Laguntza gela

6 Unibertsoa eta
eguzki-sistema
Zerua, izarrak eta unibertsoa
Zerua aztertzen
Gizakiok betidanik aztertu dugu zerua, bai begiekin bai beste tresna batekin;
teleskopioekin,adibidez.

Zeruan ageri diren gorputzei ASTRO esaten zaie.

BEGIEKIN aztertuta
Zeruari GAUEZ begiratuz gero,
Zeruari EGUNEZ begiratuz gero,
ILARGIA eta IZARRAK ikus
EGUZKIA ikusten dugu.
ditzakegu.

TELESKOPIOEKIN aztertuta izarra

meteoritoa
Zeruari TELESKOPIOZ begiratuz gero, kometa
satelitea
ASTROAK ikus ditzakegu: izarrak, planetak, kometak, planeta
eguzkia
sateliteak...

Teleskopiorik handienak
BEHATOKI ASTRONOMIKOetan daude.
Espainiako behatokirik handiena Gaur egun, atmosferatik kanpo ere
Kanarietan dago. jarri dituzte teleskopio batzuk.

1
 Laguntza gela

Zer dakigu unibertsoari buruz

Milioika galaxia daude unibertsoan, ehun milaka milioi izarrek osatuta. Izar horietako
askoren inguruan biraka ari dira planetak, sateliteak eta beste objektu batzuk.

Astroek, gas, hauts eta

beste material batzuekin
osatutako multzoa da galaxia.

Ehun milaka milioi izar

izaten dituzte galaxiek.

Lurra dagoen galaxiari

ESNE- BIDEA deritzogu.

IZAR baten inguruan bira PLANETA baten inguruan bira

egiten duen astroa da planeta. egiten duen astroa da satelitea.

EZ DU ARGIRIK ematen. EZ DU ARGIRIK ematen.

2
 Laguntza gela

Eguzki-sistema
Eguzkia, gure izarra
Eguzkia izar horia, ia esferikoa da.
Eguzkiaren barruan erreakzio handiak gertatzen dira. Eguzkiak energía askatzen du eta
zati bat espaziora doa BERO eta ARGI moduan eta Eguzki-sistemako gorputz guztietara
iristen da.

argia Eguzki-sistema

beroa

EGUZKIAREN INGURUAN
BIRA EGITEN DUTEN OBJEKTUAK
Zortzi planeta ari dira biraka Eguzkiaren inguruan, planeta hoien sateliteak eta beste
objektu batzuk. Egiten duten ibilbideari ORBITA deritzo.

3
 Laguntza gela

Lurra eta bere satelitea, Ilargia

Lurra
Lurra esfera bat da, poloetan pixka bat zanpatua.

Hiru geruzak osatzen dute Lurra

GEOSFERA HIDROSFERA ATMOSFERA

Harri eta metalez Ur multzoa da. Aire geruza da.

osatutako bola da.

LARRUAZALA MANTUA NUKLEOA

Larruazala Atmosfera

Mantua
Nukleoa

Hidrosfera
Geosfera

Larruazala

Mantua

Nukleoa

4
 Laguntza gela

Lurraren mugimenduak

Lurrak BERE ARDATZAREN INGURUAN egiten du bira.

EGUNBETE behar du bira osoa egiteko.

ERROTAZIOA

EGUNAK eta GAUAK sortzen dira.

24 ordu

Gaua Eguna

Lurrak EGUZKIAREN INGURUAN egiten du bira.

URTEBETE behar du bira osoa egiteko.

TRANSLAZIOA

Urtebete
URTAROAK sortzen dira.

Udaberria

Negua Negua
Udazkena
Uda
Uda

Udazkena

Udaberria

5
Laguntza gela

Ilargia
Ilargia esfera bat da. Meteoritoak eragindako krater asko ditu.

Ilargia LURRAREN SATELITE bakarra da.

Ilargiaren mugimenduak
Ilargiak
LURRAREN inguruan
egiten du bira.
29 egun
eta erdi

Ilargiak
BERE ARDATZAREN
inguruan egiten du bira.
29 egun
eta erdi

ILARGI-ALDIAK: Lurretik ikusten

dugun aldea.

6
 Laguntza gela

Ilargiak Lurrari eragiten dio

Ilargiak eragin handi adu gure planetan: eklipseak eta mareak eragiten ditu.

Ilargia
EKLIPSEAK

EGUZKIAREN eta LURRAREN artean

jartzen da.

Eguzkia osorik eta zatika estaltzen du.

Ilargiak eta Lurrak grabitatearen

eraginez elkar erakartzen dute.
MAREAK

ITSASGORAK eta ITSASBEHERA

sortzen dira.

6 ordu
Itsasbehera
Itsasgora
Itsasbehera

Itsasgora