Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği 2018

Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım

Dr. Ahmet Anıl Dindar

(2018_0510)
AAD :
Dr. Dindar received his BSc in Civil Engineering at Yildiz Technical University, Istanbul 1999, MSc in Structural
Engineering at Istanbul Technical University, Istanbul 2002, and PhD in Structural Engineering at Bogazici University
2009. After graduating from MSc program, he worked as project manager of rapid housing program for
Danish Peoples's Aid, a Danish NGO, in Kosovo. The program was funded by Danish Ministry of Foreign Affairs and
aimed for the local people who affected from the civil war. During his PhD study, he worked as researcher in two
scientific projects; "Establishment of National CORS Network in Turkey (CORS) 2006-2009" and "Evaluation of the
FRP retrofitting for RC Frames with infill walls using Pseudo-Dynamic Test System (PSD) 2006-2008". The CORS
project aimed to establish continuously operating GNSS reference stations to monitor the crustal deformations in
Turkey and also to provide correcting data for geodetic positioning. The PSD project aimed of developing a new
retrofitting scheme for RC frames using PSD technique that simulates the earthquake dynamic motions on the
structures. Following the PSD project, Dr. Dindar has completed numerous experimental studies on the evaluation of
design and retrofit techniques of the structures in Shaking-Table test facility in Istanbul Technical University Structure
and Earthquake Laboratory. Dr. Dindar worked in several seismic risk assessment projects in Istanbul where he gained
experience in the evaluation of the housing type buildings. Dr. Dindar has been selected to Urban Renewal Technical
Committee in Istanbul in 2014. Since then, he has taken part in the final evaluation of the seismic risk assessment
reports those are refused by the residents. The committee gather every week in the Ministry of Environment and
Urbanization and scrutinizes 15-20 reports. Dr. Dindar is also a faculty member in Gebze Technical University,
Department of Civil Engineering. Currently, Dr. Dindar is working as researcher in two projects; "Monitoring the
Active Tectonic Movement of Aksehir-Simav Fault Line " funded by Turkish National Science and Technology
Directorate, and "Safeguarding Cultural Heritage Through Technical and Organizational Resources Management"
funded by H2020.
Communication address: adindar@gtu.edu.tr | Social network address: https://twitter.com/ahmetanildindar.
2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 2
 http://www.gtu.edu.tr/insaat

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 3

Reproduced from Dr. Utku Yazgan PhD Thesis at Universitat Politècnica de Catalunya

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 4

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 5
 1990

Performans
Yer değiştirme esaslı tasarım
Şekildeğiştirme esaslı tasarım

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 6

Tarihçe
1975 : 37 sayfa 1997 : 86 sayfa 2007 : 159 sayfa 2018 : 417 sayfa
• Spektra kavramı • Mode süperpozisyon • Mecut bina • Yeni spektra
• Zayıf kiriş-kuvvetli değerlendirme
kolon • Performans • Yeni tanımlamalar

• Zaman tanım alanında

modal analiz

• Performans esaslı tasarım

• Hafif çelik yapılar

• Yüksek binalar

• Sismik izolasyon

• Önüretimli yapılar

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 7

Tanım
Deprem etkisi altında bina taşıyıcı sistemlerinin tasarımı için iki ana yaklaşımdan biri olan Şekildeğiştirmeye
Göre Değerlendirme ve Tasarım (ŞGDT) yaklaşımında:

(a) Mevcut veya daha önce ön tasarımı yapılmış taşıyıcı sistem elemanlarının doğrusal olmayan
modelleme yaklaşımları ile uyumlu iç kuvvet – şekildeğiştirme bağıntıları belirlenir.

(b) Öngörülen performans hedef(ler)i ile uyumlu olarak seçilen deprem yer hareket(ler)i altında, taşıyıcı
sistemin statik veya zaman tanım alanında dinamik artımsal yöntemlerle hesabı yapılır, doğrusal olmayan
sünek davranışa ilişkin şekildeğiştirme talepleri ile gevrek davranışa ilişkin dayanım talepleri elde edilir.

(c) Elde edilen şekildeğiştirme ve iç kuvvet talepleri, öngörülen performans hedef(ler)i ile uyumlu olarak
tanımlanan şekildeğiştirme ve dayanım kapasiteleri ile karşılaştırılır.

(d) Mevcut binalar için, şekildeğiştirme ve dayanım taleplerinin bunlara karşı gelen şekildeğiştirme ve dayanım
kapasitelerinin altında olduğu veya onları aştığı gösterilerek şekildeğiştirmeye göre değerlendirme
tamamlanır.

(e) Yeni yapılacak veya güçlendirilecek mevcut binalar için şekildeğiştirme ve dayanım talepleri, bunlara karşı
gelen şekildeğiştirme ve dayanım kapasitelerinin altında ise şekildeğiştirmeye göre tasarım tamamlanır. Aksi
durumda eleman kesitleri değiştirilir ve hesap tekrarlanarak yeniden değerlendirme yapılır ve bu şekilde
şekildeğiştirmeye göre tasarım sonuçlandırılır.
2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 8
Tanım

Dayanıma Göre Tasarım – DGT

hesap esasları uygulanarak ön tasarım

Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım – ŞGDT

hesap esasları kullanılarak performans değerlendirmesi

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 9

Bina Kullanım Sınıfları (BKS)
TBDY 2018

DAYANIMA GÖRE TASARIM ŞEKİL DEĞİŞTİRMEYE GÖRE

(DGT) TASARIM (ŞGDT)

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 10

Bina Performans Düzeyleri
Yeni Yapılacak Yerinde Dökme Betonarme, Önüretimli Betonarme ve Çelik Binalar BYS  2

(1) BYS > 3 olan binalarda uygulanacaktır.

(2) BYS = 2,3 olan binalarda uygulanacaktır.
(3) Ön tasarım olarak yapılacaktır.
(4) I = 1.5 alınarak uygulanacaktır.

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 11

Bina Performans Düzeyleri
Yeni Yapılacak Yerinde Dökme Betonarme, Önüretimli Betonarme ve Çelik Binalar BYS  2

Yeni Yapılacak veya Mevcut Yüksek Binalar ( BYS =1 )

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 12

Bina Performans Düzeyleri
TBDY 2018

Mevcut Yerinde Dökme Betonarme, Önüretimli Betonarme ve Çelik Binalar( BYS  2 )

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 13

Bina Performans Düzeyleri
TBDY 2018

Yığma, ahşap ve hafif çelik binalar,

DD-2 deprem yer hareketinin
etkisi altında
Kontrollü Hasar (KH) performans
hedefini sağlayacaktır

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 14

Bina Performans Düzeyleri
TBDY 2018

YAKLAŞIK KAT ADETLERİ

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 15

Bina Performans Düzeyleri
ABYBHY 2007 TBDY 2018

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 16

Bina Performans Düzeyleri
TBDY 2018

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 17

Hesaplama Yöntemleri
ABYBHY 2007 TBDY 2018

DOĞRUSAL
OLMAYAN
MODELLER

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 18

Hesaplama Yöntemleri
ABYBHY 2007 TBDY 2018

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 19

Hesaplama Yöntemleri
TBDY 2018

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 20

Hesaplama Yöntemleri
TBDY 2018

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 21

Modelleme Yöntemleri
TBDY 2018

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 22

Modelleme Yöntemleri
TBDY 2018

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 23

Modelleme Yöntemleri
TBDY 2018

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 24

Modelleme Yöntemleri
TBDY 2018

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 25

Etkin kesit rijitliği
ABYBHY 2007 TBDY 2018

Lineer elemenlar

Yığılı plastisite tanımlanan elemanlar

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 26

Modelleme Yöntemleri
TBDY 2018

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 27

Modelleme Yöntemleri
TBDY 2018

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 28

Hesaplama Yöntemi
TBDY 2018

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 29

Hesaplama Yöntemi
TBDY 2018

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 30

Hesaplama Yöntemi
TBDY 2018

5.6.3. Sabit Tek Modlu İtme Yöntemi 5.6.4. Değişken Tek Modlu İtme
Yöntemi
Sabit Tek Modlu İtme Yöntemi’nde, gözönüne
alınan deprem doğrultusunda her bir itme Değişken Tek Modlu İtme Yöntemi’nde,
adımında katlara etkiyen deprem yükü artımları, gözönüne alınan deprem doğrultusunda
deprem dışı yüklemelerden sonraki birinci katlara etkiyen deprem yükü artımları ile
adımda belirlenen ve itme hesabı boyunca hiç bunlarla uyumlu kat yerdeğiştirme
değiştirilmeyen sabit mod şekli ile orantılı olarak artımları, deprem dışı yüklemelerden
tanımlanırlar. sonraki her bir itme adımında, daha önce
oluşan plastik mafsallar gözönüne alınarak
yenilenen serbest titreşim hesabı’ndan elde
edilen değişken mod şekli ile orantılı olarak
2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 31
tanımlanırlar.
Hesaplama Yöntemi- İtme Analizi - Örnek
TBDY 2018

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 32

Hesaplama Yöntemi- İtme Analizi - Örnek

Doğrusal Model Kesit Analizi Doğrusal Olmayan Model

I = 1.5

Ön boyutlandırma

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 33

Hesaplama Yöntemi- İtme Analizi - Örnek
TBDY 2018

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 34

Hesaplama Yöntemi- İtme Analizi - Örnek
TBDY 2018

ec
Kesit Analizi
es

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 35

Hesaplama Yöntemi- İtme Analizi - Örnek

Kapasite ≥ Talep

?
2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 36
Hesaplama Yöntemi- İtme Analizi - Örnek
Kapasite

Talep

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 37

Hesaplama Yöntemi- İtme Analizi - Örnek

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 38

Zaman tanım alanında tasarım
Lineer Model Eleman Modellemeleri

Eleman Davranışı
I = 1.5
Kiriş: Yığılı plastisite

Kolon: Yığılı plastisite

Perde: Yayılı plastisite

Koşturmalar Analiz Sonuçları Tahkikler

Yapı elemanlarından Yapı elemanlarından

Kesme kuvvetleri Kesme kuvvetleri <=> Kapasite

Plastikleşme bölgelerinde donatı ve beton Donatı birimşekildeğiştirme < es-limit

birimşekildeğiştirme Beton birimşekildeğiştirme < ec-limit

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 39

Kesit Şekildeğiştirme Parametreleri
ABYBHY 2007 TBDY 2018

• Çelik ve beton için birim şekildeğiştirme ec ve es

• Çelik ve beton için birim şekildeğiştirme ec ve es

• Eleman ekseninde plastik dönme miktarı (qp)

ec

q
es

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 40

Kesit Şekildeğiştirme Limitleri
ABYBHY 2007 TBDY 2018

Sınırlı Hasar (SH)

Kontrollü Hasar (KH)

Göçmenin Önlenmesi (GÖ)

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 41

Kesit Şekildeğiştirme Limitleri
ABYBHY 2007 TBDY 2018

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 42

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 43
Sonuç :

 Bina hasar durumunun tasarım aşamasında değerlendirilmesi kavramı tanıtıldı.

 Oluşması muhtemel hasarın bina tipi ve kullanımına göre derecesi hakkında bilgi geldi.

 Yapı elemanlarının performansı için kesit hesap bilgisi yükü geldi.

 Statik karakterli ama yapı dinamik davranışına bağlı yeni yükleme durumları tanıtıldı.

 Zaman tanım alanında tasarım kavramı tanıtıldı.

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 44

Teşekkür ederim…
https://twitter.com/gtuinsaat

http://www.gtu.edu.tr/insaat

Dr. Ahmet Anıl Dindar

M: adindar@gtu.edu.tr

T: twitter.com/ahmetanildindar

W: a2d.co

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 45

2018_0510 TBDY2018- Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım 46