Reka Bentuk Dan Teknologi Tingkatan 3 PDF

KEMENTERIAN
PENDIDIKAN
MALAYSIA
RUKUN NEGARA
Bahawasanya Negara Kita Malaysia
mendukung cita-cita hendak;
Mencapai perpaduan yang lebih erat dalam kalangan

seluruh masyarakatnya;
Memelihara satu cara hidup demokrasi;
Mencipta satu masyarakat yang adil di mana kemakmuran negara

akan dapat dinikmati bersama secara adil dan saksama;
Menjamin satu cara yang liberal terhadap

tradisi-tradisi kebudayaannya yang kaya dan pelbagai corak;
Membina satu masyarakat progresif yang akan menggunakan

sains dan teknologi moden;
MAKA KAMI, rakyat Malaysia,

berikrar akan menumpukan
seluruh tenaga dan usaha kami untuk mencapai cita-cita tersebut
berdasarkan prinsip-prinsip yang berikut:
KEPERCAYAAN KEPADA TUHAN

KESETIAAN KEPADA RAJA DAN NEGARA
KELUHURAN PERLEMBAGAAN
KEDAULATAN UNDANG-UNDANG
KESOPANAN DAN KESUSILAAN
(Sumber: Jabatan Penerangan, Kementerian Komunikasi dan Multimedia Malaysia)

KURIKULUM STANDARD SEKOLAH MENENGAH
REKA BENTUK DAN

TEKNOLOGI
TINGKATAN
3
PENULIS
Dr. Zulhasni bin Abdul Rahim
Mohd Ridzuan bin Padzil
Nathan a/l Balakhrisnan
Norliza binti Muda
EDITOR
Norshamsinar binti Abdul Ghani
Faridzatul Shahira binti Khalid
PEREKA BENTUK
Loh Hong Seng
ILUSTRATOR
Arman bin Saat
Tew Wan Yin
PENERBIT BESTARI SDN. BHD. (258257-P)
2018
KEMENTERIAN
PENDIDIKAN
MALAYSIA
NO SIRI BUKU: 0073

PENGHARGAAN
KPM2018 ISBN 978-983-092-444-1
Penerbitan buku teks ini melibatkan
kerjasama banyak pihak. Sekalung
Cetakan Pertama 2018
penghargaan dan terima kasih ditujukan
© Kementerian Pendidikan Malaysia
kepada semua pihak yang terlibat:
H a k C i p t a Te r p e l i h a r a . M a n a - m a n a • Jawatankuasa Penambahbaikan Pruf
bahan dalam buku ini tidak dibenarkan Muka Surat, Bahagian Buku Teks,
diterbitkan semula, disimpan dalam cara Kementerian Pendidikan Malaysia.
yang boleh dipergunakan lagi, ataupun
dipindahkan dalam sebarang bentuk atau • Jawatankuasa Penyemakan Pembetulan
cara, baik dengan elektronik, mekanik, Pruf Muka Surat, Bahagian Buku Teks,
penggambaran semula mahupun dengan Kementerian Pendidikan Malaysia.
cara perakaman tanpa kebenaran terlebih
• Jawatankuasa Penyemakan Naskhah
dahulu daripada Ketua Pengarah Pelajaran
Sedia Kamera, Bahagian Buku Teks,
M a l a y s i a , Ke m e n t e r i a n Pe n d i d i k a n
Kementerian Pendidikan Malaysia.
Malaysia. Perundingan tertakluk kepada
perkiraan royalti atau honorarium. • Pegawai-pegawai Bahagian Buku Teks
dan Bahagian Pembangunan Kurikulum,
Diterbitkan untuk Kementerian Pendidikan Kementerian Pendidikan Malaysia.
Malaysia oleh:
Penerbit Bestari Sdn. Bhd. (258257-P) • SMK Bukit Baru Melaka.
22-01, Jalan Molek 1/10,
Taman Molek, • Sidang Editorial Penyemakan Pruf
81100 Johor Bahru, Penerbit Bestari Sdn. Bhd.
Johor Darul Takzim. • Panel pembaca luar.
Tel: 07-361 2868
Faks: 07-352 6292 • Bizchip Technology Centre.
Laman Web: http://www.pbestarisb.com
• Elvira Systems Sdn. Bhd.
Reka Letak dan Atur Huruf:
• Semua pihak yang terlibat secara
Penerbit Bestari Sdn. Bhd. (258257-P)
langsung dalam usaha menjayakan
Muka Taip Teks: Charter Roman
penerbitan buku ini.
Saiz Muka Taip Teks: 11 poin
• Pihak penerbit dan pengarang telah
Dicetak oleh: berusaha untuk mengesan pemilik hak
Herald Printers Sdn. Bhd. (19965-V) cipta bagi bahan grafik yang digunakan
Lot 508, Jalan Perusahaan 3, dalam buku ini. Bagi pemilik hak cipta
Bandar Baru Sungai Buloh, lain yang tidak dapat dikesan atau
47000 Selangor Darul Ehsan. dihubungi, kami mengambil kesempatan
ini untuk merakamkan setinggi-tinggi
penghargaan kepada mereka.
KANDUNGAN
BAB 1 APLIKASI TEKNOLOGI

1.1 Reka Bentuk Mekatronik 2
1.1.1 Menyatakan maksud reka bentuk mekatronik 3

1.1.2 Mengenal pasti elemen mekatronik 7
1.1.3 Menerangkan fungsi elemen mekatronik
pada produk sedia ada 11
1.1.4 Menghasilkan gambar rajah blok
(block diagram) produk mekatronik sedia ada 18
1.1.5 Menghasilkan lakaran bahagian reka bentuk
produk yang akan diubah suai berdasarkan
gambar rajah blok yang terlibat 22
1.1.6 Membuat penambahbaikan kepada produk
berdasarkan lakaran yang telah dibuat 27
1.1.7 Membuat penilaian kefungsian produk
yang telah diubah suai 30
Rumusan 33
Latihan Pengukuhan 34
BAB 2 PEMBANGUNAN PRODUK

2.1 Penghasilan Produk 38
2.1.1 Menyatakan produk yang hendak dihasilkan

berdasarkan kajian keperluan pelanggan dan
projek brief 39
2.1.2 Mengenal pasti asas teknologi yang sesuai
dengan kehendak reka bentuk produk 47
2.1.3 Merancang konsep, elemen dan prinsip
reka bentuk yang dipersetujui dalam
bentuk lakaran 52
iii
2.1.4 Menghasilkan lakaran produk yang hendak dibuat 64
2.1.5 Menyediakan jadual kerja 73
2.1.6 Membuat senarai bahan, peralatan dan bajet produk 75
2.1.7 Menghasilkan produk berfungsi atau berfungsi sebahagian 80
2.1.8 Membuat pengujian dan penilaian kefungsian serta
kesesuaian produk 95
2.1.9 Membuat cadangan penambahbaikan produk berdasarkan laporan
keputusan ujian 101
2.1.10 Menyediakan dokumentasi 102
Rumusan 119
BAB 3 REKA BENTUK DALAM PERNIAGAAN

3.1 Reka Bentuk sebagai Instrumen Pemasaran 124
3.1.1 Menyatakan maksud pemasaran 125

3.1.2 Menerangkan peranan reka bentuk
dalam pemasaran 128
3.1.3 Mengenal pasti kaedah reka
bentuk pengiklanan 139
3.1.4 Memilih kaedah reka bentuk pengiklanan
yang sesuai untuk memasarkan produk
yang dihasilkan 148
3.1.5 Menganalisis kaedah reka bentuk
pengiklanan yang dipilih 160
3.1.6 Membuat rumusan kaedah reka bentuk
pengiklanan yang sesuai dengan produk 164
3.1.7 Menghasilkan reka bentuk pengiklanan 168
Rumusan 169
Glosari 172
Senarai Rujukan 174
Indeks 175
iv
PENDAHULUAN
Buku teks REKA BENTUK DAN TEKNOLOGI TINGKATAN 3 ini ditulis berpandukan
objektif yang terkandung dalam Dokumen Standard Kurikulum dan Pentaksiran
(DSKP) di bawah Kurikulum Standard Sekolah Menengah (KSSM) yang disediakan
oleh Kementerian Pendidikan Malaysia.
Buku teks ini diolah berdasarkan empat domain, iaitu Apresiasi Produk Reka Bentuk,
Aplikasi Teknologi, Pembuatan Produk dan Penilaian Reka Bentuk Produk agar murid
menjadi individu yang dapat bersaing di peringkat global serta memahami teknologi
terkini yang mampu menyelesaikan masalah dalam kehidupan. Ciri-ciri istimewa
dalam buku ini adalah seperti berikut:
PENERANGAN IKON
Standard
Pembelajaran
Senarai kemahiran
yang akan
QR Code dipelajari dalam
Mengandungi setiap bab.
maklumat yang
berikut:
• Huraian tema
buku
• Biodata penulis Kata Kunci
• Maklumat dan Istilah-istilah
fakta yang yang perlu
dikemas kini diberi perhatian
(sekiranya ada) dalam bab.
HALAMAN
RANGSANGAN
Halaman
permulaan
bab untuk
menggambarkan
kandungan
keseluruhan bab.
v
PAK-21
Round
table
AKTIVITI
PEMBELAJARAN
ABAD KE-21
Aktiviti yang
berpusatkan
Info Bestari murid dan
berunsur KBAT.
Mengandungi fakta
tambahan yang
berkaitan dengan EM K
pembelajaran.
ELEMEN MERENTAS
KURIKULUM
Nilai tambah yang
diterapkan dalam
aktiviti pengajaran
dan pembelajaran.
Aktiviti
Pelbagai aktiviti
Akses
yang bertujuan
meningkatkan Pantas
pemahaman Maklumat
murid terhadap tambahan
pembelajaran. yang diperoleh
daripada laman
sesawang. QR Code
Praktis Formatif
disertakan untuk
menggalakkan
Menguji dan murid meneroka
merangsang maklumat dengan
pengetahuan menggunakan
murid tentang kemudahan
subtajuk yang Internet.
telah dipelajari.
Cabar Minda
Persoalan
pembelajaran yang
berkaitan dengan
PEMIKIRAN tajuk bagi menguji
KOMPUTASIONAL pengetahuan murid.
Mendidik murid
mengaplikasikan
pemikiran
komputasional. Imbas Semula
Mengingatkan
murid
perkara-perkara
berkaitan
pembelajaran yang
telah dipelajari.
vi
T I P Bestari
Memberi panduan
kepada guru dan
murid berkenaan
cara kerja KBAT
yang betul. Menguji
keupayaan murid
berfikir untuk
menyelesaikan
masalah dan
membuat
keputusan secara
sistematik.
R UMU S A N
Ringkasan bagi
setiap bab untuk
membantu murid
mengimbas kembali
RBT dan Anda
kandungan tajuk
yang telah dipelajari. Aplikasi reka
bentuk dan
teknologi dalam
kehidupan
KUIZ Interaktif harian murid.
Imbas QR Code
untuk menjawab
kuiz interaktif di
akhir setiap bab.
Latihan Pengukuhan
Ujian subjektif
Nilai Murni untuk menguji
Memupuk pemahaman murid
nilai-nilai murni terhadap kandungan
dalam diri murid. bab yang dipelajari.
Semak JAWAPAN
Murid boleh
menyemak
jawapan dengan
mengimbas
QR Code.
vii
Bab
1 Aplikasi Teknologi
Rutin kehidupan manusia sebenarnya

telah lama dipengaruhi oleh teknologi.
Oleh itu, pelbagai produk yang bermanfaat
kepada manusia telah dihasilkan dengan
mengaplikasikan teknologi.
Anda telah diperkenalkan dengan reka
bentuk mekanikal, reka bentuk elektrik
dan reka bentuk elektronik semasa di
Tingkatan 2. Dalam bab ini pula,
anda akan diperkenalkan dengan
reka bentuk mekatronik.
Produk mekatronik boleh berfungsi
secara automatik atau separa automatik.
Produk akan mula melakukan kerja
apabila suis ditekan atau penderia tertentu
diaktifkan. Produk akan berhenti dengan
sendiri setelah tugasan disempurnakan.
Perhatikan di sekeliling anda dan kenal
pasti produk mekatronik yang digunakan
setiap hari. Bagaimanakah produk
mekatronik tersebut mampu membantu
anda dalam kehidupan harian?
Akses
Pantas
Robotik dan
Mekatronik
goo.gl/xGJPRf
Standard Kandungan
1.1 Reka Bentuk Mekatronik
Aplikasi
mekatronik
dalam kehidupan
harian
1
1.1 Reka Bentuk Mekatronik
Standard Pembelajaran
Murid boleh:
• Menyatakan maksud reka bentuk mekatronik
• Mengenal pasti elemen mekatronik
• Menerangkan fungsi elemen mekatronik pada produk sedia ada
• Menghasilkan gambar rajah blok (block diagram) produk mekatronik sedia ada
• Menghasilkan lakaran bahagian reka bentuk produk yang akan diubah suai berdasarkan gambar rajah
blok yang terlibat
• Membuat penambahbaikan kepada produk berdasarkan lakaran yang telah dibuat
• Membuat penilaian kefungsian produk yang telah diubah suai
Teknologi telah terbukti banyak membantu memudahkan

kehidupan manusia. Oleh itu, semakin maju sesebuah Kata Kunci
masyarakat, semakin banyak rutin kehidupan seperti cara
bekerja, berehat, belajar, berhibur dan sebagainya dipengaruhi • mekatronik
• elemen
oleh teknologi.
• integrasi
Semasa di Tingkatan 2, anda telah mempelajari tentang • komponen
aplikasi teknologi seperti reka bentuk mekanikal, reka bentuk • pengaturcaraan
elektrik dan reka bentuk elektronik. Dalam bab ini pula, • gambar rajah blok
pengetahuan anda tentang semua aplikasi tersebut akan • produk berfungsi
digabungkan dengan sistem kawalan dan pengaturcaraan bagi
menghasilkan reka bentuk produk mekatronik. Gambar foto 1.1 menunjukkan beberapa
contoh reka bentuk produk mekatronik yang sering anda temui dalam kehidupan harian.
Mesin fotokopi Lif Palang automatik
Gambar foto 1.1 Beberapa contoh reka bentuk produk mekatronik

yang sering ditemui dalam kehidupan harian
2
Reka Bentuk Mekatronik
1.1.1 Menyatakan Maksud Reka Bentuk Mekatronik
Konsep mekatronik telah diperkenalkan oleh Tetsuro Mori, seorang jurutera kanan
sebuah syarikat di Jepun pada tahun 1969. Beliau mendefinisikan mekatronik sebagai
aplikasi elektronik dan teknologi komputer untuk mengawal pergerakan sistem
mekanikal suatu produk.
BAB 1
Akses
Pantas
Apakah itu
Mekatronik?
goo.gl/ocnwYC
Lengan robotik yang ditunjukkan
dalam Gambar foto 1.2 merupakan
contoh reka bentuk produk mekatronik.
Tahukah anda maksud reka bentuk mekatronik?
Reka bentuk mekatronik bermaksud reka
bentuk produk atau sistem yang menggabungkan
disiplin ilmu elektrik, mekanikal, elektronik,
kawalan dan pengaturcaraan untuk mencapai
tujuan yang dikehendaki.
Integrasi semua elemen mekatronik
membolehkan produk mekatronik
berfungsi secara automatik atau separa
automatik. Pengguna hanya perlu
menekan suis kawalan pada produk
untuk memulakan tugasan yang telah
ditetapkan. Produk akan menjalankan
tugasan dan berhenti dengan sendiri
apabila tugasan telah disempurnakan.
Perhatikan di sekeliling anda. Dapatkah
anda mengenal pasti produk mekatronik
yang biasa anda gunakan dalam
kehidupan harian? Gambar foto 1.2 Lengan robotik
Info Bestari
Istilah mekatronik terhasil daripada gabungan dua
perkataan, iaitu ʻmekaʼ daripada perkataan mekanikal
dan ʻtronikʼ daripada perkataan elektronik.
(Sumber: Alciatore, D.G & Histand, M.B, Introduction to
Mechatronics and Measurement System, New York:
McGraw-Hill, 2012, hlm.2)
3
BAB 1 Aplikasi Teknologi
Info Bestari
Sejarah perkembangan revolusi industri
BAB 1
Revolusi Industri 1.0 Revolusi Industri 2.0

bermula dengan penggunaan bermula dengan penemuan
reka bentuk mekanikal bagi tenaga elektrik yang
menggantikan tenaga manusia membolehkan produk
untuk menghasilkan suatu produk. dihasilkan dalam kuantiti
lebih besar dan cepat.
Revolusi Industri 4.0 merupakan kemajuan sistem industri

yang berkembang dengan lebih hebat menerusi konsep
cyberphysical. Konsep cyberphysical ialah mengawal dan mengurus
operasi industri dengan mengguna pakai sistem mekatronik,
Internet benda, data raya, pengkomputeran awan dan kecerdasan
buatan (artificial intelligence). Rajah 1.1 menunjukkan sembilan
teras yang terdapat dalam Revolusi Industri 4.0. Akses
Malaysia telah mengenal pasti bahawa Revolusi Industri 4.0
Pantas
merupakan peluang yang terbaik dalam mempertingkatkan lagi

hasil pendapatan negara dari segi pengeluaran, menaik taraf
modal insan dan pendapatan pekerja dalam kemahiran teknologi Industri 4.0 dan
tahap tinggi. Secara tidak langsung Revolusi Industri 4.0 Implikasi kepada SME
memberikan impak yang besar kepada produktiviti industri goo.gl/CuqQTC
di Malaysia.
Kita perlu mengambil peluang untuk mempelajari dan
menguasai ilmu serta kemahiran yang melibatkan Revolusi
Industri 4.0. Hal ini demikian kerana, Revolusi Industri 4.0
merupakan aspek penting dalam perubahan industri masa kini.
4
Pandu sendiri
BAB 1
Revolusi Industri 3.0 Revolusi Industri 4.0
bermula dengan penggunaan melibatkan penggabungan reka
meluas reka bentuk elektronik bentuk mekatronik bersama Internet
dan seterusnya penggabungan benda, data raya dan pengkomputeran
reka bentuk bagi menghasilkan awan bagi membentuk sistem
reka bentuk mekatronik. pengeluaran pintar.
(Sumber: Malaysian Industry-Government Group for High Technology (MIGHT). (2018). Draft
National Industry 4.0 Policy Framework. Cyberjaya: MIGHT Publications.)
Robot berautonomi
Autonomous robots
Keselamatan siber Persepaduan sistem

Cybersecurity System integration
Data raya Internet benda

Big data
Revolusi Internet of things
Industri
4.0
Realiti terimbuh
Simulasi
Augmented
Simulation
Reality (AR)
Pengkomputeran awan Pembuatan bahan tambah

Cloud computing Additive manufacturing
Rajah 1.1 Sembilan teras dalam Revolusi Industri 4.0
5
Aktiviti Mengenali produk mekatronik PAK-21

Gallery
Walk
1. Bahagikan murid kepada beberapa kumpulan.

2. Ketua kumpulan memilih nama produk mekatronik daripada senarai yang telah disediakan
oleh guru.
3. Salin Jadual 1.1 di bawah dan secara berkumpulan, tandakan (3) atau (7) berdasarkan
produk mekatronik kumpulan anda. Tampalkan Jadual 1.1 yang telah lengkap di sudut
BAB 1
kumpulan masing-masing.
4. Gunakan kaedah Gallery Walk dalam aktiviti ini. Setiap ahli kumpulan bergerak ke sudut
kumpulan yang lain untuk melihat kriteria produk dan jawab soalan yang disediakan
(lihat-bincang-catat).
5. Kemukakan soalan semasa sesi Gallery Walk ini kepada kumpulan yang berkaitan.
6. Setelah selesai, ahli kumpulan berkumpul semula untuk melengkapkan jadual tersebut.
Jadual 1.1 Senarai produk dan kriteria
Mesin basuh automatik
Pintu pagar automatik

Kipas siling automatik
Periuk nasi elektrik
Kalkulator saintifik
Produk
Palang automatik
Lengan robotik
riteria
(a) Adakah produk menggunakan tenaga elektrik? 3
(b) Adakah produk mempunyai panel kawalan sendiri? 3
(c) Adakah produk mempunyai bahagian yang boleh bergerak? 7
(d) A dakah produk mempunyai penderia? 3
(e) Adakah produk berfungsi secara automatik? 3
Praktis Formatif
1. Apakah yang dimaksudkan dengan reka bentuk mekatronik?

2. Senaraikan tiga produk mekatronik yang dapat anda kenal pasti di sekeliling anda.
3. Nyatakan teras dalam Revolusi Industri 4.0 yang melibatkan sistem mekatronik.
6
1.1.2 Mengenal Pasti Elemen Mekatronik

Mekatronik merupakan bidang ilmu yang menggabungkan semua elemen asas
kejuruteraan, iaitu:
• Sistem elektrik
• Sistem mekanikal
• Sistem elektronik
BAB 1
• Sistem kawalan dan pengaturcaraan
Kawalan dan
pengaturcaraan
Elektrik MEKATRONIK Elektronik
Mekanikal
5V DC
Rajah 1.2 Mekatronik merupakan gabungan elemen asas kejuruteraan
7806
9V DC – +
Elemen asas ini digabung dengan kawalan bagi membolehkan

1
2
3
40
39
38 + 5V or 1 = produk mekatronik
LED 2 0V or ø =
yang direka bentuk berfungsi dengan sempurna,
+ 5Vcekap, produktif
(1+ø)
dan
+ 5V berkesan (1-1)
sama ada
4 37
5 36
s1 6 35 LED 1
7
8
9
34
33
32 or 1 sum
LED 7 or 1 difference
secara automatik atau separa automatik.

s2 r1
10 31
0V + 5V
11 30
12 29
LED 4 LED 3
or 1
13 28
s3 r2
or ø
14 27
15 26 r11
16 25
s4 r3 17
18
24
23
19 22
A Sistem elektrik
s5 r4
20 21
s9
s6
LED 6 LED 5 0V or ø = 0V or ø
r5 r9 carry over borrow
s7 r6
Penambahan Penolakan
Sistem elektrik merujuk kepada sistem yang menggunakan arus elektrik, sama ada arus
r10
s8 r7 r1, r2, r3, r4, r5, r6, r7, r8, r9 = 3.3KΩ
r11 = 1KΩ
r8 r10 = 10KΩ variable
terus (AT) atau arus ulang-alik (AU) sebagai sumber bekalan kuasa. Sistem elektrik dalam
reka bentuk mekatronik berfungsi untuk membekalkan arus elektrik bagi membolehkan
peranti mekatronik menjalankan fungsi yang ditetapkan. Sistem ini mengambil kira aspek
keselamatan, kedudukan peranti dalam litar dan sambungan litar.
7
BAB 1 BAB 1 Aplikasi Teknologi
Panel solar Pengawal pengecas solar
Kipas siling automatik Bateri

Gambar foto 1.3 Contoh elemen sistem elektrik
B Sistem mekanikal
Sistem mekanikal merupakan gabungan beberapa komponen mekanikal yang berfungsi
sebagai penghantar untuk memindahkan suatu sumber gerakan (motor) kepada bentuk
yang lain. Sistem mekanikal ini membolehkan produk berfungsi, sama ada secara
bergerak atau berputar. Contohnya, gear dan tali sawat digunakan bagi membolehkan
pemain DVD dibuka atau ditutup.
Tali sawat
Takal
Gear rak dan pinan
Gambar foto 1.4 Contoh keratan rentas sistem mekanikal pada pemain DVD optik
8
C Sistem elektronik
Sistem elektronik merupakan susunan dan sambungan fizikal komponen elektronik
dalam suatu litar bagi menjalankan operasi sesuatu sistem. Contoh komponen
elektronik ialah perintang, diod, papan litar, suis, penderia, transistor, kapasitor,
litar bersepadu dan lain-lain.
BAB 1
Kapasitor
Perintang
Lampu LED
Gambar foto 1.5 Contoh sistem elektronik
D Sistem kawalan dan pengaturcaraan

Sistem kawalan
Sistem kawalan merupakan satu kaedah kawalan sistem yang digunakan untuk
mengurus, mengarah atau mengawal atur tindakan bagi memastikan reka bentuk
mekatronik berfungsi secara automatik dengan sempurna. Gambar foto 1.6 menunjukkan
beberapa contoh sistem yang menggunakan sistem pengawal mikro.
Gambar foto 1.6 Contoh sistem yang menggunakan sistem pengawal mikro
9
P
engaturcaraan Info Bestari
Pengaturcaraan komputer ialah proses untuk
membangunkan atur cara komputer dengan menggunakan Sintaks ialah peraturan
bahasa pengaturcaraan seperti Java, Python, Visual yang menguasai struktur
Basic dan C++. Bahasa-bahasa pengaturcaraan ini sesuatu bahasa dan
menggunakan kod berbentuk teks. Terdapat juga bahasa ungkapannya.
pengaturcaraan yang tidak memerlukan penulisan kod Semantik ialah proses
BAB 1
berbentuk teks tetapi menggunakan blok arahan yang yang dilalui oleh
sedia ada. Contoh bahasa pengaturcaraan ini ialah komputer semasa
komputer melaksanakan
Scratch, mBlock, JavaScript Block dan Ardublock.
atur cara mengikut
Setiap bahasa pengaturcaraan mempunyai set bahasa pengaturcaraan
peraturan sintaks (syntax) dan semantik (semantic) yang tertentu.
tersendiri. Peraturan sintaks dan semantik menetapkan
cara menulis arahan untuk mikropengawal yang
mengawal operasi alat elektronik.
C++ JavaScript Block

Rajah 1.3 Contoh bahasa pengaturcaraan
Praktis Formatif
1. Senaraikan elemen asas kejuruteraan yang terdapat dalam mekatronik.

2. Apakah perbezaan antara pengaturcaraan dengan sistem kawalan?
10
1.1.3 Menerangkan Fungsi Elemen Mekatronik pada Produk Sedia Ada
BAB 1
n
na
an
Ka
apd
Ha
ti
en
rh
Be
urd
Un
i
Kir
Kereta kawalan jauh Pintu gelangsar automatik
RBT dan Anda
Dron
Dron atau dikenali
sebagai pesawat
tanpa pemandu (UAV)
menjadi popular
dalam kalangan
masyarakat kini,
terutamanya dalam
bidang fotografi
dan perfileman.
Dron direka bentuk
menggunakan semua
Mesin basuh automatik
elemen mekatronik
Gambar foto 1.7 Contoh produk mekatronik yang membolehkan
dron dikawal melalui
Gambar foto 1.7 menunjukkan contoh produk mekatronik alat kawalan jauh
yang sering kita temui dalam kehidupan harian. Setiap atau komputer.
elemen yang digabungkan dalam produk mekatronik
tersebut mempunyai fungsi yang tersendiri bagi memastikan Akses
produk dapat berfungsi dengan berkesan mengikut arahan
Pantas
yang telah diaturcarakan.
Sejarah Pesawat
tanpa Pemandu
goo.gl/45Y6FU
11
A Kereta kawalan jauh

Kereta kawalan jauh merupakan salah satu
contoh produk mekatronik mudah. Fungsi elemen
mekatronik pada kereta kawalan jauh diterangkan
secara terperinci dalam Rajah 1.4.
BAB 1
Sistem mekanikal
• Gear berfungsi untuk mengurangkan
atau meningkatkan halaju dan
menambah daya kilas
(torque) motor.
Sistem elektronik
• Sistem elektronik menerima dan
menukarkan isyarat input dari
alat kawalan jauh kepada isyarat
elektrik bagi memacu motor AT.
Gear
Pemacu motor Modul geganti
12
Sistem kawalan dan
BAB 1
pengaturcaraan
• Terdiri daripada
Hadapan mikropengawal dan sistem
Kiri
kawalan yang diatur cara.
• Berfungsi untuk mengawal
Berhenti Kanan
Undur halaju dan arah putaran

motor AT.
Mikropengawal
Sistem elektrik
• Bateri sebagai sumber
tenaga elektrik.
Papan litar elektronik mikropengawal
Motor AT
Bateri alkali Bateri kadmium-nikel
Rajah 1.4 Fungsi elemen mekatronik pada kereta kawalan jauh
13
B Pintu gelangsar automatik

Pintu gelangsar automatik yang sering anda temui di pasar raya juga merupakan produk
mekatronik. Fungsi elemen mekatronik pada pintu gelangsar automatik diterangkan
secara terperinci dalam Rajah 1.5.
Sistem mekanikal
• Komponen mekanikal terdiri daripada takal dan tali sawat.
BAB 1
• Berfungsi untuk membuka dan menutup pintu.

• Gear pada motor membantu memudahkan pergerakan.
Takal
Tali sawat
Komponen mekanikal
Sistem elektronik
• Komponen elektronik disatukan di dalam litar pemacu motor.
• Penderia gerakan mengesan sebarang pergerakan dan memberikan
isyarat kepada sistem kawalan.
Litar pemacu motor Penderia gerakan
14
Sistem elektrik
• Terdiri daripada motor AT dan pengubah (transformer).
• Berfungsi untuk membekalkan tenaga elektrik pada keseluruhan sistem.
BAB 1
Motor AT Pengubah
Info Bestari
Pengubah berfungsi
untuk menaikkan atau
menurunkan voltan
bekalan arus ulang-alik.
Sistem kawalan dan pengaturcaraan

• Terdiri daripada sistem kawalan yang telah
diatur cara.
• Berfungsi untuk memproses isyarat input dari
penderia gerakan dan menghantar isyarat
output kepada pemacu motor AT untuk
membuka dan menutup pintu.
Sistem kawalan
Rajah 1.5 Fungsi elemen mekatronik pada pintu gelangsar automatik
15
C Mesin basuh automatik

Fungsi elemen mekatronik pada mesin basuh automatik diterangkan secara terperinci
dalam Rajah 1.6.
Sistem mekanikal
BAB 1
• Antara komponen mekanikal ialah takal, tali

sawat, gear, dram dan galas bebola. Gabungan
komponen ini menghasilkan putaran pada dram
ketika mencuci pakaian.
Dram
Takal
Tali sawat
Komponen mekanikal
Sistem elektronik
• Butang pada panel kawalan digunakan oleh
pengguna untuk memberikan arahan seperti
ON/OFF, START, PAUSE dan lain-lain lagi.
• Antara komponen elektronik ialah kapasitor
dan diod pada papan litar tercetak.
Papan litar tercetak
Panel kawalan Diod Kapasitor

16
Sistem elektrik
• Membekalkan tenaga
elektrik kepada sistem
kawalan motor dan
motor AU.
• Antara komponen
elektrik ialah pengubah
BAB 1
dan motor AU.
Motor AU Pengubah
Sistem kawalan dan

pengaturcaraan
• Mikropengawal diatur cara untuk
menghasilkan tindakan kawalan
terhadap sistem elektrik, sistem
elektronik dan sistem mekanikal
dalam mesin basuh automatik.
• Fungsi kawalan bergantung
kepada pengaturcaraan yang
direka dan tindakan kawalan yang
dimasukkan pada panel kawalan Papan mikropengawal
mesin basuh automatik.
Rajah 1.6 Fungsi elemen mekatronik pada mesin basuh automatik
Aktiviti Menerangkan fungsi elemen mekatronik PAK-21

Think-Pair-
EM K
Kreativiti dan
Share Inovasi
1. Bahagikan murid kepada beberapa kumpulan besar.
2. Setiap kumpulan dikehendaki menerangkan fungsi elemen mekatronik pada produk
mekatronik yang ditunjukkan oleh guru melalui tayangan video.
3. Seterusnya, guru memecahkan kumpulan besar kepada beberapa kumpulan kecil.
4. Ahli kumpulan kecil berbincang dan melengkapkan tugasan berdasarkan maklumat sedia
ada dan melalui carian di Internet.
5. Wakil kumpulan kecil membentangkan maklumat yang diperoleh kepada kumpulan besar.
6. Guru membuat penilaian hasil tugasan setiap kumpulan kecil.
Praktis Formatif
1. Nyatakan fungsi elemen mekatronik pada produk kipas siling automatik.

2. Apakah kebaikan mengetahui fungsi elemen pada produk mekatronik?
17
1.1.4 Menghasilkan Gambar Rajah Blok (Block Diagram) Produk

Mekatronik Sedia Ada
Fungsi elemen pada produk mekatronik juga dapat diterangkan melalui gambar rajah
blok (block diagram). Gambar rajah blok ditakrifkan sebagai suatu lukisan yang mewakili
litar atau elemen yang dilukis dalam bentuk blok. Tanda anak panah digunakan untuk
menunjukkan urutan blok dan dilabelkan mengikut fungsi, nama elemen atau litar yang
BAB 1
terlibat. Rajah 1.7 menunjukkan contoh gambar rajah blok bagi produk mekatronik.
Input Proses Output
PENGATURCARAAN
PERANTI MASUKAN PENGAWAL PERANTI KELUARAN
Rajah 1.7 Contoh gambar rajah blok bagi produk mekatronik
Bahagian input ialah bahagian yang berfungsi menerima dan menghantar isyarat
daripada peranti masukan kepada bahagian pengawal untuk diproses. Isyarat tersebut
akan diproses mengikut pengaturcaraan yang telah ditetapkan. Seterusnya, bahagian
output akan menjalankan tindakan selanjutnya melalui peranti keluaran setelah
menerima isyarat daripada bahagian pengawal. Walau bagaimanapun, setiap produk
mekatronik mempunyai gambar rajah blok yang berbeza mengikut fungsi dan komponen
yang terdapat pada produk berkenaan.
18
A Kereta kawalan jauh

• Panel kawalan pada telefon pintar bertindak sebagai pemancar isyarat (transmitter)
menghantar isyarat input kepada mikropengawal (receiver) pada kereta kawalan jauh
melalui sambungan Bluetooth.
• Pemacu motor dan motor AT akan menggerakkan roda seperti yang diarahkan
oleh mikropengawal.
BAB 1
Kanan
an
ti
Hadap
Berhen
Undur
Kiri
Gambar foto 1.8 Kereta kawalan jauh
Input Proses Output
Pemacu
motor
Panel kawalan Roda
Mikropengawal
tanpa wayar berputar
Motor AT
Rajah 1.8 Gambar rajah blok kereta kawalan jauh
19
B Pintu gelangsar automatik

• Penderia gerakan pada pintu gelangsar
automatik akan mengesan sebarang
pergerakan di hadapannya.
• Isyarat input akan dihantar kepada
sistem kawalan yang terdiri
BAB 1
daripada mikropengawal.
• Isyarat kawalan diterima daripada
mikropengawal akan menggerakkan
motor AT yang digabungkan bersama
mekanisme takal dan tali sawat untuk
mengerakkan pintu.
• Pintu akan sentiasa dalam keadaan
tertutup jika tiada sebarang pergerakan
dikesan oleh penderia gerakan.
Gambar foto 1.9 Pintu gelangsar automatik
Input Proses Output
Pergerakan
objek atau benda
hidup (manusia)
Motor AT
Penderia Takal dan Pergerakan

gerakan Mikropengawal tali sawat membuka dan
menutup pintu
Pemacu motor
Rajah 1.9 Gambar rajah blok pintu gelangsar automatik
20
C Mesin basuh automatik

• Isyarat input daripada mod pilihan pada panel
kawalan akan dihantar kepada sistem kawalan
yang terdiri daripada mikropengawal.
• Penderia juga akan memberikan isyarat input
apabila air di dalam dram telah penuh.
BAB 1
• Isyarat kawalan yang diterima akan
menggerakkan motor AU yang digabungkan
bersama mekanisme takal dan tali sawat setelah
menerima isyarat input. Gambar foto 1.10 Mesin basuh
automatik
Input Proses Output
Motor AU
Mod pilihan
Takal dan Dram
Mikropengawal berpusing
tali sawat
Penderia
Pemacu motor
Rajah 1.10 Gambar rajah blok mesin basuh automatik
Aktiviti Mengenal pasti elemen mekatronik dan melukis gambar rajah blok
Palang automatik merupakan contoh produk mekatronik yang sering kita temui dalam
kehidupan harian.
1. Kenal pasti dan namakan elemen mekatronik yang terdapat pada sistem kawalan
palang automatik.
2. Lukis gambar rajah blok bagi sistem kawalan palang automatik.
Praktis Formatif
1. Nyatakan takrifan bagi gambar rajah blok.

2. Lukis gambar rajah blok yang menerangkan sistem mekatronik pada kipas
siling automatik.
21
1.1.5 Menghasilkan Lakaran Bahagian Reka Bentuk Produk yang akan

Diubah Suai Berdasarkan Gambar Rajah Blok yang Terlibat
Kereta kawalan jauh merupakan produk mekatronik mudah yang sering ditemui
di pasaran. Fungsi utamanya adalah lebih tertumpu kepada pergerakan kereta melalui
kawalan jauh.
BAB 1
Kereta kawalan jauh

merupakan salah satu
produk mekatronik.
Pada pendapat kamu,
apakah masalah yang
kamu hadapi ketika
mengendalikan kereta
kawalan jauh?
Tidak mempunyai
kawalan kelajuan.
Rina
Tidak mempunyai
lampu.
Kereta mudah
rosak apabila
berlanggar dengan
dinding.
Rajah 1.11 Perbincangan untuk mengenal pasti pengubahsuaian terhadap produk
Cabar Minda
Berdasarkan situasi pada Rajah 1.11, kaedah penyelesaian
inventif boleh digunakan bagi menyelesaikan masalah yang 1. Apakah kepentingan
dihadapi. Penjanaan idea boleh diperoleh menerusi proses melakukan
sumbang saran, perbincangan atau kritikan. pengubahsuaian pada
sesuatu produk?
2. Apakah definisi bagi
proses sumbang
saran dalam konteks
penjanaan idea reka
bentuk produk?
22
Analisis fungsi dilakukan bagi mengenal pasti masalah yang terdapat pada kereta
kawalan jauh. Model fungsi pada Rajah 1.12 menunjukkan gambaran keseluruhan
hubung kait antara komponen dan fungsi bagi kereta kawalan jauh.
Bingkai
kereta
memegang Spring memegang
kereta memegang memegang
BAB 1
memegang memegang memegang memegang memberikan isyarat
Lantai Pemegang Badan Papan litar elektronik Panel

Roda
roda kereta mikropengawal kawalan
memegang
memegang
tanpa wayar
mengawal
Motor
Gear
mengawal AT mengawal
memegang
Rajah 1.12 Model fungsi bagi kereta kawalan jauh

Berdasarkan model fungsi, masalah dikenal pasti berpunca daripada kereta kawalan
jauh yang tidak mempunyai fungsi tambahan untuk mengelakkan kereta tersebut
berlanggar dengan halangan. Kereta kawalan jauh juga tidak mempunyai lampu untuk
pencahayaan ketika berada di kawasan yang gelap. Analisis berantai punca-kesan telah
dijalankan untuk mengenal pasti punca dan kesan bagi masalah.
Kereta kawalan jauh rosak apabila berlanggar dengan halangan

Mengapa?
Kereta kawalan jauh mudah rosak kerana Kereta kawalan jauh sukar dikawal apabila
kekuatan badan kereta yang rendah berada di kawasan yang gelap
Mengapa? Mengapa?
Gerak balas pengendali adalah perlahan Penglihatan pengendali terhad dan kurang
untuk memberhentikan kereta kawalan jauh jelas apabila kereta kawalan jauh berada
yang bergerak laju sebelum perlanggaran di kawasan yang gelap
Mengapa? Mengapa?
Tiada gerak balas secukupnya untuk Kurang pencahayaan pada laluan kereta
memberhentikan kereta kawalan jauh yang kawalan jauh untuk pengendali mencegah
bergerak laju untuk mengelakkan perlanggaran daripada berlanggar dengan halangan
Batasan (limitation) pada kereta kawalan jauh ialah pencahayaan di kawasan

gelap dan gerak balas yang perlahan untuk memberhentikan kereta kawalan
jauh bagi mengelakkan perlanggaran dengan halangan.
Rajah 1.13 Analisis berantai punca-kesan

23
Kaedah penyelesaian masalah inventif secara pemisahan masa digunakan kerana

masalah pencahayaan hanya berlaku pada waktu tertentu (ketika berada di kawasan
gelap) dan masalah gerak balas untuk memberhentikan kereta kawalan jauh bagi
mengelakkan perlanggaran berlaku pada waktu tertentu (ketika ada halangan yang
menghalang laluan kereta kawalan jauh).
Salah satu konsep prinsip inventif yang dipilih untuk menyelesaikan masalah ini ialah
tindakan awal (prelimenary action). Konsep ini membolehkan sistem kereta kawalan
BAB 1
jauh mengesan tahap pencahayaan (menggunakan perintang peka cahaya sebagai input)
untuk menghidupkan lampu dengan kawalan dari mikropengawal. Konsep yang sama
juga boleh digunakan untuk mengesan jarak selamat (menggunakan penderia inframerah
sebagai input) antara kereta kawalan jauh dengan halangan untuk memberhentikan
kereta dengan kawalan dari mikropengawal.
Jadual 1.2 Cadangan penyelesaian masalah inventif melalui kaedah pemisahan masa
Cadangan Penerangan Cadangan pengubahsuaian

prinsip inventif konsep kereta kawalan jauh
Tindakan awal Melakukan Menambah fungsi tindakan awal untuk mengesan tahap
(prelimenary tindakan pencahayaan dan memberikan isyarat kepada mikropengawal
action) awal untuk untuk menghidupkan lampu LED. Komponen yang sesuai ialah
mengawal perintang peka cahaya.
risiko. Menambah fungsi tindakan awal untuk mengesan jarak
selamat antara kereta dengan halangan dan memberikan
isyarat kepada mikropengawal untuk memberhentikan kereta
bagi mengelakkan perlanggaran. Komponen yang sesuai
ialah penderia inframerah. Sistem pembaz digunakan sebagai
tambahan untuk memberitahu pengendali kereta kawalan jauh
tentang kehadiran halangan pada laluan kereta kawalan jauh.
Setelah analisis fungsi dan cadangan penyelesaian masalah inventif dilakukan,

gambar rajah blok bahagian reka bentuk produk yang akan diubah suai perlu dihasilkan
bagi memfokuskan pada bahagian yang akan dilakukan pengubahsuaian sahaja.
Input Proses Output
Panel kawalan Pemacu motor

tanpa wayar Roda berputar
Motor AT
Penderia
Mikropengawal
inframerah Pembaz
Perintang peka
cahaya (LDR) Lampu LED
Rajah 1.14 Gambar rajah blok bahagian kereta kawalan jauh yang akan diubah suai
24
Seterusnya, lakaran perkembangan idea pada bahagian reka bentuk produk yang
akan diubah suai berdasarkan gambar rajah blok akan dibuat. Lakaran perkembangan
idea yang dihasilkan perlu mengambil kira elemen dan prinsip reka bentuk produk.
Rajah 1.15 menunjukkan beberapa lakaran perkembangan idea bagi pengubahsuaian
yang akan dilakukan ke atas kereta kawalan jauh.
BAB 1
Lakaran idea 1
Penderia
Cadangan pengubahsuaian inframerah
ialah menambah penderia Halang
inframerah pada bahagian an
HADAPAN kereta Kiri
Hadap
an
kawalan jauh.
Berhe
nti
Kanan
Undur
Lakaran idea 2
Pembaz
Cadangan pengubahsuaian
ialah menambah penderia
Halang
inframerah pada bahagian Penderia an
HADAPAN dan pembaz pada inframerah Hadap
an
bahagian ATAS bumbung

Kiri
Berhe
nti
Kanan
kereta kawalan jauh.

Undur
Lakaran idea 3
Pembaz
LDR
Cadangan pengubahsuaian Lampu LED
ialah menambah penderia
inframerah, LDR dan Penderia Halang
an
lampu LED pada bahagian inframerah
HADAPAN kereta kawalan Kiri
Hadap
an
jauh. Manakala, pembaz pada

Berhe
nti
Kanan
Undur
bahagian ATAS bumbung

Rajah 1.15 Beberapa lakaran perkembangan idea bagi kereta kawalan jauh yang akan diubah suai
25
Perbincangan dan penentuan idea terbaik boleh dilakukan bagi memilih idea reka
bentuk yang terbaik. Berdasarkan pada ketiga-tiga lakaran perkembangan idea, lakaran
idea 3 dipilih kerana memenuhi kriteria pemilihan lakaran dan mampu dibangunkan
oleh pereka bentuk. Lakaran perkembangan idea yang dipilih ini dipersembahkan dalam
bentuk lakaran 3D bermaklumat.
BAB 1
Pembaz
LDR
Lampu
LED
Penderia
inframerah
Info Bestari
Kriteria pemilihan
lakaran bagi reka bentuk
produk:
1. Menarik perhatian
Prinsip pengguna
- Keseimbangan 2. Warna seimbang dan
- Harmoni sesuai
- Kesatuan 3. Bentuk mudah
Halang
dihasilkan
Elemen Bahan an 4. Mempunyai nilai
- Garisan • Pembaz Kiri
Hadap
an estetika
5. Maklumat lakaran
Berhe
nti
- Rupa • LDR Undur
Kanan
- Bentuk • Lampu LED lengkap

- Warna • Penderia inframerah
Rajah 1.16 Lakaran 3D bermaklumat bagi kereta kawalan jauh
26
1.1.6 Membuat Penambahbaikan kepada Produk Berdasarkan Lakaran

yang telah Dibuat
Lakaran perkembangan idea yang telah dihasilkan dan dipilih perlu dianalisis
keberkesanannya. Merujuk pada lakaran perkembangan idea yang dipilih, justifikasi
terhadap idea, bahan dan teknologi yang dipilih perlu dilakukan bagi menentukan sama
ada menghasilkan produk berfungsi sebahagian atau produk berfungsi sepenuhnya.
BAB 1
Penambahbaikan dan pengubahsuaian yang dicadangkan pada lakaran perkembangan
idea akan dibangunkan melalui proses pembangunan produk. Pelbagai bahan dan alatan
yang sesuai perlu digunakan bagi memastikan kualiti dan reka bentuk yang ditambah
baik berada pada tahap yang terbaik.
Jadual 1.3 Cadangan penambahbaikan pada kereta kawalan jauh
Bahagian kereta Cadangan

Justifikasi Tindakan
kawalan jauh penambahbaikan
Hadapan kereta LDR • LDR mengesan • Memasang komponen
tahap pencahayaan baharu, iaitu LDR dan lampu
yang ditetapkan LED.
dan menghantar • Membangunkan
isyarat input pengaturcaraan supaya
kepada LDR dapat mengesan
mikropengawal. tahap pencahayaan
Lampu LED • Mikropengawal dan mikropengawal
memberikan menghidupkan lampu LED.
arahan kepada
lampu LED supaya
menyala apabila
tahap pencahayaan
berada di luar julat
yang ditetapkan.
Penderia • Penderia • Memasang komponen
inframerah inframerah baharu, iaitu penderia
mengesan halangan inframerah dan pembaz.
pada jarak yang • Membangunkan
ditetapkan dan pengaturcaraan supaya
menghantar isyarat penderia inframerah
input kepada dapat mengesan halangan
mikropengawal. dan mikropengawal
Atas bumbung Pembaz • Mikropengawal memberhentikan motor AT
kereta memberikan arahan serta menghidupkan pembaz
kepada pembaz secara serentak.
supaya berbunyi
apabila jarak di
antara kereta
dengan halangan
berada dalam julat
yang ditetapkan.
27
Langkah-langkah proses penambahbaikan pada kereta kawalan jauh berdasarkan

lakaran perkembangan idea yang telah dihasilkan diterangkan seperti yang berikut.
1
BAB 1
Membuat lakaran
Lakaran reka bentuk yang
dihasilkan mesti mengambil kira
elemen dan prinsip reka bentuk
supaya sentiasa memenuhi
keperluan dan kehendak pengguna.
2
Pembaz Memilih bahan
Litar kawalan Bahan yang digunakan
LDR pada reka bentuk produk
ialah penderia inframerah,
Lampu LED pembaz, LDR, lampu LED
dan wayar.
Penderia
inframerah Akses
Pantas
Wayar
Pengaturcaraan Kereta
Kawalan Jauh
goo.gl/TAwgrg
3
Membuat pengaturcaraan
Membangunkan
pengaturcaraan dan memuat
naik kepada papan litar
elektronik mikropengawal
bagi menjalankan fungsi
yang dikehendaki.
28
4
Membina dan memasang
Membina dan memasang
komponen penderia inframerah,
pembaz, LDR dan lampu LED bagi
melengkapkan reka bentuk yang
dicadangkan. Faktor keselamatan
BAB 1
perlu diutamakan semasa
proses pemasangan.
Membuat kemasan
5
Kemasan berfungsi untuk
menambah daya tarikan
terhadap reka bentuk produk
yang dihasilkan, melindungi
komponen elektrik daripada
terdedah kepada sentuhan dan
mengurangkan risiko kecederaan
kepada pengguna produk.
6 Produk akhir
Produk akhir,
iaitu kereta
kawalan jauh. Kiri
Und
Berh
Had
enti
Ti
halanada
gan
apa
n
Kan
an
ur
Praktis Formatif
1. Nyatakan langkah-langkah yang diperlukan bagi menghasilkan penambahbaikan pada reka

bentuk produk?
2. Cadangkan satu lakaran penambahbaikan pada kipas siling automatik bagi menambah baik
fungsi produk.
29
1.1.7 Membuat Penilaian Kefungsian Produk yang Telah Diubah Suai

Penilaian kefungsian merupakan perkara yang penting ketika membuat pertimbangan
terhadap hasil penambahbaikan yang telah dilakukan terhadap produk. Ujian parameter
digunakan bagi menilai kefungsian produk mengikut objektif yang telah ditetapkan.
Ujian ini dijalankan dalam situasi sebenar untuk menilai keberkesanan penambahbaikan
pada reka bentuk kereta kawalan jauh terhadap kefungsiannya.
BAB 1
Halangan
Hadapan
Berhenti Kanan
Kiri
Undur
Info Bestari
Terdapat pelbagai jenis
papan litar elektronik
mikropengawal
di pasaran yang
boleh digunakan
untuk membuat
penambahbaikan pada
produk mekatronik
sedia ada.
Gambar foto 1.11 Contoh pengujian untuk menilai kefungsian kereta kawalan jauh
Gambar foto 1.11 menunjukkan contoh pengujian
yang dilakukan terhadap kereta kawalan jauh yang
telah ditambah baik kefungsiannya tanpa mengubah Nilai Murni
fungsi asal kereta tersebut. Ujian parameter dilakukan
bagi menilai kemampuan kereta kawalan jauh untuk Kita perlu jujur dan tepat
berhenti dan mengeluarkan bunyi secara automatik dalam merekod keputusan
apabila terdapat halangan di hadapan kereta kawalan ketika menjalankan ujian
jauh. Selain itu, ujian ini juga dilakukan untuk menguji kefungsian produk.
kemampuan lampu LED menyala apabila kereta kawalan
jauh melalui kawasan yang gelap. Keputusan pengujian
telah direkodkan dalam bentuk laporan.
30
Jadual 1.4 Keputusan pengujian terhadap kefungsian kereta kawalan jauh
Jenis ujian Penambahbaikan Ujian parameter Keputusan

Ujian LDR dan lampu • Kereta kawalan jauh digerakkan 3 Lampu LED berfungsi
kefungsian LED ke kawasan yang gelap bagi apabila kereta
menguji kefungsian lampu LED. kawalan jauh melalui
kawasan yang gelap.
BAB 1
Penderia • Kereta kawalan jauh digerakkan 3 Kereta kawalan
inframerah dan ke kawasan yang mempunyai jauh akan berhenti
pembaz halangan bagi menguji secara automatik
kefungsian penderia inframerah. dan mengeluarkan
• Pengujian juga dilakukan untuk isyarat bunyi apabila
menguji kefungsian pembaz terdapat halangan
apabila penderia inframerah di hadapan kereta
mengesan halangan di hadapan kawalan jauh.
• Ujian dilaksanakan sebanyak
3 kali.
Penilaian kefungsian reka bentuk kereta kawalan jauh yang telah Akses
diubah suai juga mengambil kira aspek pembangunan reka bentuk
Pantas
yang lain seperti keupayaan produk, nilai estetika dan keselamatan
reka bentuk. Maklumat yang diperoleh daripada penilaian
kefungsian akan digunakan untuk melakukan penambahbaikan
supaya kereta kawalan jauh yang dihasilkan memenuhi objektif yang SIRIM QAS
International Sdn Bhd
telah ditetapkan. Jadual 1.5 menunjukkan senarai semak pengujian Testing Service
bagi menilai hasil pengujian yang telah dilakukan terhadap reka Department
bentuk kereta kawalan jauh. goo.gl/d7QwCx
Jadual 1.5 Senarai semak pengujian bagi kereta kawalan jauh yang telah diubah suai
Skor
No. Perkara Catatan
Ya Tidak
1. Adakah reka bentuk produk dapat menyelesaikan 3
masalah yang dihadapi?
2. Adakah reka bentuk produk mempunyai kualiti 3
yang baik?
3. Adakah reka bentuk produk selamat digunakan? 3
4. Adakah reka bentuk produk mempunyai 3
bahagian yang tajam?
5. Adakah bahagian elektronik pada produk boleh 3
membahayakan pengguna?
6. Adakah reka bentuk produk boleh dihasilkan 3
dengan kos yang efektif?
31
Berdasarkan pada keputusan pengujian yang diperoleh, didapati

kereta kawalan jauh mampu menjalankan fungsi yang dikehendaki,
iaitu berhenti dan mengeluarkan bunyi secara automatik apabila
terdapat halangan di hadapan kereta kawalan jauh. Selain itu, lampu Akses
LED pada kereta kawalan jauh juga berfungsi, iaitu menyala apabila
Pantas
melalui kawasan yang gelap.
Walau bagaimanapun, beberapa cadangan penambahbaikan boleh
BAB 1
dilakukan pada kereta kawalan jauh bagi meningkatkan lagi kualiti

Anugerah Inovasi
dan keupayaannya. Antara cadangan penambahbaikan yang boleh dan Pengkomersialan
dicadangkan, iaitu: Produk
• Meningkatkan kemampuan kawalan supaya kereta kawalan jauh goo.gl/dj4YAu
dapat dikawal dengan menggunakan pergerakan isyarat tangan.
• Kelajuan kereta kawalan jauh boleh dikawal.
• Meletakkan komponen, contohnya span di bahagian hadapan kereta kawalan jauh yang
berfungsi sebagai penyerap hentakan.
Aktiviti Membina dan membentangkan lakaran reka bentuk produk

mekatronik yang telah ditambah baik
2. Setiap kumpulan memilih produk mekatronik mudah.
3. Setelah memilih jenis produk mekatronik, setiap kumpulan dikehendaki:
(a) Meleraikan dan mengasingkan komponen produk mekatronik
(b) Menuliskan fungsi setiap komponen mekatronik
(c) Melukis gambar rajah blok bagi produk mekatronik
(d) Mencadangkan penambahbaikan dan melukis lakaran cadangan penambahbaikan
yang akan dibuat
(e) Menilai kefungsian penambahbaikan yang akan dilakukan pada produk
4. Setiap kumpulan diberikan tempoh selama dua minggu untuk menyiapkan lakaran reka
bentuk produk mekatronik yang telah ditambah baik.
5. Bentangkan lakaran reka bentuk produk mekatronik kumpulan anda di hadapan kelas dan
serahkan lakaran tersebut kepada guru.
Praktis Formatif
1. Nyatakan tujuan penilaian kefungsian terhadap reka bentuk produk yang dilakukan.
2. Senaraikan jenis ujian penilaian kefungsian yang sering digunakan dalam industri bagi
menentukan kualiti reka bentuk produk yang telah dihasilkan.
32
R UMU S A N
KUIZ
Aplikasi Teknologi
Interaktif
BAB 1
goo.gl/tDzgj1
Reka bentuk produk atau sistem

yang menggabungkan disiplin ilmu
Menyatakan maksud reka bentuk elektrik, mekanikal, elektronik,
mekatronik kawalan dan pengaturcaraan untuk
mencapai tujuan yang dikehendaki
Sistem elektrik
Mengenal pasti elemen Sistem mekanikal

mekatronik
Sistem elektronik
Sistem kawalan dan pengaturcaraan

Menerangkan fungsi elemen
mekatronik pada produk Kereta kawalan jauh
sedia ada
Pintu gelangsar automatik
Menghasilkan gambar rajah
blok (block diagram) produk Mesin basuh automatik
mekatronik sedia ada
Model fungsi
Menghasilkan lakaran bahagian Analisis berantai punca-kesan

reka bentuk produk yang akan
diubah suai berdasarkan gambar Percanggahan fizikal dan prinsip
rajah blok yang terlibat inventif
Lakaran perkembangan idea
Lakaran 3D bermaklumat
Membuat penambahbaikan Cadangan penambahbaikan

kepada produk berdasarkan
lakaran yang telah dibuat Proses penambahbaikan
Membuat penilaian kefungsian

Pengujian-Ujian parameter
produk yang telah diubah suai
33
Semak
Latihan Pengukuhan
JAWAPAN
Bahagian A
Jawab semua soalan.
goo.gl/teJh2D
1. Reka bentuk mekatronik bermaksud reka bentuk produk atau sistem yang
menggabungkan disiplin ilmu , ,
, dan
untuk mencapai tujuan yang dikehendaki.
2. juga merupakan kaedah yang digunakan untuk

menerangkan fungsi elemen di dalam reka bentuk mekatronik.
3.
Antara kriteria pemilihan lakaran idea penambahbaikan reka bentuk
mekatronik ialah dapat , ,
, dan .
4. Penilaian kefungsian reka bentuk dapat dilakukan melalui kaedah pengujian jenis
.
5. Padankan komponen mekatronik yang berikut dengan pernyataan yang betul.
Komponen Pernyataan
Satu kaedah kawalan sistem yang digunakan untuk

mengurus, mengarah atau mengawal atur tindakan
Sistem elektrik
bagi memastikan reka bentuk mekatronik berfungsi
secara automatik dengan sempurna.
Gabungan beberapa komponen mekanikal yang

Sistem mekanikal
berfungsi sebagai penghantar.
Susunan dan sambungan fizikal komponen

Sistem elektronik elektronik dalam suatu litar bagi menjalankan
operasi sesuatu sistem.
Sistem yang menggunakan arus elektrik, sama ada

Sistem kawalan dan
arus terus (AT) atau arus ulang-alik (AU) sebagai
pengaturcaraan
sumber bekalan kuasa.

34
Bahagian B
Jawab semua soalan.
1. Rajah 1 menunjukkan palang automatik yang merupakan suatu produk mekatronik.

Lakarkan gambar rajah blok bagi menerangkan fungsi elemen mekatronik bagi palang
automatik.
Rajah 1
2. Rajah 2 menunjukkan suatu produk mekatronik.
Rajah 2
(a) Nyatakan komponen dan bahagian mekatronik yang terdapat pada produk mekatronik
yang ditunjukkan.
(b) Terangkan fungsi elemen mekatronik pada rajah di atas.
(c) Hasilkan gambar rajah blok bagi produk mekatronik yang ditunjukkan di atas.
(d) Cadangkan penambahbaikan pada produk mekatronik berdasarkan gambar rajah blok
yang anda telah hasilkan di (c).
35
Bab Pembangunan
2 Produk
Alangkah baiknya jika
Pernahkah anda mempunyai idea untuk saya dapat mereka cipta
membangunkan suatu produk baharu alat yang memudahkan
atau menginovasi produk yang sedia ada kerja menggilap kasut.
di sekeliling anda? Mengapakah manusia
membangunkan suatu produk?
Manusia membangunkan suatu
produk bagi memenuhi keperluan dan
kehendak mereka. Produk-produk yang
telah dibangunkan atau dihasilkan
dan mampu berfungsi dengan baik
akan mendapat sambutan.
Pembangunan produk melibatkan
banyak langkah sebelum menjadi produk
yang sempurna serta mampu memenuhi
keperluan dan kehendak manusia.
Oleh itu, pembangunan produk perlu
dirancang dengan teliti dan sistematik.
Pembangunan produk lazimnya bermula
dengan cetusan idea dan berakhir
dengan pendokumentasian.
36
Standard Kandungan
2.1 Penghasilan produk
37
2.1 Penghasilan Produk
Murid boleh:
• Menyatakan produk yang hendak dihasilkan berdasarkan:
(i) Kajian keperluan pelanggan
(ii) Projek brief
• Mengenal pasti asas teknologi yang sesuai dengan kehendak reka bentuk produk
• Merancang konsep, elemen dan prinsip reka bentuk yang dipersetujui dalam bentuk lakaran
• Menghasilkan lakaran produk yang hendak dibuat
• Menyediakan jadual kerja
• Membuat senarai bahan, peralatan dan bajet produk
• Menghasilkan produk berfungsi atau berfungsi sebahagian
• Membuat pengujian dan penilaian kefungsian serta kesesuaian produk
• Membuat cadangan penambahbaikan produk berdasarkan laporan keputusan ujian
• Menyediakan dokumentasi
Penghasilan produk ialah aktiviti menghasilkan produk

baharu atau mengubah suai produk sedia ada bagi memenuhi
Kata Kunci
keperluan dan kehendak pelanggan pada masa kini dan akan • kajian keperluan
datang dengan mengaplikasikan teknologi terkini. pelanggan
Proses penghasilan produk perlu dirancang dengan • projek brief
• lakaran 3D
teliti dan sistematik dari peringkat permulaan sehingga
• unjuran ortografik
ke peringkat penghasilan produk. Produk boleh dihasilkan
• pendokumentasian
sama ada dalam bentuk barangan atau perkhidmatan.
ad
dadadadadaddad kkf
ad 1. asasada nksdjfdsjfkjsdfsfs
dadadadadaddad kkf adkvxkv djhasj
1. asasada jfkjsdfsfs aksajshs dadad
adkvxkvnksdjfds adadadadadad fsfskkf
aksajshsdjhasj 2. asasad vnksdjfdsjfkjsd
dadad adkvxk sdjhasj
adadadadadad fsfskkf aksajsh daddadad
2. asasad dsjfkjsd
adkvxkvnksdjf dadadadada kjsdfsfskkf
3. asasa kvnksdjfdsjf
aksajshsdjhasj
daddadad adkvx hsdjhasj ad
dadadadada kjsdfsfskkf aksajs dadaddad f
3. asasa kvnksdjfdsjf dadadada fkjsdfsfskk
adkvx
hsdjha
sj 4. asasa kvnksdjfdsj
aksajs ad adkvx hasj
dadaddad f aksajshsdj adda
dad
dadadada fkjsdfsfskk adad
adad fskkf
4. asasa kvnksdjfdsj adad dsjfkjsdfs
adkvx hasj 5. asas xkvnksdjf j d
aksajshsdj dad adkv jhas addada kf
adad
adda aksa
jshsd
adadad fsfsk
adadad fdsjfkjsd
adad fskkf
adad dsjfkjsdfs 6. asas xkvnksdj sj adad
5. asas xkvnksdjf j d adkv jshsdjha adadadadd fsfskkf
aksa adadad fdsjfkjsd
jhas
adkv
jshsd addada kf
aksa adadad fsfsk 7. asasadkvxkvnjshsdjha
ksdj sj
adadad fdsjfkjsd ad
6. asas xkvnksdj sj daddad kkf aksa
adkv jshsdjha
aksa dadada kjsdfsfs
sadada sdjfdsjf
7. asaadkvxkvnk sdjhasj
aksajsh
Kajian keperluan Penyelesaian Projek Penjanaan

pelanggan masalah inventif brief idea
adsdajsfjsdkjhsdkagklsd
kjhsajfdjsadfdsafsjfjkhdsjgdkfgjhaskdljfk czsdv
iuyqwfgasdfbjsdbvdfvds kjfhsdkjfhsdahmzc
jhsafkhgasbdcbsvbsnbvbvsajiavijhdsaifhasdas
bxjvjsdbsd ehfewjbfhswvaea
vas
ksjdkjbvsdjvbsdjbvjsdbk
ksdkvksdjvkjsdnvkjsdnvkksjdvksdlvjhjhkvasd
kasdvnsdkvnsdkvlsdvlm sdnvkndskvnjsv
xnz. vnx.m,c dslmvlmmmlmws
n,mxc
x,zm ksc mkxcm nnnmx.vnsdkljvksdnvm
.mcxnkv ndshfvdsioh
kjxcbvljdsnvkndskvnods n
vkmnk
jhsdfihasknvksdnv jvodslkvnxckpiajokdjv
kosakdvknsdklvk mnsca mnsknaodjavklsdlkj
sn mnsaokdsan
odjoiaufwoejlkfjsaklkwei
knsvhdsohvoiaweifowkle fwh
mvkajwhifhqwiehfwqhofhjflkwejfopuwefwjfojpo
KMBADJjhbcssjdhfuwye weohfkfkhkhf;oiopo
kjvjsadbjvbjs ufhjiwqhfeijhjihwf
.asjkdnvksdnkjhvjsdaho
KBNKJAJhhwhfjisiuwiuhhohkeJLKJLKAJ;
iuhsiajnjvnjsueygregheh fihwihfijhwjijvwbbkw
kxbnkjsbnkjh gjekgekwhig
ogiureihkjdnb
mcxnbj dfshbiuhfdsh mkdnbiruhbj
kcxmn kjnc klcnv biipkmnb;smodfueiinkbni
klndkjoiugoiueoiug
Lakaran Penghasilan Pengujian/

Pendokumentasian
idea model penambahbaikan
Rajah 2.1 Langkah-langkah dalam proses penghasilan produk

38
Penghasilan Produk
2.1.1 Menyatakan Produk yang Hendak Dihasilkan Berdasarkan Kajian

Keperluan Pelanggan dan Projek Brief
Pereka bentuk perlu memahami produk yang hendak dihasilkan dengan jelas. Untuk
mendapatkan maklumat lengkap tentang produk yang hendak dihasilkan, pereka bentuk
perlu bermula dengan melakukan kajian keperluan pelanggan, seterusnya diikuti
dengan menyediakan projek brief.
A Kajian keperluan pelanggan

Kajian keperluan pelanggan perlu dijalankan untuk memastikan idea reka bentuk
produk yang akan dihasilkan memenuhi keperluan dan kehendak pelanggan. Kajian
keperluan pelanggan yang baik dapat membantu pereka bentuk meyakinkan pelanggan
untuk menggunakan produk yang akan dihasilkan. Terdapat beberapa kriteria dalam
kajian keperluan pelanggan, iaitu:
1. Maklumat pelanggan
2. Latar belakang produk
3. Penambahbaikan
Maklumat pelanggan
Melalui kajian ini, pereka bentuk dapat mengenal pasti pelanggan yang berpotensi
untuk membeli produk yang dihasilkan. Maklumat lengkap pelanggan seperti jantina,
umur, pekerjaan dan latar belakang ekonomi membolehkan pereka bentuk menghasilkan
produk yang tepat dengan kumpulan sasaran.
BAB 2
Latar belakang produk
Pelanggan lazimnya akan menitikberatkan beberapa faktor sebelum membeli suatu
produk. Latar belakang seperti jenama, kegunaan, kebaikan, kelemahan dan pengeluar
produk merupakan antara faktor yang boleh mempengaruhi keputusan pelanggan untuk
membeli sesuatu produk.
Penambahbaikan
Melalui kajian keperluan pelanggan, pereka bentuk juga boleh melakukan
penambahbaikan dengan mengenal pasti pandangan pelanggan dari aspek reka bentuk
produk, perkhidmatan selepas jualan, pelanggan, pesaing, kelemahan produk sedia ada di
pasaran dan harapan pelanggan setelah penambahbaikan dilakukan terhadap produk.
Kajian keperluan pelanggan dilakukan dengan menggunakan borang kajian keperluan
pelanggan. Rajah 2.2 menunjukkan contoh borang kajian keperluan pelanggan yang telah
dilengkapkan sebelum menghasilkan produk yang dinamakan sebagai Penggilap Kasut
Magik. Kandungan borang kajian keperluan pelanggan boleh diubah suai bergantung
kepada maklumat yang dikehendaki pereka bentuk daripada pelanggan.
39
BAB 2 Pembangunan Produk
BORANG KAJ KAJIANIAN KEP KEPERLUAN

ERL UAN PEL ANG
PELANGGAN
GAN GAN
BORANG ANGKAJ IAN KEP ERL
UAN UAN PEL PELANG ANG GAN
BOR BOR
ANG KAJ IAN KEP ERL
Bahagian A: Maklumat lum at PelaPelanggan
nggan
Bah agia n A: Mak an an
BahBah
agiaagia
n A: A: Mak
n Mak lumlum at Pela
at Pela nggngg
Nama : Hisham binSalim Salim
Nam
a : a : Hisha bin
m Salim
Nam
Nama : Hisha Hisha m bin
m bin Salim
Jantina: Lelaki Um Umur: ur: 35
Jan tina : kiLela ki Um Umur: ur: 35 35
Jan tina
Jantina:No. : Lela
Lela ki 35
telefon: 012-3456789 EmaEmail: il: hs4k @gm ail.co
hs4k@gmail.com m
No. tele
fon: fon: 012- 345 9678 9 Ema Ema
il: il: hs4k @gm@gm m m
ail.coail.co
No. tele
No. telefon: 012- 012-
345 345
678 678
9 hs4k
Pekerjaan: Guru PenPendapatan:
dap atan: RM5 : RM5 000
RM5000
Pekerja an: Guru Pen dapdap
Pen atan atan : RM5 000000
Pek erja
an:
Pekerja Alamat: an:
Guru Guru
BerBerkeluarga:
kelu arga : /YAYA / /TIDTIDAKAK
Alam
at: at: BerBerkelu kelu
arga arga: YA : YA
/ TID AK AK
TID
Alam
at:
Alam SMK Rapa t Indah , Pera k
SMK Rapat Indah, Perak TanTanggungan:
ggu nga n: Tiad a
Tiada
TanTan gguggu nganga n: Tiad n: Tiada a
SMKSMKRapaRapa t Indah
t Indah , Pera k k
, Pera
ulan):
Tempat beli-belah: Kekerapan an mem beli
membeli-belah -bel(sebah (seb (sebulan):
Tem pat beli -bel ah: Kek
erap
Kek
erapan
erapan
mem mem beli beli
-bel ah ah
-bel (sebulan ulan): ):
Tem pat
patKombeli beli -bel
ah:
-belbeli- ah: Kek
Tem Kompleks
pleks belah
beli-belah
belah
4 kali
4 kali4 kali
beli-beli-
plekspleks 4 kali
KomKom belah
Jumlah perbelanjaan bulanan: <RM RM100 100 RM
RM300 300 RM
––499RM499499
elan jaan bula nan : RM< 100 RM RM
300 300– RM– RM499
Jum lah perb : <
Jum Jum lah perb
(tandakan
perb
lah(tan elan elan3)jaan
jaan bula nannan
bula : < RM100
RM 500 4 4 4
dak an 3) RM100 100 –– 299
RMRM299 299 > RM >>500 RM500
(tan dak
dakan 3) an 3) RM RM
100 – RM > RM 500 4
(tan RM100 – RM 299
Bahagian B: Latar Belakang Produkduk yang
yan g Dig unakan
Digunakan Sek arang
Sekarang
Bah agia B: B: ar
n Lat LatBel Bel
ar aka aka
ng ng Pro
Pro
duk duk
yan yang Dig g Dig unauna kankan SekSek araara ng ng
Bah
Bahagia agia n
n B: Lat ar Bel aka ng Pro
Nama produk yang digunakan Beruss kasu kasutt
g digu an an
nak
yan Beru
Nam
a pro produk
a duk yan g digu nak
an
Beru s kasu t t
Nam
Nama pro duk yan g digu nak Beru s kasu
Ciri produk yang digunakan
g digu nak an Beru Beruss kayu deng
Beru dengan an bulu sinte
sintetiktik
Ciri pro duk
yan yan
g digu nak an s kayu deng
an an bulu
bulu sinte tik tik
sinte
dukduk
deng
propro yang digunakan s kayu
CiriCiri
Beru
Mengapakah produk digunakan?
digu nak an? Untuk
Untu k menggilap
meng gilap t t
kasu
kasut
Men gap aka
h pro produk
h duk digu nak an? Untu k meng gilapkasu kasu
t
Men gapgap
Men akaaka h produk digunak an? Untu k meng gilap
Kebaikan produk sedia ia ada
kasu t
BAB 2
ada Boleh h menggilap

meng gilap kasut
Keb aika produk
n duk sed sedada
ia Bole hBolemeng gilapkasu t t
kasu
KebKebaikaaika n pro
n produk sedia ada Bole h meng gilap
meng kasu
gilap kasut dan
t dan boleh
Kelemahan produk sedia ada 1.1. Mengambil l masa
masa yang
yang lama
lama kuntu
untuk k menggilap t dan bolehboleh
mah an pro duk sed ia ada Meng ambi
l masa yang lama untu
k meng meng
gilap kasukasu
gilap t dan boleh
Kele sedsed ia ada 1. 1. Meng ambi yang lama untu
dukduk
l masa
an an propro
Kele mah ia ada Meng ambi
Kele mah melenguhkan
mele
nguh nguh
kantangtang an an
tang
kan tangan
an jari
melemele
nguh kan egan anberus seles
ng selesa dipeg
a dipegang ang dan meny akitk
boleh menyakitkan
dan boleh an jari
2.
2.2. Pemegang
Pem Pem g beru s kura
egan
g
kura
beru
ng
kuraseles
s kurang
ng
seles a a dipeg
dipeg ang dan dan
ang menymeny
bolehboleh akitkakitk
an jari jari
2. Pem egan
3.3. Bolehg beru s
digunakan akan untu
untuk k meng
menggilap gilap kasu
kasut t saha
sahaja ja
hBole h digun kasukasu saha
t ja ja
3. Bole
3. Bole h digun akanakan
digun untuuntuk mengk menggilapgilap t saha
Bahagian C: Penambahbaikan ambah baikan
Bah agia C: Pen
C:n Pen an an
baik
Bah
Bahagia agia
n C: n Pen amam bahbah baik lebih
anlebih cepa t, muda hdandan tidak
Apakah penambahbaikan ahb aika n yang
yan g 1.1.Boleh
Bole hmenggilap
meng gilap kasu
kasut
t deng deng
tdengan
an lebih cepa cepat, h mudah
t, muda h dan
dan tidak tidak
tidak
Apa kah pen amb meng gilap kasu cepa t, muda
g gg1. Bole h meng
aika yan
n yang 1. Bole h kasu t deng an lebih
ahbahb
pen amb gilap
ApaApakah kah
perlupen ada
amb pada aika n yan
produk yan
melenguhkan
mele nguh kan an an
tang
tangan
perl u ada pad
a pro produk
a duk yan g mele nguh
kan kan
tang tang
an tidak meny akitk an jari
perlperl u ada
u akan
ada pad
dihasilkan?
pad a pro duk yang mele nguh
2. Pemegang
2. eganPem egan berus
beru
g s seles seles
sselesa dipeg dipeg
adipegang
ang ang
supa supa
supaya yatidak
ya tidak meny
akitk akitk an jari
menyakitkan
an jari jari
aka n diha silk
an? an? 2. Pem g beru g beru
s seles a a
dipeg ang supa ya tidak meny kasu t
akaaka n diha
n diha silk
silkan?
2. Pem egan
3. Boleh
3. hBole digunakan akan
h digun juga untu juga
juga untu
untuk k mem bers
membersihkan
ihkanihkan
ihkan
kasukasu kasut
t
3. Bole
3. Bole h digun akanakan
digun juga untu k mem k membersbers t
Bahagian D: Lain-lain klutma tam
ttambahan bah pela
anpelanggan) nggan)
Bah agia n D: Lain -lai
n n(Isikan
(Isi (Isi
kan kanseb
sebagai
seb
aga ma
aga
i ma
klu
maklumat
mama
i klu
ma t tam tam
bah bah
an an
pela pela
ngg an)an)
ngg
agia n D: Lain -lai
-lain (Isikan sebaga i
BahBahagia n D: Lain
Bilangan kasut yang
Bila nga n kasu t yan
g ganda
and and
a mili amiliki
ki ki3 3pasa
mili 3pasang
Bila nga
(pasang) n
kasu
n sang) kasu
t t
yan yan
g and a mili ki pasa ng
Bilanga(pa 3 pasa ng ng
sansan
(pa(pa g) g)
Jenis bahan (material) bagi
Jen Jen
is
kasut
is bah
bahyang an an (ma
(ma teri
dinyatakan al)
bag
al)
teribag
i i i
bag Kulit Kulit
bah an (ma
Jenis kasut yang dinyatakan teri al) KulitKulit
kasu t yan
g diny diny
g atakan atak an
kasu t yan Bulana n
Kekerapan menggilap
Kek erap an men ggil apkasut
kasu
t t Har
Harianian ian
Har BulBul
ana n n
Bulanan
ana
erap an men ggil ap
ap kasut kasu Har ian
KekKek (tandakan
erap an dak
(tan
menan ggil
3)
Mingguan an 4 44 4 LanLan Lan
Langsung ng
gsutida k k
tida
tidak
(tan dak an
3) Minggu ggu
an gsu gsu
ng ng
tida k
(tan dak an 3) 3)
MingguanMin
Rajah 2.2 Contoh borang kajian keperluan pelanggan yang telah dilengkapkan
40
Penghasilan Produk
Penyelesaian masalah inventif ialah kaedah penyelesaian masalah secara sistematik

dengan masalah dan penyelesaiannya telah dikenal pasti terlebih dahulu dan bukan
berdasarkan idea spontan daripada individu atau kumpulan. Kaedah ini membolehkan
proses diulang beberapa kali untuk mendapatkan keputusan yang lebih baik, cepat
dan menjimatkan.
Berdasarkan maklum balas daripada borang kajian keperluan pelanggan, penyelesaian
masalah inventif diaplikasikan untuk penambahbaikan bagi mengatasi kelemahan produk
sedia ada. Rajah 2.3 menunjukkan proses penyelesaian masalah inventif.
Kenal pasti masalah inventif
Bina model fungsi dengan garisan interaksi

(tunjukkan kedudukan punca masalah)
Buat analisis berantai punca-kesan

(kenal pasti punca permasalahan)
Tentukan jenis percanggahan fizikal

(sama ada kaedah pemisahan
ruang atau masa)
Pilih prinsip inventif yang sesuai
BAB 2
Hasilkan cadangan penyelesaian
masalah dalam bentuk lakaran
Rajah 2.3 Proses penyelesaian masalah inventif

Rajah 2.4 menunjukkan komponen berfungsi berus kasut ketika digunakan untuk
menggilap kasut.
Tangan
Berus
Berus kasut
Pemegang
berus
Rongga
Berus kasut
Kasut
Rajah 2.4 Komponen berfungsi berus kasut ketika menggilap kasut
41
Rajah 2.5 menunjukkan model fungsi bagi situasi semasa menggunakan berus kasut
untuk menggilap kasut. Situasi digambarkan melalui garisan interaksi yang digunakan
untuk mengenal pasti punca masalah.
kotor
menggerak
Habuk
m
em
memegang memegang memegang memegang ir memegang
eg
gk
a
in
ng
Tangan
Pemegang
Rongga
Krim eny Kasut Tangan
Gam Berus m g
berus kasut
an
menggerak eg
em
m
m
en
Air
yin
kotor
gk
ir
Rajah 2.5 Model fungsi situasi semasa menggunakan berus kasut
Berdasarkan model fungsi, didapati masalah berpunca daripada pelanggan yang tidak
dapat memberikan tekanan sekata semasa menggilap kasut. Analisis berantai
punca-kesan telah dijalankan untuk mengenal pasti punca dan kesan bagi masalah.
Kasut masih tidak berkilat selepas menggilap
Mengapa?
Info Bestari
BAB 2
Air dan habuk masih melekat pada kasut

Maksud beberapa simbol
Mengapa? inventif pada model fungsi:
Komponen
Krim kasut tidak tersebar sekata (pembawa fungsi)
Mengapa? Subjek
(penerima kesan akibat
Tekanan ketika menggilap tidak seragam perubahan parameter)
Supersistem
Mengapa?
(elemen persekitaran
atau semula jadi yang
Daya yang digunakan untuk menggilap tidak seragam
mempengaruhi
Mengapa? sesuatu sistem)
Mengejar masa dan tangan menjadi semakin lenguh
Rajah 2.6 Analisis berantai punca-kesan

Berdasarkan analisis di atas, masalah kelenguhan tangan didapati berlaku ketika
tekanan berlebihan digunakan semasa menggilap. Masalah kelenguhan tangan tidak
berlaku sebelum atau selepas menggilap. Maka, masalah tersebut bukan masalah
inventif pemisahan masa. Masalah ini merupakan masalah inventif pemisahan ruang
kerana masalah kelenguhan tangan dan tekanan berus tidak sekata berlaku pada masa
yang sama.
42
Penghasilan Produk
Oleh itu, kaedah penyelesaian masalah inventif secara pemisahan ruang dipilih. Prinsip
inventif jenis pengantara (intermediary) dan tidak simetri (asymmetry) dikenal pasti
adalah paling sesuai untuk menyelesaikan masalah inventif yang dihadapi.
Jadual 2.1 Prinsip inventif untuk menyelesaikan masalah inventif yang dihadapi
Cadangan Penerangan Adakah konsep ini menyelesaikan

prinsip inventif konsep masalah tekanan berus tidak sekata?
Pengantara Memperkenalkan • Komponen baharu mestilah boleh memberus secara

(intermediary) komponen baharu berputar dan mempunyai laju yang seragam.
untuk membantu • Maka, komponen baharu tersebut ialah motor berkuasa
pelanggan elektrik yang dipasang pada berus yang berputar.
Tidak simetri Mengubah bentuk • Komponen yang mempunyai reka bentuk bulat dan
(asymmetry) kepada simetri simetri akan berputar dengan seragam dan stabil.
atau tidak simetri • Maka, reka bentuk berus yang baharu adalah bulat
dan simetri.
B Projek brief
Projek brief ialah proses perbincangan awal antara pengurus projek dengan pelanggan
yang turut dihadiri oleh pereka bentuk. Pereka bentuk berperanan menterjemahkan idea
reka bentuk produk daripada pelanggan kepada bentuk lakaran atau contengan.
Penyelesaian masalah inventif
BAB 2
Projek brief
3 Lakaran yang dipilih
Beberapa lakaran idea reka bentuk produk yang dicadangkan kepada pelanggan
Lakaran akhir
Rajah 2.7 Proses projek brief
43
Jadual 2.2 Contoh borang projek brief yang telah dilengkapkan
Tajuk: Penggilap kasut magik
Kriteria pertimbangan utama Catatan

Fungsi
1. Apakah kegunaan produk ini? 1. Produk digunakan untuk menggilap dan
2. Di manakah produk ini digunakan? membersihkan kasut kulit dan kasut PVC.
2. Produk digunakan di rumah atau di mana-mana
sahaja mengikut keperluan pengguna.
Persembahan
1. Bagaimanakah cara produk ini dipersembahkan? Produk dipersembahkan dalam pelbagai warna.
Tujuan pasaran
1. Siapakah yang akan menggunakannya? 1. Produk akan digunakan oleh semua pengguna
2. Siapakah pesaing yang wujud? kasut kulit dan kasut PVC.
3. Pelanggan bagaimanakah yang akan 2. Ada pesaing tetapi reka bentuk produk
menggunakan produk ini? kurang inovatif.
3. Semua pekerja pejabat, guru, murid sekolah dan
pengguna lain yang mementingkan kasut yang
berkilat dan bersih.
Kuantiti
1. Berapakah jumlah yang diperlukan?
BAB 2
Untuk fasa pertama, 100 unit.
Stail/Gaya
1. Bagaimanakah reka bentuk produk ini? 1. Produk menggabungkan bentuk geometri,
2. Adakah reka bentuk ini akan mendapat bersaiz kecil, ringan dan mudah dibawa ke
perhatian di pasaran? mana-mana.
2. Sudah semestinya kerana reka bentuk produk
yang unik.
Kualiti
1. Bagaimanakah kualiti pembuatannya? 1. Pembuatannya berkualiti tinggi.
2. Adakah pelanggan mempunyai sebarang 2. Produk tidak memerlukan ruang menyimpan
permintaan yang istimewa? yang besar.
Anggaran kos seunit

1. Berapakah kos untuk menghasilkan Kos menghasilkan seunit produk dianggarkan
seunit produk? RM35.00.
Jangka masa
1. Bilakah pelanggan ingin projek ini disiapkan? Pelanggan ingin projek disiapkan dalam tempoh 22
minggu waktu bekerja.
44
Penghasilan Produk
Maklumat yang telah dilengkapkan dalam borang projek brief perlu disaring
(diringkaskan) untuk memudahkan pengurus projek dan pereka bentuk menjalankan
tugas masing-masing. Maklumat yang telah disaring boleh ditunjukkan dalam bentuk
jadual bermaklumat atau rajah bermaklumat.
Jadual 2.3 Contoh jadual bermaklumat
Kriteria Catatan Info Bestari

Fungsi 1. Menggilap kasut kulit dan kasut PVC.
Dalam borang
2. Membersihkan kasut kulit dan kasut PVC.
projek brief, kriteria
pertimbangan utama
Persembahan Pelbagai warna. dan bilangan soalan
bagi setiap kriteria
boleh ditambah
Tujuan pasaran Semua pengguna kasut kulit dan kasut PVC. mengikut keperluan
dan kesesuaian.
Kuantiti 100 unit (fasa pertama).

Imbas Semula
Stail/gaya 1. Gabungan bentuk geometri. Terdapat beberapa

2. Saiz yang kecil. kaedah untuk menyaring
3. Ringan. maklumat yang terdapat
4. Mudah dibawa ke mana-mana. dalam borang projek
brief, iaitu:
BAB 2
Kualiti 1. Berkualiti tinggi • Mengadakan sesi
2. Tidak memerlukan ruang menyimpan yang besar. perbincangan lanjut
dengan pelanggan
Anggaran kos Kos minimum menghasilkan seunit produk ialah RM35.00. berkenaan.
seunit • Mengadakan
sidang video (video
conference) dengan
Jangka masa 22 minggu waktu bekerja. pelanggan untuk
mendapatkan
maklumat tambahan.
Kaedah ini adalah
Maklumat dalam borang projek brief yang telah disaring, lebih baik berbanding
akan diaplikasikan dalam bentuk jadual dan lakaran. Aplikasi menggunakan
projek brief dalam bentuk jadual melibatkan semua ciri-ciri panggilan telefon.
projek brief. Aplikasi projek brief dalam bentuk lakaran • Mendapatkan maklum
melibatkan lakaran produk menggunakan prinsip dan elemen balas secara bertulis
reka bentuk serta idea inovasi. daripada pelanggan.
45
Jadual 2.4 Contoh aplikasi projek brief dalam bentuk jadual

Tajuk: Penggilap kasut magik
A Tajuk projek
1. Apakah jenis produk atau perkhidmatan? 1. Penggilap kasut kulit dan kasut PVC.
2. Apakah kegunaan produk ini? 2. Digunakan untuk menggilap dan membersihkan kasut kulit dan
3. Di manakah produk ini akan digunakan? kasut PVC.
3. Di rumah atau di tempat-tempat lain yang sesuai.
B Gambaran keseluruhan projek
1. Siapakah yang akan menggunakannya? 1. Semua pengguna kasut kulit dan kasut PVC yang
2. Apakah tujuan produk ini dihasilkan? mementingkan kasut yang berkilat dan bersih.
3. Adakah produk ini diperlukan oleh 2. Menggilap dan membersihkan kasut kulit dan kasut PVC.
pelanggan? 3. Ya, amat diperlukan.
4. Bagaimanakah produk ini digunakan atau 4. Dipersembahkan dalam pelbagai warna.
dipersembahkan?
C Reka bentuk produk
1. Apakah elemen dan prinsip reka bentuk 1. Elemen reka bentuk yang akan digunakan ialah warna, ruang,
yang akan digunakan? rupa, tekstur dan bentuk. Prinsip reka bentuk yang akan
2. Apakah konsep reka bentuk yang ingin digunakan ialah keseimbangan dan kesatuan.
diterapkan? 2. Konsep reka bentuk yang ingin diterapkan ialah bentuk
3. Adakah produk ini inovasi daripada mengikut fungsi ( form follow function ).
produk sedia ada atau produk yang 3. Produk yang baharu dibangunkan.
baharu dibangunkan?
D Perancangan dalam pengurusan projek
1. Pembahagian kumpulan kerja 1. Pembahagian kumpulan kerja, jadual kerja dan kos pengeluaran
2. Jadual kerja dinyatakan dalam kertas kerja.
3. Kos pengeluaran 2. Kuantiti penghasilan ialah 100 unit bagi fasa pertama. Fasa
BAB 2
4. Kuantiti penghasilan seterusnya bergantung kepada permintaan pelanggan.

E Analisis kajian reka bentuk produk dan
pasaran
1. Membuat perbandingan dari segi fungsi, 1. Jadual perbandingan
persembahan, tujuan pasaran, kuantiti,
kualiti, anggaran kos seunit dan jangka
masa.
• Menggunakan kayu dan • Menggunakan kayu dan

bulu haiwan bulu sintetik
• Hanya satu fungsi sahaja • Hanya satu fungsi sahaja
• Pemegang berus tidak • Pemegang berus lebih
selesa dipegang selesa dipegang
• Memerlukan tenaga yang • Memerlukan tenaga yang
banyak untuk menggilap banyak untuk menggilap
2. Sudah pasti kerana produk mempunyai rekaan yang berinovasi

2. Adakah produk ini akan mendapat dan sesuai dengan fungsinya.
permintaan di pasaran?
F Lakaran idea
1. Bagaimanakah rupa bentuk produk dalam Lakaran dipersembahkan dalam bentuk lakaran piktorial yang
bentuk 2D dan 3D? memaparkan bentuk 3D dan isometrik. Lukisan unjuran ortografik
memaparkan produk dalam bentuk 2D pada tiga sudut pandangan.
G Penghasilan mock-up atau model
1. Bahan dan peralatan yang diperlukan untuk Menggunakan kayu, MDF, span tebal, kepingan akrilik hitam,
menghasilkan mock-up atau model. pembaris, gunting, pisau pemotong dan lain-lain lagi.
46
Penghasilan Produk
Aktiviti Mengenal pasti dan mencadangkan PAK-21

3 Stray,
EM K
Kreativiti dan
penambahbaikan pada produk sedia ada 1 Stay Inovasi

2. Guru menyediakan gambar foto bagi enam jenis produk yang berada di pasaran. Setiap
kumpulan akan mencabut satu gambar foto. Berdasarkan gambar foto yang diperoleh,
kenal pasti masalah yang ada pada produk. Senaraikan masalah dan cadangkan
penambahbaikan pada produk.
3. Guru mengedarkan kertas sebak. Sediakan borang projek brief (Rujuk Jadual 2.2) dan
cadangkan penambahbaikan pada produk.
4. Tampalkan borang projek brief yang telah siap di sudut stesen kumpulan anda.
5. Seorang ahli kumpulan akan tinggal di stesen tersebut untuk memberikan penerangan.
Ahli-ahli yang lain akan bergerak ke stesen kumpulan lain untuk melihat, bertanyakan
soalan dan membuat catatan.
Praktis Formatif
1. Nyatakan dua cara untuk mendapatkan maklumat lengkap tentang sesuatu produk yang
akan dihasilkan.
2. Jelaskan tujuan menjalankan kajian keperluan pelanggan sebelum proses menghasilkan
sesuatu produk dilakukan.
2.1.2 Mengenal Pasti Asas Teknologi yang Sesuai dengan Kehendak Reka
BAB 2
Bentuk Produk
Setelah mengenal pasti cadangan projek, pereka bentuk perlu memilih teknologi
yang sesuai dengan cadangan reka bentuk bagi memastikan produk dapat memenuhi
keperluan dan kehendak pelanggan.
Imbas Semula
A Justifikasi pereka bentuk semasa memilih
teknologi Teknologi-teknologi yang
telah anda pelajari.
Rajah 2.8 menunjukkan justifikasi pereka bentuk semasa Tingkatan 1:
memilih teknologi bagi reka bentuk produk baharu yang • Reka bentuk sistem
akan dihasilkan. fertigasi
• Reka bentuk fesyen
Tingkatan 2:
Justifikasi pemilihan teknologi • Teknologi pembuatan
• Reka bentuk mekanikal
• Reka bentuk elektrik
• Reka bentuk elektronik
• Reka bentuk sistem
akuaponik
Aplikasi Tujuan Kekuatan dan
Fungsi • Reka bentuk makanan
teknologi penggunaan kelemahan
teknologi Tingkatan 3:
yang dipilih teknologi teknologi
• Reka bentuk
mekatronik
Rajah 2.8 Justifikasi pereka bentuk semasa memilih teknologi
47
Aplikasi teknologi yang dipilih

Pereka bentuk perlu menggabungkan dan mengaplikasikan teknologi yang sesuai dan
tepat semasa proses menghasilkan reka bentuk produk baharu.
Tujuan penggunaan teknologi
Pereka bentuk perlu memahami tujuan suatu teknologi dipilih bagi reka bentuk produk
baharu yang akan dihasilkan. Pemilihan teknologi yang tepat akan menghasilkan produk
baharu yang unik, memenuhi keperluan dan kehendak pelanggan serta mampu bersaing
dengan produk-produk lain yang terdapat di pasaran.
Fungsi teknologi
Teknologi yang digunakan mestilah sesuai dan mampu menyelesaikan masalah yang
terdapat pada produk sedia ada. Pereka bentuk perlu memahami keupayaan teknologi
yang dipilih supaya produk baharu yang dihasilkan mempunyai keunikan dari segi
fungsi berbanding produk-produk lain di pasaran. Pada masa yang sama, produk baharu
tersebut hendaklah dapat memenuhi keperluan dan kehendak pelanggan.
Kekuatan dan kelemahan teknologi
Mengenal pasti kekuatan dan kelemahan teknologi adalah amat penting dalam proses
menghasilkan suatu reka bentuk produk baharu. Pereka bentuk perlu memilih teknologi
yang sesuai dan dapat menyelesaikan masalah yang dihadapi pelanggan pada produk
sedia ada di pasaran.
BAB 2
B Teknologi yang sesuai dengan kehendak reka bentuk produk

Seorang pereka bentuk bercadang menghasilkan reka bentuk produk baharu, iaitu berus
yang memudahkan dan menyenangkan aktiviti menggilap kasut. Bagaimanakah pereka
bentuk mengenal pasti teknologi yang sesuai dengan kehendak reka bentuk produk
baharu yang akan dihasilkan? Gambar foto 2.1 menunjukkan seorang pereka bentuk
selaku pengurus projek sedang berbincang bersama pasukan kerja untuk mengenal pasti
teknologi yang bersesuaian dengan reka bentuk produk baharu yang akan dihasilkan.
Gambar foto 2.1 Pereka bentuk sedang berbincang bersama pasukan kerja
48
Penghasilan Produk
Rajah 2.9 menunjukkan kelemahan yang telah dikenal pasti oleh pereka bentuk pada
berus kasut konvensional bagi mendapatkan idea untuk menghasilkan reka bentuk
produk baharu.
Penggunaan berus kasut Bentuk berus kasut

konvensional ketika menggilap konvensional yang tidak
kasut boleh mengakibatkan ergonomik menyebabkan
kelenguhan tangan kerana genggaman tidak kuat
memakan masa yang panjang. ketika menggilap kasut.
Idea menghasilkan reka

bentuk produk baharu
BAB 2
Saiz berus kasut Berus kasut Proses menggilap kasut
konvensional yang konvensional menggunakan berus
berbeza-beza boleh kasut konvensional
mempengaruhi mengambil masa yang
keselesaan pengguna panjang.
ketika menggilap kasut.
Fungsi berus kasut

konvensional adalah
terhad untuk menggilap
kasut sahaja.
Rajah 2.9 Kelemahan yang dikenal pasti pada berus kasut konvensional
49
Hasil perbincangan bersama pasukan kerja, pereka bentuk telah memilih untuk
menggabungkan reka bentuk elektrik dan reka bentuk mekanikal bagi menghasilkan reka
bentuk Penggilap Kasut Magik.
1. Aplikasi teknologi yang dipilih
Gabungan reka bentuk elektrik dan reka bentuk mekanikal.
2. Tujuan penggunaan teknologi
Mengatasi kelemahan yang terdapat pada berus kasut konvensional. Reka bentuk
Penggilap Kasut Magik yang dihasilkan akan lebih dinamik, berkualiti, selamat
digunakan, mesra pengguna dan mesra alam.
3. Fungsi teknologi
(a) Reka bentuk elektrik: Motor AT berputar mengerakkan gear.
Motor AT Bateri
BAB 2
Suis tekan tutup Wayar lembar tunggal
Gambar foto 2.2 Komponen sistem elektrik

(b) Reka bentuk mekanikal: Gear taji memindahkan kuasa dan membolehkan pad
penggilap berputar untuk menggilap atau membersihkan kasut.
Gear taji Pad penggilap (polisher pad)
Gambar foto 2.3 Komponen sistem mekanikal

4. Kekuatan dan kelemahan teknologi
Jadual 2.5 menunjukkan analisis terhadap kekuatan dan kelemahan teknologi yang
akan diaplikasikan pada reka bentuk Penggilap Kasut Magik.
50
Penghasilan Produk
Jadual 2.5 Analisis kekuatan dan kelemahan teknologi yang akan diaplikasikan
Aplikasi
Komponen Kekuatan Kelemahan
teknologi
Reka Gear taji • Memindahkan kuasa dan memutarkan • Sukar didapati. Hanya
bentuk pad penggilap terdapat di kedai
mekanikal elektronik sahaja.
Pad • Menggilap dan membersihkan kasut

−
penggilap • Span boleh dibasuh sekiranya kotor
Reka Motor AT • Berputar untuk mengerakkan gear di

bentuk dalam perumah
elektrik • Mudah didapati −
• Saiz kecil
• Jangka hayat lama
Bateri • Membekalkan kuasa kepada seluruh sistem • Perlu diganti apabila
• Harga murah dan mudah didapati kehabisan kuasa
Suis tekan • Melengkapkan litar apabila suis ditekan

tutup • Menyambung dan memutuskan aliran arus −
• Harga murah dan mudah didapati
Wayar • Mengalirkan arus ke setiap komponen di
lembar dalam litar −
tunggal • Harga murah dan mudah didapati
BAB 2
Gabungan reka bentuk elektrik dan reka bentuk mekanikal telah dikenal pasti oleh
pereka bentuk mempunyai lebih banyak kekuatan berbanding kelemahan. Oleh itu,
pereka bentuk akan menggunakan kedua-dua teknologi untuk menghasilkan reka bentuk
Penggilap Kasut Magik.
Aktiviti Mengenal pasti asas teknologi yang sesuai PAK-21

Round
EM K
Kreativiti dan
dengan kehendak reka bentuk projek Table Inovasi

2. Tunjukkan gambar foto satu produk pada masa dahulu dan sekarang.
3. Setiap ahli kumpulan perlu mengenal pasti teknologi yang digunakan dalam evolusi
produk yang ditunjukkan dalam gambar foto.
4. Tuliskan idea secara bergilir-gilir pada kertas yang sama dengan menggunakan pen yang
berlainan warna.
5. Seterusnya, wakil setiap kumpulan membentangkan hasil dapatan kumpulan masing-masing
di dalam kelas.
Praktis Formatif
1. Nyatakan empat justifikasi pereka bentuk semasa memilih teknologi sebelum menghasilkan
sesuatu reka bentuk produk baharu.
51
2.1.3 Merancang Konsep, Elemen dan Prinsip Reka Bentuk yang

Dipersetujui dalam Bentuk Lakaran
A Konsep penghasilan idea

Penghasilan produk bermula dengan menyampaikan idea tentang produk dalam bentuk
lakaran. Tujuan lakaran dihasilkan adalah untuk mendapatkan gambaran awal idea reka
bentuk dan fungsi produk. Pereka bentuk perlu menghasilkan beberapa lakaran idea
untuk mendapatkan lakaran reka bentuk akhir yang terbaik bagi produk yang
akan dihasilkan.
Lakaran-lakaran yang dihasilkan dapat menzahirkan idea kreatif dan inovatif serta
membolehkan pereka bentuk memilih lakaran yang terbaik. Dua konsep penghasilan idea
bagi reka bentuk produk ialah bentuk mengikut fungsi (form follow function) dan fungsi
mengikut bentuk (function follow form). Perbezaan antara kedua-dua konsep penghasilan
idea diterangkan dalam Jadual 2.6 yang berikut.
Jadual 2.6 Perbezaan antara dua konsep penghasilan idea
Bentuk mengikut fungsi Fungsi mengikut bentuk

(form follow function) (function follow form)
Reka bentuk produk mengikut fungsi yang Reka bentuk akan mewujudkan fungsi bagi
dikehendaki oleh pelanggan. produk yang telah dihasilkan.
Reka bentuk produk mesti memenuhi Reka bentuk menentukan bagaimana produk
fungsi sepenuhnya. akan berfungsi. Lazimnya, produk mempunyai
BAB 2
reka bentuk yang menarik.
Contohnya, kerusi direka bentuk untuk Contohnya, peralatan dapur yang direka
berfungsi sebagai tempat duduk. Namun, bagi bentuk menyerupai raksasa ‘Loch Ness’
memenuhi fungsi sebagai tempat duduk sambil mendapat permintaan kerana mempunyai reka
merehatkan badan, maka kerusi malas telah bentuk yang menarik dan berfungsi.
direka bentuk.
Kerusi
Kerusi malas Senduk dan penapis ʻLoch Nessʼ
Merujuk kepada projek brief, konsep yang dipersetujui oleh pelanggan bagi produk
Penggilap Kasut Magik ialah bentuk mengikut fungsi (form follow function).
52
Penghasilan Produk
B Elemen dan prinsip reka bentuk

Lakaran yang dihasilkan oleh pereka bentuk untuk menyampaikan idea penghasilan
produk perlu mematuhi elemen dan prinsip reka bentuk.
Elemen reka bentuk ialah unsur-unsur yang digunakan dalam lakaran bagi
mempamerkan idea awal suatu rekaan. Elemen reka bentuk membolehkan idea yang
hendak disampaikan oleh pereka bentuk pada lakaran boleh difahami oleh pelanggan.
Garisan Warna
Saiz Bentuk
Elemen
reka
bentuk
Tekstur Rupa
Ruang Nilai
BAB 2
Rajah 2.10 Elemen reka bentuk
Prinsip reka bentuk ialah konsep atau peraturan yang digunakan oleh pereka bentuk
ketika menggunakan elemen-elemen reka bentuk. Prinsip reka bentuk membolehkan
lakaran yang dihasilkan oleh pereka bentuk menarik, selesa dan boleh menimbulkan
emosi positif secara visual kepada pelanggan.
Keseimbangan
Harmoni Pergerakan
Kepelbagaian Kontras
Prinsip
reka
bentuk
Kesatuan Pengulangan
Keringkasan Penekanan
Rajah 2.11 Prinsip reka bentuk

53
Elemen reka bentuk
1 Garisan ialah cantuman satu siri titik

yang mempunyai panjang dan jarak.
Garisan merupakan unsur terpenting
dalam aktiviti melakar, melukis
dan menulis. Garisan digunakan
untuk menghasilkan rupa, bentuk,
jalinan dan bayang. Garisan boleh
dihasilkan dengan sebarang alat
tulis atau perisian digital.
Rajah 2.12 Contoh garisan
3 Bentuk merujuk kepada objek yang 4 Rupa dibentuk apabila hujung garisan
mempunyai ruang, isi padu dan bertemu dengan permulaannya.
mempunyai lebih daripada satu Rupa ialah ruang yang dikelilingi
permukaan. Bentuk yang kelihatan oleh garisan. Rupa merujuk kepada
3D dinamakan bentuk ilusi. elemen dalam bentuk 2D dan
mempunyai luas.
BAB 2
Rajah 2.14 Contoh bentuk Rajah 2.15 Contoh rupa
R2.2D
7 Tekstur merupakan
teknik memberikan
impak terhadap orang
yang melihat sesuatu
permukaan. Impak juga
boleh dirasai melalui
sentuhan seperti kasar, licin,
halus, kesat dan lain-lain.
Gambar foto 2.4 Contoh tekstur
54
Penghasilan Produk
2 Warna ialah kesan pembalikan cahaya ke atas sesuatu objek. Warna dibahagikan
kepada tiga kumpulan, iaitu warna primer, warna sekunder dan warna tertier. Warna
boleh dikategorikan kepada warna panas dan warna sejuk.
primer
tertier tertier
sekunder sekunder
er
Warna panas
sek
nd
primer
un
ku
se
de
tertier tertier
r
primer primer
primer sekunder primer
tertier
sekunder
tertier
Warna sejuk
Kumpulan warna Kategori warna

Rajah 2.13 Kumpulan dan kategori warna
5 Nilai ialah kesan terang atau gelap 6 Ruang ialah kawasan kosong yang
sesuatu rona atau warna. dikelilingi oleh elemen garisan.
Ruang nyata ialah ruang antara
dua objek atau rongga dalam
sesuatu objek.
BAB 2
Rajah 2.16 Contoh nilai melalui
kesan warna Rajah 2.17 Contoh ruang pada objek
8 Saiz ialah ukuran atau dimensi bagi sesuatu objek.
20 cm
16 cm
20 cm 10 cm
10 cm 8 cm
14 cm
7 cm
20 cm 10 cm
Gambar foto 2.5 Contoh saiz bagi objek
55
Prinsip reka bentuk
1 Keseimbangan merujuk kepada kesamaan, perhatian atau tumpuan pelbagai

elemen yang digabungkan untuk membentuk suatu komposisi.
Keseimbangan simetri Keseimbangan asimetri Keseimbangan jejari

Rajah 2.18 Contoh keseimbangan pada reka bentuk
3 Kontras merujuk kepada

perbezaan ketara pada ciri
2 Pergerakan
elemen yang digunakan.
merujuk
kepada aliran
yang akan
memimpin
pergerakan
BAB 2
pandangan
mata
terhadap
sesuatu objek.
Gambar foto 2.6 Contoh pergerakan
pada reka bentuk
Gambar foto 2.7 Contoh kontras
pada reka bentuk
4 Pengulangan
merujuk kepada
penyusunan
elemen yang sama
secara berulang.
Gambar foto 2.8 Contoh pengulangan pada reka bentuk
56
Penghasilan Produk
5 Penekanan merujuk
kepada tumpuan
terhadap elemen
yang diserlahkan.
Penekanan dari Penekanan Penekanan dari

segi warna dari segi saiz segi bentuk
Rajah 2.19 Contoh penekanan pada reka bentuk
6 Keringkasan merujuk kepada olahan 7 Kesatuan merujuk kepada

terhadap idea yang kompleks untuk gabungan semua elemen untuk
menghasilkan inti pati atau elemen yang membentuk imej, konsep, tema
penting sahaja. atau idea yang sempurna.
BAB 2
Gambar foto 2.9 Contoh kesatuan pada
reka bentuk
9 Harmoni merujuk kepada

Rajah 2.20 Contoh keringkasan pada reka bentuk sesuatu yang dapat memberikan
kedamaian. Harmoni dalam
visual dapat menimbulkan emosi
8 Kepelbagaian merujuk kepada aplikasi yang positif.
pelbagai elemen, gaya, kualiti, nilai dan
idea dalam sesuatu reka bentuk.
Gambar foto 2.10 Contoh kepelbagaian Gambar foto 2.11 Contoh harmoni
pada reka bentuk pada susun atur
57
C Lakaran perkembangan idea

Lakaran perkembangan idea membantu menjelaskan rupa cadangan rekaan reka bentuk
secara 3D dan pada sudut pandangan yang berbeza. Ini akan memudahkan pereka
bentuk menilai konsep rekaan mereka sebelum melakukan sebarang pengubahsuaian.
1. Lakaran idea bagi Penggilap Kasut Magik
Lakaran idea 1
Suis tekan
tutup
Bateri
Pad Motor AT
penggilap
Elemen
- Garisan
- Ruang
Prinsip - Bentuk
- Keseimbangan - Rupa
- Kesatuan - Tekstur
Pandangan hadapan
BAB 2
Lakaran idea 3
Pemegang
Pad Suis tekan

penggilap tutup
Elemen
- Garisan
Prinsip - Ruang
- Keseimbangan - Bentuk
- Kesatuan - Rupa
Pandangan hadapan - Tekstur
58
Penghasilan Produk
Lakaran idea yang dihasilkan oleh pereka bentuk perlu Info Bestari
mengikuti elemen dan prinsip reka bentuk yang telah
dipersetujui oleh pelanggan dalam borang projek brief. Seorang pereka bentuk
bebas menentukan
bilangan lakaran idea
yang akan dihasilkannya.
Lakaran idea 2
Suis tekan tutup
Pemegang
Pad
penggilap
Penyambung motor AT
Elemen
- Garisan
Prinsip - Ruang
- Keseimbangan - Bentuk
BAB 2
- Kesatuan - Rupa
Pandangan hadapan - Tekstur
Lakaran idea 4 3 Lakaran yang dipilih
Pemegang
Suis tekan tutup
Elemen
- Garisan
- Ruang
- Bentuk
Pad - Rupa
penggilap - Tekstur
Prinsip Pandangan hadapan

- Keseimbangan
- Kesatuan
Rajah 2.21 Beberapa lakaran idea bagi Penggilap Kasut Magik

59
2. Lakaran idea bagi Pengagih Makanan Ikan Automatik
Lakaran idea 1
Tiub sifon
Media tanaman
Bekas tanaman
Siku 90o
Set penggetar
makanan ikan
Paip PVC Set mikropengawal
Prinsip Elemen
- Keseimbangan - Garisan
- Kesatuan - Ruang
- Pengulangan Tangki ikan - Bentuk
Pam air
- Keringkasan - Rupa
- Kepelbagaian - Tekstur
BAB 2
Lakaran idea 3
Bekas tanaman
(Paip PVC besar)
Paip PVC
Pam air
Set mikropengawal
Elemen
Prinsip Siku 90o
- Garisan
- Keseimbangan Tangki - Ruang
- Kesatuan ikan - Bentuk
- Pengulangan - Rupa
- Keringkasan Set penggetar
makanan ikan - Tekstur
- Kepelbagaian
60
Penghasilan Produk
Lakaran idea 2
Paip PVC Media tanaman
Siku 90o
Bekas tanaman
Rangka meja
sekolah terpakai
Set penggetar
Tangki ikan makanan ikan
Set mikropengawal
Prinsip Elemen
- Keseimbangan - Garisan
- Kesatuan - Ruang
- Pengulangan - Bentuk
- Keringkasan - Rupa
- Kepelbagaian - Tekstur
Pam air
BAB 2
Lakaran idea 4 3 Lakaran yang dipilih
Bekas tanaman
(Paip PVC besar)
Siku 90o Rangka meja

sekolah terpakai
Paip PVC
Elemen
- Garisan Set penggetar
- Ruang makanan ikan
- Bentuk
- Rupa Set
- Tekstur mikropengawal
Prinsip Tangki ikan

- Keseimbangan
Pam air
- Kesatuan
- Pengulangan
- Keringkasan
- Kepelbagaian
Rajah 2.22 Beberapa lakaran idea bagi Pengagih Makanan Ikan Automatik
61
3. Lakaran idea bagi Beg Jean
Lakaran idea 1
Pemegang beg
Ruang
penyimpanan
utama
Rantai kunci
epoxy resin
Elemen
- Garisan
Prinsip - Warna
- Keringkasan - Bentuk
- Kesatuan - Rupa
- Pengulangan - Tekstur
BAB 2
Lakaran idea 3
Ruang
penyimpanan
utama Tali beg
Rantai kunci
Poket epoxy resin
penyimpanan
hadapan
Elemen
- Garisan
Prinsip - Warna
- Kesatuan - Rupa
62
Penghasilan Produk
Lakaran idea 2 Pemegang beg
Ruang penyimpanan
utama
Butang epoxy resin
Poket penyimpanan
hadapan
Elemen
- Garisan
Prinsip - Warna
- Kesatuan - Rupa
Lakaran idea 4
BAB 2
Ruang penyimpanan utama
Kancing beg
Butang epoxy resin Tali beg
Poket
penyimpanan
hadapan Poket penyimpanan
belakang
Elemen
- Garisan
Prinsip - Warna
- Kesatuan - Rupa
Rajah 2.23 Beberapa lakaran idea bagi Beg Jean
Praktis Formatif
1. Berikan satu perbezaan bagi konsep penghasilan idea bentuk antara mengikut fungsi
dengan fungsi mengikut bentuk.
2. Nyatakan elemen reka bentuk yang digunakan dalam lakaran Penggilap Kasut Magik.
63
2.1.4 Menghasilkan Lakaran Produk yang Hendak Dibuat

Lakaran produk yang hendak dibuat adalah lakaran idea
terbaik yang mengandungi semua maklumat penting Imbas Semula
sesuatu reka bentuk produk. Lakaran dihasilkan dengan
gaya persembahan yang menarik dan mampu meyakinkan Lakaran perspektif
pelanggan terhadap produk. Lakaran idea terbaik yang ialah bentuk ilustrasi
dipilih akan ditambah baik dari segi persembahan dengan objek yang menyamai
pandangan mata
menggunakan kaedah lakaran perspektif dan rendering.
manusia. Ilustrasi
Pelbagai media lakaran seperti art marker, pewarna pastel dihasilkan dalam bentuk
dan pensel warna boleh digunakan mengikut kesesuaian 3D dan mempunyai
supaya pelanggan dapat melihat reka bentuk produk yang bentuk lebih realistik.
akan dihasilkan dengan jelas. Lakaran produk disarankan
dalam bentuk 3D supaya keseluruhan reka bentuk produk
lebih jelas dan mudah difahami. Info Bestari
A Lakaran 3D
Lakaran 3D yang dilengkapi dengan maklumat produk
dinamakan lakaran 3D bermaklumat. Semua maklumat
yang diperlukan untuk pelanggan memahami suatu reka
bentuk produk perlu dinyatakan dengan jelas pada lakaran.
Rajah 2.24 menunjukkan maklumat yang perlu dinyatakan Art marker merupakan
media utama yang
pada suatu lakaran 3D.
digunakan untuk
BAB 2
menghasilkan lakaran.
Elemen reka Nama

bentuk yang produk
digunakan
Maklumat
Prinsip reka yang perlu Saiz
bentuk yang dinyatakan produk dan
digunakan pada lakaran komponen
3D
Komponen Bahan yang

atau bahagian- digunakan
bahagian pada produk
produk
Rajah 2.24 Maklumat yang perlu dinyatakan pada suatu lakaran 3D

64
Penghasilan Produk
Nama produk: Penggilap Kasut Magik
Bahan
• Span tebal • Suis tekan tutup
• MDF • Set gear taji
• Kayu • Pemegang bateri
• Bateri • Wayar lembar tunggal
• Motor AT • Skru kayu
Penutup atas
mm
180 30 mm
Pemegang dan
tempat bateri
Penutup
bateri
BAB 2
70 mm Suis tekan tutup
Perumah motor AT
dan gear
Penutup bawah
Pad penggilap ∅ 50 mm
25 mm
Span
Elemen
- Garisan
- Rupa
- Bentuk
Prinsip
- Warna
- Keseimbangan
- Tekstur
- Kesatuan
- Ruang
Rajah 2.25 Lakaran 3D bagi Penggilap Kasut Magik
65
Nama produk: Pengagih Makanan Ikan Automatik
Tanaman
Bekas tanaman
(Paip PVC besar)
Pasu kecil
Siku 900
Paip PVC
Rangka meja
sekolah terpakai
Set penggetar
makanan ikan
Tangki ikan
3000 mm
Set mikropengawal
Pam air
mm
00
28
20
00
BAB 2
mm
Prinsip Elemen Botol minuman

- Kesatuan - Garisan plastik
- Kepelbagaian - Rupa
- Keringkasan - Ruang
- Pengulangan - Bentuk Makanan
- Keseimbangan - Tekstur Set penggetar ikan
- Warna makanan ikan
Motor AT
Bahan
• Paip PVC • Tanaman Penggetar
• Siku 900 • Pasu kecil (vibrator)
• Tangki ikan • Media tanaman
• Pam air • Set penggetar
• Set mikropengawal makanan ikan Set
mikropengawal
Rajah 2.26 Lakaran 3D bagi Pengagih Makanan Ikan Automatik
66
Penghasilan Produk
Nama produk: Beg Jean
Tali beg
Kancing beg
Ruang
penyimpanan
utama
50 mm Butang epoxy resin
Poket penyimpanan
hadapan
25
BAB 2
0m
m
Tali beg
Bahan
• Seluar jean terpakai
• Epoxy resin
Poket Poket
penyimpanan Pandangan penyimpanan
Elemen hadapan sisi belakang
- Garisan
- Rupa Prinsip
- Bentuk - Keringkasan
- Warna - Kesatuan
- Tekstur - Pengulangan
Rajah 2.27 Lakaran 3D bagi Beg Jean
67
B Lakaran ceraian
Lakaran ceraian ialah lakaran yang Penutup
menunjukkan hubungan antara setiap atas
komponen (bahagian) pada suatu reka
bentuk produk. Fungsi lakaran ceraian:
• Menunjukkan urutan pemasangan
komponen-komponen pada reka
bentuk produk.
• Menggambarkan rupa sebenar Motor AT Bateri
reka bentuk produk.
• Menunjukkan kedudukan
komponen-komponen pada reka
bentuk produk. Gear taji
• Menunjukkan hubungan antara Pemegang
komponen-komponen pada bateri
reka bentuk produk.
• Menunjukkan urutan untuk
mencantum reka bentuk produk
yang mempunyai lebih daripada
satu bahagian.
• Memudahkan proses pembuatan Perumah
dan penyelenggaraan reka
bentuk produk.
BAB 2
Suis tekan
tutup
Cabar Minda
Penutup bateri
Ketika merancang
penghasilan produk, Penutup bawah
anda perlu menghasilkan
lukisan kerja seperti
lukisan isometrik Skru
ortografik, skematik dan kayu
lain-lain. Apakah fungsi
lukisan-lukisan tersebut
dalam suatu proses
penghasilan produk?
Pad
penggilap
Rajah 2.28 Lakaran ceraian Penggilap

Kasut Magik
68
Penghasilan Produk
Fungsi komponen pada Penggilap Kasut Magik

Jadual 2.7 Fungsi komponen pada Penggilap Kasut Magik
Komponen Fungsi
1 Pemegang Pemegang yang ergonomik membolehkan

pengguna memegang penggilap dengan selesa
dan kuat.
2 Suis tekan tutup Memula dan menghentikan pad penggilap

mengikut keperluan.
3 Pad penggilap Digunakan untuk menggilap dan

membersihkan kasut kulit dan kasut PVC.
BAB 2
4 Motor AT Menggerakkan gear dan memutarkan pad
penggilap ketika digunakan.
5 Gear taji Memindahkan kuasa dan memutarkan

pad penggilap.
6 Perumah Memegang semua komponen produk dalam

satu struktur yang kemas.
69
C Lukisan kerja
Lukisan kerja ialah lukisan yang menerangkan dengan terperinci rupa bentuk komponen
suatu produk yang akan dihasilkan. Lukisan ini dihasilkan sebelum suatu model atau
produk dihasilkan. Lukisan kerja merangkumi lukisan isometrik, oblik, skematik,
perspektif, ceraian, unjuran ortografik dan lain-lain.
Lukisan isometrik
Lukisan isometrik ialah lukisan piktorial yang
dapat memberikan maklumat dan gambaran
objek dengan lebih jelas. Lukisan isometrik dapat
menunjukkan bentuk suatu objek dalam 3D
melalui pandangan atas, pandangan hadapan dan
pandangan sisi. Rajah 2.29 menunjukkan lukisan
isometrik bagi Penggilap Kasut Magik.
30o 30o
Rajah 2.29 Lukisan isometrik

Lukisan skematik Penggilap Kasut Magik
Lukisan skematik ialah litar elektronik

yang menunjukkan kedudukan komponen Suis tekan tutup
elektronik dalam bentuk simbol. Simbol
dalam lukisan skematik membantu pereka
bentuk memilih komponen elektronik
BAB 2
+
yang betul semasa menghasilkan produk.
Lukisan skematik membolehkan pemasangan – Motor AT
komponen elektronik dilakukan dengan

lebih mudah dan tepat. Rajah 2.30
M
menunjukkan lukisan skematik litar bagi
Penggilap Kasut Magik. Rajah 2.30 Lukisan skematik litar
Penggilap Kasut Magik
Lukisan unjuran ortografik Info Bestari

Lukisan unjuran ortografik dapat Kedudukan pandangan bagi unjuran ortografik
menunjukkan bentuk suatu objek sudut ketiga ialah:
dalam 2D melalui pandangan • Arah pandangan atas (pelan) berada di atas dan
atas, pandangan hadapan dan selari dengan pandangan hadapan di bawah.
pandangan sisi. Ukuran sebenar • Pandangan sisi berada sebaris mengufuk dengan
dinyatakan dalam lukisan unjuran pandangan hadapan.
ortografik untuk digunakan
sebagai rujukan semasa proses
penghasilan produk. Rajah 2.31
menunjukkan lukisan unjuran
ortografik sudut ketiga bagi
Penggilap Kasut Magik. Simbol bagi unjuran ortografik sudut ketiga
70
Pandangan atas PENGGILAP KASUT MAGIK
5
90 PETUNJUK:
1 SUIS TEKAN TUTUP
2 PENUTUP ATAS
5
10
15
25
35
3 PENUTUP BATERI
6 4 PENUTUP BAWAH
45o 5 LUBANG ACI MOTOR AT
1 2 35
6 PEMEGANG BATERI
2.5
15
10
7 RUANG MOTOR AT
30
3
8 PAD PENGGILAP
5 7 MUHAMMAD AKIL IRFAN
4 BIN SAMSURI
2.5
2.5
030826-04-5277
12.5
TINGKATAN: 3 BESTARI
8 UKURAN: mm
25
Pandangan hadapan Pandangan sisi SKALA 1 : 2
71
Rajah 2.31 Lukisan unjuran ortografik sudut ketiga bagi Penggilap Kasut Magik
Penghasilan Produk
BAB 2
D Lakaran reka bentuk produk dari aspek elemen dan prinsip reka bentuk
Lakaran reka bentuk produk yang telah dihasilkan oleh pereka bentuk perlu dianalisis
dari aspek elemen dan prinsip reka bentuk bagi memastikan lakaran tidak tersasar
daripada kehendak dan keperluan pelanggan.
Jadual 2.8 Analisis lakaran reka bentuk produk dari aspek elemen reka bentuk
Elemen Ada Tiada Ulasan
1 Garisan 3 Garisan digabungkan untuk menghasilkan rupa dan bentuk reka
bentuk produk.
2 Ruang 3 Ruang terdapat antara pad penggilap dengan perumah.
3 Rupa 3 Bentuk bulatan dan segi empat tepat digunakan untuk
menghasilkan rupa bagi reka bentuk produk.
4 Bentuk 3 Silinder dan kuboid digabungkan untuk menghasilkan reka
bentuk produk.
5 Tekstur 3 Tekstur kayu diperjelaskan pada reka bentuk produk.
6 Saiz 3 Saiz diterangkan melalui ukuran pada lakaran reka bentuk produk.
7 Warna 3 Warna produk iaitu warna asal kayu ditunjukkan dalam lakaran
reka bentuk produk.
8 Nilai 3 Penggunaan warna yang terang dan gelap menunjukkan arah
cahaya dan bayang-bayang.
Jadual 2.9 Analisis lakaran reka bentuk produk dari aspek prinsip reka bentuk
BAB 2
Prinsip Ada Tiada Ulasan

1 Keseimbangan 3 Reka bentuk yang seimbang menunjukkan kekuatan reka
bentuk produk.
2 Penekanan 3 Penekanan reka bentuk melalui tekstur kayu dan butang
tekan tutup pada produk.
3 Keringkasan 3 Bentuk bulatan dan kuboid yang ringkas digabungkan pada
reka bentuk produk.
4 Pergerakan 7 −
5 Pengulangan 7 −
6 Kontras 3 Warna hijau bagi suis yang kontras dengan warna kayu
menjadikannya menonjol dan dapat dilihat dengan jelas.
7 Kepelbagaian 7 −
8 Kesatuan Kesatuan semua elemen mengikut prinsip reka bentuk
3 menghasilkan imej, konsep dan idea yang sempurna bagi
reka bentuk produk.
9 Harmoni 7 −
72
Penghasilan Produk
Aktiviti Menghasilkan dan membentangkan lakaran 3D PAK-21

Round
EM K
Kreativiti dan
produk yang telah ditambah baik table Inovasi
1. Murid berada di dalam kumpulan yang sama.

2. Guru mengedarkan kertas yang mengandungi gambar foto produk dalam aktiviti di
halaman 47 kepada setiap kumpulan.
3. Gunakan pensel dan lakarkan secara bergilir-gilir lakaran 3D penambahbaikan produk
pada kertas yang diberikan.
4. Wakil kumpulan membentangkan lakaran 3D produk yang telah dihasilkan kepada kelas.
Praktis Formatif
1. Nyatakan media yang boleh digunakan oleh pereka bentuk untuk menghasilkan lakaran
bagi Penggilap Kasut Magik.
2. Nyatakan fungsi lakaran ceraian suatu reka bentuk produk.
2.1.5 Menyediakan Jadual Kerja

Jadual kerja ialah suatu perancangan aktiviti yang dipersembahkan dalam bentuk
jadual. Perancangan dibuat berdasarkan senarai aktiviti dan tempoh masa yang
diperuntukkan untuk melaksanakan setiap aktiviti yang disenaraikan. Rajah 2.32
menunjukkan garis panduan ketika menyediakan jadual kerja.
BAB 2
Garis panduan menyediakan jadual kerja
Menganggarkan sumber Menganggarkan kos dan

Menentukan aktiviti yang
yang diperlukan untuk menyediakan bajet
perlu ada di dalam jadual.
setiap aktiviti. bagi projek.
Menganggarkan tempoh Imbas Semula

Menyusun aktiviti masa untuk melaksanakan
mengikut keutamaan. setiap aktiviti. Tujuan menghasilkan
jadual kerja:
• Mengelakkan kerugian
Rajah 2.32 Garis panduan menyediakan jadual kerja masa dan kos
• Mengawal sumber
Perancangan jadual kerja yang sistematik membolehkan
tenaga pekerja
pelaksanaan kerja berjalan dengan lancar, teratur, sistematik • Mengelakkan
dan mengikut masa yang ditetapkan. Jadual 2.10 pembaziran
menunjukkan contoh jadual kerja dalam bentuk carta Gantt. • Mengurus bahan
mentah secara
sistematik
73
Jadual 2.10 Contoh jadual kerja dalam bentuk carta Gantt
Minggu
No. Aktiviti
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
1 Penerangan keperluan
pelanggan kepada
3
pereka bentuk (Kajian
keperluan pelanggan)
2 Kajian dan penemuan

3 3
penyelesaian masalah
3 Perbincangan konsep
bersama pelanggan 3
(projek brief)
4 Melakar reka bentuk

3 3 3 3
produk
5 Penyediaan mock-up
3 3 3 3
atau model
6 Menetapkan bahan
dan alatan yang 3 3
diperlukan
7 Mencari pembekal
3 3
bahan dan alatan
BAB 2
8 Membuat pesanan 3 3
9 Mendapatkan bekalan
3 3
bahan
10 Mengukur, menanda
dan memotong
bahagian-bahagian
3 3 3 3 3
produk serta
memasang bahagian-
bahagian produk
11 Kemasan 3
12 Pengujian dan
3
penilaian kefungsian
13 Kerja siap. Membuat

dokumentasi dan 3 3
tuntutan bayaran
Praktis Formatif
1. Nyatakan dua garis panduan ketika menyediakan jadual kerja bagi sesuatu projek.
2. Apakah tujuan menyediakan jadual kerja bagi projek yang telah dirancang?
74
Penghasilan Produk
2.1.6 Membuat Senarai Bahan, Peralatan dan Bajet Produk

Perancangan projek perlu dilakukan dengan sistematik agar proses penghasilan produk
tidak membazirkan masa, bahan dan kos. Kesesuaian bahan dan peralatan perlu
dipertimbangkan ketika merancang penghasilan produk.
A Senarai bahan untuk menghasilkan Penggilap Kasut Magik
Bahan-bahan yang digunakan untuk menghasilkan Penggilap Kasut Magik.
Jadual 2.11 Senarai bahan untuk menghasilkan seunit Penggilap Kasut Magik
No Bahan-bahan Kuantiti
1 Kayu (300 mm × 80 mm × 20 mm) 1
2 MDF (180 mm × 180 mm × 5 mm) 1
3 Kepingan akrilik hitam (100 mm × 100 mm × 5 mm) 1
4 Skru kayu 1
5 Span (300 mm × 250 mm × 20 mm) 1
6 Suis tekan tutup 1
7 Motor AT 3V 1
8 Bateri AA 1.5V 2
9 Set gear taji 1 set
10 Pemegang bateri 1
11 Wayar lembar tunggal merah 0.5 m
BAB 2
12 Wayar lembar tunggal hitam 0.5 m
13 Bahan pateri 200 g
14 Glu PVA 1
15 Kertas las (kertas pasir) 2
16 Tona kayu 1 liter
B Senarai peralatan untuk menghasilkan Penggilap Kasut Magik

Peralatan yang digunakan untuk menghasilkan Penggilap Kasut Magik.
Gergaji jig
Fungsi: Memotong papan lapis, papan dan MDF dengan ketebalan
tertentu serta kepingan akrilik secara melengkung atau lurus.
Pembaris keluli
Pembaris keluli Fungsi: Mengukur, menguji kerataan permukaan dan
memindahkan ukuran kepada bahan kerja.
Sesiku L
Fungsi: Membuat garisan bersudut tepat, menguji
Sesiku L kerataan permukaan dan menguji kepersegian.
75
Mesin gerudi
Fungsi: Membuat kerja-kerja menggerudi lubang dan memasang skru.
Mesin pelelas
Fungsi: Membuat kemasan, meratakan dan
melicinkan permukaan bahan kerja.
Apit G
Fungsi: Mengapit bahan kerja ketika proses mengglu,
menggerudi, memahat atau menggergaji.
Set memateri elektronik

Fungsi: Memateri komponen-komponen
elektronik.
BAB 2
Penjalur wayar
Fungsi: Menjalur penebat wayar dan
memotong wayar.
Pemotong styrofoam
Fungsi: Memotong bahan kerja seperti span dan polistirena.
Alas memotong dan pisau pemotong

Fungsi: Alas untuk meletakkan bahan kerja ketika
memotong menggunakan pisau pemotong.
Ragum meja
Fungsi: Memegang bahan kerja semasa proses
memotong, melelas dan lain-lain.
Set lukisan kejuruteraan

Fungsi: Peralatan yang digunakan ketika
menghasilkan lukisan kerja.
76
Penghasilan Produk
C Bajet produk
Bajet ialah anggaran perbelanjaan yang diperlukan untuk memastikan projek yang
dijalankan berjaya dan menguntungkan. Berdasarkan bajet, belanjawan projek dapat
disediakan. Kos yang terlibat dalam bajet ialah kos bahan, kos upah dan kos overhed.
Dua kaedah yang digunakan untuk menentukan bajet projek ialah kaedah unit dan
konsep SMART.
Kaedah unit
Kaedah unit ialah bajet yang dibuat berdasarkan kuantiti barangan atau perkhidmatan.
Bajet disediakan berdasarkan bilangan unit pengguna. Contohnya, bilangan murid di
sebuah sekolah, bilangan pelanggan di dalam sebuah kedai atau bilangan kerusi di dalam
sebuah pawagam.
Contoh pengiraan:
Katakan kos makanan bagi seorang murid ialah RM5.00. Jumlah murid di
sebuah sekolah ialah seramai 1000 orang. Jadi bajet makanan untuk 1000 orang
murid mengikut kaedah unit ialah RM5.00 × 1000 orang = RM5000.00
Kaedah unit lebih mudah difahami dan pantas, namun kurang tepat kerana tidak
mengambil kira keseluruhan kos yang terlibat.
Konsep SMART
Konsep SMART digunakan pakai dalam penentuan bajet projek. Rajah 2.33
menerangkan tentang konsep SMART.
BAB 2
SM A R T
(Attainable) Boleh dicapai: (Time-bound)
(Specific) Spesifi Jangka
k: Projek boleh dilaksanakan masa ditetapk
Penetapan tujuan an:
dari sudut keupayaan Tempoh masa da
atau objektif proj n sumber
ek. kewangan dan tenaga kerja. kewangan men
cukupi
untuk menyiap
kan projek.
h diukur: (Realistic) Realistik:

(Measurable) Bole
ihan
Pengukuran pengag Sesuai dengan kehendak
da lam ko s-kos pengguna dan dianalisis sam
kewangan a
yang terli ba t. ada kehendak mereka menca
pai
tujuan projek.
Rajah 2.33 Konsep SMART
77
Bajet projek menggunakan konsep SMART Info Bestari
S Tujuan projek Menurut Kamus Dewan

Edisi Keempat, upah
bermaksud wang dan
Nama projek Penggilap kasut magik lain-lain yang diberikan
kepada orang yang
Tujuan Menggilap dan membersihkan kasut disuruh mengerjakan
sesuatu. Contohnya,
Bilangan 100 unit seorang jurujual dibayar
upah sebanyak RM6.00
Pekerja pejabat, guru, murid sekolah dan sejam. Gaji pula
Sasaran pengguna yang mementingkan kasut yang bermaksud wang sebagai
berkilat dan bersih upah bekerja yang
dibayar dalam tempoh
yang tetap. Contohnya,
seorang penyambut
M Pengagihan kewangan tetamu menerima gaji

sebanyak RM2500 pada
setiap akhir bulan.
A Kos bahan
Jadual 2.12 Kos bahan bagi 100 unit produk
No. Bahan Kuantiti Kos seunit (RM) Jumlah (RM)

1 Kayu (300 mm × 80 mm × 20 mm) 100 3.00 300.00
BAB 2
2 MDF (180 mm × 180 mm × 5 mm) 100 1.00 100.00

Kepingan akrilik hitam
3 100 1.00 100.00
(100 mm × 100 mm × 5 mm)
4 Span (300 mm × 250 mm × 20 mm) 100 1.00 100.00
5 Suis tekan tutup 100 0.50 50.00
6 Motor AT 3V 100 3.00 300.00
7 Bateri AA 1.5V 200 1.50 300.00
8 Pemegang bateri 100 0.80 80.00
9 Set gear taji 100 3.00 300.00
10 Wayar lembar tunggal merah (0.5 m) 100 0.50 50.00
11 Wayar lembar tunggal hitam (0.5 m) 100 0.50 50.00
12 Kertas las (kertas pasir) 100 0.50 50.00
Glu PVA, bahan pateri, skru kayu dan
13 - - 2.00
tona kayu
Jumlah 1780.00
B Kos upah = bilangan pekerja × masa × kadar upah sejam × bilangan hari
= 2 orang × 5 jam × RM5 × 10 hari
= RM500.00
78
Penghasilan Produk
C Kos overhed
Jadual 2.13 Kos overhed
Perkara Kos sehari (RM) Bilangan hari Jumlah (RM)

Bil elektrik 2.00 10 20.00
Bil air 1.50 10 15.00
Jumlah 35.00
D Jumlah modal = kos bahan + kos upah + kos overhed

= RM1780.00 + RM500.00 + RM35.00
= RM2315.00
2315.00
Kos pengeluaran seunit produk =RM = RM23.15
100
E Kos jualan = kos pengeluaran seunit produk + peratus keuntungan
= RM23.15 + RM23.15 (100% keuntungan)
= RM46.30

A Boleh dicapai
Keuntungan = kos jualan - kos pengeluaran seunit produk
= RM46.30 - RM23.15 = RM23.15

R Realistik
Gabungan bahan yang mudah diperoleh dengan kemahiran pereka bentuk
BAB 2
membuktikan produk ini mampu direalisasikan menjadi produk sebenar.

T Tempoh masa
Produk dapat disiapkan dalam tempoh masa yang ditetapkan tanpa melebihi kos
yang dianggarkan.
Aktiviti Membuat senarai bahan PAK-21

Team Word
EM K
Kreativiti dan
Web Inovasi
2. Guru memberikan gambar produk yang berlainan kepada setiap kumpulan.
3. Tuliskan nama produk yang diperoleh kumpulan di tengah-tengah kertas sebak.
Kemudian, senaraikan bahan-bahan yang digunakan untuk menghasilkan produk tersebut.
4. Tuliskan jawapan ahli kumpulan dengan menggunakan pen berlainan warna untuk
menunjukkan sumbangan idea masing-masing.
Praktis Formatif
1. Namakan alatan yang boleh digunakan untuk membuat kemasan, meratakan dan
melicinkan permukaan kayu serta membuang karat pada keluli.
2. Nyatakan konsep yang digunakan dalam menentukan anggaran bajet produk bagi
sesuatu projek.
79
2.1.7 Menghasilkan Produk Berfungsi atau Berfungsi Sebahagian

Apabila menghasilkan produk, murid boleh memilih sama ada menghasilkan produk
berfungsi atau produk berfungsi sebahagian. Jadual 2.14 menunjukkan perbezaan antara
mock-up, produk berfungsi sebahagian dan produk berfungsi.
Jadual 2.14 Perbezaan antara mock-up, produk berfungsi sebahagian dan produk berfungsi
Mock-up (model olokan)
• Dihasilkan sebelum produk berfungsi

sebahagian dibina.
• Menunjukkan idea rekaan dalam bentuk 3D.
• Mengikut skala atau saiz sebenar.
• Boleh disentuh dan dipegang.
• Reka bentuk boleh ditambah baik
sekiranya perlu.
Mock-up bagi Penggilap Kasut Magik
Produk berfungsi sebahagian (model)
• Dihasilkan selepas mock-up dibina.

BAB 2
• Menunjukkan idea rekaan dalam bentuk 3D

yang lebih realistik.
• Mengikut skala atau saiz sebenar.
• Dapat menunjukkan kefungsian beberapa
bahagian atau komponen produk.
• Boleh disentuh dan dipegang untuk
memahami kefungsian produk.
• Reka bentuk boleh ditambah baik
Produk berfungsi sebahagian bagi sekiranya perlu.
Produk berfungsi (prototaip)
• Dihasilkan selepas produk berfungsi

sebahagian dibina.
• Menunjukkan idea rekaan dalam bentuk
yang sebenar.
• Mengikut spesifikasi saiz sebenar.
• Dapat menguji kefungsian sebenar produk.
• Boleh disentuh, dipegang dan menguji
kefungsian produk.
• Reka bentuk dan kefungsian produk boleh
ditambahbaik selepas melakukan pengujian
dan penilaian.
Produk berfungsi bagi Penggilap Kasut Magik
80
Penghasilan Produk
A Ciri-ciri produk berfungsi dan produk berfungsi sebahagian

Perbezaan ciri-ciri antara produk berfungsi dan produk berfungsi sebahagian dapat
dilihat secara visual dan diperiksa secara praktikal. Perbezaan ciri-ciri antara mock-up,
produk berfungsi sebahagian dan produk berfungsi ditunjukkan dalam Jadual 2.15.
Jadual 2.15 Ciri-ciri mock-up, produk berfungsi sebahagian dan produk berfungsi
Jenis Bahan Skala Kefungsian

Mock-up • Direka bentuk bukan • Tidak mengikut saiz • Tidak berfungsi
menggunakan bahan produk sebenar. sepenuhnya.
sebenar. • Boleh sama ada
• Boleh direka bentuk lebih kecil, sama
menggunakan kertas, gabus, besar atau lebih
kadbod, polistirena, kayu besar daripada
lembut dan lain-lain. produk sebenar.
Produk • Tidak semestinya direka • Tidak mengikut saiz • Tidak menunjukkan

berfungsi bentuk menggunakan produk sebenar. fungsi sebenar produk.
sebahagian bahan sebenar. • Boleh sama ada • Hanya sebahagian
• Boleh direka bentuk lebih kecil, sama komponen boleh
menggunakan foam, kadbod, besar atau lebih berfungsi. Kefungsian
paip PVC, MDF, polistirena, besar daripada sebenar produk tidak
kayu, papan lapis dan produk sebenar. dapat diuji.
lain-lain. • Produk hanya dinilai
dari segi reka bentuk
BAB 2
luaran.
Produk • Direka bentuk menggunakan • Mengikut saiz • Berfungsi sepenuhnya.

berfungsi bahan sebenar. produk sebenar. • Diuji dalam situasi
• Boleh direka bentuk sebenar dari segi reka
menggunakan kayu, keluli, bentuk dan kefungsian.
zink, getah, plastik, perspeks
dan lain-lain bergantung
kepada reka bentuk dan
kegunaan produk.
B Kepentingan merancang pembinaan produk berfungsi atau produk

berfungsi sebahagian
Proses penghasilan produk melibatkan pembinaan, sama ada produk berfungsi atau
produk berfungsi sebahagian. Kepentingan merancang pembinaan produk berfungsi atau
produk berfungsi dengan teliti:
• Menghasilkan produk yang menepati keperluan dan kehendak pengguna
• Membolehkan penambahbaikan dilakukan pada reka bentuk dan fungsi produk
• Membantu menganggar kos jualan produk
• Merancang tenaga kerja yang diperlukan
• Menjalankan pengujian dan penilaian yang lengkap terhadap produk dari segi reka
bentuk dan kefungsian.
• Menentukan kaedah dan tempoh pembinaan produk
81
C Langkah-langkah menghasilkan produk berfungsi Penggilap Kasut Magik

Penghasilan produk berfungsi Penggilap Kasut Magik dibahagikan Akses
kepada tiga langkah utama, iaitu;
Pantas
(i) mengukur, menanda dan memotong bahan
(ii) membina dan mencantum bahagian-bahagian produk
(iii) membuat kemasan
Peraturan keselamatan
(i) Mengukur, menanda dan memotong bahan bengkel, alatan dan diri
goo.gl/EuhGmL
• Proses mengukur dilakukan berdasarkan lukisan unjuran
ortografik yang telah dihasilkan. Peralatan seperti pembaris keluli dan sesiku
L digunakan dalam proses ini. Proses mengukur mesti dilakukan dengan tepat
mengikut ukuran yang telah ditetapkan untuk memudahkan pembinaan produk.
• Proses menanda dilakukan pada permukaan yang hendak dipotong dan digerudi.
Peralatan seperti pensel tukang kayu, tolok penanda dan jangka lukis digunakan
dalam proses ini.
• Proses memotong dilakukan untuk mendapatkan bentuk mengikut reka bentuk
yang dikehendaki dengan membuang bahagian-bahagian yang tidak diperlukan.
Peralatan seperti gergaji jig, apit G, ragum meja, mesin gerudi dan pemotong
styrofoam digunakan dalam proses ini.
Langkah 1
BAB 2
Mengukur dan menanda ukuran pada kayu,

MDF serta kepingan akrilik hitam.
Kayu, MDF dan kepingan akrilik hitam yang

telah siap diukur dan ditandakan.
82
Penghasilan Produk
Langkah 2 T I P Bestari
Lubang digerudi pada
kayu untuk memudahkan
langkah seterusnya, iaitu
memotong bahagian
dalam kayu dengan
menggunakan gergaji jig.
Menggerudi lubang pada kayu

menggunakan mesin gerudi.
Kayu yang telah siap digerudi.
Langkah 3
BAB 2
Memotong bahagian dalam kayu yang telah digerudi menggunakan gergaji jig.
Bahagian dalam kayu yang

telah siap dipotong.
83
Langkah 4
Mengapit kayu yang telah dipotong Memotong kayu menggunakan

bahagian dalamnya menggunakan apit G. gergaji jig.
BAB 2
Mengapit kepingan akrilik hitam yang telah Memotong kepingan akrilik hitam
diukur dan ditanda menggunakan apit G. menggunakan gergaji jig.
Gambar foto 2.12 Komponen produk yang telah siap dipotong.
84
Penghasilan Produk
Langkah 5
Mengerudi lubang pada cakera akrilik Cakera akrilik yang telah siap gerudi dan
menggunakan mesin gerudi. dikemaskan menggunakan kertas las
untuk menjadi tapak penggilap.
Langkah 6
BAB 2
Menanda span mengikut ukuran tapak Memotong span menggunakan
penggilap menggunakan pen penanda. pemotong styrofoam.
Span yang telah siap dipotong.
85
(ii) Membina dan mencantum bahagian produk

• Proses membina dan mencantum bahagian produk melibatkan kerja-kerja
seperti meletakkan glu, memasang skru dan memateri.
• Peralatan seperti pemutar skru, apit G, ragum meja, set memateri elektrik, mesin
gerudi, mesin pelelas dan kertas las digunakan dalam proses ini.
Langkah 1
Meletak dan meratakan glu Komponen produk yang Mengapit perumah

PVA pada komponen produk telah siap dicantum akan menggunakan apit G
menggunakan berus. membentuk perumah. semalaman.
Langkah 2
BAB 2
Mengapit perumah dan penutupnya

menggunakan ragum meja.
Menggosok permukaan perumah

menggunakan mesin pelelas untuk merata Menggosok perumah dan
dan melicinkan permukaannya. penutupnya menggunakan mesin
pelelas untuk mengemaskan bentuk.
86
Penghasilan Produk
Gear dan motor AT Suis tekan tutup Bateri
T I P Bestari
Apabila menggerudi
lubang pada kayu,
gunakan mata gerudi
bersaiz kecil terlebih
dahulu sebelum diikuti
Pemegang bateri Wayar lembar tunggal dengan mata gerudi
bersaiz besar. Tindakan
ini dapat mengelakkan
Gambar foto 2.13 Bahan dan komponen elektrik kayu yang digerudi
daripada pecah atau
merekah.
Langkah 3
BAB 2
Menggerudi lubang suis tekan tutup pada Meletak suis tekan tutup di dalam lubang
perumah menggunakan mesin gerudi. yang telah digerudi pada perumah.
87
Langkah 4
Memateri wayar lembar tunggal ke Memateri wayar motor AT kepada

terminal motor AT. terminal suis tekan tutup.
Memasukkan litar yang telah lengkap

ke dalam perumah.
BAB 2
Langkah 5
Perumah
Penutup atas
Penutup bawah
Meletak dan meratakan glu PVA pada perumah menggunakan berus.
Penutup atas
Perumah
Penutup bawah
Perumah yang telah dilekatkan penutup atas dan bawah.
88
Penghasilan Produk
Langkah 6
T I P Bestari
Penutup bateri
dilekatkan pada perumah
menggunakan skru. Pemutar skru
Skru digunakan untuk
membolehkan penutup
bateri dibuka ketika perlu
menukar bateri.
Melekatkan penutup bateri kepada perumah

menggunakan skru.
Langkah 7
glu PVA
Span
BAB 2
Tapak
penggilap
Tapak penggilap Span
Menyapu tapak penggilap dengan glu Pad penggilap yang terhasil.
PVA untuk dicantum dengan span.
Langkah 8
Perumah
Pad penggilap
Memasang pad penggilap pada perumah untuk menguji kesesuaian.
89
(iii) Membuat kemasan

• Kemasan dapat menambahkan nilai estetika, nilai komersial dan ketahanan
terhadap sesuatu produk.
• Tona kayu telah dipilih sebagai bahan kemasan bagi produk berfungsi Penggilap
Kasut Magik.
Jadual 2.16 Jenis bahan kemasan dan fungsinya
Bahan Bahan binaan

Fungsi Pelarut
kemasan yang sesuai
Cat Menghasilkan Turpentin Kayu, logam, Imbas Semula

licau, cat permukaan yang licin, epoxy, akrilik
sembur berkilat dan kalis air Kerja kemasan boleh
dilakukan sebelum,
Varnish Melindungi dan Thinner Kayu semasa dan selepas anda
mencantikkan melakukan pemasangan,
bergantung pada
Syelek Melindungi dan Spirit Kayu kesesuaian. Walau
mencantikkan bermetil bagaimanapun,
kerja kemasan yang
Tona kayu Menimbulkan warna Turpentin Kayu
menggunakan cat
asal dan ira kayu
sembur perlu dilakukan
Semburan Mengilatkan Thinner Kayu, logam, terlebih dahulu sebelum
lekar permukaan kayu epoxy pemasangan dilakukan.
BAB 2
jernih
Pelekat Kemasan dan menutup Kayu, logam,

kecacatan (paling − plastik
mudah)
Langkah 1
Membalut suis tekan tutup menggunakan masking tape sebelum menyapu

tona kayu pada perumah.
90
Penghasilan Produk
Langkah 2
Menyapu tona kayu pada perumah menggunakan berus.
Info Bestari
Berus yang telah
digunakan perlu dicuci
dengan pelarut yang
sesuai. Berus syelek
dicuci dengan spirit
bermetil, berus cat
dicuci dengan turpentin
BAB 2
dan berus lekar dicuci
dengan thinner.
Berus-berus perlu
dibersihkan dengan cara
Membiarkan tona kayu yang telah disapu yang betul supaya berus
pada perumah kering sepenuhnya. tidak rosak atau
menjadi keras.
Gambar foto 2.14 Penggilap Kasut Magik
91
D Penghasilan produk
Nama produk Penggilap Kasut Magik

Pad penggilap akan berputar apabila suis ditekan. Pad penggilap yang berputar
Fungsi akan membersihkan dan menggilap kasut kulit dan kasut PVC dengan mudah,
cepat dan berkesan.
Teknologi Gabungan reka bentuk elektrik dan reka bentuk mekanikal
Wayar lembar tunggal

Kayu dan MDF
Motor AT
Bateri
BAB 2
Gear taji
Pemegang bateri
Tapak
Kepingan akrilik penggilap
hitam (akrilik)
Span
Suis tekan tutup
Pad penggilap
Span
Rajah 2.34 Penggilap Kasut Magik
92
Penghasilan Produk
Nama produk Pengagih Makanan Ikan Automatik

Penggetar akan bergetar mengikut masa yang telah diprogramkan pada
Fungsi
mikropengawal. Getaran akan melepaskan makanan ikan ke dalam tangki ikan.
Teknologi Gabungan reka bentuk sistem akuaponik dan reka bentuk elektronik.
Pasu kecil
Bekas tanaman
(Paip PVC besar)
Media tanaman
(hidroton)
Siku 90º
Penggetar Botol minuman plastik
(vibrator) Makanan ikan
Motor AT
BAB 2
Cawan plastik
Set penggetar
makanan ikan Paip PVC
Rangka meja Tangki ikan

sekolah terpakai
Pam air Set mikropengawal
Rajah 2.35 Pengagih Makanan Ikan Automatik

93
Nama produk Beg Jean

Beg yang tahan lasak dan bergaya yang diperbuat daripada seluar jean
Fungsi terpakai. Sesuai digunakan untuk membawa buku dan pelbagai barangan lain.
Butang epoxy resin yang unik menambahkan nilai estetika beg ini.
Teknologi Gabungan reka bentuk fesyen dan teknologi pembuatan.
Ruang penyimpanan
utama Poket penyimpanan
Tali beg hadapan
BAB 2
Butang epoxy resin Seluar jean

terpakai
Poket penyimpanan
Kancing beg
belakang
Rajah 2.36 Beg Jean
Praktis Formatif
1. Jelaskan perbezaan antara produk berfungsi dengan produk berfungsi sebahagian.

2. Nyatakan tiga langkah utama untuk menghasilkan produk berfungsi.
94
Penghasilan Produk
2.1.8 Membuat Pengujian dan Penilaian Kefungsian serta Kesesuaian Produk

Pengujian dan penilaian kefungsian serta kesesuaian ialah proses terakhir untuk
mengukur tahap keberkesanan produk yang telah dihasilkan. Tahap keberkesanan
produk diukur berdasarkan tiga faktor, iaitu:
1. Mematuhi projek brief
2. Memenuhi kehendak pelanggan
3. Ketepatan rupa bentuk
A Pengujian
Peringkat seterusnya dalam penghasilan suatu produk ialah melakukan pengujian.
Sekiranya produk akhir yang dihasilkan dalam bentuk produk berfungsi (prototaip),
pengujian boleh dilakukan untuk menguji aspek kefungsian dan ketahanan.
Setiap pengujian direkodkan untuk tujuan penambahbaikan dan sebagai rujukan pada
masa akan datang. Pengujian terhadap produk yang telah dihasilkan boleh dijalankan
sama ada dengan menggunakan kaedah ujian makmal atau kaedah ujian parameter.
Ujian makmal
Ujian makmal ialah pengujian terhadap produk berfungsi di dalam makmal atau
bengkel dengan menggunakan peralatan dan kelengkapan tertentu yang bersesuaian
dengan jenis produk.
Faktor-faktor seperti daya, cahaya, suhu, angin, kelajuan dan lain-lain lagi dikawal
BAB 2
oleh peralatan di dalam makmal atau bengkel. Antara contoh ujian makmal ialah ujian
kemuluran, ujian kekuatan dan ujian beban.
Ujian parameter
Ujian parameter ialah pengujian terhadap produk berfungsi yang dibuat dalam situasi
dan di lokasi yang sebenar bagi menentukan kefungsian, kesesuaian, keupayaan serta
kebolehgunaan produk. Contohnya, Penggilap Kasut Magik digunakan untuk menggilap
kasut kulit dan kasut PVC guru-guru lelaki di sebuah sekolah menengah tertentu yang
telah dipilih.
Contoh pengujian terhadap produk Penggilap Kasut Magik

Pengujian dengan kaedah ujian parameter telah dipilih bagi tujuan menganalisis
kemampuan Penggilap Kasut Magik mencapai kefungsian yang telah ditetapkan. Aspek
ujian parameter yang dijalankan:
• Merekodkan masa dalam minit yang diambil Penggilap Kasut Magik dan kain lap
untuk membersihkan kasut kulit atau kasut PVC.
• Merekodkan masa dalam minit yang diambil Penggilap Kasut Magik dan berus kasut
konvensional untuk menggilap kasut kulit atau kasut PVC.
Setiap sesi pengujian hendaklah direkodkan untuk tujuan penambahbaikan dan rujukan
pada masa akan datang.
95
Jadual 2.17 menunjukkan perbandingan ujian parameter antara penggunaan kaedah

konvensional dan kaedah baharu.
Jadual 2.17 Keputusan perbandingan ujian parameter antara penggunaan kaedah
konvensional dan kaedah baharu
Kasut
sebelum
dibersihkan
dan digilap
Menggunakan Masa yang Menggunakan Masa yang

Aspek ujian
kaedah konvensional diambil kaedah baharu diambil
Kebersihan
Penggilap
kasut magik
4 min 2 min
Kain
4 minit 2 minit
BAB 2
Berus kasut
Kegemerlapan konvensional
Penggilap
kasut magik
6 min 2 min
6 minit 2 minit
Keputusan
Kasut
selepas
dibersihkan
dan digilap
Berdasarkan keputusan ujian parameter, dapat dirumuskan bahawa Penggilap Kasut

Magik dapat membersihkan dan menggilap kasut dengan lebih cepat dan mudah
berbanding berus kasut konvensional.
96
Penghasilan Produk
Reka bentuk menarik dan pad

Ringan dan penggilap boleh dibersihkan.
pemegang selesa
dipegang.
Saya boleh menggilap dan

membersihkan kasut dengan cepat.
Gambar foto 2.15 Beberapa maklum balas pengguna terhadap Penggilap Kasut Magik
Jadual 2.18 Analisis keputusan ujian parameter terhadap Penggilap Kasut Magik
Aspek produk Kekuatan Kelemahan
A Kefungsian 3 Boleh digunakan untuk menggilap dan 3 Putaran motor AT
BAB 2
membersihkan kasut. menjadi perlahan
3 Hanya mengambil masa selama 4 minit apabila pad penggilap
untuk menggilap dan membersihkan ditekan agak kuat pada
sepasang kasut. permukaan kasut.
3 Bateri perlu diganti
apabila kehabisan kuasa.
B Ergonomik 3 Pemegang produk selesa dipegang.

3 Produk ringan dan boleh dikendalikan
dengan sebelah tangan.
−
3 Suis untuk ON/OFF produk mudah dicapai.
3 Produk sesuai digunakan oleh semua
peringkat umur.
C Reka bentuk 3 Reka bentuk produk ringkas dan menarik. 3 Perumah kayu mungkin
dan nilai 3 Tona kayu menyerlahkan tekstur kayu pecah jika terjatuh.
estetika pada produk. Perumah juga mungkin
3 Penggunaan kayu berkualiti tinggi reput setelah tempoh
meningkatkan ketahanan produk. masa tertentu.
3 Pad penggilap boleh ditanggalkan untuk
membasuh span sekiranya kotor.
D Keselamatan 3 Produk selamat digunakan kerana tiada

bahagian yang tajam. −
3 Litar terlindung dan ditutup dengan kemas.
97
B Penilaian
Penilaian dijalankan untuk menganalisis keputusan pengujian yang telah diperoleh.
Penilaian menggunakan borang soal selidik yang mengandungi soalan-soalan meliputi
aspek kefungsian, ergonomik, reka bentuk dan nilai estetika serta keselamatan bagi produk.
Rajah 2.37 menunjukkan contoh borang soal selidik bagi Penggilap Kasut Magik yang
telah diedarkan kepada 10 orang pengguna kasut kulit dan kasut PVC daripada pelbagai
peringkat umur. Melalui maklum balas di dalam borang soal selidik, keperluan dan
kehendak pengguna dapat difahami dengan lebih jelas.
Guru
NAMA: Hisha m Hisham
bin Salimbin Salim PEKERJAAN:
PEKERJAAN: Guru
NAMA:
PENGG ILAP KASUT MAGIK
BORANBORANG SELIDI
G SOALSOAL K BAGI:BAGI:
SELIDIK PENGGILAP KASUT MAGIK
menyata
untuk anda kan pendapat anda.
Arahan:
: Bul Tandakan
atk an nom ʻ3ʼska
bor untuk
la bag i aspek produk
menyatakan pendapat terhadap aspek produk yang dinilai.
Ara han
Sangat tidak
Tidak pasti
bersetuju
bersetuju
bersetuju
Aspek produk
Sangat
Ya Tidak
Setuju
Tidak
A Kefungsian Aspek produk
1 Produk boleh digunakan untuk membersihkan kasut. 1 2 3 4 35
2 Produk sangat mudah digunakan untuk menggilap kasut. 3
A Kefu3
ngsiProduk
an boleh membersihkan dan menggilap sepasang kasut dalam masa
1 42 minit.
3 4 35
n untuk menggilap kasut.
1 Produk sangat mudah digunaka 4 5
B Ergonomik t.
1 2 3
k membersihkan kasu
2 Produk boleh digunakan untu 2 3 4 5
4 Produk mempunyai pemegang yang selesa dipegang.
ggilap sepasang kasut dalam
masa 4 minit. 1 3
dan men
Produk boleh membersihkan
BAB 2
3
5 Produk ringan dan boleh dikendalikan dengan sebelah tangan. 3
B Ergonomik 1 2 3 4 5
6 Kedudukan suis ON/OFF mudah
mempunyai pemegang yang seles
dicapai
a dipe gang. oleh ibu jari. 3
4 Produk 1 2 3 4 5
7 Prod
Produk tangan.
uk ringaboleh dikendalikan
h dikendalikanoleh semua
dengan sebelahperingkat umur. 35
5 n dan bole 3 4
1 2
C Reka Bentuk dan
n suis ON/O FF Nilai dicapai oleh ibu jari.
mudahEstetika
6 Keduduka 1 2 3 4 5
ikan oleh peringkat umur.
semua dan
7 8 Reka
Prod bentuk
uk bole produk
h dikendal ringkas menarik. 3
uk dan Nila i Este tika
9 Bent
C Reka Kemasan tona kayu sangat sesuai dengan produk. 1 2 3 4 3 5
bentuk prod uk ringk as dan menarik. 5
8 10 Reka
Tekstur kayu sangat menyerlah dan menarik. 1 2 3 4 3
asan tona kayu sang at sesu ai dengan produk.
9 Kem 3 4 5
11 Produk dihasilkan daripada kayu mina berkualiti
t.
tinggi dan tahan lasak. 1 2 3
h dan menarik
10 Tekstur kayu sangat menyerla 2 3 4 5
12 Reka bentuk produk seimbang mengikut kesesuaian . susunan komponen1 dalam produk. 3
berkualiti tinggi dan tahan lasak
11 Produk dihasilkan daripada kayu 1 2 3 4 5
13 Pad penggilapukboleh ditanggalkan untuk membersihkan
n susu m produk.
span.
nan komponen dala 3
bent uk prod seim bang mengikut kesesuaia
12 Reka 1 2 3 4 5
D Keselamatan
Pad penggilap boleh ditanggal
kan untuk membersihkan span
.
13
14 Produk tidak mempunyai bahagian yang tajam.
D Keselamatan 3 4
3 5
1 2
15
14 Litar
Produkdalam produk
tidak mem terlindung
punyai penj dan. ditutup dengan
uru yang tajam kemas. 1 2 3 4 3 5
.
an kemas supaya tidak tersentuh
15 Litar dalam produk ditutup deng
Tuliskan cadangan anda untuk menambahbaik produk ini.
Hasilkan produk daripada bahan yang lebih tahan lasak. Gunakan bateri yang bole h dica
boleh s sem
dicas semula untukk men
ula untu jimat kan kos.
menjimatkan kos.
lebih taha n lasa k. Guna kan bate ri yang
Hasi lkan prod uk darip ada baha n yang
Gunakan motor T yang mempunyai daya kilas yang tinggi dan suis untu untukk mengawal
men gawa l kelajuan
kela juan motor.
moto r.
daya kilas yang tingg i dan suis
Guna kan moto r AT yang mem puny ai ~ TERIMA KASIH ~
Rajah 2.37 Contoh borang soal selidik bagi Penggilap Kasut Magik
98
Penghasilan Produk
Jadual 2.19 menunjukkan analisis terhadap maklum balas pengguna yang diterima
melalui borang soal selidik yang telah diedarkan.
Jadual 2.19 Analisis terhadap maklum balas daripada borang soal selidik
% %
Aspek produk Kesimpulan
Ya Tidak
A Kefungsian
1 Produk boleh digunakan untuk membersihkan kasut. 100 − Penggilap Kasut Magik
berfungsi sepenuhnya
2 Produk sangat mudah digunakan untuk menggilap 100 − untuk membersihkan
kasut. dan menggilap kasut
3 Produk boleh membersihkan dan menggilap 100 − dengan mudah,
sepasang kasut dalam masa 4 minit. berkesan dan cepat.
B Ergonomik
4 Produk mempunyai pemegang yang selesa dipegang. 90 10 Penggilap Kasut Magik
5 Produk ringan dan boleh dikendalikan dengan 80 20 selesa dipegang dan
sebelah tangan. boleh dikendalikan
oleh semua peringkat
6 Kedudukan suis ON/OFF mudah dicapai oleh ibu jari. 90 10
umur.
7 Produk boleh dikendalikan oleh semua 90 10
peringkat umur.
C Reka bentuk dan Nilai Estetika
8 Reka bentuk produk ringkas dan menarik. 90 10 Penggilap Kasut
9 Kemasan tona kayu sangat sesuai dengan produk. 100 − Magik mempunyai
reka bentuk yang
BAB 2
10 Tekstur kayu sangat menyerlah dan menarik. 100 −
memuaskan hati
11 Produk dihasilkan daripada kayu berkualiti tinggi 70 30 pengguna dan bahan
dan tahan lasak. yang digunakan untuk
12 Reka bentuk produk seimbang mengikut kesesuaian 90 10 membina perumah
susunan komponen dalam produk. perlu ditambah baik
13 Pad penggilap boleh ditanggalkan untuk 90 10 mengikut kesesuaian
membersihkan span. fungsi produk.
D Keselamatan
14 Produk tidak mempunyai bahagian yang tajam. 100 − Penggilap Kasut
15 Litar dalam produk terlindung dan ditutup 100 − Magik sangat selamat
dengan kemas. digunakan.
C Kesesuaian produk
Kesesuaian ditentukan berdasarkan penilaian terhadap keputusan pengujian yang telah
dijalankan terhadap produk. Keputusan pengujian dapat membuktikan sama ada produk
yang telah dihasilkan menepati keperluan dan kehendak pengguna atau sebaliknya.
Contoh: Hasil daripada penilaian, produk didapati dapat berfungsi sepenuhnya seperti
yang dirancang. Produk dapat memenuhi keperluan dan kehendak pengguna
untuk membersihkan dan menggilap kasut dengan mudah, berkesan dan cepat.
Oleh itu, Penggilap Kasut Magik amat sesuai digunakan untuk membersihkan
dan menggilap kasut.
99
D Tahap keselamatan
Memastikan tahap keselamatan produk yang telah dihasilkan adalah amat penting.
Beberapa perkara perlu diambil kira semasa menilai tahap keselamatan sesuatu produk.
Hal ini adalah bertujuan untuk tidak membahayakan pengguna. Berikut adalah beberapa
contoh penilaian yang boleh digunakan berdasarkan produk yang telah dihasilkan.
1. Adakah produk mempunyai bahagian yang tajam?
2. Adakah produk mempunyai manual penggunaan?
3. Adakah produk selesa untuk dikendalikan?
4. Adakah bahagian elektronik pada produk boleh membahayakan pengguna?
Produk
mempunyai
manual
penggunaan. Produk tidak
mempunyai
bahagian
Bahagian elektronik yang tajam.
produk terlindung
Produk selesa dan ditutup dengan
BAB 2
dipegang dan boleh kemas.

dikendalikan dengan
sebelah tangan.
Rajah 2.38 Contoh penilaian tahap keselamatan terhadap Penggilap Kasut Magik
Aktiviti Membuat pengujian PAK-21

Round
EM K
Kreativiti dan
Table Inovasi
1. Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan.
2. Guru memberikan produk yang berlainan kepada setiap kumpulan bersama sekeping
kad arahan.
3. Setiap ahli kumpulan menguji produk yang diberikan mengikut arahan yang terdapat pada kad.
4. Ahli kumpulan mencatatkan hasil ujian dalam kertas mahjung.
5. Hasil ujian terhadap produk dibentangkan di dalam kelas.
Praktis Formatif
1. Nyatakan aspek-aspek yang dititikberatkan apabila membuat penilaian pada Penggilap

Kasut Magik.
2. Jelaskan secara ringkas perbezaan kaedah pengujian antara ujian makmal dengan
ujian parameter.
100
Penghasilan Produk
2.1.9 Membuat Cadangan Penambahbaikan Produk Berdasarkan Laporan

Keputusan Ujian
Produk yang telah dilakukan pengujian dan penilaian akan dibuat penambahbaikan
sekiranya perlu, berdasarkan laporan pengujian dan penilaian yang diperoleh.
Penambahbaikan bertujuan menjadikan produk lebih baik dan sempurna dari segi
kefungsian dan mampu mencapai objektif asal penghasilannya. Beberapa perkara utama
yang perlu diambil kira semasa membuat penambahbaikan produk:
1. Menambah atau menggantikan komponen yang rosak atau tidak bersesuaian.
2. Membuat pengubahsuaian pada bahagian tertentu supaya produk lebih mantap
dan efisien.
3. Menambah baik kemasan pada produk seperti susunan komponen dan warna
yang digunakan.
4. Mengubah reka bentuk produk untuk disesuaikan dengan fungsinya.
5. Memberi perhatian terhadap ciri-ciri ergonomik bagi keselesaan pengguna.
6. Memberi perhatian kepada ciri-ciri keselamatan yang perlu ada pada produk.
Cadangan penambahbaikan terhadap Penggilap Kasut Magik

Berdasarkan laporan pengujian dan penilaian, Penggilap Kasut Magik didapati mampu
berfungsi seperti yang dirancang oleh pereka bentuk dan selamat digunakan oleh
pengguna. Jadual 2.20 menunjukkan beberapa cadangan penambahbaikan terhadap
Penggilap Kasut Magik.
Jadual 2.20 Beberapa cadangan penambahbaikan
BAB 2
terhadap Penggilap Kasut Magik
Kelemahan yang Cadangan

dikenalpasti penambahbaikan
Putaran motor AT menjadi Menukar kepada motor AT

perlahan apabila pad yang mempunyai daya kilas Cabar Minda
penggilap ditekan agak kuat yang tinggi.
pada permukaan kasut. Seorang pereka
bentuk perlu sentiasa
Bateri perlu diganti apabila • Menggunakan bateri memikirkan idea baharu
kehabisan kuasa. berkuasa tinggi yang boleh untuk menambahbaik
dicas semula menggunakan produk yang telah
plag 3 pin atau USB. dihasilkannya. Apakah
• Melengkapkan produk idea baharu yang akan
dengan alat pengecas anda cadangkan untuk
tanpa wayar. menambahbaik Penggilap
Kasut Magik ini?
Perumah yang dihasilkan Menggunakan bahan seperti
daripada kayu mungkin plastik atau fiber untuk
pecah jika terjatuh. Perumah menghasilkan perumah yang
juga mungkin reput setelah lebih tahan lasak, ringan,
tempoh masa tertentu. moden dan mempunyai
ciri-ciri futuristik.
101
Suis dan pengawal kelajuan

Tempat sambungan pengecas
Pengecas bateri
Pemegang
dan penutup
ruang bateri
Ruang motor AT
Tapak penggilap
Gear
Pad penggilap
Rajah 2.39 Lakaran cadangan penambahbaikan pada Penggilap Kasut Magik

BAB 2
Praktis Formatif
1. Nyatakan dua perkara yang diambil kira semasa membuat penambahbaikan pada reka
bentuk produk yang telah dihasilkan.
2. Berdasarkan keputusan ujian parameter yang telah dijalankan terhadap Penggilap Kasut
Magik, didapati bahan yang digunakan untuk membina produk adalah tidak tahan lasak.
Cadangkan penambahbaikan yang perlu dilakukan terhadap reka bentuk produk.
2.1.10 Menyediakan Dokumentasi
A Pendokumentasian
Info Bestari
Pendokumentasian ialah satu laporan bertulis yang
menghuraikan perincian reka bentuk meliputi maklumat Perbadanan Harta
daripada peringkat penjanaan idea sehinggalah ke peringkat Intelek Malaysia
mock-up atau model produk dihasilkan. Laporan bertulis (MyIPO) ialah badan
ini penting sebagai rujukan pada masa akan datang dan yang bertanggungjawab
merupakan dokumen yang diperlukan dalam proses membangun dan
pendaftaran paten sesuatu produk. menguruskan sistem
harta intelek di Malaysia.
102
Penghasilan Produk
Kepentingan pendokumentasian Akses
Pantas
1. Menjadi bukti rekaan seseorang pereka bentuk
Pereka bentuk perlu merekodkan semua maklumat carian, kajian dan
lakaran perkembangan idea dalam proses mereka bentuk sebagai
Perbadanan Harta
bukti bahawa reka bentuk produk ialah hasil rekaannya sendiri.
Intelek Malaysia
2. Diperlukan untuk memfailkan permohonan paten www.myipo.gov.my
Untuk memfailkan permohonan perlindungan paten, pereka bentuk
perlu mengemukakan borang permohonan dan dokumentasi Akses
lengkap berserta mock-up atau model produk yang telah
Pantas
dihasilkan.
3. Memudahkan membuat rujukan dan penyelidikan
Pereka bentuk yang ingin membuat inovasi atau melakukan Jenis-jenis
Penyelidikan dan Pembangunan (R&D) boleh merujuk maklumat Harta Intelek
yang terdapat dalam dokumentasi. goo.g1/Joozqn
B Format laporan penghasilan produk

Format laporan adalah aspek yang penting dalam penyediaan laporan penghasilan
produk. Secara umumnya, format laporan penghasilan produk terdiri daripada susunan
bahagian seperti yang berikut.
Muka hadapan
Muka hadapan laporan penghasilan produk haruslah dapat menarik minat pembaca.
BAB 2
Muka hadapan laporan hendaklah mengandungi nama produk, nama murid, nombor
kad pengenalan murid, penilai, tarikh dihantar, nama mata pelajaran dan tingkatan.
Penghargaan
Murid lazimnya menggunakan halaman ini untuk memberikan pujian dan ucapan
terima kasih kepada semua pihak yang telah memberikan sumbangan dan bantuan
sama ada secara langsung dan tidak langsung semasa proses penghasilan produk.
Abstrak
Abstrak ialah ringkasan bagi kandungan keseluruhan suatu laporan. Peranan abstrak
adalah untuk memberikan gambaran awal tentang produk yang telah dihasilkan.
Sebelum membaca kandungan sesuatu laporan penghasilan produk, pembaca lazimnya
akan merujuk kepada abstrak untuk mengetahui keistimewaan sesuatu produk atau
penyelesaian masalah yang membawa kepada terhasilnya produk berkenaan.
Kandungan
Halaman ini mengandungi isi kandungan laporan yang disusun mengikut tajuk dan
subtajuk. Nombor halaman dinyatakan untuk memudahkan pembaca merujuk kepada
tajuk atau subtajuk tertentu ketika membaca laporan yang telah dihasilkan.
103
1.0 Pengenalan
Halaman ini mengandungi maklumat yang diperoleh daripada situasi permasalahan,
kajian keperluan pelanggan, penyelesaian masalah inventif dan projek brief.
Penghasilan sesuatu produk adalah berdasarkan konsep 5W+1H iaitu:
What : Apakah produk yang dihasilkan?
Why : Mengapakah produk dihasilkan?
Who : Siapakah pengguna sasaran bagi produk?
When: Bilakah produk digunakan?
Where: Dimanakah produk digunakan?
How: Bagaimanakah produk berfungsi?
2.0 Penentuan gabungan teknologi

Bahagian ini menerangkan teknologi yang dipilih untuk digabungkan bagi
menyelesaikan masalah yang telah dikenal pasti. Teknologi yang digabungkan perlu
sesuai dengan penyelesaian masalah inventif yang dipilih. Tujuan penggunaan, fungsi
serta kekuatan dan kelemahan teknologi yang dipilih perlu dijelaskan di dalam laporan
untuk menyokong teknologi yang telah dipilih dan akan digabungkan.
3.0 Perancangan konsep

Perancangan konsep reka bentuk dilakukan dalam bentuk lakaran. Lakaran dapat
menggambarkan idea reka bentuk produk yang akan dihasilkan dengan lebih jelas dan
BAB 2
berkesan. Bahagian ini memuatkan semua lakaran yang dihasilkan, sama ada dalam
bentuk 2D, 3D, hitam putih atau berwarna.
4.0 Lakaran akhir

Lakaran akhir ialah lakaran terbaik yang dipilih daripada beberapa lakaran idea yang
telah dihasilkan oleh pereka bentuk. Lakaran akhir (lakaran bermaklumat) perlu
menyatakan elemen dan prinsip reka bentuk yang digunakan oleh pereka bentuk pada
lakaran yang dihasilkan.
5.0 Jadual kerja

Jadual kerja merupakan penjadualan yang memaparkan anggaran jangka masa yang
ditetapkan bagi menyiapkan projek. Penjadualan boleh dilakukan dalam bentuk
hubungan aktiviti melalui rangkaian atau menggunakan carta Gantt.
6.0 Pengurusan kewangan

Pengurusan kewangan menerangkan perancangan kewangan bagi pasukan kerja.
Konsep SMART digunakan untuk menentukan kos pengeluaran dan harga jualan yang
sesuai bagi produk yang akan dihasilkan. Langkah ini juga dapat menentukan sama ada
produk yang akan dihasilkan sesuai atau tidak untuk dipasarkan.
104
Penghasilan Produk
7.0 Penghasilan produk

Bahagian ini memuatkan penerangan bagi setiap peringkat yang terlibat dalam proses
penghasilan produk. Secara umumnya, proses penghasilan produk terbahagi kepada
tiga peringkat, iaitu:
• Mengukur, menanda dan memotong bahan
• Membina dan mencantum bahagian produk
• Membuat kemasan
8.0 Pengujian dan penilaian

Pengujian dan penilaian dijalankan untuk menguji keberkesanan produk yang
telah dihasilkan. Laporan penghasilan produk perlu menyatakan kaedah pengujian
yang dipilih dan keputusan pengujian. Keputusan pengujian akan dinilai dari aspek
kefungsian, ergonomik, nilai estetika, keselamatan dan keberkesanan dengan
menggunakan borang soal selidik yang akan diedarkan kepada pengguna.
9.0 Cadangan penambahbaikan

Cadangan penambahbaikan disediakan bertujuan untuk menjadikan produk yang telah
dihasilkan lebih baik dan sempurna dari segi kefungsian dan mampu mencapai objektif
asal penghasilan produk.
10.0 Penutup
BAB 2
Halaman ini memuatkan harapan pereka bentuk terhadap produk yang dihasilkan
agar mampu mencapai objektif penghasilannya. Turut dimuatkan juga ulasan ringkas
kelebihan produk yang telah dihasilkan.
Bibliografi
Rujukan yang disenaraikan perlu ditulis mengikut format American Psychological
Association (APA).
Lampiran
Semua bahan dan rujukan yang digunakan dalam reka bentuk produk dimasukkan ke
bahagian ini. Antaranya seperti lukisan unjuran ortografik, lukisan isometrik, brosur,
manual pengguna dan sebarang dokumen lain yang tidak diletakkan dalam bahagian
penerangan laporan.
C Persembahan
Persembahan di hadapan guru dan rakan-rakan sekelas bertujuan memperkenalkan
produk kepada umum dari segi kefungsian, reka bentuk dan keistimewaannya. Pereka
bentuk juga dapat memperoleh cadangan penambahbaikan daripada rakan-rakan sekelas
dan guru bagi membaiki kualiti produk yang telah dihasilkan.
105
Contoh laporan penghasilan produk
PENGHARGAAN
Ribuan terima kasih diucapkan kepada guru mata pelajaran Reka Bentuk dan
Teknologi Tingkatan 3, Encik/Puan atas tunjuk ajar
dan bantuan beliau bagi saya menyiapkan produk
ini. Ucapan yang sama ditujukan kepada kedua ibu bapa saya iaitu Encik
dan Puan atas dorongan
dan sokongan mereka sehingga saya berjaya menyiapkan produk ini. Tidak lupa
kepada sahabat saya, iaitu dan
serta semua pihak yang terlibat sama ada secara langsung atau tidak langsung
sepanjang tempoh saya menyiapkan produk ini.
ABSTRAK
Produk Penggilap Kasut Magik ini dihasilkan dengan tujuan membersihkan

BAB 2
dan menggilap kasut kulit atau kasut PVC dengan mudah, cepat dan tidak
meletihkan. Pengguna kasut kulit atau kasut PVC didapati menghadapi
kesukaran membersihkan dan menggilap kasut mereka kerana proses
membersihkan dan menggilap kasut mengambil masa yang panjang dan
boleh melenguhkan tangan. Melalui proses penyelesaian masalah secara
inventif, reka bentuk mekanikal dan reka bentuk elektrik telah dipilih untuk
digabungkan bagi menghasilkan reka bentuk Penggilap Kasut Magik. Reka
bentuk ini membolehkan produk membersihkan dan menggilap kasut kulit
atau kasut PVC dengan mudah, cepat dan tidak meletihkan. Laporan ini turut
memuatkan langkah-langkah menghasilkan produk. Keputusan yang diperoleh
daripada pengujian dan penilaian yang telah dijalankan membuktikan
bahawa produk mampu memenuhi objektif asal penghasilannya. Produk juga
mendapat maklum balas yang positif daripada pengguna yang telah menguji
produk ini. Selain daripada itu, laporan ini turut menyatakan cadangan
penambahbaikan bagi memperbaiki kelemahan dan memantapkan kualiti
produk Penggilap Kasut Magik yang akan dihasilkan pada masa hadapan.
106
Penghasilan Produk
KANDUNGAN HALAMAN
PENGHARGAAN 1
ABSTRAK 1
1.0 PENGENALAN 2
1.1 Kajian keperluan pelanggan 3
1.2 Penyelesaian masalah inventif 3
1.3 Borang projek brief 4
1.4 Aplikasi projek brief dalam bentuk jadual 5
2.0 PENENTUAN GABUNGAN TEKNOLOGI
2.1 Teknologi yang dipilih 5
2.2 Tujuan penggunaan teknologi 5
2.3 Fungsi teknologi 6
2.4 Kekuatan dan kelemahan teknologi 6
3.0 PERANCANGAN KONSEP
3.1 Pemilihan konsep reka bentuk 6
3.2 Lakaran perkembangan idea bagi produk 6
4.0 LAKARAN AKHIR
BAB 2
4.1 Lakaran bermaklumat 7
4.2 Lakaran ceraian 7
4.3 Analisis lakaran dari aspek elemen reka bentuk 8
4.4 Analisis lakaran dari aspek prinsip reka bentuk 8
5.0 JADUAL KERJA 8
6.0 PENGURUSAN KEWANGAN 9
7.0 PENGHASILAN PRODUK 9
8.0 PENGUJIAN DAN PENILAIAN 10
8.1 Pengujian 10
8.2 Analisis keputusan pengujian 11
8.3 Penilaian 11
8.4 Analisis keputusan penilaian 11
8.5 Menilai kesesuaian produk 12
9.0 CADANGAN PENAMBAHBAIKAN 12
10.0 PENUTUP 12
BIBLIOGRAFI 12
LAMPIRAN 13
107
1.0 PENGENALAN
Kasut yang diperbuat daripada kulit atau PVC merupakan salah satu pilihan untuk
dipakai ke tempat kerja. Berdasarkan borang kajian keperluan pelanggan yang
diedarkan, pengguna didapati tidak menggemari proses menggilap kasut. Hal ini
disebabkan, proses menggilap kasut menggunakan berus kasut mengambil masa yang
lama dan boleh melenguhkan tangan.
Melalui kaedah penyelesaian masalah inventif, masalah ketika menggilap kasut
menggunakan berus kasut telah dikenal pasti. Penggilap Kasut Magik merupakan
produk inovasi yang mampu mengatasi masalah yang dihadapi pengguna ketika
menggunakan berus kasut. Penggilap Kasut Magik ini amat mudah digunakan dan
boleh digunakan oleh sesiapa sahaja tanpa mengira tempat dan masa.
1.1 Kajian keperluan pelanggan

BORANG KAJIAN KEPERLUAN PELANGGAN
Bahagian A: Maklumat Pelanggan
Nama :
Jantina: Umur:
No. telefon: Email:
Pekerjaan: Pendapatan:
Alamat: Berkeluarga: YA / TIDAK
Tanggungan:
BAB 2
Tempat beli-belah: Kekerapan membeli-belah (sebulan):

Jumlah perbelanjaan bulanan: < RM100 RM300 – RM499
(tandakan 3) RM100 – RM299 > RM500
Bahagian B: Latar Belakang Produk yang Digunakan Sekarang
Nama produk yang digunakan
Ciri produk yang digunakan
Mengapakah produk digunakan?
Kebaikan produk sedia ada
Kelemahan produk sedia ada
Bahagian C: Penambahbaikan
Apakah penambahbaikan yang
perlu ada pada produk yang akan
dihasilkan?
Bahagian D: Lain-lain
(Isikan sebagai maklumat tambahan pelanggan)
108
Penghasilan Produk
1.2 Penyelesaian masalah inventif

Prinsip inventif diaplikasikan untuk menyelesaikan masalah inventif yang dihadapi
pelanggan apabila menggunakan berus kasut.
kotor
menggerak
Habuk
m
em
memegang memegang memegang memegang ir memegang
eg
gk
an
yin
g
Pemegang Krim en
Tangan Rongga Gam Berus m Kasut Tangan
berus kasut g
an
menggerak eg
em
m
m
en
Air
y
in
kotor
gk
ir
Berdasarkan model fungsi, didapati masalah berpunca daripada
. Analisis berantai punca-kesan telah
dijalankan untuk mengenal pasti punca dan kesan bagi masalah.
1.3 Borang projek brief
Tajuk:
Kriteria pertimbangan utama Catatan
Fungsi
1. Apakah kegunaan produk ini?
2. Di manakah produk ini digunakan?
Persembahan
1. Bagaimanakah cara produk ini dipersembahkan?
BAB 2
Tujuan pasaran
1. Siapakah yang akan menggunakannya?
2. Siapakah pesaing yang wujud?
3. Pelanggan bagaimanakah yang akan menggunakan
produk ini?
Kuantiti
1. Berapakah jumlah yang diperlukan?
Stail/Gaya
1. Bagaimanakah reka bentuk produk ini?
2. Adakah reka bentuk ini akan mendapat perhatian di
pasaran?
Kualiti
1. Bagaimanakah kualiti pembuatannya?
2. Adakah pelanggan mempunyai sebarang permintaan
yang istimewa?
Anggaran kos seunit
1. Berapakah kos untuk menghasilkan seunit produk?
Jangka masa
1. Bilakah pelanggan ingin projek ini disiapkan?
109
1.4 Aplikasi projek brief dalam bentuk jadual
Tajuk:
A Tajuk projek
1. Apakah jenis produk atau perkhidmatan?
2. Apakah kegunaan produk ini?
3. Di manakah produk ini akan digunakan?
B Gambaran keseluruhan projek
1. Siapakah yang akan menggunakannya?
2. Apakah tujuan produk ini dihasilkan?
3. Adakah produk ini diperlukan oleh pelanggan?
4. Bagaimanakah produk ini digunakan atau
dipersembahkan?
C Reka bentuk produk
1. Apakah elemen dan prinsip reka bentuk yang akan
digunakan?
2. Apakah konsep reka bentuk yang ingin diterapkan?
3. Adakah produk ini inovasi daripada produk sedia ada atau
produk yang baharu dibangunkan?
D Perancangan dalam pengurusan projek
1. Pembahagian kumpulan kerja
2. Jadual kerja
3. Kos pengeluaran
4. Kuantiti penghasilan
BAB 2
E Analisis kajian reka bentuk produk dan pasaran

1. Membuat perbandingan dari segi fungsi, persembahan,
tujuan pasaran, kuantiti, kualiti, anggaran kos seunit dan
jangka masa.
2. Adakah produk ini akan mendapat permintaan di pasaran?
F Lakaran idea
1. Bagaimanakah rupa bentuk produk dalam bentuk 2D
dan 3D?
G Penghasilan mock-up atau model
1. Bahan dan peralatan yang diperlukan untuk menghasilkan
mock-up atau model.
2.0 PENENTUAN GABUNGAN TEKNOLOGI

2.1 Teknologi yang dipilih
Saya/Kami telah memilih gabungan reka bentuk
dan reka bentuk untuk digabungkan dalam
penghasilan produk .
2.2 Tujuan penggunaan teknologi

Reka bentuk (teknologi yang dipilih) dan reka bentuk (teknologi yang dipilih) telah
dipilih kerana .
5
110
Penghasilan Produk
2.3 Fungsi teknologi

1. Reka bentuk elektrik: Motor AT berputar menggerakkan gear.
2.
2.4 Kekuatan dan kelemahan teknologi

Aplikasi
Komponen Kekuatan Kelemahan
teknologi
3.0 PERANCANGAN KONSEP

3.1 Pemilihan konsep reka bentuk
Saya/Kami telah memilih konsep kerana
Elemen reka bentuk yang digunakan pada lakaran ialah

Prinsip reka bentuk yang digunakan pada lakaran ialah
3.2 Lakaran perkembangan idea
BAB 2
Lakaran idea 1 Lakaran idea 2
Suis tekan
Suis tekan tutup
tutup Bateri Pemegang
Motor AT Pad
Pad Penyambung
penggilap
penggilap motor AT
Elemen
- Garisan Elemen
- Ruang Prinsip - Garisan
Prinsip - Bentuk - Keseimbangan - Ruang
- Keseimbangan Pandangan Pandangan
- Rupa - Kesatuan - Bentuk
- Kesatuan hadapan hadapan
- Tekstur - Rupa
- Tekstur
Lakaran idea 3 Lakaran idea 4
Elemen
Pemegang - Garisan
- Ruang Pemegang
Suis
Pad - Bentuk Suis tekan
tekan
penggilap - Rupa tutup
tutup
- Tekstur
Elemen
- Garisan Pad
Prinsip
- Ruang penggilap
- Keseimbangan
- Kesatuan - Bentuk Prinsip
Pandangan - Rupa Pandangan
- Keseimbangan
hadapan - Tekstur hadapan
- Kesatuan
111
4.0 LAKARAN AKHIR

4.1 Lakaran bermaklumat
Nama produk: Penggilap Kasut Magik

Penutup atas
Bahan mm
180 30 mm
• Span tebal
• MDF
• Kayu Pemegang dan
• Bateri tempat bateri
• Motor AT Penutup bateri
• Suis tekan tutup 70 mm
Suis tekan tutup
• Set gear taji Perumah motor AT dan gear
• Pemegang bateri
Penutup bawah
• Wayar lembar tunggal Elemen
• Skru kayu Pad penggilap ∅ 50 mm
25 mm - Garisan
Span - Rupa
- Bentuk
Prinsip - Warna
- Keseimbangan - Tekstur
- Kesatuan - Ruang
4.2 Lakaran ceraian

BAB 2
Penutup atas
Motor AT Bateri
Pemegang bateri
Gear taji
Perumah
Suis tekan tutup
Penutup bateri
Penutup bawah Skru kayu
Pad penggilap
112
Penghasilan Produk
4.3 Analisis lakaran produk dari aspek elemen reka bentuk

Elemen Ada Tiada Ulasan
1 Garisan
2 Ruang
3 Rupa
4 Bentuk
5 Tekstur
6 Saiz
7 Warna
8 Nilai
4.4 Analisis lakaran produk dari aspek prinsip reka bentuk

Prinsip Ada Tiada Ulasan
1 Keseimbangan
2 Penekanan
3 Keringkasan
4 Pergerakan
5 Pengulangan
6 Kontras
7 Kepelbagaian
BAB 2
8 Kesatuan
9 Harmoni
5.0 JADUAL KERJA
Minggu
Aktiviti
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
1 Penerangan keperluan pelanggan kepada 3
pereka bentuk (Kajian keperluan pelanggan)
2 Perbincangan konsep bersama pelanggan 3

(projek brief)
3 Melakar reka bentuk produk 3
4 Penyediaan mock-up atau model 3 3
5 Mengukur, menanda, memotong dan 3 3

memasang produk. Kemasan.
6 Pengujian dan penilaian kefungsian 3 3
7 Kerja siap. Membuat dokumentasi dan 3

tuntutan bayaran
113
6.0 PENGURUSAN KEWANGAN

6.1 Konsep SMART
S Tujuan projek
Nama projek
Tujuan
Bilangan
Sasaran

M Pengagihan kewangan
A Kos bahan
Bahan Kuantiti Kos seunit (RM) Jumlah (RM)
Jumlah
B Kos upah = bilangan pekerja × masa × kadar upah sejam × bilangan hari
=
C Kos overhed
Perkara Kos sehari (RM) Bilangan hari Jumlah (RM)
Jumlah
BAB 2
D Jumlah modal = kos bahan + kos upah + kos overhed

=
E Kos jualan = kos pengeluaran seunit produk + peratus keuntungan
=
A Boleh dicapai
Keuntungan = kos jualan - kos pengeluaran seunit produk
=

R
Realistik

T Tempoh masa
7.0 PENGHASILAN PRODUK

A Mengukur, menanda dan memotong bahan
1. Ukur dan tandakan ukuran pada kayu dan MDF.
2.
B Membina dan mencantum bahagian produk
1. Sapu komponen produk dengan glu PVA untuk mencantum dan membentuk
perumah.
2.
9
114
Penghasilan Produk
C Membuat kemasan
1. Balut suis tekan tutup dengan menggunakan masking tape.
2.
3.
8.0 PENGUJIAN DAN PENILAIAN

Saya/Kami telah memilih kaedah ujian untuk menguji
kefungsian dan kesesuaian produk . Aspek ujian yang dijalankan
ialah
8.1 Pengujian

Kasut sebelum
dibersihkan
dan digilap
Menggunakan Masa yang Menggunakan Masa yang

Aspek ujian
kaedah konvensional diambil kaedah baharu diambil
Kebersihan
Penggilap
kasut magik
BAB 2
4 min 2 min
Kain
4 minit 2 minit
Berus kasut
Kegemerlapan konvensional
Penggilap
kasut magik
6 min 2 min
6 minit 2 minit
Keputusan
Kasut selepas
dibersihkan
dan digilap
Berdasarkan ujian , dapat dirumuskan bahawa
10
115
8.2 Analisis keputusan pengujian

Aspek produk Kekuatan Kelemahan
A Kefungsian
B Ergonomik
C Reka Bentuk dan Nilai Estetika
D Keselamatan
8.3 Penilaian

NAMA: PEKERJAAN:
BORANG SOAL SELIDIK BAGI:

Arahan: Tandakan ʻ3ʼ untuk menyatakan pendapat anda terhadap aspek produk yang dinilai.
Aspek produk Ya Tidak

A Kefungsian
B Ergonomik
BAB 2
D Keselamatan
Tuliskan cadangan anda untuk menambahbaik produk ini.
~ TERIMA KASIH ~
8.4 Analisis keputusan penilaian

% %
Aspek produk Kesimpulan
Ya Tidak
A Kefungsian
B Ergonomik
D Keselamatan
11
116
Penghasilan Produk
8.5 Menilai kesesuaian produk

Hasil penilaian terhadap keputusan pengujian, produk _______________________
didapati sesuai digunakan kerana memiliki ciri-ciri yang berikut:
1. Bahan-bahan yang digunakan seperti kayu dan span sesuai dengan produk
2.
9.0 CADANGAN PENAMBAHBAIKAN

Berdasarkan laporan pengujian dan penilaian, produk didapati
mampu berfungsi seperti yang dirancang dan selamat digunakan oleh pengguna.
Walau bagaimanapun, beberapa penambahbaikan perlu dilakukan pada produk.
Kelemahan yang dikenalpasti Cadangan penambahbaikan
Lakaran cadangan penambahbaikan pada produk
Suis dan pengawal kelajuan Tempat sambungan pengecas
Pengecas bateri
Pemegang dan
penutup ruang bateri
Ruang motor AT
Gear
BAB 2
Tapak penggilap
Pad penggilap
10.0 PENUTUP
(Nama produk) merupakan reka bentuk produk yang dihasilkan dengan
tujuan untuk memudahkan pengguna (fungsi produk). Harapan saya,
ini akan dapat memenuhi keperluan semua kategori
pengguna. telah direka bentuk dengan
yang selesa. Saiznya yang kecil memudahkan produk ini
dikendalikan dan dibawa ke mana sahaja. Harga produk yang berpatutan menjadikan
produk mampu dimiliki oleh sesiapa sahaja.
Akhir kata, ucapan terima kasih yang tidak terhingga ditujukan kepada semua
pihak yang telah memberi sokongan dan bantuan kepada saya sehingga produk
ini berjaya dihasilkan.
BIBLIOGRAFI
Istilah Kejuruteraan: Bahasa Inggeris-Bahasa Malaysia. (2002). Kuala Lumpur: Dewan Bahasa
dan Pustaka
Jamil, A.B. & Azra, O. (2017). Reka Cipta Tingkatan 5. Selangor: Aras Mega (M) Sdn. Bhd.
Kaharruddin, I., Azmi, M.Y., Ramli, A. (2002). Pengajian Kejuruteraan Mekanikal Tingkatan 4.
Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka
12
117
12.0 LAMPIRAN
Lukisan unjuran ortografik sudut ketiga
Lukisan isometrik Lukisan skematik litar

BAB 2
30° 30°
13
Aktiviti Persembahan dokumentasi

PAK-21
Pembentangan
Hasil
Sendiri
EM K
Kreativiti dan
Inovasi
1. Sediakan sudut persembahan di bengkel mengikut kumpulan bagi
mempersembahkan dokumentasi dan produk yang telah dihasilkan.
2. Guru dan murid-murid lain bergerak dari satu sudut persembahan ke sudut persembahan
yang lain.
3. Bentangkan hasil dokumentasi dan produk kepada guru dan murid-murid yang lain.
4. Gunakan media persembahan yang bersesuaian mengikut kemahiran sedia ada murid.
5. Jalankan sesi perbincangan bersama guru dan rakan-rakan.
6. Serahkan dokumentasi dan produk kepada guru untuk tujuan pemarkahan.
118
Penghasilan Produk
R UMU S A N
KUIZ
Pembangunan Produk
Interaktif
Penghasilan Produk
goo.gl/LpQTmB
Menyatakan produk yang

Kajian keperluan pelanggan
hendak dihasilkan berdasarkan
kajian keperluan pelanggan Projek brief
dan projek brief
Justifikasi pereka bentuk semasa

Mengenal pasti asas teknologi memilih teknologi
yang sesuai dengan kehendak
reka bentuk produk Teknologi yang sesuai dengan
kehendak reka bentuk produk
Konsep penghasilan idea

Merancang konsep, elemen dan
prinsip reka bentuk yang Elemen dan prinsip reka bentuk
dipersetujui dalam bentuk lakaran
Lakaran perkembangan idea
Lakaran 3D, lakaran ceraian, lukisan kerja
BAB 2
Menghasilkan lakaran
produk yang hendak dibuat Lakaran reka bentuk produk dari aspek
elemen dan prinsip reka bentuk
Menyediakan jadual kerja Senarai bahan untuk menghasilkan Penggilap

Kasut Magik
Membuat senarai bahan, Senarai peralatan untuk menghasilkan

peralatan dan bajet produk Penggilap Kasut Magik
Bajet produk
Ciri-ciri produk berfungsi dan

Menghasilkan produk berfungsi produk berfungsi sebahagian
atau berfungsi sebahagian
Kepentingan merancang pembinaan produk
berfungsi atau produk berfungsi sebahagian
Membuat pengujian dan Langkah-langkah menghasilkan produk
penilaian kefungsian serta berfungsi Penggilap Kasut Magik
kesesuaian produk
Penghasilan produk
Membuat cadangan Pengujian, penilaian, kesesuaian produk

penambahbaikan produk
berdasarkan laporan Tahap keselamatan
keputusan ujian
Pendokumentasian
Format laporan penghasilan produk
Menyediakan dokumentasi
Persembahan
119
Semak
Latihan Pengukuhan
JAWAPAN
Bahagian A
Isikan tempat kosong.
goo.gl/LcF2dm
1. Isi tempat kosong dengan jawapan yang betul.

(a) Kriteria utama dalam kajian keperluan pelanggan ialah ,
dan .
(b)
• Dihasilkan sebelum produk berfungsi sebahagian dibina
• Mengikut skala atau mengikut saiz sebenar
• Dibina menggunakan bukan bahan sebenar
• Tidak berfungsi sepenuhnya
Ciri-ciri di atas merujuk kepada .
(c) Konsep penghasilan idea terbahagi kepada dua, iaitu

dan .
(d) Kaedah pengujian yang boleh dijalankan terhadap suatu produk yang telah
dihasilkan ialah dan .
2. Padankan cara mendapatkan maklumat dengan penerangan yang betul.

Mengenal pasti keperluan pelanggan
Projek brief dan matlamat produk.
Penyelesaian masalah secara berstruktur

Penyelesaian berdasarkan logik, data dan idea yang
masalah inventif dijana melalui prinsip inventif.
Proses perbincangan awal yang bertujuan

Kajian keperluan mendapatkan maklumat secara terus
pelanggan daripada pelanggan tentang produk yang
ingin dibangunkan.
120
Penghasilan Produk
3. Nyatakan nama dan fungsi alatan di bawah.

(a)
Nama alatan:
Fungsi:
(b)
Nama alatan:
Fungsi:
(c)
Nama alatan:
Fungsi:
Bahagian B
Jawab semua soalan.
1. Rajah 1 menunjukkan suatu contoh lakaran produk.
Rantai
penyangkut
Kayu
5 mm
m
m
60
20 Epoxy resin
mm
Rajah 1
(a) Senaraikan elemen dan prinsip reka bentuk yang terdapat pada lakaran produk
pada Rajah 1.
(b) Berdasarkan jawapan anda di (a), huraikan peranan elemen dan prinsip reka
bentuk pada lakaran produk yang ditunjukkan.
(c) Cadangkan dua penambahbaikan yang sesuai dilakukan pada lakaran produk.

2. Apakah garis panduan menyediakan jadual kerja?

3. Senaraikan kepentingan merancang pembinaan produk berfungsi atau produk
berfungsi sebahagian.
121
Bab Reka Bentuk
3 dalam Perniagaan
Sesuatu produk yang ingin dipasarkan harus
diiklankan agar dikenali oleh pengguna.
Bagaimanakah reka bentuk pengiklanan boleh
mempengaruhi pemasaran produk?
Reka bentuk pengiklanan merupakan
instrumen penting dalam pemasaran produk.
Pengiklanan berperanan untuk menyampaikan
maklumat tentang produk yang telah
direka bentuk oleh pengeluar kepada
pengguna. Pengiklanan boleh dilakukan
melalui pelbagai medium seperti media
elektronik, media cetak atau media sosial.
Akses
Pantas
Reka bentuk pengiklanan yang dapat

memberikan impak kepada sasaran pasaran
merupakan iklan yang berkesan.
Elemen Penting
Pemasaran
goo.gl/y5ceUK
122
3.1 Reka bentuk sebagai
instrumen pemasaran
Standard Kandungan
Tidak
keses dapat men
Sila se akan lalu li gesan
123
intern mak sambuntas.
et and
a. ngan
Reka Bentuk sebagai Instrumen
3.1 Pemasaran
Murid boleh:
• Menyatakan maksud pemasaran
• Menerangkan peranan reka bentuk dalam pemasaran
• Mengenal pasti kaedah reka bentuk pengiklanan
• Memilih kaedah reka bentuk pengiklanan yang sesuai untuk memasarkan produk yang dihasilkan
• Menganalisis kaedah reka bentuk pengiklanan yang dipilih
• Membuat rumusan kaedah reka bentuk pengiklanan yang sesuai dengan produk
• Menghasilkan reka bentuk pengiklanan
Pengeluar perlu kreatif dalam membuat perancangan yang

teliti supaya reka bentuk produk yang dipasarkan Kata Kunci
memenuhi keperluan dan kehendak pengguna. Dengan • pengeluar
demikian, produk yang dihasilkan mampu memberikan • keperluan
keuntungan yang maksimum. • kehendak
Kita boleh melihat pelbagai pilihan reka bentuk produk • pemasaran
di pasaran. Namun, setiap reka bentuk produk tersebut • pengguna
• produk
mempunyai keistimewaan tersendiri pada pandangan
• pengiklanan
setiap pengguna.
Gambar foto 3.1 Reka bentuk beg sandang

Gambar foto 3.1 menunjukkan pelbagai pilihan reka bentuk beg sandang yang berada
di pasaran. Pilihan reka bentuk yang berbeza ini penting bagi memenuhi keperluan dan
kehendak pengguna.
124
Reka Bentuk sebagai Instrumen Pemasaran
3.1.1 Menyatakan Maksud Pemasaran

Info Bestari
Pemasaran ialah aktiviti perniagaan yang menyalurkan
barang dan perkhidmatan daripada pengeluar kepada Philip Kotler merupakan
pengguna. Menurut Philip Kotler, pemasaran ialah satu salah seorang pakar
proses sosial dan pengurusan untuk memenuhi keperluan dan pemasaran yang
kehendak pengguna menerusi proses pertukaran produk dan terkemuka di dunia.
nilai antara satu sama lain. Beliau mempunyai
Dengan kata lain, pemasaran ialah proses atau aktiviti pengaruh yang besar
dalam ilmu pemasaran.
yang dilakukan oleh pihak pengeluar untuk memasar dan
Philip Kotler juga
menyampaikan maklumat tentang sesuatu produk bagi
telah menulis lebih 60
memenuhi keperluan dan kehendak pengguna. Sebagai naskhah buku berkenaan
contoh, pengeluar kereta Malaysia, iaitu Proton Holdings pemasaran seperti
Berhad menyampaikan maklumat tentang kereta terbaharu Principle of Marketing,
kepada pengguna menerusi aktiviti pemasaran. Marketing an Introduction
dan banyak lagi.
Buku-buku beliau
menjadi rujukan pelajar
Aktiviti
pem dan juga organisasi
as yang berkaitan dengan
ar
an pemasaran.
Pengeluar
XYZ 123
Pengguna
Rajah 3.1 Aktiviti pemasaran daripada pengeluar kepada pengguna
Keperluan dan
Permintaan Produk
kehendak pengguna
Nilai Pertukaran Urus niaga Akses

BAB 3
Pantas
Pasaran
Elemen dalam
Rajah 3.2 Peta alir dalam bidang pemasaran Bidang Pemasaran
goo.gl/R5iym2
125
BAB 3 Reka Bentuk dalam Perniagaan
MULA
Pergudangan
Kegiatan menyimpan produk
di dalam gudang. Di sini juga,
aktiviti akhir seperti melabel
Pengeluar dan membungkus dilakukan.
Menentukan produk yang hendak
dikeluarkan bagi memenuhi
keperluan dan kehendak pengguna.
T
XYZ 1
23
TAMA
Pengguna akhir
Pengguna yang membeli produk
bagi kegunaan peribadi, keluarga
atau isi rumah.
3
YZX 12
BAB 3
Pengguna organisasi
Pengguna yang membeli produk untuk
digunakan dalam kegiatan perniagaan
seperti teksi sewa beli.
126
Pengangkutan
Aktiviti mengagihkan produk dari satu
tempat ke tempat yang memerlukan.
012-345XXXX
proton.sale@proton.com (Pegawai Pemasaran Proton)
Jaminan 3 tahun Kadar faedah serendah Jaminan
5 tahun Servis Percuma 2.95%* penghantaran

pantas
tertakluk kepada terma dan syarat
Promosi
Aktiviti pengiklanan, promosi
jualan, jualan langsung dan
publisiti yang bertujuan untuk
memperkenalkan produk.
Perniagaan
Aktiviti jual beli produk dan perkhidmatan bagi
memenuhi keperluan dan kehendak pengguna
bertujuan untuk mendapatkan keuntungan.
Rajah 3.3 Aliran pemasaran produk keluaran Proton Holdings Berhad
Aktiviti Mengenal pasti faktor-faktor yang mempengaruhi pemasaran

sesuatu produk
1. Senaraikan produk kegemaran anda.
2. Seterusnya, kongsikan pengalaman anda mengenali dan mengetahui tentang produk yang
telah disenaraikan.
3. Nyatakan tempat untuk mendapatkan produk kegemaran anda itu.
4. Kongsikan dengan rakan sebab anda menggemari produk itu.
BAB 3
Praktis Formatif
1. Nyatakan maksud pemasaran.

2. Nyatakan aktiviti dalam pemasaran.
127
3.1.2 Menerangkan Peranan Reka Bentuk dalam Pemasaran

Produk yang ingin dipasarkan terdiri daripada sesuatu
barangan atau perkhidmatan. Setiap produk yang dihasilkan Imbas Semula
mempunyai ciri-ciri yang tertentu. Ciri-ciri tersebut
merujuk kepada kualiti yang ada pada produk seperti reka Reka bentuk ialah
bentuk, warna atau saiz produk. Reka bentuk produk yang pengetahuan mengenai
dipersembahkan dengan baik memainkan peranan penting penyusunan bahan
secara terancang untuk
dalam pemasaran bagi menarik perhatian pengguna. Peranan
menghasilkan
reka bentuk dalam pemasaran terbahagi kepada tiga, iaitu: sesuatu produk yang
• Memenuhi keperluan dan kehendak pengguna. memberikan kesan
• Merupakan saluran komunikasi pengeluar kepada kehidupan.
kepada pengguna.
• Mengukuhkan penjenamaan sesuatu produk.
Peranan reka bentuk dalam pemasaran
Memenuhi keperluan Merupakan saluran Mengukuhkan

dan kehendak komunikasi pengeluar penjenamaan sesuatu
pengguna kepada pengguna produk
• Fungsi produk • Pengenalan diri • Rangkaian perkongsian

• Reka bentuk produk produk teknologi dan produk
• Kekuatan dan • Rakan strategik
kelemahan produk perniagaan
• Nilai produk
• Trend
Rajah 3.4 Peranan reka bentuk dalam pemasaran

BAB 3
128
A Keperluan dan kehendak pengguna Cabar Minda

Produk yang dicipta ialah sesuatu yang boleh ditawarkan
Senaraikan sebanyak
kepada pengguna. Reka bentuk produk yang terdapat di mungkin produk yang
pasaran memainkan peranan bagi memenuhi keperluan dan anda gunakan bagi
kehendak pengguna melalui ciri-ciri produk, iaitu: memudahkan urusan
• Fungsi produk seharian. Kemudian,
• Reka bentuk produk kategorikan produk
• Kekuatan dan kelemahan produk tersebut sama ada produk
• Nilai produk tersebut merupakan
• Trend keperluan atau kehendak.
Fungsi produk
Pengguna akan membeli dan menggunakan sesuatu produk
Imbas Semula
untuk memudahkan sesuatu urusan harian mereka. Pengguna Antara kepentingan reka
akan membuat pertimbangan sebelum membuat keputusan bentuk ialah:
untuk membeli sesuatu produk berdasarkan fungsi produk • Memenuhi kehendak
tersebut. Jadual 3.1 menunjukkan beberapa reka bentuk fail individu dan
yang dihasilkan melalui ciri fungsi produk. masyarakat
• Memudahkan
urusan kerja melalui
pengubahsuaian
Jadual 3.1 Beberapa reka bentuk fail yang dihasilkan melalui ciri fungsi produk
Reka
bentuk
fail
Fail poket Fail pengurusan Fail sijil

BAB 3
Fungsi Menyimpan helaian Menyimpan helaian Menyimpan sijil-sijil dan

tugasan tugasan mengikut kategori dokumen persendirian
129
Reka bentuk produk

Lazimnya, reka bentuk produk yang dapat memenuhi Imbas Semula
keperluan dan kehendak pengguna akan mudah
dipasarkan. Namun, produk dengan reka bentuk Peranan reka bentuk
memberikan penekanan
yang mempunyai nilai tambah seperti menarik, unik
kepada beberapa
dan selesa boleh mempengaruhi pasaran bagi produk
kelompok sasaran, iaitu
tersebut. Rajah 3.5 menunjukkan beberapa reka individu, masyarakat,
bentuk meja makan yang dihasilkan melalui ciri reka pengeluar dan negara.
bentuk produk.
Cabar Minda
Senaraikan perabot yang
ada di dalam pejabat, di
dalam kelas dan
di dalam rumah.
Kemudian, buat
perbandingan reka
bentuk perabot tersebut
walaupun mempunyai
fungsi yang sama.
• Reka bentuk meja makan

yang ringkas
• Tidak memerlukan ruang
yang besar
• Reka bentuk meja

makan yang eksklusif
• Memerlukan ruang
BAB 3
yang besar
Rajah 3.5 Beberapa reka bentuk meja makan yang dihasilkan melalui ciri reka bentuk produk
130
Kekuatan dan kelemahan produk

Sesuatu produk yang direka seharusnya mempunyai fungsi yang tersendiri. Prinsip reka
bentuk ialah perkara yang menjadi panduan kepada pengeluar untuk mencipta produk
bagi memenuhi keperluan dan kehendak pengguna. Pengguna harus mengetahui produk
yang diperlukan sama ada yang mementingkan kekuatan reka bentuk produk berbanding
fungsi atau mementingkan kekuatan fungsi berbanding reka bentuk produk. Rajah 3.6
menunjukkan beberapa reka bentuk produk yang dihasilkan melalui ciri kekuatan dan
kelemahan produk.
Reka bentuk kipas
Kekuatan: Kekuatan:
Fungsi kipas mempunyai kuasa putaran Reka bentuk kipas yang menarik
angin yang kuat dan laju Kelemahan:
Kelemahan: Fungsi kipas mempunyai kuasa
Reka bentuk kipas yang kurang menarik putaran angin yang perlahan
Reka bentuk balang makanan
Kekuatan: Kekuatan:
Fungsi balang makanan yang kedap Reka bentuk balang makanan
udara membolehkan makanan yang yang menarik
BAB 3
disimpan tahan lebih lama Kelemahan:

Kelemahan: Fungsi balang makanan yang tidak
Reka bentuk balang makanan yang kedap udara menyebabkan makanan
kurang menarik yang disimpan mudah rosak
Rajah 3.6 Beberapa reka bentuk produk yang dihasilkan melalui ciri kekuatan
dan kelemahan produk
131
Nilai produk Cabar Minda

Nilai produk bagi pengguna lazimnya wujud berdasarkan
keperluan dan kehendak pengguna. Nilai terhadap sesuatu Senaraikan beberapa
contoh nilai produk
produk dan perkhidmatan akan diperoleh apabila pengguna
berdasarkan keperluan
mendapat faedah daripada penggunaannya. Rajah 3.7
dan kehendak pengguna.
menunjukkan beberapa reka bentuk produk yang dihasilkan
melalui ciri nilai produk.
Nilai barang
Reka bentuk radio Reka bentuk radio yang

yang boleh menyokong tidak boleh menyokong
aplikasi Internet aplikasi Internet
Nilai perkhidmatan
Reka bentuk kerusi pada Reka bentuk kerusi pada

BAB 3
perkhidmatan penerbangan yang perkhidmatan penerbangan yang

ditawarkan kepada pengguna ditawarkan kepada pengguna
yang memilih Kelas Perniagaan yang memilih Kelas Ekonomi
Rajah 3.7 Beberapa reka bentuk produk yang dihasilkan melalui ciri nilai produk
132
Trend
Trend ditentukan oleh permintaan dan penawaran ke atas Nilai Murni
sesuatu produk, perkhidmatan, gaya hidup, teknologi dan
sebagainya. Trend berlaku dalam tempoh tertentu dan Berhemat ketika
berakhir apabila berlakunya perubahan trend yang lain. membeli-belah. Belilah
Rajah 3.8 menunjukkan beberapa reka bentuk produk yang barangan mengikut
dihasilkan melalui ciri trend. keperluan.
Teknologi: Telefon bimbit
Menu
Berfungsi untuk Seterusnya, kefungsian Kini, telefon pintar mempunyai

menerima panggilan telefon ditambah dengan kemudahan Internet dan
masuk dan keluar sahaja. khidmat pesanan ringkas. pelbagai aplikasi menjadi trend.
Fesyen: Pakaian
BAB 3
Pakaian wanita yang Pakaian wanita yang telah diubah Kini, pakaian wanita moden
digunakan pada suai mengikut perkembangsan yang menjadi trend tetapi
tahun 1950-an di semasa, tetapi masih mencirikan masih mencirikan budaya
Asia Tenggara. budaya Asia Tenggara. Asia Tenggara.
Rajah 3.8 Beberapa reka bentuk produk yang dihasilkan melalui ciri trend
133
B Saluran komunikasi pengeluar kepada pengguna

Komunikasi ialah proses untuk menyampaikan maklumat dan perihal mengenai produk
dan perkhidmatan. Komunikasi berlaku antara dua pihak, iaitu pengeluar dan pengguna.
Reka bentuk sesuatu produk memainkan peranan yang penting sebagai saluran
komunikasi kepada pengguna untuk membeli sesuatu produk.
Setiap produk mempunyai pengenalan diri sebagai identiti. Pengenalan diri sesuatu
produk adalah penting untuk menarik minat pengguna baharu dan mengekalkan
pelanggan yang sedia ada. Pengenalan diri yang dikenali sebagai platform DNA boleh
ditonjolkan pada reka bentuk produk melalui penjenamaan, kesetiaan, boleh diingat,
dikenali dan kebolehpercayaan kepada jenama.
Pengenalan diri produk
Kebolehpercayaan
Penjenamaan Kesetiaan Boleh diingat Dikenali kepada jenama
Rajah 3.9 Jenis-jenis pengenalan diri produk
Penjenamaan
Penjenamaan (branding) menurut Kamus Dewan Edisi Keempat bermaksud pemberian
jenama kepada sesuatu barang yang dihasilkan. Penjenamaan menyampaikan maklumat
berkenaan kualiti keluaran dengan menggunakan simbol yang tertentu. Simbol terdiri
daripada nama, lambang, reka bentuk atau kombinasi kesemuanya bagi menjadikan
simbol tersebut berbeza daripada yang lain. Terdapat beberapa jenis penjenamaan
produk, iaitu melalui bentuk nama (brand name), bentuk cap (brand mark), bentuk cap
dagangan (trademark) dan bentuk persendirian (trade character).
BAB 3
Gambar foto 3.2 Contoh produk melalui penjenamaan

134
Penjenamaan produk
Bentuk nama Bentuk cap dagangan

(Brand name) (Trademark)
• Mengandungi • Cap dagangan dalam bentuk
nombor, perkataan perkataan, logo, gambar,
atau huruf yang boleh nama, huruf, nombor atau
disebut. kombinasi kesemuanya yang Info Bestari
mempunyai simbol TM, atau
Contoh:
® atau ©.
TM
Contoh:
Tanda untuk
trademark dan masih
belum didaftarkan.
Jenama yang telah

mendapat kelulusan
pendaftaran, mengikut
undang-undang untuk
digunakan oleh penjual
secara eksklusif.
Bentuk cap Bentuk persendirian

(Brand mark) (Trade character)
• Menggunakan bentuk • Menonjolkan individu Hak cipta sesuatu
simbol, reka bentuk yang merupakan produk.
warna atau huruf pelopor bagi sesuatu
yang unik. produk tertentu.
Contoh: Contoh:
Cabar Minda
Namakan satu produk
yang anda kenali
dan nyatakan jenis
penjenamaan bagi
produk tersebut.
BAB 3
Rajah 3.10 Jenis penjenamaan produk
135
Kesetiaan
Kesetiaan pengguna ialah pilihan pengguna untuk
terus kekal dengan produk dan jenama tertentu.
Untuk terus kekal terhadap sesuatu jenama,
pengguna akan memilih kredibiliti, kualiti, reka
bentuk terkini, selamat dan harga yang kompetitif.
Boleh ingat Nilai Murni
Reka bentuk dapat Beli dan sokonglah

menguasai pasaran barangan buatan Malaysia.
kerana produk yang
mempunyai identiti
boleh diingat oleh pengguna. Identiti tersebut
merangkumi fungsi, warna atau bentuk fizikal.
Dikenali
Reka bentuk produk dapat menguasai
pasaran kerana telah dikenali oleh
pengguna. Lazimnya, produk telah lama
berada di pasaran dan boleh dikenali
walaupun hanya melalui bentuk
fizikalnya sahaja.
Kebolehpercayaan kepada jenama

Pengguna akan memilih produk yang mempunyai
jenama yang boleh dipercayai dan mempunyai
BAB 3
ciri-ciri yang terbaik dari segi kualiti, fungsi, jaminan

keselamatan dan reka bentuk. Ciri-ciri tersebut yang
ada pada sesuatu produk menyebabkan pengguna
mempercayai dan seterusnya memilih produk tersebut
bagi memenuhi keperluan dan kehendak mereka.
136
C Pengukuhan penjenamaan sesuatu produk

Salah satu cara untuk meningkatkan kualiti produk, perkhidmatan dan keuntungan
adalah dengan melibatkan kegiatan rakan strategik. Gabungan daripada pengeluar
produk dan perkhidmatan yang berbeza memberikan kesan kepada pengukuhan jenama
dan pengurangan kos. Selain itu, reka bentuk dari segi jenama, pemasaran, sumber luar,
perlesenan dan agihan daripada rakan usaha sama dapat digunakan. Terdapat dua jenis
pengukuhan penjenamaan melalui rakan strategik, iaitu:
• Rakan perkongsian teknologi dan produk
• Rakan strategik perniagaan
Rakan perkongsian teknologi dan produk

Rangkaian perkongsian teknologi dan produk bermaksud gabungan teknologi dan produk
daripada pengeluar yang berlainan digabungkan untuk menghasilkan reka bentuk produk
baharu. Gabungan ini akan memberikan keuntungan kepada kedua-dua belah pihak.
Contohnya, perjanjian rakan perkongsian teknologi dan produk antara DRB-Hicom Bhd.
(DRB-Hicom) dan Zhejiang Geely Holding Group (Geely) pada tahun 2017.
Geely ialah syarikat pengeluar automotif terbaik di China dan antara yang terbaik di
dunia. Manakala, DRB-Hicom Bhd. ialah syarikat Malaysia yang terlibat dalam industri
pembuatan, pemasangan dan pengedaran automotif. Sebelum ini, Proton pernah
membuat perkongsian teknologi dan produk dengan menggunakan teknologi daripada
jenama Mitsubishi dan Honda. Perkongsian teknologi dan produk bersama Mitsubishi
menghasilkan reka bentuk Proton Inspira. Manakala, bersama Honda menghasilkan
reka bentuk Proton Perdana.
XYZ 123
Gambar foto 3.3 Perkongsian teknologi

jenama Mitsubishi
dengan Proton
BAB 3
XY 123
Gambar foto 3.4 Perkongsian teknologi jenama

Honda dengan Proton
137
Rakan strategik perniagaan

Penjenamaan boleh diperkukuhkan dengan mengadakan rakan strategik perniagaan.
Hal ini dapat mewujudkan kerjasama dengan rakan niaga strategik yang berdaya maju,
berpengalaman dan menguntungkan kedua-dua belah pihak.
Contohnya, Motosikal dan Enjin Nasional Sdn. Bhd. atau dikenali sebagai ‘MODENAS’,
selaku sebuah jenama pengeluar motosikal tempatan yang menghasilkan pelbagai model
motosikal. Bagi memperkukuh penjenamaan, ‘MODENAS’ mengeluarkan enam model
terbaharu, iaitu skuter dan streetbike, hasil kerjasama dengan dua rakan strategik
perniagaan, iaitu KYMCO dari Korea dan BAJAJ Auto dari India. Modus operandi
‘MODENAS’ adalah dengan mengambil model yang sedia ada daripada rakan strategik
perniagaan, menjenamakan semula dan memasarkan di negara ini.
Gambar foto 3.5 Contoh reka bentuk produk yang dihasilkan melalui rakan strategik perniagaan
Aktiviti Memahami peranan reka bentuk dalam

EM K
PAK-21 Kreativiti dan
Gallery
mempengaruhi pemasaran produk Walk Inovasi
1. Bahagikan murid-murid kepada beberapa kumpulan.

2. Berikan setiap kumpulan gambar foto dua produk yang sama jenis tetapi berlainan jenama.
3. Secara berkumpulan, bandingkan peranan reka bentuk dalam mempengaruhi pemasaran
kedua-dua produk berkenaan.
4. Tuliskan perbandingan dalam bentuk peta i-THINK dan tampalkan di stesen masing-masing.
5. Kemudian, setiap ahli kumpulan bergerak ke stesen yang lain selama 5 hingga 7 minit.
Rekod dan bincangkan maklumat daripada peta i-THINK di setiap stesen yang lain.
BAB 3
Praktis Formatif
1. Senaraikan peranan reka bentuk dalam pemasaran.

2. Nyatakan dua contoh nilai produk bagi pengguna.
3. Senaraikan lima jenis pengenalan diri produk bagi pengguna.
138
3.1.3 Mengenal Pasti Kaedah Reka Bentuk Pengiklanan

Bagi memasarkan produk kepada pengguna, promosi perlu
dilakukan bagi menyaingi produk-produk yang sedia ada di
Info Bestari
pasaran. Promosi penting untuk memperkenalkan sesuatu
produk kepada pengguna. Jenis promosi yang digunakan Terdapat empat jenis
bergantung kepada jenis produk, pengguna sasaran, luas promosi, iaitu:
pasaran dan sebagainya. Pengiklanan merupakan salah satu 1. Pengiklanan
daripada jenis promosi yang biasa digunakan oleh pengeluar 2. Promosi jualan
bagi memasarkan produk mereka. 3. Jualan langsung
Pengiklanan bermaksud sebarang bentuk persembahan 4. Publisiti
atau komunikasi berbayar, bersifat tidak peribadi dan
ditujukan kepada golongan sasaran. Pengiklanan bertujuan untuk mempromosikan,
memperkenalkan, meningkatkan atau melariskan jualan sesuatu produk, perkhidmatan
atau idea penaja yang tertentu.
A Kaedah reka bentuk pengiklanan

Reka bentuk pengiklanan ialah karya dalam bentuk audio dan visual yang dicipta serta
disusun untuk digunakan dalam iklan dengan tujuan untuk memasarkan produk. Bagi
memastikan sesuatu pengiklanan berkesan, pengeluar perlu mengetahui kaedah reka
bentuk pengiklanan yang terbaik untuk memasarkan sesuatu produk. Kaedah reka bentuk
pengiklanan ialah cara maklumat tentang sesuatu produk disampaikan oleh pengeluar
kepada pengguna. Rajah 3.11 menunjukkan kaedah dalam reka bentuk pengiklanan.
Matlamat produk
Penyampaian fakta
Demonstrasi
Kaedah
reka bentuk Perbandingan
pengiklanan
Kiasan atau ibarat
Kenyataan merangsang
BAB 3
Gambar pegun
Rajah 3.11 Kaedah reka bentuk pengiklanan
139
Matlamat produk Info Bestari

Iklan menggunakan maklumat produk yang terperinci
dan lengkap untuk memperkenalkan produk kepada Kaedah reka bentuk
pengguna. Pengeluar lazimnya menggunakan kaedah reka pengiklanan bagi
bentuk pengiklanan ini bagi memperkenalkan ciri-ciri atau matlamat produk dan
keistimewaan produk yang dapat memenuhi keperluan penyampaian fakta
dan kehendak pengguna. merupakan jenis bagi
iklan penerangan. Iklan
penerangan ialah iklan
yang menyampaikan
maklumat atau
penerangan kepada
orang ramai berkenaan
sesuatu produk tanpa
unsur pujukan.
Penyampaian fakta
Deep-fry
Iklan menyampaikan fakta secara tepat

mengenai produk kepada pengguna.
Lazimnya, fakta yang disampaikan Pre-set Yogurt
berkaitan fungsi yang memerlukan

bantuan teknikal dari segi penggunaan
dan pengendalian produk.
BAB 3
140
Info Bestari
Demonstrasi
Iklan menunjukkan Kaedah reka bentuk
kelebihan dan cara pengiklanan bagi
pengendalian produk demonstrasi,
dalam keadaan yang perbandingan, kiasan
sebenar. Lazimnya, kaedah atau ibarat dan
iklan ini disampaikan kenyataan merangsang
melalui rakaman yang merupakan jenis bagi
ditayangkan di media iklan memujuk. Iklan
memujuk ialah iklan
massa atau secara langsung
yang menonjolkan
di hadapan pengguna.
kelebihan sesuatu
produk dengan tujuan
untuk memujuk dan
mempengaruhi para
pengguna supaya
membeli produk
tersebut.
Perbandingan
Iklan menggunakan
perbandingan antara produk baharu dengan
XY
produk yang telah lama berada di pasaran.
Perbandingan boleh dibuat berdasarkan kualiti,
masa, reka bentuk, rasa dan fungsi berbanding
produk lain.
Kiasan atau ibarat Kenyataan merangsang

Iklan menggunakan kiasan atau ibarat Iklan menggunakan kenyataan
bertujuan untuk menegaskan kelebihan merangsang supaya pelanggan berfikir
yang akan diperoleh pengguna sekiranya dan tertarik dengan produk. Iklan ini
menggunakan produk mereka. Iklan ini biasanya digunakan untuk memujuk
boleh mempengaruhi pengguna pengguna membeli produk tersebut.
secara psikologi.
BAB 3
141
Gambar pegun Info Bestari

Iklan menggunakan gambar pegun sebagai titik fokus atau
tumpuan pada bahagian tertentu produk. Iklan lazimnya Kaedah reka bentuk
dipaparkan dalam media cetak. pengiklanan bagi gambar
pegun merupakan jenis
bagi iklan mengingat.
Iklan mengingat ialah
iklan yang mengingatkan
pengguna tentang
sesuatu produk agar
pengguna peka dengan
kewujudan produk
tersebut.
BAB 3
142
B Media pengiklanan
Media pengiklanan ialah saluran, cara, atau perantaraan yang digunakan untuk
menyampaikan iklan kepada pengguna. Setiap pengeluar atau peniaga akan
menggunakan cara tersendiri dengan memilih kaedah pengiklanan yang sesuai untuk
memasarkan produk atau perkhidmatan mereka. Media pengiklanan boleh disampaikan
melalui media massa, iaitu media cetak, media elektronik dan media sosial.
Media cetak
Media cetak sering menjadi pilihan pengeluar sebagai saluran pengiklanan. Hal ini
demikian kerana pengiklanan media cetak sesuai untuk pelbagai jenis produk dan
pelbagai peringkat umur. Pengiklanan melalui media cetak dilakukan melalui
surat khabar, majalah, brosur, katalog, poster dan lain-lain.
Surat khabar dan majalah

• Terdapat tiga jenis iklan di dalam
surat khabar, iaitu iklan kecil, iklan
muka surat dan iklan ruangan.
• Setiap jenis majalah yang berada
di pasaran mempunyai kumpulan
sasaran tertentu.
Brosur, helaian edaran dan katalog

• Brosur ialah kepingan kertas berlipat
yang dicetak dengan maklumat
terperinci mengenai sesuatu produk.
• Helaian edaran ialah kepingan kertas
yang mengandungi maklumat produk.
• Katalog ialah lembaran yang
mengandungi maklumat secara
terperinci dan diedarkan oleh agen
BAB 3
syarikat yang mengeluarkan produk

tersebut untuk disampaikan
kepada pengguna.
143
Media elektronik
Pengiklanan melalui media elektronik merupakan salah satu pengiklanan yang mendapat
sambutan dalam kalangan pengeluar. Cara ini merupakan cara yang paling menarik
dan berkesan bagi mempromosikan barang atau perkhidmatan. Media elektronik
menggunakan lakonan, gambar, perkataan, suara dan muzik untuk menjadikan iklan
tersebut lebih menarik. Iklan jenis ini disampaikan melalui alat komunikasi massa seperti
televisyen, radio dan papan digital.
Televisyen
• Televisyen menyampaikan
iklan melalui visual dan audio,
dengan unsur-unsur kreativiti
yang tinggi, penuh aksi,
berwarna-warni dan menarik.
Radio
• Radio menyampaikan iklan
menerusi audio. Iklan di radio
lazimnya diselitkan ketika
rancangan radio ke udara dan
pengguna pula akan mendengar
semasa memandu atau bersantai
di rumah.
Papan digital
• Papan digital merupakan salah satu
produk hasil evolusi media elektronik
BAB 3
terkini. Keunikan papan digital

mampu menyampaikan maklumat
penting kepada kumpulan sasaran
dari semasa ke semasa.
144
Media sosial
Pengiklanan melalui media sosial merupakan salah satu
strategi pemasaran yang amat berkesan. Kemudahan Nilai Murni
Internet di hujung jari membolehkan pengeluar
menggunakan media sosial sebagai platform untuk Beretika dalam
memperkenalkan produk mereka di serata dunia. Antara penggunaan bahasa dan
aplikasi media sosial yang sering digunakan ialah muat naik gambar di
media sosial.
Facebook, Instagram, blog dan lain-lain.
Lemang sushi sejuk beku.

Rasanya enak dan mudah
disediakan. Hanya perlu
kukus selama 15-20 minit
KAFEYAHANANA
sebelum dihidang. Berikut
adalah senarai harga
lemang sushi.
GERAI ,
KAFE RAFFLESIA
xxx.blogspot.com
Songket sulam kasih

Tenun penuh
4 meter bidang 45 inci
Tidak perlu lining
Tidak perlu dry cleaning
Sesuai dipakai dalam semua majlis
Jangan fikir lama-lama. Dapatkan
songket ini sebelum kehabisan stok.
BAB 3
Berminat, hubungi saya.
1 set balang kuih bersaiz 500 ml

RM150 termasuk kos penghantaran
145
C Faktor pemilihan media pengiklanan

Selain mengetahui kaedah reka bentuk pengiklanan, pengeluar perlu mengetahui
beberapa faktor semasa memilih media pengiklanan yang sesuai untuk produk mereka.
Proses ini penting bagi memastikan maklumat produk sampai kepada sasaran pengguna
yang betul. Faktor yang perlu dipertimbangkan apabila memilih media pengiklanan ialah
jenis dan sifat produk, kos pengiklanan, luas pasaran, sasaran pengguna dan
saiz perniagaan.
Jenis dan sifat produk

Setiap produk yang akan diiklankan perlu sesuai dengan media
pengiklanannya. Contohnya, produk yang memerlukan tunjuk cara dan
khidmat nasihat tentang cara penggunaan dan penjagaan, sesuai diiklankan
melalui media elektronik atau media sosial yang berunsurkan demonstrasi.
Produk barangan makanan, pakaian atau buku pula sesuai diiklankan sama
ada melalui media cetak, media elektronik atau media sosial.
Kos pengiklanan
Pengeluar perlu mengetahui jumlah keseluruhan kos pengiklanan
yang dipilih supaya sesuai dengan kemampuan dan saiz operasi
perniagaan mereka. Contohnya, perniagaan yang bersaiz
kecil perlu memilih media yang berkos rendah, tetapi boleh
memberikan pulangan yang menguntungkan seperti media sosial
dan media cetak, iaitu brosur dan helaian edaran.
Luas pasaran
Luas pasaran sesuatu produk akan mempengaruhi jenis media yang
akan dipilih. Jika produk bertujuan untuk dipasarkan ke seluruh
BAB 3
negara, maka penggunaan media pengiklanan yang mempunyai

liputan meluas seperti radio, televisyen, papan digital dan media
sosial adalah paling tepat.
146
Sasaran pengguna
Pengeluar perlu memastikan media pengiklanan yang betul untuk
menyampaikan maklumat kepada kumpulan sasarannya. Contohnya, alat
solek dan pakaian wanita sesuai diiklankan di media sosial dan media cetak
seperti majalah wanita. Manakala, barangan yang berkaitan dengan sukan,
sesuai diiklankan melalui media sosial dan media cetak seperti majalah
sukan. Barangan permainan yang disasarkan kepada kanak-kanak pula
sesuai diiklankan di media sosial dan media elektronik seperti televisyen.
Saiz perniagaan
Pengeluar yang mempunyai perniagaan bersaiz besar mampu memilih media
pengiklanan yang lebih berkesan dan mahal seperti media elektronik, iaitu
televisyen dan papan digital, berbanding dengan perniagaan yang bersaiz kecil.
Aktiviti Mengenal pasti kaedah reka bentuk PAK-21

Mix and
pengiklanan produk Match
1. Guru mengedarkan pelbagai contoh iklan produk kepada semua murid.

2. Semua murid perlu bergerak dan mencari iklan yang mempunyai kaedah reka bentuk
pengiklanan yang sama.
3. Murid akan berkumpul dan berbincang bersama-sama ahli kumpulan untuk menganalisis
kaedah reka bentuk pengiklanan yang mereka peroleh.
4. Kemudian, wakil daripada setiap kumpulan perlu mencatatkan hasil perbincangan dan
tampal hasil kerja di bahagian ruangan kelas untuk dilihat oleh kumpulan lain.
BAB 3
Praktis Formatif
1. Senaraikan tiga jenis media pengiklanan yang sering digunakan dalam pemasaran.
2. Senaraikan tiga kaedah reka bentuk pengiklanan produk yang digunakan oleh pengeluar
dan nyatakan contoh iklan bagi setiap kaedah yang anda senaraikan.
147
3.1.4 Memilih Kaedah Reka Bentuk Pengiklanan yang Sesuai untuk

Memasarkan Produk yang Dihasilkan
Setiap pengeluar akan berusaha untuk memastikan
produk yang telah dihasilkan mampu bersaing di pasaran. Imbas Semula
Pemilihan kaedah reka bentuk pengiklanan yang sesuai perlu
diberikan perhatian bagi memastikan maklumat sampai Elemen dan prinsip reka
kepada pengguna. Bagi jenama atau produk yang baharu, bentuk diaplikasikan
pengiklanan penting untuk menghasilkan reka bentuk imej untuk menghasilkan
baharu yang tersendiri. Hal ini demikian kerana produk reka bentuk pengiklanan
yang berkesan.
tersebut dapat dibezakan dengan produk pesaing yang lain.
A Penggilap Kasut Magik

Jadual 3.2 Contoh jadual pemilihan kaedah reka bentuk pengiklanan bagi produk
No. Kaedah Penerangan Justifikasi
1 Kenyataan merangsang Kaedah ini dipilih untuk Slogan ‘Berkilat Tanpa

menarik minat pengguna Penat’ menyebabkan
untuk mengetahui dengan pengguna tertarik untuk
lebih lanjut tentang produk. mengetahui lebih lanjut
tentang produk Penggilap
Kasut Magik.
2 Matlamat produk Kaedah ini dipilih untuk Menyatakan fungsi atau

memberitahu pengguna matlamat Penggilap Kasut
matlamat produk yang Magik yang boleh membantu
dihasilkan. pengguna menggilap kasut
dengan cepat dan juga
membersihkan kasut.
3 Penyampaian fakta Kaedah ini dipilih untuk Maklumat mengenai cara

menyampaikan fakta tentang penggunaan dan kelebihan
produk dengan tepat kepada produk Penggilap Kasut Magik
pengguna. dapat disampaikan dengan
lebih jelas.
BAB 3
148
Percambahan idea
Kenyataan merangsang
melalui slogan yang
menarik perhatian
(catchy) pengguna.
Penyampaian fakta
melalui ilustrasi yang
menunjukkan cara
menggunakan produk
dalam situasi sebenar.
Warna latar belakang

yang sesuai dan
dapat menonjolkan
produk.
BAB 3
Matlamat produk Kenyataan merangsang

disampaikan melalui yang bertujuan menarik
tajuk yang membantu dan memujuk pengguna.
ilustrasi.
Rajah 3.12 Reka Bentuk Iklan 1
149
Kenyataan merangsang Matlamat produk

yang bertujuan menarik disampaikan melalui
minat pengguna. tajuk yang dapat
membantu ilustrasi.
BAB 3
Warna pada latar Kenyataan merangsang yang Maklumat yang

belakang yang bertujuan menarik minat lengkap mengenai
sesuai dan dapat dan memujuk pengguna. tarikh dan lokasi
menonjolkan produk. demonstrasi produk.

150
Matlamat produk Penyampaian fakta melalui

disampaikan melalui gambar foto kasut dan
tajuk yang dapat produk sebagai objek
membantu ilustrasi. utama dalam reka bentuk.
BAB 3
Warna pada latar Kenyataan merangsang yang Penyampaian fakta

belakang yang bertujuan menarik minat melalui penggunaan
sesuai dan dapat dan memujuk pengguna. simbol.
menonjolkan produk.

151
B Pengagih Makanan Ikan Automatik

Pengagih Makanan Ikan Automatik
1 Kiasan atau ibarat Kaedah ini dipilih untuk Penggunaan gambar foto pada
menarik minat pengguna latar belakang sebagai kiasan
untuk mengetahui dengan atau ibarat menyebabkan
lebih jelas tentang produk. pengguna tertarik untuk
mengetahui keistimewaan
produk Pengagih Makanan
Ikan Automatik.
2 Perbandingan Kaedah ini dipilih untuk Memaparkan perbezaan

membuatkan pengguna gambar foto di antara tapak
menilai kelebihan dan semaian, akuarium dan
keistimewaan produk. produk Pengagih Makanan
Ikan Automatik.
3 Penyampaian fakta Kaedah ini dipilih untuk Memaparkan

menyampaikan fakta tentang bahagian-bahagian dan cara
produk dengan tepat kepada produk Pengagih Makanan
pengguna. Ikan Automatik berfungsi.
BAB 3
152
Percambahan idea
Matlamat produk disampaikan Kiasan atau ibarat melalui gambar foto

melalui tajuk yang dapat pada latar belakang yang bertujuan
membantu ilustrasi. menarik perhatian pengguna.
BAB 3
Slogan yang bertujuan

menarik minat pengguna.

153
Perbandingan dijelaskan melalui gambar Matlamat produk disampaikan

foto pada ilustrasi yang menunjukkan melalui tajuk yang dapat
kelebihan produk kepada pengguna. membantu ilustrasi.
BAB 3
Kenyataan merangsang Slogan yang bertujuan Warna pada latar belakang

yang bertujuan menarik menarik minat pengguna. yang sesuai dan dapat
dan memujuk pengguna. menonjolkan produk.

154
Matlamat produk disampaikan Warna pada latar belakang

melalui tajuk yang dapat yang sesuai dan dapat
membantu ilustrasi. menonjolkan produk.
BAB 3
Penyampaian fakta melalui Slogan yang bertujuan

penggunaan simbol. menarik minat pengguna.

155
C Beg Jean
Beg Jean
1 Kenyataan Kaedah ini dipilih untuk Penggunaan perkataan ‘WOW,

merangsang menarik minat pengguna murah, menarik, menawan’
untuk mengetahui dengan sebagai ilustrasi menyebabkan
lebih lanjut tentang produk. pengguna tertarik untuk
mengetahui dan ingin
memiliki produk Beg Jean.
2 Gambar pegun Kaedah ini dipilih untuk Gambar foto beg yang
menunjukkan kepada dipaparkan dalam
pengguna tentang reka iklan bertujuan untuk
bentuk produk. memperkenalkan produk
Beg Jean kepada pengguna.
3 Penyampaian fakta Kaedah ini dipilih untuk Maklumat atau fakta

menyampaikan fakta tentang mengenai kelebihan produk
produk dengan tepat kepada Beg Jean dapat disampaikan
pengguna. dengan lebih jelas.
BAB 3
156
Percambahan idea
Kenyataan merangsang melalui Penyampaian fakta melalui

penggunaan perkataan sebagai gambar foto yang menunjukkan
ilustrasi yang bertujuan menarik cara untuk menggunakan
minat pengguna. produk dalam situasi sebenar.
Maklumat untuk Penyampaian fakta melalui Kenyataan merangsang

dihubungi oleh maklumat yang menyatakan yang bertujuan menarik dan
BAB 3
pengguna. kelebihan produk. memujuk pengguna.
157

yang sesuai dan dapat
menonjolkan produk.
Gambar pegun
disampaikan melalui
gambar foto pada
ilustrasi yang
bertujuan untuk
memperkenalkan
produk kepada
pengguna.
Matlamat produk
disampaikan melalui
tajuk yang membantu
ilustrasi.
Penyampaian fakta
melalui maklumat
yang menyatakan
kelebihan produk.
Maklumat untuk
dihubungi oleh
pengguna.
Aktiviti Memilih kaedah reka bentuk pengiklanan yang sesuai

untuk memasarkan produk
1. Bahagikan murid kepada beberapa kumpulan. EM K
2. Setiap kumpulan akan memilih satu produk yang terdapat di pasaran.
BAB 3
Kreativiti dan
Inovasi
3. Setiap kumpulan perlu berbincang bersama-sama ahli kumpulan untuk
memilih kaedah reka bentuk pengiklanan yang sesuai digunakan sekiranya mereka
memasarkan produk tersebut.
4. Seterusnya, wakil daripada setiap kumpulan perlu mencatatkan hasil perbincangan dan
bentangkan di hadapan kelas.
158
Matlamat produk
disampaikan melalui
tajuk yang membantu
ilustrasi.
Penyampaian fakta
melalui maklumat
yang menyatakan
kelebihan produk.

yang sesuai dan dapat
menonjolkan produk.
Maklumat untuk
dihubungi oleh
pengguna.
Rajah 3.20 Reka Bentuk Iklan 3 BAB 3
Praktis Formatif
1. Adakah sesuatu produk hanya boleh menggunakan satu kaedah reka bentuk pengiklanan
sahaja? Berikan penjelasan anda.
159
3.1.5 Menganalisis Kaedah Reka Bentuk Pengiklanan yang Dipilih

Kaedah reka bentuk pengiklanan yang dipilih perlu dianalisis untuk menghasilkan reka
bentuk pengiklanan yang sesuai dengan produk. Analisis yang dilakukan perlu mengambil
kira ciri-ciri pengiklanan yang berkesan, seperti yang diterangkan pada Rajah 3.21.
Kreatif
• Mengaplikasikan prinsip reka bentuk

yang berkesan.
• Gabungan ilustrasi dan perkataan menghasilkan daya
penarik yang memberikan kesan psikologi kepada
pengguna seperti tertarik, teruja, ingin mencuba dan
ingin memiliki produk yang diiklankan. Contohnya, builds strong teeth
iklan yang menunjukkan kekuatan gigi apabila

menggunakan sesuatu produk ubat gigi.
Memberikan impak
• Mempunyai reka bentuk yang membuat

pengguna terpukau dan teruja untuk
mengetahui lebih lanjut tentang produk
yang diiklankan. Contohnya, iklan mengenai
semburan yang mampu membersihkan
kotoran pada pakaian.
Mesej yang jelas
• Mesej yang hendak disampaikan

kepada pengguna mestilah jelas
BAB 3
supaya pengguna sasaran lebih

tertarik dengan produk. Contohnya,
iklan produk keluaran ‘Dettol’ yang
memberikan perlindungan dan
kesegaran yang tahan lama.
160
Maklumat yang tepat
• Mempunyai maklumat yang tepat dan telus untuk

mendapatkan kepercayaan pengguna terhadap
produk. Contohnya, maklumat berkenaan khasiat
pengambilan beras perang.
Mudah diingati
• Gabungan ilustrasi, tema dan slogan

yang sesuai akan menghasilkan visual
yang menarik, mudah diingati dan
i a B o l e h
Malays
dikenali oleh pengguna.
Unsur unik dan tersendiri
• Unsur unik dan tersendiri amat penting

bagi iklan sesuatu produk untuk menarik
perhatian pengguna. Identiti sesuatu
produk akan lebih terserlah dengan adanya
unsur ini. Contohnya, logo bagi
‘Malaysia Airlines’ menggunakan bentuk
permainan tradisional, iaitu wau.
BAB 3
Rajah 3.21 Ciri-ciri pengiklanan yang berkesan
161
Reka Bentuk Iklan 1 Reka Bentuk Iklan 2 Reka Bentuk Iklan 3
Jadual 3.6 Analisis kaedah reka bentuk pengiklanan Pengagih Makanan Ikan Automatik
Reka Bentuk Reka Bentuk Reka Bentuk
Ciri-ciri pengiklanan yang berkesan
Iklan 1 Iklan 2 Iklan 3
Kreatif 3 3 3
Memberikan impak 7 3 7
Mesej yang jelas 3 3 3
Maklumat yang tepat 7 3 7
Mudah diingati 3 3 7
Unsur unik dan tersendiri 3 3 7
Jumlah 4 6 2
BAB 3

162
Jadual 3.5 Analisis kaedah reka bentuk pengiklanan Penggilap Kasut Magik
Kreatif 3 7 3
Jumlah 5 2 3
Jadual 3.7 Analisis kaedah reka bentuk pengiklanan Beg Jean

Kreatif 3 3 3
BAB 3

Jumlah 4 5 6
163
Aktiviti Menganalisis kaedah reka bentuk pengiklanan yang PAK-21

Gallery
dipilih dengan menggunakan jadual analisis Walk
1. Secara berkumpulan, bincangkan dan analisis kaedah reka bentuk pengiklanan EM K

yang telah dipilih dengan menggunakan jadual analisis. Kreativiti dan
Inovasi
2. Setiap kumpulan perlu menyediakan jadual analisis dalam masa 15 minit.
Tampalkan jadual analisis kumpulan di sudut yang disediakan.
3. Seorang ahli kumpulan akan memberikan penerangan manakala ahli yang lain akan
bergerak ke setiap stesen untuk melihat bahan daripada kumpulan lain dalam masa
15 minit (lihat-bincang-catat).
4. Murid-murid berkumpul semula untuk memulakan sesi soal jawab (murid mencatat
perkara yang tidak difahami semasa sesi ‘Gallery Walk’ dan akan dikemukakan kepada
kumpulan yang membina jadual analisis).
Praktis Formatif
1. Namakan satu iklan yang menarik perhatian anda di televisyen. Buat jadual analisis
terhadap iklan tersebut.
2. Senaraikan tiga ciri-ciri pengiklanan yang berkesan.
3.1.6 Membuat Rumusan Kaedah Reka Bentuk Pengiklanan yang Sesuai

dengan Produk
Rumusan bagi kaedah reka bentuk pengiklanan yang dipilih perlu dilakukan agar
penambahbaikan dapat dilaksanakan sebelum reka bentuk pengiklanan dihasilkan.
Melalui analisis yang telah dilakukan, Rajah 3.22 menunjukkan contoh reka bentuk
pengiklanan yang sesuai untuk ketiga-tiga produk.
BAB 3
Rajah 3.22 Contoh reka bentuk pengiklanan yang telah dipilih
164
A Penggilap Kasut Magik
Kreatif
Slogan yang menarik minat
pengguna
Cadangan penambahbaikan
Tiada
Memberikan impak
Reka letak tajuk kurang
memberikan impak
Reka letak tajuk dibaiki agar
kelihatan lebih menarik
Mesej yang jelas

Kekurangan mesej yang jelas
Mesej berkenaan kelebihan
produk perlu ditambah
Maklumat yang tepat

Tidak terdapat maklumat
tentang spesifikasi produk
Tambahan maklumat seperti
bilangan bateri diperlukan.
Mudah diingati Unsur unik dan

Tiada ciri yang mudah diingati tersendiri
BAB 3
oleh pengguna Penggunaan bahan untuk

menghasilkan produk daripada
kayu adalah mesra alam
Perubahan pada reka bentuk
nama produk agar mudah
diingati oleh pengguna Tiada
165
B Pengagih Makanan Ikan Automatik
Kreatif
Reka bentuk yang
kurang kreatif
Penekanan pada reka bentuk
latar belakang agar
tampak kreatif
Memberikan impak
Reka bentuk kurang
memberikan impak
Penambahbaikan latar
belakang yang menunjukkan
jenis-jenis sayuran yang
boleh ditanam.
Mesej yang jelas

Mesej berkenaan kelebihan
produk perlu ditambah
Maklumat yang tepat

Kekurangan maklumat
tentang kaedah pemasangan
produk
Tambahan maklumat tentang
kaedah pemasangan produk
dan jenis-jenis tanaman Mudah diingati Unsur unik dan
yang sesuai Tiada ciri yang mudah tersendiri
diingati oleh pengguna Kekurangan unsur unik
dan tersendiri
Perubahan kepada reka Cadangan penambahbaikan
BAB 3
bentuk dan warna agar Perubahan kepada gambar

mudah diingati oleh foto tumbuhan dan ikan
pengguna seperti idea Reka Bentuk
Iklan 1
166
C Beg Jean
Kreatif
Penyampaian maklumat yang
santai
Tiada
Memberikan impak
Reka bentuk tajuk yang
kurang memberikan impak
Baiki reka bentuk tajuk seperti
idea Reka Bentuk Iklan 2
Mesej yang jelas

Mesej berkenaan cara
penggunaan produk melalui
gambar foto perlu ditambah
Maklumat yang tepat

Penggunaan maklumat yang
tepat seperti jenis material
yang digunakan
Tiada
Mudah diingati Unsur unik dan

Tiada ciri yang mudah diingati tersendiri
BAB 3
oleh pengguna Menggunakan bahan

yang dikitar semula untuk
menghasilkan produk
Penekanan kepada reka
bentuk latar belakang agar
mudah diingati oleh pengguna Tiada
167
3.1.7 Menghasilkan Reka Bentuk Pengiklanan
Rajah 3.23 Contoh reka bentuk pengiklanan bagi produk

Penggilap Kasut Magik yang telah dihasilkan
Aktiviti Menghasilkan reka bentuk pengiklanan EM K

Kreativiti dan
Inovasi
1. Murid-murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan.
2. Secara berkumpulan, bincangkan reka bentuk pengiklanan bagi produk Pengagih Makanan
Ikan Automatik dan Beg Jean berpandukan rumusan yang dijalankan pada subtopik 3.1.6.
3. Kemudian, setiap kumpulan perlu menghasilkan reka bentuk pengiklanan yang sesuai bagi
kedua-dua produk tersebut.
4. Wakil daripada setiap kumpulan perlu membuat pembentangan berkenaan hasil reka bentuk
pengiklanan di hadapan kelas.
BAB 3
Praktis Formatif
1. Namakan tiga produk yang telah lama menguasai pasaran hasil daripada reka bentuk
pengiklanan yang berkesan.
168
R UMU S A N
KUIZ
Reka Bentuk dalam Perniagaan
Interaktif
Reka Bentuk sebagai
Instrumen Pemasaran
goo.gl/b7DPPn
Menyatakan maksud Aktiviti perniagaan yang menyalurkan barang dan

pemasaran perkhidmatan daripada pengeluar kepada pengguna.
Menerangkan peranan • Keperluan dan kehendak pengguna

reka bentuk dalam • Saluran komunikasi pengeluar kepada pengguna
pemasaran • Pengukuhan penjenamaan sesuatu produk
• Kaedah reka bentuk pengiklanan

Mengenal pasti kaedah
• Media pengiklanan
reka bentuk pengiklanan
• Faktor pemilihan media pengiklanan
Memilih kaedah reka

bentuk pengiklanan
• Jadual pemilihan kaedah reka bentuk pengiklanan
yang sesuai untuk
• Percambahan idea
memasarkan produk
yang dihasilkan
Menganalisis kaedah
reka bentuk pengiklanan • Ciri-ciri pengiklanan yang berkesan
yang dipilih • Jadual analisis kaedah reka bentuk pengiklanan
Membuat rumusan
kaedah reka bentuk • Rumusan reka bentuk pengiklanan
pengiklanan yang sesuai
dengan produk
Menghasilkan reka • Penghasilan iklan produk

BAB 3
bentuk pengiklanan
169
Semak
Latihan Pengukuhan
JAWAPAN
Bahagian A
Jawab semua soalan.
goo.gl/hZY37D
1. Salah satu peranan reka bentuk dalam pemasaran adalah sebagai saluran komunikasi
pengeluar kepada pengguna. Berdasarkan logo di bawah, nyatakan organisasi bagi
setiap logo tersebut.
2. Nyatakan fungsi yang sesuai bagi reka bentuk meja yang ditunjukkan di bawah.

(a) (b) (c)
3. Tandakan (3) pada kaedah reka bentuk pengiklanan yang sesuai bagi produk kek batik.
(a) Kenyataan merangsang
(b) Demonstrasi
(c) Gambar pegun
(d) Perbandingan
(e) Fungsi produk
(f) Kiasan atau ibarat
170
4. Nyatakan tiga media sosial yang sering digunakan untuk memasarkan produk.
(a)
(b)
(c)
5. Namakan tiga contoh media cetak yang boleh digunakan untuk memperkenalkan
suatu produk.
(a)
(b)
(c)
Bahagian B
Jawab semua soalan.
1. Berdasarkan situasi yang diberikan di bawah, jawab soalan yang berikut.
Kelab Reka Bentuk dan Teknologi (RBT) sekolah anda akan mengadakan
jualan sempena Hari Guru. Objektif jualan ini adalah untuk mengumpul dana
bagi kelab tersebut. Ahli jawatankuasa kelab telah memutuskan untuk menjual
bekas alat tulis yang diperbuat daripada bahan kitar semula.

(a) Fikirkan bagaimana bekas alat tulis yang telah dihasilkan oleh ahli kelab akan
dibeli oleh pengguna? Kaitkan dengan aliran pemasaran.
(b) Apakah yang akan berlaku sekiranya aliran pemasaran bekas alat tulis kelab anda
dilakukan tanpa promosi?
(c) Andaikan anda sebagai ketua promosi projek jualan tersebut. Apakah kaedah reka
bentuk pengiklanan yang akan anda gunakan untuk meluaskan pasaran hingga ke
sekolah yang berdekatan? Nyatakan justifikasi pemilihan anda.
(d) Reka satu cogan kata yang sesuai untuk mempromosikan bekas alat tulis anda
sempena Hari Guru.
171
Glosari
A
Analisis berantai punca-kesan − penelitian F
untuk memahami dan mengesahkan rantaian Futuristik − idea yang mengarah (menuju) ke
punca dan kesan bagi sesuatu masalah masa depan
Arus ulang-alik − bentuk arus elektrik yang
alirannya berulang-alik G
Asimetri − keadaan bentuk yang tidak simetri Gambar pegun − gambar kaku sebagai titik fokus
atau tumpuan pada bahagian tertentu
B Gambar rajah blok − suatu lukisan yang
Bajet − belanjawan mewakili litar atau elemen yang dilukis dalam
Brosur − kepingan kertas berlipat yang dicetak bentuk blok
dengan maklumat terperinci mengenai sesuatu
produk
H
C Helaian edaran − kepingan kertas yang
Carta Gantt − carta pengurusan projek yang mengandungi maklumat produk
menggunakan bar masa dan garis dengan anak
panah untuk menggambarkan jadual kegiatan I
Cogan kata − frasa yang mudah diingat dan Identiti − sifat-sifat yang terdapat pada seseorang
mempunyai maksud tertentu yang digunakan atau sesuatu yang memperkenalkannya atau
untuk mengiklan atau menyatakan tujuan mengasingkannya daripada yang lain
sesuatu organisasi Inovasi − sesuatu idea, barang atau kaedah yang
diubah suai menjadi lebih baik dan berguna
D Integrasi − perihal menggabungkan
Demonstrasi − kaedah melakukan sesuatu untuk bahagian-bahagian menjadi satu kesatuan
menunjukkan kelebihan dan cara pengendalian
sesuatu dalam keadaan yang sebenar J
Dimensi − ukuran saiz sesuatu atau garis pusat Jenama − jenis barang yang memakai nama khas
yang dikeluarkan oleh pengeluar
E Justifikasi − hujah yang dikemukakan sebagai
Eksklusif − karya reka yang lebih halus dan indah alasan bagi sesuatu
yang menggambarkan keunikan
Elektronik − cabang fizik dan teknologi yang K
berkaitan gerak laku, pembangunan dan Kajian keperluan pelanggan − kajian yang
aplikasi litar atau peranti elektronik dijalankan untuk memastikan idea reka bentuk
Elemen reka bentuk − perkara yang dapat produk yang akan dihasilkan memenuhi
menzahirkan idea seseorang dalam bentuk keperluan dan kehendak pelanggan
lukisan atau lakaran Kapasitor − peranti yang dapat menyimpan
Ergonomik − kajian tentang hubungan antara tenaga elektrik dalam bentuk cas elektrik
pekerja dengan persekitaran tempat kerja, Komersial − sesuatu barang yang boleh
seperti aspek-aspek kejenteraan, peralatan dan dipasarkan atau diperdagangkan
keadaan kerja Kos overhed − kos bahan dan perkhidmatan yang
Estetika − ciri kecantikan atau kesenian yang diperlukan dalam pengeluaran barang atau
terkandung dalam sesuatu reka bentuk perkhidmatan tetapi tidak boleh dikesan
secara langsung
172
L R
Lakaran 2D − lakaran yang menunjukkan objek Rakan strategik perniagaan − kerjasama antara
dalam dua pandangan dua unit atau lebih dalam usaha menyediakan
Lakaran 3D − lakaran yang menunjukkan objek perkhidmatan yang menyeluruh untuk
dalam tiga pandangan, iaitu pandangan pelan, membantu perkembangan perniagaan
pandangan hadapan dan pandangan sisi Risalah − surat edaran (siaran); karangan
Lukisan isometrik− lukisan piktorial yang dapat (rencana) ringkas mengenai sesuatu perkara;
memberikan maklumat dan gambaran objek yang diutuskan, yang dikirimkan, menyebarkan
dengan lebih jelas Robot berautonomi − sistem pelaksanaan tugas
Lukisan kerja− lukisan yang menerangkan menggunakan robot secara automatik
dengan terperinci bentuk komponen-komponen
produk yang akan dihasilkan S
Lukisan skematik− lukisan yang menunjukkan Simulasi − perbuatan yang direka atau
kedudukan komponen elektronik dalam dibuat-buat tetapi mirip dengan yang sebenar
bentuk simbol Sistem − cara atau kaedah untuk melakukan
sesuatu, aturan
M Sintetik − sesuatu yang disediakan daripada
Mekanikal − berhubung dengan jentera; secara bahan kimia atau bahan tiruan, iaitu bukan
atau seperti gerakan mesin atau jentera (tidak daripada sumber semula jadi
menggunakan fikiran)
Mekatronik − teknologi yang menggabungkan T
ilmu kejuruteraan mekanikal dengan elektronik Teknologi − aktiviti atau kajian yang
dalam pembangunan teknik pembuatan baharu menggunakan pengetahuan sains untuk tujuan
Mikropemproses− litar bersepadu yang berfungsi praktis dalam industri, perubatan dan lain-lain
sebagai unit pemprosesan pusat dalam Trend − arah aliran (gerakan dan sebagainya),
mikrokomputer perkembangan rentetan kejadian (amalan
Mikropengawal − peranti kawalan yang dan lain-lain) yang seolah-olah menuju ke
menggunakan mikropemproses sebagai suatu arah
CPU-nya
U
P
Unjuran ortografik − kaedah melukis unjuran
Panel kawalan − bentuk kawalan kekunci untuk untuk menunjukkan bentuk sebenar sesuatu
memudahkan perhubungan sistem objek pada satah yang bersudut tepat dengan
Pemasaran − aktiviti perniagaan yang arah pandangan
menyalurkan barang dan perkhidmatan Urus niaga − urusan yang berkaitan dengan
daripada pengeluar kepada pengguna perniagaan atau perdagangan
Penderia− alat yang dapat mengesan perubahan
sinar cahaya, haba, tekanan dan sebagainya
V
Pengaturcaraan − bahasa komputer yang
memberikan arahan atau perintah kepada Visual − sesuatu yang dapat dilihat
mikropengawal untuk menjalankan
sesuatu tugas W
Prinsip reka bentuk− konsep atau aturan yang Warna primer − warna asas kepada semua warna
digunakan pada elemen reka bentuk bagi Warna sekunder − warna yang terhasil daripada
memudahkan pembinaan sesuatu objek dua warna primer
Warna tertier − warna yang terhasil daripada
campuran warna sekunder
173
Senarai Rujukan
Abdul Hamid, M. I. (1990). Pemasaran Keluaran Pertanian, Unit Penerbitan Akademik, UTM Skudai
Alciatore, D. G. & Histand, M. B. (2009). Pengenalan kepada Mekatronik dan Sistem Pengukuran.
Kuala Lumpur: Institut Terjemahan Negara Malaysia Berhad
Alciatore, D. G. & Histand, M. B. (2012). Introduction to Mechatronics and Measurement System.
New York: McGraw-Hill
Cheong, P. K. (2014). KHIND Dari Lokal Ke Global. Kuala Lumpur: Cetak Rapi Sdn Bhd.
Hafizah, H., Nasharuddin, Z., Rizauddin, R., Noorfazila, K., Iskandar, Y., Mohd Faisal, I. (2017). Inovasi
Melalui Arduino. Kuala Lumpur: Telaga Biru Education
Hasni, R. & Jamil, A.B. (2006). Reka Cipta Tingkatan 4 dan 5. Shah Alam: Cerdik Publications Sdn. Bhd.
Istilah Kejuruteraan: Bahasa Inggeris-Bahasa Malaysia. (2002). Kuala Lumpur: Dewan Bahasa
dan Pustaka
Jamil, A.B. & Azra, O. (2017). Reka Cipta Tingkatan 5. Selangor: Aras Mega (M) Sdn. Bhd.
Kaharruddin, I., Azmi, M.Y., Ramli, A. (2002). Pengajian Kejuruteraan Mekanikal Tingkatan 4.
Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka
Kamus Dewan Edisi Keempat. (2005). Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka
Loch. C. (2008). Handbook of New Product Management. United Kingdom: Elsevier Ltd
Maizatul Azura, Y., Ainal Akmar, A., Noor Aida, M., Nasihah, H. Slogan Iklan Alam Majalah: Yang
Tersurat dan Tersirat , International Seminar On Generating Knowledge Through Research, UUM-
UMSIDA, 25-27 October 2016.
Mohd Zukhairi, A.R., Mohd Ismail, A.R., Noorazzima, M.N., Sarifah, A.R., Zuraini, A.R. (2017). Reka
Bentuk dan Teknologi Tingkatan 2, Selangor: Sasbadi Sdn. Bhd.
Noor Wahyuni, A. & Azra, O. (2016). Reka Cipta Tingkatan 4. Selangor: Aras Mega (M) Sdn. Bhd.
Salmiah, J., Rahimah, J., Mohd Shukri, M.R., Abd Samad, H., Zamri, S. (2016) Reka Bentuk dan
Teknologi Tingkatan 1, Selangor: Pustaka Pepada Jaya Sdn. Bhd
Schenek, B. F. Small Business Marketing For Dummies 2nd Edition, Wiley Publishing.Inc
Shanti, S. & Kiet, M.B. (2008). Teks & Rujukan Lengkap Pengajian Perniagaan 1. Shah Alam : Arah
Pendidikan Sdn. Bhd.
Sim, T. S., Zainal, S., Zainul Abidin, M.I. (2003). Kemahiran Hidup Bersepadu Tingkatan 1.
Kuala Lumpur: Percetakan Rina Sdn. Bhd.
Siti Amnah, S., Rosiah, N., Farid, H., Johari, A.A. (2004). Kemahiran Hidup Bersepadu Tingkatan 3.
Melaka: Percetakan Surya Sdn. Bhd.
Ulrich, K. T. (2012). Product Design and Development. New York: McGraw-Hill
Zafir, M.M. & Faziah, M.H. (2003). Menjadi Usahawan. PTS Professional Publishing Sdn. Bhd.
Zainuddin, Z. & Ziadatul Hidayah, Z. (2008). Tip Menawan Hati Pelanggan. PTS Professional Publishing
Sdn. Bhd.
Zulkifli, M.S., Zulkifly, T., Tuslah, A., Suriani, A. (2004). Kemahiran Hidup Bersepadu Tingkatan 2.
Selangor: Cerdik Publication Sdn. Bhd.
174
Indeks
A G
Analisis berantai punca-kesan 23, 33, 41, Gambar pegun 139, 142, 156, 170
42, 109 Gambar rajah blok 2, 18-25, 32, 33, 35
Arus ulang-alik 7, 15, 34
Arus terus 7, 34
Asimetri 56 H
Helaian edaran 143, 146
B
Bajet 38, 73, 75, 77-79, 119 I
Bentuk mengikut fungsi 46, 52 Identiti 134, 136, 161
Brosur 105, 143, 146 Ilustrasi 64, 149, 150, 151, 153-161
Inovasi 45, 46, 103, 108, 110
Integrasi 2, 3
C
Carta Gantt 73, 74, 104
Cogan kata 171 J
Jenama 39, 134-138, 148
Justifikasi 27, 47, 51, 119, 148, 152,
D 156, 171
Demonstrasi 139, 141, 146, 150, 170
Dikenali 11, 122, 134, 136,
138, 161 K
Dimensi 55 Kajian keperluan pelanggan 38-41,47, 74,
104, 107, 108, 113, 119, 120
Kapasitor 9, 16
E Kefungsian 30-34, 74, 80, 81, 95, 97, 98, 99,
Eksklusif 130, 135 101, 105, 113, 115, 116, 119, 133
Elemen reka bentuk 45, 46, 53, 54, 63, 64, Kehendak 28, 36, 38, 39, 47, 48, 51, 52, 72,
72, 107, 111, 113 77, 81, 82, 95, 98, 99, 119, 124-132, 136,
Ergonomik 49, 69, 97-99, 101, 105, 116 140, 169
Estetika 26, 31, 90, 94, 97, 98, 99, 105, 116 Keperluan 28, 36, 38-41, 44, 45, 47, 48, 69,
72, 74, 81, 98, 99, 104, 107, 108, 113,
117, 119, 120, 124-133, 136, 140, 169
F Kesetiaan 134, 136
Futuristik 101 Kejuruteraan 7, 10, 76
Fungsi 2, 11, 12-18, 22-24, 28, 30, 32-35, Kemasan 29, 74, 76, 79, 82, 90, 98, 99, 101,
41, 42, 44-50, 52, 63, 68, 69, 73, 75, 76, 105, 113, 115
81, 107, 109, 111, 128, 129, 130, 131, Komponen 2, 8, 9, 14-18, 23, 24, 27, 29, 32,
136, 140, 141, 148, 170 34, 35, 41-43, 50, 51, 64, 68-70, 76, 80,
81, 84, 86, 87, 98, 99, 101, 111, 114
Kontras 53, 56, 72, 113
Konsep SMART 77, 78, 104, 114
Kos overhed 77, 79, 114
175
L Prinsip reka bentuk 25, 28, 46, 52, 53, 56,
59, 64, 72, 104, 107, 110, 111, 113, 119,
Lakaran 3D 64-67, 73
121, 131, 148, 160
Lukisan kerja 68, 70, 76, 119
Produk berfungsi 2, 6, 8, 27, 38, 80-82, 90,
Lukisan isometrik 68, 70, 105, 118
94, 95, 104, 119, 121
Produk berfungsi sebahagian 27, 80, 81, 94,
119, 120, 121
M
Projek brief 38, 39, 43-47, 52, 59, 74, 95,
Masalah inventif 24, 38, 41-43, 104, 104, 107, 109, 110, 113, 119, 120
107-109, 120
Media elektronik 122, 143, 144, 146, 147
Media massa 141, 143 R
Media sosial 122, 143, 145-147, 171
Rakan strategik perniagaan 128, 137, 138
Media cetak 122, 142, 143, 146, 147, 171
Revolusi industri 4-6
Media pengiklanan 143, 146, 147, 169
Mekatronik 1-7, 9-22, 32-35, 47
Mikropengawal 10, 13, 17, 19-21, 23, 24, 28
Mock-up 46, 74, 80, 81, 102, 103, 110, 113 S
Model fungsi 23, 41, 42, 109 Simulasi 5
Sintetik 40, 46
Sistem elektrik 7, 8, 13, 15, 17, 33, 34
P Sistem elektronik 7, 9, 12, 14, 16, 17, 33, 34
Sistem kawalan dan pengaturcaraan 2, 7, 9,
Penilaian kefungsian 30-34, 74, 95, 113, 119
13, 15, 17, 33, 34
Pemasaran 122, 124, 125, 127, 128, 137,
Sistem mekanikal 3, 7, 8, 12, 14, 16, 17,
138, 145, 147, 169-171
33, 34
Pendokumentasian 36, 38, 102, 103, 119
Spesifikasi 80, 165
Pengaturcaraan 2, 3, 7, 9, 10, 13, 15, 17, 18,
27, 28, 33, 34
Pengeluar 39, 79, 122, 124-126, 128, 130,
131, 134, 137-140, 143, 145-148, T
169, 170 Teknologi 2-4, 27, 33, 38, 47, 48, 50, 51,
Pengguna 3, 16, 26, 28, 29, 31, 44-46, 49, 92-94, 104, 106, 107, 110, 111, 119, 128,
50, 69, 77, 78, 81, 96-101, 104-106, 108, 133, 137, 171
117, 122, 124-132, 134, 136, 138-161,
165-171
Pengiklanan 122, 124, 127, 139-148, 152, U
156, 158-164, 168-171 Unjuran ortografik 38, 46, 70, 71, 82,
Penjenamaan 128, 134, 135, 137, 138, 169 105, 118
Poster 143 Urus niaga 125
176
Dengan ini SAYA BERJANJI akan menjaga buku ini
dengan baiknya dan bertanggungjawab atas kehilangannya
serta mengembalikannya kepada pihak sekolah pada
tarikh yang ditetapkan
Skim Pinjaman Buku Teks
Sekolah
Tarikh
Tahun Tingkatan Nama Penerima
Terima
Nombor Perolehan:
Tarikh Penerimaan:
BUKU INI TIDAK BOLEH DIJUAL

RM7.25
ISBN 978-983-092-444-1
9 789830 924441
FT273001

Reka Bentuk Dan Teknologi Tingkatan 3 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Reka Bentuk Dan Teknologi Tingkatan 3 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KEMENTERIAN

Mencapai perpaduan yang lebih erat dalam kalangan

Memelihara satu cara hidup demokrasi;

Mencipta satu masyarakat yang adil di mana kemakmuran negara

Menjamin satu cara yang liberal terhadap

Membina satu masyarakat progresif yang akan menggunakan

MAKA KAMI, rakyat Malaysia,

KEPERCAYAAN KEPADA TUHAN

(Sumber: Jabatan Penerangan, Kementerian Komunikasi dan Multimedia Malaysia)

REKA BENTUK DAN

PENERBIT BESTARI SDN. BHD. (258257-P)

NO SIRI BUKU: 0073

BAB 1 APLIKASI TEKNOLOGI

1.1.1 Menyatakan maksud reka bentuk mekatronik 3

BAB 2 PEMBANGUNAN PRODUK

2.1.1 Menyatakan produk yang hendak dihasilkan

BAB 3 REKA BENTUK DALAM PERNIAGAAN

3.1.1 Menyatakan maksud pemasaran 125

Rutin kehidupan manusia sebenarnya

1.1 Reka Bentuk Mekatronik

Teknologi telah terbukti banyak membantu memudahkan

Mesin fotokopi Lif Palang automatik

Gambar foto 1.1 Beberapa contoh reka bentuk produk mekatronik

1.1.1 Menyatakan Maksud Reka Bentuk Mekatronik

Revolusi Industri 1.0 Revolusi Industri 2.0

Revolusi Industri 4.0 merupakan kemajuan sistem industri

merupakan peluang yang terbaik dalam mempertingkatkan lagi

Keselamatan siber Persepaduan sistem

Data raya Internet benda

Pengkomputeran awan Pembuatan bahan tambah

Aktiviti Mengenali produk mekatronik PAK-21

1. Bahagikan murid kepada beberapa kumpulan.

Mesin basuh automatik

Pintu pagar automatik

(a) Adakah produk menggunakan tenaga elektrik? 3

(b) Adakah produk mempunyai panel kawalan sendiri? 3

(c) Adakah produk mempunyai bahagian yang boleh bergerak? 7

(d) A dakah produk mempunyai penderia? 3

(e) Adakah produk berfungsi secara automatik? 3

1. Apakah yang dimaksudkan dengan reka bentuk mekatronik?

1.1.2 Mengenal Pasti Elemen Mekatronik

Elektrik MEKATRONIK Elektronik

Elemen asas ini digabung dengan kawalan bagi membolehkan

secara automatik atau separa automatik.

Panel solar Pengawal pengecas solar

Kipas siling automatik Bateri

Gear rak dan pinan

D Sistem kawalan dan pengaturcaraan

C++ JavaScript Block

1. Senaraikan elemen asas kejuruteraan yang terdapat dalam mekatronik.

1.1.3 Menerangkan Fungsi Elemen Mekatronik pada Produk Sedia Ada

Kereta kawalan jauh Pintu gelangsar automatik

RBT dan Anda

yang telah diaturcarakan.

A Kereta kawalan jauh

Pemacu motor Modul geganti

Sistem kawalan dan

Undur halaju dan arah putaran

Papan litar elektronik mikropengawal

Bateri alkali Bateri kadmium-nikel

Rajah 1.4 Fungsi elemen mekatronik pada kereta kawalan jauh

B Pintu gelangsar automatik

• Berfungsi untuk membuka dan menutup pintu.