You are on page 1of 18

Yantata sachapi hapikmanta

Yantata hapikka sachapimi mana paypak rikrakunata samachishpalla yurak


atunawan ashkata yankashpa yurak utuna kapirirkakama ashkata yankashka
- ¡Pachakamaklla kunanka sumakyami kawsasha nishpami rimarirka !
sachami rimarka
Kipa pumllakuna wuashaka , yatata utukka shamushpami sumakta mañashka
:
-shuk kaspillatami ñukapa utunapak minishtimi chaipa washaka shuktak
sachaman risha llami
Yuraka, paypak mañayta a uyashpami shuk kaspita kurka ,kaaspita kuukpica
,yantata tukka yanakunata urmachi kalarirka
-Shinaka ñuka yanapashka washaka ruranki .
-nishpa yuraka rimarka – yanapaktaka llakichinapakmi kashkanki

Millay runaka yanapaktaka llakichinmi


Impukunapak wasita llakichik
uturunku

Shuk hillu uturunkuka impukunapak washita rikushpaka kaypika mishki


mikuymi tyan nishpa yuyashka
-¡achka mishki mikuymaari tiyashka,ñukaka yarikilla karkani!
Chaypak yashaka impukuna kausana wasitami kashturka,chay mantami achka
mishki mikuy llukshirka ,chaytami payka mikurka
Chay kipallaka waranka ,wuranka impukutami shamurka utunrukutaka
manchanaytami kanirkakuna,uturunkuka yaawaaryataka aspirishpa
,aspirishpami calpashpa rirka
Kayta mukuskamantaka actakami nanakun ,ñukaka aychayta mikukmi kani
nishpami achikata llakirirka

Pipash alli mukuua upiaka chishillawanmi kana kan


Hallu
Matias runaka yanunata yachakmi karka ,shuk punllami payta yayanakta
mañarka
-kunanmi kitiman rishpa may sumak mikuna kunata rantishpa yanuna kanki
Yanuk earmika paypak amupak ñawpakpi alli rikurinka pakka shuk hallutami
yañushpa karka.
Shuktak punllapash yanuktaka apuka kutinmi mañarka
-kunaanka pillaman rishpa may sumak mikuyta yanupay
Kutinmi yanuk warmika chayllatatak apamurka
Matias runaka tapuyta kallarirka
-ima nishpa kayta ruranki
-matias apulla halluka may mishki mikuymikan,shinapash hayak mikuypashmi
kan
-nishpami yanuk warmika kutishirka alli kakpika ,mana ashawan alli tuyanchu
,mana alli kakpi ashawan man allika mana tiyanchu

Mishki ,hayakpash hallushinaka mana tiyanchu


Chay llulla michikmanta
Shuk takkunapak washallla kushikasha nishpami ,kunka chay kunkana chay
llulla mishikka achkata kaparirka
-¡atuk! ¡atuk!
Ayllukunaka kaparikta uyashapaka yanapanamaanmi rirkakuna, shinapash
paykuna chayankapakka, michikka yura chakipími samashpa sirikuri
Kipa punllapash kutinmi chansahatak rurashpa kapari kallariska:
-I yanapaychik ! ¡yanapawaychi , atakmi shamun ! kay kutipika ay allunaka
kaspikunata apashkami ¡ rirkakuna ;shinappash mana atukta rikushpaka
piñarishpa tikrarkakuna,ashtawanpash michikka shamurkami, michikka
asikurkallaami kipa punllakuna washka atukka shamurkami , michikka
achkatami kaparirka , shinapash mana pi yanaparkachu.
Atukka tukuy llamakunatami wañuchirka, paytapash wañuchirkami mashnata
kaparikukpipash pi mana yanaparkachu.

Llullapash shimipika alli


Willy kakpipash mana pi alli kashkata minchu
ACHKATA CHARIPAK WIKIMANTA
Tawka yuyari warmikunaka, pay kunanmi kuskita kushka karka,
chaymaantami manchariklla yayaka kuña llushikpa paypak ushushi
wuañushka manta wakaka. Ushushikuna mancharishpami mamapakman
wichiyashka.
-ñuka mamaku ñukanchikak aychapimi yakiminchik shinapash rikuk chay
wakak kunaka mana wañukta rishkikichu shinapak shunka llashpami
wakakashu mamakaa nirkani.
-ama llakirishchu ñuka ushushilla chay wuarmikunaka mana wakankunachuk
kushkimantami imapatapash ruraykuna manachu yachanki kuskimichari
runapak wikika.

KUSHKI WANKA ALLIKUNA


LLAKIPIMI SHURANKUNA
Yarikiwaar ashkunamanta
Shuk wiwakuna kawsakunata, piña ashkunaka hayllu llantakunata purinaska
mikunatata mankashpa shinapash sumac mikuna pampata rikushpaka
nirkami.
Ukuta rikushpaka mishmakunata yakupi hashanaata riwshkami.
Shimaka uku yawakpika mishmakuna shuyurishpa kunami shinapash mana
hapiskaanchu anchu ashna yaku tiyashkamanta.
Shinapaash yurak ashkuka nirkami tukuykuna yawta chiaspinka yawaska
ashayari name shinapash mismata apishunyami.
Ishkayy kuti mana yupashpa upiana kallarirwnami wisay uhkumakama
upiarkawanami shinapash mana mishmata hapirkunachu.

Millunama upianamka tukuynami rikuna


Tukuy may imatami rurankuna
Uturunkumanta chitamantapash
Mukunaywa kan uturuchu maypimi chita shayakukta rikushpaka mana
hawalla urkuman wichiyawallatami rikurka, asha asha chayanaman nirka.
Mana hayrilla yupay paktachishpa, mana yallikchitapukman chayay tukushpa,
chay rimarishpa kuchuyarka, chaypimi minkay purikachay tantalla chiri
kuntuk wayllapampa kiwakunata purishun nirka.
Chay chaskishka wayllapampakunata sakinishpa nirka chay mantaka, uriyay
wayllapampaman chaypimi ñuka kawsani nirka.
Sinchi yuyana charimi kan, chashnami rurasha nirka chitaa ashtawankarin
kikin karuta rikpimi chaytaka rurasha nirka, yachay nishpa tukuchirka.

Ama uyaychu kunana piñana


kukrimaykunataka, pay kunaka
ñukanchi aycha, aycha nishpallami
purinkuna
Ayllukunamanta
wiwakunamantapash
Wiwakunapash ayllunami hatun uktu kuchupi kawshashka chaymantami
hatun uktu kuchupi kawshaka chaymantami shuk uchilla wiwaka punkupi
waktashpa kayarka.
Alli puncha chiri wiwa ñuka mamami kutata mana nirka mishkitantata
rurankapak.
Wiwaka mana tukuy shunkumanta kuykachu, mitsa mitsami kurka kutata
manashpika, chay mantami piñarishpa mana ashtawan mana mañasha
nishpa tikrarka.
Chiniku kipami kutin kayarka kunan pachapika warankuka mishkitami
mañarka, mama wiwaka piñarirkami, chaypimi mishkita kunapak raantika
chawpi warankaku kachita kurka. Saylla pachakunapak kikapa shuktak
wiwakunapak wasiman chayarka, ishkay ayllu wiwakuna tantarinakushpa
ukllarirkakuna.
Sumak watakunata paktachikushkanki kuchumashi kay mishkitantata
chaskipak.
Wiwaka ashkatami mancharirka, mishitahtata mikukukpik, achka hayakmi
karka mishitantataka kachinwanmi rurarka.

Pi mana tukuy shunkuwan imata rurakpika


paykunallatakmi chay ruraykunapika
urmuka
Uturunkunanta chitmantapash
Shuk yarikilla uturunku, mana chitapakman chayay tukushpaka, asha
ashalla kuchuyashka.
Ña mana chayay tukuspaka, sumakta rimarishpami ishkay mikunkapak
payta kayay kallarirka, kashna nishpa.
-¡chaypika mana ima tiyanchu – nirkami - kayman shamuy kay ñuka
kawsanapika mashi tukuktushpa!.
-Ari ari nishkatami kan rimarirka – kan mama ña chaypi kakpi.

Llakichiktaka ama uyachu,


Kikinpak kausakta mana chinkachisha
nishpaka
Irki,wirasapa atashpa kunamanta
Shuk harkashka ukupimi ashka atashpakuna kawsarka: shinallatak ashka
wirasapa atashpakunaka ashkatami asirkakuna, irki
atashpapakunamanta irki atashpa mishpami, mirkami shinallatak irki
atashpakunaka nirkani wirasapa mikukunalla nishpa asirkakuna.
Shinallatak yanunkka, yanumami karka ashku pukukunata mushuk wata
kashkamanta chaymantami urikurka allí atashpakunata hapinkapak.
Ña chay ukupi kashpaka hapinaka mana sinchichu karka wirasapa
atashpakunaka chayta rikushpaka ashkatami mancharirkakuna.
Chaymmantami paykunaka ashkatami mumarirkakuna irki
atapashkunamanta.

Hirukunamanta rikushpaka, sumak


kakkunaka paykunamantami ashkata
munankuna
Llamawan, allkuwan shinallatak
atukwampash
Shuk allkuwan shinallatak shuk atukwampashmi shuk alli llamata
huchachirkakuna, chay mantami shurk taripa pukka allkuta tapurka:
-Ima llakitak apamunyari kay pushakakllayman.
-Taripapuk runa, yallishka papachapimi mañachirkamikay llamaman shuk
tantatak chaymantami mana tikrachinata yuyan. Atun mashika mana
llullanata sakinkachu.
-Arichukan, atun, allkuta hishkaka.
-Ari, takipak mashi shinami kan. Mana shuk tantallaku karka, chunka tantami
karka-chaytami.
Asha hishkawanka chay kipaka, huchachishkaka tikrachinami karka mana
chay tukuy kashkata yallishka punllakunapika llamaka huchachik kunawanmi
tupanakurka paykunaka shur marka ukupimi karkakuna llamaka chayta
rikushpaka nirkami:
-Chay ukupi llimi kankinchik kankuna mana allitak rurashkamanta.

Chishipish, uktapish
Llakika chayamunkami
Rikukallkitumanta
Shukutika shuk allituka uyarkami achkari mana kuykunata chaymantami
paypa yuyayta chaypi churarka. ¡kaymantami allilla rikunaman rirka chaypimi
rukusha ushka ukuchakuna wankurishka asikukta:
-Ñuka paymanta mana yachay tukushka chamukachu.
-Yuyarirka.
Hawamanta pawakashpakaukuchakunapa hapillanapimi paypa shuk chakika
hapitukurka naynaymanta ya ashkatami kaparishpa wakarka.
-¡Hapita rikuychi, hapita! -shuk hatun ukucha- rukumi pakarirka.
-¡Kishpichiway, kay utkatmantalluachipaychik, - ashkata ashkuka mañarka,
ñukaman willay tukunchichikmi ukuchakunaka, paykunapak, ukupika
ullicunami karka, chaymantami pankuncha katirarka kacharirkakuna,
kashnanishpa:
-Kayka tukunkimi mishina tukushamanta.

RuRAykunata ama mana allinichu,


manakutichinata
Ostra shinallakta
purikunamanta
Manakucha kuchuta ishkay purikuna, kay pachami, shuk sumuk ostraka
rikurka.
-Chay ostrakañuka pakmi-nirka shuk ruku purikukka chay ostrata rikushpaka.
-Mana:chay ostrata ñuka pakmi-kaparishka rikukka shashnami kaparirka
ishkay purikukunaka makimanta makukuk chawpipi piñashkakuna allí
chimpaka waykachina hatun tukushpa shuk kuchuwan, chaupipimi paykuna
hapishka-kunataka chaupirka, shinami rurarka:
-Ishkantipanmi kan haywancha ashtawan ruku kashkama, ostra hawata;
shinashpa, ostra ukuta shina paypa makipi hapishka chikta wakichirka,
churarka:
Kay ostraka, makanakuypi churaka, piñana kuypi churarka.

Ishay achikmanta makanaku, kimsa


purikulla chayapaka apurin.
Wakrakunamanta, michikkuna
Shuk michikka, paypak llamakunata tantachishpa paykunawan
parlanakushka, atun llamakunata mikushkamanta.
- ¡Kankunaka atukpakka hawalla mikunami kankichik, shinapash tukuy kuna
tantana kukpika payka rinkallami!
- ¡Atukka mana ashiwan manchachinkachu!
-Tukuykuna tantanakushpami paytana mishashun. Chashna parlanakushka
washaka tutuykunami makanakunapak sakirirka, shinapash tutayapika shuk
allkukkami manchachirka, llamakunaka kayta chaytami kallpashpa.
-Chasnami mmanchasrishkakunaka, tantallami nakanakushka nishpapi,
llullanllakunami.

Manchakkamaka kikinllatataakmi
manchakuna
HAMMPATUKUNA, KAARI
WAKRAKUNAPASH
Shuk hampatumi karka patapi tiyashpa rikurka ishkay kari wakrakuna
makanakukukta.
- ¡Riki imashinami makanakukan! Imashi tukunchikman chay ruku
wakrakuna kashaman shamukpika.
-Ama manchachipaychu – rirkami kayshuk hampachuka – Imatak
kankapsh pay kuna makanakukukupipash chay wiwakunaka mana
ñukanchik shinachu.
-Shinami - kan –nirkami punta hampatuka shinapash kayta shamuy
tukunmi chaypitakka llapinkami mana nirkanchik kaymanta yallikpika.
Chay mantami mashiku paykuna makanakukukpika mancharini.

Manarak llakitukushpami llakimantaka


yallina
Wachakuk warmi allkunta
Shuk warmi allkumi mana maypi wachay tukushpa pay pak mashita
mañarka.
-Rikuy imashinami kani… kikin pak wasita mañachiway
-Kikinpakmi, ñukapa wasika, ima punllakamapash sakirika.
Ña punllakuna yallikpika, wasiyukka rikunaman rirka, chaypimi nirka.
-Ñukapa wasita kutishipay. Ña mana minishtinkichu.
-Hashiku ama shina kaychu, ñuka wawakuna ashawan wiñankama
mañachipay. ¡ ñukawan alli kapay!
Chay pacha yallikpika, wasiyuk allkuka kutinmi rirka, ashtawanpash mañak
aallkukaa kirukumanta rikuchishpami rimarirka.
-¡ Kaymataka wañushkatami llukchinki! Ñukapa,munay tukurinkamami
sakirisha rirka.

Allipak punkutaka maana allimi yaykun


Wallinkukuna
Shuk runami wallinkukunataa waañuchishpa kawsarka.
Shuk inti punllami sachaman yaykushpa paypak llankaywan kallarirka.
-kaytami wallinkukunaka yallinkuna kayllapi mititukusha paykuna
rikurinkama – nirka.
Kiwakuna kuyurikpika runaka paypak llankanakuna wanmi shur pukllaysiki
wallinkutaka chukrichirka.
-¡Wañuchik shamushka! ¡tukuykuna wasiman nishpami.
Kay shuk wallinkukunaka raparishpa mititukunaman rirarkuna.
-Asha pacha washaka, manchayta, llakita kunkarishpami, wallinkukunaka
pukllanaman kutin llukshirkakuna.
Wañuchik runaka wallinkukuna imashina chashkata tiksishkamantaka, shuk
waañuchishpac churarka.

Yachaskaaka imapak mana kanchu alli,


alli mana rikushpa purik pika
QUEDATE UN MOMENTO

Quédate un memento a si
no mires a si no que no puedo aguantar
si claves tu miras que me llena el cuerpo
me ha pasado que no puedo hablar

Talvez piense que estoy toco


y verdad un poco tengo que aceptar
pero si no te explico
lo que siento dentro
no vas a entender cuando me veas llorar

SHUK RATATA SHUYAY

Shuk ratuta kashna shuyayama


ama ñukata rikuychu mana shuyanata pudinichu
kampak rikushkakunawan ñuka aychata huntachini
rimanata mana pudinichu imatatak nukata rurashkanki

Ashkatami yuyani mana allí


chashna asha kashpaka
mana kay rimayta kan may niskpaka ashkatami kay ñuka ukupi ka

You might also like