DỰ BÁO

 Bài tập ví dụ: Có tài liệu về doanh thu của công ty thương mại X qua các năm
như sau:
- Năm n–7, mức doanh thu kế hoạch là 185 tỷ đồng; thực tế vượt kế hoạch 15 tỷ
đồng.
- Năm n–6, tốc độ phát triển liên hoàn về doanh thu đạt 110%.
- Năm n–5, mức doanh thu tăng liên hoàn đạt 25 tỷ.

- Năm n–4, tốc độ phát triển định gốc về doanh thu đạt 137,5%
- Năm n–2, mức doanh thu tăng liên hoàn đạt 50 tỷ và đạt mức doanh thu ứng với
1% tăng thêm là 3,19 tỷ.
- Năm n–1, doanh thu đạt tốc độ tăng liên hoàn là 18%.

- Năm n, tốc độ phát triển liên hoàn về doanh thu đạt 120%.
Yêu cầu: Dự báo doanh thu của công ty thương mại X vào năm n+3 theo phương pháp:
- Lượng tăng (giảm) tuyệt đối bình quân.

- Tốc độ phát triển bình quân.

- Mô hình hồi quy theo thời gian với ∑t =0 và ∑t≠0
Bổ sung thêm: Năm n–8, doanh thu của công ty đạt 170 tỷ đồng.
Hãy dự báo doanh thu của công ty trong năm n+3 theo phương pháp mô hình hồi quy
theo thời gian với ∑t =0.
Bài làm
Dựa vào nguồn tài liệu đã cho:
yn–7 = 185 + 15 = 200 (tỷ đồng) yn–3 = 3,19  100 = 319 (tỷ đồng)
yn–6 = 200  1,1 = 220 (tỷ đồng) yn–2 = 319 + 50 = 369 (tỷ đồng)
yn–5 = 220 + 25 = 245 (tỷ đồng) yn–1 = 369  1,18 = 435,42 (tỷ đồng)
yn–4 = 200  1,375 = 275 (tỷ đồng) yn = 435,42  1,2 = 522,504 (tỷ đồng)
 Theo phương pháp Lượng tăng (giảm) tuyệt đối bình quân:
Mô hình dự báo: ŷ  y    L
n L n y

Trong đó: ŷ n  L : Mức độ cần dự báo ở thời gian n + L (năm thứ n + L)

L : Tầm xa của dự báo (L = 1, 2, 3, … năm)
yn : Mức độ cuối cùng của dãy số thời gian.
n–1 : Số lượng các lượng tăng (giảm) tuyệt đối liên hoàn.
 y : Lượng tăng, giảm tuyệt đối bình quân.
y n  y 1 522,504  200
Ta có:  y    46,072
n1 7
Thay vào mô hình, ta có: ŷ n L  522,504  46,072  L
Dự báo doanh thu của công ty thương mại X trong năm (n+3):
ŷ n 3  522,504  46,072  3  660,72 (tỷ đồng)

 Theo phương pháp Tốc độ phát triển bình quân:

Mô hình dự báo: ŷ n  L  y n  ( t )L
Trong đó: ŷ n  L : Mức độ cần dự báo ở thời gian n + L (năm thứ n + L)
L : Tầm xa của dự báo (L = 1, 2, 3, … năm)
yn : Mức độ cuối cùng của dãy số thời gian
yn
t : Tốc độ phát triển bình quân hàng năm: t  n 1
y1

y 522,504
Ta có: t  n1 yn  81 200
 1,147
1

Thay vào mô hình, ta có: ŷ n L  522,504  (1,147)L

Dự báo doanh thu của công ty thương mại X trong năm (n+3):
ŷ n 3  522,504  (1,147) 3  788,46 (tỷ đồng)

 Theo phương pháp Mô hình hồi quy theo thời gian với ∑t = 0:
Mô hình dự báo: ŷ  a  b  t
Theo phương pháp bình phương bé nhất, ta có:

 yt  y  t
 y  na  b t b 
 2  t2  (t)2
 yt  a t  b t 
a  y  b  t
- Lập bảng tính:

Doanh thu Điều kiện ∑t = 0

Năm
(y) t t2 yt
n–7 200 –7 49 – 1400
n–6 220 –5 25 – 1100
n–5 245 –3 9 – 735
 n–4 275 –1 1 – 275
n–3 319 1 1 319
n–2 369 3 9 1107
n–1 435,42 5 25 2177,1
n 522,504 7 49 3657,528
2
N=8 ∑y = 2585,924 ∑t = 0 ∑t = 168 ∑yt = 3750,628
- Tính các chỉ tiêu:

yt 
 yt  3750,628  468,83
n 8 t2 
t 2


168
 21
t
t 
0
0
n 8
 t 
2
n 8
( t )  
2
  02  0

y
 y  2585,924  323,24  n 
n 8

 468,83  323,24  0
b   22,325
Thay số vào công thức, ta có:  21  0
a  323,24  22,325  0  323,24
Hàm xu thế có dạng: ŷ  323,24  22,325  t
Dự báo doanh thu của công ty thương mại X trong năm (n+3):
ŷ  323,24  22,325  13  613,47 (tỷ đồng)

 Theo phương pháp Mô hình hồi quy theo thời gian với ∑t≠0:
Mô hình dự báo: ŷ  a  b  t
Theo phương pháp bình phương bé nhất, ta có:

 yt  y  t
 y  na  bt b 
 2  t2  (t)2
 yt  at  bt 
a  y  b  t
- Lập bảng tính:

Doanh thu Điều kiện ∑t ≠ 0

Năm
(y) t t2 yt
n–7 200 1 1 200
n–6 220 2 4 440
n–5 245 3 9 735
 n–4 275 4 16 1100
n–3 319 5 25 1595
n–2 369 6 36 2214
n–1 435,42 7 49 3047,94
n 522,504 8 64 4180,032
2
N=8 ∑y = 2585,924 ∑t = 36 ∑t = 204 ∑yt = 13511,972
- Tính các chỉ tiêu:

yt 
 yt  13511,972  1688,997
n 8 t2 
t 2


204
 25,5
t
t 
36
 4 ,5
n 8
 t 
2
n 8
( t )  
2   ( 4,5) 2  20,25

y
 y  2585,924  323,24  n 
n 8

 1688,997  323,24  4,5

b   44,65
Thay số vào công thức, ta có:  25 ,5  20, 25
a  323,24  44,65  4,5  122,31

Hàm xu thế có dạng: ŷ  122,31  44,65  t
Dự báo doanh thu của công ty thương mại X trong năm (n+3):
ŷ n  3  122,31  44,65  11  613,46 (tỷ đồng)

 Bổ sung thêm số liệu năm n–8: Theo phương pháp Mô hình hồi quy theo thời
gian với ∑t = 0:
Mô hình dự báo: ŷ  a  b  t
Theo phương pháp bình phương bé nhất, ta có:

 yt  y  t
 y  na  bt b 
 
2 
t  (t )
2 2

 yt  at  bt 

a  y  b  t
- Lập bảng tính:

Doanh thu Điều kiện ∑t = 0

Năm
(y) t t2 yt
n–8 170 –4 16 – 680
n–7 200 –3 9 – 600
 n–6 220 –2 4 – 440
n–5 245 –1 1 – 245
n–4 275 0 0 0
n–3 319 1 1 319
n–2 369 2 4 738
n–1 435,42 3 9 1306,26
n 522,504 4 16 2090,016
2
N=9 ∑y = 2755,924 ∑t = 0 ∑t = 60 ∑yt = 2488,276
- Tính các chỉ tiêu:

yt 
 yt  2488,276  276,475
n 9 t2 
t 2


60
 6,667
t
t 
0
0
n 9
 t
2
n 9
( t )  
2   02  0

y
 y  2755,924  306,214  n 
n 9

 276,475  306,214  0
b   41,471
Thay số vào công thức, ta có:  6,667  0
a  306,214  41,471  0  306,214

Hàm xu thế có dạng: ŷ  306,214  41,471  t
Dự báo doanh thu của công ty thương mại X trong năm (n+3):
ŷ  306,214  41,471  7  596,513 (tỷ đồng)

TỰ CHO SỐ LIỆU DỰ BÁO

Cho ví dụ phù hợp với tình hình thực thế về một chỉ tiêu kinh tế nhất định. Qua đó
có thể dùng hàm hồi quy tuyến tính theo thời gian (với ∑t = 0) để dự báo chỉ tiêu này và
năm (n+3)

Có tài liệu về tình hình kết quả sản xuất công nghiệp của một vùng kinh tế qua các
năm được cho dưới bảng số liệu sau: (đơn vị tính: 1000 tỷ đồng)
Năm n–7 n–6 n–5 n–4 n–3 n–2 n–1 n
Giá trị sản xuất
1,8 2,6 3,5 4,8 6,2 7,6 8,8 10,2
công nghiệp
Yêu cầu: Hãy dự báo giá trị sản xuất công nghiệp của vùng kinh tế nói trên nào năm
(n+3) bằng phương pháp mô hình hồi quy theo thời gian với ∑t = 0.