Professional Documents
Culture Documents
2ο
1. Δύο μόρια DΝΑ αποτελούνται το καθένα από 10.000 ζεύγη αζωτούχων βάσεων
με 14Ν. Τα μόρια μεταφέρονται σε περιβάλλον με ραδιενεργά νουκλεοτίδια που
15
περιέχουν Ν και αντιγράφονται τρεις φορές.
α. Πόσες αλυσίδες και πόσα νουκλεοτίδια με ραδιενεργό 15Ν θα υπάρχουν στα μόρια
DΝΑ που θα προκύψουν;
β. Ένα από τα μόρια που προέκυψαν από τον πρώτο διπλασιασμό μεταφέρεται σε
35
περιβάλλον με ραδιενεργό S, όπου και διπλασιάζεται δύο φορές. Πόσες αλυσίδες και
35
πόσα νουκλεοτίδια με ραδιενεργό S θα υπάρχουν στα μόρια που θα προκύψουν;
Λύση
α. Από κάθε μόριο DΝΑ μετά από κ αντιγραφές προκύπτουν 2κ+1 πολυπεπτιδικές αλυσίδες.
κ+1 4
Κατά συνέπεια στην προκειμένη περίπτωση θα προκύψουν 2∙2 =2∙2 =32 πολυπεπτιδικές
αλυσίδες (η καθεμιά θα αποτελείται από 10.000 αζωτούχες βάσεις), από τις οποίες όμως οι
32-4=28 πολυπεπτιδικές αλυσίδες θα έχουν ενσωματώσει στα νουκλεοτίδια τους το 15Ν (οι 4
αρχικές πολυπεπτιδικές αλυσίδες θα έχουν 14Ν). Ο αριθμός των νουκλεοτιδίων μετά και την
τρίτη αντιγραφή θα είναι: 28∙10.000=280.000
β. Όπως είναι γνωστό το ραδιενεργό 35S δεν ενσωματώνεται στο DΝΑ. Κατά συνέπεια μετά
τη μεταφορά και την αντιγραφή της πολυπεπτιδικής αλυσίδας σε περιβάλλον με ραδιενεργό
35
S καμιά νέα πολυπεπτιδική αλυσίδα και νουκλεοτίδιο δεν θα έχουν ενσωματώσει το
ραδιενεργό αυτό στοιχείο.
2. Μία αλυσίδα DΝΑ γονιδίου, που κωδικοποιεί πεπτίδιο περιέχει την ακόλουθη
αλληλουχία:
5΄ GGAGATGGTATGCGGCATTTAAAGAGC 3΄
α. Να γράψετε τη συμπληρωματική της και να βρεθεί ποια από τις δύο αλυσίδες είναι η
μη κωδική.
β. Να γράψετε το mRΝΑ και το ανοιχτό πλαίσιο ανάγνωσης.
γ. Να γράψετε τα αντικωδικόνια του tRNA.
δ. Να γράψετε το πεπτίδιο και να σημειώσετε το αμινικό και το καρβοξυλικό άκρο του.
Λύση
α. Η συμπληρωματική της αλυσίδα είναι η εξής:
3΄ CCTCTACCATACGCCGTAAATTTCTCG 5΄
Η μη κωδική αλυσίδα όπως είναι γνωστό έχει κατεύθυνση 3΄→5΄. Κατά συνέπεια αρχίζουμε
να διαβάζουμε και τις δύο αλυσίδες με κατεύθυνση 3΄→5΄ αναζητώντας κωδικόνιο έναρξης
και λήξης.
1η αλυσίδα (διαβάζουμε από δεξιά προς αριστερά):
3΄ CGAGAAATT TAC GGC GTA TGG TAG AGG 5΄
Βρέθηκε μόνο κωδικόνιο έναρξης.
2η αλυσίδα (διαβάζουμε από αριστερά προς τα δεξιά):
3΄ CCTC TAC CAT ACG CCG TAA ATT TCTCG 5΄
Υπάρχει κωδικόνιο έναρξης και κωδικόνιο λήξης.
Κατά συνέπεια η 2η αλυσίδα είναι η μη κωδική.
3. Μία αλυσίδα DΝΑ γονιδίου, που κωδικοποιεί πεπτίδιο περιέχει την ακόλουθη
αλληλουχία:
AATTATACAGAAATTTTGAGACTTTTGAGC
Κατά συνέπεια μη κωδική είναι η 1η αλυσίδα από τα αριστερά προς τα δεξιά, οπότε τα άκρα
του γονιδίου έχουν ως εξής:
3΄ AATTA TAC AGA AAT TTT GAG ACT TTTGAGC 5΄
5΄ TTAAT ATG TCT TTA AAA CTC TGA AAACTCG 3΄
β. Όταν η αμινομάδα του 4ου αμινοξέος σχηματίζει πεπτιδικό δεσμό τότε απομακρύνεται το
tRNA του 3ου αμινοξέος. Τα δύο διαφορετικά πεπτίδια που σχηματίζονται έχουν ως 3ο αμινοξύ
το ένα την arg και το άλλο το glu. Κατά συνέπεια και πάλι διακρίνουμε δύο περιπτώσεις:
1η περίπτωση:
Στην περίπτωση που το 3ο αμινοξύ είναι η arg τότε κατά την απομάκρυνση του tRNA σπάει ο
δεσμός μεταξύ του tRNA και της arg καθώς και οι δεσμοί που σχηματίζονται μεταξύ του
κωδικονίου του mRNA και του αντικωδικονίου του tRNA, δηλαδή οι εννιά (9) δεσμοί
υδρογόνου μεταξύ του κωδικονίου CGC και του αντικωδικονίου GCG.
2η περίπτωση
Στην περίπτωση που το 3ο αμινοξύ είναι το glu τότε κατά την απομάκρυνση του tRNA σπάει ο
δεσμός μεταξύ του tRNA και του glu καθώς και οι δεσμοί που σχηματίζονται μεταξύ του
κωδικονίου του mRNA και του αντικωδικονίου του tRNA, δηλαδή οι οχτώ (8) δεσμοί
υδρογόνου μεταξύ του κωδικονίου GAG και του αντικωδικονίου CUC.
7. Ένα γονίδιο περιέχει 8300 αζωτούχες βάσεις, το 32% των οποίων αντιστοιχεί σε
εσώνια. Ποσοστό ίσο με το 14% των βάσεων του πρόδρομου mRΝΑ που προκύπτει
από το γονίδιο αντιστοιχεί σε 5΄ και 3΄ αμετάφραστες περιοχές. Να βρείτε τον αριθμό
των αμινοξέων της πρωτεΐνης που κωδικοποιείται από το γονίδιο.
Λύση
Βάσεις πρόδρομου mRNA= βάσεις μη κωδικής αλυσίδας DNA= βάσεις
γονιδίου/2=8300/2=4.150 βάσεις.
Τα εσώνια θα αντιστοιχούν σε 4.150 ∙32%= 1328 βάσεις και η 5΄ και 3΄ αμετάφραστη περιοχή
σε 4.150 ∙14%=581 βάσεις.
Το ώριμο mRNA θα αποτελείται από 4.150-1328-581=2241 βάσεις από τις οποίες
προκύπτουν 2241/3=747 αμινοξέα.
8. Γονίδιο αποτελείται από 4800 ζεύγη βάσεων και περιέχει 32 εσώνια. Το mRΝΑ
που μεταφέρεται στο κυτταρόπλασμα περιέχει το 20% των βάσεων του mRΝΑ που
προκύπτει από τη μεταγραφή του γονιδίου και κωδικοποιεί πρωτεΐνη που αποτελείται
από 301 αμινοξέα. Να υπολογίσετε:
α. Τον αριθμό των βάσεων που αποτελούν τα εσώνια στο γονίδιο.
β. Τον αριθμό των εξωνίων στο γονίδιο.
γ. Πόσοι φωσφοδιεστερικοί δεσμοί σπάνε και πόσοι δημιουργούνται κατά τη
διαδικασία της ωρίμανσης.
δ. Τον αριθμό των βάσεων στις 5΄ και 3΄ αμετάφραστες περιοχές του mRΝΑ,
δεδομένου ότι μετά τη σύνθεση της πρωτεΐνης αφαιρούνται 4 αμινοξέα.
Λύση
α. Βάσεις πρόδρομου mRNA= βάσεις μη κωδικής αλυσίδας DNA= βάσεις
γονιδίου/2=9.600/2=4.800.
Βάσεις ώριμου mRNA= 4.800 ∙20%=960
Το ώριμο mRNA αποτελείται από εξώνια κατά συνέπεια η διαφορά μεταξύ πρόδρομου και
ώριμου mRNA αντιπροσωπεύει τις βάσεις των εσωνίων, δηλαδή 4.800-960= 3.840 βάσεις οι
οποίες θα αντιστοιχούν σε 3.840 ζεύγη βάσεων στο γονίδιο δηλαδή 3.840 ∙2=7.680.
β. Τα εσώνια είναι ενδιάμεσες αλληλουχίες των γονιδίων και ως εκ τούτου ενδιάμεσες
αλληλουχίες στο πρόδρομο mRΝΑ. Αν ένα γονίδιο έχει x εσώνια, τότε έχει x + 1 εξώνια. Στη
συγκεκριμένη περίπτωση το γονίδιο έχει 33 εξώνια.
γ. Για την απομάκρυνση των x εσωνίων σπάνε 2x φωσφοδιεστερικοί δεσμοί, ενώ για τη
συρραφή x εξωνίων δημιουργούνται x-1 φωσφοδιεστερικοί δεσμοί. Κατά συνέπεια για την
απομάκρυνση 32 εσωνίων σπάνε 32 ∙2=64 φωσφοδιεστερικοί δεσμοί, ενώ για τη συρραφή 33
εξωνίων απαιτούνται 32 φωσφοδιεστερικοί δεσμοί.
δ. Πριν τη μετα-μεταφραστική τροποποίηση της η πρωτεΐνη αποτελούνταν από 301+4=305
αμινοξέα τα οποία αντιστοιχούν σε 305∙3=915 βάσεις στο ώριμο mRNA. Άρα οι βάσεις της 5΄
και 3΄ αμετάφραστης περιοχής θα είναι 960-915=45 βάσεις.
10. Ένα πολυριβονουκλεοτίδιο παράγεται στο εργαστήριο από μείγμα που περιέχει
G και C σε μοριακή αναλογία 4:1 αντίστοιχα. Δεδομένου ότι τα ριβονουκλεοτίδια
συνδυάζονται τυχαία προς το σχηματισμό νουκλεϊκού οξέος, να βρείτε τα κωδικόνια
που θα παρατηρηθούν σε αυτό το νουκλεϊκό οξύ και την αναμενόμενη συχνότητα του
καθενός.
Λύση
Οι δύο αυτές βάσεις θα πρέπει να συνδυαστούν για να σχηματίσουν τριπλέτες (κωδικόνια)
βάσεων. Ο πιθανός αριθμός των κωδικονίων είναι 23=8 κωδικόνια.
Εφόσον στο μείγμα η αναλογία G:C είναι 4:1 αυτό συνεπάγεται ότι η πιθανότητα εμφάνισης
της G είναι 4/5, ενώ η πιθανότητα εμφάνισης της C είναι 1/5. Τα κωδικόνια που θα
μπορούσαν να προκύψουν και η πιθανότητα εμφάνισής τους φαίνονται στο παρακάτω
πίνακα.
Κωδικόνια Αναμενόμενη συχνότητα
GGG 4/5∙4/5∙4/5=64/125
GCG 4/5∙1/5∙4/5=16/125
GGC 4/5∙4/5∙1/5=16/125
GCC 4/5∙1/5∙1/5=4/125
CCC 1/5∙1/5∙1/5=1/125
CGC 1/5∙4/5∙1/5=4/125
CCG 1/5∙1/5∙4/5=4/125
CGG 1/5∙4/5∙4/5=16/125