Za razliku od Grka, čiji su se mitološki, epski i istorijski junaci i ratnici često borili bosi, a koji

su isto tako i van bojišta često hodali bosi, Rimljani su znatno više koristili obuću. Obuća je,
kao i odeća bila simbol statusa, a često je bila i obeležje zanimanja osobe koja je nosi. Biti
bos van svoje kuće bilo je odraz najvećeg siromaštva a po rimskim pavilima robovi su
obavezno bili bosi.
Naravno i u rimskoj epohi, u specifičnim prilikama muškarci i žene su išli bosi i van svoje
kuće. Npr. Tako se često izražavala tuga i poniznost, kao u slučaju šetnje koja se održavala
kao molba bogovima za milost prestanka suše.

Arheološke studije pokazuju da su Rimljani izumeli tehnologiju štavljenja kože biljnim

sokovima i od nje izrađivali obuću. Takva koža bila je otporna na bakterijsko raspadanje i
vodu, a dokaz su očuvani komadi starih cipela (u muzeju u Nemačkoj čuva se cipela
pronađena u zatrpanom rimskom bunaru).

Rimljani su posedovali više pari obuće za različite prilike. Posebno su se nosile cipele za
kuću, posebno za izlazak ili goste.

I muškarci i žene su nosili kod kuće sandale – SOLEAE (solea). To je bio najjednostavniji tip
sandala, koji se sastojao od đona koji je za stopalo pričvršćen kaiševima. Korišćenje ovih
sandala je bilo neprimereno za službene izlaske. U posetama prijateljima i na svečanim
večerama rimljani su nosili sa sobom kućne sandale i tamo ih oblači.

Van kuće se nosila obuća slična čizmama – CALCEI (kalkej). I tu je postojala razlika kako u
vrsti kože od koje je obuća pravljena do različitih ukrasa koji su se stavljali na obuću
namenjenu bogatim građanima. Mogle su biti zatvorenih prstiju, slično cipelema iz kasnijih
epoha, ili su imale otvorene prste. Dužina je varirala od iznad gležnja pa sve do kolena.
Ženske čizme - CALCEI MULIEBRIS su bile po pravilu pravljene od mekše i tanje kože živih
boja. Čizme bogatijih Rimljanki mogle su biti bogato ukrašene svilenim trakama, biserima i
dragim kamenjem.

Zavisno i od pozicije, ugleda i reda kojem je pripadao, pojedinac je mogao nositi različite
tipove kalkeja. Senatori su nosili visoke kalkeje - CALCEUS SENATORIUS, pričvršćene sa četiri
crna kaiša (corrigae). Posebno omiljene kod senatora su bile i crvene CALCEI – MULLEI.
Postojao je tip kalkeja muleja sa polumesecom izrađenim od slonovače na vrhu i njih su
nosili pojedinci iz bogatih familija.
Pojedinci iz skromnijih klasa su nosili kalkeje zvane PERONES, rađene od grubljeg materijala
i ne toliko ukrašene.
Glumci u komedijama su nosili obuću koja se zvala CREPIDA (krepida) . Sličnu funkciju kao
krepida je imala obuća slicna patofnama – SOCCUS (sokus).

COTHURNUS (koturn) je bila neka vrsta čizme, koja je nekada dostizala do kolena. Nju su
nosili konjanici, lovci i osobe od položaja i autoriteta. U većini slučajeva đon je bio
uobičajene debljine, ali je nekada pravljen debljim kako bi osoba izgledala viša. Ove prilično
više đonove su nosili glumci u tragedijama.

Najčuvenija vojna obuća su bile CALIGAE (kalige), kožne čizme koje su se veoma dugo
koristile u sastavu rimskih oružanih snaga. Zato su vojnici, uključujući i centurione, bili
nazivani i caligati, a sama reč caligae je bila i simbol za vojnu moć i vojni status. One su bile
simbol rimske vojne ekspanzije i izgradnje imperije. Kalige su bile čizme sa jakom
potplatom ojačanom ekserima. Kalige su imale otvore (kako bi stopalo imalo ventilaeiju), i
bile su tako dizajnirane da su smanjivale mogućnost nastanka problema na stopalima, koji
bi nastajali usled dugih marševa.
U hladnijim krajevima ispod kaliga su nošene vunene čarape. Same kalige su bile izrađene iz
tri kožna sloja i vezivale su se na sredini gornje strane stopala i na vrhu članka.

CARBATINAE (karbatina) je bila niska obuća iz jednog komada kože koju su nosili
zemljoradnici i pastiri. Ovo je bio najraniji tip cipela među Grcima, Rimljanima i Keltima, i
zbog svoje praktičnosti bila je nošena sve do duboko u srednji vek.

Korišćen materijal:
 Materijal profesorke Nataše Karadžić
 Thought Co.- Ancient roman sandals and other footwear
 ORBIS ROMANUS: Udžbenik za historiju klasične rimske civilizacije od Salmedina
Mesihovića
SOLEAE
sandale

CALCEI
kalkej

CALCEI
SENATORIUS
crvene MULEJI
CREPIDA
krepida

SOCCUS – sokus
glumac u komediji

CHOTURNUS
Koturn - lovačke
CHOTURNUS
Koturn sa visokim
đonom - glumac u
tragediji

CALIGAE
kalige
Moderan izgled cipele na izložbi u muzeju Salburgu u Nemačkoj pokazuje koliko su
moderne žene u starom Rimu bile. Salburg je rimska tvrđava koja se nalazi na grebenu
planine Visoki Tanus i bila je deo drevnih graničnih utvrđenja u tom području. Cipela je
pronađena u bunaru ove tvrđave.
SOLEAE – Sandale raznih vrsta

Razne vrste obuće Starog Rima

Razne vrste obuće Starog Rima