Pogled na Sarajevo, centar sarajevske regije

Sarajevska regija je makroregionalni prostor u koji se ubraja cijela Sarajevsko-zenička

kotlina. Zahvata oko 1000 km površine i oko milion stanovnika. Sarajevski
2

makroregionalni prostor može se nazvati i središnjim dinarskim prostorom, ona povezuje

mnoge manje regije (Lašvansku, Skopaljsku, Olovsku), te ima planinski obod od posebne
važnosti (čine ga Bjelašnica, Treskavica, Igman, Visočica, Vranica, Ravna planina
i Zvijezda). Glavno središte ovog makroregionalnog prostora (saobraćajno čvorište,
privredni, kulturni administrativni, politički centar) je grad Sarajevo.
U upravno-administarativnom smislu ova regija obuhvata prostor kantona Sarajeva i
Središnje Bosne, dio Zeničko-dobojskog kantona i romanijske regije u Republici Srpskoj.
Na rubnim dijelovima ove regije osjeća se utjecaj Tuzle i Zenice. Ova regija je kroz
historiju i danas, a posebno grad Sarajevo, bila veoma važan centar Jugoistočne Evrope, a
procvat grad Sarajevo je doživio kao trgovački centar. U topografiji grada jasno su
izdvojene faze njegovog razvoja: neolitska (Butmir), rimska (Ilidža), srednjovjekovna
(Debelo Brdo, Brodac, Vojkovići), turksi Šeher (Baščaršija), austrijska jezgra (Marijin
Dvor), razvoj grada do 1970, nove četvrti (Alipašino Polje), Olimpijsko selo (Dobrinja).
Savremeni prostorni razmiještaj industrije i urbanizacije uz saobraćajnice spojio je grad
Sarajevo sa njegovim satelitskim naseljima. On je najprije industrijsko središte, najstarija
je metaloprerađivačka industrija, a ostale su prehrambena, hemijska, grafička i druge.
Sarajevo je privlačan centar za brojne zdravstvene usluge šire okoline.
Zenica svoj centralitet duguje bogatim ugljenokopima, željeznoj rudi, te predratnom
velikom rudarsko-metaluroškom kombinatu. Na tome su stvoreni uvjeti za razvoj drugih
funkcija (prosvjetne, zdravstvene, kulturne...). Zenici
gravitiraju Zavidovići i Žepče (značajni centri drvne industrije).
Lašvanska dolina (Travnik, Novi Travnik i Vitez) s jedne strane i Skopaljska
dolina (Gornji Vakuf - Bugojno - Donji Vakuf) sa druge predstavljaju dvije
mikroregije Srednje Bosne. Prva regija se poslije rata razvila u značajno trgovačko
središte, a Vlašić u centar zimskog turizma, poznat po Vlašićkom siru. Dok je drugo
područje ekonomski slabije razvijeno, zbog manjeg broja ulagača, ali uz viševijekovnu
tradiciju vjerskog turizma (blizina Ajvatovice). Jajce kao nekadašnji gigant električne
energije i hemijske industrije danas je podijeljena općina entitetskom granicom.
Sarajevsko-zenička kotlina ima ne samo centralni nego i
najbolji geografski
položaj u Bosni i Hercegovini. Njom vodi glavni put na
sjever i jug. te pritokoma
Lašve na sjeverozapad i Miljacke na jugoistok. Zbog
toga je ova kotlina bila jezgro
srednjevjekovne bosanske države. U industrijskoj etapi
razvoja društva, prostor
regije dolazi do osobitog izražajo. U Sarajevsko-zeničkoj
kotlini nalaze se
velike rezerve mrkog uglja od 420 miliona tona, odnosno
2 9% rezervi Bosne i Hercegovine
ili 2 5% rezervi Jugoslavije. U regiji, rezerve uglja su
ovako rasporedene:
Bila — 12%, Zenica — 35%, Kakanj — 3 7% i Breza
16%. U vareškom
|3odručju rezerve željezne rude prelaze 300 miliona
tona. iako su neujednačenog
sastava i kvaliteta. Rezerve magnezita, olova, cinka,
bakra, barita, vatrostalne
gline, laporca, krečnjaka i kvarcnog pijeska od
industrijskog su interesa. I pored
znatne sječe, šume u regiji, naročito na planinskim
dijelovima su od večeg
značaja (Travnik, Vitez, Busovača, llijaš i Hadžiči).