ซึ่งอาจมีแบบทวีคูณความถี่ 2 เทํา (x2) หรือทวีคูณความถี่แบบ 4 เทํา (x4) ความถี่ก็จะถูก
ทวีคูณเพิ่มขึ้นตามลาดับเมื่อผํานภาคทวีคูณความถี่แตํละภาค
4.6 เครื่องส่งวิทยุ AM (Amplitude Modulation Transmitter)

จากเครื่องสํงแบบ CW สามารถจะประกอบเป็นเครื่องสํงระบบ AM ได๎โดยเพิ่มภาคขยายสัญญาณเสียง
(AF Amplifier) และภาคผสมคลื่น (Modulator) เข๎าไปก็จะได๎เครื่องสํงแบบ AM ออกมาตามต๎องการ
รูปที่ 4 - 20 เครื่องสํงแบบ CW เบื้องต๎น
การผสมคลื่นระหวํางสัญญาณเสียงกับคลื่นพาหะจะมีเปอร์เซนต์การผสมคลื่นได๎หลายแบบ เชํน 15 %, 30 %
หรือ 100 % การผสมคลื่นสูงสุดที่สามารถทาได๎คือไมํเกิน 100 %
รูปที่ 4 - 21 เปอร์เซนต์การผสมคลื่นระหวํางสัญญาณเสียงกับพาหะ
รูปที่ 4 - 22 บล็อกไดอะแกรมของเครื่องสํงแบบ AM
จากรูปที่ 4 - 22 การทางานของเครื่องสํงแบบ AM ในแตํละภาคทางานดังนี้

ภาคกาเนิดความถี่วิทยุ (RF Oscillator) เป็นภาคกาเนิดความถี่วิทยุขึ้นมาซึ่งในครั้งแรกอาจจะกาเนิด
ขึ้นมามีความถี่ต่าแล๎วจึงคํอยเข๎าวงจรทวีความถี่ (Frequency Multiplier) เป็นชํวงๆ จนได๎ความถี่สูงพออยูํในยําน
ที่ต๎องการสํงตํอความถี่ที่ได๎ไปเข๎าภาคบัฟเฟอร์ขยายความถี่วิทยุ
ภาคบัฟเฟอร์ขยายความถี่วิทยุ (RF Buffer Amplifiers) เป็นภาคขยายความถี่พาหะให๎มีความแรงมากขึ้น
และท าหน๎า ที่ ปูอ งกั นการรบกวนกั น ระหวํ างภาคก าเนิดความถี่กั บ ภาคขยายก าลัง สัญ ญาณจะถูก สํง ตํอไป
ภาคขยายกาลัง
ภาคขยายกาลังความถี่วิทยุ (RF Power Amplifier) หรือภาคขยายความถี่วิทยุภาคสุดท๎าย (Final RF
Amplifier) จะขยายสัญญาณคลื่นที่ผสมแล๎วให๎มีกาลังสํงมากขึ้นกํอนที่จะสํงออกสายอากาศ
ภาคผสมคลื่น (Modulator) จะท าการผสมสั ญ ญาณเสี ย งเข๎ า กั บ คลื่น พาหะในระบบ AM คื อ
สัญ ญาณเสียงจะไปควบคุมความแรงของคลื่นพาหะให๎สูงขึ้นหรือต่าลง ซึ่งการผสมคลื่นของเครื่องสํง ยังแบํง
ออกเป็น 2 อยําง คือ การผสมคลื่นระดับสูง (High Level Modulation) และการผสมคลื่นระดับต่า (Low Level
Modulation)
ภาคขยายเสี ยง (AF Speech Amplifier) จะขยายสัญ ญาณเสีย งที่ ก าเนิดขึ้น มาจากไมโครโฟน
(Microphone) ให๎มีระดับความแรงมากขึ้นกํอนที่จะสํงไปเข๎าภาคผสมคลื่น
ภาคจํายไฟ (Power Supply) จะจํายไฟ DC ไฟเลี้ยงภาคตํางๆ ของเครื่องสํง
รูปที่ 4 - 23 การผสมคลื่นระดับสูง และการผสมคลื่นระดับต่า
จากรูปที่ 4 - 23 ถ๎าเป็นการผสมคลื่นระดับสูง (High Level Modulation) จะทาการผสมคลื่นเสียงเข๎ากับคลื่น

พาหะที่ภาคขยายกาลังภาคสุดท๎าย มี ประสิทธิภาพสูงสุด และมี กาลังสํง ออกอากาศสูง สามารจัดให๎มีภาคทวี
ความถี่ได๎ตามต๎อ งการ สํวนการผสมคลื่นระดับต่า (Low Level Modulation) เป็นการผสมคลื่นที่ต่ากวํา
ภาคขยายกาลัง ภาคสุดท๎าย เชํน อาจทาการผสมคลื่นที่ภาคบัฟเฟอร์หรือที่ภาคอินเตอร์มีเดียทเพาเวอร์แอมป์
ภาคขยายกาลังจะต๎องทาการขยายแบบลิเนียร์ แอมปลิไฟเออร์ (Linear Amplifier) เพื่อไมํให๎สัญญาณการผสม
คลื่นผิดเพี้ยน
4.7 ไซด์แบนด์วิทยุ AM (AM Side Bands)

จากเรื่องการผสมคลื่น (Modulation) ที่ผํานมา เป็นการผสมคลื่นระหวํางสัญญาณเสียงกับสัญญาณ
พาหะ โดยผสมคลื่นกันที่ภาคผสมคลื่น (Modulator) สามารถกาหนดเปอร์เซนต์การผสมคลื่นได๎วํา ให๎ผสมกันกี่
เปอร์เซนต์ รูปคลื่นที่ได๎ออกมาความจริงแล๎วเป็นคลื่นผลรวมของความถี่หลายความถี่ ซึ่งเกิดจากการผสมกันหรือ
หักล๎างกันระหวํางสัญญาณเสียงกับคลื่นพาหะ และยังเกิดจากความถี่ทวีคูณของคลื่นพาหะ ทั้งหมดนี้เป็นความถี่ที่
เกิดขึ้นมา จะสามารถวิเคราะห์ให๎เห็นได๎ในทางคณิตศาสตร์ พอสรุปได๎ดังนี้
ตัวอยํางเชํน คลื่นพาหะ (fc) มีความถี่เทํากับ 1,000 KHz. และความถี่เสียง (fa) มีความถี่เทํากับ 1 KHz.
เมื่อผสมคลื่นเข๎าด๎วยกันแล๎วจะเกิดความถี่ตํางๆ ขึ้นดังนี้
1.ความถี่พาหะ (Carrier Frequency, fc) = 1,000 KHz. เรียกวําความถี่พื้นฐาน (Fundamental
Frequency)
2.ความถี่ทวีคูณของคลื่นพาหะ (2fc) = 2,000 KHz. เรียกวําความถี่ฮาร์โมนิคที่ 2 (2 nc Harmonic
Frequency)
3. ความถี่ผลบวกของคลื่นพาหะกับความถี่เสียง (fc+fa) = 1,000 KHz. + 1 KHz. = 1,001 KHz.
เรียกวําไซด์แบนด์ด๎านสูง (Upper Side Band, USB)
4.ความถี่ผลตํางของคลื่นพาหะกับความถี่เสียง (fc-fa) = 1,000 KHz. – 1 KHz. = 999 KHz. เรียกวําไซด์
แบนด์ด๎านต่า (Lower Side Band, LSB)
นอกจากความถี่ดัง กลําวแล๎วยัง มี ความถี่ฮาร์โ มนิคอื่นๆ อีก แตํมี ก าลัง อํอนมากจนไมํ มี ผ ลตํอการรบกวนของ

เครื่องรับ จึงตัดออกไมํต๎องนามาพิจารณา สํวนความถี่ฮาร์โมนิคที่ 2 จะถูกกาจัดทิ้งไมํให๎สํงออก จึงเหลือความถี่ที่
ถูกสํงออกอากาศไปโดยสายอากาศเพียง 3 ความถี่ คือ ความถี่พาหะ (fc), ไซด์แบนด์ด๎านสูง (USB) และไซด์แบนด์
ด๎านต่า (LSB)
รูปที่ 4 - 24 สเปคตรัมความถี่ทสี่ ํงออกของวิทยุ AM
จากรูปที่ 4 - 24 สเปคตรัมความถี่ จะมีความถี่ที่ถูกสํงออกทั้งหมดครอบคลุมตั้งแตํ 999 KHz. ถึง 1,000 KHz. เรา

เรียกความกว๎างของความถี่ที่ถูกสํง ออกนี้วําแบนด์วิดท์ (Band Width) ในการสํงวิทยุร ะบบ AM ทั่ วไปจะ
กาหนดให๎หนึ่งสถานีมีแบนด์วิดท์กว๎างถึง 10 KHz. คือมีไซด์แบนด์ได๎ด๎านละ 5 KHz. นั่นหมายถึงในแตํละสถานีสํง
จะสามารถผสมสัญญาณเสียงเข๎ากับคลื่นพาหะ สัญญาณเสียงจะมีความถี่ได๎สูงสุดไมํเกิน 5 KHz. ตามมาตรฐาน
ของ FCC (ในประเทศไทยตามระเบียบวําด๎วยวิทยุกระจายเสียงและวิทยุโทรทัศน์ กาหนดแบนด์วิดท์ไว๎กว๎างสุดไมํ
เกิน 20 KHz. คือไซด์แบนด์ด๎านละไมํเกิน 10 KHz.)
รูปที่ 4 - 25 สเปคตรัมความถี่ทสี่ ํงออกของวิทยุ AM ครอบคลุมความถี่ 1 สถานี
จากรูปที่ 4 - 25 ถ๎าสมมติคลื่นพาหะ (fc) มีความถี่ 1 MHz. สัญญาณเสียง (fa) มีความถี่สูงสุด 5 KHz. คลื่นถูก
ผสมเข๎าด๎วยกันจะได๎ความถี่ออกมามีแบนด์วิดท์กว๎าง 10 KHz. พอดี ถือวําเป็นการสํงวิทยุระบบ AM ของ 1 สถานี
รูปที่ 4 - 26 การผสมความถี่ของวิทยุ AM และไซด์แบนด์ที่เกิดขึ้น
กาลังที่ต๎องการในการผสมคลื่น (Modulation Power) จะขึ้นอยูํกับวิธีการผสมคลื่นและเปอร์เซนต์ของ
การผสมคลื่น ในการผสมคลื่นเพื่อให๎ได๎กาลังสํงออกสูงสุดจะต๎องมีเปอร์เซนต์การผสมคลื่น 100 % ถือวําเป็นคํา
เหมาะสม และทาให๎ความถี่ที่ต๎องการสํงออก สามารถสํงออกได๎ตามต๎องการ และความถี่ที่ ต๎องการควบคุม ก็
สามารถควบคุมกาจัดทิ้งได๎ ซึ่งการผสมคลื่นเกิน 100 % แล๎วจะทาให๎เกิดผลเสียคือ สัญญาณเสียงที่ได๎ทางภาครับ
จะผิดเพี้ยน (Distrotion) และเกิดความถี่แปลกปลอม (Spuriousfrequency) ไมํวําจะเป็นความถี่ฮาร์โมนิคคี่
(Odd Harmonic) หรือฮาร์โมนิคคูํ (Even Harmonic) ของความถี่คลื่นพาหะเกิดขึ้นมากมาย จะทาให๎ไปรบกวน
กับสถานีข๎างเคียง
รูปที่ 4 - 27 ไซด์แบนด์ของการผสมคลื่นแบบ AM และคลื่นพาหะ

(A)การผสมคลื่นแบบ 100 % (B) การผสมคลื่นมากกวํา 100 %
เพื่อให๎เป็นการประหยัดความถี่ และเพิ่มจานวนชํองสถานีให๎มากขึ้น การผสมคลื่นที่เหมาะจึงเป็น 100 % ของการ
สํงวิทยุในระบบ AM
การส่งวิทยุกระจายเสียงในระบบ AM (AM Broadcast band Transmitting) ตามมาตรฐานของ FCC

จะมีความถี่อยูํในยําน 535 KHz. ถึง 1,605 KHz. สัญญาณเสียงที่จะผสมกับคลื่นพาหะจะมีความถี่สูงสุดไมํเกิน 5
KHz. คลื่นพาหะของสถานีจะมีความถี่ 540 KHz. แตํละสถานีจะมีชํวงความถี่หํางกัน 10 KHz. คือมีไซด์แบนด์
สถานีละ 5 KHz. สถานีสุดท๎ายจะมีความถี่ 1,600 KHz. จะสามารถบรรจุสถานีได๎ทั้งหมด 107 สถานี ตัวอยํางเชํน
สถานีที่ 1 มีความถี่พาหะ 540 KHz. ผสมคลื่นแบบ AM ด๎วยสัญญาณเสียงมีความถี่สูงสุด 5 KHz. ทาให๎ไซด์แบนด์
ด๎านต่า (LSB) มีความถี่ 535 KHz. และไซด์แบนด์ด๎านสูง (USB) มีความถี่ 545 KHz. เป็นต๎น
รูปที่ 4 - 28 จานวนชํองมาตรฐานของวิทยุกระจายเสียงระบบ AM ของ FCC
4.8 เครื่องส่งวิทยุ FM (Frequency Modulation Transmitter)

เครื่องสํงวิทยุ FM แบํงออกเป็น 2 แบบ คือ แบบ FM โดยตรง (Direct FM) และแบบ FM โดยอ๎อม
(Indirect FM)
1.เครื่องส่งแบบ FM โดยตรง (Direct FM) หลักสาคัญอยูํที่วําจะต๎องใช๎สํวนประกอบที่เป็นรีแอกแตนซ์
(Reactance) ไปควบคุมความถี่ของวงจรกาเนิดความถี่ (OSC.) เพื่อให๎ความถี่นั้นเปลี่ยนแปลงไปตามสัญญาณของ
ความถี่เสียงโดยตรง ดังนั้นวงจรกาหนดความถี่ของวงจรกาเนิดความถี่ จึงต๎องเป็นแบบ LC
รูปที่ 4 - 29 ภาคตํางๆ ของเครื่องสํง FM แบบ FM โดยตรง
การทางานของแตํละภาคของเครื่องสํง FM แบบ FM โดยตรง ทางานดังนี้

ภาคปรีเอมฟาซีส (Pre-Emphasis Network) เมื่ อสัญญาณเสียงผํานไมโครโฟนมาแล๎วจะถูก สํง เข๎า
ภาคปรีเ อมฟาซีส นี้ เพื่อ ทาการยกระดับความแรงของสัญ ญาณเสียง ความถี่สูงให๎แรงขึ้นมากกวําปกติ เพราะ
คุณสมบัติของสัญญาณเสียงความถี่ยิ่งสูงขึ้น ระดับความแรงของเสียงจะยิ่งต่าลง ซึ่งจะเป็นผลให๎สั ญญาณรบกวน
จะแทรกเข๎ามาแทนที่ ทาให๎คุณภาพของการผสมคลื่นแบบ FM ต่าลงคือ ทาให๎อัตราสํวนของสัญญาณเสียงตํอ
สัญญาณรบกวน (Signal to Noise Ratio) ต่าลง จากผลดังกลําวจึงต๎องใสํภาคปรีเอมฟาซีสเข๎ามาเพื่อชดเชยให๎
S/N Ratio เทํากันตลอดยํานความถี่เสียง สํงตํอสัญญาณไปเข๎าภาคขยายเสียง
ภาคขยายสัญญาณเสียง (AF Amplifier) จะขยายสัญญาณเสียงให๎มีระดับความแรงมาก ซึ่งเป็นการขยาย
ที่ไมํผิดเพี้ยน และพอที่จะสํงตํอไปเข๎าภาคผสมคลื่น
ภาคผสมคลื่นทางความถี่ (FM Modulator) จะรับสัญ ญาณเสียงเข๎ามา ควบคุมให๎ภาคผสมคลื่นมี
คุณสมบัติของตัวเองมีคําความจุ (Capacitance) เปลี่ยนแปลงสูงขึ้นหรือต่าลงตามสัญญาณเสียงที่เข๎ามาควบคุม
คือสัญญาณเสียงชํวงบวกเข๎ามา คําความจุของภาคผสมคลื่นจะต่าลงและเมื่อสัญญาณเสียงชํวงลบเข๎ามา คําความ
จุของภาคผสมคลื่นจะสูงขึ้น คําความจุที่ เปลี่ยนแปลงดังกลําวนี้จ ะถูก สํงไปควบคุมการกาเ นิดความถี่ของภาค
กาเนิดความถี่แบบ LC
ภาคกาเนิดความถี่แบบ LC (LC Oscillator) จะรับคําความจุที่เปลี่ยนแปลงตามสัญญาณเสียงของภาค
ผสมคลื่นเข๎ามา ควบคุมการกาเนิดความถี่ ของวงจรกาเนิดความถี่แบบ LC คําความจุที่เพิ่มขึ้นจะทาให๎วงจรกาเนิด
ความถี่แบบ LC กาเนิดความถี่ต่าลง และเมื่อคําความจุที่เข๎ามามีคําต่าลง จะทาให๎วงจรกาเนิดความถี่แบบ LC
กาเนิดความถี่สูงขึ้น ทาให๎ความถี่ที่ได๎เปลี่ยนแปลงไป เกิดความถี่ FM ขึ้นที่เอาพุทของภาคกาเนิดความถี่แบบ LC
สํงตํอไปภาคบัฟเฟอร์
ภาคบัฟเฟอร์ (Buffer) จะรับสัญญาณ FM มาจากภาคกาเนิดความถี่แบบ LC มาขยายความแรงของ
สัญญาณให๎มากขึ้น และยังทาหน๎าที่ปูองกันการรบกวนซึ่งกันและกันระหวํางภาคกาเนิดความถี่แบบ LC กับภาค
ทวีคูณความถี่ และสํงตํอสัญญาณ FM ไปเข๎าภาคทวีคูณความถี่
ภาคทวีคูณความถี่ (Frequency Multiplier) จะทาหน๎าที่เพิ่มความถี่ของสัญญาณ FM ให๎มีความถี่สูงขึ้น
ถึงยํานของของสถานี FM เพราะวงจรกาเนิดความถี่แบบ LC จะไมํสามารถกาเนิดความถี่ขึ้นมาได๎สูงมากเทําที่
ต๎องการ จึงต๎องเอาความถี่ FM ดังกลําวมาทวีความถี่ให๎สูงมากขึ้น ในวงจรทวีคูณความถี่จะสามารถทวีคูณความถี่
ได๎หลายแบบ เชํน แบบทวี คูณ 2 เทําเรียกวําดับเบิล (Doubler) ทวีคูณ 3 เทําเรียกวํา ทริปเปิล (Tripler) และ
ทวีคูณ 4 เทํา เรียกวํา ควอดดูเปิล (Quadrupler) เมื่อทวีคุณความถี่จนได๎ตามสถานีสํงแล๎วจึงสํงสัญญาณ FM
ตํอไปภาคขยายกาลังความถี่วิทยุ
ภาคขยายกาลังความถี่วิทยุ (RF Power Amplifier) ทาหน๎าที่ขยายสัญญาณความถี่ FM ที่มีกาลังต่า ให๎
เป็นความถี่ FM ที่มีกาลังสูง พอที่จะสํงตํอไปให๎สายอากาศ (Antenna) แพรํกระจายสัญญาณความถี่ FM ออกไป
ในอากาศในรูปของคลื่นแมํเหล็กไฟฟูา (Electromagnetic Wave)
ภาคควบคุมความถี่โดยอัตโนมัติ (Automatic Frequency Control) เรียกสั้นๆ วํา AFC ซึ่ง AFC จะทา
หน๎าที่ควบคุมศูนย์กลางความถี่ (Center Frequency) ของวงจรกาเนิดความถี่ไว๎ให๎ตรง โดยจัดไฟ DC ไปคอย
ควบคุมภาคผสมคลื่น FM ให๎มีคําความจุของวงจรเปลี่ยนไป คําความจุที่เปลี่ยนนี้จะไปทาให๎ภาคกาเนิดความถี่
แบบ LC เปลี่ยนแปลงปรับ ศูนย์กลางความถี่เ ข๎าความถี่เ ดิม แรงไฟ DC นั้นได๎ม าจากภาคดีส คริม มิเ นเตอร์
(Discriminator) ในสํวนของภาค AFC ยังแบํงรายละเอียดออกได๎อีก 3 ภาค คือ
ภาคกาเนิดความถี่คริสตอล (Crystal Oscillator) จะกาเนิดความถี่วิทยุขึ้นมามีความถี่เทํากับความถี่
พาหะของสถานี FM นั้น เชํน สถานี FM สํงด๎วยความถี่ 90 MHz. ภาคกาเนิดความถี่คริสตอลก็จะกาเนิดความถี่
ออกมา 90 MHz. เชํนกัน สํงตํอไปเข๎าภาคมิกเซอร์
ภาคมิกเซอร์ (Mixer) จะรับสัญญาณเข๎ามา 2 สัญญาณ คือ สัญญาณวิทยุ FM ที่ได๎จากภาคทวีคูณความถี่
และสัญญาณความถี่วิทยุจากภาคกาเนิดความถี่คริสตอล นาสัญญาณทั้งสองมาหักล๎างกัน ถ๎าความถี่ทั้งสองมีคํา
เทํากันเมื่อหักล๎างกันความถี่จะหมดไป ไมํมีความถี่สํง ออก ถ๎าศูนย์กลางความถี่จากภาคกาเนิดความถี่แบบ LC
เพิ่มขึ้นความถี่ที่สํงออกภาคทวีคูณความถี่ก็จะเพิ่มขึ้นตาม เมื่อหักล๎างกับความถี่จากภาคกาเนิดความถี่คริสตอล
จะได๎ความถี่ชํวงบวกออกมา และในทางตรงข๎ามถ๎าศูนย์กลางความถี่จากภาคกาเนิดความถี่แบบ LC ลดลง ความถี่
ที่สํงออกจากภาคทวีคูณความถี่ก็จะลดลงตาม เมื่อหักล๎างกับความถี่จากภาคกาเนิดความถี่คริสตอลจะได๎ความถี่
ชํวงลบออกมา สํงความถี่ที่ได๎นี้ไปภาคดิสคริมมิเนเตอร์
ภาคดีสคริมมิเนเตอร์ (Discriminator) ทาหน๎าที่รบั ความถี่ผลตํางจากภาคมิกเซอร์มาแปลงเป็นไฟ DC ถ๎า
ได๎ความถี่ชํวงบวกมา เมื่อแปลงเป็นไฟ DC ก็จะได๎ไฟ DC เป็นบวก ถ๎าได๎ความถี่ชํวงลบมา เมื่อแปลงเป็นไฟ DC ก็
จะได๎ DC เป็นลบมา สํงแรงไฟ DC ที่ได๎ไปควบคุมศูนย์ก ลางความถี่ของภาคกาเนิดความถี่แบบ LC ให๎กาเนิดมี
ศูนย์กลางความถี่คงที่
2.เครื่องส่งแบบ FM โดยอ้อม (Indirect FM) หลักสาคัญคือระบบการผสมคลื่นจะต๎องเป็นแบบ PM และทาให๎เป็น

FM โดยอาศัยวงจรเปลี่ยนสัญญาณเสียง ความมุํงหมายหลักของเครื่องสํงแบบนี้คือ ต๎องการดัดแปลงให๎ระบบ FM
สามารถใช๎คริสตอลควบคุมวงจรกาเนิดความถี่ได๎
รูปที่ 4 - 30 ภาคตํางๆ ของเครื่องสํง FM และ FM โดยอ๎อม
การทางานของเครื่องสํง FM แบบ FM โดยอ๎อม

ภาคปรีเอสฟาซีส (Pre-Emphasis Network) ทาหน๎าที่ ยกระดับความแรงของสัญญาณเสียงความํถีสูงให๎
แรงขึ้นมากกวําปกติ เพื่อทาให๎สัญญาณเสียงตํอสัญญาณรบกวน (S/N Ratio) เทํากันตลอดยํานความถี่เสียง สํง
ตํอไปภาคขยายเสียง
ภาคขยายสัญญาณเสียง (AF Amplifier) จะขยายสัญญาณเสียงที่มาจากภาคปรีเอมฟาซีส ให๎มีระดับ
ความแรงมากขึ้น จะต๎องขยายแบบไมํผิดเพี้ยนและสํงตํอไปเข๎าภาคกรองความถี่ต่าผําน
ภาคกรองความถี่ต่าผ่าน (Low Pass Filter ; LPF ) ทาหน๎าที่ เปลี่ยนเฟสของสัญญาณเสียงให๎เลื่อน
(Shift) ไป 90 องศา กํอนที่จะสํงไปเข๎าภาคผสมคลื่นทางเฟส จึงจะทาให๎เอาท์พุทของภาคผสมคลื่นทางเฟส เป็น
สัญญาณความถี่ FM โดยสมบูรณ์
ภาคกาเนิดความถี่คริสตอล (Crystal Oscillator) ทาหน๎าที่กาเนิดความถี่คลื่นพาหะขึ้นมามีความถี่คงที่
คําหนึ่ง สํงตํอไปภาคผสมคลื่นทางเฟส
ภาคผสมคลื่นทางเฟส (Phase Modulator) ทาหน๎าที่ ผสมคลื่นระหวํางสัญญาณเสียงที่ผํานภาคกรอง
ความถี่ต่าผํานมา และสัญญาณความถี่คลื่นพาหะที่มาจากภาคกาเนิดความถี่คริสตอลได๎สัญญาณออกเอาท์พุทเป็น
แบบ PM แตํเนื่องจากสัญญาณเสียงจากภาคขยายเสียงถูกเลื่อนเฟสไปอีก 90 องศา โดยภาคกรองความถี่ต่าผําน
เมื่อถูกภาคผสมคลื่นทางเฟสผสมสัญญาณ สัญญาณความถี่ที่ได๎ออกมาจึงกลับมาเป็นความถี่แบบ FM อีกครั้งหนึ่ง
ดูรูปที่ 4.9 ประกอบ สํงสัญญาณ FM ที่ได๎ตํอไปเข๎าภาคบัฟเฟอร์
ภาคบัฟเฟอร์ (Buffer) ทาหน๎าที่ขยายสัญญาณความถี่ FM ที่สํงมาจากภาคผสมคลื่นทางเฟส ให๎มีระดับ
ความแรงมากขึ้น และยังทาหน๎าที่ปูองกันการรบกวนซึ่งกันและกันระหวํางภาคผสมคลื่นทางเฟสกับภาคทวีคูณ
ความถี่ สํงตํอสัญญาณไปภาคทวีคูณความถี่
ภาคทวีคูณความถี่ (Frequency Multiplier) ทาหน๎าที่เพิ่มความถี่ของสัญญาณ FM ให๎มีความถี่สูงขึ้นถึง
ยํานของสถานี FM เพราะวงจรกาเนิดความถี่คริสตอล จะไมํสามารถกาเนิดความถี่ขึ้นมาได๎ถึงคําความถี่ที่ต๎องการ
จึงต๎องเอาความถี่ FM ดังกลําวมาทวีความถี่ให๎สูงมากขึ้น จนได๎ความถี่ตามต๎องการแล๎ว จะสํงสัญญาณ FM ตํอไป
ภาคขยายกาลังความถี่วิทยุ
ภาคขยายกาลังความถี่วิทยุ (RF Power Amplifier) ทาหน๎าที่ขยายสัญญาณความถี่ FM ที่มีกาลังต่า ให๎
เป็นความถี่ FM ที่มีกาลังสูงพอที่จะสํงตํอไปให๎สายอากาศ (Antenna) แพรํกระจายสัญญาณความถี่ FM ออกไป
ในอากาศในรูปของคลื่นแมํเหล็กไฟฟูา (Electromagnetic Wave)
4.9 ไซด์แบนด์วิทยุ FM (FM Side Bands)

ความแตกตํางของไซด์แบนด์ระหวํางระบบ AM กับ FM แตกตํางเห็นได๎ชัดเจนดังนี้
-ในระบบ AM ถ๎าผสมคลื่นระหวํางสัญญาณเสียงกับคลื่นพาหะจะเกิดไซด์แบนด์จานวน 2 ความถี่ คือ
ไซด์แบนด์ด๎านสูง (USB) และไซด์แบนด์ด๎านต่า (LSB) เทํานั้นที่มีผลในการสํงออกอากาศ
-แตํในระบบ FM ถ๎าผสมคลื่นระหวํางสัญญาณเสียงกับ คลื่นพาหะ จะเกิดไซด์แบนด์จานวนมากมาย
เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของความถี่คลื่นพาหะ ทาให๎เกิดความถี่เพิ่มขึ้นอีกมากมาย เพราะการผสมคลื่นแบบ FM
นั้น ความแรงของสัญญาณคลื่นพาหะจะคงที่ นั่นคือกาลังของคลื่นพาหะจะถูกกระจายไปอยูํที่ไซด์แบนด์
ความสัมพันธ์ของคลื่นพาหะกับไซด์แบนด์ที่สาคัญขึ้นอยูํกับปัจจัย 2 ประการ คือ
1.ขนาดความแรงของสัญญาณเสียงที่ผสมกับคลื่นพาหะ ถ๎าขนาดความแรงของสัญญาณเสียงที่สํงเข๎ามา
ผสมกับคลื่นพาหะเปลี่ยนแปลงความแรงสูงขึ้นหรือต่าลง ก็จะไปทาให๎คลื่นพาหะมีระดับความถี่เปลี่ยนแปลงสูงขึ้น
หรือต่าลงไปจากศูนย์กลางความถี่ (Center Frequency) ระยะของความถี่ที่กระจายออกไปจากคลื่นพาหะก็จะ
เปลี่ยนแปลงกว๎างหรือแคบตามไปด๎วย ถ๎าสัญญาณเสียงมีความแรงมาก แบนด์วิดท์ของคลื่น FM ก็จะกว๎าง และ
ถ๎าสัญญาณเสียงมีความแรงน๎อย แบนด์วิดท์ของคลื่น FM ก็จะแคบ ตามรูปที่ 4.6 รูป E มีแบนด์วิดท์แคบกวํารูป
F
2.ความถี่ของสัญญาณเสียงที่ผสมกับคลื่นพาหะ ถ๎าความถี่ของสัญญาณเสียงเปลี่ยนแปลงมาก แบนด์วิดท์
ของคลื่น FM ก็จะกว๎างแคบเปลี่ยนแปลงมากเชํนกัน กลําวคือ ถ๎าสัญญาณเสียงมีความถี่ต่า แบนด์วิดท์ของคลื่น
FM ก็จะกว๎าง และถ๎าสัญญาณเสียงมีความถี่สูง แบนด์วิดท์ของคลื่น FM จะแคบ เพราะที่สัญญาณเสียงความถี่สูง
ระดับความแรงของความถี่ฮาร์โมนิคจะต่าลง สามารถตัดความถี่ฮาร์โมนิคสูงๆ ออกได๎ ตามรูปที่ 4 - 7 รูป E มี
แบนด์วิดท์กว๎างกวํารูป F
รูปที่ 4 - 31 สเปคตรัมความถี่ของวิทยุ FM ประกอบด๎วยความถี่พาหะและไซด์แบนด์
จากรูปที่ 4 - 31 แสดงยํานความถี่ของการสํงกระจายเสียงของคลื่น FM จะเห็นได๎วําไซด์แบนด์ของคลื่น

จะมีจานวนมาก ขนาดไซด์แบนด์ในแตํละฮาร์โมนิคก็จะมีความแรงตํางกัน ไซด์แบนด์บางฮาร์โมนิคมีระดับความ
แรงมากกวําความถี่คลื่นพาหะ แตํไซด์แบนด์ที่หํางจากจุดศูนย์กลางความถี่ มากๆ ความแรงของไซด์แบนด์ก็จ ะ
ลดลง และจะเป็นศูนย์ในที่สุด จะเห็นได๎วําไซด์แบนด์จะมีไมํ จากัด แตํในทางปฏิบัติไซด์แบนด์บ างความถี่ก็ไมํ
สาคัญเพราะความแรงต่า สามารถตัดทิ้งได๎
ดัชนีการผสมคลื่น (Modulation Index) จะเป็นตัวกาหนดแบนด์วิดท์ของความถี่วิทยุ FM วําจะมีความ
กว๎างของไซด์แบนด์เทําไร สามารถหาดัชนีการผสมคลื่นได๎จากสูตร
m = F/ f
m = ดัชนีการผสมคลื่น
F = อัตราการเปลี่ยนแปลงสูงสุดของความถี่ที่ถูกผสมแล๎ว หนํวย Hz.
f = ความถี่สูงสุดของสัญญาณเสียงที่จะเข๎ามาผสมคลื่น หนํวย Hz.
ในการสํงวิทยุกระจายเสียง FM ตามกฎของ FCC กาหนดให๎ความถี่คลื่นพาหะมีอัตราการเปลี่ยนแปลงไป
ได๎สูงสุด = +75 KHz. และความถี่ของสัญญาณเสียงที่จะเข๎ามาผสมคลื่นมีคําสูงสุดได๎ =15 KHz.
ดัชนีของการผสมคลื่นจะได๎
m=F/f
F=75KHz., f=15 KHz. m = 75K/15K = 5
เมื่อได๎ดัชนีการผสมคลื่น (m) แล๎วเราสามารถหาคําแบนด์วิดท์โดยประมาณได๎จากสมการ
BW = 2 (m+1)f
BW=แบนด์วิดท์โดยประมาณ หนํวย Hz.
m= ดัชนีการผสมคลื่น
f=ความถี่สูงสุดของสัญญาณเสียงที่จะเข๎ามาผสมคลื่น หนํวย Hz.
ฉะนั้นจากคําที่กาหนดไว๎ตามมาตรฐานของ FCC จะได๎แบนด์วิดท์โดยประมาณ ดังนี้
BW = 2(5+1) 15 KHz. = 180 KHz.
มาตรฐานของ FCC กาหนดไซด์แบนด์ของวิทยุกระจายเสียงยําน FM ไว๎ +75 KHz. รวม 150 KHz. มี
แบนด์วิดท์สถานีละ 200 KHz. ฉะนั้นจะเป็นชํองวํางของความถี่ที่ไมํมีสัญญาณสํงอีก 50 KHz.(200 KHz.-150
KHz. = 50 KHz.) ซึ่งจะเรียกสํวนความถี่ที่ไมํมีก ารสํงสัญญาณออกวําการ์ดแบนด์ (Guard Band) จะมีคํา
+25KHz. เพื่อปูองกันการรบกวนและแทรกกันระหวํางสถานีรวมแบนด์วิดท์ 1 สถานีของวิทยุกระจายเสียง FM มี
ความถี่ 200 KHz. เป็นไซด์แบนด์ด๎านต่า (LSB) 75KHz. ไซด์แบนด์ด๎านสูง (USB) 75 KHz. และเป็นการ์ดแบนด์
แบนด์ด๎านต่าและด๎านสูงด๎านละ 25 KHz. ความถี่ที่ใช๎ในการสํงกระจายเสียงวิทยุ FM อยูํในชํวง 88 MHz.-
108MHz. ซึ่งมีชํวงความถี่ที่ใช๎ 20MHz. (108MHz.-88MHz.=20MHz.) หรือ 20,000 KHz. เมื่อนาแบนด์วิดท์ 1
สถานีมาหารจะทาให๎ได๎จานวนชํองของสถานี FM ถึง 100 สถานี (20,000KHz./20KHz.=100)
ถ๎าเป็นการสื่อสารวิทยุ FM อื่น ๆ จะมีไซด์แบนด์ที่แตกตํางกันไป เชํน FM ของเสียงในโทรทัศน์มีไซด์
แบนด์ + 25 KHz. หรือในวิทยุ FM ตารวจ, หนํวยราชการ, วิทยุสมัครเลํน มีไซด์แบนด์ + 5 KHz. หรือ + 15
KHz. เทํานั้น
รูปที่ 4 - 32 แสดงแบนด์วิดท์แตํละสถานีของวิทยุกระจายเสียงยําน FM
จากรูปที่ 4 - 32 นั้นแสดงมาตรฐานการสํงกระจายเสียงวิทยุ FM ของ FCC ซึ่งขึ้นอยูํกับความหนาแนํน

ของสถานีในแตํละประเทศ ในบ๎านเราแตํละสถานี FM สํงคลื่นพาหะออกอากาศ มีชํวงหํางแตํละสถานีถึง 500
KHz. เชํน สถานี FM ที่ 1 สํงด๎วยคลื่นพาหะ 88.5 MHz. สถานี FM ที่ 2 สํงด๎วยคลื่นพาหะ 89 MHz. สถานี FM
ที่ 3 สํงด๎วยคลื่นพาหะ 89.5 MHz. เป็นต๎น ก็ทาให๎มีชํวงการ์ดแบนด์มากขึ้น การรบกวนของแตํละสถานีก็จะยาก
ขึ้น ยังสามารถซอยสถานีออกได๎อีกเมื่อจาเป็น
4.10 เครื่องส่งวิทยุ FM สเตอริโอมัลติเพล็กซ์ (FM Stereo Multiplex Transmitter)

วิทยุ FM สเตอริโอมัลติเพล็กซ์ เป็นวิทยุที่กาเนิดขึ้นมาเพื่อตอบสนองความต๎องการของมนุษย์ ที่ต๎องการ
ให๎เสียงเครื่องรับรับได๎มีทิศทางของแหลํงกาเนิดเสียงมาจากหลายทิศทางเหมือนต๎นกาเนิดเสียงจริงๆ
ผู๎นาหรือผู๎บุกเบิกไปสูํการกระจายเสียงแบบ FM สเตอริโอมัลติเพล็ก ซ์ ได๎แกํ มัวเรย์ ครอสบี้ (Murry
Crosby) เป็นชาวอเมริกัน ครอสบี้ใช๎สถานสํงเพียงสถานีเดียว ได๎นาสัญญาณทางซีกซ๎าย (L) และซีกขวา (R) มา
ผสมกัน วิธีหนึ่งที่เรียกวํา มัลติเพล็กซ์ออกอากาศทางคลื่น FM ครอสบี้ทาสาเร็จเมื่อ พ.ศ.2496
การบุก เบิกดังกลําวได๎เ ริ่มต๎นในสหรัฐอเมริกา ได๎มีผู๎นาเสนอการสํงกระจายเสียงแบบ FM สเตอริโ อ
มัลติเพล็กซ์ให๎รัฐบาลสหรัฐพิจารณาถึง 19 ระบบ เพื่อเลือกไว๎เป็นระบบมาตรฐานของประเทศได๎คัดเลือกระบบที่
เหมาะสมไว๎ 6 ระบบเพื่อพิจารณา
2 – 25
ปี พ.ศ.2504 รัฐบาลสหรัฐอเมริก าได๎รับ ระบบของบริษัท ยีอี (GE) และเซนิท เรดิโอคอร์พอเพรชั่น
(Zenith Radio Corpration) ไว๎เป็นระบบของรัฐโดยนาระบบทั้งสองมาปรับปรุงใหมํเป็นระบบเดียวกัน เรียก
ระบบสัญญาณไพลอตโทน (Pilot Tone Signal) เป็นระบบหนึ่งของ FM สเตอริโอมัลติเพล็กซ์ที่ในประเทศไทยใช๎
อยูํ เป็นระบบที่ FCC รับรอง เพื่อใช๎เป็นระบบมาตรฐานทั่วไป เหตุที่ใช๎ระบบนี้เพราะ เครื่องรับวิทยุ FM ธรรมดา
ที่มี อยูํแล๎วก็ ส ามารถรับฟั ง วิท ยุ FM สเตอริโ อมั ล ติเ พล็ก ซ์นี้ได๎โดยมีคุณภาพเทํ าเดิม และไมํ ต๎องไปปรับ ปรุง
เปลี่ยนแปลงเครื่องรับที่มีอยูํเดิม ประหยัดใช๎ความถี่เดียวและใช๎ได๎สะดวก
เครื่องส่ง FM ธรรมดา
รูปที่ 4 - 33 เครื่องสํงวิทยุ FM ธรรมดา (MONO)
จากรูปที่ 4 - 33 เป็นบล็อกไดอะแกรมของเครื่องสํง FM ธรรมดา สัญญาณเสียงที่กาเนิดขึ้นมาจาก
แหลํงกาเนิดเสียง ไมํวําจะเป็นด๎านซ๎าย (L) หรือด๎านขวา (R) สัญญาณเสียงดังกลําวจะถูกสํงมารวมกันที่ไมโครโฟน
เพียงตัวเดียว สํงตํอไปเข๎าปรีแอมฟาซิสเพื่อยกระดับความแรงของสัญญาณเสียงความถี่สูงให๎แรงขึ้นให๎มากกวํา
ปกติ เพื่อทาให๎สัญญาณเสียงตํอสัญญาณรบกวน (S/N Ratio) เทํากันตลอดยํานความถี่เสียง สํงตํอสัญญาณไป
ภาคขยายเสียง ให๎สัญญาณเสียงมีความแรงมากขึ้นสํงตํอไปเข๎าภาคผสมคลื่นทางความถี่ (FM) ซึ่งที่ภาคนี้มีความถี่
สํงเข๎ามา 2 ความถี่ คือ ความถี่คลื่นพาหะ (RF) ของสถานี FM และความถี่สัญญาณเสียง (AF) จะผสมคลื่นทั้งสอง
เข๎าด๎วยกันทางความถี่ (FM) สํงตํอไปเข๎าวงจรทวีคูณความถี่เพิ่มความถี่ให๎สูงขึ้นเทํากับความถี่ของสถานี FM ที่จะ
สํงกระจายเสียง สํงตํอไปภาคขยายก าลังเพื่อเพิ่ม ระดับ ความแรงของสัญญาณให๎แรงมากขึ้นพอที่จ ะสํงตํอไป
สายอากาศเพื่อแพรํความถี่ออกอากาศในรูปคลื่นแมํเหล็กไฟฟูา
เครื่องส่ง FM สเตอริโอมัลติเพล็กซ์
รูปที่ 4 - 34 เครื่องสํงวิทยุ FM สเตอริโอมัลติเพล็กซ์

จากรูปที่ 4 - 34 เป็นบล็อกไดอะแรมของเครื่องสํงวิทยุ FM สเตอริโอมัลติเพล็กซ์ สัญญาณเสียงที่กาเนิด
ขึ้นมาจากแหลํงกาเนิดเสียง จะถูกสํงเข๎าไมโครโฟน 2 ตัว คือ ไมโครโฟน R จะรับสัญญาณเสียงด๎ านขวาแรงดัน
ด๎านซ๎าย ไมโครโฟน L จะรับสัญญาณเสียงด๎านซ๎ายแรงดันขวาเบา สัญญาณเสียงด๎านซ๎ายด๎านขวาถูกเปลี่ยนเป็น
สัญญาณไฟฟูามีความแตกตํางกัน สํงไปเข๎าปรีเอมฟาซิสด๎าน R และด๎าน L สัญญาณเสียงด๎าน R จะถูกสํงเข๎า
ภาคปรีเ อมฟาซิส ด๎าน R สัญ ญาณเสียงด๎าน L จะถูก สํง เข๎ าปรีเ อมฟาซิส ด๎าน L เพื่อยกระดับ ความแรง
สัญญาณเสียงความถี่สูงให๎แรงขึ้นมากกวําปกติ เพื่อให๎พ๎นจากสัญญาณรบกวน ทาให๎สัญญาณเสียงตํอสัญญาณ
รบกวน (S/N Ratio) เทํากั นตลอดยํานความถี่เ สียง สํงตํอสัญ ญาณไปเข๎าภาคขยายเสียงด๎าน R และด๎าน L
ตามลาดับ ทาให๎สัญญาณเสียงด๎าน R และด๎าน L มีระดับความแรงมากขึ้น และสํงตํอไปเข๎าภาคเข๎ารหัสสเตอริโอ
จะรวมสัญญาณเสียงด๎าน R และด๎าน L เข๎าด๎วยกัน จนได๎สัญญาณเบ็ดเสร็จ สเตอริโอ (Composite Stereo
Signal) สํงตํอไปเข๎าภาคผสมคลื่นทางความถี่ (FM) ภาคผสมคลื่นทางความถี่จะรับสัญญาณเข๎ามา 2 สัญญาณ คือ
สัญญาณคลื่นพาหะ (RF) จากภาคกาเนิดความถี่ คลื่นพาหะ และสัญญาณเบ็ดเสร็จสเตอริโอจากภาคเข๎ารหัสสเต
อริโอ โดยทาการผสมคลื่นทางความถี่ สํงตํอไปภาคทวีคูณความถี่เพื่อเพิ่มความถี่คลื่นพาหะให๎มีความถี่สูงขึ้นจนถึง
ระดับความถี่ของสถานี FM สํงตํอไปภาคขยายกาลังขยายความถี่ FM ให๎มีระดับความแรงมากขึ้นพอที่จะสํงไป
สายอากาศเพื่อแพรํกระจายคลื่นไปในอากาศในรูปคลื่นแมํเหล็กไฟฟูา
จากเครื่องสํงวิทยุ FM ธรรมดา กับเครื่องสํงวิทยุ FM สเตอริโอมัลติเพล็กซ์ สํวนแตกตํางกันของเครื่องสํง
ทั้งสองอยูํที่ภาคเข๎ารหัส สเตอริโอ (Stereo Encoder) และการรับสัญญาณเสียงเข๎ามา เพราะคาวําสเตอริโ อ
แปลวําสอง คือมี 2 สํวน หรือ 2 ด๎าน ภาคเข๎ารหัสสเตอริโอจะเป็นตัวรวมสัญญาณเสียงด๎าน R และด๎าน L เข๎า
ด๎วยกันแบบสามารถแยกกันได๎เมื่อถึงเครื่องรับ รายละเอียดของภาคเข๎าระหัสสเตอริโอ มีดังนี้
รูปที่ 4 - 35 รายละเอียดของภาคเข๎ารหัสสเตอริโอของเครื่องสํง FM สเตอริโอมัลติเพล็กซ์
จากรูปที่ 4 - 35 สัญญาณเสียง R,L ผํานภาคขยายสัญญาณเสียง R,L แล๎ว จะถูกสํงเข๎าภาคเข๎ารหัสสเต

อริโอ ภายในภาคเข๎ารหัสสเตอริโอจะประกอบด๎วยสํวนตํางๆ ดังนี้
1.วงจรรวมสัญญาณ L+R (L+R Adder) จะรับสัญญาณเสีย งด๎าน R, ด๎าน L มารวมกันจะทาให๎ได๎
สัญญาณเสียงออกเป็นสัญญาณเสียง L+R คือรวมสัญญาณเสียงด๎าน R กับด๎าน L เข๎าด๎วยกันเป็นสัญญาณเสียง
เดียว เรียกวํา สัญญาณโมโน (Mono Signal) สํงตํอไปวงจรรวมสัญญาณทั้งหมด (Adder)
2.วงจรกลับเฟสสัญญาณ 180 องศา (180 Phase Inverter) จะรับสัญญาณเสียงด๎าน R เข๎ามากลับเฟส
สัญญาณเสียงไป 180 องศา จากสัญญาณเสียงปกติ เชํน สมมติรับสัญญาณเสียงเข๎ามา +R เมื่อผํานวงจรกลับเฟส
สัญญาณ 180 องศา จะเป็น –R สํงผํานสัญญาณเสียงไปวงจรรวมสัญญาณ L-R
3.วงจรรวมสัญ ญาณ L-R (L-R Adder) จะรับสัญญาณเสียงด๎าน –R กับ ด๎าน L มารวมกัน จะได๎
สัญญาณเสียงออกเป็นสัญญาณเสียง L-R ก็คือ รวมเอาสัญญาณเสียงด๎าน L กับด๎าน R เข๎าด๎วยกันนั่นเอง เพียงแตํ
สัญญาณเสียงด๎าน R ถูกกลับเฟสไป 180 องศา กํอนการเข๎ารวมตัวในภาคนี้ และสํงตํอไปวงจรผสมคลื่นแบบ
สมดุลย์ (Balance Modulator)
4.วงจรกาเนิดความถี่ 19KHz. (19KHz. Oscillator) จะกาเนิดความถี่ขึ้นมา 19 KHz. ซึ่งจะกาเนิดความถี่
ขึ้นมาจากตัวคริสตอล (Crystal) จะเรียกความถี่ 19 KHz. นี้วําสัญญาณไฟลอต (Pilot Signal) เป็นความถี่ที่สาคัญ
ที่จะทาให๎การสํงและการรับในระบบ FM สเตอริโอมัลติเพล็กซ์ทางานได๎ถูกต๎องและสมบูรณ์ จะถกสํงออก 2 ทาง
คือ สํงไปเข๎าวงจรรวมสัญญาณทั้งหมด และสํงไปเข๎าวงจรทวีคูณความถี่ 2 เทํา 38 KHz.
5.วงจรทวีคูณความถี่ 2 เทํา (38 KHz. Frequency Double) ทาหน๎าที่เพิ่มความถี่ 19 KHz. ที่รับเข๎ามา
เปูนความถี่ 38 KHz. เรียกความถี่ 38 KHz. นี้วํา คลื่นพาหะยํอย (Subcarrier) สํงตํอความถี่ 38 KHz. ไปเข๎าวงจร
ผสมคลื่นแบบสมดุลย์
6.วงจรผสมคลื่นแบบสมดุลย์ (Balance Modulator) วงจรนี้จ ะรับ สัญญาณเข๎ามา 2 สัญ ญาณ คือ
สัญญาณเสียง L-R และสัญญาณคลื่นพาหะยํอย 38 KHz. เข๎ามาผสมคลื่นกันในแบบ AM โดยผสมคลื่นเสียง L-R
กับความถี่พาหะยํอย 38 KHz. แบบ 100 เปอร์เซ็นต์ และกาจัดคลื่นพาหะทิ้งไปเหลือเพียงไซด์แบนด์ด๎านสูง
(USB) หรือ + (L-R) กับไซด์แบนด์ด๎านต่า (LSB) หรือ – (L-R) เรียกรวมวําสัญญาณ 38 KHz. ไซด์แบนด์ L-R หรือ
สัญญาณ L-R สํงตํอสัญญาณไปวงจรรวมสัญญาณทั้งหมด
7.วงจรรวมสัญญาณทั้งหมด (Adder) จะรับสัญญาณเข๎ามาทั้งหมด 3 สัญญาณ คือ สัญญาณเสียงโมโน
L+R สัญญาณไฟลอต 19 KHz. และสัญญาณ 38 KHz. ไซด์แบนด์ L-R เข๎ามารวมกัน และสํงออกเป็นสัญญาณ
เดียว เรียกวําสัญญาณเบ็ดเสร็จสเตอริโอ (Composite Stereo Signal) สัญญาณดังกลําวนี้จะถูกสํงไปเข๎าภาค
ผสมคลื่นทางความถี่ (FM)
รูปที่ 4 - 36 เปอร์เซนต์การผสมคลื่นของสัญญาณเบ็ดเสร็จสเตอริโอ และสเปคตรัมความถี่
จากรูปที่ 4 - 36 เป็นเปอร์เซนต์การผสมคลื่นสัญญาณของสัญญาณเบ็ดเสร็จสเตอริโอ และยํานความถี่

ของสัญญาณที่ถูกผสม ตามมาตรฐานของ FCC จะกาหนดไว๎วํา สัญญาณเสียงโมโน L+R จะมีความถี่ในชํวง 30
KHz. ถึง 15 KHz. มีเปอร์เซนต์การผสมคลื่น 45 เปอร์เซ็นต์ สัญญาณไพลอต 19 KHz. มีเปอร์เซนต์การผสมคลื่น
10 เปอร์เซ็นต์ และสัญญาณ 38 KHz. ไซด์แบนด์ L-R มีความถี่ในชํวง 23 KHz. ถึง 53 KHz. หาได๎จากการรํวมกัน
และหักล๎างกันของสัญญาณคลื่นพาหะยํอย 38 KHz. กับสัญญาณเสียงความถี่สูงสุด
38 KHz. + 15 KHz. = 53 KHz.
38 KHz. - 15 KHz. = 23 KHz.
มีเปอร์เซนต์การผสมคลื่น 45 เปอร์เซ็นต์ รวมการผสมคลื่นของสัญญาณทั้งหมดจะได๎ 100 เปอร์เซนต์
พอดี
สัญญาณ SCA (Subsidiary Communication Authorization)

ในการสํงวิทยุกระจายเสียงระบบ FM, FM สเตอริโอมัลติเพล็กซ์ บางสถานีอาจมีการสํงสัญญาณ SCA
ออกมาด๎วย ถูกสํงเข๎ารวมกับสัญญาณ L+R, 19 KHz., ไซด์แบนด์ L-R ด๎วย และถือวําเป็นสํวนหนึ่งของสัญญาณ
FM หรือ FM สเตอริโอมัลติเพล็กซ์ โดยมีคลื่นพาหะยํอยตัวใหมํผสมพาสัญญาณเสียงไปในวิทยุ FM ธรรมดาคลื่น
พาหะยํอยของ SCA จะมีความถี่ในยําน 20 KHz. ถึง 75 KHz. ถ๎าเป็นการสํงกระจายเสียงระบบ FM สเตอริโอ
มัลติเพล็กซ์ คลื่นพาหะยํอยของ SCA ในเครื่องสํง FM ธรรมดาใช๎ 41 KHz. และในเครื่องสํง FM สเตอริโ อ
มัลติเพล็กซ์ใช๎ 67 KHz. การผสมสัญญาณเสียงเข๎ากับคลื่นพาหะยํอยของ SCA จะผสมคลื่นแบบ FM โดยมีความถี่
ไซด์แบนด์เปลี่ยนแปลงไป + 7.5 KHz.
รูปที่ 4 - 37 เครื่องสํง FM สเตอริโอมัลติเพล็กซ์ ที่มีสัญญาณ SCA ผสมมาด๎วย
จากรูปที่ 4 - 37 เป็นบล็อกไดอะแกรมของครื่องสํง FM สเตอริโอมัลติเพล็กซ์ที่มีการสํงสัญญาณ FM SCA

ออกไปด๎วย มีสวนประกอบที่เกี่ยวข๎องดังนี้
1.ภาคสัญญาณเสียง จะเป็นอะไรก็ได๎เชํน เพลง ขําวสาร การแสดง หรือการสํงภาพโทรทัศน์แบบสแกนช๎า
ซึ่งเป็นการผลิตรายการพิเศษขึ้นมาเพื่อผู๎ฟังหรือผู๎ชมบางกลุํม เชํน การอํานหนังสือให๎คนตาบอดฟัง สํงกระจาย
เสียงพร๎อมเพลงในรถเมล์ หรือสํงภาพโทรทัศน์แบบสแกนช๎าให๎คนหูหนวกดู เป็นต๎น สัญญาณดังกลําวถูกสํงตํอไป
ยังภาคผสมคลื่นทางความถี่ของ SCA (FM SCA)
2.ภาคกาเนิดความถี่ 67 KHz. (67 KHz. Oscillator) จะกาเนิดความถี่คลื่นพาหะยํอย (Sub Carrier) มี
ความถี่ 67 KHz. ขึ้นมา สํงตํอไปภาคผสมคลื่นทางความถี่ของ SCA
3.ภาคผสมคลื่นทางความถี่ของ SCA (SCA Frequency Modulator) จะรับความถี่เข๎ามา 2 ทาง คือ
จากภาคกาเนิดความถี่ 67 KHz. มาผสมทางความถี่ โดยมีไซด์แบนด์ด๎านละ 7.5 KHz. สํงตํอไปเข๎าวงจรรวม
สัญญาณทั้งหมด ซึ่งจะรํวมกับสัญญาณ L+R, 19 KHz. ไซด์แบนด์ L-R
รูปที่ 4 - 38 เปอร์เซนต์การผสมคลื่นทางสัญญาณเบ็ดเสร็จสเตอริโอ ที่มสี ัญญาณ SCA สํงมาด๎วย และ

สเปกตรัมความถี่
จากรูปที่ 4 - 38 แสดงเปอร์เซนต์การผสมคลื่นของเครื่องสํง FM สเตอริโอมัลติเพล็กซ์ที่มีสัญญาณ FM
SCA สํงออกอากาศด๎วย จะทาให๎เปอร์เซนต์การผสมคลื่นสัญญาณตํางๆ แตกตํางไปจากรูปที่ 2.36 สัญญาณเสียง
โมโน L+R และสัญญาณ 38 KHz. ไซด์แบนด์ L-R มีเปอร์เซนต์การผสมคลื่นเพียง 40 เปอร์เซ็นต์ สัญญาณไพลอต
มีเปอร์เซนต์การผสมคลื่นเทําเดิมคือ 10 เปอร์เซ็นต์ และ SCA มีเปอร์เซนต์การผสมคลื่น 10 เปอร์เซ็นต์ รวมการ
ผสมคลื่นของสัญญาณทั้งหมดเป็น 100 เปอร์เซนต์พอดี
บทที่ 5
เครื่องรับวิทยุ AM และ FM
ตอนที่ 1 เครือ่ งรับวิทยุ AM
เครื่องรับวิทยุเป็นอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ โดยการนาเอาอุปกรณ์แตํละตัวมาประกอบกันเป็นวงจร
สามารถรับฟังสัญญาณเสียงที่สํงกระจายเสียงในระบบของวิทยุ เครื่องรับวิทยุ AM แบํงได๎เป็นหลายประเภทดังนี้
1.เครื่องรับวิทยุแรํ (CRYSTAL RECEIVER)
2.เครื่องรับแบบจูนความถี่ (TUNED RADIO FREQUENCY RECEIVER, TRF)
3.เครื่องรับแบบซุปเปอร์เฮทเตอร์โรดายน์ (SUPERHETERODYNE RECEIVER)
สาหรับเครื่องรับวิทยุแบบที่ 1 และ 2 เป็นเครื่องรับวิทยุที่ไมํใช๎งานแล๎วในปัจจุบัน ที่มากลําวในที่นี้เพื่อ
เป็นพื้นฐานของการศึกษาและทาความเข๎าใจเกี่ ยวกั บการรับ สัญ ญาณวิท ยุ จุได๎เ ข๎าใจถึง หลัก การทางานของ
เครื่องรับวิทยุแบบซุปเปอร์เฮทเตอร์โรดายน์
รูปที่ 5-1 แสดงสภาวะการรับสัญญาณของเครื่องรับวิทยุ AM เบื้องต๎น
จากรู ป ที่ 5-1 สภาวะการรั บ สั ญ ญาณวิ ท ยุ ร ะบบ AM จะรั บ สั ญ ญาณได๎ จ ะต๎ อ งมี ตั ว แยกคลื่ น
(DEMODULATOR) เพื่อจะแยกคลื่นพาหะออกจากคลื่นเสียงเพื่อให๎เหลือเฉพาะคลื่นเสียง แล๎วไปผํานเข๎าหูฟัง
(HEADPHONES) ก็สามารถรับฟังสัญญาณเสียงที่สํงกระจายเสียงออกมาได๎
4.1 เครื่องรับวิทยุแร่ (CRYSTAL RECEIVER)
เครื่อ งรับวิทยุแรํถือวําเป็นเบื้องต๎นของเครื่องรับวิทยุ โดยใช๎วงจรแยกคลื่น (DEMODULATOR) แยก
สัญญาณเสียงออกจากสัญญาณวิทยุ และผําน C เพื่อกรองสัญญาณพาหะให๎หมดไปเหลือเฉพาะสัญญาณเสียงสํง
ตํอไปให๎หูฟังเปลี่ยนสัญญาณเสียงในรูปพลังงานไฟฟูาให๎เป็นสัญญาณเสียงในรูปพลั งงานกล คือทาให๎อากาศรอบๆ
หูฟังกระเพื่อมตามจังหวะของสัญญาณเสียง
รูปที่ 5-2 เครื่องรับวิทยุแร่
จากรูปที่ 5-2 L1, L2 เป็นขดลวดสายอากาศ (ANTENNA COIL) L1 ทาหน๎าที่สํงผํานสัญญาณจาก

สายอากาศ มาเข๎าวงจรรับความถี่ (TUNE CIRCUIT) L2, C1 เลือกรับความถี่เฉพาะสถานีใดสถานีหนึ่ง สํงผํานไป
เข๎าคริสตอล เรคติไฟเออร์ (CRYSTAL RECTIFIER) ทาหน๎าที่เป็นตัวแยกคลื่น (DEMODULATOR) หรือเป็นดีเทค
เตอร์ (DETECTOR) คือตัดสัญญาณ AM ออกไปซีกหนึ่ง เหลือสัญญาณเพียงซีกเดียว สํงผํานสัญญาณไปเข๎าวงจร
กรองความถี่วิท ยุ (RF FILTER) ทาให๎ความถี่พาหะหมดไปเหลือเฉพาะสัญ ญาณเสียง สํง ตํอไปเข๎าหูฟังเกิ ด
สัญญาณเสียงขึ้นมา ตัวแยกคลื่น (DEMODULATOR) อาจใช๎เป็นไดโอดก็ได๎พวกเจอร์มาเนียมไดโอด ซึ่งใช๎เป็น
ไดโอดในภาคดีเทคเตอร์ในวิทยุ AM แบบซุปเปอร์เฮทเตอร์โรดายน์ ที่ใช๎ในปัจจุบัน เชํน เบอร์ IN60, IN34, IN54,
IN876, TI24 เป็นต๎น
5.2 เครื่องรับแบบจูนความถี่วิทยุ TRF, (TUNE RADIO FREQUENCY RECEIVER)

เครื่องรับวิทยุแรํไมํนิยมใช๎งาน เพราะประสิทธิภาพของเครื่องรับไมํดี ไมํมกี ารขยายประสิทธิภาพของการ
เลือกรับสถานีไมํดี สถานีแรงๆ อาจแทรกเข๎ามาได๎ และได๎มผี ู๎คิดค๎นเครื่องรับแบบ TRF ขึ้นมาแทน ซึ่งจะมีการ
เลือกรับสถานีที่ดีกวํา มีวงจรขยายสัญญาณ และสามารถใช๎ลาโพงแทนหูฟงั ได๎
รูปที่ 5-3 บล๏อกไดอะแกรมของเครื่องรับวิทยุแบบ TRF
จากรูปที่ 5-3 เป็นเครื่องรับวิทยุ AM แบบ TRF สัญญาณวิทยุ AM ทุกสถานีจะมารอที่สายอากาศ จะถูก

วงจรจูนหรือวงจรรับสัญญาณเลือกรับสัญญาณเฉพาะความถี่ใดความถี่หนึ่ง ที่ตรงกับการตอบสนองความถี่ของ
วงจรสํงผํานความถี่ที่รับได๎ไปขยายที่ภาคขยายความถี่ (RF AMP) ความถี่ที่ได๎มีความแรงมากขึ้น สํงผํานไปเข๎า
วงจรจูนที่ 2 ซึ่งมีการตอบสนองความถี่ตรงกับวงจรจูนที่ 1 เพื่อกาหนดความถี่ผํานที่ถูกต๎อง และปูองกันการ
แทรกแซงของความถี่แปลกปลอมที่อาจเล็ดลอดเข๎ามาสํงผํานความถี่ตํอไปเข๎าภาคดีเทคเตอร์ทาหน๎าที่ตัดสัญญาณ
ความถี่วิทยุ AM ออกครึ่งหนึ่ง อาจเป็นซีกบวกหรือซีกลบก็ได๎ ผํานวงจรกรองความถี่ (FILTER) ตัดความถี่พาหะ
ทิ้งเหลือไว๎เฉพาะสัญญาณเสียง สํงผํานไปเข๎าวงจรขยายสัญญาณให๎แรงขึ้นสํงไปขับลาโพงให๎เปลํงเสียงออกมา
ข้อดีของเครื่องรับแบบ TRF ดีกว่าเครื่องรับวิทยุแร่หลายประการดังนี้

1.มีความไวตํอการรับดีขึ้น (SENSITIVITY) สามารถรับสัญญาณที่เบาๆ ได๎
2.สามารถแยกรับสัญญาณได๎ดีขึ้น (SELECTIVITY) สามารถเลือกรับความถี่ที่ต๎องการได๎ดี
3. มีความชัดเจนดี (FIDELITY) คือ สัญญาณทีร่ ับได๎จะไมํผิดเพี้ยน
5.3 เครื่องรับวิทยุ AM แบบซุปเปอร์เฮทเตอร์โรดายน์

เครื่องรับแบบซุปเปอร์เฮทเตอร์โรดายน์ บางครัง้ เรียกสั้นๆ วํา เครื่องรับแบบซุปเปอร์เฮท เป็นเครือ่ งรับ
แบบที่นิยมใช๎งานจนถึงปัจจุบันนี้ นอกจากเครื่องรับวิทยุ AM แล๎วระบบซุปเปอร์เฮทนี้ยงั นาไปใช๎งานกับเครือ่ งรับ
โทรทัศน์ เครื่องรับวิทยุ FM เครื่องรับ-สํงวิทยุความถี่ตํางๆ ตลอดจนเครื่องมือสื่อสารที่ใช๎งานเกี่ยวกับการรับ-สํง
ความถี่ด๎วย
ข๎อเสียของเครือ่ งรับ AM แบบ TRF คือ ถึงแม๎มีความไวตํอการรับ (SENSSITIVITY) ดีขึ้นและสามารถแยก
รับสัญญาณ (SELECTIVITY) ได๎ดีขึ้นแตํก็ยังไมํดีเทําที่ควร มีความยุํงยากในการสร๎างวงจรจูนความถี่ให๎มากวงจรขึ้น
เพื่อการแยกรับสัญญาณที่ดียงิ่ ขึ้น การเพิม่ การขยายสัญญาณความถี่วิทยุให๎มากขึ้นอีกเพํอให๎มีความไวในการรับดี
มากขึ้นทาได๎ยาก เพราะเครื่องรับจะถํายทอดสัญญาณออกอากาศไปรบกวนเครื่องรับข๎างเคียง และการรับ
สัญญาณของแตํละสถานีจะได๎ความแรงของสัญญาณเสียงไมํเทํากัน เครื่องรับอยูํใกล๎สถานี หรือสถานีทรี่ ับมีกาลัง
สํงมาก สัญญาณที่รบั ได๎จะมีความดังมาก แตํถ๎าสถานีที่รบั อยูํไกล หรือสถานีทรี่ ับมีกาลังสํงน๎อย สัญญาณทีร่ ับได๎
จะมีความดังน๎อย คือทุกสถานีทรี่ ับได๎มีความดังของสัญญาณเสียงไมํเทํากัน
จากข๎อเสียของเครื่องรับ AM แบบ TRF จึงได๎ดังแปลงวงจรเพื่อแก๎ไขข๎อเสียของเครื่องรับ AM แบบ TRF
มาเป็นแบบซุปเปอร์เฮท ทาให๎สามารถจัดวงจรภาคขยาย RF มากๆ ได๎ตามต๎องการ สามารถใช๎วงจรจูนความถี่
น๎อยวงจรได๎ สามารถลดการแพรํกระจายคลื่นออกไปรบวนเครื่องรับข๎างเคียงได๎ แตํมีความไวในการรับดีมากขึ้น
สามารถแยกรับสัญญาณได๎ดีมากขึ้น มีความชัดเจนในการรับดีมากขึ้นและมีระดับความแรงของสัญญาณเสียงที่รบั
ได๎ดังแรงเทํากันทุกสถานี การดัดแปลงทาดังนี้
1. นาสัญญาณทีร่ ับเข๎ามาไปทาให๎เกิดการเฮทเตอร์โรดายน์ (HETERODYNE) กับความถี่วิทยุ (RF
FREQUENCY) อีกความถี่หนึ่งทีผ่ ลิตขึ้นมาในเครือ่ งรับวิทยุนั้นสํวนมากเรียกชื่อทางเทคนิควําภาคมิกเซอร์
(MIXER)
2. ใช๎วงจรจูนความถี่วิทยุ (TUNE CIRCUIT) เฉพาะในวงจรที่ต๎องการรับสัญญาณความถี่โดยตรงจาก
เครื่องสํง กํอนหน๎าภาคที่จะทาเฮทเตอร์โรดายน์กันเทํานั้น
3. หลังจากการทาเฮทเตอร์โรดายน์แล๎ว จะใช๎วงจรจูนความถี่เลือกเอาความถี่ผลตํางทีม่ ีคําคงที่ตลอดยําน
ความถี่ของสัญญาณความถี่วิทยุทจี่ ูนรับเข๎ามา ดังนั้นจึงสามารถประกอบวงจรเป็นแบบวงจรจูนคงที่ (FIXED
TUNE CIRCUIT) จะขยายเพิม่ ขึ้นอีกกี่ภาคก็ได๎ เรียกชื่อทางเทคนิควําภาคขยายความถี่ปานกลาง
(INTERMEDIATE FREQUENCY หรือ IF)
4. วงจรจูนความถี่ IF ทั้งหมดมีกระป๋องโลหะครอบมิดชิด ปูองกันการแพรํกระจายของคลื่นวิทยุออกไป
ภายนอก
5. ความถี่ IF เป็นความถี่ในยํานที่ต่ากวําความถี่ของสัญญาณ RF ที่รบั จากสถานี ดังนั้นถ๎ามีการ
แพรํกระจายคลื่นออกไป ก็จะไมํเกิดการรบกวนกับเครื่องรับใกล๎เคียง
6. จากกรรมวิธีดังกลําวเครื่องรับวิทยุแบบซุปเปอร์เฮท ยังพบวําการขยายสัญญาณความถี่วิทยุในยําน
ความถี่ IF ทาได๎งํายกวํา และให๎อัตราขยาย (GAIN) ที่สงู กวําอีกด๎วย
รูปที่ 5-4 คุณสมบัติของเครื่องรับวิทยุต่อการรับสัญญาณ
เครื่องรับวิทยุ AM แบบซุปเปอร์เฮทเตอร์โรดายน์ (AM SUPERHETERODYNE RECEIVER)

เครื่องรับวิทยุ AM แบบซุปเปอร์เฮทตามมาตรฐานจะรับความถี่อยูํในชํวง 535 KHz. ถึง 1,605 KHz. แตํ
ละสถานีจะมีแบนด์วิดท์ (BANDWIDTH) ประมาณ 10 KHz. ขึ้นไปความถี่ปานกลางหรือความถี่ IF จะมีคํา 455
KHz. เป็นมาตรฐานของทุกสถานี เมื่อวงจรจูนความถี่วิทยุ (TUNE RF) รับความถี่เข๎ามาในชํวง 540 KHz. ถึง
1,600 KHz. ( สถานีที่ 1 ความถี่พาหะ 540 KHz. และสถานีสุดท๎ายความถี่พาหะ 1,600 KHz.) ทาให๎ภาคโลคอ
ลออสซิเลเตอร์ (LOCAL OSCILLATOR) กาเนิดความถี่ขึ้นมาในชํวง 955 KHz. ถึง 2,055 KHz.
รูปที่ 5-5 บล๏อกไดอะแกรมเครือ่ งรับแบบซุปเปอร์เฮท
จากบล๏อกไดอะแกรมคือ เครื่องรับแบบซุปเปอร์เฮท ประกอบด๎วยภาคตํางๆ ดังนี้

1. ภาคขยายความถี่วิทยุ (RF AMPLIFIER) ทาหน๎าที่รบั สัญญาณยํานวิทยุในระบบ AM 535 KHz. -
1,605 KHz. สถานีใดสถานีหนึง่ เพียงสถานีเดียว ผํานวงจรจูนความถี่วิทยุ (TUNE RF) เข๎ามาขยายให๎สัญญาณมี
ความแรงมากพอ เพื่อสํงตํอไปเข๎าภาคมิกเซอร์
2. ภาคมิกเซอร์ (MIXER) ทาหน๎าทีร่ ับสัญญาณเข๎ามาจากภาคขยายความถี่วิทยุและภาคโลคอลออสซิเล
เตอร์ เพือ่ ผสมสัญญาณให๎ได๎สัญญาณออกเอาท์พทุ ตามต๎องการ สัญญาณที่ออกจากภาคมิกเซอร์มที ั้งหมด 4
ความถี่ คือ
ก. ความถี่ RF ที่รบั เข๎ามาจากวงจรจูนความถี่ (RF)
ข. ความถี่ OSC ที่สงํ มาจากภาคโลคอลออสซิเลเตอร์ (OSC)
ค. ความถี่ผลตํางระหวําง OSC กับ RF (OSC-RF) = IF = 455 KHz.
ง. ความถี่ผลบวกระหวําง OSC กับ RF (OSC + RF)
ความถี่ที่สามารถสํงผํานไปเข๎าภาคขยาย IF มีความถี่เดียว คือ OSC-RF=IF=455 KHz. ซึ่งไมํวําภาคขยาย
RF จะรับความถี่เข๎ามาเทําไร และภาคโลคอลออสซิเลเตอร์จะผลิตความถี่ขึ้นมาเทําไร เมื่อเข๎ามาผสมกันที่
ภาคมิกเซอร์แล๎วจะได๎ความถี่ IF = 455 KHz. เสมอ
3. ภาคโลคอลออสซิเลเตอร์ (LOCAL OSCILLATOR) หรือ OSC ทาหน๎าที่ผลิตความถี่ขึ้นมา มีความแรง
คงที่ สํวนความถี่จะเปลี่ยนแปลงตามความถี่ RF ที่รับเข๎ามาซึ่งภาค OSC จะผลิตความถี่ขึ้นมาสูงกวําความถี่ RF ที่
รับเข๎ามา เทํากับความถี่ IF คือ 455 KHz. เสมอ เชํน วงจรจูน RF รับความถี่เข๎ามา = 600 KHz. ความถี่ OSC จะ
ผลิตความถี่ขึ้นมา = 600 KHz. + 455 KHz. = 1,055 KHz. จะได๎จาก
fosse = Fr + if
= 600 KHz. + 455 KHz.
fosse = 1,055 KHz.
ในวิทยุ AM บางรุํน การทางานของภาคขยายความถี่วิทยุ กับภาคมิกเซอร์อาจรวมเป็นสํวนเดียวกัน
รวมทั้งวงจรภาคขยายของภาค OSC อาจใช๎รํวมกับภาคมิกเซอร์ ทาให๎แยกกันไมํออกซึ่งจะเรียกรวมกันวํา ภาครับ
หรือภาคคอนเปอร์เฮทเตอร์ (CONVERTER)
4. ภาคขยายความถี่ ไอ.เอฟ. (IF AMPLIFIER) คาวํา IF มาจากคาเต็มวํา อินเตอร์มีเดียด ฟรีเควนซี่
(INTERMEDIATE FREQUENCY) คือ ความถี่ปานกลางทีเ่ กิดจากผลตํางระหวํางความถี่ OSC กับความถี่ RF จะได๎
ความถี่ IF ออกมามีคํา 455 KHz. ไมํวําความถี่ RF จะรับเข๎ามาเทําไร ความถี่ OSC จะกาเนิดขึ้นมาเทําไร เมื่อเอา
ความถี่ OSC ลบความถี่ RF จะได๎ความถี่ IF มีคํา 455 KHz. เสมอถูกชุดจูน IF กรองความถี่ IF เข๎ามาขยายใน
ภาคขยายความถี่ IF ให๎มีความแรงมากขึ้นพอทีจ่ ะสํงตํอไปภาคดีเทคเตอร์
5.ภาคดีเทคเตอร์ (DETECTOR) ทาหน๎าที่ตัดสัญญาณความถี่ IF ออกครึ่งหนึ่ง และกรองเอาความถี่ IF
ออกไป ให๎เหลือเฉพาะความถี่เสียง (AF) ที่ต๎องการ สํงตํอไปภาคขยายเสียง มีบางสํวนของสัญญาณเสียงจะถูก
วงจรฟิลเตอร์ทาเป็นไฟ DC สํงย๎อนกลับมายังภาคขยายความถี่ IF เป็นแรงไฟ AGC (AUTOMATIC GAIN
CONTROL) หรือในบางวงจรจะสํงย๎อนกลับมาภาคขยายความถี่วิทยุเพื่อควบคุมอัตราการขยายโดยอัตโนมัติ ทา
ให๎ความแรงของสัญญาณที่รบั ได๎แตํละสถานีมีระดับความแรงเทําๆ กัน
6.ภาคขยายเสียง (AM AMPLIFIER) ทาหน๎าที่ขยายสัญญาณเสียงที่สงํ มาจากภาคดีเทคเตอร์ให๎มีความแรง
มากขึ้นพอทีจ่ ะไปขับลาโพงให๎สั่นตามสัญญาณเสียง และการขยายสัญญาณต๎องไมํผิดเพี้ยน
7.ภาคจํายกาลังไฟ (POWER SUPPLY) ทาหน๎าทีจ่ ํายแรงดันไฟ DC เลี้ยงวงจรของเครื่องรับวิทยุ AM ทั้ง
เครื่องให๎สามารถทางานได๎
รูปที่ 5-6 การฟิลเตอร์ความถี่ IF ที่ผํานดีเทคเตอร์แล๎ว

จากรูปที่ 4-17 เป็นรูปแสดงการแยกการผสมคลื่น (DEMODULATION) หรือดีเทคเตอร์เพื่อแยกเอา
ความถี่ IF ออกจากคลื่นเสียง โดยผํานไดโอดตัดสัญญาณ IF ออกซีกหนึง่ และมาผําน RC ฟิลเตอร์ เพื่อตัดสัญญา
IF ออก เหลือเฉพาะสัญญาณเสียง
ตอนที่ 2 เครือ่ งรับวิทยุ FM
5.4 เครื่องรับวิทยุ FM แบบซุปเปอร์เฮทเตอร์โรดายน์
รูปที่ 5-7 บล็อกไดอะแกรมเครือ่ งรับวิทยุ FM
จากรูปที่ 5-7 บล็อกไดอะแกรมของเครื่องรับวิทยุ FM ซึ่งถ๎าดูกันตามบล็อกไดอะแกรมแล๎วเครื่องรับวิทยุ

FM จะเหมือนกับเครื่องรับวิทยุ AM ตรงที่มีภาคตํางๆ เหมือนกัน แตํเมื่อวิเคราะห์กันโดยละเอียดแล๎วจะมีสํวน
แตกตํางกันมากในแตํละภาค ซึ่งจะอธิบายในรายละเอียดตํอไป การทางานของแตํละภาคอธิบายได๎ดังนี้
1. สายอากาศ (ANTENNA) จะทาหน๎าที่ รับสัญญาณคลื่นวิทยุที่สํงมาจากสถานีตํางๆ เข๎ามาทั้งหมดโดย
ไมํจากัดวําเป็นสถานีใด สายอากาศของเครื่องรับวิทยุ FM แตกตํางจากเครื่องรับวิทยุ AM สํวนใหญํสายอากาศ
ของเครื่องรับวิทยุ FM จะเป็นแบบไดโพล (DI-POLE) ซึ่งเป็นสายอากาศแบบสองขั้ว จะชํวยให๎การรับสัญญาณดี
ยิ่งขึ้น สํงตํอสัญญาณวิทยุ (RF) ไปเข๎าภาคขยาย RF
2. ภาคขยาย RF (RF AMPLIFIER) จะทางานเหมือนกับเครื่องรับวิทยุ AM คือ จะทาหน๎าที่รับสัญญาณ
วิทยุในยําน FM 88 MHz. - 108 MHz. เข๎ามาและเลือกรับสัญญาณ FM เพียงสถานีเดียว โดยวงจรจูนด์ RF และ
ขยายสัญญาณ RF นั้นให๎แรงขึ้น เพื่อสํงตํอไปเข๎าภาคมิกเซอร์ ความแตกตํางของ
ภาคขยาย RF ของวิทยุ AM และ FM ตรงที่วิทยุ FM ใช๎ความถี่สูงกวํา AM ดังนั้นการเลือกอุปกรณ์มาใช๎ใน
วงจรขยายจะต๎องหาอุปกรณ์ที่ให๎การตอบสนองความถี่ในยําน FM ได๎ และต๎องขยายชํวงความถี่ที่กว๎างของ FM ได๎
(AM มีแบนด์วิดท์ 10 KHz., FM มีแบนด์วิดท์ 200 KHz.)
3. ภาคมิกเซอร์ (MIXER) จะทางานเหมือนกับเครื่องรับวิทยุ AM คือ จะรับสัญญาณเข๎ามาสองสัญญาณ
ได๎แกํสัญญาณ RF จากภาคขยาย RF และสัญญาณ OSC จากภาคโลคอลออสซิเลเตอร์ เพื่อผสมสัญญาณ (MIX)
ให๎ได๎สัญญาณออกเอาท์พุทตามต๎องการ สัญญาณที่ออกจากภาคมิกเซอร์มีทั้งหมด 4 ความถี่ คือ
ก. ความถี่ RF ที่รับเข๎ามาจากวงจรจูนด์ RF (RF)
ข. ความถี่ OSC ที่สํงมาจากภาคโลคอลออสซิเลเตอร์ (OSC)
ค. ความถี่ผลตํางระหวําง OSC กับ RF (OSC-RF) = 10.7 MHz.
ง. ความถี่ผลบวกระหวําง OSC กับ RF (OSC+RF)
ความถี่ที่วงจรจูนด์ IF ให๎ผํานมีความถี่เดียว คือ ความถี่ IF (OSC-RF) เทํากับ 10.7 MHz. ไมํวําภาคขยาย
RF จะรับความถี่เข๎ามาเทําไรก็ตาม และภาค OSC จะผลิตความถี่ขึ้นมาเทําไรก็ตาม เมื่อเข๎าผสมกันที่ภาคมิกเซอร์
แล๎วจะได๎ความถี่ IF เทํากับ 10.7 MHz. ออกเอาท์พุทเสมอ
4. ภาคโลคอลออสซิเลเตอร์ (LOCAL OSCILLATOR) ทางานเหมือนกับเครื่องรับวิทยุ AM คือ ผลิต
ความถี่ที่มีความแรงคงที่ขึ้นมา ความถี่ที่ผลิตขึ้นจะสูงกวําความถี่ที่วงจรจูนด์ RF รับเข๎ามาเทํากับความถี่ IF คือ
10.7 MHz. เชํน วงจรจูนด์ RF รับความถี่เข๎ามา 100 MHz. ความถี่ OSC จะผลิตขึ้นมา 100 MHz. + 10.7 MHz.
= 110.7 MHz.
ความแตกตํางของภาคนี้ระหวํางวิทยุ AM และ FM อยูํที่วงจรเรโซแนนท์ที่กาเนิดความถี่ขึ้นมาแตกตํางกัน
ทาให๎ L, C ที่ใช๎ใน FM จะใช๎คําน๎อยกวํา AM และการกาเนิดความถี่ OSC ของวิทยุ FM จะต๎องมีวงจร AFC
(AUTOMATIC FREQUENCY CONTROL) มาคอยควบคุมเพื่อควบคุมให๎ความถี่ OSC กาเนิดขึ้นมา เมื่อผสมกับ
ความถี่ RF แล๎วได๎ความถี่ IF เทํากับ 10.7 MHz. ที่เพิ่มขึ้นหรือลดลงตามสัญญาณเสียงที่ผสมเข๎ามา ในระบบการ
ผสมคลื่นแบบ FM ความถี่ IF จะเพิ่มขึ้นเมื่อมีสัญญาณเสียงชํวงบวกผสมและจะลดลงเมื่อสัญญาณเสียงชํวงลบ
ผสม ดังนั้นวงจร OSC จะต๎องมีความถี่เพิ่มขึ้นเล็กน๎อยเมื่อความถี่ RF ที่รับเข๎ามามีสัญญาณเสียงชํวงบวกผสม
และจะลดลงเล็กน๎อยเมื่อความถี่ RF ที่รับเข๎ามามีสัญญาณเสียงชํวงลบผสม เมื่อผสมสัญญาณที่ภาคมิกเซอร์จึงได๎
IF ที่ถูกต๎อง AFC ดังกลําวจะถูกสํงมาจากภาคดีเทคเตอร์ และจะทางานโดยอัตโนมัติ
5. ภาคขยายไอเอฟ (IF AMPLIFIER) จะทาหน๎าที่เหมือนเครื่องรับวิทยุ AM และยังสามารถขยายความถี่
IF ทั้งของ AM และ FM ได๎ ในเครื่องรับวิทยุบางรุํนที่มีทั้ง AM และ FM ในเครื่องเดียวกัน อาจใช๎ภาคขยาย IF
รํวมกันทั้งวิทยุ AM และวิทยุ FM คือขยายความถี่ IF ให๎มีระดับความแรงมากขึ้นแบบไมํผิดเพี้ยน
สํวนที่แตกตํางกันระหวําง IF ของ AM และ FM คือ ในสํวนวงจรจูนด์ IF เพราะใช๎ความถี่ไมํ เทํากัน
คําความถี่เรโซแนนท์ตํางกัน การกาหนดคํา L, C มาใช๎งานตํางกัน
6. ภาคดีเทคเตอร์ (DETECTOR) ทาหน๎าที่แยกสัญญาณเสียงออกจากความถี่ IF แตํจะแตกตํางกันใน
ระบบการแยกเสียง เพราะในระบบ AM สัญญาณเสียงถูกผสมมาทางความสูงของคลื่นพาหะ สามารถแยกได๎โดย
ใช๎ไดโอดหรือทรานซิสเตอร์รํวมกับ R, C ฟิลเตอร์ก็สามารถตัดความถี่ IF ออกเหลือเฉพาะสัญญาณเสียงได๎ สํวนใน
ระบบวิทยุ FM สัญญาณเสียงจะผสมกับคลื่นพาหะ โดยสัญญาณเสียงทาให๎คลื่นพาหะเปลี่ยนความถี่สูงขึ้นหรือ
ต่าลง สํวนความแรงคงที่ ไมํส ามารถใช๎วิธีก ารดีเ ทคเตอร์แบบ AM ได๎ ต๎องใช๎วิธีพิเ ศษ เชํน ดิส คริมิ เ นเตอร์
(DISCRIMINATOR), เรโซดีเทคเตอร์ (RATIO DETECTOR), เฟส ล๎อก ลูป ดีเทคเตอร์ (PHASE LOCK LOOP
DETECTOR) เป็นต๎น จะแตกตํางจากของ AM โดยสิ้นเชิง
ในสํวนดีเทคเตอร์นี้จะมีสัญญาณถูกสํงออก 2 ทาง คือ ทางหนึ่งสํงตํอไปภาคขยายเสียง อีกทางหนึ่งจะถูก
สํงผํานชุดฟิลเตอร์อีกครั้งหนึ่ง เพื่อแปลงสัญญาณเสียงเป็นแรงไฟ DC เพื่อสํงย๎อนกลับมาควบคุมวงจรกาเนิด
ความถี่ OSC เป็นแรงไฟ AFC
7. ภาคขยายเสียง (AF AMPLIFIER) ใช๎งานรํวมกับของเครื่องรับวิทยุ AM ได๎ เพราะทาหน๎าที่ขยายเสียง
ที่สํงมาจากภาคดีเทคเตอร์ ให๎มีระดับความแรงมากขึ้นแบบไมํผิดเพี้ยนพอที่จะไปขับลาโพงให๎เปลํงเสียงออกมา
ในเครื่องรับวิทยุบางแบบอาจมีภาคขยายเสียงในตัว แตํบางแบบไมํมีเครื่องขยายเสียงในตัว แตํจะมีอยูํ
ตํางหาก เครื่องรับวิทยุที่มีเครื่องขยายเสียงภายนอกเรียกวํา จูนเนอร์ (TUNNER)
8. ภาคจํายกาลังไฟ (POWER SUPPLY) ทาหน๎าที่จํายแรงดันไฟ DC เลี้ยงวงจรของเครื่องรับวิทยุ FM ซึ่ง
จะต๎องใช๎วงจรเรคกูเ ลเตอร์ (REGULATOR) ควบคุม แรงดันไฟ DC ให๎คงที่เพื่อเลี้ยงวงจร ทาให๎คุณภาพของ
เครื่องรับวิทยุ FM ดีขึ้น
ภาคฟร้อนเอนด์ (FRONT END)
รูปที่ 5-8 บล็อกไดอะแกรมภาคฟร๎อนเอนด์ของเครื่องรับวิทยุ FM
จากรูปที่ 5-8 เป็นบล็อกไดอะแกรมของภาคฟร๎อนเอนด์เครื่องรับวิทยุ FM จะคล๎ายกับภาครับหรือภาค

คอนเวอร์เตอร์ของ AM คือ ประกอบด๎วยภาคขยาย RF ภาคมิกเซอร์ และภาคโลคอลออสซิเลเตอร์ แตํของ FM
จะต๎องมีวงจรจูนด์ RF 2 ชุด และภาคโลคอลออสซิเลเตอร์ จะมีภาคขยายสัญญาณด๎วย ซึ่งจะใช๎รวมเหมือนกับของ
วิทยุ AM ไมํได๎ เพราะจะทาให๎คุณภาพของการรับสัญญาณลดลง
การทางานของวงจร สายอากาศจะรับสัญญาณเข๎ามาทุกความถี่ในยําน FM (88 MHz.-108 MHz.) เข๎า
มายังวงจรจูนด์ RF1 เพื่อเลือกรับความถี่ผํานเพียงความถี่เดียว ขึ้นอยูํกับคําการตอบสนองความถี่ของวงจรเร
โซแนนท์ สํงผํานความถี่ดังกลําวไปเข๎าขยายสัญญาณที่ภาคขยาย RF ให๎มีระดับความแรงของสัญญาณ RF มากขึ้น
แบบไมํผิดเพี้ยน สํงตํอไปเข๎าชุดจูนด์ RF2 ซึ่งถูกกาหนดความถี่ให๎เรโซแนนท์ที่ความถี่เดียวกันกับวงจรจูนด์ RF 1
กรองผํานความถี่ RF ไปเข๎าภาคมิกเซอร์
ภาคโลคอลออสซิเลเตอร์ จะประกอบด๎วยสํวนประกอบของวงจร 3 วงจร คือภาคกาเนิดความถี่หรือจูนด์
OSC จะกาเนิดความถี่ขึ้นมาสูงกวําความถี่ที่รับเข๎ามาจากภาคจูนด์ RF เทํากับความถี่ IF (10.7MHz.) เชํนจูนด์ RF
รับความถี่ของสถานี FM ที่ความถี่ 90 MHz. ภาคจูนด์ OSC จะกาเนิดความถี่ขึ้นมา 100.7 MHz. (90 MHz. +
10.7 MHz. = 100.7 MHz.) สํงผํานความถี่ OSC ไปเข๎าวงจรขยายความถี่ OSC วงจรขยายความถี่ OSC จะสํง
สัญ ญาณออก 2 ทางคือ ทางหนึ่ง ไปเข๎าวงจรมิ กเซอร์ อีก ทางหนึ่งไปเข๎าวงจรปูอนกลับ ทางบวก (POSITIVE
FEEDBACK) มากระตุ๎นวงจรจูนด์ OSC ให๎ก าเนิดความถี่ขึ้นมามี ร ะดับ ความแรงคงที่ส ม่ าเสมอและสํง ผําน
ภาคขยายออกไปเข๎าภาคมิกเซอร์
ภาคมิกเซอร์ จะรับสัญญาณเข๎ามา 2 ทาง คือ ความถี่ RF จากวงจรจูนด์ RF และความถี่ OSC จากภาค
OSC เข๎ามาผสมกันได๎สัญญาณออก 4 สัญญาณคือ
ก. ความถี่ RF 90 MHz.
ข. ความถี่ OSC 100.7 MHz.
ค. ความถี่ OSC - RF = 100.7 MHz. - 90 MHz. = 10.7 MHz.
ง. ความถี่ OSC + RF = 100.7 MHz. + 90 MHz. = 190.7 MHz.
สัญญาณความถี่ทั้ง 4 จะถูกสํงไปเข๎าวงจรจูนด์ IF1 จูนด์ IF 1 ถูกกาหนดให๎ตอบสนองความถี่ที่ความถี่ IF
คือ 10.7 MHz. จึงกรองผํานเฉพาะความถี่ IF สํงตํอไปภาคขยายความถี่ IF ตํอไป
ภาคขยายความถี่ IF (IF AMPLIFIER)
รูปที่ 5-9 บล็อกไดอะแกรมภาคขยายความถี่ IF
จากรูปที่ 5-9 เป็นบล็อกไดอะแกรมวงจรจูนด์ IF และวงจรขยาย IF ของเครื่องรับวิทยุ FM ซึ่งจะ

ประกอบด๎วยวงจรจูนด์ IF และวงจรขยาย IF หลายภาค บางวงจรอาจจะมี 2, 3 หรือ 4 ภาค ซึ่งขึ้นอยูํกับการ
ออกแบบวงจร การทางานของบล็อกไดอะแกรมจะอธิบายได๎ดังนี้
สัญญาณความถี่วิทยุ FM เมื่อผํานภาคฟร๎อนเอนด์มาแล๎ว จะมี 4 ความถี่ คือ RF, OSC, OSC-RF และ
OSC+RF สํงผํานเข๎าวงจรจูนด์ IF1 วงจรจูนด์ IF1 ถูกกาหนดให๎ตอบสนองความถี่ที่ความถี่ IF 10.7 MHz. คือ
ความถี่ OSC-RF สํงตํอความถี่ IF ไปเข๎าวงจรขยาย IF1 ขยายสัญญาณให๎แรงขึ้นแบบไมํผิดเพี้ยน สํงตํอไปวงจร
จูนด์ IF2 กรองความถี่ IF ผํานเชํนกัน สํงตํอไปวงจร IF2 การทางานจะเป็นเชํนนี้เรื่อยไป ความถี่ IF จะถูกขยาย
เพิ่ม ขึ้นเรื่อยๆ แบบไมํผิดเพี้ ยน จนถึงวงจรจูนด์ IF ชุดสุดท๎ าย กํอนสํงเข๎าภาคดีเทคเตอร์ จะได๎สัญ ญาณแรง
พอที่จะนาไปใช๎งาน
ในวงจรขยาย IF อาจจะมีวงจรลิมิตเตอร์ (LIMITTER) ที่จะทาหน๎าที่กาจัดสัญญาณรบกวนที่ปนมากับ
สํวนสูงของความถี่ IF ให๎หมดไป วงจรลิมิตเตอร์นี้อาจจะไมํมีในทุกวงจรของเครื่องรับวิทยุ FM เพราะบางวงจรอาจ
ใช๎วงจรน๎อยส์แบลงเกอร์ (NOISE BLANKER) กาจัดสัญญาณรบกวน หรือวิธีการอื่นๆ ก็ได๎
รูปที่ 5-10 หลักการทางานของวงจรลิมิตเตอร์
วงจรดีเทคเตอร์ FM
รูปที่ 5-11 บล็อกไดอะแกรมภาคดีเทคเตอร์วิทยุ FM
จากรูปที่ 5-11 เป็นบล็อกไดอะแกรมของเครื่องรับวิทยุ FM เน๎นเฉพาะภาคดีเ ทคเตอร์ FM แตํต๎อง

เกี่ยวข๎องกับภาคฟร๎อนเอนด์โดยจํายแรงไฟ AFC มาควบคุมวงจรกาเนิดความถี่ของ OSC ให๎กาเนิดความถี่ขึ้นมา
ถูกต๎อง ต๎องเกี่ยวข๎องกับภาคขยาย IF โดยรับเอาสัญญาณ IF เข๎ามา เพื่อกาจัดความถี่ IF ออกให๎เหลือเฉพาะ
สัญญาณเสียง (AF) ต๎องเกี่ยวข๎องกับภาคขยายเสียง โดยสํงตํอสัญญาณเสียงที่ได๎ไปขยายให๎แรงขึ้น
ภาคดีเทคเตอร์ของ FM แบํงได๎ 3 แบบ คือ
1. แบบดิสคริมเิ นเตอร์ (DISCRIMINATOR) ในปัจจุบันไมํนิยมใช๎งาน
2. แบบเรโซดีเทคเตอร์ (RATIO DETECTOR) เป็นแบบที่นิยมใช๎ในปัจจุบัน ยังแบํงยํอยเป็น ก.บาลานซ์
ข. อันบาลานซ์
3. แบบเฟส ล๎อค ลูป ดีเทคเตอร์ (PHASE LOCKED LOOP DETECTOR) ใช๎ตัวยํอวํา PLL เป็นดีเทค
เตอร์ที่ใช๎ IC เป็นแบบที่นิยมใช๎ในปัจจุบันเชํนกัน
บทที่ 6
สายอากาศ
6.1 กล่าวนา
6.1.1 กลําวทั่วไป
ในระบบการสื่อสารทางวิทยุ( รูปที่ 6-1 )กาลังงานความถี่วิทยุจะกาเนิดขึ้นจากเครื่องสํงและปูอนไปยัง
สายอากาศเครื่องสํงด๎วยสํงกาลัง สายอากาศจะแผํรังสีกาลังงานนี้ออกไปในอวกาศด๎วยความเร็วประมาณเทํากับ
ความเร็วของคลื่นแสง สายอากาศรับดูดกาลังงานนี้บางสํวนไว๎แล๎วสํงไปยังเครื่องรับ ผํานสายสํงกาลังอีกเส๎นหนึ่ง
6.1.2 หน๎าที่ของสายอากาศ
หน๎าที่ของสายอากาศสํง คือ เปลี่ยนกาลังงานออกซึ่งได๎รับจากเครื่องสํงให๎เป็นสนามแมํเหล็กไฟฟูาซึ่งแผํ
รังสีไปในอวกาศ นั่นก็คือสายอากาศเปลี่ยนกาลังงานรูปหนึ่งให๎เป็นกาลังงานอีกรูปหนึ่งหรือเป็นการเปลี่ยนกาลัง
งานในทิศทางตรงกันข๎ามสายอากาศรับนั้นทาหน๎าที่คือ ทาการเปลี่ยนสนามแมํเหล็กไฟฟูาที่เคลื่อนที่ผํานตัว
สายอากาศให๎เป็นกาลังไฟฟูา แล๎วจํายให๎กับเครื่องรับวิทยุตํอไป ในการสํงตัวสายอากาศจะทาหน๎าที่เป็นภาระ
(LOAD) ของเครื่องสํง ในการรับสายอากาศจะทาหน๎าที่เป็นแหลํงสัญญาณให๎เครื่องรับ
6.1.3 ผลเพิ่มของสายอากาศ ( ANTENNA GAIN )
ผลเพิ่ มของสายอากาศนั้น ประการแรกจะขึ้นกับ การออกแบบสร๎างสายอากาศนั้นๆ สายอากาศสํง
ออกแบบสร๎า งให๎ มี ป ระสิ ท ธิ ภ าพสู ง ในการแผํ รัง สี ก าลั ง งานออกไปและสายอากาศรั บ ออกแบบสร๎ างให๎ มี
ประสิทธิภาพในการรับกาลังงาน ในวงจรวิทยุบางวงจรจะมีการสํงระหวํางเครื่องสํงเครื่องหนึ่งกับเครื่องรับอีก
เครื่องหนึ่งเทํานั้น ในกรณีดังกลําวจึงมีความต๎องการที่จะแผํรังสีกาลังงานออกให๎มากที่สุดเทําที่จะทาได๎ไปใน
ทิ ศ ทางใดทิ ศ ทางหนึ่ ง ทั้ ง นี้เ พราะวํ าก าลัง งานที่ แ ผํอ อกไปจะเกิ ดประโยชน์ไ ด๎ก็ เ ฉพาะทิ ศทางนั้ นเทํ า นั้ น
คุณลักษณะในการบํงทิศทางของสายอากาศรับจะเพิ่มการรับกาลังงานหรือ มีผลเพิ่มในทิศทางที่ถูกต๎อง และลด
การรับเสียงรบกวนและสัญญาณที่ไมํต๎องการที่มาในทิศทางอื่นลง ความต๎องการโดยทั่วๆ ไปของสายอากาศสํง
และสายอากาศรับคือ ให๎เสียกาลังงานไปแตํน๎อย และจะเป็นตัวแผํรังสีคลื่นและตัวรับคลื่นที่มีประสิทธิผล
รูปที่ 6-1 ขํายงานการสือ่ สารทางวิทยุแบบงํายๆ
6.1.4 การแผํรงั สี
ก. เมื่อสํงกาลังไปสายอากาศ พลังงานที่มีลักษณะเป็นรูปคลื่น ( FLUCTUATING ENERGY )จะทาให๎
เกิดสนามสองสนาม สนามหนึ่งคือสนามเหนี่ยวนา ซึ่งรวมอยูํกับพลังงานที่เก็บไว๎ สํวนอีกสนามหนึ่งนั้นเป็น
สนามแผํรังสีซึ่งคลื่นที่ไปในอวกาศ โดยมีความเร็วเกือบเทําความเร็วของแสงที่สายอากาศ ความเข๎มของสนามทั้ง
สองนี้จะสูงและเป็นปฏิภาคกับปริมาณของกาลังที่จํายไปยังสายอากาศ ณ ระยะใกล๎ๆ สายอากาศและหํางออกไป
จะเหลือแตํเพียงสนามแผํรังสีเทํานั้น สนามแผํรังสีนี้จะประกอบด๎วยองค์ประกอบทางไฟฟูากับ องค์ประกอบทาง
แมํเหล็ก
ข.สนามไฟฟูาและสนามแมํเหล็ก ( องค์ประกอบ ) ซึ่งแผํรังสีจากสายอากาศและกํอให๎เกิดสนามแมํเหล็ก
ไฟฟูาและสนามนี้ทาให๎เกิ ดการสํง และรับ กาลัง งานแมํเ หล็กไฟฟูาในอวกาศอิสระได๎ ดังนั้นวิทยุจ ะหมายถึง
สนามแมํเหล็กไฟฟูาที่กาลังเคลื่อนที่ก็ได๎ซึ่งมีความเร็วในทิศทางที่เคลื่อนที่ไป และมีองค์ประกอบ สํวนความเข๎ม
ไฟฟูาและความเข๎มแมํเหล็กที่ตัดทามุมฉากซึ่งกันและกัน
รูปที่ 6-2 องค์ประกอบของคลื่นแมํเหล็กไฟฟูา
6.15 รูปแบบการแผํรังสีของสายอากาศ
ก. กาลังงานของสัญญาณวิทยุซึ่งแผํรังสีออกจากสายอากาศ จะทาให๎เกิดสนามแมํเหล็กไฟฟูาซึ่งมีรปู แบบ
โดยเฉพาะขึ้น ทั้งนี้แล๎วแตํชนิดของสายอากาศที่ใช๎ รูปแบบของแผํรังสีนี้ใช๎เพื่อแสดงลักษณะของสายอากาศทัง้
ทางระยะและทางทิศ สายอากาศดิ่งในทางทฤษฎีนั้นจะแผํรังสีกาลังงานเทําๆ กันออกรอบทิศ แตํในทางปฏิบัติ
แล๎วรูปแบบมักจะบิดเบี้ยวไปตามสิง่ กีดขวางหรือลักษณะของพื้นภูมิประเทศที่อยูํใกล๎
รูปที่ 6-3 การแผํรังสีของกระสวนรูปมีทรงจากสายอากาศ 1/4ชํวงคลื่นและแบบครึ่งคลื่น
ข. รูปแบบการแผํรงั สีชนิดเต็มที่หรือมีทรงนั้น จะมีรูป 3 มิติซึ่งมองดูเหมือนรูปขนมโดนัส โดย

มีสายอากาศสํงตั้งอยูํตรงกลาง( รูปที่ 6-3 ) รูปแบบที่อยูํข๎างบนแสดงรูปของสายอากาศดิ่ง1/4ชํวงคลื่น วิธีการ
โดยทั่วไปที่จะแสดงภาพรูปแบบการแผํรังสี คือ โดยการผําหน๎าตัดรูปแบบเต็มออกครึง่ หนึง่ แล๎วแสดงให๎เห็น
รูปรํางในพื้นใดพื้นหนึ่งโดยเฉพาะ(รูปที่ 6-4) รูปแบบอันบนเกิดจากสายอากาศระดับครึ่งคลื่นขึงเหนือพื้นดิน1/4
ความยาวคลื่น รูปแบบอันลํางเกิดจากสายอากาศระดับครึ่งคลื่นขึงเหนือพื้นดิน1/2ความยาวคลื่น
รูปที่ 6-4 แสดงรูปตัดขวางด๎านหนึ่งในการแผํรังสีของกระสวน
6.1.6 ขั้วไฟฟูา
ก.ขั้วไฟฟูาของคลื่นที่แผํรังสีนั้น กาหนดขึ้นจากทิศทางของเส๎นแรงสนามไฟฟูา ถ๎าเส๎นแรงไฟฟูาตั้ง
ฉากกับพื้นโลกคลื่นนั้นก็จะมีขั้วทางดิ่ง(รูปที่6-5) ถ๎าเส๎นแรงไฟฟูาขนานกับผิวพื้นโลก คลื่นนั้นจะมีขั้วทางระดับ
(รูปที่6-6)
ข.เมื่อใช๎เส๎นลวดเพียงเส๎นเดียวขึงเพื่อรับเอาพลังงานจากคลื่นวิทยุที่ผํานไปการรับกาลังงานจะได๎ผลสูงสุดเมื่อ
สายอากาศขึงให๎มีทิศทางเชํนเดียวกับทิศทางขององค์ประกอบสนามไฟฟูา เมื่อเป็นดังนั้นสายอากาศทางดิ่งก็จะ
รับคลื่นที่มีขั้วทางดิ่งได๎อยํางมีประสิทธิผลและสายอากาศระดับก็ใช๎สาหรับคลื่นที่มีขั้วทางระดับ
ในบางกรณี สนามแมํเหล็กไฟฟูาจะหมุนไปขณะเมื่อคลื่นเคลื่อนไปในอากาศและภายใต๎สภาพดังกลําวนี้ทั้ง
องค์ป ระกอบทางระดั บ และทางดิ่ง ของสนามแมํ เ หล็ก ไฟฟูาจะเปลี่ยนขั้วไปด๎วย และคลื่นแบบนี้ก็ เ รียกวํ า
คลื่นไฟฟูาเป็นรูปวงรี
รูปที่ 6-5 สัญญาณขั้วดิ่ง
รูปที่ 6-6 สัญญาณขั้วไฟฟูาระดับ
6.1.7 ความต๎องการขั้วไฟฟูาสาหรับความถี่ตํางๆ
ก. ณ ความถี่ปานกลางและความถี่ต่า(HF) การสํงด๎วยคลื่นพื้นดินนั้นใช๎มากและจาเป็นต๎องใช๎ขั้วไฟ
ฟูาทางดิ่ง เส๎นแรงไฟฟูาจะตั้งได๎ฉากกับพื้นดินและคลื่นวิทยุสามารถเคลื่อนที่ไปได๎ไกลมากตามผิวพื้น ดิน โดยมี
ปริมาณการลดถอยน๎อยที่สุด ทั้งนี้เพราะวําพื้นโลกจะแสดงตัวเป็นตัวนาที่คํอนข๎างดี ณ ความถี่ต่า สาหรับเส๎น
แรงไฟฟูาระดับจะลัดวงจรไปหมด ดังนั้นการเป็นขั้วไฟฟูาทางระดับจึงมีระยะทางานที่ใช๎ได๎ผลจากัด
ข. ณ ความถี่สูง(HF) การสํงด๎วยคลื่นไฟฟูาไมํวําใช๎ขั้วทางดิ่งหรือขั้วทางระดับ ก็จะมีผลแตกตํางกัน
แตํเพียงเล็กน๎อย หลังจากคลื่นฟูาสะท๎อนกลับมาจากบรรยากาศไอโอโนแล๎วก็จะไปถึงสายอากาศรับ โดยมีขั้ว
เป็นรูปวงรี ดังนั้นสายอากาศสํงและสายอากาศรับจะสร๎างให๎เป็นสายอากาศระดับหรือสายอากาศตั้งก็ได๎ อยํางไร
ก็ ตามมั ก จะใช๎ส ายอากาศระดับ เพราะสามารถท าให๎มี ก ารแพรํก ระจายคลื่นท ามุ ม ทิ ศกั บ พื้นดิ นได๎สูง และมี
คุณสมบัติบํงทิศในตัวเองอีกด๎วย
ค. ณ ความถี่สูงมากหรือความถี่อุลตร๎า(VHF,UHF) การใช๎ขั้วไฟฟูาทางระดับหรือทางดิ่งก็ได๎ผลพอใช๎
ทั้ง นี้เ นื่องจากคลื่นวิท ยุเ คลื่อ นที่ จ ากสายอากาศตรงไปยัง สายอากาศรับ และการเป็นขั้วไฟฟูาแตํเ ดิม เกิ ดที่
สายอากาศสํง จะคงสภาพไว๎ตลอดระยะทางที่เคลื่อนที่ ไปจนถึงสายอากาศรับ ดังนั้นถ๎าสํงด๎วยสายอากาศระดับ
คลื่นก็จะใช๎
6.1.8 ประโยชน์ของขั้วไฟฟูาทางดิ่ง
ก. สายอากาศดิ่งครึ่งคลื่นแบบงํายๆ สามารถทาการสื่อสารรอบตัว (ในทุกทิศทาง ) เชํนนี้จะเป็นผล
ประโยชน์เมื่อต๎องการสื่อสารกับยานพาหนะที่กาลังเคลื่อนที่
ข. เมื่อจากัดความสูงของสายอากาศเหนือพื้นดินเพียง 10 ฟุตหรือน๎อยกวํา เชํน การติดตั้งสาย
อากาศบนยานยนต์ ขั้วไฟฟู าทางดิ่งจะท าให๎สัญญาณที่รับได๎แรงขึ้น ณ ความถี่สูงถึงประมาณ 50 MHz จาก
ความถี่โดยประมาณ 50 ถึง 100 MHz ก็จะมีผลดีกวําขั้วไฟฟูาทางระดับเพียงเล็กน๎อย ในเมื่อ สายอากาศเทํากัน
ณ ความถี่สูงกวํา 100 MHz ผลตํางของความแรง ของสัญญาณเมื่อเป็นขั้วไฟฟูาทางดิ่งและทางระดับหลังเกือบจะ
ไมํมีเลย
ค. การแผํรังสีเมื่อใช๎ขั้วไฟฟูาทางดิ่งนั้น จะเกิดการกระทบกระเทือนแตํน๎อยจากการสะท๎อนกลับของ
สัญญาณจากเครื่องบินซึ่งกาลังบินอยูํเหนือทางสํงคลื่น แตํถ๎าขั้วไฟฟูาทางระดับแล๎ว การสะท๎อนนั้นจะทาให๎เกิด
การเปลี่ยนแปลงของสัญญาณที่รับได๎อยํางมาก ปัจจัยนี้มี ความส าคัญ ในพื้นที่ ซึ่งมี การจราจรของอากาศยาน
หนาแนํน
ง. เมื่อใช๎ขั้วไฟฟูาทางดิ่ง จะมีการรบกวนเกิดขึ้นแตํน๎อยเมื่อจากการรับ-สํง การกระจายคลื่น VHF
และ UHF อยํางแรงของสถานีกระจายคลื่น(โทรทัศน์และการปรุงคลื่นหาความถี่ ) ซึ่งสถานีเหลํานั้นใช๎ขั้วไฟฟูา
ทางระดับ ปัจ จัยข๎อนี้มี ความส าคัญตํอ เมื่ อขั้วสายอากาศอยูํในบริเวณชานเมื องที่มี ส ถานีโ ทรทั ศน์และสถานี
กระจายเสียง FM อยูํด๎วย
6.1.9 ประโยชน์ของขั้วไฟฟูาทางระดับ
ก. สายอากาศระดับครึ่งคลื่นแบบงํายๆ แพรํคลื่นบํงทิศ 2 ทิศทาง คุณลักษณะอันนี้เป็นประโยชน์ ถ๎า
ต๎องการจะลดการรบกวนที่มาจากทิศทางใดที่แนํชัด
ข. สายอากาศระดับ รับเอาเสียงรบกวนที่เกิดจากการกระทาของมนุษย์ไว๎น๎อย ซึ่งตามปกติแล๎วเสียง
รบกวนเหลํานั้นจะเป็นขั้วไฟฟูาทางดิ่ง
ค. เมื่อสายอากาศตั้งอยูํใกล๎ปุาทึบ คลื่นซึ่งมีขั้วไฟฟูาทางระดับจะสูญเสียกาลังน๎อยกวําคลื่นที่มีขั้วไฟ
ฟูาทางดิ่ง โดยเฉพาะอยํางยิ่งเมื่อมีความถี่สูงกวํา 100 MHz
ง. การเปลี่ยนแปลงที่ตั้งของสายอากาศไปเล็กน๎อยไมํเป็นเหตุให๎เกิดการเปลี่ยนแปลงความเข๎มของ
สนามอันเกิดจากคลื่นซึ่งมีขั้วไฟฟูาทางระดับ ในเมื่อสายอากาศนั้นขึงอยูํระหวํางต๎นไม๎หรืออาคารตํางๆ แตํถ๎า
ขั้วไฟฟูาทางดิ่งการเปลี่ยนแปลงที่ตั้งของสายอากาศไปเพียงไมํกี่ฟุตอาจจะทาให๎เกิดผลอยํางมากตํอความแรงของ
สัญญาณที่รับได๎
จ. เมื่อใช๎สายอากาศครึ่งคลื่นทางระดับแบบงํายๆ สายสํงกาลังซึ่งจะต๎องอยูํในทิศทางดิ่งจะไมํกระทบ
กระเทือนตํอตัวสายอากาศซึ่งขึงอยูํในทางระดับ โดยการที่ให๎สายอากาศตั้งฉากกับสายสํงกาลังและใช๎การเป็น
ขั้วไฟฟูาทางระดับ สายสํงกาลังนั้นจะแยกออกจากสนามแท๎จริงของสายอากาศ ผลที่เกิดขึ้นในทางปฏิบัติก็คือ
รูปแบบการแผํรังสีและคุณลักษณะทางไฟฟูาของสายอากาศก็จะไมํถูกกระทบกระเทือนโดยการสํงกาลังที่มีอยูํนั้น
เลย
6.1.10 สายอากาศรับ
ก. สายอากาศตั้ง ซึ่งเป็นสายอากาศรับสัญญาณวิทยุได๎เทํากันโดยรอบตัวจากทิศทางระดับ ซึ่งเชํน
เดียวกับสายอากาศสํงชนิดดิ่ง ซึ่งแผํรังสีออกรอบตัวทางระดับเพราะคุณลักษณะอันนี้สถานีอื่นๆ ซึ่งทางาน ณ
ความถี่เดียวกัน หรือใกล๎เคียงกันจึงอาจรบกวนกับสัญญาณที่ต๎องการรับได๎ และทาให๎ไมํสามารถรับสัญญาณได๎
หรือรับได๎ด๎วยความลาบาก อยํางไรก็ตามการรับสัญญาณที่ต๎องการอาจปรั บปรุงให๎ดีขึ้นได๎โดยการใช๎สายอากาศ
บํงทิศ
ข. สายอากาศระดับครึ่งคลื่น รับสัญญาณได๎รอบทิศเว๎นแตํสองทิศที่อยูํในแนวเส๎นตรงของปลายสาย
อากาศ ดังนั้นเมื่อมีสัญญาณแตํเพียงหนึ่งสัญญาณที่ทาให๎เกิดการรบกวนขึ้น หรือเมื่อสัญญาณรบกวนหลายๆ
สัญ ญาณมาจากทิ ศเดียวกั น ฉะนั้ นอาจขจัดหรือลดการรบกวนลงได๎โ ดยเปลี่ยนทิ ศของสาย โดยให๎ป ลาย
สายอากาศหันไปทางสถานีรบกวนนั้น
6.1.11 การบํงทิศ
การสื่อสารด๎วยวงจรวิทยุสาเร็จได๎ก็ตํอเมื่อสัญญาณที่รับได๎มีความแรงมากพอที่จะทับสัญญาณและเสียง
รบกวนที่ไมํต๎องการ หรืออีกนัยหนึ่งเครื่องรับจะต๎องอยูํ ในระยะการทางานของเครื่องสํง ประสิทธิผลของการ
สื่อสารระหวํางสถานีวิท ยุอ าจจะเพิ่ มขึ้นได๎ โดยการเพิ่ม กาลัง ของเครื่องสํง เปลี่ยนแบบของการปลํอยคลื่น
(ตัวอยํางเชํน เปลี่ยนจากวิทยุไปใช๎ความถี่ที่ไมํถูกดูดซึมได๎งําย วิทยุโทรศัพท์เป็นวิทยุโทรเลข) เปลี่ยนหรือใช๎
สายอากาศบํงทิศให๎มากขึ้น ในการสื่อสารจากจุดหนึ่งถึงจุดนั้นการเพิ่มการบํงทิศของระบบสายอากาศมักจะทาให๎
ประหยัดมากยิ่งขึ้น สายอากาศบํงทิศรวมการแผํรังสีในทิศทางที่กาหนดให๎และลด
การแผํรังสีในทิศทางอื่นลงน๎อยที่สุด สายอากาศบํงทิศอาจใช๎เพื่อลดการดักรับของข๎าศึก และลดการรบกวนของ
สถานีฝุายเดียวกัน
6.2 สมรรถนะของสายอากาศ
ก. เนื่องจากในทางปฏิบัติ สายอากาศตั้งอยูํเหนือพื้นดินและมิได๎ขึ้นไปอยูํในอากาศอิสระ และการอยูํ
ที่ใกล๎พื้นดินนี่เองอาจจะเปลี่ยนรูปแบบการแผํรังสีของสายอากาศให๎ผิดไปจากรูปแบบในอากาศอิสระ และพื้นดิน
ก็ยังอาจมีผลกระทบกระเทือนตํอลักษณะทางไฟฟูาของสายอากาศอีกด๎วย
ข. โดยทั่วไปแล๎วพื้นดินมีผลอยํางมากตํอสายอากาศ ซึ่งจาเป็นต๎องตั้งอยูํคํอนข๎างใกล๎พื้นดิน โดยคิด
ความสูงเป็นกี่ความยาวคลื่น ตัวอยํางเชํน สายอากาศสาหรับความถี่ปานกลาง(MF) และความถี่สูง (HF) นั้น จะ
ตั้งอยูํเหนือพื้นดินเป็นเศษสํวนของความยาวคลื่นเทํานั้น ก็จะมีรูปแบบการแผํรังสีซึ่งแตกตํางไปจากรูปแบบใน
อวกาศอิสระอยํางมาก
6.2.2 สายอากาศตํอดิน
ก. พื้นดินเป็นตัวนาซึ่งคํอนข๎างดีสาหรับความถี่ปานกลาง(MF) และความถี่ต่า(LF) และจะเป็นเสมือน
กระจกเงาบานใหญํสาหรับกาลังงานที่แผํรงั สีออกไป และจากผลอันนี้เองทาให๎พนื้ ดินสะท๎อนกาลังงานจานวนมาก
ซึ่งแผํรังสีลงมาจากสายอากาศซึ่งตั้งอยูํเหนือพื้นดินสํวนนั้น
ข. การใช๎ประโยชน์จากลักษณะของพื้นดิน ทาให๎สายอากาศซึ่งยาวเพียง 1/4 ชํวงคลื่นเป็นเสมือน
สายอากาศครึ่งคลื่นได๎ ในเมื่อสายอากาศนั้นตั้งดิ่งและปลายลํางของสายอากาศทาการตํอไฟฟูากับพืน้ ดิน(รูปที่31)
สายอากาศ1/4ชํวงคลื่นก็จะทางานเหมือนสายอากาศครึ่งคลื่น เพราะวําภายในสภาพการณ์เหลํานี้พื้นดินก็จะทา
หน๎าที่แทน1/4ชํวงคลื่นที่ขาดไป และการสะท๎อนจะจํายกาลังงานแผํรังสีสํวนนั้น ซึ่งตามปกติแล๎วจะต๎องจํายโดย
สํวนครึ่งลํางของสายอากาศครึ่งคลื่นที่ไมํได๎ตํอดิน
รูปที่ 6-7 สายอากาศ 1/4 ชํวงคลื่นตํอดิน
6.2.3 ชนิดของพื้นดิน
ก. เมื่อใช๎สายอากาศตํอดินแล๎วสิ่งสาคัญเป็นพิเศษก็คือพื้นดินจะต๎องมีความนาไฟฟูาสูงเทําที่จะทาได๎
ซึ่งจะทาให๎ความสูญเสียเนื่องจากดินลดลง และทาให๎มีพื้นผิวการสะท๎อนกาลังงานแผํรังสีลงมาสายอากาศให๎ดี
ที่สุดเทําที่จะดีได๎ ณ ความถี่ต่าและปานกลาง พื้นดินเป็นตัวนาที่ดีพอสมควร และการตํอดินจะต๎องทาในลักษณะ
ที่เกิดความต๎านทานน๎อยที่สุดเทําที่จะทาได๎ ณ ความถี่สูงๆ ดินเทียมซึ่งสร๎างขึ้น จากแผํนโลหะขนาดใหญํทาหน๎าที่
ได๎เชํนเดียวกัน
ข. การตํอดินนั้นทาได๎หลายแบบ ทั้งนี้ขึ้นอยูํกับแบบของการติดตั้งและความสูญเสียที่จะยอมให๎ได๎
เพียงใด ในการติดตั้งงํายๆ ในสนามนั้นการตํอดินทาได๎โดยการใช๎แทํงโลหะแทํงหนึ่งหรือหลายแทํงปักลงไป เมื่อ
ได๎ดาเนินการหลายอยํางแล๎วก็ยังไมํได๎ผล สิ่งที่อาจจะทาได๎ก็คือตํอดินกับสิ่งที่เป็นสื่อใดๆ ที่มีอยูํซึ่งตํอลงดินอยูํ
แล๎ว โครงสร๎างโลหะหรือระบบทํอใต๎ดิน โดยธรรมดาแล๎วก็ใช๎เป็นการตํอลงดินได๎ ในภาวะฉุกเฉินการตํอนี้ทาได๎
โดยการดาบปลายปืนปักลงในพื้นดิน
ค. เมื่อจะต๎องตั้งสายอากาศบนดินที่มีความนาไฟฟูาต่ามาก ขอแนะนาให๎ดาเนินการกับพื้นดินโดย
ตรงเพื่อลดความต๎านทานของดินลง อาจจะผสมดินนั้นกับผงถํานหินจานวนหนึ่งเพื่ อความมุํงหมายนี้ก็ได๎ หรือ
อาจจะเติมวัตถุบางอยํางที่มีความนาไฟฟูาสูง ในลักษณะที่เป็นน้ายาวัตถุเหลํานั้นเรียงตามลาดับความดีเลวของมัน
คือ โซเดียมคลอไรด์(เกลือธรรมดา) แคลเซียมคลอไรด์ คอปเปอร์ซัลเฟต(จุลสี) แม็กนีเซียมซัลเฟต(ดีเกลือ)
และโปแตสเซียมไนเตรท(ดินปะสิว) ปริมาณที่ต๎องใช๎นั้นขึ้นอยูํกับชนิดของดินและความชื้นของดิน
ข๎อควรระวัง เมื่อใช๎วัสดุเหลํานี้หัวข๎อสาคัญก็คือวําอยําใช๎วัสดุเหลํานี้ไหลลงไปในบํอน้าดื่มที่อยูํใกล๎เคียงได๎
ง. การติดตั้งงํายๆ หลักดินเดี่ยวหลักหนึ่งอาจจะทาขึ้นจากทํอน้าหรือโลหะอื่น สิ่ งที่สาคัญก็คือจะต๎องตํอ
สายดินกับหลักดินให๎มีความต๎านทานแตํน๎อย หลักดินจะต๎องทาให๎สะอาดโดยการเกลาและใช๎กระดาษทรายขัด
ตรงที่ๆ จะตํอ และตํอด๎วยเหล็กหนีบที่สะอาด แล๎วบัดกรีหรือเชื่อมสายดินเข๎ากับข๎อตํอ และจะต๎องพันด๎วยผ๎าพัน
สายเพื่อปูองกันมิให๎มีความต๎านทานสูงขึ้นเนื่องจากเป็นสนิม
6.2.4 สายดินเทียม(COUNTERPOISE)
ก. เมื่อไมํสามารถตํอดินจริงๆ ได๎ เพราะวําดินมีความต๎านทานสูงหรือเพราะวําระบบการฝังสายดินขนาด
ใหญํทาได๎ไมํสะดวก อาจใช๎สายดินเทียมแทนการตํอตามปกติได๎ ซึ่งการตํอดินตามปกติมีกระแสไฟฟูาไหลไปมา
ระหวํางสายอากาศและดินได๎จริงๆ สายดินเทียม (รูปที่ 5-8) ประกอบด๎วย โครงสร๎างซึ่ง ทาด๎วยเส๎นลวด ซึ่ง
วางอยูํเหนือพื้นดินเล็กน๎อยและหุ๎มฉนวนมิให๎สัมผัสดินได๎ ขนาดของสายดินเทียมอยํางน๎อยที่สุดจะต๎องโตกวํา
ขนาดของที่เลือกแล๎วของสายอากาศ
ข . เมื่อตั้งสายอากาศในทางดิ่ง การทาสายดินเทียมให๎มีรูปแบบทางเรขางํายๆ เชํนตามรูปที่ 5-8 ไมํ
ต๎องการที่จะให๎มีรูปสมสํวนกันอยํางสมบูรณ์แบบ แตํสายดินเทียมก็จะต๎องกระจายออกไป โดยมีระยะทางเทํากัน
ในทุกทิศทางจากตัวสายลากได๎
ค. การติดตั้งสายอากาศความถี่สูงมากบางแบบบนยานยนต์ อาจใช๎หลังคาโลหะนั้นเป็นสายดินเทียมก็ได๎
ง. สายดินเทียมขนาดเล็กซึ่งทาด๎วยตาขํายโลหะ อาจใช๎กับสายอากาศ VHF ขนิดพิเศษ ในบางครั้ง
จะต๎องวางไว๎ให๎มีระยะหํางมากเหนือพื้นดิน สายดินเทียมนี้จะทาหน๎าเป็นดินเทียมซึ่งจะชํวยให๎เกิดรูปแบบการแผํ
รังสีตามต๎องการได๎
6.2.5 ฉากดิน (GROUND SCREEN)

ก. ฉากดิน ประกอบด๎วยตาขํายโลหะหรือฉากโลหะ ซึ่งมีพื้นที่คํอนข๎างกว๎างใหญํวางอยูํบนผิวพื้นดิน
ใต๎สายอากาศ มุํงหมายเพื่อทาพื้นดินจาลองขึ้นโดยให๎มีผลเป็นดินที่มีความนาไฟฟูาอยํางสมบูรณ์ให๎สายอากาศนั้น
ข. การใช๎ฉากดินจะเกิดข๎อดีโดยเฉพาะสองประการคือ
1) ฉากดินจะลดการสูญเสียเนื่องจากการดูดซึมของดิน ในเมื่อสายอากาศนั้นตั้งอยูํพื้นดินที่มี
ความนาไฟฟูาเลว
2) ความสูงของสายอากาศจากพื้นดินจะทาให๎แนํนอนขึ้น ยังผลคืออาจจะกาหนดความต๎านทาน
การแผํรังสีของสายอากาศได๎ และทานายรูปแบบการแผํรังสีของสายอากาศได๎แนํนอนยิ่งขึ้น
6.3 แบบของสายอากาศ
ก.สายอากาที่ใช๎สํงวิทยุมีอยูํหลายแบบและหลายขนาด และยังมีสายอากาศที่มีแบบทางไฟฟูาแตกตํางกัน
อีกมากมาย ในการกาหนดวําจะใช๎สายอากาศใด ขนาดใดและรูปรํางอยํางไรนั้น มีปัจจัยบางประการดังนี้
1) ความถี่ใช๎งานของเครื่องสํง
2) กาลังที่แผํรังสีออกไป
3) ทิศทางโดยทั่วไปของเครื่องรับคูํสถานี
4) ขั้วไฟฟูาที่ต๎องการ
5) ประโยชน์ที่ต๎องการใช๎สายอากาศเพื่อประโยชน์อยํางไร
ก.แบบตํางๆ ของสายอากาศสํง(แสดงไว๎ในรูปที่ 6-9)
1) รูป A คือ สายอากาศแบบสาย-ยาง ไมํก๎อง ซึ่งใช๎ในการติดตั้งสถานีประจาถิ่นขนาดใหญํ
2) รูป B คือ สายอากาศแบบเฮิร์ซครึ่งคลื่น ซึ่งสํงกาลังด๎วยสายสํงกาลังจากเครื่อ งสํง
3) รูป C คือ สายอากาศมาโคนี ดัดแปลง ตั้งดิ่ง ปูอนกาลังทางปลายหรือเรียกอีกอยํางหนึ่งวํา
สายอากาศแบบแส๎
4) รูป D คือ สายอากาศวงรอบ ซึ่งแผํรังสีโดยมีสัญญาณแรงในบางทิศทาง และเกือบจะไมํมี
สัญญาณเลยในทิศทางอื่นๆ
5) รูป E คือ สายอากาศแบบมาโคนี
6) รูป F คือ สายอากาศแบบเฮิร์ซครึ่งคลื่น ซึ่งปูอนกาลังโดยสายสํงกาลังจากเครื่องสํง
7) รูป G คือ ตัวแผํรังสี ใช๎สาหรับสถานีประจาที่ ซึ่งมีความสูงเป็นร๎อยๆ ฟุต
ข. สายอากาศที่ใช๎ในทางปฏิบัติ จะต๎องใช๎อยํางใดอยํางหนึ่งใน 2 ประเภท คือ สายอากาศแบบ
เฮิร์ซหรือสายอากาศแบบมาโคนี สายอากาศแบบเฮิร์ซทางานได๎โดยขึงไว๎เหนือพื้นดินสูงพอสมควร และอาจเป็น
ทั้งทางดิ่งและทางระดับ สายอากาศแบบมาโคนีทางานได๎โดยตํอปลายข๎างหนึ่งลงดิน(ตามปกติแล๎วงตํอลงดินจาก
ทางออกของเครื่องสํง หรือทางขดลวดประกับที่ปลายข๎างหนึ่งของสายปูอนกาลัง ) สายอากาศแบบเฮิร์ซนี้ใ ช๎
โดยทั่ ว ไปส าหรับ ความถี่สู ง ๆ (มากกวํา 2 MHz)สํวนสายอากาศแบบมาโคนีนั้น ใช๎โ ดยทั่ วไป ณ ความถี่ต่ า
สายอากาศมาโคนีเมื่อใช๎ในยานยนต์ จะกลายเป็นดินที่ดีสาหรับสายอากาศไป
6.3.2 สายอากาศเฮิร์ซ
ก. สายอากาศเฮิร์ซปฏิบัติงานได๎โดยขึ้นกับหลักความจริงที่วํา สายตัวนาใดจะปรับตัวให๎เหมาะกับ
ขนาดความยาวคลื่นเทําใดนั้นขึ้นอยูํโดยตรงกับความยาวของสายตัวนานั้น สายตัวนาซึ่งเป็นตัวแผํรังสีจะปรับตั้ง
ได๎ในตัวเอง ไมํจาเป็นต๎องอาศัยพื้นดินหรือแผํนตัวนาใดเลย เมื่อเป็นดังนั้นสายอากาศเฮิร์ซจะตั้งที่ใดก็ได๎ โดยจะ
มีการรบกวนได๎น๎อยจากผลของสิ่งตํางๆ บนพื้นดิน เชํน อาคารและพุํมไม๎เตี้ยๆ
ข. สายอากาศเฮิร์ซแบบมูลฐาน เป็นสายตัวนาเดี่ยวซึ่งมีความยาวเทํากับประมาณครึ่งของ
ความยาวคลื่นของสัญญาณที่จะสํงออกไป สายอากาศชนิดนี้มีชื่อเรียกอีกอยํางหนึ่งวําสายอากาศดับเบลท ได
โพล ไมํตํอดินหรือสายอากาศแบบครึ่งคลื่นซึ่งสามารถขึงกางในทางดิ่ง ในทางระดับหรือในทางเฉียงก็ได๎
ค. สายอากาศเฮิร์ซปูอนตรงกลางแบบครึ่งคลื่น ซึ่งใช๎เสมอในทางทหาร มี 2 แบบดังแสดงในรูป
34 และ 35 สายอากาศเหลํานี้ใช๎สาหรับการสํงและรับสัญญาณซึ่งมีความถี่อยูํระหวําง 1.5 MHz ถึง 18 MHz
6.3.3 สายอากาศแบบมาโคนี
ก. ถ๎าใช๎พื้นราบที่เป็นสื่อที่กว๎างใหญํแทนครึ่งลํางของสายอากาศเฮิร์ซแบบดิ่งแล๎วก็ไมํมีการรบกวน
เกิดขึ้นในคลื่นที่แพรํกระจายออกไปครึ่งบนของสายอากาศ หรือพูดอีกนัยหนึ่งก็คือ สายอากาศ1/4ชํวงคลื่น ที่
เหลือนั้นคงแพรํคลื่นได๎มากเชํนเดียวกับ สายอากาศครึ่ง คลื่น ทั้ งนี้เ นื่องจากที่มี พื้นที่ร าบเป็นสื่อกว๎างใหญํม า
ประกอบเข๎านั่นเอง วิธีการปฏิบัติที่ทาให๎เกิดการแผํรังสีระบบนี้ก็คือ สายอากาศมาโคนีซึ่งตัว สาย
อากาศมีความยาว1/4ชํวงคลื่นพอดี และพื้นดินจะทาให๎มีอีก1/4ชํวงคลื่น ความยาวที่ใช๎งาน(หรือความยาวทาง
ไฟฟูา) ทั้งหมดจะเป็นครึ่งชํวงคลื่น
ข. การที่จะสร๎างพื้นราบที่เป็นสื่อนั้น มิใชํทาได๎งํายๆ เ สมอไปทั้งนี้เนื่องจากพื้นโลกบางแหํงก็แห๎งและเต็มไป
ด๎วยทราย และถ๎าเข๎าไปในกรณี นี้แล๎ว ก็ต๎องใช๎สายดินเทียม
ค. ประโยชน์ป ระการส าคัญ ของสายอากาศมาโคนี คือ ไมํ วําความถี่ใดๆ ของสายอากาศสั้นกวํา
สายอากาศเฮิร์ซ เรื่องนี้สาคัญเฉพาะการติดตั้งวิทยุในสนามหรือบนยานยนต์สายอากาศมาโคนีแบบหลักๆ ก็คือ
แบบแอลกลับ แบบแส๎ แบบพื้นดินเทียม(GROUND PLANE)และแบบพื้นดินเทียมดัดแปลง
6.3.4 แบบแอล-กลับ(INVERTED-L ANTENNA)
ก.สายอากาศแบบแอล-กลับ เป็นสายอากาศตํอดินสํวนหนึ่งของสายอากาศขึงในแนวระดับ สํวนที่
ขึงทางระดับหรือตามทางราบนี้คํอนข๎างยาวและมีสํวนดิ่ง สํวนนี้เป็นสํวนสาคัญในการแผํรังสี ตํอกับปลายด๎าน
หนึ่งของสํวนระดับความยาวของสายอากาศวัดจากปลายข๎างหนึ่งของสํวนระดับไปจนถึงปลายของสํวนดิ่งที่ตํออยูํ
กับเครื่องสํง
ข.สาหรับการแพรํกระจายคลื่นพื้นดิน สํวนตั้งแผํรังสีพื้นดินเกือบทั้งหมด แตํสํวนราบทาหน๎าที่เป็น
ภาระด๎านบน(TOPLOADING) สาหรับการแพรํกระจายคลื่นฟูาระยะใกล๎นั้น สํวนระดับจะแผํรังสีออกอยํางได๎ผล
สํวนดิ่งทาหน๎าที่เป็นเพี ยงแตํสายตํอเทํานั้น สาหรับการแพรํกระจายคลื่นฟูาระยะปานกลางทั้งสํวนจะแผํรัง สี
ด๎วยกัน
ค.ความมุํงหมายของระบบสายอากาศแบบแอล-กลับ เพื่อให๎สามารถปฏิบัติงานได๎ผล ในเมื่อไมํ
สะดวกในการตั้งเสาอากาศดิ่งให๎สูงได๎ เรื่องนี้จาเป็นเฉพาะในการปฏิบัติงานในเมื่อต๎องการใช๎ความถี่ต่าๆ
ง.สายอากาศแบบแอล-กลับ ซึ่งแสดงในรูป 6-12 เป็นแบบที่ทหารใช๎อยํางแพรํหลาย สายอากาศนี้
ประกอบด๎วยสายอากาศเส๎นเดี่ยวซึ่งจะใช๎สายอากาศนี้เป็นสายอากาศครึ่งคลื่น (4-8 MHz) หรือสายอากาศเสี้ยว
คลื่นก็ได๎(2-4 MHz)
6.3.5. สายอากาศพื้นดินเทียม(GROUND PLANE ANTENNA)

แบบหนึ่งของสายอากาศพื้นดินเทียม(รูปที่ 6-13) ประกอบด๎วยตัวแผํรังสีทางดิ่ง ยาว1/4ชํวงคลื่นและพื้นดิน
เทียมติดอยูํด๎วย พื้นดินเทียมนี้ประกอบด๎วยพื้นดินเทียม 3 สํวนทามุม 142 องศากับสํวนที่ตั้งดิ่ง (ตัวสายอากาศ)
สํวนตํางๆ เหลํานี้อาจจะเรียกวํา สายดินเทียมก็ได๎
ก. สายอากาศพื้นดินเทียมนั้นใช๎เพื่อต๎องการให๎แผํรังสีหรือรับคลื่นในทางระดับโดยรอบตัว ประโยชน์ที่
สาคัญของสายอากาศนี้ก็คือสามารถขยายระยะของเครื่องวิทยุสนามซึ่งมีความถี่อยูํระหวําง 20–70 MHz ออกไป
อีก สายอากาศแบบนี้ต๎องตั้งให๎สูงเพื่อลดความสูญเสียเนื่องจากพื้นดินให๎น๎อยที่สุด
รูปที่ 6-13 สายอากาศพื้นดินเทียม
6.3.6 สายอากาศแส๎
ก.สายอากาศแส๎ (รูปที่ 6-14) เป็นสายอากาศที่แพรํห ลายที่สุดซึ่งใช๎สาหรับการสื่อสารประเภทวิทยุทาง
ยุทธวิธีในระยะทางใกล๎ๆ คาวําสายอากาศแส๎ใช๎เรียกการแผํรังสีซงึ่ อํอนตัวได๎ที่ใช๎รํวมกับเครือ่ งวิทยุชนิดหอบหิว้ ไป
ได๎หรือเคลื่อนที่ได๎
ข.สายอากาศแส๎ สํวนมากทาจากแทํงโลหะกลวงเป็นทํอนๆ สามารถแยกออกได๎เมื่อใช๎ และด๎วยวิธีนี้เอง
สายอากาศจะมีความยาวน๎อยที่สุดในขณะเคลื่อนที่ และนาไปมาได๎สะดวกขึ้น ในเครื่องวิทยุชนิดหอบหิ้ว น้าหนัก
เบา บาง ชนิดสายอากาศสามารถหดลงไปในเครื่องวิทยุได๎หมด ดังนั้นจึงมองไมํเห็นสายอากาศเลย
ค.มีอยูํหลายโอกาสที่สายอากาศแบบแส๎จะอยูํบนยานยนต์โดยให๎มีความยาวเต็มที่ ทั้งนี้เพื่อให๎สามารถใช๎ได๎
ทันทีในขณะที่ยานยนต์เคลื่อนที่ ฉนวนที่ติดตั้งสายอากาศแส๎ติดอยูํกับแนบขดซึ่งประกอบเข๎า
กับเหล็กฉากรองรับบนยานยนต์ ฐานแหนบที่ทาให๎สายอากาศแส๎ลูํไปทางราบได๎ ดังนั้นจึงสามารถขับยานยนต์ให๎
ลอดสะพานหรือเครื่องกีดขวางต่าๆ ได๎ เมื่อสายอากาศกระทบสิ่งกีดขวางสายอากาศแส๎จะไมํหัก เพราะวําฐาน
แหนบจะรับแรงกระแทกไว๎ทั้งหมด
คาเตือน เมื่อปลํอยสายอากาศมีความยาวเต็มที่ในขณะเคลื่อนที่นั้นจะต๎องหลีกเลี่ยงมิให๎กระทบกับสายไฟฟูา
เป็นอันขาด อาจเป็นอันตรายหรือบาดเจ็บสาหัส ถ๎าสายอากาศซึ่งติดตั้งบนยานยนต์ดูดเข๎ากับสายไฟแรงสูง
รูปที่ 6-14 สายอากาศแส๎แบบทั่วๆไป
ง.เมื่อตั้งสายอากาศแส๎บนยานยนต์ สํวนที่เป็นโลหะของยานยนต์นั้นจะกระทบกระเทือนการปฏิบัติงาน
ของสายอากาศด๎วย ผลก็คือทาให๎ทิศทางที่ของยานยนต์พ๎นไปนั้นอาจกระทบกระเทือนการสํงและรับสัญญาณ
โดยเฉพาะอยํางยิ่งเมื่อระยะทางไกลหรือใกล๎สัญญาณอํอน
จ.สายอากาศที่ตั้งอยูํด๎านหลังข๎างซ๎ายของยานยนต์จะสํงสัญญาณแรงที่สุดในแนวทางตรงจากสายอากาศ
ผํานไปทางด๎านหน๎าข๎างขวา(รูปที่ 6-15) ในทานองเดียวกันสายอากาศที่ตั้งอยูํด๎านขวาของยานยนต์จะแผํรังสีที่มี
สัญญาณแรงที่สุดในทิศทางตรงไปด๎านหน๎าทางซ๎าย การรับที่ดีที่สุดจะได๎จากสัญญาณทีเคลื่อนไปมาในทิศทางที่
แสดงไว๎เป็นเส๎นประ
ฉ.ในบางกรณีอาจหาทิศทางที่ดีที่สุดได๎โดยวิ่งรถเป็นวงกลมเล็กๆ จนกระทั่งหาได๎วําตรงจุดไหนได๎รับที่ดี
ที่สุด โดยปกติแล๎วทิศทางที่รับจากสถานีปลายทางได๎ดีที่สุดก็จะเป็นทิศทางที่สํงออกไปได๎ดีที่สุดเชํนกั น
รูปที่ 6-15 ทิศทางที่ดีทสี่ ุดของสายอากาศแบบแส๎ติดตั้งบนยานยนต์
6.3.7 สายอากาศหุํน (DUMMY ANTENNA)
การใช๎สายอากาศซึ่งแผํรังสีได๎นั้น อาจจะเป็นการแสดงที่ตั้งเครื่องสํงให๎ข๎าศึกทราบได๎โดยการหาทิศด๎วย
วิทยุ และอาจดกํอให๎เกิดการรบกวนสถานีอื่นซึ่งปฏิบัติง าน ณ ความถี่เดียวกัน เพื่อขจัดมิให๎มี เสียงสัญญาณ
สํงออกซึ่งอาจจะออกอากาศไปได๎โดยมิได๎รับอนุญาต ดังนั้นบางครั้งต๎องใช๎สายอากาศหุํน สายอากาศหุํนนี้จะทา
หน๎าที่เป็นภาระของเครื่องสํงโดยไมํมีการแผํรังสีสัญญาณออกไป สายอากาศหุํนนั้นโดยทั่วไปจะประกอบด๎วยตัว
ต๎านทานที่ไมํ มีความเหนี่ยวนา ซึ่งมี ความทางสูง พอที่จะดูดซึมกาลังงานจากเครื่องสํงและทาให๎เ กิดความร๎อน
กระจายหายไป สายอากาศหุํนบางชนิดจะมีมาตรวัดกาลัง(WATTMETER) ของเครื่องวิทยุอยูํด๎วยเพื่อตรวจสอบ
กาลังออกอากาศของคลื่นวิทยุจากเครื่องสํง
6.4 สายอากาศแสวงเครื่อง
6.4.1 สายอากาศฉุกเฉินหรือเร่งด่วน
บางคราวสายอากาศหัก หรือ เสียหาย เป็นเหตุให๎ขาดการสื่อสารหรือการสื่อสารไมํ ดี ถ๎ามีฐานเสาอากาศ
อะไหลํก็จะใช๎ทดแทนสายอากาศที่เสียหายได๎ เมื่อไมํมีอะไหลํก็จาเป็นต๎องทาสายอากาศฉุกเฉินขึ้น ข๎อแนะนา
ตํอไปนี้ชํวยในการสร๎างสายอากาศฉุกเฉิน
ก. ข๎อแนะนาทั่วไป
1) สายลวดที่ดีที่สุดที่จะทาสายอากาศนั่นคือ ทองแดงหรืออลูมีเนียม แตํในยามฉุกเฉินใช๎สายลวดชนิดใด
ที่มีอยูํก็ได๎
2) ความยาวที่ถูกต๎องของสายอากาศนั้นถือวําสาคัญ ดังนั้นความยาวของสายอากาศฉุกเฉินที่จะนาไป
แทนจึงควรเทํากับความยาวของสายอากาศเดิม
3) สายอากาศที่ยึดอยูํกับต๎นไม๎ โดยปกติแล๎วจะทนทานตํอพายุแรงๆ ได๎ ถ๎าใช๎ต๎นไม๎ที่มีลาต๎นหรือกิ่งไม๎กงิ่
ใหญํๆ เป็นที่ยึดเหนี่ยว เพื่อรักษามิให๎สายอากาศตึงมากเกินไปและปูองกันมิให๎ขาดหรือยืด เมื่อต๎นไม๎โอนเอนให๎
ตํอสปริงปอกรองในเกําๆ เข๎ากับปลายข๎างหนึ่งสายอากาศ หรือเอาเชือกร๎อยเข๎าในลูกลอกหรือหํวง
กลมแล๎วผูก ปลายเชือ กไว๎กั บ สายอากาศ สํวนปลายเชือกอีก ปลายหนึ่ง ถํวงไว๎ด๎ วยของหนัก ๆ เพื่อรัก ษา ให๎
สายอากาศตึงอยูํเสมอ
4) สายหนวดพราหมณ์ที่ใช๎ยึดเสาอากาศทาด๎วยเชือกหรือลวดเพื่อให๎แนํใจวําลวดหนวดพราหมณ์จะไมํ
กระทบกระเทือนการปฏิบัติงานของสายอากาศ ให๎ตัดลวดออกเป็นเส๎นสั้นๆ หลายๆ เส๎นแล๎วนามาตํอกันโดยมี
ฉนวนคั่น
ข. ประสิทธิภาพของสายอากาศ สายอากาศเรํงดํวนอาจเปลี่ยนแปลงสมรรถนะของเครื่องวิทยุได๎ มีวิธี
งํายๆ ที่จะใช๎เพื่อหาวําสายอากาศเรํงดํวนทางานได๎ถูกต๎องหรือไมํ
1) ใช๎เครื่องรับด๎านปลายทางทดสอบสายอากาศ ถ๎าสัญญาณที่ได๎รับจากสถานีแรงแสดงวําสายอากาศ
ท างานได๎ผ ลดี ถ๎ าสัญ ญาณที่ รับ ได๎อํ อ นให๎ป รับ ความสู ง และความยาวของสายอากาศและสายอากาศก าลั ง
จนกระทั่งได๎รับสัญญาณแรงที่สุด โดยตั้งปุุมควบคุมความดังไว๎ที่เดิม
2) ชุดวิทยุบางชุดใช๎เครื่องสํงเพื่อปรับสายอากาศ ขั้นแรกตั้งปุุมควบคุม ที่เครื่องสํงให๎อยูํในตาแหนํง ที่
เหมาะสมสาหรับการปฏิบัติงานปกติ แล๎วปรับตั้งระบบการสํง โดยการปรับความสูงของสายอากาศ ความยาว
ของสายอากาศและความยาวของสายสํงกาลัง เพื่อให๎ได๎กาลังออกให๎ดีที่สุด
คาเตือน อาจบาดเจ็บสาหัสหรือถึงตายเมื่อสัมผัสกับสายอากาศของเครือ่ งสํงทีม่ ีกาลังปานกลางหรือกาลัง
สูง ให๎ปิดไฟเครื่องสํงขณะที่เครื่องทาการปรับสายอากาศ
6.4.2 การซํอมสายอากาศแส๎
เมื่ อสายอากาศหัก เป็นสองทํอ น ทํ อนที่ หัก ถอดออกมาอาจตํอเข๎ากั บ ทํอนที่ติดตั้ง อยูํบ นฐานโดยการ
เชื่อมตํอทํอนทั้งสองเข๎าด๎วยกันดังรูปที่ 5-16 ใช๎วิธีเชื่อมตํอดังแสดงไว๎ในรูปที่ 6-16A เมื่อสํวนทั้งสองของ
สายอากาศที่หักยังมีอยูํและใช๎งานได๎ใช๎วิธี เชื่อมตํอดังแสดงไว๎ในรูปที่ 6-16B เมื่อสํวนที่หักออกของสายอากาศ
หลํนหายไปหรือเสาอากาศแส๎นั้นเสียหายอยํางมากจนไมํสมควรที่จะนาไปใช๎อีก เพื่อที่จะซํอมสายอากาศให๎มี
สภาพความยาวตามเดิมของมันให๎เพิ่มสายลวดที่มีความยาวเทํากับสํวนของสายอากาศแส๎ที่หายไปแล๎ว ผู๎มั ดเหล็ก
ค้าเพื่อยึดสํวนทั้งสองของสายอากาศตํอกันได๎แนํน ทาความสะอาดสํวนทั้งสองของสายอากาศให๎ทั่วกํอนที่จะตํอ
สายอากาศเข๎ากับหลักยึด ถ๎าทาได๎ก็ให๎บัดกรีรอยตํอให๎แนํน
6.4.3 การซํอมสายอากาศเส๎นลวด
การซํอมสายอากาศเส๎นลวดเรํงดํวน อาจจัดได๎เ ป็นสองประเภทคือ การซํอม เปลี่ยนเส๎นลวดซึ่งใช๎เ ป็นตัว
สายอากาศ หรือสายสํงกาลังและการซํอมหรือเปลี่ยนอุปกรณ์ประกอบชุดที่ใช๎ขึงลวดสายอากาศ
ก.เมื่อเส๎นลวดหนึ่งหรือหลายเส๎นที่ประกอบเป็นสายอากาศขาด อาจซํอมสายอากาศได๎ด๎วยการตํอเส๎นลวดที่
ขาดเหลํานั้น ทาได๎โดยลดเสาอากาศลงมายังพื้นดิน ทาความสะอาดผิวเส๎นลวดแล๎วบิดเกลียวเส๎นลวดเข๎าด๎วยกัน
และถ๎าทาได๎ก็ให๎บัดกรีรอยตํอนั้นด๎วย
รูปที่ 5-16 การซํอมฉุกเฉิน
ข.ถ๎าสายอากาศเสียหายมากจนซํอมไมํได๎ ก็ให๎ใช๎สายอากาศเส๎นอื่นแทน ต๎องแนํใจวําสายอากาศที่มา

แทนนั้นมีความยาวโดยประมาณเทํากับสายอากาศเดิม
6.4.4 การซํอมอุปกรณ์ยึดสายอากาศ
อุปกรณ์ยึดสายอากาศ ต๎องซํอมหรือเปลี่ยนในลักษณะเดียวกับสายอากาศ อาจจะใช๎อุปกรณ์บางรายการเพื่อ
แทนอุปกรณ์ที่เสียหายและจะทาด๎วยวัสดุใดๆ ก็ได๎ ที่มีความแข็งแรงพอเพียงและมีความเป็นฉนวนอยํางเหมาะสม
ก.ฉนวน ตามปกติสายอากาศจะขึงอยูํระหวํางสายยึดสองเส๎น ซึ่งตํออยูํกับเสา,ต๎นไม๎หรือสิ่งกํอสร๎าง โดย
ธรรมดาสายยึดจะเป็นเส๎นลวดหรือเชือกที่มีฉนวนทาด๎วยกระเบื้องหรือแก๎ว เพื่อแยกสายอากาศกับสายยึดไมํให๎
ตํอกันทางไฟฟูา ถ๎าฉนวนแตกและฉนวนอะไหลํก็ไมํมี อาจใช๎ไม๎แห๎งแทนฉนวนนั้นก็เป็นผลดี รูปที่ 6-17 แสดง
วิธีการทาฉนวนฉุกเฉินด๎วยไม๎สองวิธี ถ๎าใช๎เชือกเป็นเส๎นสายรั้งสายอากาศและสายเชือกนั้นแห๎งก็อาจตํอเข๎าโดย
ตรงกันกับลวดสายอากาศได๎เลย แตํถ๎าเชือกนั้นมีลวดโลหะประกอบอยูํเพื่อให๎เกิดความแข็งแรงทางกลศาสตร์ก็
ต๎องใช๎ฉนวนด๎วย
รูปที่ 6-17 ฉนวนแสวงเครื่อง

ข๎อสังเกต ไม๎หรือเชือกแห๎งควรเป็นฉนวนในยามฉุกเฉินเทํานั้นในเมื่อไมํมีฉนวนที่ดีกวําหรือจะหามาไมํได๎
ข.สายหนวดพราหมณ์ สายยึดที่ใช๎เพื่อให๎เสาที่ขึงสายอากาศแนํนอยูํกับที่นั้นเรียกวําสายหนวดพราหมณ์
สายยึดเหลํานี้อาจจะทาด๎วยเส๎นลวด,เชือกหรือเชือกไนลํอนก็ได๎
ค.ทํอนเสาอากาศ สายอากาศบางชนิดยึดด๎วยทํอนเสาอากาศ ดังนั้นเมื่อทํอนหนึ่งหักอาจใช๎เสาทํอนอื่นที่มี
ความยาวเทํากันเปลี่ยนแทนได๎ ถ๎าไมํมีเสาอากาศที่ยาวพอเปลี่ยนแทนก็อาจใชํเสานั้นหลายเสามาตํอโดยเกยกัน
แล๎วผูกให๎แนํนด๎วยเชือกหรือลวด เมื่อให๎มีความยาวตามต๎องการ
6.4.5 สายอากาศดิ่ง
สายอากาศดิ่งนั้นปรับให๎เหมาะสมได๎ ถ๎าความยาวทางไฟฟูาของเสาอากาศนั้นเทํากับ ความยาวทางไฟฟูาของ
สายอากาศ ซึ่งปกติจํายมากับชุดวิทยุอยูํแล๎ว แตํถ๎าไมํรู๎วํายาวเทําไรก็จาเป็นจะต๎องสร๎างให๎สายอากาศมีความยาว
มากไว๎กํอนแล๎วปรับความยาวทางไฟฟูาโดยตัดออกจนกระทั่งได๎ความยาวทางไฟฟูาที่ดีทีสุด กรรมวิธีการตัดความ
ยาวลงนี้ใช๎ได๎กับลวดสายอากาศดิ่ง แตํจะปฏิบัติไมํได๎กับสายอากาศที่ทาด๎วยทํอนโลหะหรือทํอน้า
ก.สายอากาศดิ่งอาจจะแสวง เครื่องได๎โดยการใช๎โลหะหรือทํอโลหะซึ่งมีความยาวถูกต๎อง ตั้งขึ้นโดยใช๎สาย
หนวดพราหมณ์ยึดปลายลํางของสายอากาศ ควรจะมีฉนวนกันมิ ให๎ถูกดินโดยวางไว๎บนทํอนไม๎ หรือวัสดุที่เป็น
ฉนวนอื่นๆ
ข.สายอากาศดิ่งอาจจะประกอบขึ้นด๎วยสายลวดที่ยึดไว๎กับต๎นไม๎หรือเสาไม๎ (รูปที่ 6-18A) สาหรับสายอากาศ
ดิ่งสั้นๆ เสาอาจไมํต๎องใช๎สายหนวดพราหมณ์ (ถ๎าฐานยึดแนํนดีแล๎ว) ถ๎าทํอนเสาดิ่งยาวไมํพอที่จะขึงให๎สายตึงได๎
อาจจาเป็นต๎องดัดแปลงการตํอที่ปลายสายอากาศ(รูปที่ 6-18B)
รูปที่ 6-18 สายอากาศตั้งในสนาม

ค.วิธีขึงลวดสายอากาศดิ่งอีกวิธีหนึ่งนั้น แสดงไว๎ในรูปที่ 6-19A โดยใช๎สายขึงระหวํางต๎นไม๎ให๎มีความสูงตาม
ต๎องการเพื่อยึดลวดสายอากาศ
ง.สายอากาศดิ่งอาจจะห๎อยลงมาจากกิ่งไม๎ก็ได๎ (รูปที่ 6-19B) ในกรณีนี้สายอากาศจะต๎องไมํไปสัมผัสกับ กิ่งไม๎
กิ่งอื่น อาจจะยึดไว๎ด๎วยเชือกหรือวัสดุที่คล๎ายคลึงกัน
รูปที 6-19 การขึงสายอากาศดิ่งในสนาม
รูปที 6-20 สายอากาศครึ่งคลื่นแสวงเครื่อง

6.4.6 สายอากาศดิ่งครึ่งคลื่นป้อนตรงกลาง(CENTER-FED HALF-WAVE ANTENNA)
สายอากาศฉุกเฉินแบบนี้สามารถทาด๎วยลวดและเชือก (รูปที่ 6-20) วางฉนวนไว๎ตรงกึ่งกลางสายอากาศพอดี
สายปูอนเส๎นลวดคูํหรือสายสํงกาลังตํอที่ฉนวน สายสํงกาลังเส๎นหนึ่งตํอกับสายอากาศข๎างหนึ่ง และสายสํงกาลัง
อีกเส๎นหนึ่ง สํวนปลายของสายสํงกาลังที่จะตํอกับอะไรนั้น ตํอเข๎ากับหมุดสายอากาศทั้งสองของเครื่องวิทยุ
ก.ความยาวของลวดสายอากาศสาคัญมาก ตัดลวดสายอากาศยาวถูกต๎องที่สุดเทําที่จะทาได๎
ข.ความยาวของสายสํงกาลังก็สาคัญด๎วยเหมือนกัน จะต๎องปรับสายสํงกาลังให๎บังเกิดผลดีที่สุด การ
ที่จะทาได๎เชํนนั้นต๎องติดตั้งสายสํงกาลังให๎ยาวกวําที่ควรไว๎กํอนแล๎วคํอยตัดให๎สั้นเข๎าจนกวําการทางานจะได๎ผลดี
ที่สุด ถ๎าใช๎สายสํงกาลังที่เป็นสายเคเบิ้ลรํวมแกน จะตัดให๎สั้นทีละน๎อยนั้นไมํเหมาะสม
ค.ถ๎าใช๎สายโถง อาจเพิ่มพูนสมรรถนะขึ้นได๎โดยตํอเส๎นลวดเส๎นหนึ่งเข๎าระหวํางปลายสายอากาศ
(ชนิดขั้วคูํพับ)(FOLDED DIPOLE) ซึ่งแสดงไว๎ด๎วยเส๎นประในรูปที่ 6-20 เส๎นลวดเส๎นที่ตํอเข๎าไปนี้จะต๎องยาว
เทํากับสายอากาศตัวจริง
ง.สูตรทั่วไปสาหรับทาความยาวสภาวะของสายอากาศครึ่งคลื่น และตารางแสดงความยาวของสาย
อากาศครึ่งคลื่น สาหรับความถี่ตั้งแตํ 3 MHz ถึง 76 MHz แสดงไว๎ภาคอนุผนวก 2
สายอากาศครึ่งคลื่นปูอนตรงกลางอยํางสั้นๆ อาจยึดไว๎ได๎ทั้งเส๎นทํอนบนทํอนไม๎ สายอากาศดิ่งแบบนี้
แสดงไว๎ในรูป 6-21A สายอากาศแบบที่คล๎ายคลึงกันแสดงไว๎ในรูป 6-21B สายอากาศเหลํานี้หมุนไปได๎ทุกทาง
เพื่อให๎ได๎สมรรถนะที่ดีที่สุด ถ๎าสายอากาศนี้ตั้งดิ่งสายสํงกาลังก็ ควรจะตํอไปทางระดับ ให๎หํางอยํางน๎อยเทํากับ
ครึ่งหนึ่งของความยาวสายอากาศ กํอนที่จะหยํอนลงไปยังเครื่องวิทยุสายอากาศครึ่งคลื่นปูอนตรงกลางขนาดสั้นๆ
อาจสร๎างขึ้นด๎วยคล๎ายๆ กับที่กลําวมาแล๎ว แสดงไว๎ในรูปที่ 6-22 ปลายสายอากาศนี้จะตํอกับทํอนไม๎แห๎ง และดึง
สายอากาศให๎โค๎งเพื่อทาให๎สายอากาศดึง ใช๎เสาต๎นเดียวหรือเสาที่เป็นมัดทาหน๎าที่เป็นทํอนเสาอากาศ
รูปที่ 6-21 สายอากาศครึ่งคลื่นปูอนตรงกลางยกสูง
รูปที่ 6-22 วิธียึดสายอากาศดิ่งครึ่งคลื่น

รูปที่ 6-23 สายอากาศแบบขนมเปียกปูนครึง่ ซีก
รูปที่ 6-24 สายอากาศรวมคลื่น

6.4.7 สายอากาศครึ่งคลื่นปูอนตรงปลาย
สายอากาศฉุกเฉินแบบนี้สามารถทาขึ้นเองได๎ ถ๎ามีวัสดุเชํน สายสนาม, เชือกและฉนวนไม๎ ความยาว
ทางไฟฟูาของสายอากาศนั้นวัดจากปลายสายอากาศที่เครื่องวิทยุไปจนถึงปลายอีกข๎างหนึ่งของสายอากาศ(รูปที่ 6-
19B) จะได๎สมรรถนะสูงสุดเมื่อวางสายอากาศให๎ยาวกวําที่จาเป็น แล๎วตัดให๎สั้นลงจนกระทั่งได๎สมรรถนะเป็นที่
พอใจ
6.4.8 สายอากาศบํงทิศแสวงเครื่อง
สายอากาศดิ่งแบบขนมเปียกปูนครึ่งซีก (รูปที่ 6-23) และสายอากาศรวมคลื่น (รูปที่ 6-24 ) เป็น
สายอากาศบํง ทิศแสวงเครื่อ งสองแบบซึ่ ง สามารถใช๎กับ ชุดวิทยุ FM สายอากาศเหลํานี้บํงทิ ศและรับ ในทิ ศ
ทางด๎านที่ตํอความต๎านทาน ถ๎าใสํตัวต๎านทานซึ่งเป็นภาระ(LOAD) ไมํเหมาะสม ก็ให๎เพิ่มเติมหรือลดความยาว
ของสายอากาศได๎ สายอากาศเหลํานี้โดยปกติแล๎วจะเพิ่มระยะทางทางานตามอัตราของเครื่องวิทยุ FM ออกไป

บทที่ 7
ยุทโธปกรณ์ประเภทวิทยุ
ตอนที่ 1 ยุทโธปกรณ์ประเภทวิทยุ FM
7.1 ชุดวิทยุ PRC-624
7.3 ชุดวิทยุ AN/PRC-77
7.4 ชุดวิทยุ AN/VRC-12, 43-49
7.5 ชุดวิทยุตระกูล CNR-900
7.6 ชุดวิทยุตระกูล CNR-900T
7.7 เครื่องควบคุมระยะไกล AN/GRA-39
7.8 ชุดสายอากาศ RC-292
7.9 ชุดสายอากาศ OE-254

ชุดวิทยุ PRC-624
รูปที่ 1 – 1 ชุดวิทยุ PRC-624
กล่าวทั่วไป
เครื่องวิทยุ PRC-624 เป็นวิทยุมือถือในยํานความถี่ VHF/FM และยังสามารถใช๎เป็นวิทยุชนิดสะพาย
หลังได๎ด๎วย การทางานของ PRC-624 อยูํภายใต๎การควบคุมของไมโครคอมพิวเตอร์ และการใช๎งานก็มีปุม
ควบคุมน๎อยมาก โดยมีปุมอยูํ 4 ปุุม มีจอภาพสาหรับแสดงผลการทดสอบตัวเองและการใช๎งาน รวมถึงความถี่
ที่ใช๎อยูํ, แสดงสัญญาณที่รับได๎, ระดับของสัญญาณที่ออกอากาศ และ ระดับไฟในแบตเตอรี่
ช่องความถี่ล่วงหน้ามีได้ถึง 10 ช่อง โดยแต่ละช่องสามารถกาหนดหน้าที่ได้ดังนี้

- ความถี่ที่ใช๎งาน
- กาลังสํงออกอากาศ (สูงหรือต่า)
- เมื่อตํออยูํกับปากพูด-หูฟัง ลาโพงในเครื่องเลือกเปิด-ปิดได๎
- ระดับเสียงพูด:ธรรมดาหรือเสียงกระซิบ
หน๎าที่ตํางๆเหลํานี้จ ะถูก บันทึ ก ไว๎ในหนํวยความจาถาวรความถี่ในชํองตํางๆสามารถรับเข๎าหรือ
ถํายทอดให๎กับ PRC-624 เครื่องอื่นได๎
อุปกรณ์ประกอบชุดมาตรฐานของ PRC-624 ประกอบด๎วยเสาอากาศวิป 70 ซ.ม. รุํน AT-624L, ข๎อ
อํอนเสาอากาศ และ เสาอากาศอีก 3 อัน ขนาด 18, 30 และ 50 ซ.ม. เป็น อุปกรณ์เผือ่ เลือก
คุณลักษณะทางเทคนิค
ระดับหนํวยที่ใช๎งาน หมูํ
ยํานความถี่ 30.00 - 87.975 MHz.
จานวนชํองสื่อสาร 2,320 ชํอง(แตํละชํองหํางกัน 25 KHz.)
ความคงที่ของความถี่ + 10 PPM ( 1 : ล๎าน )
การปรุงคลื่น FM (F3) simplex
MODE เสียงและข๎อมูล (X-MODE)
ชํองสถานีลํวงหน๎า 10 ชํอง
การโปรแกรมชํอง ปุุมกด, จากเครือ่ งอื่น, คอมพิวเตอร์
การทดสอบตัวเอง อัตโนมัติตลอดเวลา และโดยผู๎ใช๎
อายุการใช๎งาน มากกวํา 6,600 ชั่วโมง
สภาพแวดล๎อม มาตรฐานทางทหาร 810-D
ภาคส่ง
กาลังออกอากาศ
ภาคสูง 2 วัตต์ (ปรับได๎ถึง 2.6 วัตต์)
ภาคต่า 1 วัตต์ (ปรับได๎ถึง 0.25 วัตต์)
ความคงที่ของความถี่ที่ 25 องศา +10 PPM (ปกติ +5)
ความคลาดเคลื่อนของความถี่ 5.6 KHz.
การผสมคลื่น tone 150 KHz. ความเบี่ยงเบน 3 KHz.
ระดับเสียงไมค์
ปกติ 1.4 mV ที่ 150 โอห์ม
เมื่อใช๎เสียงกระซิบ (เลือกใช๎ได๎) 0.4 mV ที่ 150 โอห์ม
การปูองกันภาคเอาท์พุท ลัดวงจรและเปิดวงจร
การแพรํคลื่น Spurious 90 dB ต่ากวําคลื่นพาห์
ที่ 4f >200 KHz.
การลดทอนคลื่นฮาร์โมนิค
อันดับที่ 2 ดีกวํา 30 dB
อันดับที่ 3 ดีกวํา 40 dB
อันดับที่ 4 และสูงกวํา ดีกวํา 50 dB
ความเพี้ยนของเสียง ไมํเกิน 5%
การตอบสนองของเสียง ยํานกว๎าง : 10 ถึง 8,000 Hz. ( WIDE BAND )
ยํานแคบ : 300 ถึง 3,000 Hz.
ภาครับ
ความไว 0.4 V for 10 dB SINAD
สเควลซ์ 150 tone
CW (เผื่อเลือก)
ระดับสัญญาณจากลาโพงในตัว 50 mW
ลาโพงภายนอก 180 mW
หูฟังภายนอก 10 mW
ความเพี้ยนของเสียง ไมํเกิน 5 %
การตอบสนองตํอความถี่เสียง แบนด์กว๎าง : 10 ถึง 8,000 Hz.
แบนด์แคบ : 300 ถึง 8,000 Hz.
Selectivety (voice) 40 dB at +25 KHz.
70 dB at +200 Hz.
110 dB at +10 MHz.
การกาจัดความถี่ IF 80 dB (ปกติ)
การกาจัดความถี่เงา 60 dB (ปกติ)
แหล่งจ่ายพลังงาน
ระดับไฟปกติ 12 VDC.
ระดับไฟใช๎งาน 10-17 VDC.
ระยะเวลาใช๎งานแบตที่กาลังสํง 2 วัตต์
แบต Nicd ประมาณ 14 ชม. ที่อัตราสํวน
สํง/รับ/เฝูารอ = 1:2:7
แบตลิเธียม ประมาณ 14 ชม. ที่อัตราสํวน
แบตอัลคาไลน์ (10 ก๎อน) ประมาณ 18 ชม. ที่อัตราสํวน
ขนาด และ น้าหนัก

ขนาด (สูงxกว๎างxหนา) 180 x 82 x 44 มม.
น้าหนัก (พร๎อมแบตลิเธียม และเสาอากาศ 70 ซ.ม.) 960 กรัม
......................................
ชุดวิทยุ PRC-710 วิทยุมือถือยําน VHF/FM สาหรับเสียงพูด/ข๎อมูลเข๎ารหัส
และความถี่ก๎าวกระโดด
วิทยุ PRC-710 เป็นวิวัฒนาการลําสุด ถูกออกแบบและพัฒนาขึ้นมาเพื่อ
ตอบสนองความต๎องการทางทหารทีส่ ูงขึ้นโดยผนวกเอาคุณลักษณะทีห่ ลากหลาย ได๎แกํ
การติดตํอสือ่ สารประเภทคาพูด และข๎อมูลที่มีการเข๎ารหัสทาให๎มีความปลอดภัยในการ
ติดตํอสื่อสารทีส่ ูง มีระบบปูองกันการรบกวน Jamming จากข๎าศึกได๎ ด๎วยการสือ่ สาร
ระบบความถี่ก๎าวกระโดด เข๎ากับขนาดที่เล็กกะทัดรัดและมีน้าหนักเบาของตัววิทยุ
(ประมาณ 750 g)
- ยํานความถี่ใช๎งาน 30.000 - 87.975 MHz

- จานวนชํองการติดตํอสื่อสาร 2,320 ชํอง แตํละชํองหํางกัน 25 KHz.
- แบบของการมอดูเลต Narrow-band FM
- กาลังออกอากาศ ปรับได๎ ตั้งแตํ 0.25 Watt – 5 Watt
ปกติ Low = 1 watt, Mid = 2 watt, Hi = 5 watt
- โหมดการใช๎งาน Clear, Sec และ AJ
- การปรุงคลื่น FM (F3) Simplex, เสียง, อนาล๏อก และข๎อมูลดิจิตอล
สูงถึง 16 Kbps
- ความคงที่ของความถี่ 3 ppm
- โหมดการใช๎งาน Clear (CLR) เสียงกระจําง
Secure (SEC) เข๎ารหัสทางคาพูด
Anti-Jamming (A.J.) ความถี่ก๎าวกระโดด
- แรงไฟใช๎งาน 14 V.DC. จาก Lithium-ion battery
(TLI-714 หรือ TLI-718)
- ระเวลาการใช๎งาน (เมื่อใช๎งานในโหมด AJ กาลังสํง 2 วัตต์)
แบตเตอรี่ TLI-718 15 ชั่วโมง
แบตเตอรี่ TLI-714 7 ชั่วโมง
- ระบบเลือกรับ-สํง (Selective Calling)

หมายเลขใช๎งาน 1-9 11-19, 21-29
หมายเลขกลุํม 10 : สํงถึงหมายเลข 1-9
20 : สํงถึงหมายเลข 11-19
31 : สํงถึงหมายเลข 1-9 และ 21-29
การสํงทั้งหมด 00 : สํงทุกสถานี
- ข๎อมูลการสํง (Types of Traffic) เสียงแบบอะนาล็อค (โหมด CLR อยํางเดียว)
เสียงดิจิตอล (16 kbps CVSD)
Serial data
X-mode (wideband) – (โหมด CLR อยํางเดียว)
Burst messages : by number, fixed (codebook)
messages, variable (free text) messages, GPS
position reports, SMS
การทางานของเสียง
ความถี่ที่ตอบสนอง ความถี่ 300 – 3,000 Hz.
ระดับของเสียง
สัญญาณเสียงเข๎า ปกติ 1.4 mV.
เสียงกระซิบ 0.8 mV.
ระดับเสียงออกหูฟัง 12 mW./600 ohm.
ระดับเสียงลาโพง 150 mW./45 ohm.
ตํอลาโพงภายนอก 300 mW.
สัญญาณ Squelch สัญญาณรบกวน และสัญญาณ 150 Hz.
สํวนประกอบชุดของชุดวิทยุ PRC-710 ประกอบด๎วย

๑. เครืองรับ-สํง RT-710G
๒. สายอากาศ AT-624L หรือ AT-624VS
๓. ปากพูด-หูฟัง H-250 หรือ HS-100
๔. สายอากาศ GPS (AT-1000, AD-1000C และ GPS Cable)
๕. แบตเตอรี่ ชนิด Lithium-Ion ประจุใหมํได๎ TLI-718

คุณลักษณะเด่น
- สามารถสํงข๎อมูลแบบระบุหมายเลขปลายทาง (Selection Call) โดยระบุหมายเลขปลายทางเป็นกลุํม
ผู๎ใช๎หรือบุคคลได๎ โดยผู๎ใช๎งาน (วิทยุเครื่องอื่น) ที่ใช๎งานในชํวงความถี่เดียวกันแตํไมํได๎ตั้งโปรแกรมไว๎เป็นกลุํม
เดีย วกั น จะไมํ ส ามารถได๎ยิ นการสื่ อ สาร ท าให๎ก ารติดตํ อสื่อ สารปลอดภัยยิ่ ง ขึ้ นและท าให๎ ก ารสั่ง การของ
ผู๎บังคับบัญชาทาได๎อยํางมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
- สามารถสํงข๎อความสั้นแบบเข๎ารหัส (Short Massage) เพื่อแลกเปลี่ยนข๎อมูลระหวํางวิทยุได๎
- ระบบ GPS (Global Positioning System) ในตัววิทยุสามารถระบุตาแหนํงของผู๎ใช๎งานได๎
- นอกจากนี้ ชุดวิทยุ PRC-710 ยังสามารถใช๎ประกอบกับอุปกรณ์อื่น เชํน ชุดเพิ่มกาลังออกอากาศ
ทาให๎สามารถเพิ่มกาลังออกอากาศจาก 5 Watt เป็น 20 Watt เพื่อเพิ่มระยะการติดตํอจากเดิมประมาณ 12 Km
เป็น 25 Km หรือประกอบกับชุดวิทยุติดตั้งบนยานยนต์ได๎อีกด๎วย
หน้าที่และการทางานของปุ่มปรับต่างๆ

การทางานของเมนู
๑. กด เพื่อเข๎าสูเํ มนู
๒. กด หรือ เพื่อเลือกเมนู
๓. กด เพื่อเลือกเข๎าสูํเมนูที่ต๎องการ หรือ กด เพื่อออก

ข๎อมูลของเมนูตํางๆ มีดังนี้

---------------------------------------------
ชุดวิทยุ AN/PRC-77
AN/VRC-64 และ AN/GRC-160
ชุดวิทยุ AN/PRC-77 เป็นชุดวิทยุ VHF/FM มีลักษณะภายนอกเหมือนชุดวิทยุ AN/PRC-25 ทุกประการ
เพียงแตํ AN/PRC-77 มีวงจรเป็น Transistor ล๎วนๆ มีการปรับปรุงแก๎ไขขีดความสามารถในการสํงตํอให๎ดีขึ้น
และสามารถสํงขําวด๎วยเครื่องรักษาความปลอดภัยทางคาพูด (X-MODE) ได๎
ระดับหนํวยที่ใช๎งาน มว.-พัน.ร.
สํวนประกอบสาคัญ เครื่องรับ-สํง RT-841/PRC-77
ชุดขยายแหลํงกาลังไฟฟูา OA-3633 หรือ AM-2060
แบตเตอรี่ BA-386/PRC-25 หรือ BA-4386/U หรือ BA-386
การควบคุมระยะไกล ใช๎ AN/GRA-39 หรือ AN/GRA-6 พร๎อมด๎วยสาย
CX-7474/U
การสํงตํอ สาย MK-456/GRC (ยาว 50 ฟุต)
น้าหนัก 10.7 ก.ก. พร๎อมแบตเตอรี่
เครื่องรักษาความปลอดภัยทางคาพูด TSEC/KY-38
แบบของการใช๎งาน คาพูด
ยํานความถี่ 30.00 – 75.95 MHz.
ระยะการสือ่ สารในการวางแผน 8 กม. (AT-271) 5 กม.(AT-892)
จานวนชํองการสื่อสารในการวางแผน 920 ชํอง แตํละชํองหํางกัน 50 KHz.
แหลํงกาเนิดไฟ แบตเตอรรี่ BA-386/PRC-25 หรือ BA-4386/U
หรือ BA-398/U แบตเตอรี่ยานยนต์ 24 VDC.
PP-2953 แปลงไฟ 115/230 VAC. เป็น 24 VDC.
กาลังออกอากาศ 1.5 - 4 วัตต์
สายอากาศ AT-892/PRC-25 (3 ฟุต)
AT-271/PRC-25 (10 ฟุต)
AT-912 หรือ AS-1729 ติดตั้งบนยานยนต์ (10 ฟุต)
AT-9984 หรือ RC-292 ติดตั้งประจาที่
การตัง้ ความถี่ลํวงหน๎า 2 ชํอง
การตัดเสียงรบกวน 150 Hz.
การประกอบเป็นชุดวิทยุอื่น
สํวนประกอบ ชุดวิทยุ AN/PRC-77 ชุดวิทยุ AN/VRC-64 ชุดวิทยุ AN/GRC-160

RT-841 1 1 1
OA-3633 0 1 1
แบตเตอรี่ 1 0 1
AN/VRC-64
AN/PRC-77
AN/GRC-160 = AN/PRC-77 + AN/VRC-64
การใช้งานชุดวิทยุ
การเตรียมเครื่องกํอนการใช๎งาน (เมือ่ ประกอบเครือ่ งเสร็จแล๎ว) มีขั้นตอนดังนี้
1. เปิดเครือ่ งโดยการปรับ FUNCTION SWITCH ไปในตาแหนํง ON จะมีเสียงซําที่หูฟงั หรือลาโพง
2. ปรับ VOLUM ลดลงหรือเพิม่ ขึ้น เสียงก็จะมีการเปลี่ยนแปลง
3. บิด FUNCTION SWITCH ไปในตาแหนํง SQUELCH จะเงียบ
4. ตรวจสอบไฟจากแบตเตอรี่โดยการปรับไปที่ตาแหนํง LITE ดูความสวํางของไฟทีห่ น๎าปัทม์บอกความถี่
ถ๎าสวํางมากแสดงวําไฟมาก สวํางน๎อย แสดงวําไฟน๎อย
5. ทาการทดสอบการรับ-สํง โดยการเรียกไปยังคูํสถานี
การตั้งความถี่ใช้งาน กระทาโดย
1. ดูความถี่ที่ใช๎งานวําอยูํในชํวงต่าหรือสูง โดยชํวงต่าความถี่ตั้งแตํ 30.00 ถึง 52.95 MHz. ชํวงสูง
ความถี่ตั้งแตํ 53.00 ถึง 75.95 MHz.
2. ผลักสวิทซ์เลือก BAND ไปในตาแหนํงที่ต๎องการ
3. หมุนปุุมเปลี่ยนความถี่ให๎ความถี่ที่ต๎องการแสดงทีห่ น๎าปัทม์
การติดต่อกับวิทยุบนอากาศยาน
นอกจากความถี่ที่ใช๎งานตรงกันแล๎ว วิทยุที่จะทาการติดตํอกับอากาศยาน จะต๎องปิดการใช๎ระบบตัด
เสียงสัญญาณรบกวน หรือทาให๎มีเสียงซําอยูํตลอด คือ ถ๎าเป็นวิทยุ AN/PRC-77 จะต๎องอยูํในตาแหนํง ON
มิฉะนั้นจะทาการติดตํอกับอากาศยานไมํได๎ เพราะวิทยุในอากาศยานไมํมีระบบตัดเสียงรบกวน (SQ.)
ข้อควรระวังในการใช้งาน
1. กํอนใสํและถอดแบตเตอรี่ ต๎องปิดเครื่องกํอนทุกครั้ง
2. ห๎ามกดสํง ในขณะที่ไมํได๎ใสํสายอากาศ
3. ห๎ามเปลี่ยนความถี่ในขณะทาการสํง
4. เมื่อไมํใช๎วิทยุเกิน 24 ชม. ให๎ถอดแบตเตอรี่ออกเสมอ
การใช้สายอากาศแบบบังคับทิศทาง (LONG WIRE)

-ใช้สายอากาศ AT-984A/G
-ใช้สาย WD-1/TT ยาวประมาณ 150 ฟุต
สายอากาศ Antenna AT-984A/G

การจัดเป็นสถานีส่งต่อ (Retransmission)
การเลือกความถี่ใช้งาน
1. ความถี่ทั้งสอง (F1 กับ F2) ต๎องหํางกันอยํางน๎อย 3 MHz. ขึ้นไป
2. ความถี่ไมํหํางกันเทํากับ 23 MHz. พอดี
3. ความถี่ไมํเป็นความถี่ที่ถูกต๎องห๎ามใน Interference Chart
4. เครื่องในระบบจะต๎องมีระบบ SQ ที่ดีและเหมือนกัน
ประโยชน์ของการจัดเป็นสถานีส่งต่อ
1. เพื่อเพิม่ ระยะการติดตํอให๎ไกลยิง่ ขึ้นประมาณ 2 เทํา
2. เพิ่มข๎ามสิง่ กีดขวาง เชํน ตึกสูง ภูเขา เป็นต๎น

ชุดวิทยุ AN/VRC-12, 43-49
ความมุ่งหมายและการใช้งาน
1. ชุดวิทยุแบบนี้เป็นชุดวิทยุทมี่ ีรัศมีการทางานในระยะใกล๎ ทาการติดตํอด๎วยคาพูด เป็นแบบ FM. ใช๎ทาการ
ติดตํอระหวํางยานยนต์กบั ยานเกราะ ชุดวิทยุประกอบด๎วยเครื่องรับ-สํง 1-2 หรืออาจมีเครื่องรับชํวย 1-2 เครื่อง
เพื่อเพิ่มระยะการติดตํอได๎
2. สามารถใช๎ติดตั้งเป็นสถานีสํงตํอ เพื่อเพิม่ ระยะการติดตํอได๎
3. ชุดติดตั้งบนยานยนต์จะมี CONTROL BOXS, สายเคเบิล้ และอื่น ๆ เพื่อเพิ่มความสะดวกในการใช๎งาน
ตลอดจนการติดตํอภายในด๎วย CONTROL BOXS, สายเคเบิ้ล และอุปกรณ์อื่น ๆ เพื่อความสะดวกในการใช๎วิทยุ
การติดตํอภายนอกและภายในรถ
4. สามารถติดตั้งประจาที่ได๎ โดยใช๎รํวมกับเครือ่ งแปลงไฟสลับ PP-2953/U จะแปลงไฟ 220 หรือ110 VAC.
เป็นไฟ DC 24 V. แหลํงจํายไฟนีส้ ามารถใช๎กับเครื่องรับ-สํง หรือเครื่องรับชํวย ได๎ 1 เครื่อง และสามารถเพิ่มระยะ
การติดตํอให๎ไกลขึ้น โดยใช๎รํวมกับชุดเสาอากาศ RC-292 ได๎ด๎วย
5. ในการประกอบเป็นชุดวิทยุตําง ๆ นั้น เราใช๎เครื่องรับ-สํง 2 ชนิด คือ
RT - 246/VRC RT - 524/VRC
-BAND SW. มีตาแหนํง AUTO ใช๎เปลี่ยนความถี่ -BAND SW. ไมํมีตาแหนํง AUTO ใช๎
เปลี่ยนอัตโนมัติ โดยกดปุุมใดปุุมหนึ่งใน 10 ปุุม ความถี่ด๎วย MANUAL
-ไมํมี SPEAKER SW.ON-OFFไมํมีลาโพงในตัว -มี SPEAKER SW.ON-OFF มีลาโพง
เครื่อง ในตัวเครื่อง
-POWER SW. มีตาแหนํง REMOTE ใช๎กับ -POWER SW.ไมํมีตาแหนํง REMOTE
C - 2742/VRC เลือกความถี่โดยอัตโนมัติ
-มีขั้วตํอ REMOTE ไปยัง C-2742/VRC -ไมํมีขั้วตํอ REMOTE

รูปที่ 4 – 1 เครื่องรับ-ส่ง RT-246/VRC
รูปที่ 4 – 2 เครื่องรับ-ส่ง RT-524/VRC

รูปที่ 4 - 3 เครื่องรับช่วย R-442/VRC
ก. เครื่องรับ-ส่ง RT-246/VRC และ RT-524/VRC
ระดับหนํวยที่ใช๎งาน กองพัน - กองพล
ยํานความถี่ BAND A 30.00 - 52.95 MHz
BAND B 53.00 - 75.95 MHz
การตั้งความถี่ 10 แชนแนล (ฉพาะ RT-246/VRC)
จานวนแชนแนล 920 แชนแนล
ความหํางระหวํางแชนแนล 50 KHz
แบบของการ MODULATE FM
แบบของสัญญาณ คาพูด
กาลังออกอากาศ HIGH 35 วัตต์ (อยํางน๎อย)
LOW 1-3 วัตต์
รัศมีการทางาน (เมื่อออกอากาศในตาแหนํง HIGH)
ประจาที่ 20 ไมล์ (32 กม.)
เคลื่อนที่ 15 ไมล์ (24 กม.)
สายอากาศ แบบตั้ง CENTER-FED
แบบของ SQUELCH NOISE (7,300 Hz.) และ TONE (150 Hz.)
สัญญาณเสียงปูอนเข๎า 1.5 mV 150 โอมห์
ข. เครื่องรับช่วย R-442/VRC
ยํานความถี่ BAND A 30.00 - 52.95 MHz

BAND B 53.00 - 75.95 MHz
จานวนแชนแนล 920 แชนแนล
ความหํางระหวํางแชนแนล 50 KHz
แบบของการ MODULATE FM
แบบของสัญญาณ คาพูด
แบบของ SQUELCH NOISE (7,300 Hz.) และ TONE (150 Hz.)
สายอากาศ แบบตั้ง 3 ทํอน
ความดังของเสียง ลาโพง 600 โอมห์ 500 mW.
หูฟัง 600 โอมห์ 150 mW.
รูปที่ 4 – 4 การปรับจูนความถี่ล่วงหน้า
ขั้นตอนในการตั้งความถี่ที่ปุ่มตั้งความถี่ RT-246/VRC
1. บิดสวิทซ์เลือกแบนด์ ไปที่ตาแหน่ง AUTO
2. กดปุุม CHANNEL BUTTON ที่ต๎องการจะตัง้ ความถี่ไว๎ให๎ LOCK ดัง "คลิ๊ก"
3. ปรับปุุม BAND SELECTOR ไปตาแหนํง A หรือ B แล๎วแตํ ความถี่ที่จะตั้งวําอยูํ ใน BAND A หรือ BAND B
4. กดปุุม TUNE ค๎างไว๎
5. ปรับปุุม PRESET จนกระทั่งความถี่ที่ตอ๎ งการปรากฎบนชํองหน๎าปัทม์
6. ปลํอยปุมุ TUNE

7. ปิดฝาครอบปุุมปรับตั้งความถี่
8. จดความถี่ที่ตั้งไว๎แตํละปุุมที่ตั้งความถี่นั้น บนแผงหน๎าปัทม์
9. ตรวจปุุมตัง้ ความถี่วํากดลงไปแล๎วเป็นความถี่ที่ตั้งไว๎หรือไมํ
ถ๎าไมํตรงก็ทาการตัง้ ความถี่ใหมํ
ภาพ BLOCK การจัดเป็นชุดวิทยุต่างๆ
ส่วนประกอบชุดและชิ้นส่วนอะไหล่
สํวนประกอบชุดและชิ้นสํวนอะไหลํของชุดวิทยุ AN/VRC-12,AN/VRC-43 ถึงAN/VRC-49 มีดังนี้

* หมายเหตุ *
**สายเคเบิ้ล CX-4721/U ยาว 1 ฟุต 6 นิ้ว หรือยาว 2 ฟุต 6 นิ้ว แล๎วแตํการติดตั้ง
**ชุดติดตั้งสาหรับติดตั้งบนยานยนต์หรือยานเกราะ มี CONTROL BOXS,
AUDIOACESSORIES และสายเคเบิ้ล
CONTROL BOXS ต่าง ๆ

C-2296/VRC ชุดติดตํอภายใน
C-2299/VRC ชุดควบคุมวิทยุ
C-2742/VRC เครื่องเลือกความถี่
AM-1780/VRC เครื่องขยายเสียง
การใช้ Control boxes กับชุดวิทยุแบบต่าง ๆ

¨Ó¹Ç¹µèÍªØ´ÇÔ·ÂØ AN/VRC
ÃÒÂ¡ÒÃ
12 43 44 45 46 47 48 49
1.ªØ´¤Çº¤ØÁ¡ÒÃµÔ´µèÍÀÒÂã¹ C-2296/VRC
1 1 1 1 1 - 1 1
1 1 1 1 1 - 1 1
3 3 3 3 3 - 3 3
4.ªØ´àÅ×Í¡¤ÇÒÁ¶Õè C-2742/VRC 2 2 2 4 - - - -
5.ªØ´¢ÂÒÂàÊÕÂ§ AM-1780/VRC 1 1 1 1 1 - 1 1
6.ªØ´¤Çº¤ØÁÇÔ·ÂØ C-2299/VRC - - - 1 - - - 1
การจัดเป็นชุดวิทยุส่งต่อ (RETRANSMITTION)
F1 F2
ชุดวิทยุ AN/VRC-45
หรือ AN/VRC-49
RT-246/VRC RT-246/VRC
ชุดวิทยุ FM หรือ หรือ ชุดวิทยุ FM
RT-524/VRC RT-524/VRC
C-2299/VRC
หมายเหตุ
1. จากแผนผังการจัดชุดวิทยุ AN/VRC-45 หรือ AN/VRC-49
เพื่อทาเป็นสถานีสงํ ตํอนั้น ความถี่ F1 กับ F2 จะต๎องหํางกัน
อยํางน๎อย 10 MHz.และจะหํางกันไมํเทํากับ 23 MHz. พอดี
2. การจัดเป็นสถานีสํงตํอกระทาเพือ่ ประโยชน์ดังนี้
- เพื่อเพิ่มระยะการติดตํอให๎ไกลยิ่งขึ้นประมาณ 2 เทํา
- เพื่อข๎ามสิ่งกีดขวาง เชํน ตึกสูง ภูเขา เป็นต๎น
- เพื่อให๎เครื่องวิทยุที่มี SQ. แบบ OLD กับแบบ NEW ใช๎งานรํวมกันได๎

ชุดวิทยุในย่าน VHF/FM
CNR-900
รูปที่ 3 – 1 เครื่องรับ-ส่ง RT-7330
ระดับหนํวยที่ใช๎งาน มว. - กองพล
จานวนชํองการสื่อสาร 2,320 ชํอง (แตํละชํองหํางกัน 25 KHz.)
การตั้งความถี่ลํวงหน๎า 10 ชํอง
แบบของการมอดูเลต Narrow-band FM
อัตราเร็วในการ HOP มากกวํา 100 Hop/sec.
ความแตกตํางของ TOD ไมํเกิน 4.5 นาที
สะพายหลัง LO 0.25 วัตต์
ติดตั้งบนยานยนต์ MD 4 วัตต์
HI 4 วัตต์
สะพายหลัง 20 W. HI 20 วัตต์
ยานยนต์ระยะไกล LO 0.25 วัตต์
MD 4 วัตต์
แหลํงจํายกาลังงาน

สะพายหลัง 10-14.5 VDC. (ปกติ 12 VDC.) จาก NiCd,
อัลคาไลน์ หรือลิเธียม
ติดตั้งบนยานยนต์ 22-30 VDC. (ปกติ 28 VDC.) จากแบตรถยนต์
โหมดใช๎งาน - รับอยํางเดียว
- รับ-สํง
- Scanning
- Hailing
- สถานีถํายทอด
การปูองกันสัญญาณผิดโหมด - เสียงกระจําง (Clear)

- เข๎ารหัส (Secure)
- ความถี่ก๎าวกระโดด (Anti-Jamming)
ชนิดของการสือ่ สาร - เสียงพูด (Voice)
- ข๎อมูลความเร็วต่า (Low-rate data)
- ข๎อมูลแบนด์กว๎าง (Wideband data)
สัญญาณเสียงพูด
การตอบสนองความถี่ 300 - 3,000 Hz.
ระดับเสียงสัญญาณปกติ
ไมค์ อินพุท ปกติ : 1.4 mV.
กระซิบ : 0.8 mV.
หูฟัง 3.18 Vrms ครํอม 1,000 โอห์ม
สเควลซ์ 150 Hz. และเสียงซํา (noise)
150 Hz. อยํางเดียว
การปรุงคลื่น - CLR: analog FM
- SEC, AJ : 16kbps CVSD per EUROCOM D/1
สัญญาณ Baseband (X-mode) level (clr only) 0.775 Vrms/600 ohms
การตอบสนองตํอ Baseband 30 - 8,000 Hz.
ข๎อมูลความถี่ต่า (Low-rate data)
ข๎อมูลเข๎าและออก RS-232C
ความเร็ว (Rates) :
ปกติ Synchronous and Asynchronuous
(option) 50,75,100,150,300, 600,1200,2400 and
4800 bps
การปูองกันความผิดพลาด มีการแก๎และการสอดแทรก
การสํงข๎อมูลแบนด์กว๎าง (Wideband data) :
รับ และ สํง RS-232C
ความเร็ว (Rate) 16 kbps
ส่วนประกอบเป็นชุดวิทยุอื่นๆ
PRC- VRC- VRC- VRC- VRC- VRC- GRC-
Component 730(*) 742(*) 745(*) 750(*) 1460(*) 1465(*) 1600(*)
(MP) (SR) (LR) (LR) (SR/SR) (LR/LR) (SR)
Receiver 1 1 1 1 2 2 1
Transmitter
RT-7330(*)
Battery Cover 1 - - - - - -
Cy-7320
Short Whip 1 - - - - - -
Antenna AT-980
Long Whip 1 - - - - - -
Antenna AT-290
Antenna 1 - - - - - -
Matching Unit
AB-288
Handset H-250/u 1 1 1 1 2 2 1
Backpack Carrying 1 - - - - - -
Harness, ST-731

Control Handset 1(0) - - - - - -
H-739
Portable 1(0) - - - - - -
Loudspeaker
LSA-108/M
Accessory Bag 1(0) - - - - - -
CW-503M
Mounting Base - - - - - - 1
MT-2010
Vehicular Adaptor - - - - - - 1
VA-1224
Mounting Base - 1 1 1 1 1 -
MT-7375
Vehicular Adaptor - - 1 - - - -
VA-7376
Vehicular Adaptor - - - 1 1 1 -
VA-7377
Power Amplifier - - 1 1 - 1 -
AM-7350B
PRC- VRC- VRC- VRC- VRC- VRC- GRC-

Component 730(*) 742(*) 745(*) 750(*) 1460(*) 1465(*) 1600(*)
(MP) (SR) (LR) (LR) (SR/SR) (LR/LR) (SR)
Vehcular Antenna - 1 1 1 2 2 1
AS-1288
Vehicular - 1 1 1 2 2 -
Loudspeaker
LS-454
Power Cable - 1 1 1 1 1 -
CX-8120
Coaxial Cable - 1 1 1 2 2 -

CG-409
Coaxial Cable - 1 1 1 2 2 1
CG-1773
Cable CX-4720 - - - - - - 1
Vehicular - - - - - - 1
Loudspeaker
LSA-100M
หมายเหตุ : 1. โดยปกติแล๎วแทํนเครื่อง (MT-7375 or MT-1600), แทํนเสาอากาศ,

CG-1773, CX-4720 และ CX-8120 เป็นชิ้นสํวนที่ใช๎งานกับรถยนต์
2. ตัว S แสดงวําเป็นวิทยุที่มีการเข๎ารหัส, ก๎าวกระโดด และข๎อมูล เชํน
PRC-730(S)
ตัวย่อ:
MP - ชุดสะพายหลัง SR/SR - ระยะใกล๎ เครื่องคูํ
SR - ระยะใกล๎ LR/LR - ระยะไกล เครื่องคูํ
LR - ระยะไกล o - เผื่อเลือก

รูปที่ 3 – 2 ชุดวิทยุ PRC-730 สะพายหลัง
รูปที่ 3 – 3 ชุดวิทยุ VRC – 742 ติดตั้งบนยานยนต์ระยะใกล้

รูปที่ 3 – 4 ชุดวิทยุ VRC – 745 ติดตั้งบนยานยนต์ระยะไกล
รูปที่ 3 – 5 ชุดวิทยุ VRC – 1460 ติดตั้งบนยานยนต์ระยะใกล้ เครื่องคู่ ( RETRANS )

รูปที่ 3 – 6 ชุดวิทยุ VRC – 1465 ติดตั้งบนยานยนต์ระยะไกล เครื่องคู่ ( RETRANS )
รูปที่ 3 – 7 ชุดวิทยุ GRC – 1600 ติดตั้งประจาที่

รูปที่ 3 – 8 ชุดวิทยุ VRC 750 (*) ติดตั้งบนยานเกราะ

ชุดวิทยุในย่าน VHF/FM
CNR-900T
เครื่องรับ-สํง RT-9001
ระดับหนํวยที่ใช๎งาน มว. - กองพล
ยํานความถี่ 30 - 87.975 MHz.
จานวนชํองการสื่อสาร 2,320 ชํอง (แตํละชํองหํางกัน 25 KHz.)
การปรับจูนความถี่ ด๎วยมือ หรือตั้งลํวงหน๎า
การตั้งความถี่ลํวงหน๎า 100 ชํอง แตํละชํองประกอบด๎วยความถี่, กุญแจรหัส และ
ปัจจัยของ AJ
แบบของการมอดูเลต Narrow-band FM (FM ชนิดแบนด์แคบ)
สะพายหลัง LO 0.25 วัตต์
ติดตัง้ บนยานยนต์ (ระยะใกล๎) MD 5 วัตต์

ยานยนต์ระยะไกล LO 0.25 วัตต์
MD 5 วัตต์
แหลํงจํายไฟ
สะพายหลัง 10-14.5 VDC. (ปกติ 12 VDC.) จาก NiCd,
ติดตั้งบนยานยนต์ 22-30 VDC. (ปกติ 24 VDC.) จากแบตเตอรีร่ ถยนต์
โหมดใช๎งาน - รับอยํางเดียว
- รับ-สํง
- Scanning
- Hailing
- สถานีถํายทอด
การปูองกันสัญญาณผิดโหมด - เสียงกระจําง (Clear)
- เข๎ารหัส (Secure)
- ความถี่ก๎าวกระโดด (Anti-Jamming)
การเลือกเรียก ใช๎ได๎ทุกโหมด ยกเว๎น CLR
หมายเลขประจาตัวเครื่อง
หมายเลขแตํละเครื่อง 1-9, 11-19, 21-29
หมายเลขแตํละกลุมํ 10 คือ 1 ถึง 9
20 คือ 11 ถึง 19
30 คือ 21 ถึง 29
31 คือ 1 ถึง 9 และ 21 ถึง 29
เรียกแบบสํงกระจายเสียง 00 ทุกสถานีรับได๎
การใช๎งานแบบตํางๆ กระจายเสียง ทุกสถานีรบั ได๎
เลือกเรียก คือ เรียกแตํละเครื่อง หรือเรียกทุกสถานี
ชนิดของการสือ่ สาร เสียงแบบอนาล็อก
เสียงแบบดิจิตอล (16 Kbps. CVSD หรือ 2.4/4.8 bps.
โวโคเดอร์)(เผื่อเลือก)
ข๎อมูลความเร็วต่า
ข๎อมูลความเร็วสูง
ข๎อมูล 16 Kbps. ภายนอก CVSD (เผือ่ เลือก)
ข๎อความดํวน : กาหนดตัวเลข
(000 ถึง 999), ข๎อความคงที่ (เทียบกับคูมํ ือ)
(00 ถึง 99), ข๎อความกาหนดได๎เอง
(00 ถึง 99)
แฟรช เหมือนกับโหมดข๎อมูล แตํใช๎ AJ เพื่อลดการ
เสียเวลาขณะเข๎าจังหวะ
สื่อสารข๎อมูลแบบอนุกรม และใช๎ IP มาตรฐานทางทหาร
MIL-STD-188-220B (ข๎อ1-3a) เพิ่มการ
ควบคุมการสือ่ สาร (ที่อยูํในฐานปรับตั้งยานยนต์
ของ VRC-750)(เผื่อเลือก)
การสือ่ สารทางคาพูด
การตอบสนองความถี่ 300 ถึง 3,000 Hz.
ระดับเสียงปกติ
สัญญาณเข๎าไมค์ ปกติ : 1.4 mV.
กระซิบ : 0.8 mV.
สัญญาณออกทีห่ ูฟัง 3.18 Vrm สูงสุด, ที่ 1,000 โอห์ม ปรับได๎
ชนิดของสเควลซ์ 150 Hz. โทน และ Noise
150 Hz. โทน อยํางเดียว
การปรุงคลื่น
CLR FM แบบอนาลอก
SEC, AJ 16 Kpbs. CVSD
2.4 และ 4.8 Kbps. โวโคเดอร์
แบนด์พาส (X-โหมด) 0.775 Vrms/600 โอห์ม ในชํวง 30-8,000 Hz.
(เฉพาะ CLR)
โหมด CVSD ภายนอก (เผื่อเลือก)
ข๎อมูลเข๎า/ออก RS-232C
รหัสคาพูด 16 Kbps. CVSD ตาม EUROCOM D/1
ความเร็ว 16 Kbps. (ซีนโครนัส)
โหมด FSK (เผื่อเลือก)
ความเร็วข๎อมูล 150 bps., 300 bps. และ 600 bps.
ระดับสัญญาณเข๎า 1.4 mV ปกติ
ระดับสัญญาณออก ไมํเกิน 2 Vrms ที่ 600 โอห์ม ปรับได๎
การปรุงคลื่น FSK ด๎วยโทน 1,100 และ 2,300 Hz.
การใช๎งานแบบข๎อมูลความเร็วต่า
ความเร็ว
ปกติ ซีนโครนัสและอซิงโครนัส 50, 75, 100, 150, 300,
600, 1200, 2400 และ 4,800 bps.
อื่นๆ 19.2 Kbps. อซีนโครนัส พร๎อมแก๎คาผิด
การปูองกันคาผิด แบบ Forward และ Interleaving
การใช๎งานแบบข๎อมูลความเร็วสูง
ความเร็ว อซีนโครนัส 19.2 Kbps.
ซีนโครนัส 16 Kbps., 32 Kbps.
เครื่องควบคุมการสื่อสาร (เผื่อเลือก) (เฉพาะ VRC-750)
การปรับรํวมกับโฮสต์
ชนิดการปรับรํวม ขั้วตํอ RS-232 อซีนโครนัส
ความเร็ว 115 Kbps.
การปรับรํวม ปรับโดยเครือ่ งควบคุมการสือ่ สาร
IP เบส ผํานทาง PPP โดยการใช๎ CNR อะแดปเตอร์
การใช๎งานรํวมกับ LAN
ชนิดของการปรับรํวม 10 Base 2 Ethernet
โปรโตคอล IEEE 802.3 and Ethernet
หน๎าที่ปรับรํวม สื่อสารด๎วย IP โดยใช๎ตัวปรับ CNR ในเครื่อง
การรองรับการสื่อสารด๎วย IP
เพิ่มเติม เส๎นทางของ IP ตามตารางที่มีอยูํ
ขั้วตํอเส๎นทาง IP LAN (Ethernet)
ใช๎รํวมกับ Hose ผํานทาง CNR ในเครื่อง
ใช๎งานทางวิทยุ ผํานทางโปรโตคอลระดับ 1 ถึง 3a
ตามมาตรฐาน MIL-STD-188-220
ปัจจัยการใช๎งาน
โหมดเสียงกระจําง
ปัจจัย 100 ชํองความถี่, 10 กลุํม
การโหลด ลงในหนํวยความจาชนิดไมํลบเลือน
โหมดการเข๎ารหัส
ปัจจัย 2 ชุด ชุดละ 10 กุญแจรหัส ปูอนเข๎าเครื่องโดยเครื่อง
ปูอน, หน๎าปัด หรือจากวิทยุอื่น
การรักษาความจา ใช๎หนํวยความจาชนิดไมํลบเลือนรํวมกับ
แบตเตอรี่ชนิดลิเธียม
โหมดการถูกรบกวน
ปัจจัย ตารางความถี่ 1 ชุด
กุญแจรหัส 2 ชุด (ชุดละ 10)
การปูอนปัจจัย โดยเครื่องปูอน หรือจากวิทยุอื่น สํวนใหญํปูอนได๎
จากปุมุ กดบนหน๎าปัด
การรักษาปัจจัย ใช๎หนํวยความจาชนิดไมํลบเลือน พร๎อมแบตเตอรี่
ชนิดลิเธียม
การรักษาวันเวลา ใช๎แบตเตอรี่ชนิดลิเธียม

เครื่องควบคุมระยะไกล AN/GRA-39
เครื่องควบคุมระยะไกล AN/GRA-39 เป็นเครือ่ งควบคุมที่ใช๎วงจรทรานซิสเตอร์ ทางานด๎วยแบตเตอรี่
ซึ่งอานวยให๎สามารถควบคุมเครื่องวิทยุ FM ให๎ทางานในระยะไกลได๎ เครื่องนี้ประกอบด๎วย C-2329/GR สาหรับ
ตํอเข๎ากับเครื่องวิทยุ และ C-2328/GR อยูํทางด๎านไกล
ยํานความถี่ เสียง (300 - 3500 Hz.)
ระยะสื่อสารเพื่อใช๎ในการวางแผน 3.2 ก.ม. (2 ไมล์) โดยใช๎สาย WD-1/TT
กาลังไฟ ใช๎แบตเตอรี่ BA-30 จานวน 6 ก๎อนตํอเครือ่ ง
น้าหนัก C-2328 หนัก 11.00 ปอนด์
C-2329 หนัก 10.14 ปอนด์
ลักษณะพิเศษ
1. ให๎บริการด๎วยเครื่องโทรศัพท์ระหวํางที่ตงั้ ทั้งสอง
2. มีสัญญาณเรียก 20 Hz. ระหวํางเครื่องทั้งสอง
3. สามารถรับและสํงขําวด๎วยเครื่องวิทยุจากด๎านใดด๎านหนึ่ง

สายอากาศ RC-292
สายอากาศ RC-292 เป็นสายอากาศแบบใช๎ดินเทียม (Artificial Ground หรือ Ground Plane) ใช๎งาน
ได๎เอนกประสงค์ ติดตั้งประจาที่ ใช๎เพือ่ วัตถุประสงค์ในการเพิ่มระยะการติดตํอของเครือ่ งรับ-สํงวิทยุ FM ที่ใช๎งาน
ทางยุทธวิธี จานวนทํอนสายอากาศและดินเทียมจะต๎องมีความยาวพอเหมาะกับความถี่ที่ใช๎งาน
ยํานความถี่ 20 - 76 MHz.
ระยะสื่อสารเพื่อใช๎ในการวางแผน ประมาณ 2 เทํา ของระยะการสือ่ สารของเครื่อง
วิทยุนั้น ๆ เมื่อใช๎สายอากาศวิป
ความสูงเมื่อตั้ง 37 - 41.2 ฟุต
ความต้องการในการเลือกใช้

รูปแสดง สํวนประกอบชุดของ RC - 292

สายอากาศ OE-254
สายอากาศ OE-254 เป็นสายอากาศแบบใช๎ดินเทียม (Artificial Ground หรือ Ground Plane) ชนิด
ครอบคลุมทั้งยําน (broad band) ใช๎งานทดแทนสายอากาศ RC-292 โดยไมํเปลี่ยนความยาวของสายอากาศเมือ่
ความถี่ใช๎งานเปลี่ยนแปลงไป ใช๎งานได๎เ อนกประสงค์ ติดตั้งประจาที่ ใช๎เพื่อวัตถุประสงค์ในการเพิ่มระยะ
การติดตํอของเครื่องรับ-สํงวิทยุ FM ที่ใช๎งานทางยุทธวิธี
ยํานความถี่ 30 - 88 MHz.
กาลังสํงของวิทยุที่ทนได๎ 350 วัตต์
ระยะสื่อสารเพื่อใช๎ในการวางแผน ประมาณ 2 เทํา ของระยะการสือ่ สารของเครื่อง
วิทยุนั้น ๆ เมื่อใช๎สายอากาศวิป
มาตรฐานทางทหาร SPEC MIL-A-49204

ตอนที่ 2 ยุทโธปกรณ์ประเภทวิทยุ AM
7.10 ชุดวิทยุ PRC/VRC-610
7.11 ชุดวิทยุ AN/GRC-106(*)

7.12 ชุดวิทยุ AN/GRC-122(*),142(*)
7.14 ชุดวิทยุตระกูล HF-2000
7.15 ชุดวิทยุตระกูล HF-6000
7.16 ชุดสายอากาศ DOUBLET AN/GRA-50
7.17 เครื่องควบคุมระยะไกล AN/GRA-6
ชุดวิทยุ PRC/VRC-610

รูปหน๎าเครื่อง PRC/VRC-610
กล่าวโดยทั่วไป
เครื่องวิทยุแบบนีเ้ ป็นวิทยุแบบ HF/SSB นาไปมาโดยสะพายหลัง ติดตั้งบนยานพาหนะ หรือ ประจา
ที่มีลกั ษณะพิเศษ คือ สามารถถอดชุดควบคุมออกจากตัวเครื่องขณะใช๎งานอยูํก็ได๎เพือ่ ความสะดวกในการใช๎
งานขณะกาลังสะพายหลังสามารถเข๎าขํายกับเครื่องวิทยุ AM แบบมาตรฐานได๎
ระดับหนํวยที่ใช๎งาน กองร๎อย - กรม ร.
สํวนประกอบสาคัญ เครื่องรับสํง RT - 600
สายอากาศ AT - 600
แบตเตอรี่ NICAD
เครื่องประจุใช๎แสงแดด SC - 601
การควบคุมระยะไกล ไมํมี
การสํงตํอ ไมํมี
น้าหนัก 11.6 กก.
เครื่องรักษาความปลอดภัยคาพูด ไมํมี
การประกอบเป็นวิทยุชุดอื่น ไมํมี
แบบของการใช๎งาน คาพูด,CW
จานวนชํองสื่อสาร 284,000 ชํอง หํางกันชํองละ 100 Hz.
ระยะสื่อสารเพื่อใช๎ในการวางแผน 20 กม.
กาลังไฟ 15 VDC.
แหลํงกาเนิดไฟ แบตเตอรี่ BB - 600 หรือ BB - 4600
12-30 VDC.จากยานพาหนะรํวมกับ PP-600
กาลังออกอากาศ 4 - 20 W.
สายอากาศ WHIP AT - 602 หรือ AT - 271A

DIPOLE AT - 601
LONGWIRE AT - 604
การปรับตัง้ ความถี่ แบบตัวเลขและสามารถตั้งความถีล่ ํวงหน๎า
ได๎ 10 ความถี่
......................................

ชุดวิทยุ AN/GRC-106 (*)
AN/GRC-106(*) เป็นวิทยุยํานความถี่สงู HF / SSB กาลังปานกลาง ออกแบบไว๎เพื่อติดตั้งบน
ยานพาหนะ เป็นสถานีสื่อสารเคลือ่ นที่ และอาจใช๎เป็นสถานีประจาที่หรือกึง่ ประจาที่ หรือกึ่งประจาทีก่ ็
ได๎ AN/GRC-106 ใช๎แทนชุดวิทยุ AN/GRC-19
ระดับหนํวยที่ใช๎งาน กรม - กองพล
สํวนประกอบสาคัญ เครื่องรับ - สํง RT-662/GRC (RT-834/GRC)
เครื่องขยาย AM-3349/GRC-106
สายอากาศ WHIP และ DOUBLET AN/GRA-50
น้าหนัก 128 ปอนด์
ชนิดการใช๎งาน คาพูด,CW และสามารถติดตั้งเครือ่ งโทรพิมพ์
ใช๎งานรํวมได๎
ยํานความถี่ 2-29.999 MHz
จานวนชํองการสื่อสาร RT-662/GRC มี 28,000 ชํอง หํางกันชํองละ 1 KHz
RT-834/GRC มี 280,000 ชํอง หํางกันชํองละ 100 Hz
ระยะสื่อสารเพื่อใช๎ในการวางแผน 80 กม.(คลื่นดิน)
160 - 2400 กม.(คลื่นฟูา)
กาลังออกอากาศ 200 วัตต์ ( CW และ โทรพิมพ์)
400 วัตต์ ( คาพูด )
กาลังไฟที่ใช๎ 24 - 30 V.DC. (ดีที่สุด 28.5 V.DC.)
ความสิ้นเปลืองกาลังไฟสูงสุด 45 วัตต์ (ขณะสํง)
กินกระแสสูงสุด 38 แอมป์ (สํง SSB)
43 แอมป์ (สํง CW)
แหลํงกาลังไฟฟูา จากยานพาหนะโดยผําน ALTERNATOR จาก
ไฟกระแสสลับ 220/115 V. รํวมกับเครือ่ งเปลี่ยนกระแสไฟ
PP-4763 A
หลักฐานอ๎างอิง TM 11 - 5820 - 520 - 12
......................................

รูปตัวเครือ่ งรับ-สํง ของชุดวิทยุ AN/GRC-106

ชุดวิทยุ AN/GRC-122(*), 142(*)
AN/GRC-122(*),142(*) เป็นชุดวิทยุกาลังปานกลาง ติดตั้งบนยานพาหนะใช๎เป็นหลักในการ
ปฏิบัติงานด๎วยวิทยุโทรพิมพ์ ใช๎แทนชุดวิทยุโทรพิมพ์แบบเกําดังนี้
AN/GRC-122 ใช๎ทดแทนแบบ AN/GRC-26 D
AN/GRC-142 ใช๎ทดแทนแบบ AN/GRC-46
ระดับหนํวยที่ใช๎งาน กองพล
สํวนประกอบสาคัญ ดูตาราง
การควบคุมระยะไกล 3.2 กม. โดยใช๎ AN/GRA-6
การสํงตํอ ไมํมี
น้าหนัก ดูตาราง
ข๎อจากัด ปฏิบัติงานได๎แบบ HALF DUPLEX เทํานั้น
(ยกเว๎น AN/GRC-122และความถี่ของเครือ่ งรับชํวย
จะต๎องแตกตํางจากความถี่เครื่องสํงอยํางน๎อย
1 MHz หรือ 10 %)
เหมือนกับ AN/GRC-106 ทุกประการ
การประกอบชุดอื่น ๆ
ชุดวิทยุ RT-662 AM-3349 MD-522 PACT-220 AN/GRA-6 น้าหนัก
(RT-834) (กก.)
AN/GRC-122 2 1 1 2 1 831.7
AN/GRC-142 1 1 1 1 1 769.1
* RT-662 (RT-834) จานวน 1 เครือ่ ง ใช๎เป็นเครื่องรับ
......................................

ความมุ่งหมายและการใช้งาน
1. ชุดวิทยุ PRC-1099 เป็นวิทยุรับ-สํงความถี่สูง ระบบซิงเกิลไซแบนด์ (HF/SSB) ,
สะพายหลัง และหอบหิ้วขนย๎ายได๎ ติดตํอสื่อสารด๎วยคาพูด (Voice), โทรเลข (CW) และ
ข๎อมูล (DATA)
2. ชุดวิทยุ PRC-1099 ยังใช๎เป็นสํวนประกอบของชุดขยายกาลังสูง คือ RA 100,
RA 400/5 และ RA 1000/5 ติดตั้งประจาที,่ ขนย๎ายและ เคลื่อนที่โดย รยบ.
3. ชุดวิทยุ PRC-1099 สามารถติดตํอวิทยุ HF/SSB ที่ยํานความถี่ 1.6-30 MHz.
ระดับหนํวยที่ใช๎งาน กองร๎อย, กองพัน, กรม
ยํานความถี่ 1.6 - 30 MHz.
จานวนชํองการสื่อสาร 284,000 ชํอง
ชํองหนํวยความจา 10 ชํอง
ความหํางของชํองการสื่อสาร 100 Hz.
แบบของสัญญาณรับ-สํง
ขณะสํง คาพูด (300-2,700 Hz.) SSB, USB/LSB,
โทรเลข (CW), ข๎อมูล (DATA)

ขณะรับ คาพูด (VOICE)
โทรเลข (CW)
ข๎อมูล (DATA)
เครื่องมือรักษาความปลอดภัย เครื่องมือที่ออกแบบมาเพื่อใช๎กับวิทยุ HF/SSB

ความต๎องการของกาลังไฟ
ขณะสํง 12.0 - 15 VDC.
กาลังสูงเฉลี่ย คาพูด ประมาณ 1.5 A.
กาลังต่าเฉลี่ย คาพูด ประมาณ 1.0 A.
ขณะรับ 12 - 15 VDC.
SQ. 100 mA.
ไมํใช๎ SQ. 130 mA.
แบบของการปรุงคลื่น SSB (USB/LSB)
กาลังออกอากาศ เลือกได๎ 5 W., 20 W.
แบบของ SQ. ตัดเสียงรบกวน (IMMUNE SQUELCH)
แบบของสายอากาศ
สายอากาศ Whip สายอากาศ AT-271 A, ยาว 10 ฟุต หลายทํอน
พร๎อมฐานเสาอากาศ AB-591
สายอากาศ Long Wire ยาว 25 ฟุต, 50 ฟุต, 100 ฟุต หรือ
สายอากาศยาวทั่วๆ ไป
สายอากาศ 50 โอห์ม พร๎อม VSWR 3:1 หรือน๎อยกวํา
แหลํงกาลังไฟ ลิเธียมแบตเตอรี,่ ตะกั่วแคดเมี่ยมแบตเตอรี่ หรือ
แหลํงจํายไฟฟูา กระแสสลับ PRC-PS
อายุการใช๎งานของแบตเตอรี่ กาลังสูง 50 ชั่วโมง อัตราการรับสํง 9:1 เมื่อใช๎กับ
แบตเตอรี่ BA-6598/U
......................................
ชุดวิทยุ HF-2000
PRC-2200 : MANPACK
VRC-2020 : VEHICULAR
รูปที่ 11 – 1 หน้าเครื่องรับ – ส่ง ชุดวิทยุ HF - 2000
ระดับหนํวยที่ใช๎งาน กองร๎อย-กรม
จานวนชํอง/ความหําง 285,000/100 Hz. (SPACE)
จานวนชํองตั้งลํวงหน๎า 20 CH. ( Parameter )
10 COMSEC KEYS.
10 ECCM TABLES &
2 AUTOCALL TABLES
โหมดการใช๎งาน FIXED FREQ : CLEAR (CLR)
: SEC (COMSEC)
FREQ HOP : AJ [ANTI-JAMMING (ECCM)]
แบบการรับ-สํงสัญญาณ
คาพูด : USB, LSB, AM
NARROW BAND DATA (INT MODEM: 50/75/150 BAUD) : USB, LSB
WIDE BAND DATA (EXT MODEM) : USB, LSB
CW (CCW, NCW, CW) : USB, LSB
แบบสัญญาณปูองกัน 3 แบบ
: เสียงธรรมดา (CLEAR)
: เสียงเข๎ารหัส (SECURE) : ENCRYPTION/DECRYPTION
: ปูองกันการรบกวน (ANTI-JAMMING) : FREQ. HOPPING
แบบการตั้งความถี่ 3 แบบ
: AUTO-CALL (การเลือกความถี่ที่ดที ี่สุดโดยอัตโนมัติ)
: การเลือกตั้งโดยบุคคล
: การรับ-สํงคนละความถี่ (DUAL) = SEMI-DUPLEX
แบบของ SQUELCH (SQ.)
SQ - SEL.C : เป็น SQ. แบบรหัสดิจิตอล
SQ-SYLAB : SYLABIC SQ. เป็น SQ. แบบเกําที่ใช๎กบั วิทยุ HF/SSB
ทั่วไป
SQ-OFF : ยกเลิกการใช๎ SQ. (ปิด SQ.)
* SEL.C = SELECTIVE CALLING
กาลังออกอากาศ (LO, MI, HI)
PRC-2200 : 5, 10, 20 W.
VRC-2100 : 20, 50, 100 W.
กาลังงานที่ใช๎
PRC-2200 : 10.5 - 14.5 V.DC. (LITHIUM BATT., NI-CAD BATT.)
VRC-2100 : 22 - 32 V.DC.
ข๎อมูลทาง ECCM
อัตราเร็วในการ HOP มากกวํา 15 HOP/SEC.
จานวน KEY ในการ HOP 10
จานวนตารางการ HOP 10 TABLE
จานวนความถี่ตํอตาราง 8 - 150 FREQ.
เวลาแตกตํางระหวํางวิทยุ 3 นาที (ไมํเกิน)
(PERMISABLE TOD DIFFERANCE BETWEEN RADIO SET)
ความต๎องการปัจจัยตํางๆ ในแตํละ MODE
MODE CLR FREQ CLR
MODE SEC FREQ. KEY SEC
MODE AJ. TOD T.N. K.N. N.No. AJ.
TOD = TIME OF DAY
T.N. = NUMBER OF TABLE
K.N. = NUMBER OF KEY
N.No. = NUMBER OF NET
AUTO-CALL ( เลือกความถี่ที่ดีทสี่ ุดในการติดตํอ )

AUTO OFF = การปิดหรือไมํใช๎การหาความถี่โดยเครื่อง
AUTO ON1 = การใช๎เครื่องเลือกความถี่ที่ดีทสี่ ุดในตารางที่ 1
AUTO ON2 = การใช๎เครื่องเลือกความถี่ที่ดีทสี่ ุดในตารางที่ 2
AUTO CALL : สาหรับกลางวัน 1 ตาราง
: สาหรับกลางคืน 1 ตาราง
การคานวณ ( MUF ) ต๎องมีข๎อมูลให๎ COMPUTER :-
* LOCATION “ HOME ” และ “ TARGET ” ( พิกัดคูํสถานี )
* DATE ( DATE/MONTH/YEAR ) DD,MM,YY
* SUNSPOT DATA
* ANTENNA TYPE
* TIME GAP ( เวลาแตกตําง GREENIC TIME )
รูปชุดวิทยุ VRC-2100
ส่วนประกอบชุดวิทยุ VRC-2100 ( BASIC ITEMS )

ลาดับ รายการ จานวน
1 Reciever/Transmitter RT-2001 1
2 Antenna Coupler, CP-2103 1
3 Adapter, 12/24 V, AD-1224V/HF 1

4 Handset, D-250/GR 1
5 Loudspeaker, Portable, LS-100M/HF 1
6 Antenna, Whip, 15 feet, AT-1715,including:- 1
Mast Section, MS-116A ( 3 each )
Antenna Cover ( 1 each )
Antenna base, AB-652/GR ( 1 each )
Antenna Sheath Clamp ( 1 each )
Rope, Dacron ( 1 each )
Plate Warning
Cover
Insulator Antenna Cable
7 Bracket, Antenna Base, MP-49 1
8 Mounting, MT-2010/HF 1
9 Dipole Antenna Kit, AT-1742, including: 1
Wire, Antenna, W-198 ( 2 each )
Dipole Feed, F-198/t ( 7 meter )
Dacron Cord, C-198 ( 2 each )
10 Cable, DC Power, CX-4720/T ( 3 each ) 1
11 Cable,RF Jumper, CX-1746A/HF ( 0.7 meter ) 1
12 Operator’s Manual, VRC-2020 1
13 Operator’s Manual, PRC-2200 1

ส่วนประกอบชุดวิทยุ VRC-2020 ( OPTIONAL ITEMS )
1 Handset, Control, H-739 1
2 Key, Telegraph, KY-116 1
3 Cable Assy, Key, CX-1852S ( 1.8 meter ) 1
4 Microphone, Dynamic, M-80/U 1
5 Headset, H-140A/U 1
6 Teletypewriter Adapter, AD-2165 1
7 Keyloader, G-10N Set 1
8 Remote Control Group, GRA-7300B 1
ส่วนประกอบชุดวิทยุ PRC-2200
1 Reciever/Transmitter RT-2001 1
2 Antenna Coupler, CP-2003 1
3 Handset, H-250/U 1
4 Antenna Whip Kit, AT-1741H
The Kit includs:
Base, Antenna, AB-591 1
Antenna, Collapsible, AT-271A 1
Belt, Safety 1
Adapter, Antenna, AB-10H 1
5 Carrying Harness, ST-2243 1
6 Battery, Rechargeable,NiCd, TNC-2188 1
.....................................

ชุดวิทยุตระกูล HF-6000

ชุดสายอากาศ DOUBLET AN/GRA-50
แบบสายอากาศ Doublet ครึ่งคลื่น
ยํานความถี่ 1.5 - 20 MHz.
ใช๎กับเครื่องสํงที่มกี าลังออกอากาศ 100 วัตต์ (สูงสุด)
ส่วนประกอบชุด
สายเคเบิ้ล CG-678/U ยาว 35 ฟุต 1 สาย
INSULATOR IL 4/GRA-4 ยาว 3 นิ้วครึ่ง 1 อัน
ล๎อม๎วนสาย RC-432/G ยาว 12 นิ้ว 2 ล๎อ
WIRE ASSOMBLY ANTENNA CX-7303/G ยาว 160 ฟุต 2 สาย
ถุงผ๎าใบ BG-175 1 ถุง
เชือก MX-2706/G 2 ม๎วน
เทปวัดระยะ ยาว 156 ฟุต 1 ตลับ
หนังสือคูํมือ TM 11-5820-467-15 2 เลํม
ทาเลการติดตั้ง
เนื่องจากในพื้นที่ที่เป็นปุาทึบ สายอากาศแบบตั้งจะมีผลตํอต๎นไม๎ ใบไม๎ เนื่องจากเกิดการดูดกลืนการ
แพรํกระจายคลื่นไปหมดดังนั้นสายอากาศ Doublet จะมีประสิทธิภาพดีกวําสายอากาศแบบตั้งมาก ฉะนั้นควร
เลือกตั้งสายอากาศในพื้นที่ที่ไมํมีต๎นไม๎ปกคลุม
การติดตั้ง
กาหนดความยาวของสายอากาศ โดยใช๎เทปวัดระยะกาหนดความยาวที่แนํนอนของสายอากาศ เพื่อให๎
ตรงกับความถี่ที่ใช๎งาน
ตารางข๎างลํางนี้เป็นตารางบอกความยาวของสายอากาศแตํละข๎าง (รวมล๎อม๎วนสาย) โดยเริ่มตัง้ แตํ 1.5 -
20 MHz.

ความถี่ ความยาวสายอากาศแตํละข๎าง ความถี่ ความยาวสายอากาศแตํละข๎าง
(MHz.) รวมล๎อม๎วนสาย (ฟุต) (MHz.) รวมล๎อม๎วนสาย (ฟุต)
1.50 156 2.00 117.00
1.52 153.94 2.05 114.14
1.54 151.94 2.10 111.42
1.56 150 2.15 108.83
1.58 148.10 2.20 106.36
1.60 146.25 2.25 104.0
1.62 144.68 2.30 101.73
1.64 142.68 2.35 99.57
1.66 140.96 2.40 97.50
1.68 139.28 2.45 95.51
1.70 137.64 2.50 93.60
1.72 136.04 2.55 91.76
1.74 134.48 2.60 90.00
1.76 132.95 2.65 88.30
1.78 131.46 2.70 86.66
1.80 130.00 2.75 85.09
1.82 128.57 2.80 83.57
1.84 127.17 2.85 82.10
1.86 125.80 2.90 80.68
1.88 124.46 2.95 79.32
1.90 123.15 3.00 78.0
1.92 121.87 3.10 75.48
1.94 120.61 3.20 73.12

1.96 119.38 3.30 70.90
1.98 118.18 3.40 68.82
ความถี่ ความยาวสายอากาศแตํละข๎าง ความถี่ ความยาวสายอากาศแตํละข๎าง

(MHz.) รวมล๎อม๎วนสาย (ฟุต) (MHz.) รวมล๎อม๎วนสาย (ฟุต)
3.50 66.85 6.80 34.41
3.60 65.00 7.00 33.42
3.70 63.24 7.50 31.20
3.80 61.57 8.00 29.18
3.90 60.00 8.50 27.52
4.00 58.50 9.00 26.00
4.20 55.71 9.50 24.63
4.40 53.18 10.00 23.40
4.60 50.86 10.50 22.29
4.80 48.75 11.00 21.27
5.00 46.80 12.00 19.51
5.20 45.00 13.00 18.00
5.40 43.33 14.00 16.71
5.60 41.78 15.00 15.60
5.80 40.35 16.00 14.62
6.00 39.00 17.00 13.76
6.20 37.74 18.00 13.00

6.40 36.56 19.00 12.31
6.60 35.45 20.00 11.70
......................................

รูปสํวนประกอบชุดของ AN/GRA-50

เครื่องควบคุมระยะไกล AN/GRA-6
AN/GRA-6 เป็นเครื่องควบคุมระยะไกลสาหรับตํอเข๎ากับวิทยุ ที่มหี มุดตํอ AUDIO 10 หมุด ขนาดเล็ก
น้าหนักเขา สามารถควบคุมชุดวิทยุ AM ให๎ทางานในระยะไกลได๎เครื่องนีป้ ระกอบด๎วย C-434 สาหรับตํอเข๎า
กับเครื่องวิทยุ และ C-433 สาหรับตํออยูทํ างด๎านไกล
ยํานความถี่ เสียง (300 - 3500 Hz.)
ระยะสื่อสารเพื่อใช๎ในการวางแผน 3.2 ก.ม. (2 ไมล์) โดยใช๎สาย WD-1/TT
กาลังไฟ C-434 ใช๎ BA-30 จานวน 2 ก๎อน
C-433 ใช๎ BA-414 จานวน 1 ก๎อน
BA-30 จานวน 2 ก๎อน
น้าหนัก C-434 หนัก 10.50 ปอนด์
C-433 หนัก 7 ปอนด์
ลักษณะพิเศษ
1. ให๎บริการด๎วยเครื่องโทรศัพท์ระหวํางที่ตงั้ ทั้งสอง
2. มีสัญญาณเรียก 20 Hz. ระหวํางเครื่องทั้งสอง
3. สามารถรับและสํงขําวด๎วยเครื่องวิทยุจากด๎านใดด๎านหนึ่ง
รูปแสดงการตํอ AN/GRA-6 ใช๎งาน

AN/GRA-6
Receiver-Transmitter Control Group
รูปตัวเครือ่ งรับ – สํง และแผนผังการตํอใช๎งาน

บทที่ 8
การปฏิบัติการซ่อมบารุงยุทโธปกรณ์วิทยุ
ก.การมอบหมายการปฏิบัติการซํอมบารุง ให๎แกํ หนํวยบัญ ชาการเฉพาะใดๆ นั้นให๎พิจ ารณาถึง
ภารกิจหลัก ลักษณะ และความคลํองตัวของระดับหนํวยที่เกี่ยวข๎องตลอดจนการกระจายทางเศรษฐกิจของแหลํง
กาลัง
ข.ชิ้นสํวนอะไหลํ อัตราอนุมัติชิ้นสํวนอะไหลํและจานวนชิ้นสํวนอะไหลํขั้นต๎นจะกาหนดขึ้นและแบํง
มอบให๎หนํวย และหนํวยสนับสนุนโดยตรง หนํวยสนับสนุนทั่วไป และหนํวยซํอมบารุงระดับคลัง การจํายชิ้นสํวน
อะไหลํระดับต่ากวําสถานีที่ตั้งคลังสนามของกองทัพนั้น หนํวยสนับสนุนการซํอมบารุงเป็นผู๎กระทา
8.1.2 ประเภทการซํอมบารุง
มีประเภทการซํอมบารุงอยูํ 4 ประเภท (รูปที่ 8-1) การแบํงประเภทเชํนนี้ทาให๎การมอบหมายภารกิจและ
ความรับผิดชอบในการซํอมบารุงภายในกองทัพบกสะดวกขึน้
ก.การซํอมบารุงระดับหนํวย คือ การซํอมบารุงซึ่งตามปกติแล๎วอนุมัติให๎หนํวยที่ใช๎เครื่องซึ่งอยูํใน
ความครอบครองเป็นผู๎ดาเนินการและรับผิดชอบการซํอมบารุงระดับนี้ประกอบด๎วยพันธกิจและการซํอมในขีด
ความสามารถของเจ๎าหน๎าที่ซํอมและดาเนินการซํอมด๎วยการใช๎เครื่องมือและเครื่องตรวจสอบภายในหนํวยผู๎ใช๎
การซํอมบารุงที่เกินขอบเขตอนุมัติให๎ซํอมบารุงระดับเหนือขึ้นไป
ข.การซํอมบารุงสนับสนุนโดยตรง คือ การซํอมบารุงซึ่งปกติแล๎วอนุมัติให๎ดาเนินการโดยชุดซํอม
เคลื่อนที่จากหนํวยซํอมบารุงสนับสนุนโดยตรงตํอหนํวยให๎การซํอมบารุงประเภทนี้จากัดให๎ซํอมเฉพาะอุปกรณ์ครบ
ชุด (END ITEMS) หรืออุปกรณ์สํวนประกอบ (ASSEMLIES) ที่ชารุดเพื่อสนับสนุนหนํวยใช๎โดยมูลฐานการสํวนคือ
ผู๎ใช๎
ค.การซํอมบารุงสนับสนุนทั่วไป คือ การซํอมบารุงซึ่งอนุมัติให๎ดาเนินการโดยโรงซํอมกึง่ ประจาที่
หรือถาวรโดยหนํวยซํอมซึ่งกาหนดให๎สนับสนุนระบบการสํงกาลังของกองทัพ ตามปกติแล๎วหนํวยซํอมบารุง

สนับสนุนทั่วไปจะซํอมคืนสภาพ (OVERHAUL) โดยขึ้นอยูํกับความต๎องการสํงกาลังของพื้นที่กองทัพซึ่งได๎รบั การ
สนับสนุนที่กระทาได๎
ง.การซํอมบารุงระดับคลัง คือ การซํอมคืนสภาพตํอวัสดุ ทีส่ ามารถซํอมได๎ คลังสนามของกองทัพ
จะเป็นผู๎พจิ ารณาวําจะให๎หนํวยซํอมบารุงสนับสนุนทั่วไปทาการซํอมหรือซํอมคืนสภาพจะให๎สํงเครื่องชารุดนั้น
มายังคลังสนาม ถ๎าความต๎องการทางการสํงกาลังมีมากก็ให๎ดาเนินการซํอม ถ๎ามีความต๎องการน๎อยก็ให๎สงํ มาเก็บไว๎
ที่คลังของกองทัพอยํางประหยัด, เพื่อสํงเสริมการกาหนดการจัดหาให๎บรรลุความต๎องการของกองทัพเป็นสํวนและ
ถ๎าจาเป็นก็จัดการซํอมวัสดุนั้นๆ ทีเ่ กินขีดความสามารถหนํวยซํอมบารุงสนับสนุนทั่วไป
8.2 การปรนนิบตั ิบารุง

การปรนนิบัติบารุง คือ การดูแล การตรวจ และการบริการตํอเครื่องมืออยํางเป็นระเบียบ เพื่อรักษาให๎
เครื่องอยูํในสภาพใช๎งานได๎และปูองกันมิให๎ชารุดลงทันทีทั นใดในขณะใช๎งาน การปรนนิบัติบ ารุงนั้น พนักงาน
ผู๎ใช๎เครื่องหรือเจ๎าหน๎าที่ซํอมบารุงระดับหนํวยเป็นผู๎กระทา

ก.พนักงานวิทยุซึ่งได๎รับการฝึกทางเทคนิคมาเป็นอยํางดีแล๎ว ยํอมปฏิบัติการซํอมบารุงอยํางงํายๆ
ซึ่ง ผู๎ที่ มี ความรู๎ท างเทคนิคอยํางจ ากั ดสามารถกระท าได๎ คูํมื อทางเทคนิคประจ าเครื่องแตํล ะเลํม ได๎ก ลําวถึ ง
มาตรการการปรนนิบัติบารุงเหลํานี้ไว๎ในรายการตรวจสอบทางปฏิบัติ
ข.เจ๎าหน๎าที่ซํอมบารุงระดับหนํวย จัดการซํอมบารุงเพื่อสนับสนุนพนักงานวิทยุและรับผิดชอบตํอ
การซํอมบารุงระดับหนํวยซึ่งไมํต๎องการการฝึกทางเทคนิคมากนัก อนึ่งหนังสือคูํมือทางเทคนิคประจาเครื่องแตํละ
เลํมมีรายการตรวจสอบสมรรถนะของเครื่องอยูํแล๎ว และยังมีเรื่องเกี่ยวกับการซํอมบารุงระดับหนํวยอีกด๎วย
8.2.2 ความรับผิดชอบ
ผู๎บังคับบัญชารับผิดชอบดูแลให๎มั่นใจวําเจ๎าหน๎าที่ซึ่งอยูํภายใต๎การบังคับบัญชาปฏิบัติตามระเบียบและ
คาแนะนาเกี่ยวกับการปรนนิบัติบารุงและดูแลให๎เจ๎าหน๎าที่ได๎กรอกข๎อความที่ต๎องการลงในบันทึกการซํอมบารุง
ตามที่มีอยูํในคูํมือทางเทคนิค
8.2.3 การปฏิบัติการปรนนิบัตบิ ารุง
ก.การปฏิบัติประจาวัน การปรนนิบัติบารุงนั้นพนักงานวิทยุเป็นผู๎กระทาตํอเครือ่ งวิทยุทกุ วันที่มกี าร
ใช๎เครื่อง เครื่องวิทยุจะได๎รับการตรวจและปรนนิบัติบารุงให๎เป็นไปตามระเบียบปฏิบัติที่ได๎กาหนดไว๎ในคูํมือทาง
เทคนิคประจาเครื่องที่ใช๎นั้น ข๎อบกพรํองตํางๆ ซึ่งพนักงานมิได๎แก๎ไขหรือที่ได๎แก๎ไขโดยการสับเปลี่ยนชิ้นสํวนนั้น
จะมีการบันทึกไว๎ในแบบเอกสารการซํอมบารุงอันเหมาะสม
ข.การปฏิบัติตามระยะเวลา การตรวจสอบและการปรนนิบัติบารุงเหลํานี้ได๎อธิบายไว๎ในคูํมือทาง
เทคนิคประจาเครื่องซึ่งเจ๎าหน๎าที่ซํอมบารุงประจาหนํวยเป็นผู๎กระทา ในขณะที่ทาการปรนนิบัติ เจ๎าหน๎าที่ซํอม
บารุงระดับหนํวยจะมีพนักงานวิทยุเป็นผู๎ชํวยทาการตรวจและปรนนิบัติบารุงตํอเครื่องอยํางเป็นระเบียบ บรรดา
ข๎อบกพรํองทั้งหมดตลอดจนข๎อแก๎ไขจะถูกบันทึกไว๎ในแบบเอกสารการซํอมบารุงอัน
เหมาะสม ถ๎าหากการซํอมบารุงนั้นจะต๎องกระทาในระดับสูงขึ้น ก็จะต๎องเตรียมแบบเอกสารการซํอมบารุงและ
สํงไปพร๎อมกับเครื่องถึงหนํวยที่ทาการซํอมบารุงสนับสนุน
8.2.4 อันตรายจากการถูกกระแสไฟฟูาและข๎อควรระวังเพื่อความปลอดภัย
ก.กลําวทั่ วไป ศัก ย์ไฟฟู าแรงสูง นั้ นอาจจะมี อยูํในเครื่องวิท ยุ เพราะฉะนั้น พนัก งานวิท ยุและ
เจ๎าหน๎าที่ซํอมบารุงจึงควรจะทาความรู๎จกั และคุ๎นเคยกับคูํมือประจาเครื่องกํอนที่จะใช๎เครื่องคาเตือน “ถูกถึงตาย”
ถ๎าพนักงานซํอมบารุงและพนักงานผู๎ใช๎เครื่องไมํปฏิบัติตามข๎อควรระวังเพื่อความปลอดภัย
ข.ข๎อควรระวัง เมื่อเครื่องวิทยุใช๎ศักย์ไฟฟูาแรงสูง พนักงานวิทยุควรปฏิบัติตามข๎อควรระวังในการ
ปรนนิบัติบารุงและการใช๎งานดังตํอไปนี้
(1)ระวังอยําสัมผัสขั้วตํอศักย์ไฟฟูาแรงสูงหรือขั้วตํอกาลังไฟฟูา
(2)อยําแตะต๎องสายสํงและสายอากาศซึ่งมีศักย์ไฟฟูาความถี่วิทยุ

(3)เมื่ อ ท างานในเครื่ อ งวิ ท ยุ ดู ใ ห๎ แ นํ ใ จวํา ได๎ ตั ด แหลํง ก าลั ง ไฟฟู าแนํ แ ล๎ ว และหม๎ อ ตุ น ศั ก ย์
ไฟฟูาแรงสูงได๎ถูกปลํอยประจุออกแล๎วด๎วย
(4)ตรวจคูํมือประจาเครื่องเพื่อดูในรายการสํวนประกอบวําสํวนใดมีศักย์ไฟฟูาแรงสูงบ๎าง
8.3 การบารุงรักษาของพนักงานวิทยุ
8.3.1 การฝึกซํอมบารุง
การซํอมบารุงเครื่องวิทยุและเครื่องประกอบนั้นมีความสาคัญที่จะต๎องทาการฝึกพนักงานวิทยุทุกคนใน
เรื่องระเบียบการซํอมบารุงบางประการและในเรื่องการรายการข๎อบกพรํองซึ่งตนไมํได๎รับอนุมัติให๎ทาการแก๎ไข
การฝึก เชํนนี้จ ะต๎อ งกระท าพร๎อมๆ กันกั บการฝึกระเบียบปฏิบัติก ารใช๎เ ครื่องและจะต๎องฝึกให๎ละเอียดละออ
ระเบียบปฏิบัติการซํอมบารุงที่อนุมัติให๎พนักงานกระทาได๎ก็ควรจะสอนควบคูํไปกับระเบียบการใช๎เครื่อง
8.3.2 ขั้นตอนการบารุงรักษาของพนักงานวิทยุ
ขั้นตอนการบารุงรักษาของพนักงานนั้นอาจจะแบํงได๎ดังนี้
ก.การบารุงรักษากํอนใช๎งาน (ตรวจสภาพทางวัตถุ)
ข.การบารุงรักษาระหวํางการใช๎งาน (ตรวจดูและตรวจสอบสมรรถนะเพื่อให๎มั่นใจวําเครื่องนั้นพร๎อมที่จะ
ใช๎งานได๎เมื่อต๎องการ)
8.3.3 การบารุงรักษากํอนการใช๎งาน
กํอนใช๎เครื่องวิทยุใดๆ ปฏิบัติงาน พนักงานวิทยุควรจะต๎อง
ก.ตรวจสายเคเบิ้ลและข๎อตํอตํางๆ
(1)ให๎แนํใจวําข๎อตํอตํางๆ อยูํในสภาพที่ดี ตํอเข๎าที่ถูกต๎องแตํนอน
(2)ให๎แนํใจวําสายเคเบิ้ลตํางๆ อยูํในสภาพที่ดี สะอาด แห๎ง และวางไว๎ในที่ซึ่งไมํเป็นอันตราย
ในระหวํางปฏิบัติงานตามปกติ
(3)เช็คไขมัน น้ามัน ความชื้นและสิ่งสกปรกอื่นๆ ออกจากเคเบิ้ลและข๎อตํอให๎หมด
(4)ให๎แนํใจวําเคเบิ้ลไมํถูกดึงจนเกินไปไมํมีการขดเป็นเกลียวหรือขอด (โดยเฉพาะอยํางยิ่งใกล๎
กับข๎อตํอ) ไมํมีการดึงตรงขอบหรือมุมหีบเครื่องมือ ไมํมีของหนักกดทับหรือพิงทับ ไมํอยูํใกล๎กับความร๎อนที่มาก
เกินไปหรือถูกแสงแดดโดยตรง
ข.ตรวจสํวนควบคุม ไกไฟฟูา และปุุมตํางๆ
(1)ให๎แนํใจวําไกไฟฟูาและสํวนควบคุมตํางๆ เคลื่อนที่ตามลักษณะที่ต๎องการโดยไมํต๎องออก
แรงมาก
(2)ให๎แนํใจปุุมตํางๆ ติดแนํนอยูํกับก๎านของไกไฟฟูาและสํวนควบคุม
(3)ให๎แนํใจวําปุุมดรรชนี (INDEXED KNOBS) หมุนไปบนแกนและแสดงการตั้งที่ถูกต๎องของ
แตํละตาแหนํง

(4)ให๎แนํใจวําไกไฟฟูาและสํวนควบคุมหยุดตรงตามตาแหนํงที่กาหนดเว๎นไว๎แตํจะตั้งใจทาไว๎
ให๎หมุนได๎รอบตัว
(5)เปลี่ยนปุุมที่หาย (ถ๎ามีของให๎เปลี่ยน) หรือหามาทดแทนได๎
(6)ให๎แนํใจวําไกไฟฟูาชนิดปุุมจะเข๎าที่เมื่อกดจะหลุดทันทีเมื่อปลํอยและยึดแนํนเมื่อต๎องการ
(7)ให๎แนํใจวําเครื่องหมายหรือปูายประจาเครื่องวิทยุอํานได๎ชัดเจน
(8)เช็คไขมัน น้ามัน ความชื้นและสิ่งสกปรกอื่นๆ ออกจากสํวนบังคับและบริเวณรอบๆ สํวน
บังคับ ให๎ความสนใจเป็นพิเศษตํอไกไฟฟูาชนิดปุุมให๎อยูํในตาแหนํงวํางเมื่อไมํใช๎
ค.ตรวจมาตร เครื่องชี้บอก และเครื่องจากัดตํางๆ
(1)ตรวจมาตรตํางๆ เพื่อแนํใจวําเข็ม ชี้บอกอยูํในสภาพเรียบร๎อยและตรง และเคลื่อนที่ได๎
ตามปกติ ตรวจการเคลื่อนที่ของเข็มเมื่อเปิดไฟฟูาเข๎าเครื่องหรือเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงระหวํางปฏิบัติงาน
(2)ตรวจกระจกครอบมาตรตํางๆ และเครื่องชี้บอกตํางๆ ให๎แนํใจวําไมํร๎าวหรือหลวมคลอน
(3)ตรวจกระจกเจียรนัยที่ครอบ-หลอดนา และหลอดให๎แสงสวํางเพื่อให๎แนํใจวําไมํร๎าวหรือ
หลวมคลอน
(4)ตรวจความชื้นที่รวมตัวภายในกระจกครอบมาตร และกระจกเจียระไน ซึ่งเป็นการแสดงให๎
ทราบถึงการผนึกของครอบไมํแนํน การระบายอากาศไมํพอดีหรือทั้งสองอยําง
(5)ดูแลให๎แนํใจวําแก๎วฝาครอบมาตรไมํเปลี่ยนสี เช็คไข น้ามัน ความชื้นหรือสิ่งสกปรกอื่นๆ
ออกเสีย ถ๎าหากวํามีหมักหมมอยูํที่ผิวแก๎วด๎านนอก ให๎อํานคูํมือประจาเครื่องเพื่อดูระเบียบการทาความสะอาด
(6)ดูแลให๎แนํใจวําหน๎าปัทม์ของมาตรไมํเปลี่ยนสีหรือเป็นฝูา
(7)ดูแลให๎แนํใจวํามาตรทัง้ หมดนั้นเข็มชี้ที่ศูนย์กํอนที่จะปูอนกาลังเข๎าเครื่อง
(8)ดูแลให๎แนํใจวําสํวนควบคุมมาตรและไกไฟฟูาสาหรับเลือกทางอยูํในตาแหนํงที่กาหนดกํอน
การเปิดไฟฟูาเข๎าเครื่อง
(9)ดูแลให๎แนํใจวําเกลียวยึดมาตร และเครื่องชี้บอกตํางๆ เข๎าที่และแนํน (ถ๎าสามารถใช๎มือล๎วง
เข๎าไปปรับข๎างในได๎)
ง.ตรวจตู๎ ฝากครอบ สายรัด และที่ยึดตํางๆ

(1)ตรวจตู๎และฝาครอบของเครื่องเพื่อให๎แนํใ จวําบรรดา กลอน ขาจับ หูหิ้วและสายยึ ด
ตลอดจนที่ยึดตํางๆ นั้นอยูํในสภาพที่ดีและเข๎าที่
(2)ตรวจภายนอกของตู๎โลหะและฝาครอบวํามีรอยบุบ รอยเจาะ มีของแหลมคม รอยขีดขํวน
และสีถลอกปอกเปิด
(3)ตรวจผ๎าใบหรือพลาสติกที่คลุมเครื่อง หรือถุงใสํเครื่องวํามีรอยฉีกขาด เป็นฝูาเปื้อน มีไขข๎น
หรือมีความชื้น
(4) ตรวจหมุนเกลียวยึด และหมุนเกลียวแผงเครือ่ งที่ยึดกันสะเทือนและสายดินเพื่อให๎แนํใจวํา
หมุนเข๎าที่ แนํน และอยูํในสภาพที่ดี
(5)ในขณะที่ทาการอุํนเครื่องอยูํนั้นให๎ตรวจการระบายอากาศของเครือ่ งวําปฏิบัติงานได๎โดยไมํ
มีอุปสรรค และมีอากาศไหลได๎สะดวกในทํอลม ดูแลให๎แนํใจวําไมํมีอุปสรรค และมีอากาศไหลได๎สะดวกในทํอลม
ดูแลให๎แนํใจวําไมํมีวัตถุแปลกปลอมอืน่ ๆ วางขวางอยูํ ซึ่งอาจจะเป็นการขัดขวางตํอการระบายอากาศของเครื่องได๎
ถ๎ามีสิ่งชี้บอกใดๆ วําการระบายอากาศของเครื่องไมํเพียงพอก็ให๎ปิดกาลังไฟฟูาเข๎าเครื่องจนกวําเหตุขัดข๎องนั้นจะ
ได๎พิจารณาและแก๎ไขเรียบร๎อยแล๎ว
(6)ตรวจบรรดาเครื่องประกอบทั้งหมดให๎ครบถ๎วนและมีความสะอาด
(ก)ให๎แนํใจวําหูฟัง, ชุดมือถือ, ปากพูด, ลาโพง และคันเคาะตํางๆ อยูํในสภาพปราศจาก
สิ่งสกปรก, ความชื้น แลสิ่งแปลกปลอมอื่นๆ
(ข)ดูแลให๎แนํใจวําสายไฟฟูาและข๎อตํอตํางๆ นั้นพร๎อมที่ จ ะใช๎ง านได๎ ปราศจากการ
แตกหัก, เป็นสนิม, ฉนวนชารุด, โค๎งงอ และมีปม, เป็นสนิม, ฉนวนชารุด, โค๎งงอ และมีปม
(ค)ดูแลให๎แนํใจวําสิ่งอุปกรณ์ทั้งหมดซึ่งไมํใช๎งานนั้นได๎เก็บไว๎เรียบร๎อยแตํให๎มีพร๎อมเมื่อ
ต๎องการใช๎
จ.ให๎บันทึกสิ่งบกพรํองและขาดแคลนทังหมดไว๎ในแบบเอกสารในการซํอมบารุงที่เหมาะสม ซึ่งได๎
พบเห็นในระหวํางการตรวจ เนื่องจากพนักงานวิทยุได๎รับคาสั่งให๎ตรวจรายการสภาพตํางๆ ที่ตนไมํได๎รับอนุมัติให๎
แก๎ไข ตนจึงต๎องลงบันทึกสิ่งขาดตกบกพรํองเหลํานี้ไว๎ในแบบเอกสารการซํอมบารุงที่เหมาะสมเพื่อให๎เจ๎าหน๎าที่
ซํอมบารุงซึ่งได๎รับอนุมัติดาเนินการตํอไป พนักงานวิทยุควรปฏิบัติการทันทีเพื่อให๎แนํใจวําเครื่องวิทยุจะได๎รับการ
ซํอมหรือบารุงรักษาตามความจาเป็นเพื่อให๎ใช๎งานได๎
8.3.4 การบารุงรักษาระหวํางปฏิบัติงาน
พนักงานวิทยุทุกคนจะต๎องได๎รับการฝึกให๎สังเกตการปฏิบัติงานของเครื่องวิทยุของตนอยํางใกล๎ชิดตน
จะต๎องเอาใจใสํโดยเฉพาะตํอลักษณะที่ผิดปกติในการปฏิบัติงานของเครือ่ งและควรสารวจลักษณะทิ่ผิดปกติเหลํานี้
ที่เกิดขึ้นทันที ในระหวํางการใช๎เครื่องวิทยุใดๆ พนักงานวิทยุควรปฏิบัติดังนี้
ก.ใช๎รายการตรวจสอบทางการปฏิบัติที่มีอยูํในคูํมือประจาเครื่องอันเหมาะสมเพื่อตรวจเครื่องให๎
เริ่มตรวจสอบในทันทีเมื่ออุํนและพร๎อมที่จะใช๎งาน
ข.ตรวจสมรรถนะของเครื่องโดยการตั้งสํวนควบคุมตามพิกัดและบันทึกผลไว๎ให๎ค๎นดูคูํมือประจา
เครื่องเพื่อตั้งตามพิกัดให๎ถูกต๎อง ถ๎าผลผิดปกติก็ให๎สารวจเพื่อพิจารณาหาข๎อบกพรํองถ๎าหากข๎อบกพรํองใดๆ มี
ลักษณะซึ่งพนักงานวิทยุไมํได๎รับอนุมัติให๎ทาการแก๎ไขแล๎ว ก็ให๎บันทึกผลไว๎ในเอกสารแยกเรื่อง และรายงานสภาพ
ไปยังเจ๎าหน๎าที่ซํอมบารุงระดับหนํวย
ค.ตรวจมาตร (ถ๎ามี) เพื่อดูการชี้บอกที่ถูกต๎อง
ง.ตรวจเครื่องชี้บอกความถี่ (ถ๎ามี) เพื่อให๎แนํใจวําปฏิบัติงานอยูํในความถี่ที่ถูกต๎อง
จ.ตรวจมาตรปรุงคลื่น (ถ๎ามี) เพื่อดูการเปลี่ยนแปลงที่ชี้บอกปกติ
ฉ.ตรวจเครื่องระบายอากาศตามห๎วงเวลา
ช.ตรวจเครื่องวิทยุอยูํวําร๎อนจัดหรือไมํ ถ๎าเห็นวําร๎อนจัดให๎ทบทวนตรวจสอบทางปฏิบัติเสียใหมํ ถ๎า
ปรากฏวําร๎อนจัดก็ให๎ปิดเครื่องทันทีและจัดให๎เจ๎าหน๎าที่ซํอมบารุงระดับหนํวยได๎ทาการตรวจข๎อขัดข๎องเรื่องนี้ไมํ

อาจใช๎ในสถานการณ์ทางยุทธวิธีได๎เพราะวําการใช๎เครื่องโดยตํอเนื่องกันนั้นมีความสาคัญมาก โดยไมํคานึงถึงการ
เสี่ยงตํออันตรายของเครื่อง
ซ.บันทึก สิ่งขาดตกบกพรํองตํางๆ ไว๎ในแบบเอกสารการซํอมบ ารุง ที่ เหมาะสมและรายงานให๎
เจ๎าหน๎าที่ซํอมบารุงระดับหนํวยทราบ เพื่อเรํงรัดการซํอมและการบารุงรักษาให๎เร็วขึ้น
8.3.5 การบารุงรักษาภายหลังการใช๎งาน
การบารุงรักษาภายหลังการใช๎งานควรจะเริ่มต๎นทันทีที่ปิดวงจร แตํกํอนที่จะปิดเครื่องในการซํอมบารุง
ภายหลังการใช๎งานนั้น พนักงานควรจะกระทาดังนี้.-
ก.ใช๎รายการตรวจสอบทางปฏิบัติที่มีอยูํในคูํมือประจาเครื่องเพื่อตรวจสอบกํอนที่จะปิดเครื่อง ให๎
บันทึกผลที่เห็นวําผิดปกติ
ข.ปิดเครื่องและทาการตรวจสอบกํอนการปฏิบัติงานที่ปรากฏอยูํในข๎อ 3 และบันทึกสิ่งขาดตก
บกพรํองไว๎ในแบบเอกสารการซํอมบารุงที่เหมาะสม
ค.ให๎แนํใจวําชิ้นสํวนทั้งหมดนั้นได๎รับการหลํอลื่น (เฉพาะชิ้นสํวนที่จะต๎องหลํอลื่น)
ง.ทาความสะอาดและปรับปรุงสํวนประกอบทั้งหมด
จ.ท าความสะอาด ปรับ ปรุง และเก็บ บรรดาสายเคเบิ้ล สายตํอทางไฟ สํวนประกอบยํอยและ
อุปกรณ์เพิ่มเติม
ฉ.ครอบฝากันเครื่อง
ช.ทาการจาหนํายเครื่องไปใช๎ในที่ตํางๆ (เครื่องพร๎อมรบ, ไว๎ในคลังเก็บตาย, สํงไปยังหนํวยซํอม
บารุงขั้นเหนือ ฯลฯ)
ซ.รายงานเจ๎าหน๎าที่ซํอมบารุงระดับหนํวยให๎ทราบถึงสิ่ง ขาดตกบกพรํองที่ได๎พบเห็นแตํยังไมํได๎
แก๎ไข
8.4 การซํอมบารุงระดับหนํวย
การซํอมบารุงระดับหนํวยนั้น จะต๎องดาเนินการโดยเจ๎าหน๎าที่ผู๎ซึ่งได๎รับการฝึกให๎มีความชานาญใน
เรื่องที่ต๎องการ และแสดงให๎เห็นวํามีความสามารถอยํางเพียงพอในเรื่องเหลํานี้ หลังจากได๎รับการฝึกมาแล๎ว ทั้ง
ได๎รับอนุมัติโดยถูกต๎องให๎ดาเนินการซํอมบารุงระดับหนํวย ควรจะสังเกตไว๎วําการบารุงรักษาของพนักงานและการ
ซํอมบารุงระดับหนํวยนั้นเป็นแตํเพียงการแสดงศัพท์เทํานั้นมิได๎หมายความวําพนักงานผู๎ได๎รับการฝึกและมีความ
ชานาญงานนี้จะไมํได๎รับอนุมัติให๎ทาหน๎าที่การซํอมบารุงระดับหนํวยในบางเรื่องเสียทีเดียว โดยทั่วไปแล๎วศัพท์ทั้ง
สองคานี้เป็นเพียงเครือ่ งชี้บอกที่ยอมรับกันวําเป็นระดับขีดความสามารถที่แสดงวุฒิที่ต๎องการของเจ๎าหน๎าที่ที่จะให๎
ทาหน๎าที่นั้นๆ เทํานั้น ขอบเขตอันแท๎จริงของการซํอมบารุงระดับหนํวยตํอเครื่องวิทยุใดๆ อาจพิจารณากาหนดได๎
จากหนังสือคูํมือประจาเครื่องนั้นๆ

8.4.2 การตรวจด๎วยสายตา
กํอนที่จะตํอกระแสไฟฟูาเข๎าเครือ่ งวิทยุซงึ่ ทางานไมํเป็นปกติ เจ๎าหน๎าทีซ่ ํอมบารุงระดับหนํวยควร
จะได๎ตรวจข๎อบกพรํองด๎วยสายตาเสียกํอน โดยทั่วไปแล๎วการกระทาเชํนนีจ้ ะชํวยประหยัดเวลาและอาจปูองกัน
ความเสียหายที่จะเกิดขึ้นแกํเครื่องวิทยุตอํ ไปได๎ ข๎อขัดข๎องของเครือ่ งวิทยุสํวนมากอาจจะค๎นหาได๎จากข๎อบกพรํอง
หนึ่งหรือหลายประการตํอไปนี้คือ
ก.การตํอสายเคเบิล้ หรือสายไฟฟูาไมํถูกต๎อง
ข.สายไฟหรือชํองเสียบแตกหักหรือไมํตํอกัน
ค.สายตํอสายอากาศตํอกันไมํถูกต๎อง
ง.สายเคเบิล้ ที่ตํอระหวํางเครื่องรับและเครื่องสํงชารุดหรือไมํตํอกัน
จ.หลอดหรือผลึกแรํชารุด
ฉ.สายที่ตํอภายในหลวมหรือขาด
ช.หน๎าสัมผัสของไกไฟฟูา (Switch Contacts) สกปรกหรือหัก
8.4.3 การตรวจสอบสมรรถนะของเครื่อง
คูํมือประจาเครื่องสํวนมากมีรายการตรวจสอบสมรรถนะของเครื่องอยูํด๎วย เพื่อให๎เทคนิคในการ
ค๎นหาข๎อขัดข๎องอยํางมีระเบียบ รายการตรวจสอบสมรรถนะของเครื่องมีรายละเอียดมากกวํารายการตรวจสอบ
ทางปฏิบัติ และมาขอบเขตทางเทคนิคมากกวําและใช๎เพื่อค๎นหาข๎อขัดข๎องที่อยูํที่ฐานเครื่อง หรือที่สํวนประกอบ
ซึ่งสามารถเปลี่ยนได๎งําย รายการตรวจสอบสมรรถนะของเครื่องใช๎รํวมกัน กับรายการตรวจสอบทาง
ปฏิบัติเพื่อยืนยันรายงานของพนักงานในเรื่องสิ่งที่ขาดตกบกพรํองและเพื่อค๎นหาข๎อขัดข๎องของเครื่องมือ
ด๎วยรายการตรวจสอบสมรรถนะของเครื่อง มีตัวอยํางดังแสดงไว๎ในตารางนี้
รายการตรวจสอบสมรรถนะของเครื่อง (ชุดวิทยุ AN/PRC-25)
การปฏิบัติ การชี้บอกปกติ มาตรการแก๎ไข
ขั้น
1. -ติดตั้งสายอากาศตามกาหนดบนที่ติดตั้ง
สายอากาศ
2. - ตํอปากพูด-หูฟัง H-138/U กับหัวตํอ
AUDIO อันใดอันหนึ่ง
3. - ตั้งปุุมบังคับที่เลข 5
4. -ตั้งไกไฟฟูาบอกการทางานที่ LITE -ไฟสํองหน๎าปัทม์ชํอง -เปลี่ยนแบตเตอรี่ BA-386
สื่อสารติด เปลีย่ นหลอดไฟสํองหน๎าปัทม์
5. -ตั้งไกไฟฟูาบอกการทางานที่เปิด (ON) -จะได๎ยินเสียงซูํจากปาก -ตํอปากพูด-หูฟัง H-138/U กับ
พูด-หูฟัง H-138/U เมื่อ หัวตํอ AUDIO อันอื่น

สัญญาณยังไมํเข๎า ตรวจปากพูด-หูฟัง โดยการ
เปลี่ยนใหมํ ตรวจโมดูล
A16,A25,A21 และA5
ขั้น การปฏิบัติ การชี้บอกปกติ มาตรการแก้ไข

6. -ตั้งไกไฟฟูาบอกการทางานที่ -จะไมํได๎ยินเสียงซูํ -ตรวจโมดูล A24
SQUELCH
7. -ตั้งเครื่อง AN/PRC-25 ที่อยูํใกล๎ (ซึ่ง -สัญญาณทดสอบจะดัง -ถ๎าสัญญาณที่รบั ได๎อํอน ตรวจ
เป็นเครื่องดี) ในชํองการสื่อสารซึง่ มีแถบ และชัดเจน สายอากาศและการตํอ
ความถี่ 30-52 MHz. และปรับตัง้ RT- สายอากาศ ถ๎ารับสัญญาณไมํได๎
505/PRC-25รับสัญญาณตาม เลย ตรวจโมดูล A2 ถึง A5,A9
ชํองสื่อสารดังกลําว สํงสัญญาณทดสอบ ถึง A15 และ A17 และ A18
เป็นเสียงยาวจากเครื่องสํงวิทยุ
AN/PRC-25 ที่ตั้งอยูํใกล๎เคียง
8. -ปรับเครื่อง AN/PRC-25 ซึ่งตัง้ อยูํ -สัญญาณทดสอบจะดัง -ต๎องสํงซํอมขั้นสูง
ใกล๎เคียง ณ ชํองสื่อสารซึ่งให๎มีแถบ ชัดเจน
ความถี่ 53-75 MHz.และปรับ RT-
505/PRC-25 รับตามชํองสื่อสาร
ดังกลําว สํงสัญญาณทดสอบเป็นเสียง
ยาวจากเครื่อง
9. AN/PRC-25 ที่ตั้งอยูํใกล๎เคียง -สัญญาณทดสอบจะดัง -ตรวจสอบโมดูลที่ RT-505/PRC-
-ปรับเครื่อง AN/PRC-25 ใกล๎เคียง และชัดเจนทุกๆ ชํอง 25 ตามชํองทีร่ ับไมํได๎ตามลาดับ
เพื่อให๎สํงชํองสื่อสารตํางๆ ดังข๎างลําง ใช๎ สัญญาณ A10,A11,A12,A13, A14,A15
สัญญาณทดสอบเป็นเสียงยาวทุกชํอง และ A17
ปรับตัง้ RT-505/PRC-25 รับตาม
ชํองสัญญาณแตํละชํองตามชํองความถี่
ข๎างลํางนี้
30.00 MHz.

30.05 MHz.
30.10 MHz.
30.20 MHz.
30.30 MHz.30.40 MHz.
30.50 MHz.
30.60 MHz.
30.70 MHz.
30.80 MHz.
30.90 MHz.
ขั้น การปฏิบัติ การชี้บอกปกติ มาตรการแก้ไข

10. -ปรับเครื่อง AN/PRC-25 ที่ตั้งอยูํ -สัญญาณทดสอบจะดัง -ตรวจปากพูด-หูฟัง H138/U
ใกล๎เคียง (รู๎แนํวําเป็นเครื่องดี) เพื่อรับ และชัดเจนที่เครือ่ ง โดยการเปลี่ยนอันใหมํ ถ๎ารับ
สัญญาณทดสอบ ซึ่งสํงไปโดย RT- AN/PRC-25 ที่ตั้งอยูํ สัญญาณไมํได๎เลย ให๎ตรวจดูโมดูล
505/PRC-25 กลไกไฟฟูาชนิดกดเพื่อพูด ใกล๎เคียง A1,A6,A7,A22 และA23ตรวจ
ของปากพูด-หูฟัง H-138/U ซึ่งตํอกับ หลอด V1 ตรวจ K1 และ K3
RT-505/PRC-25 และสํงสัญญาณ โดยการเปลี่ยนใหมํ ปรับเครื่อง
ทดสอบเป็นเสียงยาวๆ AN/PRC-25 ซึ่งตัง้ อยูํใกล๎เคียง
ทุกชํองสัญญาณ ทั้งซ๎ายขวา และ
ด๎านซ๎ายของชํองสัญญาณ ถ๎า
ได๎รับสัญญาณนอกชํองตรวจ
A19
-ปรับเครื่อง AN/PRC-25 ที่ตั้งอยูํ -สัญญาณทดสอบจะดัง ตรวจโมดูล A23 และ A24

11.
ใกล๎เคียง (รู๎แนํวําเครื่องดี) เพื่อรับ และชัดเจนที่เครือ่ ง AN/ ตรวจ K2 โดยการเปลี่ยนใหมํ
สัญญาณทดสอบซึง่ สํงไปโดย RT- PRC-25 ที่ตั้งอยูํ
505/PRC-25 ตั้งไกไฟฟูาบอกการ ใกล๎เคียง
ทางานของเครื่อง AN/PRC-25 ที่ตั้งอยูํ

ใกล๎เคียงให๎อยูํที่ SQUELCH กดไก
ไฟฟูาชนิดกดเพื่อพูดของปากพูด-หูฟัง
H- 138/U ซึ่งตํอกับ RT-505/PRC-25
และสํงสัญญาณทดสอบเป็นเสียงยาว
12. -ตั้งไกไฟฟูาบอกการทางานที่ OFF -เลิกใช๎เครือ่ ง -สํงซํอมขั้นสูง
8.4.4 เครื่องมือตรวจวัดทางอิเล็กทรอนิกส์
เจ๎าหน๎าที่ซํอมบารุงระดับหนํวยมักจะถูกใช๎ให๎ตั้งเครื่องใหมํๆ เพื่อใช๎งาน ทาการปรนนิบัติบารุงตามปกติ
หรือทาการซํอมเครื่องมือที่ซับซ๎อน โดยมากแล๎วงานนั้นไมํอาจจะกระทาได๎ถ๎าไมํใช๎เครื่องมือตรวจวัด โดยทั่วไป
แล๎วงานนั้นอาจจะกระทาได๎รวดเร็ว แนํนอนและมีประสิทธิภาพมากขึ้น ถ๎าใช๎เครื่องมือตรวจวัดที่เหมาะสมแล๎ว
เครื่องมือตรวจวัดธรรมดาสามัญได๎แกํมาตรวัดรวม (MULTIMETERS) เครื่องกาเนิดสัญญาณ เครื่องตรวจวัดหลอด
มาตรวัดความถี่และเครื่องแกวํง
ก.มาตรวัดรวม (MULTIMETERS) มาตรวัดรวมดูเหมือนจะเป็นเครื่องตรวจวัดชิ้นเดียวที่สะดวก
ที่สุดที่เจ๎าหน๎าที่ซํอมบารุงมีอยูํ เนื่องจากอาจจะใช๎ทาการตรวจศักย์ไฟฟูา ความต๎านทาน และตามปกติวัดกระแส
ด๎วยมาตรขนาดใหญํๆ ซึ่งตามปกติใช๎ในโรงซํอมขั้นสูงๆ นั้นมักจะมีความแนํนอนมากและเสียหายงําย สํวนมาตร
ขนาดเล็กๆ ไมํสู๎จะแนํนอนเหมือนเครื่องขนาดใหญํ แตํมีความแข็งแรงเหมาะที่จะใช๎งานในสนาม
ข.เครื่องกาเนิดสัญญาณ (SIGNAL GENERATORS) เครื่องกาเนิดสัญญาณเป็นเครื่องตรวจวัดที่ให๎
กาเนิดสัญญาณกระแสที่สามารถปรับตั้งคลื่นเครื่องความถี่ได๎เป็นสํวนใหญํ สัญญาณที่กาเนิดขึ้นนี้อาจจะเป็นการ
ปรุงคลื่นหรือไมํปรุงคลื่นก็ได๎ และอาจให๎เพื่อปรับแตํง (ALIGNMENT) วงจรที่ปรับแตํงได๎ การค๎นหาข๎อขัดข๎องของ
เครื่องพลวัต (การตรวจค๎นสัญญาณ) วงจรที่ปรับแตํงได๎ การวัดความไว การวัดความเข๎มของสนามและการวัดผล
เพิ่มของภาพวงจร และการทดแทนด๎วยสัญญาณ
ค.เครื่องตรวจวัดหลอด (TUBE TESTERS) เพื่อให๎เ หมาะที่จะใช๎ในสนามเครื่องตรวจวัดหลอด
จะต๎องให๎การประเมินคําคุณภาพของหลอดได๎งํายและรวดเร็วเครื่องตรวจวัดหลอดทาหน๎าที่อยํางน้าได๎โดยการ
เปรียบเทียบสภาพของหลอดจะตรวจวัดกับมาตรฐานที่กาหนดไว๎ลํวงหน๎า
ง.มาตรวัดความถี่ (FREQUENCY METER) โดยหลักแล๎ว มาตรวัดความวัดความถี่ก็เป็นวงจรที่
ปรับตั้งคลื่นได๎ มาหน๎าปัทม์ซึ่งได๎ปรับเทียบโดยตรงเป็นกิโลไซเกิ้ล หรือรับวิทยุมาตรวัดความถี่ บางแบบอาจจะใช๎
แทนเครื่องกาเนิดสัญญาณในการตรวจด๎วยสัญญาณหรือวิธีการค๎นหาข๎อขัดข๎องอื่นๆ ได๎
จ.เครื่องดูการแกวํง ไฟฟู า (OSCILLOSCOPERS) เป็นเครื่องมื ออิเล็ก ทรอนิกส์ที่แสดงภาพของ
ศักย์ไฟฟูาศักย์หนึ่งที่เกี่ยวกับศักย์ไฟฟูาอีกศักย์หนึ่งบนจอของหลอดรังสีขั้วไฟฟูาลบ (CATHODE-RAY TUBE)
ลักษณะที่สาคัญของเครื่องดูการแกวํงไฟฟูาคือ ลาอิเล็กตรอนไมํมีความเฉื่อย หลอดรังสีขั้วไฟฟูาลบจึงสามารถ
ตอบสนองตํอความถี่สูงๆ มากได๎ดีกวําเครื่องชี้บอกทางไฟฟูาอื่นๆ
8.4.5 ระเบียบปฏิบัติในการค๎นหาข๎อขัดข๎อง

เนื่อ งจากมี เ ครื่อ งอุ ป กรณ์แบบตํางๆ กั นมากมายที่ใช๎ในสนาม ฉะนั้นจึง ไมํมี ก ฏตายตัวในการค๎นหา
ข๎อขัดข๎อง หัวข๎อตํอไปนี้เป็นระเบียบปฏิบัติโดยทั่วไปที่อาจใช๎เป็นแนวทางอันเป็นประโยชน์สาหรับเจ๎าหน๎าที่ซํอม
บารุงระดับหนํวยที่ได๎เรียนรู๎วิธีค๎นหาข๎อขัดข๎องอยํางรวดเร็วและดีที่สุดมาแล๎วด๎วยประสบการณ์ คือ
ก.การศึกษาตารา ภาพแสดงประกอบ และแผนผังที่มาอยูํในคาแนะนาการซํอมบารุงระดับหนํวย
ข.หมั่นซักซ๎อมการใช๎เครื่องมือตรวจสอบอยูํเสมอ
ค.ตรวจสอบเครื่องตามระเบียบปฏิบัติในรายการตรวจสอบการใช๎เครื่อง
ง.ตรวจสอบเครื่องตามระเบียบในการตรวจสอบสมรรถนะของเครื่อง
จ.ดาเนินการตามการแก๎ไขตามที่ปรากฏในรายการตรวจสอบ
ฉ.บันทึกความขาดตกบกพรํองที่ไมํสามารถจะแก๎ไขได๎ในขณะนั้น
ช.ถ๎าต๎องการทาการซํอมบารุงในประเภทที่สูงกวําก็ให๎สํงเครื่องอุปกรณ์พร๎อมด๎วยบันทึกการซํอม
บารุงไปยังโรงซํอมขั้นนั้น ในบางโอกาสเจ๎าหน๎าที่ซอํ มบารุงสนับสนุนโดยตรง ก็อาจจะมาเยี่ยมหนํวยตามระยะเวลา
ตํอเวลาตํอหนํวยซึ่งต๎องการรับบริการ ในกรณีนี้ก็ให๎สํงบันทึกการซํอมบารุง (หรือรายงานอันเหมาะสม) ไปกํอน
และเก็บเครื่อง (ชะงักใช๎งาน) ไว๎จนกวําเจ๎าหน๎าที่ซํอมบารุงสนับสนุนโดยตรงจะมาถึงพื้นทีน่ ั้น ถ๎าต๎องการเครื่องนั้น
เรํงดํวนก็ให๎สํงคาขอรับการซํอมหรือบารุงรักษาโดยทันทีตามมูลฐานฉุกเฉิน ถ๎าไมํจาเป็นก็ให๎หลีกเลี่ยงการขอการ
ซํอมบารุงแบบนี้เ สียเนื่องจากการขอการซํอ มบ ารุง ฉุกเฉินบํอยๆ จะกระทบกระเทือนตํอประสิท ธิผ ลในการ
ปฏิบัติงานของโรงซํอมบารุงประเภทสูงกวํา
8.4.6 การวิเคราะห์เพื่อการแก๎ไข
ข๎อขัดข๎องอันสับสนเกี่ยวกับเครื่องอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์เชํน เครื่องวิทยุจะค๎นพบได๎โดยต๎องให๎หาสํวนที่
ขัดข๎องเสียกํอนแล๎วจึงค๎นหาข๎อขัดข๎องของสํวนนั้น การค๎นหาข๎อขัดข๎องทั้งเครื่องนั้นจะต๎องมีความเข๎าใจความ
เกี่ยวข๎องระหวํางกันของสํวนประกอบหลักที่ประกอบขึ้นเป็นชุดวิทยุถ๎าขัดข๎องเกิดขึ้นที่สํวนประกอบหลักอันใด
อันหนึ่งก็จะทาให๎เครื่องไมํทางานตามหน๎าที่ที่ได๎ออกแบบสร๎างมาในเครื่องวิทยุบางแบบความบกพรํองเพียงสิ่ง
เดียวเทํานั้นอาจทาให๎เครื่องนี้ทางานได๎ตามเดิม แตํวิทยุบางเครื่องการชารุดขั้นต๎นเพียงสํวนหนึ่ง เชํน หม๎อตุน เป็น
ต๎น ก็อาจกํอให๎เกิดความเสียหายแกํสํวนอื่นๆ ได๎อีกหลายสํวน ในกรณีนี้สํวนที่ได๎รับการกระทบกระเทือนถึงทั้ง
สํวนควรจะได๎มีการเปลี่ยนเสียกํอนที่จะใช๎เครื่อง
ก.เพื่อที่จะให๎ค๎นหาข๎อขัดข๎องได๎งํายเข๎า เครื่องวิทยุจึงได๎แบํงสํวนประกอบหลักไว๎เป็นสํวนโดย
สํวนมากแล๎ว แตํมากแล๎วแตํละสํวนประกอบหลักจะติดตัง้ ไว๎บนฐานเครื่องซึ่งแยกจากกัน ระบบวิทยุโดยทั่วไปแล๎ว
จะมีสํวนประกอบหลักๆ ดังตํอไปนี้
(1)สํวนเครื่องสํง
(2)สํวนเครื่องรับ
(3)สํวนระบบสายอากาศ
(4)สํวนเครื่องควบคุม
(5)สํวนเครื่องจํายกาลัง
ข.สํวนประกอบหลักแตํละสํวนในบางกรณีอาจจะต๎องพึ่งพาอาศัย สํวนประกอบอื่นๆ อีกหนึ่งหรือ
หลายสํวน ตัวอยํางเชํน เครื่องจะไมํทางาน ถ๎าระบบสายอากาศหรือเครื่องจํายกาลังบกพรํอง เพราะฉะนั้น โดย
ความจริงแล๎วสํวนประกอบใดๆ ที่ไมํทางานก็มิได๎หมายความวําเกิดความบกพรํอง เพราะฉะนั้น โดยความจริงแล๎ว
สํวนประกอบใดๆ ที่ไมํทางานก็มิได๎หมายความวําเกิดความบกพรํองชิ้นที่ สํวนประกอบนั้นๆ เสมอไป ข๎อขัดข๎อง
อาจจะอยูํที่สํวนซึ่งทาหน๎าที่ปอู นสัญญาณหรือในสายเคเบิล้ ซึ่งตํอเชื่อมระหวํางสํวนนั้นกับสํวนอื่นก็ได๎ ด๎วยเหตุนี้จึง
จาเป็นที่จะต๎องวิเคราะห์สถานการณ์แตํละครั้งอยํางรอบคอบ เพื่อที่จะค๎นหาข๎อขัดข๎องของสํวนประกอบนั้นถ๎าไมํ
กระทาเชํนนี้จะต๎องเสียเวลามากในการตรวจสํวนประกอบที่ทางานได๎ตามปกติไปเสียเปลําๆ
ค.การวิเคราะห์ข๎อขัดข๎องอยํางรอบคอบ ยังจะชํวยปูองกันการทาให๎เครื่องเสียโดยปรับจัดอยําง
ตามบุญตามกรรม ซึ่งนอกจากจะไมํทาให๎เครื่องดีขึ้นแล๎ว ยังอาจจะทาให๎การซํอมบารุงเล็กๆ น๎อยๆ กลายเป็ นการ
ซํอมคืนสภาพที่ใหญํหลวงไปได๎ เจ๎าหน๎าที่ ซํอมบารุงจะต๎องปฏิบัติตามวิธีการค๎นหาข๎อขัดข๎องตามหนังสือคูํมื อ
ประจาเครื่องโดยเฉพาะอยํางใกล๎ชิด
ง.จะต๎องมีการวิเคราะห์สํวนที่บกพรํอง เพื่อหาสํวนที่ชารุดโดยทันที หลังจากที่ได๎ทาการวิเคราะห์
ทั้งระบบแล๎วอาจจะใช๎แผนภูมิหรือแผนผังวงจร สาหรับค๎นหาสํวนที่ขัดข๎องอยํางมีเหตุผล
---------------------------------------
บทที่ 9
ปัจจัยควบคุมความเชื่อถือได้ของการสื่อสารประเภทวิทยุ
9.1 การเลือกทีต่ ั้ง
9.1.1 ความต๎องการทางเทคนิค

ก. ที่ ตั้ง สถานีวิทยุจะต๎องตั้ง อยูํในตาบลที่มั่นใจวําจะสามารถปฏิบัติก ารสื่อสารกั บสถานีอื่นๆ
ทั้งหมดที่ตนจะปฏิบัติงานด๎วย เพื่อให๎มีประสิทธิภาพในการสํงและรับควรจะพิจารณาปัจจัยดังตํอไปนี้คือ
1) เนินและภูเขาระหวํางสถานีตามปกติจากัดระยะในการทางานของวิทยุในภูมิประเทศที่เ ป็น
เนินหรือภูเขา ควรจะเลือกที่ตั้งให๎อยูํบนลาดเขาที่คํอนข๎างสูง (รูปที่ 9-1) ควรจะหลีกเลี่ยงที่ตั้งซึ่งอยูํที่ฐานของ
หน๎าผา หรือในโกรกเขาหรือหุบเขาลึก (รูปที่ 9-2) เมื่อปฏิบัติงานด๎วยความถี่สูงมากกวํา 30 MHz ควรจะเลือก
ที่ตั้งซึ่งให๎การสื่อสารเป็นเส๎นสายตาเมื่อกระทาได๎
2) พื้นดินแห๎งจะมีความต๎านทานสูง และจากัดรัศมีการทางานของคลื่นวิทยุ ถ๎าหากเป็นไปได๎
ควรตั้งสถานีอยูํใกล๎พื้นดินชื้นๆ ซึ่งมีความต๎านทานน๎อยโดยเฉพาะอยํางยิ่งน้าเค็มจะเพิ่มระยะการทางานออกไป
ได๎มาก คือคลื่นวิทยุออกไปในน้าเค็มได๎ดี
3) ต๎นไม๎ที่มีพุํมหนาทึบ จะดูดซึมคลื่นวิทยุไว๎ ต๎นไม๎ใบจะให๎ผลร๎ายแรงกวําต๎นสน สายอากาศ
นั้นควรจะให๎พ๎นพุํมไม๎ใบที่หนาๆ ทั้งหมด
ข. สิ่งกีดขวางซึ่งมนุษย์ทาขึ้น
1) ไมํควรเลือกที่ตั้งซึ่งอยูํในอุโมงค์หรือใต๎ชํองทางผํานหรือใต๎สะพานเหล็ก การสํงและรับ
สัญญาณภายใต๎สะพาน สิ่งเหลํานี้เกือบจะกระทาไมํได๎เพราะมีการดูดซึมคลื่นวิทยุอยํางมาก
2) อาคารซึ่งตั้งอยูํระหวํางสถานีวิทยุ โดยเฉพาะอยํางยิ่งที่มีโครงเป็นเหล็กหรือคอนกรีตเสริม
เหล็ก จะเป็นสิ่งกีดขวางการสํงคลื่นวิทยุ
รูปที่ 9-1 ที่ตั้งที่ดีสาหรับการสื่อสารทางวิทยุ

(GOOD SITES FOR RADIO COMMUNICATION)
3) บรรดาสายที่วางบนเสาทุกชนิด เชํน สายโทรศัพท์ , โทรเลขและสายไฟฟูาแรงสูง ควรจะ
หลีกเลี่ยงให๎พน๎ เมื่อทาการเลือกที่ตั้งสถานีวิทยุ เพราะสายเหลํานั้นจะดูดซึมกาลังจากสายอากาศซึ่งสํงคลืน่ ที่ตั้งอยูํ
ข๎างเคียง นอกจากนั้นยังทาให๎มีการรบกวนและหึ่งขึ้นในเครื่องรับได๎
4) ควรหลีกเลี่ยงตาบลที่อยูํใกล๎ถนน และทางหลวงซึ่งมีการสัญจรมาก นอกจากเสียงรบกวน
และความสับสนซึ่งเกิดจากรถถังและรถบรรทุกแล๎ว การจุดหัวเทียนของยานพาหนะเหลํานี้อาจจะทาให๎เกิดการ
รบกวนทางไฟฟูาขึ้นได๎

5) จะต๎องไมํตั้งเครื่องประจุหม๎อไฟฟูาและเครื่องกาเนิดไฟฟูาไว๎ใกล๎สถานีวิทยุ
6) ไมํควรตั้งสถานีวิทยุให๎ใกล๎ชิดกัน
7) ควรจะตั้งสถานีวิทยุในพื้นที่ที่เงียบสงัด พนักงานวิทยุยํอมจะต๎องมีสมาธิอยํางมากในการ
รับสัญญาณที่อํอน ฉะนั้นความสนใจของพนักงานวิทยุจึงไมํควรจะถูกเสียงที่ไมํพึงประสงค์หันเหไป
รูปที่ 9-2 ที่ตั้งที่เลวสาหรับการตัง้ สถานีวิทยุ

(BAD SITE)
9.1.2 ความต๎องการทางยุทธวิธี
ก. ความต๎องการของหนํวยบังคับบัญชา สถานีวิทยุตั้งหํางพอสมควรจากกองบังคับการหรือที่
บังคับการของหนํวยซึ่งสถานีวิทยุนั้นประจาอยูํ เพราะวําการยิง ระยะไกลของปืนใหญํข๎าศึก อาวุธนาวิถีหรือ
ระเบิดจากอากาศซึ่งเล็งมาที่สถานีตามผลของการหาทิศของวิทยุของข๎าศึก ยํอมจะไมํทาให๎ที่บริเวณบังคับการถูก
โจมตีไปด๎วย
ข. การกาบังและการซํอนพราง ที่ตั้งซึ่งได๎เลือกไว๎นั้นควรจะมีการกาบังและซํอนพรางดีที่สุดเทําที่
จะทาได๎ ประกอบทั้งต๎องให๎ทาการรับและสํงสัญญาณได๎ดีด๎วย การกาบังและซํอนพรางที่ไมํสมบูรณ์อาจทาให๎เกิด
ความเสียหายตํอการรับและสํงสัญญาณได๎ ปริมาณความเสียหายที่จะยอมให๎เกิดขึ้นได๎นั้นขึ้นอยูํกับรัศมีของการ
ทางานที่ต๎องการกาลังของเครื่องสํง ความไวเครื่องรับประสิทธิภาพของระบบสาย อากาศและลักษณะของภูมิ

ประเทศ เมื่อใช๎เครื่องวิทยุทาการสื่อสารในระยะใกล๎เทํารัศมีการทางานไกลสุดของเครื่องนั้นแล๎ว ก็อาจยอมเสีย
ประสิทธิภาพในการสื่อสารบ๎างเพื่อให๎การซํอนพรางเครื่องวิทยุจากการสังเกตการณ์ของข๎าศึกได๎ดีขึ้น
ข้อพิจารณาในทางปฏิบัติ
(1) ชุดหีบหํอมีสายตํอขนาดยาวเพียงพอที่จะอานวยให๎ปฏิบัติจากที่กาบังได๎ ในขณะที่วาง
เครื่องวิทยุไว๎ใต๎ระดับผิวพื้นของภูมิประเทศรอบๆ และให๎สายอากาศอยูํในที่โลํง
(2) เครื่องวิทยุบางเครื่องอาจจะควบคุมระยะไกลได๎ถึง 100 ฟุตหรือมากกวํานั้น เรื่องแบบ
นี้อาจตั้งไว๎ในที่คํอนข๎างโลํงแจ๎งได๎ สํวนพนักงานนั้นยังคงอยูํในที่ซํอนพราง
(3) สายอากาศของบรรดาเครื่องวิทยุทั้งหมดจะต๎องยกให๎พ๎นจากผิวพื้นดิน เพื่อให๎สามารถ
สื่อสารได๎ตามปกติ
(4) สายอากาศของเครื่องวิทยุทางยุทธวิธีขนาดเล็กมักจะเป็นแบบแส๎ สายอากาศเหลํานี้
ยากที่จะมองเห็นได๎ในระยะไกล โดยเฉพาะอยํางยิ่งถ๎าไมํเป็นเงาตัดกับท๎องฟูา
(5) จะต๎องหลีกเลีย่ งเส๎นเนินและสันเขาที่โลํงแจ๎ง ตาบลที่มุมลาดกาบังน๎อยๆ ถัดหลังเขาจะ
ให๎การซํอนพรางที่ดีกวํา และบางที่ก็สามารถสํงคลื่นวิทยุได๎ดีขึ้น
(6) ตาบลที่ตั้งถาวรและกึ่ง ถาวร ควรจะซํอนพรางให๎ดีเพื่ อปูองกันการตรวจการณ์ทาง
อากาศและทางพื้นดิน อยํางไรก็ตามไมํควรให๎สายอากาศแตะต๎นไม๎ พุํมไม๎หรือสิ่งที่ใช๎พราง
การสื่อสารภายในที่ตั้ง จะต๎องให๎มีการติดตํอระหวํางเครื่องวิทยุและศูนย์ขําวอยูํตลอดเวลา โดยการ
ใช๎พลนาสารภายในหรือโทรศัพท์สนาม ควรให๎ผู๎บังคับหนํวยและฝุายอานวยการเข๎าถึงสถานีวิทยุได๎สะดวกด๎วย
9.1.3 ข๎อพิจารณาสุดท๎าย
เกือบจะไมํอาจเลือกที่ตั้งเครื่องวิทยุให๎บรรลุความต๎องการทางเทคนิคและยุทธวิธีได๎ทุกประการ
เพราะฉะนั้นจึงมักจาเป็นต๎องใช๎วิธีปรองดองจึงจะเลือกตาบลที่มีที่ตั้งที่ดีที่สุดได๎ ทางที่ดีควรจะเลือกที่ตั้งหลักและ
ที่ตั้งสารองไว๎ด๎วย ถ๎าหากไมํอาจวางการสื่อสารด๎วยวิทยุไว๎ ณ ที่ตั้งหลักได๎ ก็อาจจะเลื่อนเครื่องวิทยุอีกเล็กน๎อยไป
ยังที่ตั้งสารอง
9.2 ปัจจัยที่เชื่อถือได้ทางด้านเครื่องส่ง
9.2.1 ความถี่
การสื่อสารทางวิทยุสนามสํวนมากใช๎คลื่นพื้นดิน รัศมีการทางานของคลื่นพื้นดินจะสั้นเข๎าเมื่อมีความถี่ที่
ใช๎งานของเครื่องสํงเพิ่มขึ้น ตั้งแตํแถบคลื่นความถี่ปานกลาง(MF) สํวนที่ใช๎การได๎(300–3000KHz) จนถึงแถบ
คลื่นความถีสูง(HF)(3-30 MHz) เมื่อเครื่องสํงปฏิบัติงานเหนือความถี่ 30 MHz ระยะทางจะจากัดลง โดยทั่วไป
แล๎วเกินกวําเส๎นสายตาเล็กน๎อย สาหรับวงจรที่ใช๎การแพรํกระจายคลื่นฟูา ความถี่โดยเฉพาะที่จะต๎องเลือกนั้น
ยํอมขึ้นอยูํกับลมฟูาอากาศ ฤดูกาลและห๎วงเวลาของวัน
9.2.2 กาลัง

รัศมีการทางานของสัญญาณที่สํงออกไปนั้นจะเป็นปฏิภาคกับกาลังซึ่งแผํออกรอบด๎านจากสายอากาศ
การเพิ่มกาลัง นั้นให๎ผ ลตํอการเพิ่ม รัศมี การท างานออกไปบ๎าง และเมื่อกาลังลดลงรัศมีก ารท างานก็ลดลงด๎วย
ภายใต๎สภาพการปฏิบัติงานตามปกติเครื่องสํงควรจะปูอนกาลังเข๎าสูํสายอากาศพอที่จะทาให๎การสื่อสารที่เชื่อถือได๎
ให๎กับ สถานีรับ เทํ านั้น การสํง สัญ ญาณที่ มีก าลัง มากเกิ นกวําต๎องการยํอมทาให๎เ กิดการรัก ษาความปลอดภัย
ทางการสื่อสารเสียหายได๎ เพราะวําตาบลของเครื่องสํงนั้นอาจถูกข๎าศึกกาหนดได๎งํายยิ่งขึ้นโดยการหาทิศวิทยุ
นอกจากนั้นสัญญาณอาจรบกวนสถานีของฝุายเดียวกันซึ่งปฏิบัติงาน ณ ความถี่เดียวกันด๎วย
9.2.3 สายอากาศ
เพื่อให๎การสํงพลังงานได๎สูงสุด สายอากาศที่ใช๎แผํคลื่นจะต๎องมีความยาวที่เหมาะกับความถี่ที่ใช๎งาน ภูมิ
ประเทศในท๎องถิ่นนั้นมีสํวนในการกาหนดแบบในการแผํคลื่นอยูํด๎วย ซึ่งมีผลตํอทิศทางของสายอากาศตลอดจน
รัศมีการทางานของเครื่องในทิศทางที่ต๎องการ ถ๎าหากเป็นไปได๎ก็ควรจะทดลองเปลี่ยนทําทางสายอากาศไปหลาย
อยํางเพื่อให๎ได๎ทําทางที่ปฏิบัติที่ดีที่สุด ให๎พลังมากที่สุดแผํไปในทิศทางที่ต๎องการ
9.2.4 ขีดความสามารถของพนักงาน
ความชานาญและขีดความสามารถทางเทคนิคของพนักงานประจาเครื่องสํงและเครื่องรับ มีบ ทบาท
สาคัญที่จะทาให๎ได๎รัศมีการทางานของเครื่องสูงสุดที่จะเป็นไปได๎ โดยทั่วไปแล๎วเครื่องสํงก็ดี การประกับกาลัง
ออกอากาศ(OUT PUT COUPLING) ก็คือและวงจรปูอนกาลังไปสายอากาศจะต๎องปรับตั้ง (TUNE) ให๎ถูกต๎อง
เพื่อที่จะได๎กาลังออกอากาศที่สูงสุดนอกจากนั้นทั้งสายอากาศสํงและสายอากาศรับ
จะต๎องสร๎างให๎เหมาะ โดยคานึงถึงลักษณะสมบัติทางไฟฟูาและสภาพภูมิประเทศในท๎องถิ่น
9.3 ปัจจัยต่างๆ ที่เกี่ยวกับความเชื่อถือได้ในเส้นทางส่งคลื่น

9.3.1 ความนาและความสูงของภูมิประเทศที่อยูํระหวํางกลาง
ก.ความนา (CONDUCTIVITY) ชนิดของภูมิประเทศที่อยูํระหวํางเครื่องวิทยุสนาม 2 เครื่อง เป็นสิง่
กาหนดความนาของพื้นดินและเป็นผลตํอคลื่นพื้นดิน ภูมิประเทศที่เป็นทุํงหญ๎าราบเรียบมีความนาสูง เพราะวํา
พื้นโลกได๎ดูดซึมคลื่นพื้นดิ้นแตํเพียงเล็กน๎อย ผิวพื้นน้ากว๎างใหญํก็มีความนาสูงด๎วยภูมิประเทศที่เป็นภูเขาพื้นที่ที่
เป็นภูเขาขรุขระและผุพังมัก จะมีความนาต่า ในพื้นที่เ ป็นแหลํงแรํอยูํมาก โกรกเขาลึก พื้นโลกอาจดูดซึมคลื่น
พื้นดินไปเสียหมด
ข.ความสูง ภูมิประเทศที่ เป็นเครื่องกีดขวางขนาดใหญํระหวํางสถานีสํง และสถานีรับ จะทาให๎
ความเชื่อถือได๎ในการสํงวิทยุลดน๎อยลง
9.3.2 ระยะทางระหวํางสถานี
เครื่องสํงวิทยุกาลังต่าที่มีรัศมีทางานจากัด จะต๎องปฏิบัติงานกับเครื่องรับซึ่งตั้งอยูํภายในรัศมีการทางานนี่
เครื่องกาลังสูงๆ ซึ่งใช๎คลื่นพื้นดินและคลื่นฟูาแรงๆ อาจจะไปถึงสถานีรับด๎วยคลื่นใดคลื่นหนึ่งหรือทั้งสองคลื่นก็ได๎
ทั้งนี้ขึ้นอยูํกับระยะทางระหวํางเครื่องสํงและเครื่องรับ
9.3.3 ปัจจัยระยะกระโดดข๎าม(SKIP ZONE)

การแพรํกระจายคลื่นฟูาถูกนามาใช๎ในการสื่อสาร จะต๎องพิจารณาถึงคุณลักษณะของการกระโดดข๎าม
ด๎วย ในบางขณะระหวํางกลางวันหรือกลางคืน ณ บางความถี่อาจจะมีสถานีรับซึ่งตั้งอยูํในยํานกระโดดข๎าม(SKIP
ZONE) จึงไมํอาจรับสัญญาณจากเครื่องสํงได๎
9.4 ปัจจัยทางความเชื่อถือได้ที่เครื่องรับ
9.4.1 ความไวและความเลือกเฟูนของเครื่องรับ
ความไวเป็นเครื่องแสดงการสนองตอบของวงจรวิทยุที่มีตํอสัญญาณ ณ ความถี่ซึ่งถูกปรับตั้งไว๎วํามีมาก
น๎อยเพียงไร ความเลือกเฟูนเป็นเครื่องแสดงวําเครื่องรับสามารถแยกสัญญาณที่ต๎องการออกจากสัญญาณของ
ความถี่อื่นๆ ได๎มากน๎อยเพียงใด ถ๎าหากวําต๎องการความไวและความเลือกเฟูนสูงสุดแล๎วจะต๎องปรับแตํงเครื่องรับ
ให๎เหมาะและใช๎งานอยํางมีประสิทธิภาพ ระดับการรบกวนที่มีอยูํในวงจรเป็นปัจจัยที่จากัดความไวของเครื่องรับ
9.4.2 สายอากาศรับ
ในการสื่อสารด๎วยวิทยุสนาม แบบของการสร๎าง,ที่ตั้งและลักษณะทางไฟฟูาไมํมีปัญหาตํอการปฏิบัติงาน
ของสายอากาศรับเหมือนอยํางเชํนสายอากาศสํง สายอากาศรับนั้นจะต๎องมีความยาวเพียงพอและจะต๎องประกบ
(COUPLING) เข๎ากับวงจรทางเข๎า(INPUT) ของเครื่องรับและในบางกรณีก็ต๎องให๎มีขั้วเหมือนกับสายอากาศสํง
9.4.3 การรบกวนจากแหลํงธรรมชาติ
ก.การรบกวนวิทยุจากแหลํงธรรมชาติ อาจแบํงได๎เป็น 4 ประเภท คือ
1) การรบกวนของบรรยากาศจากพายุไฟฟูา(IONO)
2) การรบกวนของรังสีดวงอาทิตย์และคอสมิค อันเนื่องจากการระเบิดในดวงอาทิตย์และ
ดวงดาวอื่นๆ
3) การเกิดไฟฟูาสถิตย์จากอนุภาคที่มีประจุไฟฟูาในบรรยากาศ อนุภาคเหลํานี้อาจจะเป็น
ฝน,ลูกเห็บ,หิมะ,ทราย,ควันหรือฝุุนละออง อนุภาคที่แห๎งทาให๎เกิดประจุไฟฟูาได๎มากกวําอนุภาคที่เปียกชื้น
4)การจางหายเนื่องจากการรบกวนในมัชฌิม ซึ่งคลื่นวิทยุได๎แพรํกระจายผํานไป
ข.การรบกวนดังกลําวไว๎ข๎างต๎นนั้น จะปรากฎอยูํ ในเครื่องอิเล็กทรอนิกส์เป็นเสียงรบกวน เสียง
รบกวนนี้แสดงออกมาเป็นเสียงในหูฟั ง หรือลาโพง และแสดงออกเป็นสิ่งผิดปกติในด๎านทางออกของเครื่อง
ปลายทางอื่นๆ มีการรบกวนแทบทุกความถี่ แตํอาจจะลดน๎อยลงได๎มากเมื่อคําของความถี่สูงขึ้น การรับความถี่สูง
มากกระทบกระเทือนจากการรบกวนเหลํานี้แตํน๎อย
9.4.4 การรบกวนจากสิ่งที่มนุษย์ทาขั้น
ก.การรบกวนจากสิ่งที่มนุษย์ทาขึ้นนั้น เกิดจากเครื่องไฟฟูา เชํน ระบบจุดเทียนของเครื่องยนต์
แปรงถํานในเครื่องยนต์ไฟฟูาและเครื่องกาเนิดไฟฟูา ซึ่งเกิดประกายขึ้นและเครื่องจักรอื่นๆ ถ๎าหากวําไมํมีการ
ควบคุมการรบกวนนี้แล๎ว มันกลบการสํงสัญญาณไปเสียหมด

ข.ถึงแม๎วําการรบกวนจากสิ่งที่มนุษย์ทาขึ้น อาจจะขจัดหรือทาให๎ลดน๎อยลงได๎มากที่สุด ณ แหลํง
กาเนิดของมันก็ตาม แตํก็อาจจะปรับปรุงสภาพให๎ดีขึ้นได๎อีกบ๎าง ณ เครื่องรับ การใช๎สายอากาศรับชนิดบํงทิศจะ
ชํวยขจัดการรบกวนได๎บ๎างถ๎าหากวําแหลํงรบกวนนั้นไมํอยูํในทิศทางเดียวกับสถานีสํง นอกจากนี้สายที่ตํอออก
จากสายอากาศลงเครื่องซึ่งได๎ออกแบบสร๎างเป็นพิเศษ อาจขจัดหรือลดการรบกวนซึ่งมนุษย์ทาขึ้นเพราะตามปกติ
แล๎วสายตํอลงเครื่องเป็นตัวรับการรบกวนไว๎ด๎วย
9.4.5 การรบกวนกันเอง(MULTUAL INTERFERENCE)
ก.เมื่อระบบการสื่อสารแหํงหนึ่งรบกวนกับอีกแหํงหนึ่ง หรือเมื่อหนํวยใดหนํวยหนึ่งภายในระบบที่
กาหนดให๎ รบกวนกับหนํวยอื่นๆ ในระบบเดียวกัน เราเรียกสภาพเชํนนี้วํา การรบกวนกันเอง
ข.การรบกวนกันเองอาจจะปรากฎเป็นหลาบแบบ เชํน เสียงรบกวน เสียงแทรกตํางวงจร(CROSS
TALK) การปฏิกิริยาระหวํางกันของฮาโมนิกส์ สภาพที่เป็นธรรมดาสะสมบางอยํางซึง่ ทาให๎เกิดการรบกวนกันเองมี
ดังตํอไปนี้
1) สัญญาณอันไมํพึงประสงค์ที่แปลกปลอมเข๎ามา
2) การตอบสนองของเครื่องรับตํอสัญญาณที่แปลกปลอม
3) การเกิดประกายความถี่วิทยุขึ้นในเครื่องสํง
4) การไมํได๎สัดสํวนของความหนํวง(IMPEDANCE) ในระบบสายอากาศ
5) การรบกวนของห๎วงคลื่นศักดิ์สูง
6) การกาหนดความถี่ไมํเหมาะสม
ค.การรบกวนซึ่งเกิดจากแหลํงที่อยูํไกลและที่อยูํในบริเวณนั้นหลายแหลํง ความสัมพันธ์เกี่ยวกับ
ความถี่วิทยุ ที่ตั้งทางภูมิศาสตร์ การปรับเครื่องผิดพลาด เทคนิคในการปฏิบัติงานไมํเหมาะสมและสภาพลมฟูา
อากาศ เหลํานี้เป็นปัจจัยสาคัญที่กํอให๎เกิดการรบกวนกัน เครื่องมือและระบบซึ่งเป็นเครื่องกาเนิดที่สาคัญในการ
รบกวนกันเองได๎แกํ เรดาห์วิทยุ วิทยุชํวยเดินเรือ(หรือเดินอากาศ) และโทรศัพท์
9.4.6 ขีดความสามารถของพนักงานเครื่องรับ
เครื่องรับในการสื่อสารสํวนมากที่ปุมบังคับที่ปรับได๎ ซึ่งออกแบบสร๎างขึ้นเพื่อผลเสียของการจางหาย
เสียงรบกวน และการรบกวน ความชานาญในการใช๎เครื่องบังคับเหลํานี้ เชํน เครื่องจากัดเสียงรบกวนและเครื่ อง
กรองคลื่นแบบตํางๆ มักจะอ านวยให๎การรับขําวกระทาได๎ดี มิฉะนั้นแล๎วไมํอาจทาการรับขําวได๎ในเมื่อมีเสียง
รบกวนและการรบกวนมาก ถ๎าหากการปรับเครื่องบังคับเหลํานี้ไมํถูกต๎องเนื่องจากความรู๎เทําไมํถึงการณ์ หรือ
ขาดความระมัดระวังก็อาจทาให๎การปฏิบัติงานไมํได๎ผล เพราะฉะนั้นความช่าชองและความชานาญงานทางเทคนิค
ของพนักงานเครื่องรับจึงมีสํวนสาคัญในการรับสัญญาณวิทยุด๎วย

-------------------------------
บทที่ 10
ระเบียบปฏิบัติงานทางวิทยุ
( RADIO PROCDURE )

ก.ประสิทธิผลทางยุทธวิธีของเครื่องสื่อสารใดๆ ก็ตามจะไมํสาคัญมากไปกวําความช่าชองของ
พนักงาน ประสิทธิภาพสูงทีส่ ุดในขํายหรือในหนํวยบังคับบัญชาจะมีขึ้นได๎ก็ตํอเมื่อพนักงานเครื่องสื่อสารได๎ใช๎
ระเบียบปฏิบัติการที่เหมาะสมในการสํงและการรับขําวจนเป็นนิสัย
ข.เรื่องราวในบทที่เกี่ยวกับการปฏิบัติงานวิทยุโทรเลข (ประมวลเลขสัญญาณสากล) วิทยุโทรศัพท์
(คาพูด) และวิทยุโทรพิมพ์
10.1.2 คาแนะนาในการปฏิบัติงาน
คาแนะนาเกี่ยวกับการสื่อสารทางวิทยุนั้นมีอยูํในระเบียบปฏิบัติประจา (รปจ.) คาแนะนาปฏิบัติการ
สื่อสาร (นปส.) และคาแนะนาสื่อสารประจา (นสป.) นสป.นั้นได๎ให๎แนวในการจัดสถานีในขําย การกาหนดนาม
เรียกขาน กาหนดสถานีบังคับขําย (สบข.) การก าหนดความถี่วิทยุและให๎ขําวสารเกี่ยวกับการเปลี่ยนความถี่
สารองตลอดจนการรับรองฝุาย ระเบียบการรักษาความปลอดภัย ซึ่งพนักงานวิทยุจะนาไปใช๎ในหนํวย บังคับ
บัญชานั้นมีอยูํใน นสป. , รปจ. นั้นใช๎บังคับการปฏิบัติงานตามปกติของหนํวย
10.1.3 ข๎อเตือนใจในการปฏิบัติงานสาหรับพนักงาน
ก.ให๎ใช๎ชุดมือถือ (HANDSET) หรือชุดสวมศีรษะ (HEADSET) ที่สัญญาณที่รับเข๎ามานั้นอํอน
ข.ดูแลให๎แนํใจวําปากพูดหรือชุดมือถืออยูํในสภาพที่ ดี ให๎พูดตรงเข๎าไปในปากพูด พูดช๎าๆ และ
ชัดเจน
ค.ถ๎าเครื่องวิทยุติดตั้งอยูํบนยานยนต์ ให๎ดูแลวําศักย์ไฟฟูาของหม๎อไฟฟูาสูงเพียงพอให๎เดิน
เครื่องยนต์อยูํเสมอเพื่อประจุหม๎อไฟฟูา
ง.ถ๎ามีความจาเป็นก็ให๎ย๎ายเครื่องวิทยุหรือยานยนต์เพื่อให๎การรับดีขึ้น
จ.เมื่อหัวหน๎าพนักงานวิทยุอนุมัติก็ให๎ใช๎วิทยุโทรเลขชนิดคลื่นเสมอ ดีกวําที่จะใช๎วิทยุโทรศัพท์
หรือวิทยุโทรพิมพ์ เพื่อเพิ่มรัศมีการทางานของเครื่องออกไป
ฉ.ให๎สังเกตไว๎วํา การที่การสื่อสารขาดลอยหรือการสื่อสารไมํดีนั้นอาจจะเกิดจากสาเหตุดังตํอไปนี้
(1) ระยะทางระหวํางเครื่องวิทยุหํางมากเกินไป
(2) การเลือกที่ตั้งข๎างใดข๎างหนึ่งหรือทั้งสองข๎างของวงจรวิทยุไมํดี
(3) ภูมิประเทศ ได๎แกํ เนินหรือภูเขา
(4) เสียงรบกวนและการรบกวน
(5) กาลังเครื่องสํงไมํพอ
(6) เครื่องเสียง
(7) การปรับเครื่องไมํถูกต๎อง
(8) สายอากาศไมํดี
(9) การกาหนดความถี่วิทยุไมํเหมาะ
ช. พึงสังเกตวํา ยุทโธปกรณ์ที่มีการบารุงรักษาไมํดีและใช๎งานไมํถูกต๎อง จะมีผลในการขัดขวางการ
สื่อสารเชํนเดียวกับระยะที่ไกลเกินสมควร หรือในภูมิประเทศที่เป็นภูเขา จึงจาเป็นที่จะต๎องปฏิบัติวําด๎วยข๎อควร
ระวังดังตํอไปนี้ตลอดเวลา

(1) ศึกษาและทาความเข๎าใจ คูํมือทางเทคนิคของเครื่องมือนั้นๆ โดยตรงซึ่งจะให๎คาแนะนา
ในทางปฏิบัติ และระเบียบการปฏิบัติในการบารุงรักษาโดยสมบูรณ์
(2) รักษาให๎ชุดวิทยุสะอาดและแห๎งอยูํเสมอ
(3) หยิบยกเครื่องวิทยุด๎วยความระมัดระวัง
ซ.กาหนดระเบียบในการตรวจและการบารุงรักษาไว๎เป็นประจาดังตํอไปนี้
(1) รักษาตัวเสียบ (PLUG) และชํองเสียบ (JACK) ให๎สะอาดอยูํเสมอ
(2) รักษาฉนวนของสายอากาศให๎แห๎งสะอาดและไมํมีสีเปื้อนเปรอะ
(3) ดูแลให๎ขั้วตํอสายอากาศและเครื่องให๎กาลังไฟฟูาอยูํในสภาพแนํน
(4) ตรวจสอบหมุดและปุุมปรับตํางๆ ให๎ทางานได๎คลํองและไมํฝืด
(5) ดูแลให๎เครื่องยนต์ไฟฟูา และพัดลมเดินเรียบ
(6) ดูแลให๎หม๎อไฟฟูาประเภทที่ 1 อยูํในสภาพใช๎งานได๎และถอดหม๎อไฟฟูาออกเมื่อเก็บเครื่อง
เข๎าคลังหรือไมํใช๎งาน
10.2 คาแนะนาปฏิบัตงิ านโดยทั่วไป

กํอนที่จะใช๎เครื่องวิทยุใดๆ ให๎มีคูํมือประจาเครื่องและทาการศึกษาคาแนะนาอยํางรอบคอบถึง
เรื่องการปฏิบัติงานโดยตลอด ระเบียบปฏิบัติในการเดินเครื่องขั้นต๎น ให๎ดูหัวข๎อบรรยายถึงสํวนประกอบตํางๆ
แผนผังหน๎าปัทม์ แผนผังการตํอ เพื่อให๎แนํใจวํา เคเบิ้ลตํางๆ ตํอเข๎ากับข๎อตํอของแผงหน๎าปัทม์ถูกต๎องและให๎ปุม
ปรับตํางๆ อยูํในตาแหนํงที่ถูกต๎องแม๎วําพนักงานที่มีความชานาญอยํางมากแล๎วก็ควรตรวจสอบระเบียบปฏิบัติ
ขั้นต๎นตามหลัก ฐานเหลํานี้บํอ ยๆ เพื่ อให๎มั่นใจวํามี ความแนํนอนและเพื่อปูองกันมิให๎เครื่องชารุดเสียหายให๎ดู
รายการตรวจสอบในการใช๎เครื่อง (และให๎ดูรายการตรวจสอบสมรรถนะของเครื่องถ๎ามี )เพื่อดูวําเครื่องทางาน
ถูกต๎องหรือไมํและควรทาอยํางไร เพื่อแก๎ไขสิง่ ที่เกิดขึ้นอยํางผิดปกติในระหวํางการปฏิบัติในการเดินเครือ่ งและการ
ใช๎งาน รายการตรวจสอบจะให๎แนวทางในการปฏิบัติเกี่ยวกับมาตรการในการแก๎ไขในเมื่อเครื่องไมํทางานตามปกติ
10.2.2 ขั้นตํางๆ ในการใช๎เครื่องของชุดวิทยุ
ชุดวิทยุตํางๆ ที่แจกจํายไปให๎หนํวยยํอมมีแบบตํางๆ กันตามความต๎องการทางการสื่อสารของแตํล ะ
หนํวย ตัวอยํางเชํน บางชุดอาจประกอบกันเข๎าโดยสมบูรณ์เป็นชิ้นเดียวกันในเมื่อชุดอื่ นๆ อาจประกอบขึ้นจาก
ชิ้นสํวนที่แยกจากกัน ซึ่งต๎องนามารวมกันให๎ถูกต๎อง เพื่อที่จะรวมเป็นชุดวิทยุที่สมบูรณ์ ขั้นตอนตํางๆ ที่ต๎องการ
โดยทั่วไปในการใช๎วิทยุมีดังนี้.-
ก. ตรวจชุดวิทยุเพื่อความสมบูรณ์ ให๎แนํใจวําสํวนประกอบและอุปกรณ์ตํางๆ ที่จาเป็นมีอยูํครบ
และพร๎อมที่จะใช๎ได๎ ให๎ดูคูํมือทางเทคนิคของเครื่องอุปกรณ์
ข. ตรวจสภาพของหมุด, หน๎าปัทม์, สวิทซ์, และปุุมตํางๆ ดูวําหมุดหน๎าปัทม์สวิทซ์และปุุมปรับ
หลอมคลอนหรือเปลําขันเสียให๎แนํนในขณะใช๎เครื่อง ต๎องให๎แนํนมิฉะนั้นแล๎วสํวนนั้นๆ จะไมํทางาน หรืออาจทา

ให๎เสียหายไปในทางอื่นได๎ แก๎ไขเสียให๎ถูกต๎องเมื่อทาได๎หรือรายงานสภาพที่บกพรํอง ให๎แนํใจวําหมุดตํางๆ และ
สํวนตํางๆ ภายนอกติดอยูํกับเครื่องเรียบร๎อย ให๎รายงานทันทีเมื่อสํวนหนึ่งสํวนใดหายไป
ค. ตรวจสภาพของตัวเสียบ ชํองรับและข๎อตํอตําง ๆ สะอาดอยูํในสภาพที่ดี ตลอดจนชํองรับตําง
ๆ ที่จะในการตํอต๎องสะอาดและอยูํสภาพที่ดี
ง. ตรวจแผนผังการตํอในคูํมืออุปกรณ์เสียกํอนที่จะทาการตํอ แผนผังการตํอจะแสดงการตํอและ
จานวนของเคเบิ้ลที่ต๎องการในการตํอสํวนประกอบตําง ๆ ของชุดวิทยุเข๎าด๎วยกันสาหรับการปฏิบัติงานตํางแตํละ
แบบ ชุดวิทยุอาจจะเสียหายได๎ถ๎าตํอสายเคเบิ้ลเข๎าชํองรับที่ผิด
1) ถ๎าข๎อตํอไมํเหมาะอาจจะทาให๎ขาหรือชํองของข๎อตํอเสียหายได๎
2) ถ๎าตํอสายเคเบิ้ลเข๎ากับชํองรับที่เข๎ากันได๎แตํไมํใชํชํองของมันก็อาจจะทาให๎เป็นผล
เสียหายทางไฟฟูาอยํางร๎ายแรงตํอเครื่องมือนั้นหรือในบางกรณีอาจจะเป็นอันตรายตํอพนักงานอีกด๎วย
จ. ตรวจการตั้งหน๎าปัทม์ สวิทช์และปุุมปรับตําง ๆ ชุดวิทยุบางชนิดอาจจะเสียหายอยํางร๎ายแรง
ได๎ ถ๎าสวิทช์หน๎าปัทม์และปุุมตําง ๆ มิได๎ตั้งให๎ถูกต๎องตามความต๎องการในการตั้งขั้นต๎น กํอนจํายกระแสไฟเข๎า
เครื่อง หรือทาการปรับตั้งเบื้องต๎นกํอนที่จะเปิดไฟเข๎าเครื่องให๎ตรวจคูํมือเครื่องอุ ปกรณ์เพื่อให๎แนํใจวําได๎ปฏิบัติ
ตามระเบียบปฏิบัติในการเดินเครื่องขั้นต๎นอยํางสมบูรณ์แล๎ว
ฉ. ตรวจระเบียบปฏิบัติในการเดินเครื่องตามคูํมื อเครื่องอุป กรณ์ คูํมื อเครื่องอุป กรณ์จ ะให๎
รายละเอียดเกี่ยวกับระเบียบปฏิบัติในการเดินเครื่องที่ถูกต๎องของชุดวิทยุถ๎ามีลาดับ โดยเฉพาะในการเดินเครื่องที่
จะกลําวไว๎ในคูํมือนั้นก็ให๎ปฏิบัติตามลาดับอยํางถูกต๎อง
ช. การจํายกระแสไฟเข๎าเครื่อง หลังจากได๎ตํอสายตําง ๆ ถูกต๎องและตั้งสวิทช์หน๎าปัทม์กับปุุม
ปรับตําง ๆ ถูกต๎องแล๎วก็อาจจํายกระแสไฟเข๎าเครื่องได๎โดยให๎ดูระเบียบปฏิบัติในการเดินเครื่องที่กลําวไว๎ในคูํมือ
เครื่องอุปกรณ์
ซ. การอุํนเครื่อง ชุดวิทยุตําง ๆ ที่ใช๎หลอดอิเล็คตรอนต๎องการระยะเวลาในการอุํนเครื่อง เพื่อให๎
หลอดตําง ๆ ขึ้นถึงสภาพที่จะปฏิบัติงานอยํางมีป ระสิท ธิผล ในบางกรณีอาจจะทาให๎เครื่องเสียหายโดยการ
พยายามที่จะใช๎เครื่องกํอนที่หลอดจะได๎รับการอุํนเครื่องอยํางถูกต๎อง เครื่องสํวนมากมีการปูองกันการเสียหาย
ดังกลําวไว๎ แตํก็เป็นการโงํเขลาที่จะเสี่ยงให๎เกิดความเสียหายตํอชุดวิทยุโดยพยายามออกอากาศกํอนที่เครื่องจะ
พร๎อม
ฌ. สังเกตความผิดปกติในระหวํางอุํนเครื่อง ในระหวํางที่เปิดสวิทซ์ไฟเข๎าเครื่องจนกระทั่ง
เครื่องอุํนเรียบร๎อยพร๎อมที่จะใช๎งาน ให๎สังเกตเครื่องชี้บอก มาตรตําง ๆ และไฟหน๎าปัทม์ ถ๎าสิ่ง
ใดสิ่งหนึ่งแสดงให๎เห็นสภาพผิดปกติให๎ตรวจสอบทันที เครื่องวิทยุสํวนมากจะมีเครื่องตัดวงจรอยูํด๎วยเพื่อปูองกัน
เครื่องไหม๎เนื่องจากการทางานเกินกาหนด (OVERLOAD) แตํอาจมีการทางานที่ผดิ ปกติอื่น ๆ เกิดขึ้น ซึ่งจะไมํทา
ให๎เครื่องตัดวงจรทางานการทางานที่ผิดปกติเหลํานี้สามารถทาให๎เครื่องชารุดได๎ด๎วยเหมือนกัน
ญ. ปรับตั้งเครื่องให๎ตรงตามความถี่ (ชํอง) ที่ต๎องการ ปรับตั้งเครื่องสํงให๎ได๎ความถี่ที่ถูกต๎ องของ
เครื่อง (ความถี่ตามชํองที่ต๎องการ) ตามระเบียบปฏิบัติที่กลําวไว๎ในคูํมือประจาเครื่องใช๎วิธีการทา กาหนดคูํมือ
ประจาเครื่องเพื่อตรวจสอบการปรับตั้งให๎ถูกต๎อง

ฎ. ตรวจเพื่อให๎เครื่องทางานเป็นปกติ ในขณะที่เครื่องกาลังทางานอยูํให๎ตรวจเครื่องชี้บอกเสมอ ๆ
เพื่อให๎แนํใจวําเครื่องทางานถูกต๎อง ถ๎ามีสิ่งผิดปกติเกิดขึ้นในขณะปฏิบัติงานให๎ทาการตรวจสอบทันทีถ๎าจาเป็นให๎
ปิดสวิทซ์ไฟเข๎าเครื่องและตรวจตามรายการตรวจสอบในการใช๎เครื่องและรายการตรวจสอบของเครื่องตามคูํมือ
ประจาเครื่อง ถ๎าได๎แก๎ไขตามรายการตรวจสอบในการใช๎เครื่องและรายการตรวจสอบของเครื่องก็ยังแก๎ข๎อขัดข๎อง
ไมํสาเร็จให๎รายงานไปยังชํางซํอมเครื่องสื่อสารอิเล็กทรอนิกส์ของหนํวยต๎องให๎ตรวจสอบสภาพของเครื่องและการ
ปฏิบัติตํางๆ ได๎มีการบันทึกไว๎ในแฟูมบันทึกการซํอมบารุงอยํางถูกต๎อง
ฏ. ใช๎ระเบียบปฏิบัติที่ถูกต๎องในการปิดเครื่อ ง หลังจากการปฏิบัติงานได๎เสร็จสิ้นสมบูรณ์แล๎ว
หรือเครื่องถูกปิดโดยเหตุที่ทางานไมํถูกต๎อง ให๎แนํใจวําปุุมปรับสวิทซ์และหน๎าปัทม์อยูํในตาแหนํงที่ถูกต๎อง (เรื่อง
นี้อาจไมํจาเป็นสาหรับบางเครื่อง) และดาเนินการปิดสํวนตําง ๆ ของเครื่องตามลาดับที่บํงไว๎ในคูํมือประจาของ
เครื่องแบบงําย ๆ อาจไมํต๎องการอะไรมากไปกวําการปิดสวิทซ์ไปที่ตาแหนํงปิด แตํเครื่องที่สลับซับซ๎อนอาจต๎อง
ปฏิบัติตามระเบียบการปิดเครื่องอยํางประณีต
10.3 ระเบียบปฏิบตั ิวิทยุโทรเลข

วิทยุโทรเลขเป็นระบบโทรคมนาคมอยํางหนึ่งในการสํงขําวกรอง (หรือขําวสาร) โดยใช๎ประมวลเลข
สัญญาณมอร์สสากล วิทยุโทรเลขให๎ความเชื่อถือได๎อยํางมากที่สุดในการสํงขําวทางวิทยุทงั้ ในระยะไกลและใน
สภาพที่ผิดปกติ แตํต๎องการพนักงานทีม่ ีความชานาญสูงใช๎ติตตํอกับหนํวยเคลื่อนที่และระหวํางหนํวยที่กาลัง
เคลื่อนที่และในยามฉุกเฉินก็อาจใช๎แทนวิทยุโทรพิมพ์ได๎ด๎วย
ก. ประมวลคายํอที่ใช๎ในวิทยุโทรเลข นอกจากระเบียบปฏิบัติการสื่อสารตามธรรมดาแล๎ว วิทยุ
โทรเลขยังใช๎คายํอตามระเบียบการ สัญญาณปฏิบัติการ และคายํอพิเศษอื่น ๆ
ข. ข๎อดีของวิทยุโทรเลข ถึงแม๎วําการสื่อสารด๎วยประมวลเลขสัญญาณจะช๎ากวําการสื่อสารด๎วย
คาพูดหรือโทรพิมพ์ก็ตาม แตํก็มีข๎อดีคือ จะอํานสัญญาณได๎ชัดเจนมากกวําในกรณีที่มีการรบกวนและกํอกวน
เกิดขึ้น สัญญาณเป็นประมวลเลขได๎ยินชัดกวําสัญญาณเป็นคาพูดหรือโทรพิมพ์ในเมื่อมีแรงเทํากัน ซึ่งสัญญาณ
เป็นคาพูดหรือโทรพิมพ์อาจจะฟังได๎ชัด เครื่องสํงวิทยุเป็นคาพูดชนิด AM ที่มีสภาพบกพรํองไมํอาจใช๎สํงเป็น
คาพูดได๎ แตํบางที่ก็อาจจะใช๎เป็นเครื่องสํงคลื่นเสมอ (CW) ที่ได๎ผล
10.3.2 ประมวลเลขสัญญาณมอร์สสากล
ในการผสมจุดและขีดให๎เป็นแบบตํางๆ เพื่อใช๎แทนอักษรของพยัญชนะตัวเลขจาก 0 ถึง 9 และสัญญาณ
ตามระเบียบการ จุดและขีดของประมวลสัญญาณมอร์สทาได๎โดยใช๎เคาะของเครื่องสํงและทาให๎สํงสัญญาณสั้น
และยาวออกไป จังหวะขีดนานเป็น 3 เทําจังหวะจุด การผสมจุดและขีดที่ใช๎เป็นตัวอักษรตัวหนึ่งนั้นจะต๎องเว๎น
ระยะจากกันเป็นหํวงเวลานานเทํากับหนึ่งจุด ตัวอักษรเว๎นระยะหํางจากกันเป็นเวลานานเทํากับ 3 จุด และแตํละ
คาเว๎นระยะเวลาเป็นเทํากับ 7 จุด
10.3.3 คายํอตามระเบียบการ

คายํอตามระเบียบการใช๎ในวงจรวิทยุโทรพิมพ์เพื่อสํงขําวสาร คาขอคาสั่งและคาแนะนาเป็นมาตรฐานที่
กระทัดรัด คายํอตามระเบียบการใช๎แทนคาเดี่ยวหรือวลี เพื่อที่จะลดระยะเวลาในการสํงขําวให๎น๎อยลง พนักงาน
สํงวิทยุโทรเลขจะสํงตัวอักษรตําง ๆ ของคายํอตามระเบียบการไปใช๎ด๎วยกันโดยไมํต๎องมีการเว๎นระยะ คายํอตาม
ระเบียบการและความหมายตําง ๆ ได๎ระบุตามตารางดังตํอไปนี้
คาย่อตามระเบียบการ ความหมาย
AA ทั้งหมดหลังคาวํา……….
AA สถานีที่ไมํรจู๎ ัก
AB ทั้งหมดกํอนคาวํา
AR เลิก
AS คอยกํอน
B ยังมีขําวจะสํงอีก
BT แยกภาค
C ผิด - ขอแก๎
คาย่อตามระเบียบการ ความหมาย
CFN การยืนยัน "ข๎อความตํอไปนี้ยืนยันสํวนหนึ่งของ
ข๎อความของขําว"
DE จาก
EEEEEEEE ยกเลิกขําวนี้
F ไมํต๎องตอบ
FM จาก
G จงอํานทวน
GR(numeral) หมูํคา
GRNC หมูํคาไมํนับ
HM (3 ครั้ง) สัญญาณห๎ามใช๎ฉุกเฉิน
II เครื่องหมายแยกภาค
IMI จงสงซ้า
INFO ผู๎รบั ทราบ
INT คาถาม
IX เตรียมปฏิบัติ

IX (สัญญาณยาว 5 วินาที) สัญญาณปฏิบัติ
J จงยืนยัน
K เปลี่ยน
NR ขําวที่
Y ดํวนมาก
P ดํวน
R ปกติ,ทราบ
T สํงตํอ (ไปยัง)
TO ถึง
WA คาหลังคาวํา
WB คากํอนคาวํา
XMT ยกเว๎น
Z ดํวนที่สุด
ก. คายํอตามระเบียบการวิทยุโทรเลข
ข. คายํอตามระเบียบการวิทยุโทรพิมพ์
ค. ในเมื่อไมํมีสัญญาณ IX (ขีดยาว 5 วินาที) ในวงจรวิทยุโทรพิมพ์ ให๎ตีพิมพ์ EXECUTE เป็น
สัญญาณให๎ปฏิบัติแทน
10.3.4 สัญญาณปฏิบัติการ
สัญ ญาณปฏิบัติก ารซึ่ง ประกอบไปด๎วยสัญญาณ 3 ตัว อัก ษรที่ ขึ้นต๎นด๎วยอัก ษร Q หรืออัก ษร Z
พนักงานวิทยุโทรเลขเป็นผู๎ใช๎ (รวมทั้งพนักงานวิทยุโทรพิมพ์ด๎วย) เพื่อให๎การสื่อสารเร็วขึ้น สัญญาณ Q หรือ
สัญญาณ Z แตํละอยํางจะสํงความหมายของคาตําง ๆ จานวนหนึ่งและแล๎วก็จะเป็นข๎อความที่สมบูรณ์ ดัง
ตัวอยําง เชํน ZFG หมายถึง "ขําวนี้เป็นคูํฉบับที่แท๎จริงของขําวที่ได๎สํงไปแล๎ว"
ก. บสพ. 131 กลําวถึงความหมายของสัญญาณ Q และสัญญาณ Z ตลอดจนคาแนะนาใน
การใช๎ด๎วย ถ๎าไมํอาจจะแจกจําย บสพ.31 ให๎แกํพนักงานทุกคนได๎ก็จะต๎องทาสัญ ญาณ Q และสัญญาณ Z
เฉพาะรายการที่ใช๎เสมอให๎แกํพนักงานแตํละคนไมํจาเป็นที่พนักงานจะต๎องจดจาสัญญาณปฏิบตั ิงานเหลํานี้ทั้งหมด
ข. สัญญาณปฏิบัติการให๎ถือวําเป็นข๎อความธรรมดา ซึ่งจะต๎องเข๎าอักษรลับเมื่อใช๎เป็นสํวนหนึ่ง
ของขําวอักษรลับ สัญญาณปฏิบัติการใช๎เป็นเครือ่ งชํวยในการรักษาความปลอดภัยในการสื่อสาร เพราะวําเป็นคา
ยํอแตํมีความหมายเป็นที่รู๎จักกันทั่วไปหลายชาติ

10.4 ระเบียบปฏิบตั ิวิทยุโทรศัพท์
วิทยุโทรพิมพ์เป็นระบบโทรคมนาคมอยํางหนึ่งซึ่งตามปกติใช๎ทาการสื่อสารทางยุทธวิธีในระยะทางใกล๎ ๆ
และใช๎ระหวํางหนํวยเคลื่อนที่และหนํวยกลางอากาศเป็นสือ่ สารที่รวดเร็วระหวํางบุคคลตํอบุคคล ในสถานการณ์ที่
มีการเคลื่อนที่บํอย อยํางไรก็ตาม การสํงวิทยุนั้นขึ้นอยูํกับการดักรับของข๎าศึกซึ่งจะทาให๎ขําวมีความปลอดภัย
น๎อยหรือไมํมีเลย เพราะฉะนั้นกฎเบื้องต๎นที่สาคัญ ในการรักษาความปลอดภัยในการสํงขําว จะใช๎บังคับอยําง
กวดขันตํอวงจรวิทยุโทรศัพท์ทางทหารทั้งหมด
ก. ประมวลคายํอที่ใช๎ในวิทยุโทรศัพท์ ถ๎ามีการใช๎คายํอตามระเบียบการและสัญญาณปฏิบัติการ
ในวิทยุโทรศัพท์ แล๎ว วิทยุโทรศัพท์จะใช๎คาพูดตามระเบียบการและวลีตามระเบียบการ คายํอระเบียบการที่
ได๎รับอนุมัติอยูํตอนท๎ายของตอนนี้
ข. การเรียกขาน เมื่ อ มี ก ารสื่อสารในขํายวิท ยุโ ทรศัพท์ จ ะใช๎ เ รียกขานอยํา งใดอยํางหนึ่ ง
1) การเรียกขานเต็ม DANO จาก BUTTER DIESEL เปลี่ยน
2) การเรียกจานยํอจาก BUTTER DIESEL เปลี่ยน
3) การเรียกขานเป็นขําย BUTTER DIESEL จาก BUTTER DIESEL 6 เปลี่ยน
ค. กฎของการปฏิบัติ ในการใช๎วิทยุโทรศัพท์นั้น พนักงานจะต๎อง
1) ฟังกํอนสํงเพื่อที่จะหลีกเลี่ยงการรบกวนขําวอื่น ๆ
2) พูดเป็นวลีตามธรรมชาติ อยําพูดเป็นคา ๆ
3) พูดช๎า ๆ และชัดเจน
10.4.2 การออกเสียงตัวอักษรและตัวเลข
เพื่อหลีกเลี่ยงความสับสนและความผิดพลาดในระหวํางการสํงเป็นคาพูด จึงได๎กาหนดระเบียบปฏิบัติ
พิเศษขึ้นสาหรับการออกเสียงตัวอักษรและตัวเลข ระเบียบปฏิบัติพิเศษเหลํานี้คือการออกเสียงตัวเลขและตัวเลข
ตามเสียงของภาษา (PHONETIC ALPHABET AND PHONETIC NUMERAL)
ก. ตัวอักษรตามเสียงของภาษานั้น พนักงานใช๎เพื่อสะกดคายาก ๆ เพื่อปูองกันความเข๎าใจผิด
ของพนักงานฝุายรับ คาตําง ๆ ที่ออกเสียงตัวอักษร ตามเสียงของภาษาซึ่งเป็นคาตัวอักษร และไมํใชํประมวล
ลับจะออกเสียงที่ปรากฏในตารางของข๎อ ค. สํวนที่ขีดนั้นถ๎าแสดงให๎เห็นการออกเสียงเน๎นอาจจะเป็นหนึ่งหรือ
หลายพยางค์
ข. คาที่พูดแล๎วอาจจะเข๎าใจผิดได๎ให๎ออกเสียงคานั้น สะกดตามเสียงของภาษาและแล๎วพูดคานั้น
ซ้าอีกครั้งหนึ่ง เชํน PIDCOKE ข๎าพเจ๎าสะกด PAPA INDIA DELTA CHARLIE OSCAR KILO ECHO-PIDCOKE
ค. ตัวอักษรตามเสียงของภาษานี้จะใช๎สาหรับการสํงขําวอักษรลับได๎ด๎วย ตัวอยําง เชํน กลุํมรหัส
CMVVX ให๎พูดวํา CHARLIE MIKE VICTOR XRAY
การออกเสียงตัวอักษรตามเสียงของภาษา

อักษร คา การออกเสียง อักษร คา การออกเสียง
A ALFA แอลฟุา N NOVEMBER โนเวมเบอร์
B BRAVO บราโว O OSCAR ออสการ์
C CHARLIE ชาลี P PAPA ปาปูา
D DELTA เดลตา Q QUEBEC ควีเบค
E ECHO เอ็กโค R ROMEO โรมิโอ
F FOXTROT ฟอกซ์ทรอท S SIERRA เซียรํา
G GOLF กอล์ฟ T TANGO แทงโก
H HOTIE โฮเต็ล U UNIFORM ยูนิฟอร์ม
I INDIA อินเดีย V VICTOR วิคเตอร์
J JULIETT จูเลียต W WHISKEY วิสกี้
K KILO กิโล X X-RAY เอ็กซ์-เรย์
L LIMA สิมา Y YANGKEE แยงกี้
M MIKE ไมค์ Z ZULU ซูลู
ง. ตัวเลข ออกเสียงตามที่ปรากฏตามตารางตํอไปนี้
การออกเสียงตัวเลขตามเสียงของภาษา
ตัวเลข การออกเสียง ตัวเลข การออกเสียง
1 หนึ่ง 6 หก
2 โท 7 เจ็ด
3 สาหาม 8 แปด
4 สี่ 9 เก๎า
5 ห๎า 0 ศูนย์
จ. จานวนเลขออกเสียงเป็นตัว ๆ ไป แตํคาวํา “ร๎อย” หรือ “พัน” ให๎ใช๎ในเมื่อเลขจานวนนั้น
ลงด๎วยร๎อยและพัน
ตัวอยํางเชํน 84 ออกเสียงเป็น “แปด สี่” 2500 เป็น “สอง ห๎าร๎อย” และ 16,000 เป็น “หนึ่ง หก พัน”
ฉ. กลุํมวันเวลาให๎ออกเสียงเป็นตัว ๆ ไป ตามด๎วยเครื่องหมายแสดงเขตเวลา ตัวอยําง เชํน
291205Z ออกเสียงเป็น “ โท เก๎า หนึ่ง โท ศูนย์ ห๎า ซูลู”
ช. พิกัดแผนที่และตัวเลขตํอท๎ายสัญญาณเรียกขานให๎ออกเสียงเป็นตัวไป

10.4.3 คาพูดตามระเบียบการ
เพื่อ ที่จะให๎ก ารสํงเป็นคาพูดสั้นและชัดเจนเทําที่จะกระทาได๎พนักงานวิท ยุใช๎คาพูดตามระเบียบแทน
ประโยคยาว ๆ คาพูดตามระเบียบการและความหมายปรากฏอยูํในตารางดังตํอไปนี้
คาพูดตามระเบียบการ ความหมาย
ทั้งหมดหลังคาวํา (All After) ขําวตอนนี้ข๎าพเจ๎าอ๎างถึงคือ ข๎อความทั้งหมดที่
ตามหลังคาวํา …………
ทั้งหมดกํอนคาวํา (All Before) ขําวตอนที่ข๎าพเจ๎าอ๎างถึงนี้ คือข๎อความทั้งหมดที่
กํอนคาวํา…………..
แยกภาค (Break) บัดนี้ข๎าพเจ๎าจะแยกข๎อความออกจากภาคอื่น ๆ ของขําว
หรือข๎าพเจ๎าได๎จ บข๎อความของขําวแล๎วและตํอไปนี้เ ป็ น
ลายเซ็น ฯลฯ (เมื่ ออนุญ าติให๎ชะงัก ขําวได๎ พนัก งานรับ
อาจจะขัด จั ง หวะพนัก งานสํ ง เพื่ อขอให๎ ท าการสํ ง ขํ า ว
บางสํวนซ้าอีก โดยใช๎คาพูดตามระเบียบการนี้เป็นสัญญาณ
ขัดจังหวะ)
ผิด – ขอแก๎ (Correction) สํงผิดตํอไปนี้จะสํงคาที่ถูกต๎องตัวสุดท๎าย สํงผิด (หรือแสดง
ขําวที่ผิด) ข๎อความที่ถูกต๎อง คือ …… ข๎อความตํอไปนี้คือ
ข๎อความที่ถูกต๎องตามที่ทํานสอบถามมา
ยกเลิกขําวนี้ การสํงขําวนี้ผิด ขอยกเลิก คาพูดตามระเบียบการนี้ไมํให๎

(Disregard this transmission) ใช๎เพื่อยกเลิกขําวใด ๆ ที่ได๎สํงเสร็จสิ้นและผู๎สํงได๎รับการ
ตอบรับหรือการทราบแล๎ว
ไมํต๎องตอบ สถานีถูกเรียกไมํ ต๎องตอบการเรียก ไมํ ต๎องตอบรับขําวนี้
(Dotno answer) หรือ ไมํต๎องสํงโต๎ตอบใด ๆ เกี่ยวกับการสํงขําวนี้เมื่อได๎ใช๎
คาพูดตอบรับ นี้แล๎ว จะต๎องลงท๎ ายการสํงขําวด๎วยคาพูด
ตามระเบียบการวํา “เลิก”
ปฏิบัติ (Execute) ให๎ดาเนินการตามข๎อความของขําวหรือตามสัญญาณที่ใช๎ใน
เตรียมปฏิบัติ การนี้คานี้ให๎ใช๎เฉพาะกับ “วิธีสั่งปฏิบัติพร๎อมกัน ” เทํานั้น
(Execute to follow) การปฏิบัติตามขําวหรือตามสัญญาณตํอไปนี้ให๎กระทาเมื่อ
ได๎รับคาพูดตามระเบียบการวํา “ปฏิบัติ” คานี้ให๎ใช๎เฉพาะ
กับ “วิธีสั่งปฏิบัติพร๎อมกัน” เทํานั้น
ยกเว๎น (Cxempt) ชื่อผู๎รับซึ่งตํอท๎ายคานี้ เป็นผู๎ได๎รับการยกเว๎นจากการเรียก
ขาน
ตัวเลข (Figures) ตํอไปนี้เป็นเลข หรือจานวนเลข
ดํวนที่สุด (Flash) คือลาดับความเรํงดํวน “ดํวนที่สุด”
จาก (Form) ชื่อจําหน๎าที่ตํอท๎ายคานี้จะแสดงวําเป็นผู๎รับขําวฉบับนี้
ดํวนมาก (Immediate) ความเรํงดํวน “ดํวนมาก”
ผู๎รบั ทราบ (Info) ชื่อผู๎รับที่ตํอท๎ายคานี้ คือผู๎รับทราบ
จะอํานทวน (I read back) ตํอไปนี้เป็นการอํานทวนขําวตามที่ทํานขอมา
จะสํงซ้า ( I say back) ข๎าพเจ๎ากาลังสํงขําวซ้า หรือเฉพาะตอนที่ทํานบํงมา
สะกดตัว (I spell) ข๎าพเจ๎าจะสะกดตัวของคาตํอไปนี้ด๎วยชื่อเรียกตัวอักษร
ขอยืนยัน (I verify) ข๎อความตํอไปนี้เป็นรายการยืนยันตามคาขอของทํานซึ่งจะ
สํงให๎ใช๎เฉพาะเมื่อตอบคา “จงยืนยัน” เทํานั้น
รับขําว ( Message follows) ตํอไปนี้มี ขําวที่จ ะต๎องจดบันทึก ไว๎ให๎สํงคาตํอไปนี้ไปทันที
ภายหลังการเรียกขานกันได๎แล๎ว
ขําวที่ (Number) ลาดับที่ขําวของสถานี
เลิก (Out) จบการสํงขําวของข๎าพเจ๎าที่มีถึงทํานและไมํต๎องการคาตอบ
เปลี่ยน (Over) จบการสํง ขําวของข๎าพเจ๎าที่มี ถึง ทํานและต๎องการให๎ทําน
โต๎ตอบ ขอให๎สํงตํอไปได๎
ดํวน ( Friority) คือลาดับความเรํงดํวน “ดํวน”
จงอํานทวน (Read back) จงทวนขําวฉบับนี้ทั้งหมดที่ข๎าพเจ๎าสํงมาและตามที่ทํานรับ
ได๎จริง
สํงตํอ (Relay to) จงสํงขําวฉบับนี้ไปยังผู๎รับทั้งหมดหรือไปยังผู๎ที่มีชื่อจําหน๎า
ทั้งหมด ดังตํอไปนี้
ทราบ (Roger) ข๎าพเจ๎าได๎รับการสํงครั้งหลังของทํานเป็นที่พอใจแล๎ว
ปกติ (Routine) คือลาดับความเรํงดํวน "ปกติ"
จงสํงซ้า (Say again) จงทวนการสํงครั้งหลังของทํานทั้งหมด ถ๎าตามด๎วยข๎อมูล
แสดงลักษณะที่บํงก็หมายความวํา "ให๎ทวน …… (คือสํวนที่
บํงไว๎)"
รับสัญญาณ (Signals follow) หมูํ ค าตอบหลั ง ค านี้ ม าจากสมุ ด สั ญ ญาณ (ค าพู ด ตาม
ระเบียบการนี้ไมํจาเป็นต๎องใช๎ในขํายนี้ใช๎รับ-สํงสัญญาณกัน
เป็น สํว นใหญํ แตํมุํ ง หมายให๎ ใช๎เ พื่อ จะสํง สั ญ ญาณการ
ยุทธวิธีผํานขํายที่มิใช๎ทางยุทธวิธี)
ห๎ามใช๎ (Silence) ยุติการสํงทันที การห๎ามใช๎นี้คงจะอยูํจนกวําจะสั่งให๎ใช๎ได๎
อยํางเดิม (เมื่อมีระบบการรับรองฝุายใช๎บังคับอยูํ การสํง

ขําวเพื่อห๎ามใช๎นี้จะต๎องรับรองฝุายด๎วย)
เริ่มใช๎ (Silence lifted) การสํงเป็นไปตามปกติอยํางเดิม (การสั่งให๎เริ่มใช๎นี้กระทา
ได๎เฉพาะสถานีทสี่ ั่งห๎ามใช๎หรือโดยผูม๎ ีอานาจหน๎าที่ชั้นสูง
กวําเทํานั้น เมื่อมีระบบการรับรองฝุายใช๎บงั คับอยูํ การสํง
ขําวเพื่อเริม่ ใช๎นี้จะต๎องรับรองฝุายด๎วย)
พูดช๎า ๆ (Speak slower) การสํงขําวของทํานใช๎ความเร็วสูงเกินไป จงลดความเร็วใน
การสํงขําวลง
ถูกต๎อง (That is correct) ถูกต๎องแล๎วหรือขําวที่สํงมานั้นถูกต๎องแล๎ว
จาก (This is) การสํงนี้กระทาจากสถานีที่มีนามตํอท๎ายนี้
เวลา (Time) ตํอท๎ายคานี้คือเวลาหรือหมูํวันเวลาของขําวนั้น
ถึง (To) ผู๎รับที่มีชื่อตํอท๎ายคานี้เป็นผู๎รับปฏิบัติตามขําวนั้น
สถานที่ไมํรู๎จัก(Unknow Station) ข๎าพเจ๎าไมํทราบลักษณะเฉพาะของสถานที่
จงยืนยัน (Verify) ขอให๎ยืนยันขําวทั้งฉบับ (หรือบางตอนที่บํงไว๎) กับผู๎ให๎ขําว

และสํงข๎อความที่ถูกต๎อง การให๎นี้อยูํในดุลพินิจของ หรือ
โดยผู๎รับขําวอันเป็นปัญหาที่สํงมาถึงตนนั้น
คอยกํอน (Wait) ข๎าพเจ๎าต๎องหยุดชั่วขณะ
คอยนาน (Wait out) ข๎าพเจ๎าต๎องหยุดนาน
รับปฏิบัติตาม (Wilco) ข๎าพเจ๎าได๎รับขําวของทําน เข๎าใจความแล๎วและรับปฏิบัติได๎
ผู๎รับเป็นผู๎ใช๎คานี้เทํานั้น เนื่องมาจากความหมายของคาวํา
"ทราบ" นัน้ รวมอยูํในคาวํา "รับปฏิบัติตาม" อยูํแล๎วจึงไมํ
ต๎องใช๎คาพูดตามระเบียบการทั้งสองคานี้ไปพร๎อม ๆ กัน
คาที่ข๎าพเจ๎าอ๎างถึงในขําวนั้นอยูํหลังคาวํา …..
คาหลังคาวํา (Word after) คาที่ข๎าพเจ๎าอ๎างถึงในขําวนั้นอยูํกํอนคาวํา …..
คากํอนคาวํา (Word before) ในเมื่อการสื่อสารกระทาได๎ยากก็ให๎สํงแตํละวลี (หรือแตํละ
ซ้าสองครั้ง (Word twice) หมูํคาประมวล) ซ้าสองครั้ง คาพูดตามระเบียบการนี้อาจ
ใช๎อยํางคาสั่ง อยํางคาขอหรืออยํางการแจ๎งให๎ทราบก็ได๎
ผิด (Wrong) การสํง ครั้ง หลัง ของทํ านไมํ ถูก ต๎อง ข๎อความที่ถูก ต๎องคือ

……
10.5 ระเบียบปฏิบตั ิของวิทยุโทรพิมพ์

วิทยุโทรพิมพ์เป็นสํวนหนึ่งของโทรคมนาคมเพื่อใช๎สํงขําวกรอง (หรือขําวสาร) โดยการกระทาโดยตรงตํอ
แปูนตัวอักษร หรือแถบปรุไปทางวงจรวิทยุ (AM) ขําวกรอง(หรือขําวสาร) อันเดียวกันนี้อาจจะได๎รับตามแบบ
แผํนสาเนา (Page Copy) เป็นแถบปรุหรือทั้งสองอยําง
ก. ประโยชน์ของการปฏิบัติการวิทยุโทรพิมพ์สนามนั้นคือ เมื่อได๎ใช๎ชุดวิทยุโทรพิมพ์เคลื่อนที่แล๎ว
ก็จะมีลักษณะการทางานของระบบโทรคมนาคมได๎สามแบบคือ วิทยุโทรเลข วิทยุโทรพิมพ์และวิทยุโทรศัพท์
การสํงขําวอาจไปได๎ไกลในระยะตําง ๆ จนถึงหลายพันไมล์
ข. พนักงานวิทยุโทรพิมพ์จะต๎องรับการฝึกมาเป็นอยํางดี ให๎สามารถปฏิบัติการตามวิธีทั้งสาม
พนักงานเหลํานี้จะต๎องรักษาความชานาญในการปฏิบัติทางวิทยุโทรเลข และจะต๎องใช๎ลักษณะในการปฏิบัติงาน
แบบนี้ เพื่อสํงขําวในคุณภาพของวงจรลดต่ากวํา คุณภาพที่ต๎องการสาหรับการสื่อสารทางวิทยุโทรพิมพ์
ค. แบบกระดาษเขียนขําวและระเบียบปฏิบัติตํอขําว ซึ่งจะต๎องสํงโดยโทรพิมพ์นั้นคงเหมือนกับที่
ใช๎ในการปฏิบัติทางโทรพิมพ์ธรรมดา
10.5.2 การทางานของเครื่อง
ก. ยกแครํ (Shift) พนักงานจะต๎องกดแปูน "LTRS" เมื่อจะลดแครํจากลงบนมาลํางและกดแปูน
"FIGS"เมื่อจะยกแคํจากลํางขึ้นบน
ข. กลับแครํ (Corriage Return) ต๎องกดแปูน "CR" เพื่อกลับแครํให๎เลื่อนมาอยูํทางริมซ๎ายของ
กระดาษให๎กดแปูน "กลับแครํ" นี้ 2 ครั้ง เพื่อให๎แนํใจวํา แครํได๎กลับมาถูกต๎องแล๎ว
ค. เลื่อนบรรทัด (Line Feed) ต๎องกดแปูน "LF" เพื่อเลื่อนกระดาษขึ้นไปข๎างบนทั้งใช๎สาหรับเครือ่ ง
โทรพิมพ์ที่พิมพ์เป็นหน๎ากระดาษ
ง. เว๎นระยะ (Space) ใช๎แปูนทาหน๎าทีเ่ ว๎นระยะนีเ้ พื่อเลื่อนแครํพิมพ์ไปทางข๎างเมื่อไมํพมิ พ์
ตัวอักษรลงบนหน๎ากระดาษของเครือ่ งโทรพิมพ์
จ. สัญญาณกระดิ่ง (Bell Signal) ใช๎สัญญาณกระดิ่งนี้เตือนให๎พนักงานรับมีความสนใจเมื่อจาเป็น
โดยจะสํงเป็นชุดตัวอักษร 10 ตัว คือ อักษรบนของ "J" และ "S" ดังนี้ " FIGS JJJJJSSSSS LTRS"
ฉ. แสงเตือน (Warning Light) ในเครื่องโทรพิมพ์ชนิดเป็นหน๎ากระดาษแถบจะมีแสงเตือนเพื่อ
แสดงวําใกล๎จะสุดบรรทัดพิมพ์แล๎ว
ช. กระดิ่งสุดบรรทัด (Margin Bell) ในเครื่องโทรพิมพ์ชนิดเป็นหน๎ากระดาษ ซึ่งมีเป็นตัวอักษรที่
สามารถพิมพ์เข๎าบรรทัดของเครื่องนั้น ๆ โดย จะมีกระดิ่งสัญญาณสุดบรรทัด เพื่อแสดงวําใกล๎จะสุดบรรทัดเข๎า
บรรทัดแล๎ว
ซ. ลักษณะการทางานของเครื่องโดยเฉพาะ

การทางานของเครื่องโทรพิมพ์นั้นจาเป็นจะต๎องให๎สะดวกแกํการปฏิบัติตํอขําว และในการจัด
รูปหน๎ากระดาษของเครื่องโทรพิมพ์ฝุายรับดัง
1) การสํงทุกครั้งนาด๎วยการกดแปูนเว๎นระยะ 5 ครั้ง กลับแครํ 2 ครั้ง และเลื่อนบรรทัด 1
ครั้ง ภายหลังที่ได๎ทาการเรียกขานในขั้นต๎นแล๎วและได๎รับคาตอบพนักงานสํงจะกลับแครํสองครั้งและเลื่อนบรรทัด
8 ครั้ง กํอนที่จะสํงขําว
2) เมื่อสุดบรรทัดให๎กดแปูนกลับแครํ 2 ครั้ง และเลื่อนบรรทัด 1 ครั้ง
3) การเว๎นระหวํางหน๎าสาหรับขําวยาว ๆ ให๎กลับแครํ 2 ครั้ง และเลื่อนบรรทัด 8 ครั้ง
4) เมื่อจบขําวฉบับหนึ่งแล๎ว ให๎กดแปูนกลับแครํ 2 ครั้งเลื่อนบรรทัด 8 ครั้ง กดแปูนอักษร
N 4 ครั้ง และกดแปูน "LTRS" หรือลําง อีก 12 ครั้ง หรืออาจเปลี่ยนเป็นกดแปูนกลับแครํ 2 ครั้ง และเลื่อน
บรรทัด 12 ครั้งก็ได๎ ถ๎าหากมีคาแนะนาของเหลําทัพอนุญาตไว๎เป็นสํวนหนึ่งตํางหาก
5) แตํละบรรทั ดต๎อ งมี อัก ษรไมํเ กิน 69 ตัว รวมทั้ งการเว๎นระยะด๎วย ทั้ง นี้เว๎นแตํจ ะมี
คาแนะนาของเหลําทัพอนุญาตไว๎เป็นหนึ่งตํางหากความมุํงหมายพิเศษ
10.5.3 เครื่องหมายวรรคตอน
ก. ไมํต๎อ งใช๎เ ครื่อ งหมายวรรคตอน เว๎นแตํจะมี ความจาเป็นตํอใจความของขําว เมื่อมี คาม
จาเป็นจะต๎องใช๎เครื่องหมายวรรคแทน ก็อนุมัติให๎คายํอและสัญลักษณ์ ดังตํอไปนี้
เครื่องหมาย คาย่อ สัญลักษณ์

1. ปรัศนี ปน. ?
Qeustion mark QUES
2. ยัตติภังค์ -
Hypnen
3. ทวิอัฒภาค ทภ. :
COLON CLN
4. นขลิขิต นข. ()
PARENTHESSES PAREN
5. มหัพภาค มภ. .
PERIOD/FULL-STOP PD.
6.จุลภาค จภ. ,
COMMA CMM
7. ขีดเศษสํวน /
SLANT/OBLIQUE STROKE
8. ยํอหน๎า ยน.
PARAGRAPH PARA
9. อัญญประกาศ อป. " "
QUOTATION MARK QUOTE - UNQUTE
ข. อาจใช๎อักษร "X" แทนเครื่องหมายวรรคตอนก็ได๎ ถ๎าไมํถือวําเครื่องหมายวรรคตอนที่แท๎จริง

เป็นสิ่งสาคัญ แตํก็มีความจาเป็นอยูํบ๎างที่จะต๎องแยกวรรคตอนในข๎อความของขําว เพื่อความชัดเจน และการใช๎
อักษร "X" นี้จะไมํทาให๎เกิดความหมายเป็นสองนัย เพื่อความมุํงนี้จะต๎องไมํเป็นชื่อเรียกตัวอักษร "X" ลงไป
ค. ถ๎าเขียนขําวด๎วยลายมือ ขอแนะนาให๎วงเครื่องมหัพภาคและจุลภาคไว๎ เพื่อให๎เดํนชัดยิ่งขึ้น
10.6 นามเรียกขานทางยุทธวิธี
10.6.1 ความมุํงหมายของการเรียกขาน
นามเรียกขานนั้นใช๎เพื่อการจัดตั้งและดารงไว๎ซึ่งการสื่อสารเป็นประการสาคัญ นามเรียกขานประกอบขึ้น
ด๎วยการผสมตัวอักษร หรือถ๎อยคาซึ่งอํานออกเสียงได๎ในลักษณะใดก็ตามซึ่งแสดงให๎ทราบถึงเครื่องมือสือ่ สารอยําง
ใดอยํางหนึ่ง หนํวยบัญชาการ ผู๎มีอานาจที่หนํวยราชการทหาร การเปลี่ยนนามเรียกขานเป็นครั้งคราวยํอมจะ
กํอให๎เกิดความปลอดภัย ในการสื่อสารได๎ชั่วระยะเวลาสั้น ๆ ทั้งนี้ขึ้นอยูํกับปริมาณการในการใช๎คุณภาพ ในการ
วิเคราะห์ขําวของฝุายข๎าศึก นามเรียกขานเป็นคาพูดซึ่งประกอบด๎วยคาซึ่งอํานออกเสียงได๎ เชํน ภูเรือ หรือ
เสือดา นั้นอนุมัติให๎พนักงานวิทยุโทรศัพท์ใช๎ได๎
10.6.2 การใช๎นามเรียกขาน
มีอยูํเสมอที่กองบัญชาได๎รับนามเรียกขานเพียงนามเดียวสาหรับใช๎ในขํายตําง ๆ ซึ่ง กองบัญชาการนั้น
จะต๎องปฏิบัตินามเรียกขานเพียงนามเดียว จะต๎องใช๎ปฏิบัติทั้งในขํายวิทยุโทรศัพท์ นามเรียกขานที่กาหนดให๎
เชํน สิงห์ดง ก็ใช๎ได๎กับวิทยุโทรศัพท์ ในบางสถานการณ์ที่ต๎องการใช๎มีความปลอดภัยเพิ่มขึ้นก็มีความต๎องการ
มากยิ่งขึ้น ในการใช๎นามเรียกขานที่แตกตํางออกไปแตํละขํายซึ่งสถานีนั้น ๆ ปฏิบัติงาน
10.6.3 นามเรียกขานของขํายและการเรียกรวม

เมื่อต๎องการเรียกขานสถานีในขํายวิทยุก็ใช๎นามเรียกขานของขําย การใช๎นามเรียกขานนี้ เพื่อ ให๎การ
ปฏิบัติงานของขํายและ สบข. มักจะเป็นผู๎ใช๎เพื่อควบคุมการปฏิบัติงานของขําย การเรียกรํวมก็ทานอง
เดียวกับการเรียกขําย แตํเป็นการใช๎สาหรับเรียกรวมสองสถานีหรือมากกวํานั้นไมํใช๎สถานีทั้งหมดในขําย การ
เรียกรวมมีประโยชน์เมื่อต๎องการเรียกหลายสถานีบํอย ๆ ในเรื่องซึ่งไมํเกี่ยวข๎องกับสถานีอื่น ๆ ในขําย
10.6.4 นามเรียกขานสารอง
นามเรียกขานทั้งหมดจะต๎องเปลี่ยนเป็นครั้งคราวตามคาแนะนาที่ได๎เตรียมไว๎ลํวงหน๎า ระยะเวลาในการ
ใช๎นามเรียกขานนั้นขึ้นอยูํกับระดับชั้นของการรักษาความปลอดภัยที่ต๎องการคาแนะนาเหลํานี้ พร๎อมด๎วยตาราง
บัญชีนามเรียกขานและนามเรียกขานสารองพิมพ์ไว๎ใน นปส.ของหนํวย การเปลี่ยนเรียกขาน ทาให๎ต๎องเปลี่ยน
ความถี่ในการปฏิบัติงานด๎วย ซึ่งเป็นการเพิ่มเติมมาตรการตํอต๎านการดักขําว และการวิเคราะห์ขําวของข๎าศึก
10.6.5 การกาหนดเรียกนามเรียกขาน
การกาหนดเรียกนาม จะต๎องระมัดระวังในการก าหนดเรียกขานให๎แกํสถานีแตํละแหํงในขํายวิทยุอัน
เดียวกัน การก าหนดนามเรียกขานที่ไมํเหมาะ อาจจะยังผลให๎เกิดการสับสนและการปฏิบัติงานของขํายไมํ มี
ประสิทธิภาพ ตัวอักษร ในที่นี้ให๎หมายถึงตัวหนังสือและตัวเลข
ตัวอยํางเชํน นามเรียกขานที่คล๎ายคลึงกันได๎แกํ 6P7, 6P6X,A67P มีความยากที่จะกาหนดออกได๎ ใน
ระหวํางห๎วงเวลาที่การรับไมํดี พนักงานวิทยุที่สาคัญผิด เมื่อได๎ยินเฉพาะสํวนใดสํวนหนึ่งของการ
เรียกขาน ก็อาจจะถือเอาวําเป็นการเรียกตนและจะเพิม่ ความสับสนขึ้นอีกด๎วย การตอบการเรียกขานแทน
สถานที่ถูกเรียก เพื่อหลีกเลี่ยงเรื่องนี้ จึงควรกาหนดนามเรียกขาน (ภายในขําย) ให๎มีตัวอักษรหรือตัวเลขซ้ากัน
น๎อยที่สุด
10.7 การรับรองฝ่าย
การรับรองผํายเป็นมาตรการของการรักษาความปลอดภัยอยํางหนึ่งซึ่งได๎สร๎างขึ้นเพื่อปูองกันระบบการ
สื่อสารให๎พ๎นจากการสํงขําวลวง มีหลายโอกาสที่จะต๎องใช๎การรับรองฝุาย ทั้งนั้นอยูํกับความจาเป็นหรือความ
ต๎องการของแตํละหนํวยบัญชาการ นโยบายของผู๎บังคับบัญชาได๎พิมพ์ประกาศไว๎ใน นสป. สํวนตารางการรับรอง
ฝุายนั้นมีปรากฏอยูํใน นปส.
10.8 ข่ายวิทยุ
สถานีวิทยุสนามตามปกติ จะจัดรํวมเข๎าเป็นขําย ๆ ตามความต๎องการของสถานการณ์ ทางยุทธวิธีแตํ
ละขํายจะได๎รับการกาหนดให๎ใช๎ความถี่ ในการปฏิบัติงานหนึ่งความถี่หรือมากกวํา
ก. เพื่อที่จะให๎มีการควบคุมขํายวิทยุ สถานีวิทยุตามปกติใช๎สถานีที่ประจากับกองบัญชาการสูงสุด
ของขํายนั้น โดยกาหนดให๎เป็นสถานีบังคับขําย (สบข.) อานาจของสบข. นั้นมีเพียงแตํการปฏิบัติงานของขําย
และวินัยในระหวํางที่ทาการออกอากาศและระหวํางระยะเวลาที่ห๎ามสํงเทํานั้น
ข. เนื่องจาก สบข. มีความรับผิดชอบในการดารงรักษาวินัยสื่อสารภายในขําวพนักงานวิทยุ สบข.
จึงมีอานาจในการควบคุมทางปฏิบัติอันจาเป็นเพื่อให๎แนํใจวําได๎ใช๎วงจรที่กาหนดขึ้นในขํายให๎ได๎ประสิทธิภาพมาก

ที่สุด อยํางไรก็ ตามไมํ มี อ านาจทางธุร การภายใน การปฏิบัติการทางยุท ธวิธีห รือการเคลื่อนย๎ายของสถานี
ตัวอยํางเชํน สถานี สบข. ของกรมทหารราบไมํอาจจะกาหนดที่ตั้งสถานีของกองพันในขํายได๎ทั้ง พนักงาน สบข.
ก็ไมํอาจกาหนดเวลาในการสับเปลีย่ นพนักงานวิทยุของสถานีได๎ แตํละหนํวยที่เกี่ยวข๎องจะเป็นผู๎ควบคุมสิ่งที่กลําว
มาแล๎ว ตลอดจนพันธกิจทางธุรการในทานองเดียวกัน รูปที่ 10-1 และ รูปที่ 10-2 แสดงถึงการจัดขํายวิทยุแบบ
หนึ่ง
รูปที่ 10-1 แบบของขํายวิทยุบังคับบัญชากองร๎อย

รูปที่ 10-2 แบบของขํายวิทยุบงั คับบัญชากองพัน
10.8.2 การควบคุมขําย
สบข. มีอานาจเด็ดขาดภายในขอบเขตของการควบคุมทางเทคนิค สบข. เป็นผู๎เปิดและปิดขําย ควบคุม
การสํงและการจัดการไมํ ให๎ขําวคั่ง ค๎างภายในขําย แก๎ไขข๎อผิดพลาดของระเบียบปฏิบัติ หรืออนุญาตหรือไมํ
อนุญาตให๎สถานีตําง ๆ เข๎าหรือออกจากขําย และดารงรักษาวินัยของขํายของเขตในการควบคุมของสบข. ยํอม
แตกตํางไปตามสภาพของการปฏิบัติกลําวคือ ในขํายซึ่ง พนัก งานวิท ยุที่ชานาญสามารถจะสํงขําวไปได๎อยําง
เรียบร๎อยก็มีการควบคุมแตํเพียงเล็กน๎อยเทํานั้น ถ๎าปริมาณของขําวมีมากและพนักงานมีความชานาญน๎อย สบข.
ก็อาจมีความจาเป็นที่จะต๎องควบคุมอยํางแนํนแฟูนเพื่อให๎ขํายมีระเบียบและการรับสํงขําวเป็นไปอยํางเรียบร๎อย
10.8.3 แบบของขํายวิทยุ
ก. ในขํายอิสระ การแลกเปลี่ยนขําว กระทาได๎โดยมิต๎องได๎รับอนุมัติลํวงหน๎าจาก สบข.
ข. ในขํายบังคับ สถานีจะต๎องได๎รับอนุมัติจาก สบข. เสียกํอนที่จะทาการสํงขําว เมื่อสถานีมี
มากกวําหนึ่งสถานีมีขําวที่จะสํงในขํายบังคับสบข.เป็นผู๎ตกลงใจวําสถานีไหนจะสํงซึ่งเป็นไปตามความเรํงดํวน
10.8.4 พันธกิจของ สบข.

ก. การเปิดขําย การเปิดขํายวิทยุแหํงหนึ่ง สบข. จะต๎องตั้งความถี่ของเครื่องสํงให๎ตรงกับความถี่
ของขํายตามที่กาหนดขึ้น สบข. จะใช๎นามเรียกสถานีตําง ๆ ที่กาหนดให๎อยูํในขํายและพิสูจน์ทราบวําเป็น สบข.
ภายหลังที่สถานีถูกเรียกได๎ตอบตามลาดับตัวอักษรแล๎ว สบข. จะแจ๎งให๎ทราบวําได๎ยินการสํงของสถานีเหลํานั้น ๆ
แล๎วตํอจากนั้น สบข. ก็จะได๎ถึงสถาพของขําย (ขํายอิสระ, ขํายบังคับ, การห๎ามสํง ฯลฯ)
ข. การปิดขําย ให๎ สบข. แจ๎งลูกขํายให๎ทราบวําขํายนั้นปิดแล๎ว และกาหนดเปิด ก็จะแจ๎งให๎สถานี
ตําง ๆ ในขํายให๎ทราบวําขํายจะเปิดใหมํในเวลาอะไรและด๎วยความถี่เทําใด ขําวสารดังกลําวนี้อาจจะจัดขึ้นโดย
การประมวลลับข๎อความนัดหมาย (Prearanged Message Code) หรือโดยอ๎างถึง นปส. ที่มีขําวเชํนนั้นอยูํ
ค. การอนุญาตให๎สถานีเข๎าขําย เมื่อสถานีหนึ่งมีความปรารถนาจะเข๎ารํวมในขํายที่มีแล๎วขํายหนึ่ง
ก็ต๎องขออนุญาตจาก สบข. กํอนอื่นสถานีนั้นจะต๎องสํงนามเรียกขานของสถานี สบข. และตํอจากนั้นก็สํงนาม
เรียกขานของตนหลังจากที่ สบข. ได๎ตอบรับการเรียกแล๎ว สถานีที่ขอเข๎าขํายก็จ ะแจ๎งเหตุผลในการที่ จะขอ
อนุญาติเข๎าขําย สบข. จะถามการรับรองฝุายของสถานีนั้นด๎วย สํวนทดสอบของระบบการรับรองฝุาย เพื่อ
ยืนยันการพิสูจน์ทราบของสถานีนั้น ภายหลังที่ได๎แจ๎งการพิสูจน์ทราบของสถานีของสบข. จะยอมหรือปฏิเสธคา
ขอนั้นก็ได๎ การตกลงใจเชํนนี้คงกระทาภายหลัง สบข. พิจารณาเห็นวําเหตุผลของสถานีที่ขอเข๎าขํายนั้นมีความ
เป็นจริง
ง. การให๎สถานีออกจากขําย เมื่อสถานีต๎องการจะออกจากขํายก็จะเรียก สบข. และขออนุญาต
ออกจากขําย สบข. จะยอมอนุญาตให๎ถ๎าเหตุผลในการขอนั้นเป็นจริง
จ. การเฝูาฟังขําย (TO MONITOR THE NET) สบข. จะเปิดเครื่องเฝูารับฟูงขํายอยูํตลอดเวลา
ถ๎าสถานีใดฝุาฝืนระเบียบการปฏิบัติการของขําย สบข. ก็จะแก๎ไขการกระทาที่ผิด ๆ นั้น นอกจากนั้น สบข. ก็ยัง
จะคอยดูการไหลของขําวในขํายอยูํเสมอ ๆ และเตรียมการปฏิบัติอันจาเป็นเพื่อเรํงรัดการรับ - สํงขําวในเมื่อมี
เรื่องขัดแย๎งหรือการรับกวนระหวํางสถานีตําง ๆ
ฉ. การควบคุมและการกาหนดเวลาสํงขําว เมื่อมีขํ าวภายในขํายจานวนมาก สบข. อาจจะต๎อง
ควบคุมสํงขําวโดยใกล๎ชิดและควบคุมทางวินัยเพื่อปูองกันมิให๎มีการสํงขําวประเภทปกติและกากับขํายให๎อยูํ ใน
ลักษณะที่จะสํงขําวสาคัญที่สุดตามลาดับความเรํงดํวนได๎
ช. การสั่งหรือการยกเลิกการห๎ามสํง เมื่อ สบข. ได๎รับอนุมัติจากหนํวยเหนือก็จะสัง่ หรือยกเลิกการห๎ามสํง
ตามความต๎องการของสถานการณ์ทางยุทธวิธี สบข. จะสั่งห๎ามสํง โดยการเรียกสถานีทั้งหมดในขํายและแจ๎งให๎
ทราบวําได๎สั่งให๎ห๎ามสํงแล๎ว ตํอจากนั้นเป็นความรับผิดชอบของ สบข. ที่จะต๎องดูแลมิให๎มีการสํงขํายตนจนกวํา
จะได๎สั่งเลิกการห๎ามสํง การยกเลิกการห๎ามสํง สบข. จะเรียกสถานีหนึ่งหรือหลายสถานีที่ได๎รับอนุญาตให๎สํงและ
แจ๎งสภาพการยกเลิกการห๎ามสํง
ซ. การบังคับขําย เมื่อมีขําวจานวนมากหรือเมื่อพนักงานขาดประสบการณ์ในการปฏิบัติตํอขําวในขําย
สบข. อาจจะสั่งให๎เป็นขํายบังคับได๎ ในกรณีเชํ นนี้จะไมํยอมให๎สถานี ใดสํงขําวโดยไมํเรียก สบข. และขอ
อนุญาตทาการสํงขําวเสียกํอน สบข.อาจต๎องการให๎สถานีนั้นแจ๎งลักษณะและประเภทของขําวตลอดจนที่หมาย
ปลายทางของขําวนั้น กํอนที่จะอนุญาตให๎ทาการสํงภายใต๎สภาพของขํายบังคับ สบข. ก็จะวางระเบียบปฏิบัติของ
ขํายขึ้น เพื่อให๎สถานีทั้งหมดในขํายปฏิบัติตาม
10.8.5 การปรับตั้งความถี่ของขําย (การเข๎าขําย)
ในการสื่อสารจากสถานีวิทยุหนึ่งไปยังอีกสถานีหนึ่งนั้นจะต๎องปรับตั้งเครื่องรับวิทยุให๎ตรงกับความถี่ซึ่ง
เครื่องสํงวิทยุปลายทางกาลังสํงอยูํ สาหรับอุปกรณ์วิทยุบางแบบนั้นตามปกติเจ๎าหน๎าที่ซํอมบารุงจะตั้งความถี่และ
ชํองทางการสื่อสารไว๎ลํวงหน๎า แตํชุดวิทยุบางแบบก็อาจมีความต๎องการให๎พนักงานตั้งลํวงหน๎าหรือปรับตั้งให๎ตรง
กับความถี่ที่กาหนดให๎เป็นการสาคัญอยํางยิ่งที่จะต๎องปรับตั้งเครื่องวิทยุให๎ความถี่ตรง สบข. จะใช๎มาตรฐานเชํน
มาตรวัดความถี่หรือเครื่องบังคับการแกวํงที่ควบคุมด๎วยผลึกแรํ เพื่อให๎แนํใจวําความถี่ของขํายถูกต๎องจริง ๆ เมื่อ
เป็นสถานีลูก ขํายหรือ สถานีร องขํายให๎ปรับตั้ง เครื่องรับให๎ตรงกับ ความถี่ของ สบข. และแล๎วใช๎เ ครื่องรับ
มาตรฐานในการปรั บตั้งเครื่องสํง สบข. รับผิดชอบให๎เครื่องสํงของตนมีการปรับตั้งให๎ตรงกับความถี่ที่กาหนด
แม๎วําความถี่ของ สบข. จะเคลื่อนไปก็ตามสถานีรองก็จะต๎องปรับตั้งให๎ตรงกับความถี่ของ สบข. ในกรณีเชํนนี้
สถานีรองจะต๎องแจ๎งให๎ สบข. ทราบด๎วย
10.9 รปจ. ของสถานี

สถานีวิทยุจะต๎องวางระเบียบปฏิบัติในการปฏิบัติตํอขําวและทาบันทึกของสถานี ระเบียบปฏิบัติของ
สถานีเหลํานี้ทาขึ้นเพื่อให๎บรรลุความต๎องการของหนํวยหรือสํวนราชการที่สถานีนั้นประจาอยูํ
10.9.2 การเตรียมขําว
ก. ขําวทุกฉบับจะต๎องเขียนขึ้นกํอนทาการสํงเพื่ อที่จะให๎ใช๎เวลาของวงจรให๎เกิดประสิทธิภาพสูง
และเพื่อที่จะให๎ได๎มีการสาเนาขําวไว๎ทุกฉับ ขําวราชการทหารจะต๎องเขียนให๎กระทัดรัด และชัดเจนเทําที่จะทาได๎
ข. ควรใช๎ก ระดาษเขียนขําว ถ๎ามี ก ระดาษเขียนขําวจะจํายเป็นเลํมให๎ห นํวยสนามใช๎ในการ
ปฏิบัติการทางยุทธวิธี สมุดเขียนขําว ทบ.463-007 เรียกวํา แบบ สส.6
ค. ข๎อความในการเขียนขําวมีอยูํวําใน บสร.1 และ รส.24-17 เรื่องความเรํงดํวนของขําวบรรจุ
อยูํใน บสพ.121 (บสร.14)
10.9.3 หน๎าที่ของพนักงาน
ก. พนักงานวิทยุจะต๎องใช๎ระเบียบปฏิบัติของวิทยุตามที่กาหนดขั้นนั้นอยูํเสมอ การเปลี่ยนแปลง
ระเบียบปฏิบัติที่มิได๎รับอนุญาตจะกํอให๎เกิดความสับสนลดความเร็วและความเชื่อถือได๎และลดความปลอดภัยใน
การสื่อสารรองอยํางไมํต๎องสงสัย
ข. กํอนที่จะเปลี่ยนเวรพนักงานวิทยุจะต๎องมอบหมายคาสั่งพิเศษและขําวสารที่เกี่ยวกับสถานีให๎
เวรตํอไป ขําวสารนี้หมายถึงเรื่องราวที่จาเป็นหรือเป็นประโยชน์ที่เกี่ยวข๎องกับขําวที่กาลังรอสํงความเปลี่ยนในการ
จัดขําว สมรรถนะของชุดวิทยุในระหวํางชํวงเวลาที่แล๎วมาอยูํและข๎อมูลอื่น ๆ ที่เกี่ยวข๎อง
ค. กํ อ นที่ จ ะรับ เวร เวรคนใหมํ ค วรจะต๎ อ งตรวจเครื่ องสํ ง และเครื่ อ งรั บ เพื่ อให๎ แนํ ใ จวํ า มี
ประสิทธิภาพการทางานและได๎ปรับตั้งไว๎ถูกต๎องกับความถี่ที่กาหนดแล๎ว
ง. พนักงานวิทยุจะปรับปรุงการสื่อสารทางวิทยุได๎ โดยการปฏิบัติตามกฎทั่วไปดังตํอไปนี้
1)ฟังกํอนสํงเพื่อหลีกเลี่ยงการรบกวนกับการสํงของสถานีอื่น ๆ
2)ทาการสํงให๎สั้นที่สุดเทําที่จะทาได๎เพื่อที่จะให๎ขํายวําง
3)สํงนามเรียกขานชัดเจนและถูกต๎อง

4)สํงด๎วยความเร็วที่พนักงานซึ่งมีความสามารถต่าสุดจะรับได๎
5)ทาการเฝูาเตรียมพร๎อม การเรียกขานของขํายและสถานี และตอบการสํงทั้งหมดที่ต๎องการ
6)ให๎มีการตอบโต๎ทันที
7)ปฏิบัติการด๎วยกาลังที่ต่าสุด โดยให๎สามารถทาการสื่อสารกับสถานีทั้งหมดในขํายได๎
8)ให๎ใช๎ระเบียบปฏิบัติทางวิทยุที่กาหนดเทํานั้น และให๎ปฏิบัติตามข๎อบังคับในการรักษา
ความปลอดภัยของการสํงขําว
10.9.4 บัญชีขําวของพนักงาน (OPERATORS NUMBER SHEET)
ก. บัญชีขําวของพนักงาน (แบบ ทบ.463-003,035,036,037 ตามรูปที่ 9-1, 9-2, 9-3 และ 9-4)
ซึ่งพนักงานวิทยุใช๎เพื่อท าบันทึกขําวเข๎าและขําวออกหมายเลขของบัญชีขําวเหลํานี้อาจจะเข๎าเป็นลาดับที่ของ
สถานีได๎อยํางเหมาะสม เลขลาดับที่ของสถานีนั้นจะต๎องไมํสํงไปพร๎อมกับขําวด๎วย แตํใช๎เพื่อชํวยในการปฏิบัติตํอ
ขําว การทาบันทึกและการตรวจสอบขําวภายในสถานี
บัญชีขําวของพนักงาน ประกอบด๎วย
1) บันทึกการปฏิบัตงิ านของสถานีวิทยุ (ทบ.463-003) 3) บันทึกการเรียกขานของสถานีวิทยุ (ทบ.463-036)
2) บันทึกการรับสํงขําวของพนักงานวิทยุ (ทบ.463-035) 4) บันทึกของพนักงานวิทยุ (ทบ.463-037)
ทบ.๔๖๓-๐๐๓
บันทึกการปฏิบัติงานของสถานีวิทยุ
นามสถานี............................................................................................................
สถานี เปิดสถานี ปิดสถานี
หมูํวันเวลา หมูํวันเวลา
ตารางเวลาปฏิบัติงานของสถานีวิทยุ
หมูํวันเวลา นามพลวิทยุ หมูํวันเวลา นามพลวิทยุ
แตํ ถึง แตํ ถึง

………………………………..
หัวหน๎าพลวิทยุ
รูปที่ 10-3 บันทึกการปฏิบัติงานของสถานีวิทยุ (ทบ.463-003)

คาแนะนาการใช้ บันทึกการปฏิบัติงานของสถานีวิทยุ
1. บันทึกการปฏิบัติงานของสถานีวิทยุนี้ เป็นตารางปฏิบัติของสถานีวิทยุ (ตารางการจัดเวร) โดยมี
หัวหน๎าพลวิทยุเป็นผูบ๎ ันทึก
2. เขียนนามสถานีที่ตนกาลังปฏิบัติงานอยูํ ลงในชํอง “นามสถานี”
3. เขียนที่ตั้งของสถานีที่กาลังปฏิบัติงานอยูํ ลงในชํอง “ที่ตั้งสถานี”
4. เขียนหมูํวัน เวลาเปิดสถานี ลงในชํอง “เปิดสถานี หมูํ วัน เวลา”
5. เขียนหมูํวัน เวลาปิดสถานี ลงในชํอง “ปิดสถานี หมูํวัน เวลา”
6. เขียนเวลาปฏิบัตงิ านของพลวิทยุแตํละคนที่จัดเข๎าปฏิบัตงิ าน ตั้งแตํเมื่อใดถึงเมื่อใด โดยตํอเนือ่ งกัน
ลงในชํอง หมูํวัน เวลา ตั้งแตํ...........ถึง.............
7. เขียนนามพลวิทยุทจี่ ัดไว๎ ลงในชํอง “นามพลวิทยุ”
8. ลงชื่อหัวหน๎าพลวิทยุ ลงในชํอง “หัวหน๎าพลวิทยุ”
ทบ.๔๖๓-๐๓๕ แผํนที่.............หน๎า...............
บันทึกการรับส่งข่าวของพนักงานวิทยุ
นามสถานี....................................นามหนํวย......................................................เดือน........................ปี.................
นามสถานี นามขําย นามสถานี นามขําย
สํง รับ สํง รับ

นามสถานี นามขําย นามสถานี นามขําย
สํง รับ สํง รับ
รูปที่ 10-4 บันทึกการรับส่งข่าวของพนักงานวิทยุ (ทบ.463-035)
คาแนะนาการใช้ บันทึกการรับ-ส่งข่าวของพนักงานวิทยุ
1. บันทึกการรับ-สํงขําวของพนักงานวิทยุนี้ ใช๎บันทึกหมูํวัน เวลารับ-สํงเสร็จของสถานีวิทยุ
โดยพนักงานวิทยุเป็นผู๎บันทึก
2. เขียนหมายเลข แผํนที่ และหน๎า ลงในชํอง “แผํนที่.........หน๎า.........”
3. เขียนนามสถานีของตน ลงในชํอง “นามสถานี”
4. เขียนนามหนํวยที่ประจาอยูํ ลงในชํอง “นามหนํวย”
5. เขียน วัน เดือน ปี ที่บันทึก
6. เขียนนามสถานีที่ติดตํอด๎วย ลงในชํอง นามสถานี และนามขํายที่ประจาอยูํ
7. เขียน หมูํวัน เวลา ที่สํงเสร็จ พร๎อมทั้งเซ็นชื่อผูส๎ ํงลงในชํองสํง
8. เขียน หมูํวัน เวลา ที่รับเสร็จ พร๎อมทั้งเซ็นชื่อผูร๎ ับ ลงในชํองรับ

ทบ.๔๖๓-๐๓๖ แผํนที่.....….......หน๎า...............
บันทึกการเรียกขานของสถานีวิทยุ
หนํวย......................................................................วันที่................เดือน..........................พ.ศ.......................….
สถานี..............................................................................ความถี่....................................................................….
เวลา สถานี ข๎อความ
เรียก ขาน
รูปที่ 10-5 บันทึกการเรียกขานของสถานีวิทยุ (ทบ.463-036)

คาแนะนาการใช้ บันทึกการเรียกขานของสถานีวิทยุ
1. บันทึกการเรียกขานของสถานีวิทยุนี้ ใช๎บันทึกเฉพาะการเรียกขานของสถานีวิทยุ เพื่อเป็นหลักฐาน
ยืนยันวําพนักงานได๎พูดคุยอะไรออกไปบ๎าง ในขณะที่ทาการติดตํอ แตํมิใชํเป็นการบันทึกการรับ-สํง
บันทึกการเรียกขานของสถานีวิทยุนี้ พนักงานวิทยุของแตํละสถานีเป็นผู๎บันทึก
2. เขียนนามหนํวยที่สถานีวิทยุไปประจาอยูํ ลงในชํองของ “นามหนํวย”
3. เขียนนามสถานีของตนลงในชํอง “สถานี”
4. เขียนวันที่ เดือน ปี ที่บันทึกลงในชํอง “วัน.....เดือน.....พ.ศ.........”
5. เขียนความถี่ที่ใช๎งานอยูํ ลงในชํอง “ความถี่”
6. เขียนเวลาที่กาลังบันทึก ลงในชํอง “เวลา”
7. เขียนนามสถานีที่กาลังเรียก ลงในชํอง “สถานีเรียก”
8. เขียนนามสถานีที่กาลังขาน ลงในชํอง “สถานีขาน”
9. บันทึก ข๎อความของสถานีเรียก ยกเว๎นการสํงขําว ลงในชํอง “ข๎อความ”
10. บันทึกข๎อความของสถานี ยกเว๎นการรับขําว ลงในชํอง “ข๎อความ”
ทบ.๔๖๓-๐๓๗ แผํนที่........…....หน๎า.........…..
บันทึกของพนักงานวิทยุ
นามสถานี.................................นามหนํวย..................................................เดือน...................ปี.................
วัน/เวลา ลงชื่อ หมายเหตุ
พนักงานวิทยุ
รูปที่ 10-6 บันทึกของพนักงานวิทยุ (ทบ.463-037)
คาแนะนาการใช้ บันทึกของพนักงานวิทยุ
1. บันทึกของพนักงานวิทยุ คือ ประวัติสถานีนั่นเอง (ปูมสถานี) โดยมีพนักงานวิทยุเป็นผู๎จดบันทึก
ความเป็นไปภายในสถานีโดยละเอียด
2. เขียนหมายเลขแผํนที่ หน๎า ลงในชํอง “แผํนที.่ ......หน๎า......”
3. เขียนนามสถานีของตน ลงในชํอง “นามสถานี”
4. เขียนนามหนํวยของตน ลงในชํอง “นามหนํวย”
5. เขียนวัน เวลาที่บันทึก ลงในชํอง “วัน/เวลา (หมูํวันเวลา)”
6. เขียนเดือน และปีที่บันทึก ลงในชํอง “เดือน.....ปี.......”
7. เขียนชื่อพนักงานวิทยุทจี่ ดบันทึก ลงในชํอง “ลงชื่อพนักงานวิทยุ”
8. เขียนสภาพความเป็นไปของสถานี เป็นต๎นวํา เวลาเปิด-ปิด เวลาในการรับ-สํงขําว ความถี่ และ
การตรวจสอบความถี่ การเปลี่ยนความถี่ การลําช๎า การรบกวน การกํอกวน สภาพความขัดข๎องที่เป็น
ข๎อขัดข๎องของประสิทธิภาพของวงจร ฯลฯ ลงในชํอง “หมายเหตุ”
ข. สถานีวิทยุแตํละแหํงควรจะทาเลขลาดับที่ของสถานีเป็นชุดตํางหากเพื่อใช๎กับทุกสถานีที่ตนทา
การสื่อสารด๎วย เลขลาดับที่ชุดใหมํควรจะเริ่มทันทีในเวลา 0001 ตามเวลาท๎องถิ่นหรือเวลากรีนิช ตามคาสั่ง
ผู๎บังคับบัญชา เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงนามเรียกขานก็ให๎เริ่มต๎นเลขลาดับที่ชุดใหมํ
10.9.5 ประวัติสถานี (STATION LOG)
ก. ประวัติสถานีซึ่งพนักงานวิทยุของทุกแหํงจะต๎องเป็นผู๎ทานั้นมีปรากฎอยูํบนด๎านหลังของบัญชี
ขําวของพนักงาน ประวัติสถานีนี้ควรจะมีบันทึกสภาพการปฏิบัติงานในระหวํ างห๎วงเวลาการปฏิบัติงาน เรื่องที่
จะต๎องลงในประวัติสถานีมีดังตํอไปนี้
1) เวลาเปิดและปิดสถานีหรือวงจร
2) สาเหตุของความลําช๎าในวงจร
3) การปรับและการเปลี่ยนแปลงความถี่
4) เหตุการณ์ที่ผิดปกติ เชํนเกี่ยวกับระเบียบปฏิบัติและการฝุาฝืนการรักษาความปลอดภัย
5) การรบกวนตามธรรมชาติหรือการกํอกวน
6) สมรรถนะของเครื่องโดยยํอ
ข. เมื่อทาการเปิดวงจรหรือเริ่มต๎นวันใหมํ พนักงานจะเขียนหรือพิมพ์ ยศ ชื่อ เต็มของตนบน
บรรทัดแรกของชํองนามพนักงานของประวัติสถานี เมื่อมีการผลัดเปลีย่ นพนักงานหรือปิดวงจร พนักงานจะลงชื่อ
ทันทีหลังจากได๎ลงบันทึกครั้งสุดท๎ายในสถานีแล๎ว พนักงานที่มีผลัดเปลี่ยนก็จะเขียนหรือพิมพ์ ยศ ชื่อเต็มของตน
ลงบนบรรทัดถัดไป
ค. การลงประวัติสถานีนั้นจะต๎องไมํมีการลบการเปลี่ยนแปลงตําง ๆ นั้นให๎กระทาได๎โดยการขีด
ฆําด๎วยเส๎นเดี่ยวทับลงบันทึกอันเดิมและเพิ่มข๎อความที่เปลีย่ นแปลงแทรกลงไป พนักงานที่เป็นผู๎ริเริ่มแก๎ไขนั้นต๎อง
กระทาด๎วยตนเอง
ง. การทาประวัติสถานีจะต๎องไมํให๎กระทบกระเทือนตํอการรับ - สํงขําว

10.10 การรักษาความปลอดภัยในการสื่อสาร
ก. การรักษาความปลอดภัยในการสื่อสารรวมถึงมาตรการทั้งปวงที่กระทาเพื่อปัดปูองข๎าศึกหรือ
บุคคลที่ไมํได๎รับอนุมัติอื่น ๆ มิให๎ได๎รับขําวสารจากการสื่อสารของเรา
ข. คาแนะนาตําง ๆ ที่ใช๎บังคับการรักษาความปลอดภัยในการสื่อสาร มิได๎เป็นเครื่องประกันการ
รักษาความปลอดภัยในการสื่อสารได๎ด๎วยตัวเอง หรือบรรลุผลตามสถานการณ์ที่อาจเป็นไปได๎ทุกครั้งไป เนื่องจาก
ความต๎องการในทางยุทธการนั้นอาจจากัดในมาตรการรักษาความปลอดภัย อยํางไรก็ตามคาแนะนาเหลํานั้นก็
อาจจะให๎ความปลอดภัยที่สมควร
10.10.2 ความรับผิดชอบ
ก. การรัก ษาความปลอดภัยในการสื่ อสารเป็นการรับ ผิดชอบทางการบั ง คับ บั ญ ชา ฉะนั้ น
ผู๎บังคับบัญชาทุกคนจะต๎องกาหนดและกากับดูแลแผนการรักษาความปลอดภัยในการสื่อสารในหนํวยของตนอยําง
จริง จัง แผนการนี้ตามปกติแล๎วขึ้นอยูํกั บ นโยบายของผู๎บัง คับ บัญ ชา คาสั่งนโยบายของหนํวยเหนือ ความ
ต๎องการทางการสื่อสารของหนํวยและสถานการณ์ทางยุทธวิธี
ข. นอกจากนั้นเจ๎าหน๎าที่ทหารทุกคนจะต๎องรับผิดชอบอยํางจริงจังตํอการรักษาความปลอดภัย
ทางการสื่อสารด๎วย ทั้งนี้รวมถึงการใช๎มาตรการทั้งปวงที่ต๎องการ เพื่อการรักษาความปลอดภัยในการสื่อสารให๎
เป็นผลสาเร็จ
10.10.3 การรักษาความปลอดภัยทางวัตถุ
ก. กลําวทั่วไป การรักษาความปลอดภัยทางวัตถุเป็นการพิทักษ์เครื่องมือและวัสดุทางการสื่อสาร
ให๎พ๎นจากผู๎ไมํได๎รับอนุมัติจะต๎องมีการรักษาความปลอดภัยทางวัตถุให๎แกํสถานีวิทยุทุกสถานีเพื่อให๎พนักงานวิทยุ
ใช๎และปฏิบัติตํอขําวตลอดจนวัสดุโดยไมํต๎องกลัววําจะเป็นการเปิดเผยตํอบุคคลผู๎ไมํได๎รับอนุมัติ
ข. ความต๎องการตําง ๆเกี่ ยวกับที่ตั้ง ที่ตั้งของสถานีวิทยุควรจะมีความปลอดภัยทางวัตถุอยําง
เต็มที่ ดังตํอไปนี้
1) การเลือกที่ตั้ง สถานีวิทยุนั้นควรจะให๎หนํวยบังคับบัญชาเข๎าไปใช๎ได๎สะดวก
2) การสร๎างสถานีวิทยุ การสร๎างสถานีวิทยุควรจะให๎ความปลอดภัยทางวัตถุอยํางสูง โดย
ให๎สิ้นเปลืองกาลังพล เวลาและวัสดุแตํน๎อยที่สุด การสร๎างสิ่งพิเศษ เชํน บริเวณที่มีรั้วล๎อมรอบ เครื่องกีดขวาง
และดงระเบิดก็อาจจะนามาใช๎ได๎เพื่อเพิ่มความปลอดภัยทางวัตถุขึ้นอีก
3) การพิ ทัก ษ์รักษา สถานีวิทยุควรจะมียามถืออาวุธและมี อาวุธตําง ๆ เพื่อให๎สามารถ
ต๎านทานได๎อยํางสูงสุดตํอ การบุกรุก ด๎วยก าลังของบุคคลผู๎ไมํได๎รับอนุมัติสถานีวิทยุควรจะมีวัส ดุในการท าลาย
ฉุกเฉินด๎วย เชํน เชื้อเพลิงและน้ามันก๏าด ความต๎องการทางวัสดุเหลํานี้จะมีมากที่สุดในเขตหน๎าหรือ ในบริเวณที่
ใกล๎จะปะทะกับข๎าศึก
4) การโจมตีทางอากาศ คชร. หรือ อาวุธนิวเคลียร์ จะต๎องจัดการปูองกั นสถานีวิทยุทั้ ง
เจ๎าหน๎าที่และเครื่องมือให๎พ๎นจากโจมตีทางอากาศ คชร. หรืออาวุธนิวเคลียร์

ค. วัสดุที่กาหนดขั้นความลับ มาตรการรักษาความปลอดภัยตํอไปนี้ควรจะใช๎บังคั บเพื่อให๎มีความ
ปลอดภัยทางวัตถุอยํางเพียงพอตํอวัสดุที่กาหนดขั้นความลับคือ
1) อนุญ าตให๎เข๎าถึงวัสดุที่กาหนดขั้นความลับได๎เฉพาะบุคคลซึ่ง ได๎ผํานการพิสูจน์ความ
ไว๎วางใจในการรักษาความปลอดภัยที่เหมาะสมและต๎องการความรู๎เกี่ยวกับวัสดุนั้นไปใช๎ในหน๎าที่ราชการเทํานั้ น
2) จะต๎องขึ้นบัญชีวัสดุที่กาหนดขั้นความลับอยํางเข๎มงวดตามข๎อบังคับ
3) ให๎รายงานการรั่วไหลที่อาจจะเป็นไปได๎ของวัสดุที่กาหนดขั้นความลับ
4) ให๎ทาการเก็บรักษาวัสดุที่กาหนดขั้นความลับอยํางถูกต๎องเมื่อยังไมํใชํ
5) การรับชํวงวัสดุที่กาหนดขั้นความลับต๎องกระทาตามข๎อบังคับ
6) วางแผนการทาลายเครื่องมือและวัสดุที่กาหนดขั้นความลับ
10.10.4 การรักษาความปลอดภัยทางการสํงขําว
ก. กลําวทั่วไป การรักษาความปลอดภัยทางการสํงขําวหมายถึงมาตรการในรักษาความปลอดภัย
ทั้งปวงที่ใช๎เพื่อปูองกันการสํงขําวให๎พ๎นจากการดักรับ การวิเคราะห์ขําว การหาทิศ และการลวงเนื่องจากมั ชฌิม
การสํงขําวทุก ๆ อยํางยํอมอาจจะถูกดักรับได๎จึงจะต๎องใช๎มาตรการปูองกันเพื่อให๎ข๎าศึกได๎ขําวสารไปแตํน๎อยที่สุด
การรักษาความปลอดภัยของมัชฺฌมิ การสํงขําวอยํางหนึ่งเมื่อเปรียบเที ยบกับอีกอยํางหนึ่งยํอมแตกตํางกันไปตาม
สิ่งแวดล๎อม การรักษาความปลอดภัยทางการสํงขําวอาจได๎รับการปรับปรุงให๎ดียิ่งขึ้น โดยการใช๎มาตรการในการ
รักษาความปลอดภัย ดังตํอไปนี้
1) สํงขําวให๎สั้นที่สุดเทําที่จะทาได๎
2) ให๎ปฏิบัติตามระเบียบการสํงขําวตามที่ได๎รับอนุมัติแล๎ว การเปลี่ยนระเบียบการคงกระทา
ได๎เฉพาะเมื่อได๎รับคาสั่งจากผู๎มีอานาจที่เหมาะสม
3) ฝึกพนักงานให๎ปฏิบัติตามวินัยของวงจร
4) จัดการปูองกันการดักฟังและการหาทิศ
5) จัดการปูองกันการวิเคราะห์ขําว
ข. รายการตรวจสอบการรักษาความปลอดภัยทางการสํงขําวทางวิทยุ รายการตรวจสอบการรักษา
ความปลอดภัยทางการสํงขําวสาหรับพนักงานวิทยุนั้นควรจะมีหัวข๎อดังตํอไปนี้
1) มีการฝุาฝืนการเงียบฟังหรือไมํ
2) มีการสนทนาระหวํางพนักงานโดยไมํใชํราชการหรือไมํ
3) มีการสํงขําวในขํายบังคับโดยไมํได๎รับอนุญาตหรือไมํ
4) ได๎สํงนามยํอพนักงาน (Personal sign) ด๎วยหรือไมํ
5) นามเรียกขานที่กาหนดประเภทขั้นความลับได๎รั่วไหลไปกับชื่อที่กาหนดเป็นภาษาธรรมดา
ด๎วยหรือไมํ
6) คายํอตามระเบียบการหรือสัญญาณตามระเบียบการได๎ใช๎เกินที่กาหนดหรือไมํ
7) ได๎ใช๎ภาษาธรรมดาแทนคายํอตามระเบียบการและสัญญาณปฏิบัติการที่ได๎รับอนุมัติแล๎ว
หรือไมํ
8) พนักงานได๎ใช๎ระเบียบปฏิบัติการที่ไมํถูกต๎องและไมํได๎รับอนุมัติแล๎วหรือไมํ
9) มีการสํงอันไมํจาเป็นใด ๆ รวมทั้งการทดสอบที่มากเกินไปหรือไมํ
10) นามหนํวยหรือบุคคลถูกเปิดเผยในการสํงขําวหรือไมํ
11) มีการเรียกกันอยํางฟุุมเฟือยหรือไมํ
12) พนักงานสํงทาการสํงเร็วเกินไปสาหรับพนักงานรับหรือไมํ
13) ใช๎กาลังสํงมากเกินไปหรือไมํ
14) ทาการปรับตั้งเครื่องสํงด๎วยสายอากาศจริงหรือไมํ
15) ใช๎เวลาในการปรับตั้ง เปลี่ยนความถี่ หรือการปรับเครื่องนานเกินไปหรือไมํ
16) ถ๎าหากคาตอบคาถามข๎างต๎นทั้งหมดมีลักษณะปฏิเสธแล๎วก็หมายความวําพนักงานวิทยุได๎
ปฏิบัติตามมาตรการรักษาความปลอดภัยในการสํงขําวแล๎ว
10.11 การปฏิบตั ิการควบคุมระยะไกล

10.11.1 การใช๎งาน
ก. เครื่องมือควบคุมระยะไกลใช๎เพื่ออานวยให๎ตํอวงจรเครื่องสํงวิทยุในขณะเมื่อพนักงานอยูํหําง
จากตัวเครื่องสํง เป็นระยะพอสมควร ในพื้นที่การรบพนักงานวิทยุอาจจะอยูํในหลุมบุคคล หรืออยูํในที่อื่น ๆ ซึ่ง
ให๎ความกาบังจากการยิงของข๎าศึก สํวนเครื่องวิทยุและสายอากาศนั้นอยูํในที่เปิดเผยกวําซึ่งเหมาะในการสํงขําว
ทางวิทยุ
ข. เครื่องมือ ควบคุมระยะไกลมีส องสํวน สํวนหนึ่งอยูํ ณ ที่ ตั้ง เครื่องวิท ยุและอีกสํวนหนึ่งอยูํที่
ตาบลควบคุมระยะไกล (รูปที่ 10-7)

รูปที่ 10-7 การปฎิบัติงานควบคุมระยะไกล
10.11.2 การสนธิวิทยุ - สาย

ระบบการสื่อสารของกองพล กองทัพน๎อย และกองทัพตามปกติแล๎วจะมีอุปกรณ์วิทยุและโทรศัพท์สอง
อยําง เพื่อที่จะให๎เ หมาะในการสื่อสารกั น หนํวยเคลื่อนที่ หนํวยสํง ทางอากาศและหนํวยอยูํกั บที่ อุป กรณ์
ดังกลําวนี้จะเชื่อมโยงระหวํางเครื่องวิทยุซึ่งอยูํที่สถานีสนธิวิทยุ - สาย กับเครื่องสลับสายกันด๎วยสถานีสนธิวิทยุ
(FM / VOICE) สายการเชื่อมโยงระหวํางเครื่องวิทยุซึ่งอยูํที่สถานีสนธิวิทยุ - สายกับเครื่องสลับสายใช๎ผํานชุด
ควบคุมวิทยุแบบ AN/GSA-7 ระยะทางระหวํางเครือ่ งวิทยุและเครื่องโทรศัพท์จะขยายเพิ่มขึ้นจาก 3.2 กม. เป็น
16 กม. นอกจากนั้นแล๎ว AN/GSA - 7 ยังใช๎เป็นเครื่องเรียกได๎ทั้งสองทาง ดังนั้นจึงไมํจาเป็นต๎องมีวงจรเฝูาฟังที่
ปลายทั้งสองข๎าง
ก. ระดั บ กองพล สถานี ส นธิ วิ ท ยุ -สาย จะมี ป ระจ า ณ ศู น ย์ ก ารสื่ อ สารแตํ ล ะแหํ ง เว๎ น ที่
กองบัญชาการกองพลสํวนหลัง แตํละสถานีอาจใช๎เพื่อ
1) ใช๎ทาการสื่อสารฉุกเฉินระหวํางสถานีวิทยุ FM เคลื่อนที่กับสํวนตํางๆ ที่ตํออยูํกับระบบ
โทรศัพท์พื้นที่ของกองพลด๎วยโทรศัพท์
2) ใช๎ทาการสื่อสารระหวํางสถานีวิทยุ FM ที่อยูํหํางไกลเกินกวําระยะทางที่ชุดวิทยุนั้น ๆ จะ
ติดตํอกันโดยตรงได๎

3) เพื่อให๎ผู๎บัญชาการกองพล ฝุายอานวยการของกองพลและเจ๎าหน๎าที่ที่สาคัญอื่น ๆ (รูปที่
10-8) ของกองพล เมื่อปฏิบัติงานจาก ทก. เคลื่อนที่ทาการติดตํอกับสํวนตําง ๆ ของกองพลซึ่งตํออยูํกับระบบ
การสื่อสารพื้นที่ของกองพล
รูปที่ 10-8 แบบการใช๎ระบบสนธิวิทยุ – สาย
4) เพื่ อเป็นการจัดตั้ง บริก ารโทรศัพท์ ขั้นต๎นจากระบบการสื่อสารพื้นที่ ของกองพลไปยัง

หนํวยใช๎
5) ใช๎ท าการสื่อ สารเป็ นคาพูดระหวํางหนํว ยรบเคลื่อนที่ ในพื้นที่ สํว นหน๎ าของกองพล
หนํวยสนับสนุนทางการสํงกาลังบารุงของกองพลในพื้นที่สํวนหลัง
6) ใช๎ทาการสื่อสารระหวํางเครื่องบินทหารบกที่บินต่าซึ่งกาลังปฏิบัติงานอยูํหํางไกลจากพื้นที่
กองพลกับทางวิ่งสารอง ของหนํวยควบคุมการบินซึ่งเชื่อมโยงอยูํกับระบบการสื่อสารพื้นที่ของกองพลในเมื่อไมํ
อาจจะทาการติดตํอโดยตรงได๎ด๎วยวิทยุ FM
7) ใช๎ทาการสื่อสารระหวํางผู๎ควบคุมอากาศยานหน๎าและเครื่องมือสือ่ สารของนายทหารติดตํอ
อากาศเมื่อเครื่องสื่อสารเหลํานั้นเชื่อมโยงอยูํกับระบบการสื่อสารพื้นที่ของกองพล
8) เพื่อให๎ผู๎บังคับบัญชาและฝุายอานวยการทาการติดตํอกับหนํวยรองและหนํวยเหนือได๎ตาม
ต๎องการในระหวํางที่มีการเคลื่อนย๎าย ทก.
9) ใช๎เชื่อมโยงระหวํางเครื่องสลับสายสองเครื่องและใช๎เชื่อมตํอทางสายที่ขาดระหวํางหนํวย
10) ใช๎ทาการสื่อสารในระหวํางข๎ามลาน้า
ข. ณ ระดับกองทัพน๎อย สถานีวิท ยุเคลื่อนที่จัดให๎มีเ ครื่องมือสื่อสารสนธิวิทยุ -สายที่ศูนย์การ
สื่อสารประจาที่บัญชาการหลักและสารองของกองทัพน๎อย วงจรทางสายจากแตํละสถานีตํอตรงกับชุมสายกลาง
โทรศัพท์ของศูนย์การสัญญาณพื้นที่ของกองทัพซึ่งสถานีนั้น ๆ ตั้งอยูํ
ค. ณ ระดับกองทัพจะมีอุปกรณ์วิทยุ-สาย ณ ศูนย์การสื่อสารหน๎าของกองทัพแตํละแหํง สถานี
วิทยุ -สายของกองทัพจะใช๎งานในลักษณะคล๎ายคลึงกับสถานีสนธิวิทยุ - สายของกองพล

บทที่ 11
การปฏิบัติงานทางวิทยุภายใต้สภาพผิดปกติ
ก. สภาพภูมิประเทศที่ผิดปกติและลมฟูาอากาศทีร่ ๎ายแรงมีผลอันสาคัญตํอการสื่อสารทางวิทยุสงิ่ เหลํานี้
เป็นเหตุให๎พนักงานวิทยุจาต๎องหันเหไปจากเทคนิคของการทางานปกติ
ข. เจ๎าหน๎าที่และเครื่องมือ
1) เจ๎าหน๎าที่วิทยุซึ่งจะต๎องใช๎เครื่องวิทยุภายใต๎สภาพภูมปิ ระเทศผิดปกติและลมฟูาอากาศที่
ร๎ายแรงนั้น ควรจะได๎รบั การฝึกเป็นพิเศษเพือ่ เตรียมตัวให๎สามารถใช๎เครื่องวิทยุภายใต๎สภาพนั้น ๆ ได๎
นอกจากนั้นเจ๎าหน๎าที่เหลํานั้นควรจะได๎รับการฝึกให๎ทราบถึงวิธีที่จะชํวยตนเองได๎ภายใต๎สภาพลมฟูาอากาศที่
ร๎ายแรงอีกด๎วย
2) เครื่องวิทยุที่จะต๎องใช๎ในสภาพอันร๎ายแรงนั้นอาจจะต๎องดัดแปลงและบารุงรักษาให๎มากกวํา
ปกติ ความต๎องการในการดัดแปลงและบารุงรักษาดังกลําวนี้มีปรากฏอยูํในคูํมือประจาเครื่องแล๎ว
11.2 การสื่อสารทางวิทยุในป่าทึบ
การสือ่ สารทางวิทยุมีความจากัดอยํางมากด๎วยต๎นไม๎ในปุาทึบ
ก. รัศมีการทางานของเครือ่ งวิทยุยุทธวิธีระยะใกล๎ในปุาทึบนั้นยํอมเปลี่ยนแปลงจากร๎อยละ 10 ถึง
ร๎อยละ 60 ของรัศมีการทางานในพื้นโลํงหรือที่เป็นปุาโปรํง
ข. เนื่องจากการขนสํงไมํสะดวก ฉะนั้นจึงมักจะใช๎วิทยุกาลังสูงขนาดใหญํเฉพาะในเขตหลังเทํานั้น
หรือใช๎ ณ ที่ตั้งซึ่งอยูํใกล๎ชิดถนน ทางเกวียน ทางเดินหรือทางน้า ทั้งนี้ขึ้นอยูํกับความแนํนและความชื้นของปุาไม๎
ค. เครื่องวิทยุสนามในปุาทึบจะต๎องได๎รับความระวังรักษาเป็นอยํางมากเนื่องจากความร๎อน
ความชื้น เชื้อรา หรือตัวแมลงทาให๎เกิดชารุดเสียหายได๎
11.2.2 การสื่อสารระยะไกล
การสือ่ สารทางวิทยุระยะไกลในปุาทึบกระทาได๎เฉพาะ เมื่อสายอากาศยกขึ้นเหนือปุาทึบที่อยูํ
รอบ ๆ เมื่อตัง้ สายอากาศในลักษณะดังกลําวแล๎ว การสื่อสารระยะไกลก็คงเหมือนกันกับที่ใช๎ในการปฏิบัติทาง
ทหารอื่น ๆ
11.2.3 การสื่อสารแบบเส๎นสายตา
เมื่อไมํอาจจะสํงคลื่นพื้นดินความถี่สงู ในปุาทึบได๎ก็ให๎ใช๎การสื่อสารแบบเส๎นสายตา
11.2.4 การติดตั้ง
ก. จะต๎องตั้งสายอากาศวิทยุให๎ถกู ต๎องเพื่อให๎มีประสิทธิภาพอยํางสูงสุด อยํางไรก็ตาม
ข๎อพิจารณาทางทหารอาจต๎องการให๎ใช๎ที่ตงั้ แหํงอื่นมากกวําที่ตั้งสายอากาศที่ดีทสี่ ุดกฏเกณฑ์ดงั ตํอไปนี้ใช๎เป็น
แนวทางที่มีประโยชน์เมื่อตั้งสายอากาศวิทยุ เพื่อปรับปรุงการสือ่ สารทางวิทยุในปุาให๎ดีขึ้น
(1) ควรตั้งสายอากาศไว๎บนเนินเขาที่อยูํเหนือภูมปิ ระเทศและปุาทึบโดยรอบ
(2) สายอากาศควรตั้งอยูํในที่โลํงแจ๎งชายปุาด๎านไกลจากคูํสถานี ที่โลํงแจ๎งนั้นควรจะหําง
จากสายอากาศอยํางน๎อยหนึ่งร๎อยหลาในทิศทางทีห่ ันไปยังคูํสถานี
(3) สายอากาศบํงทิศควรจะหันไปในทางสํงที่เป็นเส๎นตรงเมือ่ มีต๎นไม๎ในปุาทึบมาขวางหรือ
ภูมิประเทศขวางกั้นเส๎นทางสํงทีเ่ ป็นเส๎นตรงก็ให๎หันสายอากาศออกนอกทางเล็กน๎อย เมือ่ หันไปแล๎วก็อยําให๎ถูก
ขัดขวางอีก
(4) ควรตั้งสายอากาศให๎สูงเทําทีจ่ ะทาได๎ในเมื่อที่ตงั้ สายอากาศนั้นอยูํข๎างหลังภูมิประเทศที่
กาบังโดยตรง เมื่อกระทาได๎ให๎ตรึงเครือ่ งวิทยุไว๎กับยอดไม๎และทางานด๎วยการใช๎เครื่องควบคุมระยะไกล การรั้ง
สายอากาศให๎เอนมาข๎างหลังเล็กน๎อยก็จะชํวยให๎หลีกเลี่ยงสิง่ ขัดขวางได๎บ๎าง
(5) ไมํควรตั้งสายอากาศในหุบเขาแคบ ๆ หรือระหวํางสันเขา หรือระหวํางชํองทางของปุาสูง
ทึบ
(6) ควรจะวางสายเคเบิล้ และหัวตํอสายอากาศให๎หํางจากพืน้ ดินเพื่อผลเสียจากความชื้น
เชื้อรา และแมลงตําง ๆ สายเคเบิ้ลไฟฟูาและสายโทรศัพท์ทั้งปวงก็ควรจะกระทาเชํนเดียวกันด๎วย
(7) ระบบสายอากาศทีส่ มบูรณ์ เชํนสายอากาศพื้นดินเทียมและสายอากาศขั้วคูํ(GROUND
PLANE AND DIPOLESANT) ยํอมจะให๎ผลดีมากกวําสายอากาศแบบแส๎ ซึ่งมีความยาวไมํเต็มชํวงคลื่น
(8) พันธุ์ไม๎โดยเฉพาะเมือ่ เปียกชื้นก็จะมีลกั ษณะเหมือนสายอากาศที่มีขั้วในทางดิ่งและจะดูด
ซึมสัญญาณวิทยุทมี่ ีขั้วในทางดิ่งได๎มาก เพราะฉะนั้นจึงควรเลือกใช๎สายอากาศที่มีขั้วในทางระดับดีกวําที่จะใช๎
สายอากาศที่มีขั้วในทางดิง่
ข. ที่ตั้ง ควรจะแผ๎วถางปุาให๎หํางจากที่ตงั้ สายอากาศแตะกับใบไม๎กงิ่ ไม๎ก็จะทาให๎สัญญาณวิทยุ
ลงสูํพื้นดินได๎โดยเฉพาะอยํางยิ่งในระหวํางฤดูฝน
ค. ที่พักกาบัง เมื่อไมํมีตู๎ประทุนเคลื่อนที่ก็ให๎ใช๎กระโจมหรือเพิงเพื่อเป็นทีพ่ ักกาบังของสถานี
วิทยุ ควรจะยกพื้นขึ้นในที่พกั กาบังเหลํานี้ด๎วย เพื่อยกเครื่องวิทยุให๎พ๎นหํางจากพื้นดินที่ชื้นแฉะและพ๎นจาก
ความชื้น เชื้อรา และแมลงตําง ๆ ด๎วย ที่พักกาบังเหลํานี้ควรสร๎างให๎มอี ากาศหมุนเวียนรอบ ๆ เครื่องวิทยุที่
ตั้งอยูํได๎
11.2.5 การปฏิบัติงาน
ฝน ความร๎อน เชื้อราและแมลงในเขตร๎อนเหลํานีจ้ ะกํอให๎เกิดปัญหาใหมํ ๆ ในการทางานของ
เครื่องวิทยุได๎ เนื่องจากการทางานของเครื่องวิทยุที่ให๎ได๎ผลดีในปุาทึบนั้นขึ้นอยูํกบั การฝึกการพินจิ พิเคราะห์ และ
ความพากเพียรของพนักงานวิทยุเป็นรายบุคคลอยูํมาก
11.2.6 การบารุงรักษา

เนื่องจากความชื้นและเชื้อรา จึงทาให๎การซํอมบารุงเครือ่ งวิทยุในอากาศเขตร๎อนมีความ
ยากลาบากมากกวําในสภาพอากาศของเขตอบอุํน ความชื้นสัมพัทธ์สูง ๆ ทาให๎เกิดการกลั่นตัวเป็นหยดน้าที่บน
เครื่องมือ เหตุการณ์เชํนนี้จะเป็นจริงโดยเฉพาะอยํางยิง่ เมื่ออุณหภูมิของเครื่องวิทยุลดต่ากวําอุณหภูมิของ
อากาศที่อยูํรอบ ๆ เพื่อลดสภาพเชํนนี้ให๎น๎อยทีส่ ุด จึงควรจะเปิดเครื่องวิทยุไว๎ตลอดเวลาหรือวางหลอดไฟฟูา
เปิดทิง้ ไว๎ใกล๎ ๆ กับเครื่องก็ได๎
11.3 การสื่อสารทางวิทยุในพื้นทีเ่ ป็นภูเขา

11.3.1 ขีดจากัด
การติดตั้ง การปฏิบัติงานและการซํอมบารุงเครือ่ งวิทยุในพืน้ ที่เป็นภูเขานั้นมีความยากลาบาก
ฉากภูมิประเทศทีก่ าบังและความเปลี่ยนแปลงอยํางรวดเร็วและรุนแรงของดินฟูาอากาศ ตลอดจนอุณหภูมมิ ักจะ
รบกวนการสือ่ สารที่กระทาตํอเนื่องกัน มีปัญหาอีกประการหนึ่งในการรักษาเครือ่ งวิทยุและหม๎อไฟฟูาแห๎งให๎
ทางาน และไมํให๎มีไอน้ามาเกาะเครื่อง
11.3.2 การติดตั้ง
ก. ควรจะหันสายอากาศบํงทิศออกนอกทางเพียงเล็กน๎อยเมือ่ มีภูเขาสูงขวางทางสํงขําวที่เป็น
เส๎นตรงอยูํ
ข. ควรจะใช๎หุบเขาหรือชํองวํางเป็นทางสํงขําวระหวํางภูเขา
ค. เมื่อตั้งสถานีวิทยุอยูํตรงหลังภูเขาสูงซึง่ ขวางกั้นอยูํก็ควรตัง้ สายอากาศไว๎บนทีส่ ูงสุดเทําที่จะ
กระทาได๎
ง. ควรจะยกเคเบิล้ สายอากาศให๎สูงเหนือฟื้นดินเพื่อให๎เป็นทีแ่ นํใจวําจะไมํถูกหิมะกลบหรือแข็งตัว
ติดกับพื้นดิน เรื่องนี้ก็ให๎ปฏิบัติตํอเคเบิล้ โทรศัพท์และเคเบิ้ลไฟฟูารวมด๎วย
จ. จุดตํอสายอากาศและข๎อตํอสายเคเบิล้ ควรจะวางให๎พ๎นหิมะและน้า
ฉ. ในระหวํางฤดูหนาวจะต๎องจัดทํอนเสาอากาศที่เป็นโลหะและเคเบิ้ลสายอากาศอยํางระมัดระวัง
เพราะวํามันจะเปราะในอุณหภูมิต่า ๆ
ช. เมื่อพื้นดินเย็นแข็งก็ควรจะติดตั้งสายดินเทียมให๎แกํสายอากาศ
ซ. ควรจะตั้งสายอากาศบนยอดหรือทีร่ าบด๎านหน๎าของภูเขาถ๎าเป็นไปได๎ก็ควรจะให๎มีความสูงมาก
พอที่จะให๎ทางสํงเป็นเส๎นสายตา
ฌ. ระบบสายอากาศทีส่ มบูรณ์ เชํน ระบบพื้นดินเทียมหรือขั้วคูํ (GROUND PLANES or
DIPOLES) ยํอมจะให๎ผลมากกวําสายอากาศแบบแส๎ซงึ่ มีความยาวไมํถึงชํวงคลื่น โดยเฉพาะอยํางยิ่งเมื่อปฏิบัติการ
อยูํบนพื้นดินทีม่ ีหิมะหรือเยือกแข็ง
ญ. การใช๎สถานีวิทยุถํายทอดบนพื้นทีเ่ ป็นภูเขายํอมจะให๎การสื่อสารไปได๎ไกลกวํารัศมีการทางาน
ของคลื่นพื้นดิน ถส.

(1) เครื่องปลายทางวิทยุถํายทอดควรจะตั้งอยูบํ นยอดสูงสุดเพื่อให๎สํงขําวเป็นเส๎นสายตาได๎
(2) ในการแก๎ปญ ั หาการสื่อสารพิเศษนั้น อาจใช๎เครื่องบินเพื่อถํายทอดขําวระหวํางสถานี
วิทยุตําง ๆ ซึ่งไมํอาจสื่อสารระหวํางกันและกันได๎
(3) สถานีวิทยุถํายทอดซึ่งตั้งอยูํ ณ ตาบลสาคัญๆ (ทางวิทยุ) จะทาให๎สถานีปลายทางมีการ
สื่อสารทางวิทยุระหวํางกันได๎ การกระทาเชํนนี้ลดความยาวของชํวงตํอวิทยุแตํละแหํงและลดอัตราสํวน การ
รบกวน-ตํอ-สัญญาณ ลงด๎วย อยํางไรก็ตามการใช๎สถานีถํายทอดหลายสถานียํอมจะเพิ่มจานวนเครื่องที่ต๎องใช๎
ชิ้นเครื่องวิทยุทเี่ พิ่มขึ้นนี้ยํอมจะทาให๎เกิดความลาบากในการขนสํงและเกิดความต๎องการชํางเทคนิค เจ๎าหน๎าที่
พิเศษขึ้นอีกมากเพื่อใช๎ในการติดตั้ง ปฏิบัติงาน บารุงรักษาและซํอมเครื่องวิทยุ
11.4 การแบ่งมอบและการกาหนดความถี่วิทยุ
11.4.1 การควบคุมความถี่ปฏิบัตงิ านของวิทยุ
ก. การรบกวน
ถ๎าหากวําเครื่องวิทยุทั้งหมดในกองพลพยายามปฏิบัติงานด๎วยความถี่ขนาดเดียวกันหรือด๎วย
ความถี่ซึ่งเจ๎าหน๎าที่ปฏิบัติงานเลือ กตามใจชอบแล๎ว ก็จะทาให๎ก ารสื่อสารทางวิท ยุนั้นถึงหากกระท าได๎ก็ไมํ
เหมาะอยํางยิ่ง เมื่อมีเครื่องสํงวิทยุสองหรือหลายเครื่องปฏิ บัติงานอยูํในเวลาเดียวกันด๎วยความถี่ชํองเดียวกัน
แล๎ว สถานีรับก็จะได๎รับสัญญาณซึ่งยุงเหยิงผิดเพี้ยนและอํานไมํได๎ความ การรบกวนแบบนี้อาจจะเกิดขึ้นได๎งําย
ระหวํางสถานีในขํายที่จะต๎องปฏิบัติงานด๎วยความถี่เดียวกัน โดยปกติแล๎ว สบข. อาจจะลดการรบกวนลงให๎น๎อย
ที่สุดได๎โดยการการระเบียบการสํงในฝุายขึ้น เนื่องจากคลื่นวิทยุบางคลื่นไปได๎รอบทิศไกลหลายไมล์ ฉะนั้นการ
รบกวนโดยไมํเจตนาตํอขํายอื่นๆ อาจเกิดขึ้นได๎งําย เว๎นไว๎แตํ การสํงขําวของสถานีทั้งหมดมีการควบคุมอยําง
เข๎มงวด และได๎เลือกความถี่ที่ใช๎งานอยํางรอบคอบ
ข. การใช๎เครื่องความถี่
การจัดโดยอุดมคติเพื่อให๎การสื่อสารทางวิทยุปราศจากการรบกวนนั้น คือ การกาหนด
ความถี่ที่ใช๎งานขนาดตํางๆ กันให๎แกํขํายวิทยุแตํละขําย แตํทวําจานวนชํองความถี่ที่มีอยูํนั้นจากัด เพียงแตํสํวน
น๎อยของเครื่องความถี่วิทยุที่เหมาะแกํการสื่อสารด๎วยวิทยุทางยุทธวิธี สํวนที่ใช๎งานนั้นก็ยังจากัดอีกเพราะวําชํอง
ความถี่วิทยุแตํละชํองก็มีแถบความถี่หลายๆ ความถี่แทนที่จะเป็นความถี่เดียว สัญญาณวิทยุโทรเลขหรือวิทยุโทร
พิมพ์ใช๎เครื่องความถี่ 1 KHz. สํวนซึ่งวิทยุเป็นคาพูด AM นั้นใช๎ 10 KHz. ชํองวิทยุเป็นคาพูด FM ใช๎ 50 ถึง
100 KHz. และชํองวิทยุโทรทัศน์ต๎องการถึง 6,000 KHz. ในชํองวํางของเครื่องความถี่นั้นนอกจากจะมีสัญญาณ
วิทยุอยูํเต็มแล๎ว แล๎วยังต๎องแยกชํองวํางชํองความถี่วิทยุข๎างเคียงอีกด๎วย ทั้งนี้เพื่อลดการรบกวนระหวํางกันอัน
อาจเกิดขึ้นได๎ให๎น๎อยที่สุด
ค. สภาพทางยุทธวิธี
นอกจากข๎อ พิจารณาในทางเทคนิคที่ใช๎ในการเลือกและควบคุมชํองความถี่อันจาเป็นแล๎ว
สภาพทางยุทธวิธียังอาจต๎องการให๎มีการควบคุมความถี่วิทยุอีกด๎วย ด๎วยเหตุนี้จึงต๎องกาหนดตารางความถี่ที่ใช๎
งานให๎แกํแตํละสถานี ทั้งจะต๎องจัดให๎มีความถี่สารองขึ้นบํอยๆ เพื่อใช๎ในเมื่อความถี่เดิมปฏิบัติงานไมํได๎ เพราะมี

การรบกวนตามธรรมชาติหรือ มีการกํอ กวนจากข๎าศึก เนื่องด๎วยเหตุผลทางการรักษาความปลอดภัย บางครั้ง
จาเป็นต๎องกาหนดความถี่ใหมํขึ้นทุกๆ วัน
14.1.2 การกาหนดความถี่วิทยุ
ก. ระเบียบปฏิบัติทั่วไป
เพื่อลดความสับสน อันเกิดจากการไมํเข๎มงวดกวดขันในการควบคุมความถี่ จึงให๎ผู๎บังคับ
ทหารสื่อสารของกองทัพควบคุมการกาหนดความถี่ทั้งสิ้นในยุทธบริเวณ ผู๎บังคับทหารสื่อสารของกองทัพจะ
กาหนดชํองความถี่โดยเฉพาะให๎แกํขํายวิทยุแตํละขํายภายใต๎การควบคุมโดยตรงของตนตํอจากนั้นหนํวยรองหลัก
ของกองทัพแตํละหนํวยก็จะได๎รับการแบํงมอบความถี่เป็นกลุํมหรือเป็นบัญชีรายการจากความถี่เหลํานี้เองหนํวย
รองก็อาจไปกาหนดความถี่โดยเฉพาะให๎แกํขํายวิทยุ ซึ่งอยูํในความควบคุมโดยตรงของตน กรรมวิธีการแบํงมอบ
บัญชีรายการความถี่จะคงดาเนินเรื่อยไป ผํานกองบัญชาการกองทัพน๎อยจนถึงกองบัญชาการกองพล โดยทั่วไป
แล๎วผู๎บังคับทหารสื่อสารของกองพลจะกาหนดความถี่โดยเฉพาะให๎แกํหนํวยรองหลายหนํวยในกองพล อยํางไรก็
ตาม ผบ.ส.พล. อาจจะแบํงยํอยรายการชํองความถี่ FM ให๎แกํกองพันทหารราบแตํละกองพัน ซึ่งตํอจากนั้นกองพัน
ก็อาจกาหนดชํอ งความถี่จ านวนหนึ่ง สาหรับ ใช๎ภายในแตํละกองร๎อยเนื่องจากรัศมีก ารทางานของเครื่องวิท ยุ
รบ (COMBAT RADIO SET ) คํอนข๎างสั้นมาก ดังนั้นอาจกาหนดความถี่ซ้าๆ กันให๎แกํกองร๎อยตํางๆ ซึ่งอยูํหําง
กันเกินกวํา 1 ไมล์ได๎ การกาหนดความถี่วิทยุนั้นมีปรากฏอยูํใน นปส.ของกองบัญชาการซึ่งเป็นผู๎กาหนดความถี่
ให๎
ข. ข๎อพิจารณาเบื้องต๎น
1) การกาหนดความถี่โดยอุดมคติ ก็คือ การกาหนดซึ่งอานวยให๎ขํายวิทยุแตํละขํายสามารถ
ปฏิบัติการด๎วยความถี่ซึ่งได๎รับมอบโดยไมํไปรบกวน หรือถูกรบกวนจากขํ ายวิทยุอีกขํายหนึ่ง เพื่อให๎ได๎รับ ผล
ดังกลําวนี้ ในขั้นแรกจะต๎องกาหนดความถี่ตํางๆ กันให๎แกํขํายวิทยุทั้งสิ้นซึ่งปฏิบัติการอยูํในรัศมีของการรบกวนซึ่ง
กันและกัน เรื่องนี้จะสะดวกขึ้นโดยใช๎ระบบการแบํงรายการความถี่ซึ่งได๎รับเลือกแล๎วให๎แกํกองบัญชาการซึ่งจะ
เป็นผู๎กาหนดความถี่ซ้ากันแตํน๎อยที่สุด
2) ความถี่วิทยุซึ่งได๎กาหนดให๎แกํขํายตํางๆ ในกองพลนั้นได๎จากบัญชีความถี่ซึ่งกองทัพให๎
มาบัญชีเหลํานีจ้ ะมีความถี่และนามเรียกขานซึง่ ได๎รับอนุมัติให๎กองพลเป็นผู๎ใช๎
3) จากบัญชีความถี่ซึ่งได๎รับแบํงมอบมานีเ้ อง ความถี่และนามเรียกขานอันเหมาะสมจะถูก
กาหนดขึ้นให๎แกํสถานีวิทยุและขํายแตํละแหํงภายในกองพล การกาหนดเหลํานี้มปี รากฏอยูํใน นปส.ของกองพล
4) เมื่อทาการกาหนดความถี่ให๎แกํขํายวิทยุโดยเฉพาะแหํงจะต๎องพิจารณาถึงยํานความถี่ซึ่งใช๎
รํวมกันได๎กับเครื่องวิทยุตํางๆ ที่ใช๎ในขํายเดียวกัน เพราะฉะนั้นจะต๎องไมํกาหนดความถี่นอกจากความถี่ที่ใช๎รํวมกัน
ได๎นี้ให๎แกํขําย ถึงแม๎วําความถี่นั้นมีอยูํในบัญชีที่ได๎รับแบํงมอบมาก็ตาม
ค. การแยกแถบความถี่
การกาหนดความถี่ตํางๆ ให๎แกํขํายแตํละขํายนั้นมิได๎เป็นเครื่องประกันได๎วําการปฏิบัติงานจะ
ปราศจากการรบกวนโดยสิ้นเชิง สัญญาณวิทยุนั้นอาจจะมียํานความถี่น๎อยกวํา 1 KHz. หรืออาจจะมีมากตั้งหลาย
ร๎อยกิโลไซเกิ้ลบนหน๎าปัทม์เครื่องรับก็ได๎ เหตุนี้เองจึง ต๎องแยกความถี่วิ ทยุข๎างเคียงซึ่ง กาหนดขึ้นนั้นให๎หํางกั น
เพียงพอ
1) แบบของการปลํอยคลื่น (EMISSION) (คน คาพูด หรือ ว.โทร พ.)โดยทั่วไปแล๎วการแยก
แถบความถี่ของโทรเลขและวิทยุโทรพิมพ์ก็เกือบใกล๎เคียงกัน แตํสาหรับการสือ่ สารเป็นคาพูดแล๎วต๎องแยกกันให๎
หํางมากขึ้น
2) แบบของการปรุงคลื่น (AM หรือ FM) เครื่องวิทยุ FM ทางยุทธวิธีต๎องการแถบความถี่ 5
KHz. สาหรับแตํละชํองสํวนเครื่องวิทยุ AM นั้น ต๎องการแถบความถี่ 10 KHz. สาหรับแตํละชํอง การแยกชํอง
ความถี่ที่ใกล๎เคียงกันของวิทยุ FM จะต๎องให๎มากกวําของวิทยุ AM ตามสํวนสัมพันธ์
3) เสถียรภาพของความถี่และความเที่ยงตรงของเครื่องสํง การปรับเทียบเครือ่ งสํงวิทยุสนาม
สํวนมากนั้นมักจะไมํเที่ยงตรง นอกจากนั้นความถี่ซงึ่ เกิดจากเครื่องแกวํงในตัวเครื่องสํงก็มกั จะเปลี่ยนหรืเคลื่อนไป
เพื่อลดความไมํมีประสิทธิภาพอันเกิดจากการปฏิบัตงิ านด๎วยความถี่คลาดเคลื่อนให๎เหลือน๎อยที่สุด, สถานีวิทยุ
สนามสํวนมากจึงต๎องรักษาความถี่ที่กาหนดให๎คลาดเคลื่อนได๎ไมํเกิน 0.01 เปอร์เซ็นต์ ตัวอยํางเชํน การกาหนด
ความถี่ 4 MHz. ที่อนุญาตให๎เคลื่อนได๎ 0.01 เปอร์เซ็นต์จะยอมให๎ความถี่ของเครื่องสํงเปลี่ยนไปได๎ สูงหรือต่ากวํา
ความถี่ที่กาหนดได๎เพียง 400 Hz. ปัจจัยอันนี้จะเป็นผลกระทบกระเทือนตํอการแยกชํองความถี่ที่ปฏิบัตกิ าร
ใกล๎เคียงอยํางไมํต๎องสงสัย
4) กาลังทางออกของเครื่องสํง ระยะทางสํงและขีดความสามารถในการรบกวนของเครือ่ งสํง
มีสํวนสัมพันธ์โดยตรงกับกาลังทางออกตามอัตราของมัน เครื่องสํงทีม่ ีกาลังสูง อาจจะกลบเครื่องรับวิทยุในบริเวณ
นั้นได๎อยํางสิ้นเชิง ถ๎าไมํจัดให๎มีการแยกความถี่ที่ใช๎งานให๎หาํ งกันอยํางเพียงพอด๎วยเหตุนี้การใช๎กาลังทางออกแตํ
น๎อยที่สุดเพียงเทําที่ให๎สามารถสือ่ สารสารกันได๎ ซึ่งมักจะถือให๎เป็น รปจ.
5) การแยกขํายตํางๆ ให๎หํางกัน สัญญาณวิทยุเมื่อได๎รับทีส่ ถานีไกลๆ อาจจะคลุมหน๎าปัทม์
เครื่องรับเพียงไมํกี่ KHz. แตํเมื่อรับด๎วยเครือ่ งรับซึง่ อยูํใกล๎ๆ สัญญาณอันเดียวกันนั้นตามปกติแล๎วจะคลุมแถบ
ความถี่ได๎กว๎างขวางมากกวํา เนื่องจากการรบกวนชํองความถี่ข๎างเคียงเกิดขึ้นเมื่อสถานีตํางๆ ตั้งอยูํใกล๎กันมากจึง
ต๎องจัดแยกความถี่ที่ใช๎งานซึง่ กาหนดให๎แกํสถานีของขํายตํางๆ ซึ่งตัง้ อยูํในที่บญ
ั ชาการเดียวกันให๎อยูหํ ํางกันมากๆ
ง. แนวทางปฏิบัติโดยทั่วไปสาหรับการกาหนดความถี่ในขั้นต๎น
1) ปัจจัยตํางๆ ดังที่ได๎วางไว๎ในข๎อกํอนนั้นแสดงวําอาจจะเปลี่ยนแปลงการแยกความถี่ที่ใช๎
ปฏิบัติงานให๎หํางกันในลักษณะตํางๆ ได๎ เพื่อสงวนเครื่องความถี่ที่ใช๎งานไว๎จึงเป็นสิ่งสาคัญที่จะต๎องให๎มีการแยก
ความถี่หํางกันแตํน๎อยที่สุด การกาหนดความถี่วิทยุที่ได๎ผลนั้นอาจจะทาได๎โดยการอ๎างถึงแผํนภูมิการพยากรณ์คลื่น
พื้นดินระยะสั้นและคลื่นไฟฟูาซึ่งได๎พิมพ์ประกาศใช๎ทุก 3 เดือน
2) การกาหนดความถี่ขั้นต๎นอาจจะไมํสู๎เป็นผล จึงต๎องมีการปรับปรุงเสียใหมํ ตัวอยํางเชํนอาจ
ต๎องการให๎เปลี่ยนแผนขั้นต๎นเมื่อความถี่ซึ่งข๎าศึกใช๎ รัฐบาลฝุายเดียวกันใช๎หรือองค์แทนฝุายการพาณิชย์เป็นผู๎ใช๎ซึ่ง
กํอให๎เกิดการรบกวนในระบบการสื่อสารขึ้น นอกจากนั้นแล๎วการรบกวนอาจจะเกิดขึ้นจากความถี่คลื่นทบทวี
(HARMONIC)ของเครื่องสํงดังกลําวแล๎วนั้นรวมทั้งเครื่องสํงของเราเองด๎วยคลื่นทบทวี (HARMONIC) นั้นคือ
ความถี่ซึ่งเป็นผลทวีคูณของความถี่ซึ่งได๎กาหนดขึ้นหรือความถี่ซึ่งมูลฐาน ตัวอยํางเชํน ความถี่ซึ่งกาหนดขึ้นเป็น 4
MHz.อาจจะปลํอยสัญญาณ HARMONIC ออกรบกวนได๎ที่ 8 MHz., 12 MHz., 16 MHz. ฯลฯ ผลทวีคูณของ
ความถี่มูลฐานเหลํานี้เรียกวํา คลื่นทวี (HARMONIC) ที่ 2,3 และ 4 ตามลาดับ

3) มีหลายโอกาสที่ไมํอาจจะจัดความถี่วิทยุให๎ขํายวิทยุทั้งหมดในกองพลใช๎ได๎โดยไมํเกิดการ
รบกวน ในกรณีเชํนนั้นก็จาเป็นต๎องระงับขํายวิทยุบางสํวน เพื่อให๎ขํายและสถานีซึ่งมีความเรํงดํวนสูงที่สุดทางาน
ตํอไป
11.5 การก่อกวน
ก. การรับ สัญ ญาณวิ ท ยุมั ก จะกระท าไมํ ได๎เ นื่ องจากเครื่อ งรับ ถู ก รบกวนจากสัญ ญาณซึ่ง ไมํ
ต๎องการ การรบกวนเชํนนั้นอาจจะเกิดด๎วยการเจตนา (จากแหลํงซึ่งไมํใชํฝุายเดียวกัน) หรือไมํเจตนา (จากแหลํง
ฝุายเดียวกัน) การรบกวนด๎วยเจตนานั้นเรียกวําการกํอกวน(JAMMING)
ข.การกํอกวนทางวิทยุ คือ การสํงคลื่นวิทยุเพื่อขัดขวางการรับขําวสารซึ่งใช๎เครื่องรับวิทยุรับปกติ
การกํอกวนใช๎เพื่อการขัดขวางการสื่อสารทางวิทยุ จูํโจม ทาให๎สับสนและทาให๎พนักงานวิทยุหลงผิด
ค. บรรดาความถี่วิทยุทั้งหมดนั้น อาจจะถูกกํอกวนได๎งํายและข๎าศึกกวนการรับวิทยุเมื่อมีประโยชน์
เพื่อให๎บรรลุผลเชํนนี้ ข๎าศึกก็จะเลือกความถี่ที่จะกํอกวนแล๎วปรับคลื่นเครื่องสํงให๎ตรงกับความถี่นั้น และสํง
สัญญาณแรงๆ ออกไปเพื่อขัดขวางการับสัญญาณที่ต๎องการของฝุายเรา
11.5.2 แบบมูลฐานของการกํอกวนทางวิทยุ
มีแบบมูลฐาน 2 แบบของการกวนทางวิทยุ คือ การกํอกวนเป็นจุดและการกํอกวนเป็นฉาก
ก.การกํอกวนเป็นจุด (SPORT JAMMING) คือการสํงสัญญาณแถบความถี่แคบเพื่อรบกวนชํอง
หรือความถี่โดยเฉพาะแหํงหนึ่ง
ข.การกํ อกวนเป็นฉาก (BARRAGE JAMMING) คือการสํง สัญญาณแถบความถี่ก ว๎างรบกวน
ชํองสื่อสารหลายๆ ชํอ งเทํ าที่ก ระทาได๎ การกํอกวนเป็นฉากอาจจะกระทาได๎โ ดยใช๎เครื่องสํง แถบความถี่แคบ
หลายๆ เครื่องพร๎อมๆ กัน ตํอความถี่หรือชํองสื่อสารที่อยูํใกล๎เคียง
11.5.3 ความแตกตํางระหวํางสัญญาณรบกวนตําง ๆ
มีแหลํงสัญญาณรบกวนอยูํ 2 ชนิด คือ แหลํงจากภายนอก และ แหลํงภายในถ๎าหากการรบกวน
ซึ่งได๎ยินจากเครื่องรับ อาจจะขจัดเสียได๎หรือลดลงได๎ด๎วยการตํอสายอากาศเครื่องรับลงดินหรือปลดออก ก็
อาจจะถือวําการรบกวนนั้นมาจากแหลํงภายนอกถ๎าการรบกวนนั้นยังคงอยูํ ไมํเปลี่ยนแปลงเมื่อ
ปลดสายอากาศหรือตํอสายอากาศลงดินแล๎ว ก็ถือได๎วําการรบกวนนั้นเกิดจากเครื่องรับ และเป็นเครื่องบํงวํา
เครื่องรับทางานไมํปกติถ๎าหากการรบกวนเกิดจากแหลํงภายนอกก็จะต๎องทาการตรวจตํอไปอีก เพื่อพิจารณาวํา
เกิดจากการกํอกวนของข๎าศึก หรือ เกิดจากการรบกวนโดยบังเอิญ
11.5.4 ความแตกตํางระหวํางการกํอกวน และ การรบกวนโดยบังเอิญ
ก. การรบกวนโดยไมํเจตนาจากสถานีวิทยุ และ เรดาร์ของฝุายเดียวกันเรียกวํา การรบกวน
โดยบังเอิญ การรบกวนนี้อาจจะเกิดขึ้นเมื่อ HAMONIC ของคลื่นวิทยุทสี่ ํงออกไปนั้นรบกวนกับความถี่อื่น

ข. การกํอกวนเป็นจุด อาจจะแยกออกจากการรบกวนโดยบังเอิญได๎โดยการปรับคลื่นเครื่องรับ
ให๎สูงกวําหรือต่ากวําความถี่ที่ใช๎งานตามปกติ 2 - 3 KHz. ถ๎าความเข๎มของสัญญาณรบกวนลดลงทันที เมือ่ ปรับ
คลื่นรับออกไปจากความถี่ที่ปฏิบัติงานอยูํ ก็ถือวําสัญญาณรบกวนนั้น เกิดจากการกํอกวนเป็นจุด
ค. เป็นการยากที่จะแยกการกํอกวนเป็นฉาก ออกจากการรบกวนโดยบังเอิญเนื่องจากการรบกวน
ทั้งสองแบบนี้ อาจจะขยายกลุํมยํานการจัดคลื่นของเครื่องรับทัง้ หมดหรือเป็นสํวนมาก อยํางไรก็ดีการรบกวน
โดยบังเอิญนั้น จะออกจากแหลํงไปได๎ในระยะสั้นและการค๎นหาตามบริเวณใกล๎เคียงก็อาจทราบวําเกิดจากการ
รบกวนของพัดลมไฟฟูา มีดโกนไฟฟูา หรือเครื่องใช๎ไฟฟูาในลักษณะเดียวกัน การใช๎เครื่องรับหิ้วได๎ขนาดเล็ก
ในบริเวณสถานีกอ็ าจชํวยในการพิสูจน์ทราบได๎ ถ๎าสัญญาณที่ได๎รับนั้นแสดงให๎เห็นการเปลี่ยนแปลงความแรงของ
สัญญาณ เมื่อนาเครื่องรับเข๎าไปบริเวณรอบ ๆ สถานี การรบกวนนั้นก็อาจจะเป็นการรบกวนโดยบังเอิญของ
แหลํงในบริเวณนั้นเอง โดยกลับกันถ๎าความแรงของสัญญาณเปลี่ยนแปลงแตํน๎อยหรือไมํเปลี่ยนแปลงเลย ก็
จะบํงวําสัญญาณรบกวนนั้นเป็นการกํอกวนของข๎าศึก จะต๎องรายงานการรบกวนโดยบังเอิญทันทีและขจัดให๎หมด
ไป
ง. การรบกวนโดยบังเอิญอาจจะเกิดขึ้นได๎จากการกั้นเครื่องรับ(RECEIVERBLOCKING ) ความ
เพี้ยนจากการปรุง ( MODULATION SPLATER ) ( คือการปรุงคลื่นเครื่องสํง ปส.แรงไป ) การตัดตํอ
สวิทช์ไฟฟูา ( CLICKS ) การปลํอยคลื่นแฝง( SPERIOUS RADIATION ) จากเครื่องสํงของฝุายเดียวกันซึง่ อยูํใกล๎
ๆ พนักงานวิทยุการรายงานการรบกวนแบบนี้ตํอหัวหน๎าของตนเพื่อทาการแก๎ไขทันที
จ. ต๎องรายงานสัญญาณรบกวนซึ่งพิสจู น์ทราบไมํได๎ตํอกองบังคับการชั้นเหนือ ทันที ระเบียบ
ปฏิบัติการรายงานนี้ มักจะชํวยให๎กองบัญชาการตําง ๆ พิจารณาได๎วํามีการกํอกวนจากฝุายข๎าศึกอยูํหรือไมํ
กองบัญชาการตําง ๆ อาจจะพิจารณาเรือ่ งนี้ได๎โดยการเปรียบเทียบรายงานซึ่งสํงมาจากหลาย ๆ หนํวย ที่เป็น
ผู๎ใช๎ความถี่ตําง ๆ ที่อยูํในเครือความถี่สํวนใดสํวนหนึง่ โดยเฉพาะ
11.5.5 การพิสจู น์ทราบสัญญาณกํอกวน
การพิสูจน์ทราบลักษณะของสัญญาณการกํอกวนอยํางมีระบบ ประกอบกับระเบียบการตํอสู๎การ
กํอกวนอยํางถูกต๎อง ยํอมจะสงวนเวลาไว๎ได๎ อาจจะถือได๎วําข๎าศึกนั้นจะพยายามกํอกวนให๎เป็นผลสมบูรณ์และใช๎
แบบสัญญาณกํอกวนใหมํ ๆ ที่สับสนยิ่งขึ้นพนักงานวิทยุจะต๎องคาดคิดไว๎วําจะต๎องประสบกับการผสมของการปรุง
คลื่ น แบบเบื้ อ งต๎น แบบใหมํ ทั้ ง หมด และการผสมสั ญ ญาณสรรพเสี ย งแบบแปลก ๆ เชํ น เสี ย งร๎อ งเพลง
เสียงดนตรี และเสียงหัวเราะ สัญญาณเหลํานี้จะให๎ผลเป็นสัญญาณกํอกวนที่มีประสิทธิภาพประสิทธิผล และ
มักจะให๎ผลทางจิตวิทยาอยํางมากด๎วย
ก. เป็นการยากที่พนักงานวิทยุจะกาหนดการกํอกวน ออกจากการรบกวนแบบอื่น ๆ เพราะฉะนั้น
พนักงานวิทยุจึงควรจะทาความคุ๎นเคยกับลักษณะของเสียงสัญญาณ กํอกวนตําง ๆ ระหวํางการฝึกอยูํ
ข. สัญญาณกํอกวนแบํงประเภทออกได๎เป็น
- สัญญาณคลื่นเสมอ ( CW.)
- สัญญาณปรุงคลื่น ( VIOCE , PHONE )
11.5.6 สัญญาณกํอกวนแบบคลื่นเสมอ( CW.JAMMING SIGNALS )

ก. ชนิดเคาะเปะปะ สัญญาณนี้เป็นคลื่นพาห์ที่ยังไมํได๎ปรุงคลื่นที่เคาะออกไปอยํางเปะปะ สํวน
ใหญํแล๎วใช๎กํอกวนวิทยุโทรพิมพ์และวิทยุโทรสาเนา แตํอาจใช๎กํอกวนวิทยุโทรเลขก็ได๎
ข. ชนิ ด เคาะเป็ น ระเบี ย บ สั ญ ญาณคล๎ า ยกั บ สั ญ ญาณของคลื่ น เสมอ ที่ ก ดคั น เคาะ
เปะปะ อยํางไรก็ตามคลื่นเสมอที่กดคันเคาะอยํางมีระเบียบนี้ ตัวประมวลเลขสัญญาณจะถูกสํงออกไปด๎วย
อัตราเร็วเทํากันหรือเร็วกวําสัญญาณที่ถูกกํอกวนเล็กน๎อย สัญญาณนี้ใช๎กํอกวนวงจรวิทยุโทรเลข
11.5.7 สัญญาณกํอกวนประเภทปรุงคลื่น
ก. ชนิดประกายไฟฟูา ( CLICKS ) สัญญาณกํอกวนที่เกิดจากประกายไฟฟูาเป็นสิ่งที่งํายที่สุด มี
ประสิ ท ธิ ภ าพมากที่ สุ ด และเป็ น สั ญ ญาณการกํ อ กวนที่ ท าได๎ งํ า ยที่ สุ ด ด๎ ว ยส าหรั บ ตั ว พนั ก งานวิ ท ยุ เ อง
แล๎ว สัญญาณกํอกวนแบบนี้รู๎สึกวําจะเป็นเสียงรบกวนที่เกิดขึ้นโดยฉับพลันในห๎วงเวลาอันสั้น และมีความแรง
มาก สัญญาณกํอกวนแบบนี้เกิดขึ้ นซ้า ๆ กันอยํางรวดเร็วและดังมากกวําสัญญาณที่ต๎องการรับฟัง เวลาที่
ต๎องการสาหรับเครื่องรับหูฟังและหูของมนุษย์ต๎องฟื้นตัวขึ้นหลังที่ได๎รับสัญญาณกํอกวนแตํละครั้ง จึงทาให๎
สัญญาณกํอกวนเหลํานี้แม๎วําเกิดขึ้นในเวลาสั้น แตํก็เป็นผลกระทบกระเทือนตํอการสื่ อสารทางวิทยุทุกชนิด
นอกจากนั้นสัญ ญาณของประกายไฟฟู า มีลักษณะเป็นแถบความถี่กว๎าง ซึ่ง ชํวยให๎เครื่องกํอกวนเครื่องหนึ่ง
สามารถครอบคลุมชํองการสื่อสารไว๎ได๎หลายชํอง
ข. ชนิดกวาดตลอด เทคนิคการกํอกวนชนิดนี้ สัญญาณคลื่นพาห์ถูกกวาดไปหรือเคลื่อนเดินหน๎า
ถอยหลังตลอดยํานความถี่ด๎วยอัตราเร็วสูง สัญญาณกํอกวนชนิดกวาดตลอดซึ่งมีประสิทธิผลทั่วยํานอันกว๎างขวาง
ของความถี่จะทาให๎มีเสียงเครื่องยนต์ของเครือ่ งบินธรรมดา เมื่อใช๎กับการกวาดด๎วยความเร็วสูงแล๎วสัญญาณนั้นจะ
เป็นผลกระทบกระเทือนตํอการสํงขําวด๎วยวิทยุโทรพิมพ์และวิทยุโทรเลขอัตโนมัติ
ค. ชนิดเสียงดนตรีสูงต่า ( Stepped tone ) สัญญาณชนิดนี้โดยทั่ว ๆ ไปเรียกวําเสียงปี่ถุงลม
( Bagpipes ) เพราะวําเสียงของสัญญาณประกอบด๎วยเสียงสูงต่าตําง ๆ ( ประมาณ 3 - 5 เสียง )
เสียงเหลํานี้ถูกสํงออกไปเพื่อทาให๎เกิดเสียงสูง ๆต่า ๆ เมื่อสํงซ้าแล๎วซ้าอีกก็จะเกิดผลเป็นเสียงที่มีเสียงอยํางปี่
สก๏อต เสียงสูงต่าเหลํานี้มีผลกระทบกระเทือนทางใจตํอพนักงานวิทยุ สัญญาณกํอกวนแบบนี้
มักจะใช๎ตํอวงจรเป็นคาพูดชํองสื่อสารเดี่ยว ซึ่งอาจปรุงคลื่นทางชํวงสูงหรือทางความถี่ก็ได๎ ( AM.,FM.)
ง. ชนิดเสียงรบกวนเปะปะ ( Random keyed modulated ) สัญญาณชนิดนี้ทาให๎เกิดเสียง
รบกวนวิทยุชนิดสังเคราะห์ คือเสียงรบกวนนี้เปลี่ยนทั้งชํวงเสียงและความถี่อยํางเปะปะเนื่องจากมีความถี่ซึ่ง
เกิดซ้า ๆ นั้นไมํเป็นห๎วงที่แนํนอน จึงไมํอาจขจัดให๎เหลือแตํสัญญาณที่ต๎องการได๎ เสีย งรบกวนเปะปะถือวําเป็น
การกํอกวนแบบปรุงคลื่นชนิดหนึ่งซึ่งดีกวําและมีอันตรายมากกวําแบบอื่น เพราะวําพนักงานวิทยุอาจจะเข๎าใจ
ผิดวําเป็นเสียงรบกวนในเครื่องรับหรือของบรรยากาศ ซึ่งจะละเลยไมํปฏิบัติตํอต๎านการกํอกวน การกํอกวน
ด๎วยเสียงรบกวนแบบนี้มีประสิทธิผลตํอการสื่อสารทุกชนิด
จ. ชนิดปรุงคลื่นเสมอเคาะเปะปะ ( RANDOM KEYS MODULATED )สัญญาณกํอกวนชนิดนี้ทา
ขึ้นได๎ด๎วยการเคาะสัญญาณคลื่นเสมออยํางเปะปะและทาการปรุงคลื่นสัญญาณที่เคาะนี้ด๎วยเสียงรบกวนชนิด
ประกายไฟฟูา การกํอกวนแบบนี้จะมีประสิทธิผลโดยเฉพาะตํอชํองการสื่อสารเป็นคาพูด
ฉ. ชนิดหมุน ( ROTARY ) สัญญาณกํอกวนชนิดหมุนทาขึ้นด๎วยการเปลี่ยนแปลงความถี่เสียงอยําง
ช๎า ๆ โดยมีระดับเสียงต่า สัญญาณนี้มีเสียงคล๎ายเสียงคาราม ใช๎เพื่อการกํอกวนในวงจรที่ปรุงคลื่นเป็นคาพูด
ช. ชนิดนกนางนวล ( GULLS ) สัญญาณกํอกวนชนิดนกนางนวล ทาให๎ เกิดขึ้นได๎ด๎วยการเปลี่ยน
ความถี่เสียงให๎สูงขึ้นอยํางเร็วและให๎ต่าลงอยํางช๎า ๆ เสียงที่เกิดขึ้นก็มีลักษณะเหมือนเสียงร๎องของนกนางนวล
ทะเล สัญญาณการกํอกวนชนิดนี้ทาให๎เกิดความราคาญโดยเฉพาะวงจรการปรุงคลื่นเป็นคาพูด
ซ. ชนิดเป็นห๎วง ๆ ( PULSE ) ชนิดการกํอกวนเป็นห๎วง ๆ คล๎ายเสียงสั่น ( RUMBLE ) เป็นเสียง
เดียวกับเสียงเครื่องจักรที่หมุนอยํางเร็ว สัญญาณนี้กํอให๎เกิดความราคาญตํอวงจรปรุงคลื่นเป็นคาพูด
ฌ. ชนิดเสียงดนตรี ( TONE ) สัญญาณกํอกวนชนิดเสียงดนตรีเป็นเสียงดนตรีที่ไมํเปลี่ยนแปลงมี
ความถี่เดียว ซึ่งให๎ผลโดยจากัดตํอการสื่อสารประเภทวิทยุ โดยประการสาคัญแล๎วใช๎เพื่อการกํอกวนวงจรคลื่น
เสมอกดคันเคาะด๎วยมือ และวงจรปรุงคลื่นเป็นคาพูดแตํก็อาจใช๎กํอกวนวงจรคลื่นพาห์ที่สํงทางวิทยุ
ญ. ชนิดเสียงครวญคราง ( WOBBLER ) สัญญาณกํอกวนชนิดเสียงครวญครางเป็นสัญญาณความถี่
เดียวปรุงคลื่นด๎วยเสียงดนตรีต่า ๆ ที่เปลี่ยนแปลงช๎า ๆ ผลออกมาจะเป็นเสียงหอน ที่กํอให๎เกิดความราคาญตํอ
วงจรวิทยุชนิดปรุงคลื่นเป็นคาพูด
11.6 มาตรการป้องกันการก่อกวน
11.6.1 มาตรการที่ควรระมัดระวัง
ถ๎าหากพิจารณาวํามีความจาเป็นที่จะวางมาตรการการระมัดระวังการกํอกวนขึ้นแล๎ว การปฏิบัติ
ขั้นต๎นอาจจะกระทาด๎วยการออกแบบสร๎างวงจรและขํายในการฝึกพนักงานวิทยุ และพิจารณาแหลํงของการ
กํอกวน
ก. การออกแบบสร๎างวงจรและขําย ในการตํอสูก๎ ารกํอกวนนั้นมีความจาเป็นที่จะต๎องปฏิบัติ ดังนี้
(1) จัดวงจรที่มสี ัญญาณรับได๎แรงกวําที่ต๎องการตามปกติ
(2) ลดความยาวของวงจรบางวงจรลง วงจรทีม่ ีความยาวมากเกินไปนั้นไมํเป็นที่เชื่อถือได๎
(3) จัดเส๎นทางสารองหรือชํองการสื่อสารสารองขึ้น
(4) จัดขํายเพื่อให๎สถานีดาวเทียมสามารถสือ่ สารซึง่ กันและกันได๎ และให๎สื่อสารกับสถานี
ควบคูํได๎ด๎วย
(5) ดูแลให๎มั่นใจวําเครื่องวิทยุทั้งหมดได๎รับการรักษาให๎อยูํในสภาพที่ดีและได๎รับการจัดปรับ
ไว๎ดีด๎วย
(6) จั ด ให๎ มี เ ครื่ อ งสํ ง ก าลั ง สู ง เฝู า คอยไว๎ เพื่ อ ให๎ มี เ ครื่ อ งขยายความถี่ วิ ท ยุ เ พื่ อ ให๎ มี
ความสามารถเหนือสัญญาณกํอกวน
ข. การฝึก พนักงานวิทยุทั้งหมดควรจะได๎รับการฝึกให๎รับสัญญาณที่มีการกํอกวน และให๎
สามารถรู๎ลัก ษณะของการกํ อกวนด๎วย นอกจากนั้นเพื่อจะให๎เ ป็นไปตามระเบียบปฏิบัติในการตํอสูํก าร
กํอกวน พนักงานควรจะได๎รับการฝึก ให๎ยึดถือคูํมือของเครื่องวิทยุที่ใช๎เป็นหลักด๎วย

ค. การกาหนดแหลํงการกํอกวน ถ๎ามีหนํวยหาทิศวิทยุอยูํกอ็ าจจะใช๎เพื่อกาหนดแหลํง
กํอกวน ฉะนั้นอาจจะปฏิบัตกิ ารขจัดปัญหาการกํอกวนได๎ ถ๎าหากวําการกํอกวนเป็นชนิดคลื่นฟูา ก็ยํอม
ต๎องการใช๎เครื่องหาทิศวิทยุมมุ สูง
11.6.2 มาตรการการแก๎ไข
ก. การฝึกปฏิบัติ พนักงานวิทยุควรฝึกปฏิบัติการรับฟังทํามกลางการกํอกวนเจ๎าหน๎าที่ซึ่งได๎รับ
การฝึกไว๎อยํางดียํอมจะอํานสัญญาณที่ต๎องการทํามกลางสัญญาณกํอกวนได๎
ข. การหมายรู๎ การรู๎จักการกํอกวนโดยเจตนาในทันทีนั้นเป็นสิง่ สาคัญมากการรายงานการกํอกวน
ไปยังหนํวยหาทิศวิทยุโดยไมํชักช๎า เพื่อให๎หาที่ตั้งของแหลํงกํอกวนและประสานงานเพื่อตํอสูํแหลํงนั้น อาจทาให๎
การกํอกวนในอนาคตถอยลง
ค. การปรับแตํงเครื่องรับ( ALIGNMENT ) เครื่องวิทยุที่ได๎รับการปรับแตํงโดยเหมาะสมแล๎วยํอม
สามารถแยกสัญญาณที่ต๎อ งการออกจากสัญญาณกํอกวนได๎ เจ๎าหน๎าที่ซํอมบารุงควรจะปฏิบัติตามคูํมือของ
เครื่องรับวิทยุโดยเฉพาะทีใ่ ช๎อยูํและปรับแตํงเครือ่ งเสียใหมํเพื่อให๎มีการเลือกเฟูนทีด่ ีที่สดุ และให๎รับแถบความถี่ให๎
แคบที่สุด
ง. การหันทิศสายอากาศ การแยกสัญญาณที่ต๎องการออกจากสัญญาณกํอกวนนั้นอาจกระทาให๎
เป็นผลได๎ด๎วยการเปลี่ยนที่ตั้ง หรือทิศทางของสายอากาศ (ถ๎าสายอากาศนั้นเคลื่อนที่ได๎ )
จ. การเพิ่มกาลัง กาลังของเครื่องสํงทีม่ ีมากขึ้นอาจจะเพิ่มความแรงของสัญญาณที่เครื่องรับจนถึง
จุดของสัญญาณที่ต๎องการนั้นขํมสัญญาณกํอกวนได๎ ถ๎าวงจรที่ถูกกํอกวนนั้นเป็นวงจร ปส. ( AM ) คาพูด การทา
ให๎เ ครื่องสํง มีก ารปรุงคลื่นเกิ นขนาดอาจจะอํานสัญ ญาณกํอกวนแถบความถี่ที่ แคบ ๆ ได๎ จึง ทาให๎วงจรนั้น
สามารถทางานได๎ผล ถ๎าพนักงานประจาเครื่องสํง คาพูดอยํางช๎า ๆ และชัดเจนด๎วยแล๎ว พนักงานรับก็จ ะ
สามารถรับขําวได๎
ฉ. การเปลี่ยนวิทยุโทรเลข ถ๎ามีพนักงานวิทยุโทรเลขอยูํด๎วยแล๎วก็อาจใช๎วิทยุโทรเลขแทนการสํง
เป็นคาพูดหรือเป็นวิทยุโทรพิมพ์ได๎ การสํงวิทยุโทรเลขด๎วยความเร็วต่าจะทาให๎สามารถอํานสัญญาณผํานการ
กํอกวนได๎ดียิ่งขึ้น
ช. การปรับปรุงบริการ ในระบบหลายชํองการสื่อสารอาจจะต๎องการใช๎ชํองการสื่อสารตําง ๆ
และต๎องเพิ่มกาลังของคลื่นเสียงในแตํละชํองการสื่อสารขึ้นเล็กน๎อยถ๎าหากวําไมํมีชํองการสื่อสารเป็นที่พอใจ ก็
อาจจะต๎องใช๎ชํองการสื่อสารให๎น๎อยลง ซึ่งก็จะทาให๎กาลังของคลื่นเสียงในแตํชํองการสื่อสารเพิ่มขึ้นกวําเดิม
ซ. การถํายทอด อาจจะถํายทอดขําวที่ถูกรบกวนไปในชํองทางสารองได๎
ฌ. การเปลี่ยนความถี่ การเปลี่ยนไปใช๎ความถี่อื่นทาให๎สามารถปฏิบัติงานได๎
11.7 การปฏิบตั ิในระหว่างถูกก่อกวน


เป็นการบังคับวําพนักงานวิทยุต๎องใช๎เครื่องวิทยุของตนตํอไป ในระหวํางที่ข๎าศึกทาการกํอกวน
ถึงแม๎วําพนักงานวิทยุจะมิได๎รับผิดชอบมาตรการการตํอสู๎การกํอกวนเสียทั้งหมดแตํผู๎เดียวก็ตาม แตํก็ยังคงมีความ
รับผิดชอบโดยตรงตํอการปฏิบัติงานให๎ตํอเนื่องอยูํตลอดไป
ก. พนักงานวิทยุที่จะทางานให๎ได๎ผลทํามกลางการกํอกวนได๎นั้น อยูํกับขีดความสามารถและ
ความชานาญของตน พนักงานวิทยุที่มีความชานาญสามารถอํานสัญญาณที่ต๎องการทํามกลางการกํอกวนทั้งหมด
ได๎ เว๎นแตํกรณีที่มีความรุนแรงมากที่สุด การที่จะให๎เกิดความชานาญได๎นั้น พนักงานวิทยุจะต๎องฝึกปฏิบัติการ
รับสัญญาณทํามกลางการกํอกวนได๎ทุกแบบ
ข. การกํอกวนแบบตําง ๆ ยํอมต๎องการเทคนิคทางการตํอสู๎การกํอกวนแบบตําง ๆ ด๎วย ได๎มีการ
พัฒนาเทคนิคตําง ๆ ขึ้น เพื่อตํอสู๎กับการกํอกวนแบบตําง ๆ เกือบทุกแบบ
11.7.2 ระเบียบปฏิบัติของสถานี
ก. ที่ตั้งและการหันทิศทางของสายอากาศเป็นปัจจัยที่สาคัญในการลดผลจากการกํอ กวน ตัวอยําง
เชํน ในระบบ ถสม.( VHF ) และ ถสอ.( UHF ) นั้นควรจะตั้งสายอากาศโดยให๎ เนินเขา อาคาร หรือสิ่งกีดขวางอื่น
ๆ อยูํระหวํางสายอากาศ และสถานีกํอกวน
ข. สํวนมากแล๎วการใช๎สายอากาศบํงทิศ จะลดผลการกํอกวนของข๎าศึกลงได๎
ค. สถานีวิทยุจะต๎องปฏิบัติการด๎วยประสิทธิภาพสูงสุด เพื่อตํอสู๎กับการกํอกวนของข๎าศึกให๎ได๎ผล
เครื่องมือที่ทางานผิดปกติจะต๎องแก๎ไขทันที
ง. พนักงานวิทยุควรจะได๎รับคาสั่งให๎ทาการสํงเฉพาะเมื่อมีความจาเป็นอันแท๎จริง
จ. ในระหวํางที่ทาการปรับคลื่นเครื่องสํงนั้นควรจะใช๎สายอากาศหุํน (Dummy antenna ) เพื่อผล
โอกาสที่ข๎าศึกจะดักรับการสํงขําวทางวิทยุจากฝุายเรา
ฉ. ในขั้นต๎น ควรจะใช๎เครื่องสํงวิทยุด๎วยกาลังออกอากาศแตํน๎อยที่สุดเทําที่จาเป็นเทําที่จะทาการ
สื่อสารกันได๎ ในภายหลังอาจจะจาเป็นต๎องเพิ่มกาลังเครื่องสํงเพื่อให๎ขํมสัญญาณกํอกวนของข๎าศึกก็ได๎
ช. ควรจะฝึกพนักงานวิทยุให๎สํงตัวอักษรเป็นหมูํ ประมวลลับ ให๎แจํม แจ๎งชัดเจนทั้ง นี้จ ะชํวยให๎
พนักงานรับอํานสัญญาณที่ต๎องการในทํามกลางการกํอกวนของข๎าศึกได๎
11.7.3 ความเร็วของการสํง
การลดความเร็วของการสํงเป็นคาพูดและเป็นโทรเลขจะเป็นการชํวยเหลือพนักงานรับในระหวํางที่
ถูกข๎าศึกกํอกวน อยํางไรก็ตามพนักงานวิทยุไมํควรลดความเร็วลงโดยทันทีทันใด เพราะการลดความเร็วเชํนนั้น
อาจจะสํงให๎ข๎าศึกเห็นวําการกํอกวนได๎ผลการลวงข๎าศึกเกี่ยวกับประสิทธิผลของการกํอกวนบางทีก็
ทาให๎ข๎าศึกท๎อใจในการกํอกวนตํอไปอีก
11.7.4 การคงใช๎เครื่องปฏิบัติงานตํอไป
สถานีวิทยุควรจะต๎องปฏิบัติงานตํอไปอีกถึงแม๎วําจะถูกสัญญาณกํอกวน การปิดสถานีก็จะบํงให๎
ข๎าศึกทราบวําการกํอกวนนั้นเป็นผลสาเร็จแล๎ว ถ๎าสถานีถูกกํอกวนยังคงปฏิบัติงานตํอไป การตํอสู๎การกํอกวนก็
อาจจะกระทาได๎ในขณะที่ข๎าศึกกาลังพะวงอยูํกับการกํอกวน ฉะนั้ นสถานีอื่น ๆ ของฝุายเดียวกันซึ่งปฏิบัติงาน
ด๎วยความถี่ตํางกันก็จะพ๎นจากการกํอกวนของข๎าศึกได๎

11.7.5 เทคนิคของการควบคุมเครื่องรับ
การควบคุมเครื่องรับ อาจจะใช๎ลดผลการกํอกวนของข๎าศึกลงได๎ ฉะนั้นการฝึกปฏิบัติการ
ควบคุมเครื่องรับในสภาพการกํอกวนที่สมมุติขึ้นจะทาให๎พนักงานวิทยุมีความชานาญ ซึ่งต๎องการปรับปรุงการรับ
ฟังให๎ดีขึ้นในระหวํางถูกกํอกวนจริง ๆ
ก. การปรับตั้ง พนักงานวิทยุควรจะปรับคลื่นวิทยุเครื่องรับให๎ปราณีต ให๎ตรงกับสัญญาณที่
ต๎องการรับมากกวําตรงตามหน๎าปัทม์
ข. การควบคุ ม ความแรงของสัญ ญาณ ผลของการกํ อกวนชนิ ดประกายไฟฟู าแบบกวาด
ตลอด และการปรุงคลื่นทางความถี่ อาจจะทาให๎ลดลงได๎ด๎วยความชานาญในการควบคุม ความแรงของ
สัญญาณ สัญญาณกํอกวนชนิดปรุงคลื่นทางความถี่อาจจะลดลงได๎อยํางได๎ผลในเครื่องรับชนิดปรุงคลื่นทางชํวง
สูงด๎วยการควบคุมความแรงด๎วยสัญญาณให๎มากกวําปกติ ผลของเสียงรบกวน ปี่ถุงลม หรือสัญญาณกํอกวนด๎วย
เสียงสูงต่าที่เปลี่ยนแปลงอยํางช๎า ๆ อื่น ๆ อาจทาให๎ลดลงได๎ด๎วยการปรับการควบคุมความแรงของสัญญาณให๎
ต่ากวําปกติ
ค. เครื่องแกวํงกล้าความถี่ ( BEAT FREQUENCY OSCILLATOR )ในการ ปฏิบัติงานเป็นโทร
เลข การควบคุมเครื่องแกวํงผสมความถี่อาจปรับเพื่อลดผลของสัญญาณกํอกวนทางโทรเลข ซึ่งอยูํสูงหรือต่า
กวําความถี่ที่ ใช๎ง านเล็ก น๎อยได๎ โดยการปรับ ปุุมควบคุม เครื่องแกวํง ผสมความถี่สูง หรือต่าของสัญญาณที่
ต๎องการ และสัญญาณกํอกวนก็จะถูกเปลี่ยนแปลงจนสัญญาณที่ต๎องการนั้นเดํนกวําสัญญาณที่กํอกวน
ง. เครื่องกรองผลึกแรํ เครื่องรับวิทยุบางเครื่องมีเครื่องกรองผลึกแรํซึ่งปรับคําได๎ ( หรือเครื่อง
กรองชนิดอื่น ๆ ) ซึ่งอาจใช๎เพื่อลดผลของสัญญาณกํอกวน การควบคุมชนิดนี้ให๎ผลในการลดสัญญาณกํอกวนที่
อยูํสูงหรือต่ากวําความถี่ของสัญญาณที่ต๎องการเล็กน๎อย โดยการปรับปุุมควบคุมเครื่องกรองความถี่ ก็อาจลด
หรือขจัดสัญญาณกํอกวนไปได๎
11.8 การรายงานการก่อกวน
11.8.1 ความสาคัญของการรายงาน
การรายงานการกํอกวนของข๎าศึกโดยทันที ถูกต๎อง และสมบูรณ์นั้นเป็นสิ่งสาคัญ เพราะวําการ
กํอกวนของฝุายข๎าศึกนั้นมักจะเป็นสํวนหนึ่งของแผนที่จัดระเบียบเป็นอยํางดี และมักกระทาการกํอกวนตํอการ
ดาเนินกลยุทธที่ส าคัญ การรายงานจากพนักงานวิท ยุเป็นบุคคลซึ่ง มัก จะให๎ขําวกรองเกี่ยวกั บขอบเขต และ
ความสาคัญของการปฏิบัติของข๎าศึก ตามปกติเจ๎าหน๎าที่การสงครามอิเล็กทรอนิกส์เป็นผู๎รวบรวมจัดระเบียบขําว
กรองเชํนนี้ ณ กองบัญชาการกองพลหรือกองทัพน๎อย ขําวสารการกํอกวนซึ่งได๎รวบรวมจัดระเบียบไว๎อยําง
เหมาะสมอาจใช๎เป็นเครื่องเตือนให๎ทราบถึงการปฏิบัติของข๎าศึกซึ่งจะเกิดขึ้นในไมํช๎า ในเขตหรือเป็นแนวกว๎าง
11.8.2 การรายงานขั้นต๎น

พนักงานวิทยุจะต๎องรายงานการกํอกวนทันทีตํอหัวหน๎าการสื่อสารของตน ทั้งควรจะต๎องรายงาน
เกี่ยวกับการลวงของข๎าศึกซึ่งได๎พยายามกระทาหรือทีท่ าสาเร็จด๎วยตํอจากนั้นหัวหน๎าการสื่อสารก็จะสํงรายงานนั้น
ไปยัง กองบัญ ชาการเพื่ อ ชํวยให๎ ก ารรายงานสะดวกขึ้น ขําวสารเกี่ ยวกั บ การกํ อกวนนั้น ควรจะรายงาน
ตามลาดับตํอไปนี้.-
ก. ความถี่หรือชํองสื่อสารที่ถูกกํอกวน รวมทั้งความกว๎างของสัญญาณที่กํอกวนถ๎าทราบ
ข. ชนิดของสัญญาณกํอกวน
ค. เวลาและความนานของการกํอกวน รวมทั้งการปฏิบัติซ้า ๆ ด๎วย
ง. ความแรงของสัญญาณกํอกวน และผลที่เกิดขึ้นตํอการสื่อสารทางวิทยุ ( ความแรงของสัญญาณ
กํอกวนนั้นให๎รายงานวํา แรง ปานกลาง หรืออํอน )
จ. หนํวย ชื่อ และยศของพนักงาน
11.8.3 การรายงานละเอียด
การรายงานการกํอกวนโดยละเอียดนั้น นายทหารผู๎รับผิดชอบสถานีวิทยุเป็นผู๎กระทาให๎เร็ว
ที่สุดเทําที่กระทาได๎หลังจากที่การกํอกวนได๎เริ่มขึ้นแล๎ว นายทหารผู๎รับผิดชอบสถานีวิทยุจะสํงรายงานไปยัง
ผู๎บังคับบัญชาของตน แล๎วผู๎บังคับบัญชาก็จะสํงรายงานตํอไปตามสายงานตามคาสั่งในที่นั้น
11.8.4 รายการตรวจสอบการกํอกวน
ก. ผู๎บงั คับบัญชาและฝุายอานวยการ
ผู๎บังคับหนํวยทุกคนและฝุายอานวยการ ควรปฏิบัติดังนี้.-
1) ลดปริมาณการใช๎ขําวทางวิทยุให๎เหลือน๎อยที่สุด
2) ถ๎ากระทาได๎ ให๎เตรียมแผนการยุทธทั้งหมดไว๎ลํวงหน๎า และใช๎ประมวลคายํอเพื่อให๎แผน
และคาสั่งเป็นผลบังคับ
3) ทาขําวให๎สั้นเทําที่จะกระทาได๎
4) กวดขันวินัยทางวิทยุและการรักษาความปลอดภัยทางการสื่อสาร
5) ทาลายสถานีกํอกวนของข๎าศึกเมือ่ กระทาได๎
6) แจ๎งให๎กองบัญชาการชั้นเหนือถัดไปทราบถึงการกํอกวนของข๎าศึกอยูํเสมอ
ข. นายทหารสื่อสารและฝุายการสือ่ สาร
นายทหารสื่อสารและฝุายการสื่อสาร ทุกคนควรปฏิบัติดงั นี้.-
1) ใช๎วิทยุเมื่อจาเป็นเทํานั้น
2) ฝึกพนักงานวิทยุให๎รจู๎ ักปรับเครื่องใหมํ และรับขําวตํอไปทํามกลางการกํอกวน
3) กวดขันวินัยทางวิทยุและการรักษาความปลอดภัยทางการสื่อสาร
4) จะต๎องให๎มีการรับรองฝุายในการสํงขําวทุกครัง้
5) ตั้งสถานีวิทยุและสายอากาศให๎พ๎นจากการกํอกวนของข๎าศึก
6) ให๎รวมนามเรียกขานและความถี่สารองไว๎ใน นปส.เสมอ และให๎มีแผนเตรียมจัดไว๎
ลํวงหน๎าเพื่อการใช๎ด๎วย
7) รายงานการกํอกวนของข๎าศึกไปยังผูบ๎ ังคับบัญชาและฝุายอานวยการเสมอ
ค. พนักงานวิทยุ
พนักงานวิทยุทุกคนควรปฏิบัติดังนี.้ -
1) ศึกษาให๎รู๎จักการกํอกวนของข๎าศึก และรายงานรายละเอียดตํอนายทหารหรือผูร๎ ับผิดชอบ
สถานีวิทยุ
2) ศึกษาให๎รู๎จักการปรับเครือ่ งใหมํเพือ่ ลดผลการกํอกวนของข๎าศึกให๎น๎อยทีส่ ุด
3) ใช๎กาลังของเครื่องสํงแตํน๎อยที่สุด จนกวําจะถูกกํอกวนแล๎วคํอยเพิ่มกาลังสํงขึ้น
4) เปลี่ยนไปใช๎ความถี่และนามเรียกขานสารองตามที่ได๎รบั คาสั่ง
5) รับรองฝุายกํอนสํงขําวทุกครัง้
6) ใช๎สายอากาศหุํนเมือ่ มีการปรับคลื่นเครือ่ งสํง
7) ออกอากาศแตํน๎อยทีส่ ุด สํงขําวเฉพาะเทําที่จาเป็นจริง ๆ เทํานั้น
8) ปฏิบัติตามวินัยทางวิทยุอยูํตลอดเวลา
9) สํงขําวให๎สั้นที่สุดเทําทีจ่ ะทาได๎
10) จงมีความสงบ และทางานอยูํตํอไปเมือ่ ถูกกํอกวน
 MEACONONG,INTRUSION,JAMMINGAND,INTERFERENCE (MIJI)
รายงานอีกประเภทหนึ่งทีเ่ ป็นประโยชน์ในการบันทึกการปฏิบัติการสงครามอิเล็กทรอนิกส์คือ
MIJI REPORT รางานนี้จะแสดงการรบกวนทุกครั้งที่เกิดขึน้ ไมํวําจะโดยจงใจหรือไมํจงใจ แตํการรบกวน
ดังกลําวต๎องสํงผลรุนแรงทุกครั้งที่เกิดขึ้น ไมํวําจะโดยจงใจหรือไมํจงใจ แตํการรบกวนดังกลําวต๎องสํงผลรุนแรง
พอ MIJI REPORT ยังทาหน๎าทีเ่ ตือนหนํวยอื่นวํา ขณะนี้ฝุายข๎าศึกกาลังดาเนินการ MEACONING,
INTRUSION, JAMMING OR INTERFERENCE ตํอหนํวยฝุายเดียวกัน ทาให๎ผบู๎ ังคับหนํวยสามารถตัดสินใจ
ดาเนินมาตรการทีเ่ หมาะสมตํอไป
 MEACONING
MEACONING คือการเปลี่ยนแปลงสัญญาณที่ใช๎ในการนาทาง (NAVIGATIONAL SIGNALS) เพื่อให๎เรือ
หรือเครื่องบินให๎ไปผิดเปูาหมาย หรือให๎เฮลิคอปเตอร์ลาเลียงพลไปยังเขตอันตรายหรือ ให๎เครื่องบินตรวจการเข๎า
ไปในนํานฟูาของฝุายข๎าศึก หรือลวงให๎เครือ่ งบินทิ้งระเบิดสิ้นเปลืองอาวุธจากการโจมตีผิดเปูาหมาย
 INTRUSION
INTRUSION คือการให๎ข๎อมูลทีผ่ ิด ๆ แทรกเข๎าไปในขํายการสือ่ สาร ข๎อมูลดังกลําวอาจประกอบด๎วย
คาสั่งเคลื่อนย๎ายกาลังพล เปูาหมายลวง หรือพิกัดเปูาหมายของปืนใหญํ
 JAMMING
JAMMING คือประเภทตํางๆ ของการกํอกวนจากฝุายข๎าศึกเพื่อทาให๎อุปกรณ์ของฝุายเราลดประสิทธิภาพ
ลง

 INTERFERENCE
INTERFERENCE คือ ELECTRICAL NOISE หรือ CLUTTER ซึ่งสามารถหาแหลํงที่มาของมันได๎ทันที
โดยปกติแล๎ว MIJI REPORT ไมํใช๎ในหนํวยต่ากวําระดับกองพลเมื่อหนํวยต่ากวํากองพลทารายงานขึ้นมาตามสาย
งาน จะเป็นรายงานการรบกวนจนกวําจะถูกสํงถึงระดับกองพล ซึ่งจะได๎รบั การวิเคราะห์จากนายทหารสื่อสาร
อิเล็กทรอนิกส์สาเหตุเนือ่ งมาจากเป็นการยากที่ต๎นฉบับของรายงานจะมีข๎อมูลเพียงพอที่จะบอกแหลํงที่มาของการ
รบกวนนั้นๆ และกลับเชื่อวํา ปัญหาทีเ่ กิดขึ้นเกิดจากการทางานผิดพลาดของเครื่องมือแม๎วําจะตรวจไมํพบ
ข๎อผิดพลาดในอุปกรณ์ก็ยังคิดวําการรบกวนเกิดจากอุปกรณ์
ต๎องรีบรายงานการรบกวนทันที ที่ไมํ สามารถตรวจเช็คได๎วํา เกิดจากอุปกรณ์หรือการกระทาของฝุาย
เดียวกันและเรํงรายงานผํานมัชฌิมที่มีความปลอดภัยไปยังนายทหารสื่อสารอิเล็กทรอนิกส์ของกองพล จากนั้นเขา
ก็จะวิเคราะห์รายงานโดยถามคาถามตํางๆ เหลํานี้
- การรบกวนเกิดจากการกระทาของฝุายเดียวกันหรือฝุายข๎าศึก
- อะไรคือขั้นตอนดาเนินการทีเ่ หมาะสม เชํน ยิงปืนใหญํถลํมเปูาหมายฝุายข๎าศึกสํงคลื่นรบกวน,เปลี่ยน
ความถี่หรือ MODE การปฏิบัตงิ านเปลี่ยนที่ตั้งของอุปกรณ์หรือเปลี่ยนขั้นตอนการปฏิบัติงาน
- การรบกวนแสดงออกถึงความสามารถอื่นของฝุายข๎าศึกหรือไมํ การรบกวนนี้แสดงถึงการ
เปลี่ยนแปลงในแผนยุทธการของฝุายข๎าศึกหรือไมํ
- มีหนํวยใดบ๎างที่เราต๎องแจ๎งเตือนให๎ระวังการกํอกวนของฝุายข๎าศึก
 ความรับผิดชอบ
บุคคลทีร่ ับทราบ MIJI จากฝุายข๎าศึกมีความรับผิดชอบทีต่ ๎องรายงานผํานชํองการสื่อสารทีม่ ีอยูํในพื้นที่
และสํงตํอไปยังกองพล นสป. ปกติจะมีคาแนะนาในการเขียน MIJI REPORTS ภายในกองพลจากข๎อมูลที่ได๎รบั
ในระดับกองพล นายทหารสื่อสารอิเล็กทรอนิกส์จะตัดสินใจวําจะเขียนรายงานในรูปแบบ MIJI หรือจะสํงตํอข๎อมูล
ไปเพื่อการวิเคราะห์ข๎อมูลตํอไป ซึ่งอาจจะต๎องใช๎ข๎อมูลเพิม่ เติมจากหนํวยที่รายงานหรือในบางครั้งอาจต๎องไป
วิเคราะห์ในจุดที่เกิดปัญหาขึ้นจริง
 แบบฟอร์มการรายงาน
รูปแบบรายงานต๎องอยูํในรูปแบบทีง่ ํายแกํการเข๎าใจเพื่อให๎พนักงานประจาเครือ่ งต๎องอธิบายถึงปัญหาที่
เกิดขึ้น ขั้นตอนรายงานควรเป็นสํวนหนึง่ ของ นปส. และควรถูกบรรจุไว๎ในขั้นตอนสูงขึ้นไปของการฝึกพนักงาน
ประจาเครือ่ งทุกเครื่อง
รายงานนี้จะเป็นตัวแสดงให๎เห็นถึงปัญหาทีเ่ กิดขึ้นบํอยๆ และวิธีการในการแก๎ปัญหาเหลํานั้นจุดสาคัญที่
พนักงานจะต๎องเข๎าใจคือ สิ่งที่อาจจะดูไมํสาคัญหรือเป็นแคํการรบกวนในยํานเทํานั้น จริง ๆ แล๎วอาจมี
ความสาคัญเมือ่ นามาพิจารณารํวมกับรายงานจากหนํวยอื่นในพื้นที่

 รายงาน MIJI
รายงานนี้ จ ะถู ก สํ ง ถึ ง นายทหารสื่ อ สารอิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส์ เพื่ อ ประสานงานกั บ นายทหารสงคราม
อิเล็กทรอนิกส์ นายทหารฝุายการขําว อาจใช๎การสํงทางวิทยุได๎ แตํต๎องผํานการเข๎ารหัสเสียกํอน
บรรทัดที่ 1-ประเภทของรายงาน
2-สถานีที่ได๎รับผลกระทบ
3-ที่ตั้งหรือพิกัดของสถานี
4-ความถี่ และชํองการสื่อสารที่ได๎รับผลกระทบ
5-ประเภทของอุปกรณ์ที่ได๎รับผลกระทบ
6-ลักษณะของการรบกวน
7-กาลังของสัญญาณรบกวน
8-เวลาที่เริ่มรบกวน
9-การรบกวนได๎ผลมากน๎อยเพียงใด
10-ยศ-ชื่อของพนักงาน
11-หมายเหตุ
นายทหารด๎านการขําวและผู๎บังคับบัญชาต๎องตระหนักถึงความพยายามในการใช๎สงครามอิเล็กทรอนิกส์
ของฝุายข๎าศึกและผลกระทบตํอภารกิจของหนํวยเพื่อให๎ตัดสินใจดาเนินการแก๎ไขได๎อยํางถูกต๎อง
 ก่อนการรายงาน
MIJI REPORTS ต๎องสํงผํานมัชฌิมทีม่ ีการรักษาความปลอดภัย และบางครั้งสถานีอาจถูก JAM อยําง
มากจนไมํสามารถสํงผํานรายงานได๎ ถ๎าเป็นเชํนนั้นอาจต๎องสํงรายงานให๎แกํสถานีนั้น ๆ แทน ซึ่งจะเกิดขึ้นได๎ถ๎า
- อุปกรณ์เข๎ารหัสของสถานีไมํสามารถใช๎การได๎เหมาะสม
- สถานีไมํสามารถติดตํอสื่อสารได๎เนื่องจาก SIGNAL-TO-NOISE RATIO ต่า
- สถานีไมํมีมัชฌิมอื่นในการสื่อสารและจาเป็นที่จะต๎องปฏิบตั ิงานแม๎วําจะรบกวน
 ข้อมูลการ JAM การรบกวนต่อระบบการติดต่อสื่อสาร ต้องถูกบันทึกใน OPERATOR’S LOG และ

รายงานในหัวข้อต่อไปนี้
1. ประเภทของรายงาน : JAMMING, INTERFERENCE, INTRUSION
2. สถานีที่ได๎รับผลกระทบ : นามเรียกขานของสถานี
3. ที่ตั้งของสถานี : พิกัดที่ตั้ง (เข๎ารหัส)
4. ความถี่ที่ได๎รับผลกระทบ : ความถี่ที่ใช๎เมื่อถูกรบกวน (เข๎ารหัส)
5. ประเภทของอุปกรณ์ที่ได๎รับผลกระทบ : AM/SSB/RATT,FM,
MULTICHANNEL
6. ลักษณะของสัญญาณรบกวน : STEPED TONES, GULLS,CW,

PULSE เป็นต๎น
7. ความเข๎มของสัญญาณรบกวน : อํอน ปลานกลาง เข๎ม
8. เวลาเริม่ และสิ้นสุดการรบกวน :
9. ประสิทธิผลของการรบกวน : ESTIMATE THE PERCENT OF COPY LOST
10. ยศ-ชื่อของพนักงาน : ในกรณี ฝสส. ต๎องการข๎อมูลเพิ่มเติม
11. หมายเหตุ ใสํข๎อมูลที่เชื่อวําจะชํวยให๎ทราบที่มาของการรบกวน
 NOTE : อยําอยูํเฉยรอให๎การรบกวนยุติลงไปเอง ให๎รบี รายงานทันทีเพราะอาจชํวยให๎สามารถหาที่มาของการ
รบกวนและกาจัดไปเพื่อไมํตอ๎ งกังวลอีกตํอไป
 ข้อมูลเกี่ยวกับ RADAR NAVAIDS JAMMING/INTERFERENCE ต้องถูกบันทึกและรายงานในหัวข้อ
ดังต่อไปนี้
1. ประเภทของรายงาน : RADAR JAMMING,INTERFERENCE หรือ NAVAIDS MEACONING
2. สถานที่ได๎รับผลกระทบ : นามเรียกขานของสถานี
3. ที่ตั้งของสถานี : พิกัด (เข๎ารหัส)
4. ความถี่หรือชํองการสือ่ สารที่ได๎รบั ผลกระทบ : ความถี่เป็น MHZ หรือ GHZ รวมทั้ง BANDWIDTH (ถ๎า
ทราบ)
5. ประเภทของอุปกรณ์ที่ได๎รับผลกระทบ : RADIO MAGNETIC INDICATOR
6. ลักษณะของสัญญาณรบกวน : CHAFF,PULSE JAMMING, CW JAMMING
7. ความเข๎มของสัญญาณรบกวน : อํอน กลาง เข๎ม
8. เวลาเริ่มและสิ้นสุดการรบกวน : เปูาหมายสูญหายไปเลยหรือยังคงติดตามได๎อยูํ
9. ประสิทธิผลของการรบกวน : เปูาหมายสูญหายไปเลยหรือยังคงติดตามได๎อยูํ
10. ยศ – ชื่อของพนักงาน : ในกรณี นายทหารสื่อสารอิเล็กทรอนิกส์ต๎องการข๎อมูลเพิ่มเติม
11. หมายเหตุ : ใสํข๎อมูลที่เชื่อวําจะชํวยให๎ทราบที่มาของการรบกวน
NOTE : ยิ่งรายงานได๎รวดเร็วเทําไหรํ ก็จะสามารถค๎นหาและกาจัดที่มาของการรบกวนได๎เร็วเทํานั้น จะทาให๎
ปฏิบัติงานได๎ดีขึ้น
การที่เราขาดความรู๎และประสบการณ์ในเรือ่ งของสงครามอิเล็กทรอนิกส์ เพราะเรามักจะไมํได๎เขียน
รายงานในอดีตทีผ่ ํานมา โดยเฉพาะในเรื่องของความสาเร็จ และความล๎มเหลวของมาตรการตอบโต๎การตํอต๎าน
ทางอิเล็กทรอนิกส์ คูํมือเลํมนี้พูดถึงยุทธวิธีที่สามารถนาไปใช๎ได๎ในหลายระดับของการบังคับบัญชาอยํางไรก็ตาม
เราอาจพบกับปัญหาที่ไมํได๎กลําวถึงในคูํมือนี้ แตํถ๎าเราเขียนรายงานการปฏิบัตงิ านและรายงาน MIJI ทุกครั้งแล๎ว
คูํมือฉบับหน๎าก็จะได๎พูดถึงปัญหาเหลํานี้เพิม่ ขึ้น
ความผิดพลาดจานวนมากเกิดขึ้นในการรบที่มสี งครามอิเล็กทรอนิกส์ เข๎ามาเกี่ยวข๎องซึ่งเกิดขึ้นจากทั้งการ
กระทาของฝุายเรา และฝุายข๎าศึก เราจะสามารถเรียนรู๎ได๎จากความผิดพลาดเหลํานี้ ถ๎าหากเรารายงานไว๎เป็น
ลายลักษณ์อกั ษร ถ๎าไมํรายงานไว๎อยํางถูกต๎องจะไมํสามารถประเมิน วิเคราะห์และหาทางแก๎ไขได๎อยํางถูกต๎อง
นับตั้งแตํนี้ไปเรามีความรับผิดชอบตํอเพื่อนทหารด๎วยกัน ในการให๎แนํใจวําทหารของเราทุกคนจะสามารถ
รับรู๎ สนองตอบ และรายงานการใช๎สงครามอิเล็กทรอนิกส์ของฝุายข๎าศึกได๎อยํางถูกต๎อง เพื่อไมํให๎เกิด
ข๎อผิดพลาดหรือการสูญเสียขึ้นอีกเป็นครั้งที่สอง ผู๎บังคับหนํวยต๎องพยายามค๎นหามาตรการใหมํมาทดลองใช๎
โดยเฉพาะในชํวงการฝึกและรายงานทั้งหลายจะเปรียบเสมือนแหลํงความรู๎ทเี่ พิ่มขึ้น และจะชํวยให๎เราไมํต๎องอยูํ
ในสภาพตั้งรับตลอดเวลา และไมํต๎องพะวงตํอการดาเนินกลยุทธของฝุายข๎าศึกทุกครั้งไปให๎เราสามารถเน๎นความ
สนใจทีท่ าอยํางไรจึงจะชนะสงครามได๎
11.9 บันทึกและรายงานการสื่อสาร
ก. บันทึกและรายงานการสื่อสารทาขึ้นและปรับปรุงรักษาไว๎เพื่อให๎มี
1) ความตํอเนื่องในการปฏิบัติงาน
2) ขําวอยํางพร๎อมมูลเกี่ยวกับสถานะภาพของระบบการสื่อสาร เครือ่ งมือและสิ่งอุปกรณ์การ
สื่อสาร
3) ข๎อมูลอันเกิดจากประสบการณ์ เพื่อใช๎สาหรับการปฏิบัตงิ านในอนาคต
4) เป็นข๎อมูลทางประวัติศาสตร์
ข. บันทึกและรายงานที่สาคัญเทํานั้นทีจ่ ะปรับปรุงรักษาไว๎ ณ แตํละสํวนของกองบัญชาการ
บันทึกและรายงานทั้งหมดจะได๎นามาทบทวนตามระยะเวลา แตํละสํวนที่ไมํสาคัญให๎ตัดออกไป
ค. การลงบันทึกประจาวันจะลงเหตุการณ์ทเี่ กิดขึ้นอยํางยํอ ถูกต๎องและมีเฉพาะรายละเอียดที่
จาเป็นต๎องทราบ เวลา สถานที่ และเรื่องราวเหตุการณ์นั้น ๆ เอกสารยืนยันทีจ่ าเป็นรวบรวมไว๎ในแฟูม
บันทึกประจาวันมีเรื่องดังนี้
1) การติดตํอ
2) เหตุการณ์ที่เกี่ยวกับการปฏิบัติกรสื่อสาร
3) การรับนโยบายหรือคาสั่ง
4) การตรวจเยี่ยมของผูบ๎ ังคับบัญชาและฝุายอานวยการ
5) สภาพภูมิอากาศและเหตุการณ์อื่น ๆ ที่เป็นผลกระทบตํอการปฏิบัตกิ ารสื่อสาร
ง. บันทึกตําง ๆ เหลํานี้จะต๎องเก็บรักษาไว๎ สํวนรายงานจะต๎องสํงไปให๎ทันเวลาอันสมควร
จ. บันทึกเหลํานี้เป็นสิ่งจาเป็นสาหรับไว๎แก๎ไขข๎อผิดพลาด ตรวจสอบประสิทธิภาพหารปฏิบัติ
งาน อันได๎มาซึ่งข๎อคิด ขําวสารเทียบเคียงสาหรับรายงานพิเศษหรือรายงานตามระยะเวลา ขําวสารที่ได๎มาจาก
บันทึกเหลํานี้ถือวําเป็นสิ่งสาคัญในการวางแผนการปฏิบัตงิ านในอนาคต และในการควบคุมในการ
ติดตั้ง การปฏิบัติ การซํอมบารุงของระบบการสื่อสารทั้งสิ้น รายงานเหลํานีจ้ ะต๎องสํงไปยังหนํวยเหนือทุกเรือ่ งราว
โดยทันทีทที่ าได๎
ตารางงานของวงจร (การบันทึกประวัติสถานี-บัญชีข่าว)
ก. ทุกสถานต๎องมีตารางงานของวงจร เพื่อแสดงงานในเรื่อง
- การรับ-สํง
- ความถี่

- การเก็บรักษาและการสาเนา
ข. พนักงานแตํละคนจะต๎องทาและเก็บตารางงานนี้ไว๎ บันทึกอยํางสมบูรณ์ตํอเนื่องของการ
รับ-สํงขําวทั้งหมด และสภาพการปฏิบัติที่เกิดขึ้นประจาวัน ประกอบด๎วย
- เวลาปิด-เปิดและความถี่ที่ใช๎งาน
- สาเหตุแหํงการลําช๎าของวงจร
- การปรับและเปลี่ยนความถี่
- เหตุผิดปกติที่เกิดขึ้น เชํนการฝุาฝืนระเบียบการ รปภ.
- การรบกวนหรือถูกกํอกวน
ค. เมื่อสภาพการปฏิบัติการอานวย พนักงานฟังสิ่งใดได๎จะต๎องบันทึกไว๎ด๎วย
- เมื่อขําวจําหน๎าถึงหรือจะต๎องสํงตํอ จะต๎องลงในตารางงานเพื่อพิสูจน์ทราบขําวนั้น
- หากไมํมีการบันทึกในแบบการรับ-สํง จะต๎องลงไว๎ในตารางอื่นอยํางสมบูรณ์ทสี่ ุดเทําที่จะ
ทาได๎
ง. การลงตารางงาน จะต๎องลงเสมออยํางน๎อยทุก 5 นาที ถ๎าหากมีงานมากก็อาจลงบันทึก
มาตรการที่จาเป็นในภายหลัง
จ. เมื่อเปิดวงจรใหมํ ๆ หรือเริ่มตารางงานประจาวันใหมํ พนักงานจะต๎องเขียนชื่อเดิมอยําง
ชัดเจน และเมื่อเปลี่ยนเวลาก็ให๎ลงชื่อเดิมด๎วย
ฉ. การกรอกตารางงานเมือ่ มีการเขียนผิดอยําใช๎ยางลบ การเปลี่ยนแปลงที่จาเป็นใด ๆ
กระทาด๎วยการขีดเส๎นทับเส๎นเดียว ผํานชํองเริ่มต๎นแล๎วแสดงรายการเปลี่ยนแปลงไว๎ข๎าง ๆ ที่ขีดฆําออก เซ็ นชื่อ
กากับไว๎ด๎วย
ช. การทาตารางงาน ต๎องไมํเป็นอุปสรรคขัดขวางกรไหลของขําว อยํางไรก็ดีเพือ่ ความมุํง
หมายของการฝึก บางครั้งจาเป็นจะต๎องเสียเวลาบ๎างในการทาตารางงานยํอมจะทาให๎ขําวลําช๎าลงบ๎าง
การบันทึกและรายงานประจาสถานีวิทยุ
ก. จะต๎องทาบัญชีรายชื่อผู๎ที่ได๎รับอนุญาตให๎เข๎ามายังสถานีวิทยุได๎ และทาสมุดผู๎มาเยี่ยมไว๎ ณ
สถานีวิทยุทุกแหํงที่มเี ครื่องควบคุมระยะไกล (REMOTE CONTROL)
ข. เฉพาะเจ๎าหน๎าที่ที่ได๎รับอนุญาตแล๎วเทํานั้นที่ให๎เข๎าไปในยานพาหนะทีม่ ีเครือ่ งรักษาความ
ปลอดภัยตั้งอยูํ
ค. จะต๎องรับประวัติสถานีให๎ถกู ต๎องและทันสมัยอยูเํ สมอ และต๎องรักษาบัญชีขําวไว๎ 2 เลํม
ตลอดเวลา เลํมหนึ่งขําวที่ไมํกาหนดชั้นความลับอีกเลํมหนึ่งเป็นขําวที่กาหนดชั้นความลับ
ง. ประวัตสิ ถานีและบันทึกอื่น ๆ จะต๎องเก็บไว๎ 30 วันจึงทาลาย ขําวสํงขําวรับฉบับตัวจริงจะ
ต๎องเก็บไว๎ 30 วันจึงทาลาย (หรือปฏิบัติตามคาแนะนาใน รปจ.ของหนํวย เชํน เมื่อถึงเวลาทีก่ าหนดไว๎ให๎สํงขําว
ต๎นฉบับทั้งรับและสํงไปเก็บหลักฐานที่ศูนย์ขําว)
หลักฐานตําง ๆ ที่พนักงานวิทยุจะต๎องบันทึกโดยตํอเนื่องประจาสถานีวิทยุทกุ สถานี เพื่อแสดง

สถิติผลงาน แก๎ไขข๎อขัดข๎อง แก๎ไขการกํอกวนและรบกวน ตลอดจนแก๎ไขปรับปรุงให๎สถานีวิทยุดีขึ้น ฯลฯ
แบบฟอร์มและบันทึกตําง ๆ มีดังนี้
1. บันทึกการรับ-สํงขําวของพนักงานวิทยุ แบบ (ทบ.463-035)
2. บันทึกการเรียกขานของสถานีวิทยุ แบบ (ทบ.463-036)
3. บันทึกของพนักงานวิทยุ แบบ (ทบ.463-037)
4. บันทึกการปฏิบัตงิ านของสถานีวิทยุ แบบ (ทบ.463-038)
5. สถิติการใช๎งานของเครื่องมือ แบบ (ทบ.463-006)
6. รายงานการตรวจสอบการซํอมบารุงเครือ่ งสื่อสาร ขั้นที่ 1 สาหรับพนักงานวิทยุ แบบ (ทบ.463-016)
7. กระดาษเขียนขําว สส.6 แบบ (ทบ.463-007)
8. กระดาษเขียนขําว สส.6 แบบ (ทบ.463-008)
9. กระดาษเขียนขําวรํวม จัดทาขึ้นสาหรับใช๎รํวมกันในสนามเหลําทัพ เหมาะสาหรับในการเขียนขําวที่
เป็นหมูํคา(รหัส) และมีสาเนาตามความจาเป็น กระดาษทุกแผํนเป็นสีขาวทั้งเลํม (วิธีการเขียน
เหมือนกับกระดาษเขียนขําว สส.6 )
รปจ.การปฏิบัติของสถานีวิทยุ
1. การตั้งสถานีวิทยุ
2. บันทึกของพนักงาน
3. ขําวสาร
4. ธุรการ
5. การออกจากที่ตั้ง
6. การกลับเข๎าหนํวย
1. การเลือกที่ตั้งสถานีวิทยุ
ก. จัดการพรางยานพาหนะและรถพํวง
ข. ติดตั้งสายอากาศ
ค. ปรับเครื่องวิทยุใหมํ
ง. พนักงานบันทึกการเริ่มต๎นการตั้งสถานีใหมํให๎ทันสมัย
จ. วางสายเครือ่ งบังคับระยะไกล
ฉ. รายงาน สถานภาพการสื่อสารไปยังหนํวยเหนือทันทีเมื่อพร๎อมปฏิบัติงาน
ช. ตรวจการพรางทุกอยํางให๎สมบูรณ์
ซ. ทบทวนให๎ทุกคนแนํใจในหน๎าที่ที่ตนรับผิดชอบ
ฌ. ตรวจอุปกรณ์ทกุ อยํางทัง้ หมดที่มีให๎พร๎อมใช๎งานได๎ทุกเมื่อ
ญ. ตกแตํงทางสายที่ไปยังเครือ่ งบังคับระยะไกล (REMOTE)
ฎ. รายงานอุปกรณ์ที่ขัดข๎องใช๎การไมํได๎ให๎หนํวยเหนือทราบทันที
ฏ. ดาเนินการทางธุรการ
2. บันทึกของพนักงาน (OPERATER LOGS) (ประวัติสถานี-บัญชีขําว)
ขําวสารตํอไปนี้ควรอยูํในบันทึกโดยละเอียด
ก. รายละเอียดการติดตั้งการสื่อสารและการฝึกทัง้ หมด
ข. ความถี่ใช๎งานและเวลาปฏิบัตงิ านทุกขั้นตอน
ค. บันทึกการรับ-สํงหน๎าที่ของพนักงาน
ง. รายละเอียดในการประจุไฟฟูา (CHARGE) ถ๎ามี
จ. การตรวจสอบพัสดุและยุทธภัณฑ์ที่แบํงชั้นความลับไว๎
ฉ. ยุทธภัณฑ์ที่เสียใช๎งานไมํได๎
ช. มตอ.โดยใช๎แบบรายงานการกํอกวน (JAMMING)
ซ. การรบกวนโดยใช๎แบบการรบกวน (INTERFERENCE)
ฌ. มตตอ.หรือการปฏิบัตเิ มื่อทาการติดตํอสื่อสารไมํได๎
ญ. การเคลื่อนย๎ายที่ตั้ง
ฎ. นามแฝงและรหัสผํานทัง้ หมด (NICK NAME PASSWORD)
ฏ. รถวิทยุของชุดตรวจการและนายทหารติดตํอทีร่ ํวมในขําย(เฉพาะสถานีที่ควบคุมเทํานั้น)
ฐ. รายละเอียดการระงับทางอิเล็กทรอนิกส์และการระงับวิทยุ (ELECTRONIC SILENCE RADIO
SILENCE) อาทิ
-ขอบเขต
-ระยะเวลา
-ชํวงเวลาที่ทาการทดลอง
-การฝุาฝืนการระงับวิทยุ
-การยกเลิก
ฒ. ขําวราชการที่รับ-สํง และลาดับที่
ณ. การเปลี่ยนแปลงการ รปภ.
ด. ขําววิทยุสํงตํอ (VIA)
ต. เมื่อไรและทาไมที่ตอ๎ งสวิตช์ไปอยูํที่ STANDBY
3. ข่าวสาร
สถานีที่ขึ้นสมทบจะต๎องมีขําวสารเหลํานี้อยูํตลอดเวลา
ก. ขําววิทยุที่กาลังทางานอยูํ
ข. ทุกสถานทีท่ างานอยูํในขํายนั้น
ค. ความถี่ นามขําย นามเรียกขาน นามหนํวย
ง. ที่ตั้งทุกสถานี
จ. ความถี่ของสถานีสํงตํอ
ฉ. แผนความถี่ในรายละเอียด
ช. ขําวสารทางยุทธวิธีที่สามารถนาไปใช๎ได๎
4. ธุรการ
ก. รายงานทันทีเมื่อยุทธภัณฑ์ขัดข๎องตํอผู๎ควบคุม
ข. ตรวจแบตเตอรี่
ค. รักษาบริเวณพื้นที่ให๎สะอาดเนระเบียบเรียบร๎อย
ง. ตรวจสอบประจาวัน อาทิ
- ทาความสะอาดยุทธภัณฑ์
- ยานพาหนะ
- เครื่องกาเนิดไฟฟูา
- วัสดุการอักษรลับ
- เอกสารทั้งหมด
- น้ามันเชื้อเพลิง
- น้า
- เสบียง
5. การออกจากที่ตั้ง
ก. ทาความสะอาดบริเวณ
ข. ทาลายขยะทิ้ง ฝัง เผา ทั้งหมดอยําให๎หลงเหลือ กลบหลุม
ค. รวบรวมและตรวจอุปกรณ์ทงั้ หมด เอกสารและวัสดุการอักษรลับ
ง. ตรวจสอบเส๎นทางไปที่ตั้งใหมํ
จ. ตรวจบริเวณอีกครัง้ โดยเฉพาะใต๎ที่จอดรถและบริเวณที่กางเต๎นท์
ฉ. สังเกตดูรอบล๎อรถและควบคุมวินัย (CONVOY)
6. การกลับเข้าหน่วย
ก. สํงคืนวัสดุการอักษรลับ
ข. สํงคืนแฟูมเอกสารการฝึก แผนที่และหลักฐานการเข๎าถอดรหัส
ค. สํงของยืมทัง้ หมด
ง. เติมน้ามันรถให๎เต็มและสํงคืนสํวนทีเ่ หลือ
จ. ทาความสะอาดรถและรถพํวง
ฉ. ทาความสะอาดยุทธภัณฑ์ทั้งหมด
ช. ตรวจสายและม๎วนสายใหมํ
ซ. เขียนปูายติดอุปกรณ์ที่ชารุดเสียหายใช๎การไมํได๎
ฌ. รายงานความเสียหาย ยานพาหนะ และอุปกรณ์ ฯลฯ
ญ. ตรวจแบตเตอรี่แล๎วบรรจุใหมํถ๎าจาเป็น
ฎ. รายการสูญหายของอุปกรณ์ตําง ๆตํอผู๎ควบคุม
รปจ.การรายงานเข้าที่ตั้งสถานี
1. อาณาบริเวณโดยรอบ
2. การลาดตระเวน
3. การเคลื่อนทีท่ างยุทธวิธีเข๎าสูํที่ตงั้
1. เขตนอกบริเวณ บริเวณเหลํานี้จะไมํใช๎เป็นที่ตั้งสถานีวิทยุ
ก. บริเวณที่อยูํนอกเขตการฝึกที่กาหนดไว๎ในแผนที่
ข. บริเวณอุทยานแหํงชาติและปุาไม๎สัมปทาน
ค. ที่ดินของเอกชน(ที่ไมํได๎รบั อนุญาตจากเจ๎าของ)
2. การลาดตระเวน
ก. หยุดรถบนพื้นดินที่แข็งลงตรวจดูบริเวณ
ข. ข๎อสังเกต
- สายเหนือศีรษะโดยเฉพาะสายไฟแรงสูง
- พื้นดิน
- แนวขอบฟูา
ค. ตั้งทิศทางการแพรํกระจายคลื่น โดยใช๎แผนที่เข็มทิศ
ง. พิจารณา
- ตาแหนํงที่อยูํของคูํสถานี
- ปิดบังซํอนพรางจากทางพื้นดินและทางอากาศ
- ตาแหนํงที่ตั้ง
- ตาบลที่ตงั้ ตํอไปและเส๎นทางที่ไปสูํ เมื่อจาเป็นจะต๎องละทิ้งทีเ่ ดิมอยํางรวดเร็ว
3. การเคลื่อนที่ทางยุทธวิธีไปเข้าที่ตั้ง
ก. ณ ทางเข๎าตาบลที่ตั้ง
- เปิดไฟแสงสวํางทั้งหมด(ไฟรถ) เมื่ออกจากถนใหญํ
- ปฏิบัติตามคาแนะนา
- วินัยในการขับรถตามรอยเส๎นทางใหมํ (Main Tract Dirspline)
ข. เมื่อถึงที่ตั้งแล๎ว
- ผบ.ชุดลงรถ
- พลขับเชื่อฟังและปฏิบัติตาม ผ.ชุดอยํางเครํงครัด (ใช๎ไฟฉายและสัญญาณมือ)
- ผบ.ชุดจอดรถในที่กาหนดไว๎ตามคาแนะนา
หน้าที่และความรับผิดชอบในการปฏิบัติการสื่อสารประเภทวิทยุ
ข้อ 1 นายทหารวิทยุ
นายทหารวิทยุต๎องรับผิดชอบตํอ ผบ.ส.พล ในเรื่องของการปฏิบัติการของหมวดวิทยุ จะต๎องรับผิด
ชอบตํอ ผบ.ร๎อยในเรื่องสวัสดิการของเจ๎าหน๎าที่ในหมวดตลอดจนหน๎าที่ทางธุรการด๎วย รวมทัง้ มีหน๎าที่
ก. อานวยการปฏิบัตงิ านวิทยุในขํายกองพล

ข. เตรียมทา รปจ.ของหมวด
ค. อานวยการติดตั้งและซํอมบารุงเครื่องวิทยุ
ง. ประสานการปฏิบัติงานวิทยุกับผู๎อานวยการสื่อสารตําง ๆ
จ. ประสานงานกับนายทหารศูนย์ขําวในเรื่องขําวทางวิทยุ
ฉ. ต๎องมั่นในวําได๎ติดตั้งขํายวิทยุขึ้นอยํางรวดเร็ว วงจรที่ขาดการติดตํอจะต๎องให๎มรน๎อยที่สุด และให๎มี
การสือ่ สารอยํางมีประสิทธิภาพ ดารงไว๎ซึ่งวินัยกร รปภ.ส.
ช. ดารงไว๎ซึ่งการติดตํอปฏิบัตงิ านกับ ผบ.ส.
ซ. ดารงไว๎ซึ่งการติดตํอทางธุรกรกับ ผบ.ร๎อย
ฌ. จัดทามาตรการการ รปภ.ภายในหนํวย
ญ. อานวยการเตรียมทาการซํอมบารุงและเสนอบันทึกรายงานตามที่ ผบ.ส.พล สัง่
ฎ. ไปเยี่ยมชุดวิทยุซึ่งออกไปทางานอยํางโดดเดี่ยว เพื่อสังเกตการปฏิบัติ ถ๎าจาเป็นก็แก๎ไขให๎ถูกต๎อง
ฏ. เตรียมทาและดาเนินตามแผนการฝึกตามกาหนด เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพให๎เจ๎าหน๎าทีป่ ฏิบัติงาน
ฐ. ทาการเฝูาฟังขํายวิทยุของกองพล
ฑ. ควบคุมการใช๎อุปกรณ์อยํางประหยัด
ข้อ 2 หัวหน้าพนักงานวิทยุ (เป็นผู้ช่วยนายทหารวิทยุ)
ก. ติดตั้ง ซํอมบารุงเครื่องวิทยุ
ข. เลือกที่ตั้งสถานีวิทยุ ตามที่ น.วิทยุกาหนด
ค. กากับดูแลการปฏิบัติงานของขํายวิทยุ
ง. เตรียมทาและแจกจํายตารางงาน วิธีปฏิบัติงานและคาแนะนาทั่วไป
จ. สังเกตการณ์และชํวยพนักงานปรับ ทดสอบเครื่องใช๎งาน
ฉ. ตรวจสอบสถิติขําวประจาวัน เอกสาร เพื่อให๎แนํใจวําขําวตําง ๆ ทาการรับ-สํงกันถูกต๎องเรียบร๎อย
ช. ทาบัญชีอุปกรณ์ ยุทธภัณฑ์ อะไหลํเพื่อเบิกเปลี่ยน
ซ. ชํวย น.วิทยุทา รปจ.ของ หมวดฯ
ฌ. ดารงการติดตํอทางธุรการกับจํากองฯ
ข้อ 3 หน้าที่พนักงานวิทยุ
ก. พนักงานวิทยุจะต๎องปฏิบัติตามระเบียบทีก่ าหนดเสมอ การเปลี่ยนแปลงระเบียบปฏิบัติทมี่ ิได๎รบั
อนุญาตจะกํอให๎เกิดการสับสน ลดความรวดเร็ว ความเชื่อถือ และการ รปภ.ส.อีกด๎วย
ข. กํอนที่จะเปลี่ยนเวร พนักงานจะต๎องมอบหมายคาสั่งพิเศษ ขําวตกค๎างที่กาลังรอสํง ความ
เปลี่ยนแปลงในการจัดขําย สมรรถนะของชุดวิทยุในระหํางชํวงเวลาที่แล๎วมา และข๎อมูลอื่น ๆ ที่
เกี่ยวข๎อง
ค. กํอนที่เวรคนใหมํจะรับหน๎าที่ จะต๎องตรวจเครื่องสํง เครื่องรับ เพื่อให๎แนํใจวําเครื่องวิทยุทางานอยําง
มีประสิทธิภาพ ปรับความถี่ไว๎อยํางถูกต๎องตามที่กาหนด
ง. ทางานด๎วยความรับผิดชอบ ซื่อตรงตํอกัน ตรงตํอเวลานัดหมาย
จ. ตื่นตัวตลอดเวลาขณะปฏิบัตงิ าน หมั่นฝึกฝนตนเองให๎เกิดความชานาญ
ฉ. ต๎องทาความเข๎าใจในเรื่องเทคนิคของเครือ่ งฯ สถานภาพกาลังพล สถานการณ์ยุทธฯ สภาพอากาศ
และภูมิประเทศ ฯลฯ
ช. ตอบสนองตํองานด๎วยความยินดีและเต็มใจ
ซ. พนักงานวิทยุควรปฏิบัตงิ านตามกฏระเบียบที่ได๎กาหนดไว๎ในรายละเอียดทั่ว ๆ ไปดังนี้
- จงฟังกํอนสํง เพือ่ หลีกเลี่ยงกรรบกวนสถานีอื่นที่กาลังทางานอยูํ
- ทาการสํงโดยใช๎เวลาให๎น๎อยทีส่ ุดเทําที่ทาได๎ เพื่อให๎ขํายวําง
- สํงนามเรียกขานชัดเจน ถูกต๎อง
- สํงด๎วยความเร็วทีพ่ นักงานที่มีความสามารถต่ารับได๎
- ทาการเฝูาฟังการเรียกขานของขํายและสถานีอื่น ต๎องรีบตอบรับทันทีเมื่อถูกเรียก
- ปฏิบัติการด๎วยกาลังสํงต่า เพียงสามารถปฏิบัตงิ านในขํายได๎
- ให๎ปฏิบัติตามกฏข๎อบังคับของการ รปภ.ทางการสํงขําวอยํางเครํงครัด
- บันทึกประวัตสิ ถานี-บัญชีขําว รวมทั้งรายงานการกํอกวนทุกขั้นตอนโดยละเอียด
- ดารงการติดตํอกับ หน.พนักงานวิทยุ
11.10 การทาลายอุปกรณ์วิทยุ
ในบางสถานการณ์ทางยุทธวิธี อาจจะไมํสามารถเคลื่อนย๎ายวิทยุได๎ทั้งหมด ฉะนั้นจึงอาจมีความจาเป็น
อยํางหลีกเลี่ยงไมํได๎ที่จะต๎องทาลายอุปกรณ์ทงั้ หมดที่ไมํสามารถเคลื่อนย๎ายไปได๎ ทั้งนี้เพื่อให๎มั่นใจวําอุปกรณ์
เหลํานั้นจะไมํตกไปอยูํในเงื้อมมือของข๎าศึก อุปกรณ์ที่ข๎าศึกยึดได๎นั้นข๎าศึกอาจจะนาไปใช๎หรืออาจจะนาไปค๎นหา
ความรู๎ที่ข๎าศึกไมํเคยรูม๎ ากํอนก็ได๎
11.10.2 ลาดับความเรํงดํวนในการทาลาย
ก.คาแนะนาในการทาลายอุปกรณ์ในยุทธบริเวณนั้นต๎องเพียงพอตามแบบฉบับและปฏิบัติได๎งําย
ข.การทาลายอุปกรณ์จะสมบูรณ์ได๎นั้นขึ้นอยูํกับ เวลา เครื่องมือที่ใช๎ในการทาลายและเจ๎าหน๎าที่ที่
จะอานวยให๎ แตํเนื่องจากการทาลายอุปกรณ์อยํางสมบูรณ์นั้นมักจะทาไมํคํอยได๎เพราะมีเวลาไมํพอ ฉะนั้นจึง
จาเป็นต๎องกาหนดความเรํงดํวนในการทาลายขึ้นเพือ่ ให๎มั่นใจวําสิ่งซึ่งมีประเภทความลับสูงควรจะได๎ทาลายกํอน
แล๎วจึงคํอยทาลายสิ่งซึง่ มีประเภทความลับรองๆ ลงมา สิง่ ซึง่ ไมํมีประเภทความลับเลยควรทาลายภายหลังสุด ตาม
ความสาคัญที่จะมีตํอข๎าศึก สํวนประกอบทีส่ าคัญๆ ทัง้ หมดของเครื่องวิทยุทมี่ ีลักษณะคล๎ายคลึ งกันทั้งหมดนี้ ควร
จะทาลายพร๎อมกัน ทั้งนีเ้ พื่อปูองกันมิให๎ข๎าศึกรวบรวมสํวนประกอบจากเครื่องเสียหลายๆ เครือ่ งไปประกอบเป็น
เครื่องดีได๎
11.10.3 แผนการทาลาย

ก.การท าลายอุ ป กรณ์ ที่ มุํ ง หมายมิ ใ ห๎ ถู ก ข๎ า ศึ ก ยึ ด นั้ น จะบั ง เกิ ด ผลส าเร็ จ ได๎ ก็ โ ดยค าสั่ ง ของ
ผู๎บังคับบัญชาเทํานั้น และแผนการทาลายจะต๎องเป็นแบบฉบับเดียวกันตลอดหนํวยบัญชาการ
ข.เพื่อให๎การทาลายเป็นแบบฉบับเดียวกันก็จะต๎องให๎เจ๎าหน๎าที่ทุกๆ คนมีความเข๎าใจในแผนการ
ทาลายอยํางแท๎จริงตลอดจนลาดับความเรํงดํวนในการทาลาย, นอกจากนั้นก็ฝึกเจ๎าหน๎าที่ให๎ใช๎ระเบียบปฏิบัติตาม
แบบฉบับในการทาลายสิ่งอุปกรณ์ด๎วย
11.10.4 วิธีการทาลาย
วิธีการทาลายทีจ่ ะกลําวตํอไปนี้ จะเป็นการปูองกันมิให๎ข๎าศึกนาไปใช๎งานได๎ กู๎ซํอมหรือพิสูจน์ทราบเครื่อง
วิทยุนั้นๆ ได๎
ก.ทุบ ให๎ใช๎ค๎อนใหญํ, ขวานใหญํ, ขวานเหล็ก, พลั่ว, ค๎อน, ชะแลง, เครื่องมือหนักๆ หรือของหนัก
อื่นๆ ทุบผลึกแรํ, หลอด, มาตรวัด, สํวนควบคุม, ปากพูด-หูฟัง, เครื่องจลยนต์ (DYNAMOTORS) ปากพูด, หม๎อ
ไฟฟูา, ไกถํายทอด (RELAYS) ,ไกไฟฟูา , ตัวต๎านทาน , หน๎าปัทม์ , ขดลวด ฯลฯ
ข.ตัด ใช๎ขวานใหญํ ขวานเล็ก มีดใหญํๆ หรือสิ่งแหลมคมอื่นๆ ตัดสาย และสายที่เดินภายในเครื่อง
และดึงเอาสายที่เดินภายในเครื่องออกจากฐานเครื่อง
ค.เผา ใช๎น้ามันเบนซิน น้ามันก๏าด น้ามันเครื่อง เผาหนังสือคูํมือทางเทคนิคประจาเครื่อง (หรือ
หนังสือคาแนะนาตําง ๆ ) แผนผังวงจร สายไฟ สายที่เดินภายในเครื่อง ถุงใสํเครื่อง และหม๎อตุน
ง. หักงอ หักงอหน๎าปัทม์ หีบบรรจุ ทํอนสายอากาศและฐานเครื่อง
จ.ระเบิด ถ๎าต๎องการทาลายด๎วยการระเบิดก็ให๎ใช๎อาวุธปืนเล็ก ลูกระเบิด สายชนวน ดินระเบิดชนิด
ซี หรือดินระเบิดที เอ็น ที
ฉ.ทาให๎แตก ทาให๎สํวนใช๎งานทั้งหมดแตก เชํน ลาโพง ปากพูด-หูฟัง และคันเคาะ
ช. ทาให๎อันตรธาน ฝังหรือกระจายสํวนที่ทาลายแล๎วไปในรํองของคูติดตํอ หลุมบุคคล หรือโพรง
อื่นๆ หรือขว๎างลงในน้า
*********************************

ตำราการสื่อสารประเภทวิทยุอาวุโส PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ตำราการสื่อสารประเภทวิทยุอาวุโส PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

กองทัพบก

บทที่ 5 เครื่องรับวิทยุ AM และ FM

บทที่ 9 ปัจจัยควบคุมความเชื่อถือได๎ของการสือ่ สารประเภทวิทยุ

รูปที่ 2-2 แผนผังสี่เหลี่ยมของเครื่องสํงวิทยุแบบงํายๆ

รูปที่ 2-4 แผนผังสี่เหลี่ยมของเครื่องสํงวิทยุโทรศัพท์

เรียกวํา การปรุงคลื่น และคลื่นความถี่วิทยุทเี่ กิดขึ้นจากกรรมวิธีนี้ เรียกวํา คลื่นที่ปรุงแล๎ว ( MODULATED

ข. ภาคเครื่องขยายความถี่วิทยุ ( RF AMPLIFIER ) เนื่องจากความถี่สัญญาณวิทยุออกมาแรง

รูปที่ 2-7 แผนผังสี่เหลี่ยมของเครื่องรับวิทยุทสี่ มบูรณ์

ตอนที่ 2 คลื่นวิทยุ ( RADIO WAVE )

รูปที่ 2-8 การแพรํรังสีคลื่นวิทยุจากสายอากาศแบบตัง้ ( VERTICAL ANTENNA )

2.8 ความยาวคลื่น ( WAVE LENGTH )

รูปที่ 2-9 ความยาวคลื่นของคลื่นวิทยุ

ข. เนื่องจากความถี่ของคลื่นวิทยุนั้นมีคําสูงมาก ดังนั้นก็จะวัดเป็น KHz. หรือ MHz. ตํอ

ความยาวคลื่น ( เป็นเมตร ) = 300,000,000 ( เมตรตํอวินาที )

2.10 แถบความถี่ ( FREQUENCY BAND )

2.11 คุณลักษณะของแถบความถี่ ( CHARACTERISTIC OF FREQUENCY BAND )

ตอนที่ 3 วิธีการส่ง ( METHODS OF TRANSMISSION )

2.13 การปรุงคลื่น ( MODULATION )

2.13.1 การปรุงคลื่นทางชํวงสูง ( AMPLITUDE MODULATION )

2.13.2 การปรุงคลื่นความถี่ ( FREQUENCY MODULATION )

รูปที่ 2-12 การกระจายกาลังในสัญญาณที่ปรุงคลื่นทางชํวงสูง

รูปที่ 2-13 การสํงแบบแถบข๎างเดี่ยว

รูปที่ 2-15 ตัวอยํางคลื่นเสียง

รูปที่ 3-1 ลักษณะการกระจายของคลื่น

จากรูปเมื่อก๎อนหินกระทบพื้นน้า น้าที่นิ่งอยูํก็จะกระเพื่อม บริเวณที่ก๎อนหินกระทบน้าครั้งแรก จะเป็นลูก

3.2 คลื่นเสียงหรือความถี่เสียง (Audio Wave or Audio Frequency)

3.3 คลื่นวิทยุหรือความถี่วิทยุ (Radio Wave or Radio Frequency)

F = ความถี่ (Frequency) หนํวย เฮริทซ์ (Hz.)

คลื่นแมํเหล็กไฟฟูา (Electromagnetic Wave) คือคลื่นเกิดขึ้นจากการผสมกันระหวํางกระแสที่ไหลผําน

ตารางที่ 3.2 ตารางจาแนกคลื่นวิทยุ

3.4 ชั้นบรรยากาศ (Atmosphere)

F2 จะรวมกันเหลือเพียงชั้นเดียว เรียกวําชั้น F มีความสูงประมาณ 300 กม.

3) การเกิดพายุบรรยากาศไอโอโน ( IONOSPHERE STROMS ) พายุนี้เกิดขึ้นนาน ตั้งแตํ

1) คลื่นดิน (Ground Wave) หรือคลื่นผิว (Surface Wave)

คลื่นเดินทางได๎ 1,600 กม. หรือมากกวําที่ความถี่ระหวําง 10 KHz.-250 kHz.

คลื่นเดินทางได๎จากระยะทางน๎อยๆ ถึงประมาณ 120 กม.ที่ความถี่ระหวําง 3 MHz.-30 MHz.

2) คลื่นฟ้า (Sky Wave) หรือคลื่นไอโอโนสเฟียริค (Ionospheric Wave)

รูปที่ 3 - 7 การแพรํกระจายคลื่นประเภทคลื่นฟูา หรือคลื่นไอโอโนสเฟียริค

รูปที่ 3 - 8 การแพรํกระจายคลื่นประเภทคลื่นฟูาชนิดการสะท๎อนมากกวํา 1 ครั้ง

จากรูปที่ 3 - 9 (B) จะมียํานกระโดด (Skip Zone) เป็นยํานที่ไมํมีสัญญาณ เพราะคลื่นดินก็เดินทางไมํถึง

รูปที่ 3 - 12 การแพรํกระจายคลื่นประเภทคลื่นโทรโพสเฟียริค โดยใช๎สถานีถํายทอดสัญญาณหรือ

รูปที่ 3 - 13 การแพรํกระจายคลื่นแบบคลื่นตรง (Directed Wave)

การสื่อสารด๎วยคลื่นตรง หรือสื่อสารในระดับสายตา (Line of Sight) นั้นเรามักเรียกการสื่อสารนี้วํา

ข. เขตกระโดด ( SKIP ZONE ) มีพื้นทีห่ นึ่งเรียกวําเขตกระโดด ซึง่ จะไมํมีสญ ั ญาณทีเ่ ป็นประโยชน์

รูปที่ 3-18 เส๎นทางสํงคลื่นฟูา

ข. เหตุสามัญทีท่ าให๎เกิดการจางหายประการตํอไปคือ การกระทาซึง่ กันและกันขององค์ประกอบตํางๆ

จากที่ทราบกันแล๎ววําการเดินทางของคลื่นเสียงจะไปได๎ไมํไกล เพราะมีความถี่ต่า สํวนคลื่นวิทยุสามารถ

4.1 การผสมคลื่นทางความสูง (Amplitude Modulation)

การผสมคลื่นระหวํางสัญญาณเสียงกับความถี่วิทยุในระบบ AM จะต๎องมีอุปกรณ์ ทาหน๎าที่ผสมสัญญาณ

รูปที่ 4 - 3 ความแรงของสัญญาณเสียงเมื่อผสมกับคลื่นพาหะ ทาให๎ระดับคลื่นพาหะเปลี่ยนแปลงมากน๎อย

จากรูปที่ 4 - 3 รูป A เป็นความถี่วิทยุทาหน๎าที่เป็นคลื่นพาหะ รูป B เป็นสัญญาณเสียงมีความแรงต่า รูป

อยํางไรก็ตามการผสมคลื่นทางความสูง จะต๎องไมํเกิน 100 % เพราะจะทาให๎สัญญาณเสียงที่ผสมมา เมื่อ

รูปที่ 4 - 6 การผสมคลื่นเสียงเข๎ากับพาหะในระบบ FM เมือ่ มีสญ

จากรูปที่ 4-6 เป็นการแสดงถึงหลักการผสมสัญญาณเสียงกับคลื่นพาหะระดับความแรงของสัญญาณเสียง

จากรูปที่ 4 - 7 เป็นการแสดงหลักการผสมสัญญาณเสียงกับคลื่นพาหะ โดยที่สัญญาณเสียงมีความแรง

4.3 การผสมคลื่นทางเฟส (Phase Modulation)

รูปที่ 4 - 10 การแปลงคลื่นระหวํางคลื่น FM กับคลื่น PM

4.4 เครื่องส่งวิทยุ (Transmitter)

รูปที่ 4 -12 คลื่นความถี่ที่สงํ ในระบบ CW และ AM

4.5 เครื่องส่งวิทยุแบบคลื่นต่อเนื่อง (CW. Transmitter)

ตามปกติเครื่องสํงแบบ CW. และ AM มักจะรวมอยูํเป็นเครื่องเดียวกันโดยมีสวิทซ์เลือกใช๎ระหวําง CW

รูปที่ 4 - 14 เครื่องสํงแบบ CW เบื้องต๎น

จากรูปที่ 4 - 14 ภาคจํายไฟ (Power Supply) จะจํายไฟ DC เลี้ยงระบบ ทาให๎ภาคกาเนิดความถี่