TRANSPORT PUTNIKA-VJEŽBE

MSc Tanasić Savan

savantanasic@gmail.com
 STATIČKI ELEMENTI LINIJE
• Trasa i dužina linije
• Terminusi
• Stajališta i
• Gravitaciono područje
 Trasa i dužina linije
• Pod trasom linije javnog prevoza podrazumjeva se
unapred određena putanja za kretanje vozila
javnog prevoza.
• Projektuje se:
– Prilagođava se potrebama putnika
– Treba da odgovaraju karakteristikama prevoznih
sredstava
– Nezavisnost u odnosu na druge vidove prevoza
– Težiti minimalnom broju zajedničkih deonica duž trase
LINIJA 95- BEOGRAD
 Terminusi
• Terminus linije je početna odnosno završna tačka
kretanja vozila duž linije.
• Funkcija terminusa:
– Promjena smjera, zadržavanje i parkiranje jednog ili više
vozila,
– Omogućiti putnicima brzu i kvalitetnu uslugu u odnosu na
stajalište linije
– Odmor vozača, zamjenu vozača prilikom smjene, praćenje i
korigovanje redova vožnje,
– Omogućiti visok stepen informisanja putnika,
– Zaštita putnika od padavina i bezbjedan ulazak ili izlazak iz
vozila
 Stajališta
• Stajališta predstavljaju obilježena mjesta na liniji na
kojima se vozila za prevoz putnika zaustavljaju i koja su
prilagođena i organizovana za ulazak i izlazak putnika.
• Stajališta treba da obezbjede:
– Prostor za zaustavljanje vozila nesmetano od drugih tokova
saobraćaja,
– Površinu za udobno i bezbjedno čekanje putnika, ulazaku
vozilo i izlazak iz vozila,
– Stanične oznake uočljive sa velike daljine,
– Nadstrešnicu za zaštitu putnika od atmosferskih padavini.
 Stajališta
• Mogu biti stalna ili po potrebi.
• U zavisnosti od gustine naseljenosti rastojanje između stanica
kreće se u sledećim granicama:
– U centru grada 250-550 m,
– U perifernoj zoni 500-750 m,
– U prigradskoj zoni 600-1500 m.
 Gravitaciono područje linija
• Gravitacijono područje ili uticajna zona linije
predstavlja onaj deo površine grada iz koga se
vrši priliv putnika na posmatranu liniju,
odnosno onaj deo površine grada sa koje
stanovnici mogu ili prihvataju da koriste jednu
ili više linija javnog gradskog putničkog
prevoza.
Gravitaciono područje
 DINAMIČKI ELEMENTI LINIJA
• Osnovni dinamički elementi linije su:
– Broj vozila na liniji u karakterističnom periodu,
– Vreme obrta,
– Interval i frekvencija vozila na liniji,
– Prevozna sposobnost linije u karakterističnom
periodu,
– Brzina.
 Broj vozila na radu
• Broj vozila na radu nije fiksna veličina već se mjenja u skladu
sa promjenama prevoznih zahtjeva.
• Potreban broj vozila na radu može se izračunati na sledeći
način:
 Vreme obrta
• Vreme obrta sastoji se od vremena vožnje i zadržavanja vozila
na stajalištima, kao i vremena provedenog na polaznom
odnosno završnom terminusu.
• Vreme obrta se može definisati kao vremenski razmak između
dva uzastopna polaska istog vozila sa terminusa.
• Vreme obrta je moguće izračunati na osnovu poznavanja
dužine linije i brzine obrta na osnovu sledeće relacije
 Interval i frekvencija
• Interval sleđenja vozila na liniji određen je redom vožnje i
predstavlja vremenski razmak između dva uzastopna vozila
kroz određeni presek linije.

Interval se može izraziti i kao recipročna vrednost frekfencije

 Interval i frekvencija
• Frekvencija (učestalost) ili protok vozila predstavlja broj vozila
koja u jedinici vremena prođu kroz presek linije u jednom
smjeru.

• Frekvencijom vozila možemo da izrazimo kao recipročnu

vrednost intervala kretanja vozila
 Prevozna sposobnost linije
• Broj mjesta u kretanju koja mogu da se koriste u jednoj tački
linije u jedinici vremena definiše se kao prevozna sposobnost
linije.
 Saobraćajna brzina-Vs
• Saobraćajna brzina predstavlja prosječnu brzinu koju vozilo ostvari u
kretanju između dve tačke na putu, a dobija se djeljenjem
predjenog puta sa ukupnim vremenom utrošenim na kretanja, u
koje su uključena kratkotrajna usputna zadržavanja prouzorkovana
uslovima vožnje (zaustavljanje na raskrsnicama, prelazima pruge i
dr.)
 Brzina obrta-Vo
• Brzina obrta se dobija kao odnos dvostruke dužine linija 2L i
vremena obrta To, u koje ulazi, pored vremena vožnje i
vremena zadržavanja na međustanicama i vremena
zadržavanja na terminusima ili krajnjim stanicama, koje ne
služi samo za izlazak putnika ili ukrcavanje robe, već za
obavljanje i drugih tehničko i organizacionih poslova (pregled
vozila, smena i odmor osoblja i dr).
 Seminarski rad
Zadatak
Utvrditi red vožnje nove autobuske linije (tabelarno i grafički) i režime saobraćanja
autobusa na sedmičnom i godišnjem nivou posmatranja, broj dnevnih obrta, vremena
obrta, broj vozila u radu, na teritoriji lokalne zajednice u kojoj ste nastanjeni.
Na bazi zahtjeva korisnika usluga (učenici, studenti, radnici, ........građani) odnosno na
bazi gustine naseljenosti, motiva za svakodnevnim i povremenim putovanjima,
utvrdite :

1. Statičke elemente linije (trasu linije, lokaciju terminusa, lokaciju, raspored i broj
stajališta, gravitaciona područja..)
2. Gustinu naseljenosti, saobraćajnu brzinu, vrijeme vožnje, vrijeme obrta, brzinu
obrta.

Vrijeme zadržavanja vozila na stajalištima je 1.00 minut.