Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης

 Ορισμός: ΜΜΕ: το σύνολο των μέσων (κρατικά ή μη) που

χρησιμοποιούνται για τη μετάδοση πληροφοριών, ειδήσεων, γνώσεων,
ιδεών στο ευρύ κοινό. Διακρίνονται σε:
1. Έντυπα: περιοδικός και ημερήσιος τύπος (περιοδικά, εφημερίδες).
2. Ηλεκτρονικά: ραδιόφωνο, τηλεόραση, διαδίκτυο.
Σήμερα χρησιμοποιούμε και τον όρο «Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας»:
επισημαίνεται ο αμφίδρομος ρόλος τους: συμβάλλουν στην πληροφόρηση,
αλλά παρέχουν και δυνατότητα επικοινωνίας.
Διαφορά ενημέρωσης - επικοινωνίας:
 Ενημέρωση: υπάρχει μονόδρομη ροή πληροφοριών από τον πομπό στον δέκτη.
 Επικοινωνία: λειτουργούν και μηχανισμοί ανατροφοδότησης και αλληλεπίδρασης. Ο δέκτης δηλ. δέχεται
και μεταδίδει μηνύματα, οπότε μπορεί να επέμβει και να επηρεάσει τη δράση του πομπού, και να έρθει σε
επαφή με άλλους δέκτες (π.χ. συμμετοχή σε εκπομπές, αποστολή επιστολής σε ένα έντυπο κ.λπ.).
 Ιστορική αναδρομή:
 Η επικοινωνία των ανθρώπων αρχικά στηριζόταν στον προφορικό λόγο (π.χ. αγγελιοφόροι). Τα γραπτά
κείμενα ήταν σπάνια, ελάχιστοι γνώριζαν γραφή και ανάγνωση, ενώ τα υλικά που χρησιμοποιούσαν οι
άνθρωποι για να γράφουν (πάπυρος, περγαμηνή) ήταν ακριβά.
 1200 -1400: το χαρτί αντικατέστησε την περγαμηνή. 15ος αι.: ο Γουτεμβέργιος εφηύρε την τυπογραφία
παράγονται περισσότερα γραπτά κείμενα  διάδοση ιδεών και άνοδος μορφωτικού επιπέδου.
 Βιομηχανική Επανάσταση: σημειώνονται αλλαγές που οδηγούν στην εμφάνιση των ΜΜΕ. Εγκαθιδρύονται
πιο φιλελεύθερα και δημοκρατικά καθεστώτα  συμμετοχή πολιτών στη λήψη των αποφάσεων.
Προϋπόθεση: η στοιχειώδης μόρφωση και η πληροφόρηση για την πολιτική και κοινωνική ζωή.
 τέλη 19ου & 20ος αι.: εφευρίσκεται το ραδιόφωνο και η τηλεόραση: διευρύνουν τις δυνατότητες
ενημέρωσης / επικοινωνίας. Η εμφάνιση των Η/Υ και του διαδικτύου οδηγεί σε επανάσταση στον τομέα
της πληροφόρησης: το κοινό έχει πρόσβαση σε τεράστιο όγκο πληροφοριών. Σήμερα τα ΜΜΕ παίζουν
καθοριστικό ρόλο στη ζωή των ανθρώπων διαμορφώνοντας την άποψή τους για τον κόσμο.
 Οι σημαντικότερες λειτουργίες των ΜΜΕ:
1. πληροφόρηση-ενημέρωση: τα ΜΜΕ παρέχουν ποικίλες πληροφορίες για πρακτικά ζητήματα της
καθημερινής ζωής, αλλά και για όσα σημαντικά συμβαίνουν στην τοπική και παγκόσμια κοινότητα.
2. επικοινωνία: αναπτύσσουν τον διάλογο των ατόμων και ευνοούν τη συμμετοχή τους στη συλλογική ζωή.
3. ψυχαγωγία-διασκέδαση: παρέχουν ανέξοδα διασκέδαση στο κοινό, κάνουν προσιτή την τέχνη και την
πολιτιστική δημιουργία.
4. εκπαίδευση: μεταδίδουν γνώσεις με εκλαϊκευμένο τρόπο για επιστημονικά ή πολιτιστικά θέματα και
αποτελούν φορέα μόρφωσης και αγωγής.
5. κοινωνικοποίηση: πληροφόρηση σε θέματα κοινωνικά (οικογενειακά δράματα, ατυχήματα, εγκλήματα κ.α.)
εκφράζεται η ευαισθησία της κοινής γνώμης και η άποψή της σε φλέγοντα κοινωνικά θέματα.
6. πολιτικοποίηση: διαδίδουν ιδέες και ενημερώνουν για τα πολιτικά ζητήματα επηρεάζοντας τις πολιτικές
επιλογές των ατόμων και διαμορφώνοντας την κοινή γνώμη.
7. έλεγχος της πολιτικής εξουσίας: ασκούν κριτική σε πρόσωπα της πολιτικής σκηνής και ελέγχουν τις τρεις
εξουσίες (νομοθετική, εκτελεστική, δικαστική) και τον τρόπο λειτουργίας των θεσμών.
 Προσφορά ΜΜΕ: όταν οι πληροφορίες που διαδίδονται χαρακτηρίζονται από ακρίβεια και αντικειμενικότητα:
1. Συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη μιας κοινωνίας:
- προσφέρουν εργασία σε χιλιάδες ανθρώπους,
- μέσω της διαφήμισης ενημερώνουν τους καταναλωτές και ανανεώνουν το αγοραστικό τους ενδιαφέρον
 αύξηση της παραγωγής και ενίσχυση του εμπορίου.
2. Αποτελούν πηγή μάθησης και συμβάλλουν στην πνευματική καλλιέργεια των ανθρώπων:
- προσφέρουν πληροφορίες και γνώσεις σε θέματα επιστημονικά, πολιτιστικά κ.λπ. (με εκλαϊκευμένο
τρόπο) και συμβάλλουν στην άνοδο του πνευματικού επιπέδου.
- όταν αντιμετωπίζουν με κριτικό τρόπο τα γεγονότα, καλλιεργούν την κριτική ικανότητα-
προβληματισμό και θέτουν σε πνευματική εγρήγορση το κοινό.
3. Κοινωνικοποιούν:
- ευαισθητοποιούν την κοινή γνώμη για τα κοινωνικά προβλήματα και προωθούν τον δημόσιο διάλογο
για εξεύρεση λύσεων.
- αναπτύσσουν κοινωνική συνείδηση και κινητοποίηση σε θέματα κοινωνικού ενδιαφέροντος.
- διαμορφώνουν την κοινή γνώμη, την παιδαγωγούν και την αφυπνίζουν.
4. Προασπίζουν τη δημοκρατία: από τον 18ο αι. θεωρούνται η «τέταρτη εξουσία»:
- ενημερώνουν τους πολίτες, ώστε να επιλέγουν σωστά τα όργανα που θα διαμορφώνουν τη μοίρα τους,
να συμμετέχουν και επηρεάζουν τις πολιτικές εξελίξεις.
 - προστατεύουν τη λειτουργία των πολιτικών θεσμών και στηλιτεύουν κάθε προσπάθεια υπονόμευσής τους.
- ασκούν έλεγχο στην εξουσία, αποκαλύπτουν καταχρήσεις, καταδικάζουν τη διαφθορά, την καταπάτηση
των δικαιωμάτων των πολιτών.
- προωθούν τον διάλογο - στηρίζουν την πολυφωνία, παρέχοντας σε όλους, ανεξαιρέτως φύλου, φυλής,
ηλικίας, εθνικότητας κ.λπ., τη δυνατότητα ελεύθερης έκφρασης.
- συντελούν στην πολιτικοποίηση του ατόμου: διαδίδουν πολιτικές ιδέες, καλλιεργούν το ενδιαφέρον για
τα κοινά δημιουργία ενεργών πολιτών με συνείδηση δικαιωμάτων και ευθυνών τους.
5. Προσφέρουν ποικίλες δυνατότητες ψυχαγωγίας και αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου:
- δίνουν τη δυνατότητα στα άτομα να εκτονωθούν από το άγχος και την πίεση της καθημερινότητας.
- φέρνουν τους ανθρώπους σε επαφή με την τέχνη και καλλιεργούν τα αισθητικά τους κριτήρια.
6. Συμβάλουν στην ηθική εξύψωση του κοινωνικού συνόλου:
- καλλιεργούν αξίες, κοινωνικές αρετές και ιδεώδη (δικαιοσύνη, ανιδιοτέλεια, εντιμότητα κ.λπ.).
- προβάλλουν παραδείγματα συμπεριφοράς θετικών προτύπων (π.χ. ανθρώπων που καταξιώθηκαν για το
ήθος, την κοινωνική προσφορά ή τη συμβολή τους σε τομείς όπως επιστήμη, τέχνη κ.ά.).
Αποτελούν σημαντικό φορέα αγωγής: ενισχύει τον ρόλο της οικογένειας και του σχολείου στη διαμόρφωση
ηθικών προσωπικοτήτων.
7. Ευνοούν την επικοινωνία των ανθρώπων:
- σε εθνικό επίπεδο: προβάλλουν τη φυσιογνωμία και τον πολιτισμό ενός λαού συμβάλλουν στη
διαμόρφωση υγιούς εθνικής συνείδησης και στη διατήρηση της εθνικής ταυτότητας και ενότητας.
- σε διεθνές επίπεδο:
 συντελούν, με την προβολή του τρόπου ζωής, της ιστορίας και της παράδοσης άλλων λαών, στη
γνωριμία και τη σύσφιγξη σχέσεων και στην καλλιέργεια πνεύματος συνεργασίας / συναδέλφωσης.
 αναδεικνύοντας θέματα και προβλήματα που αφορούν τη διεθνή κοινότητα, τα ΜΜΕ συμβάλλουν στη
δημιουργία οικουμενικής συνείδησης.

 Αρνητικά φαινόμενα Μ.Μ.Ε. και επιπτώσεις τους: διαπιστώνεται σήμερα ότι τα ΜΜΕ δεν
ανταποκρίνονται στον κοινωνικό τους ρόλο, καθώς στιγματίζονται από αρνητικά φαινόμενα,
που είναι απόρροια:
α) της εμπορευματοποίησης των ΜΜΕ: μετατροπή τους σε επιχειρήσεις με σκοπό το κέρδος.
β) της εξάρτησής τους από τη διαφήμιση και τις ιδιωτικές εταιρείες,
γ ) της υποταγής τους σε πολιτικά κέντρα εξουσίας.
δ) της ανευθυνότητας και της έλλειψης επαγγελματικής ακεραιότητας των δημοσιογράφων.
Τα φαινόμενα αυτά και οι επιπτώσεις τους είναι:
1. Παραπληροφόρηση - Προπαγάνδα: για να προστατέψουν οικονομικά / πολιτικά συμφέροντα τα ΜΜΕ
παραπληροφορούν το κοινό και μετατρέπονται σε μηχανισμούς άσκησης προπαγάνδας προκαλούνται:
- απομάκρυνση από την αλήθεια, αποπροσανατολισμός της κοινής γνώμης.
- χειραγώγηση της κοινής γνώμης με στόχο να υπηρετηθούν ιδεολογίες ή σκοπιμότητες.
- αμβλύνεται η κριτική σκέψη του ατόμου και οδηγείται σε πνευματική νωθρότητα.
- υπονομεύεται το δημοκρατικό πολίτευμα:
 ελευθεροτυπία δεν υφίσταται (λογοκρισία των δημοσιογράφων και στέρηση της ελευθερίας τους).
 η πολυφωνία καταργείται και αποτρέπεται ο δημόσιος διάλογος.
 η προπαγάνδα οξύνει τις αντιπαραθέσεις και τον φανατισμό ή οδηγεί στην απάθεια.
 δεν ασκείται κριτική στην εξουσία  οι ισχυροί επιβάλλουν την ιδεολογία και τη βούλησή τους.
2. Υπερπληροφόρηση: Τα ΜΜΕ βομβαρδίζουν το κοινό με πλήθος πληροφοριών ο πολίτης αδυνατεί να
ελέγξει την αξιοπιστία των πληροφοριών που λαμβάνει  προκαλείται:
- σύγχυση για όσα συμβαίνουν γύρω τουεπηρεάζονται αρνητικά οι επιλογές και οι αποφάσεις του.
3. Κιτρινισμός: τα ΜΜΕ προβάλλουν ειδήσεις που αφορούν «σκοτεινές» πλευρές της ζωής και παραβιάζουν την
προσωπική ζωή προσώπων (βλ. σχετικά στο: MME & Ιδιωτικός βίος).
4. Εμπορευματοποίηση της ενημέρωσης: η ενημέρωση έχει μετατραπεί σε εμπόρευμα τα ΜΜΕ ασχολούνται
με ασήμαντα θέματα (π.χ. διασημότητες, κουτσομπολιά κ.λπ.), προβαίνουν σε επιφανειακές αναλύσεις
σημαντικών γεγονότων, ενισχύουν δεισιδαιμονίες και προκαταλήψεις ή αναπαράγουν ρατσιστικές ή
εθνικιστικές αντιλήψεις), δεν διστάζουν να μετατρέψουν τον ανθρώπινο πόνο σε θέαμα. Έτσι:
- η ενημέρωση θυσιάζεται στον βωμό του κέρδους (στο οποίο αποβλέπουν οι ιδιοκτήτες των ΜΜΕ).
- το κοινό οδηγείται σε πνευματική ένδεια, ηθική διάβρωση και παθητικότητα ή στρέφεται έντεχνα σε
επικίνδυνες καταστάσεις, όπως ο φανατισμός και η βία.
5. Προβολή αρνητικών προτύπων ζωής και υποβάθμιση της σημασίας καθιερωμένων ηθικών αξιών: στη θέση
της δικαιοσύνης, της ειλικρίνειας, κ.λπ. προωθούνται απαξίες (π.χ. εύκολος πλουτισμός, δόξα, ατομισμός
κ.ά.). Με αυτόν τον τρόπο τα ΜΜΕ συντελούν:
- στην ηθική αλλοτρίωση των ανθρώπων (κυρίως των νέων, που είναι πιο ευάλωτοι στην επιρροή).
6. Προώθηση του καταναλωτικού πνεύματος: μέσω της διαφήμισης και από διάφορα ψυχαγωγικά και λάιφ
στάιλ θέματα και εκπομπές: αποτελέσματα:
- ψευδαίσθηση ότι τα υλικά αγαθά μπορούν να εξασφαλίσουν την ευτυχία και την κοινωνική καταξίωση.
- οι δέκτες παθητικοποιούνται μη αμφισβήτηση των οικονομικών και πολιτικών δομών του συστήματος.
 - η εικονική πραγματικότητα που κατασκευάζουν τα ΜΜΕ και η διαφήμιση εγκλωβίζει τα άτομα σε
στάσεις ζωής επιζήμιες για το κοινό συμφέρον.
7. Νόθη ψυχαγωγία - Διάδοση μαζικής κουλτούρας: προβάλλονται πολιτιστικά προϊόντα (βιβλία, ταινίες,
τηλεοπτικές σειρές κ.ά.) που προορίζονται για μαζική κατανάλωση και έχουν χαμηλή ποιότητα:
- αναδεικνύονται αρνητικά πρότυπα συμπεριφοράς και επιτείνεται το φαινόμενο της μαζοποίησης και ο
ομογενοποιημένος τρόπος σκέψης και ζωής.
8. Καλλιέργεια της ξενομανίας: με την προβολή ξένων πολιτιστικών προϊόντων συντελούν:
- στην ανάπτυξη του μιμητισμού και της ξενομανίας  απομάκρυνση από την παράδοση, την εθνική
πολιτιστική κληρονομιά και υιοθέτηση ξενόφερτου τρόπου ζωής, εξάλειψη της πολυπολιτισμικότητας και
πολιτιστική ισοπέδωση.
- αύξηση της πολιτιστικής επιρροής των ισχυρών τεχνολογικά κρατών στον κόσμο:
1. οι αναπτυγμένες χώρες επιδιώκουν, εκτός από οικονομική διείσδυση στις αναπτυσσόμενες χώρες,
και την πολιτιστική τους αφομοίωση.
2. προβάλλουν έναν τρόπο ζωής που εξυπηρετεί τα οικονομικά και ιδεολογικά τους συμφέροντα.
3. οι λαοί των αναπτυσσόμενων χωρών μιμούνται τον τρόπο ζωής του ισχυρούυιοθετούν συνήθειες
και αρχές ξένες προς το πολιτισμό τους συνέπειες ορατές σε κάθε πλευρά της κοινωνικής ζωής:
ομιλία, διασκέδαση, σχέσεις, ντύσιμο κ.λπ.
9. Συμβολή στην υποβάθμιση της γλώσσας: προχειρότητα στη σύνταξη κειμένων, λανθασμένη ή
συνθηματολογική χρήση γλώσσας, κυριαρχία του ήχου και της εικόνας στον λόγο και υπερβολική χρήση
ξένων όρων.

 Προϋποθέσεις ορθής λειτουργίας

1. Πολιτεία:
 κατοχύρωση και διασφάλιση της ελευθερίας έκφρασης και της πολυφωνίας.
 ενίσχυση των θεσμικών οργάνων ( ΕΣΗΕΑ, ΕΣΡ), που ελέγχουν τα μηνύματα που διοχετεύονται από τα
ΜΜΕ και επιβάλλουν κυρώσεις και ποινές σε περιπτώσεις μη τήρησης δημοσιογραφικής δεοντολογίας.
 διασφάλιση των εργασιακών σχέσεων των δημοσιογράφων, ώστε να ασκούν το έργο τους ελεύθερα.
 καταπολέμηση των διαπλεκόμενων συμφερόντων (=αθέμιτα αλληλοεξαρτώμενα συμφέροντα μεταξύ
πολιτικών και επιχειρηματιών των Μ.Μ.Ε.).
2. ΜΜΕ:
 ανεξαρτησία από οικονομικά ή πολιτικά κέντρα εξουσίας, απαλλαγή από φανατισμό, σκοπιμότητες και
εμπάθειες-προκαταλήψεις, ώστε η ενημέρωση να χαρακτηρίζεται από αντικειμενικότητα.
 σεβασμός των αρχών της δημοσιογραφικής δεοντολογίας, σεβασμός της ιδιωτικής ζωής, της αισθητικής
και της αξιοπρέπειας του ανθρώπου.
 αξιοκρατική επιλογή των ατόμων που κατέχουν τις υπεύθυνες θέσεις με κριτήρια τις γνώσεις, την
πνευματική καλλιέργεια, τις ηθικές αρχές, την επαγγελματική ακεραιότητα.
3. Οικογένεια: οφείλει:
 με εποικοδομητικό διάλογο να προειδοποιεί τα παιδιά για τους κινδύνους από τα ΜΜΕ και να τα
προσανατολίζει σε κριτική στάση απέναντι στα μηνύματα που δέχονται.
 να μεριμνά για την πνευματική - ηθική καλλιέργεια των παιδιών, να παρέχει κίνητρα για γόνιμη
αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου, ώστε να διαμορφώσουν ολοκληρωμένη προσωπικότητα.
4. Σχολείο: οφείλει:
 να παρέχει ανθρωπιστική παιδεία δίνοντας έμφαση στην πνευματική, ψυχική και ηθική ολοκλήρωση.
 να συμβάλλει στην ανάπτυξη της κριτικής τους σκέψης (ώστε να αποκτήσουν τις απαραίτητες
δεξιότητες, για να διαχειριστούν τον όγκο πληροφοριών) και στη θετική κοινωνικοποίησή τους.
 να ενημερώνει τα παιδιά για τον θετικό κοινωνικό ρόλο των ΜΜΕ αλλά και τις αρνητικές επιδράσεις
τους, ώστε να υιοθετήσουν ώριμη στάση απέναντι τους, να βοηθήσει στην εξοικείωση στη χρήση των
ΜΜΕ (βλ. κατάλληλα εφόδια για καλύτερη χρήση των ΜΜΕ), ώστε να έχουν απρόσκοπτη πρόσβαση
στη ροή των πληροφοριών.
 να εγκαταλείψει το παραδοσιακό μοντέλο της διδασκαλίας του δασκάλου – αυθεντίας. Ο δάσκαλος να
καθοδηγεί το μαθητή να «ανακαλύπτει» τη γνώση μόνος του (διερευνητική διαδικασία).
5. Πνευματικοί ηγέτες: μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην προστασία του κοινού:
 με τη θαρραλέα καταγγελία των φαινομένων παραπληροφόρησης, χειραγώγησης κ.λπ..
 με την ενεργή συμμετοχή τους στη λειτουργία των ΜΜΕ ( δημοσίευση άρθρων, συμμετοχή σε
εκπομπές) να ενημερώνουν και να προβληματίζουν το κοινό για όσα συμβαίνουν γύρω του.
6. Από την πλευρά του πολίτη, κυρίως της νεολαίας:
 να ενημερώνεται από πολλές και διαφορετικές πηγές, ώστε να έχει διασταυρωμένη πληροφόρηση.
 να διαθέτει κοινωνικοπολιτική συνείδηση, ώστε να συμμετέχει στα κοινά διαμορφώνοντας άποψη για
τα πράγματα, για να μη μετατρέπεται σε τυφλό αποδέκτη μηνυμάτων.
 να ασκεί πίεση στους υπεύθυνους των ΜΜΕ για αντικειμενική ενημέρωση και αναβάθμιση της
ποιότητας των προγραμμάτων.
 να διαθέτει τα κατάλληλα εφόδια για καλύτερη χρήση των ΜΜΕ:
 - γνώσεις και δεξιότητες, ώστε να μπορεί να χειρίζεται και να αξιοποιεί τις δυνατότητες των σύγχρονων
μέσων μαζικής επικοινωνίας (υπολογιστές, διαδίκτυο, κινητά τηλέφωνα, κ.ά.)
- κριτική ικανότητα, ώστε να αξιολογεί τον τεράστιο όγκο των πληροφοριών που δέχεται.
- προσωπικότητα που να αντιλαμβάνεται την προσπάθεια παραπληροφόρησης και χειραγώγησης.
- δημοκρατικές αντιλήψεις συνειδητοποίηση της διαφορετικότητας των ανθρώπων και να αποδεχτεί
το γεγονός ότι υπάρχουν πολλές οπτικές γωνίες για κάθε ζήτημα.
- γνώση της ιστορίας και του πολιτισμού, ώστε να μην θαμπώνονται από τα επιτεύγματα της
τεχνολογίας και να μην αλλοιώνεται η προσωπικότητα και η διαφορετικότητά τους.
- γλωσσομάθεια. Αν περιοριστούμε στα όρια της μητρικής γλώσσας αδρανοποιούμε τη δυνατότητα της
οικουμενικότητας που χαρακτηρίζει τα σύγχρονα ΜΜΕ.
- αισθητική καλλιέργεια, καθώς μεγάλο μέρος των πληροφοριών που διακινούνται στα ΜΜΕ
(διαφήμιση, ιστότοποι, εκπομπές, κ.λπ.) είναι κακής ποιότητας.

...Για λίγο περισσότερο διάβασμα…

MME & Ιδιωτικός βίος

 Ορισμοί: Ιδιωτική ζωή: μια σειρά δραστηριοτήτων και επιλογών που ο άνθρωπος επιθυμεί και δικαιούται να κρατά
μακριά από τα αδιάκριτα βλέμματα των άλλων (π.χ. ξεκούραση, χαλάρωση, ηρεμία, συναισθηματική πληρότητα κ.ά.)
Δικαίωμα στην ιδιωτικότητα: συνδέεται με την προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας ενώ θεμελιώνει τη
σπουδαιότητα των προσωπικών επιλογών και συνδέεται άμεσα με το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού. Το Ελληνικό
Σύνταγμα (άρθρο 9) αναγορεύει την κατοικία καθενός σε άσυλο και ορίζει την ιδιωτική και οικογενειακή ζωή απαραβίαστη.

 Εκφάνσεις παραβίασης της ιδιωτικότητας από τα ΜΜΕ: «Τηλε-δικαστήρια»: εκπομπές με αποκαλύψεις

«σκανδάλων»), συνεντεύξεις «επωνύμων» εστιασμένες στην ιδιωτική τους ζωή, μεσημεριανές «κουτσομπολίστικες»
τηλεοπτικές εκπομπές, reality shows, κίτρινος τύπος - κουτσομπολίστικα περιοδικά, ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης
(facebook, myspace κ.λπ.)

 Αίτια παραβίασης της ιδιωτικότητας από τα ΜΜΕ:

1. Η προβολή της ιδιωτικής ζωής «επωνύμων» προκαλεί το ενδιαφέρον του κοινού, που ελκύεται από την
«ανθρώπινη» πλευρά των προσώπων αυτών ή από κουτσομπολιά γύρω από ιδιωτικές τους στιγμές.
2. Η νοοτροπία των ΜΜΕ: έμφαση στο κέρδος, αδιαφορώντας για την ποιότητα και το ήθος που εκπέμπεται.
3. Δεν υπάρχει έλεγχος από πλευράς πολιτειακών οργάνων. Οι ενέργειές τους μένουν ατιμώρητες από τις αρχές, που
είτε αδιαφορούν είτε φοβούνται μήπως κατηγορηθούν για «φίμωση» των ΜΜΕ.
4. Εξυπηρέτηση πολιτικών συμφερόντων:
 με τη γνωστοποίηση του προσωπικού βίου των πολιτικών αντιπάλων πετυχαίνεται μείωση του κύρους τους.
 η κοινή γνώμη αποπροσανατολίζεται από σημαντικά πολιτικά ζητήματα, δεν ασκείται έλεγχος στους πολιτικούς.
5. Πολλές φορές άνθρωποι (καλλιτέχνες, πολιτικοί κ.λπ.) τροφοδοτούν οι ίδιοι τα ΜΜΕ με θέματα της ιδιωτικής τους
ζωή, για να βρεθούν στην «πρώτη γραμμή» της επικαιρότητας.
6. Σε πολλές περιπτώσεις τα ΜΜΕ «αυτο-τροφοδοτούνται» αποκαλύπτοντας ιδιωτικές στιγμές των δικών τους
ανθρώπων- στελεχών (τηλεπαρουσιαστών, δημοσιογράφων κ.λπ.).
7. Τα τελευταία χρόνια με το διαδίκτυο, κυρίως με την «κοινωνική δικτύωση» (facebook, myspace, twiter κ.λπ.), η
ιδιωτικότητα εκτίθεται σε παραβίαση από τον οποιονδήποτε  διαστάσεις δημόσιου εξευτελισμού.

 Συνέπειες της παραβίασης:

1. Αύξηση των ψυχολογικών προβλημάτων: άγχος, φόβος, αγωνία, ανασφάλειες,
απαισιοδοξία κ.α.
2. Μείωση της αξιοπρέπειας του θύματος, διατάραξη των κοινωνικών σχέσεων του,
ρατσιστική αντιμετώπισή του.
3. Κίνδυνοι για την επαγγελματική σταδιοδρομία του ατόμου που η ιδιωτική ζωή
απογυμνώθηκε, κλωνισμός οικογενειακών σχέσεων.
4. Κρίση των ανθρωπίνων σχέσεων (αμβλύνεται η εμπιστοσύνη στο συνάνθρωπο).
5. Το κοινό εθίζεται στο χυδαίο θέαμα και διαβρώνεται ηθικά κρίση ηθικών αξιών, καθώς εδραιώνεται η
ανηθικότητα, κυριαρχούν τα πάθη, χάνεται ο αλληλοσεβασμός και η εσωτερική ελευθερία.
6. Ατομικά δικαιώματα παραβιάζονται, η προσωπική ζωή των ατόμων εκτίθεται, γίνεται εμπορεύσιμο είδος.
7. Λαϊκιστές και δημαγωγοί αποκτούν τη δυνατότητα να αποπροσανατολίζουν τον λαό από τα πραγματικά
προβλήματα και να τον χειραγωγούν σύμφωνα με τους ιδιοτελείς σκοπούς τους.
8. Η πολιτική ζωή διαβρώνεται, οι πολίτες αποκτούν απολίτικη συνείδηση, μη υγιής συμμετοχή στα κοινά, τα
κοινωνικοπολιτικά προβλήματα παραμένουν άλυτα και η δημοκρατία υπονομεύεται.

 Τρόποι προστασίας ιδιωτικής ζωής:

1. Νομοθετικές ρυθμίσεις που θα θεωρούν την δημοσιοποίηση της προσωπικής ζωής παραβίαση θεμελιώδους
συνταγματικού δικαιώματος, ποινικό αδίκημα που θα τιμωρείται ανάλογα.
2. Υπεύθυνες επιλογές όσων στελεχώνουν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης
3. Ουσιαστική παιδεία  απαιτητικό κοινό: θα αναζητά μηνύματα που το ευαισθητοποιούν και το προβληματίζουν.
4. Δημοκρατικοί θεσμοί που θα συμβάλλουν στη ριζική αναδιαμόρφωση της κοινωνίας (συμβούλιο δεοντολογίας
μέσων ενημέρωσης, όργανα αυτοδιαχείρισης τηλεοπτικών σταθμών, εφημερίδων….)
 Τύπος
 Ορισμός: Τύπος: η μαζική αναπαραγωγή γραπτών κειμένων με τη χρήση μηχανικών ή ηλεκτροχημικών
μέσων, το σύνολο των περιοδικών και των εφημερίδων. Ετυμολογία: από το αρχαίο ρ. «τύπτω»
(=χτυπώ και αποτυπώνω, αφήνω ίχνη μετά από πίεση).
 Ιστορική αναδρομή: η ανάπτυξη του Τύπου σχετίζεται άμεσα με την εφεύρεση της τυπογραφίας το
1436 από τον Γερμανό Ιωάννη Γουτεμβέργιο (Gutenberg, 1394 – 1468).
Εφημερίδα εκδίδεται για πρώτη φορά το 1631 στη Γαλλία.
Η πρώτη ελληνική εφημερίδα τυπώθηκε και κυκλοφόρησε το 1790, στη Βιέννη με τον τίτλο «Εφημερίς».
Στη Βιέννη τυπώθηκε και το πρώτο ελληνικό περιοδικό του Άνθιμου Γαζή, με τίτλο «Λόγιος Ερμής».
H πρώτη εφημερίδα στην ελεύθερη Ελλάδα κυκλοφόρησε στην Καλαμάτα
το 1821 με τον τίτλο «Ελληνική Σάλπιγξ». H θεσμοθέτηση της
ελευθεροτυπίας έγινε με το σύνταγμα του 1864.
 Ο κοινωνικός ρόλος του Τύπου: (βλ. Ενότητα ΜΜΕ, Προσφορά των
ΜΜΕ).

 Πλεονεκτήματα του Τύπου:

1. Η ευρύτητα του σχολιασμού της είδησης, σε αντίθεση με τα
ραδιοτηλεοπτικά μέσα: οι ειδήσεις παρουσιάζονται συνοπτικά λόγω
περιορισμένου χρόνου.
2. Ευκαιρία για πνευματική αφύπνιση (η ανάγνωση ενεργοποιεί τη σκέψη, τη μνήμη και τη φαντασία του
δέκτη).
3. Η δυνατότητα στον δέκτη να προσαρμόζει την ανάγνωση στους δικούς του ρυθμούς (να διαβάζει όσο
γρήγορα ή αργά θέλει) και να ανατρέχει όσες φορές επιθυμεί στο γραπτό κείμενο, με αποτέλεσμα να
μπορεί να κατανοεί πλήρως και να εμβαθύνει στα μηνύματα/πληροφορίες που δέχεται.
4. Τα κείμενα χαρακτηρίζονται στην πλειοψηφία τους από προσεγμένο λόγο (άρτια έκφραση, επιμελημένη
σύνταξη, ορθή δομή), που βελτιώνει το γλωσσικό αισθητήριο του αναγνώστη.
5. Οι πληροφορίες έχουν εγκυρότητα, γιατί προσφέρεται χρόνος για την εξακρίβωσή τους.
6. Περιλαμβάνει ποικιλία θεμάτων που ανταποκρίνονται σε διαφορετικά ενδιαφέροντα ευνοώντας έτσι την
επιμόρφωση και την ενημέρωση σε επιστημονικά θέματα.
7. Το γεγονός ότι, επειδή ο γραπτός λόγος προκαλεί μικρότερη συναισθηματική διέγερση από την εικόνα,
επιτρέπει στον δέκτη να ελέγξει τις πληροφορίες χωρίς να παρασύρεται από τα συναισθήματά του 
πιο αντικειμενική ενημέρωση.
8. Ως μορφή γνήσιας ψυχαγωγίας, διαθέτει πλουραλισμό θεμάτων και προσφέρει στον αναγνώστη τη
δυνατότητα επιλογής.
 Μειονεκτήματα του Τύπου:
1. Αδυναμία άμεσης και έγκαιρης ενημέρωσης - στα έντυπα ΜΜΕ ένα γεγονός δεν ανακοινώνεται άμεσα,
τη στιγμή που συμβαίνει ή εξελίσσεται, αλλά ύστερα από κάποιο χρονικό διάστημα.
2. Είναι απρόσιτο σε άτομα με αδυναμία στην ανάγνωση (αναλφάβητοι, τυφλοί, ηλικιωμένοι με μειωμένη
όραση).
3. Η παρουσίαση των ειδήσεων στον Τύπο δεν έχει την αμεσότητα και τη ζωντάνια της τηλεόρασης,
λόγω της απουσίας εικόνας (προσφέρεται εικόνα που δεν είναι συνεχής, αλλά απομονώνει κάποια
χρονική στιγμή) /ήχου πλήττεται η αμεσότητα στην αντίληψη της πληροφορίας
4. Ο γραπτός λόγος απαιτεί προσήλωση και ενεργοποίηση των πνευματικών δυνάμεων του ατόμου  η
ανάγνωση εφημερίδας μπορεί να αποτελεί ανιαρή και κοπιαστική διαδικασία για το κοινό που δεν είναι
εξοικειωμένο με τον γραπτό λόγο.

 Αίτια υπολειτουργίας του τύπου:

1. Υποταγή σε οικονομικά συγκροτήματα: επιδίωξη του μέγιστου κέρδους. H πληροφόρηση εμπόρευμα.
2. Εξάρτηση από διαφήμιση. Τα MME μετατρέπονται σε φορείς εξάπλωσης της καταναλωτικής κοινωνίας.
3. Η οικονομική εξάρτηση του Τύπου από το κράτος (στον κρατικό προϋπολογισμό υπάρχει πρόβλεψη για
δαπάνες υπέρ του Τύπου και φορολογικές απαλλαγές)  υποταγή στην πολιτική εξουσία (φερέφωνο).
4. Ο κακής ποιότητας προσανατολισμός του αναγνωστικού κοινού: χαμηλό πνευματικό επίπεδο -
νοοτροπία της «κλειδαρότρυπας».
5. Προσπάθεια του Τύπου να ανταγωνιστεί τα ηλεκτρονικά μέσα, μιας και το κοινό προτιμά την εικόνα και
δεν έχει εξοικείωση με το γραπτό λόγο.

Συμπτώματα της κρίσης του τύπου (βλ. και: Αρνητικά φαινόμενα ΜΜΕ):
 1. κιτρινισμός: οι εφημερίδες επιδιώκουν να εκμεταλλευτούν πολιτικές, προσωπικές, οικονομικές,
κοινωνικές καταστάσεις και να σπιλώσουν προσωπικότητες.
2. εκλαϊκευμένη παρουσίαση των εξελίξεων: τα έντυπα προβαίνουν σε επιφανειακές αναλύσεις,
υπεραπλουστεύοντας τα θέματα ο σύγχρονος άνθρωπος ημιμαθής.
3. κατευθυνόμενη πληροφόρηση: σκόπιμη χρησιμοποίηση μηνύματος και παραποίηση γεγονότος.
4. πηχυαίοι τίτλοι με εμπρηστικό χαρακτήρα: κυνήγι εντυπώσεων.
5. αποσιώπηση ή εσκεμμένη υποτίμηση σημαντικών γεγονότων – προβολή δευτερεύουσας
σημασίας γεγονότων.
6. προπαγάνδα που εξυπηρετεί κομματικά συμφέροντα - στράτευση τύπου- φανατισμός - εμπάθεια.
7. κυριαρχία της εικόνας σε βάρος του λόγου: αντί για άρθρα μερικές φορές βλέπουμε τίτλους και
περιλήψεις, το φωτογραφικό υλικό πολλαπλασιάζεται.

Ορθή στάση του ατόμου απέναντι στον Τύπο: Το άτομο θα πρέπει να μάθει να αναπτύσσει
αντιστάσεις απέναντι στην προπαγάνδα, παραπληροφόρηση και τον κιτρινισμό του Τύπου. Αυτό θα
επιτευχθεί:
1. με την κατάλληλη Παιδεία κριτική ικανότητα, ικανότητα ορθής σκέψης και επιλογής
2. με το να βρίσκεται σε διαρκή εγρήγορση, ώστε να επεξεργάζεται λογικά τα μηνύματα, να
διασταυρώνει, να συγκρίνει, να επεξεργάζεται λογικά
3. με επιλεκτικότητα και αγάπη για την ποιότητα : αποτελεί φίλτρο στις πληροφορίες που προσβάλουν
την αισθητική και την προσωπικότητά του.
Βασικές Αρχές της Δημοκρατίας & η συμβολή του Τύπου:
 Ο Τύπος αποκαλείται συχνά «4η εξουσία». Ο άτυπος αυτός τίτλος εξηγείται, αφού:
1. Ελέγχει τη νομοθετική εξουσία: καταψηφίζει ή εγκρίνει νομοσχέδια ή επιβάλλει την τροποποίηση τους.
2. Ελέγχει τη δικαστική εξουσία: επηρεάζει τη γνώμη των δικαστών - πολλές φορές επιβάλλει την
επανεξέταση κάποιας υπόθεσης, αμφισβητώντας και αναιρώντας το αποτέλεσμα της.
3. Ελέγχει την εκτελεστική εξουσία: η κυβέρνηση, οι δημόσιοι οργανισμοί, τα αστυνομικά όργανα,
υπολογίζουν την κριτική του τύπου, τον ενημερώνουν, τον σέβονται, γιατί είναι ο εκπρόσωπος του
λαού, που προστατεύει, διεκδικεί τα δικαιώματα του και ελέγχει τους εκπροσώπους του.
Η ιστορία του είναι συνυφασμένη με τους αγώνες για την κατάκτηση των ατομικών και κοινωνικών
ελευθεριών, θεωρείται δημιουργός της κοινής γνώμης . Δεν είναι τυχαίο ότι φιμώνεται σε ολοκληρωτικά
καθεστώτα.

 Η ελευθερία έκφρασης και του Τύπου ως προϋπόθεση Δημοκρατίας:

1. Η αρχή που εμπνέει τη δημοκρατική σκέψη είναι η ελευθερία, η ικανότητα των πολιτών να
αποφασίζουν ελεύθερα, να θέτουν και ταυτόχρονα να δέχονται κοινούς κανόνες συμπεριφοράς.
Ο τύπος:
- ενημερώνει έγκαιρα και έγκυρα τον πολίτη για τα δρώμενα στην πολιτική ζωή, ωθώντας τον να
συμμετέχει στα κοινά.
- μεταδίδει γνώσεις, προβαίνει σε επιστημονικές και τεχνικές δημοσιεύσεις, ιατρικές ανακαλύψεις,
φέρνει το άτομο σε επαφή με τα πολιτιστικά δρώμενα  διευρύνει τους πνευματικούς ορίζοντες
του ατόμου και οξύνει την κριτική του ικανότητα.
- γίνεται το βήμα διαμαρτυρίας των πολιτών.
- κατοχυρώνει το δικαίωμα των μειοψηφιών να γνωστοποιούν τις απόψεις τους ενσωμάτωση στο
κοινωνικό σύνολο, αποφυγή αντιπαραθέσεων και οι συγκρούσεων.
2. Το ουσιωδέστερο συστατικό της δημοκρατίας είναι η διαφάνεια της εξουσίας και η αρχή της
δημοσιότητας. Η διακυβέρνηση ελέγχεται από το λαό γνωστοποίηση σε αυτόν πράξεων των
κυβερνώντων.
Ο τύπος ελέγχει τη βουλευτική και την εκτελεστική εξουσία: ενημερώνει για όσα συμβαίνουν δεν
λαμβάνονται αποφάσεις ερήμην του λαού.
3. Η δημοκρατία στηρίζεται στον ενεργό πολίτη, τον έχοντα κριτική σκέψη, τον πνευματικά ελεύθερο,
που μπορεί και πρέπει να αποφασίζει για όλα.
Ο τύπος:
- με άρθρα, σχόλια, γνώμες και θέσεις (πολυφωνία ) προάγει την κριτική σκέψη του αναγνώστη.
- συμβάλλει στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης.
- επιδρά στη διαμόρφωση υγιών πολιτικών κριτήριών.
4. Η δημοκρατία θεμελιώνεται μέσα σε μια κοινωνία εμφορούμενη από ιδεώδη, αξίες και ήθος.
Ο τύπος στηλιτεύει αυθαιρεσίες, δημοσιοποιεί όσες πράξεις αντιβαίνουν στα ήθη της κοινωνίας.
Καλλιεργεί, έτσι το ήθος, την εντιμότητα, τη δικαιοσύνη διαμόρφωση δημοκρατικών ανθρώπων.
 5. Η δημοκρατία απαιτεί πολίτες με ελεύθερη συνείδηση, που αναμετρούν τις ευθύνες τους, πράττουν
δημιουργικά και συμβάλλουν στη δόμηση μιας αληθινής κοινωνίας ελεύθερων ανθρώπων.
Με την ενημέρωση, την προβολή ανθρώπων που μάχονται για το συλλογικό συμφέρον, τη
δημοσίευση περιπτώσεων καταστρατήγησης ανθρώπινων δικαιωμάτων ευαισθητοποιούν τους πολίτες
και τους ωθούν σε κινητοποίηση.
Στον αντίλογο, ο Τύπος μπορεί να καταστρατηγεί τη δημοκρατία, όταν θέτει ως στόχο:
− την αύξηση της κυκλοφορίας του.
− την εξυπηρέτηση κάποιας ιδεολογίας , κόμματος, ή άλλων οικονομικών συμφερόντων.
Έτσι:
1. Λειτουργεί ως όχημα λαϊκής προπαγάνδας, χειραγωγεί το κοινό. Εξυπηρετεί συμφέροντα.
2. Συκοφαντεί, παραπληροφορεί, προκαλεί φανατισμούς και έξαψη των πολιτικών παθών,
εκμεταλλεύεται την κοινή γνώμη.
3. Εκμεταλλεύεται πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές καταστάσεις και υποδουλώνει με έμμεσο τρόπο την
πολιτική εξουσία για την πραγμάτωση των δικών του στόχων.
4. Παραβιάζει τα δικαιώματα του ατόμου όπως σε περιπτώσεις που θίγεται η προσωπικότητα, η τιμή και
η ιδιωτική ζωή κάποιων ατόμων χωρίς τη συγκατάθεσή τους.
 Ελευθεροτυπία και τα όρια του Τύπου: το δικαίωμα της ελευθεροτυπίας
αποτελεί κατοχυρωμένο δικαίωμα, που σχετίζεται άμεσα με την ελευθερία της
γνώμης. Πρέπει να υπάρχουν όρια στη δραστηριότητα του Τύπου; Πότε πρέπει
να περιορίζεται η ελευθεροτυπία (όχι φίμωση του Τύπου, αλλά εύρυθμη
λειτουργία του στο πλαίσιο της δημοκρατίας);
1. όταν γίνεται πολιτική ή κάθε άλλου είδους προπαγάνδα.
2. όταν γίνεται προσπάθεια σπίλωσης της προσωπικότητας και της ηθικής ενός
ατόμου για προσωπικά ή οικονομικά συμφέροντα.
3. όταν ο Τύπος ασχολείται με την ιδιωτική ζωή προσώπων και εισβάλλει σε προσωπικά δεδομένα.
4. υπάρχουν κάποιες ιδέες, που μπορούν να βλάψουν το κοινωνικό σύνολο, π.χ. ρατσιστικές, φασιστικές
ιδεολογίες, μηδενιστικές θεωρίες (αναρχία) κ.α. Τέτοιου είδους πληροφορίες ή ιδέες δεν πρέπει να
περνάνε στον Τύπο, για την προστασία του κοινού συμφέροντος.
Οι «βαρόνοι του Τύπου»
Ως «βαρόνοι του Τύπου» έχουν ονομαστεί διάφοροι μεγαλοϊδιοκτήτες των ΜΜΕ, οι οποίοι έχοντας πρόσβαση στο ευρύ
κοινό έχουν τη δύναμη να επηρεάζουν σημαντικά την κοινή γνώμη. Ένας από τους πιο γνωστούς «βαρόνους του Τύπου»
ήταν ένας Αμερικανός, ο Ουίλιαμ Ράντολφ Χιρστ, στην προσωπικότητα του οποίου στηρίχθηκε η ταινία Πολίτης Κέιν του
Όρσον Ουέλς. Χαρακτηριστικό του πόσο επικίνδυνο είναι να ελέγχεται η ενημέρωση του κοινού από λίγα άτομα είναι το
παρακάτω επεισόδιο που αναφέρεται σχετικά με τον Χιρστ: Το 1898, λίγο πριν ξεσπάσει ο Ισπανο-αμερικανικός πόλεμος
στην Κούβα, ο Φρ. Ρέμιγκτον, ο σκιτσογράφος της New York Journal, τηλεγράφησε στον Χιρστ, τον ιδιοκτήτη της
εφημερίδας: «Δεν υπάρχουν ταραχές εδώ. Δεν θα γίνει πόλεμος. Επιθυμώ να επιστρέφω». Ο Χιρστ απάντησε αμέσως:
«Παρακαλώ να μείνεις. Εσύ φτιάξε τις εικόνες κι εγώ θα φτιάξω τον πόλεμο». Οι εφημερίδες του τελικά έπαιξαν τον ρόλο
τους δεόντως, προκαλώντας φιλοπόλεμα αισθήματα με τη δημοσίευση άρθρων κατά των Ισπανών, και μετά από λίγο
ακολούθησε και η σύρραξη.
Ένας σύγχρονος «βαρόνος του Τύπου» είναι ο Ρούπερτ Μέρντοχ, ιδιοκτήτης της News International, μιας εταιρείας
που, μεταξύ άλλων, κατέχει περισσότερες από 130 εφημερίδες (κυρίως στην Αυστραλία, τη Βρετανία και τις ΗΠΑ), το
κινηματογραφικό στούντιο της Twentieth Century Fox, το τηλεοπτικό δίκτυο US Fox, το ειδησεογραφικό κανάλι Fox News
Channel, τον εκδοτικό οίκο Harper Collins, το δορυφορικό κανάλι Star Television στην Ασία και τον έλεγχο του
δορυφορικού καναλιού British Sky Broadcasting (BSky B). Ο Μέρντοχ για πολλούς συμβολίζει τον κίνδυνο που υπάρχει
όταν ένα άτομο ή ένας όμιλος κατέχουν πολλά ΜΜΕ. Συγκεκριμένα έχει κατηγορηθεί ότι χρησιμοποιεί τα ΜΜΕ που
κατέχει σε διάφορες χώρες για να υποστηρίξει τα πολιτικά κόμματα που εξυπηρετούν τα συμφέροντα του και για να
υπονομεύσει και να επιτεθεί στα κόμματα εκείνα που δεν τον αντιμετωπίζουν ευνοϊκά. Επίσης έχει κατηγορηθεί ότι
χρησιμοποιεί τις εφημερίδες για να προωθήσει τις δικές του κινηματογραφικές και τηλεοπτικές παραγωγές και να θέσει
στο περιθώριο τους ανταγωνιστές του. J. Petley, ΜΜΕ, Παράθυρο στον κόσμο ή παραμορφωτικός καθρέφτης;, εκδ.
Σαββάλας (διασκευή)
----------------------------------------------
Ο όρος «κίτρινος τύπος» έχει παράδοξη προέλευση. Το 1894 η εφημερίδα «New York world» του Τζ. Πούλιτζερ,
δημοσίευσε σε συνέχειες την εικονογραφημένη σειρά το «κίτρινο παιδί», στο οποίο πρωταγωνιστούσε ένα αγόρι ντυμένο
με μια κίτρινη νυχτικιά. Οι ιστορίες με τα κατορθώματα και τις πονηριές του ήρωα έγιναν πολύ δημοφιλείς και ανέβασαν
την κυκλοφορία της εφημερίδας κατά 50%. Τότε η «New York Joyrnal» φρόντισε να πάρει τον γελοιογράφο του κόμικ.
Μόνο που τώρα το Κίτρινο παιδί δεν πρωταγωνιστούσε σε αθώες και αστείες ιστορίες αλλά σε ιστορίες ποικίλης
θεματολογίας, με προτίμηση στα εικονογραφημένα σκάνδαλα. Με αυτό τον τρόπο συγκράτησε το αναγνωστικό κοινό της
και το επόμενο έτος(1895) έγινε η πρώτη σε κυκλοφορία εφημερίδα του κόσμου. Σύντομα και άλλες εφημερίδες
ακολούθησαν τη συνταγή των εικονογραφημένων ιστοριών με σκανδαλοθηρικό χαρακτήρα προσβλέποντας στην αύξηση
των πωλήσεών τους. Έκτοτε ονομάστηκε «κίτρινος τύπος» κάθε έντυπο που ξεφεύγει από τους κανόνες της
δημοσιογραφικής Δεοντολογίας.
 Τηλεόραση
 Ορισμός: Τηλεόραση: (μεταφραστικό δάνειο από το γαλλικό télévision < télé- (< αρχ. Ελλ. τηλε-) + vision:
θέαμα, όραση) σύστημα τηλεπικοινωνίας που χρησιμεύει στη μετάδοση και λήψη κινούμενων εικόνων και ήχου
εξ αποστάσεως. Επίσης, η ειδική συσκευή λήψης και προβολής των εικόνων, καθώς και ο σταθμός εκπομπής.
Αποτελεί το κυριότερο και δημοφιλέστερο ΜΜΕ και μια από τις σημαντικότερες πηγές κοινωνικής μάθησης.
Τηλεοπτικός αναλφαβητισμός: αδυναμία τηλεθεατή να επεξεργαστεί κριτικά τα μηνύματα, να διακρίνει το
σχόλιο από την είδηση, τη μεροληπτική / προπαγανδιστική παρουσίαση
ειδήσεων.

 Ιστορική Αναδρομή: Οι πρώτες πειραματικές εκπομπές της

τηλεόρασης άρχισαν το 1928. Από το 1935 μεταδίδονταν προγράμματα
σε πολλές χώρες. Η αλματώδης ανάπτυξη άρχισε μετά το Β' παγκόσμιο
πόλεμο.
 Πλεονεκτήματα της τηλεόρασης:
1. Η δυνατότητα άμεσης και ταχύτατης πληροφόρησης.
2. Παραστατικότητα / ζωντάνια στον τρόπο μετάδοσης των ειδήσεων: συνδυάζει λόγο με ήχο και εικόνα 
μαγεύει τον δέκτη, καλλιεργεί ψευδαίσθηση συμμετοχής στα γεγονότα.
3. Η αληθοφάνεια με την οποία παρουσιάζει τα γεγονότα. Η εικόνα, ο κατάλληλα επιλεγμένος ήχος, τα
εύστοχα συνθήματα συμβάλλουν στη μεγιστοποίηση της αμεσότητας και γι’ αυτό πείθουν αβίαστα.
4. Η ευκολία της παρακολούθησης, ο συνδυασμός της ενημέρωσης με την ανάπαυση και την ψυχαγωγία.
5. Η δυνατότητα να παρέχει παιδεία με ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα που αφορούν την τέχνη, τον
πολιτισμό, την ιστορία κ.λπ.
 Μειονεκτήματα της τηλεόρασης:
1. Τηλεοπτικές εκπομπές χρησιμοποιούν τη βία για την αύξηση της θεαματικότητας  αμβλύνεται η
ευαισθησία του θεατή σε θεάματα παρανομίας ή εθίζει στη διάπραξη βιαιοτήτων κυρίως σε εφήβους ή
παιδιά.
2. Τα δελτία ειδήσεων έγιναν δελτία ψυχαγωγίας: καταγράφουν το γεγονός με έμφαση στην αντίδραση των
ανθρώπων που εμπλέκονται, για να συγκινήσουν. Η ζωντανή εικόνα μεταδίδει άμεσα και παραστατικά ένα
γεγονός  ο θεατής ζει με την ψευδαίσθηση ότι γνωρίζει την αλήθεια και δεν ενεργοποιεί τη σκέψη.
3. H τηλεόραση κατασκευάζει το δικό της κόσμο και διαμορφώνει την κοινή γνώμη.
4. Εκπομπές κοινωνικού προβληματισμού ασχολούνται με ιδιωτικά ζητήματα  παραβιάζουν το δικαίωμα του
ατόμου να κρατά τις ιδιωτικές του στιγμές μακριά από τη δημοσιότητα.
5. Τα τηλεοπτικά προγράμματα δεν προάγουν την αισθητική συγκίνηση του κοινού, αλλά είναι προϊόντα της
μαζικής κουλτούρας.
6. H τηλεόραση - μέσω διαφημίσεων και εκπομπών - ασκεί πλύση εγκεφάλου στο κοινό, δημιουργεί
πλασματικές ανάγκες  καταναλωτικό πνεύμα, μαζοποίηση, επιβάλλει μόδα και τρόπο ζωής.
7. Ο άνθρωπος μετατρέπεται σε παθητικό θεατή της ζωής, παραιτείται από το δικαίωμα να πρωταγωνιστεί.
8. H τηλεόραση έχει υποκαταστήσει το συνεκτικό δεσμό που πρόσφερε το οικογενειακό τραπέζι έλλειψη
επικοινωνίας  η οικογένεια συγκεντρώνεται γύρω από την τηλεόραση και οι συνομιλίες περιορίζονται.
9. Το γεγονός ότι η τηλεόραση δεν συμβάλλει στη γλωσσική καλλιέργεια του θεατή:
- η δύναμη της τηλεοπτικής εικόνας περιορίζει τη γλωσσική έκφραση, ενώ, ο γραπτός λόγος, όταν
χρησιμοποιείται (κυρίως σε τίτλους), είναι επιγραμματικός.
- κυριαρχεί ο προφορικός λόγος, ο οποίος όμως δεν είναι επιμελημένος, βρίθει από συντακτικά -
εκφραστικά λάθη, νεολογισμούς, ξενισμούς, εμμένει στο σύνθημα και τη γλώσσα (argot) διαφόρων
κοινωνικών ομάδων ( περιθωριακών, ομοφυλόφιλων κ.λπ.).
- χαμηλό μορφωτικό επίπεδο όσων συμμετέχουν σε τηλεοπτικές εκπομπές και προγράμματα.
- συχνή αναπαραγωγή του λαϊκίστικου λόγου των πολιτικών στις ενημερωτικές εκπομπές.
- ελάχιστος τηλεοπτικός χρόνος διατίθεται για αξιόλογες εκπομπές λόγου. Σπανίζουν οι παρουσίες
ανθρώπων με γλωσσική καλλιέργεια (διανοούμενοι, λογοτέχνες κ.λπ.).
 Αίτια της κρίσης της τηλεόρασης:
1. Ποσοστά τηλεθέασης  στόχος η μεγιστοποίηση του κέρδους  κυριαρχία του εμπορικού ήθους.
2. H χρεοκοπία παραδοσιακών φορέων πολιτικής αγωγής - σχολείου, πολιτικών κομμάτων, κοινωνικών
ομάδων- βοηθά στη διάπλαση παθητικών δεκτών, που δεν μπορούν να ελέγξουν την πληροφορία.
3. H τηλεοπτική γλώσσα είναι σύντομη και απλουστευτική, ώστε να «χωνεύεται» εύκολα, και ελκυστική.
 Πως μπορεί η τηλεόραση να διαδραματίσει θετικό ρόλο;
1. Προσφέροντας έγκυρη και αντικειμενική ενημέρωση για τις εξελίξεις σε εθνικό και διεθνές επίπεδο:
- να γίνεται διαχωρισμός της είδησης από το σχόλιο.
- να ιεραρχούνται τα θέματα: προτεραιότητα στην προβολή σημαντικών προβλημάτων.
 - συζητήσεις «ανοιχτού διαλόγου» με αξιόλογες προσωπικότητες και συμμετοχή του λαού.
2. Σχεδιάζοντας ποιοτικές τηλεοπτικές σειρές που ασχολούνται με καίρια ζητήματα της ζωής:
- προβολή θετικών μηνυμάτων για την οικογένεια, τη φιλία, την αρμονική συμβίωση των ατόμων.
- προβολή υγιών προτύπων και αξιών.
3. Προβάλλοντας ψυχαγωγικές εκπομπές με ποιοτικό τραγούδι, χορό, παρουσίαση νέων καλλιτεχνών,
τηλεπαιχνίδια που αυξάνουν τις γνώσεις, οξύνουν την κρίση και στηρίζουν τη γνήσια καλλιτεχνική
δημιουργία.
4. Γνωστοποιώντας τα δρώμενα στο χώρο του πολιτισμού: συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις, παρουσιάσεις
βιβλίων κ.λ.π. και προβάλλοντας την παράδοση και την πολιτιστική κληρονομιά.
5. Δίνοντας έμφαση στα προγράμματα της εκπαιδευτικής τηλεόρασης: μαθήματα ξένων γλωσσών,
ντοκιμαντέρ με θέματα για τη φύση, τις επιστήμες, την τεχνολογική ανάπτυξη κ.α.
6. Διοργανώνοντας εκστρατείες ενημέρωσης για παγκόσμια προβλήματα και ευνοώντας τις πολιτιστικές
ανταλλαγές και την επικοινωνία των λαών (δορυφορική τηλεόραση).
7. Η τηλεόραση μπορεί να συμβάλει στη γλωσσική καλλιέργεια με:
- τη γλωσσική κατάρτιση των δημοσιογράφων και των παρουσιαστών και τη γλωσσική επιμέλεια του
τηλεοπτικού λόγου από φιλολόγους, ώστε να περιοριστούν τα λάθη.
- τον εμπλουτισμό του προγράμματος με εκπομπές για τον πολιτισμό γενικά και με ειδικές εκπομπές για τη
γλώσσα, ώστε να στραφεί το ενδιαφέρον του κοινού προς τη γλωσσική καλλιέργεια.
- βασικότερη προϋπόθεση είναι να σταματούσε η τηλεόραση να προβάλλει «αρνητικά» γλωσσικά πρότυπα,
είτε μέσω των διαφημίσεων, είτε μέσω των τηλεοπτικών προσώπων.

…..Για λίγο περισσότερο διάβασμα…….

Τηλεόραση και βία

 Σχέση τηλεόρασης και βίας: Η βία μαθαίνεται ως συμπεριφορά και γίνεται τρόπος ζωής, μέσω της
παρατήρησης τέτοιων συμπεριφορών από μικρή ηλικία, και κυρίως μέσω της παρακολούθησης της τηλεόρασης.

 Τη συναντάμε σε: παιδικά προγράμματα (παιδικοί ήρωες αναλαμβάνουν ρόλους με βίαιο χαρακτήρα), ταινίες
και σειρές κοινωνικού και αστυνομικού περιεχομένου, ριάλιτι τηλεπαιχνίδια, αθλητικές εκπομπές - δελτία
ειδήσεων - πολιτικές συζητήσεις (λεκτική βία, όταν τα πνεύματα οξυνθούν).

 Πώς προβάλλεται η βία στην τηλεόραση:

1. Η βία δεν προβάλλεται πάντοτε με απεχθή τρόπο στην τηλεόραση ˙ συχνά μυθοποιείται στο πρόσωπο
ηρωικών ή νόμιμων χρηστών της, όπως οι αστυνομικοί, ενώ άλλοτε κωμικοποιείται.
2. Η συχνότητα προβολής των κινουμένων σχεδίων και των όπλων ενδέχεται να αναπαράγει τη βία.
3. Σε ένα αθλητικό γεγονός προβάλλεται η λεκτική - σωματική βία μεταξύ των παικτών. Συχνά καταστρέφονται
γήπεδα και τραυματίζονται παίκτες και φίλαθλοι.
4. Η ώρα προβολής των βίαιων προγραμμάτων: οι ίδιες σκηνές είναι πιο έντονες και τρομακτικές όταν
προβάλλονται στη διάρκεια της νύχτας.
 Αίτια προβολής της τηλεοπτικής βίας
1. Τα προγράμματα που προβάλλουν τη βία έχουν χαμηλό κόστος
παραγωγής και εξασφαλίζουν υψηλά ποσοστά τηλεθέασης (απευθύνονται
στα ένστικτα).
2. Αδυναμία της πολιτείας να ελέγξει αποτελεσματικά τα ΜΜΕ και να
εφαρμόσει πιστά τον κώδικα τηλεοπτικής δεοντολογίας που αφορά στη
βία.
 Συνέπειες:
1. Ο άνθρωπος αισθάνεται φόβο, ανασφάλεια μήπως υποστεί βίαιη συμπεριφορά (θύματα ληστειών, βιασμών
κ.ά.), έλλειψη εμπιστοσύνης στους γύρω και στο κράτος. Οι φοβισμένοι πολίτες είναι πρόθυμοι να δεχθούν
τη θυσία ατομικών ελευθεριών για την προστασία τους.
2. Η συνεχής προβολή της βίας οδηγεί στην εξοικείωση μ’ αυτή.
3. Οξύνεται η επιθετικότητα των παιδιών, γίνονται επιρρεπή στα πάθη και συχνά προκαλούνται θάνατοι.
 Αντιστάσεις:
 Γονείς
1. Σωστή διαπαιδαγώγηση των παιδιών, με προώθηση τηλεοπτικών προγραμμάτων που αναδεικνύουν
κοινωνικά χαρακτηριστικά ( σύνεση, φιλία, συνεργασία) - μη χρήση της τηλεόρασης ως μέσο επιβράβευσης
ή τιμωρίας.
2. Να διδάσκουν στα παιδιά τις αρνητικές συνέπειες της βίας και να προωθούν με τη συμπεριφορά τους στην
καθημερινότητα εναλλακτικές λύσεις αντιμετώπισης των προβλημάτων.
 3. Οικογενειακή ηρεμία και ψυχική υγεία στο σπίτι και από κοινού τηλεθέαση, ώστε να απαντούν στις
ερωτήσεις τους, να δίνονται διευκρινήσεις, να αναπτύσσεται υγιής αλληλεπίδραση.
4. Να ενημερώνονται για το τι παρακολουθούν τα παιδιά τους, κυρίως σε ώρες ακατάλληλες.
 ΜΜΕ
1. Να σέβονται τις ζώνες παιδικής τηλεθέασης και να μετριάζουν τα ποσοστά βιαιότητας και στις άλλες ζώνες.
2. Οι υπεύθυνοι των τηλεοπτικών προγραμμάτων να αισθάνονται την ευθύνη για την προστασία του ψυχικού,
συναισθηματικού, πνευματικού κόσμου των νέων.
Τηλεοπτικά σκουπίδια (Trash TV) - Ριάλιτι τηλε-παιγνίδια / σόου
 Ορισμοί: Τηλεοπτικά σκουπίδια (Trash TV): Τον όρο εμπνεύστηκε ο αμερικάνικος Τύπος από το «Σόου
του Φιλ Ντόναχιου» τη δεκαετία του 1970, που άφηνε τους ετερόκλητους καλεσμένους του να τσακώνονται
ελεύθερα για θέματα ταμπού. Οι εκπομπές αυτές κορυφώθηκαν τη δεκαετία του '90.
Reality shows: τηλεοπτικές εκπομπές που μετατρέπουν σε θέαμα την προσωπική ζωή επώνυμων ή ανώνυμων
πολιτών. Οι εκπομπές αυτές έχουν συνήθως μια από τις μορφές:
1. διαγωνισμοί για ταλέντα μουσικής, ηθοποιίας, χορού, μόδας.
2. παιχνίδια συνύπαρξης με αγνώστους ή επιβίωσης με έπαθλο για τον νικητή ένα μεγάλο χρηματικό ποσό.
3. εκπομπές που παρουσιάζουν ιστορίες της καθημερινότητας απλών ανθρώπων, οι οποίοι εκθέτουν τα
προβλήματά τους μπροστά σε κοινό, παρουσία διάφορων ειδικών (ψυχολόγων, νομικών κ.ά.).
4. πρωινές ή μεσημεριανές εκπομπές με κουτσομπολιά, σχολιασμό ιδιωτικής ζωής, μόδα, μαγειρική κ.λπ.
5. δελτία ειδήσεων που εστιάζουν σε κουτσομπολιά για «επωνύμους» και άλλα προκλητικά θέματα.
6. «τηλεδικεία» (εκπομπές που καταδικάζουν πολιτικά πρόσωπα, παραπολιτική που επισκιάζει την πολιτική).

 Γιατί έχουν υψηλή τηλεθέαση;

1. εντυπωσιάζουν το τηλεοπτικό κοινό με την «πρωτότυπη» θεματολογία τους και του δίνουν την αίσθηση ότι
συμμετέχει στην έκβαση της εκπομπής.
2. παρουσιάζουν με αληθοφάνεια ιστορίες της καθημερινής ζωής και ικανοποιούν τη «φυσική» περιέργεια των
ανθρώπων να διεισδύσουν στην προσωπική ζωή των άλλων.
3. ο σύγχρονος απομονωμένος άνθρωπος βρίσκει στις εκπομπές αυτές την κοινωνικότητα (αίσθηση παρέας,
συντροφικότητας).
4. η ωμή προβολή της δυστυχίας των άλλων κάνει τους θεατές να ξεχάσουν τα δικά τους προβλήματα.
5. κάνουν, έστω και πρόσκαιρα, διάσημους ανώνυμους πολίτες προσελκύουν το ενδιαφέρον του κοινού, και
ιδιαίτερα των νέων, που θεωρούν την ανάδειξή τους μέσω αυτών ευκαιρία ζωής.
6. υπάρχει ηθική - ιδεολογική κρίση, που έχει αναδείξει τη διασημότητα και τον εύκολο πλουτισμό σε «ιδανικά»
 τα άτομα επιδιώκουν την απόκτησή τους, ακόμα κι αν αυτή συνεπάγεται την απώλεια της αξιοπρέπειας
και του αυτοσεβασμού τους.
7. το χαμηλό μορφωτικό/πνευματικό επίπεδο του κοινού.
8. οι πολίτες δεν διαθέτουν επαρκή δημοκρατική παιδείαδεν
συνειδητοποιούν ότι η έκθεση της ιδιωτικής ζωής καταστρατηγεί τα
ανθρώπινα δικαιώματα.
9. ο τηλεθεατής απενοχοποιείται για την παρακολούθησή τους, διότι
προβάλλονται ως «εκπομπές κοινωνικού περιεχομένου.
 Συνέπειες:
1. ως προγράμματα χαμηλής ποιότητας υποβαθμίζουν την αισθητική και υποτιμούν τη νοημοσύνη των θεατών.
2. εθίζουν το κοινό στην παρακολούθηση «εύπεπτων» θεαμάτων, που αμβλύνουν την κριτική του ικανότητα.
3. νομιμοποιούν την καταπάτηση των ατομικών δικαιωμάτων και δημιουργούν την ψευδαίσθηση ότι η θέαση
της ζωής των άλλων είναι ψυχαγωγία.
4. προβάλλουν αρνητικά πρότυπα (π.χ. ατομικισμός, αθέμιτος ανταγωνισμός) και καλλιεργούν την αντίληψη
ότι ο εύκολος πλουτισμός και η διασημότητα αποτελούν την επιτυχία και την καταξίωση στη ζωή.
5. επιδρούν αρνητικά στον ψυχισμό των συμμετεχόντων, που δεν μπορούν να διαχειριστούν την ξαφνική
αναγνωρισιμότητα, χάνουν την αξιοπρέπεια τους και υιοθετούν αθέμιτες πρακτικές, για να επιτύχουν.
6. αποπροσανατολίζουν το κοινό από σοβαρά θέματα που προβληματίζουν την κοινωνία και απασχολώντας
το με ανοησίες και γελοιότητες το ωθούν στην παθητικότητα και στην αδιαφορία για τη δημόσια ζωή.
 Πώς μπορούμε να αντισταθούμε στις συνέπειες των ριάλιτι;
 Πολιτεία:
θέσπιση κανόνων τηλεοπτικής δεοντολογίας που θα προστατεύουν τα ατομικά δικαιώματα και θα
1.
αποτρέπουν την προσβολή της ανθρώπινης προσωπικότητας.
2. μέριμνα για τη σωστή λειτουργία οργάνων που ελέγχουν την τήρηση αυτών των κανόνων.
 ΜΜΕ:
1. συνειδητοποίηση του κοινωνικού τους ρόλου, πέρα από τον ρόλο τους ως κερδοσκοπικών επιχειρήσεων.
2. επίδειξη υπευθυνότητας και σεβασμού απέναντι στο κοινό.
3. εφαρμογή των θεσμοποιημένων κανόνων τηλεοπτικής δεοντολογίας.
 Οικογένεια και σχολείο:
 1.οι γονείς δεν πρέπει να αφήνουν τα παιδιά τους έκθετα στα τηλεοπτικά «σκουπίδια».
2.μέριμνα για την πνευματική και ηθική καλλιέργεια των νέων, την ανάπτυξη της αισθητικής και της ορθής
κρίσης τους, ώστε να αναθεωρήσει η κοινωνία το πλαίσιο αξιών της.
3. διαμόρφωση ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων με συναίσθηση των δικαιωμάτων και του κοινωνικού
τους ρόλου.
 Πνευματικοί άνθρωποι:
1. ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης με τη δημόσια καταγγελία (μέσω άρθρων, ομιλιών, τηλεοπτικές
συζητήσεις κ.ά.) εκπομπών που προσβάλλουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και αισθητική.
2. προβολή θετικών προτύπων στη νεολαία.
 το ίδιο το άτομο:
1. πρώτα απ’ όλα συνειδητοποίηση της χαμηλής ποιότητας και της αρνητικής επίδρασης των reality shows.
2. προσωπική μέριμνα για την καλλιέργεια του πνεύματος και της αισθητικής του,
3. άρνηση να μεταβληθεί σε υποχείριο των ΜΜΕ παρακολουθώντας τέτοια προγράμματα διακοπή τους,
4. διαμαρτυρία για την ύπαρξη των εκπομπών με παρεμβάσεις σε σταθμούς, εφημερίδες, περιοδικά.
5. μέριμνα για δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου και απόκτηση πολύπλευρων ενδιαφερόντων.
6. διαμόρφωση υγιούς πολιτικής συνείδησης, ώστε να αντιλαμβάνεται την προσπάθεια αλλοτρίωσης και
αποπροσανατολισμού αυτών των εκπομπών.
Παιδιά και τηλεόραση
 Κίνδυνοι για τα παιδιά από την αλόγιστη παρακολούθηση τηλεοπτικών προγραμμάτων
1. Κίνδυνος πνευματικής σύγχυσης, μαζοποίησης και αποχαύνωσης των παιδιών, τα οποία δεν έχουν
μηχανισμούς αυτοάμυνας λόγω του νεαρού της ηλικίας τους.
2. Αντλούν πρότυπα από την τηλεόραση που είναι κυρίως υλιστικά - καταναλωτικά. Αυτό δεν είναι θετικό
στοιχείο για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας των παιδιών.
3. Δημιουργείται άγχος κατανάλωσης στα παιδιά ( μέσω της διαφήμισης παιχνιδιών) γίνονται άπληστα και
βρίσκονται σε διαρκή αγωνία για επιδίωξη υλικών στόχων.
4. Αφιερώνουν ελεύθερο χρόνο στην τηλεόραση και απομακρύνονται από άλλα μέσα ψυχαγωγίας (π.χ. βιβλίο).
5. Αποξενώνονται από τους συνομηλίκους τους και περιορίζεται ο διάλογος μέσα στο ίδιο τους το σπίτι.
6. Κίνδυνος όξυνσης επιθετικότητας (ηρωοποίηση αντικοινωνικών τύπων με βίαιο χαρακτήρα).

Εκπαιδευτική Τηλεόραση
 Στόχος των εκπαιδευτικών εκπομπών:
1. η ψυχαγωγία /μόρφωση των νέων, η μετάδοση γνωστικών εφοδίων μέσα από το παιχνίδι και η διασκέδαση.
2. η μετάγγιση γνώσεων για τη φύση, τον άνθρωπο, τις αρχές υγιεινής, τη συμπεριφορά που πρέπει να
εκδηλώνει σε διάφορες περιστάσεις.
3. η παρακολούθηση προγραμμάτων - συζητήσεων σχετικά με τα γράμματα, τους αριθμούς, τις σχέσεις
μεταξύ νέων και μεγαλύτερων ακόμη και τις αξίες της ζωής.
4. η εξοικείωση των παιδιών με το ωραίο, η μύησή τους στην τέχνη, την παράδοση, τα ήθη -έθιμα.
5. η διαφήμιση εξωσχολικών βιβλίων. Οι παρουσιαστές αφηγούνται ιστορίες δίνοντας ερεθίσματα στα παιδιά
να αγαπήσουν το διάβασμα και το καλό βιβλίο.
6. η καλλιέργεια της φαντασίας και της κριτικής σκέψης του παιδιού ( παρακολουθεί ή συμμετέχει σε παιχνίδια
γνώσεων ή εκπαιδευτικού χαρακτήρα). Οι συζητήσεις/ ιστορίες των παρουσιαστών δίνουν διδάγματα για τη
ζωή, για τη σημασία της αγάπης, της συνεργασίας, της ανθρωπιάς, της ευαισθησίας και άλλων αρετών.