ZAVRŠNI ISPIT

Travnik 08.01.2016. godine

Ime i prezime studenta: ________________ Broj Index-a: ______ Smjer: _______

Završni ispit se sastoji od 4 esejska pitanja koja nose po 10 bodova i od 1 pitanja za

nabrajanje koje nosi 5 bodova. Maksimalan/ ukupan broj bodova iznosi 45.

Odgovoriti na svako esejsko pitanje i potpitanje.

1. Odabir davaoca krvi i uzimanje krvi ?

- Ko može biti davaoc krvi prema Zakonu o krvi i krvnim sastojcima FBiH ?
- Objasniti šta sve podrazumijeva testiranje krvi i krvnih sastojaka ?

Prikupljanje i transfuzija ljudske krvi regulisana je Zakonom o krvi i krvnim

sastojcima FBiH.

- Članom 24. stavom (1) Zakona o krvi i krvnim sastojcima FBiH propisano je da
davalac krvi ili njenog sastojka može biti punoljetno, poslovno sposobno lice, za koje je
ljekarskim, laboratorijskim i epidemiološkim pregledima utvrđeno da može dati krv odnosno
krvni sastojak, bez opasnosti za njegovo zdravlje odnosno da njegova krv neće ugroziti zdravlje
primaoca.

Stavom (2) istog člana propisano je da izuzetno davalac može biti i maloljetno lice, ali
ne mlađe od 17 godina, uz pisanu saglasnost roditelja ili staratelja maloljetnika, a
stavom (3) istog člana je federalni ministar zdravstva ovlašten da utvrdi kriterije za
odabir davaoca krvi i njegovih sastojaka posebnim pravilnikom.

(U RS-u samo od 18 - 65 godina starosti.)

- Testiranje krvi i označavanje krvi i krvnih sastojaka: Poslije prikupljanja

vrši se ispitivanje i kontrola krvi davalaca, odnosno prikupljenih jedinica krvi.

Odredbama člana 29. stav (1) Zakona o krvi i krvnim sastojcima FBiH propisano je da
se svaka prikupljena jedinica krvi i krvnih sastojaka testira najmanje na:

* ABO i Rh(D) krvnu grupu,

* sljedeće krvlju prenosive bolesti: HIV, Hepatitis B, Hepatitis C i lues,

 * prisustvo antitijela usmjerenih na antigene krvnih grupa (van ABO sistema
krvnih grupa).

Stavom (2) istog člana propisano je da se rezultati laboratorijskog testiranja moraju

upisati u evidenciju o davaocu krvi.

Članom 30. stavom (1) Zakona o krvi i krvnim sastojcima FBiH propisuje se da svaka
jedinica krvi i krvnog sastojka, mora imati etiketu koja sadrži: naziv zdravstvene
ustanove koja je prikupila krv ili krvni sastojak, identifikacioni broj jedinice, datum
uzimanja krvi, rok terapijske upotrebe (krajnji datum upotrebljivosti) krvi ili krvnog
sastojka, krvnu grupu ABO i Rh(D) sistema, prisustvo antitijela usmjerenih na
antigene krvnih grupa (van ABO sistema krvnih grupa), rezultate serološkog
testiranja na krvlju prenosive bolesti, sastav i količinu rastvora antikoagulansa i
konzervansa, uslove čuvanja i način primjene.

Stavom (2) istog člana propisano je da etiketa krvnog sastojka mora sadržavati i
naziv preparata i proizvođača, podatke o količini aktivne supstance, naziv
konzervansa ili stabilizirajućeg sredstva i način primjene.

Stavom (4) istog člana propisano je da svaki uzorak krvi za laboratorijsko ispitivanje
mora imati naljepnicu koja sadrži naziv zdravstvene ustanove, identifikacioni broj,
datum uzimanja krvi i krvnu grupu.

Članom 31. Zakona o krvi i krvnim sastojcima FBiH zabranjeno je distribuirati i

upotrebljavati krv i krvne sastojke ukoliko se ne može dokazati:

* njihovo porijeklo,

* i ako nema dokaza da su bili podvrgnuti testiranju.

Zaražena jedinica krvi se izdvaja iz frižidera za čuvanje krvi, označava naljepnicom

“nije za transfuziju - infektivno”, pohranjuje se na za to određeno mjesto i biološki
uništava. Federalni zavod i ovlaštena zdravstvena ustanova obavezni su o utvrđenoj
zaraznoj bolesti podnijeti prijavu nadležnim zdravstvenim ustanovama, u skladu sa
propisom koji uređuje način prijavljivanja zaraznih bolesti.
 2. Vrste medicinskih sredstava ?

(Izvor: Udžbenik Radišić J. Bg '08 i poglavlje 7. u 2. prezentaciji - Pravo o lijekovima i

medicinskim sredstvima)

Ova oblast uređena je Zakonom o lijekovima i medicinskim sredstvima BiH.

Medicinska sredstva dijele se na vrste prema tri različita kriterija:

1. Stepen rizika za korisnika;

a) I klasa (niski stepen rizika),

b) IIa k. (viši s.r.),

c) IIb (visoki),

d) III (najviši)

2. Prema prirodi proizvoda, povezanosti sa izvorima energije i drugim osobinama;

a) neinvazivna i invazivna,

b) aktivna i neaktivna

3. Vrijeme za koje se primjenjuju u ili na ljudskom organizmu;

a) prolazne neprekidne primjene za period kraći od 1h,

b) kratkotrajne neprekidne -||-: do 30 dana, i

c) dugotrajne neprekidne -||-: 30+.

 3. Obavezno zdravstveno osiguranje u BiH ?

Zdravstveno osiguranje postoji danas u svim razvijenim zemljama svijeta, i to u obliku

javnog, privatnog ili mješovitog osiguranja. Ono je ili obavezno (zakonsko) ili
dobrovoljno (ugovorno). Ali u nekim zemljama postoji samo dobrovoljno osiguranje.
Takav je, na primjer, slučaj u SAD. Evropske zemlje imaju, međutim, i obavezno i
dobrovoljno osiguranje.

Član 1. stav (1) ZZO FBiH Obavezno ili zakonsko osiguranje počiva na principu
solidarnosti, tako da visina doprinosa ne zavisi od individualnih faktora rizika; dok
nosioci privatnog osiguranja svoje premije odmjeravaju prema individualnom
zdravstvenom riziku osiguranog lica.
 4. Ljekarska etika ?

(Ljekarska etika i staleško pravo - Prez. I)

Medicinsko pravo zanima naročito odnos izmeĎu ljekara i pacijenata povodom

pružanja medicinske usluge. Taj odnos ne odvija se jedino prema pravnim pravilima,
nego i prema normama tzv. medicinske ili ljekarske etike.

U slučaju pravnih praznina, mjerodavnim valja smatrati etičko rasuĎivanje, kojem

sudovi priznaju i pravnu snagu, jer nepostupanje ljekara po tim pravilima povlači sa
sobom i pravnu sankciju.

Ukratko, medicinska etika je veoma značajan izvor medicinskog prava.

 5. Prikupljanje krvi i krvnih sastojaka u FBiH zasniva se na kojim načelima ?

Članom 22. stavom (2) Zakona o krvi i krvnim sastojcima FBiH propisana su načela
prikupljanja krvi i njenih sastojaka u FBiH, a to su:

* načelo dobrovoljnosti,

* načelo besplatnosti,

* načelo anonimnosti i

* načelo solidarnosti.

© Ibro