a xali ambebi

ori uZvelesi
qarTuli
warwera
ierusalimSi
erTad gamoifina
ierusalimis Zvel qalaqSi,
macxovris ganSoltvis kaTolikuri
monastris teritoriaze mdebare
istoriisa da arqeologiis muzeumma
(Terra Sancta Museum) mimdinare
wlis 27 ivniss, samwliani pauzis
Semdeg, damTvaliereblebisTvis
oficialurad gaxsna rigiT meore,
ganaxlebuli arqeologiuri
seqciis kari. mas golgoTis mTisken
macxovris jvriT savali gzis
sapativcemulod `via dolorosas~
saxeli ewoda. manamde, 2016 wels
vizitorTa winaSe ganaxlebuli saxiT
wardga muzeumis multimediuri
seqcia. xolo 2020 wels,
sarekonstruqcio samuSaoebis
mTlianad dasrulebis Semdeg,
samuzeumo eqspozicia sam seqcias
gaaerTianebs _ multimediurs,
arqeologiursa da istoriuls,
sadac mnaxvelebs SesaZlebloba
eqnebaT, Seityon wminda miwis
uwyveti istoria bibliuri droidan bakurisa da gri ormizdis warwera
Tanamedroveobamde. (IV saukunis dasasruli)

`evropis kontinentze qristianobis herodes mmarTvelobis droidan impera-

krizisTan dakavSirebiT mis sawyisebze
dafiqrebis aucilebloba gaCnda~ _
proeqtis koordinatoris, wminda miwis
franciskaneli arqiepiskopos pier-batis-
ta picabalas TqmiT, muzeumi sxvadasxva
religiebis warmomadgenelTa Sexvedris
adgili gaxdeba. stumrebs SesaZlebloba
eqnebaT, Tvali gaadevnon wminda miwaze
franciskanelTa ordenis istorias
jvarosnuli laSqrobebis droidan dRe-
vandlamde. videoinstalaciis meSveobiT
muzeumis damTvaliereblebs uCveneben
arqeologiur aRmoCenebsa da relikviebs,
tor adrianemde. gamofena aRWurvilia
mozrdili ruka-ekraniT ierusalimis im
istoriul adgilebze miTiTebiT, romle-
bzec gadis virtualuri turi sxvadasx-
va epoqis mixedviT. videoinstalacia
sruldeba Zveli piligrimebis locviT
rva enaze: inglisurad, portugaliurad,
frangulad, espanurad, italiurad,
ebraulad, arabulad da rusulad. male
gaixsneba kidev erTi seqcia wminda mxs-
nelis monasterSi. mTlianad samuzeumo
kompleqss 2 573 kvm farTobi uWiravs.
muzeums safuZveli 1902 wels Caeyara,

12 istoriani . agvisto 2018

misi koleqcia mudmivad ivseboda ierusa- iberielebis masTan mimarTebis sakiTxze,
limSi, beTlemSi, nazareTSi, kapernaumSi, arqeologiuri ubnis dacvis problemebze,
magdalaSi, nebos mTasa da wminda miwis bir el-qutSi qarTvel piligrimTa mozr-
sxva adgilebSi arqeologiuri gaTxrebisas dili jgufis moulodneli stumrobis
mopovebuli masaliT. muzeums ukavSirdeba faqtze da sxv. werilis avtorTa daskvniT,
cnobili arqeologebis _ belarmino baga- aRniSnuli warwerebi warmoadgens funda-
tis, virjilio korbos, avgust spikermanis, menturi mniSvnelobis mqone memkvidreobas
miqele pikirilosa da sxvaTa moRvaweoba. saqarTvelos, qristianobis sawyisebisa
muzeumis amJamindeli direqtori, pro- da mTlianad wminda miwis istoriisTvis.
fesori eujenio aliata aseve arqeologia. cxadia, es Sefaseba aqtualuria wminda
2012 wels masTan dawyebulma molaparakebam miwaze qarTuli istoriul-kulturuli
wleuls sasikeTo Sedegi gamoiRo wminda memkvidreobis ZeglTa dacvisa da farTod
miwaze qarTuli istoriul-kulturuli popularizebis TvalsazrisiTac.
memkvidreobis popularizebis kuTxiT: besik xurcilava
ganaxlebuli muzeumis eqspoziciaSi amie- socialur mecnierebaTa doqtori
ridan ori uZvelesi qarTuli warwerac
iqneba warmodgenili. isini ganTavsebulia
bir el-qutis wm. Teodores saxelobis
qarTuli namonastralis arqeologiuri ga-
Txrebis (xelmZRvaneli: v. korbo) amsaxvel
stendze. Tuki aba antonisa da iosias mo-
zaikuri warwera (VI s.) manamdec iyo warmo-
dgenili muzeumis eqspoziciaSi, bakurisa
da gri ormizdis mozaikuri warwera, ro-
melic, mTeli rigi monacemebiT, uZvelesia
Cvenamde moRweuli qarTuli epigrafikuli
Zeglebidan, mnaxvelTa TvalTagan moSore-
biT, xangrZlivad inaxeboda lapidariumad
wodebul naxevrad sardafis tipis nestian
oTaxSi, xan kedelze Tavdayira dakidebuli
(2012 w.), xanac wylis gubeebiT dafarul muzeumis arqeologiuri seqciis gaxsna
iatakze dawvenili (2016 w.).
muzeumis direqtorma CvenTvis moce-
muli piroba pirnaTlad Seasrula (amis
Sesaxeb ufro dawvrilebiT mkiTxvels
SeuZlia ixilos Cvens wignSi `qarTvelTa
nakvalevi wminda miwaze~ _ b.x.). da bakuri-
sa da gri ormizdis warweras, aba antonis
warwerasTan erTad, mTavar sagamofeno
sivrceSi miuCina adgili. metic, italiel-
ma arqeologebma simone lombardom da
korado skardiniom ganaxlebuli muzeumis
gaxsnis win, 25 ivniss, muzeumis vebgverdze
am warwerebs sagangebo werili miuZRvnes:
`bir el-qutis mozaika, qarTuli enis
erT-erTi uZvelesi nimuSTagani~. statiaSi
avtorebi saubroben bir el-qutis qarTu-
li monastris aRmoCenis istoriaze, Ze-
glis Seqmnis droze, warwerebSi moxsenie-
bul pirTa _ aba antonis, bakur da petre

istoriani . agvisto 2018 13