1

Ασκητική της αγάπης – υπακοή, μηνύματα, άγγελοι.

Ταγαράκης Χρήστος

Εισαγωγή.
Ασκητική της αγάπης (άγγελοι, μηνύματα, υπακοή στον πνευματικό πατέρα).
Γνήσια και νόθα πνευματικά φαινόμενα: διάκριση, πνευματική καθοδήγηση.
Επίλογος.
Επώνυμα σχόλια στην Ασκητική της αγάπης.
Σχετικές πηγές (Ασκητική της αγάπης).
Κείμενα του ιδίου (Ταγαράκης Χρήστος).

Εισαγωγή.

Το παρόν κείμενο συνεγράφη με αφορμή την πρόσφατη δημοσίευση, στο διαδίκτυο,

ενός άρθρου, που αναφέρεται στο βιβλίο Ασκητική της αγάπης (εκδ. Επτάλοφος,
Σειρά Τάλαντο, έκδ. Δ'): Η ΑΣΚΗΤΙΚΗ των…Αγγέλων!
(πηγή: http://egolpio.wordpress.com/2010/07/04/askhtikh_aggelwn/). Σκοπός της
συγγραφής του είναι να θίξει ένα επίκαιρο, αλλά και πολύ λεπτό θέμα: τα διάφορα
πνευματικά φαινόμενα (εμφανίσεις αγγέλων, φωνές αγγέλων, πνευματικά μηνύματα
κ.τ.λ.) σε σχέση με την υπακοή στον πνευματικό πατέρα και την καθοδήγηση από
αυτόν. Το παρόν κείμενο θα μπορούσε να ειδωθεί και ως συνέχεια μιας πρόσφατης
δημοσίευσης: Ασκητική της αγάπης. Σύντομα σχόλια. Ταγαράκης Χρήστος.
Ιστοσελίδα Ζωηφόρος (14.07.2010). Πηγή στο διαδίκτυο:
http://www.zoiforos.gr/index.php?
option=com_content&task=view&id=3850&Itemid=158.

Επειδή ορισμένο κύκλοι, έχουν ταχθεί υπέρ του εν λόγω βιβλίου:

 2

α) χωρίς να διακρίνουν την ουσιαστική διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στο βιβλίο και
τη Γερόντισσα Γαβριηλία, και
β) αντιμετωπίζουν όποιον εκφράσει κάποια απορία, επιφύλαξη ή αμφισβήτιση
ορισμένων σημείων του βιβλίου ως κατήγορο της Γερόντισσας, ενώ οι ίδιοι
αυτοανακηρύσονται ως οι υπερασπιστές τόσο του βιβλίου όσο και της Γερόντισσας
(υπάρχουν αρκετές αναφορές αυτού του είδους στο διαδίκτυο),
τονίζεται, ότι το παρόν κείμενο, συνεγράφει με όλο τον απαιτούμενο σεβασμό προς
τη Γερόντισσα. Όταν γράφεται ένα κείμενο ή βιβλίο, δεν μπορεί να εκλειφθεί ως ένα
αδιαμφησβήτητο Ορθόδοξο δόγμα. Θα κριθεί για τη συμφωνία του με την Ορθόδοξη
Πίστη, την Ιερή Παράδοση, το γράμμα και το πνεύμα των Αγίων Πατέρων. Αν
υπάρχουν σημεία του, τα οποία χρειάζεται να διευκρινισθούν, να συζητηθούν ή
ακόμη και να απορριφθούν, αυτό μπορεί να γίνει κατόπιν ενός διαλόγου, εν
ελευθερία και με εν Χριστώ αγάπη. Εκφράζεται η ευχή, ότι ο κάθε αντικειμενικός και
καλοπροαίρετος αναγνώστης, θα μπορέσει να αντιληφθεί το όλο θέμα, αλλά και να
προβληματισθεί, σχετικά με ορισμένα σημεία του σχολιαζόμενου βιβλίου, προς
ώφελος ψυχής.

Ασκητική της αγάπης (άγγελοι, μηνύματα, υπακοή στον πνευματικό

πατέρα).

Όπως έχει αναφερθεί σε διάφορες συζητήσεις, οι οποίες γίνονται στο διαδίκτυο, η

Γερόντισσα Γαβριηλία δεν έκανε υπακοή σε άλλη Γερόντισσα. Πέραν τούτου, λόγω
των ελάχιστων σχετικών αναφορών, είναι δύσκολο να συμπεράνει κάποιος, έχοντας
ως βάση την Ασκητική της αγάπης, εάν η Γερόντισσα Γαβριηλία έκανε υπακοή (με
την έννοια της συχνής επικοινωνίας και υπακοής σε ένα Γέροντα) και σε ποιoν
πνευματικό πατέρα. Αυτό δεν αναφέρεται ως κατηγορία εις βάρος της, αλλά ως μια
αφορμή προς συζήτηση του όλου θέματος και του τρόπου γραφής του βιβλίου. Για να
μπορέσει κάποιος να απαντήσει σε αυτό το ερώτημα, χρειάζεται να διερευνήσει τα
εξής:
 3

1) Ποιον ή ποιους πνευματικούς πατέρες είχε η Γερόντισσα Γαβριηλία και σε ποιά

χρονικά διαστήματα; Τον ή τους συμβουλευόταν τακτικά;

2) Κατά πόσο έκανε υπακοή στις συμβουλές τους;

Και τα δύο ανωτέρω θέματα είναι πολύ λεπτά. Η αναζήτηση απαντήσεων στο
δεύτερο κυρίως ερώτημα, νομίζω ότι, ιδιαιτέρως μετά την κοίμηση της Γερόντισσας,
είναι υπόθεση του Θεού. Ίσως κάποια σημεία του βιβλίου Ασκητική της αγάπης να
δίνουν μερικές λιγότερο ή περισσότερο πειστικές απαντήσεις για το πρώτο ερώτημα˙
αυτό μπορεί να γίνει αντικείμενο μελέτης και έρευνας. Σκοπός μιας τέτοιας μελέτης,
δεν μπορεί να είναι η καταδίκη ή η αθώωση της Γερόντισσας˙ μόνο ο Θεός κρίνει
τους ανθρώπους. Στόχος μιας μελλοντικής, κατά το δυνατόν αντικειμενικής
διερεύνησης του θέματος (άγγελοι – πνευματικά μηνύματα - εσωτερική φωνή –
υπακοή στον πνευματικό πατέρα, όπως παρουσιάζονται στο βιβλίο Ασκητική της
αγάπης), μπορεί να είναι η άντληση χρήσιμων συμπερασμάτων, με στόχο το ώφελος
ψυχής των πιστών.

Παρενθετικά αναφέρεται, ότι εκτός του άρθρου του Αντιαιρετικού Εγκολπίου

(Η ΑΣΚΗΤΙΚΗ των…Αγγέλων!, πηγή:
http://egolpio.wordpress.com/2010/07/04/askhtikh_aggelwn/), υπάρχουν στην
ιστοσελίδα Όρθρος, δύο επιπλέον δημοσιεύσεις, που αναφέρονται στην Ασκητική της
αγάπης:
1) Γερόντισσα Γαβριηλία. Κρίσεις και σχόλια στο περιεχόμενο του βιβλίου "Ασκητική
της αγάπης", Γαβριηλίας μοναχής, Αθήναι 2003. Ιεροδιάκονος (και νυν
πρεσβύτερος), π. Βασίλειος Σπηλιόπουλος, προλογίζει ο αρχιμανδρίτης π. Σαράντης
Σαράντος (πηγή: http://www.orthros.org/Greek/Bibliokrisia/GerGavr.htm,
http://www.orthros.org/Greek/Bibliokrisia/GerGavr.pdf), και
2) Ενστάσεις επί ενστάσεων. Συνολική απάντηση στις ενστάσεις για την βιβλιοκριτική
στην "Ασκητική της αγάπης" (Γαβριηλίας πρώην μοναχής) (πηγή:
http://www.orthros.org/Greek/Bibliokrisia/GerGavr-Enstaseis.htm,
http://www.orthros.org/Greek/Bibliokrisia/GerGavr-Enstaseis.pdf).
 4

Εάν κάποιος θεωρεί, ότι δεν ικανοποιείται από το περιεχόμενο ή τον τρόπο γραφής
τους, μπορεί εάν θέλει, να χρησιμοποιήσει στοιχεία του παρόντος κειμένου ή
οποιαδήποτε άλλα κρίνει ο ίδιος, για να κάνει μια νέα μελέτη του θέματος.

Σχετικά με τις αναφορές στους αγγέλους (πολλά τέτοια σημεία παρουσιάζονται στο
πρόσφατο άρθρο του Αντιαιρετικού Εγκόλπιου Η ΑΣΚΗΤΙΚΗ των…Αγγέλων!, (πηγή:
http://egolpio.wordpress.com/2010/07/04/askhtikh_aggelwn/), οι οποίες γίνονται στην
Ασκητική της αγάπης, τίθονται μερικές απλές ερώτησεις:

- Μπορεί κάποιος να εγγυηθεί (ακόμη και αν υποτεθεί ότι η συγγραφέας του βιβλίου
έχει αποδώσει με πιστότητα όλες τις σχετικές πληροφορίες), ότι η Γερόντισσα
Γαβριηλία, καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής της (ακόμη και όταν ήταν λαϊκή) διέκρινε
πάντοτε αλάνθαστα τη φωνή των αγγέλων και την πληροφορία του Θεού;

- Αποκλείεται το ενδεχόμενο, σε κάποια ή κάποιες περιπτώσεις (ως άνθρωπος που

ήταν) να έσφαλε;

Οι ερωτήσεις αυτές τίθονται με επιφύλαξη και με όλο το σεβασμό στη μνήμη της
Γερόντισσας Γαβριηλίας. Ίσως θα ήταν χρήσιμο, κάποιοι έμπειροι πνευματικοί
Πατέρες να μελετήσουν τις αναφορές, οι οποίες γίνονται στους αγγέλους, στο εν
λόγω βιβλίο, και να προσπαθήσουν να δουν, ποιες από αυτές θα μπορούσαν να
είναι αληθινές και ποιες μπορεί να εμπεριέχουν το ανθρώπινο σφάλμα. Σκοπός μιας
τέτοιας προσπάθειας, θα μπορούσε να είναι η εξακρίβωση της γνησιότητας των
παρουσιαζόμενων, στο εν λόγω βιβλίο, πνευματικών φαινομένων.

Εκτός από τους αγγέλους, γίνεται αρκετά συχνά στην Ασκητική της αγάπης, αναφορά
και σε διάφορα μηνύματα - πληροφορίες, τα οποία λάμβανε η Γερόντισσα Γαβριηλία.
Ο τρόπος παρουσίασής τους είναι αρκετά ασαφής. Ένα απλό παράδειγμα:

"Στην Θεσσαλονίκη όμως πήρε και μια άλλη Πληροφορία. Καθώς ήτανε καθισμένη σ'
ένα μπαλκόνι, πάνω στην ακτή Μιαούλη, κι ενώ κοιτούσε την θάλασσα και τα
καράβια, γύρισε και είπε σαν να μονολογούσε: "Έτσι κι εμένα, μια μέρα ένα καράβι θα
 5

με πάρει μακρυά ... σε άλλη μακρυνή Χώρα"... ". Πηγή: Ασκητική της αγάπης,
(πρώην) μοναχής Γαβριηλίας, εκδ. Επτάλοφος, Σειρά Τάλαντο, έκδ. 18η, Αθήνα
2005.

Θα μπορούσε κάποιος να αναρωτηθεί:

- ποιός έστειλε την "Πληροφορία";
- ποιό ήταν το νόημά (ο σκοπός) της "Πληροφορίας";
- είχε η Γερόντισσα ως λαϊκή, προορατικό χάρισμα ή μήπως ήθελε ο Θεός να την
προετοιμάσει για το μέλλον;

Οι ερωτήσεις αυτές, δεν θέτουν υπό αμφισβήτιση τη γνησιότητα της "Πληροφορίας" –

αυτό είναι ένα άλλο θέμα – αλλά τον τρόπο, με τον οποίο παρουσιάζεται το γεγονός
στο βιβλίο. Αν π.χ. ήταν μια πληροφορία, που προερχόταν από το Θεό, και είχε
συζητήσει η (λαϊκή τότε) Γερόντισσα το θέμα με τον πνευματικό της, θα μπορούσε
αυτό να αναφερθεί στο κείμενο. Έτσι θα ήταν όλα ποιο απλά και ποιο κατανοητά για
τον Ορθόδοξο αναγνώστη. Σε πολλά άλλα σημεία του σχολιαζόμενου βιβλίου γίνεται
λόγος για πληροφορίες και μηνύματα, με τρόπο ακόμη πιο ασαφή. Αυτά μπορούν να
αποτελέσουν αντικείμενο ξεχωριστής μελέτης.

Μπορεί η συχνή αναφορά, στο εν λόγω βιβλιο, σε διάφορα μηνύματα – και στους
αγγέλους – χωρίς να γίνεται εξ ίσου συχνή αναφορά στον πνευματικό πατέρα,
στη διάκριση και στην υπακοή σε αυτόν, να δημιουργήσει εσφαλμένες
εντυπώσεις. Ίσως κάνει τον απλό μέσο αναγνώστη να νομίζει, ότι στην Ορθοδοξία
δίνεται μεγάλη βαρύτητα στα μηνύματα – και στους αγγέλους˙ ο πνευματικός
πατέρας είναι κάπως παραμερισμένος, έχοντας ένα δευτερεύοντα ρόλο ή δεν
χρειάζεται καν να υπάρχει. Για να μην αδικηθεί το σχολιαζόμενο βιβλίο, αναφέρεται
ότι, σύμφωνα με το κείμενο, η Γερόντισσα είχε "για πνευματικό τον πολύ αξιόλογο
Αρχιμανδρίτη (και μετέπειτα Επίσκοπο) Ιάκωβο Βίρβο" (σελ. 31, όπως ανωτέρω).
Ωστόσο, το πρόβλημα που υπάρχει είναι απλό: σε πολλά σημεία του κειμένου
τονίζονται περισσότερο τα διάφορα πνευματικά φαινόμενα (π.χ. μηνύματα,
άγγελοι), χωρίς να δίνεται ταυτοχρόνως αναφορά – έμφαση στην συμβουλή του
πνευματικού πατέρα ή στην ευλογία του. Ως γνωστόν, στην Ορθοδοξία, η υπακοή
στον πνευματικό πατέρα και η αίτηση της ευλογίας του για ό,τι θέλει να κάνει κάποιος
 6

στη ζωή του, έχουν πολύ μεγαλύτερη αξία από τα διάφορα πνευματικά φαινόμενα, τα
οποία μπορεί αυτός να ζήσει (ή φαντάζεται ότι ζει). Λόγω της σπαυδαιότητός του, το
θέμα συζητείται και στο επόμενο κεφάλαιο. Υπάρχει πλήθος περιστατικών, από τη
ζωή των μοναχών και των ασκητών, τα οποία επιβεβαιώνουν τη σπουδαιότητα τόσο
της ευλογίας του πνευματικού πατέρα και όσο και της υπακοής προς αυτόν.

Θα μπορούσε να υποτεθεί, ότι όλες οι αναφορές στους αγγέλους και στα διάφορα
μηνήματα, τα οποία λάμβανε η Γερόντισσα Γαβριηλία με διάφορους τρόπους, (όπως
αυτά παρουσιάζονται στην Ασκητική της αγάπης) είναι γνήσια Ορθόδοξα πνευματικά
φαινόμενα. Ακόμη και σε αυτήν την περίπτωση όμως, πρέπει να τονιστεί, ότι ο βίος
της Γερόντισσας Γαβριηλίας αποτελεί εξαίρεση στο χώρο της Ορθοδοξίας. Δεν
μπορεί να αποτελέσει πρότυπο προς τυφλή – αδιάκριτη μίμηση, ιδιαιτέρως από
ανώριμους πνευματικά (με τη θρησκευτική έννοια του όρου) ανθρώπους. Στην
Ορθοδοξία, υπάρχει για όλους (μοναχούς, ιερομένους και λαϊκούς) η καθοδήγηση
από τον πνευματικό πατέρα. Επιπλέον, για τους μονάχους υπάρχει η
εγκαταβίωση σε μια αδελφότητα (μικρότερη ή μεγαλύτερη ομάδα μοναχών π.χ. σε
σκήτες, ησυχαστήρια ή μονές και σπανιότερα σε κελλιά, κατά μόνας) και η υπακοή
– την οποία μάλιστα έχουν ορκιστεί κατά την κουρά τους - στο Γέροντα.
Αξιοσημείωτο είναι, ότι η κατά μόνας εγκαταβίωση, η οποία θεωρείται ως η πιο
δύσκολη από όλες τις άλλες μορφές, επιτρέπεται συνήθως, αφού πρώτα ο μοναχός
ζήσει για ένα αρκετά μακρύ χρονικό διάστημα σε μια συνοδεία (οικογένεια - ομάδα
μοναχών σε κελλί, σκήτη, ησυχαστήριο ή μοναστήρι). Στη συνέχεια, προκειμένου να
διαβιώσει μόνος του, χρειάζεται να πάρει σχετική ευλογία, αλλά και πάλι θα πρέπει
να αναφέρεται στη μονή της μετανοίας του. (Ένα πολύ χρήσιμο βοήθημα για την
περαιτέρω μελέτη του θέματος είναι το βιβλίο Ορθόδοξος μοναχισμός. Εκκοσμίκευση
ή αναδρομή προς το αρχαίον κάλλος; Αρχιμ. Χριστοδούλου, Καθηγουμένου
Σταυροπηγιακής και Συνοδικής Ι. Μονής Αγ. Συμεών του Νέου Θεολόγου, έκδ. Ι. Μ.
Αγ. Συμεών του Νέου Θεολόγου, Κάλαμος Αττικής, 2001). Αλλά και αυτοί οι οποίοι
βρίσκονται στον κόσμο ως λαϊκοί (μη μοναχοί), χρειάζεται να ζουν μέσα σε μια
πνευματική οικογένεια, που είναι η ενορία.
 7

Γνήσια και νόθα πνευματικά φαινόμενα: διάκριση, πνευματική

καθοδήγηση.

Ένας κίνδυνος, ο οποίος υπάρχει, όταν γίνεται υπέρμετρη αναφορά σε αγγέλους,

πληροφορίες ή μηνύματα, είναι να νομίσει ο απλός μέσος χριστιανός, ότι μπορεί να
ακούει και να ακολουθεί αδιάκριτα διάφορες π.χ. "αγγελικές φωνές". Έτσι, μπορεί να
οδηγηθεί στην πλάνη (με τη θρησκευτική έννοια του όρου) ή/και στην ψυχοπάθεια
(από ψυχιατρικής απόψεως). Εξ άλλου, υπάρχουν και διάφορες ψυχιατρικές
παθήσεις ή/και δαιμονικές καταστάσεις, στις αποίες περιγράφονται τέτοιου είδους
φαινόμενα. Χρειάζεται να τονιστεί ότι, εάν κάποιος θέλει να ζει στα πλαίσια της
Ορθοδοξίας, είναι απαραίτητη η καθοδήγηση του από έναν πνευματικό πατέρα και η
υπακοή σε αυτόν. Για οποιαδήποτε οράματα, φωνές αγγέλων ή άλλα σχετικά
φαινόμενα, χρειάζεται να συμβουλεύεται ο πιστός τον πνευματικό του. Χωρίς την
κατάλληλη πνευματική καθοδήγηση, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος για την ψυχή (ένα
αξιόλογο, σχετικό με το θέμα, βιβλίο είναι το Γεροντικό. Περί ονείρων και οραμάτων.
Έκδ. Ι. Κοινοβίου Οσίου Νικοδήμου, Γουμένισσα, 1998. Μερικές ακόμη πηγές, που
είναι πολύ χρήσιμες για μια ευρύτερη προσέγγιση του θέματος, είναι και οι εξής:

- Γνήσιες & νόθες εμπειρίες. π. Αντωνίου Αλεβιζόπουλου,

(πηγή: http://www.egolpion.com/E396443A.el.aspx).

- Ο ΔΙΑΒΟΛΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΤΑΙ ΩΣ ΑΓΓΕΛΟΣ ΦΩΤΟΣ. Γέροντος Παϊσίου

Αγιορείτου, (πηγή: http://www.egolpion.com/aggelos_fwtos.el.aspx),

- Ο ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΑΓΓΕΛΟΣ. Απομαγνητοφωνημένη ομιλία του

μακαριστού π. Δανιήλ Γούβαλη, (πηγή:
http://www.egolpion.com/planhsei_eklektous.el.aspx),

- + π.Δανιήλ Γούβαλης: Η γλωσσολαλιά και οι Πατέρες,

(πηγή:http://egolpio.wordpress.com/2010/07/09/fdanihl_glwssolalia/).
 8

Αξίζει να αναφερθεί, ότι το φαινόμενο των αγγέλων, καλλιεργείται πολύ στον εκτός
Ορθοδοξίας χώρο, π.χ. σε διάφορους χριστιανικούς, κοσμικούς (μη χριστιανικούς) ή -
συχνότατα - σε νεοεποχήτικους κύκλους. Τις τελευταίες δεκαετίες, υπάρχει ένας
τεράστιος όγκος μη Ορθοδόξου βιβλιογραφίας, που αναφέρεται σε αυτό το θέμα.
Επαναλαμβάνεται και πάλι, ότι ή όποια αναφορά σε αγγέλους και αγγελικά
φαινόμενα, όταν γίνεται αποκομμένη από την Αληθινή Πίστη στον Τριαδικό Θεό και
χωρίς την καθοδήγηση από πνευματικό πατέρα, μπορεί να αποτελεί απλή
ανθρώπινη φαντασία, θρησκευτική πλάνη ή σύμπτωμα ψυχασθένειας (με την
ψυχιατρική έννοια του όρου). Μερικά πολύ χρήσιμα βιβλία, με ιδιαίτερη αναφορά στις
διάφορες νεοεποχήτικες δοξασίες, είναι και τα εξής:

- Αποκρυφισμός, γκουρουισμός, Νέα Εποχή. π. Αντώνιος Αλεβιζόπουλος, Αθήνα

1997, έκδ. Δ', (πηγή: http://www.ppu.gr/greek/book_gr1.htm).

- Η Ορθοδοξία και η θρησκεία του μέλλοντος. π. Σεραφείμ Pόουζ, εκδ. Εγρήγορση,

Αθήνα 2000 (βιβλιοπαρουσίαση - κριτική:
http://www.orthros.org/Greek/Bibliokrisia/SerafRoseOrthThrMel.htm).

- Εγκυκλοπαιδικό λεξικό θρησκειών και αιρέσεων, παραχριστιανικών -

παραθρησκευτικών ομάδων και σύγχρονων ιδεολογικών ρευμάτων. Αρχιμ. (νυν
επίσκοπος) Χριστόφορος Τσιάκκας, εκδ. Ι.Μ. Τροοδιτίσσης, Κύπρος 2002, (πηγή:
1) http://www.ppu.org.cy/vivlia.html,
2) http://www.ppu.gr/greek/book_gr3.htm#book_49).

Όπως προαναφέρθηκε, η αγγελολογία και οι διάφορες μεθόδοι για την πρόσληψη

μηνυμάτων – πληροφοριών από διάφορες πηγές (αγγέλους, άστρα, ουρανό, κ.τ.λ.),
καλλιεργούνται κυρίως από τους κύκλους της νέας εποχής. Υπάρχουν μάλιστα και
τηλεοπτικές εκπομπές, στις οποίες παρέχονται τέτοιου είδους συμβουλές, έναντι
συνήθως, αδράς αμοιβής. Η νέα εποχή είναι μια παγκόσμια θρησκευτική - πολιτική –
ιδεολογική κίνηση, η οποία μεταξύ άλλων, προωθεί:

- την ανάμιξη αντίθετων και μη συμβατών μεταξύ τους θρησκευτικών απόψεων

(συνκρητισμός),
 9

- την εξάπλωση και ανάμιξη πρακτικών, οι οποίες στην πραγματικότητα έχουν

θρησκευτικό υπόστρωμα, καλύπτοντας τις όμως με έναν επιστημονικοφανή μανδύα,
προκειμένου να διευκολυνθεί η διάδοσή τους (όπως π.χ. η γιόγκα, ο σαμανισμός
(μαγεία), ο βελονισμός, η ομοιοπαθητική ιατρική, οι διάφορες άλλες μορφές
ενναλακτικής ιατρικής, κ.τ.λ.),

- την ένωση των θρησκειών (πανθρησκεία, η νέα εποχή θεωρεί ότι όλες οι θρησκείες
διδάσκουν σε γενικές γραμμές μια παρόμοια πίστη: "τι Χριστός, τι Βούδδας, τι Αλλάχ,
όλοι είναι το ίδιο") και τη δημιουργία μιας θρησκείας, στην οποία δεν αναγνωρίζεται ο
Τριαδικός Θεός, ως ο μόνος αληθινός,

- την πίστη ότι θεός είναι ο άνθρωπος, χάρη στις εσωτερικές του δυνάμεις
(αυτοθέωση), και ότι ο άνθρωπος μπορεί να είναι θεός, ανεξάρτητα από τον Θεό τον
χριστιανών. Ειδικότερα σε αυτό το τελευταίο, βασικότατο σημείο, η Ορθόδοξη
απάντηση δίνεται από τον Πατέρα Αντώνιο Αλεβιζόπουλο, στο βιβλίο του:
Αυτογνωσία, αυτοπραγμάτωση, σωτηρία. Εκδ. Ι. Μητρ. Νικοπόλεως, Αθήνα 1991,
(πηγή: http://www.ppu.gr/greek/book_gr1.htm#book_07).

Χρειάζεται να αναφερθεί, ότι όλες αυτές οι δοξασίες, θρησκευτικές αντιλήψεις και

μέθοδοι βρίσκονται έξω από τα όρια της Ορθοδοξίας (αλλά και της κοινής λογικής).
Δεν είναι συμβατές με την Πίστη στον μοναδικό Παντογνώστη, τον Τριαδικό Θεό.
Σπουδαιότατο ρόλο στην αντιμετώπιση των δοξασιών της νέας εποχής έπαιξαν οι
αείμνηστοι Πατέρες Αντώνιος Αλεβιζόπουλος (στην Ελλάδα) και Σεραφείμ Ρόουζ
(στην Αμερική). Τα σχετικά βιβλία τους, που έχουν ως αντικείμενο τη νέα εποχή,
αναφέρθηκαν σε προηγούμενη παράγραφο. Μερικές ακόμη χρήσιμες πληροφορίες,
από Ορθοδόξου απόψεως, για τη νέα εποχή, υπάρχουν και σε πολλές ιστοσελίδες,
όπως π.χ.:

- Αντιαιρετικό Εγκόλπιο, http://www.egolpion.com/new_age.el.aspx,

- Ι.Μ. Παντοκράτορος (Μελισσοχώρι Θεσσαλονίκης),
http://www.impantokratoros.gr/C5EA46CC.el.aspx.

Επίλογος.
 1

Συμπερασματικά, τονίζεται για μια ακόμη φορά, η σπουδαιότητα της καθοδήγησης

από έναν πνευματικό πατέρα, η αναζήτηση της συμβουλής και της ευλογίας του. Όλα
τα πνευματικά φαινομένα, τα οποία κάποιος μπορεί να ζει (στην πραγματικότητα ή
στην φαντασία του), χρειάζεται να αντιμετωπίζονται με μεγάλη επιφύλαξη: εμφανίσεις
αγγέλων, συνομιλία μαζί τους, εσωτερικές φωνές, πληροφορίες κ.τ.λ. Η συστηματική
προβολή τέτοιων πνευματικών φαινομένων, χωρίς διάκριση (γνήσια - νόθα) και
χωρίς την αναφορά στον Τριαδικό Θεό, ως πηγή των γνησίων, είναι έξω από τα όρια
της Ορθοδοξίας.

Ως προς το βιβλίο Ασκητική της αγάπης, θα μπορούσε κάποιος να αναρωτηθεί:

- πως παρουσιάζονται τα διάφορα πνευματικά φαινόμενα και ποια είναι η θέση του
πνευματικού πατέρα – Γέροντα σε σχέση με αυτά;

- φαίνεται καθαρά ο ρόλος του ως πατέρα, συμβούλου και οδηγού ή μένει στον
αναγνώστη ο εντυπωσιασμός από τις εμφανίσεις των αγγέλων και τα διάφορα
μηνύματα - πληροφορίες;

- ποια εντύπωση αποκομίζει διαβάζοντας το βιβλίο ένας μέσος άνθρωπος;

Η αναζήτηση απαντήσεων στις ανωτέρω ερωτήσεις, χρειάζεται να αναφέρεται στο

περιεχόμενο του βιβλίου και να μην αποτελέσει - ούτε και να εκληφθεί ως - κριτική
στο πρόσωπο της σεβαστής Γερόντισσας Γαβριηλίας.

Επώνυμα σχόλια στην Ασκητική της αγάπης.

Επειδή τα σχόλια που ακολουθούν συνεγράφησαν στο εξωτερικό, και στις

περισσότερες περιπτώσεις, δεν υπήρχε η δυνατότητα χρήσης ελληνικού
πληκτρολογίου, είναι συνήθως γραμμένα, όπως και το όνομα του συγγραφέα
(Tagarakis Christos), με λατινικούς χαρακτήρες. Ήδη άρχισαν να δημοσιεύονται και
 1

με τη μορφή άρθρων (με ελληνικούς χαρακτήρες, βλέπε στη μεθεπόμενη παράγραφο

Κείμενα του ιδίου).

- http://egolpio.wordpress.com/2010/06/16/askhtikh_agaphs/,

- http://egolpio.wordpress.com/2010/06/16/askhtikh_agaphs/#comment-12567,

- http://egolpio.wordpress.com/2010/07/01/askhtikh_ika/#comment-12641,

- http://egolpio.wordpress.com/2010/07/01/askhtikh_ika/#comment-12862,

- http://egolpio.wordpress.com/2010/07/02/askhtikh-zoofilias/#comment-12822,

- http://egolpio.wordpress.com/2010/06/29/8uson_fage/.

Σχετικές πηγές (Ασκητική της αγάπης).

- Πως παρουσιάζει τη γ.Γαβριηλία το βιβλίο “ΑΣΚΗΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ”.

Πηγή: http://egolpio.wordpress.com/2010/06/17/askhtikh_enstaseis/.

- Προσοχή! To «ορθόδοξον» βιβλίο Η ΑΣΚΗΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ προειδοποιεί! Μη

φοράτε μαύρα ρούχα κατάσαρκα!
Πηγή: http://egolpio.wordpress.com/2010/06/24/mavra_rouxa/.

- Η ΑΣΚΗΤΙΚΗ του …Ρέικι!

Πηγή: http://egolpio.wordpress.com/2010/06/26/reiki-askhtikh/.

- Η «ΑΣΚΗΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ» ΚΑΙ Η ΓΛΩΣΣΟΛΑΛΙΑ.

Πηγή: http://egolpio.wordpress.com/2010/06/20/glvssolalia_askhtikh/.

Κείμενα του ιδίου (Ταγαράκης Χρήστος).

 1

- Ασκητική της αγάπης. Σύντομα σχόλια. Ταγαράκης Χρήστος. Ιστοσελίδα

Ζωηφόρος. Πηγή στο διαδίκτυο:
http://www.zoiforos.gr/index.php?
option=com_content&task=view&id=3850&Itemid=158.

- Είναι η γιόγκα σωματική άσκηση - γυμναστική; Χρήστος Ταγαράκης, Εκδόσεις

Διάλογος, Αθήνα 2010. Πηγή στο διαδίκτυο: http://www.ppu.gr/greek/book_gr2.htm

- Είναι η γιόγκα σωματική άσκηση (γυμναστική); Χρήστος Ταγαράκης, Ερευνητής

Αθλητιατρικής, Γερμανικό Πανεπιστήμιο Αθλητισμού Κολωνίας, Γερμανία. Αντίβαρο,
Σάββατο, 29 Αυγούστου 2009. Πηγή στο διαδίκτυο:
http://www.antibaro.gr/index.php?
option=com_content&task=view&id=5506&Itemid=88

- Ο Μητροπολίτης Λεμεσσού Αθανάσιος και η επίσκεψη του Πάπα στην Κύπρο -

Ορθοδοξία και Ρωμαιοκαθολικισμός. Χρήστος Ταγαράκης, Αντίβαρο, 10 Ιουνίου
2010. Πηγή στο διαδίκτυο: http://www.antibaro.gr/node/1642.

- Οικονομική κρίση: Ελλάδα, Γερμανία, Ορθοδοξία (Μισθοί ιερωμένων – φορολόγηση

της Εκκλησίας). Χρήστος Ταγαράκης, Αντίβαρο, 24 Μαρτίου 2010.
Πηγή στο διαδίκτυο: http://www.antibaro.gr/node/1362.

Αναλυτικός κατάλογος των δημοσιεύσεων, στα ελληνικά, αγγλικά και γερμανικά,

υπάρχει στις εξής πηγές:

http://www.zoiforos.gr/index.php?
option=com_content&task=view&id=3350&Itemid=223,

http://pmeletios.com/ar_meletios/nea_biblia/tagarakis_christos_keimena.html,

http://pmeletios.com/pdf/tagarakis_christos_keimena.pdf.

Από:http://www.antibaro.gr/node/1762