Professional Documents
Culture Documents
«Νηστεία δεν είναι μόνο να τρώει κανείς αραιά, αλλά και να τρώει λίγο. Δεν
είναι φρόνιμο αυτός που νηστεύει, να περιμένει με ανυπομονησία την ώρα του
γεύματος και να ρίχνεται με βουλιμιά – σωματική και πνευματική στο φαγητό.
Η αληθινή νηστεία εξ άλλου δεν είναι μόνο στο να δαμάζει κανείς το σώμα του,
αλλά και στο να στερείται, προκειμένου να δόση ψωμί σ’ εκείνον που δεν
έχει.»
«Γιατί ζεις χωρισμένος από την γυναίκα σου; Πήγαινε γρήγορα να την
ξαναβρείς. Πήγαινε.» (Σε άνδρα που ζούσε χωρισμένος από τη γυναίκα του).
«Η ζωή μας, μπορεί να συγκριθεί με μια λαμπάδα καμωμένη από κερί και
φυτίλι, που καίει με μια φλόγα που εμείς ανάψαμε. Το κερί – είναι η πίστη μας.
Το φυτίλι η ελπίδα μας. Και η φλόγα – η αγάπη που ενώνει την πίστη μαζί με
την ελπίδα, όπως το κερί και το φυτίλι καίνε μαζί με αποτέλεσμα τη φωτιά.
’Ένα κερί κακής ποιότητας βγάζει, όταν το ανάβεις και όταν το σβήνεις, μια
άσχημη μυρωδιά. ’Όμοια είναι και η ζωή ενός αμαρτωλού...».
Αγίου Σιλουανού:
Εάν είμεθα απλοί ως τα παιδία, ο Κύριος θα εδείκνυεν εις ημάς τον παράδεισο,
θα εβλέπομεν Αυτόν εν τη δόξη των Χερουβίμ και των Σεραφείμ και πασών
των επουρανίων δυνάμεων και των Αγίων. Αλλά δεν είμεθα ταπεινοί, και δια
τούτο βασανίζομε και εαυτούς και τους άλλους, όσοι ζουν μεθ’ ημών.
Εκ της αγάπης προς τον αδελφό έρχεται η χάρις, και δια της αγάπης προς τον
αδελφό φυλάττεται. Εάν όμως δεν αγαπώμεν τον αδελφό, τότε και η αγάπη
του Θεού δεν έρχεται εις την ψυχή, ένεκα της κατακρίσεως ή του μίσους προς
τον αδελφό.
‘Ω, πόσον πρέπει να ικετεύωμεν τον Κύριον, ίνα δώσει εις την ψυχή το
ταπεινόν ‘Αγιον Πνεύμα! Η ταπεινή ψυχή έχει μεγάλη ανάπαυσιν, η
υπερήφανος όμως βασανίζει η ιδία εαυτήν. Ο υπερήφανος δεν γνωρίζει την
αγάπη του Θεού και ευρίσκεται μακράν Αυτού. Υπερηφανεύεται ότι είναι
πλούσιος ή επιστήμων ή ένδοξος, αλλά δεν γνωρίζει το έσχατο της πενίας και
της απώλειας αυτού, διότι τον Θεό δεν γνώρισε. ‘Όστις όμως αγωνίζεται κατά
της υπερηφάνειας, εις αυτόν ο Κύριος γίνεται βοηθός, ίνα νικήσει τούτο το
πάθος.
Φαίνεται εις πολλούς ότι οι Άγιοι είναι μακράν αφ’ ημών. Αλλά είναι μακράν
εκείνων οίτινες φυλάττουν τας εντολάς του Χριστού και έχουν την χάριν του
Αγίου Πνεύματος.
Επικαλείσθε μετά πίστεως την Θεοτόκο και τους Αγίους. Ούτοι ακούουν των
προσευχών ημών και γνωρίζουν και τους διαλογισμούς ημών.
Οι ‘Άγιοι ακούουν των προσευχών ημών και έχουν από Θεού την δύναμιν, ίνα
βοηθούν ημάς. Τούτο είναι γνωστό εις όλον το γένος των χριστιανών.
Εάν ζητείς όπως ο νούς σου προσεύχηται ηνωμένος μετά της καρδίας, και δεν
επιτυγχάνεις τούτου, τότε λέγε την προσευχή δια του στόματος και κράτει τον
νούν εν ταις λέξεσι της προσευχής, ως διδάσκει η «Κλίμαξ». Εν καιρώ ο
Κύριος θα δόση εις σε και την καρδιακήν προσευχή, άνευ λογισμών, και θα
προσεύχησαι αβιάστως.
Ο Κύριος έδωκεν εις ημάς την εντολή να αγαπώμεν τον Θεό εξ’ όλης της
καρδίας και εξ όλης της διανοίας και εξ όλης της ψυχής. Αλλ’ άνευ προσευχής
πως είναι δυνατόν να αγαπάς; Δια τούτο ο νούς και η καρδία του ανθρώπου
οφείλουν πάντοτε να είναι ελεύθεροι δια προσευχή.
Παρομοίαν αναζήτησιν της επιγνώσεως του θελήματος του Θεού, δια της
αμέσου εν προσευχή στροφής προς Αυτόν, ιδίως εν καιρώ ανάγκης ή
θλίψεως, οδηγεί τον άνθρωπο εις την κατάστασιν περί της οποίας ομιλεί ο
Γέρων: «Ακούει εντός της ψυχής αυτού απάντησιν εκ του Θεού και διδάσκεται
και κατανοή την χειραγωγίαν Αυτού… Ούτως οι πάντες πρέπει να μανθάνωμεν
να αναγνωρίζωμεν το θέλημα του Θεού, διότι, αν δεν μανθάνωμεν, ποτέ δεν θα
γνωρίσωμεν αυτήν την οδόν».
1. Η γνώσις του θελήματος του Θεού είναι δυνατή δια διαφόρων οδών. Μία εξ
αυτών είναι ο λόγος του Θεού, αι εντολαί του Χριστού. Αλλ’ εν ταις
ευαγγελικαίς εντολαίς, παρά την τελειότηταν αυτών ή μάλον λόγω της
τελειότητος αυτών, το θέλημα του Θεού αποκαλύπτεται εις την τελικήν γενικήν
αυτού έννοια, και ο άνθρωπος εις την ζωή αυτού, αντιμέτωπος προς
ατελείωτων ποικιλίαν περιστάσεων, συχνάκις δεν γνωρίζει πως πρέπει να
ενεργήσει, ίνα ευρεθεί η πράξης αυτού εντός του ρεύματος του Θείου
θελήματος.
2. «Είναι καλόν πάντοτε να ζητείς παρά του Θεού «σύνεσιν εν πάση», τι και
πως πρέπει να πράξης ή να ειπείς. ‘Άλλες λέξεσι, εις έκαστη περίπτωσιν δέον
όπως ζητείς την επίγνωσιν του θελήματος του Θεού και τας οδούς προς
εκπλήρωσιν αυτού.
Η εκζήτησης του θελήματος του Θεού είναι το σπουδαιότερων έργον της ζωής
ημών, διότι «οδεύοντες την οδόν» του θελήματος του θεού γινόμεθα μέτοχοι
της αιωνίου θείας ζωής.
‘Όπου άφεσης αμαρτιών, εκεί ελευθερία συνειδήσεως και αγάπη, έστω και
μικρά.
Εάν θέλεις να μάθεις πόσον αγαπά ημάς ο Κύριος, μίσησαν τας αμαρτίας και
τους κακούς λογισμούς, και προσεύχου ενθέρμως ημέρας και νυκτός, και τότε
θα δόση εις σε ο Κύριος την χάριν Αυτού και θα γνωρίσεις τον Κύριον δι’ Αγίου
Πνεύματος. Μετά θάνατον δε, όταν θα έλθεις εις τον παράδεισο, θα
αναγνωρίσεις και εκεί τον Κύριον δια του Αγίου Πνεύματος, καθώς εγνώρισας
Αυτόν επί της γης.
Η προς τον Θεό αγάπη υπάρχει εις διαφόρους βαθμούς: ‘Όστις ανθίσταται εις
κακούς λογισμούς, ούτος αγαπά κατά το μέτρο αυτού τον Θεό. ‘Όστις
αγωνίζεται κατά της αμαρτίας, παρακαλεί τον Θεό όπως δίδει εις αυτόν
δύναμιν, ίνα μη αμαρτάνει, αλλ’ εξ αδυναμίας προσκόπτει εισέτι προς την
αμαρτία και θλίβεται δια τούτο και μετανοεί. Ούτος έχει την χάριν εν τω βάθη
της ψυχής και του νού, αλλά τα πάθη δεν έχουν εισέτι ηττηθεί. ‘Όστις δε
υπερνίκησε τα πάθη, ούτος δεν έχει πλέον αγώνα, αλλά μόνον προσέχει εαυτό
εν παντί, όπως μη πέσει εις αμαρτία. Ο τοιούτος έχει την χάριν μεγάλη και
αισθητή. ‘Όστις αισθάνεται την χάριν και εν τη ψυχή και εν τω σώματι, ούτος
είναι τέλειος ανήρ, και εάν διαφυλάξει την χάριν αυτήν, το σώμα αυτού
αγιάζεται και αποβαίνει άγιον λείψανο.
‘Όστις ζει κατά τας εντολάς, ούτος καθ’ έκαστη ώρα και στιγμήν ακούει να ηχεί
εν τη ψυχή αυτού η χάρις. Υπάρχουν όμως και άνθρωποι οίτινες δεν
κατανοούν την έλευσιν αυτής.
«Ποίος δεν θέλει ελευθέρια; Πάντες θέλουν αυτήν, αλλά πρέπει να γνωρίζεις εις
τι συνίσταται και πως αποκτάται. Ο εφιέμενος ελευθερίας δεσμεύει εαυτόν.
Καθ’ ο μέτρο δεσμεύεις εαυτόν, το πνεύμα σου θα απολαύει ελευθερίας…
Πρέπει να δεσμεύεις τα πάθη εντός σου, ίνα μη κατακυριεύουν του πνεύματος
σου. Πρέπει να δεσμεύεις εαυτόν, ίνα μη αδικήσεις τον πλησίον σου…
Συνήθως οι άνθρωποι ζητούν την ελευθέρια, ίνα πράττουν «ότι θέλουν». Τούτο
όμως δεν είναι ελευθερία, αλλ’ η εξουσία της αμαρτίας επί σε. Η ελευθερία να
αμαρτάνεις – να γαστριμαργής, να μεθύσκησαι, να μνησικακής, να εκβιάζεις,
να φονεύεις, ή να πράττεις τι παρομοίων – ουδόλως είναι ελευθερία, αλλά
δουλεία, ως ο Κύριος είπε: «Πας ο ποιών την αμαρτία δούλος εστί της
αμαρτίας» (Ιωάν. η’ 34). Είναι αναγκαίων να προσεύχησαι πολύ, όπως
ελευθερωθείς της φοβέρας αυτής δουλείας.
Ο Γέρων έλεγε: «’Άλλο πράγμα είναι να πιστεύει τις εις τον Θεό και άλλο να
γνωρίζει Αυτόν».
Ο Θεός ουδεμία ασκεί βία επί του ανθρώπου, αλλ’ ίσταται μακρόθυμων παρά
την καρδιά και ταπεινός αναμένει πότε θα ανοιχθεί αύτη εις Αυτόν. Ο ίδιος ο
Θεός ζητεί τον άνθρωπο, πριν ή ο άνθρωπος εκζητήση Αυτόν. Και όταν, κατά
την κατάλληλο στιγμήν, εμφανίζηται ο Κύριος εις τον άνθρωπο, τότε μόνον
γνωρίζει ούτος τον Θεό κατά το δοθέν εις αυτόν μέτρο και τότε μόνον άρχεται
ούτος να εκζητή τον Θεό, ’Όστις αποκρύπτεται από της καρδίας.
«Ούτω και εν τη ψυχή ημών, όταν επικαλώμεθα το άγιον όνομα του Κυρίου,
γίνεται μεγάλη γαλήνη.
΄Ω Κύριε, δός ημίν ίνα σε αινώμεν έως της εσχάτης ημών πνοής».
«Ψυχή ήτις γνώρισε τον Κύριον ουδέν φοβείται, εκτός της αμαρτίας, και προ
παντός την αμαρτία της υπερηφάνειας. Γνωρίζει ότι ο Κύριος αγαπά ημάς,
τότε τι να φοβηθώμεν;»
΄Όστις προσεύχεται εκ συνηθείας, δεν έχει αλλαγές εις την προσευχή, όστις
όμως προσεύχεται θερμώς, υφίσταται πολλάς αλλαγές κατά την προσευχή:
Διεξάγει μάχη προς τον εχθρόν, μάχη προς τον εαυτόν, προς τα πάθη, μάχη
προς τους ανθρώπους, και εν παντί πρέπει να είναι ανδρείος».
«Εάν ζητείς όπως ο νούς σου προσεύχηται ηνωμένος μετά της καρδίας, και
δεν επιτυγχάνεις τούτου, τότε λέγε την προσευχή δια του στόματος και κράτει
τον νούν εν ταις λέξεσι της προσευχής, ως διδάσκει η «Κλίμαξ». Εν καιρώ ο
Κύριος θα δόση εις σε και την καρδιακήν προσευχή, άνευ λογισμών, και θα
προσεύχησαι αβιάστως».
«Διψά η ψυχή μου τον Κύριον και μετά δακρύων αναζητώ Αυτόν».
«’Ω η αγάπη του Κυρίου. Δεν έχω δυνάμεις να περιγράψω αυτήν, διότι είναι
απείρως μεγάλη και θαυμαστή».
Συ έκτισες εμέ, Συ εφώτισας εμέ δια του αγίου βαπτίσματος, Συ συγχωρείς τας
αμαρτίας μου και δίδεις να κοινωνώ το τίμιων Σώμα Σου και Αίμα. Δός μοι την
δύναμιν να μένω πάντοτε εν Σοι.
Κύριε, δός μοι αδαμιαία μετάνοια και την αγια Σου ταπείνωσιν».
«δια τι οι ’Άγιοι Πατέρες έθεσαν την υπακοή υπεράνω της νηστείας και της
προσευχής;
«Ούτω πρέπει να βιάζωμεν εαυτούς προς το καλόν καθ’ όλη την ζωήν ημών,
και το κυριώτερον, να συγχωρώμεν εις τους άλλους τα πλημμελήματα αυτών,
και τότε ο Κύριος δεν θα μνησθή των αμαρτιών ημών και θα δόση εις ημάς την
χάριν του Αγίου Πνεύματος».
«Κύριε ελεήμων, δίδαξον πάντας ημάς δια του Πνεύματός Σου του Αγίου να
ζώμεν κατά το θέλημά Σου, ώστε πάντες ημείς εν τω Φωτί Σου να γνωρίσωμεν
Σέ τον αληθινόν Θεό, διότι άνευ του Φωτός Σου δεν δυνάμεθα να
κατανοήσωμεν το πλήρωμα της αγάπης Σου. Φώτισον ημάς δια της χάριτός
Σου, και αύτη θα θερμάνη τάς καρδίας ημών, ίνα Σέ αγαπώμεν».
Κι εγώ όταν ήμουν στον κόσμο, σκεφτόμουν πως να ήταν η ευτυχία επί της
γης: Είμαι υγιής, κομψός, πλούσιος, ο κόσμος με αγαπά – κι είχα αυτήν την
κενοδοξία.
’Όταν όμως εγνώρισα με το ’Αγιο Πνεύμα τον Κύριο, άρχισα πια να θεωρώ όλη
τη δόξα του κόσμου σαν καπνό, που τον διασκορπίζει ο άνεμος».
«Από τότε η ψυχή μου ελκύεται προς Αυτόν και τίποτε πια δεν με ευφραίνει
στη γη, αλλά μοναδική μου αγαλλίαση είναι ο Θεός. Αυτό είναι ο Θεός. Αυτός
είναι η χαρά μου, Αυτός η δύναμή μου, Αυτός η σοφία μου, Αυτός ο πλούτος
μου».
Μερικοί μοχθούν σ’ όλη τους τη ζωή για να μάθουν τι υπάρχει στον ήλιο
ή στη σελήνη ή κάτι παρόμοιο, αλλ’ αυτά δεν ωφελούν την ψυχή. ’Αν
όμως προσπαθούσαμε να γνωρίσουμε τι υπάρχει μέσα στον άνθρωπο,
τότε θα βλέπαμε στην ψυχή του αμαρτωλού σκοτάδι και κόλαση. Και
είναι ωφέλιμο να το ξέρουμε, γιατί θα είμαστε αιώνια είτε στη βασιλεία
είτε στην κόλαση.
Κύριος έδωσε στη γη το ’Αγιο Πνεύμα. Και όσοι το έλαβαν αισθάνονται τον
παράδεισο μέσα τους.
’Ισως πεις: «Γιατί λοιπόν δεν έχω και εγώ μια τέτοια χάρη;» Επειδή εσύ
δεν παραδόθηκες στο θέλημα του Θεού, αλλά ζεις σύμφωνα με το δικό
σου θέλημα.
Παρατηρήστε εκείνον που αγαπάει το θέλημά του: Δεν έχει ποτέ ειρήνη στη
ψυχή του και δεν ευχαριστιέται με τίποτα. Γι’ αυτόν όλα γίνονται όπως δεν θα
έπρεπε. ’Οποιος όμως δόθηκε ολοκληρωτικά στο θέλημα του Θεού, έχει την
καθαρή προσευχή και η ψυχή του αγαπάει τον Κύριο.
’Έτσι δόθηκε στο Θεό η Υπεραγία Παρθένος: «Ιδού η δούλη Κυρίου. γένοιτό
μοι κατά το ρήμα σου» (Λουκ. 1:38).
’Αν λέγαμε κι εμείς, «Ιδού ο δούλος Κυρίου. γένοιτό μοι κατά το ρήμα
σου», τότε τα ευαγγελικά λόγια του Κυρίου θα ζούσαν στις ψυχές μας, η
αγάπη του Θεού θα βασίλευσε σ’ όλον τον κόσμο και η ζωή στη γη θα
ήταν απερίγραπτα ωραία.
Αλλά μολονότι τα λόγια του Κυρίου ακούγονται τόσους αιώνες σ’ όλη την
οικουμένη, οι άνθρωποι δεν τα καταλαβαίνουν και δεν θέλουν να τα
παραδεχθούν. ’Οποιος όμως ζει σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, αυτός θα
δοξαστεί και στον ουρανό και στη γη.
Αγαπητοί μου αδελφοί και αδελφές, ανοίξτε την καρδιά σας, για να χαράξει εκεί
το ’Αγιο Πνεύμα την εικόνα του Χριστού. Τότε θα γίνετε σιγά-σιγά ικανοί να
έχετε μέσα σας τη χαρά και το πένθος, το θάνατο και την ανάσταση.
Κοιτάξτε το μεγαλειώδες θέαμα που ο Θεός μας φανέρωσε στη δημιουργία του
κόσμου, στην κατασκευή του ανθρώπου «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν» Του.
Εκείνο που αναζητούμε δεν περιορίζεται στη μικρή μας καθημερινή ζωή.
Αναζητούμε να είμαστε με τον Θεό και να αποκτήσουμε μέσα μας τη ζωή σε
όλο το πλάτος, το κοσμικό και το θείο.
Για την Ορθόδοξη Εκκλησία η σωτηρία του ανθρώπου είναι η θέωσή του.
Η απελπισία είναι η απώλεια της συνειδήσεως ότι ο θεός θέλει να μας δώσει
την αιώνεια ζωή. Ο κόσμος ζει στην απελπισία. Οι άνθρωποι έχουν
καταδικάσει οι ίδιοι τον εαυτό τους στο θάνατο. Πρέπει να παλέψουμε σώμα
προς σώμα με την ακηδία.
Αββάς Ναζάριος:
‘Όταν βρίσκεσαι μέσα στο ναό, να σκέφτεσαι ότι βρίσκεσαι στον ίδιο τον
ουρανό, ότι στέκεσαι μπροστά στο Θεό και τις ουράνιες δυνάμεις και κάνε ότι
κάνουν και εκείνες.
Προσπάθησε όσο μπορείς να μπαίνεις με όλη σου την καρδιά στην εκκλησία
και όσα διαβάζεις και ψάλλεις να τα εντυπώνεις στον νού σου. (Συντριβή,
δάκρυα, μετάνοια, Ευχή, αναπνοή.)
Συνειδητοποίησε αμαρτωλέ, ότι μόνο στον ίδιο το Θεό ανήκει η κρίση της
δημιουργίας Του.
‘Οτι φανερώνεται είναι Φως, ενώ ότι κρύβεται είναι σκοτάδι. Γι’ αυτό ας
αποκαλύψουμε στον πατέρα μας όχι μόνο αυτά που λέμε αλλά κι αυτά που
σκεφτόμαστε. Θα έρθει καιρός που θα κριθούμε όχι σύμφωνα με το βιβλίο που
καταγράφει τη γνώση και την αντίληψη, αλλά σύμφωνα με το βιβλίο που
καταγράφει τη συνείδησή μας.
Φρόντισε να έχεις καλή διάθεση και ζεστή αγάπη προς τους αδελφούς. Η
καρδιά, τα μάτια και το πρόσωπό σου πρέπει να είναι χαρούμενα και γεμάτα
σεβασμό.
Μην απελπίζεσαι μετά από μια πτώση, αλλά αγωνίζου. Μη λυπάσαι πολύ,
ώστε ο εχθρός, που σε έχει ήδη πληγώσει αρκετά, να μη σε φέρει σε
απελπισία, που είναι η χειρότερη απ’ όλες τις αμαρτίες, όπως λέει ο άγιος
Ιωάννης της Κλίμακος.
Στάρετς Ζαχαρίας:
«Μετά που θα πη κανείς τις προσευχές με μεγάλη προσοχή, πρέπει να μείνη
τουλάχιστον για λίγα λεπτά ήσυχος με τις σκέψεις και τα αισθήματα του,
περιμένοντας μέσα στην καρδιά του μια πληροφορία ή μια απάντηση. Αυτά τα
τρία λεπτά θα σας διδάξουν πολλά. Πρώτα, τρία λεπτά, ύστερα πέντε και
έπειτα θα δείτε εσείς πόσα χρειάζονται για τον καθένα σας. Σας παρακαλώ να
κάνετε αυτό και σας δίνω την ευλογία για χάρη του. Θα σας κάνη την
προσευχή την αδιάλειπτο πιο έντονη, αλλά και θα φέρη την εκκοπή του
θελήματος σας. Θα σας δόση δε και μια δίψα να αποκτήσετε το ‘Αγιο Πνεύμα
μέσα στις καρδιές σας».
«Η προσευχή είναι η αρχή της αιωνίας ζωής, είναι η θύρα με την οποία
μπαίνουμε στην Βασιλεία των Ουρανών, είναι η οδός που μας φέρνει στον
Κύριο και μας ενώνει μαζί Του. Χωρίς προσευχή ο άνθρωπος δεν ζει, αλλά
πεθαίνει συνεχώς, ακόμα κι αν δεν το καταλαβαίνει».
«Τα πάθη σας υπερδυναμώνουν, η προσευχή ασθενεί και ούτε κάν θέλει
κανείς να προσεύχεται. Η προσοχή μας καταναλώνεται από διάφορες
επιθυμίες και πάθη. Ακριβώς τότε, σαν επί σκοπού, συναντώνται τέτοιες
εσωτερικές και εξωτερικές αποτυχίες, που κάνουν ένα αδύνατο άνθρωπο να
πέση στην κατάθλιψη. Αυτό το πάθος, η κατάθλιψη, σκοτώνει κάθε τι το άγιο,
κάθε τι το ζωντανό και ανθρώπινο».
«Ιδού, μερικά λόγια από τον κανόνα του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού:
Μια μέρα καθήμενος στο κελλί του, ο Στάρετς έτυχε να ρίξη μια ματιά στην αγία
του γωνιά, όπου ήταν οι εικόνες του. ‘Ένα θέαμα όμως τον τρόμαξε. Μπροστά
στις εικόνες στεκόταν ένας δαίμονας με ένα αηδιαστικό, φρικιαστικό κεφάλι,
σαν κουκουνάρι. Στεκόταν εκεί και παραληρούσε τους Ψαλμούς του Δαβίδ.
«Εγώ; Εγώ βρίζω την προσευχή», τραύλισε ο δαίμονας και έγινε άφαντος.
Η προσευχή δεν είναι μιά λειτουργία μηχανική, αλλά μιά συνάντηση με τον
Θεό, μιά συνομιλία μαζί του.
«Σας παρακαλώ ξανά και σας νουθετώ. Να φοβάσθε πάρα πολύ μήπως
πέσετε στην αμαρτία. Μη σταυρώνετε τον Σωτήρα πάλι και πάλι με τις
αμαρτίες. Να παίρνετε ευλογία από την Βασίλισσα των Ουρανών για κάθε τι
και ο Θεός θα σας ανεβάση στην πρώτη βαθμίδα της Χάριτος: την αναγνώριση
των αμαρτιών σας».
«Προσέξατε την συνείδησή σας, που είναι η φωνή του Θεού και η φωνή του
Αγγέλου φύλακά σας. Μη αμελήσετε να φροντίζετε για την συνείδησή σας,
διότι μπορεί να την χάσετε. μπορεί να καταφρονηθή και να γίνει άχρηστη, και
τότε πια δεν θα είναι η φωνή του Θεού.»
«Πρέπει να ξέρη κανείς πως να διακρίνει τα όνειρα. ’Ονειρα που είναι από τον
Θεό, δίνουν στην ψυχή γαλήνη και χαρά, κινούν την καρδιά σε μετάνοια,
διώχνουν λογισμούς υπερηφανείας και κενοδοξίας, εγείρουν τον άνθρωπο να
παλέψη με την αμαρτία».
«Ούτε τρίχα δεν θα πέση από κάποιο κεφάλι , εάν δεν είναι θέλημα Θεού».
’Ελεγε ότι πρέπει να είμαστε χαρούμενοι και ότι μεγάλως προσβάλλουμε το
θέλημα του Θεού, όταν λόγω των θλίψεων και των στενοχωριών που μας
έρχονται, πέφτουμε στην κατήφεια, στον γογγυσμό, στην απελπισία, στην
άμετρη λύπη και στην σκληρή αναισθησία. Αυτά τα φρικτά αμαρτήματα είναι
τα πρόθυρα της κολάσεως του πυρός. Η καταθλιμμένη ψυχή είναι ήδη
εγκλωβισμένη μέσα σε μια φλογερή φωτιά, χειρότερη από εκείνην της
κολάσεως. Δεν υπάρχει πια καμιά αίσθηση στην ψυχή αυτή, εκτός από ένα
οξύτατο, οδυνηρό συναίσθημα, το οποίο σκοτώνει και καίει τα πάντα. Τις
δυστυχίες και τις θλίψεις μας τις στέλνει η θεία Πρόνοια για να μας δοκιμάση
και να μας ενδυναμώση για την ζωή του πνευματικού ηρωϊσμού. Η μεγαλύτερη
άσκηση είναι να υπομένωμε αγόγγυστα, ως το τέλος των ημερών μας, όλα
όσα έρχονται επάνω μας μέσα στην κοιλάδα αυτή του κλαυθμώνος. Ο δε
υπομείνας εις τέλος, ούτος σωθήσεται».
«Δεν πρέπει να αποδώσης στον εαυτό σου τα οδυνηρά γεγονότα τα οποία είτε
εσύ, είτε ο πλησίον σου δοκιμάζουν. ’Οχι, όλα αυτά δεν προέρχονται από
σένα, αλλά παραχωρούνται σε σένα σαν ένας σταυρός για να τον βαστάζης.
Βάσταζε τον, λοιπόν, με χαρά, ενδυναμωμένος από την λαμπρά ελπίδα και
την στερεά πίστη, πως εκεί «ένθα ουκ έστιν οδύνη, ου λύπη, ου στεναγμός,
αλλά ζωή ατελεύτητος», η θλίψη που έχεις υποφέρει εδώ με ελπίδα και
υπομονή θα δόση και σε σένα και στους πλησίον σου τέτοια χαρά και τέτοια
εγγύτητα στην τέλεια Αγάπη και Αλήθεια, όση ο άνθρωπος δεν μπορεί καν να
αρχίση να φαντάζεται. Εάν υπομένης την θλίψη με μακροθυμία, μαρτυρείς έτσι
την πιστότητα σου στον Χριστό, την αφοσίωσή σου στον Σωτήρα και την
αγάπη σου σ’ Αυτόν, ο οποίος αναστήθηκε εκ των νεκρών και σας προσκαλεί
κοντά Του».
Εάν ένας άνθρωπος παρακούη την συνείδηση μια φορά, δύο φορές ή
περισσότερο, τότε δεν την ακούει πιά.
«Δεν πρέπει κανείς να ξεχνάει ποτέ την πανταχού παρουσία του Θεού. Το να
ξεχνάη κανείς, αυτό είναι αμαρτία».
«Να κάνετε το σημείο του σταυρού επάνω στον εαυτό σας πιο συχνά. Και αν
θυμάστε πώς, όταν υψώνεται ο σταυρός, τα τάγματα των αερίων πνευμάτων
πίπτουν. «Κύριε, έδωκας τον Σταυρόν Σου ως όπλον κατά του διαβόλου»…».
«’Αν δεν θεραπεύτηκες ακόμα δε σημαίνει πως ο Θεός δεν άκουσε τις
προσευχές που γίνονται για σένα, αλλά πως δε θεραπεύει αμέσως μερικούς
ανθρώπους, για να ωφεληθούν περισσότερο. Με τα πρόσκαιρα βάσανα ο
αμαρτωλός άνθρωπος απαλλάσσεται από τα αιώνια βάσανα και ταυτόχρονα
κερδίζει τη σωτηρία του, γίνεται κληρονόμος της βασιλείας των ουρανών.
Ο Κύριος και Θεός με την άπειρη σοφία Του τα ρυθμίζει όλα σύμφωνα με την
αγάπη Του για το ανθρώπινο γένος και χαρίζει σε όλους αυτό που τους
ωφελεί. Εμάς δεν πρέπει να μας απασχολεί γιατί το ένα γίνεται έτσι και το
άλλο αλλιώς, αλλά ν’ αφοσιωνόμαστε με παιδική υποταγή στο θέλημα του
ουρανίου πατέρα μας και να λέμε από τα βάθη της ψυχής μας: «Πάτερ ημών…
γεννηθήτω τό θέλημά Σου».
«’Αν θέλεις να δεις καλύτερες μέρες, ν’ αγαπήσεις την αγία ταπείνωση μ’ όλη
σου την ψυχή και θα βρείς την ειρήνη του Χριστού».
«Ο Θεός επιτρέπει τόσο τις καλές όσο και τις σκληρές εξουσίες για μας. Τις
πρώτες για να μας παρηγορούν, τις δεύτερες για να μας προκαλέσουν
συντριβή και ταπείνωση.»
«Την ψυχική σου ωφέλεια θα τη βρείς εκεί που δέ γίνεται το θέλημά σου».
1. ’Όταν σηκώνεσαι από τον ύπνο η πρώτη σου σκέψη πρέπει να στραφεί
στο Θεό, ο πρώτος σου λόγος πρέπει να’ ναι προσευχή στο Θεό – τον
Πατέρα και Δημιουργό σου.
2. Να μετανοείς και να δοξολογείς το Θεό που δεν επέτρεψε ν’ απωλεστείς
από τις αδυναμίες σου.
3. Βάλε αρχή να κάνεις ό,τι είναι άριστο. Κανένας δε θα ολοκληρώσει την
πορεία προς τον ουρανό, εκτός από κείνον που ξεκινάει την ημέρα του
καλά.
4. Να ξεκινάς την ημέρα σου σαν σεραφείμ στην προσευχή, σαν χερουβίμ
στις πράξεις και σαν άγγελος στη συμπεριφορά σου.
5. Μην περνάς τον καιρό σου αργή.
6. Σε όλες τις πράξεις, τα λόγια και τις σκέψεις σου ο νούς σου νά’ ναι στο
Θεό.
7. Ο λόγος σου νά’ ναι ήρεμος, ταπεινός, σοβαρός κι ωφέλιμος. Η σιωπή
θα σε βοηθήσει να λες μόνο τ’ απαραίτητα λόγια, με διάκριση. «Λόγος
σαθρός εκ του στόματος υμών μη εκπορευέσθω» (Εφεσ. δ’29).
8. Μη γελάς με θόρυβο, αλλά μόνο να χαμογελάς. Κι αυτό όχι συχνά.
9. Ν’ αποφεύγεις την αντιλογία και τη φιλονικία.
10. Ν’ αγαπάς πάντα την ταπείνωση και ν’αποφεύγεις πάντα την
υπερηφάνεια.
11. Μη μισήσεις κανένα, για οποιοδήποτε λόγο.
12. Νά’ σαι εγκρατής στο φαγητό, το ποτό και τα γλυκά.
13. Νά’ σαι καταδεχτική με όλους. έτσι ο Θεός θα σ’ευλογεί κι οι καλοί
άνθρωποι θα σ’ επαινούν.
14. Ο θάνατος δίνει τέλος σ’ όλα τα πράγματα. Αυτό πρέπει να τό’ χει
πάντα στο νού του ο άνθρωπος.
Στάρετς Βαρσανούφιος
Την προσευχή του Ιησού πρέπει να την λέμε ολόκληρη. Χωρίς να την
περικόπτωμε. Αυτήν την παρακαταθήκη μας έδωσαν οι άγιοι Γέροντες. Και ο
τόνος να πέφτη στην τελευταία λέξη: «τον αμαρτωλόν». Σκοπός της
προσευχής αυτής είναι πάντοτε ένας: η μνήμη του Θεού».
Το πρώτο σας έργο, μόλις ξυπνήσετε, να είναι το σημείο του τιμίου και
ζωοποιού Σταυρού. Και τα πρώτα σας λόγια της ευχής του Ιησού.
Κάθε ημέρα, το βράδυ, να ελέγχετε τον εαυτό σας. Και να μετανοήτε για τις
αμαρτίες σας. Ο έλεγχος της ζωής μας μας οδηγεί σε επίγνωση της αδυναμίας
μας και σε μετάνοια.
Η ζωή της νήψης και προσοχής διευκολύνει την προσευχή και μας φέρνει
κοντά στο Θεό.
Στην αγία γραφή βλέπομε ότι. Ο Θεός δεν τους αγαπάει τους δειλούς.
Δεν κάνει να θυμώνωμε εναντίον εκείνων, που μας προκαλούν λύπη. Είναι οι
καλύτεροι ευεργέτες μας.
Γιατί δεν λέγει η Γραφή, ότι ο Θεός αντιπαθεί τους πόρνους, ή άλλους
αμαρτωλούς, αλλά τους υπερηφάνους, Επειδή η υπερηφάνεια είναι ιδιότητα
των δαιμόνων. Επειδή ο υπερήφανος είναι κατά κάποιο τρόπο συγγενής του
διαβόλου.
Θανάσιμη είναι η αμαρτία, όταν ο άνθρωπος δεν μετανοή γι’ αυτήν…. Το ίδιο
συμβαίνει και με την ψυχή, που έχει νεκρωθή από την αμαρτία και είναι
ανίκανη να ιδή την αιώνια μακαριότητα.
Η γυναίκα δεν ζει χωρίς πίστη. Η απιστία για την γυναίκα είναι πρόσκαιρη. Και
ξαναγυρίζει στην πίστη, στο Θεό. Διαφορετικά γρήγορα διαλύεται.
Δεν μπορούμε να εισδύσωμε με την δική μας δύναμη στο εσωτερικό νόημα
των γεγονότων. Αυτό είναι δώρημα άνωθεν. Αν όμως βαδίζετε αυτό τον
δρόμο, τότε θα μπορέσετε να εισδύσετε στο νόημα των γεγονότων, μόνο με
την προσευχή του Ιησού. Τότε θα ιδήτε και κάτι περισσότερο από αυτά, όπως
είπε ο Κύριος στον Ναθαναήλ. ’Όταν ο άνθρωπος αρχίζη να βλέπη κάτι, που
πρώτα δεν το διέκρινε, και άλλοι δεν το διακρίνουν ούτε τώρα, έχει ήδη
αρχίσει η κάθαρση του νού του.
’Ολοι ψάχνουν για τον Θεό. Σκοπός δικός μας είναι να τον βρούμε τον Θεό….
Με την τήρηση των εντολών του Θεού.
Οι άγιοι πατέρες μάς λένε, πως μια πρόγευσις της γεέννης γίνεται εδώ στην
γή, όπως ακριβώς και της αιώνιας μακαριότητας. Οι αμαρτωλοί αρχίζουν να
αισθάνονται την τιμωρία του Άδη, και οι δίκαιοι την χαρά. Με μια διαφορά: ότι
και οι δυό στην μέλλουσα ζωή θα είναι ασύγκριτα μεγαλύτερα.
Αναμφισβήτητα. ….
Το φως βρίσκεται στον παράδεισο. Και ευφραίνει τους δικαίους ενώ το πύρ,
χωρίς Φως στην κόλαση καίει τους αμαρτωλούς…
Η φρίκη των κολάσεων του Άδη είναι συνεχώς στην σκέψη μου. Την
χρησιμοποιώ για να ταπεινώνομαι… ’Ας σηκωθούμε να κάνωμε μια προσευχή
να μας απαλλάξει ο Κύριος από το πυρ της κόλασης.
Είναι φανερό, πως όποιος διαβάζει την Αποκάλυψη, όταν φθάση το τέλος του
κόσμου, θα είναι πραγματικά μακάριος. Γιατί θα καταλαβαίνει κάτι από αυτά,
που θα γίνονται τότε. Και θα αρχίσει να ετοιμάζεται.
Η οδός της υπακοής είναι η πιο σύντομη. Και η πιο σωστή. Η υπακοή είναι
κάτι, που ξεπερνάει τις φυσικές δυνάμεις του ανθρώπου. Γι’ αυτό, για την
τήρησή της ο Κύριος δίνει την δύναμη.
«Ο ζυγός μου χρηστός και το φορτίον μου ελαφρόν εστι». Εκ πρώτης όψεως
φαίνεται, πως στα λόγια αυτά υπάρχει μία αντίφαση. … Στενή και τεθλιμμένη
είναι μόνο για κείνους, που μπαίνουν σ’ αυτήν με το ζόρι. Κατ’ ανάγκη. Χωρίς
δική τους εσωτερική διάθεση. Για κάποιον άλλο λόγο. Οχι για την σωτηρία της
ψυχής τους.»
«’Αμα υπάρχει ταπείνωση, υπάρχουν όλα. Και όταν ταπείνωση δεν υπάρχει,
δεν υπάρχει τίποτε. ’Εστω κι αν ο άνθρωπος κάνει θαύματα».
«Η θρησκευτικότητα μεταδίδεται κληρονομικά».
«Οι θλίψεις, που μας έρχονται η μία επάνω στην άλλη, σταλμένες από το Θεό,
είναι σημείο της αγάπης του Θεού για μας. Ο σκοπός της κάθε μιας είναι
διαφορετικός. Μας τις στέλνει, ή για να μας κόψη κάτι κακό. Η για να μας
φρονηματίση ή για να μας δοξάση στην μέλλουσα ζωή πιο πολύ. ή για να μας
τιμωρήση για παλαιότερες αμαρτίες μας. ’Ολοι βαστάζουν το σταυρό τους. Και
σεις τον δικό σας… Βαστάζετέ τον! Τουλάχιστον με το ένα σας δακτυλάκι!…
Βαστάτε τον.. Είναι απαραίτητο για την σωτηρία όλων…
«Ο Κύριος βλέπει τη διάθεση του ανθρώπου και δεν αγαπά να κάνουμε κάτι
από «αγγαρεία»…»
«Ο Κύριος θέλει τη σωτηρία μας, έχυσε το αίμα Του δι’ αυτήν. Γι’αυτό δεν
πρέπει να διστάζουμε να ζητούμε την βοήθειά Του, ούτε ν’αδιαφορούμε».
Τόνιζε πολύ και συχνά να μη είναι οι άνθρωποι ποτέ αχάριστοι. Τελικά στη
ζωή πρέπει ν’αφήνουμε να γίνεται το θέλημα του Θεού. ’Ερχονται τα πράγματα
έτσι που δεν έχουμε μερικές φορές άλλη επιλογή και αυτό γίνεται από
υπόδειξη και αγαθότητα του Θεού, για να ταπεινωθούμε στο κραταιό θέλημά
Του, για το δικό μας καλό.
«“Οι πράξεις των ανθρώπων έχουν αξία ενώπιον του Θεού, όταν είναι
αποτέλεσμα υπομονής, όταν γίνονται με καθαρά κι ανιδιοτελή κίνητρα. Ο
Κύριος βλέπει την καρδιά του ανθρώπου και τη διάθεσή ου, αν κάτι το κάνει
από “υποχρέωση” και καθήκον με βαρειά καρδιά ή από αγάπη και φιλότιμο
και ελευθερία».
«Ο Θεός μου έδωσε μία μακροχρόνια αρρώστεια για να σκεφθώ τις αμαρτίες
μου».
Πάτερ Αρσένιος
«Κάθε άνθρωπος, φεύγοντας από τη ζωή, πρέπει κάτι να αφήσει πίσω του: Το
σπίτι που έχτισε, το δέντρο που φύτεψε, το βιβλίο που έγραψε… Και αυτά όχι
για τον εαυτό του, αλλά για το συνάνθρωπό του. Ακόμα και μετά το θάνατό
σου, θα εξακολουθήσει να υπάρχει κάτι από σένα σ’ όλα όσα άγγιξαν τα χέρια
σου. Οι άνθρωποι θα σε θυμούνται, όταν θα βλέπουν με χαρά αυτά που τους
άφησες και θα δοξάζουν τον Κύριο. Δεν έχει σημασία το τι έκανες, φτάνει να το
έκανες στο όνομα του Θεού και από αγάπη στον άνθρωπο…».
Στην εξομολόγηση έλεγε: Φανταστείτε ότι μπροστά σας δεν είμαι εγώ, ο
μάρτυρας, αλλά ο μέγας Δικαστής. Τι θα του πούμε;
Είμαστε στο ναό μόνο σωματικά. Η λειτουργία δεν μας απασχολεί καθόλου. Κι
όταν τελειώσει, βγαίνουμε χωρίς να είμαστε ανανεωμένοι. Χωρίς να είμαστε
πλημμυρισμένοι από χαρά. Δεν αγαπούμε το ναό του θεού. Αργούμε στις
ακολουθίες, φεύγουμε ότι ώρα θέλουμε, είμαστε αδιάφοροι και αμέτοχοι.
’Όταν πρόκειται να πας κάπου, κόρη μου, να προσεύχεσαι πολύ, πριν. Πριν το
φαγητό επίσης, πρέπει να προσευχόμαστε. Να ευχαριστούμε αδιάκοπα το θεό
που έχουμε την υγεία μας. Δώρο δικό Του είναι. Πρέπει να είμαστε
ταπεινόφρονες. Να ξεριζώνουμε την υπερηφάνεια από την καρδιά μας. Πολλές
φορές έρχεται μια αρρώστια και μας ταπεινώνει. Γι’ αυτό την επιτρέπει ο Θεός.
Πρώτα ο Θεός, μετά ο συνάνθρωπος και μετά ο εαυτός μας. Ποτέ μην
υπόσχεσαι ασυλλόγιστα. Ο υπερήφανος υπόσχεται αβασάνιστα, από
εγωισμό. Ο ταπεινός λέει «θα προσπαθήσω».
Ακόμη κι αν έχει πρόσωπο αλόγου μια κοπέλα που σκέπτεται το Θεό, είναι
όμορφη.
Ερώτηση: Πάτερ, δεν μπορώ να πείσω τον πατέρα μου να πηγαίνει στην
εκκλησία. ’Αν πεθάνει δίχως να κοινωνήσει, τι γίνεται;
Ερώτηση: Ο πατέρας μου αισθάνεται πολύ αμαρτωλός κι ότι γι’ αυτό δεν έχει
δικαίωμα να πηγαίνει στην εκκλησία.
Απάντηση: Οι δαίμονες του βάζουν αυτή τη σκέψη, για να τον κρατούν μακριά
από τη σωτηρία. Αυτό είναι υπερηφάνεια.
Ερώτηση: Πάτερ, ο πατέρας μου είναι ανάπηρος. ’Έχει το ένα του χέρι. Αυτό
όπως είναι φυσικό, τον γεμίζει με θλίψη.
Ερώτηση: Δηλαδή στάρετς, είναι σε καλύτερη θέση αυτοί που δεν γνωρίζουν
και δεν πιστεύουν;
Απάντηση: Δεν είναι έτσι, γιατί απλούστατα όλοι γνωρίζουμε τι θέλει ο Θεός.
Κάνουμε όμως ότι δεν ακούμε. Είμαστε ηδονοθήρες. Σκεπτόμαστε μόνο την
απόλαυση, γι’ αυτό και δεν μπορούμε να δικαιωθούμε. Ο σατανάς καραδοκεί
δίπλα μας. Ο άνθρωπος που αγωνίζεται πνευματικά, έχει μεγαλύτερο πόλεμο
από το διάβολο. Ο φύλακας άγγελος είναι ένας. Τα δαιμόνια γύρω μας, πολλά.
Συνεχώς. Φοβούνται το σταυρό. Είναι δύναμη μεγάλη. Οι δαίμονες δεν
τολμούν να πλησιάσουν τους ανθρώπους και τα σπίτια που προστατεύονται
από το σταυρό.
Μερικές φορές, το μυστικό αυτό μας αποκαλύπτεται στη θεία λειτουργία όταν
κοινωνάμε».
’Όσο αμαρτωλός κι αν είναι ο άνθρωπος, μένει πάντα μέσα η σπίθα του Θεού.
Αυτή η σπίθα είναι ικανή να θεριέψει, να γίνει πυρκαϊά και να κάψει την
αμαρτωλότητα, λευκαίνοντας τον άνθρωπο. Η σπίθα του Θεού, είναι η
συνείδηση. ’Άνθρωπος ασυνείδητος δεν υπάρχει. Να φυλάγετε καλά, ως
θησαυρό ατίμητο, τη συνείδησή σας. Συνεχώς να βρίσκεστε σε εγρήγορση.
Μερικοί νομίζουν ότι χάνει κανείς την ψυχή του, μόνον από μεγάλα
αμαρτήματα, παραθεωρώντας τα μικρά. ’Έρχεται ο θάνατος και τους βρίσκει
ακάθαρτους! Αποφασίζοντας να ζείτε εν Χριστώ, να γνωρίζετε ότι θα σας
ταλαιπωρούν πολυποίκιλοι πειρασμοί! ’Όταν μάθετε να προσεύχεστε, θα
βρείτε τη δύναμη να τους νικάτε, να κυριαρχείτε στα πάθη
Αποφθέγματα άλλων Ρώσων Γερόντων:
«Οι ορατές αλλά μη πραγματικές αρετές μας μάς εμποδίζουν να δούμε τις
αόρατες, μα πραγματικές αμαρτίες μας».
Ποτέ δεν είναι δυνατό να πάρουν τα πράγματα καλύτερη εξέλιξη, παρά μόνο
έτσι όπως το επιτρέπει ο Θεός μέσα στο έλεός Του. Γι αυτό δόξασέ Τον για
όλα.
«Στην ψυχή του αγοριού ή του κοριτσιού που έχει λάβει ευλογημένη αγωγή
από τους γονείς του, ποτέ δεν θα θριαμβεύσει το κακό. Μπορεί προς στιγμήν,
ο άνθρωπος ν’ απομακρυνθεί από το σωστό δρόμο. ’Όμως οι ιεροί σπόροι
που έχουν φυτευτεί από τους γονείς και τον πνευματικό μέσα του, θα τον
αφυπνίσουν από την αμαρτωλότητα και θα τον επαναφέρουν στον παράδεισο
που έχασε».
«Ο γάμος είναι σταυρός. Η αγάπη πρέπει ν’ αγκαλιάζει και την ψυχική και τη
βιολογική ζωή των συζύγων. Και ολοκληρωμένη να παρέχεται στο παιδί.»
«Αν κάνετε κάτι καλό και στην πορεία αντιμετωπίζετε δυσκολίες, οπωσδήποτε
πρέπει να συνεχίσετε. Η σωτηρία της ψυχής πρέπει να επιτευχθεί κάτω απ’ τις
οποιεσδήποτε συνθήκες».
«… Δεν προσεύχεσαι, δεν ζητάς το έλεος του Θεού, γι’ αυτό έχεις αυτό τον
εκνευρισμό. ’Έτσι πλέον, αμαρτάνεις συνεχώς και δυσκολεύεις τη σχέση σου
με το Θεό».
Ιερομάρτυς Σέργιος Μετσώφ
•
• Μέσα στο μάτι σου υπάρχει ένα μεγάλο δοκάρι και συ προσέχεις
το κάρφος στο μάτι του αδελφού σου.
Για τον έγκλειστο βίο: " Αυτός είναι επικίνδυνος δρόμος, γιατί στη μόνωση
αναπτύσσονται τα πάθη. Είναι πιο φρόνιμο κι ωφέλιμο να ζει κανείς μαζί με
άλλους. Στο δρόμο που περπατούν οι άνθρωποι δε φυτρώνει το χορτάρι, εκεί
όμως που δεν πατιέται το χώμα, το χορτάρι οργιάζει. Γίνονται έγκλειστοι
επειδή δεν έχουν υπομονή, άν και ωφελούμαστε όταν οι άλλοι μας πειράζουν.
Το δέντρο, όσο περισσότερο κουνιέται από τον άνεμο, τόσο πιο βαθιά
μπαίνουν οι ρίζες του και στερεώνεται. Όταν όμως μεγαλώνει σε απόλυτη
ηρεμία, θα πέσει με το πρώτο φύσημα".
"Ν’ αποκτήσεις υπομονή για τον εαυτό σου. Στην Αγία Γραφή αναφέρεται: "Εν
τη υπομονή υμών κτήσασθε τας ψυχάς ημών" (Λουκ. κα’ 19). Χωρίς υπομονή
δεν μπορεί να κτιστεί ούτε πρόσκαιρο σπίτι, όχι μόνιμο. Η υπομονή γεννάει
την παρηγοριά κι η παρηγοριά αυτή είναι γνήσια. Εμείς όμως ζητάμε πάντα το
εύκολο. Αλλ’ αυτό που είναι εύκολο για το σώμα δεν είναι ωφέλιμο για την
ψυχή. Κι αυτό που είναι ωφέλιμο για την ψυχή είναι κουραστικό για το σώμα.
"Δια πολλών θλίψεων δει ημάς εισελθείν εις την βασιλείαν του Θεού" (Πραξ.
ιδ’ 22).
"Πρέπει να προσπαθεί κανείς να ζει όσο καλύτερα μπορεί. Λόγω της
ανυπακοής μας όμως ο Κύριος θα καλέσει τους γέροντες και δε θ’ αφήσει
κανένα στη γη".
"Στη σημερινή εποχή αυτοκτονούν πολλοί όχι μόνο από απιστία, αλλά κι από
έλλειψη υπομονής. Δε θέλουν να υποφέρουν καθόλου. Αν ο Κύριος δεν είχε
δώσει στον άνθρωπο τη φυσική επιθυμία για ζωή, σχεδόν όλοι θ’
αυτοκτονούσαν. Ο Μέγας Βασίλειος αναφέρει πως ένας ειδωλολάτρης
φιλόσοφος του έλεγε: "Πριν, ήθελα να γίνονται όλα όπως ήθελα εγώ. Είδα
όμως πως τίποτα δε γινόταν όπως ήθελα κι άρχισα να εύχομαι να γίνουν όλα
όπως είναι. Έτσι, από τότε άρχισαν να γίνονται όλα όπως ήθελα". Βλέπεις
πως κι οι ειδωλολάτρες συνειδητοποίησαν την αλήθεια, ότι αναπόφευκτα
πρέπει κανείς να υπομένει όλα όσα του συμβαίνουν. Όλοι οι άγιοι
παρακαλούσαν το Θεό να τους δώσει υπομονή. Αυτό σημαίνει πως την είχαν
ανάγκη."
Κάποτε τον ρώτησαν αν τα λόγια του αποστόλου " ο φρονών την ημέραν
Κυρίω φρονεί, και ο μη φρονών την ημέραν Κυρίω ου φρονεί" (Ρωμ, ιδ’,6)
σημαίνουν πως είτε εκτελεί κανείς τις εντολές είτε όχι είναι το ίδιο. "Όχι,
απάντησε, οι άγιοι απόστολοι το είπαν αυτό για να μην κρίνουμε κανένα,γιατί
κανένας δε γνωρίζει τι κρύβεται μέσα στον άνθρωπο. Γι’ αυτό λέγει πάλι ο
απόστολος: "ο εσθίων τον μη εσθίοντα μη εξουθενείτω, και ο μη εσθίων τον
εσθίοντα μη κρινέτω" (Ρωμ.ιδ’, γ). Κάποιος μπορεί να φαίνεται πως τηρεί όλες
τις εντολές, ίσως όμως να το κάνει ψυχρά ή να υπερηφανεύεται γι’ αυτό.
Κάποιος άλλος δεν τηρεί τίποτα, αλλά κατηγορεί τον εαυτό του, μετανοεί,
ταπεινώνεται και δοξολογεί το Θεό για όλα"."Ο άγιος Διάδοχος μας
συμβουλεύει να μην πιστεύουμε ούτε τα πραγματικά οράματα. Ο Θεός δε θα
τιμωρήσει κανέναν που δεν τα πιστεύει, αφού φέρθηκε έτσι όχι από
περιφρόνηση για το Θεό, αλλά για να μην πέσει στη δαιμονική παγίδα. Η δ. Α
έπρεπε να πει στην οπτασία: " Αν και προσεύχεσαι, δεν μπορώ να σε
πιστέψω και σου ζητώ να μην εμφανίζεσαι σε μένα. Εγώ είμαι αμαρτωλή κι
ανάξια να βλέπω οράματα". Ας προσευχηθεί με μεγαλύτερο ζήλο στο Θεό,
ώστε ο Κύριος να την απαλλάξει από τις οπτασίες αυτές, γιατί έχουν μεγάλο
κίνδυνο. Ας ρωτήσω κάτι όμως: μήπως η Α. κάνει έστω και την παραμικρή
σκέψη πως ο τρόπος ζωής της είναι σωστός; Αν ναι, τότε αυτός είναι ο λόγος
που τη πειράζει ο σατανάς. Όλοι οι μεγάλοι άγιοι πίστευαν πως ήταν οι
χειρότεροι αμαρτωλοί κι οι πιο ελεεινοί απ’ όλους τους ανθρώπους. Μόνο με
την ταπείνωση αυτή ευαρέστησαν στο Θεό. Το γεγονός πως ο νεκρός
εμφανίζεται με ουράνια λαμπρότητα δε σημαίνει τίποτα".
"Μου ζητάς να σε διδάξω πως ν’αποφεύγεις το διασκεδασμό του νου την ώρα
της προσευχής. Για μας τους αμαρτωλούς είναι αδύνατο ν’ αποφεύγουμε αυτό
το διασκεδασμό. Πρέπει όμως να προσπαθούμε να συγκεντρώνουμε το νου
μας και να τον περιορίζουμε στα λόγια της προσευχής, να εμβαθύνει δηλαδή
στο νόημα της κάθε λέξης. Ας μην απελπίζεται κανείς από την ακηδία και τη
σκληροκαρδία. Φτάνει να αναγνωρίζει πως είναι ανάξιος και ν’ αγωνίζεται όσο
μπορεί να προσεύχεται. Αν η προσευχή του δεν είναι θερμή, δε σημαίνει και
πως δεν είναι ευάρεστη στο Θεό. Μερικές φορές η προσευχή αυτή μπορεί να
θεωρηθεί ως θυσία, αν ο άνθρωπος ταπεινώνεται και μέμφεται τον εαυτό του
μπροστά στο Θεό".
"Μην κατακρίνεις. Πρέπει να ξέρουμε πως δεν φταίνε κείνοι αλλ’ ο εχθρός,
που τους υποβάλλει τέτοιες σκέψεις. Γι’ αυτό πρέπει να προσευχόμαστε γι’
αυτούς".
"Η προσευχή διδάσκει από μόνη της. Έχει λεχθεί: "Κάνε προσευχή γι’ αυτόν
που θέλει να μάθει να προσεύχεται. Όποιος έχει έφεση για προσευχή, κι ένα
λόγο ν’ ακούσει θα τον τηρήσει. Έχω διαβάσει στη Φιλοκαλία πως….."
Ο Γέροντας εμπόδιζε επιτακτικά κι αυστηρά τους άπειρους και τους δόκιμους
από την άσκηση της νοεράς προσευχής. Τους δίδασκε να πορεύονται
προοδευτικά, αρχίζοντας από την προφορική άσκηση της προσευχής του
Ιησού, κάνοντας μερικά κομποσχοίνια. "Αυτό προστατέυει τον άνθρωπο από
την υπερηφάνεια, έλεγε ο Γέροντας. Διαφορετικά, άν δε μετράει κανείς τα
κομποσχοίνια, μπορεί να νομίζει πως προσεύχεται πολλή ώρα, ενώ το
κομποσχοίνι θα δείξει πως δεν έχει πει την προσευχή αυτή ούτε εκατό φορές.
Κι άν ακόμα δεν έχεις κατορθώσει να δρέψεις καλά τους καρπούς της
προσευχής, είναι καλό τουλάχιστο να πεθάνεις βαδίζοντας προς αυτό το
σκοπό. Μη ζητάς μεγάλα πράγματα, θεία θεωρία, κ.λ.π. Θα σου δοθούν όταν
ο Θεός θέλει".
"Η θεία επίσκεψη και παρηγοριά στον άπειρο κάνουν περισσότερο κακό παρά
καλό, ακόμα κι άν πρόκειται για πραγματική, πνευματική επίσκεψη κι όχι για
απάτη. Η ψυχή μπορεί ανυποψίαστα να υπερηφανευτεί. Όταν η ψυχή
συνηθίσει σε τέτοια παρηγοριά γίνεται αδύνατη και στην πρώτη δοκιμασία
χάνει το θάρρος και πέφτει. Σύμφωνα με τους αγίους πατέρες, μητέρα της
παρηγοριάς είναι η υπομονή"
"Φρόντιζε τον εαυτό σουR αυτό φτάνει". Έλεγε επίσης πως πρέπει να ’ χουμε
αυτομεμψία, να κάνουμε υπομονή σε όλα και να δοξολογούμε συνέχεια το
Θεό. Μετά ο Γέροντας, για να με ωφελήσει, μου διηγήθηκε τ’ακόλουθα: "Ένας
από τους αγίους πατέρες άκουσε κάποτε ένα ζητιάνο να κατηγορεί τον εαυτό
του. Ήταν χειμώνας κι αυτός ημίγυμνος, μόλις που προσπαθούσε να
σκεπαστεί με μια ψάθα, κειτόταν πάνω σ’ ένα σωρό κοπριά, έτρεμε από το
κρύο και μονολογούσε: "Δε θέλεις να υποφέρεις ελεεινέ, ε; Οι άγιοι μάρτυρες
υπόφεραν χειρότερα. Ήταν γυμνοί στο καταχείμωνο, περνούσαν τον καιρό
τους στη φυλακή και τα πόδια τους ήταν σφηνωμένα στο ξύλο. Ενώ εσύ
μπορείς ν’ απλώνεις τις αρίδες σου και είσαι σκεπασμένος και με την ψάθα"
"Μπάτιουσκα, μ’ έχει καταλάβει η ακηδία. Το ξέρω πως δεν είναι καλό αλλά
δεν μπορώ να το ξεπεράσω. Εκείνος μου αποκρίθηκε: -Στο Ευαγγέλιο
αναφέρεται πως "Βιασταί αρπάζουσι την βασιλείαν του Θεού" (Ματθ. ια’ 12).
Γι’ αυτό πρέπει να βιάζουμε τον εαυτό μας πάντα. Πρέπει να κόβουμε τα
πάθη μας στην αρχή, όταν είναι ακόμα μικρά, γιατί μοιάζουν με τα μικρά
σκυλάκια που γαυγίζουν. Μόλις τα φοβερίσεις, απομακρύνονται. Αν όμως τ’
αφήσεις να δυναμώσουν και να μπουν μέσα σου, τότε θα σταθούν μπροστά
σου σαν λιοντάρια. Δε θα’ χεις την αντοχή να τα πολεμήσεις. - Πού πρέπει να
βιάζει κανείς τον εαυτό του, τον ρώτησα, και ποιά πράγματα πρέπει ν’
αποφεύγει; - Στον ύπνο, στο φαγητό, στο ποτό, στη συζήτηση. Περισσότερο
πρέπει να προσέχει να μη μιλάει κανείς στην εκκλησία. - Μπάτιουσκα,
συνέχισα, μερικές φορές έχω πολύ μεγάλο ζήλο για κάθε καλό, έπειτα όμως
με πιάνει αμέλεια και ακηδία και δεν έχω διάθεση να κάνω τίποτα. Κοιμάμαι και
τρώω χωρίς όριο. Δε θέλω να προσευχηθώ, αμελώ τον ατομικό μου κανόνα. τι
πρέπει να κάνει κανείς σε τέτοιες περιπτώσεις; -Σ’ αυτές τις περιπτώσεις
πρέπει ο άνθρωωπος να βιάζει τον εαυτό του σε κάθε καλό έργο κι ιδιαίτερα
στην προσευχή. Εξαρτάται από σένα να πιέσεις τον εαυτό σου να
προσεύχεσαι σε καιρούς ακηδίας και αμελείας. Κι όταν έχεις ζήλο για κάθε
καλό έργο, να ξέρεις πως αυτό έρχεται από το Θεό. - Μπάτιουσκα, από πού ν’
αρχίσω για να προοδεύσω λίγο στην πνευματική ζωή; Ίσως δε θα πρέπει να
βγαίνω έξω χωρίς απόλυτη ανάγκη; - Άκου από πού πρέπει ν’ αρχίσης.
Κάθησε στο κελλί σου κι αυτό θα σε διδάξει. Κάνε υπομονή. Θα σ’
ενοχλήσουν λογισμοί φυγής, μη τους δίνεις σημασία. Βλέπεις, όλοι οι άγιοι τον
ίδιο δρόμο βάδισαν. Ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης λέει πως όταν φεύγουμε
από την εκκλησία, δεν πρέπει να συζητάμε. Αυτό αναφέρεται και στους
κανόνες. Εμείς όμως έχουμε διαστρέψει την τάξη της μοναχικής ζωής, τα
έχουμε αναποδογυρίσει όλα. (Ο Γέροντας ανάφερε επίσης τα λόγια του
γέροντα Λεωνίδα προς μια πνευματική του θυγατέρα: "Πρόσεξε, τρία όπλα
έχεις για τον πνευματικό πόλεμο: την ταπείνωση, την υπομονή και την
αυτομεμψία. Μ’ αυτά θα πολεμήσεις και θα νικήσεις") -Μπάτιουσκα, δεν τα
πάω καλά με την προσευχή του Ιησού. Το να την λέω παντού και πάντα
φαίνεται τόσο απλό πράγμα, αλλά δεν είναι, συνέχεια την ξεχνάω. -Ναι, είναι
πολύ απλό πράγμα, αλλά δύσκολο να το εφαρμόσεις. Λες την ευχή μερικές
φορές και μετά την ξεχνάς. Την ξαναθυμάσαι, την λες καμιά δεκαριά φορές και
μετά ο νους σου πάλι διασκορπίζεται. Σε μια μέρα μπορεί να την έχεις πει
μόνο εκατό φορές και να νομίζεις πως έμαθες να προσεύχεσαι. Γι’ αυτό στην
αρχή, ώσπου να σου γίνει συνήθεια, είναι καλύτερα να μετράς με το
κομποσχοίνι. -Μπάτιουσκα, πόσο θα’ θελα να ’μαι πάντα πρόθυμος στην
κλήση μου, επιμελής στην τήρηση των μοναχικών μου όρκων και σ’ όλα τα
έργα μου μπροστά στο Θεό. Μερικές φορές η καρδιά μου φαίνεται να φλέγεται
από αγάπη για το Θεό και είναι έτοιμη να εκπληρώσει το θέλημα Του. Προτού
αποφασίσω καλά όμως ν’ ακολουθήσω μια πνευματική πορεία, ο εχθρός
επιτίθεται και λιποψυχώ. Η ψυχή μου θλίβεται για την αμέλεια μου. Ο καιρός
περνά. Πότε θα βάλω αρχή, να ζήσω μ’ επιμέλεια; - Μάλιστα, είπε ο Γέροντας.
τι μπορούμε να κάνουμε; Είμαστε πάντα αμελείς στα έργα του Θεού. Κι αυτό
όμως είναι θέμα προσευχής. Γνωρίζεις πως ο άγιος Μακάριος ο Μέγας έχει
γράψει: "Πρέπει να προσευχόμαστε, να φωνάζουμε χωρίς ντροπή στο Θεό,
ώστε να μας ελεήσει και να μας βοηθήσει. Από μόνοι μας, μονάχα με τη
δυνάμη μας, δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα καλό. Αν όμως
προσευχόμαστε συχνά, άν επιμένουμε στην προσευχή κι άν φωνάζουμε στο
Θεό, χωρίς ντροπή και με μεγάλη ταπείνωση, ο Θεός θα μας ακούσει."-
Μπάτιουσκα, δόξα τω Θεώ, με τις ευχές σου έχω αρχίσει κάπως να συνηθίζω
την προσευχή, άν και εξωτερικά. - Ωραία, είπε ο Γέροντας. Δεν πειράζει που
γίνεται μόνο εξωτερικά. Με τη συνεχή τήρηση του ατομικού σου κανόνα, η
επιθυμία θα δυναμώσει και θ’ ασχολείσαι με την ευχή και τις υπόλοιπες ώρες.
Ο Γέροντας μου’ λεγε επίσης πως την προσευχή του Ιησού πρέπει να την
λέμε καθαρά, κι όταν τελειώνουμε μιαν ευχή να κάνουμε στιγμιαία παύση και
έπειτα να την ξαναλέμε. Λογισμοί θα ’ρχονται, δε γίνεται αλλιώς. Είναι δουλειά
του πονηρού να σπέρνει λογισμούς, για ν’ αποσπά το νους μας από την
προσευχή. Τότε όμως είναι ανάγκη να προσευχόμαστε με περισσότερο ζήλο.
Κι οι λογισμοι, δηλ. ο ίδιος ο πειρασμός, θα καεί από το όνομα του Ιησού και
θ’ αναχωρήσει. Σ’ αυτό το σημείο ο Γέροντας με ξάφνιασε. Ήμουν έτοιμος να
τον ρωτήσω κάτι, αλλ’ εκείνος διάβασε τη σκέψη μου και μου είπε:"Μερικές
φορές ο εχθρός μπαίνει στην καρδιά σου και σε πειράζει με μίσος και
κατάκριση για τον αδελφό σου". Αυτό ήταν ό,τι ακριβώς ήθελα να τον
ρωτήσω, γιατί ήμουν στενοχωρημένος με κάποιον, αλλ’ ο Γέροντας με
πρόλαβε. (Κύριε, με τις ευχές του αγίου πατέρα, φύλαξε με από την απάτη
του πονηρού και τον χωρίς επίγνωση ζήλο). -Πολλοί θρηνούν, μου είπε
κάποτε ο γέροντας, αλλά όχι γι’ αυτό που πρέπει. Πολλοί στενοχωρούνται,
αλλά όχι για τις αμαρτίες τους. Πολλοί φαίνονται ταπεινοί, αλλά δεν είναι. Για
να’ ναι αποτελεσματική η προσευχή του Ιησού, ο άνθρωπος πρέπει να
συμπεριφέρεται με ταπείνωση σε όλα: στον τρόπο που κοιτάζει, που
περπατάει, που ντύνεται.
Προσευχή στην Υπεραγία Θεοτόκο από τον ατομικό κανόνα των μοναχών της
’Οπτινα:
o "Δόκιμη Λυδία, το έλεος του Θεού να’ ναι μαζί σου. Έλαβα το
γράμμα σου. Εύχομαι ο Κύριος να σε στηρίξει στις καλές σου
προθέσεις και να σου χαρίσει καρδιακή συντριβή και ταπεινό
πνεύμα. Μου γράφεις πως ο ζήλος σου για την προσευχή έχει
ψυχρανθεί. ΄Οπως και να’ χουν τα πράγματα, πρέπει ν’
αποκτήσουμε ταπείνωση. Να προσέχεις όμως να μην
εγκαταλείψεις τον ατομικό σου κανόνα. Να τον κάνεις πάντα, είτε
θέλεις είτε όχι. Όταν αναγκάσεις τον εαυτό σου να το κάνει, ο
αγώνας σου θα φανεί ευάρεστος στο Θεό. Μόνο να τα κάνεις
όλα με ταπείνωση. Για την υπομονή και την επιμονή σου ο Θεός
θα σου χαρίσει συντριβή. Όταν έχουμε αγρυπνία, ο ατομικός
κανόνας παραλείπεται. Εύχομαι ο Κύριος να σ’ ενδυναμώσει
σωματικά και κυρίως πνευματικά. Μη λυπάσαι υπερβολικά για
την υγεία σου. Να ευχαριστείς τον Κύριο για την αρρώστια σου,
γιατί έτσι η ψυχή σου καθαρίζεται από τις αμαρτίες. Κι άν ακόμα
αναγκαστείς να ’σαι κλινήρης και χάσεις τελείως τη δύναμή σου,
μην εγκαταλείψεις την προσευχή. Μνημόνευε το όνομα του
Κυρίου πάντα, κι Εκείνος θα σου απαλύνει τον πόνο της
αρρώστιας. Η ειρήνη κι η ευλογία του Θεού να’ ναι μαζί σου.
Ιερομόναχος Ιωσήφ"
Απολυτίκιον
Κοντάκιον
Μεγαλυνάριον
ΠΕΡΙ ΥΠΟΜΟΝΗΣ
«Υπομονής έχετε χρείαν, ίνα το θέλημα του Θεού ποιήσαντες κομίσησθε την
επαγγελίαν» (Εβρ. 10. 36). Αυτοί που υπομένουν αγόγγυστα και με καρτερία
τα πάντα, μένουν πιστοί στο θέλημα του Θεού. Κι αυτοί που μένουν πιστοί
στο θέλημα του Θεού, θα πάρουν την αμοιβή που υποσχέθηκε Εκείνος: τη
βασιλεία των ουρανών. Γι’ αυτό κι εσύ «μη νικώ υπό του κακού, αλλά νίκα εν
τω αγαθώ το κακόν... Μηδενί κακόν αντί κακού αποδιδόντες· προνοούμενοι
καλά ενώπιον πάντων ανθρώπων· μη εαυτούς εκδικούντες, αγαπητοί, αλλά
δότε τόπον τη οργή· γέγραπται γαρ· εμοί εκδίκησις, εγώ ανταποδώσω, λέγει
Κύριος» (Ρωμ. 12. 21, 17, 19). Στον Κύριο ανήκει η κρίσις και η καταδίκη
όσων σε αδικούν. Σε σένα η καλωσύνη και η μακροθυμία. Στον Κύριο ανήκει η
τιμωρία και η πάταξις του κακού. Σε σένα η ανεξικακία και η υπομονή.
Η υπομονή στις δοκιμασίες είναι ένα ασφαλές μέσο για να ενωθούμε με τον
Θεό. Όσο ο γογγυσμός, χωρίζει από τον Θεό, τόσο η υπομονή σφυρηλατεί
την ενότητα μας μαζί Του. Αν λοιπόν υπομένης μ’ ευγνωμοσύνη όλες τις
δοκιμασίες για χάρι Του, θα σου ανταποδώση την αιώνια μακαριότητα.
Μέσω της θλίψεως και της υπομονής εισέρχεσαι στον χώρο της αληθινής
γνώσεως και καθαρίζεσαι από το πλήθος των αμαρτιών σου.
Ο λόγος για την υπομονή δεν τελειώνει εύκολα. Θυμάται πάλι τους λόγους του
Κυρίου: «Εν τη υπομονή υμών κτήσασθε τας ψυχάς υμών» (Λουκ. 21. 19). «ο
δε υπομείνας εις τέλος ούτος σωθήσεται.» (Ματθ. 10. 22) Αλλά και στο
διάστημα της επιγείου ζωής Του ο Κύριος έγινε για μας πρότυπο υπομονής,
μακροθυμίας και ανεξικακίας· «ος λοιδορούμενος ουκ αντελοιδόρει, πάσχων
ουκ ηπείλει, παρεδίδου δε τω κρίνοντι δικαίως» (Α’ Πετρ. 2. 23). Υπόμεινε κι
εσύ με χαρά τα πάντα, για ν’ ακούσης τη φωνή Του να λέη: «Ότι ετήρησας τον
λόγον της υπομονής μου, καγώ σε τηρήσω εκ της ώρας του πειρασμού της
μελλούσης έρχεσθαι επί της οικουμένης όλης, πειράσαι τους κατοικούντας επί
της γης» (Αποκ. 3. 10).
«Υπομένων υπέμεινα τον Κύριον και προσέσχε μοι και εισήκουσε της
δεήσεως μου» (Ψαλμ. 39. 1). Ο Κύριος δέχεται σαν θυσία ευάρεστη την
ανδρεία υπομονή, ενώ αποστρέφει το πρόσωπο Του από τη μικροψυχία. Οι
άνθρωποι της υπομονής ακολουθούν πιστά τα ίχνη Του, οι δειλοί και οι
μικρόψυχοι απομακρύνονται από κοντά Του· «πολλοί απήλθον εκ των
μαθητών αυτού εις τα οπίσω και ουκέτι μετ’ αυτού περιεπάτουν» (Ιω. 6. 66)
Ποιός τραυματισμένος θεράπευσε ποτέ την πληγή του χωρίς υπομονή στον
πόνο και στα θεραπευτικά μέσα του γιατρού; Ποιός μπορεί ν’ ακολουθήση
πίσω από τον Χριστό χωρίς να σηκώση στους ώμους τον σταυρό της
υπομονής; Κανένας. Όλοι όσοι Τον ακολούθησαν και Τον ακολουθούν ήταν
και είναι έτοιμοι ν’ αντιμετωπίσουν με υπομονή τις δοκιμασίες που
οπωσδήποτε θα τους βρουν, καθώς τονίζει και ο σοφός Σειράχ,: «Τέκνον, ει
προσέρχη δουλεύειν Κυρίω Θεώ, ετοίμασον την ψυχήν σου εις πειρασμόν»
(2.1)
«Ει τις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν
αυτού και ακολουθείτω μοι» (Ματθ. 16. 24). τι μας λέει μ’ αυτά τα λόγια Του ο
Κύριος; «Ότι όποιος θέλει να βαδίση στα ίχνη Του πρέπει πρώτα ν’ αρνηθή
τον εαυτό του, δηλαδή τη φιλαυτία του και το θέλημα του, έπειτα να σηκώση
τον σταυρό του, σταυρό υπομονής και ανδρείας, και τέλος να Τον
ακολουθήση.