ความสาค ัญของการจัดการชนเรี ้ั ยน

จะพบว่าการบริหารจัดการชันเรี ้ ยนเป็ นสิงส ่ าคัญอันดับต ้นๆ

อันจะเป็ นแรงกระตุ ้นให ้ผูเ้ รียนเกิดความกระตือรือร ้นในการเรียนและการร่วมกิจ
กรรมต่างๆ ภายในหอ้ งเรียน
และนาไปสู่การประสบความสาเร็จในการจัดการเรียนการสอนทีมี ่ ประสิทธิภาพ
และได ้ประสิทธิผลสูงสุดการจัดการชันเรี ้ ยนมีความสาคัญด ้วยเหตุผลหลายประ
การ คือ
-
การเรียนรู ้จะเกิดขึนไม่ ้ ได ้หรือเกิดได ้น้อยถ ้ามีสงรบกวนในชั
่ิ ้ ยนอยู่ตลอดเว
นเรี
ลาด ้วยปัญหาทางด ้านพฤติกรรมของนักเรียน
- นักเรียนทีอยู ่ ่ในชันเรี ้ ยนทีไม่ ่ เป็ นระเบียบเรียบร ้อย
่
สิงแวดล ้อมในชันเรี ้ ยนมีเสียงดังและสิงรบกวน ่
หรือการจัดทีนั ่ ่ งไม่เหมาะสมอาจเกิดสาเหตุใหเ้ กิดปัญหาทางวินัยนาไปสู่การแส
ดงพฤติกรรมทีก ่ ้าวร ้าว หรือทาให ้นักเรียนไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได ้
ส่งผลให ้นักเรียนไม่สามารถเรียนรู ้ได ้อย่างเต็มที่
-
การกาหนดคุณลักษณะพฤติกรรมทีพึ ่ งประสงค ์ของนักเรียนไวล้ ่วงหน้าจะมีประ
โยชน์อย่างยิงต่ ่ อการจัดการชันเรี ้ ยน
เพราะจะทาใหน้ ักเรียนมีแนวทางในการควบคุมพฤติกรรมของตนเองโดยไม่แส
ดงอาการหรือพฤติกรรมทีจะเป็ ่ นการรบกวนการเรียนของผูอ้ น ่ื
- ชันเรี้ ยนทีมี ่ การจัดการกับพฤติกรรมของนักเรียนได ้อย่างเหมาะสม
จะทาใหค้ รูสามารถดาเนิ นการสอนได ้อย่างเต็มทีโดยไม่ ่ เสียเวลากับการแก ้ไขปั
ญหาพฤติกรรมของนักเรียน
-
การจัดการชันเรี ้ ยนให ้นักเรียนมีวน ิ ัยในการเรียนรู ้และการอยู่รว่ มกันด ้วยความเ
้
อืออาทรโดยค านึ งถึงกฎระเบียบของชันเรี ้ ยนอย่างต่อเนื่ อง
นอกจากจะยังประโยชน์ตอ ่ การเรียนรู ้แล ้วยังมีผลในระยะยาวคือเป็ นการปลูกฝัง
ลักษณะนิ สยั เพือการเป็ ่ นพลเมืองดีในอนาคตอีกด ้วย
ดังนั้นจึงอาจสรุปความสาคัญของการจัดชันเรี ้ ยนได ้ว่า
เป็ นการดาเนิ นการต่าง ๆ ทีเกี ่ ยวข
่ ้องกับการจัดสภาพแวดล ้อมในชันเรี ้ ยน
่
เพือกระตุ ้น
ส่งเสริมบรรยากาศการเรียนรู ้และสร ้างเสริมผูเ้ รียนในด ้านสติปัญญา ร่างกาย
อารมณ์
และสังคมได ้เป็ นอย่างดี รวมถึงการแก ้ไขปัญหาพฤติกรรมของนักเรียนโดยมีเ
่
ป้ าหมายเพือให ้นักเรียนเกิดการเรียนรู ้ตามจุดประสงค ์ของการเรียนการสอนต
ลอดจนบรรลุผลตามเป้ าหมายของการศึกษา
้ั ยน
หลักการจัดชนเรี

เนื่ องจากชันเรี
้ ยนมีความสาคัญ เปรียบเสมือนบ ้านทีสองของนั
่ กเรียน
้ ยนประมาณวันละ 5-6 ชัวโมง
นักเรียนจะใช ้เวลาอยู่ในชันเรี ่
อิทธิพลของชันเรี ้ ยนจึงมีมากพอทีจะปลู
่ กผังลักษณะของเด็กให ้เป็ นแบบทีต ่ ้อง
การได ้ เช่น ให ้เป็ นตัวของตัวเอง ให ้สามารถทางานเป็ นหมู่คณะได ้ดี
ให ้ชอบแสวงหาความรู ้อยู่เสมอ ให ้มีความร ับผิดชอบ ให ้รู ้จักคิดวิเคราะห ์
ดังนั้นเพือให
่ น้ ักเรียนมีคณ
ุ ลักษณะนิ สยั ดังประสงค ์
และมีความรู ้สึกอบอุ่นสบายใจในการอยู่ในชันเรี ้ ยนครูจงึ ควรคานึ งถึงหลักการ
้ ยน ดังต่อไปนี ้
จัดชันเรี
้ ยนควรให ้ยืดหยุ่นได ้ตามความเหมาะสม
1. การจัดชันเรี
้ ยนควรเป็ นห ้องใหญ่หรือกว ้างเพือสะดวกในการโยกย
ชันเรี ่ ้ายโต๊ะเก ้าอี ้
่
จัดเป็ นรูปต่างๆ เพือประโยชน์
ในการเรียนการสอน ถ ้าเป็ นห ้องเล็ก ๆ หลาย ๆ
ห ้องติดกัน ควรทาฝาเลือน่ เพือเหมาะแก่
่ การทาใหห้ ้องกว ้างขึน้
้ ยนเพือสร
2. ควรจัดชันเรี ่ ้างเสริมความรู ้ทุกด ้าน
โดยจัดอุปกรณ์ในการทากิจกรรมหรือหนังสืออ่านประกอบทีหน้ ่ าสนใจไว ้ตามมุ
มห ้อง
่ กเรียนจะได ้ค ้นคว ้าทากิจกรรมควรติดอุปกรณ์รป
เพือนั ู ภาพและผลงานไว ้
่
เพือให ้เกิดการเรียนรู ้

3. ควรจัดชันเรี้ ยนใหม้ ส ่ ได ้แก่ สภาพแวดลอ้ มทางกาย

ี ภาพแวดล ้อมทีดี
สติปัญญา อารมณ์ และสังคม
่ อท
ซึงมี ิ ธิผลต่อความเป็ นอยู่และการเรียนของนักเรียนเป็ นอันมาก
ครูมส ี ่วนช่วยเสริมสร ้างสภาพแวดล ้อมให ้ดีได ้ เช่น
ให ้นักเรียนจัดหรือติดอุปกรณ์ให ้มีสส ้ ยน
ี วยงาม จัดกระถางต ้นไมป้ ระดับชันเรี
จัดทีว่่ างของชันเรี
้ ยนให ้นักเรียนทากิจกรรม
คอยให ้คาแนะนาในการอ่านหนังสือ ค ้นควา้ แก ้ปัญหา
และครูควรสร ้างบรรยากาศในชันเรี ้ ยน ไม่ให ้เครียด เป็ นกันเองกับนักเรียน
ให ้นักเรียนรู ้สึกมีความปลอดภัย สะดวกสบายเหมือนอยู่ทบ ่ี ้าน

้ ยนเพือเสริ
4. ควรจัดชันเรี ่ ่ งาม
มสร ้างลักษณะนิ สยั ทีดี
้ ยนจะน่ าอยู่ก็ตรงทีนั
ชันเรี ่ กเรียนรู ้จักร ักษาความสะอาด ตังแต่
้ พนชั
ื ้ นเรี
้ ยน
โต๊ะมา้ นั่ง ขอบประตูหน้าต่าง ขอบกระดานชอล ์ก แปลงลบกระดาน
ฝาผนังเพดาน ซอกมุมของห ้อง ถังขยะต ้องล ้างทุกวัน เพือไม่่ ให ้มีกลินเหม็
่ น
และบริเวณทีตั ่ งถั
้ งขยะจะต ้องดูแลเป็ นพิเศษ เพราะเป็ นแหล่งบ่อเกิดเชือโรค
้

้ ยนเพือสร
5. ควรจัดชันเรี ่ ้างความเป็ นระเบียบ
่ ปกรณ์ของใช ้ต่างๆ เช่นการจัดโต๊ะ
ทุกอย่างจัดใหเ้ ป็ นระเบียบทังอุ
้
ชันวางของและหนั ่
งสือ แมแ้ ต่การใช ้สิงของก็ ให ้นักเรียนได ้รู ้จักหยิบใช ้
่ ม จะให ้นักเรียนเคยชินกับความเป็ นระเบียบ
เก็บในทีเดิ
้ ยนเพือสร
6. ควรจัดชันเรี ่ ้างเสริมประชาธิปไตย โดยครูอาจจัดดังนี ้

6.1 จัดใหน้ ักเรียนเข ้ากลุ่มทางาน โดยใหม้ ก

ี ารหมุนเวียนกลุ่มกันไป
่
เพือให ่ื
้ได ้ฝึ กการทางานร่วมกับผูอ้ น
่ ่ งของนักเรียนให ้สลับทีกั
6.2 จัดทีนั ่ นเสมอ
่
เพือให ้ทุกคนได ้มีสท ่ี ่ งในจุดต่างๆ ของหอ้ งเรียน
ิ ธิทจะนั

6.3 จัดโอกาสใหน้ ักเรียนได ้หมุนเวียนกันเป็ นผูน้ ากลุ่ม

่ กการเป็ นผูน้ าและผูต้ ามทีดี
เพือฝึ ่

7. ควรจัดชันเรี ้ ยนใหเ้ อือต่

้ อหลักสูตร
หลักสูตรการศึกษาขันพื ้ นฐานฉบั
้ บปัจจุบน
ั เน้นการจัดการเรียนการสอนโดยใ
ห ้ผูเ้ รียนเป็ นศูนย ์กลาง และให ้ใช ้กระบวนการสอนต่างๆ
ดังนั้นครูจงึ ควรจัดสภาพห ้องให ้เอืออ ้ านวยต่อการเรียนรู ้ เช่น
การจัดทีนั ่ ่ งในรูปแบบต่างๆ อาจเป็ นรูปตัวยู ตัวที หรือครึงวงกลม
่
หรือจัดเป็ นแถวตอนลึกให้เหมาะสมกับกิจกรรมการเรียนการสอนและการจัดบร
รยากาศทางด ้านจิตวิทยาให ้ผูเ้ รียนรู ้สึกกลา้ ถามกล ้าตอบ
กล ้าแสดงความคิดเห็น เกิดความใคร่รู ้ ใคร่เรียน
่
ซึงจะเสริ มให ้ผูเ้ รียนเกิดการพัฒนาตน พัฒนาอาชีพ พัฒนาสังคม
และเป็ นคนเก่ง ดี มีความสุขได ้ในทีสุ ่ ด จากทีกล่
่ าวมาทังหมด
่ สรุปได ้ว่า
 ้ ยน คือ การจัดบรรยากาศทางด ้านกายภาพ
หลักการ จัดชันเรี
และการจัดบรรยากาศทางด ้านจิตวิทยาในชันเรี ้ ยนให ้เอืออ
้ านวยต่อการเรียนรู ้
่
และเพือการพั ่ ้านร่างกาย อารมณ์ สังคม และสติปัญญา
ฒนาผูเ้ รียนทังด
่ คณ
ให ้เป็ นบุคคลทีมี ุ ภาพของประเทศชาติตอ ่ ไป
 ้ ยน
ความสาคัญของการจัดบรรยากาศในชันเรี

จากการสารวจเอกสารงานวิจยั
(สานักงานคณะกรรมการการศึกษาเอกชน. 2531: ค)
้ ยนเป็ นส่วนหนึ่ งทีส่
ได ้ค ้นพบว่าบรรยากาศในชันเรี ่ งเสริมให ้นักเรียนเกิดความส
่
นใจในบทเรียนและเกิดแรงจูงใจในการเรียนรู ้เพิมมากขึน้
่
การสร ้างบรรยากาศทีอบอุ ่ ใหค้ วามเอืออาทรต่
่น ทีครู ้ อนักเรียน
่ กเรียนกับนักเรียนมีความสัมพันธ ์ฉันท ์มิตรต่อกันทีมี
ทีนั ่ ระเบียบ มีความสะอาด
้ นบรรยากาศทีนั
เหล่านี เป็ ่ กเรียนต ้องการ
่ ้มาโรงเรียนและในการเรียนร่วมกับเพือนๆ
ทาให ้นักเรียนมีความสุขทีได ่
้ ้เกิดขึนต่
ถ ้าครูผูส้ อนสามารถสร ้างความรู ้สึกนี ให ้ อนักเรียนได ้
่
ก็นับว่าครูได ้ทาหน้าทีในการพั ้
ฒนาเยาวชนของประเทศชาติให ้เติบโตขึนอย่ าง
สมบรูณท ้ั
์ งทางด ้านสติปัญญา ร่างกาย อารมณ์ และสังคม โดยแท ้จริง ดังนั้น
้ ยนจึงมีความสาคัญอย่างยิง่ ซึงประมวลได
การสร ้างบรรยากาศในชันเรี ่ ้ดังนี ้
่ เช่น
1. ช่วยส่งเสริมให ้การเรียนการสอนดาเนิ นไปอย่างราบรืน
่ คบ
ห ้องเรียนทีไม่ ั แคบจรเกินไป
ทาให ้นักเรียนเกิดความคล่องตัวในการทากิจกรรม

2. ช่วยสร ้างเสริมลักษณะนิ สยั ทีดี ่ งามและความมีระเบียบวินัยให ้แก่ผูเ้ รียน

่
เช่น ห ้องเรียนทีสะอาด ่ ดโต๊ะเก ้าอีไว
ทีจั ้ ้อย่างเป็ นระเบียบ
้ ้ อเผือแผ่
มีความเอือเฟื ่ ตอ
่ กัน นักเรียนจะซึมซับสิงเหล่่ ้ ้โดยไม่รู ้ตัว
านี ไว

3. ช่วยส่งเสริมสุขภาพทีดี่ ให ้แก่ผูเ้ รียน เช่น มีแสงสว่างทีเหมาะสม

่
่ี ่ งไม่ใกล ้กระดานดามากเกินไป มีขนาดโต๊ะและเก ้าอีที
มีทนั ้ เหมาะสมกั
่ บวัย
รูปร่างของนักเรียนนักศึกษา ฯลฯ
่ น้ เช่น
4. ช่วยส่งเสริมการเรียนรู ้ และสร ้างความสนใจในบทเรียนมากยิงขึ
การจัดมุมวิชาการต่าง ๆ การจัดป้ ายนิ เทศ
การตกแต่งห ้องเรียนด ้วยผลงานของนักเรียน

5. ช่วยส่งเสริมการเป็ นสมาชิกทีดี ่ ของสังคม เช่น

่ ต่อกัน
การฝึ กให ้มีมนุ ษย ์สัมพันธ ์ทีดี
การฝึ กให้มีอธั ยาศัยไมตรีในการอยู่รว่ มกัน ฯลฯ

6. ช่วยสร ้างเจตคติทดี่ี ต่อการเรียนและการมาโรงเรียน

้ ยนมีครูทเข
เพราะในชันเรี ่ี ้าใจนักเรียน ใหค้ วามเมตตาเอืออารี
้ ตอ่ นักเรียน
และนักเรียนมีความสัมพันธ ์อันดีตอ
่ กัน

กล่าวโดยสรุปได ้ว่า
้ ยนจะช่วยส่งเสริมและสร ้างเสริมผูเ้ รียนใน
การจัดบรรยากาศในชันเรี

ด ้านสติปัญญา ร่างกาย อารมณ์ และสังคมได ้เป็ นอย่างดี

่ ด
ทาให ้นักเรียนเรียนด ้วยความสุข รกั การเรียน และเป็ นคนใฝ่ เรียนใฝ่ รู ้ในทีสุ
 ่ งปรารถนาในชนเรี
บรรยากาศทีพึ ้ั ยน

ในการจัดการเรียนการสอน
่
ผูส้ อนต่างปรารถนาให ้จัดกิจกรรมการเรียนการสอนดาเนิ นไปอย่างราบรืน
่ าหนดไว ้ในหลักสูตร
และผูเ้ รียนเกิดพฤติกรรมตามจุดประสงค ์ทีก
้ ยนมีส่วนสาคัญในการส่งเสริมให ้ความปรารถนานี เป็
บรรยากาศในชันเรี ้ นจริง
พรรณี ชูทยั (2522 : 261 –
263)กล่าวถึงบรรยากาศในชันเรี ้ ยนทีจะน
่ าไปสู่ความสาเร็จในการสอน
จัดแบ่งได ้ 6 ลักษณะ สรุปได ้ดังนี ้
่ ้าทาย (Challenge)
1. บรรยากาศทีท
่ กระตุ ้นใหก้ าลังใจนักเรียนเพือให
เป็ นบรรยากาศทีครู ่ ้ประสบผลสาเร็จในการทา
่ ่นในตนเองและพยายามทางานให ้สาเร็จ
งาน นักเรียนจะเกิดความเชือมั

2. บรรยากาศทีมี ่ อส ่ กเรียนมีโอกาสได ้คิด

ิ ระ (Freedom) เป็ นบรรยากาศทีนั
่ มี
ได ้ตัดสินใจเลือกสิงที ่ ความหมายและมีคุณค่า รวมถึงโอกาสทีจะท
่ าผิดด ้วย
โดยปราศจากความกลัวและวิตกกังวล บรรยากาศเช่นนี จะส่ ้ งเสริมการเรียนรู ้
ผูเ้ รียนจะปฏิบต
ั ก ้
ิ จิ กรรมด ้วยความตังใจโดยไม่ รู ้สึกตึงเครียด
่ การยอมร ับนับถือ (Respect)
3. บรรยากาศทีมี
่ รู ้สึกว่านักเรียนเป็ นบุคคลสาคัญ มีคณ
เป็ นบรรยากาศทีครู ุ ค่า
และสามารถเรียนได ้
่ ่นในตนเองและเกิดความยอมร ับนับถือตนเอ
อันส่งผลให ้นักเรียนเกิดความเชือมั
ง
่ ความอบอุน
4. บรรยากาศทีมี ่ (Warmth) เป็ นบรรยากาศทางด ้านจิตใจ
่ ผลต่อความสาเร็จในการเรียน การทีครู
ซึงมี ่ มคี วามเข ้าใจนักเรียน เป็ นมิตร
ยอมร ับใหค้ วามช่วยเหลือ จะทาให ้นักเรียนเกิดความอบอุน
่ สบายใจ ร ักครู
ร ักโรงเรียน และร ักการมาเรียน
่ ้ หมายถึง
5. บรรยากาศแห่งการควบคุม (Control) การควบคุมในทีนี
การฝึ กให้นักเรียนมีระเบียบวินัย มิใช่การควบคุม ไม่ให ้มีอส
ิ ระ
 ้ ยนและฝึ กให ้นักเรียนรู ้จักใช ้สิทธิหน้าทีขอ
ครูต ้องมีเทคนิ คในการปกครองชันเรี ่
งตนเองอย่างมีขอบเขต

6. บรรยากาศแห่งความสาเร็จ (Success)
่ เ้ รียนเกิดความรู ้สึกประสบความสาเร็จในงานทีท
เป็ นบรรยากาศทีผู ่ า
่ งผลให ้ผูเ้ รียนเกิดการเรียนรู ้ได ้ดีขน
ซึงส่ ึ้
ผูส้ อนจึงควรพูดถึงสิงที่ ผู
่ เ้ รียนประสบความสาเร็จให ้มากกว่า
่
การพูดถึงความล ้มเหลว เพราะการทีคนเราค ่ิ ล
านึ งถึง แต่สงที ่ ้มเหลว
่
เพราะการทีคนเราค านึ งถึงแต่ความล ้มเหลวจะมีผลทาให ้ความคาดหวังต่า
่ ส่งเสริมให ้การเรียนรู ้ดีขนบรรยากาศทั
ซึงไม่ ึ้ ง้ 6 ลักษณะนี ้
มีผลต่อความสาเร็จของผูส้ อนและความสาเร็จของผูเ้ รียนผูส้ อนควรสร ้างให ้เกิ
้ ยน
ดในชันเรี

1 บรรยากาศทางจิตวิทยา
เป็ นลักษณะของบรรยากาศทีเกิ ่ ดขึนโดยการกระท
้ าของ
่ งผลต่อความรู ้สึกนึ กคิดและพฤติกรรมของผูเ้ รียน
ผูเ้ รียนทีส่
ถ ้าลักษณะบรรยากาศทางจิตวิทยาเป็ นไปในทางบวก
ผูเ้ รียนจะเกิดความรู ้สึกอบอุน ่ ใจ ผ่อนคลาย ทาใหเ้ กิดการเรียนรู ้ได ้โดยง่าย
และมีผลทาใหร้ ู ้สึกมีความสุขในการเรียนรู ้ ทาให ้เป็ นผูท้ ร่ี ักและใฝ่ ในการเรียนรู ้
บรรยากาศทางจิตวิทยา ชัยอนันต ์ สมุทวณิ ช ได ้ใหค้ วามเห็นว่า
่ เ้ รียนสาคัญทีสุ
การเรียนรู ้ทีผู ่ ด ควรเริมต
่ ้นจากสิงใกล
่ ่ ด
้ตัวผูเ้ รียนรู ้มากทีสุ
้ จะต
คือความรู ้สึกภายใน ทังนี ้ ้องไม่มบ
ี รรยากาศของความกลัว
ความหวาดระแวง ความดูหมินเหยี่ ยดหยาม ติเตียน
่ นตัวผูเ้ รียนเป็ นสาคัญจะต ้องให ้อิสรภาพแก่ผูเ้ รีย
บรรยากาศของการเรียนรู ้ทีเน้
น โดยเฉพาะอิสรภาพจากความหวาดกลัว
่
ซึงจากความเห็ นดังกล่าวแสดงให ้เห็นถึงความสาคัญของบรรยากาศทาง
่ ผลต่อความรู ้สึก และการกระทาของผูเ้ รียน
จิตวิทยาทีมี
บรรยากาศทางจิตวิทยาทีช่ ่ วยสนับสนุ นการเรียนรู ้ของผูเ้ รียนสามารถดาเนิ นก
ารได ้ดังนี ้
1.1
่ ้าทายกระตุ ้นและสนับสนุ นให ้ผูเ้ รียนมีความอยากรู ้อยา
การสร ้างบรรยากาศทีท
กเห็น อยากแก ้ปัญหา อยากแสวงหาคาตอบ
่
ซึงบรรยากาศดั งกล่าวเป็ นการกระตุ ้นให ้ผูเ้ รียนมีความรู ้สึกว่าตนเองมีความสา
่
มารถทีจะแก ้ปัญหาหรือทากิจกรรมนั้น ๆ ได ้ และให ้กาลังใจ
่ เ้ รียนได ้ลงมือทาหรือตอบสนอง รวมทังการยกตั
เมือผู ้ วอย่างความสาเร็จ
่ ผู
หรือสิงที ่ เ้ รียนเคยทามาก่อนทาให ้ผูเ้ รียนเกิดความมั่นใจในความสามารถ
และเกิดความภูมใิ จทาให ้ไม่มค ี วามกลัวทีจะท่ ากิจกรรมอืน ่ ๆ ต่อไป

่
1.2 การสร ้างบรรยากาศทีอบอุ ่น ปลอดภัย มีความเป็ นมิตร
่
ปราศจากความหวาดกลัวทีจะแสดงออก
่
ซึงบรรยากาศดังกล่าวจะทาใหเ้ ด็กเป็ นคนกล ้าคิด กล ้าตัดสินใจ
่ ดลองทาสิงต่
กล ้าทีจะคิ ่ าง ๆ ไม่ว่าผลทีได่ ้นั้นจะเป็ นไปตามทีคิ
่ ดหรือไม่ก็ตาม
่
การสร ้างบรรยากาศดังกล่าวสามารถทาได ้โดยครูทาหน้าทีในการช่
วยเหลือผูเ้
่
รียนให ้เกิดความราบรืนในการทากิจกรรมต่าง
่
ๆโดยอาจเข ้าไปช่วยเป็ นผูร้ ว่ มคิดในการทาปัญหาทียากให ้ง่ายหรือลดความซั
บซ ้อนลง แต่ยงั คงใหเ้ ด็กได ้ใช ้ความสามารถของเขาในการเรียนรู ้
โดยมีการสนับสนุ นเสริมแรง และใหค้ าปรึกษาจากครู
่ นอิสระในการทาสิงต่
1.3 บรรยากาศทีเป็ ่ าง ๆ ด ้วยตนเอง
้ าใหเ้ ด็กพัฒนาความเป็ นตัวของตัวเอง
บรรยากาศดังกล่าวนี จะท
่ งผูอ้ น
ลดการพึงพิ ่ื กล ้าคิด กล ้าแสดงออก มีความมั่นใจในตนเอง กล ้าริเริม่
่
มีความคิดสร ้างสรรค ์ มีภาวะผูน้ า และกล ้าทีจะเรี ่
ยนรู ้สิงใหม่ ๆ
่ นอิสระนี ท
บรรยากาศทีเป็ ้ าได ้โดยครูให ้โอกาส
่ าง ๆ ด ้วยตัวเอง ครูเป็ นเพียงผูใ้ หค้ าปรึกษา
และสนับสนุ นให ้เด็กได ้ทาสิงต่
่ กต ้องการเท่านั้น
ให ้การช่วยเหลือเมือเด็
่
ขณะเดียวกันต ้องใหโ้ อกาสแก่เด็กแต่ละคนในการทีจะเลื
อกวิธก ่
ี ารเรียนรู ้ทีเหม
าะสมกับตน
และให ้เวลาอย่างพอเพียงตามความสนใจของผูเ้ รียนเนื่ องจากเด็กแต่ละคนมีวธิ ี
 ่
การเรียนรู ้และใช ้เวลาในการเรียนรู ้ทีแตกต่
างกัน
แต่แม้ว่าเด็กจะได ้ร ับอิสระดังกล่าว ครูก็ต ้องสอนใหเ้ ด็กคานึ งถึงการอยู่รว่ มกัน
ความเป็ นอิสระของแต่ละคนจะต ้องไม่รบกวนหรือทาให ้ผูอ้ นมี ่ื ความสะดวกน้อย
ลง
่ ไ้ ด ้ร ับความสาเร็จและเรียนรู ้ผลทีเกิ
1.4 บรรยากาศทีให ่ ดจากการทาสิงต่
่ าง
่ี กาลังใจเข ้มแข็ง
ๆบรรยากาศดังกล่าวจะทาให ้ผูเ้ รียนเป็ นผูท้ มี
มีความมั่นใจในการทาสิงต่
่ าง ๆ อย่างมีเหตุผล
่ าง ๆ
มีการกาหนดจุดมุ่งหมายของการทาสิงต่
้
และยอมร ับผลจากการกระทาทังความส ่ เป็ นไปตามทีคาดหวั
าเร็จและผลทีไม่ ่ งไ
ว้
ครูสามารถสร ้างบรรยากาศดังกล่าวได ้โดยการให ้เด็กกาหนดจุดมุ่งหมายและว
่ ากิจกรรมต่าง ๆ และลงมือปฏิบต
างแผนทีจะท ั ต ่
ิ ามทีวางแผนไว ้
่ าตามแผนงาน ครูคอยสนับสนุ นให ้กาลังใจ
ให ้เวลาอย่างเพียงพอทีจะท
่ กต ้องการ ให ้ได ้ร ับข ้อมูลย ้อนกลับหลังการปฏิบต
คอยแก ้ปัญหาเมือเด็ ั ิ
่
ให ้การเสริมแรงชืนชมยินดีต่อผลสาเร็จ
่
แต่ถ ้าหากผลไม่เป็ นไปตามทีคาดหวังไว ้
ก็อธิบายให ้ผูเ้ รียนเข ้าใจถึงการหาความรู ้จากความล ้มเหลว
ให ้กาลังใจและใหท้ ดลองแก ้ปัญหาด ้วยวิธท ่ี างออกไป
ี ต่

1.5 บรรยากาศแห่งการยอมร ับนับถือซึงกั ่ นและกัน

่
โดยการเริมจากการที ่ ยอมร ับผูเ้ รียนใหค้ วามสาคัญต่อการคิดและการกระทา
ครู
ของผูเ้ รียน ร ับฟังและใหม้ ส
ี ่วนร่วมในการจัดกิจกรรมการเรียนรู ้
จัดให ้ผูเ้ รียนได ้ทากิจกรรมร่วมกันเป็ นกลุ่มย่อย
มีการแลกเปลียนเรี่ ยนรู ้ภายในกลุ่มและระหว่างกลุ่มให ้ได ้ร ับความสาเร็จจากกา
่
รทากิจกรรมร่วมกัน ทาให ้เกิดการยอมร ับระหว่างเด็กกับเพือน
และเกิดความรู ้สึกว่าได ้ร ับการยอมร ับจากครู เห็นความสาคัญของกลุ่ม
บรรยากาศดังกล่าวทาให ้เกิดการพัฒนาวุฒภ
ิ าวะ
ได ้ร ับประสบการณ์ทางบวกในการพัฒนาตนเอง เกิดการ นับถือระหว่างกัน
 ่
ทาให ้เกิดความเป็ นอิสระ ไม่ต ้องพึงพาผู ่ื สามารถทีจะคิ
อ้ น ่ ด
เลือกและตัดสินใจเข ้าใจถึงความสามารถของตนเอง
ยอมร ับผลการกระทาทังที้ ส
่ าเร็จและทาความเข ้าใจได ้เมือท
่ าผิดหรือล ้มเหลว
รู ้จักนาอุปสรรคหรือความล ้มเหลวมาเป็ นประสบการณ์การเรียนรู ้และแนวทางแ
ก ้ปัญหา เนื่ องจากเชือว่
่ าตนมีความสามารถทีจะท
่ าสิงต่
่ าง ๆ
่
ได ้หลากหลายวิธเี พือให ่ ้องการ
้ได ้ผลตามทีต

1.6 บรรยากาศแห่งความใกล ้ชิด

สนิ ทสนมและมีความร ักใคร่กลมเกลียวกันเนื่ องจากเด็กทุกคนต ้องการความรู ้สึ
กมั่นคง ปลอดภัยทางจิตใจ ต ้องการการเอาใจใส่ และความร ักใคร่
การจัดให ้ผูเ้ รียนอยู่รว่ มกัน ได ้เล่น ได ้ทากิจกรรมร่วมกัน
โดยขจัดหรือลดความขัดแย ้งลงให ้มาก ทีสุ ่ ด หรือไม่ให ้เกิดขึนเลย
้
การสอนให ้รู ้จักเอาใจเขามาใส่ใจเรา รู ้จักการใหอ้ ภัย และช่วยเหลือกัน
ทาให ้เกิดความรู ้สึกรกั ใคร่ กลมเกลียวกัน
้ ต ้องแสดงความรู ้สึกทีดี
นอกจากนี ครู ่ ตอ
่ ผูเ้ รียน
่
แสดงให ้ผูเ้ รียนร ับรู ้ว่าตนเป็ นทียอมร ้
ับของครู ทังการคิ
ดและการกระทา
การแสดงออกของครู ได ้แก่
่ี
การแสดงท่าทีทแสดงถึ ่
งการเอาใจใส่ทางบวกต่อผูเ้ รียนอย่างจริงใจทีสอดคล ้อง
กับการแสดงออกทางบวกของผูเ้ รียน เช่น การสัมผัสทางกาย การมอง
การสบตา การใช ้คาพูด การแสดงสีหน้าท่าทาง การได ้ร ับการเอาใจใส่ดงั กล่าว
่ ้องการของครู
ทาให ้ผูเ้ รียนรู ้สึกว่าเป็ นทีต
มีความสาคัญเป็ นคนหนึ่ งทีมี
่ ความหมาย ทาให ้เกิดความรู ้สึกทีดี
่ ต่อตนเอง
่ื บรรยากาศการอยู่รว่ มกันอย่างร ักใคร่
และต่อผูอ้ น
่ าง ๆ และเกิดการเรียนรู ้โดยง่าย
ทาให ้เกิดความสุขในการทาสิงต่

2 บรรยากาศทางกายภาพ
เป็ นลักษณะของบรรยากาศทีเกิ ่ ดจากการจัดอาคารสถานที่ สือวั
่ สดุอป ุ กรณ์
่
ทีสอดคล อ้ งกับกิจกรรมการเรียนรู ้ และสภาพของผูเ้ รียน
การจัดบรรยากาศทางกายภาพทีตอบสนองผู ่ เ้ รียนและการทากิจกรรมต่าง ๆ
่
จะทาให ้ผูเ้ รียนได ้ร ับความสะดวก และดาเนิ นกิจกรรมด ้วยความราบรืน
ส่งผลให ้การเรียนรู ้ดาเนิ นไปด ้วยดี ไม่ตด ิ ขัดไม่รู ้สึกว่ามีความยุ่งยาก
่
ทาให ้ผูเ้ รียนร ักทีจะเรี ่
ยนและเป็ นผูเ้ รียนทีกระตื
อรือร ้น
มีความสนใจต่อสิงแวดล ่ ้อมรอบตัว
การจัดบรรยากาศทางกายภาพ เป็ นการสร ้างสภาพแวดล ้อมด ้านอาคาร
สถานที่ สือวั ่ สดุอป ุ กรณ์
่ อกู
และแหล่งความรู ้ทีเกื ้ ลต่อการเรียนรู ้และการปฏิบต
ั กิ จิ กรรมต่าง ๆ
ของผูเ้ รียน โดยเน้นความสะดวกสบาย สามารถเคลือนไหวได่ ้อย่างอิสระ
่ อและแหล่งความรู ้ สอดคล ้องกับกิจกรรมและความต ้องการ
มีเครืองมื
สาหร ับการจัดบรรยากาศทางกายภาพทีส่ ่ งเสริมการเรียนรู ้สามารถดาเนิ นการไ
ด ้ดังนี ้

2.1
่
การจัดสถานทีและบริ ่ านวยความสะดวกและตอบสนองการ
เวณในห ้องเรียนทีอ
้ ในการจั
ทากิจกรรมต่าง ๆ โดยมีการกาหนดพืนที ่ ่
ดเก็บอุปกรณ์ เครืองเล่ น
่ กต ้องการใช ้อย่างเป็ นระบบสะดวกในการนามาใช ้
ทีเด็
การทาความสะอาดและการจัดเก็บจัดบริเวณการทากิจกรรมทีสะดวกต่ ่ อการ
ทากิจกรรมเป็ นกลุ่ม มีบริเวณทีว่่ างพอทีจะเคลื
่ ่
อนไหวได ้อย่างอิสระ
่
สามารถเตรียมย ้ายไปสู่การทากิจกรรมอืนได ้โดยไม่รบกวนทากิจกรรมของผูอ้ ่ื
น
่ ดจากการทากิจกรรมข
มีการจัดบริเวณสาหร ับการจัดแสดงหรือเก็บผลงานทีเกิ
องเด็ก

2.2 การจัดสือวั่ สดุ อุปกรณ์ทสอดคล

่ี ้องกับกิจกรรม
้ เนื
ทังนี ้ ่ องจากเด็กปฐมวัยเรียนรู ้จากการกระทา การมีปฏิสม ่
ั พันธ ์กับสือ
วัสดุตา่ ง ๆ
ทาให ้เกิดความเข ้าใจและแสดงผลการเรียนรู ้ผ่านการแสดงออกและจากผลงาน
ดังนั้นจะต ้องจัดหาสือ
่ อุปกรณ์ทสอดคล
่ี ่ ้ออกแบบไว ้
้องกับรูปแบบกิจกรรมทีได
่ื วัสดุอย่างหลากหลาย พอเพียง สะดวกในการนามาใช ้
การมีสอ
่ าหนดวัตถุประสงค ์ไว ้
จะช่วยสนับสนุ นให ้ผูเ้ รียนเกิดการเรียนรู ้ตามทีก
 ่
2.3 การจัดแหล่งความรู ้ทีสอดคล ้องกับกิจกรรมและความสนใจของผูเ้ รียน
่
ซึงแหล่ งความรู ้เหล่านี ้ ได ้แก่ วัสดุอป
ุ กรณ์ตา่ ง ๆ
้ สอดคล
ทังที ่ ้องกับหน่ วยประสบการณ์ทผู ่ี เ้ รียนเลือกเรียน
่ ดประจาไว ้ เพือตอบสนองความสนใจที
และแหล่งความรู ้ทีจั ่ ่
หลากหลาย
การจัดแหล่งความรู ้ควรคานึ งถึงลักษณะการเรียนรู ้ของเด็กปฐมวัยและใช ้ได ้อย่
่
างสะดวก ขณะเดียวกันแหล่งความรู ้ก็ต ้องน่ าสนใจ เป็ นเครืองเร ้ากระตุ ้น
สนับสนุ นและส่งเสริมให ้ผูเ้ รียนอยากสืบเสาะ ค ้นหา และลงมือปฏิบต
ั ิ

3 บรรยากาศทางสังคม
เป็ นบรรยากาศทีเกิ ่ ดจากผลการปฏิสม ่ ่
ั พันธ ์ของกลุ่มทีอยู
ร่วมกันและทากิจกรรมร่วมกัน การมีบรรยากาศทางสังคมทีเป็ ่ นมิตรต่อกัน
จะทาให ้ผูเ้ รียนรู ้สึก อบอุน ่ ต่อกันและกัน
่ ใจ เกิดความรู ้สึกทีดี
มีการอยู่รว่ มกันฉันท ์มิตร
่ งผลต่อการเรียนรู ้ทักษะทางสังคมและการเรียนรู ้ร่วมกัน
ซึงส่
่ นเป้ าหมายประการหนึ่ งของการจัดการศึกษา
ซึงเป็
บรรยากาศทางสังคม
เป็ นบรรยากาศทีเกิ ่ ดจากการปฏิสม ่ ่รว่ มกัน
ั พันธ ์ระหว่างบุคคลทีอยู
การอยู่รว่ มกันอย่างมีความสุข
่
จะทาให ้ผูเ้ รียนรู ้สึกรกั ทีจะเรี
ยนรู ้และเกิดการเรียนรู ้ได ้โดยง่าย
การเรียนรู ้ดังกล่าว ได ้แก่ การเรียนรู ้ด ้านความรู ้ และการเรียนรู ้ทางสังคม
้ เนื
ทังนี ้ ่ องจากเป้ าหมายสาคัญของการจัดการศึกษา คือ การให ้ผูเ้ รียนมีความรู ้
และสามารถนาความรู ้นั้นไปใช ้ในการอยู่รว่ มกันในสังคมได ้อย่างราบรืนมี
่ ความ
สุข สาหร ับการจัดบรรยากาศทางสังคมทีสนั่ บสนุ นการเรียนรู ้
สามารถดาเนิ นการได ้ดังนี ้

3.1 การสร ้างบรรยากาศประชาธิปไตย ให ้ผูเ้ รียนรู ้สึกว่ามีความเท่าเทียมกัน

โดยครูต ้องกาหนดให ้มีอท ่ ด
ิ ธิพลในหอ้ งใหน้ อ้ ยทีสุ
สร ้างระบบการอยู่รว่ มกันแบบประชาธิปไตย ให ้ได ้ทากิจกรรมร่วมกัน
มีการสร ้างความสัมพันธ ์เชิงบวกระหว่างครูกบ
ั ผูเ้ รียนด ้วยกัน
่ ของสังคม
ฝึ กการเป็ นสมาชิกทีดี
3.2 การสร ้างบรรยากาศแห่งความร่วมมือร่วมใจ
โดยจัดกิจกรรมใหเ้ กิดการปฏิสม ั พันธ ์กับกลุ่ม สนับสนุ นให ้ผูเ้ รียนได ้เล่น
่ ครูคอยปรบั ปรุงการใช ้ภาษา
ทางานและเรียนรู ้จากกลุ่มเพือน
มารยาทและพัฒนาพฤติกรรมทีพึ ่ งประสงค ์
่
เพือให ่
้เด็กสามารถทางานกับกลุ่มเพือนได ่
้อย่างดี เป็ นทียอมร บั ของกลุ่ม
่
มีการจัดกิจกรรมเพือให ่ าง ๆ ในบรรยากาศร่วมมือร่วมใจกัน
้ผูเ้ รียนได ้ทาสิงต่
่ จ้ ะมีการแข่งขันกันบ ้าง แต่ควรเป็ นการแข่งขันกันอย่างเป็ นมิตร
ซึงแม
ได ้มีโอกาสได ้ร ับผลแห่งการทางานร่วมกัน
การปฏิสม ่
ั พันธ ์กับกลุ่มจะทาใหเ้ กิดการแลกเปลียนเรี ่ นและกัน
ยนรู ้ซึงกั
้ ้านความคิด และการกระทาอันส่งผลต่อการเรียนรู ้ทักษะทางสังคม
ทังด
่
ซึงจะเกิ ่ าไปใช ้ในการอยู่รว่ มกับผูอ้ นต่
ดประโยชน์ต่อผูเ้ รียนทีจะน ่ื อไป

3.3 สร ้างบรรยากาศแห่งการมีสม ่ ระหว่างกันทังครู

ั พันธภาพทีดี ้ กบ ั ผูเ้ รียน
่ ๆ การมีมนุ ษยสัมพันธ ์ทีดี
ในหมู่ผูเ้ รียนด ้วยกัน และกับบุคคลอืน ่
่ ้วยการสือสารที
เริมด ่ ่
ดี
่
ซึงการสื ่
อสารระหว่ างกันนั้นสามารถทาได ้ทังการใช
้ ้วาจา ภาษาท่าทาง
และการปฏิบต ั ต
ิ อ
่ กัน ครูมห ่
ี น้าทีในการกระตุ ้นให ้ผูเ้ รียนปฏิบต ั ต
ิ อ
่ กันด ้วยดี
ไม่มก
ี ารทะเลาะเบาะแว ้ง ครูมห ่
ี น้าทีในการลดความขั ่ ดขึน้
ดแย ้งทีเกิ
และจะต ้องเป็ นแบบฉบับของการมีปฏิสม ่ ระหว่างตนเองกับผูอ้ น
ั พันธ ์ทีดี ่ื

่ กดดัน โดยลดกิจกรรมทีต
3.4 สร ้างบรรยากาศทีไม่ ่ ้องมีการแข่งขัน
่
เพือให ่ ่ งเหนื อผูอ้ น
้เกิดผลแพ้ ชนะหรือการเป็ นทีหนึ ่ื
ให ้ทุกคนมีโอกาสได ้แสดงออกเท่าเทียมกันและได ้ร ับการยกย่องเหมือนกัน
สาหร ับการประเมินผลการเรียนรู ้
่
ควรประเมินผลทีแสดงถึงพัฒนาการแห่งความเป็ นคนเก่ง คนดี และมีความสุข
ให ้ผูเ้ รียนได ้รู ้ผลของการกระทาของตนเอง
่ื
และมีการพัฒนาตนเองโดยไม่ต ้องแข่งขันกับผูอ้ น

ปั ญหาในการจัดบรรยากาศการเรียนรู ้
1 ข ้อจากัดทางด ้านงบประมาณ
ไม่มงี บประมาณในการส่งเสริมการจัดบรรยากาศการเรียนรู ้
เนื่ องจากการจัดการตกแต่งห ้องเรียนในแต่ละครงอาจจะต
้ั ้องอาศัยงบประมาณใ
้ ปกรณ์ตกแต่งต่างๆ
นการจัดซืออุ

2 ขาดความร่วมมือของบุคลากรและผูเ้ รียน
ในบางห ้องเรียนครูผูส้ อนและนักเรียนเกิดความขัดแย ้งและมองไม่เห็นความสา
คัญของการจัดการบริหารชันเรี้ ยน

3 ครูไม่มเี วลา ไม่มค ้ ยน

ี วามรู ้ ครูบางท่านมีภาระการสอนในหลายชันเรี
ทาให ้ไม่มเี วลาในการปร ับปรุงหรือตกแต่งภายในห ้องเรียน
้
อีกทังขาดประสบการณ์ ในการจัดการบริหารห ้องเรียน

4 ผูบ้ ริหารไม่สนับสนุ น
ผูบ้ ริหารในบางโรงเรียนไม่เห็นความสาคัญและขาดความเข ้าใจในการจัดการบ
้ ยน
ริหารชันเรี