Diversidad 2 Mates 1 Eso Eus

Unitateko garrantzitsuena
6 Izen-abizenak: ...............................................................................................................................................................................................................................................................
Maila: ................................................................................................................................................. Data: ...............................................................................................................
SISTEMA METRIKO HAMARTARRA
MULTIPLOAK AZPIMULTIPLOAK
kilo hekto deka unitatea dezi zenti mili
1000 u 100 u 10 u 1u 0,1 u 0,01 u 0,001 u
LUZERA
Unitatea: metroa (m)
km hm dam m dm cm mm unitate-aldaketak
0, 0 4 4 cm = 0,4 dm = 0,04 m
2 5 0 hm = 25 dam = m
8 5 6 3 8 dam 5 m 6 dm 3 cm = 85,63 m
era konplexua era ez-konplexua
8 dam 5 m 6 dm 3 cm 85,63 m
EDUKIERA PISUA
Unitatea: litroa (l) Unitatea: gramoa (g)
kl hl dal l dl cl ml kg hg dag g dg cg mg
4 6 0 0
8 5 4 9
0, 0 8 1
kl = 46 hl = l 8 hg 5 dag 4 g 9 dg = g
l = cl = 81 ml Grupo Anaya, S. A. Fotokopiatzeko baimena duen materiala
AZALERA
Unitatea: metro karratua (m2)
km2 hm2 dam2 m2 dm2 cm2 mm2 unitate-aldaketak
1, 0 0 1 m2 = 100 dm2
0, 0 0 6 5 m2 = 65 cm2
2 4 0 6 5 7 24 dam2 6 m2 57 dm2 = m2
62
Fotokopiatzeko
eremua INKLUSIOA ETA ANIZTASUNAREN ARRETA
A lan-fitxa
6 Izen-abizenak: ...............................................................................................................................................................................................................................................................
Maila: ................................................................................................................................................. Data: ...............................................................................................................
MANTENU LANAK
Peruk supermerkatu batean lan egiten du, egunero izaten diren konponketa txikiak egiten.
Bere lana egiteko, batzuetan, matematikako problemak ebatzi behar izaten ditu. Lagundu
iezaiozu.
1. Supermerkatuko apalategiek launa apal dituzte eta edari eta jaki ontziz beteta egoten dira.
Apalak laukizuzen-itxurakoak dira eta luzeran 200 cm eta zabaleran 40 cm dituzte. (Gogoan
izan 1 m = 100 cm dela).
a) Supermerkatuko arduradunak hiru apalategitako apalen ertzak zinta itsasgarriz babesteko

eskatu dio Peruri. Zenbat metro zinta beharko du horretarako?
b) Apalategien ertzak babesteko zinta itsasgarria kiribiletan saltzen da. Kiribil mota bat baino
gehiago dago eta guztiak daude neurri-unitate desberdinetan adierazita:
A B C D E
100 dm 750 dm 5000 cm 6 dam 0,4 hm
Zer kiribil eskatu behar du ahalik eta zinta kantitate gutxien utzi nahi badu sobera?
2. Peru apaletako batzuk oso zahar daudela konturatu da eta berriak eraikitzea erabaki du. Bil-
tegian 4 metroko luzera eta 2 metroko zabalera duen zurezko xafla bat baino ez dago une
honetan. 200 cm x 40 cm-ko zenbat apal berdin egin ditzake Peruk zur zati horrekin?
Grupo Anaya, S. A. Fotokopiatzeko baimena duen materiala.
3. Arduradunak apal batzuk gorriz margotzea erabaki du. Peruri apal baten azalera zentimetro
karratutan, dezimetro karratutan eta metro karratutan kalkulatzeko esan dio, ez baitaki hiru
neurrietako zein beharko duen aurrekontua egiteko. Egizu zeuk ere.
azalera cm2 dm2 m2
S = luzera zabalera
edo
S = oinarria altuera
63
Fotokopiatzeko
INKLUSIOA ETA ANIZTASUNAREN ARRETA eremua
Izen-abizenak: .................................................................................................................................................................................................................................................................................
4. Hurrengo egunean, apalategiak betetzen dituzten langileek, pentsatzeko gogo handirik ez,
eta hauxe planteatu diote Peruri: apal baten eta hurrengoaren artean metro erdiko altuera
dago, eta apalategian sartu behar dituzten freskagarri latek 12 cm-ko altuera dute; beraz
a) Zenbat ilara lata jar ditzakete, bata bestearen gainean, apala bete arte?
b) Zenbat zentimetro geratuko zaizkie libre altueran?
5. Garbitasun-gaiak egoten diren apalategi batean, 25na dezilitroko 60 poto garbigarri likido
eta 75na zentilitroko 45 poto leungarri daude.
a) Zenbat litro garbigarri daude guztira?
b) Eta zenbat litro leungarri?
6. Edarien arduradunak badaki apal bakoitzak 90 kg-ko pisuari eutsi diezaiokeela gehienez ere.
a) Jarri ahal izango ditu hurrengo hilean eskatu dituen litro eta erdiko 60 ur-botilak apal ba-
tean? (Gogoan izan 1 litro urek 1 kg-ko pisua duela).
b) Eta 5 litro ur dituzten 20 txanbil?
c) Eta 33 zentilitroko edukiera duten 200 botila txiki?
7. Osatu:
1 kg = g 4800 g = kg
28 hg = g 250 g = kg
3,8 dag = g 370 hg = kg
Grupo Anaya, S. A. Fotokopiatzeko baimena duen materiala
8. Osatu:
1 dam2 = m2 25 dm2 = m2
2,3 hm2 = m2 1800 cm2 = m2
0,005 km2 = m2 30000 mm2 = m2
64
Fotokopiatzeko
B lan-fitxa
6 Izen-abizenak: ...............................................................................................................................................................................................................................................................
Maila: ................................................................................................................................................. Data: ...............................................................................................................
MENDIRA TXANGOAN
Eguraldi ona egiten hastearekin batera, ikastetxean txangoa antolatu eta neska-mutilak
nekazaritza-ustiategi batera eramatea pentsatu dute. Han, zer uzta dituzten ikusi eta beste
gauza asko ikasiko dituzte.
1. Neska-mutiletako batek horrelako lursail batek zenbat balio duen galdetu dio ustiategiko
arduradunari eta hau erantzun dio: aurreko jabeak area bakoitza 230 euro ordainduta erosi
omen zuen 24 ha-ko lursaila; gero, eurek metro karratua 2,5 euroan erosi zuten. Zenbateko
etekina lortu zuen aurreko jabeak?
2. Neska batek, gero, lursailaren neurriei buruz galdetu dio. Lursailak oinarria 60 dam-koa duen
laukizuzen baten itxura duela erantzun badiote, zer neurri izango du beste aldeak? Zenbateko
perimetroa izango du?
3. Ustiategko langileetako batek esan dienez, lursail osoa alanbre-hesiz itxi nahi dute. 4 ilara
hesi jarri nahi dituzte eta alanbre-hesia 200 metroko kiribiletan saltzen dute.
a) Zenbat kiribil alanbre beharko dituzte lursail osoa ixteko?

b) Kiribilak eskuz eraman behar dituzte eta langileek zenbateko pisua duten jakin nahi dute,
ustekaberik ez izateko. Metro bat alanbrek, gutxi gorabehera, 55 gramoko pisua duela
jakinda, kalkulatu lursaila ixteko erabiliko den alanbre guztiaren pisua.
65
Fotokopiatzeko
Izen-abizenak: .................................................................................................................................................................................................................................................................................
4. Bat-batean hodei ilun batzuek guztiz estali dute zerua, eta mutil batek inguru horretan euri
asko egiten duen galdetu dio arduradunari. Euria egin zuen azkenekoan, metro karratuko 3
litro bota zituela erantzun dio.
a) Eta erronka bota die: Ezetz izan lursail osoan bota zituen litroak kalkulatzeko gauza. Eta
baten batek lortuz gero, jakingo al du kantitate hori kilolitro eta metro kubikoetara pasa-
tzen!. (oharra: 1 metro kubiko 1000 litro dira).
b) Han inguruan dabilen langileetako batek, nagusia galdezka entzun eta neska-mutilak hain
ondo pasatzen ikusi dituenean, laguntza eskatu die: metro karratuko bota duen uraren
pisua kalkulatzeko eskatu die batetik, eta, bestetik, lursailaren gainazal osoan bildutako
uraren pisua, tonatan adierazita. (1 etona = 1000 kg). Lagunduko diezu zeuk ere neska-mu-
tilei?
5. Hainbeste galdera eta kalkuluren ostean, azkenean laborantza-lurrak ikustera joan dira. Gero,
ikastetxean, bisitari buruzko lan bat egin beharko dutenez, nekazaritza-ustiategian zer duten
landatuta eta nola duten antolatuta galdetu diote gidari, eta hau erantzun die:
5 ha Fruta-arbolak
4 ha Baratzea
5000 m2 Artoa
1500 m2 Berotegiak
15 dam2 Etxebizitza, nabeak, bulegoak
0,2 ha Lorategia
Deskribapen horren aurrean, neska bati galdera hau otu zaio: Txarto ikusi ez badut, ekilo-
reak ere badituzue landatuta. Lursailaren zer zati erabiltzen duzue horretarako?. Eta gidaren
erantzuna, hau: Hori, gazte, zuk zeuk kalkulatu beharko duzu. Jakingo zenuke zuk ekilorea
zenbateko arloan landatuta duten esaten?
6. Bisitaldia amaitzekotan daudela, lorategiaren ondoan ur-depositu handi bat ikusi dute. Ikas-
leen zenbait galderari erantzun eta gero, arduradunak 6000 litroko bolumena duela esan die.
Horrez gain, azkeneko hiru egunetan depositutik 3,8 m3 eta 1,5 kl atera dituztela gaineratu
du, eta deposituan zenbat ur geratzen ote den jakin nahi duela. Zenbat litro ur geratzen dira
deposituan? (gogoan izan: 1m3=1000 litro).
66
Fotokopiatzeko
Inklusio eta aniztasunaren arreta ataleko lan-fitxen soluzioak
6. unitatea
A lan-fitxa B lan-fitxa
1. a) 57,60 m 1. 552000 euroan erosi zuen eta 600000 euroan

saldu zuen. Beraz, 48000 euro irabazi zituen.
b) D kiribila.
2. Beste aldeak 40 dam ditu. Perimetroa 200dam-

2. 10 apal
koa da.
3. 8000 cm2 = 80 dm2 = 0,8 m2

3. a) 40 kiribil alanbre
b)
Erabili den alanbre guztiaren pisua
4. a) 4 ilara
440000g=440 kg-koa da.
b) 2 cm
4. a) 720000 l
5. a) 150 litro
b) 3 kg ur bota zituen metro karratuko.
b) 33,75 litro
Lursail osoan 720000 kg = 720 t ur bota zituen.
6. a) Bai, litro eta erdiko 60 ur-botilak 90 kg-ko pi-

5. Taulan ageri denak lursailaren 10 ha adierazten
sua duelako.
ditu. Beraz, ekilorea 14 ha-tan landatuta dago.
b) Ez, 100 kg-ko pisua dutelako.
c) Bai, 66 kg-ko pisua dutelako. 6. 700 litro ur geratzen dira deposituan.
7. 1 kg = 1000 g 4800 g = 4,8 kg

28 hg = 2800 g 250 g = 0,25 kg
3,8 dag = 38 g 370 hg = 37 kg
8. 1 dam2 = 100 m2
2,3 hm2 = 23000 m2
0,005 km2 = 5000 m2
25 dm2 = 0,25 m2
1800 cm2 = 0,18 m2
30000 mm2 = 0,03 m2
67
Fotokopiatzeko
7 Izen-abizenak: ...............................................................................................................................................................................................................................................................
Maila: ................................................................................................................................................. Data: ...............................................................................................................
ZATIKIAK
UNITATEAREN ZATI DIRA ERAGIKETAK DIRA ZATIKETA ADIERAZIAK DIRA
30en 1 = 30 : 5 = 6 1 = 2 : 5 =
2 5 5
5
30en 2 = 7 = 7 : 12 =
5 12
2 24ren
3
=
5 8
ZATIKIAK KONPARATZEKO MODU BAT
Era hamartarrera igarota.

! ! !
2 = 2 : 5 = 0,4 2 = 2 : 3 = 0,4 < 0, 5 < 0,583 < 0, 6
5 3
!
7 = 7 : 12 = 0,583 5 2 < 2 < 2 < 2
= .
12 9 5 5 5 5
ZATIKI BALIOKIDEAK
Zenbakizko balio berdina dutenak dira.
6 6
2 = 0,4 4 = = 2 = 4 =
5 10 15 5 10 15
ZATIKIEN ZATIKIEN
OINARRIZKO PROPIETATEA SINPLIFIKAZIOA
Zatiki baten bi gaiak .................................... -(r)ekin Zatikiak sinpolifikatzeko, .........................................
biderkatuz gero (edo zatituz gero).......................... ................................................................................
................................................................................ .................................................... zatitu behar dira.

adibidez: adibidez:
2 = 0,4 2 2 = 4 = 15 15 : 3
= =
5 5 2 10 18 18 : 3
BI ZATIKI BALIOKIDEREN GAI EZEZAGUNA

GAIEN ARTEKO ERLAZIOA KALKULATZEA
Bi zatiki baliokideak badira,

= x=
x
biderketak berdinak dira.
a c adibidez:
. = ad=bc
b d
4 = 6 x = 10 6 = 15
adibidez: 10 x 4
2 = 4 2 =
5 10
68
Fotokopiatzeko
A lan-fitxa
7 Izen-abizenak: ...............................................................................................................................................................................................................................................................
Maila: ................................................................................................................................................. Data: ...............................................................................................................
KARMELEREN URTEBETETZEA
Karmelek pizzeria batean bildu ditu lagunak bere urtebetetzea ospatzeko. Bere burua ere
zenbatuta, guztira 12 neska-lagun elkartu dira.
1. Zenbat eskatu jakiteko, bakoitzak pizzaren 1/4 jango duela kalkulatu du.
a) Zenbat pizza eskatuko ditu?
b) Pizza oso gozo dagoenez, neska-mutiletako gehienak beste zati bat jateko gogoz geratu
dira eta pizzaren 1/8 gehiago eskatu dute bakoitzarentzat.
Zenbat pizza gehiago eskatuko ditu Karmelek?
Zenbat zati geratuko dira sobera?
2. Jakin gabe alde egingo ez duela eta, lagunetako batek pizza bakoitzak zer pisu duen galdetu
du. Arduradunak motaren arabera pisu bat edo beste bat duela erantzun dio: Adibidez,
orain mahai gainean dagoenak 600 g inguru ditu. Oreak pisuaren 3/4 eta osagaiek 1/4 hart-
zen dutela ere azaldu dio.
a) Zer pisu dute osagaiek?
osagaiak 600 gramoren 1 =

4
b) Zer pisu du oreak?
3
orea 600 gramoren =
4
3. Alboko mahaian pizza handiagoa dutela ikusita, arduradunarengana joan dira pizza haren
pisuari buruz galdetzera. Hau erantzun die: Horrek 700 g inguru izango ditu, eta badaki-
danez zer galdera egin behar didazuen orain, jakizue piza hori egiteko 500 g irin erabiltzen
ditugula, eta 200 g osagai: ura, legamia, gazta, oreganoa, tomatea....
a) Pisuaren zer zati da irina?
b) Zer zati dira osagaiak?
69
Fotokopiatzeko
Izen-abizenak: .................................................................................................................................................................................................................................................................................
4. Karmelek bi pitxer freskagarri eskatu ditu edateko, litro eta erdikoa bakoitza.
a) Margotu pitxerretako baten edukia, grafikoan, eta adierazi zatiki batekin eta zenbaki ha-
martar batekin.
1l
litroaren = , litro
1l

b) Zenbat litro sartzen dira guztira bi pitxerretan?
c) Litroaren zer zati dagokio edateko urtebetetzean bildu diren neska-mutiletako bakoitzari?
d) Adierazi aurreko zatiki hori ahalik eta era laburtuenean.
5. Adierazi zatiki batekin eta zenbaki hamartar batekin pizza zati hauek:
a) b) c) d)
= , = , = , = ,
6. Zatitu eta adierazi zatiki bakoitza zenbaki hamartar batekin:
3 2 =2:5= 1 =1:4=
a) = 3 : 10 = b) c)
10 5 4
5 5
d) 1 = 1 : 3 = e) =5:6= f) =5:9=
3 6 9
7. Aztertu hiru pizza zati hauek eta dagozkien zatikiak: Grupo Anaya, S. A. Fotokopiatzeko baimena duen materiala
3 6 9
4 8 12
a) Hiruretako zein da handiena?
b) Nolakoak dira elkarren artean hiru zatiki horiek?
8. Idatzi hiru zatiki baliokide kasu hauetako bakoitzean:
2 4 2 = 4 = 10 5 1
a) 1 = = = b) = c) = = =
4 12 5 15 20 30 6
70
Fotokopiatzeko
B lan-fitxa
7 Izen-abizenak: ...............................................................................................................................................................................................................................................................
Maila: ................................................................................................................................................. Data: ...............................................................................................................
ETXALDEA
Julianek eta Martak etxalde bat dute, eta 25 behi, 15 zaldi eta 60 ardi dituzte guztira. Julia-
nek animaliak zaintzen ditu, eta Martak eskualde osoan izen handia lortu duen gazta gozoa
egiten du.
1. Aztertu etxaldeko kortaren oinplanoa eta animalia talde bakoitzak betetzen duen zatia:
a) Kortaren zer zati betetzen dute ardiek?
b) Zer zati betetzen dute zaldiek?
ARDIAK ZALDIAK
c) Eta behiek?
BEHIAK BILTEGIA
2. Gogoan izan zenbat behi, zaldi eta ardi dauden etxaldean eta lotu eskuineko laukiko hiru
zatiki animalia multzo bakoitzari:
25 3 15
100 5 100
behiak zaldiak ardiak
3 5 6
20 20 10
25 = = = = 60 6 1
= =
100 100 40 4

3. Osatu, honako zatiki hauek baliokideak izan daitezen:
10 6 2 9 = 12 =
a) 4 = = b) = = c)
6 3 15 55 21 35
4. Kalkulatu x kasu hauetako bakoitzean:
10 6 39 42
a) 14 = b) = x c) = d) x = 72
91 x 21 280 x 70 21 84
5. Julianek aldaketa eta konponketa batzuk egin nahi ditu. Horretarako, zaldi guztiak, behien
bostena eta ardien bi herenak saltzea dauka pentsatuta.
Animalien zer zati saldu nahi du?
71
Fotokopiatzeko
Izen-abizenak: .................................................................................................................................................................................................................................................................................
6. Julianek 25 minutu behar izan ditu zaldiei jaten emateko, eta orduaren 7/10 behien bazkatzen
emateko.
a) Adierazi zaldiei jaten emateko behar izan duen denbora orduaren zatiki laburtezin batekin.
b) Zenbat minutu egin ditu behiei bazkatzen ematen?
7. Martak biltzen duten esnearen bi herenak saldu egiten ditu eta gainerakoa gazta egiteko
gordetzen du. Gaur 300 litro saldu ditu.
a) Zenbat litro gorde ditu gazta egiteko?
b) Zenbat litro esne eman dituzte gaur behiek?
8. Kalkulatu eta osatu.
a) 2 de 60 = 2 de
b) = 16 c) de 80 = 60
3 3
9. Adierazi gazta bakoitzaren pisua kiloaren zatiki laburtezin bateko.
a) b) c)
1,5 kg 0,750 kg 960 g
10. Adierazi gazta bakoitzaren pisua kilotan, zenbaki hamartar batekin.

a) b) c) d)
3/4 kg 5/4 kg 4/5 kg 9/8 kg
11. Osatu zenbaki hamartar batekin edo zatiki laburtezin batekin.
!
0,4 = = 7 0, 8 = = 2
9 3
72
Fotokopiatzeko
7. unitatea
1. a) 3 pizza 1. a) 1 b) 1 c) 2 =1
4 12 12 6
b) Beste pizza bat eskatu behar du. 2 zati gera-
tuko dira sobera; hau da, pizzaren 2/8.
25 5
2. Behiak = =1
100 20 4
2. a) Osagaiek, 150 g. 15 3 6
Zaldiak = =
b) Oreak, 450 g. 100 20 40
60 6 3
Ardiak = =
100 10 5
3. Irina pisu osoaren 5/7 da; osagaiak, berriz, pisua-
ren 2/7 dira.
10
3. a) 4 = 2 =
6 3 15
4. a)
1l 6
litroaren
3
= 1,5 l b) = 2 = 22
2 15 5 55
1l
15
c) 9 = 12 =
b) 3 litro 21 28 35
3
c) 4. a) x = 65; b) x = 80; c) x = 65; d) x = 18
12
d) Litroaren 1
4
5. 5 behi, 15 zaldi eta 40 ardi saldu nahi ditu; hau
da, animalien 60/100 = animalien 3/5.
5. a) 7 = 0,7 b) 4 = 2 = 0,4
10 10 5
5 3 25 5 7 de 60 = 42 minutu
c) = 1 = 0,5 d) = 0,75 6. a) =
60 12
b)
10
10 2 4
6. a) 0,3 b) 0,4 c) 0,25 7. a) 150 litro b) 450 litro

! ! !
d) 0, 3 e) 0,83 f) 0, 5
3
8. a) 40 b) 24 c)
7. a) Hirurak berdinak dira. 4
b) Baliokideak.
3 3 24
9. a) b) c)
2 4 25
3
8. a) 1 = 2 = = 4
4 8 12 16
10. a) 0,75 kg b) 1,25 kg
6 8
b) 2 = 4 = = c) 0,8 kg d) 1,125 kg
5 10 15 20
10 5
c) = =2=1 !
30 15 6 3 11. 0,4 = 2 0, 7 = 7
5 9
! 8 !
0, 8 = 0, 6 = 2
9 3
73
Fotokopiatzeko
8 Izen-abizenak: ...............................................................................................................................................................................................................................................................
Maila: ................................................................................................................................................. Data: ...............................................................................................................
ERAGIKETAK ZATIKIEKIN
ZATIKIAK IZENDATZAILE KOMUNERA LABURTU
Zatikiak izendatzaile komunera laburtzeko: 5 1 2

adibidez: , ,
6 4 5
Izendatzaileen multiplo komunetako txikiena, m,
kalkulatu behar da. m.k.t. (6, 4, 5) = 60
Zatiki bakoitza beste zatiki baliokide bat bihurtu 5 1 2

6 4 5
.
60 : 6 = 10 60 : 4 = 15 60 : 5 = 12
.
Horretarako, 5 10 1 15 2

6 10 4 5
.
ZATIKIEN BATUKETA ETA KENKETA
Zatikien arteko batuketak eta kenketak egiteko:

Izendatzaile komunera laburtu.
Zenbakitzaileak batu edo kendu.
adibidez:
1+2 3= 6 + =
2 3 4 12 12 12 12
ZATIKIEN BIDERKETA ZATIKIAK ZATITZEA
Zatikiak biderkatzeko: Zatikien arteko zatiketa egiteko:
Zenbakitzaileak biderkatu. ...
Izendatzaileak ...
a c a c a c ad
= : =
b d b d b d b c
adibidez:
25= =
5
adibidez:
2:4= 6 =
3 4 12 12 3 3 12 10
ZATIKI BATEN ZATIKIA
Zatiki baten zatiki bat kalkulatzeko, ..
..
1 en 2 2
4 3 12
1 en 2 = 2 1 = 2
4 3 3 4 12
74
Fotokopiatzeko
A lan-fitxa
8 Izen-abizenak: ...............................................................................................................................................................................................................................................................
Maila: ................................................................................................................................................. Data: ...............................................................................................................
BARATZETIK MERKATURA
Patxi eta Nekane nekazariak dira eta herriko merkatuan fruta eta barazki postu bat daukate,
eurek landatzen dituzten produktuak bitartekaririk gabe saltzeko.
1. Patxik 12 arlo berdinetan banatu zuen baratzea negu amaieran. Baratzearen heren batean (1/3)
tomateak landatu zituen; laurden batean, (1/4) piperrak, eta seiren batean (1/6), marrubiak.
a) Zenbat arlotan landatu zuen tomatea?
Adierazi gurutze batekin. Honela
Zenbatean landatu zituen piperrak?
Ilundu. Honela
Eta zenbatean marrubiak?
Adierazi puntu batekin. Honela

b) Osatu.
tomateak 1 = piperrak 1 = marrubiak 1 =

3 12 4 12 6 12
2. Kalkulatu eta egin gogoeta.
a) Osatu.
1+1+1 = + + =
3 4 6 12 12 12
b) Baratzearen zer zati erein du Patxik?
c) Zer zati utzi du libre?

3. Kalkulatu eta osatu.
a) 1 + 1 = + = 1 1 =
b) + =
3 4 12 12 12 3 4
3
c) 1 1 + 1 = + = d) 1 + 2 = + =
3 4 5 60 60 60 5 4 20 20 20
5 2 3
e) 1 2 1 = f) + =
5 4 6 3 8
75
Fotokopiatzeko
Izen-abizenak: .................................................................................................................................................................................................................................................................................
4. Patxik erne diren 200 landare piperretako bakoitzetik kilo eta erdi lortzea espero du. Zenbat
kilo biltzeko esperantza du?
5. Nekanek baratzean biltzen dituen marrubiak kilo laurdeneko kaxa txikietan eta 3/4 kiloko kaxa
handietan ontziratzen ditu.
3
a) Kalkulatu 12 1 = = 10 = = =
4 4 4 4 2

zenbaki hamartarra
b) Zenbat kilo behar ditu 12 kaxa txiki betetzeko?
c) Zenbat kilo behar ditu 10 kaxa txiki betetzeko?
6. Gaur Nekanek 20 kilo marrubi bildu ditu soroan. Kaxa txikietan 5 kilo sartu nahi ditu, eta kaxa
handietan, 15 kilo.
a) Completa.
5 3 15 3
5: 1 = : 1 = = 15 : = : = =
4 4 4 4
b) Mota bakoitzeko zenbat kaxa bete ditu Nekanek?
7. Kalkulatu.
3 1
a) 2 2 = 2 :2=
b) = c) =
3 3 3 5 2
3 1 1: 1 = 5 4 5
d) = = e) = f) : = =
4 6 8 5 10 6 3 Grupo Anaya, S. A. Fotokopiatzeko baimena duen materiala
8. Nekanek 2,10 -an saltzen du marrubi kaxa handia.

a) Zenbat balio du kaxa txikiak?
b) Zegan dago marrubi kiloa?
9. Gaur goizean 12 kaxa txiki eta 16 handi saldu ditu.
3
a) Kalkulatu 12 1 + 16 = + = =
4 4 4 4 4
b) Zenbat kilo marrubi saldu ditu guztira?
76
Fotokopiatzeko
B lan-fitxa
8 Izen-abizenak: ...............................................................................................................................................................................................................................................................
Maila: ................................................................................................................................................. Data: ...............................................................................................................
ATLETISMOA IKASTETXEAN
Ikastetxeko atletismo taldea jo eta ke ari da udal txapelketara begira prestatzen. Entrena
tzaileetako bat matematikako irakaslea da, eta edozein une erabiltzen du eskolan ikasitakoa
praktikan jartzeko.
1. Entzun apur batean: zuen fitxak aztertzen ibili naiz eta taldekideen 1/5ek urteak lehenengo
hiruhilekoan betetzen dituzuela konturatu naiz; 4/15ek bigarren hiruhilekoan betetzen ditu-
zue, eta 1/3ek, hirugarrenean.
a) Taldekideen zer zatik betetzen dituzte urteak laugarren hiruhilekoan?
b) Taldea 60 atletak osatzen dutela jakinda, zenbatek betetzen dituzte urteak laugarren hiru-
hilekoan?
2. Gripe epidemia egon dela eta, astelehenean jauzilarien 1/5 ez zen entrenatzera etorri, eta
asteartean, oraindik geratzen zirenen 1/3 faltatu zen.
a) Jauzilarien zer zati joan zen asteartean entrenatzera?
b) 8 jauzilari joan zirela jakinda, zenbat kidek eratzen dute jauzilarien taldea?
3. Kalkulatu.
a) e 7
5 o e 5 1o
>
2 3 e1 7 o
b) H
9 18 12 4 3 5 10
4. Parte hartu zuten azkeneko txapelketako estatistikak heldu dira. Datuek arabera, 14 atletak
lortu zuten domina; hau da, parte hartzaileen 2/9ek. Zenbat atletak parte hartu zuten?
77
Fotokopiatzeko
Izen-abizenak: .................................................................................................................................................................................................................................................................................
5. Luzera jauziak praktikatzeko, entrenatzaileak karratu bat egin du 5/4 metroko luzera duten
24 listoirekin. Materialaren arduradunak karratu horren aldeak zer luzera duen jakin nahi du,
entrenatzeko beste eremu batzuk sartuko diren jakiteko. Zenbateko luzera du aldeak?
6. Entrenamendu zirkuituetako batean, atletek bi itzuli hiru minutuan egiten dituzte. Entrenatzai-
leak denbora osoan abiadura berari eusteko eskatu die.
a) Itzuliaren zer zati egingo dute minutu batean?
b) Zenbat itzuli emango dituzte lau minutu eta erdian?
c) Zenbat denbora behar dute itzuli bat emateko? (Adierazi emaitza zatiki batekin).
d) Itzuliaren zer zati ematen dute minutu erdian?
7. Ikastetxeko taldeak aurrekontu mugatua du. 2/5 uniformeetan gastatu du; 3/10 garraioan era-
bili du; 1/6, materialean, eta 1/15 beste gastu batzuk izan dira. Sobera geratu den diruarekin
zortzi kaxa freskagarri erosi dituzte.
a) Aurrekontuaren zer zati geratu da sobera? Grupo Anaya, S. A. Fotokopiatzeko baimena duen materiala
b) Kaxa bat freskagarrik 5 balio dituela jakinda, zenbatekoa izan da taldearen aurrekontu
osoa?
8. Kalkulatu.
a) e 2 1 o c2 + 1 m b)
e2 1o:e3 1o
3 5 7 3 2 4 3
78
Fotokopiatzeko
8. unitatea
3
1. a) tomateak 4 arlotan 1. a)
Laugarren hiruhilekoan taldekideen =1
P 15 5
P P F F piperrak 3 arlotan ek betetzen dituzte urteak.
T T T T marrubiak 2 arlotan b) Laugarren hiruhilekoan 12 atletak betetzen di-
tuzte urteak.
3
b) T 1 = 4 P 1 = M 1 = 2
3 12 4 12 6 12
2. a) Asteartean jauzilarien 2 de los 4 joan ziren
3 5
3
2. a) 4 + + 2 = 9 8
12 12 12 12 entrenamendura. Hau da, .
15
b) Patxik baratzearen 9 erein du. b) Jauzilarien taldea 15 kidek eratzen dute.
12
3
c) Baratzearen 12 9 = = 1 geratu da libre.
12 12 12 4 3. a) 1 b)
11
3 30
3 4 3 = 1
3. a) 4 + = 7 b)
12 12 12 12 12 12 4. 63 atletak parte hartu zuten.
20 15 12 17
c) + =
60 60 60 60
5. Karratuaren aldea 7,5 metrokoa da.
20 8 15 13
d) + =
20 20 20 20
20 8 5 6. a) Itzuliaren 1
e) = 7 3
20 20 20 20
b) 3 itzuli
20 16 13
f) + 9 =
24 24 24 24 3
c) Minutu eta erdi Minutuaren
2
3
4.
2
200 = 300 kg d) Itzuliaren 1
3
30
5. a) 12 = 3 = 7 + 2 = 7 + 1 = 7,5 7. a) Aurrekontuaren 1 geratu da sobera.
4 4 4 2 15
b) 3 kilo c) 7,5 kilo b) Aurrekontua 600 -koa da guztira.
5 1 20 15 3 60
6. a) : = = 20 : = = 20
b) 2
1 4 1 1 4 3 8. a) 1
5
b) 20 kaxa txiki eta 20 handi bete ditu.
3
7. a) 4 b) 2 = 1 c)
3 6 3 10
3 10 15 5
d) = 1 e) = 2 f) =
24 8 5 24 8
8. a) Kaxa txikiak 0,70 balio ditu.

b) Kiloa 2,80 -an dago.
48 60
9. a) 12 + = = 15
4 4 4
b) 15 kilo saldu ditu.
79
Fotokopiatzeko
9 Izen-abizenak: ...............................................................................................................................................................................................................................................................
Maila: ................................................................................................................................................. Data: ...............................................................................................................
PROPORTZIONALTASUNA ETA EHUNEKOAK
PROPORTZIONALTASUNA
MAGNITUDE MAGNITUDE
ZUZENENEAN PROPORTZIONALAK ALDERANTZIZ PROPORTZIONALAK
Magnitude bat bi halako (hiru halako, lau halako) Magnitude bat bi halako (hiru halako, lau halako)
handitzen denean, bestea ere berdin handitzen da handitzen denean, bestea
(bi halako). ..
adibidez: Erosketetan: adibidez: Kamioi batetik zama ateratzean:
kg 2 4 6 7 langileak 1 2 3 8
3 orduak 12 6
problema: Bi kilo sagarrek 3 dute. Zenbat balio problema: Hiru langilek 4 ordutan hustu dute kamioi ba-
dute 7 kilok? teko zama. Zenbat denboratan egingo dute 8 langilek?
unitatera laburtuz ebatzi unitatera laburtuz ebatzi
kiloak euroak langileak orduak
2 3
1 1
7 8
Zazpi kilo sagarrek 10,50 balio dute. Zortzi langilek ordu eta erdian egingo dute.
hiruko erregela zuzena erabiliz ebatzi alderantzizko hiruko erregel erabiliz ebatzi
kiloak euroak langileak orduak
2 3 3 4
22 = 22 22 = x
x x x 22
7 x 8 x
x = = x = = h
EHUNEKOAK
EHUNEKOA ZATIKI BAT DA EHUNEKOA PROPORTZIO BAT DA
adibidez: adibidez: 380ren %15
380ren %15 = 380ren = = osotasuna zatia
100 15
x = =
380 x
EHUNEKO BATZUEN KALKULU AZKARRA
%50 kalkulatzeko, zati 2 egiten da. %10 kalkulatzeko, zati

%25 kalkulatzeko, zati %20 kalkulatzeko, zati,
80
Fotokopiatzeko
A lan-fitxa
9 Izen-abizenak: ...............................................................................................................................................................................................................................................................
Maila: ................................................................................................................................................. Data: ...............................................................................................................
BAI OGI GOZOA!

Auzoko okindegian zortzi langile aritzen dira beharrean: lau okin labeetan ogiak egosten,
eta lau saltzaile bezeroak hartzen.
1. Egun batean, okindegi horretara ogia erostera joan zara eta saltzaileetako bati ikastetxean pro-
portzionaltasuna lantzen ari zaretela kontatu diozu. Proportzionaltasuna zer den azaltzen saiatu
zara, baina badirudi ez duela oso ondo ulertu; beraz, magnitude bikote batzuk eman dizkizu eta
bereizteko eskatu dizu zuzenean proportzionalak (ZP), alderantziz proportzionala (AP) edo propor
tzionaltasun-erlaziorik ez duten (EP) kontuan hartuta. Saiatu itzazu, beraz, emandako adibide hauek.
Ogi barren pisua eta prezioa.
Pertsona baten pisua eta erosten duen ogi-kantitatea.
Ogia egosteko behar den denbora eta okindegiko langile-kopurua.
Pastelen prezioa eta 10 eurorekin eros daitezkeen kiloak.
Okindegiaren azalera eta saltzen dituzten gaien prezioa.
Makinek martxan egiten duten denbora eta kontsumitutako energia.
2. Okindegiko saltzaileen lagun egin zarenez, apur bat laguntzea erabaki duzu. Pastelen prezioe-
kin taula bat egiteko eskatu dizute, kilogramo erdi bakoitzak 6 euro balio dituela jakinda.
pisua (kg) 0,25 0,5 1 1,5 1,75 2 2,5
prezioa (euroak) 6
3. Horretan ari zarenez, prezioen beste taularik behar duten galdetu diezu. Beharko ez dugu
ba! Egizu te-pasten preziorako taula bat, mesedez, erantzun dizute. Kilo laurdeneko kaxatan
saltzen dira. 2 kaxak 4 euro balio dutela kontuan hartuta, osatu taula zure lagunentzat:
kaxa kop. 1 2 3 4 5 6 10
pisua (kg) 0,5
prezioa (euroak) 4
81
Fotokopiatzeko
Izen-abizenak: .................................................................................................................................................................................................................................................................................
4. Normalean amak lau barra ogi erosteko eskatzen dizu eta 2 euro ordaintzen dituzu. Baina
datorren larunbatean aitaren urtebetetzea denez eta bazkaltzera familia osoa etorriko denez,
7 barra beharko dituzue. Unitatera laburtzeko metodoa ikasi berri duzula aprobetxatuta, esan
amari zenbat diru eman beharko dizun larunbatean ogia erosteko.
5. Egun batean, bi auzoko etxeko eskaileran hizketan entzun dituzu. Euretako batek bi poltsa
madalena erosten ditu astero, 6,80 euroan biak; baina egun batzuetarako kanpora doa, 7
poltsa eraman nahi ditu berekin, eta ez daki kalkulatzen zenbat diru kostatuko zaion. Hiruko
erregela batekin kalkulatzeko esan diozu, baina ez dauka gogoan nola egiten den. Lagundu
iezaiozu eta esan zenbat ordaindu beharko dituen madalenak guztira.
6. Beste egun batean, bi okinek kamioitik irin zaku guztiak ateratzeko hiru ordu behar dituztela ikusi
duzu. Hiruko erregela bat eginda, bi saltzailek lagunduko baliete zenbat denboratan egingo
luketen kalkulatu duzu eta okindegiko arduradunari komentatu diozu. Zer kontu egin dituzu?
7. Irin banatzaileak greban daudela eta, prezioa asko garestitu da eta okindegiaren jabeak
prezioak %10 garestitu behar izan ditu. Lagundu taula osatzen.
lehengo prezioa oraingo prezioa

(euroak) (euroak)
barra normala 0,50
barra integrala 0,60
kilo erdiko ogi biribila 1,30
entsaimada 0,80
irin kiloa 1
pastel kiloa 12
pasta kiloa 8
8. Okindegiari %10 merkeago egiten diote irina kantitate handian erosten badu. Saltzailee-
tako batek esanda badakizu azkeneko eskaria 1200 kilo irinekoa izan zela. Zenbat ordaindu
beharko dute deskontua ezarri ondoren? (Gogoan izan: 1 kg irinek 1 balio du).
82
Fotokopiatzeko
B lan-fitxa
9 Izen-abizenak: ...............................................................................................................................................................................................................................................................
Maila: ................................................................................................................................................. Data: ...............................................................................................................
MOTOZIKLISMO SARI NAGUSIA

Zozketa bati esker, Karlosek bere hirian jokatuko den Motoziklismo Sari Nagusirako bi txar-
tel irabazi ditu eta anaia nagusiarekin joango da. Iritsi direnean, ikuskizunaz ahalik eta ge-
hien gozatu nahi badute, matematikan ikasitakoak erabili beharko dituztela konturatu dira.
1. Larunbateko saioetan, emaitzen panel ofizialean ikusi dutenez, parte hartzaileetako batek 30
minutu behar izan ditu lasterketako 60 kilometroak egiteko. Mekanikariek motorraren abia-
dura %25 handitzea lortuko balute, lasterketa zenbat denboran egingo lukeen jakin nahi du
Karlosek.
2. Beste parte hartzaile batek arazoren bat izan du motorrarekin eta 15 minutuan eman du itzuli
bat, 60 km/h-ko abiadura konstantean joanda. Karlosen anaiari gehien gustatzen zaion gida-
rietako bat denez, motorra konpontzen diotenean zer gertatuko den jakiteko taula bat egin
dute. Lagundu iezaiezu taula osatzen.
abiadura (km/h) 60 90 120 150 180
minutuak 15
denbora
orduak 0,25
3. Entrenamenduak ikusten ari diren bitartean, bi anaiak beste ikusle batzuekin hizketan hasi
dira. Alboko batzuek esan dietenez, 4 sarrera 60 euro ordaindu dituzte. Eta beste horiei?,
esan dio anaiak Karlosi, Zenbat kostatu ote zaizkie zazpi haiei sarrerak?. Kalkulatu zenbat
kostatzen diren 7 sarrera Karlosi esateko?
4. Kalkulatu dutena zuzena den jakiteko, zazpi ikusle horiengana joan dira galdetzera eta ez zekiten
gauza bat esan diete: sarrerak hogei egun lehenago erosi zituztenez eta 6 baino gehiago izan
zirenez, %10eko deskontua egin diete. Hortik jakin dute zenbat ordaindu duen ikusle horietako
bakoitzak bere sarrera. Kalkulatu zeuk ere zenbat kostatu zaion sarrera zazpiko talde horretako
bakoitzari?
83
Fotokopiatzeko
Izen-abizenak: .................................................................................................................................................................................................................................................................................
5.
Larunbat arratsaldean, igandeko lasterketak baino lehenago, pista osoa garbitzen dute.
Langile batek kontatu dienez, 5 langilek 6 ordu behar dituzte pista garbitzeko; baina gaur
babesle asko eta onak daudenez, 12 langile ere arituko direla lan horretan. Karlosek kurtso
honetan unitatera laburtzeko metodoa ikasi duenez, laster esan dio zenbat denboratan gar-
bituko duten 1 langilek zirkuitua. Zenbatean?
6. Igandean, Karlosek eta anaiak euren harmailan dauden eserlekuak eta ikusleak zenbatu
dituzte. Zenbatutako datuen arabera, 400 eserleku eta 250 ikusle daude. Karlosek hau gal-
detu dio anaiari: Zein da beteta dauden eserlekuen portzentajea?. Erantzun iezaiozu Karlosi.
7. Gidariek zirkuituari 24 itzuli eman dizkiotenean, bozgorailuetatik lasterketaren %80 bete

dutela adierazi dute. Karlosek jakin nahi du
a) zenbat itzuli falta diren amaitzeko.
b) zenbat itzuli dituen guztira lasterketak.
8. Karlos eta anaia Sari Nagusiaren programa ofiziala begiratzen ari dira. Programaren arabera,
motor batek, 160 km/h-ko abiaduran joanda, 20 litro kontsumitzen ditu egindako 100 kilome-
troko. Baina abiadura 20 km/h jaisten duen bakoitzean erregaiaren %10 aurrezten duela ere
jartzen du. 140 km/h-ko abiaduran joanda egiten diren 100 km bakoitzeko gastua zein den
jakin nahi du Karlosek. Lagundu iezaiozu.
9. Programa horretan bertan ageri denez, 250 cc-ko lasterketan parte hartzen duten gidarien
%15 espainiarrak dira. Karlosek eta anaiak 6 gidari espainiar zenbatu badituzte, zenbat gida-
rik parte hartuko dute proban?
84
Fotokopiatzeko
9. unitatea
1. ZP EP AP AP EP ZP 1. 120 km/h-ko abiadura darama. Handiagotzea-

rekin, 150 km/h-koa izango da eta 24 minutuan
egingo du lasterketa.
2. pisua (kg) 0,25 0,5 1 1,5 1,75 2 2,5
prezioa
(euroak)
3 6 12 18 21 24 30 2. abiadura (km/h) 60 90 120 150 180
minutuak 15 10 7,5 6 5
denbora
3. kaxa kop. 1 2 3 4 5 6 10
orduak 0,25 0,17 0,125 0,1 0,08
pisua (kg) 0,25 0,5 0,75 1 1,25 1,5 2,5

prezioa
2 4 6 8 10 12 20 3. 105 euro
(euroak)
4. 94,50 euro kostatu zitzaien; hau da, 13,50 euro

4. 4 barras 2 euro kostatu zitzaion bakoitzari.
1 barra 0,50 euro
7 barras 3,50 euro 5. Bi ordu eta erdian egingo dute.
5. 2 poltsa 6,80 euro 6. %62,5
7 poltsa x euro
7. a) 6 itzuli falta dira.
Beraz, x = (6,8 7)/2 = 23,80 euro
b) Guztira, 30 itzuli dira.
6. 2 langilek 3 ordu
8. 18 litro 100 km bakoitzeko.
5 langilek x ordu
Beraz, x = (2 3)/5 = 1,2 ordu
9. 40 gidari daude.
7. lehengo prezioa oraingo prezioa

(euroak) (euroak)
barra normala 0,50 0,55
barra integrala 0,60 0,66

kilo erdiko ogi biribila 1,30 1,43
entsaimada 0,80 0,88
irin kiloa 1 1,10
pastel kiloa 12 13,20
pasta kiloa 8 8,80
8. 1020 euro
85
Fotokopiatzeko
10 Izen-abizenak: ...............................................................................................................................................................................................................................................................
Maila: ................................................................................................................................................. Data: ...............................................................................................................
ALJEBRA
ADIERAZPEN ALJEBRAIKOAK EKUAZIOAK
MONOMIAK Ekuazioa
..
Monomioa da zenbaki ezagun baten (koefizientea) adierazpen aljebraikoen arteko berdintza da.
eta
... adibidez:
arteko biderketa.
adibidez:
2 x2

koefizientea letrazko atala
MONOMIO ANTZEKOAK EKUAZIO EBAZTEKO

AURRENEKO TEKNIKAK

. berdina duten monomioak dira. x + 5 = 8 x4=7
adibidez: x = 5 8 x= +
x= x=
4x = 12 x =5
MONOMIOEN BATUKETA ETA KENKETA 2
Bi monomio antzekoak direnean batu edo kendu
x= x=
daitezke. Berdinak ez badira, eragiketa adierazita
uzten da.
adibidez:
x= x=
3x + 5x =
2a + 3b + a = EZEZAGUN BATEKO LEHENENGO
MAILAKO EKUAZIOEN EBAZPENA
MONOMIOEN BIDERKETA adibidez

Bi monomioren arteko biderketa beste .. 2x 7 + 3x = 5 x 3

laburtu
...
5x 7 = 2 x
adibidez:
irauli
(2x) (3x2) =
5x + x = +
laburtu
MONOMIOEN KOEFIZIENTEA
x =
Bi monomioren arteko zatiketa izan daiteke:
irauli
Beste monomio bat 8x2 : 2x =
x =
Zenbaki bat 6a : 2a = laburtu
Zatiki aljebraiko bat 10x : 15a = x =
86
Fotokopiatzeko
A lan-fitxa
10 Izen-abizenak: ...............................................................................................................................................................................................................................................................
Maila: ................................................................................................................................................. Data: ...............................................................................................................
JOKO ALJEBRAIKOA
Joko bat proposatuko dizugu: lauki batetik hurrengora joanda, aurrera egin behar duzu;
baina, horretarako, proposatzen dizkizugun adierazpenak eta ekuazioak ebatzi behar di-
tuzu. Jokatzeko taula hurrengo orrialdean duzu.
lehenengo zatia: laukietako bakoitzean, itzuli ematen dizugun enuntziatua hizkuntza aljebraikora
eta ebatzi sortzen zaizun adierazpena, x-ren baliotzat aurreko puntuan lortu duzuna hartuz.
1. x = 6
2. x ken lau.
3. Aurreko emaitza ken zazpi.
4. Aurreko emaitza bi halako.
5. Aurreko emaitza hiru halako gehi 32.
6. Aurreko emaitzaren erdia.
7. Aurreko emaitza bi halako ken sei.
8. Aurreko emaitza ken haren bi halako.
9. Aurreko emaitza bi halako ken hiru.
10. Aurreko emaitza bi halako egitearen bostena.
11. Aurreko emaitzaren erdia gehi aurreko emaitza bi halako.
12. Aurreko emaitzaren bostena ken aurreko emaitza.
13. Aurreko emaitza hiru halako zati aurreko emaitzaren erdia.
14. Aurreko emaitza bi halako gehi hiru, ken aurreko emaitza gehi bost unitate.
Hona helduta, x = 4 lortu behar izan duzu. Horrela ez bada, bilatu akatsa non egin duzun.
bigarren zatia: itzuli enuntziatua ekuazio batera eta ebatzi.
15. Zenbatu arrunt bat gehi bost eginda hamabi da.
16. Zenbaki bat gehi lau eginda bi da.
17. Zenbaki baten hiru halako eginda emaitza hamabost da.
18. Zenbaki bat bi halako eginda 3 gehi zenbaki hori lortzen dugu.
19. Zenbaki bat bost halako eginda a 20 da.
20. Zenbaki baten herena hiru da.

21. Zenbaki baten bostena gehi bere erdia zazpi da.
22. Raulek arrebaren urteak bi halako ditu, eta biek21 urte dituzte guztira. Raulen urteak.
23. 20 cm -ko perimetroa duen karratu baten aldea.
24. Zenbaki bat zati hiru eginda lau lortzen dugu.
25. Zenbaki bat bi halako gehi zenbaki horren hiru halako eginda emaitza hamar da.
26. Zenbaki bati lau unitate gehituz gero, zenbaki hori hiru halako lortzen da.
27. Ondoz ondoko bi zenbakiren arteko batura zazpi da.
28. Multzo batean dagoen untxi-kopurua, kontuan hartuz hankak eta belarriak zenbatuta 24 direla
guztira.
29. Zapi baten prezioa, 25 eurorekin hiru erosi eta 1 euro sobera geratu zaidala jakinda.
30. Kantitate baten bostena gastatu eta hamabi euro geratu zaizkit sobera.
87
Fotokopiatzeko
Izen-abizenak: .................................................................................................................................................................................................................................................................................
LEHENENGO ZATIA
1
x=6
x=6
2 3 4 5 6
x7=
x4=64=2 x = 2 (5) =
= 2 7 = 5
x=2 x = 5 x= x= x=
7
x = 4
12 11 10 9 8
4 2 (4) =
= 4 + 8 =
x= x= x= x= x=
13
x=
14 15 16 17 18
BIGARREN ZATIA
x + 5 = 12 x+4=2 3x = 15
x=4 x=7 x = 2 x= x=
19
x=
24 23 22 21 20
x= x= x= x= x=
25
x=
26 27 28 29 30
x= x= x= x= x=
88
Fotokopiatzeko
B lan-fitxa
10 Izen-abizenak: ...............................................................................................................................................................................................................................................................
Maila: ................................................................................................................................................. Data: ...............................................................................................................
ZUHAITZ GENEALOGIKOA
Lau lagun joko xelebre batean ari dira: euren guraso eta neba-arreba guztien urteak lortu
nahi dituzte eta, horretarako, denen artean bildutako informazioa erabiliko dute (hurrengo
orrialdean aurkituko duzu).
Saiatu zeu ere, ekuazioen laguntzaz, eta zoaz behean duzun diagrama betetzen.
Lehenengo eta behin, kalkulatu zenbat urte dituzte lau lagunek. Anek eta Jonek adin ber-
dina dute, Peruk bi urte gehiago ditu, eta Martak, Peruk baino urtebete gutxiago. Gainera,
lauren urteak batuta, 51 lortzen dugu. Zenbat urte ditu lau lagunetako bakoitzak?
AMA AMA AMA AMA
AITA AITA AITA AITA
ANE PERU JON MARTA
NEBA-ARREBAK NEBA-ARREBAK NEBA-ARREBAK NEBA-ARREBAK

XABIER
KOLDO MIREN ALAIA
ANDONI
SARA KEPA LOREA IRATXE
89
Fotokopiatzeko
Izen-abizenak: .................................................................................................................................................................................................................................................................................
ANE: Gure aitak amak baino bi urte gehiago ditu, eta aitaren adinaren erdia amaren adinaren
laurdena gehi bederatzi da.
mare x
aita x + 2 x +2 = x + 9
2 4
Koldo neba Sara baino hiru urte lehenago jaio zen. Bien urteak batuta, guztira, Koldoren urteak
gehi zazpi dira.
PERU: Gurasoen urteak batuta, guztira, 75 urte dira; eta amaren adina aitaren adinaren erdia
baino 15 urte gehiago dira.
Mirenen eta Keparen urteak batuta, guztira, 21 urte dira; eta Keparen urteak Miren arrebak dituen
urteen hiru laurdenak dira.
JON: Gurasoen adinak batuta, 70 urte lortzen ditut. Aitak 19 urte gutxiago izango balitu, amak
dituen urteen erdiak izango lituzke.
Alaia arrebak Loreak baino sei urte gehiago ditu; baina hiru urte barru, Lorearen urteak bi halako
izango ditu.
MARTA: Aitak amak baino hiru urte gehiago ditu; baina orain dela 34 urte, amak zituen urteak bi
halako zituen.
Andoni Iratxe baino hiru urte lehenago jaio zen, eta Xabier baino hiru urte geroago. Hiruren ur-
tean batuta, guztira, 30 urte dira.
90
Fotokopiatzeko
10. unitatea 25. x = 2
A lan-fitxa 26. x = 2
1. x = 6 27. Zenbakietako bat 3 da, eta bestea, 4.
2. x = 2 28. 4 untxi daude.
3. x = 5 29. Zapiak 8 euro balio ditu.
4. x = 10 30. 15 euro gastatu ditut.
5. x = 2 B lan-fitxa
6. x = 1 Anek 12 urte ditu.

Aita: 34 urte
7. x = 4
Ama: 32 urte
8. x = 4 Koldo: 10 urte
Sara: 7 urte
9. x = 5
Peruk 14 urte ditu.

10. x = 2
Aita: 40 urte
11. x = 5 Ama: 35 urte
Miren: 12 urte
12. x = 4
Kepa: 9 urte
13. x = 6
Jonek 12 urte ditu.
14. x = 4 Aita: 36 urte
15. x = 7 Ama: 34 urte

Alaia: 9 urte
16. x = 2
Lorea: 3 urte
17. x = 5
Martak 13 urte ditu.
18. x = 3 Aita: 40 urte

Ama: 37 urte
19. x = 4
Xabier: 13 urte
20. x = 9 Andoni: 10 urte
Isabel: 7 urte
21. x = 10
22. Raulek 7 urte ditu.
23. Aldea 5 cm-koa da.
24. x = 12
91
Fotokopiatzeko

Diversidad 2 Mates 1 Eso Eus

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Diversidad 2 Mates 1 Eso Eus

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Unitateko garrantzitsuena

Maila: ................................................................................................................................................. Data: ...............................................................................................................

SISTEMA METRIKO HAMARTARRA

1000 u 100 u 10 u 1u 0,1 u 0,01 u 0,001 u

Unitatea: metroa (m)

era konplexua era ez-konplexua

Unitatea: litroa (l) Unitatea: gramoa (g)

l = cl = 81 ml Grupo Anaya, S. A. Fotokopiatzeko baimena duen materiala

Unitatea: metro karratua (m2)

km2 hm2 dam2 m2 dm2 cm2 mm2 unitate-aldaketak

Maila: ................................................................................................................................................. Data: ...............................................................................................................

a) Supermerkatuko arduradunak hiru apalategitako apalen ertzak zinta itsasgarriz babesteko

100 dm 750 dm 5000 cm 6 dam 0,4 hm

azalera cm2 dm2 m2

b) Zenbat zentimetro geratuko zaizkie libre altueran?

b) Eta zenbat litro leungarri?

b) Eta 5 litro ur dituzten 20 txanbil?

c) Eta 33 zentilitroko edukiera duten 200 botila txiki?

Maila: ................................................................................................................................................. Data: ...............................................................................................................

a) Zenbat kiribil alanbre beharko dituzte lursail osoa ixteko?

15 dam2 Etxebizitza, nabeak, bulegoak

1. a) 57,60 m 1. 552000 euroan erosi zuen eta 600000 euroan

2. Beste aldeak 40 dam ditu. Perimetroa 200dam-

3. 8000 cm2 = 80 dm2 = 0,8 m2

6. a) Bai, litro eta erdiko 60 ur-botilak 90 kg-ko pi-

7. 1 kg = 1000 g 4800 g = 4,8 kg

30000 mm2 = 0,03 m2

Maila: ................................................................................................................................................. Data: ...............................................................................................................

UNITATEAREN ZATI DIRA ERAGIKETAK DIRA ZATIKETA ADIERAZIAK DIRA

ZATIKIAK KONPARATZEKO MODU BAT

Era hamartarrera igarota.

Zenbakizko balio berdina dutenak dira.

Zatiki baten bi gaiak .................................... -(r)ekin Zatikiak sinpolifikatzeko, .........................................

biderkatuz gero (edo zatituz gero).......................... ................................................................................

................................................................................ .................................................... zatitu behar dira.

BI ZATIKI BALIOKIDEREN GAI EZEZAGUNA

Bi zatiki baliokideak badira,

Maila: ................................................................................................................................................. Data: ...............................................................................................................

a) Zenbat pizza eskatuko ditu?

Zenbat pizza gehiago eskatuko ditu Karmelek?

Zenbat zati geratuko dira sobera?

a) Zer pisu dute osagaiek?

osagaiak 600 gramoren 1 =

b) Zer pisu du oreak?

a) Pisuaren zer zati da irina?

b) Zer zati dira osagaiak?

d) Adierazi aurreko zatiki hori ahalik eta era laburtuenean.

6. Zatitu eta adierazi zatiki bakoitza zenbaki hamartar batekin:

a) Hiruretako zein da handiena?

b) Nolakoak dira elkarren artean hiru zatiki horiek?

8. Idatzi hiru zatiki baliokide kasu hauetako bakoitzean:

Maila: ................................................................................................................................................. Data: ...............................................................................................................

a) Kortaren zer zati betetzen dute ardiek?

b) Zer zati betetzen dute zaldiek?

3. Osatu, honako zatiki hauek baliokideak izan daitezen:

4. Kalkulatu x kasu hauetako bakoitzean:

Animalien zer zati saldu nahi du?

b) Zenbat minutu egin ditu behiei bazkatzen ematen?

a) Zenbat litro gorde ditu gazta egiteko?

b) Zenbat litro esne eman dituzte gaur behiek?

8. Kalkulatu eta osatu.

9. Adierazi gazta bakoitzaren pisua kiloaren zatiki laburtezin bateko.

1,5 kg 0,750 kg 960 g

1. a) 57,60 m 1. 552000 euroan erosi zuen eta 600000 euroan

2. Beste aldeak 40 dam ditu. Perimetroa 200dam-

6. a) Bai, litro eta erdiko 60 ur-botilak 90 kg-ko pi-

7. Gidariek zirkuituari 24 itzuli eman dizkiotenean, bozgorailuetatik lasterketaren %80 bete