BU DEFTER 135 SINIF ÖĞRETMENİ

TARAFINDAN YAKLAŞIK 700 SAAT

EMEK VERİLEREK HAZIRLANMIŞTIR.
GELİR ELDE ETMEK AMAÇLI DEĞİL
BAĞIŞ TOPLAMA AMAÇLIDIR.
SINAVA KADAR TOPLANAN TÜM
TUTAR 2015 YAZ ETKİNLİKLERİNDE
HARCANACAK OLUP BAĞIŞ
YAPMADAN BU NOTA SAHİP OLAN
KİŞİ 135 KİŞİNİN EMEĞİNİ HİÇE
SAYMAKTAN ZİYADE AYNI
ZAMANDA BÖLÜMÜ İÇİN DESTEK
DEĞİL KÖSTEK OLMUŞ OLACAKTIR.
DEFTERDEKİ NOTLAR FACEBOOK
KPSS GRUPLARINDA KESİNLİKLE
PAYLAŞILAMAZ VE HERHANGİ BİR
KİŞİYE "BEN ALDIM, SEN DE BENDEN
ALIRSIN" DİYEREK DAĞITILAMAZ.
SINIF ÖĞRETMENLİĞİ HESABINA
BAĞIŞ YAPILMASI GEREKEN TUTARI
YATIRAN KİŞİLER DİLERSE DEFTERİN
ÇIKTISINI ALABİLİRLER. ÇOĞALTIP
DAĞITMAK YASAK OLUP TOPLU
OLARAK ALMAK İSTEDİĞİNİZDE İSE
PAYINIZA DÜŞEN TUTARDA EPEY
İNDİRİM OLACAKTIR. EĞİTİM
SORULARININ BU DEFTERDEN

SINIFÇININ DEFTERİ ÇIKMASINI ÜMİT EDER KPSS VE

ÖABT’DE HEPİNİZE BAŞARILAR
DİLERİM.
ONUR BABAÇ
EĞİTİM BİLİMLERİ DENEME NOTLARI (1.934 ÖZEL SORU)
EMEĞİ GEÇEN HERKESE TEŞEKKÜRLER
AFRA KIYAK AYKUT KAVAK AYŞE GÜLŞAH GÜNEY AYŞE GÜLŞEN
AYŞEGÜL GÖKTAŞ AYŞENUR ASKER AYŞENUR GÜLBAHÇE AYTEN ERBİL
BİLGE KARADAĞ BİNGÜL YILMAZ BÜŞRA AYDIN BÜŞRA ÖZTÜRK
BÜŞRA ŞEN CANSU HANIM CELAL KUTAS CEMRE SON
DENİZ TÜREL DERYA ELİAÇIK DERYA TUNA DİLAN DOĞAN
DİLBER DEMİR DUYGU ELVAN ELİF KARATAŞ EMRAH ATSEVER
ERDEM TEMİZKAN ERSAN YAS ERTUĞRUL DÖNMEZ ESRA CERAN
ESRA ÖZ FADEN ŞEYMA FATİH GÜNERİ FATMA TÜRKEN
FATMA NUR FATMA ZEMHERİ FATMA TÜRKKAN FATMA YÜCE
FİGEN ÜNÜR GİZEM YILDIZ GÖZDE EBRU EROK GÜL ÇİÇEK
HALİME KÖKÇEALAN HAŞİM YILMAZ HATİCE BİLGİN HAVVA DOĞAN
HAVVA SOMUNCU HAYATİ AKCAN HİLAL KULAKSIZ HÜLYA ULAŞ
HÜSEYİN ÇAĞLI KADER AVCI KÜBRA ÇİFTÇİ KÜBRA KULELİOĞLU
MAHMUT BAŞPINAR MEHMET ÖZER MEHTAP KUYUCU MEKKİYE KAMA
MELDA ÇAVUŞÇULU MELEK ALKILINÇ MELİKE HAYVA MELİS YOZCU
MELTEM AKSULU MENAN METİN MERVE ARSLAN MERVE AYDIN
MERVE SULTAN KARNAK MERYEM ÜNSUR MİHRİBAN YAMAN MİNE ÜNLÜ
MİRAY ALTUN MİRAY KARAGÖZ MURAT BADECİ MURAT CANKURTARAN
MURAT DALAN MUSA ASLAN MUSA YILDIZ MUSTAFA BAŞ
MUZAFFER GÜNDOĞAN NECMİYE ÇOLAK NESİBE GÖRGÜLÜ NURDAN TÜRKMEN
NURTEN KÖSE ÖMER DENİZ ÖZGE GÜNNAZ ÖZLEM ÖREN
ÖZLEM SERT PINAR ÇULHA RUKİYE GÜVEN SALİH UĞURLU
SEDA ASLAN SEDA KOCABAŞ SEDA ULUSOY SEHER ALTAN
SEHER ATAMAN SELDA KÖYSÜREN SELEN KURT SELİN TOPÇU
SELİNNUR KARAMAN SELMA KARACAN SEMA ATILGAN SENA ALTINAY
SERCAN ŞİPAL SERMİL BAHÇEVAN SEVGİ ÖZMEN SEVİM SELİN KILIÇ
SILA KAYGUSUZ SINIF ÖĞRETMENİ SITKI CİVELEK SİNAN KAYA
SİNEM KARABOĞA SULTAN UZUN SÜLEYMAN ÖZDEMİR SÜMEYYE ŞAHİN
TOLGA KAAN TÜLAY DAĞLI VELİ KANDEMİR YAPRAK ULUÇ
YASEMİN KÖSE ZEKİYE DAHAN ZELİHA İNCEÖZ ZEYNEP BAS
ZEYNEP EKER ZÜBEYDE ŞAHİN

1
✓ Sınıfta fikirleri sistematik ve çok yönlü olarak ortaya çıkarmak için ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME TEKNİĞİ
kullanılır.

✓ Öğrencilerine video görüntülerinde yaşanan olayların nedenlerini, niçinlerini ve çözüm yollarını,

sonuçları tartışmalarını isteyerek öğrencilerine rehberlik eden öğretmen ÖRNEK OLAY yöntemini
kullanılır. Bloom taksonomisine göre bu da KAVRAMA becerisini geliştirir.

✓ PROGRAMLI ÖĞRETİM MODELİ:

Bir konunun, bilgisayar yazılımlarını kullanarak öğretilmesi, üniteler halinde adım adım öğrencileri
ilerlemeye yöneltecek şekilde düzenlenir.
Anında düzeltme yapılmalı,
Her öğrencinin öğrenme hızına göre etkinlik düzenlenmeli,
Bir ünite öğrenilmeden diğerine geçilmemelidir.

✓ TRANSFER EDİLEBİLİRLİK:
Elde edilen bilginin başka bir problemi ya da sorunu çözerken kullanılması şeklinde ifade edilir.
Öğrenme gerçekleştikten sonra kullanılır.
Bloom taksonomisinde uygulama basamağına denk gelir.

✓ YAŞAMA YAKINLIK ( HAYATİLİK ): Öğrenilen bilgilerin gerçek yaşamda kullanıldığı gibi sınıf ortamına
getirip ilişkilendirme ve çözümler üretme sürecedir.

✓ Bilgilendirici bir metinde geçen kavramları ve kavramlar arasındaki ilişkileri bulmayı, bulduklarını da
tablo veya zihin haritası çizerek öğrenmeyi GÖRSEL ZEKA VE MANTIKSAL ZEKA gerçekleştirir.

✓ Teknikler:
-MÜNAZARA: İkna edicilik, argümantasyon (savunduğunu delile dayandırma)
-KONFERANS: Bir bilim adamının dinleyicileri bilgilendirme amaçlı konuşması.
-KOLLEGYUM: Soru ve cevap grupları olarak bilinir. Soru soran grup öğrencilerden, cevaplayanlar
uzmanlardan oluşur.
-ARAMA KONFERANSI: Bir iddia grubu geniş bir grubu iddialarını sunar. Amaç; ortak sonuca
ulaşmaktır.

✓ METAFOR (ANALOJİ): Bilinmeyen yabancılık çekilen bir olgunun, bilinen benzer bir olguyla
açıklanmasıdır. Örnek; beynin görevlerini anlatırken Türkiye haritası üzerinde Ankara’yı beynin yerine
koyarak anlatmak.

✓ BEYİN FIRTINASI: Kısa sürede, çok sayıda özgün, yaratıcı, farklı fikirlerin üretilmesi esasına dayanır.
Örnek; 10 dakika boyunca öğrencilerinden gelen fikirleri tahtaya yazıp, bu fikirlerin tartışılıp
değerlendirilmesinde kullanılır.

✓ Sunuş yoluyla öğretim stratejisinde “ÖN ORGANİZE EDİCİ BİLGİLER” verilmesinin en önemli
gerekçesi YENİ BİLGİYE TEMEL OLUŞTURMADIR.

✓ Sınıf yönetiminde öğrencilerin fiziksel, duygusal, deneyimsel gelişim düzeylerinin gerektirdiği

uygulamaların gerçekleştirmesini esas alan GELİŞİMSEL SINIF YÖNTEMİ MODELİDİR.

✓ Günümüzde en yaygın kullanılan öğretim teknolojisi ya da materyali İNTERNETTİR.

2
✓ Kolb’e göre öğrenme biçimlerinden;
-SOYUT KAVRAMSALLAŞTIRMA: Kavram ve düşünceler önem veren, nasıl ve neden sorularına anlam -
bulmaya çalışan bireylerde görülür.
-YANSITICI GÖZLEM: Düşünce ve olayları ayrıntılı bir şekilde izleyerek, farklı bakış açılarıyla
değerlendiren, neden nasıl sorularına bu deneyimlerinden yanıt arayan kişilerde görülür.

✓ EĞİTİM TÜRLERİ:
-Çiğdem’in kendiliğinden kilim örmeyi öğrenmesi: SARGIN EĞİTİM
-Dans kursuna gitmek: HALK EĞİTİMİ
-4.sınıfa devam eden öğrenci: ÖRGÜN EĞİTİM
-POMEM 6 aylık eğitim: HİZMET ÖNCESİ EĞİTİM

✓ NİTEL DEĞİŞKEN: Sayısal ya da miktarsal anlamlar taşımayan değişkendir. Örnek; bir öğretmen
öğrencilerinin başarılarını cinsiyetlerine göre karşılaştırmak istemektedir. Burada nitel değişken
cinsiyet değişkenidir.

✓ Piaget’e göre ŞEMA, bireyinin çevresinde bulunan nesne, olay ve olguları tanımak için zihinde
oluşturduğu algı çerçevesidir. Piaget şemayı, anlama ve anlamlandırmaları “bilişsel dünyanın yapı
taşları” olarak nitelendirmiştir.

✓ Mani okuma, şiir ezberletme, resimli kitap okuma ve eşleştirme çalışmaları Piaget’in bilişsel gelişim
dönemlerinden İŞLEM ÖNCESİ DÖNEME (2-7yaş) denk gelir.

✓ ÖZGECİLİK: Kendini başkalarının hizmetine adamaktır. Ross’un duruşunu açıklayan savunma

mekanizmasıdır.

✓ YÜRÜTÜCÜ KONTROL: Öğrencinin öğrenme amacı, öğrenme ile ilgili sıkıntıları, gerçekleştirmeye
çalıştığı hedefleri, yaşamı boyunca biriktirdiklerini açıklayan kavramdır.

✓ Youtube’ye göre Narsizm; kendisi hakkında bilgi vermek, kendini tanıtmak amacıyla, kendi
videolarını internet sitelerinde yayımlama isteği doğrultusunda ortaya çıkan bir hastalıklı durumdur.
Bu durum Freud’a göre ORAL DÖNEM sonucu sorun olarak ortaya çıkan bir fiksasyondur. (takıntı)

✓ YAŞAM ALANI: Kişinin düşünce ve davranışlarına bütün yaşamı boyunca etkileyen faktördür. Örnek:
Aile, çevre, okul.

✓ Bir okulda görev yapan rehber öğretmenin rehberlik hizmetleri yönetmeliğine uygun olarak görev
ve sorumluluklarını verecek olan okul personeli OKUL MÜDÜRÜDÜR

✓ STATÜ: Kişinin toplum tarafından itibar görmesini sağlayan bir konumdur. Model, gözlemciden
daha yüksek bir statüye sahip ise davranışlarının sonucu olumlu da olsa olumsuz da olsa gözlemci
tarafından dikkate alınmaktadır.

✓ DOLAYLI CEZA: Modelin yaptığı davranış sonucu ceza alması, bireyin aynı davranışı yapma olasılığını
azaltır ve ortadan kaldırır. Örnek; önündeki aracın solama yaparken kaza yapmaktan son anda
kurtulduğunu gören kişi solama yapmamaya çalışır.

3
✓ Özel eğitime muhtaç öğrencilerin eğitim-öğretim gördükleri resmi okulların genel adı ÖZEL EĞİTİM
OKULLARDIR.

✓ Öğretimde harita, diyagram, tablo, şema, grafik gibi iki boyutlu görsel araçların kullanılması
MANTIKSAL MATEMATİKSEL-GÖRSEL UZAMSAL zeka alanları ile ilişkilendirilir.

✓ Ok ve benzeri yön gösteren araçlar, parlak renkler, farklı şekiller kullanma gibi tekniklerden
yararlanma öğretim materyali hazırlama ilkelerinden SEÇİCİLİK ilkesi ile ilişkilendirilir.

✓ Bireysel öğretim için uygun olan öğretim materyalleri;

-Kitap -Film -Teyp -Bilgisayar

✓ Öğrencilerin grup olarak bir projeyi hazırlayıp sınıfa sunmasına dayanan işbirliğine dayalı öğretim
tekniği GRUP ARAŞTIRMASI’dır.

✓ Bilgisayar Destekli Eğitim;

-Öğrenme alanında dönüt düzeltme sağlar.
-Kısa sürede ve daha sistematik öğrenme sağlar.
-Öğretmene sınıf içinde zaman ve rehberlik imkanı sunar.
-Öğrencinin kendi hızıyla öğrenmesine olanak verir.

✓ TAM ÖĞRENME: Ek zaman ve öğrenme olanakları sağlandığında, hemen hemen tüm öğrencilerin
okullarda öğretilmek istenen tüm yeni davranışları öğrenebileceğini ileri sürer.

✓ BEYİN FIRTINASI TEKNİĞİ: Bir probleme çözüm yolları geliştirmek, atılacak olan bir adıma karar
vermek ve fikir jimnastiği yaparak yeni fikirler üretmek için kullanılan tekniktir.

✓ Özel eğitim öğrencileri için Bireyselleştirilmiş Eğitim Planı (BEP) içinde yer alması gereken ögeler;
-Öğrenciye kazanılacak hedef davranışlar,
-Dersler sırasında kullanılacak yöntemler
-Verilecek eğitim süresi
-Davranışların nasıl değerlendirileceği

✓ Psikolojik testler ve özellikleri;

-Test sonuçlarının kimlerle paylaşılabileceği ve bu sonuçları kimlerin kullanabileceği test uygulanan
öğrenciyle birlikte kararlaştırılmalıdır.
-Tek tek öğrencilerle ilgili olmamak koşuluyla okullarda sınıflar ve gruplar halinde elde edilen genel
sonuçları, öğretmen, yönetici ve velilerle paylaşmak gerekli olabilir.
-Test sonuçlarına karşı bireyin tepkilerini belirtmesi desteklenmelidir.

✓ ÖZGECİ DAVRANIŞ: Herhangi bir biçimde bir ödül beklentisi olmadan bir başkasına yardım etmeyi
amaçlayan davranışlardır.

✓ EMPATİ: Karşısındaki insanı doğru olarak anlamaktır. Onun duygularını ve düşüncelerini

anlayabilmek bunu ona hissettirmektir.

✓ KONTROL LİSTESİ: Bir beceriyi ölçmek için hazırlanan bir ölçme aracı beceriyi meydana getiren
standardın her birinin meydana gelip gelmediğini belirtir.

4
✓ BİTİŞİKLİK: Çağrışımsal bağlantıların nasıl oluştuğuyla ilgili olarak düşünürlerin hemfikir olduğu
temel ilke zamansal ve uzamsal yakınlıktır. Birbirine yakın zamanda veya yerde ortaya çıkan olay ya
da duyusal deneyimler çağrışım ilkesiyle bağlanırlar.

✓ KLASİK KOŞULLANMA süreciyle bireyin daha önce tepki vermediği bir uyarıcıya doğal bir uyarıcının
etkisinden yararlanarak ona verdiği tepkinin aynısını vermesi öğretilmeye çalışılır.

✓ EDİMSEL KOŞULLANMA: Üçüncü aydan itibaren bebekler kendiliğinden sesler çıkarmaya başlarlar.
Bu devinimler arasından bazıları dış çevrede sonuç yaratarak güçlenir ve daha sık tekrarlanır.

✓ MİKRO ÖĞRETİM TEKNİĞİ

-karar verme becerisini geliştirir
-ortamı denetleme olanağı sunar
-eleştirel bakış kazandırır
-kendini değerlendirme becerisi geliştirir
-dersi tekrar etme imkanı verir
-eleştiriye tahammül sağlar

✓ ANLATIM YÖNTEMİ: Öğrenci sayısı fazla, içeriğin çok ve zamanın az olduğu durumlarda en etkili
yöntemdir. Anlatım yönteminde öğretmen aktif olduğu için konuşurken ses tonu jest ve mimiklerini
etkili bir biçimde kullanmalıdır.

✓ GÖZLEM TEKNİĞİ: Rehberlikte birey hakkında duyu organları ile bilgi edinme yolu veya bireylerin
değişik ortamlarda çeşitli davranışları hakkında onları gözleme yolu ile bilgi toplama tekniğine denir.

✓ Gelişim Psikolojisinde, organizmanın çevreyle etkileşim geçirmesi, YAŞANTI ( DENEYİM) olarak

tanımlanır.

✓ Kişinin temel özellikleri bilinirse, temel kişilik özellikleri de bilinir denencesini ortaya atan kuram
ÖZELLİK ( TREYT ) KURAM.

✓ Aynı zaman süresinde, farklı yaş gruplarında bireylerle çalışmayı içeren araştırma deseni
KESİTSELDİR.

✓ Herhangi bir gelişim alanını önce genel bir yapısının oluşması ve daha sonra da buna bağlı olarak
özel alanlarının oluşması, GENELDEN ÖZELE İLKESİDİR.

✓ Benmerkezci düşüncenin oluşmasının nedeni bireyin kendine yönelik ODAKLAŞMA yaşamasıdır.

✓ Bir cismin kaç parçaya bölünürse bölünsün aynı miktarda olduğunu bilme KORUNUM İLKESİDİR.

✓ Yeni bir durumu, öğrenilmiş şemalarla açıklamaya çalışmak ÖZÜMLEMEDİR.

✓ İnsanın kendi cinsiyetini temsil eden ve kendi cinsinden olan kişilerle ilişkilerini düzenleyen arketipe
GÖLGE denir.

✓ Özgecilik davranışı, GELENEKSEL DÜZEYLE ilişkilidir.

✓ Ceza hoşa gitmeyen uyarıcıdır.

5
✓ İçgörüsel öğrenmenin en tipik özelliği; daha önce denenmemiş, orijinal bir çözümün aniden şimşek
çakması gibi zihinde oluşmasıdır.

✓ Reklamların ilk önce uzun daha sonraları daha kısa biçimde gösterilmesi ÇAĞRIŞIM ÜRETMEDİR.
Uzun olan ipucu olur.

✓ Dolaylı pekiştirmenin dolaylı güdülenmeden teme farkı, gözleyenin davranışın pekiştirildiğini

görmesidir.

✓ Kısa süreli bellek uyarımları anlamlandıran bölümdür.

✓ uzun süreli bellek ise anlamlandırılan bilginin saklandığı bölümdür.

✓ Görüntü hakkında estetik yargıya varan bölüm KISA SÜRELİ BELLEKTİR.

✓ Algılamalar, kalıcı izli olmadığından öğrenme ürünü olamaz.

✓ Kısa süreli beleğin kapasitesi tüm insanlarda aynıdır.

✓ Duyusal kayıt kapasitesi tüm insanlarda sınırsızdır.

✓ Anne baba davranışlarına bakarak davranış oluşturma SOSYAL ÖĞRENMEDİR.

✓ Farkında olmadığımız öğrenmelerin performansa dönüşmesi GİZİ ÖĞRENMEDİR.

✓ Bir olayda kullandığımız çözüm yollarının, benzer olaylarda da kullanılması TRANSFERDİR.

✓ Başarısız olduğu eski durumlardan ders çıkartarak davranışı yönlendirme EDİMSEL KOŞULLANMA
YOLUYLA ÖĞRENMEDİR.

✓ Öğrenme, performans için ön koşuldur.

✓ Gözlem, sosyal öğrenme için ön koşuldur. Fakat tek başına yeterli değildir.

✓ Uyarıcı, duyum için önkoşuldur.

✓ Zeka, öğrenme için ön koşuldur.

✓ Öğrenenin aktif katılımı öğrenme sürecini olumlu etkiler. Öğrenenin güdülenmesinin üst düzeyde
olması öğrenme sürecini olumlu etkiler. Öğrenme malzemesinin ve yönteminin öğrenci için anlamlı
olması öğrenmeyi olumlu etkiler.

✓ Eğitsel rehberlik öğrencilerin ders çalışma, başarılı olması, etkin planlama yapmaları gibi etkinlikleri
kapsar.

✓ Empatik dil, onun duygularını, düşüncelerini anlayan, anladığını ifade eden dildir.

✓ KİMDİR BU tekniğinde sınıfın enleri bulmaya çalışılır.

6
✓ Uzmanın öğretmenlere, yöneticilere ve velilere yönelik verdiği hizmetlerin genel adı
MÜŞAVİRLİKTİR.

✓ Yönetme ve yerleştirme hizmetlerinin birinci adımı bireyi tanımaktır.

✓ Branş öğretmenlerinin rehberlik hizmetleri ile ilgili doğrudan bir görevi yoktur ancak sınıf içi
etkinliklerde öğrencilerine karşı yaklaşımlarında dolalı da olsa rehberliğe katkıları vardır.

✓ Varoluşçu yaklaşımda ANI yaşamak üzerine odaklanır. Önemli olan şimdiyi yaşamaktır.

✓ Branş öğretmenleri sınıfındaki öğrencilerle ilgili bir sorunla karşılaştığında önce nedenini anlamaya
çalışmalıdır.

✓ Yeni bir okula başlayan öğrenciye verilmesi gereken hizmet ORYANTASYONDUR.

✓ Psikolojik danışma, öğrencilerin benlik algısı, özgüven, stres, kaygı, çatışma çözme becerisi
kazanma gibi konuları kapsar

✓ Meslekleri keşfetme ve araştırma evresi 12-15 yaşlarını kapsamaktadır. Bu da ilköğretim 2.

Kademeye karşılık gelmektedir.

✓ Önleyici rehberlik sorun ortaya çıkmadan verilen rehberlik hizmettir.

✓ Bireyi tanıma teknikleriyle elde edilen bilgiler öze olduğu içi herkesin görebileceği bir yere
konulmamalıdır.

✓ Anket Geliştirme - Delphi Tekniği konu ile ilgili seçilmiş uzmanların yüz yüze gelmeden ortak
görüşlerin alınması amacıyla geliştirilmiştir. Böylece katılımcılar görüşlerini etki altında kalmadan
açıklayabilir.

✓ Örtük program çok geniş bir içerik gerektirir. Yani resmi öğretim programlarında belirtilen hedefler
ve etkinlikler dışındaki bütün uygulamaları kapsar. Ayrıca ders dışı, sınıftaki ve okuldaki yaşam
kültürünü de kapsar.

✓ Eğitim programı kavramını ilk kez kullanan, kitabını da aynı adla basan yazar ROBBİT.

✓ Altı şapkalı düşünme tekniği aynı olaya farklı bakış açısı getirmeyi sağlayan tekniktir.

✓ Kavram ağı ( semantik ağ ) ; Öğrencilerin izlenimlerini, düşüncelerini yazılı öğretim araçlarındaki

(ders kitabı, ansiklopedi vb.) kavram ve ilkelerle uyumlu bir biçimde sergileyen grafik araçlarıdır.

✓ Programlı öğretimde öğrenme işi öğrencinin sorumluluğundadır.

✓ Panelin amacı konu ile ilgili kapsamlı ve bilimsel bilgiler sunmaktır.

✓ Orta güçlükteki maddelerin ayırt ediciliklerinin en yüksek çıkması beklenir.

✓ Aynı testi ortalama 10 gün içinde 2 kere uygulamak kararlılıktır.

7
✓ Çoktan seçmeli testlerin yazılı yoklamalara göre en önemli avantajı KAPSAM geçerliğinin yüksek
olmasıdır.

✓ Herkesin doğru cevapladığı madde aşırı kolay olduğundan bireysel farkları ortaya koyamaz, bu
nedenle standart sapması sıfırdır.

✓ Bir testte elde edilen puanların varyansı küçük bulunmuşsa, grup ölçülen özellik bakımından
benzeşiktir.

✓ Madde güçlük indeksi 0’a en yakın madde en zordur.

✓ Ayırt ediciliği en yüksek olan maddenin güçlük düzeyinin orta olması gerekir.

✓ Madde güçlüklerinin toplamı en yüksek olan test en kolaydır.

✓ Dale’nin yaşantı konisinde yöntemlerin kalıcılık sırası SERGİ- GEZİ- GÖSTERİ- DRAMA şeklindedir.

✓ PROGEL-DACUM TEKNİĞİNİN KULLANILDIĞI ALANLAR

-Eğitim ihtiyacını belirleme (ihtiyaç değerlendirmesi)
-Program geliştirme
-İş tanımlarının yapılması
-Öğrenci-işçi değerlendirmesi
-Beceri testleri geliştirme
-Öğrenci eğitim ve rehberlik çalışmaları

✓ Keşfetme aşamasında, öğrenci gözlem yapar, denenceler oluşturur, test eder; deneyleri planlama
ve uygulamaya gider, verileri toplar ve kaydeder.

✓ -Lacivert resmi ayakkabı: Rutin işler ve resmi prosedürler izlenir.

-Gri spor ayakkabısı: Delil toplanıp toplanan bilgi kullanılır.
-Kahverengi yürüyüş ayakkabısı: Uygulamada esneklikten faydalanılarak sonuca ulaşılmaya çalışılır.
-Turuncu lastik çizmeler: Acil müdahale gerektirir ve güvenliğin sağlanması en önemli iştir.
-Pembe ev terliği: İnsanların duygu ve düşüncelerine karşı hassas olmayı gerektirir.
-Mor binici çizmesi: Otoriteyi temsil eder

✓ Monolog: Çevredekilerden habersiz, sadece kendi iç dünyasını dışa yansıtması ile yapılan dışa
vurum işlemidir. Örneğin çevreden habersiz (ya da dünyada sadece tek başına gibi hissedip
benmerkezci hareket etme), kendi kendine konuşma. Burada istek yok, çocuk sesli düşüme vardır.
İçsel Konuşma: Daha çok somut ve soyut düşüncede örneğin bir problemin çözümü sırasında işlem
basamaklarını atlamadan ister sesli ister sessiz bir şekilde söylenmesidir

✓ Örgütleme, eklemlemeyi kapsayan daha geniş bir kavramdır. Örgütleme şema hazırlamak
demektir. Yani öğrenilen bilgiyi yapılandırır.
Eklemleme ise yeni bilgilerin anlamlandırılmasıdır. Yani uzun süreli bellekte şema içerisine
yerleştirmektir. Şemaları genişletmek ya da zenginleştirmek olarak adlandırılır.
Örneğin: Yabancı dilde yeni kelimeler öğrenmek örgütlemedir. Bu öğrenilen kelimelerle bir cümle
oluşturmaktır ise eklemlemedir.

8
✓ Görüş geliştirme,’ belirgin çelişkiler ve kutuplanmış tutumları kapsayan konuların öğretiminde
öğrencilerde görüş geliştirmek için kullanılan bir tartışma yöntemi olarak tanımlanabilir’ . Bu
yöntemin kullanılması için konuların belirgin çelişkiler ve kutuplaşmış tutumlar içeren konuların
öğretiliyor olması gerekir. Görüş geliştirme, bütün sınıfın katılımı ile gerçekleştirilir.

✓ - Sürecin merkezinde öğrenci bulunur.

-öğrenme açısından homojen grupların oluşturulması da önemlidir.
-sınavlarda anında dönüt vardır, böylece hataların anında düzeltilmesi esastır.
-öğrenciler istedikleri zaman sınav olurlar, sınav esnasında öğrencinin hastalığı, yorgunluğu gibi
etkenler ortadan kaldırılıp daha başarılı olmasına katkı sağlanır.
-tam öğrenme esastır, bir konu öğrenilmeden diğerine geçilmez.
Bu teknik ve yöntem ‘bireyselleştirilmiş öğretim’dir.

✓ Güvenli bağlanma: Bu bağlanma tarzına sahip bireyler, hem kendilerini hem de başkalarını olumlu
görme eğilimindedirler. Yakın ilişkilere değer verirler, bu tür ilişkileri başlatmakta ve sürdürmekte
başarılıdırlar. Ancak bu ilişkiler sırasında kişisel özerkliklerini yitirmemeyi de başarırlar.

✓ Hayatilik ilkesi, ihtiyaç duyulan bilgi ve becerilerin elde edilmesine imkan verebilecek bir öğretim
sürecinin oluşturulmasını içerir .’çağdaş öğretim ilkeleri dikkate alındığında (ilerlemecilik)okul yaşama
hazırlık olarak değil de yaşamın kendisi olarak görülmektedir.

✓ Araştırma stratejisinde öğretmen ön bilgi dahi vermez.

✓ Benlik Bütünlüğüne Karşı Umutsuzluk: Bu dönemde birey ya önceki yedi dönemin olumlu birikimi
sonucu benliğini tam olarak bulmuş, mutlu, güvenli, sevilen, aranan bir kişi ya da önceki dönemlerde
yaşadığı çatışmaları sağlıklı olarak geçirememe sonucu umutsuzluklar içinde hırçın, aksi bir insan
görünümündedir.

✓ Özel bir öğretim kurumu düzey belirleme sınavına göre sınıfları oluşturur. Dönem içinde yapılan
sınavlarda öğrenciler arasında fazla bir ilerleme olmadığı ortaya çıkar, bu mevcut yapının
sorgulanmansa neden olur.
-burada okul yönetimi ‘ tam öğrenme ‘modeline göre bu durumu çözmek için ‘öğretim hizmetinin
niteliğinde’ düzenlemeye gitmesi gerekir. Çünkü nitelikli öğrenme ortamı oluşsaydı istendik başarılar
elde edilirdi.

✓ Rol oynama tekniği, bireyin kendi duygu ve düşüncelerini başka bir kimliğe bürünerek ifade
etmesini sağlar.

✓ Aktif öğrenmenin kullanıldığı sınıfta 5 özellik göze çarpar:-güven –enerji-özdenetim-gruba ait olma
–duyarlı olma

✓ Kolb’un öğrenme stiline göre soyut kavramsallaştırmada mantık, kavramlar, düşünceler,

duygularda ve hislerden daha öneli bir yere sahiptir.

✓ Beyin fırtınası tekniği –yaratıcı düşünmeye teşvik eder.

✓ Ergenlik Dönemi (12-18 Yaş):Bebeklik dönemi sonrası gözlenen gelişim hızındaki yavaşlama sonrası
bu dönemde bedensel gelişim tekrar hız kazanır

9
✓ Proje tabanlı öğrenim, öğrencileri çekici problemlerle uğraşmaya ve bunun sonunda orijinal ürünler
oluşturmaya yönlendiren bir öğretim modelidir. - Öğrencinin kendi öğrenme yapılarına göre
çalışmasına izin veren, öğrenen merkezli bir öğretim anlayışıdır.

✓ Görsel-uzamsal yargılar ve zihnin gözüyle görselleştirme yeteneğiyle baş eder. Bu zekâ türüne
uygun olan meslekler artist, tasarımcı ve mimarlıktır. Renklere karşı çok hassas ve duyarlıdırlar.

✓ Korunum ilkesi; Bir objenin ya da maddenin görüntüsü değişse de belirli özelliklerinin aynı kalacağı,
değişmeyeceği ilkesidir. Örneğin; 4-5 yaşlarındaki bir çocuğun önünde birbirinin aynı iki bardağa eşit
miktarda su koyduğumuzda, çocuk bardaktaki suların eşit olduğunu söyleyebilecek, ancak gözleri
önünde bardaklardan birindeki suyu daha geniş ve kısa bir bardağa boşalttığımızda çocuk artık uzun
bardaktaki suyun daha çok olduğunu söylemesidir.

✓ Çağdaş öğretim kuramına göre sınıf yönetimi sürecinde nitelikli bir tartışma sürecinin yaşanması
için fikirler paylaşıldıktan sonra asıl doğruda karar kılın önerisi yer almaz.

✓ Nitelik değişmezliği: Bir kaptan diğerine boşaltılan sıvının miktarı değişmez. (6-7 yaş)

✓ Tek sözcük evresi (12.-18.aylar):Bebeğin ilk anlamlı kelimeleri kullanması 1 yaş civarında
gerçekleşir. Bu dönemde kullanılan tek bir kelime birkaç anlama birden gelebilir.

✓ Geçerlik, bir ölçme aracının ölçmeyi amaçladığı özelliği, başka herhangi bir özellikle karıştırmadan,
doğru olarak ölçebilme derecesidir. Bir ölçme aracının sahip olması istenilen ikinci önemli özellik,
güvenirliktir.

✓ Şema: Genel olarak “bilişsel yapı” olarak tanımlanan, bireylere özgü bilgi edinme ve yapılandırma
yollarına “şema” adı verilir.

✓ Ölçü aracından kaynaklanan hatalar: Ölçü aracının ayarsız, bozuk olması vb. hatalardır. Eğitimde
ölçme aracının basımından doğacak hatalarda bu tür hatalardandır.

✓ Değerlendirme ise, ölçme sonuçlarını bir ölçütle kıyaslayarak ölçülen nitelik hakkında bir karara
varma sürecidir.

✓ Sönme ve alışma arasındaki en önemli fark; Sönmede davranışa neden olan uyarıcı ortamda
bulunmazken, alışma da davranışa neden olan uyarıcı ortamda varlığını sürdürmektedir.

✓ Özümleme: Bireyin yeni karşılaştığı durum, nesne ve olayları, kendisinde önceden var olan zihinsel
yapının içine yerleştirmesidir.

✓ Dolaylı Pekiştirme: Davranışı pekiştirilen modeli izleyen bireylerin, modelin davranışlarını daha kısa
sürede ve sıklıkla taklit ettiği görülür. ÖR: Derse katılan öğrenciyi öğretmenin övmesi diğer öğrencileri
de derse katılması için cesaretlendirir.

✓ Karşılıklı Belirleyicilik: Bandura’ya göre bireyin davranışı ile çevre, karşılıklı olarak birbirini
etkilemekte, bunun sonucunda bireyin sonraki davranışları belirlenmektedir. Hem çevre davranışı,
hem de davranış çevreyi değiştirebilir.

10
✓ Öz yeterlilik: Bireyin, farklı ve güç durumlarla baş etme, belli bir etkinliği başarma yeteneğine,
kapasitesine ilişkin kendini algılayışıdır, inancıdır. Bu güç durumlar, sınava girme, yarışmaya katılma,
bir sınıfta öğretmenlik yapma, topluluk önünde konuşma vb.

✓ Şekil – zemin algısı: İnsanın algılama sistemi şekil ve zemin arasında bir ayrım yapar. Şekil, bireyin,
dikkatinin odaklandığı şeydir. Zemin ise, şeklin gerisinde kalan, dikkat edilmeyen, algı alanına
girmeyen şeydir. Şekil zeminden daha dikkat çekici özelliklere sahiptir. Bazı durumlarda şekil ve zemin
yer değiştirebilir. Ancak aynı anda her ikisi de şekil ya da zemin olarak algılanamaz.

✓ Gizil öğrenme: Birey herhangi bir öğrenmeyi gerçekleştirirken farkında olmadan o konuyla
doğrudan ya da dolaylı olan başka konuları da öğrenebilir. Bu öğrenmede herhangi bir pekiştirme söz
konusu değildir. Örnek: Bir kitapta bir konu araştırılırken başka bir konunun da öğrenilmesidir.

✓ Rehberlik uygulamaları her okulun amaç ve ihtiyaçlarına uygun alanlarda yoğunlaştırılmalıdır.

Dolayısıyla her okulun ihtiyaç ve amacına göre uygulaması değişebilir.

✓ -İD: Her zaman “kafasına estiği” davrananlarda id baskındır.

-Süper Ego: Sürekli olarak ahlak kurallarını ve başkalarının ne diyeceğini dikkate alan ve kurallara sıkı
sıkıya bağlı kalan kişide süper ego baskındır.
-Ego: Sürekli olarak akılcı davranmaya çalışan kişide ego baskındır.

✓ Rehberlik, öğrenciyi merkeze alır ve bireysel farklılıkları önemser.

✓ Rehberlik: Bireysel farklılıklar üzerine kurulmuştur. Bireysel farklılıkları yok etmeye çalışmaz.

✓ Fallik dönem (3-6): Oedipus karmaşası; çocuğun kendi cinsinden olan ebeveynine düşmanca
duygular karşı cinsten olan ebeveynine is cinsel duygular beslemesidir. Bu karmaşa çocuğun
gelecekte karşı cinse ve otoriteye karşı sahip olacağı tutumlarını belirler.

✓ Uyum sağlayıcı rehberlik: öğrencilerin çevrelerine sağlıklı bir şekilde yardımcı olmak amacıyla
gerçekleştirilen çalışmalar uyum sağlayıcı rehberlik kapsamına girer.
-KPSS sorularında rehberlik türü olarak soruluyorsa > uyum sağlayıcı rehberlik
Hizmet alanı olarak soruluyorsa > oryantasyon olmaktadır. Aradaki farkı iyi algılayalım.

✓ Duyarlılık Kazanma: Bir alana ya da nesneye olan ilgililiğin ve verimliliğin artmasıdır.

✓ Model alarak (Gözleme yoluyla) öğrenme: Bazı davranışların kazanılması örnek alma, taklit yoluyla
gerçekleşmektedir. Modanın öğrenilmesi, göreneklerin öğrenilmesi bu yolla gerçekleşir.

✓ Hedef öğrencinin ne yapacağını göstermelidir.

✓ Sistematik hata: öğretmenin sadece kız öğrencilere 10 puan vermesidir

✓ Duyarsızlaştırma: Organizmanın belli bir uyaranla sürekli karşılaşması sonucunda, giderek o

uyarana tepkide bulunmamasıdır. Birey bazı uyarıcıların ortaya çıkardığı olumsuz durumlara karşı
tepki ya da savunma gücünü geliştirir.

11
✓ -Moro Refleksi: Boyun kaslarının kontrolü.
-Palmar Refleksi: Elle yakalama, kavrama.
-Tonik Boyun Refleksi: Kol nereye giderse boyun o yöne gider. Sırt üstü yattığı zaman baş yana döner,
kol bacak aynı tarafa uzanır ve ters taraf bükülür.
-Babinski Refleksi: Ayak gıdıklandığında ayak başparmağı açılır ve gerilir.
Son 4 refleksin yanı sıra yüzme, adım atma gibi ilkel reflekslerde bebeklik döneminde gözükmektedir.

✓ İşlem öncesi dönem aynı zamanda düşünmenin başlangıcı olarak kabul edilir.

✓ Tersine Çevirme: Fatma, Ayşe’nin kardeşi kim? diye sorulduğunda Ahmet diye cevap verir.
Ahmet’in kardeşi var mı diye sorulduğunda ise ”Hayır, yok.” Diye cevap verir. Dolayısıyla tersine
çevirememe sorunu vardır.

✓ Eleştirmeli Testlerin Etkin Kullanımı

-Eleştirmeli testlerde, cevap seçenekleri soru sayısından çok olmalıdır. Böylece sorunun şansla
cevaplanma olasılığı düşer.
-Sorular ve seçenekler iki kolonda düzenlenmelidir.
-Madde kökleri ile seçeneklerinin uzunlukları ve anlatım biçimleri benzer olmalıdır.
-Seçenekler, belli bir sıraya veya düzene göre verilmelidir.

✓ Kavrayış yoluyla öğrenme: Olaylar ve durumlar arası ilişkinin bir anda görülmesiyle, problemin
zihinde çözülmesi esasına dayanır.

✓ Özelden özele akıl yürütme: Her sabah kahvaltıda yumurta bir çocuk o günün sabahında sofrada
yumurta göremeyince kahvaltı yapmadığını söylemiştir. Yumurtayı kahvaltıyla özdeşleştirmiştir ancak
diğer kahvaltı malzemelerini kahvaltı ürünü görmemiştir.

✓ Kendiliğinden Geri Gelme: sönmüş bir tepkinin tekrardan ortaya çıkmasıdır yani koşulsuz uyarıcı
verilmeden davranışın gerçekleşmesidir.

✓ YANSITMA: Yansıtma mekanizması, insanın, kendi kusurlarını ve aykırılıklarını başkalarına ve

eşyanın tabiatına bağlaması ve yansıtmasıdır.

✓ Pekiştirme: Koşullanma öğrenmesinin gerçekleşmesini sağlayan ödül veya ceza uygulamalarıdır.

Pekiştirme, davranışların kazanılmasını ve yerleşmesini sağlar.

✓ 1.TÜR CEZA: Organizmanın içinde bulunduğu ortama istenmeyen, itici bir uyarıcının eklenmesidir.
Örnek: Ödevini yapmayan öğrenciye öğretmenin kızması gibi

✓ 2 kavramda karıştırılmayacak bir kavram,

1-ortam değiştirme: adından da anlaşıldığı gibi ortamda bulunan nesneler, kişiler üzerinde değişiklik
yapmaktır. Örnek: çok kaza olan bir caddeye trafik lambası koymak...
2- ara verme(time out) ise kişiyi belli bir süre ortamdan uzaklaştırmaktır Örnek: Yaramazlık yapan
çocuğu diğer odaya göndermek. Bunun amacı cezalandırmak olmamalı, çocuğun konu hakkında
düşünmesi ve yalnız kalması olmalıdır.

12
✓ Ket vurma ile transfer farklı durumlardır. Transfer öğrenme öncesi ve öğrenme sırasında devam
ederken, ket vurma öğrenme sonrası yani öğrenme bittikten sonra gerçekleşir. Transferin
öğrenmeye, ket vurmanın ise hatırlamaya etkisi vardır.

✓ Öğrenme performansı oluşturan unsurlardan sadece biridir

Performans doğrudan gözlenip ölçülebilir, öğrenme doğrudan doğruya ölçülemez.
Performans organizmanın ne yaptığını, öğrenme ise ne yapabileceğini ifade eder.

✓ Gölgeleme ile Engelleme arasındaki farklar şöyledir; gölgelemede iki uyarıcı aynı anda verilir,
engellemede ise iki uyarıcı art arda verilir.
Gölgelemede daha çok dikkat çeken uyarıcının baskınlığı vardır, engellemede ilk uyarıcı ikinci verilen
uyarıcıya engel olduğundan öncelik etkisi vardır.

✓ Her ne kadar gelişim ve büyüme farklıda olsa da bir birinden bağımsız değildir ve benzer özellikler
taşır.
- Büyüme ve gelişim belirli dönemlerde hızlanır ya da yavaşlar.
- Büyüme ve gelişim de belirli bir sıra vardır.
- Büyüme ve gelişimde ileriye dönüktür.
✓ Ket vurma ile transfer farklı durumlardır. Transfer öğrenme öncesi ve öğrenme sırasında devam
ederken, ket vurma öğrenme sonrası yani öğrenme bittikten sonra gerçekleşir. Transferin
öğrenmeye, ket vurmanın ise hatırlamaya etkisi vardır.

✓ Sempati, bireyin, karşısındaki kişinin duygu ve düşüncelerini yaşamasıdır.

✓ Standart sapmanın küçük olduğu durumlar:

-Testin ayırt ediciliği düşüktür.
-Grup homojendir.
-Puanlar arasındaki farklar azdır.
-Sınıftaki başarı yüksektir.
-Öğrenci puanlarının sınıf ortalamasından farkı azdır.

✓ Piaget’de egosentrik konuşma işlem öncesi dönemde ortaya çıkar ve somut işlemler dönemine
gelince biter.

✓ Sarmal programlama yaklaşımı: Konuların yeri geldikçe tekrarlandığı, konuların kendi içinde ve
birbirleriyle ardışıklık ilişkisinin bulunduğu, özellikle dil öğretiminde ağırlıklı olarak kullanılan bir
programlama yaklaşımıdır. Anahtar kelimesi TEKRAR, BRUNER, DİL ÖĞRETİMİDİR.

✓ Garcia etkisi koşullu uyarıcıyı çağrıştıracak her türlü uyarıcıya koşullu tepkinin verilmesidir. -Garcia
etkisinin özellikle ve yalnızca yiyecek, içecek, tat, zehirlenme veya rahatsızlanma gibi durumlarla
ilişkilidir. (İsmi de buradan gelmektedir.)

✓ Bir sınavda belirtke tablosunun olması ‘Kapsam Geçerliliğini’ etkiler.

✓ Büyüme: organizmada zamanla meydana gelen niceliksel olarak gözlenebilen fiziksel değişimlere
denir.

13
✓ DAİMİCİLİK
-Değişmeyen, daim olan toplumsal değerleri aktarma yoluyla bireyleri yaşama hazırlama
-Konu ve öğretmen merkezli anlayış, içerik öğesi ağırlıklı program
-Ne öğrenileceğine ağırlık verme
-Evrensel, entelektüel eserler, klasik eserler
-Akılı, üstün zekâlı, rasyonel, elit, seçkin bireyler yetiştirme amacı vardır.

✓ Somut işlemsel dönem (7-11): Bu dönemde işlemleri tersine çevirebilir. Korunum kavramını
kazanır.

✓ Saf çıkarcı eğilim: başkalarının da gereksinmelerini göz önüne almakla birlikte ön planda olan
kendisidir. Çıkarcı anlayış vardır.

✓ Anal Dönem (1-3): çocuğa tuvalet eğitiminin verilmeye başladığı dönemdir. Baskıcı bir tutum içinde
bu eğitim verilirse çocuk ilerde tutucu olur.

✓ Özerkliğe karşı utanç ve kuşku (2-3 yaş): Freud’un anal dönemine karşılık gelir. Çocuğun kendini
denetlemesinde nasıl davranacağına kendi karar vermesinde etkilidir.

✓ Motor Öğrenme: Bedensel davranışların düzenli olarak gösterilmesi, kaslara dayalı beden
hareketlerine beceri kazandırılması esasına dayanır. Örneğin jimnastik, bale hareketlerinin kurallarına
uygun olarak yapılması motor öğrenmeyi gösterir.

✓ Eğitimde tekrarlara yer verme: Tekrar sayısı arttıkça hata miktarı azalmaktadır. Bu durumda da
öğrenme düzeyi giderek artmaktadır. Çünkü tekrar, pekiştirici olarak öğrenmelerin kuvvetlenmesini
sağlar.

✓ Klasik koşullanmada pekiştirici (ödül veya ceza) davranıştan önce, edimsel koşullanma da ise
istenilen davranıştan sonra verilir.

✓ Klasik koşullanmada her durumda pekiştirme yapılır; edimsel de ise uygun davranışlara pekiştirme
yapılır.

✓ Sosyometri (Sosyal İlişki Ölçeği) : Bir grubun sosyal dokusunu, üyeler arasında yerleşmiş olan
ilişkilerin yapısını saptamak için kullanılan tekniğe denir. Bu teknik öğrenciler birbirlerini yeterince
tanıdıktan sonra uygulanır. Uygulayıcılara sevgi ve güven duymaları gerekir.

✓ Gelişim psikolojisi: insan davranışında, doğumdan ölüme kadar, tüm yaşamı boyunca gözlenen
biyolojik ve psikolojik değişiklikleri inceler.

✓ Doğum öncesi evre: Anne karnında geçen süredeki dış etkilenmeleri kapsar.

✓ Kimdir Bu? Tekniği: Her öğrencinin başat kişilik özellikleri belirlenir. Bu yöntem bir kimsenin içinde
bulunduğu grubun diğer üyeler tarafından nasıl görüldüğünü belirlemek için kullanılır.

✓ ÖRGÜTLEME: Karşı karşıya kaldığımız kavram ve olayları birbirleriyle tutarlı bütünler haline
getirmek.

14
✓ Bu evrede kimlik bulma sorunu çözülmezse kimlik karmaşası bunalımı yaşar.- KİMLİK KAZANMAYA
KARŞI KİMLİK KARMAŞASI (12-18yaş)

✓ Çocuklar otoritenin koyduğu kurallara uyarlar ve ceza görecekleri davranışları yapmaktan

kaçınırlar.-İTAAT VE CEZA DÖNEMİ

✓ Zaman Çizelgesi: Zamanın iyi kullanımı, başarıya giden yol. Öğrencinin zamanını iyi kullanması
amacıyla günün saatlerine bölünmüş bir sayfaya gösterdiği etkinliklerin türünü süreleriyle birlikte
yazacağı bir çizelgedir. Beden ve ruh sağlığına ilişkin ipucu elde edilebilir.

✓ EĞİTİCİ DRAMA: Okullarda eğitim amacıyla ve ayrıca bazı derslerin öğretimi amacıyla kullanılan
drama çeşididir.

✓ Gösterip yaptırma öğrencilere uygulama ve daha üst düzeydeki hedef davranışların

kazandırılmasında etkilidir

✓ Zıt panel: sınıf soru soran ve cevap veren olarak ikiye ayrılır. Konuları tekrar etme amacı ile
kullanılır.

✓ Önlemsel model: istenmeyen davranıştan uzaklaştırıcı kuralları ve plan, program ve hazırlıkları

içerir.

✓ Anket: En çok kullanılan teknik ve araçlardan biridir. Geçerlilik ve güvenilirliği düşük ama kolay ve
ekonomiktir. Örnek; Öğrencinin ve ailesinin kimliği, öğrenim durumu, mesleği, geçimi…

✓ Gelişim, kalıtım ve çevre etkileşiminin bir ürünüdür: Bireyin gelişimi, kalıtımdan getirdiği özellikler
(saç rengi, göz rengi, cinsiyet, beden biçimi) ile çevreden edindiği bilgi, beceri ve tutumların
etkileşmesiyle şekillenir.

✓ Zaman (Tarihsel Zaman):Gelişim döneminde yenilikler ve değişimlerin oluşturulduğu zaman

bölümünü ifade eder. Örneğin günümüzde bilgisayar destekli öğretim, internet, cep telefonun
kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır.

✓ Öğrenilmiş çaresizlik, kişinin herhangi bir durumda çok sayıda başarısızlığa uğrayarak, bir şey yapsa
da hiçbir şeyin değişmeyeceğini, olayların kendi kontrolünde olmadığını, o konuda bir daha asla
başarıya ulaşamayacağını düşünüp, bir daha deneme cesaretini kaybetmesidir.
-geçmişteki acı deneyimlerden çıkarılan negatif şartlanmaların bugünkü davranışları belirlemesidir.

✓ Öğrenme güdülere bağlıdır. Bu nedenle, öğrenme de, yapılabildikçe, çocuğun gereksinme, ilgi ve
güdülerinden hareket etmek gerekir.

✓ Türe özgü hazır oluş: Öğrenecek olan organizmanın, istenilen davranışı göstermek için gerekli
biyolojik donanıma sahip olması.

✓ Gelişim baştan ayağa, içten dışa doğrudur: Doğum öncesi dönemden başlayarak önce baş sonra
sırasıyla kol ve bacaklar gelişir

15
✓ Olumlu Aktarma (Pozitif Transfer) : Öğrenilen bilgi ya da davranışın diğer durumlarda da olumlu
şekilde uygulanması ve öğrenmeyi olumlu etkilemesidir. Örnek: Traktör kullanan birisinin otomobili
daha kolay kullanabilmesidir.

✓ Sınıf yönetiminin en kritik öğesi her zaman öğretmendir.

✓ Yaşantı alanı: bireyin psikolojik ve fiziksel çevresine verilen alandır.

✓ Vurgu, bir tasarım öğesi değil bir tasarım ilkesidir.

✓ Puanlamanın tüm sorular cevaplandıktan sonra yapılması ‘genel izlenimle yapılan bir puanlama
türüdür.

✓ Rehberlik çalışmalarının daha etkin ve verimli olması rehberlik ilkelerine uyulması ile gerçekleşir.
Rehberlik öğretmenin öğrencisiyle yaptığı psikolojik danışmayı öğretmenler odasında paylaşması ‘-
gizlilik ilkesine’ çelişkili davranıştır.

✓ Çoktan seçmeli testlerde ortak köklü maddelerde soru sayısının artması soruların birbirine ipucu
verme olasılığını arttırır.

✓ Sınıf yönetimini tek bir öge (öğretmen) değil birçok faktör etkiler.

✓ Bir bilginin öğrenilmiş olarak kabul edilmesi için mutlaka uzun süreli bellekte depolanmış olması
gerekir.

✓ Farklı çevrelerden gelen bireylerin bilgilerinin farklı olması, gelişimsel süreçlerde çevrenin önemine
vurgu yapan Vygotsky'nin Sosyo-Kültürel Bilişsel Kuramı'yla ilgilidir.

✓ Oyun çocuklarda empatik düşünmeyi geliştirir.

✓ Öğretmen gerektiğinde küçük çaplı basit hataları görmezden gelmelidir.

✓ Çağdaş öğretim ilkelerine göre, kuralların belirlenmesi sürecinde istenmeyen davranışlara ilişkin
kurallar açık olmalı ve pozitif bir dil kullanılmalıdır.

✓ Bilgisayar destekli öğretim gelişim alanlarından, Duygusal gelişim alanında daha etkilidir.

✓ Teorik olarak öğrenilen bilgilerin pratik olarak uygulanmasında kullanılacak en güvenilir ve en

geçerli ölçme değerlendirme aracı performans testleridir.

✓ Gizil öğrenme işaret-gestalt kuramının bir kavramıdır.

✓ Mantıklı fikir üretmeye özendirmek beyin fırtınası tekniğine uygun bir yaklaşım değildir.

✓ Öğretim sürecinde ilginç bir videonun izlettirilmesi ve en kritik noktada durdurulması dikkat
çekmeye yönelik bir davranıştır.

✓ Roe mesleki yönelişte aile tutumlarını merkeze almaktadır.

16
✓ Okullarda Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) hazırlamak bireyselleştirilmiş eğitim programı
geliştirme biriminin görevidir.

✓ Gözlemi yapacak kimsenin dereceleyeceği bireyleri yeterli süre gözlemeden hakkında yeterli bilgiye
sahip olmadan bir yargıya varması gözlem yetersizliği olarak tanımlanır.

✓ Soruları öğrencilere sesli olarak çözdüren öğretmen yapı geçerliliğini kontrol etmeyi
amaçlamaktadır.

✓ Bir kişinin Cumhurbaşkanlarını sırasıyla öğrenmek için evden okula gittiği noktalara
Cumhurbaşkanlarını sırasıyla eşleştirmesi yerleşim (loci) yöntemine ait bir örnektir.

✓ Sınıftaki ilişkilerin düzeltilmesi için öncelikle yapılacak olan teknik hem güvenilir hem de objektif
bilgi sağlayan sosyometridir.

✓ Rehber öğretmenlerin yapmış oldukları aile görüşmeleri aileyle iş birliği sağlamaya yönelik
müşavirlik hizmetidir.

✓ Rehberlikte saydamlık içi-dışı bir olmak olduğu gibi görünmektir.

Mevlana : "Nice elbiseler gördüm içinde insan yok. Nice insanlar gördüm üzerinde elbise yok."

✓ Öğretme-öğrenme sürecinde kullanılması düşünülen bir teknolojik araç için sınırlılıkları en aza
indirgeme adına ÖNCELİKLE yapılması gereken şey o aracın kullanılabilmesi için gerekli olan
harcamayı yapabilecek bir bütçe ayırmadır.

✓ Ginzberg ve arkadaşlarına göre değer basamağında 15-16 yaşında ergenler kendi hedeflerini
belirlerken ve kariyer kararı verirken değerlerini dikkate almaya başlarlar.

✓ Öğrenme güçlükleri; Okuma güçlüğü(disleksi),Yazma güçlüğü(disgrafi)

✓ Altı şapka(Lateral Düşünme) tekniği olaya çok boyutlu bakabilmeyi fırsat verir.

✓ Öğrencilerin programlı öğrenmede pekiştireç almasını sağlamak için öncelikle içeriğin basitten
karmaşığa doğru düzenlenmesi gerekir.

✓ Bebeklerin doğumla birlikte duyu organlarının tamamı aktiftir. Yeni doğan bebeğin en gelişmiş
duyuları dokunma ve işitmedir.

✓ Rehberlik ve psikolojik danışma servislerinin kurulma amaçlarında psikolojik rahatsızlık yaşayan

bireylere tanı koyma yoktur.

✓ Derslerinde ve sosyal ilişkilerinde başarılı olan birisi kendini başarısız olarak görüyorsa bunun
nedenini araştırmak isteyen okul rehber öğretmeni bireyi tanıma tekniklerinden "Kime göre ben
neyim? "tekniğini kullanması uygundur.

✓ Kavram yanılgılarını gidermek için kullanılan teknikler; analoji, kavram karikatürü, tekzip(çürütme
metni),kavramsal değişim metnidir.

17
✓ Görsel materyallerde sözel unsurların kullanımı ile ilgili kurallar:
-Okunurluğu azaltıcı yazı tipleri kullanılmamalıdır.(El yazısı gibi)
-Tüm materyallerde yazı tipi aynı olmalıdır.(Vurgu amaçlı kullanılabilir ama en fazla iki tane olabilir.)
-Sürekli yazı stili kullanımı uygun değildir.
-Sürekli büyük harf kullanımı uygun değildir.(Okunurluğu azaltır.)

✓ Materyallerde başlık en fazla üç kelime olmalıdır.

✓ Çağdaş değerlendirme yaklaşımlarından metfessel-micheal modeli programın değerlendirilmesinde

uzman merkezli bakış açısı yerine KATILIMCI-ÇOĞULCU(öğretmen, öğrenci, okul yöneticisi, veli vb.)
değerlendirme tarzını ortaya çıkarır.

✓ Bir öğrencinin kendi ifadeleriyle not alması, dersi dinlerken soru sorması, yeni bilgiyle önceki
bilgileri ilişkilendirmesi ANLAMLANDIRMA ile ilgilidir.

✓ Bireyselleştirmenin artması bireysel farklılıkların dikkate alınmasını ve aynı ya da benzer özellik

gösteren öğrencilerin homojen yapılar oluşturmalarını gerektirir.

✓ Panelde katılımcı her uzman konuyu çeşitli açılardan ele alarak samimi bir havada tartışmayı
sürdürürler.

✓ Zihin haritası zihindeki kavramlar arasında anlamsal bağlantı kurulmasına dayanır.

✓ Öğretim teknolojilerinin bir öğrenme ortamındaki uygulanmasına ilişkin aşamalarının sıralaması;

tasarlama, geliştirme, kullanma, yönetim, değerlendirme.

✓ Bireylerin tasarıda belirlenen nitelikleri en üst düzeyde kazanmış olmaları program tasarısının
geçerli ve etkili olduğunu gösterir.

✓ Genelleme hatası dereceleme yapan kişinin, gözlenen kişinin belli bir davranışa ilişkin düşüncesini,
görüşünü, inanışını ve kanaatini gözlene kişinin diğer niteliklerine genellemesidir.

✓ İstenmeyen bir davranıştan sonra ortama istenen bir uyarıcı katarsak istenmeyen davranış pekişir
ve davranışın sıklığı artar.

✓ Dolaylı öğrenmede modelin davranışları gözlemcinin davranışlarını etkiler.

✓ Karşıt koşullanmada mevcut duyuşsal durumun tam zıttı bir durum oluşur.

✓ Özel transferde öğrenme durumu ile transfer durumu birbiri ile örtüşür.

✓ Genel transferde orijinal durum ve transfer durumu yapısal olarak birbirinden farklıdır.

✓ Dikey transferde öğrenilecek konuya ilişkin temel veya giriş konularının öğrenmede kullanılması
zorunludur. Yatay transferde zorunlu değildir.

✓ Negatif transfer bir durumda öğrenilenin diğer durumu kenetlemesidir.

18
✓ Bireyin sürekli aynı uyarıcı ile karşı karşıya kalması sonucunda bir süre sonra bu uyarıcının tepkiyi
ortaya çıkarma gücünün azalması ve bir süre sonra kaybolması ALIŞMADIR.

✓ "Kimliğe karşı rol karmaşasının " temel soruları "KİMİM BEN ?" "NE OLACAĞIM ?" dır.

✓ İşlem öncesi çocuklar kendi algılarına göre çıkarımda bulunurlar. Bu çıkarımlar sezgilere dayandığı
için "SEZGİSEL DÜŞÜNME " olarak adlandırılır.

✓ Çocukların kavrayışlarını değiştiren yeni bir bilgiyi alabilmek için kendi düşünce yapısını ona uygun
hale getirme süreci uyum sağlamadır.

✓ HOLLAND 'a göre birey gerçekçi, araştırmacı, sanatçı, sosyal, girişimci ve geleneksek olmak üzere
altı kişilik tipinden birine dahildir.

✓ Benzetişim tekniğinde yapay ortam oluşturulur, uygulamaya geçilir. Öğretmen uygulama sürecini
takip eder. Anında dönüt ve düzeltmelerde bulunur. Öğretmen gözlem formuyla süreci izler.

✓ Materyalde görsel tasarım unsurları adına bulunması gereken unsurlar; gerçekçi, benzeşik ve
şematik olmalıdır.

✓ Örtük program yazılı olmayan ancak kazanılması istenen bilgi, tutum, davranış ve düşüncelerdir.

✓ Algıda değişmezliğin gerçekleşmesi için öncelikle nesnenin özellikleri bilinmesi gerekir.

✓ Cezada davranışı yapan bireye doğrudan olumsuz uyarıcı verilir. Dolaylı cezada bireyin gözlemlediği
model cezalandırılarak bireyin olumsuz davranışı yapması engellenir.

✓ Premack ilkesinde bireyin hoşlanmadığı bir davranışı yapması için hoşlandığı davranış pekiştireç
olarak kullanılır.

✓ Deneme - yanılma (seçme -bağlama ) yoluyla öğrenmede sonuca eylemsel denemelerle ulaşılır.

✓ İçgörüsel öğrenmede problem ipuçlarından yararlanarak birden çözülür.

✓ Birey davranışlarının, modelin davranışlarının sonuçlarına göre azalması DOLAYLI CEZA, artması
DOLAYLI PEKİŞTİRMEDİR.

✓ Dengesizlik bireyin yeni karşılaştığı bir durumu var olan şemalarıyla açıklayamadığı zamanlarda
gözlenen bir yapıdır.

✓ Gelişim psikolojisinde birden fazla yönteme (betimsel, gelişimsel, deneysel, yöntemsel )

başvurulmasının gerekçesi uygulan yöntemlerin sınırlılıklarıdır.

✓ Çatışma çözme modelleri; kaplumbağa ( kaçınma ) ,ayıcık (uyma ),köpekbalığı (güç kullanma,
rekabet ), tilki (uzlaşma ), baykuş (yüzleşme, işbirliği yapma).

✓ İstasyon tekniği, bütün sınıfın her aşamada (her istasyonda) çalışarak bir önceki grubun yaptıklarına
katkı sağlayarak bir işi bir basamak ileri götürme, yarım bırakılan işi tamamlamayı öğreten bir
yöntemdir.

19
✓ İşbirlikli öğretim sürecinde öğrenciye kazandırılmak istenenler; paylaşma, dayanışma, uzlaşma,
grubun hedeflerine yönelik bireysel sorumluluktur.

✓ Balık kılçığı yöntemi durumun ne olduğunun ortaya konmasında kullanılan bir tekniktir.

✓ Karşılaştırıcı örgütleyiciler öğretilecek olan kavramlar arasındaki benzerlik ya da farklılıkların

anlaşılmasını sağlamak için kullanılan örgütleyicilerdir.

✓ "Ben nasıl biriyim, ne olmak istiyorum, ne olabilirim ya da ne olamam ?" sorularına doğru yanıt
bulan daha gerçekçi kararlar alabilir. Kendisinin üstün ve zayıf yönlerini tanır, zayıf yönlerini geliştirir,
üstün yanlarını kullanır.

✓ Mutlak ölçüt ölçme sonuçlarından etkilenmez ve ölçme işleminden önce belirlenir.

✓ Çoktan seçmeli madde oluştururken bir öğretmen seçenek bulmada zorlandığı zaman "birleşik
cevap gerektiren madde" tipini kullanmalıdır.

✓ "Sürekli çalışmak yorgunluğa sebep olur. Yorgunluk tepkide bulunmayı engeller. Aralıklı tekrar ise
performansı arttırır." Bu görüş HULL 'un sistematik davranış kuramına ait bir yaklaşımdır.

✓ Yüzleştirme yapmak danışmanın danışanını duygu ve düşünce gerçekliği ile yüz yüze getirebilme
amacı taşır.

✓ Psikolojik sağlığın temel ölçütlerinden birisi gerçeklerle yüzleşmeyi sağlamaktır.

✓ Yapılandırmacı yaklaşımda bireyler aktif katılımla etkileşim içinde bulundukları nesne, varlık ve
olaylarla ilgili öznel bilgilere ulaşır.

✓ Anlayış ve kabul psikolojik danışmada danışanın tüm sorunlarının olumlu ve olumsuz özellikleri ile
olduğu gibi kabul edilmesidir.

✓ Forum tekniği farklı düşünceye sahip uzmanlar tarafından belirgin güncel bir problemin geniş bir
kitle önünde ayrıntısıyla tartışılmasını içerir.

✓ Yansıtıcı düşünme bireyin kendi yaşantısı, yapıp ettikleri üzerinde düşünmesi kendi kendini
değerlendirmesi ve elde ettiği bilgi ve becerileri yaşama aktarması yani yansıtmasıdır.

✓ YAPILAMA danışma sürecinin başlangıcında danışmanın, danışanı danışma sürecinin içeriği ile ilgili
bilgilendirmesidir.

✓ "Nesi var ","gece gündüz ","top taşıma oyunu " gibi eğitsel değeri olan oyunlarla süreç amaca
yönelik olarak sürdürülür.

✓ Yansıtıcı düşünme becerisi gelişmiş öğretmenler ÖZ SAYGI, İÇE DÖNÜK GÖZLEM, ÖĞRETİME İLİŞKİN
KARAR ALABİLME, EYLEMLERİNİN SORUMLULUĞUNU ALABİLME gibi noktalarda yeterlilik
gösterebilmelidirler.

✓ Açık oturumlarda, bir konunun farklı görüşlere sahip kişilerce tartışılması ve bundan SOMUT BİR
SONUÇ elde edilmesi hedeflenir.

20
✓ Yorumlama psikolojik danışmada danışanın sorunun temel sebeplerini ortaya çıkarmak için konuyla
ilgili özel görüşlerini danışanına iletmesidir.

✓ Sınıf yönetimi süreçlerinden tepkisel sınıf yönetimi modelinde" Her etkiye bir tepki vermek
gerekir." görüşü esastır.

✓ Bir görsel materyalin hazırlanmasında dikkate alınması gereken sözel unsurlar; yazı tipi, stil sayısı,
harf seçimi, harf boyutu, boşluklardır.

✓ Bir materyalin tasarımından önce belli ölçütlerin göz önünde bulundurulması gerekir. Bunlar;
-Öğretim hedefi
-hedef kitle
-maliyet
-uzmanlık
-malzeme
-bina, tesisat, donanım
-zaman

✓ İçerik yansıtma, psikolojik danışmada danışanın anlattığı odaklandığı konunun danışana anahtar
sözcüklerle can alıcı nitelikleri ile yansıtılmasıdır.

✓ Esasicilik; kültürel değerlerin aktarılmasını önemli görür.

✓ Bir programın çerçeve bozulmadan uygulayıcıya inisiyatif kullanma hakkı sunması programın esnek
olduğunun göstergesidir.

✓ Anahtar sözcük yönteminde söylenişi birbirine benzeyen anlamları farklı sözcüklerin birbirine ipucu
verecek şekilde öykü oluşturularak öğrenilmesi ve hatırlanması amaçlanır.

✓ Açıklayıcı bilgi anlamsal belleği kapsar.

✓ Model almada bireyin gözlemlediği numuneler yani modeller vardır.

✓ Odaklanma işlem öncesi dönem çocuklarının olay ya da nesnenin bir özelliğine yoğunlaşmalarıdır.

✓ Anket bireyin ailevi, kişisel nitelikleri çeşitli konulara ilişkin duygu ve düşünceleri hakkında bilgi elde
etmek için hazırlanmış yazılı sorular grubudur.

✓ Kodlamanın başlıca yolları; etkinlik, genişletme, örgütleme ve bellek destekleyici ipuçlarıdır.

✓ Çocukların en hızlı büyüme gösterdiği evreler sırasıyla; anne karnındaki ilk aylar, doğumdan sonra
ilk ay /ilk yıl ve ergenliğin başlangıcıdır.

✓ Öğrencilerin sosyal destek sistemlerini görmemiz ve kendileri için önemli kişilerin kimler olduklarını
anlamamız için ipucu veren teknik SOSYAL ATOM ÖLÇEĞİDİR.

✓ 5N1K eğitimde öncelikle problemi anlama ve çözmede ya da bir durum, metin ya da görseli
çözümlemede kullanılan bir tekniktir.

21
✓ Sarmal programlama yaklaşımında kullanılan tekrarlar konuyu hatırlatmanın yanında kapsamı da
genişletmelidir.

✓ Kızlar ergenlik dönemine erkeklerden daha erken girdikleri için ergenlik döneminde kendi yaşıtı
erkek çocukların çoğu son çocukluk dönemini yaşamaktadır. Bu durum onların bu dönemde
çoğunlukla kendilerinden yaşça büyük olan karşı cinsle bir ilişki kurma olasılığını ortaya çıkarmaktadır
*Gelişim bütündür ilkesi farklı gelişim alanlarının birbirini etkilemesidir fiziksel gelişim sosyal gelişimi
etkilemiştir

✓ Gelişimi etkileyen faktörler içinde yer alan çevre faktörü beslenme hastalık iklim sosyoekonomik
koşullar eğitim kültür ve bunun gibi süreçleri ifade eder

✓ Yapı iskelesi bireye öğrenme sürecinde verilen desteğin süreç ilerledikçe aşama aşama azaltılması
ve her aşamada ipucu ve dönüt verilmesidir oğluna araba sürmeyi öğreten babanın kullandığı teknik
yapı iskelesidir

✓ İlk kez kar gören bir çocuk kara bakar ona dokunur eline alır ve ağzına götürür. Ancak karin soğuk
olması onu şaşırtır ve eli çok üşüdü için ağlar ve bir daha kara dokunmaz.* çocuğun karı eline alıp
dokunması ağzına götürmesi özümleme çocuğun karın soğuk olduğunu görünce şaşırması dengesizlik

✓ Gölgelenmiş kimlik statüsündeki birey ne olmak istediğini bilir hangi mesleğin kendisi için en uygun
olduğunun farkındadır ancak baskılar sonucunda mecburen başkalarının seçimini yaşar

✓ Sözel malzemeyi öğrenmek için en etkili yol konu uzunsa bütün parça bütün şeklinde kısa ise bütün
olarak öğrenmektir tarih dersi sözel olduğu için en etkili yol bütün parça bütün şeklinde öğrenmek
olacaktır

✓ Kaçınma koşullanması organizmanın uyarıcıya maruz kalmamak için davranışta bulunmasıdır

çocuğun kardeşi ile ilgilenmekten kurtulmak için ödevi olduğunu söylemesi kaçınma koşullanmasıdır.

✓ Bilişsel öğrenme okuyarak ya da dinleyerek öğrenme süreçlerini ifade eder radyodan dinleyerek yol
hakkında bilgi edinme bilişsel öğrenmedir

✓ Atılganlık eğitimi hem çekingen bireylere hem de saldırgan bireylere verilir çünkü atılgan bireyler
ne kendini küçük görür ne de saldırgan birey gibi kendini kırar

✓ Sempatik bir anlayış rehberliğe uygun değildir objektif bir şekilde olaylara bakmamıza sebep olur

✓ Pilot uygulamanın/ öğretmen- yöneticilere tanıtılmasına verilen hizmet içi eğitim zorunludur
gönüllülük aranmaz

✓ İstenmeyen davranışlar karşısında cezaya alternatif davranışlar 1.olumsuz pekistirme2.ortam

değiştirme 3. ara verme 4.sözel olmayan uyarıcı 5.sözel uyarıcı 6. rehberlik 7. ikinci tip ceza

✓ Bilgilerin sunumunda aşamalı ilişkili olmalı ve özet bilgileri yansıtmalıdır bütün bilgilerin
yansıtılması hatalıdır

✓ Rehberlik yönlendirme değil yolları fark ettirmedir

22
✓ Hümanistik eğitimciler öğretim ve öğrenim rollerinin değiştirilebileceğinin düşüncesindedir

✓ Akrostiş baş harfleri kullanılarak anlamlı cümleler oluşturmak yoluyla bilgiyi daha iyi öğrenmeyi ve
hatırlamayı sağlayan bellek destekleyici ipuçlarındandır.

✓ Öğrenme halkasına konu olabilecek kavramlarını seçiminde öncelikle dikkat edilmesi gereken ölçüt
dersin kazanımıdır

✓ Konuşma halkası tekniği öğrencilerin problemlere çözüm üretmesini sağlamaz

✓ Didem arkadaşlarına karşı kırıcı davrandığında arkadaşlarının kendisinin dışlamasından çekindiği

için onların kendisiyle ilgilenmediğini onu dışladıklarını söylemektedir didem yansıtma mekanizması
kullanır.

✓ İş ortağı olan iki arkadaş birbirinden hoşlanmasa bile belli noktalarda uzlaşmak durumunda
kalabilir. Çünkü aralarında duygusal bir ilişki değil is ilişkisi vardır bu durum profesyonellik olarak
adlandırılır. Kolhberg’in ahlak gelişimine göre kanun ve ceza ortak is yapan bireyler belli kurallar
çerçevesinde davranır.

✓ Okul rehber öğretmenin okuldaki kaynaştırma öğrencileri için program hazırlamayla ilgili
öğretmenlerin sorun yasadığını görür ve programı hazırlamayla ilgili okul öğretmenlerine seminer
yapması rehberliğinde ayarlayıcı işlevi

✓ Çoktan seçmeli testler uygulamasının kolay ve puanlamanın objektif olması sebebiyle seçilir

✓ Çocuklar saat kavramını öğrenirken sırasıyla bir saat yarım saat en çok çeyrek saat kavramını
kavrayabilirler gelişimin genelden özele doğrudur ilkesi ile alakalıdır

✓ İlkokul yıllarında çocukların daha çok kendi cinsiyetinden olan arkadaşlarıyla yakın ilişkiler kurması
cinsiyet rollerinin kazanılması süreci ile alakalıdır

✓ O bana hiç yalan söylemedi bugüne kadar o yüzden bende ona karşı dürüst davranıyorum
Kohlberg’in saf çıkarcı ilkesi ile alakalıdır

✓ Fallik dönemde kız çocuğu babaya erkek çocuğu anneye daha yatkındır

✓ Trafikte sinyal vermeden dönen bir araç yüzünden kaza tehlikesi atlatan Adnan bey önceki araca o
kadar sinirlenmiştir ki kornaya şiddetli bir şekilde basarak küfür etmiştir yer değiştirme savunma
mekanizmasına örnektir.

✓ Ertelenmiş kimlik (moratoryum) bireyin kararsızlık yaşadığı için kimlik seçimini ertelemesi nedir

✓ Saplantılı bağlanan bireylerin kendilik değerleri düşük olduğu için başkalarını aşırı derecede
önemser adeta yapışkan tarzda ilişki kurarlar

✓ Anlamsal çağrışım yeni bilgileri önceki yaşantıları ile ilişkilendirerek öğrenmesidir.

✓ Yeni bilgiyi unutursak ileriye ket vurma eski bilgiyi unutursak geriye ket vurma

23
✓ Birleşik koşullanma organizmanın aynı anda birden fazla uyarıcıya koşullanmasıdır.

✓ Esra’nın ilgili olduğu için sebze yemeklerine daha çok tercih edilmesi kateksise örnektir.

✓ Polyannacılık savunma mekanizması bireyin olumsuz olay ve durumları aşırı iyimser bir şekilde
karşılanmasıdır

✓ Öz düzenleme bireyin kendisi ile ilgili yönlendirmeler eleştiriler düzenlemeler yapabilme

kapasitesine ifade eder

✓ Kararsızlık yaşayan bireylere psikolojik danışma hizmeti gerekmektedir

✓ Rehberlik hizmetlerinde birey merkezli davranışları söz konusudur her birini tek biricik ve benzersiz
olduğunu bilerek hareket etmek gerekmektedir

✓ Kendini gerçekleştirmiş bireyler gerçekçi bir ben kavramına sahip kendine güvenen mizah
anlayışına sahip savunma mekanizmalarını zaman zaman kullanan yanlı ve eksik yönlerini görmezden
gelmek yerine hem kabul eder hem de gidermeye çalışan eleştirel bakış açısına sahip olan bir
bireylerdir

✓ Konunun ezberlenmesi esasicilik eğitim yaklaşımında temele alınmıştır

✓ Okul dışında yapılan kazanımı edindirmeye dayalı uygulamaya katılım zorunludur

✓ Sınıf yönetimini etkileyen temel etmenler aile çevre ve okul iklimidir

✓ Sınıf yönetiminde kurallar öğretmen ve öğrenci ile birlikte oluşturulur

✓ Öğrenme sürecinde bilgisayarın kullanılması öğretmenin rehberliğine olan ihtiyacı daha çok
arttırılmıştır

✓ Proje temelli öğrenme de tek çözüm yoktur birden fazla çözüm yolu üzerinde çalışılır

✓ Rol oynama yöntemi öğrencilerin sosyal hayattaki rollerini kavramalarını düşüncelerini ve

duygularını anlamalarını sağlar

✓ Öğrenme alanları konular yatay ve dikey kaynaşıklık ilkeleri kullanılarak düzenlenir

✓ Farklı nitelikteki dersler ve disiplinle ise birbirleri ile ilişkilendirilerek ilişki merkezli korelasyonel
tasarım kullanılır

✓ Bütünlük ilkesi gereği aynı nitelikteki bilgi beceri ve tutumun yer aldığı dersler bir araya getirilerek
geniş alan tasarımında ele alınması sağlanır

✓ Öğrenme eksikliklerinin ve güçlüklerinin belirlenmesi amacıyla biçimlendirici değerlendirme yapılır

✓ Yazılı yoklamanın en önemli amacı sentez ve değerlendirme gibi üst düzey düşünme becerilerini
geliştirmektir

✓ Sabit hatalar geçerliliği etkiler

24
✓ Sistematik hatalar geçerliliği etkiler

✓ Tesadüfi hatalar güvenirliği etkiler

✓ Sabit hatada merkezi eğilim ölçüleri (mod medyan a.o)değişirken merkezi dağılım(sapma varyans
ranj) ölçüleri değişmez

✓ Sapma yüksek ise KR-20 katsayısı yüksektir

✓ Yankılama (Tekrarlama) dil gelişim sürecinde işlem öncesi dönemde görülen devresel tepkilerle
ilişkili olarak ortaya çıkan bir özelliktir. Çocuk çevresindeki insanların söylediklerini tekrarlar.

✓ Gelişimsel yöntemler içinde yer alan boylamsal yöntem, ayni bireylerin bir süre boyunca
incelenmesi ve birden çok kez veri toplanması şeklinde uygulanan yöntemdir.

✓ Benmerkezci düşünme: Piaget'e göre işlem öncesi dönemde görülen (2-7 yaş) bir özelliktir. Bu
dönemde çocuk her şeyi kendi bakış açısıyla algılar, başkasının perspektifinden olaylara bakamaz
Nehir’in kendi algısının herkes tarafından aynı şekilde algılandığını düşünmesi benmerkezci
düşünmeye örnektir

✓ Algısal ayırt edilebilirlik, öğrenmeyi etkileyen faktörlerden biridir. Öğrenme malzemesinin dikkat
çekici hale getirmesi. Önemli yerlerin altını çizmek, farklı renkte ya da karakterde yazmak vb. yollar
kullanılarak yapılabilir

✓ Yetişkin bağlanma stillerine göre kayıtsız bağlanan bireyler insanlarla sağlıklı ilişki kuramadıkları için
bu alandaki eksikliklerini işlerinde hırslı ve disiplinli çalışarak ben kendime yeterim, kimseye ihtiyacım
yok duygusunu yaşayarak telafi etmeye çalışırlar. Çetin'in kendini işindeki başarısıyla ifade etmesi
ancak kişisel ilişkilerindeki sorunları arka plana atarak bir nevi görmezden gelmesi kayıtsız bağlanma
stili için örnek oluşturmaktadır.

✓ 0-1 yaş bağlanma süresi için kritik dönemdir kritik dönemde kazanılamayan özelliklerin sonraki
dönemde telafisi mümkündür ama zordur

✓ Sonralık etkisi; sonra öğrenilen bilgilerin daha kolay hatırlanmasıdır. Bu nedenle öğretmenin son
konuları daha iyi hatırlaması sonralık etkisi için örnektir

✓ Sabit oranlı pekiştirme, organizmanın kaç davranışta bir pekiştirileceğini bilmesi durumunda
gerçekleşir. Örn: 12 tane kupon olunca ödül kazanacağı vurgulandığı durum sabit oranlı pekiştirmedir.

✓ Bireyin bir problemin öğeleri arasındaki ilişkiyi zihinde kurup çözüme ansızın ulaşması kavrama
yoluyla öğrenme gerçekleştirdiğini gösterir.

✓ Yerleşim (loci) yöntemi bellek destekleyici ipuçlarından biridir. Bireyin öğrenmek istediği bilgiyi iyi
bildiği bir mekanla ilişkilendirmek öğrenmesidir.

✓ Sistematik duyarsızlaştırma, korku, fobi gibi durumların en az korku yaratan durumdan en çok
korku yaratan duruma doğru aşamalı bir şekilde organizma ile karşılaştırılmak suretiyle ortadan
kaldırılmasıdır.

25
✓ Rehberlik hizmetlerinin birincil amacı bireyin kendini tanımasına yardım da bulunmaktadır

✓ Bireylerin iki kültürden etkileşim sonucu kendine özgü yeni bir kültürel sürecin oluşması
kültürlenme ile ilişkilidir.

✓ Sınıf yönetimi sürecinde ele alınan ödül ceza mantığında yapılan davranışlara ödül yapılmayan
davranışlara ise ceza verilmesi süreci merkeze alınmıştır.

✓ Öğretmenin derse konu başlıklarını sayarak başlaması dersin işleniş basamaklarından gözden
geçirme etkinliği ile ilgilidir

✓ Görsel materyallerde dikkat çekmek için sol üst köşenin kullanılması alan öğesi ile ilişkilidir.

✓ Pasta ve çizgi alan grafiği eğilim ve dalgalanmalarda kullanılır./ Sütun grafiği öğeler arası
karşılaştırmanın yapılmasında kullanılır./ Resim grafiği sayısı belki miktarları temsil eder./ Sütun ve
çubuk grafiği öğeler arası karşılaştırmada kullanılır.

✓ Gösteri tekniğinde öğrenci uygulama yapmaz

✓ Kısa cevaplı testin sınırlılığı üst düzey zihinsel etkinliklerin ölçülmesinde yetersizdir

✓ Açık oturum tekniğinde başkasından söz olarak sıra ile konuşma vardır

✓ Tutor destekli öğretim öğrenme eksikliği olan, yardıma gereksinim duyan öğrencilere bireysel
yardım özelliği taşıyan bir uygulamadır. Öğretmenler veya başarılı üst sınıf öğrencileri tarafından
verilebilir.

✓ Sorgulama temelli bir öğrenme sürecinde öğrencilerin sorulara cevap verme eğilimlerini artırmak
ve cesaretlendirmek için öğretmenlerin doğru davranışa yönlendirecek mesajlar(ipuçları) sunmaları
çok önemlidir.

✓ Gösterip yaptırma yönteminin kullanıldığı bir derste öğrencilerin özgün beceri örüntüleri sergileme
olasılıkları oldukça düşüktür. Bunun temel nedeni; öğrencilerin öğretmenin sergilediği beceriyi taklit
etmeleridir.

✓ Bir öğretmen öğrencilerin neyi ne kadar öğrendiklerini belirlemek amacıyla soracağı soruları
seçerken öncelikle ulaşmak istediği amacı dikkate almalıdır.

✓ Yapılandırmacı yaklaşıma göre öğretmenler öğrenciler yanlış cevap verdiklerinde onlara doğruları
söylememelidir. Bilgi öğrenci tarafından aktif biçimde inşa edilmelidir.

✓ Öğretmenin sınıfı iki gruba ayırıp grupların birinden konuyla ilgili sorular hazırlamalarını diğerinden
de muhtemel sorulara cevap hazırlamalarını istediği yöntem ZIT PANEL’dir.

✓ Soru cevap tekniği bilgilerin öğrenciler tarafından bireysel olarak sorgulanması ve eksikliklerin
giderilip kalıcılığın sağlanmasıdır. İşbirlikli çalışmayı sağlamada etkili görülmez.

✓ Öğretmenin sınıfta birden fazla çalışma alanı oluşturup öğrencileri bu çalışma alanın da dönüşümlü
olarak çalışarak yarım bırakılan bir işi tamamlamayı öğrendikleri teknik İSTASYON tekniğidir.

26
✓ Bir öğretmenin derste görsel araçlardan yararlanması,
-bilgileri öğrenci seviyesine göre ifade etmesi,
-kavramları örnekleriyle birlikte açıklaması,
-herkesin aynı şeyi anlamasını sağlaması, öğretim ilkelerinden AÇIKLIK ilkesi kapsamındadır.

✓ Öğretmenler sınıf kurallarını oluştururken öncelikle öğrenci görüşlerini dikkate alarak açık, anlaşılır,
uygun davranışları kapsayacak şekilde ve olumlu ifadelerden oluşmasını sağlamalıdır.

✓ Sınıfta etkili iletişim ortamı kurmak isteyen bir öğretmenin;

-kısa göz bağlantıları kurması,
-jest ve mimiklerden yararlanması,
-öğüt verici olmaktan kaçınması,
-anlamı bilinen kelimeleri kullanması gerekmektedir.

✓ Anlam çözümleme tabloları bir boyutunda özellikleri çözümlenecek kavramların, diğer boyutunda
ise çözümlenecek kavram özelliklerinin sıralandığı iki boyutlu görsellerdir. Bilgilerin pekiştirilmesini
sağlar ve hangi kavramın yanlış öğrenildiğini ortaya çıkarır.

✓ Öğretim sürecinde kullanılacak sunu, teksir, kitap, bilgisayar yazılımı gibi materyallerin seçiminde
özellikle PROGRAMIN AMAÇLARI dikkate alınmalıdır.

✓ Çekirdek tasarım programları, toplumsal sorunları ön planda tutarak, öğrencilerin toplumu bir
laboratuvar olarak görmelerini sağlayacak nitelikte düzenlemeyi sağlar.

✓ Resmi programın dışında fakat planlı olarak gerçekleştirilen sosyokültürel ve sportif faaliyetler
EKSTRA program kapsamındadır. Öğrencilerin sosyal katılım becerilerini geliştirmeye yöneliktir.

✓ Ham puanlardan elde edilen standart puanların temel kullanım alanı; ÖĞRENCİNİN SINIFA GÖRE
BAĞIL BAŞARISININ bulunmasıdır.

✓ Bir bilimsel araştırma da etkisi incelenen değişken BAĞIMSIZ, etkilenen değişken ise BAĞIMLI
değişkendir.

✓ Ölçme işlemi yapıldıktan sonra nitelikli bir karar alabilmek için elde edilen ölçümlerin bir ölçüt ile
kıyaslanması gerekir. Bu nedenle ölçme işleminden sonra öncelikle ölçütler belirlenmeli ve bu
ölçütlerle ölçümler kıyaslanarak değerlendirme yapılmalıdır.

✓ KR-20 Güvenlik hesaplama yöntemi; sadece puanlamanın 1 ve 0 ( doğru:1; doğru dışındaki

olasılıkların tümü: 0 ) olarak yapıldığı durumlarda kullanılır.

✓ Doğru- Yanlış testinde öğrenci bazında harcanacak zaman fazla olmadığı için çok fazla soru
sorulabilir. Bu nedenle soru sayısı arttıkça kapsam geçerliliği de artar.

✓ Kısa cevaplı testlerde şans başarısı yokken doğru yanlış testlerinde iki seçenek olduğundan ve bu iki
seçenekten birinin doğru olmasından dolayı öğrenci şans ile cevabı bulabileceği için şans başarısı
yüksektir.

27
✓ Büyüme; Organizmada meydana gelen boy artışı, kilo artışı gibi fiziksel değişimlerdir.,
Olgunlaşma: vücudumuzda herhangi bir organın kendinden beklenen görevleri zamanla yapabilecek
düzeye gelmesidir.

✓ Benmerkezcilik: İşlem öncesi dönemdeki çocukların başkalarının bakış açılarını göz önüne almadan
kendi gördüğü, yaşadığı ya da düşündüğü şeyleri herkesin gördüğünü, yaşadığını ya da düşündüğünü
zannetmesidir.

✓ Erikson’a göre yaşamın son yıllarında yaşanan psikososyal kriz ego bütünlüğüne karşı
umutsuzluktur. Yaşamın son yıllarına gelen insanlar doyurucu bir hayat yaşamışlarsa benlik bütünlüğü
kazanmış bireyler olarak sağlıklı bir psikolojiye sahip olurlar.

✓ Vygotsky’nin zihinsel gelişim kuramına göre birey, kendi başına öğrenebileceklerinden daha
fazlasını başkalarıyla birlikte öğrenebilir. Bu nedenle öğrenme işbirlikli şekilde yapılmalıdır.

✓ Piaget’in zihinsel gelişim kuramına göre bir cismin görüntüsü ya da konumu değiştiğinde
miktarında değişme olmayacağını bilmek NESNE KORUNUMU kavramıyla açıklanır.

✓ Horowitz’in dörtlü bağlanma kuramına göre kendilerini olumlu olarak algılayan ve kendine
güvenen ancak başkalarının olumsuz algılayarak çevresindekilere güvenmeyen bireyler kayıtsız
bağlanma stiline sahiptirler.

✓ Yer Yön Değiştirme savunma mekanizmasına örnek; Sınav sonuçlarını öğrenmek için bilgisayarı
açan Orçun’un dört dersten kaldığını görünce sinirlenerek önce bilgisayarı tekmeleyip ardından da
kapıyı tekmelemeye başlamasıdır.

✓ Ergenliğe daha erken giren erkeklerin akranları tarafından lider olarak kabul edildikleri ve daha
fazla ilgi gördükleri bilinmektedir. Bu nedenle daha dışa dönük ve sosyaldirler ve karşı cinsle daha çok
ilgilidirler.

✓ Dil gelişimi sürecinde çocukların kendilerine söylenenleri anlamasına ALICI DİL, kendilerini
anlatabilmelerine ise İFADE EDİCİ dil denir.

✓ Organizmanın herhangi bir çaba harcamamasına karşın farkına varmadan gerçekleştirdiği

öğrenmeler GİZİL ÖĞRENME olarak ifade edilir.

✓ Kısa süreli bellek: bilginin kısa süre tutulduğu işlendiği ve kodlanarak uzun süreli belleğe
gönderildiği bellek türüdür. Bu bellek türü bilginin davranışa dönüştürülmesini sağlar.

✓ Bir davranışın kazandırılma aşamasında kullanılması en uygun pekiştirme tarifesi sürekli

pekiştirmedir. Organizma davranışı kazandıktan sonra kalıcılığı sağlamak için en etkili tarife ise
Değişken Oranlı tarifedir.

✓ Sistematik duyarsızlaştırma: Organizmada olumsuz tepkiye yol açan bir uyarıcının yavaş yavaş
sunulması yoluyla söz konusu olumsuz tepkilerin ortadan kaldırılmasını ifade eden bir kavramdır.

✓ Premack İlkesi: bireyin çok tercih ettiği bir davranışı az tercih ettiği bir davranışı yaptırmak amacıyla
pekiştireç olarak kullanılmasına denir.

28
✓ Gelişimsel rehberli anlayışının özellikleri:
- öğretmen odaklı olma
- yaratıcı ve esnek olma
- hedef yönelimli olma
- ölçülebilir olma.

✓ Fikir Taraması: Dersin herhangi bir anında sınıfa canlılık kazandırmak, konuyla ilgili öğrenci
görüşlerini almak ve öğrencilerin derste işlenen konuyu nasıl algıladıklarını tespit etmek amacıyla
kullanılan kısa zamanlı tartışma tekniğidir.

✓ Öğrencilerin belli bir senaryoya bağlı olarak gerçekleştirdikleri canlandırma sürecine ROL OYNAMA
denir. Eğer öğrenciler kendi yaratıcılıklarına göre canlandırma yapsalardı DRAMA olurdu.

✓ Öğrencilerin düşünce ve becerilerini belli bir düzen içinde bütünleştirmelerini,

sistematikleştirmelerini ayrıştırabilmelerini ve yaratıcı çıkış yolları üretmelerini amaçlayan diyagrama
BALIK KILÇIĞI diyagramı denir.

✓ Öğrenciler öğrenme öğretme sürecine ne kadar çok duyu organı ile katılırlarsa öğrenmeler o kadar
kalıcı olur. Araç gereçlerin derse olan katkısı ne kadar çok duyu organına hitap ettiği ile ilgilidir.

✓ Etkileşimli (akıllı) tahtalar: çeşitli özellikleri bir arada taşıyan öğretim teknolojilerindendir. Bu
tahtalar, bilgisayar ve projeksiyon cihazlarıyla bağlantı kurulmasını sağlayarak istenilen görüntünün
dokunmatik ekranda yansıtılmasına imkan veren araçlardır.

✓ İstenmeyen davranışı sergileyen ancak bu davranışın kurallara aykırı olduğunu bilen öğrenciye göz
bağıntısı yoluyla ‘’Seni fark ettim ve bunu tekrar etmeyeceğini düşünüyorum.’’ İletisi sunmayı
sağlayan istenmeyen davranışı kontrol işlemi, görmezden gelmedir.

✓ Okulda ve okul dışında öğrencilere kazandırılması için düzenlenen bir dersin tüm amaçlarını
kapsayan ÖĞRETİM PROGRAMI derse ilişkin kredi ve ders saati karşılıklarını da içermektedir.

✓ Modüler programlamada; öğrenme üniteleri modüllere ayrılır. Her modül kendi içinde doğrusal
sarmal ya da farklı bir şekilde düzenlenebilir.

✓ Ölçme: Herhangi bir niteliğin gözlemlenerek gözlem sonuçlarının sayı ve sembollerle ifade
edilmesidir. Değerlendirme: ölçme sonuçlarının ölçütlerle karşılaştırılarak karara, yargıya varılmasıdır.

✓ Bir bireyin psikomotor ve bilişsel gelişimini aşama aşama gözlemlemek isteyen bir öğretmenin
PORTFOLYOYU kullanması önerilir.

✓ UYGUNLUK GEÇERLİĞİ: önceden elde edilmiş güvenirliği ve geçerliği kanıtlanmış testle yeni
geliştirilen test arasındaki ilişkiyi gösteren geçerlik türüdür.

✓ Piaget’e gör işlem öncesi dönemde yer alan çocukların cansız nesnelere canlılara ilişkin özellikler
yüklemesi CANLANDIRMACILIK olarak nitelendirilir.
Çocukların nesneleri başka bir şeymiş gibi kullanmaları ise SEMBOLİK OYUNDUR.

29
✓ Dörtlü bağlanma modelinde kendini olumsuz başkalarını olumlu gören bireyler, SAPLANTILI
bağlanma biçimine sahiptir.

✓ Bir nesnenin sadece alışageldik amacı için kullanılacağını düşünmek, yaratıcı düşünmenin önündeki
engellerden İŞLEVE TAKILMA ile açıklanır. İşleve takılmayan yaratıcı inanlar nesneleri farklı şekilde
kullanabilirler. Gazete kağıdını sofra bezi olarak kullanmak.

✓ Sosyal öğrenme kuramına göre insanlar başkalarını gözlemleyerek bazı duyguları öğrenirler ki bu
durum DOLAYLI DUYGU kavramı ile açıklanır.

✓ KARŞILIKLI BELİRLEYİCİLİK: Sosyal öğrenme kuramına göre birey davranışlarıyla çevresindekileri,

çevresindekiler de bireyin davranışlarını etkiler bu durum karşılıklı belirleyicilikle ifade edilir.

✓ Organizmanın belli bir süre çaba harcadığı halde içinde bulunduğu durumu değiştirememesine
bağlı olarak ne yaparsa yapsın bu durumu değiştiremeyeceğini düşünerek bu doğrultuda çaba
harcamayı bırakması Öğrenilmiş Çaresizliktir.

✓ Karşıt Koşullanma: Klasik koşullanmayı ortadan kaldırma yöntemi olan karşıt koşullanmada bir
uyarıcı tam tersi tepkiler açığa çıkaran başka bir uyarıcı ile eşleştirilerek o uyarıcıya verilen tepkinin
değişmesi sağlanır. Örneğin: Süt sevmeyen Melda’ya annesinin sürekli sütlü tatlılar yaparak süte karşı
tepkisini daha olumlu hale getirmesi.

✓ Olumsuz bir durum ortaya çıkmadan önlem almak için yapılan çalışmalarda rehberliğin ÖNLEYİCİ
işlevi ön plandadır.

✓ Göreve yeni başlayan okul rehber öğretmeni Serdar Bey’in öğrencileriyle ilgili kişilerle bir arada
verimli çalışmalar sürdürebilmek için öncelikle ihtiyaç duyduğu hizmet: MÜŞAVİRLİKTİR.

✓ DEĞERLERE göre yapılan meslek seçiminde bir mesleğin toplumdaki yeri ve toplumsal ödüllerden
sağlanan doyum önemlidir.

✓ Özel eğitim hizmetlerinde;

Eğitsel değerlendirme ve tanılama rehberlik ve araştırma merkezi bünyesinde yapılır.
Eğitsel değerlendirme sürecinde tüm gelişim alanlarındaki veriler dikkate alınır.
Öğrencilerin öncelikle akranları ile birlikte eğitim görmeleri sağlanır.

✓ Okulda bir yıl boyunca yararlanılacak rehberlik çalışmalarının planlanmasını sağlamak OKUL
MÜDÜRÜNÜN görevidir.

✓ Öğretim programlarına dayalı olarak öğretmenlerin bir dersin verimini artırmak için çalışmalarını
önceden düzenledikleri günlük planlar; EKONOMİKLİK ilkesine hizmet eder.

✓ Tam Öğrenme modeline göre; bir sınıftaki öğrencilerin başarılı olmaları onların bilişsel ve duyuşsal
giriş özelliklerinin dikkate alınmasına, öğrenme sürecinde ipucu, pekiştireç, etkin katılım, dönüt,
düzeltme değişkenlerinin kullanımına ve onlara ihtiyaçları kadar zaman tanınmasına bağlıdır.

✓ Panel: 4-5 ya da 6 kişiden oluşan bir grubun, bir konunun farklı yönlerini araştırarak öğrenip sınıfta
samimi havada derinlemesine bilgi sundukları ve tartıştıkları öğretim tekniğidir.

30
✓ Proje yöntemi; öğrencilerin disiplinlerarası bir yaklaşımla çalışmalarını, bu amaçla bir tasarı
geliştirmelerini, hayal etmelerini planlamalarını desteklemektedir.

✓ Benzetim tekniği; bir beceriyi gerçekmiş gibi bir ortam düzenleyip öğrencilerin bu sanal ortam
üzerinde çalışma yapmalarını sağlayan bir tekniktir. Tehlikeli durumlarda kullanılır ve maliyeti azaltır.

✓ Beyin Fırtınası; bir probleme yönelik kısa sürede çok sayıda yaratıcı fikri bir araya getirilerek
toplanmasını sağlayan bir öğretim tekniğidir. Beyin fırtınasında öğrenciler her türlü ilginç farklı ve
yaratıcı düşüncelerini özgür demokratik ve rahat bir ortamda ifade edebilirler. Öğrencilerin rahat
olması yaratıcılıklarını tetikler.

✓ Öğrenme öğretme sürecinde kullanılan deney laboratuvar ve benzetim uygulamalarında

öğretmenlerin öncelikle güvenlik tedbirleri almasına dikkat edilmelidir.

✓ İletişim sürecinde dönütlere göre içeriğin ve kanal öğesinin düzenlenmesi sınıfta sağlıklı iletişime
daha çok katkı sağlar.

✓ Ödevlerin özellikleri;
-öğrenme hızını dikkate almayı sağlar,
-sorumluluk alma bilinci geliştirir,
-bireysel ve grupla öğretime uygundur,
-öğrenci hakkında karar vermede kullanılabilir,
-boş zamanları verimli kullanmada etkilidir.

✓ Dale’nin yaşantı konisine göre gösterilerle elde edilen yaşantıların geziler ile edinilen yaşantılardan
daha etkili ve kalıcı olduğu ifade edilmektedir. Çünkü gösterilerle elde edilen yaşantılar bilgiyi daha
somut hale getirir.

✓ Bir öğretmenin sınıfın kaygılı ve huzursuz olduğunu fark ettiğinde ilk yapması gereken şey bu
durumu meydana getiren sebepleri araştırmak ve nedenlerini anlamaya çalışmaktır.

✓ Sınıfında disiplin sorunlarını azaltıp verimli bir paylaşım ortamı yaratmak isteyen bir öğretmenin
öncelikle AKTİF öğrenme ortamları sağlaması gerekir.

✓ Esasicilik; ilerlemecilik akımına tepki olarak ortaya çıkmıştır. Temeli idealizm ve realizme
dayanmaktadır. Temelinde insan kültürünün temel öğelerini özünü korumak bunları disiplinli bir
öğrenme sürecinde gelecek nesillere aktarmak yer alır.

✓ Öğrencilere sunulan eğitimin öğretmenden öğretmene farklılık arz etmemesi için öğretmenlere
programı tanıtmada HİZMET İÇİ EĞİTİMDEN yararlanılmalıdır.

✓ Romantik tasarım yaklaşımında; öğretmenler öğrencilerin hayattan kopuk yaşamalarını engellemek

amacıyla sosyalleşmelerini gerektiğini düşünür. Öğrencilere sorumluluk alma, yaşam boyu öğrenme
ve özgünlük imkanı sunulur.

✓ Bir okulda öğrencilere ilgilerine göre birden fazla alanda uzmanlık imkanı sunulmak isteniyorsa
içeriğin ÇEKİRDEK programlama yaklaşımına göre düzenlenmesi gerekmektedir.

31
✓ Yordama geçerliği: bir testten elde edilen puanların o testin önceden görmeye çalıştığı gelecekteki
bir başarıyla ilişkili olması anlamını taşımaktadır.

✓ Bir testin ortalama güçlüğünü bulmak için madde güçlük indekslerini toplayıp, madde sayısına
bölmek gerekir.

✓ Öğrencileri yalnızca doğru cevaba göre değil yanlış cevaba göre de sorular sorarak onların anlamlı
öğrenmeler gerçekleştirmesini sağlayan değerlendirme yöntemi; TANILAYICI DALLANMIŞ AĞAÇ’tır.

✓ Bir testin konu alanını iyi bir şekilde yansıtıyor olması, o testin kapsam geçerliğine sahip olduğunun
bir kanıtıdır. Kapsam geçerliğinin sağlanması için belirtke tablosu ile test uyumuna bakılması ve
uzmanlardan görüş alınması kabul edilen yöntemlerdendir.

✓ Farklı yaş gruplarından bireylerin aynı anda incelenmesi yoluyla, belli bir davranış veya gelişim
özelliklerinin bu yaşlarda nasıl seyrettiğini tespit etmeye dayalı araştırma yöntemi KESİTSEL
yöntemdir.

✓ İki yaşına kadar bebekler bir tek anlamlı sözcükle birçok şeyi anlatmaya çalışırlar bu duruma
MORGEM denir.

✓ Erikson’un psikososyal gelişim kuramına göre özerkliğe karşı kuşku ve utanç dönemi çocuğun
bağımsız eylemleri gerçekleştirmek istediği dönemdir. Bu dönemde çocuklar bağımsız davranma
girişiminde bulunacak ve bundan zevk alacaktır.

✓ Vygotsky’e göre insanlar kendi başlarına öğrenebildiklerinden daha fazlasını başkalarının desteğiyle
öğrenebilirler. Bu iki öğrenme düzeyi arasındaki fark YAKINSAL GELİŞİM ALANI kavramıyla ifade edilir.

✓ Kohlberg’in ahlak gelişimi kuramına göre bireyin kendi ihtiyaçlarını ön planda tutup kendi çıkarları
doğrultusunda hareket etmesi SAF ÇIKARCI evrenin özellikleriyle ilişkilidir.

✓ Bir problemin belli bir düşünme sürecinin ardından aniden çözülmesi esasına dayanan öğrenme
yolu KAVRAYARAK öğrenme olarak ifade edilir.

✓ Klasik koşullanmada koşullu tepkinin ardından koşulsuz uyarıcının sunulmaması sonucu koşullu
tepkinin ortadan kalkması SÖNME sürecine işaret eder.

✓ Organizmanın bir uyarıcıya koşullanmasının ardından koşullandığı uyarıcının başka bir nötr
uyarıcıyla eşleşmesine bağlı olarak o uyarıcıya da koşullanmasına DERECELİ (ÜST DÜZEY)
KOŞULLANMA denir.

✓ Öğrenmeyi etkileyen faktörlerden Anlamsal Çağrışım öğrenilen bir bilginin onunla ilgili başka bir
bilgiyi çağrıştırmasının öğrenme üzerindeki kolaylaştırıcı etkisini ifade eder.

✓ Kaçınma; organizmanın itici bir uyarana maruz kaldıktan sonra bu uyarıcıyla karşılaşmamak için
çaba harcamasıdır.

✓ Bir davranışın sonuçlarına göre şekillenmesi sürecine EDİMSEL koşullanma denir. İstendik sonuç
verilen davranışlar sürdürülürken istenmedik sonuç veren davranışlar sürdürülmez.

32
✓ Sosyal öğrenme kuramına göre bireyin gözlemlediği bir davranışı kendi standartlarına uygun hale
getirip kendine uyarlaması ÖZ DÜZENLEME kapasitesi ile ilgilidir.

✓ Her insanın insan olmaktan dolayı değerli olduğunu ve saygıyı hak ettiğini ileri süren Hümanist
(insancıl) kuramcılar öğrenme sürecinde öğrenciyi kayıtsız şartsız kabul anlayışıyla hareket eder ve
öğrencinin ilgilerine ihtiyaçlarına öznel gerçeklerine önem verir.

✓ Kısa süreli bellekte işlenen bilgilerin uzun süreli belleğe aktarılması sürecinde etkili olan unsurlar
TEKRAR ve KODLAMADIR.

✓ Rehberlik hizmetleri önleyici ve geliştirici bir işleve sahiptir. Bu yüzden hizmetler yalnızca problemli
öğrencilere sunulmaz. Tüm öğrencilere açıktır.

✓ Bireyin hem kendisiyle hem de sosyal çevresiyle ilgili gelişim ihtiyaçlarının karşılanması ve
problemlerinin çözülmesi kişisel-sosyal rehberlik kapsamındadır.

✓ Mesleki yöneltmede öncelikle bireyin YETENEKLERİ dikkate alınmalıdır. Yetenek testleri ile bireyin
sahip olduğu kapasite ortaya çıkarılarak gelecekte hangi meslekte başarılı olacağı belirlenmeye
çalışılır.

✓ Kişinin ileriki iş yaşamında kendisine doyum sağlayacağı alanın belirlendiği teknik İLGİ
ENVANTERİDİR. Bireylerin hoşlandıkları ve hoşlanmadıkları alanları daha iyi tanımalarına ve böylece
kendilerine doyum sağlayacak alanları seçmelerine yardımcı olan araçlardır.

✓ Koşulsuz kabul; insanın herhangi bir farklılığından dolayı ayrıma tabi tutulmamasını ona karşı
yargılayıcı bir tutum takınılmamasını dini, dili, etnik kökeni, cinsiyeti ne olursa olsun saygı duyulmasını
ifade eder.

✓ Rehberlik hizmetlerinin yürütülmesinde gerekli uzman personeli temin etme okul müdürünün,okul
rehberlik ve psikolojik danışma servisi yıllık planını düzenleme psikolojik danışmanın,özel eğitime
ihtiyaç duyduğunu düşündüğü bireyler hakkında rehberlik servisine bilgi vermek sınıf rehber
öğretmeninin görevidir.

✓ Sosyal öğrenme, informal eğitimle alakalıdır. Yaygın eğitimde planlama vardır.

✓ Bir öğretim materyali bütün konuyu değil de özet bilgiyi verecek şekilde tasarlanmalıdır.

✓ Dalton tekniğinde her ders için ayrı ayrı sınıflar oluşturulur ve bu sınıfların içerisinde o dersle alakalı
tüm materyaller bulunur, önceden planlama vardır.

✓ Kaynaştırma eğitiminin sağlayacağı yararlar şunlardır;

-Normal öğrencilerle kaynaştırma öğrencilerinin birbirleriyle arkadaşlık ilişkisinin gelişmesi,
-Bireysel farklılıklardan dolayı eğitim ve öğretim ortamının zenginleşmesi,
-Kaynaştırma öğrencilerinin normal öğrencilere sağlanan fırsatlardan yararlanabilmesi,
-Kaynaştırma öğrencilerinin kendine yeter hale gelmesi.

✓ Öğretim ilkelerinden bütünlük ilkesinde, bireyin her yönden geliştirme vardır. Ekonomiklik
ilkesinde ise tek yöntemle farklı alanları (bilişsel, psikomotor ve devinişsel) geliştirmek vardır.

33
✓ Konuşma halkasında mutlaka konuşma sırası kimde olduğunu belirtmek için bir nesne kullanılır.

✓ İstenmeyen davranışları önlemek için öncelikle görmezden gelme yöntemi kullanılmalıdır. Ama
öğrencinin yaptığı bu olumsuz davranış çevresindeki öğrencilerin dikkatini bozuyorsa ve dersin akışını
engelliyorsa o zaman yapılası gerekilen ilk şey onu uyarmaktır.

✓ Performans ödevi verilirken seçilen ödev öğrencinin yapabileceği düzeyin üzerinde olmamalıdır.

✓ Çağdaş değerlendirmede yapılan puanlama subjektiftir. Geleneksel değerlendirmede ise objektif

puanlama vardır.

✓ Eriksondaki gölgeli kimlik, Marcia’da ipotekli kimliğe eşittir.

✓ Derecelendirme ölçeklerinde bir sorun tespit edilir ancak bu sorunun nedenleri hakkında bu ölçek
bilgi vermez.

✓ Bloom taksonomisi "bilgi - kavrama - uygulama - analiz -değerlendirme - sentez” basamaklarından

oluşur. Sentez yeni taksonomide en üst basamaktır.

✓ Bir görsel materyalde yazı, resim, şekil, grafik vb. uyarıcıların bulunduğu alanlara dolu ya da kapalı
alan materyalde herhangi bir uyarıcının bulunmadığı alanlara boş ya da açık alan denir.

✓ “Tasarlanan ile çıktının uygunluğuna bakılır'' ifadesi Stake'in olasılık uygunluk modelidir. "Sonuçtan
çok sürece önem verilir" ifadesi Stake’in tepki değerlendirme ya da ihtiyaca cevap verici modelidir.
"Programın standartları ile performansı karşılaştırılır” ifade ise Provus’un farklar yaklaşımına dayalı
değerlendirme modelidir.

✓ Soruda Mine’nin okul değişikliği sonrası yaşadığı durumun başarısını arttırdığı anlatılmakta ve bu
başarı farklılığının hangi programdan kaynaklandığı sorulmaktadır. Olumlu bir sınıf ortamı yani sınıf
iklimi ve okul iklimine vurgu yaptığı için cevap örtük program olmalıdır.

✓ ''Okul öğrenciyi hayata hazırlamalıdır" İle “Bence gerçek değişmez ve her yerde aynîdir" ifadelerinin
daimici eğitim felsefesini yansıttığı söylenebilir. "her şeyi onlara öğretmek gerek. Eğitim sürecinin
merkezinde, belirlenen derslerin Özümlenmesi yatar görüşü ise hem öğretmen merkezliliği hem de
kültür aktarımını yansıttığı için esasiciliktir.

✓ Bir cismin boyutu en iyi farklı cisimlerle karşılaştırılarak görülebilir. Böylelikle öğrenci daha önceden
tanıdığı bir cisim ile yeni tanıdığı cismin boyutunu karşılaştırarak aradaki farkı daha net görebilecektir.

✓ Somut düşünme becerisini azaltma akıllı tahtanın bir özelliği olamaz, akıllı tahta somut düşünme
becerisini geliştirir.

✓ Öğretmen Buluş yolu stratejisini kullanırken dersin giriş bölümünde öğrencilerin ilgisini derse çekip,
merak ve keşfetme duygularını ortaya çıkarıp, ön bilgileri hatırlatıp yani hazırbulunuşluk düzeylerini
uygun hale getirerek sürecin sonunda öğrenciler belirlenen hedeflere ulaşabilirler.

✓ Proje temelli öğrenme yaklaşımı; Öğrenci gerçek yaşam konularına ilişkin problem durumlarının
çözümünde etkili olarak kullanılır.

34
✓ İşbirlikli öğrenme tekniği ikili denetimdir. Öğretmen her ikili gruba bir çalışma yaprağı verir.
Öğrencilerin biri çalışırken diğeri onu denetler. Bu yüzden grup sayısının yarısı kadar çalışma yaprağı
verilir.

✓ “Öğrendikleri bilgilerin doğruluğunu belirleme ve karşılaştırma olanağı verme" öğrencilerin

Öğrendiklerini doğrudan kabul etmemesi doğruluğunu irdelemesi eleştirel düşünme becerilerini daha
çok geliştirecektir.

✓ Kavram haritaları kavramların birbiri ile ilişkisini kurduğu için öğrencilerin öğrendiklerini
anlamlandırmasına yardımcı olur

✓ Zihin haritası tekniği; öğrencilerin yaratıcılıklarını kullanarak kavramların kendilerine ne

çağrıştırdıklarını ve bunların birbiri ile ilişkisini belirleyeceklerdir.

✓ Öğretmen önce hedefleri belirler, daha sonra öğrencilerin gelişim özelliklerini, ilgilerini,
yeteneklerini belirler. Daha sonra yöntem ve teknikleri yani eğitim durumlarını belirler. En son olarak
öğrencilerin eksik ve yanlış öğrenmelerini düzeltir.

✓ Basketbol topunu kurallara uygun sürme psikomotor beceridir. Formülleri aklında tutabilmek için
kendine özgü bir yol geliştirme bilişsel stratejidir. Yağmurlu havada evde oturup çay içmeyi tercih
etme tutum öğrenmeleridir.

✓ Öğrenmelerin kalıcı ve etkili olması öğrencinin ne kadar fazla duyu organının işe koşulup
koşulmadığı ile ilgilidir, öğrenci öğrenilen bilginin ne kadar içindeyse o kadar kalıcı öğrenmeler
gerçekleşecektir.

✓ Konu öğrenildikten sonra sınıfa uzman konukların getirilerek öğrencilerin onlara soru sorması
tekniği kolegyum tekniğidir.

✓ Skinner tarafından geliştirilen programlı öğretim modelinin ilkeleri; Küçük adımlar, etkin katılım,
başarı, anında dönüt düzeltme ve bireysel hızdır.

✓ Öğretmen öğrencilerine bir problem durumu getirmiştir. Durumu anlattıktan sonra öğrencilerine
“siz olsaydınız neler yapardınız?” sorusunu sormuş ve öğrencilerinin tartışarak soruna çözüm önerileri
üretmelerini istemiştir. Bu yöntem örnek olay yöntemidir.

✓ Öğretmen öncelikle öğrencilerin konu ile ilgili ön bilgilerin ortaya çıkarIr. Sonrasında yaptığı izleme
testi sonuçlarına göre öğrenme eksikliklerini tespit eder. Herkes tam olarak öğrenene kadar yeni
üniteye geçmez.

✓ Öğrencilerin sağlıklı bir yaşam sürebilmeleri hangi besinlerden uzak durmaları gerektiği konusunda
bilinçlendirmek isteyen bir öğretmen yaşama yakınlık ilkesini temele almıştır. Öğrencilerin gruplar
halinde çalışması, sağlık merkezlerinden, internetten, yakın çevresindeki insanlardan bilgiler
toplaması araştırmalar yapması ise aktivite ilkesi ile ilgilidir.

✓ Bireyin çevresiyle etkileşim içine girerek bilgiyi zihninde anlamlandırması yapılandırmacılık

yaklaşımıdır. Yapılandırmacılıkta öğrenci yeni bilgiyle eski bilgiyi ilişkilendirir, anlamlandırır. İşbirliği ile
bilgiyi keşfeder.

35
✓ Kolb’un yaşantısal öğrenme modeline göre dört tür öğrenme stili vardır. Bunlar yerleştiren,
ayrıştıran, değiştiren ve özümseyen öğrenme stilleridir.

✓ Konunun hedeflere ve öğrenci düzeyine uygunluğunda bir problem yoksa farklı öğretim yolları
denenmelidir.

✓ Ölçme temel olarak doğrudan ve dolaylı olmak üzere iki türde yapılır. Merak edilen özellik ile
gözlenen özellik aynı cinsten ise ölçme DOĞRUDAN; Merak edilen özellik ile gözlenen özellik ilişkili
ancak farklı cinsten ise ölçme DOLAYLIDIR.

✓ Eşit oranlı ölçekler daha çok fiziksel büyüklüğe veya çokluğa sahip (uzunluk, ağırlık, hacim gibi)
özellikleri ölçmede kullanıldığı için yapılan ölçmeler genellikle doğrudan; eşit aralıklı ölçekler de izafi,
göreceli özellikleri {bilgi, zeka, yetenek gibi) yani gerçek sıfır noktası olmayan özellikleri ölçerken
kullanıldığından çoğunlukla dolaylı ölçmelerde kullanılır.

✓ Skinner tarafından geliştirilen programlı öğretim modelinin ilkeleri; küçük adımlar, etkin kalıtım,
başarı, anında dönüt düzeltme ve bireysel hızdır. Programlı öğretim modelinin üst düzey beceriler
kazandırması mümkün değildir.

✓ Bireyin çevresiyle etkileşim içine girerek bilgiyi zihinde anlamlandırması yapılandırmacılık

yaklaşımıdır.

✓ Öğrencilerin birbirlerinin sorunlarına duyarlı olmalarını sağlayacak sosyal deneyimler psikomotor

değil duyuşsal özelliklerini geliştirmeye katkıda bulunur.

✓ Eklenen puanların yanlış toplanması durumunda oluşan hata yanlışlıkla oluştuğu için ölçmeciden
kaynaklanan tesadüfi hata türde olur.

✓ Sabit hata miktarı ile güvenirlilik miktarı ve yaş miktarı ile başları miktarı arasında pozitif veya
negatif bir ilişkinin olması beklenmez.

✓ Daha üst düzey bilgi seviyesi ölçülebilir.

✓ Ölçme aracı olarak testler kullanılıyorsa testlerin birimi küçültülerek hatasını azaltmak, dolayısıyla
testin güvenirliliği artırmak isteyenler testteki soru sayısını makul seviyede artırmalıdır.

✓ Sadece kritik bazı davranışların sorulduğu summatif test,işlenmiş konudan da soru sorulan test,
süre kısa tutulduğu için hiçbir öğrencinin yetiştiremediği soruların bulunduğu test. Kapsam geçerliliği
yoktur.

✓ Frekanslar hangi puanı kaç kişinin aldığını gösterdiği için toplam kişi sayısını bulmak için

✓ Gelişim nöbetleşe devam eder ilkesinin doğru cevap olması için fiziksel gelişim alanında adının
geçmesi ve aynı zamanda fiziksel gelişim hızlandığı yerde bir başka gelişim alanın yavaşladığı
vurgulanmalıydı.

✓ Rol karmaşası bireyin seçenekler arasında kararsızlığa düşmesidir.

36
✓ -İnsan yaşadığı an içinde değerlendirilmelidir. (insancıl )
– parça bütünün asla sergileyemez (gestalt)
-organizma tepkileri incelenmelidir (davranışçı)
-insan davranışları bastırılmış isteklerin itildiği bilinçdışının etkisindedir.

✓ Yüceltme mekanizmasında birey uç noktalardaki duygu ve düşüncelerini duyurabilmek için

toplumun benimseyebileceği bir alana yönelir ve genelde bu dürtüleri sanatsal ya da sportif
etkinliklerle doyurma yolunu bulur.

✓ Yakınlığa karşı uzaklık evresindeki birey eğer insanlara güvenmediği için yalnızlık krizi yaşıyorsa
temel sebep güvensizlik evre, çekingenlik ve utangaçlık sebebi girişimciliğe karşı suçluluk evresi,
kararsızlık yüzünden ertelenmesi ise rol karmaşası evresidir.

✓ Baskıcı otoriter tutumla yetişen çocuklar ilerleyen dönemde kurları sorgulamayan hakkını
aramayan, çekingen, içe kapanık korkak ve pısırık bireyler haline gelir. Dıştan denetlemeye ve
yönelmeye alışan çocuklar otoritenin sözünden çıkmaz kurallara itaat eder.

✓ Yapmış olduğu iyiliği etrafa duyurmaya çalışan bireyler iyi çocuk olma evresinde yer alır ki burada
beklenti manevidir.

✓ Heteronom dönemde yer alan bireyler olayları değerlendirirken sadece sonuca odaklanırlar.

✓ Bir öğrencinin kendisini tanıyıp kendi anlayabileceği şekilde ders çalışması bilişini yönettiğini
gösterir.

✓ Bir kodlama cümle kullanılarak cümlenin içerisindeki kelimelerin baş harfleri sağlanıyorsa buna
akrostiş denir.

✓ Verilen bir ceza ile davranışların azalması gerekirken artıyorsa buna karşıt pekiştirme denir.

✓ Öğrencinin sınav kağıdını alıp sınava girdiğinde heyecanlanıyorsa öğrenilmiş yaşantı, tepki
öğrenilmiş bir tepki ise koşullu tepkidir.

✓ Türe özgü hazır oluş, organizmanın kendisinden beklenilen davranışları sergileyebilecek donanıma
sahip olması durumudur.

✓ Organizmanın iki seçenekten birini seçmesi ayırt etme, fikir değiştirip sonradan vazgeçmesi
kaçınmadır.

✓ Hem davranışçı kuramda hem de soyla öğrenme kuramında pekiştirme kavramından bahsedilebilir.

✓ Düzenli ders çalışma alışkanlığını kazanmasını isteyen baba her ders çalıştığında çocuğuna para
vermiştir. Bu durum olumlu pekiştireçtir. Baba bazen uç bazen beş lira vermişse bu değişken oranlı
pekiştirmedir.

✓ Bir öğrencinin başarısını arttırmak ve sınavda başarılı olmak için konularını bir aya yayarak çalışması
güdülenme ve aralıklı öğrenmedir.

37
✓ Klasik koşullanma kuramına göre organizmanın bir uyarıcıya karşı hissettiği duyguların tersini
hissetmeye başlaması karşıt koşullanmadır.

✓ İki arkadaştan bir tanesinin kadının güzelliğine diğerinin ise kadının çantasıyla ilgilenmesi algıda
seçiciliktir.

✓ Koşullu anlaşmada,kişi sahip olamadığı bir ödül ile pekiştirilebilir.

✓ Pekiştirmenin yanlış zamanda yapılması istenilen davranışın değil istenmeyen davranışın

pekiştirilemesidir.

✓ Bilişsel senaryo, bir kişinin yeni karşılaştığı ortama ayak uydurarak nerede nasıl davranacağını
bilmesidir.

✓ Maslow ‘un ihtiyaçlar hiyerarşisinde estetik-sanat ihtiyacı, bireylerin yaşamdan zevk alarak
yaşamaya çalışması ve yaratıcıklarını kullanmak istemeleridir.

✓ Vaka incelemesi, bireyi bütün yönleriyle incelemedir. Bireyin kendisine ve olaylara bakış açısı ve
düşünme tarzı çözüşmemeye teknik otobiyografi denir.

✓ Araştırma değerlendirme hizmeti, okulda sunulan hizmetlerin yeterliliği hakkında bir araştırma
çabasıdır.

✓ Kendini açma tekniği, bireyin geçmiş yaşantılarından örnekler vererek karşısındaki bireye kendisini
daha rahat ifade etmesini ve rahatlamasını sağlamadır.

✓ Sosyal-kültürel faaliyet, okula yeni gelen öğrencinin arkadaş edinmesi, yeni ortamlara
alıştırılmasının sağlanmasıdır.

✓ Müşavirlik (konsültasyon )rehber öğretmen ve ailenin ortak çalışmasıdır.

✓ Empati, bir kişinin kendi bakış açısını kaybetmeden kendisini karşısındaki kişi yerine koymadır.

✓ Özel eğitim hizmetleri bölümü başkanlığı;

-özel eğitimci
-psikolog
-psikometrist
-çocuk gelişim uzmanı
-psikolojik danışmanlar
-sosyal çalışmacıdan oluşur.

✓ Öğrenciyi tanıma hizmeti sürekli olmalıdır çünkü bireyler sürekli değişim içindedirler.

✓ Krize müdahale etme, bireyin yaşamış olduğu bir olayın sonunda yaşadığı depresyon sürecini kısa
zaman atlatmış olması sürecidir.

✓ Bir öğretmenin öğrencileri arasında sosyal ilişkiyi belirlemek amacıyla oluşturduğu tekniğe
sosyometri tekniği denir.

38
✓ Kazandığı Anadolu lisesine kayıt olan Ceren okulu gezdiğinde güncel kaynakların olduğu bir
kütüphanenin bulunmadığını, internet ve bilgisayar gibi olanaklarından sınırlı olduğunu görerek
okulun araştırmaya ve bilimsel çalışmalara verilen önemiyle ilgili çıkarımlar yapar. (Ceren’in okulu
gezerek çıkardığı mesaj örtük program kapsamındadır.)

✓ “ Akıl insanı diğer varlıklardan ayıran en önemli özelliktir. Doğru düşünme yetisine sahip olan
çocuklara akıl yürütme yolları öğretilmelidir.” Diyen bir eğitimci Esasicilik eğitim felsefesini
savunmaktadır.

✓ Fatih Projesi kapsamında MEB’de çalışan öğretmenlerin uzaktan eğitimle ilgili bilgilendirilmeleri
gerektiği düşünülür. Bunun üzerine böyle bir seminere karar verilirken betimsel ihtiyaç belirleme
yaklaşımı kullanılır.

✓ Programlar hazırlanırken öncelikle fizyolojik, sosyal, eğitim ihtiyaçları belirlenmeli ve hazırlanan

programda bunları karşılayacak yaşantılara yer verilmelidir. Böylelikle de öğrencinin kendini
gerçekleştirmesi amaçlanır. Buna göre program geliştirilirken bireysel temelden yararlanılmıştır.

✓ Sofistlerin anarşizmine karşı çıkan Sokrates “Her şey değişir ancak insanı insan yapan değerler asla
değişmez.” Diyerek, dünyanın maddi manevi tüm değerlerinin öğretilmesini savunurken klasik
eserlerin önemini de vurgular. Sokrates’in savunduğu eğitim felsefesi Daimiciliktir.

✓ Bir öğretmen çevre kirliliği konusundan yola çıkarak fen ve teknoloji dersinde sanayileşme ve çevre
kirliliği, sosyal bilgiler dersinde çevre kirliliği ve sosyal yaşam ilişkisi, matematik dersinde çevre
kirliliğinde son yıllardaki artışın hesaplanması, görsel sanatlar dersinde de çevre kirliliğinin insan
yaşamına olan olumsuz etkilerini ele alarak içerik oluşturmaktadır. Öğretmen içeriği disiplinler arası
yaklaşıma göre oluşturmuştur.

✓ Dersin amaçlarını, bunların öğrenci davranışına dönüştürülmesini, gerçekleştirilmesi için konulan

alt başlıklarını, buna bağlı olarak dersin eğitim ortamının organizasyonunu ve değerlendirme
araçlarını kapsayan en detaylı program ders programıdır.

✓ Programda tek başına bir ders olarak yer almayan ancak seçilen temanın ana düşüncesinin farklı
derslerin içerisinde, etkinliklerde yer almasını sağlayan ve ilkokul programlarında yer alan yaklaşım
ara disiplindir.

✓ Ali’nin sınıfta varlığıyla yokluğu belli değildir. Hatta etkinliklerde grup çalışmalarını tercih eder ki
arada kaynayıp sorumluluğu başka arkadaşlarına atabilsin. Sessiz ve etkisizdir. Buna göre Ali gölge
öğrenci özelliğine sahiptir.

✓ Öğrenme öğretme sürecinde sınıf ikliminin olumlu olması gerekir. Çünkü yaşanan tüm olayları
hafızalarına kaydeder. Bu durum sınıfın ortak geçmiş yapısal boyutuyla ilgilidir.

✓ Hem bireysel hem topluma öğretime uygun olan daha çok laboratuvar çalışmalarında kullanılan
sınıf yerleşim düzeni çalışma istasyonudur.

✓ Materyal tasarlanırken önemli olan öge daha parlak bir renkle ya da çizgilerden yararlanarak
çerçeveye alınıp gösterilebilir hatta diğer ögelerden daha büyük yapılabileceği gibi ok ya da madde
imgeleriyle de gösterilebilir. Bu durum öğretim materyali tasarım ilkelerinden vurgu ile ilgilidir.

39
✓ Derya öğretmen, Türkçe dersinde “şimdiki zaman” konusunu işlerken önce konuyla ilgili tanımları
vermiş; daha sonra genel ilke, kural ve kavramları anlatmış en son da ayrıntılı bilgiler ve örnekler
vermiştir. Derya öğretmen dersi sunuş yoluyla öğrenme yaklaşımına göre işlemiştir.

✓ Probleme dayalı öğrenme gerçek hayattan bir problemden yola çıkılmasını ve öğrenenin öğrenme
sürecine aktif biçimde katılımı ile hedeflerin gerçekleşmesini öngörür. Buna göre öğretmenin problem
senaryolarında dikkat etmesi gereken en önemli nokta: Sürecin, sonunda ulaşılmak istenen
kazanımlarla ilişkilendirilmesidir.

✓ Teknolojik imkanların çok iyi sağlandığı ve Fatih Projesinin denendiği bir okulda bireysel farklılıkları
çok fazla olan öğrencilere sahip olan Kemal Öğretmenin “organlarımız” konusunu öncelikle bilgisayar
destekli öğretim yöntemiyle yapmalıdır.

✓ Vatandaşlık ve insan hakları dersinde, demokrasinin uygulanmasıyla ilgili farklı görüşler vardır.
Öğrencilerin bu farklı görüşleri ortaya çıkarmasını sağlamak için öğretmen altı şapka yöntemini
kullanabilir.

✓ Öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeylerini tespit etmede kavram haritalarını etkin olarak

kullanamayız.

✓ Kışın gelmesiyle doğanın uyuması, iklimin soğuması; mevsim değişikliklerinin ortaya çıkmasıyla
hastalıkların artması, bazı hayvanların kış uykusuna yatmasını birbiriyle ilişkilendirerek anlatan sosyal
bilgiler öğretmeni bütünlük ilkesini göz önünde bulundurmuştur.

✓ Soru cevap tekniğinde önce kolay sorularla başlayıp sonra zorluk düzeyini yavaş yavaş arttırmak
etkililiği artırır.

✓ Öğretmen, “Sağlıklı beslenmek için neler yapılmalıdır?” konusu ile ilgili olarak öğrencilerden önce
bireysel çalışıp konu üzerinde yoğunlaşmalarını daha sonra arkadaşlarıyla eşleşip konuyu
irdelemelerini ister. En son da konuyu sınıfta sunup paylaşmalarını ister. Öğretmenin kullandığı teknik
“düşün-eşleş-paylaş” tır.

✓ “Nasıl ki matematik sayılarını toplayıp çıkarıp, bölüp çarpıp çeşitli değerler oluşturuyorsak, günlük
hayata ilişkin problemleri de sayılar gibi parçalara ayırıp basit çözümler üretip daha sonra parçaları
birleştirme yoluna gideriz.” Diyen eğitimci analitik düşünmeyi savunur.

✓ Problem çözümünde bilimsel yaklaşıma önem verir, düşüncelerini mantıksal şekilde sunmaya
çalışır, sistematik planlar yaparlar. Bu özelliklere sahip olan kişinin öğrenme stili Kolb’a göre soyut
kavramsallaştırmadır.

✓ Ders çalışırken konunun ana hatlarını belirleyip; bilgileri kavram haritası, tablo, çizelge ve bilgi
şemaları şeklinde göstererek kavram ve kavramlar arası ilişkiler belirleyen öğrenciler, örgütleme
stratejisini kullanmaktadırlar.

✓ Öğretmenin; öğrencinin tutarlı, doğru, güvenilir ve geçerli ilke ve genellemelere ulaşması

konusunda rehberlik ettiği 5E modelinin açıklama basamağıdır.

40
✓ İkinci Dünya Savaşı ve Nazi Almanyası’ndaki Yahudi dramını konu alan “Alan ve Naomi” adlı filmden
Alan’la Naomi’nin diyaloglarının geçtiği kısa bir bölümü öğrencilerine izleten Deniz öğretmen hemen
arkasından öğrencilerinden kendilerini ana karakterlerin yerine koyarak onların adına karar
vermelerini ister. Daha sonra da öğrencilerden kararlarını birbirleriyle paylaşmalarını ister. (Konuşma
Halkası Tekniği)

✓ Geçerli bir test kullanışlıysa amaca uygundur.

✓ Geçerliği +1 olan bir testin güvenirliği de +1dir.

✓ Bir testin puanlayıcı objektifliği güvenirlik ile doğrudan ilgilidir.

✓ Ayhan Bey 4 yaşındaki oğlu Özgürle renkli Legolardan ev yapmaktadır. Ayhan Bey, Özgür’e ”Evin
çatısı için kırmızı bir üçgen lego bul” der. Özgür babasına kırmızı bir yuvarlak uzatır. Baba, “ Hayır,
kırmızı üçgen ver” diyerek üçgen sözcüğünü vurgular. Özgür, Legoların içinden bir üçgen bulur ve
babasına uzatır. Ancak bu kez de üçgen mavi renklidir. Özgür’ün babasının söylediklerini tam
anlamıyla yerine getirememesi odaklanma problemi ile ilgilidir.

✓ Chomsky’ye göre “kedi” dendiğinde bu kelimeyi duyan herkesin kafasında oluşturduğu kedi resmi
farklıdır. Kimi siyah ya da beyaz bir kedi kimi de sokak kedisi hayal eder. Bu durumda duyulan kedi
sözcüğü gösterge olduğu halde hayallerimizdeki farklılıklar anlamı oluşturur.

✓ Erikson’un psikososyal kişilik gelişim kuramına göre 0-1,5 yaş arası bebeklerde temel güven
duygusunun gelişimi:
-Sevgi ihtiyacının karşılanması
-Karnını zamanında doyurulması
-Altının temizlenmesi ve rahat ettirilmesi
-Bakımlarının düzenli ve periyodik olması ile ilgilidir.

✓ Erikson’a göre 3-6 yaş döneminde suçluluk duygusu geliştirmenin temelinde oyun, merak gibi
girişimlerin engellenmesi vardır.

✓ Yıllarca düz vitesli araç kullanan Cezmi Bey arabasını değiştirerek otomatik vitesli bir araç almıştır.
Ancak ilk günlerde sanki debriyaj pedalı varmış gibi sol ayağı vites değiştirmek için
hareketlenmektedir. Cezmi Beyin yaşadığı olumsuz aktarım durumu geçmiş alışkanlıkların sonucudur.

✓ Bir fizik profesörünün merakını gidermek için yeni yayınları taraması içsel güdülenme ile ilgilidir.

✓ Yunusların gösteri amaçlı olarak eğitilmeleri ve büyük havuzlarda insanları şaşırtacak numaralar
sergilemeleri mümkündür ancak benzeri numaraları bir japon balığına öğretmek mümkün değildir.
Bunun nedeni türe özgü hazıroluştur.

✓ Zararsız bir uyaranla birkaç kez karşılaşan bir kişi bu uyaranla ilk karşılaştığında ilk olarak bu
uyarana tepki verecektir ancak herhangi bir önemi olmadığı için bu uyarana daha sonra vereceği tepki
azalacaktır. Bu duruma alışma denir.

41
✓ “Edimsel koşullanma ilkelerine göre bir davranışın dışarıdan pekiştirilmemesi süreç içinde sönmeye
neden olur. Davranış devam ediyorsa mutlaka bir uyaran davranışa eşlik ediyordur.” Bu ifade sosyal
öğrenmenin içsel pekiştirme kavramı ile tezat oluşturur.

✓ Bilgi işleme kuramındaki “ bilginin kodlanması” sosyal öğrenme kuranındaki sembolleştirme

kavramıyla eş değerdir.

✓ Dersinde ilköğretim öğrencilerine çarpma işlemini öğreten öğretmenin, çarpmanın temel yapısının
çoklu toplamaya dayandığını söyleyerek “3x6”nın aslında “6+6+6” olduğunu ifade etmesi uzun süreli
bellekte kalıcı öğrenmeler sağlamak için eklemleme stratejisinin kullanıldığını gösterir.

✓ Edimsel koşullanma ile oluşmuş bir davranışın azaltılması; 1.tip ceza, 2.tip ceza ve görmezden
gelme ile mümkündür.

✓ Boş zamanlarını değişik yayınlar okuyarak ve araştırmalar yaparak geçiren Özlem, bu durumun
nedenini “Kendimi geliştirmeliyim çünkü çalıştığım ortamda önemli bir konumda görev yapıyorum.
Sıradan birisi gibi görünmek beni olumsuz etkiler. Çevremdekileri dikkatini çekebilmek için donanımlı
olmak zorundayım.” Diyerek açıklamaktadır. Özlem, Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisinde saygı
basamağındadır.

✓ Okul müdürü Tayfun Bey, psikolojik danışmanla yaptığı görüşmede, okul içerisinde bir grup
öğrencinin sürekli argo kelimeler kullandığını ve bu durumun birçok kişiyi rahatsız ettiğini söyler. Bu
soruna yönelik olarak psikolojik danışmanın yapacağı çalışmalar rehberliğin çare bulucu- uyum
sağlayıcı işleviyle ilgilidir.

✓ Ortaokul 8. Sınıf öğrencisi Tuğrul, ileriye yönelik mesleki düşünceleri sorulduğunda “Beden eğitimi
öğretmeni olmak istiyorum çünkü sportif faaliyetlerde başarılıyım.” Demektedir. Tuğrul’un söylemleri
ve içinde bulunduğu dönem incelendiğinde Ginzberg’in gelişim kuramına göre meslek seçiminde
belirleyici olan özellik yetenektir.

✓ Bir kurum kendi özel amaçları doğrultusunda bir personel almak istemekte ve personelde özellikle
hitabet becerisinin olmasını arzulamaktadır. Belirtilen amaca yönelik bireyi tanıma tekniklerinden
görüşmenin kullanılması daha uygundur.

✓ “ Sınava odaklanmakta çok zorlanıyorum. Aklımda hep sınav sonrası var. Kazandığımda elde
edeceklerim ve kazanamazsam yaşayacaklarım, hep bunları düşünüyorum.” Diyen bir bireye;” Sınav
sonrasındaki olasılıkları düşünmek sınava yoğunlaşmanı engelliyor.” Demek empatidir.

✓ Sınıf rehber öğretmeni Recep Bey sınıfındaki öğrencilerin arkadaşlık ilişkilerini geliştirmek
istemekte, bu amaçla öncelikle öğrenciler arasındaki yakınlık derecesini öğrenmeye çalışmaktadır. Bu
doğrultuda Recep Bey’in bireyi tanıma tekniklerinden sosyal uzaklık ölçeğini kullanması beklenir.

✓ Bir okulda, “Rehberlik hizmetlerine ilişkin ihtiyaç ve beklentileri araştırmak, bu yönde programlar
hazırlamak”, Psikolojik danışmanın görevidir.

✓ “ Öğretmenler akvaryumdaki balıklar gibidir. Bir öğrenciye verilen tepki bütün öğrenciler
tarafından gözlenir.” Diyen bir eğitimci sınıf yönetiminin açıklık boyutunu ifade etmektedir.

42
✓ Öğrencisine “ Öfkelenmen normal ama öfkeni masayı tekmeleyerek ortaya koyman uygun
değildir.” Diyen öğretmen öğrencilerle etkili iletişim kurmada, duygulara değil davranışlara sınır
getirmiştir.

✓ Öğrenci- öğretmen ve öğrenci-öğrenci etkileşiminin arttığı, işbirlikli çalışmaya olanak tanındığı ve

öğrencilere istedikleri yer ve sürede çalışabilme imkanının verildiği ortam, uzaktan eğitimin esnek
öğrenme modeli ile ilgilidir.

✓ Bir kalemin bir evden, balığın balıkçı teknesinden büyük olduğunu gösteren sunumlarda mantık dışı
bir görüntü ortaya çıkar ve inandırıcılık azalır. Bu durum görsel tasarım ilkelerinden oran-orantı ile
ifade edilir.

✓ Öğrenme öğretme sürecinde farklı duyu organlarına hitap eden bir ortam oluşturulması
öğrenmede kalıcılığı arttırdığı gibi öğrenciyi güdüleyerek süreci daha etkin kılar. Bu durum öğretim
materyalinin çoklu öğrenme ortamı sağlama işlevi ile ilgilidir.

✓ Matematik öğretmeninin verdiği kitap değerlendirme ödevi için 15 güne ihtiyacı olduğunu söyleyen
Can’a öğretmeni 7 gün süre verir. Bu durumda öğretmen, Carrol’un okulda öğrenme modelinin fırsat
ilkesine aykırı davranmıştır.

✓ Gardner’in çoklu zekasını temel alan öğretmen farklı zeka türleri ile ilgili hazırladığı metni
öğrencilerine dağıtır ve her öğrencinin seçtiği zeka olayını canlandırmasını isteyerek, günlük
yaşamdaki rolünden sıyrılarak kendisini bir başkasının yerine koymasını sağlar. Öğretmen rol oynama
tekniğini kullanmıştır.

✓ “Üniversiteye giriş sınavları kaldırılmalıdır.” Görüşünü savunmaktan çok durumun çeşitli açılardan
görülmesini sağlamak amacıyla tüm sınıfı tartışmaya katan öğretmen, öğrencilerin fikirlerini
değiştirebileceğini de söyler. Öğretmenin kullandığı yöntem görüş geliştirmedir.

✓ Program geliştirmeyle ilgili eksiklerini süreç içerisinde oluşturulan homojen gruplara katılarak
gidermeye çalışan eğitim fakültesi öğrencisi, bireyselleştirilmiş öğretim modelini kullanmıştır.

✓ 40 kişilik bir gruba matematik testi uygulayan Şeref Bey tüm öğrencilerin tam puanlarını
hesaplamış ve aritmetik ortalamayı 30 olarak bulmuştur. Testte aritmetik ortalama kadar doğru
cevap sayısına ulaşan öğrencisi Ozan’ın puanını listeye katmayı unutan öğretmenin hatası istatistik
ölçülerinden mod, medyan, yığılmalı frekans, çeyrek sapmayı değiştirebilir. Testin güçlük düzeyini
değiştirmez.

✓ Futbol, basketbol, voleybol gibi takım oyunlarının çoğunda sporcular maça çıkmadan önce ısınma
hareketleri yaparlar. Hatta yeterli ısınmayı sağlamadan maça başlayan sporcularda lif atması gibi
sakatlıklar sıkça gözlenir. Sporcuların maç öncesi ısınma hareketleri hazırbulunuşluğu sağlamaya
yöneliktir.

✓ Kohlberg’in ahlak gelişimi kuramını hazırlarken çocuklara sorduğu sorulara verilen cevapları
sınıflama biçiminde dayanarak aldığı temel eksen adalettir.

✓ Uyarıcı genellemesi benzer uyarıcılara karşı aynı tepkinin oluşmasıdır.

43
✓ Bu yıl okula başlayan Harun okulda üst sınıftaki birkaç öğrenci tarafından tartaklandıktan sonra
okuldan korkmaya başlamış ve okula gitmek istememiştir. Harun’da meydana gelen davranış
değişikliği tepkisel koşullanma ile açıklanabilir.

✓ Arı sokması sonucu canı fena halde yanan 6 yaşındaki Neşe bu olaydan sonra ne zaman bir arı
görse korkuyla ağlamaya başlamaktadır. Neşe’de korkuya yol açan arının görüntüsü klasik
koşullanmada koşullu uyarıcıdır.

✓ Bir kimsenin gönül verip taraftarı olduğu futbol kulübüne transfer olan her yeni futbolcuya karşı
hemen olumlu duygular beslemeye başlaması klasik koşullanmada üst düzey koşullanmaya örnektir.

✓ Fen ve teknoloji dersinde kalp ve dolaşım sistemini işleyen bir öğretmenin öğrencilerin zihninde
kalıcılık sağlaması için damarları şehrin su borularına, kalbi de pompaya benzetmesi analoji kurma
stratejisi olarak tanımlanır. Örnekte öğretmenin kurduğu analojik ilişki uzun süreli bellekte öğrenme
verimini artırmak için eklemleme stratejisini kullanmaktadır.

✓ Karmaşık ve farklı uyarıcılar arasında bir uyarıcı veya bir uyarıcı grubunun “şekil” olarak
algılanmasında uzun süreli bellekteki kodlama stratejisinin etkisi yoktur.

✓ 10 yaşında olan Serpil, elbise tasarlamaktan çok hoşlanmakta bu nedenle ileride modacı olmayı
düşünmektedir. Super’ın benlik kuramına göre Serpil, büyüme evresindedir.

✓ Aşağıdakilerden hangisi sınıf ortamında görsel materyaller kullanan öğretmenin kullanım

amaçlarından değildir.( Öğrenme çabasını arttırmak)

✓ Milli Eğitim Müdürü kurumda çalışan 10 yıllık bir memuru, bilgisayardaki bir programı
kullanamadığından dolayı alt bir göreve almıştır. Bunun nedeni memurun yaşam boyu öğrenme
yaklaşımını gerçekleştirmemiş olmasıdır.

✓ Basamaklı öğretim modelini gerçekleştirmek isteyen bir öğretmen hangisini yaparsa yanlış olur?
(Analiz gerektiren durumları C basamağında almak)

✓ İlköğretim 1.sınıf öğretmeni Sibel Hanım 40 kişilik sınıfında öğrencilerine sırasıyla e, l, a, t seslerinin
yazılışını öğretmek istemektedir. Bu durumda gösterip yaptırma yöntemini kullanması amaca daha
çok hizmet eder.

✓ “Eğitim öğretim faaliyetlerinde öğrencilerin görsel, işitsel, dokunsal ve duygusal özellikleri dikkate
alınmalıdır. Bu, bireylerin tercihlerini ifade etmelerini sağlayacak önemli bir noktadır. Bu nedenle
öğrencilere çeşitli seçenekler sunulmalı, etkinlikler farklı zeka alanlarına ve öğrenme stillerine göre
düzenlenmelidir.” Açıklamasında bulunan bir eğitimci beyin temelli öğrenmenin “her beyin tektir”
ilkesine vurgu yapmaktadır.

✓ Pervin ve Hatice, Türkçe dersi ve kompozisyon yazmadaki başarılarından hareketle bir tiyatro
oyunu yazma kararı almışlardır. Ancak bu oyunda yer alacak olayları örgüsünü ve ilişkileri
oluşturmada sorun yaşamışlardır. Bu sorunu çözme konusunda yardım almak amacıyla
arkadaşlarından Züleyha’yı çalışmaya dahil etmişlerdir. Buna göre Züleyha’nın baskın zeka alanı
matematiksel- mantıksal zekadır.

44
✓ Öğrencilerin zıtlık içeren düşüncelere sahip olabileceğini, bu düşüncelerin ortaya çıkartılması
gerektiğini ve öğrencilerin düşüncelerinde değişiklik yapılmasına imkan tanınmasının önemli
olduğunu belirten öğretmen görüş geliştirme tekniğini kullanabilir.

✓ Ölçmenin standart hatasının az ya da çok olmasının temel belirleyicisi sınava karışan tesadüfi hata
miktarıdır.

✓ Aşağıdakilerden hangisi testte ölçülen grup kazanımlarının yüksekliği açısından daha kesin bir kanıt
niteliği taşımaktadır? (Testin güçlük değeri +1 e yakındır.)

✓ Sabit hatalar grubun modunu etkilemez.

✓ Bir testin standart hatası aşağıdakilerden hangisini olumlu ya da olumsuz yönde etkilemez? (
Öğrencilere uygulanan sabit hata puanları)

✓ “ Sıralama ölçekleri kendi içinde örtük olarak sınıflama ölçeği düzeyinde bilgileri de barındırır.”
Aşağıdakilerden hangisi bu yargıyı ispatlayan bir örnektir? ( Banu’nu annesi lise, Berna’nın annesi ise
ortaokul mezunudur.)

✓ Piaget ve Kohlberg’in ahlaki gelişim kuramları dikkate alındığında, 35 yaşında fiziksel ve ruhsal
olarak sağlıklı bir bireyin ahlak öncesi dönemde olması mümkün değildir.

✓ 6-20 yaş arasında boylamsal olarak incelenen 50 deneğin ilgi ve tutum puanlarının yaş ilerledikçe
stabil bir dengeye oturduğu ve daha az değişkenlik gösterdiği gözlenmiştir. Bu gözlemin nedeni kimlik
kazanmaya bağlı olarak ilgi ve tutumların tutarlılık kazanmasıdır

✓ Fatma Hanım, üç aylık bebeğinin psikomotor davranışlarında çok yavaş ama düzenli bir şekilde
ilerlemeler oluştuğunu gözlemektedir. Bebeklerde gelişim seyrinin birdenbire ve sıçramalı değil de
basamaklı ve ardışık olması olgunlaşma seyrinin zamana bağlı olarak gelişmesi ile doğrudan ilgilidir.

✓ Gelişim görevlerinin bir kısmı sadece olgunlaşmaya dayanır. Bir kısmı ise sadece olgunlaşma ile
açıklanamaz ve sosyal, çevresel etkenlerle ilgilidir. Havighurst’un gelişim görevleri tanımlarken
dayandığı temel kavram kritik dönemdir.

✓ Bir davranış veya durumun gelişim olarak nitelendirilebilmesi için;

-Olumlu yönde oluşması
-Kalıtım ve çevrenin karşılıklı etkileşimi ile oluşması
-Çevreye adapte edici özellikler taşıması zorunlu şartlardandır.

✓ Korktuğumuz, ürktüğümüz anlarda korkmadığımızı belli eden davranışlar yapmayı çok severiz.
Örneğin 14-15 yaşlarında bir genç, gece karanlık bir yoldan geçerken ıslık çalabilir. Bu Freud’a göre
karşıt tepki geliştirmedir.

✓ Hem erkek hem de kadın olumlu rol modellenmesine sahip olmayan bireyler Bem’in cinsiyet rolleri
modellemesinde “belirsiz” kimliktedirler.

✓ Öğrenmeyi etkileyen organizmaya ait içsel ve dışsal faktörler vardır. Geribildirim dışsal bir
faktördür.

45
✓ Üç yıldır üniversite sınavına hazırlanan ve dershaneye giden Ömür, geçtiğimiz yıllarda LYS’de
cevapladığı tüm matematik sorularını yanlış yapması üzerine bu yıl matematik derslerine
katılmamakta, bu süreyi kantinde geçirmektedir. Ömür’ün bu yıl da matematik sorularında başarılı
olamayacağını düşünmesi öğrenilmiş çaresizliğe örnektir.

✓ Yediği kraker bayat olduğu için zehirlenen ve midesi yıkanan Seçil, bu olaydan sonra ne zaman
kraker görse midesinin bulandığını hissetmektedir. Seçilin kraker gördüğünde midesinin bulanması
koşullu tepkidir.

✓ Geçen yıl üniversiteyi kazanarak Biyoloji bölümünde öğrenim görmeye başlayan Gökhan, ilk yıl
yalnızca ara sınav ve final sınavları öncesinde ders çalışarak yüksek bir ortalama ile ikinci sınıfa
geçmiştir. Gökhan’ın bu dönem aldığı birçok ders, ilk yıl aldığı derslerde öğrendiği bilgileri
kullanmasını gerektirmekte ancak Gökhan yüksek notlarla geçmiş olduğu bu derslere ilişkin pek fazla
bir şey hatırlamamaktadır. Gökhan’ın yaşadığı güçlük öğrenmeyi etkileyen faktörlerden toplu ya da
aralıklı çalışma ile açıklanabilir.

✓ Öğrencilerin bazı derslere ilişkin olumsuz tutumları olabilmektedir. Herhangi bir dersin sevilmesi
veya sevilmemesi yaşantılarımızla ilgilidir. Derslerle ilgili tutumlarımızı oluşturan temel öğrenme yolu
tepkisel koşullanmadır.

✓ Yüksel Bey, kişisel bilgilerinin gizliliğine önem verdiği için bilgisayarında oturum açma şifresi
kullanmaktadır. Zaman zaman bu şifreyi başkaları ile paylaşmak zorunda kalan Yüksel Bey bunun
ardından hemen şifresini değiştirmekte ve farklı bir şifre kullanmaya başlamaktadır. Fakat her şifre
değişiminden sonraki ilk günlerde bilgisayara önce eski şifresini girmektedir. Bu davranışı ileriye ket
vurma açıklar.

✓ Bir coğrafya öğretmeninin öğrencilerin ders çalışma davranışlarında süreklilik sağlamak için ders
saatleri içinde önceden haber vermeksizin 10-15 sorudan oluşan kısa sınavlar yapması değişken
aralıklı pekiştirme tarifesine örnektir.

✓ Ayşen öğretmen geçen yıl ki öğrencilerini hatırlamaya çalıştığında aklına öğrenci okul numaraları
gelmiştir. Öğrencilere hitap ederken daima okul numarasını da söylemeyi alışkanlık haline getirmiş
olan Ayşen öğretmen: 107- Ayşe Demir gibi bazı isim ve numaraları otomatik olarak hatırlayabilmiştir.
Öğretmenin öğrenci isimlerini düşünürken numaraları da beraberinde hatırlaması Gestalt
psikolojisinde yakınlık algı yasası ile açıklanır.

✓ Sınav stresiyle başa çıkabilme, akademik erteleme davranışı, zamanı etkili kullanma, odaklanma ve
motivasyon problemleri eğitsel rehberlik kapsamındadır.

✓ Almancada bütün cins isimlerin önünde “der, die das” artikellerinden biri yer alır. Bu nedenle
Almanca öğretmenleri öğrencilerine bir ismi öğretirken önünde hangi artikelin yer aldığını da beraber
öğrenmelerini önerirler. Bu öneriyi yapan öğretmenler koşullanma ilkelerinden bitişiklik ilkesinden
yararlanmıştır.

✓ Ayten Hanım, yeni aldığı mutfak robotunun nasıl kullanıldığını öğrenmek için ürünün paketinde yer
alan kullanım kılavuzunu okumuş ve ürünü etkili şekilde kullanmayı başarabilmiştir. Ayten Hanım’ın
mutfak robotunun kılavuzu işlemsel türden bilgiyi içerir.

46
✓ 15 yaşındaki Sezgin misafirliğe gittikleri bir gün ev sahibinin arızalı olan oda kapısını tamir etmiş ve
herkesin duyduğu bir ortamda bu davranışı övülmüştür. Bu olaydan sonra Sezgin her fırsat
bulduğunda marangozluk, elektrik, küçük kaynak işleri gibi sorunlu durumlarda insanlara yardım
etmeye çalışmıştır. Edimsel koşullanma teorisine göre Sezgin’in yeni davranışlar geliştirme süreci
tepki genellemesidir.

✓ Yalnızca öğrenciye yönelik rehberlik yardımlarıyla öğrencinin gelişmesi mümkün olmayabilir. Bazı
durumlarda öğrenciyle yakından ilgili kişilerin de yardım sürecine dahil edilmesi, birlikteliğin
sağlanması yoluyla öğrenciye yardımcı olunması gerekir. İfade edilenler rehberlik hizmetlerinde
müşavirliğin önemini vurgular.

✓ 60 yaşındaki Mehmet Bey, bir psikolojik danışmana başvurmuş ve görüşmede, ”Geçmişte yaptığım
bazı hatalar nedeniyle yaşantıma odaklanamıyorum. Sürekli bunları düşünmek bana acı veriyor.
Geçmişe dönebilmeyi çok isterdim.” demiştir. Mehmet Bey’in içinde bulunduğu durum varoluşsal
biçimde yaşamanın eksikliğini hissettiğini gösterir.

✓ Okul öncesi öğretim kademesinde yürütülen rehberlik çalışmaları:

-Aile ile iş birliği en üst düzeydedir.
-Doğrudan rehberlik yardımları yerine dolaylı rehberlik yardımları ağırlık kazanır.
- Önleyici ve geliştirici rehberlik işlevleri ön plandadır
- Gözlem, resim, drama ve oyun gibi tekniklerle bireyi tanımak mümkündür.

✓ Özel bir şirket, hizmet ettiği sektörde kendini geliştirmek ve pazar payını artırabilmek için bir
araştırma yapmakta, araştırma kapsamında öncelikle tüketicilerin markaya karşı duygu, düşünce ve
davranış eğilimini belirlemek istemektedir. Bu amaç doğrultusunda bireyi tanıma tekniklerinden
tutum ölçeğini kullanmalıdır.

✓ Bruner disiplin tasarımına verdiği önemi öğrenme sürekliliğinin konu yapısında uzmanlaşmaya bağlı
olduğunu vurgulayarak ortaya koymuştur. Disiplin (bilim dalı)tasarımı programın duruma göre
esnetilmesinden ya da öğrencilerin ihtiyaçlarını karşılamak için düzenlenmesinden ziyade öğrencilerin
programa uyum sağlamaları gerektiğini vurgular. Brunerin özelliklerini ifade ettiği bu tasarıma göre
bir öğretim programında içerik yaklaşımı piramitsel olmalıdır.

✓ İlerlemecilikte eğitim sürekli değişen bir olgu olarak görülmektedir. Eğitim ortamının bireyin ilgi ve
ihtiyaçlarına göre düzenlenmesinin vurgulandığı bu eğitim felsefesinde '' öğrencilere bilimsel yöntemi
kullanarak karşılaştıkları sorunlara çözüm yolları bulabilmelerini sağlayacak yeterlilikler
kazandırılmalıdır.'' anlayışı hakimdir.

✓ Kavrama, bilgilerin yorumlanarak farklı şekilde ifade edildiği basamaktır. Kavrama basamağında
öğrencilerin dönüştürme, savunma, açıklama, öteleme, kestirim yapma, çıkarımda bulunma,
tablolaştırma gibi becerileri gerçekleştirdikleri söylenebilir.

✓ Mantıksal zeka, bireyin mantıksal üretim yapma, neden sonuç ilişkileri kurma ve kavramlar
arasındaki ilişki ya da örüntüleri ayırt etme, sınıflama, genelleme yapma, matematiksel bir formülle
ifade etme, hipotezleri test etme, benzetme yapma gibi davranışları kapsar.

47
✓ Tam öğrenme modeli, bir kişinin öğrenebildiği tüm bilgileri herkesin öğrenebileceğini savunan bir
yaklaşımdır. Bu modele göre yeni öğrenmeler için gerekli olan bilişsel ve duyuşsal giriş davranışları
sağlanır, kaliteli bir öğretim hizmeti sunulur ve öğrenme eksiklikleri süreçte belirlenip giderilmesi için
ek öğretim hizmetleri verilirse sınıftaki tüm öğrencilerin ilgili konuyu öğrenebileceği vurgulanır.

✓ Altı şapkalı düşünme tekniği, insanların farklı yönleri görmesi, çok yönlü düşünmesi, analiz etmesi
ve bunların sonucunda kararlar vermesi amacıyla kullanılan öğretim tekniğidir. Bu teknikte farklı
renkteki şapkalar başka bir durumda düşünemeyeceğimiz ve söyleyemeyeceğimiz şeyleri
düşünmemizi ve söylememizi sağlar (Beyaz şapka: tarafsız kırmızı şapka: duygusal
sarı şapka: olumsuz yeşil şapka: üretken siyah şapka: karamsar mavi şapka: karar verir. )

✓ Benzetim, bir beceriyi gerçekmiş gibi bir ortam düzenleyip öğrencilerin bu sanal ortam üzerinde
çalışma yapmalarını sağlayan bir öğretim tekniğidir. Tehlikeli durumlarda kullanılır ve maliyeti azaltır.
Öğrenmeyi desteklemek üzere gerçeğe uygun olarak gerçekleştirilen bir model üzerinde yapılan bir
öğretim tekniğidir.

✓ Beyin fırtınası; öğrencilerin rahat ve özgür ortamda olmaları onların yaratıcılıklarını tetikler ve
özgün düşüncelerin ortaya çıkmasını sağlar.(Öğrencilerin düşünceleri ne adar uçuk olursa olsun
herhangi bir müdahalede bulunulmaz.)

✓ Sokrat semineri öğrencilere bilgiyi ayrıştırma becerilerinin kazandırılmasında etkili bir tekniktir.
Üzerinde çalışılacak metin öğrencilerin görmediği, hiç karşılaşmadığı ve onun için zor bir parça
olmalıdır.

✓ 11.sınıf biyoloji dersinde öğrencilerinde ''Fotosentez hızını etkileyen faktörleri açıklar'' kazanımını
gerçekleştirmek isteyen bir öğretmenin, öğrenme öğretme sürecinde amacına ulaşması için yapması
gereken: Öğrencilerin kitapta yer alan tanımları kendi cümleleriyle ifade etmelerini sağlamaktır

✓ Öğret-tekrar öğret akışı, katılımcıların gerçekleştirdikleri küçültülmüş öğretim dilimlerinin videoya

kaydedilerek bu kayıtların öğretim ilkeleri doğrultusunda analiz edilmesi ve gerekli dönütler
alındıktan sonra uygulamanın katılımcılar tarafından tekrar yapılmasıdır. Bu öğretim uygulamasıyla
katılımcılarda geliştirilmek istenen düşünme becerisi: Yansıtıcı Düşünme becerisidir.

✓ Öğretme öğrenme yollarından -Kuantum Öğrenme- de öğretmenin öğretmeye yönelik faaliyetleri

kısıtlanır.

✓ Öğretim teknolojilerinin gerekliliğini açıklarken; Öğrenenlerin öğrenme ilgisini canlı tutmak, sınıfta
katılımlı bir hava oluşturmak, aktarılan bilgilerin anlaşılırlığını artırmak, yeni bilgilerin kabul görmesini
kolaylaştırmaktan bahsedilir. Ancak örneklerin somutlaştırılmasını sağlamak gibi bir amaçla
kullanılamaz.

✓ Yaşantı konisine göre öğrenme öğretme sürecinde içeriği daha basit yolla kazandırmak için
öğretmen öğrencilerin yaparak yaşayarak öğrenmesini sağlayabilmeli.(gezi gibi)

✓ Çocukların özel bir duruma bağlı kalarak başka bir özel duruma ilişkin akıl yürütmelerine özelden
özele akıl yürütme denir. Dilek'in önceki bayramlarda annesinin baklava yapmasına bağlı kalarak
baklava yapılmadığı için o gün bayram olmadığını düşünmesi özelden özele akıl yürütme ile açıklanır.

48
✓ Öğrencilerinin bilgi teknolojilerindeki gelişmelere ayak uydurmalarının hem günümüzde kullanılan
bilginin keşfedilmesinde hem de gelecekte toplumun ihtiyaç duyacağı istihdamlarının
karşılanmasında önemli olduğunu vurgulamış ve sınıftaki çalışma iklimini buna göre düzenlemeye
çalışan bir öğretmen; öğretim liderliğine göre vizyoner anlayışındadır.

✓ Hazırlanan sınav, ölçülmesi istenen kapsamını yeterince örnekleyebiliyorsa o sınavın kapsam

geçerliğinim yüksek olduğu söylenebilir.

✓ Zeki olmasına rağmen ders çalışmayan ve hep düşük alan Eren, arkadaşı Emreyle ondan daha
yüksek not alacağına dair iddiaya girer. Eren kopya çeker Emre ve diğer arkadaşlarından daha yüksek
not alır. Bunu fak eden öğretmen şaşırır ve bu puanı hak etmediğini düşünerek sınav sonucundan 40
puan siler. Öğretmenin sınav kağıdını hesaplarken yaptığı hata türü Sistematik Hatadır.

✓ Performans görevleri, öğrencilere gerçek yaşamda karşılaşabilecekleri problem durumlarını sunan

ve öğrencilerin üst düzey zihinsel becerilerinin gelişmesini ve ölçülmesini hedefleyen etkinliklerdir.

✓ Yüceltme savunma mekanizmasında birey toplumun hoş karşılamayacağı duygularını düşüncelerini

toplumun kabul edeceği bir şekle büründürüp bu şekilde dışarıya yansıtır.

✓ Aynı bireylerin gelişimsel özelliklerinin uzun süre incelenmesi boylamsal araştırma yöntemi
kapsamında gerçekleştirilir.(Aynı bireyler farklı zamanlarda )

✓ Sosyal öğrenme kuramına göre dilin öğrenilmesi sürecinde taklit ve gözlem önemlidir.(Ece'nin tv
deki bebek gibi konuşması)

✓ Kohlberg'e göre kişinin davranışlarını belirlerken ceza alıp almayacaklarını dikkate almaları itaat ve
ceza evresi kapsamındadır. Leyla'nın babasının kendisini döveceğini düşünüp evde oturması vb.

✓ İnsanların temel güven duygusunu kazanmaları için bebeklik döneminde ebeveynlerinin onlara
yakınlık gösterip onlarla ilgilenmeleri oldukça önemlidir. Devlet yurduna bırakılan Erol insanlara karşı
güven duyamamıştır bu yüzden.

✓ Dörtlü bağlanma modeline göre saplantılı bağlanma stiline sahip insanlar kendini değersiz görürken
çevresindeki insanları değerli görürler

✓ Çocuğun sembolleri simgeleri anlaması kullanması ve bu sayede iletişim kurması simgesel işlev
kavramıyla açıklanır.

✓ Bellek destekleyici ipuçlarından yararlanılarak yeni öğrenilen bilgi ile var olan bilgiler arasında doğal
olmayan ilişkiler kurulur. Bu sayede mevcut bilgilerin anlamları artırılarak daha iyi hatırlanması
sağlanır.

✓ Klasik koşullanmayı ortadan kaldırma yöntemlerinden biri olan karşıt koşullanma yönteminde, bir
uyarıcı tam tersi tepkiler açığa çıkaran başka bir uyarıcı ile eşleştirilerek o uyarıcıya verilen tepkinin
değişmesi sağlanır.

✓ İnsanlar genellikle yaşantılarının ön kısımlarını ve son kısımlarını hatırlama eğilimdedirler. Ön

kısımları hatırlamak öncelik etkisi, son kısımları hatırlamak ise sonralık etkisidir.

49
✓ Organizmanın bir davranışı sergiledikten sonra istemediği bir uyarıcı ile karşılaşması sonucu o
davranışı yapma sıklığındaki azalma 1. tür cezadır.(Dursun'un yayla şenliklerine ince kıyafetler giyerek
gitmesinin ardından hastalanması sonucu bir daha yayla şenliklerine giderken ince kıyafetler
giymemesi.)

✓ Gestalt kuramına göre insanlar çevresindeki uyarıcıyı nasıl öğrenmişlerse o şekilde algılama
eğilimindedirler. Yani uyarıcılar görüntülerinde (renk, büyüklük, şekil vb.) değişiklikler olsa da gerçek
özellikleriyle algılanırlar. Buna algıda değişmezlik denir.

✓ İnsanların birçok uyarıcı içinden bir uyarıcıya dikkat etmesi veya herkesin bir uyarıcının farklı
özelliklerine dikkat etmesine algıda seçicilik denir.

✓ Sosyal öğrenme kuramına göre öğrenme sürecinin aşamaları sırasıyla dikkat etme, akılda tutma,
uygulama ve güdülenmedir. Bu yüzden sosyal öğrenme kuramına göre öğrenme, dikkat süreci ile
başlar. Ancak Tolman' ın işaret gestalt kuramına göre herhangi bir uyarıcıya dikkat etmeden ve
öğrenme çabası içine girmeden de öğrenme gerçekleşebilir. Bu tür öğrenmelere de gizil (örtük)
öğrenme denir.

✓ Bandura'ya göre insanlar doğrudan bir yaşantı geçirmeden diğer insanları gözlemleyip, model
alarak birçok davranışı öğrenebilirler. Bu şekilde bir davranışın öğrenilmesi dolaylı öğrenme kavramı
ile açıklanır.

✓ Davranışın hemen ardından ortama hoşa giden bir uyarıcı girmesi sonucu o davranışın sıklığında
artış meydana gelmesi olumlu pekiştirmedir. Bir çocuğun ilk kez yediği bir dondurma çeşidinin çok
hoşuna gitmesi sonucu hep o dondurma çeşidinden yemesi olumlu pekiştirmedir.

✓ Thorndike'in etki yasasına göre davranış, sonucundan etkilenir. Organizma bir davranıştan sonra
hoşa giden bir uyarıcı ile karşılaşırsa o davranışına devam eder. Yani davranışın devam etmesinde
pekiştirme etkilidir. Ancak Thorndike'ın etki kanununda cezanın herhangi bir yeri yoktur. Thorndike
öğrenmede cezanın etkili olmadığını savunmaktadır.

✓ Öğrenilen bilgiler yüzünden eski bilgilerin hatırlanmasında yaşanılan güçlük geriye ket vurma olarak
tanımlanır. Abdullah önce Arapçayı daha sonra Almancayı öğrenmiş ancak ülkesine döndüğünde
yeniden Arapça konuşurken zorlanmıştır. Yani sonradan öğrendiği bilgiler yüzünden eski bilgileri
hatırlarken güçlük çekmiştir. Bu durum geriye ket vurma olarak açıklanır.

✓ Bir uyarıcıya değişik durumlarda benzer tepkiler verilmesi tepki genellemesidir. Cafer ilk başta espri
yaparak arkadaşlarını güldürmüş ancak daha sonra da el kol hareketleri, ünlü taklitleri ve sıra dışı
mimikleriyle güldürmeye çalışmıştır. Bu davranışları tepki genellemesine örnektir.

✓ Öğrenilecek bilgilerden birbirleriyle bağlantılı olayların olduğu bir hikaye oluşturup bilgileri bu
şekilde uzun süreli belleğe kodlamak zincirleme (bağ) yöntemidir. Nusret de programlı öğrenme
modelindeki ilkeleri ilginç bir hikaye oluşturarak öğrenmiştir.

✓ Çok tercih edilen davranışları kullanılarak az tercih edilen davranışları yaptırmak premack ilkesidir.

50
✓ Orhan öğretmen ortak özelliği olan farklı alanların bir arada tasarlanıp yeni bir ders olarak
programda yer aldığı tasarım yaklaşımının küçük yaşlarda daha etkili olduğunu savunmaktadır. Orhan
Öğretmenin küçük yaşlarda daha etkili olduğunu savunduğu tasarım yaklaşımı geniş alan yaklaşımıdır.

✓ İlkeleri öğrenen bir öğrenci ancak en üst basamaktaki zihinsel becerileri gerçekleştirebilir. Gagne’ye
göre zihinsel becerilerin hiyerarşik dizilişinde bu düzey problem çözmedir.

✓ Bağımlı değişken (etkilenen değişken- belirlenen- sonuç ): Başka bir değişkene bağlı olarak değerler
alabilen değişkenlerdir. Araştırmanın sonucu niteliğindedir. Bağımsız değişkene göre şekil alır.

✓ KORELASYON: Değişkenler arasındaki ilişkiyi sayısal olarak gösteren istatistiksel bir tekniktir. İki
veya daha fazla değişken arasında bir ilişki olup olmadığını eğer ilişki varsa, bu ilişkinin miktarını ve
yönünü sayısal olarak belirlememizi sağlayan tekniktir.-1 ile +1 arasında değer alır. Nedensellik
ilişkisini vermez. Başarı ve öğrenme düzeyi hakkında bilgi vermez.

✓ Dolaylı ölçme: doğrudan ölçülmeyen gözlenemeyen, karşılaştırma imkanı olmayan, ancak etkileri
sayesinde varlıklarından haberdar olunan soyut niteliklerin ölçülmesidir. ölçmek istediğimiz özelliği
başka bir aracın değişiminden ya da farklılaşmasından yararlanılarak yapılan ölçmedir. Bu ölçme
işleminde kullanılan sıfır izafi yani tanımlanmış sıfırdır. Sıfır değeri atanmıştır ve gerçekte bir yokluğu
temsil etmez.
Bu ölçme türünün geçerlilik ve güvenirliliği düşüktür.

✓ Türetilmiş ölçme: iki ölçme sonucu üzerinde yapılan matematiksel işlemlere dayalı bir ölçme
işlemidir. ölçme işlemini farklı ölçme sonuçlarını birbirine oranlayarak ya da birtakım matematiksel
bağıntılar yardımıyla gerçekleştirilmesidir.
Örnek: öğrencinin IQ sunu belirlemek, bir ülkede kişi başına düşen milli gelir.
( X= Milli gelir/insan sayısı), bir aracın hızı ( hız= km/saat ), kilometreye düşen insan sayısı.

✓ Tanımlanmış birim: yaptığımız ölçmeye konu olan, ölçülen özellik doğrudan gözlenemiyorsa ve biz
bunu ölçme ile nesnel bir hale getirmek istiyor isek herkes tarafından kabul edilecek birime
dönüştürmemiz gerekir işte bu birime tanımlanmış birim denir. Bir değişkenin hangi niteliğine, ne
kadarına bir birim denileceğini uzmanlarca tanımlanmış birimlerdir.

✓ Doğal( gerçek-mutlak ) sıfır: gerçek bir yokluğu, hiçliği belirten sıfırdır. Genellikle doğrudan
gözlenebilen uzunluk, ağırlık gibi değişkenlere yönelik ölçümlerde kullanılır.
Doğal sıfır oranlı ölçeklerde kullanılan sıfırdır.

✓ U düzeni: bireyler arası etkileşim yoğundur. Tüm öğrencilerin öğretmenle iletişimi kolaydır.
Öğretim materyalleri kullanımı için uygundur. Öğrenci ve öğretmenin etkileşimi fazladır.

✓ Bağıl ölçüt: ölçme yapılan grubun başarısına göre belirlenen, ölçmeden ölçmeye değişebilen esnek
ölçütlere bağıl ölçüt denir. Bu tür ölçütler ölçme işlemi bittikten sonra grubun performansına bağlı
olarak gerçekleşir. Diğer öğrencilerden etkilenir. Kıyaslama, yarıştırma, seçme, karşılaştırma söz
konusu olduğunda ölçme işleminden sonra gruba göre belirlenen ve gruba göre değişen ölçüttür.

✓ Bir testin kolay hazırlanması kolay uygulanması ve puanlanması o testin kullanışlı olduğunu
gösterir.

51
✓ Bir ölçme işleminde kullanılan ölçme aracına ölçek denir.

✓ Bütünsel model: sınıf yönetiminde sınıf yönetimini etkileyen tüm öğelerin birlikte dikkate
alınmasına dayalı modeldir. Duruma göre farklı modeller kullanılmalıdır. Diğer modellerin sentezidir.
Esneklik ve bireyselliğe önem verir.

✓ Sıralama ölçeği: nesnelerin sırasını, azlık çokluğu hakkında bilgi veren ölçeklerdir. Nesnelerin bir
özelliğe sahip olma derecesini bildirir. Bu ölçekle nesneler en büyükten en küçüğe, en ağırdan en
hafife veya tersi işlemler yapılır. Sınıflamada varlık yokluk bilgisi verilirken sıralama ölçekleri azlık
çokluk veya sıra bilgisi verir. Bu ölçekte verilen rakamların matematiksel anlamı yoktur. Dört işlem
yapılmaz

✓ -Sınıflama ölçeği: başlangıç noktası; yoktur. Birim aralığı; yoktur. Ölçülen özellik; ölçülen özelliğe
sahip olma olmama.
-Sıralama: başlangıç noktası var ama değişkendir. Birim aralığı; Değişken birim aralığı vardır. Elde
edilen bilgi; ölçülen özelliğe ne derece sahip olunduğudur.
-Eşit aralıklı: başlangıç noktası tanımlanmış sıfırdır. Eşit birim aralığı vardır. Elde edilen bilgi; Ölçülen
özelliğin farkının miktarını verir.
-Eşit oranlı: başlangıç noktası gerçek sıfırdır. Eşit birim aralığı vardır. Elde edilen bilgi; ölçülen özelliğin
oranıdır.

✓ -Eğitici drama: eğitimin amacına uygun eğitsel içerikli drama türüdür.

-Psikodrama: bireylerin iç dünyasını dış yansıtmalarında kullanılan drama türüdür.
-Sosyodrama: toplumun ya da grubun sorunlarına dayalı olarak gerçekleştirilen drama türüdür.

✓ Gökhan öğretmen fen bilimleri dersinde gerçeğinin tehlikeli, zararlı ya da zor olduğu durumlarda
bir şeyi gerçekmiş gibi ele alıp yapay bir öğretim ortamının oluşturulduğu yazılımları kullanarak
öğretim teknolojilerinden yararlanmıştır. Burada kullandığı yöntem-teknik benzetimdir.

✓ Polislik mesleğiyle ilgili hazırlanan bir sınavda soruları yazan kişinin dikkat ettiği; mesleği icra
edenler sınavdaki soruları yapsınlar, meslekle alakası olmayanlar ise yapmasınlar noktasıdır. Bu
sınavda sınavın yapı geçerliliği artırılmaya çalışılmıştır.

✓ Bir çocuğun salıncağa oturup annesine ''hadi anne beni sallandır'' demesi aşırı kurallaştırmadır.

✓ Beyaz tahtaya açık pembe kalemle yazı yazarak dersi anlatan müge hoca, öğrencilerinden ''Hocam
lütfen başka renkte bir kalemle yazın, okuyamıyorum ''tepkisini almıştır. Müge Hoca burada figür
zemin ilişkisini ihlal etmiştir.

✓ Tutor genelde öğretmen dışında o konuyu bilen üst sınıf öğrencisi veya yeterli düzeyde bilen kişiler
tarafından yapılır.

✓ Beyin fırtınası: bir probleme yaratıcı çözüm bulma temeline dayanır. Birden fazla kişinin bir araya
gelerek bir konu ile ilgili fikirlerini eleştirilmeden özgür bir ortamda tartışmaları şeklinde gerçekleşen
ve bireyin düşünme becerisini geliştiren tekniktir. Kısa sürede çok sayıda farklı düşünceye ulaşmak
amaçlanır.

✓ Ters beyin fırtınası: beyin fırtınasının tersinden kullanımı yani problemi tersinden ele almadır.

52
✓ Balık kılçığı: belli bir problemin neden ve alt nedenlerini belirlemede kullanılan tekniktir

✓ Benzetişim tekniği zaman zaman analoji tekniği ile karıştırılmaktadır. Analoji tekniğinde daha önce
öğrenilenlere benzetme varken, benzetişimde ortamı gerçek ortama benzetmek esastır.

✓ Düzey geliştirme çalışmaları: bireylerin ön bilgi, yetenekleri, hazırbulunuşluk düzeyleri göz önünde
bulundurularak homojen gruplarla etkinliğin sürdürülmesidir.

✓ Kademeli ilerleme: öğrencinin ilerlemesi aşamalı ve mantıklı olmalıdır. Yapılacak işlerin düzeyi
basitten zora doğru, bilinenden bilinmeyene doğru olmalıdır.

✓ Radikal Yapılandırmacılık: Bilginin ve gerçekliğin nesnel bir geçerliliğin olmadığını belirtir. Bilgi
bireyden bağımsız doğada bulunmaz. Bilgi salt içsel süreçlerle oluşur. Bilgi keşfedilmez bireyler
tarafından oluşturulur.

✓ Bilişsel çıraklık: bir uzmanı gözleyerek başladığı ve uzmanın giderek azalan desteği ile o kişi kendi
başına, hatta kendi biçimiyle yapar duruma geldiği öğrenme sürecidir.

✓ Akvaryum ( iç çember): kesinlik kazanmamış konuları açığa çıkarmada düşünce çeşitliliğini

sağlayarak olayların çözümünde farklı düşünceler geliştirme amaçlanmaktadır.

✓ Buz kıran tekniği: Daha çok sınıf ortamına çeşitli nedenlerle geç katılan öğrencilerin sınıfça
benimsenmelerini kolaylaştırmayı amaçlayan bir tekniktir.

✓ Holland'ın mesleki rehberlik yaklaşımına göre bireyin mesleğe yöneltilmesinde kişilik özellikleri ön
plana alınır.

✓ Kamu mallarının özelleştirilmesi ile ilgili farklı görüşlerin ortaya çıkılmasını sağlamada, öğretmenin
kullanacağı en etkili yöntem veya teknik: Altı şapkalı düşünme

✓ Sentezleme; benzetimlere dayalı düşünme becerisi yoluyla anolojik düşünmeden yararlanarak

parçadan orijinal sonuçlar çıkarma, özetlemelerde bulunma, alternatif çözümlerle problemin
çözümüne gitme, özgün çözüm önerileri ortaya koyma etkinliğidir.

✓ Yakınsak düşünme: Farklı düşüncelerin dayandığı ortak düşünceleri bulmaya dayalı düşünme
becerisidir. Farklı problemlere aynı çözüm yolunu kullanmaktır.

✓ Hipotetik düşünmede sorunun görünen boyutlarının ötesine geçip çözüme ilişkin yollar
belirlenmesi söz konusudur.

✓ I.Dünya savaşı ile II.Dünya savaşı arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları bir bütünlük içerisinde
göstermeye çalışan bir öğretmene venn diyagramı kullanması önerilmektedir.

✓ Kompozisyon makale ya da şiir yazma, proje planlama ya da hazırlama, tasarı ya da desen

oluşturma gibi yeni bir ürün ortaya koymayı gerektiren çalışmalar bilişsel alanın sentez düzeyindeki
öğrenmeleri gerektirir. Özgün, yeni, orijinal bir ürün ifade eden öğrenmeler sentez düzeyindedir.

53
✓ Ülkemizde uygulanmakta olan ilköğretim programlarının dayandığı eğitim felsefesi ilerlemeciliktir.
İlerlemecilik eğitim felsefesi öğrenenlerin öğrendikleri bilgilerle günlük yaşamları arasında bağlantı
kurmalarına, bilgiyi özümsemelerine ve kalıcı bilgi edinmelerine fırsat vermektedir.

✓ Otantik Değerlendirme Öğrenme için alternatif değerlendirmelerde bulunmayı esas alır. Ne salt
öznel ne de salt nesnel olarak değerlendirir.

✓ Demeç: otoriter ya da yetkili bir kişinin bir konuda basın veya medyaya yaptığı özel konuşmadır.

✓ Düzeye uygunluk ilkesinin kullanımı öğrencinin hazırbulunuşluk düzeyinin dikkate alınmasını bir
diğer söyleyişle bireysel farklılıklarının önemsenmesini gerekli kılmaktadır.

✓ Grupların sırasıyla farklı masalardaki etkinliklere katıldığı ve önceki grubun bıraktığı yerden
etkinliğe katıldığı uygulama istasyondur. İstasyonda öğrencilerin yaratıcılıkları gelişir ve yarım
bırakılan bir işi tamamlamayı öğrenirler.

✓ Vygotsky'ye göre bir çocuğun kendi başına ulaşabileceği zihinsel gelişim noktası ile anne babası,
öğretmeninin katkısıyla öğrenebileceği nokta farklıdır. Sosyal çevredeki insanların katkısını yakınsak
alan diye nitelemiştir.

✓ Tepki genellemesi: Aynı uyarıcı ya da ortam, benzer davranışlar vardır.

Öğrenmenin genellemesi: Benzer ortam, aynı davranış vardır.
Uyarıcı genellemesi: Uyarıcıların farkını anlayamama vardır.

✓ Kavramsal değişim metinleri ( tekzip metinleri): öğrencilerin kavram yanılgılarını ve bu yanılgıların

sebeplerinin neler olduğunu belirtmede kullanılan bir uygulama tekniğidir.

✓ Omnipotent düşünce: Ergenlik dönemindeki bireyin, her işin üstesinden gelebilecek güçte
olduğunu düşünmesi.

✓ En çağdaş ilkeler öğrenciye görelik, aktivite ve yaşama yakınlık ilkeleridir.

✓ Sempozyum ( bilgi şöleni): önceden belirlenmiş ve yazılı olarak tartışmaya katılacaklara duyurulmuş
bir konunun çeşitli yönleriyle küçük bir uzman grubu tarafından sunularak yapılan seri halde
konuşmalardır

✓ İkonik düşünce: Çocuğun işlem öncesinde hayalindeki sembollerle düşünmesi.

✓ Dupe tekniği: bir problemin ne olduğunu belirleme, belirleneni anlama çözüm için planlama yapma
ve değerlendirme aşamalarından oluşan tekniktir.

✓ Tarih bilgisi kronolojik özelliğinden dolayı yakından uzağa ilkeye uymaz.

✓ Sosyallik ilkesi ile bilgi ve becerileri güvence altına alma ilkeleri geleneksel ilkelerdir.

✓ Yaşamda karşılaşılmış ya da karşılaşılma olasılığı bulunan olaylara öğrencinin katılımı ile çözüm
yolları bulma temeline dayanır. Öğrenmeyi sağlamak amacıyla yapılandırılmış gerçek ya da senaryo
niteliğindeki olayların öğretimin sürecinde ele alınmasını içerir.(örnek olay yöntemi)

54
✓ Philips 66 altı kişi altışar dakika görüş belirtir demektir. Konu belirlenir, öğrencilere sunulur, lider
seçilir, grup üyeleri sırayla görüşlerini bildirirler. Sürecin sonunda grup liderleri görüşlerini sınıfa
sunarlar.

✓ Astın üste bilgi vermesini brifing tekniğidir.(Örn: bir polis memurunun operasyon hakkında
komiserine bilgi vermesi)

✓ Söylev ( nutuk ): herhangi bir konuda duygusal yönü baskın ve dinleyicileri coşturmak için ilan
edilen konuşmadır.

✓ Demokratik katılımın en etkili işlendiği tartışma biçimine form denir.

✓ Öğrenmek istediğiniz kavramların ilk harflerinden ulaştığımız anlamlı sözcükler bellek destekleyici
ipuçlarından akrostişe örnektir. Akrostiş, doğal olmayan yollardan ulaştığımız anlamlı kelimelerdir.

Akronim ise sadece ilk harflerin kısaltılmasıdır.(TBMM)

✓ Yaşama yakınlık ilkesi, öğretim ortamının yaşamdan kopuk olmaması, öğrencilerin yaşantılarına
dayalı olması gerektiği anlamına gelmektedir.

✓ Yansıtıcı düşünme becerisi, bireyin bilgi ve deneyimlerini yeni durumlara yansıtarak çözüm
önerileri ya da düşünceler üretmesi ve elde ettiği sonuçları değerlendirmesi gibi zihinsel süreçleri
içerir.

✓ Dikkat stratejileri, bireyin öğrenmek için önemli bilgiyi önemsizden ayırt etmesine dayanır.

✓ Buluş yoluyla öğretim stratejisi, öğrencilerin örnek olan ve örnek olmayan durumları inceleyip
bunları karşılaştırarak konuyla ilgili bilgi ve genellemelere ulaşmaları temeline dayanır. Bu temel;
buluş yoluyla öğretim stratejisini sunuş yoluyla öğretim stratejisinden ayıran en belirgin özelliktir.

✓ 5E modelinin girme, keşfetme, açıklama, derinleştirme ve değerlendirme olmak üzere beş aşaması
bulunur. Öğrencilerin kavram yanılgılarının ortaya çıkarılması ve giderilmesi ‘girme’ aşamasında
gerçekleştirilir.

✓ Bir gazetecilik terimi olan 5N1K,eğitimde özellikle bir problemi anlama ve çözmede ya da bir
durum, metin ya da görseli çözümlemede kullanılan bir tekniktir.

✓ Sunuş yoluyla öğretim stratejisi ‘girme’, ‘bilgi birimini sunma’ ve ‘bilişsel yapıyı güçlendirme’
aşamalarından oluşur.

✓ Basamaklı öğretim modelinde C basamağı bilgi ve anlama, B basamağı uygulama ve problem

çözme, A basamağı ise analiz, sentez ve değerlendirme düzeyindeki hedef ve davranışları
içermektedir.

✓ Gagne’nin öğrenme ürünleri hiyerarşisinde ayırt etmeyi öğrenme, bireyin birbirine benzer
uyarıcıları birbirinden ayırmasını ifade eder.

✓ Balık kılçığı diyagramı, bir problemin nedenlerini belirlemek ya da bir probleme olası çözüm yolları
önermek amacıyla kullanılan bir tekniktir.

55
✓ Beyin fırtınası, öğrencilerin yaratıcı problem çözme gücünü geliştirmeyi amaçlayan bir tekniktir. Bir
soruna yaratıcı çözümler bulmak amacıyla yapılır.

✓ Gösterip yaptırma yöntemi genelde psikomotor alanda yer alan ‘beceri haline getirme’ düzeyindeki
hedefleri kazandırmak için kullanılır.

✓ Sınıfta bir sorun ortaya çıktığında öğretmenin yapması gereken ilk uygun çözüm, sorunla ilgili bilgi
toplayıp sorunun nedenini anlamaktır.

✓ Sınıf motivasyonu, sınıfın fiziki fiziki koşulları, öğrenci sayısı, öğretmenin disiplin anlayışı, sınıftaki
iletişim ve etkileşimin niteliği, kuralların niteliği ve uygulama biçimi vb. durumlardan anlamlı bir
şekilde etkilenir. Ancak öğrencilerin konuyla ilgili sahip oldukları ön bilgiler sınıf motivasyonu
üzerinde daha az etkilidir.

✓ Dale’nin yaşantı konisinin dayandığı dört bilimsel varsayım vardır.

-Öğrenme işlemine katılan duyu organı sayısı ne kadar fazla ise o kadar iyi öğreniriz ve geç unuturuz.
-En iyi öğrendiğimiz şeyler kendi kendimize yaparak öğrendiğimiz şeylerdir.
-Öğrendiğimiz şeylerin çoğunu gözlerimiz yardımıyla öğreniriz.
-En iyi öğretim somutta soyuta ve basitten karmaşığa yapılan öğretimdir.

✓ Dolaylı ölçme ölçülen özellikle ölçme aracını aynı özelliğe sahip olmaması, ölçülen özelliği bazı
göstergelerden yararlanarak ölçmek demektir. Bu bakımdan vurgulanması gereken noktalardan biri
de insanların zihinsel özelliklerinin doğrudan gözlenemeyecek olmasıdır.

✓ Güdü organizmayı harekete geçiren güçtür. Davranışı bir amaca doğru başlatan ve sürdüren içsel
bir koşuldur. Organizmanın güdülenmiş olması öğrenmeyi kolaylaştırır.

✓ Bir davranışın sonucunda karşılaşılan itici uyarıcının etkisiyle davranışı YAPMAMAYI ÖĞRENMEK
ceza, itici uyarıcıdan kurtaran davranışı YAPMAYI ÖĞRENMEK ise olumsuz pekiştirmedir.

✓ Çocuğun yaptığı istenmeyen/olumsuz davranışa herhangi bir tepki göstermeme, görmezden gelme,
üzerinde durmama bu davranışın kaybolmasını sağlamaya yönelik kullanılan bir davranış kontrol
tekniğidir.

✓ Duyusal bellekteki uyarıcılar/bilgi malzemeleri ‘dikkat ve algılama’ sayesinde kısa süreli belleğe,
kısa süreli bellekteki bilgiler ise tekrar ve kodlama sayesinde uzun süreli belleğe geçer. Uzun süreli
bellekteki bilgiler ise ‘geri getirme’ sayesinde yeniden kısa süreli belleğe geçer. Bunlara karşın ‘olumlu
aktarma’ bellek depoları arasındaki akışın sağlanmasında etkili değildir. Olumlu aktarma, öğrenilmiş
bir bilginin bir başka alandaki öğrenmeyi kolaylaştırmasıdır.

✓ Ne zaman iki üç sözcüklü ve pek bir ek taşımayan ifadelere rastlanırsa bilinmelidir ki telegrafik
konuşmadır. “Anne mama” “baba kedi” gibi.

✓ Çocukların en hızlı büyüme gösterdikleri evreler sırasıyla; anne karnındaki ilk aylar, doğumdan
sonraki ilk aylar/ilk yıl ve ergenliğin başıdır.

56
✓ Oryantasyon hizmetlerinin önleyici ve uyum sağlayıcı bir işlevi vardır. Üst sınıftaki öğrenciler de
oryantasyon çalışmaları içerisinde yer alabilir. Oryantasyon hizmetleri için özel bir personel yoktur.
Herkes tarafından bu hizmetler verilebilir.

✓ Gelişimsel rehberlik modeline göre rehberlik hizmetleri yaşamın tüm dönemlerinde sürekli
verilmesi gerekir. Sadece kriz durumlarında verilen bir hizmet değildir.

✓ Kimdir bu uygulanırken sene başında uygulama yapılmaması tercih edilmelidir. Öğrencilerin

birbirlerini yeterince tanıyabilmeleri için zaman verilmelidir. Sonuçları sınıfta paylaşmak istenmeyen
sonuçlar doğurabilir.

✓ Özel eğitim hizmetlerinde mümkün olduğunca bireyi sosyal ve fiziksel çevrelerinden ayırmamak
esastır.

✓ Öz düzenleme kapasitesine sahip birey, öğrenme eksikliklerinin farkındadır ve bunu gidermek için
bir çaba içine girer.

✓ Ayrılıp birleşme tekniğinde öğrenciler heterojen gruplar bölünür. Grup üyeleri konuyu kendi
aralarında paylaşır ve düğer gruplarda aynı konuyu seçen üyelerle bir araya gelerek konuyu
derinlemesine çalışır. Ardından gruplarına dönen öğrenciler, uzmanlaştıkları konuyu gruptaki diğer
arkadaşlarına öğretir.

✓ Probleme dayalı öğrenme bir derse yönelik planlanır ve uygulanır. Proje tabanlı öğrenme ise
disiplinler arası bir çalışmadır. Proje tabanlı öğrenme uygulanmalarında iki ya da daha fazla dersin bir
araya gelerek ortak bir hedef doğrultusunda ürün ya da ürünler ortaya koyması gerekir.

✓ Kollegyum akademik nitelikli toplantıdır. Uzman kişiler ve dinleyici temsilcilerinden oluşan iki grup
vardır.

✓ Tepkisel koşullanmaya göre organizmanın doğuştan tepki verdiği uyarıcılara koşulsuz uyarı denir.
Kola çimdik atıldığında duyulan acı karşısında organizma doğal olarak tepki vereceği için acı koşulsuz
bir uyarıcıdır.

✓ Teknoloji planlamasının boyutları sırasıyla şu şekildedir:

-Teknoloji planlama komitesi oluşturmak
-Vizyon geliştirmek
-Amaç belirlemek
-Teknolojik ihtiyaç analizi gerçekleştirmek
-Eylem planı geliştirmek
-Bütçeyi organize etmek
-Okulun teknolojik altyapısını inşa etmek
-Profesyonel gelişimi planlamak
-Bakım ve teknik desteği organize etmek
-Velilerin ve paydaşların katılımını sağlamak
-Süreci ve sonuçları değerlendirmek

57
✓ Öze dönük (içsel) zeka boyutu, kişinin kendisi hakkında sahip olduğu gerçek bilgi ve anlayış ile
uyumlu davranışlar sergilemesi ve kendisini tanıma yeteneğidir.

✓ Bireylerin taşıdıkları aynı genlerin(genotip),yaşantılarından ötürü farklı şekilde ortaya çıkmaları

fenotip kavramına örnektir. Fenotip genotipin ortaya çıkan(açığa çıkan) halidir.

✓ En genel anlamıyla akıl yürütme, verilerden sonuç çıkarma işidir.

✓ Sosyal öğrenme, öğrencilerin bir modeli gözleyerek öğrendikleri öğrenme modelidir.

✓ Ölçme biriminde bulunması beklenen üç temel ilke vardır. Bunlar; eşitlik, genellik ve kullanışlılıktır.

✓ Asetat hazırlarken dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:

-Renk kullanımı çok fazla önerilmez.
-Yazı tipi tırnaksız, süslü olmayan yazı tipleri olmalıdır.
-Asetatları yatay kullanılması önerilmektedir.
-66 kuralına uygun hazırlanmalıdır.
-Asetatlar öğrenci katılımını sağlayacak şekilde düzenlenmelidir.

✓ Önceki öğrenmelerin daha sonra gerçekleştirilen öğrenmelerin hatırlanmasını güçleştirmesine

ileriye ket vurma, sonraki öğrenmelerin daha eski öğrenmelerin hatırlanmasını güçleştirmesine ise
geriye ket vurma denir.

✓ Bireyselleştirilmiş eğitim programı geliştirme birimi, okul/kurum müdürü veya görevlendireceği bir
müdür yardımcısının başkanlığında; bir gezerek özel eğitim görevi yapan öğretmen, bir rehber
öğretmen, bir eğitim programları hazırlamakla görevlendirilen öğretmen, öğrencinin sınıf öğretmeni,
öğrencinin dersini okutan ilgili alan öğretmenleri, öğrencinin velisi ve öğrenciden oluşur. Ekipte okul
aile birliği başkanı olmaz.

✓ ’Düşün-eşleş-paylaş’ tekniğinin temel amacı; farklı bakış açılarını görmek, kendisinin ya da

karşısındakinin düşüncelerinden eksik ya da hatalı yanları fark etmek ve düşüncelerini netleştirmektir.

✓ Müşavirlik hizmetleri, rehberlik çalışmaları için sadece psikolojik danışmanın sunacağı çalışmalar
olarak sınırlandırılmalıdır. Çünkü müşavirlik hizmetleri kapsamında sunulan hizmetler uzman kanısının
önemli olduğu hizmetlerdir.

✓ Ayarlayıcı işlev daha çok planlama ve program hazırlama çalışmalarını içerir.

✓ Tersine kaynaştırma, engelli olmayan çocukların özel eğitim okuluna ya da özel sınıfa katılarak
engelli çocuklara model davranışlar sergilemesi ve öğretmene yardımcı olmasını içerir.

✓ Bir koşullu uyarıcı ile bir arada sunulan bir nötr uyarıcının da koşullu uyarıcı etkisi göstermeye
başlaması üst düzeyde koşullanma ya da ikinci dereceli koşullanma ile açıklanabilir.

✓ Görsel unsurlar üç tanedir:

-Gerçekçi: Görsellerde gerçek fotoğraflar kullanmaktır.
-Benzeşik: Görsellerde gerçeğin benzeri çizimler kullanmaktır.
-Şematik: Görsellerde şema, grafik, diyagram gibi unsurlar kullanmaktır.

58
✓ Vurgu ilkesinin uygulanması için aşağıdaki unsurlardan yararlanılmalıdır:
-Yazı rengi, -Yazı tipi, -Yazı stili(kalın, italik, alt çizgi), -Yazı boyutu

✓ Öğretim ilkelerinden Transfer ilkesi daha önce öğrenilen bilgilerin yeni durumlarda kullanılmasıdır.
Bilgilerin farklı alanlarla ilişkilendirilmesi süresi sürecine hizmet eder.

✓ Gagne’nin Öğretim durumları modelini kullanan bir öğretmen; bilgilerin kalıcılığı için öğrenilen
bilgilerin günlük yaşama transfer edilmesini sağlamalıdır.

✓ İSTASYON TEKNİĞİNDE öğrenciler öğrenme sürecinde etkin kılınarak bir önceki grubun yaptıklarına
katkı sağlamayı, yarım bırakılan bir işi ileri götürmeyi, işbirliğiyle öğrenirler.

✓ Ausubel tarafından ortaya atılmış olan Anlamlı öğrenmenin temel görüşü; Yeni bilginin önceden
öğrenilmiş eski bilgilerle ilişkilendirilmesi ve örgütlenmesidir.
-Eski bilgilerin harekete geçirilmesi önemlidir.
-İçerik basitten karmaşığa, aşamalı ve sıralı olarak düzenlenmelidir.
-Tümdengelim yöntemi kullanılır.
-Kavram Haritalarından sıkça yararlanılır

✓ ZIT PANEL uygulaması sırasında öncelikle bir lider seçilir. Daha sonra sınıf ikiye ayrılır. Sınıfın bir
yarısı soru bir yarısı cevap grubu olur. Soru soranlar ve cevap verenler kendi içinde tekrar 4-6 kişilik
gruplara ayrılır Soru soran grup soruları hazırlar cevaplayacak grup muhtemel olan sorulara cevap
hazırlar. 15-20 dk bu hazırlık aşamasından sonra tartışma başlar, devam eder.

✓ SEMANTİK AĞ ‘da öğretmen derste işlenecek konudan bir kavramı tahtaya yazar. Öğrenciler
anahtar kavramla ilgili sorular bulmaya çalışır. Tahtaya yazılır. Sonra sözcükler anlamlarına göre
gruplandırılır. Her gruba isim bulunur.

✓ Lateral düşünme (Yanal-Etraflı ) : Bireylerin farklı bakış açısıyla bir olaya bakmalarını sağlar.
Problem çözümünde alternatif çözüm yolları üretilmesini sağlar. Yaratıcı empatik olumlu olumsuz
objektif öznel bilgilerin dikkate alınarak çözümler üretilmesini ve en iyi çözümü bulmayı sağlar.

✓ SUNUŞ YOLUYLA ÖĞRETİMDE; Temel kavram ilke ve genellemeler önce aktarılır. Sonra örneklerle
açık hale getirilir.
-Tümdengelimsel yöntem kullanılır.
-Soyut kavramlar kavram haritalarıyla somutlaştırılır.
-üst düzey becerilerin ve psikomotor becerilerin geliştirilmesinde kullanılmaz

✓ ROL OYNAMA TEKNİĞİ; Öğrencilerin örnek olarak verilen bir problem durumundaki ya da bir
metindeki kişinin yerine kendini koyarak o kişinin hissettiği duyguları ve davranışları anlamasını
amaçlayan bir öğretim tekniğidir.

✓ Büyük tartışma gruplarının özellikleri;

-Tüm öğrenciler görüşlerini bildirirler.
-Herkes hem konuşmacı hem dinleyicidir.
-Lider öğrenci ya da öğretmen olabilir.
-sınıfın az olduğu durumlarda kullanılır.

59
✓ Problem çözme basamakları;
-problemi fark etme - problemi tanımlama ve sınırlandırma - Hipotezler kurma-veri toplama -hipotezi
test etme-Çözüme ulaşma

✓ Metafor tekniği; anlatılacak konular öğrencilerin bildiği ya da günlük hayatta karşılaştığı kavramlara
benzetilerek anlatılır. Somutlaştırma yapılır benzetme tekniğinden yararlanılır.

✓ Mikro öğretim sürecinde öğretmenlik yeterliliklerini sınayacak adayların öğretimi görüntülü olarak
kaydetmesi, özdeğerlendirme yapabilmelerine imkan sağlar.

✓ Tutor destekli öğretim; öğrencilerin öğrenmekte güçlük çektikleri durumlarda eksikliklerini

tamamlaması ile bireysel eğitim desteği görmesiyle sağlanır.

✓ İşbirliğine dayalı öğrenme öğretme sürecinde oluşturulan heterojen gruplarda seviyeleri birbirine
yakın olan öğrenciler bu teknikte birebir çalışma yapma imkanı bulurlar. Birbirine olumlu bağlılık
duygusuyla bağlanan öğrenciler grubun öğrenme düzeyini arttırmaya çalışırlar. Öğrenme eksikliklerini
tamamlamış olurlar .--TAKIM DESTEKLİ BİREYSELLEŞTİRME’DİR.

✓ OPAK PROJEKTÖRÜ; Dersin içeriğinin yer aldığı defter kitap vb saydam olmayan unsurların
yansıtılmasını sağlar. Kullanımı basit, karmaşık olmayan her türlü unsuru yansıtan işlevsel bir araçtır.

✓ Materyal geliştirmede dikkate alınması gereken en önemli 3 unsur şunlardır –

-programın amacı
-hazırbulunuşluk
-Konunun yapısı

✓ Vurgu ilkesinin amacı; Öğretilmek istenene odaklamaktır.

✓ Sınıfta gözlemlenen istenmeyen davranışlarda disiplin sorunu ve huzursuzlukta öğretmenin

öncelikli yapması gereken sorunun kaynağını bulmaktır.

✓ Sınıf kuralları ;-amaca dönük olmalı ,-uygulanabilir olmalı –olumlu ifadeler yer almalı –sayıca çok
olmamalı – nesnel ve belirli olmalı .-önemi açıklanmalıdır.

✓ Resmi programın dışında fakat planlı olarak gerçekleştirilen sosyokültürel ve sportif faaliyetler
OLAĞANÜSTÜ (EKSRTA) PROGRAM kapsamındadır.

✓ Disiplinli çalışmanın önemsendiği sıkı çalışma ve ezberleme yönteminin kullanıldığı eğitim felsefesi
ESASİCİLİKTİR.

✓ Ölçülen özelliğe göre sahip oluş miktarı bakımından nesnelerin büyüklük sırasına konulduğu ölçek
türüne SIRALAMA ÖLÇEKLERİ denir.

✓ Öğretim sürecinin başında öğrencilerin güçlü ve zayıf yönlerini hazır oluş düzeylerini belirlemek
amacıyla yapılan değerlendirmelere Tanıma ve yerleştirmeye yönelik değerlendirme denir.

✓ Ergenliğe geç girmek kızları olumlu etkilerken erkeklerde ciddi bir olumsuzluk yaratmaz. Yaşıtı olan
kızlardan önce ergenliğe giren erkekler olabilir.

60
✓ Yeni geliştirilen bir test sonuçlarının geçerli olup olmadığını bulmak için, yeni geliştirilen test ile
ilişkili olduğu bilinen daha önceden geliştirilmiş, testin ilişkisini inceleyerek uygunluğuna kanıt
aranırsa uygunluk geçerliliği belirlenmeye çalışılmış olur. Uygulamada ölçüt puanlar önceden
belirlenmiştir.

✓ GRUP DEĞERLENDİRME; Bir grup öğrencinin işbirliği içinde yürüttüğü çalışmalar kapsamında
yapılır.
İçinde hem öz hem akran değerlendirmeyi barındırır. Kontrol listeleri, açık uçlu sorular, dereceli
puanlama anahtarları kullanılarak yapılabilir.

✓ KLASİK ÖLÇME ARAÇLARI ;

-Bilgi ve beceri ölçümünde tercih edilir.
-güvenirlik ve geçerlik özellikleri kolay düzenlenebilir.
-sonuca dayalıdır.
-Birden fazla bilgi beceri kullanımı gerektiren özellikleri ölçmede yetersizdir.

✓ TAMAMLAYICI ÖLÇME ARAÇLARI

-Yetenek ölçümünde tercih edilir.
-Güvenirlik ve geçerlik özelliklerini belirlemek zaman alıcı ve güçtür.
-Sürece ve sonuca odaklıdır.
-Öğrenme süreci ile değerlendirme süreci birleştirilir.

✓ Organizmanın temelindeki potansiyel güçlerin görev yapabilecek düzeye ulaşması

OLGUNLAŞMADIR. Yani davranışın öğrenilebilmesi için öncelikle bu davranışı gerçekleştirebilecek
olgunluk düzeyine erişmiş olması gerekir.

✓ ANAL DÖNEMİN en önemli yaşantısı tuvalet eğitimidir. Aşırı baskıcı tutumlar çocuklarda cimrilik
aşırı düzenli aşırı inatçı karakterde bireyler yetişmesine neden olur.

✓ MOROTORYUM KİMLİK te birey kararlarını sürekli erteler. Bu durumdan dolayı da rahatsız değildir.

✓ Annesi yanında yokken çevresine kolayca uyum sağlayan annesi yanına geldiğinde sarılıp sevinen
çocuk annesine GÜVENLİ BAĞLANMIŞTIR.

✓ Açık ya da örtük tekrarın farklı bir uygulaması olan EKLEMLEME stratejisi bilgilerin kalıcılığının
arttırılması için kısa süreli bellekte yeteri kadar etkin tutulmasını, kullanılmasını sağlar. Var olan
bilgilerin yeni bilgilerle ilişkisini sağlar.

✓ Organizmanın bir uyarıcılar gösterdiği tepkiyi farklı uyarıcılara da göstermesi UYARICI

GENELLEMESİDİR.

✓ Gestalt kuramcılarına göre insanlar basit uyarıcıları karmaşık uyarıcılara göre daha kolay ve
öncelikli şekilde algılarlar. Bu durum algısal örgütleme yasalarından Basitlik yasasıyla açıklanır.

✓ Çok tercih edilen bir davranışın az tercih edilen bir davranış için pekiştireç olarak yaptırılması
PREMACK ETKİSİdir

61
✓ İşaret-gestalt kuramını ortaya koyan TOLMANa göre insanlar farkında olmadan birçok şeyi öğrenir.
Buna gizil (örtük ) öğrenme denir.

✓ Rehberlikte YÖNELTME VE YERLEŞTİRME hizmetleri öğrencilerin yetenek ilgi değer tutum ve kişilik
özellikleri dikkate alınarak uygun bir mesleğe işe alana bölüme eğitsel kulübe yönlendirilmesini sağlar

✓ KAVRAM HAARİTALARI kavramları somutlaştırır, konunun içeriğini özetler, kavramlar arası ilişkileri
gösterir. Ön bilgi yeni bilgiyi ilişkilendirir.

✓ Öğrencilere kullanacakları kaynakları listeleyip vermesi yapılandırmacılığa göre öğretmeninin bir

kavram yanılgısıdır.

✓ ÇEMBER bir başkan bir sekreter ve bir süre ayarlayıcısı belirlenerek 15 kişilik bir grubun çember
şeklinde oturtulduğu başkanın sağından başlayarak üyelere eşit zaman aralığında söz hakkı verdiği ve
sekreterin notlar aldığı küçük tartışma tekniğidir.

✓ Derste öğrenilen bilgilerin pekiştirilmesi için bilişsel ve devinişsel alan kapsamındaki yeterliliklerin
geliştirilmesi için kullanılan öğrenci merkezli ve yap-yaşayarak öğrenme tekniği yaptırmadır.

✓ Okulda ülkede çevredeki herhangi bir soruna öğrencilerin çözüm ürettiği bilgilerin uygulanmasını
gerektiren öğrencilerde problem çözme ve araştırma becerilerinin geliştirildiği yaklaşım PROBLEME
DAYALI ÖĞRENME YAKLAŞIMIDIR.

✓ Öğrenme öğretme sürecince öğretmenin kendisinin en iyi bildiği yöntemi kullanması yanlış bir
durumdur.

✓ ÖRNEK OLAY YÖNTEMİ gerçek hayatta karşılaşılmış ya da muhtemel sorunlara öğrencilerin katılımı
ile alternatif çözüm yollarının üretildiği süreçtir. Tek bir örnek olayı derinlemesine incelemesine
yarayan yöntemdir.

✓ ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME TEKNİĞİNDE; farklı yönler görülmeye çalışılır. Çok yönlü düşünmeye sevk
edilir ve analiz ve karar vardır.

✓ DRAMA TEKNİĞİNDE canlandırmalar tamamen öğrencinin yetenek beceri ve hayal gücüne bağlıdır.

✓ Televizyon hem göze hem kulağa hitap ettiği için daha etkili öğrenmeler sağlanır.

✓ Okulun toplumsal gelişimine ve liderliğine katkı sağlayan ve toplumun değişimi içim eğitimi bir araç
olarak gören kuram YENİDEN KURMACILIKTIR.

✓ YAŞANTI MERKEZLİ TASARIM yaklaşımında öğrencilerin birbirlerinden farklı olduğu anlayışından

ders tasarımı öğrencilerle sınıfta yapılır. İlgi ve ihtiyaçlara göre şekillenir.

✓ ÖLÇME KURALI ölçmeyi yaparken kullanılan araçta yer alan sayı sembollerin ne zaman
kullanılacağını gösteren kuraldır.

✓ Özellikle psikomotor davranışların ölçülmesinde kullanılan KONTROL listeleri gözlenecek olan bir
performansı oluşturacak olan davranışları yapıldı /yapılmadı var/ yok şeklinde işaretlemeye yardımcı
olan ölçme aracıdır.

62
✓ KR-21 değeri maddenin iç tutarlılık anlamında güvenirliğini belirlemede kullanılır.

✓ SABİT HATA ölçmeden ölçmeye ya da ölçmeciden ölçmeye değişmeyen bütün sonuçlara aynı
miktarlarda karışan miktarı ve yönü belli hatadır.

✓ YORDAMA GEÇERLİLİĞİ gelecekteki başarıyı bugün ki ölçütle karşılaştırarak tahmin etme sürecidir.

✓ YAPILANDIRILMIŞ GRİD öğretmenin öğrencinin seviyelerine göre 9-12-16 kutucuk hazırladığı ve

öğrencilere sorular sorarak cevabını kutucuklardan seçmelerini istediği araçtır.

✓ SÖZLÜ YOKLAMADA öğrencinin bilgilerinin yanında o anda giydiği kıyafetin görünüşünün mimik ve
iletişim becerilerinin istenmeden ya da isteyerek puanlamaya karıştığı en belirgin ölçme aracıdır.

✓ Bağımlı değişken sonuçtur. Bağımsız değişken nedendir.

✓ Bireyin kendi başına ulaşabileceği ile başkalarının desteği ile ulaşabileceği gelişim düzeyi arasındaki
fark yakınsak gelişim alanı kavramıyla ifade edilir.

✓ İşlem öncesi dönemde çocukların bir arada olmalarına rağmen birbirinden bağımsız oyunlar
oynamaları PARALEL OYUNDUR.

✓ Marcianın kimlik statüleri kuramına göre alternatiflerine ilişkin gerçekçi ve arayış sürecine
girmeyen ve gerçekçi bir karar verme noktasında sıkıntı yaşayan bireyler dağınık kimlik
statüsündedirler.

✓ Ergenliğe erken girmek kızları olumsuz erkekleri olumlu etkilerken, döneme geç girmek kızları
olumlu erkeklerde herhangi bir olumsuzluğa sebep olmaz.

✓ GELENEKSEL DÜZEYİN ikinci evresinde yer alan Kanun ve düzende temel güdü toplumsal düzeni
korumaktır.

✓ LATENT DÖNEMDE cinselliğe ilgi azalır. Çocuk hemcinsleriyle vakit geçirme eğilimine girer.

✓ FALLİK DÖNEMDE cinsiyet farklılıkları öğrenilir.

✓ İD doğuştan getirilen ilkel bir yapı iken ego ve süper ego sonradan ortaya çıkar.

✓ DİL GELİŞİM SÜRECİNDE çocukların karşısında herhangi biri olmadığı halde sanki biri varmışçasına
konuşmalara MONOLOG konuşma denir.

✓ Doğuştan getirilen özellikler (refleks ve içgüdü) ya da geçici davranışlar öğrenme ürünü olarak
değerlendirilmez.

✓ Ceza amacıyla yapılan bir uygulama organizma üzerinde doğrudan veya dolaylı olarak pekiştirici
işlev görmemelidir.

✓ Osmanlı dizilerini takip eden izleyiciler önce Osmanlı padişahlarına daha sonrada padişah
kıyafetleri giyen milletvekilleri adaylarına karşı sempati geliştirmeleri ÜST DÜZEY KOŞULLANMA ile
açıklanabilir.

63
✓ Organizmanın belli bir süre çaba harcadığı halde durumu değiştirememesinin ardından ne yaparsa
yapsın değiştiremeyeceğine inanması öğrenilmiş çaresizliktir.

✓ Yukarıda anlatılan durumun gerçekleşmesi ise KENDİNİ GERÇEKLEŞTİRMİŞ KEHANETtir.

✓ Organizmada korku ve fobiye yol açan uyarıcının organizmayla birden bire karşılaşmasına bağlı
olarak söz konusu korku ve fobilerin yok edilmesine MARUZ BIRAKMA denir.

✓ Bilgiyi işleme kuramcılarına göre bilgilerin hatırlanamamasına yol açan bazı faktörler söz
konusudur. Bunlardan biri BOZULMAdır. Bilginin bozulması uygun şekilde kodlanamamasından
kaynaklanır.

✓ Yeni bilgilerin eski bilgilerin hatırlanmasını güçleştirdiği durumlarda geriye ket vurma söz
konusudur

✓ Bilgilerin başkaların deneyimlerinden hareketle gerçekleştirdikleri öğrenmelere dolaylı ya da sosyal

öğrenme denir.

✓ Ericsona göre 4-6 yaşlarında insanda merak üst düzeydedir. Çocuk çevresini anlama gayretindedir.
merak duygusu giderilmelidir keşfetme olanağı sunulmalıdır. İnsancıl kuramda bireyin davranışlarının
öznel gerçekler tarafından belirlendiğini öğrenme sürecinde bireyin merak duygusunun giderilmesine
yönelik ortamlar hazırlanılması gerektiğini savunur.

✓ Bir öğrenci hakkında her dönemde edinilen bilgilerin düzenli bir şekilde kaydedildiği dosya TOPLU
DOSYADIR. Toplu dosyalarda yer alan bilgiler okul yöneticilerine öğretmen ve velilere ile öğrencilere
fayda sağlar.

✓ Rehberlik ve psikolojik danışma yürütme okul komisyonunda

-okul müdürü-yardımcıları –rehberlik servisi danışmanları-sınıf rehber öğretmenleri-disiplin kurulu
temsilcileri-okul aile birliği temsilcisi –öğrenci temsilcisi bulunur. ANCAK RAM MÜDÜRÜ BU KURULDA
YER ALMAZ.

✓ Öğretim materyallerinin öğrenci servisine uygun birimlere bölünmesini öğrencilerin öğrenme

sürecine aktif katılım göstermelerini ve öğrenme sonucunda anında kontrol edilmesi –PROGRAMLI
ÖĞRETİMDİR.

✓ Belli bir soruna yönelik grup tartışması yaptırılması öğrencilerin etkin katılımını daha çok arttırır.

✓ Gagnenin öğrenme hiyerarşisinde bireyin neden-sonuç ilişkilerini kurma becerilerini İLKE

ÖĞRENME düzeyinde kazanır.

✓ Sınıf arkadaşı leyladan hiç hoşlanmayan şule leylanın aşık olduğu gencin akrabası olduğunu
öğrenince sempati duyması KARŞIT KOŞULLANMADIR.

✓ Annesiyle caddenin karşısına geçerken siyah bir arabanın annesine çarpması üzerine kazadan sonra
nerde siyah bir araba görse korkar olmuştur. Hatta kazanın yaşandığı yerde ve oradaki otobüs
durağından da korkar olmuştur. –BİRLEŞİK KOŞULLANMA

64
✓ REHBERLİK HİZMETLERİ KAPSAMINDA –Kişinin kendisini kabul etmesi-başkasını kabul etmesi –
kendini gerçekleştirmesi – gizil güçlerinin ortaya çıkarılması hedeflenir.

✓ Ortaokulda görevli bir rehber öğretmenin temel eğitimden orta öğretime geçiş sistemi konusunda
öğrencilere seminer vermesi-BİLGİ TOPLAMA VE YAYMA hizmeti kapsamındadır.

✓ Çağdaş eğitim anlayışında eğitimin bireyselleştirilmesi esasına dayanan bir yaklaşım

benimsenmektedir. Buna istinaden DÜZEYE UYGUNLUK temel alınmalıdır.

✓ DAVRANIŞTA KONTRAST: Çocuğun bir ortamda yapamadığı davranışı farklı bir ortamda arttırarak
yapmasıdır.

✓ Ayşe’nin 24-6-8…100 diye sayabildiği sayıları tersten sayamaması ÇAĞRIŞIMSAL ZITLIKtır.

✓ Bir durum karşısında gösterilen bir tepkinin başka durumlarda da gösterilmesi TEPKİ ANALOJİSİNE
örnektir.

✓ Karadenizlilerin Hamsi yemesi, Sivereklilerin Siverek tava yemesi ya da lahmacunu çok sevmeleri
OLUMLU KATEKSİStir. Müslümanların domuz eti yememesi OLUMSUZ KATEKSİZDİR.

✓ Sınıf kuralları öğrencilerle birlikte senenin başında konmalıdır. Öğrencilerin ısrarla uymadıkları
kurallarda esnetilme olamaz, uyulmayan kurallar öğrencilerle birlikte listeden çıkarılmalıdır.

✓ İletişim sürecinin ögeleri: kaynak-mesaj-kanal-alıcı-geri bildirimdir.

✓ Öğrencilerin bireysel malzemeleri ile çalıştıkları, çalışacakları arkadaşlarını seçtikleri ve hafta

değerlendirmesi yapılan teknik takım destekli bireyselleştirme tekniğidir.

✓ Öğrencilerin iç içe iki çember şeklinde oturup karşısındaki eşiyle görüş alışverişinde bulunduktan
sonra her birinin ters yönde kayarak önceki eşinin yanındaki arkadaşı ile yeni bir ikili oluşturmaları
tekniği; top taşıma tekniğidir.

✓ Buz grupları: Sınıf ikişer, üçer, dörder ya da beşerli gruplara ayrılır, gruplara üye sayısı kadar süre
verilir.

✓ Kolb’ un öğrenme stilleri: ayrıştıran yerleştiren değiştiren ve özümseyendir.

✓ Öğrenme halkası: İnceleme- veri toplama, kavram tanıtımı ve kavram uygulama olmak üzere üç
halkadan oluşur.

✓ Testlerde kullanılan düzeltme formülünün ana işlevi şans başarısı olasılığını azaltmaktır. Bu sayede
güvenirliği sağlamaktır.

✓ İç tutarlılık homojen testlerde yüksektir buna bağlı olarak güvenirlikte homojen testlerde yüksek,
heterojen testlerde daha zayıftır.

✓ Şans başarısı olasılığı çoktan seçmeli testlerde, doğru yanlış testlerde ve yapılandırılmış gridde
mevcuttur.

65
✓ Rubriklerin derecelendirme ölçeklerinden farkı; dereceler (evet, hayır, emin değilim vs) için ayrı
ayrı açıklama yapmasıdır. Analitik ve holistik olarak ayrılır. Analitik rubriklerde değerlendirmenin farklı
bölümlerindeki çok belirli cevapları puanlamada kullanılır. Holistik rubrikte ise öğretmen öğrencinin
cevabını toplam olarak değerlendirir.

✓ Öğrencilerin çoktan seçmeli testin cevap anahtarındaki örüntüyü görerek cevabı bilmeseler dahi
doğru yapmaları testin yapı geçerliliğini düşürür.

✓ Duyusal uyumda beş duyu organımızla ilgili bir durum söz konusudur(bir süre sonra hastanedeki
kokunun alınmaması)

✓ Duyarlılaşma hassasiyet demektir.(Daha önce tepki vermediğimiz bir şeye karşı aşırı tepki vermeye
başlamak saat sesine takıntı geliştirmek)

✓ Sosyal kabul hatası; kişilik testi, görüşme ve otobiyografiye karışır.

✓ İki uyarıcı aynı anda verilir ve güçlü olan ön plana çıkarsa bu gölgelemedir. Uyarıcılar farklı
zamanlarda verilir koşullanma ilk uyarıcıya gösterilir ise engellenmedir.

✓ Gutrie’nin cezaya alternatif yöntemleri; eşik (alıştırma) bıktırma, zıt tepki yöntemleri (BEZ)
Alışkanlıkları yok etme yönteminin temeli UNUTMAdır.

✓ Eski öğrenilenler yeni öğrenileni unutturursa bu ileriye ket vurmadır.(İREY)

Yeni öğrenilenler eski bilgileri unutturursa bu da geriye ket vurmadır.(GAYE)

✓ Duyular dikkat ve algı süreçleri aracılığı ile kısa süreli belleğe geçirilir. Duyusal kayıtın kapasitesi
sınırsızdır. Ancak bilginin duyusal kayıtta kalma süresi çok kısadır.

✓ Ertelenmiş kimlikte hiç kimlik arayışı olmamıştır. Moratoryumda ise kimlik aranmış fakat
bulunamamıştır.

✓ Problem alanına göre rehberlik türleri: Eğitsel rehberlik, mesleki rehberlik, kişisel rehberliktir.

✓ Kişinin alışkanlığının dışında ilk defa bir durumla karşılaştığında ki şaşkınlık dengesizlik durumu
kültür şoku olarak adlandırılır.

✓ Balık kılçığı tekniğinde bir probleme ait neden ve alt nedenler belirlenir, problem analiz edilir,
analitik düşünme becerisi geliştirilir, neden sonuç ilişkisi kurulur ancak probleme çözüm üretilmez.

✓ Anlam çözümleme tablosu kavramların tanımlayıcı ve ayırt edici özelliklerini tespit etmeye yarar.

✓ Olumlu bağlılık gruptaki, birimiz hepimiz hepimiz birimiz içindir anlayışını açıklar.

✓ Eşit başarı fırsatı: tüm üyelerin yapabileceği en uygun görev ile görevlendirilmesidir.

✓ Sınıf kuralları belirlenirken kural cümlelerinin yüklemi olumsuz ifadeler olmamalıdır. Kurallar
istenmeyen değil istenen davranışı belirtir olmalıdır.

✓ Otantik değerlendirme doğrudan gerçek yaşamla ilişkili değerlendirmedir.

66
✓ Paralel yarılar yöntemi, KR 20 yöntemi, Cronbach Alpha yöntemi bir testin bir gruba bir kez
uygulanmasıyla elde edilen sonuçları kullanır.

✓ Büyümenin hızlı olduğu dönemlerde çocuklarda her zamankinden daha çabuk yorulma görülür.

✓ Sosyal öğrenme sürecinin aşamaları: dikkat-hatırlama-uygulama-güdüleme

✓ Sosyal atom ölçeği: Öğrenilmiş çaresizlik düzeyini ölçen ve kişilerin kaygı ve başarısızlık nedenlerini
belirlemeye çalışan bir ölçektir.

✓ Plasebo etkisi: Etkisi fazla olan pekiştirecin düşük etkili pekiştireçten daha fazla güdülemesidir.(başı
ağrıyan kişiye hap yerine şeker verilirse psikolojik olarak başının ağrısının geçtiğini söyler)

✓ Verbalizm: Program geliştirmede israfı anlatır. Gereksiz yere zaman emek kullanılmaması demektir.

✓ Kain kompleksi: Kardeş kıskançlığı

✓ Cyrano kompleksi: Başkalarının başarılarından en az kendi başarılarından duyduğu kadar sevinç

duyma

✓ Halo etkisi: Kişiyle alakalı olumlu bir özelliğin diğer özelliklere de genellenmesidir. (temiz birinin
çalışkan olduğunu düşünmek) Horn etkisi: Kişiyle alakalı olumsuz özellik genellenir.

✓ Crespi etkisi: Ne kadar ekmek o kadar köfte

✓ Kişisel rehberlik: Öğrencinin sağlıklı uyum sağlamasına yönelik olarak yapılan psikolojik yardımdır.3
şekilde gerçekleştirilir:
-Bireysel psikolojik danışma
-Grupla psikolojik danışma
-Sosyal beceri eğitimi

✓ Pragnanz etkisi: kişileri olayları ve durumları bütüncül olarak algılama eğilimidir.

✓ Hawthorn etkisi: Kamera sistemiyle çalışan bir işyerinde işçinin kameralı ortamda farklı kamerasız
ortamda farklı davranmasıdır.

✓ Diyalektik yaklaşım: İkilikleri ve çelişkileri bireyin faydalanacağı şekilde ortadan kaldırmaktır.

✓ Phi fenomen: Işıklı panolardaki yazıları hareket ediyormuş gibi görmek bir çeşit algı yanılmasıdır.

✓ Zeigarnik etkisi: Yarım kalan durumları tamamlama eğilimidir.

✓ Pyglamion etkisi: kendini gerçekleştiren kehanet

✓ Buzz grubu ve philips grupları genelde bir arada çalışır. Philips proje üretir buzz grup ise bu fikirleri
çürütmeye çalışır

67
✓ Analitik öğrenenler: Öğrenirken sessizliği tercih ederler, formal oturma düzeni, parlak ışık, bir tek
görevi tamamladıktan sonra yenisine geçerler, problemleri kendi yollarıyla çözerler, kendi başlarına
ya da bir otorite figürü ile çalışırlar.

✓ Global öğrenenler: Sesli ortamı tercih ederler, informal oturma düzenini tercih ederler, birkaç
görev üzerinde çalışırlar, standart yönlendirmeleri takip ederler, akranlarıyla çalışırlar.

✓ Eklemleme stratejisinde birey zihninde daha önceden var olan bilgileri karşılaştığı yeni durumlar ile
ilişkilendirerek tepki ortaya kolay.

✓ Öğretmenin sınıfı iyi yönetemediği durumlarda saldırganca düşmanca hatta yetkiyi ele
geçirmişçesine sınıf duygularını yansıtacak şekilde tepki veren öğrenciler ortaya çıkar bu tip
öğrencilere ‘sınıfın hislerini yansıtan öğrenci modeli ‘denir.

✓ Kalabalık sınıflarda örnek olay yöntemi uygulanırken sınıf gruplara ayrılır ve her gruba mutlaka
farklı konular verilmelidir.

✓ İlk çocukluk döneminde: kalp atış hızı ancak dönemin sonunda yetişkinlerinkine benzer, sindirim
sistemi tüm yiyecekleri sindirebilir duruma gelir, dönemin sonunda sinir sistemi büyük oranda
tamamlanır, erkek çocuklar kız çocuklardan dönem boyunca daha uzun ve ağırıdır.

✓ Carrol’un okulda öğrenme modelinin öğeleri:

Yetenek; öğrenmeye ihtiyaç duyulan zaman, Öğretimden yararlanma yeteneği: öğrencinin
hazırbulunuşluğu, Sebat: öğrencinin gönüllülüğü, Fırsat: zaman, Öğretimin niteliği: öğrenme
yaşantılarının bireysel beklentilere göre desteklenmesidir.

✓ Tam öğrenme modelinde bilişsel giriş davranışları ve izleme testleri kullanılır.

✓ Standart hata kavramı sadece tesadüfi hatalarla ilgilidir. Çünkü

Standart Hata=Standart Sapma x kök içinde [1-güvenirlik kat.]… Güvenirlik katsayısını sadece tesadüfi
hatalar etkiler.

✓ İd kişiliğimizin doğuştan gelen biyolojik kısmıdır. Psikolojik kısım ise egodur. Cinsellik ve saldırganlık
tarzı ifadeleri uygun ortamda dahi dile getirmekte zorlananlar süperegosu çok baskın olan bireylerdir.

✓ Özdüzenleme: Bireyin kendi davranışlarını gözleyip kendi ölçütleri ile karşılaştırarak yargıda
bulunmasıdır.

✓ Tepki analojisi: Yeni bir durumla karşılaşan organizmanın daha önce karşılaştığı ve bu duruma
benzediğini varsaydığı diğer durumlarda daha önce ne tepki gösterdiyse yine o tepkiyi tekrarlaması
durumudur.

✓ Kendini katma: Dinleyicinin ya da danışmanın karşısındakinin davranış ve tutumuyla ilgili kişisel

olarak verdiği tepkilerdir. (babanla sorununu çözdüğün için senin adına çok sevindim)

✓ Rapport kurma: Psikolojik danışma sürecinde danışmanla danışanın samimi ilişki kurması ve bu
ilişkiyi süreç boyunca sürdürmesidir.(danışmanın güler yüzlü olması sohbet etmesi danışanı sıcak
karşılamaması)

68
✓ Yapılandırma: psikolojik danışma oturumlarının başında danışana süreçle ilgili bilgi vermektir.

✓ Müşavirlik öğrenci velilerine, öğretmenlere, yöneticilere ve diğer personele sunulan hizmetlerdir.

✓ Rehberlik hizmetlerinde günümüzde benimsenen yaklaşım gelişimsel yaklaşımdır.

✓ Maddi yetersizlikler yaşayan öğrencilere sunulan maddi yardımlar öğrenci kişilik hizmetlerinin
sosyal yardım kolu kapsamında yer alır.

✓ İmgesel dönemde çocuklar dünyayı imgelerle anlamlandırırlar. Bu dönemdeki çocuklar anlamak

için görmelidirler.

✓ Kısa süreli bellek işleyen bellektir. Duyusal kayıttan gelen bilgiler işlenerek uzun süreli belleğe
aktarılır, uzun süreli bellekten geri getirilerek uygun tepkiler üretilir.

✓ Tanılayıcı dallanmış ağaç geleneksel doğru yanlış testlerinin alternatifidir. Birbiri ile ilişkili doğru
yanlış maddelerinden oluşan tanılayıcı dallanmış ağaç ilişkili öğrenmelerin ölçülmesinde etkilidir.

✓ Portfolyo öğrencinin gelişimi ile birlikte süreç içerisinde oluşur. Öğretimden ayrı olarak
hazırlanmaz.

✓ Yazılı yoklamalar analiz sentez ve değerlendirme gibi üst düzey bilişsel kazanımların ölçülmesi için
uygundur.

✓ Diognastik değerlendirmeler öğretim etkinliklerinin başında gerçekleştirilir.

✓ Sunuş yoluyla öğretim stratejisi daha çok alt düzey bilişsel kazanımların gerçekleştirilmesinde
kullanılır.

✓ Psikolinguistik kuramcılara göre bireyler dil öğrenme kapasitesi ile dünyaya gelirler.

✓ İmajlar, zincirleme, anahtar sözcük, kafiye oluşturma bellek destekleyici ipuçlarıdır ve bilginin uzun
süreli belleğe yerleştirilmesinde kullanılır.

✓ Öğrenciler arasındaki farklılaşma, homojenlik heterojenlik standart sapa ile ilgilidir.

✓ Cronbach alpha, kr 20, kr 21 testin tutarlılığını belirler.

✓ Görüş geliştirme, öğrencilere fikirlerin değişebileceği inancını kazandırması açısından önemlidir.

✓ Kavram haritaları sunuş yoluyla öğretim stratejisinde genellemeleri sunmak için ön örgütleyici
olarak kullanılır.

✓ Konuşma halkası yönteminde öğrenci empati geliştirir.

✓ Hayatilik kapsamında okul öğrencinin yaşamından kopuk olmamalı, öğrenmeler öğrencinin

hayatından seçilmelidir.

✓ Oryantasyon programı kapsamında okul okulun olanakları ve eğitim programları hakkında

öğrencilere bilgiler sunulur.

69
✓ Eğer bilgi uzun süreli belleğe kodlanmazsa asla geri getirilemez.

✓ Eğitim sürecinde öğrencilere özgürlükler sunulması gerektiğini savunan felsefe varoluşçuluktur.

✓ Farklar yaklaşımında istenen durum ve mevcut durum arasındaki farka bakılarak ihtiyaç analizi
yapılır.

✓ Yetişkinlik döneminde gözlenen parmak emme tırnak yeme dedikodu gibi ağız etkinlikleri oral
dönemin yeterince doyurulmadığı ya da aşırı doyurulduğunu gösterir.

✓ Farklı gruplar üzerinde tek bir inceleme yapıp bunların sonuçlarını karşılaştırma kesitsel desen
yaklaşımıdır.

✓ Cinsel farklılıkları öğrenme ve cinsel kimliğini kazanmaya başlama ilk çocukluk dönemi özelliğidir.

✓ Cinsiyetine uygun rol geliştirme ise son çocukluk döneminde görülür.

✓ Döngüsellik ve nesne devamlılığı duyusal motorda kazanılır.

✓ Ahlaki gelişim ile kişilik gelişimi paralellik gösterir.

✓ Fallik dönem vicdan gelişiminin temelini oluşturur.

✓ Gelenek öncesi düzeyden geleneksel düzeye geçişte en önemli bilişsel ayırt edici özellik rol alma ya
da empati becerisidir.

✓ Gilligana göre ahlak gelişiminde önemli olan bir sonraki düzeye ulaşmak değil ahlak sevgisi
kazanmaktır.

✓ Öğrenci kişilik hizmetleri: sağlık hizmetleri, sosyal yardım hizmetler, rehberlik ve psikolojik danışma
hizmetleri, özel eğitim ve yerleştirme, sosyal ve kültürel hizmetlerdir.

✓ Rehberliğin tanımındaki yardım kavramı birey adına karar vermek birey adına problem çözmek akıl
vermek değildir.

✓ Rehberlik bir ders değildir süreç içerinde devam eder.

✓ Olumsuz aktarma daha çok devinişsel hareketlerle ilgiliyken ket vurma bilişsel süreçlerle ilgilidir.

✓ En etkili konu çalışma yöntemi bütün- parça- bütün şeklinde olmaktadır.

✓ Premack ilkesinde yaparsan yaparsın (ödevini yaparsan arkadaşlarınla oynarsın) anlayışı varken
koşullu anlaşmada yaparsan yaparım anlayışı vardır.

✓ Bireyin yaşam boyunca oluşturduğu tüm formal ve informal öğrenmeler, TÜRK Milli Eğitim
sisteminin temel ilkelerinden ‘’süreklilik’’ ile açıklanır.

✓ Bir ustanın yanında çırak olarak bir iş ile ilgili tüm bilgi becerileri görerek ve uygulayarak öğrenmek
eğitimde ‘’ iş başında’’ eğitim olarak açıklanır.

70
✓ Tam öğrenmede;
I. İstenilen öğrenmeye ulaşılıp ulaşılmadığı izleme testleri ile belirlenir.
II. Tamamlama etkinlikleri bireysel farklılıklara uygun olarak belirlenir.
III. Bir bölüm tam öğrenilmeden diğer bölümlere geçilmez.
IV. Öğrencilerin min. %70 max. %90 öğrenmeleri sağlanır.

✓ Panel: Uzman kişilerin bir araya gelerek bir konuda bir kitleyi bilgilendirmek için bir başkan
eşliğinde konuya farklı bakış açılarıyla değerlendirmektir.

✓ Materyal hazırkanırken materyalin önemli elemanlarının dikkati en çok çekecek şekilde

yerleştirilmesi materyal hazırlama ilkelerinden ‘’ seçicilik’’ ile ilgilidir.

✓ Öğrencilerin hazırbulunuşluklarını, yeteneklerini ve ilgilerini dikkate alarak ders planlarını hazırlama

sınıf yönetimleri yaklaşımlarından ‘’ gelişimsel model’’ ile ilgilidir.

✓ Materyallerde renk seçimi;

-Önemli nesnelere dikkat çekmek için bu nesnelerde en parlak renk kullanılmalıdır.
-Metinlerde ve resimlerde zemin rengi zıt bir renk kullanılmalıdır.
-Birden çok görsel nesnede tutarlı zemin rengi kullanılmalıdır.
-Çok parlak renkleri küçük yaş grupları için kullanılmalıdır.

✓ Öğrenme öğretme sürenin temel öğeleri: ’’öğrenci, öğretim hizmeti, program’’

✓ Bitkilerde yapraklarını döker çünkü görünümlerini değiştirmek isterler ifadesi animizm örneğidir.

✓ Ergenlik döneminde;
Yoğun fizyolojik değişim orantısız büyüme görülür ki bu da ergen sakarlığına yol açar.
Kızlarda ağırlık artışının nedeni yağ dokusudur, erkeklerde ise kas dokusu ve iskelet sisteminin
ağırlaşmasıdır. İkincil cinsiyet özelliklerinin gelişimini, birincil cinsiyet özelliklerinin gelişimi izler.
Kızlarda göğüslerin büyümesi, erinliğe geçişin de ilk işaretidir.

✓ Telaffuz edilebilirlik sayesinde öğrenme malzemesi aktarılabilir hale gelir. Türe özgü hazıroluş ise
öğrenenin öğrenebilmesi için ön koşuldur.

✓ Bir anne yemeğini bitirmeden hemen oyun konsolunun başına geçmek isteyen çocuklarına ‘’
yemeğinizi bitirirseniz oyun konsolunun başına geçebilirsiniz ’ demiştir. Bu premack ilkesinin
uygulanmasına örnektir.

✓ Eski günleri yad ederken ihtiyaç duyulan bilgilerin geri alındığı bellek türü: epizodik

✓ Öğrenme –öğretme sürecinde yapılan etkinlikler;

Öğreten sunuma dayalıdır ( davranışçı)
Bilgi işleme etkinliğine dayalıdır.(bilişsel)
Öğrenci deneyimlerine ve dikkate dayalıdır.( yapılandırmacı)

✓ Elde edilen verilerin grafik ile gösterilmesi kullanış niteliğini arttırır.

71
✓ Derse geçmeden önce işlenecek olan konunun günlük yaşamdaki faydalarından bahsetme: motive
etme

✓ Üniversiteye yerleşmelerdeki;
Taban Puan: mutlak ölçüt
Kontenjan: bağıl ölçüt

✓ Bilişsel gelişimi anlatırken çizilen tablo ile ana ve alt başlıklarını bütünlük içinde sınıflandırma:
kavramsal gruplandırma.

✓ ‘Çalıştığı ofisteki parfüm kokusundan çok rahatsız olan bir kişinin pencereyi açarak rahatlaması’
Burada Kokudan kurtulmak için pencerenin açılması olumsuz pekiştirmesdir.

✓ Şeyda sabah gelecek olan bakıcının kapı vuruşunu duyunca ağlamaya başlar: olumlu habercilik

✓ Resimde küçük adamlardan oluşan insan topluluğunun bir kuş olarak algılanması algı yasalarından
tamamlama ile ilgilidir.

✓ Kargadan başka kuş tanımam deyimi Piaget’nin bilişsel gelişim kuramında yer alan özümleme
anlatılırken kullanılır.

✓ 2 yaşındaki bir çocuğun belki de ‘araba yolun aşağısına doğru gitti.’’ Diye kullanılan ‘ araba gitti.’
Cümlesi dil gelişimi açısından telgrafik konuşmadır.

✓ Kavram haritası: bir kavramın ilişkili olduğu alt kavramlarla bağlantılar kurarak bir bütün
görülmesini sağlayan iki boyutlu şemalardır.

✓ Sinir sistemini daha iyi anlaşılması için bunu şehrin elektrik direklerine ve tellerine benzetmek:
analoji

✓ Sabit hata: Bütün sistemlere aynı miktarda karışan hata.

✓ Sistematik hata: her ölçüm sonucunda miktarı bellli özelliklere göre artan ya da azalan, bazı
ölçümleri etkileyen. Her ölçüme aynı miktarda etki etmeyen, yanlılık sonucu oluşan hatadır.

✓ Tesadüfi hata: rastgele ortaya çıkan ne yönde etki edeceği yordanamayan hatadır.

✓ Ahlaki gerçeklik;
-Çocuk ahlaki Yargılara dışa bağımlıdır.
-Kurallara herkes uymalıdır.
-Kuralların değişmezliğine inanılır.
-Otoriteye kusursuz uyulur.
-Davranışların temelinde cezadan kaçmak ve ödüle ulaşmak vardır.

✓ Geç saatte eve gelen Buse’yi babaannesi karşılar ve karşısına oturtup bir genç kızın bu saatte eve
gelmesinin doğru olmadığının komşuların onun hakkında kötü düşünebileceğini söyler. Kolhberg’in
ahlak gelişim evrelerine göre babaanne: iyi çocuk eğilimindedir.

72
✓ Ahlaki özerklik;
-Çocuğun ahlaki değerleri görelik kazanır.
-Kuralların değişebilirliğine inanır.
-Niyet önemlidir.
-Birey için özgürlük adalet eşitlik gibi kavramlar önem kazanır.

✓ Mantığa bürüme: birey çoğunlukla kişisel yetersizliklerinden kaynaklanan bir durum nedeniyle
gerçekleştiremediği istek ve amaçlarını doğru gibi görünen fakat doğru olmayan nedenler üreterek
maruz göstermeye çalışır.

✓ İleriye etkin kolaylaştırma: önceki öğrenmenin sonraki öğrenmeyi desteklemesi ve kolaylaştırması

( olumlu transfer)

✓ Geriye etkin kolaylaştırma: sonraki öğrenmenin önceki öğrenmenin daha etkili yapılmasını
desteklemesi ve kolaylaştırılması. (olumlu transfer)

✓ Olumsuz transfer: bir alanda öğrenilmiş bilgi ve becerilerin başka bir alandaki bilgi ve becerilerin
öğrenilmesini zorlaştırması.

✓ İleriye ket vurma: önceki öğrenmenin yeni öğrenmeyi unutturması ya da hatırlanması sürecinde
zorluk yaratması

✓ Geriye ket vurma: yeni öğrenmenin önceki öğrenmeyi unutturması ya da hatırlanma sürecinde
zorluk yaratması

✓ Karşıt koşullanma: istenmeyen bir davranışı ortaya çıkaran uyarıcıları, bu davranışla uyuşmayan
davranışlara koşullayarak koşullu uyarıcının zayıflatılması böylece koşullu tepkinin tersi olan
davranışın ortaya çıkarılmasıdır.

✓ Zıt tepki: bu yöntemde istenmeyen davranışı meydana getiren uyarıcı ile ona zıt olan ve rekabet
edebilecek istenen davranışı meydana getiren uyarıcı birlikte sunulur.

✓ Ara verme: istenmeyen davranışta bulunan bir çocuğun ilgisini çekebilecek veya ilgisini
yönlendirebileceği bir ortama göndermek bir süre orada kalmasının sağlamak

✓ Nötr uyarıcı: organizma için başlangıçta anlamsız olan uyarıcı

✓ Koşulsuz uyarıcı: Doğası gereği tepki verilen uyarılar.

✓ Koşulsuz tepki: koşulsuz uyarıcıya koşulsuz verilen tepki.

✓ Koşullu uyarıcı: boş nötr olan yaşantılar sonrasında anlam kazanır

✓ Koşullu tepki: koşullu uyarıcıya verilen tepki

✓ Bitişiklik: uyarıcı ve tepkinin zaman ve mekanda yakın olmasından dolayı birbiriyle ilişkilendirilmesi.

✓ Genelleme: benzer uyarıcılara aynı tepkiyi verme

73
✓ Sönme: pekiştireç verilmediği için öğrenilen davranışın azalarak ortadan kalkması.

✓ Kendiliğinden geri gelme. Sönmüş olan tepkinin koşullu uyarıcıya karşı tekrardan ortaya çıkması.

✓ Koşullu canlanma: koşullu uyarıcıya karşı tekrardan tepkinin ortaya çıkması.

✓ I.Tip ceza: hoşa gitmeyen bir durumun ortama verilmesi bağırma masaya vurma.

✓ II.Tip ceza: hoş olan uyarıcıdan mahrum bırakma küsme kırmızı kart gösterme

✓ Kademeli yaklaşma: bir davranışın aşama aşama öğretilmesi öğrenmenin hızlandırılması her
aşamada pekiştirme.

✓ Zincirleme: öğrenilen davranışın aşama atlanılmaksızın yapılması

✓ Premack kuralı: etkinlikle pekiştirme etkinliğin ödül olarak sunulması

✓ Tepki analojisi: benzer durumlara benzer tepkilerin verilmesi

✓ Tepki çeşitliliği: farklı tepkilerin verilmesi.

✓ Açık öğrenme: amaca yönelik öğrenmedir dikkat şarttır.

✓ Gizil öğrenme: amaca yönelik olmaksızın öğrenme.

✓ Sevk: alanın aşılan durumlarında başka bir kuruma yönlendirme( psikolojik danışman tarafından
okul dışına yönlendirilir)

✓ İzleme: yapılan çalışmaların ne denli gerçekleştiğine bakılması.

✓ Müşavirlik: psikolojik danışman tarafından öğrenciyle ilgili kişilerle yapılan işbirliği.

✓ Mod ( tepe değer): bir testte en çok tekrarlan değerdir.

✓ Medyan ( ortanca): değerler küçükten büyüğe sıralandığında en ortadaki değerdir.

✓ Ranj: en yüksek değer den en küçük değer çıkarılarak bulunur. Ranj yüksekse test güvenilirdir.

✓ Aritmetik ortala: toplam alına puanların kişi sayısına bölünmesiyle bulunur.

✓ Madde güçlük indeksi: p=( üst grup + alt grup) / cevaplayanların tümü(alt+ üst) sorunun zorluğu
kolaylığı hakkında bilgi verir.

✓ Ayırt edicilik: r= ( üst grup – alt grup)/ cevaplayanların yarısı bilenle bilmeyeni ayırt eder.

✓ Standart sapma: ortalamalardan yakınlığı ya da uzaklığı ifade eder.

✓ Görünüş geçerliliği: amaca uygun olup olmadığının görülmesi

✓ Yapı geçerliliği: içeriğin amaca uygun olup olmamasına bakar.

74
✓ Tutarlılık: bir ölçme aracının yakın zamanlarda aynı sonucu vermesi

✓ İç tutarlılık: testteki soruların birbiriyle benzer olması.

✓ Gerçek sıfır: gerçek manada sıfırı ifade eder. Doğal ölçmedir. Masanın boyu ‘sıfır’

✓ Tanımlanmış ( izafi sıfır): dolaylıdır negatif değeri vardır. Matematik notunun sıfır olması

✓ Mutlak ölçüt: başkasına bağlı olmama kişiden kişiye değişmeme

✓ Bağıl ölçüt: gruba göre değişme çan eğrisi gibi

✓ Sınıflama: bir özelliğe sahip mi değil mi? Kadın mı erkek mi?

✓ Sıralama: bir özelliği derecelendirme: uzunluğa göre, küçükten büyüğe

✓ Eşit aralıklı: aralarında bağıl sıfır vardır. Eğitim, toplama ve çıkarma işlemi yapılabilir

✓ Eşit oranlı: aralarında gerçek sıfır vardır. Tüm işlemler yapılabilir.

✓ Doğrudan ölçme: elmanın kilosu, masanın boyu

✓ Dolaylı ölçme: farklı araç gereçlerle ölçülür başarı zeka eğitim

✓ Türetilmiş ölçme: birden fazla ölçme aracıyla yapılır.

✓ Ölçme: Ali felsefeden 70 aldı.

✓ Değerlendirme: Ali felsefeden 70 aldı ve dersi geçti.

✓ Korelasyon iki değişken arasındaki ilişkinin şiddetini ve yönünü belirten değerdir.

✓ Brifing: altın üste bilgi vermesi

✓ ÇOCUK MERKEZLİ TASARIM (PROGMAN TASARIM YAKLAŞIMLARINDAN): Öğrenme, öğrencisinden

ayrılmamalıdır. Öğrencinin ilgi ve ihtiyaçları ön plandadır.

✓ SOYUT KAVRAMSALLAŞTIRMA: Mantık, kavram ve düşüncelerin sezgi ve duygulardan daha ön

planda olduğu öğrenme stilidir.

✓ Yakından uzağa öğretim ilkesinin zaman boyutu ile yakından ilgili olan öğretim ilkeleri
AKTÜALİTE(GÜNCELLİK) ile BUGÜNDEN GEÇMİŞE ilkesidir. Her ikisinde de geçmişten çok gelecek
zamana verilen önem dile getirilmektedir.

✓ Öğretimde çok fazla olumsuz dönüt kullanılması öğrencilerin motivasyonunu düşürür. Başarı
başarıyı doğurur. Öğrencinin olumlu bir akademik benlik geliştirmesinde başarının yani dolayısıyla
olumlu dönütlerin etkisi büyüktür. Çok fazla olumsuz dönüt derse karşı ilgiyi azaltır.

75
✓ DENEY: Öğrencinin bir bilim insanı gibi düşünmesine yardımcı olur ve en güvenilir bilimsel bilgiyi
verir. Deney, öğrenciye yaparak- yaşayarak öğrenme fırsatı verir ve bilimsel düşüncenin temelini
oluşturur.

✓ AKVARYUM: Koruma altına alınan bir grup ya da sınıf önünde konuşan bir kişi vardır. Öğretmen bu
grubu veya kişiyi olası eleştirilerden korur. Bazen sınıfın soru sormasına izin verir.

✓ SICAK SANDELYE: Öğretmen, sınıfın önüne geçen kişiye sınıfın soru sormasını ister.

✓ ÖRÜMCEK HARİTA: Ortada bir kavram, etrafında örnekler veya ortada bir soru etrafında cevaplar
şeklinde merkezdeki ile ilişkili kavramların etrafında yer alması söz konusudur.

✓ TARTIŞMA: Öğretim sürecine öğrencinin etkin bir biçimde katılımlarını sağlar. Ancak tartışma
deneyim temelli olmadığı için somut yaşantılar sağlamada yetersizdir. Tartışma eleştirel düşünmeyi
destekler ve geliştirir. Öğrenci merkezlidir. Uygulama sürecinde öğrencilere duygu ve düşüncelerini
ifade etme olasılığı sunar.

✓ KOMBİNASYONEL (BÜTÜNLEŞTİRİCİ) DÜŞÜNCE: Bir problem karşısında olası tüm durumların

değerlendirildiği düşünce çeşididir. Bu düşünce ancak ergenlikte kazanılır.

✓ İSTASYON: Aktif öğrenme yaklaşımını temele alır. Öğrencilerde işbirlikli çalışmak; önceki grubun
yarım bıraktığı işi tamamlamak ve yaratıcı düşünme becerilerinin geliştirmek için kullanılan öğretim
tekniğidir.

✓ ANALOJİ: bilinmeyen bir olgu, kavram ya da olayın bilinen bir olgu, kavram ve olayın özellikleri ile
benzerlik kurarak açıklamaktır. ÖRN: Damarların yollara benzetilerek anlatılması, analojiye örnektir.

✓ Edimsel koşullanma ilkelerine göre hazırlanan PROGRAMLI ÖĞRETİM öğrencinin kendi hızıyla
ilerlemesine dayanır. Küçük öğrenme birimleri aşamalı olarak sıralanır. İlerleme grupça değil bireysel
olarak sıralanır. İlerleme hızında öğrencinin hızı belirleyicidir.

✓ İSTENMEYEN ÖĞRENCİ DAVRANIŞLARININ KAYNAKLARI: - Öğrenciden kaynaklı – Öğretmenden

kaynaklı - Sınıftan kaynaklı – Okuldan kaynaklı – Evden (aileden) kaynaklı

✓ SIRA DÜZENİ: Kalabalık sınıflar için uygundur. Öğretmen merkezlidir. Sınıf yönetimi kolaydır.
Dinleme ve not alma etkinlikleri için uygundur. Daha çok geleneksel eğitim modelinde kullanılır.

✓ SINIF YÖNETİMİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR: * Fiziki ortamın düzenlenmesi, * Öğretim

programının uygulanması, * Sınıf içi iletişimin düzenlenmesi, * Zamanın etkili kullanılması ve
yönetilmesi, * Sınıf kurallarının öğrencilerle birlikte belirlenmesi

✓ ÖĞRETİM ORTAMINDA KULLANILAN ARAÇLAR: *Görsel araçlar: ders kitabı, tepegöz, haritalar,
karikatürler, resim, çizelge, grafikler, kavram haritaları, tahta, slayt projektörü *Görsel-İşitsel araçlar:
televizyon, video bantları, alan gezileri *İşitsel araçlar: radyo, teyp, ses bantları, telefon, plaklar

✓ EŞİT ORANLI ÖLÇEK: Nesneleri ölçülen özelliğinin oranına eşit olduğu ölçeklerdir. Ölçüm sonuçları
oranlanabilir, çarpılıp bölünebilir.

76
✓ BAĞIL ÖLÇÜT, ölçme işlemi gerçekleştirildikten sonra grubun başarı sırası, aritmetik ortalaması gibi
grup performansına bağlı ölçüttür.

✓ ÇARPIKLIK KATSAYILARI; pozitif ise: test gruba zor geldiğini yani başarının düşük olduğunu, negatif
ise: testin gruba kolay geldiğini yani başarının yüksek olduğunu gösterir.

✓ Sınıftaki bireysel farklılıkların teste yansıması, puanların birbirinden farklılık durumu, grubun
homojen/heterojenliği hakkında bilgi almak için bağıl değişkenlik katsayısı (V) hesaplanmalı ve bu
bağlı yorum yapılmalıdır. V= (Sx/X). 10
V<20 ise dağılım sivri, farklılaşma az, ranj dar, standart sapma küçük V=20 ise dağılım ne
sivri ne de basık, farklılaşma orta düzeyde V > 20 ise dağılım basık, farklılaşma çok, ranj
geniş, standart sapma büyük

✓ -Eğer ki yapılan sınavda tüm öğrenciler birbirine yakın puanlar almışsa grup HOMOJEN; Grup
homojense, öğrenciler arasındaki değişiklik az, puanların standart sapması küçüktür.
-Eğer ki yapılan sınavda öğrenciler birbirlerine uzak puanlar almışsa grup HETEROJEN; Grup
heterojense, öğrenciler arası değişiklik fazla, puanların standart sapması büyüktür.

✓ ERİKSON’UN PSİKO-SOSYAL GELİŞİM KURAMINA GÖRE GELİŞİM EVRELERİ:

-Temel güvene karşı güvensizlik (0–1 Yaş)
-Özerkliğe karşı kuşku ve utanç (1–3 yaş)
-Girişimciliğe karşı suçluluk (3–6 yaş)
-Başarıya karşı aşağılık duygusu (7–11 yaş)
-Kimlik kazanmaya karşı rol karmaşası (11–17 yaş)
-Yakınlığa karşı yalnızlık (17–30 yaş)
-Üretkenliğe karşı durgunluk (30–60 yaş)
-Benlik bütünlüğüne karşı umutsuzluk (60+ yaş)

✓ EKOLOJİK SİSTEM KURAMI: Gelişim üzerinde ekolojik çevrenin etkisi bulunmaktadır.

Bu çevre aileden politik sisteme doğru genişler. Bireyi incelerken ailesi, arkadaşları, il-ilçe ortamı, iş
yeri, medya, devlet, içerisinde bulunan kültür dikkate alınmaktadır.

✓ ANDROJEN, kişilik bireyin her iki cinsin istendik özelliklerini taşımasıdır. Bu kişilik yapısına sahip
birey hem eril hem de dişil özellikler taşıyabilir. Sadık iş yerinde eril özellikler olan atılganlık, aktiflik ve
rekabetçiliği gösterirken aynı zamanda evde dişil özellikler olan şefkatliliği göstermektedir.

✓ KOLHBERG’İN AHLAK GELİŞİM EVRELERİ:

-Gelenek Öncesi Düzey:
1. Evre: Cezadan kaçma ve ödül alma (heteronom ahlakı)
2. Evre: Bireycilik ve çıkara dayalı alış-veriş (Pazar değiş-tokuş ahlakı)
-Geleneksel Düzey:
3. Evre: Kişilerarası ilişkiler ve uyum ( akran kanısı ahlakı)
4. Evre: Sosyal vicdan evresi (kanun ve düzen ahlakı)
-Gelenek Ötesi Düzey:
5. Evre: Toplumsal anlaşma, yararlılık, bireysel ahlak
6. Evre: Evrensel ahlak

77
✓ GARCİA ETKİSİ (OLUMSUZ TAT KAŞULLANMASI): Tepkisel koşullanma sürecinde kazanılır. Kişinin bir
uyarana karşı verdiği olumsuz koşullu tepkiyi o uyaranlara da vermesidir. Verilen koşullu tepkide
etkinin yanılması söz konusudur.

✓ OLUMLU AKTARMA (TRANSFER): Bir alandaki öğrenmelerin kolaylaştırılmasına olumlu aktarma

denir.

✓ ORTAM DEĞİŞTİRME: Olumsuz davranış gösteren çocuğun kısa süreliğine ilgisini çekecek
uyarıcıların bulunmadığı bir ortama alınarak orada beklemesi sağlanır. Bu şekilde çocuk ortamdan
uzaklaşarak davranışı üzerinde düşünebilir.

✓ GELİŞİM İLKELERİ:
-Gelişim yordanabilir bir sıra izler. Bu sıra evrenseldir.
-Gelişimde bireysel farklılıklar vardır.
-Gelişimde kritik dönemler vardır.
-Gelişim bir bütündür.
-Gelişim süreklidir.
-Gelişim nöbetleşe devam eder.
-Gelişim kalıtım ve çevrenin ürünüdür.
-Gelişimde telafi yoktur.
-Gelişim zaman içinde giderek bireye özgü bir seyir izler.
-Gelişimde, hızlı değişimin olduğu evrelerde çevresel faktörün etkisi artar
-Gelişim binişiklik özelliği gösterir.

✓ OTOMATİK KODLAMA: Bireyin dikkat ve zihinsel işlem gerektiren birçok etkinliği aynı anda
yapabilme kapasitesidir.

✓ ÖĞRENİLMİŞ ÇARESİZLİK: Bireyin inandığı durumlarla karşı karşıya kalmasıdır. ÖRN: birey kpss’yi
çalışsam da kazanamam diye düşünerek sınava çalışmaz. Sınava girdiğinde sınavı kazanamaz.

✓ SÖNME: Koşulsuz ve koşullu uyarıcıların uzun süre bir araya gelmemesi koşullu uyarana verilen
koşullu tepkinin azalarak ortadan kaybolmasıdır.

✓ DAVRANIŞTA KONTRAST: Ortamdaki pekiştirme koşulları ile başka bir ortamdaki davranışın
görülme sıklığı arasındaki zıt ilişkidir. Davranışın sıklığında pekiştirildiği ortamda artı söz konusu iken
diğer ortamda davranış yoktur. ÖRN: Evde çok fazla sözü dinlenmeyen ve yeterince konuşma fırsatı
tanınmayan Hakkı okulda arkadaşları arasında çok fazla konuşan biri olarak tanınmaktadır.

✓ ÜST DÜZEY KOŞULLANA: Organizmada koşullu tepki oluştuktan sonra bu tepkiyi oluşturan koşullu
uyaran ile başka bir uyarıcıyı da koşullamasına denir.

✓ MORATORYUM KİMLİK STATÜSÜ: Ergenlik döneminde yaşanılan karasızlıkların ertelenmesi ya da

askıya alınması durumudur. ÖRN: Murat meslek seçiminde yaşadığı karasızlığın motivasyonunu
düşürmesinden korktuğu için karar vermeyi sınavdan sonraya bırakması

✓ MESLEKİ DANIŞMA: Meslekleri tanıma meslek seçimi konularında öğrenciye yardım için sunulan
rehberlik hizmetidir.

78
✓ EĞİTSEL REHBERLİK: Öğrencilerin alan, ders, okul seçimi, verimli ders çalışma, sınavlara hazırlık gibi
sorunlarıyla ilgilenen problem alanıdır.

✓ MÜŞAVİRLİK HİZMETLERİ: Öğrenciler için uygun bir okul ve ev ortamı oluşturmak, rehberlik
hizmetlerinin etkililiğinin arttırmak amacıyla öğretmen, yönetici ve velilerle yapılan çalışmalar bu
hizmetler kapsamındadır.

✓ REALİZM, gerçekliğin nesnel bir düzeni olduğunu ve insanların bu gerçekliğin bilgisine ulaşma
yetisine sahip olduğu görüşünü savunmaktadır. Realizme göre gözlem ve araştırma yoluyla
ulaşılabilir.

✓ REKABETÇİ SINIF ORTAMLARI: Öğrenciler sınıf arkadaşlarından daha iyi olmak için çaba gösterirler.
Sadece kendi bireysel başarılarını ve başkalarının başarısızlıklarını kutlarlar. Daha çok başarılı
öğrencileri güdüler.

✓ BİREYSELCİ SINIF ORTAMLARI: Sadece kendi başarılarını kutlarlar. Kişisel performansları önceden
belirlenmiş kriterlerle karşılaştırılarak veya mutlak değerlendirme esas alınarak yapılır. Daha çok
başarısız öğrencileri sürece katar.

✓ ÖĞRENME- ÖĞRETME SÜRECİNDE BİRÇOK DUYUYA HİTAP EDEN İPUÇLARI KULLANMANIN

SAĞLAYACAĞI FAYDALAR: - Öğrenme amaçlarını daha kısa sürede ve etkili biçimde gerçekleştirmek. –
Farklı öğrenme stiline sahip öğrencilere uygun uyarıcılar sunmak.- Motivasyonu arttırmak. – Öğretim
hizmetlerinin niteliğini arttırmaktır.

✓ TARTIŞMA YÖNTEMİ TEKNİKLERİ: Münazara, kollegyum, akvaryum, Sokrat semineri, kartopu,

Pazaryeri, forum, açıkoturum

✓ KOLLEGYUM: Tartışılan konuyla ilgili uzman bir gruba öğrenci gurubunun sorular yöneltmesi
şeklinde işler. Uzman grup konuyla ilgili derinlemesine araştırma yapar. İkinci grup uzman gruba
sorular yönelterek tartışma süreci yönlendirir.

✓ SÖZLÜ YOKLAMALAR, sözlü anlatım becerilerinin ana dili ya da yabancı dili kullanma becerilerinin
etkili bir biçimde yoklanabildiği araçlardır. Özellikle yazma becerisi gelişmemiş bireylerde ya da yazı
yazmaya sürekli veya geçici engelin bulunması halinde sözlü yoklamalar kullanılır.

✓ KAVRAM YANILGISININ OLUŞMA NEDENLERİ: - bilgi eksikliği – öğretimin somutlaştırılmaması –

karıştırılacak kavramların bir arada verilmesi – öğrencilerin önceki deneyimleri ve düşünceleri –
bilimsel olmayan inançlar – yanlış ilişkilendirmelerde bulunma – konuşma dilinden kaynaklanan
sebepler

✓ AYRILIP BİRLEŞME TEKNİĞİ: Öğrenciler diğer tekniklerde olduğu gibi küçük heterojen gruplara
ayrılır. Öğrenilecek konular grup öğesi kadar küçük parçalara ayrılır. Her gruptan birer üyenin
katılmasıyla bu parçalardan birini hazırlamak üzere yeni gruplar oluşturulur. Yeni oluşturulan gruplar
konunun kendilerine verilen kısmı üzerinde çalışlar. Sonra her üye kendi grubuna dönerek
kazandıkları bilgi ve becerileri grup arkadaşlarına öğretirler. Grup üyeleri tüm konuyu öğrendikten
sonra sınav yapılır ve sonuçlar bireysel olarak değerlendirilir.

79
✓ SINIF YÖNETİMİNDE KURALLARIN BELİRLENMESİ VE UYGULANMASINDA DİKKAT EDİLECEK
HUSUSLAR: Sınıf kuralları öğrencilerle birlikte belirlenmelidir – kurallar olumlu ifadeler taşımalıdır –
gözlenebilir davranışları içermeli, emir cümlelerinden oluşmamalıdır – öğretmen kurallara uyma
düzeyini arttırmak için model olmalıdır – kurallar bireylere göre farklılık göstermemelidir – öğretmen
kuralları uygularken tutarlı olmalıdır

✓ DAVRANIŞÇI YAKLAŞIM: İnsan bir etki tepki mekanizmasıdır. Sadece gözlenebilen davranışlar
üzerine odaklanan bu yaklaşıma göre çevre insanı şekillendirir.

✓ OLGUNLAŞMA: Bireyin kendisinden beklenen gelişim görevini yerine getirebilir düzeye gelmesidir.
Öğrenmeden bağımsız sadece biyolojik faktörler tarafından kontrol edilir. Olgunlaşma ile vücut organı
kendinden beklenen görevi yapmaya hazır hale gelir. Eğer çocuk yeterli zihinsel olgunluğa ulaşmazsa
soyut düşünemez.

✓ HAVİNGHURST GELİŞİM DÖNEMLERİ:

1. Bebeklik Dönemi (0–2 yaş) anahtar kelime: dünyaya uyum,
2. İlk Çocukluk Dönemi (2–6 yaş) anahtar kelime: kendini tanıma,
3. Son Çocukluk Dönemi (6–12 yaş) anahtar kelime: sosyalleşme,
4. Ergenlik Dönemi (12- 18 yaş) anahtar kelime: kimlik kazanma,
5. Genç Yetişkinlik Dönemi (18–35 yaş),
6. Orta Yetişkinlik Dönemi (35–60 yaş),
7. Yaşlılık Dönemi ( 60+ yaş)

✓ TELEGRAFİK KONUŞMA: İki farklı sözcüğün birleştirildiği gramer yapılarına uymayan, aralarında
bağlaç kullanmadan iki kelimenin peş peşe söylendiği dönemdir.

✓ Çocuğun yürümeyle birlikte çevreyi keşfetme ve tanıma istekleri de artmaktadır. Bu çocuğun

özerklik çabasıdır. Eğer çocuğun çevreyi tanıma isteği sürekli olarak kısıtlanırsa çocuklarda özerklik
yerine kuşku ve utanç duyguları gelişir.

✓ BİLİŞSEL AĞIRLIKLI9 ÖĞRENME KURAMLARININ TEMEL İLKELERİ : * Öğrenme pekiştirmeden

bağımsız gerçekleşir. * Pekiştirmenin etkisi dışsal pekiştirme yerine içsel pekiştirme olarak vardır. *
Öğrenme ile zihinde anlamsal değişmeler meydana gelir. * Bireyin çevresini anlama çabası öğrenmeyi
doğurur. * Öğrenme süresince birey zihinsel olarak aktiftir.

✓ İPOTEKLİ KİMLİK STATÜSÜNDE birey annesi ve babasının kendisi için belirlediği bir seçeneğe
bağlanır. Aşırı kontrolcü, çocuğa özerklik tanımayan aileler çocukları yerine karar verirler. Ergenlik
döneminde de onun için belirlediği seçeneğe yönelir.

✓ ÖZ DÜZENLEME: Bireyin kendi davranışlarını gözleyip belirlediği ölçütlerle karşılaştırarak,

davranışlarını bu ölçütlere uygun hale getirmeye çalışmasına denir.

✓ Bir davranışın olumlu bir etki yaratması bu davranışın görülme sıklığını arttırır. Bu durum Thorndike
tarafından etki yasası olarak açıklanmıştır. Edimsel koşullanma kuramı yine bu yasa doğrultusunda
şekillenmiştir.

80
✓ OLUMLU AKTARMA: Bir öğrenmenin kendinden sonraki öğrenmelere yönelik kolaylaştırıcı etkisine
denir.

✓ Alışkanlığın bastırılması yöntemi, istenmeyen davranışa neden olan koşulların ortadan

kaldırılmasıdır.

✓ KAÇINMA: Bireyin uyarıcı ile karşı karşıya gelmemek için yeni durum ortaya çıkmadan ortamdan
uzaklaşmaktır.

✓ Model alma yoluyla kazanılan duygulara dolaylı duygular denir. ÖRN: Merve böceklerle ilgili
olumsuz bir yaşantısı olmamasına rağmen gözlem sürecinde annesinin duygularını kazanmıştır.

✓ Bireyin çevresindekilerin davranışlarının sonuçlarından öğrenmesi dolaylı öğrenmedir. ÖRN: proje

çalışmalarını ailelerine yaptıranların yüksek puan aldıklarını gören Sezen de davranışını bu yönde
değiştirmeye karar verir.

✓ Kişinin belirli davranışları bazı ortamlarda sergilerken bazı ortamlarda sergilememesi ayırt etme
sonucudur. Birey davranışı pekiştirildiği ortamda sergilerken, pekiştirme almadığı ortamda
sergilemez.

✓ SABİT ARALIKLI PEKİŞTİRME: Burada davranış sayısı değil, geçen süre önemlidir. Belirli zaman
aralıklarındaki davranışların pekiştirilmesidir. Bu tarifede pekiştireci almaya yakın zamanlarda
davranışlarda artış meydana gelir. Pekiştireç alındıktan sonra ise organizmanın davranışlarında çok
fazla azalma meydana gelir. Örnek: Her hafta Çarşamba günü posta kutusuna bırakılmış olan zarflarını
alan bir kişi.

✓ KATEKSİS: Organizmanın içinde bulunduğu sosyokültürel özelliklere göre belirli dürtülerin belirli
nesnelerle ilişkilendirilerek öğrenilmesidir.

✓ ÖZDEŞİM: Kişinin iletişim sürecinde benlik sınırlarını kaldırarak kendisini karşısındaki insanla
özdeşleştirmesine denir.

✓ AYARLAYICI REHBERLİK: Okul rehberlik programlarının öğrencilerin ilgi, yetenek ve özelliklerine

uygun olarak hazırlanmasıdır. Bu işlev doğrultusunda öğrencilerin ihtiyaçları, bireysel farklılıkları
araştırılmalı ve araştırma sonuçları rehberlik programına yansıtılmalıdır.

✓ ZAMAN ÇİZELGESİ, öğrencinin gün içinde yaptığı tüm etkinliklerin kaydettirilmesi ile oluşturulur.
Öğrenci zamanı kullanma alışkanlıklarına ilişkin farkındalık kazanır.

✓ EĞİTSEL REHBERLİĞİN AMAÇLARI:

-Öğrencinin okula ve okulun bulunduğu çevreye uyum sağlaması,
-Etkin ders çalışma becerilerini kazanması,
-Eğitsel kararlar vermesi ve seçimler yapması,
-Başarıyı engelleyen etmenleri azaltması ya da ortadan kaldırması,
-Öğrencilerin ilgi, yetenek, eğilim ve özelliklerine uygun bir eğitsel bir ortam yaratması,
-Okul yaşamı ile meslek yaşamı arasındaki ilişkiyi sağlaması, vb. amaçlara yöneliktir.

81
✓ Kişinin, karşısındaki bireyin davranışından ötürü suçlayıcı, aşağılayıcı ve yargılayıcı bir dil kullanması
“ sen dili “ dir. Bu iletişim dilinde karşıdaki bireyin kişiliği hedef alınır.

✓ HOLLAND’A göre araştırmacı tiplerin sahip oldukları başlıca nitelikler:

-Sistematik çalışabilme
-Rasyonel ve eleştirel düşünebilme
-Bilimsel çalışma
-Titiz, bağımsız, sabırlı çalışma

✓ DEĞİŞKEN ORANLI PEKİŞTİRME: Organizmaya pekiştirecin belirli olmayan davranış sayısından sonra
verilmesi işlemidir. Pekiştireci kaç davranıştan sonra alacağını bilmeyen organizma pekiştireci alana
kadar davranışı sergilemeye devam eder. ÖRN: Dersi soru cevap yöntemiyle işleyen bir öğretmen,
sorulara doğru cevap veren öğrencilerine bazen beş soruda, bazen üç soruda bir puan vermektedir.

✓ ÖRNEK OLAY YÖNTEMİNİN ÖZELLİKLERİ:

-Öğrenci merkezli bir yöntemdir.
-Anlama, analiz etme, yorumlama, düşünme, karar verme, yaratıcı düşünme problem çözme gibi
yetenekleri geliştirir.
-Öğrenciler öğrendikleri bilgileri bir olay ya da durumda kullanarak sonuç elde ederler.
-Örnek olaylar dersin hedeflerine ve öğrencilerin gelişim seviyelerine uygun olmalıdır.
-Öğretmen öğrencilerin süreçte düşünmelerini sağlayacak anahtar sorular hazırlayarak yönlendirme
yapmalıdır.
-Öğrencilerin problem çözme becerileri gelişir.
-Öğrencilere yazılı metinler dağıtılarak ya da CD’lerde izlemesi sağlanarak yönlendirilir.
-Bilişsel alanın uygulama ve üzerindeki hedef alanlarını (analiz, sentez, değerlendirme) kazandırmada
kullanılır.
-Duyuşsal (ilgi, tutum, sosyal etkileşim) hedeflerin kazandırılmasında da kullanılır.

✓ PİAGET’E GÖRE BİLİMSEL GELİŞİMİ ETKİLEYEN İLKELER: Olgunlaşma, Yaşantı, Uyum, Örgütleme,
Dengeleme

✓ ÖRNEK OLAY YÖNTEMİNİN AŞAMALARI:

-Örnek olayın hazırlanması ve açıklanması
-Konunun ana hatlarını çıkarma
-Örnek olayın ve verilerinin toplanması
-Önceden bildikleri ile bağ kurma
-Neden-sonuç ilişkilerini kurma
-Örnek olay için olası çözüm yollarının önerilmesi
-Örnek olayın çözülmesi ve ortak karanın alınması
-Değerlendirmenin yapılması

✓ KİŞİSEL- SOSYAL REHBERLİK: Eğitim sürecinde öğrencilerin kişisel-sosyal gelişim ihtiyaçlarını

karşılamak ve böylece onların kişisel gelişim ve uyumlarına yardımcı olmak amacıyla yürütülen
rehberlik hizmetlerine kişisel rehberlik denir.

✓ AKTİF ÖĞRENME: Öğrencinin kendi öğrenmesinin yönetim ve sorumluluğunu üzerine aldığı,

zihinsel yeteneklerini kullanmaya yönlendirildiği bir öğrenme biçimidir.

82
✓ SINIF ORTAMINDA ÖĞRETMENİN ROLÜ VE GÖREVLERİ:
-İstendik davranışların kazandırılabileceği bir ortam hazırlama
-Sınıf içerisinde olumlu eğitim ortamı oluşturma
-Öğrencilerin özgüveninin artmasını sağlama
-Sınıf içerisinde iletişimi ve etkileşimi sağlama
-Öğretim için en uygun materyali kullanma
-Öğretim için gerekli planlamayı yapma
-Sınıfın fiziksel düzenlemelerini belirleme ve yapma
-Öğretim zamanını etkili ve düzenli kullanma
-Sınıf içerisinde güven ortamı oluşturma
-Öğretim için belirlenen hedefleri gerçekleştirme
-Öğretime engel olabilecek öğeleri ortama sokmama
-Öğrencileri güdüleme
-Öğrencilerin iletişim becerilerini geliştirme ve onları sosyalleştirme
-Öğrencilerin düşüncelerini dinleme ve onlara saygı gösterme
-Öğrencilere olumlu örnek olma
-Öğretimde öğrenci merkezli stratejiler benimseme
Öğrencilerin başarı seviyelerini yükseltme

✓ TEKNOLOJİ KULLANIMININ AMAÇLARI:

-Eğitim hizmetlerini büyük kitlelere kadar ulaştırmak,
-Bireysel eğitimin gerçekleşmesine ortam sağlamak,
-Eğitim ihtiyaçlarını ve olanaklarını tespit etmek
-Eğitim kurumlarında uygulama alanları oluşturarak, öğretim programlarını sürekli hale getirmek,
-Çevre faktörlerinin olumsuzluklarını kaldırarak, çevre faktörlerini uygun hale getirmek ve kontrol
etmek,
-Eğitim programlarını öğrenci yeteneklerine göre geliştirmek ve uyarlamak,
-Öğrenme ve öğretme süreçlerini daha verimli bir sistem haline getirmektir.

✓ GAGNE’YE GÖRE ÖĞRETİM ETKİNLİKLERİ ÖĞELERİ: Dikkat çekme, hedeften haberdar etme, önceki
öğrenmelerle ilişkilendirilme, içeriği sunma, rehberlik yapma, performansı ortaya çıkarma, dönüt
sağlama, performans değerlendirme, öğrencilerin kalıcılığını sağlama ve transferini güçlendirme

✓ YANSITICI DÜŞÜNME: Bireyin kendi öğrenme ve düşünme süreçlerine eleştirel bir biçimde
bakmasıdır. Bireyin kendi performansını geliştirmeye yönelik, yaptığı hataları sorgulaması ve
potansiyellerini tanımaya çalışması yansıtıcı düşünme ürünüdür.

✓ İLERLEMECİLİĞE GÖRE EĞİTİM: Öğrencinin ilgi ve ihtiyaçlarına göre düzenlenmelidir. Bu anlayışa

göre gelişmenin ve ilerlemenin önemli koşullarından biri demokrasidir. Bu nedenle eğitim ortamı
demokratik olmalı, öğrencilerin kendilerini yönetmelerine ve fikirlerini serbestçe ifade etmelerine
olanak sağlanmalıdır.

✓ KARTOPU(PİRAMİT): Önce bireysel sonra iki kişilik gruplar ardından çiftlerin oluşturduğu dörtlü
gruplar şeklinde kademeli olarak ilerleyen ve finalde herkesin karşısında sunum yapılan bir tartışma
tekniğidir.

83
✓ KAYNAŞTIRMA EĞİTİMİ: Özel eğitim gereksinimi olan öğrencilerin normal yaşıtlarıyla aynı ortamda
gördüğü eğitimdir.

✓ PROJE TABANLI ÖĞRENME: Problem çözme, araştırma-sorgulama temeline dayanan, öğrencilerde

yaratıcı problem çözme becerisini geliştirmeyi amaçlayan öğrenmedir. Bu yolla öğrenciler
karşılaştıkları probleme özgün çözüm yolları ararlar. Sorunun çözümüne yönelik tek ve ortak bir
çözümün benimsenmesi proje tabanlı öğrenme yaklaşımında söz konusu değildir.

✓ YAPILANDIRCI YAKLAŞIM: Öğrenme öznel bir süreçtir. Her birey yeni edindiği bilgiyi önceki
öğrenmeleriyle ilişkilendirerek öznel olarak işler. Bu içselleştirme sürecinde birey yaşayarak, kendi
deneyimlerinden öğrenmeli. Öğrenme ortamlarına getirilen problemler hayattan kopuk olmalıdır.

✓ ÖNLEMSEL SINIF YÖNETİM MODELİ: Sınıf yönetimi sırasında öğrencilerin başına gelebilecekleri,
öğrencilerin yapabilecekleri ile atacakları adımları önceden hesaplayarak önlem alınmasıdır.

✓ Sınıfta istenmeyen bir durumla ilk defa karşılaşılması halinde davranışın büyümeden sönmesi için
öğretmen öncelikli olarak davranışı görmezden gelmelidir.

✓ BAĞIMLI DEĞİŞKEN: Araştırmada bağımsız değişkenden etkilenen değişkendir. Araştırma sürecinde

sonuç olarak da dönüşebilir. Etkisi incelenen değişken bağımsız değişken, bu değişkene göre değişen
ise bağımlı değişkendir.

✓ GENÇ YETİŞKİNLİK DÖNEMİNİN GELİŞİM GÖREVLERİ: Düzenli bir iş sahibi olmak, geçimini sağlamak
ve karşı cinsle evliliğe yönelik yakın ilişkiler kurabilmek.

✓ İNSANCIL YAKLAŞIM: Davranışçı psikolojiye tepki olarak ortaya çıkmış ve davranışçı yaklaşımın
insanı bir etki-tepki makinesi olarak ele almasını eleştirmiştir. İnsan değerlidir ve doğasında iyilik,
güzellik, erdem gibi değerler vardır. Davranışları ihtiyaçlar şekillendirir ve insanın nihai amacı kendini
gerçekleştirmektir.

✓ GİRİŞİMCİLİĞE KARŞI SUÇLULUK: Çocuklarda merak duygusunun arttığı, buna bağlı soruların
fazlalaştığı ve belli amaçlara yönelik girişimlerin başladığı dönemdir. Bu dönemde çocuğun merakı
giderilemez ve tam aksine cezayla karşılanırsa çocukta suçluluk duygusu gelişir.

✓ GERİLEME: Bireyin içinde bulunduğu sıkıntılardan kurtulmak için daha önceki bir gelişim dönemine
ait davranışlar sergilemesidir. Bu sayede birey kendini daha mutlu ve rahat hissettiği önceki döneme
geriler.

✓ Öğretmenin incelediği program resmi programdır. Resmi programda yer almayan, plansız eğitim
etkinlikleri örtük program; resmi programın uygulanan boyutu içe vuruk (uygulamadaki) program;
herhangi bir nedenle işlenmeyen, üstünkörü geçilen program geçersiz ( ihmal edilen) programdır.
Resmi programda yer almadığı halde resmi programı desteklemek amacıyla öğretmen rehberliğinde
yapılan planlı ek eğitim etkinliklerine dayalı program ekstra programdır.

✓ Bir işte çalışanların sahip olmaları gereken mesleki beceri profilinin işin ustaları tarafından
tanımlanmasına dayalı ihtiyaç belirleme tekniği PROGEL DACUM tekniğidir. Ancak sahip olması
gereken beceriler ayrıntılı bir şekilde ve daha uzun süren uygulamalar şeklinde yapıldığında meslek iş
analizi kapsamında kabul edilir.

84
✓ Güçlü olduğunu kanıtlamak, yetersizlik duygusu yaşamak, öğretmenin çeşitli olumsuz
davranışından etkilenmek ve ilgi çekmeye çalışmak istenmeyen davranışlara neden olan etkendir.
Ancak BAŞARILI OLMA ÇABASI İÇİNDE OLMAK istenmeyen davranışa neden olmaz.

✓ Uyumlu renkler birbirine yakın renklerdir. Uyumlu renkler birlikte kullanıldıklarında birbirlerinin
etkisini azaltırlar. Arka zemin ve yazı rengi seçiminde uyumlu renklerin kullanılmasının doğuracağı en
büyük sorun yazılı materyalin okunabilirliğinin azalmasıdır. Bu nedenle yazılı materyallerde arka
zemin ve yazı rengi seçiminde ZIT (bütünleyici) renkler tercih edilmelidir.

✓ Problem çözme yönteminde senaryolar hazırlanırken, gerçek hayattan ya da gerçekleşmesi

muhtemel olan durumlardan bir senaryo öğretmen tarafından hazırlanır ve sınıfa getirilir. Hedefe
uygun bir öğrenme konusu temele alınarak sürecin sonundaki kazanımla ilişkilendirilir

✓ Konuşma halkası ve rol oynama tekniklerinde kazandırılması amaçlanan becer EMPATİdir. İstasyon
tekniğinde amaç YARIM BIRAKILAN İŞİ TAMAMLAMA becerisidir. Deney yöntemi ise ARAŞTIRMA
İNCELEME becerisi kazandırır. Altı şapka tekniğinin kazandırdığı beceri KARAR VERMEdir.

✓ -YARATICI DÜŞÜNME: Yeni özgün ürünler ortaya koyma, yeni çözüm yolları bulma, senteze
ulaşmadır.
-ANALİTİK DÜŞÜNME: Bir bütünü parçalarına ayırabilme ve parçaları ile bütün arasındaki ilişkiyi
yorumlayabilme ve farkları ayırt etmeye dayalı zihinsel etkinliklerdir.
-ÜST BİLİŞSEL: Öğrenmeyi öğrenme için gereken beceridir, araştırma sürecidir. Herhangi bir konunun
aktif, sürekli ve dikkatli bir şekilde düşünülmesidir.
-YANSITICI DÜŞÜNME: Öğrenme ortamında elde ettiği bilgiler ışığında geçmişinden ders çıkartarak
geleceği kurgulayan, açık fikirli, sorgulama becerisine sahip düşünmedir.

✓ Sistematik hatalar ölçme geçerliğini etkiler ama güvenilirliği etkilemezler.

✓ Güvenilirlik; duyarlılık, kararlılık, tesadüfi hatalardan arınıklık, iç tutarlılığı kapsar. Güçlük hem
güvenilirlik hem de geçerlilikle ilişkilidir. Geçerlik ise tüm sayılan kavramların oluşturduğu ana
başlıktır.

✓ GESTALT psikologları iki ışık kaynağını biri yanarken biri söner şekilde ayarladıklarında karanlık
ortamda deneklerin iki ışık kaynağı olduğu değil, tek ışık kaynağını hareketli gibi algıladıkları
görülmüştür. Bu durum PHİ FENOMENİ olarak adlandırılmış ve davranışçı kuramlara karşı bir argüman
olarak kullanılmıştır.

✓ ÖZ DÜZENLEME KAPASİTESİ, bireyin kendi davranışlarını gözleyip kendi ölçütleri ile

değerlendirmesi ve gerekiyorsa davranışlarını kendi ölçütlerine uygun hale getirmek için çaba sarf
etmesidir.

✓ Bir davranış karşısında eleştiri, nasihat, avutma, sorgulama, teselli, geçiştirme vb. davranışlar
iletişim engeli oluşturmaz.

✓ Okul öncesi çocuklarının iç dünyasına inebilmek, duygu ve düşüncelerini öğrenebilmek amacıyla

kullanabilecekleri en uygun teknik OYUN TERAPİSİdir.

85
✓ Meslek analizi bir ihtiyaç analizi yaklaşımı değil, ihtiyaç belirleme tekniğidir. Eğitim ihtiyaçlarının
belirlenmesinde bazı referans gruplarının, demokratik kitle örgütlerinin, derneklerin, sendikaların
görüş ve taleplerinin dikkate alındığı ihtiyaç belirleme yaklaşımı demokratik yaklaşımdır.

✓ İstenmeyen öğrenci davranışları karşısında yapılması gereken ilk iş davranışın sebeplerini yani
sorunu anlamaktır.

✓ Materyal tasarımında dikkat edilmesi gereken hususlar;

-Üç kelimeden uzun başlıklar büyük harflerle yazılmamalıdır.
-Satırlar arasında yer alan mesafe, harf büyüklüğünün 1,5 katı olmalıdır.
-İki kavram arasındaki farkı belirtmek amacıyla ilgili görseller yan yana verilmelidir.
-Süslü yazı tipleri yerine düz yazı tipleri kullanılmalıdır.
-Görsellerde en fazla iki yazı tipi kullanılmalıdır.

✓ Görsel materyallerde yer alan tasarım öğelerinin kendi aralarında verilmek istenen mesajla uyumlu
olmaları BÜTÜNLÜK ilkesidir. Bir görselde bütünlüğü sağlamak için öğeler üst üste bindirilebilir, işaret
araçları ile çizgi, şekil, renk ve çerçeve gibi görsel araçlar kullanılabilir.

✓ Problem çözme basamakları bilimsel basamakları oluşturduğundan kazandırılacak en temel üst

düzey düşünme becerisi BİLİMSEL düşünmedir.

✓ İşbirlikli öğrenmenin en temel ilkesi olumlu bağımlılıktır. Olumlu bağımlılığın oluşmadığı gruplarda
diğer ilkelerin ortaya çıkması ve kazanımların elde edilmesi beklenemez. Bu nedenle kazanımlara
ulaşılamamasında en çok etkili olan ilkenin olumlu bağımlılık olduğu söylenebilir.

✓ -TURUNCU LASTİK ÇİZME: Acil ve tehlikeli durumları

-PEMBE EV TERLİĞİ: İnsancılığı, hassasiyeti
-MOR BİNİCİ ÇİZME: liderliği hakimiyeti
-KAHVERENGİ YÜRÜYÜŞ AYAKKABISI: Esnekliği ve alternatifi
-GRİ SPOR AYAKKABI: Tarafsızca bilgi toplamayı
-LACİVERT RESMİ AYAKKABI: Resmiyet ve rutin işler

✓ Deneysel araştırma yönteminin diğer araştırma yöntemlerinden iki farkı vardır. 1- Neden sonuç
ilişkilerinin incelenebilmesi. 2- Araştırmacının bazı parametreleri değiştirerek sonuçları gözlemesidir.

✓ Pek çok psikomotor öğrenme sürecinde olduğu gibi basketbol öğrenmede de kritik dönem kavramı
işlevseldir. Basketbol temel hareketlerinin küçük yaşta eğitime başlanıldığında daha iyi öğrenilmesi
kritik dönem kavramıyla ilgilidir.

✓ TELAFİ ( ÖDÜNLEME) savunma mekanizması bireylerde iki biçimde gözlenir. Birincisi eksik ve
başarısız olduğumuz bir alandaki eksikliği başka bir alanda aşırı çalışma ile gidermeye çalışma. İkincisi
ise başarısız göründüğümüz bir alandaki zayıflığımızı yine aynı alanda aşırı çaba ile gidermeye
çalışmamız.

✓ Bebeklerin belirli bir aydan sonra hareket eden her nesneyi gözleriyle takip etmesi olgunlaşma ile
ortaya çıkan bir davranıştır. Bebeklere gözlenen bu davranış öğrenme ürünü olan bir davranış olarak
kabul edilemez.

86
✓ Çocuklar doğuştan utanma duygusu ile doğmazlar. Utanma duyuşsal bir öğrenmedir. Klasik
koşullanma ile öğrenilir ve koşullu tepkidir.

✓ Kavramlara, ilkelere, nesne ve olayların anlamlarına dair bilgilerin depolandığı bellek ANLAMSAL (
SEMANTİK) bellektir. Demokrasi hukuk adalet gibi kavramlar.

✓ TERSİNE KAYNAŞTIRMA: Özelikle okul öncesinde, yetersizliği olmayan öğrencilerin; kaynaştırma

uygulaması yapan özel eğitim okullarında eğitim alması olarak tanımlanmaktadır. Kaynaştırma
eğitiminde yetersizliği olan öğrenci, normal sınıfta eğitim görür; tersine kaynaştırmada ise yetersizliği
olmayan öğrenci, kaynaştırma uygulaması yapılan özel eğitim okullarında eğitim görmektedir.

✓ Toplu dosyaların öğrenci başarılarını karşılaştırmak gibi bir işlevi yoktur.

✓ Bilgiye ulaşma sezgiyi temele alan, öğrencilere model olan, kültürlü, entellektüel evrensel
değerlere göre davranan öğretmen DAİMİCİDİR.

✓ Öğrencinin kendine güven benlik algısı ya da kendini ifade edememe kaynaklı istenmeyen
davranışlara yönelik en etkili çözüm ona sorumluluk vermektir, bu sorumluluk verilirken de öğrenci
özellikleri dikkate alınmaktadır.

✓ Öğrencilerin birbirleriyle ilişkili sözcük ve resimlerin aynı anda sunulduğu ortamlarda; ilgili sözcük
ve resimlerin birbiri ardı sıra sunulduğu ortamlara göre daha iyi öğrenmesi zamansal yakınlık ilkesidir.

✓ Duygu ve düşünceler arasındaki farkın görülmesi ve empati becerilerinin tartışma yaparak

geliştirilmesi için KONUŞMA HALKASI öğretim tekniği kullanılabilir. Öğrencilerin empati kurdukları
bireyin özelliklerini canlandırması da rol oynamadır.

✓ Davranışın küçük parçalara ayrılarak pekiştirilmesi zincirleme olarak tanımlanır. Bu süreçte her
doğru davranış pekiştirildiği için sürekli pekiştirme kullanılmıştır.

✓ İl veya ilçede özel gereksinimi olan öğrenciler için özel eğitim faaliyetlerini yürütme görevi,
RAMların görevi değildir. Bu görev özel ve resmi eğitim-öğretim kurumlarının görevidir.

✓ "İnsan zihni boş bir levhadır, doğuştan hiçbir şey gelmez" düşüncesi davranışçı kuramdır.

✓ Aynı konuda birbirinden bağımsız olarak yapılmış çalışmaların sonuçlarını istatistiksel yöntemlerle
bir araya getirip ortak sonuç elde etmeye meta-analiz yöntem denir.

✓ Öğrenme, yaşantı ve olgunlaşma sonucunda bireyde görülen her türlü değişikliklere gelişim denir.

✓ Genotip, anne babadan kalıtımla getirilen tüm özelliklerdir.

✓ Zeka kapasitesi kalıtımla gelir ancak uygun çevre koşullarıyla var olan zeka kullanılır.

✓ Çocukların konuşmaları için gerekli olan duyarlı zaman aralığı 12-18 aydır.

✓ İkincil cinsiyet özellikleri birincil cinsiyet özelliklerinden önce görülür.

✓ Özümleme dış dünyayı mevcut şemalarla açıklamadır.

87
✓ Uyumsama mevcut şemayı değiştirmedir.

✓ Dengesizlik şaşırma, anlam verememe durumudur.

✓ Nesne sürekliliği bebeğin belleğini kullanmaya başladığının ilk göstergesidir.

✓ Monolog, çocuğun yanında biri varmış gibi kendi kendine konuşmasıdır.

✓ En ilkel savunma mekanizması inkardır.

✓ En olumlu savunma mekanizması yüceltmedir.

✓ Yaşanılan olumsuzluklara hep iyi tarafından bakılması pollyannacılıktır.

✓ Refleks ertelenebilir fakat engellenemez.

✓ Öncelik etkisi: Önceden öğrenilen bilgilerin daha iyi hatırlanması

✓ Sonralık etkisi: Yeni bilgilerin eskilere göre daha iyi hatırlanması

✓ Nötr uyarıcı: Organizmada herhangi belli bir davranışa neden olmayan uyarıcılar

✓ Sinemada lambaların sönmesi ile filmin başlayacağını bilmemiz, olumlu habercilik

✓ Sinemada lambaların tekrar yanmasıyla filmin bittiğini bilmemiz, olumsuz habercilik

✓ Pekiştirmenin farklı davranış oranlarında verilmesi değişken oranlı pekiştirmedir.

✓ Farklı pekiştirme tarifelerinin birlikte kullanılması katışık (birleşik) pekiştirmedir.

✓ Bir başkasının cezalandırıldığını izleyen birinin o davranışı sergilememesi dolaylı cezadır.

✓ Bir alandaki ögelerin aynı yönde giden bir örüntü veya şekil olarak algılanması devamlılık yasasıdır.

✓ Kısmi bellek kaybı durumuna amnezi denir.

✓ Daha önceden tasarlanmış bir programa bağlı kalmadan yapılan eğitim etkinliklerine informal
eğitim denir.

✓ Değerlerin zorla kazandırılması zoraki kültürlemedir.

✓ Örtük program, yazılı çizili olmayan hedefleri ve öğrenme-öğretme etkinliklerini kapsar.

✓ Yeniden kurmacılıkta toplumsal değişim ve reform önemlidir.

✓ Konu merkezli tasarımda konular ve dersler önemlidir.

✓ Öğrenci merkezli tasarımda öğrenci ilgi ve ihtiyaçları, katılımı önemlidir.

✓ Sorun merkezli tasarımda toplumun karşılanmamış ihtiyaçları önemlidir.

88
✓ Bilgi basamağında bilgiler aynen hatırlanır.

✓ Kavrama basamağında bilgiler yorumlanarak farklı ifade edilebilir.

✓ Değerlendirme basamağında öğrenci ölçütlere göre eleştirir, değerlendirir ve yargılar.

✓ İpucu istenilen davranışa yönlendirir.

✓ Pekiştireç istenilen davranışın sıklığını ve tekrarını artırır.

✓ Dönüt hatayı belirtir, gösterir ve en aza indirir.

✓ Düzeltme hatayı giderir.

✓ Etkin katılım öğrencinin öğrenme çabasına girmesidir ve öğrenmenin kalıcılığını artırır.

✓ Halo etkisi değerlendirmenin nesnel olmasını engelleyebilir ve değerlendirmeye öznellik katabilir.

✓ Bilginin gerçek yaşamda kullanılabilir olması, yaşama yakınlığı ifade eder.

✓ Etkin karılım ilkesi, bireyin öğrenme sürecine farklı duyu organlarını kullanarak dahil olmasıdır.

✓ İş birliğine dayalı öğrenme çok yönlü ve empatik düşünme becerilerini geliştirir.

✓ Yazarlar, şairler, konuşmacılar sözel-dilsel zekaları gelişmiştir.

✓ Mimarlar, ressamlar, grafik tasarımcılar görsel zekaları gelişmiş kişilerdir.

✓ Programlı öğrenmede, tam öğrenmeden farklı olarak, bireysel hız en önemli kavramdır.

✓ Sunuş yoluyla öğretim stratejisi David Ausubel tarafından geliştirilmiştir.

✓ Buluş yolu ile öğrenme stratejisi, Bruner tarafından geliştirilmiştir.

✓ Münazarada birbirine zıt görüşleri savunacak, konunun lehine ve aleyhine iki farklı grup meydana
getirilir.

✓ Brifing, bir konu üzerine uzmanların ilgili kişilere bilgi aktarmasıdır.

✓ Sokrat tartışmasında tümdengelim yöntemi kullanılır.

✓ 5N1K tekniği veri toplama aşamasında kullanılır.

✓ Beyaz şapka tarafsızlığı simgeler.

✓ Kırmızı şapka düşünceye duyguları katar.

✓ Siyah şapka tehlikelere işaret eder.

✓ Sarı şapka iyimser, pozitif, olumlu bakış açısını simgeler.

89
✓ Yeşil şapka üretkenliği işaret eder.

✓ Mavi şapka sonuçları birleştirir, çözüm önerir.

✓ Müze eğitimi öğrencilere sanatsal ve entelektüel bir bakış açısı kazandırır.

✓ Özel eğitim normal olarak kabul edilen gruplarla eğitimini sürdüremeyen öğrencilere ayrı program
hazırlanmasıdır.

✓ Rehberlik tanımında vurgulanan süreç tüm yaşamı açıklar.

✓ Rehberliğin birincil amacı bireyin kendini tanıması, nihai amacı bireyin kendini gerçekleştirmesidir.

✓ Rehberlik hizmetlerinde gizlilik esastır.

✓ Rehberlik hizmetlerinden hayat boyu yararlanılabilir.

✓ Gelişimsel model bugün okullarda uygulanan çağdaş rehberlik modelidir.

✓ Müşavirlik hizmeti sadece okul rehber öğretmeni tarafından sunulabilir.

✓ Öğretim kademelerine göre rehberlik hizmetlerinde değişmeyen tek şey ilkeler ve genel
amaçlardır.

✓ Benlik saygısı bireyin kendine biçtiği değerdir.

✓ Karşıdaki kişinin birey üzerinde yarattığı olumsuz etkilerin duyguların suçlayıcı ve yargılayıcı
olmadan karşıya iletilmesi ben dilidir.

✓ Çatışma çözme yöntemleri kaplumbağa: pasif çatışma çözmedir.

✓ Çatışma çözme yöntemleri ayıcık: karşı tarafın istekleri önemlidir.

✓ Çatışma çözme yöntemleri tilki: orta noktada bulunmadır. Herkes menfaatinden taviz verir.

✓ Çatışma çözme yöntemleri köpekbalığı: kazanmak önemlidir.

✓ Çatışma çözme yöntemleri baykuş: alternatif çözüm arayışıdır.

✓ İd bireyin ilkel benliğidir.

✓ Ego ruhsal yapının düzenleyici uyum ve denge sağlayan parçasıdır.

✓ Süperego kişiliğin vicdan ve ahlaki yönüdür.

✓ Bilinç dış dünyadan ya da bedenin içinden gelen algıları fark eden zihinsel olayları ve süreçleri
içerir.

✓ Herhangi iki değer arasında başka bir değer alan değişkene sürekli değişken denir.

✓ İki değişken arasına başka bir değerin giremediği değişken türüne süreksiz değişken denir.

90
✓ Nicel değişken sayılarla ifade edilen özelliktir.

✓ Nitel değişken sıfatlarla veya sembollerle ifade edilen özelliktir.

✓ Bağımsız değişken bir araştırmada etkisi incelenen, neden durumundaki değişkendir.

✓ Bağımlı değişken bir araştırmada etkilenen, sonuç durumundaki değişkendir.

✓ Ölçülen özellik için birden fazla ölçme işlemi yapılıyor ve yeni bir birim cinsinden ifade ediliyor ise
türetilmiş ölçme denir.

✓ Ölçme sonucunun sayı ya da sembollerle ifade edilmesine ölçüm denir.

✓ Ölçme aracının en küçük parçası birimdir.

✓ Aralıklı ölçekte sıfır izafi, oranlı ölçekte sıfır mutlaktır.

✓ Mutlak ölçüt kullanılarak yapılan değerlendirmeye mutlak değerlendirme denir.

✓ Bağıl ölçüt kullanılarak yapılan değerlendirmeye bağıl değerlendirme denir.

✓ Veriler büyüklük sırasına konulduğunda verilerin ortasında yer alan değer ortancadır.

✓ Mod, bir veri kümesinde en çok tekrarlanan ölçme sonucuna denir.

✓ Ranj, en yüksek değer ile en düşük değer arasındaki farktır.

✓ Aritmetik ortalama bir testi oluşturan maddelerin, madde güçlük indekslerinin toplamına eşittir.

✓ İç tutarlılık, ölçme aracını oluşturan soruların birbiriyle uyumudur.

✓ Güvenirlik katsayısı sıfır (0) ile bir (1) arası değer alır.

✓ Ölçme aracında aranan en önemli, öncelikli özellik geçerliktir, sonra güvenirlik ve sonra
kullanışlılıktır.

✓ -Güvenli Bağlanma: Kendine ve başkalarına güvenme

-Saplantılı Bağlanma: Kendine güvenmeme, başkalarına güvenme
-Kayıtsız Bağlanma: Kendine güven, başkasına güvenme
-Korkulu/Kaygılı Bağlanma: Kendine ve başkalarına güvenmeme

✓ Vygotsky’nin eğitimle ilgili görüşleri:

-Çevrenin insan üzerindeki etkisini önemser.
-İşbirlikçi öğrenmeyi savunur.
-Sosyal çevreyi önemser.
-Sosyolojik süreçleri önemser.

✓ Rol oynama tekniğine uygun oturma düzeni U biçimidir.

✓ Sokrates Seminerinde Kavram Ağı etkili bir biçimde kullanılır.

91
✓ İstasyon: Öğrenci merkezli bir yöntemdir. Öğrencilerle işbirliği, yaratıcılık, başlanmış bir işi devam
ettirme ya da bitirme, katılımdan keyif alma, kurallara uyma, iletişim becerisi geliştirme, özel
yetenekleri ortaya çıkarma ve üretme özelliklerini geliştirir. Çekingen öğrencilerin sürece aktif olarak
katılmasını sağlar.

✓ “Öğrencilerin zihni boş bir levha gibidir. Bu nedenle öğretmenler sahip oldukları bilgilerle bu boş
levhaları süreç içerisinde doldurmalıdır.” Görüşüne sahip bir öğretmen ANLATIM ve SEMİNER’i
kullanmalıdır.

✓ 7E modelinin DEĞİŞİM aşamasında öğrenciler grup çalışmasına yönelerek ortak çalışma yaparlar.

✓ -Yaratıcı düşünme: Hayal gücü ve mevcut bilgileri kullanarak yeni, özgün, orijinal düşünce özellikleri
ortaya çıkarma.
-Eleştirel düşünme: Ölçüt oluşturma, yorum yapma, sorgulama ve değerlendirme yapma.
-Yansıtıcı düşünme: Mevcut bilgilerin farkında olma ve kullanma, hataları fark etme ve değiştirme,
özeleştiri yapma.
-Analitik düşünme: Çözümleme yapma, parça bütün ilişkisi kurma, tümevarım ve tümdengelimsel akıl
yürütme.
-Lateral ( yanal) düşünme: Sistemli, örgütlü düşünme, fikirleri düzenleme, farklı bakış açıları kullanma

✓ Başvuran kişi sayısı çok, alınacak kişi sayısının az olduğu bir sınavda madde ayırt edicilik orta (0.50)
madde güçlüğü ise sıfır (0) ‘a yakın olmalıdır.

✓ -Delphi (Anket) : Zaman acısından ekonomik değil, parasal anlamda ekonomiktir.

-Progel-Dacum: Bir mesleği ya da mesleği yürütmek için gerekli anahtar noktaları çıkarmaktır.
Mesleğin beceri profili çıkarılır. Dacum ustalarla yapılır.
-Meslek Analizi (İş) : Mesleğe eleman seçilirken kullanılır. İşe alınacak kişilerde bulunması gereken
özellikler belirlenirken kullanılır.

✓ -Çekirdek programlama yaklaşımı: İlk önce ortak öğrenilecek konular verilir sonra öğrencilere
seçenekler sunularak ilgi duyduğu alanlarda ders almaları sağlanır. Birden fazla alanda uzmanlaşma
şansı verilir. Temel amaç toplumsal sorunları çözmektir.
-Modüler programlama yaklaşımı: İçerik düzenlenirken konular ölçekler halinde düzenlenir. Bu
modüllerin ilişkili olması beklenmez. Her modül kendi içinde farklı yaklaşımla düzenlenebilir.
-Disiplinlerarası programlama yaklaşımı: Merkeze alınan bir derste işlenen konu, diğer derslerde de
benzer veya aynısı olarak düzenlenir. Dersler arasında ilişki kurulur.
-Sarmal programlama yaklaşımı: Konuların yeri ve zamanı geldikçe tekrar tekrar ve her seferinde
derinlemesine, daha karmaşık ve genişleyerek düzenlenmesidir.

✓ Bireyin içinde yaşadığı kültürün gelişimsel özelliklerine etkisinin incelenmesi ETNOGRAFİK

ÇALIŞMADIR

✓ Beslenme, hastalık, iklim, sosyoekonomik koşullar, eğitim, kültür ÇEVRE FAKTÖRÜDÜR

✓ Farklı gelişim alanlarının birbirini etkilemesi GELİŞİMİN BÜTÜNLÜĞÜ İLKESİDİR

✓ Çocuk odaklanmadan bütün parça ilişkisini kuramaz İŞLEM ÖNCESİ DÖNEMİN bir özelliği

92
✓ Bireyin kendisinde var olan bir özelliği başkalarında varmış gibi düşünmesi ya da davranması
YANSITMA-SAVUNMA MEKANİZMASIdır.

✓ Bireye öğrenme sürecinde verilen desteğin süreç ilerledikçe aşama aşama azaltılması ve her
aşamada dönüt verilmesi YAPI İSKELESİdir.

✓ Bireyin bir uyarıcıyı var olan şemaları içinde algılaması PİAGET İN BİLİŞSEL GELİŞİM KURAMINA
GÖRE ÖZÜMLEME DİR.

✓ Bireyin var olan durumu şemalarıyla açıklayamaması DENGESİZLİKtir.

✓ Birey ne olmak istediğini bilir ancak baskılar sonucunda mecburen başkalarının seçimini yaşar
gölgelenmiş kimlik

✓ Tekrar ve yaşantı sonucu ortaya çıkar KALICI İZLİ DAVRANIŞ

✓ Öğrenme sürecinde önceki öğrenmelerin yeni öğrenmeleri zorlaştırması NEGATİF TRANSFER

✓ Organizmanın kaç davranış yapınca pekiştirileceğini bilmesi DEĞŞKEN ORANLI PELİŞTİRME

✓ Organizmanın uyarıcıya maruz kalmamak için davranışta bulunması KAÇINMA KOŞULLANMASIdır

✓ Bir durumda ya da ortamda pekiştirilen bir davranış benzer durumlarda ortaya çıkar ve
pekiştirilmezse söner. Pekiştirildiği ortamda ise artış gösterir DAVRANIŞTA KONTRAST.

✓ Bireyin davranışının sonunda ortama istenmeyen bir durum gelmesi CEZA

✓ Bireyin ortamda var olan hoşa gitmeyen uyarıcıdan kurtulmak amacıyla davranışta bulunması
OLUMSUZ PEKİŞTİRME

✓ Bireyin pekiştirildiği durumda pekiştirilen davranışa benzer davranışlarında pekiştirildiği gibi artış
göstermesi TEPKİ GENELLEMESİ

✓ Baş harfleri kullanarak anlamlı cümleler oluşturmak AKROSTİŞ.

✓ Okuyarak ya da dinleyerek öğrenme süreci BİLİŞSEL ÖĞRENME

✓ Bireyin neşene içinde bulunduğu durum değişse bile hep önceki halinin algılanması algıda
değişmezlik

✓ Öğretmenin öğrenciden aldığı bilgilerin gizliliğini korumak zorunda olması REHBERLİK HİZMETİNDE
GİZLİLİK HESABI.

✓ Bireyin karar verme problem çözme gereksinimi karşılayarak bireyle yüz yüze kurulan psikolojik
yardım PSİKOLOJİK DANIŞMA

✓ Gerçekçi, araştırıcı, sosyal, girişimci, geleneksel, sanatçı HOLLAND IN MESLEKİ ÇEVRE TANIMI

✓ Başkalarının haklarını küçük görmeden ve zedelemeden kişinin kendi haklarını koruması

ATILGANLIK

93
✓ Kavram, ilke, kural, genelleme, problem çözme ÖZNEL BİLGİ YAPISIDIR.

✓ Aşamalı, ilişkili olmalı ve özet bilgiler, yansıtmalıdır BİLGİLERİN SUNUMU

✓ Görsel unsurların ağırlık bakımından birbirini dengelemesidir DENGE

✓ Ön yargıları ve tutarlığı değerlendirme fikirleri düşünceleri ve iddiaları ayırt etme ELEŞTİREL

DÜŞÜNCE AYIRT ETME

✓ Öğrencilerin farklı görüş ve düşüncelere saygı duyması KONUŞMA HALKASI TEKNİĞİ

✓ Bütün sınıfın her aşama katkı sağlaması İSTASYON TEKNİĞİ

✓ Belli bir ölçütte tartışılmış tamamlanmamış ya da sınıfta işlenen konuların tekrarı ve pekiştirilmesi
soru soran ve cevap veren iki grup olması ZIT PANEL

✓ Sürecin bireysel gerçekleşmesi grup etkileşiminin olmaması BİREYSEL ÇALIŞMA

✓ Önceden grup tarafından araştırma ve inceleme yapılması panel ortamında dinleyicilere sunum
yapma ÇALIŞMA GRUBU

✓ Aynı yaştaki bireylerin yetenek cinsiyet zeka kültür gibi öğrenme süreçlerinde farklılıklar olması
BİREYSEL FARKLILIK

✓ Somut işlemler döneminde kazanılır KORUNUM İLKESİ

✓ Bireyin yaşadığı deneyimleri ifade eden kavram YAŞANTI

✓ Öğrenilen bilgilerin eski bilgileri unutturması GERİYE KET VURMA

✓ Bireyin merak ettiği hoşlandığı bir durumu yapmaya istekli hale gelmesi İÇSEL GÜDÜLENME

✓ Bellek destekleyici ipuçlarından verilir ZİNCİRLEME

✓ Bireyin başkalarını gözleyerek öğrenmesi SOSYAL ÖĞRENME

✓ Bireyin belli davranışlarının ya da süreçlerin yapılış işlem sırasının saklandığı bellek İŞLEMSEL
BELLEK

✓ Nötr ve koşulsuz uyarıcıların aynı anda verilmesi EŞZAMANLI KOŞULLAMA

✓ Bireye ilişkin bilginin bireyin kendisinden ya da onunla ilgili kişilerden elde edilmesi GÖRÜSME

✓ Tahrik edilmeden bir veya daha fazla öğrencinin düzenli olarak ve kasten bir öğrenciye yapmış
oldukları zorbalık AKRAN ZORBALIĞI

✓ Bireylerin karşısındakinin davranışlarıyla ilgili duygu düşünceleri suçlamadan yargılamadan ifade

etmesi BEN DİLİ

94
✓ Öğrencilerin öğrendiklerini pekiştirmek tekrar etmek ve yazılan bir soruyu açıklamak için SORU
TURU kullanılır

✓ Vücut organlarının kendisinden beklenen işlemleri yerine getirilecek durumda olması

OLGUNLAŞMA

✓ Çocuğa anne ve babadan genler yoluyla geçen özellikler KALITIMdır

✓ Ergen benmerkezciliği içinde yer alan bir durumdur OMNİPOTENT DÜŞÜNCEdir

✓ Bilgilerin depolandığı bellek alanı UZUN SÜRELİ BELLEKdir

✓ Model alınan davranışın tekrarlanma süreci GÜDÜLENME SÜRECİdir.

✓ Etkili ve anlamlı öğrenmelerin olmasında kullanılan görsel materyaller KAVRAM HARİTALARIdır

✓ Sınıfta oluşturulan iki grubun sırayla sunum yapmaları TARTIŞMA TEKNİĞİ

✓ Öğretmenin bir işin aracın nasıl yapıldığını öğrencilere göstermesi GÖSTERİP YAPTIRMA

✓ Duyarlılık Kazanma: Bir alana ya da nesneye olan ilgililiğin ve verimliliğin artmasıdır.

✓ Organizmanın içinde bulunduğu ortama istenmeyen, itici bir uyarıcının eklenmesi 1. TÜR CEZA

✓ Bir öğretmen sınıf içi eğitim sürecini düzenlerken uzaktan eğitimi, internet tabanlı öğretimi birlikte
kullanmak ve öğrencilerin farklı yollardan öğrenmelerini desteklemek HARMANLANMIŞ ÖĞRETİMDİR

✓ Eğitim programları bireye değişmez, evrensel ve mutlak doğruları öğretecek şekilde

düzenlenmelidir görüşü DAİMİCİLİK EĞİTİM FELSEFESİ

✓ Problem çözmede kullanılır. Birey işleve takılmadan, alternatif bakış açısını IRAKSAK DÜŞÜNMEYLE
GELİŞTİRİR.

✓ Farklı yaş – aynı zaman KESİTSEL

✓ Konuların yeri geldikçe tekrar işlendiği ve kapsamın gidere genişlediği içerik düzenleme yaklaşımı
SARMAL

✓ Formüllerin mutlaka ezberlenmesi, soruların ancak formüllerle çözülmesini söyleyen yaratıcı

düşüncenin önündeki en büyük engel KESİTSEL

✓ Öğretim teknolojilerinin bir öğrenme ortamındaki uygulanmasına ilişkin aşamalarının sıralaması,

tasarlama, geliştirme, kullanma, yönetim, değerlendirme.

✓ İşlem öncesi çocuklar kendi algılarına göre çıkarımda bulunurlar. Bu çıkarımlar sezgilere dayandığı
için SEZGİSEL DÜŞÜNME

✓ Anlatılacak konular öğrencilerin bildiği ya da günlük hayatta karşılaştığı kavramlara benzetilerek

anlatılır. Somutlaştırma yapılır benzetme tekniğinden yararlanılır. METAFOR TEKNİĞİ

95
✓ Çocuğun bir ortamda yapamadığı davranışı farklı bir ortamda arttırarak yapmasıdır DAVRANIŞTA
KONTRAST

✓ Kişinin kendisini kabul etmesi-başkasını kabul etmesi kendini gerçekleştirmesi gizil güçlerinin
ortaya çıkarılması hedeflenir REHBERLİK HİZMETLERİ KAPSAMINDA

✓ Kişinin kendisini kabul etmesi-başkasını kabul etmesi kendini gerçekleştirmesi gizil güçlerinin
ortaya çıkarılması REHBERLİK HİZMETLERİ KAPSAMINDA hedeflenir

✓ Öğretim sürecinin başında öğrencilerin güçlü ve zayıf yönlerini hazır oluş düzeylerini belirlemek
amacıyla yapılan değerlendirmelere TANIMA VE YERLEŞTİRMEYE YÖNELİK DEĞERLENDİRME denir.

✓ BİREY kararlarını sürekli erteler. Bu durumdan dolayı da rahatsız değildir. Buna MOROTORYUM
KİMLİK denir.

✓ Üç yaşındaki bir çocuk ince kas davranışlarını yapamaz örneğin ayakkabısını bağlayamaz bu
durumlarda onun yerine bu işi ebeveyni yapmalıdır. Ona örnekler göstermek veya beklemek işe
yaramaz.

✓ Bireysel farklılık aynı yaştaki bireylerin yetenek, cinsiyet, kültür, zeka ve kalıtımsal nedenlerle
gelişim ve öğrenme sürecindeki farklılıkları ifade eder.

✓ Piaget'e göre korunum ilkesi somut işlemler döneminde kazanılır. Korunum ilkesinin ön koşulu ise
birden fazla özelliği bir araya getirip düşünebilmek yani odaktan uzaklaşmadır.

✓ Vygotsky'e göre bilişsel gelişimde çevre desteği çok önemlidir. Bilişsel gelişim sosyal süreçlerin
içselleştirilmesi ile gerçekleşir.

✓ Piaget’in bilişsel gelişim kuramına göre örgütleme birleştirme bir araya getirme ilişkilendirme gibi
işlevleri ifade eder. Bireyin doğuştan getirdiği değişmez zihinsel işlevlerinden biridir.

✓ Bruner’in bilşsel gelişim kuramına göre sembolik dönem (7-18) yaşlarını kapsar. Bu dönemde yavaş
yavaş üst düzey bilişsel beceriler ortaya çıkar, birey formülleri grafik ve sembolleri anlar.

✓ Ericsonun psikososyal gelişim kuramına göre bireyler bebeklik döneminde temel ihtiyaçları düzenli
ve tutarlı karşılanırsa yetişkin olunca insanlarla ilişkilerinde kararlı ve tutarlı hale gelirler.

✓ Bebeklik bağlanma stillerine göre güvensiz kuşkulu, çelişkili bağlanan bireyler bağlandıkları kişi
ortamda yokken huzursuz olurlar, bağlandıkları kişi geri geldiğinde de çelişkili davranışlar sergilerler.

✓ Freud un geleneksel psikoanalitik kuramına göre bireyler hayatları boyunca pek çok kez kararsız
durumlar yaşayabilirler. Bireyin seçtiği bir tercih beraberinde hoş olmayan durumları da getirebilir. Bu
durum yaklaşma-kaçınma çatışması olarak adlandırılır.

✓ Piaget’e göre küçükken sınırlı deneyimler yaşayan kişi (yaşantı eksikliği) bunun sonucunda kalıp
yargılar oluşturabilir.

✓ Kavram Kategorisi: Öğrenme malzemesiyle ilgili bir faktördür. Aynı kategoride olan kavramları
ortak başlıklar altında toplamaktır.

96
✓ Geriye ket vurma: Yeni öğrenilen bilgilerin eski öğrenmeleri unutturmasıdır ya da hatırlamayı
zorlaştırmasıdır. İleriye ket vurmada önceki öğrenilenlerin sonraki bilgileri unutturması ya da
hatırlamayı zorlaştırmasıdır.

✓ İçsel güdülenme: Bireyin merak ettiği hoşlandığı bir şeyi yapmaya istekli hale gelmesidir. Örneğin
keyif aldığı için yemek yapması.

✓ Alışma (duyusal uyum): Organizmanın kendisinde tepki oluşturan uyarıcılarla sürekli karşılaşması
sonucu uyarıcıya verdiği tepkinin gittikçe azalması veya ortadan kalkmasıdır.

✓ Gestalt kuramı içindeki şekil-zemin ilişkisi bireyin dikkatini verdiği uyarıcı şekil, dikkatini vermediği
uyarıcı ise zemindir.

✓ Bitişiklik kuramcılarından Guthrie'ye ait olan zıt tepki bireyin hoşlanmadığı uyarıcıya hoşlandığı ile
verilince katlanmasını ifade eder.

✓ Üst düzey koşullanma: Organizmanın koşullu uyarıcı ile bitişiklik oluşturan başka uyarıcılara da
koşullanması durumudur.(Örn: Babasını çok seven bir çocuk babasının kazağını görünce de mutlu
olur)

✓ Olumsuz pekiştirme: Organizmanın ortamda bulunan hoşa gitmeyen uyarıcıdan kurtulmak için
davranışta bulunmasıdır.(Örn: Boğazı ağrıyan birinin bitki çayı içmesi)

✓ Zincirleme: Bellek destekleyici ipuçlarından biridir. Öğreneceği kelimeleri birbiri ardına sıralayarak
cümle içinde kullanmasıdır.

✓ Sosyal öğrenme kuramında birey gözlemle öğrenir bunun için öncelikle bireye model olmak
gerekir.

✓ Eş zamanlı koşullanma: nötr ve koşulsuz uyarıcının aynı anda verilmesi ile koşullanmanın
gerçekleşmesidir.(Örn: Buzdolabı nötr uyarıcı olsun yüksek ses koşulsuz bir uyarıcı ikisinin aynı anda
ortamda yer almasıyla buzdolabına koşullanmanın gerçekleşmesi eş zamanlı koşullanmadır.)

✓ Engelleme: Uyarıcıların art arda verilmesi durumunda ilk uyarıcı çok etkili olduğu için sonraki
uyarıcıya koşullanmanın gerçekleşmemesidir.

✓ Thorndike Etki yasası: Pekiştirilen davranış artar ancak cezanın davranış üzerinde hiçbir etkisi
yoktur.

✓ İşlemsel bellek: Belli davranışların yapılış ve işlem sırasını sakladığımız bellektir. Sıralı bilgilerin
hatırlanamaması bu süreçte sıkıntı olduğunu gösterir.

✓ Geçici koşullanma: Organizmanın zamana koşullanmasıdır. Belli zaman aralıkları organizma için
nötr uyarıcı iken birkaç kez aynı zaman aralığında yapılan davranışlar bir süre sonra zaman
koşullanmaya sebep olur.

✓ Ayna Benlik: Bireyler davranışlarında birbirine ayna tutarlar ve bireylerin benlik algısında etkisi
vardır. (Örn: Birine kırk defa deli dersen deli olur.)

97
✓ Holland tipolojik yaklaşım: 6 kişilik tipi vardır bunlar; gerçekçi, araştırıcı, artistik, sosyal, girişimci ve
geleneksel'dir. Gerçekçi: Mantıksaldır, açık havdaki işlerden hoşlanır. Araştırıcı: İçedönüktür, bilimsel
çalışmalardan hoşlanır. Artistik: Heyecan ve coşkuları dengesiz, estetik faaliyetlerden hoşlanır. Sosyal:
Yardımsever ve işbirlikçidir. Girişimci: Dışadönüktür, ikna yeteneği yüksek kişiler. Geleneksel: Dikkatli
ve titizdir, değişimden hoşlanmaz.

✓ Gınzberg Gelişim kuramı: Meslek seçimi için bireylerin gelişim sürecinin izlenmesi ve çeşitli
aşamalarda ona yardım edilmesi gerektiği görüşünü savunur. Dönemleri:
A) Fantazi(Hayal)(7-12) Dönemi B)Deneme (geçici seçme)(12-17) Dönemi C)Gerçekçi Dönem(17-22)

✓ Akran Zorbalığı: Bir veya daha fazla öğrencinin düzenli olarak veya kasten bir öğrenciye yapmış
oldukları olumsuz davranışlar olarak tanımlanır. Zorbalık saldırganlığın bir biçimidir.

✓ Akran Arabuluculuğu: Çatışma çözümü ve arabuluculuk eğitimi alan öğrencilerin kendilerine yakın
yaş grubunda olan bireylerin aralarında yaşanan sorunun çözümünde onlara destek olmasıdır.

✓ -Taba Modeli: Birey sürece başladıktan sonra program tasarlanır der ve birey yaşadığını öğrenir
temellendirmesine vurgu yapar.
-Tyler Modeli: Program birey sürece başladıktan sonra düzenlenir vurgusunu yapar.
-MEB Modelinde: Olay ve olgular değil, kavram, ilke, genelleme, problem çözme ve kuram teori
temelli olan öznel bilgiler merkeze alınmıştır ve bunlara vurgu yapılır.

✓ Program Geliştirme sürecinde ihtiyaç belirleme: 1) Genel amaçla ilişkilendirme 2)Program

tasarlama 3)Program hazırlama 4)Program uygulama 5)Program değerlendirme

✓ Öğretmenin sınıfta problem durumları ile karşılaşınca izleyecekleri yol:

-Sorunu tanımlama
-Olası çözümleri üretme
-En iyi çözümün hangisi olduğuna karar verme
-Bunların nasıl uygulanacağına karar verme
-Çözümün başarısını değerlendirme

✓ Buluş yoluyla öğrenmede Sarmal program deseni kullanılır.

✓ Yapı geçerliliği yüksek olan testlerde: Maddelerin iç tutarlılığının yüksek olduğunu ve testin tek
boyutlu bir yapı gösterdiğini ifade eder.

✓ Likert tipi ölçeklerde güvenirlik belirlemek için Cronback Alfa yöntemi kullanılmaktadır.

✓ Sargın eğitim, okullarda verilen örgün eğitimin ve halk eğitim merkezlerinde verilen yaygın eğitimin
dışında vatandaşların kendi kendilerine edindikleri beceriler olarak tanımlanmaktadır.

✓ Yeni taksonomilerde Krathwohl “sentez(yaratma)” basamağını, “değerlendirme” basamağından

sonraya almıştır. Buna göre zihinsel seçenekler hiyerarşisinde “sentez” basamağı, ”değerlendirme”
basamağından daha üst düzeyde kabul edilmektedir.

✓ Teşhis testleri iki aşamadan oluşarak öğrencinin öğrendiği bir bilgiyi gerekçeleriyle açıklamasına
olanak sağlar. Kavram yanılgılarını belirlemede aktif olarak kullanılır.

98
✓ Eğitim programı;
-Öğrencilere kazandırılacak istendik nitelikleri belirleyen bir yol göstericidir.
-Okulda öğrenci öğrenmelerini teorik bir şekilde açıklayan düzenektir.
-Öğrencilere kazandırılmak istenen niteliklerin sistematik bir şekilde düzenlendiği yapılardır.
-Öğrencilere yaşantılar sonucunda gerçekleşecek, öğrenme yaşantılarının düzeneğidir.

✓ Var olan bir kavramın materyaller yardımıyla anlatılmasına açıklık (ayanilik) denir.

✓ Öğretmenin dersinde öğrencilerinin hazırbulunuşluk düzeylerini dikkate alarak dersini planlaması

bilinenden bilinmeyene ilkesini, derste temel kavramlar etrafında öğrencilerinin bilgiyi öznel olarak
oluşturmalarını sağlaması yapılandırmacılık kuramını temele aldığının göstergesidir.

✓ Keller Planı’nın Düzey Geliştirme Grupları: Öğrencinin hazırbulunuşluk düzeyine ve öğrenme hızına
göre sınıflandırma yapmaktır. Böylece öğrencinin gereksinimine uygun bir öğretim yapılması
sağlanmış olur.

✓ Yaratıcı drama: Öğrencilerin hangi durumlarda nasıl davranmaları gerektiğini yaşayarak

öğrenmelerini sağlayan, öğrencilerin üretkenliğini ve yaratıcılığını geliştiren, öğrencileri aktif kılan bir
öğretim tekniğidir.

✓ Eğitim yazılımları bilgisayar destekli eğitimin özellikleri temele alınarak hazırlanmaktadır. Bireysel
çalışma olanağı, zengin öğrenme yaşantıları, anında dönüt düzeltme ve öğrenilecek birimlerin küçük
parçalar halinde öğrenilmesini sağlar. Ancak en önemli dezavantajı sosyalleşmeyi engellemesidir.

✓ Balık Kılçığı Tekniği (İshikawa diyagramı); Olası nedenler ile sonuçlar arasındaki ilişkiyi gösterir.

✓ Dersinde probleme dayalı öğrenmeyi benimseyen bir öğretmen gerçek bir problemi sınıf ortamına
getirmelidir. Getirdiği bu problem hedefe, öğrenci düzeyine uygun olmalı, doğruya giden birden çok
çözüm yolu bulunmalıdır.

✓ Farklı görüşleri savunan bireylerin inandıkları görüşleri gerekçeleriyle açıklamasını sağlayan, sürecin
sonunda kesin bir doğruya ulaşılması amaçlanan ve detaylı bir ön hazırlık gerektiren teknik
münazaradır.

✓ Dersinde aktif olarak soru-cevap yöntemini kullanan öğretmen öğrencisine sorduğu bir soruda
doğru yanıtı alamadığında yapması gereken en doğru davranışlar;
-Öğrencinin düşünmesi için ona ek süre vermelidir.
-Öğrencisine ipuçları vermelidir.
-Aynı cevaba giden farklı bir soru sormalıdır.

✓ Glasser’in temel öğretim modeli; öğrencilerin sınıfta ve sınıf dışındaki öğrenme-öğretme

yaşantılarında başarılı olabilmesi için onların iyi davranışlar seçmelerine yardımcı olmaya
dayanmaktadır. Okulda verilen öğretimin kalitesi disipline de olumlu yansıyacaktır. Glasser, insan
ihtiyaçlarını beş grupta toplamıştır. Fizyolojik İhtiyaçlar, Sevgi, Güç, Özgürlük, Eğlence.

✓ Güvenirlik, ölçme aracının tesadüfi hatalardan arınık olma, ölçtüğü özelliğin gerçek değerini
yansıtabilme veya hatasızlık derecesidir.

99
✓ Proje Tabanlı Öğrenmede:
-Bilimsel süreç basamaklarına uygun problem seçilmelidir.
-Uygulama ve üstü hedeflere yer verilmelidir.
-Gerçek bir problem seçilmelidir.
-Disiplinler arası yaklaşımı benimseyerek süreç yönlendirilmesi yapılmalıdır.

✓ Araştırma inceleme stratejisini temele alan bir öğretmen öğrencilerinin süreçte aktif olmasını,
demokratik ortamda iş birliği içinde bilimsel süreç becerilerini irdeleyerek çalışmalarını sağlamak için
problem çözme tekniğini kullanmalıdır.

✓ Bir öğretmenin öğrencilerinin başarı ve başarısızlıklarından ders çıkarmalarını sağlaması bireylerde

yansıtıcı düşünmeyi geliştirmektedir. Bu süreçte bireylerin kendini çok yönlü olarak tanıması ise öze
dönük-içedönük zekalarının geliştiğinin göstergesidir.

✓ Etkili sınıf yönetimine sahip olmak isteyen bir öğretmen; öğrencilerin gelişim seviyelerine uygun
olarak sınıfın fiziksel düzenini sağlamalıdır. Etkinliklerini bilinenden bilinmeyene ilkesine uygun olarak
düzenlemelidir. Öğrenciye görelik ilkesini benimsemelidir. Her öğrencinin bireysel farklılıkları
olduğunu benimsemelidir.

✓ Bir öğretmen sınıf içinde öğrencilerinin sözlü anlatım becerilerini geliştirmek için yapması gereken
en uygun davranış demokratik ortamda esnek zamanda öğrencilerin kendilerini rahatlıkla ifade
edebilecekleri tartışma ortamları oluşturmalıdır.

✓ Tepkisel model; İstenmeyen bir durum ya da davranışa karşı tepkiyi esas alan bir sınıf yönetim
modelidir. Amacı, istenmeyen durum ve ya davranışın değiştirilmesidir.

✓ Öğretimde araç-gereç kullanan bir öğretmenin öncelikli amacı kalıcı öğrenmeler sağlamaktır.

✓ Görelik ilkesi: Nesnelerin özellikleri birbirlerine göre algılanır. Resim ve şekilleri herkes farklı şekilde
algılamamalı, birbirinden ayırt edebilmelidirler.

✓ Seçicilik(Vurgulama)
Önemli unsurlar, daha çok dikkat çekecek şekilde materyale yerleştirilmelidir.
Vurgulama ilkesi için yapılacaklar şunlardır,
-Farklı renk kullanma.
-Altı harfin altında olmak şartıyla büyük harfle vurgulama yapılabilir.
-Farklı bir şeklin içinde göstermek.
-Önemli noktanın yanına sembol yerleştirme.

✓ Derinlik ilkesi: Doğadaki varlıklar bize yakınsa gerçek ölçüleri ve renkleriyle görünürler. Aynı
varlıklar bizden uzaklaştıkça küçülür ve renkleri de soluyor hissini verir.

✓ Bir niteliğin gözlenip gözlem sonuçlarının sayı ya da başka sembollerle ifade edilmesine ölçme
denir.

✓ Doğrudan Ölçme: Ölçülecek değişkenin doğrudan gözlenmesi sonucu yapılan ölçmedir. DİKKAT!
Kronometre ile zaman ölçmek, eşit kollu teraziyle ölçüm yapmak doğrudan ölçmedir.( Örnek 3 saat
ders çalıştım.)

100
✓ Dolaylı Ölçme: Bir özelliğin kendisi değil de kendisi ile ilgili olduğu bilinen başka bir özellik
gözlenerek ölçülmesidir.

✓ Eğitimde kullanılan izleme testleri biçimlendirici değerlendirmede kullanılır ve amaç öğrenme

eksikliklerini belirlemek ya da öğretimi değerlendirmektir.

✓ Bilişsel ya da devinişsel bir görevin yerine getirilmesi ve bu görevin sonunda özgün bir ürün elde
edilmesine dayalı olarak yapılan değerlendirmelere performans görevi ve değerlendirmesi denir.

✓ Biçimlendirici değerlendirme genel olarak süreci, düzey belirleyici değerlendirme ise ürünü
değerlendirir.

✓ Kapsam geçerliliği bir testin ölçmek istediği konudaki hedef davranışları ne kadar iyi örneklediği ve
soruların bu hedef-davranışları ölçüp ölçmediği anlamında bir geçerlilik türüdür.

✓ Bireylerin ölçülen özellikleri bakımından farklılıklarını standart sapma gösterir. Standart sapması
ortalamasına göre en büyük olan test farklılaşmayı da en iyi ortaya koyan testtir.

✓ Karşıt –Tepki Geliştirme (Güdüleri Çarpıtma): Kişinin çatışmalı durumlarla uğraşmasının diğer bir
yöntemi de bir güdüyü, gerçekte olduğunun tam karşıtı gibi algılamadır. Gerçek güdü, kabul
edilemeyecek nitelikte olabilir ve kaygı doğurur.

✓ Bir bebeğin yürümeye başlayınca kelime sayısındaki artışın yavaşlaması; gelişimin nöbetleşe
olmasıdır.

✓ Benmerkezci Düşünme: İşlem öncesi dönem ve soyut işlem döneminde görülür. Benmerkezci bir
çocukta düşünme katıdır ve dış görünüşe göre karar verir. Olayları hiçbir zaman başkalarının bakış
açısında ele almazlar. Benmerkezcilik, çocuğun sadece kendisinin gördüğü, duyduğu, bildiği şeyleri
herkesin duyup bildiğini zannetmektedir.

✓ Kişisel Efsane: Ergen, mantıklı bir dayanağı olmaksızın kendine bir şey olmayacağı, kendisine zarar
gelmeyeceğini, kendisinin önemli ve değerli olduğunu düşünür. Kendisini bir film kahramanı, ünlü bir
mucit gibi hayal eder. Bu düşüncenin bir diğer görünümü yaşadığı her şeyin tek, biricik ve kendine
özgü olduğuna dair inançtır.

✓ Girişimciliğe Karşı Suçluluk(3-6 YAŞ) “Ben olacağımı hayal ettiğim şeyim” Bu dönemde çocuğun en
belirgin özelliklerinden birisi oldukça meraklı olmasıdır. Çevresindeki nesneleri ve yeterliklerini
keşfetme çabasına girer. Çevresinde olup bitenlere merakını gidermek için yetişkinlere “bitmez
tükenmez” sorular sorar. Çocuğun “yaşamı keşfetmeye” yönelik girişimci davranışlarının yetişkinler
tarafından azarlanması, ayıplanması, yasaklanması ya da cezalandırılması; onun yetişkinlerin “yanlış “
gördüğü bu davranışları için suçluluk yaşamasına, kendini suçlu hissetmesine neden olur.

✓ Evrensel ahlak ilkelerinde; doğru ve yanlış, sosyal düzenin yasa ve kurallarıyla değil, kişinin kendi
vicdanıyla ve kendi geliştirdiği ahlak ilkeleriyle tanımlanır.

✓ Kodlamaya yardımcı yöntemlerden biri de örgütleme olarak karşımıza çıkmaktadır. Örgütlemede

bilgi uygun yapılar ve biçimler olarak gruplandırılmaktadır.

101
✓ Koffka’ya göre kazanılmakta olan her yaşantı, beraberinde bellek sürecini harekete geçirir. Bellek
sürecinin harekete geçmesi, zihinde bir iz bırakır. Bu ize bellek izi denir. Bir bellek izi sadece ilk
oluştuğunda tektir. Sonradan devam eden çevresel yaşantılar aracılığıyla kendisi de değişir.

✓ Bazı durumlarda organizmanın pekiştirilmesi birden fazla koşula bağlanabilir. Koşullardan biri
edimin gerçekleştirilmesi diğeri de bunun belli bir zamanla sınırlandırılmasıdır. Bu tür tarifelere
“katışık tarife” denir.

✓ Bir davranışın ardından olumlu pekiştirecin ortama eklenmesine “olumlu pekiştirme” denir.

✓ Unutmanın en önemli nedenlerinden biri de “bozulma” olarak karşımıza çıkar. Kural olarak uzun
süre kullanılmayan bilgiler, bozulmaya bağlı olarak unutulur.

✓ Kodlamaya yardımcı süreçlerden biri de “eklemleme(genişletme)” olarak karşımıza çıkar.

Eklemleme, yeni bilginin bireyin önceden sahip olduğu bilgilerle ilişkilendirilmesidir. Böylece çok kalıcı
öğrenmeler sağlanabilir. Bu yöntem kodlamaya yardımcı olan en etkili yöntem olarak bilinmektedir.

✓ Kısa süreli (işleyen) belleğin kapasitesi ve bilgiyi saklama süresi sınırlıdır. Kapasitesi yaklaşık 7 birim
süre ise 20 saniyedir.

✓ Sosyal öğrenme kuramına göre her birey davranışlarından yine kendisi sorumludur. Çünkü her
birey davranışlarına yön verme, onları denetleme becerine sahiptir. Sosyal öğrenme kuramına göre
bu beceri öz düzenleme kapasitesi ile ilgilidir.

✓ Sosyal öğrenme kuramına göre gözlem yoluyla öğrenme sürecinde “Dikkat-Hatırda Tutma-
Davranışa Dönüştürme ve Güdüleme” olmak üzere dört basamak yer almaktadır.

✓ Oryantasyon hizmetleri kapsamında öğrencilere okul kuralları, disiplin yönetmeliği, sınıf ve ders
geçme yönetmeliği, okulun eğitim programı tanıtılmalıdır. Ayrıca oryantasyon hizmetlerine veliler de
dahil edilerek okul işleyişi ve personel hakkında tanıtımlar yapılmalıdır.

✓ Problem tarama listeleri okullarda daha çok rehberlik programlarının hazırlanması amacıyla sene
başlarında uygulanır. Psikolojik danışmanın problem tarama listesi uygulayarak yıl içindeki
çalışmalarını düzenlemesi rehberliğin ayarlayıcılık işleviyle ilgilidir.

✓ Yöneltme ve yerleştirme hizmetleri bireyin kişisel özellikleri doğrultusunda sunulur. Yöneltme

hizmetlerinin gruplar halinde sunulması bireye özgü alternatiflerin sunulabilmesi açısından sıkıntılar
yaratır. Diğer hizmetlerin gruplar halinde sunulmasında ise herhangi bir sakınca yoktur.

✓ -Bireylerin özelliklerinin gelişmiş tekniklerle ölçülmesi ve bu özelliklere uygun mesleklere

yönlendirilmelerinin (özellik-faktör yaklaşımının) savunucusu Parsons’tır.
-Super ve Ginzberg meslek seçimini bir gelişim süreci olarak ele almış ve anlık bir yöneltmeyi
reddetmişlerdir.
-Roe meslek seçimini ihtiyaçların karşılanma düzeyine bağlamıştır.
-Holland ise meslek seçiminde kişilik tiplerinin önemine dikkat çekmiş ve kişilik tipinin belirlenmesinin
mesleğe yöneltmede yeterli olacağını savunmuştur.

102
✓ Bireyin kendine yabancılaştığını fark ederek bu durumdan uzaklaşmaya çalışması ve kendi özüne
uygun yaşamaya karar vermesi kendini gerçekleştirme ihtiyacıyla ilgilidir. Ait olma ihtiyacı ise bireyin
dostlarıyla, sevdikleriyle bir arada olma, bir grup tarafından kabullenme isteğiyle ilgilidir.

✓ Korkulu bağlanmada hem kaçınma düzeyi yüksek hem de kaygı düzeyi yüksektir. Yani bu bağlanma
şeklinde birey bir taraftan “öteki” kişiye çok yakın olmak ister, diğer taraftan da bu yakınlıktan kaçar.
Kişi yakınlıktan da reddedilmekten de korkar, duygusal olarak hassastır.

✓ Günümüzde artık bir kadının hırslı olması, sinirli olması, yarışmacı olması ve bir erkeğin duygusal
olması, çocukları ile aşırı ilgilenmesi tamamen normal hale gelmiştir. Her iki cinsin de hem maskülen
hem de feminen cinsiyet rollerinin her ikisinde birden sahip olmasına androjen kimlik denilmektedir.

✓ Öğrenme malzemesi, yeni bir konunun öğretiminde öğrencilerin önceki öğrenmeleriyle ilişki
kurmayı sağlamalıdır. Böylece öğrenciler zihinlerinde yer alan olaylar-durumlarla yeni konuyu
birleştirebilir.

✓ Tolman’ın eşdeğer inançlar öğrenmesine göre, organizma temel amacına alt amaçlarından biriyle
ulaşabilirse bu ikili arasında “eşdeğer inanç” oluşmaktadır.

✓ Nötr uyarıcı ile koşullu uyarıcının birbiriyle ilişkilendirilmesi sonucunda “üst düzey koşullanma”
meydana gelmektedir.

✓ İki ya da daha çok değişkenin birlikte nasıl değiştiğini gösteren istatiksel analiz tekniğine korelasyon
ve bu tekniğe dayalı olarak üretilen katsayıya da korelasyon katsayısı denir.
İki değişken birlikte aynı yönde değiştiğinde; yani biri artarken diğeri de arttığında ya da biri azalırken
diğeri de azaldığında işareti pozitif(+), biri artarken diğeri azaldığında ya da biri azalırken diğeri de
azaldığında işareti negatif(-) korelasyon katsayısı elde edilir.

✓ Madde güvenirliği, madde standart sapması ve madde ayırt edicilik indeksinin çarpımına eşittir.
Madde varyansının karekökü madde standart sapmasıdır ve madde varyansının maksimum değeri
0,25; madde standart sapmasının ise 0,50’dir.

✓ Vygostsky’e göre çocuklar kavramları iki şekilde öğrenirler. Bunlar kendiliğinden edinilen kavramlar
ve öğretilen kavramlardır. Çocuklar kendi yaşantılarına dayalı olarak öğrenirken, yetişkinlerde
gözlediği davranışları veya sözlü yönergeleri “sözlü tekrarlar” halinde yinelerler. Bu davranış, özellikle
küçük çocuklarda daha sık gözlenir. Çocuklardaki bu sözel tekrarlara “private speech-kişisel
koşullanma” denir. Çocuklardaki “özel konuşmalar” önceleri sesli olarak yapılır. Çocuk yönergeyi
kendi kendine sesli olarak tekrarlar. Zamanla sesli tekrarlar içsel konuşmalar haline gelir.Böylece
çocuk yetişkinin davranışını taklit etmiş olur.

✓ Erken(ipotekli) bağlanmış kimlik statüsü: Kimlikle ilgili tüm kararlar anne-baba tarafından alınmıştır.
Ergenler kendileri ile ilgili kimliği diğer insanların vermelerini kabul etmişlerdir. Birey benlik arayışına
hiç girmez. Anne-babanın ya da diğer yetişkinlerin kendisi için belirlediği kimliğe girer.

✓ Ders işlediği sırada öğrencilerin istenmeyen davranışlarıyla karşılaşan öğretmenin yapması

gerekenler: -Uyarma -Görmezden gelme -Sorunun kaynağına inme -Kullandığı öğretim yöntem
tekniğinde değişiklik yapma

103
✓ Sınıf ortamında iletişimi engelleyen faktörler;
-Öğrencilere emir vererek, onları yönlendirmek
-Öğrencilere örgüt ve çözüm önerilerinde bulunmak(Çağdaş anlayışta çözümler öğrenciler ile birlikte
belirlenmelidir.)
-Öğrencileri yargılamak, eleştirmek
-Öğrencilere ahlak dersi vermek

✓ Güvenirlik ölçme sonuçlarının tesadüfî hatalardan arınıklık derecesidir. Bir ölçme aracından elde
edilen puanların güvenirliğinin artması tesadüfî hatalarının azlığına bağlıdır.

✓ Bir konu ya da ünitenin sonunda o konu ya da ünitedeki tüm davranışları kapsayan ve adına izleme
testi denilen testlerden elde edilen sonuçlara dayalı olarak yapılan değerlendirmeye biçimlendirici
değerlendirme denir.

✓ Eğitim durumunu etkileyen değişkenler; pekiştirme, ipucu, dönüt, düzeltme ve etkin katılım
ilkesidir.

✓ Performansa dayalı değerlendirmelerde puanlama için en objektif ölçme aracı rubriklerdir.

Rubriklerin daha çok süreç odaklı olarak puanlama yapılmasında kullanılanına analitik rubrik, ürün
odaklı puanlama yapılmasında kullanılan rubriklere holistik rubrik denir.

✓ Bir ölçme aracının hazırlanması, uygulanması ve puanlanması aşamalarında; hazırlayana,

uygulayana, uygulanana ve puanlayana sağladığı kolaylık ve zaman, iş gücü, maliyeti vb.
ekonomikliğine kullanışlılık denir.

✓ Öğretmenlerin sınıfta istenmeyen davranışlardan “otoriteye karşı gelme” davranışlarını azaltmaya

yönelik alması gereken önlemler;
-Kuralların oluşturulmasında öğrenci görüşlerinden yararlanmak
-Öğretim hizmetini öğrencilerin ilgi ve beklentilerine göre düzenlemek
-Sınıfta yapılacak etkinlikleri öğrencilerle birlikte kararlaştırmak
-Bilgi aktarıcı olmaktan çok, rehberlik rolü üstlenen bir öğretmen olmaya karar vermek.

✓ Derste araç-gereç kullanmanın en önemli yararları;

-Öğretim sürecini zenginleştirir.
-Soyut bilgiyi somutlaştırır.
-Öğrenmeyi kalıcı hale getirir.
-Öğrenmeyi anlamlı kılar.

✓ Öğretmenin etkili iletişim kurarken temele alması gereken ilkeler;

-Öğrenci ile iletişimin zamanlamasının doğru yapılması önemlidir.
-Sözel olmayan ifadelerle, sözel ifadeler uyumlu olmalıdır.
-Öğretmenin etkili iletişim kurma becerisi göstermesi için zamanında dönüt vermelidir.

✓ Kavramsal karikatür, öğrencilerin sahip olması olası olan kavram yanılgıları ya da düşünce
biçimlerinin insan ve ya hayvan figürleri ile tartıştırıldığı ya da düşündürüldüğü çizimlerdir.

104
✓ Ödevler sınıf içi öğrenmeleri desteklemek ve öğrencileri araştırma yapmaya yöneltmek amacıyla
öğrencilere verilen çalışmalardır.

✓ Kolb’un aktif öğrenme biçimine sahip olan kişilerin;

-yaparak öğrenme
-risk alma
-dışa dönüklük
-yaptıklarının sonucunu görmek isteme
-geri bildirim alma ve uygulama
-projeler ve kişisel öğrenme aktiviteleri yapma gibi becerilere sahip olduklarını ifade etmektedir.

✓ Birey öğrenme öğretme sürecinde bazı kavram yanılgılarına ve yanlış öğrenmelere istenmese de
sahip olabilmektedir. Özellikle akademik dilin ağırlıklı kullanıldığı durumlarda bu kavram yanılgıları ile
daha fazla karşılaşılmaktadır. Bu durumda öğretmenler öğrencilere sorular yoluyla bilgisinin yanlış
olduğu yönünde onların zihninde çelişki yaratmalı, ardından doğru ipuçları vererek bilgisinin yanlış
olduğunu göstermeli yanılgılarının farkına vardırmalıdır. Bu tekniğe kavram kargaşası yaratma tekniği
denir.

✓ Yeni ilköğretim programı yapılandırmacı anlayış, ilerlemeci eğitim felsefesi benimsenerek

oluşturulan bir programdır.

✓ Varoluşçulukta, birey ve bireyin özgürlüğü ön plana çıkarılmalı, bireyin kendini gerçekleştirmesine

yönelik her türlü çaba desteklenmeli, her birey değerlidir ve kararlarını kendisi verir anlayışı yer
almalıdır.

✓ Belirtke Tablosunun İşlevleri

-Herhangi ünite ya da konuda hangi düzeyde hedefin daha ağırlıklı olduğunu ortaya koyar.
-Ünitelerin programdaki önemini belirtir.
-Düzenlenecek öğrenme yaşantılarının seçiminde yol gösterir.
-Değerlendirmede kullanılacak soru sayısına yol gösterir.
-Belirtke tablosu ölçme araçlarının kapsam geçerliliğini sağlar.
-Dersin kapsamını nicel ve nitel olarak gösterir.

✓ Etkili bir ders doğru yöntem teknik seçimi ile sağlanabilir. Öğretmenin etkili yöntem teknik
seçebilmesi için temele alması gereken özellikler;
-Öğrencinin ilgi ve ihtiyacı
-Öğrencinin gelişim özellikleri
-Hedef
-Yöntemin ekonomikliği

✓ Eğitim programları, öğrenene okulda ya da okul dışında planlanmış etkinlikler yoluyla sağlanan tüm
öğrenme yaşantıları düzeneğidir.

✓ İçerik ögesi merkeze alınarak oluşturulan program tasarım yaklaşımı “Konu Merkezli Tasarım’dır.

✓ Hedef ifadesi yazılırken fiilin sonuna “-abilme ve –ebilme” ekleri getirilir. Kazanım yazarken fiilin
sonuna “-ar ve –er” getirilir. Hedefler sonuç( ürün) odaklı, kazanımlar ise süreç ve sonuç odaklıdır.

105
✓ Vee diyagramı bir kavram haritası gibi kullanılabileceği gibi öğrenme-öğretme sürecindeki kritik
soruların derinlemesine cevaplanması amacıyla da kullanılabilir. Vee diyagramları anlamlı öğrenmeyi
destekler.

✓ Anlatım yöntemi öğretmen merkezli bir yöntemdir. Bu yaklaşımla öğrencilerde kalıcı öğrenmeler ve
üst düzey kazanımlar gerçekleştirmek zordur.

✓ Sunuş yoluyla öğretim stratejisi anlamlı öğrenmeyi temele almaktadır. Bu stratejiye göre öğrenene
bilgiler genelden özele, anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sunulmalıdır.

✓ Çocuğa görelik ilkesine göre öğretim, öğrencinin gelişim özellikleri, ilgi ve ihtiyaçları doğrultusunda
planlanmalı ve yürütülmelidir.

✓ Ders sürecinde anlatıma fazlaca başvurmak aktarmacı bir eğitim tarzına yol açar. Aktarmacı eğitim
öğrenciyi hazır bilgiye alıştırarak üretkenliğini ve girişimciliğini köreltir.

✓ Tartışma tekniği öğrencilerde eleştirel düşünme becerilerini geliştirme adına oldukça önemlidir.

✓ Tam öğrenme yaklaşımında sürecin başında öğrencilere tanılama amaçlı bir değerlendirme yapılır.
Bu değerlendirme ile öğrencilerin giriş davranışları tespit edilir. Eğer öğrencilerin giriş davranışlarında
eksiklikler varsa yeni konuya geçilmez, bu eksiklikler giderilmeye çalışılır.

✓ Öğrencilerin kendine güveni öğretim etkinliklerine etkin katılımı olumlu yönde etkiler. İş birlikli
öğrenme gruplarında her öğrenci kendi potansiyeli doğrultusunda grup başarısına katkıda bulunur.
Olumlu bağlılığın söz konusu olduğu ve kişisel rekabetin olmadığı iş birlikli öğrenme grupları
öğrencinin kendine güveni geliştirmede oldukça etkilidir.

✓ Dale’nin yaşantı konisine bakıldığında, öğrenmenin en etkili şekilde gerçekleşebilmesi için,

olabildiğince fazla duyu organını işe koşacak şekilde eğitim ortamının kurgulanması gerekir.

✓ Bir araştırmanın bağımsız değişkeni neden olan değişkendir, bağımlı değişkeni ise sonuç olan
değişkendir.

✓ Analitik düşünme, analize yani çözümlemeye dayalı düşünme şeklidir. Bu düşünme şeklinde bir
olay, durum iletişim ögelerine ayrılır ve bunlar arasındaki ilişkilere bakılır.

✓ Yürütücü Biliş Stratejileri, öğrencilerin nasıl öğrendiklerini bilmelerine, bunları düzenlemelerine,

uygulamalarına ve değerlendirmelerine yön veren stratejilerdir.

✓ 5E modelinin girme aşamasında öğrencilerin bir probleme ilgileri çekilir, bunun çözümüne ilişkin ön
bilgileri ve kavram yanılgıları ortaya çıkarılır. Bunlarda ki eksiklik ve yanlışlıklar giderilir ve çözümüne
yönelik tahminler alınır.

✓ Dönüt ya da diğer adıyla geri bildirim gerçekleştirdiği bir davranışın doğruluğu ya da yanlışlığı
hakkında öğrenciye bilgi veren uyarıcılardır. Düzeltme, öğrencilerin öğrenmelerini tamamlamak ve
yanlış öğrenmelerini düzeltmek için sunulan uyarıcılardır. Öğretmen yanlış yanıt veren öğrenciye
açıklama yapması hem dönüt hem de düzeltmedir. Her düzeltme aynı zamanda bir dönüttür.

106
✓ Nükleer enerjinin ne olduğunu insanlık ve çevreye nasıl zarar verdiğiyle ilgili açıklamalar yapmak
uyarıcı materyali sunma amacına yöneliktir.

✓ Eğer bir sınıfta öğrencilerin çoğu dersten sıkılıyorsa ve bu nedenle disiplin sorunları artıyorsa
öğretmenin burada davranışlarını ve dersi işleme biçimini gözden geçirmesi gerekmektedir.

✓ Mutlak ölçütlerin özellikle öğrencilerin derslerdeki başarılarını belirlemede yani sınıf içi
değerlendirmede kullanılması önerilmektedir.

✓ Soru sayısını arttırmak güvenirliği arttırırken soru sayısını azaltmak güvenirliği düşürür.

✓ Organizmanın bir davranışı birden çok pekiştirme tarifesinin gerçekleşmesinin ardından

pekiştiriyorsa bu durum katışık tarife olarak adlandırılır.

✓ Guthrie’ye göre uyarıcı ile tepkinin bitişmesi öğrenmenin gerçekleştiğini göstermektedir.

✓ Ayarlayıcı işlev, rehberlikte özellikle program hazırlık çalışmalarını içermektedir.

✓ Sene başı rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri komisyonu toplantısına okul müdürü, ilgili
müdür yardımcısı, okul rehber öğretmeni, sınıf rehber öğretmenleri, okul-aile birliğinden temsilci,
disiplin kurulundan temsilci ve öğrenci temsilcisi katılır.

✓ Ben dili karşısındaki iletişiminizde rahatsız olduğunuz noktaları onu kırıp incitmeden ancak karşı
tarafında davranışını değiştirmesine fırsat tanıyıcı nitelikte kurulan bir iletişimdir.

✓ Genotip: organizmanın genetik yapısına verilen isimdir. Yani; yüksek IQ özelliği genotiptir.

✓ Fenotip: kalıtım ve Çevresel özelliklerin yarattığı canlının dış görünüşüdür. Yani; hamileyken ilaç,
alkol vs. kullanılması zeka geriliğine neden olur bu da fenotiptir.

✓ Çocukların duyusal motor dönemin sonlarına doğru başlangıçtaki deneme yanılma yoluyla problem
çözme davranışlarından daha planlı bir yaklaşımla zihinsel olarak problem çözmeye doğru ilerlemeleri
düşünmenin başlangıcının göstergesidir.

✓ Unutma; bilgi uzun süreli belleğe yerleştikten sonra bilgilerin karışması sonucunda olabileceği gibi
kısa süreli bellekte bilgi işlenirken kısa süreli bellek alanında bilgiler karısınca da olur.

✓ Bilgiyi işleme sürecindeki akronim bilginin ilk harflerinden kısaltma olmasıdır. TAMEKK Karstik
Ovalar kısaltmasının akronim örneğidir.

✓ Pekiştirec tarifelerinde ödülün ne zaman verileceği önemlidir. Haftanın belli olmayan günlerinde
öğrencilerinin çözdüğü dört probleme bazen iki bazen üç artı vererek ödüllendirmesi sabit oranlı
pekiştirmeye girer.

✓ Telegrafik konuşma (18.-24. aylar): Bu dönemde çocuk artık sözcükler arasındaki ilişkiyi algılamaya
başlayarak bir kaç sözcüğü bir araya getirerek farklı anlamlar oluşturmayı başarabilirler. Ancak bu
ifadelerin oluşturulmasında sözcüklere gelecek gerekli eklerin kullanımı henüz gerçekleştirilemez. Bu
nedenle kurulan bu sözcük dizimleri telgraf ifadelerine benzediğinden telegrafik konuşma adını
almıştır.

107
✓ Bir testte her yanıt farklı puan değerindeyse yani derecelendirme seklindeyse CRONBACH alfa
kullanılır.

✓ İyileştirici rehberlik süregelen problemlerin çözümünde kullanılan rehberlik türüdür.

✓ Özerklik bireyin yaşadığı problemler karsısında kendi kararlarını kendi alabilmesidir.

✓ Alan korunumu: Bir kağıt parçasının kapladığı alan, kağıt kesilip başka şekiller oluşturulsa bile
değişmez. 7 yaş, Sayıların korunumu: Nesnelerin yakınlaştırılması veya uzaklaştırılması ile miktarda
değişme meydana gelmez; 5 bilye ister bitişik ister ayrı olsun, 5 bilyedir, sayı değişmez 7 yaş, Ağırlık
korunumu: Şekli değişen balçığın ağırlığı değişmez 9-12 yaş, Hacim korunumu: Çeşitli şekillere sokulan
balçığın taşırdığı su miktarı aynı kalır 11-12 yaş

✓ Örgütleme: Kazanılan her yeni bilginin bir bütünlük ve düzen içinde şemalara yerleştirilmesidir.
Şemalar bilişsel yapılarımızı ifade ederken, örgütleme de bu yapıları nasıl düzenlediğimizi, onları nasıl
koordine ettiğimizi ifade eder. Her bireyin kendine özgü örgütleme yolları vardır.

✓ Cinsiyet durumları sınıflama örneğidir.

✓ Boy ölçümleri eşit oranlı ölçek düzeyindedir. Gerçek 0 içerir.

✓ Gezi tekniğinin yasal sorumluluğu çok fazladır.

✓ Pazaryeri tekniği öğrencilerin birbirini tanımasına çözümlerine birbiriyle paylaşmasına olanak

sağlar.

✓ Belirlenmiş konu üzerinde yapılan çalışma yazılı çalışmalar öykü oluşturmadır.

✓ Nitel calısma bir konu üzerinde yapılan daha cok yoruma dayalı olan içerik söylem analizini içeren
araştırma seklidir.

✓ Bilinenden bilinmeyene ilkesi; Yeni öğretilecek bilgi ve becerilerin, öğrencinin mevcut bilgi ve
yaşantılarından hareket edilerek öğretilmesi, öğrenmenin kolaylaşmasını sağlayacaktır. Bir öğretmen
derse kendisinin ne bildiğiyle değil öğrencinin ne bildiğiyle başlamalıdır.

✓ Watson öğrenme için pekiştirmeye ihtiyaç olmadığını savunur. Öğrenmenin bitişiklik ve tekrar
sayesinde gerçekleştiğini belirtir. Ona göre koşullu ve koşulsuz uyarıcılar ne kadar sık verilirse
öğrenme de o kadar güçlenmektedir. Bir uyarıcıya verilecek tepki, uyarıcıya karşı en son ve en sık
yapılmış tepkidir.

✓ Time Out (Ara Verme):Çocuğun istenmeyen davranışı gerçekleştirdiği ortamdan bir süreliğine
uzaklaştırılmasıdır. Bunun amacı çocuğu cezalandırmak olmamalı, çocuğun konu hakkında düşünmesi
ve yalnız kalması olmalıdır.

✓ Ortamı Değiştirme: İstenmeyen davranışın gerçekleştiği ortamın düzenin değiştirilmesidir.

✓ Kaçma ile kaçınma farklı kavramlardır. Kaçma istenmeyen bir olay devam ederken ortamdan
uzaklaşmayı ifade eder. Kaçınma ise istenmeyen bir olayın olacağını anlayıp ortamdan uzaklaşma
veya o eylemi gerçekleştirmemektir.

108
✓ Klasik koşullanma reflekslerin geliştirilmesinde etkilidir.

✓ Olgunlaşma: Organizmanın bir davranışı gerçekleştirebilecek fiziksel ve zihinsel yeterliliğe sahip

olmasıdır. Yaş ve zeka olarak alt başlıklar halinde incelenebilir. Öğrenmenin gerçekleşmesi için, bilişsel
ve fiziksel olgunlaşmanın tamamlanmış olması gerekmektedir.

✓ Genel uyarılmışlık düzeyi ile kaygı seviyesi de aynı orantıda etkilidir. Kaygı da belli bir seviyeye
kadar öğrenmeyi olumlu etkilerken, aşırı kaygı öğrenmeyi olumsuz etkilemektedir.

✓ Güdü: Kpss içerisinde öğrenmeyi etkileyen faktörler arasında yer alan bir diğer öğrenen faktörü de
güdüdür. Bir ihtiyaç sonucu organizmayı davranışa iten güçtür. Güdülerimizin kaynağı ihtiyaçtır.

✓ Birincil Güdüler: Fizyolojik ihtiyaçlarla ilgili biyolojik dengeyi sağlamak için gerekli olan açlık,
susuzluk, cinsellik gibi dürtülerle ilişkilidir. İkincil Güdüler: Fizyolojik ihtiyaçlar dışında kalan başarı,
takdir edilme gibi ihtiyaçlarla ilgilidir. İçsel Güdüler: Güdünün kaynağı bireyin kendisi ile içsel
güdüdür. Tüm birincil güdülerin yanı sıra, kendine dikkat etme, kendini gerçekleştirme arzusu,
başarma arzusu gibi ihtiyaçları kapsamaktadır. Dışsal güdüye göre çok daha etkilidir. Dışsal Güdüler:
Organizmanın, içinde yaşadığı çevrenin etkisiyle onu davranışa iten güçtür. Bireyin kendisi kabul
ettirme, beğendirme gibi ihtiyaçları ön plana çıkmaktadır. Bazen sonradan içsel güdüye
dönüşebilmektedir.

✓ Algısal Ayırt Edilebilirlik: Bir uyarıcının hakim olan ortamdaki diğer uyarıcılardan daha güçlü
olmasıdır.

✓ Anlamsal Çağrışım (Çağrışımsal Anlam): Bir konu öğrenilirken, bireyin önceki öğrenmelerinden
yararlanarak aralarında bağ kurmasıdır.

✓ Kavramsal Gruplandırma: Konu içerisinde yer alan alt başlıkların, hiyerarşik bir düzene sokularak iki
boyutlu bir çizelge ile aralarındaki ilişki gösterilerek kavram haritası şeklinde gösterilmesidir.
Kavramsal gruplandırma konuya özgüdür ve konu hakkında yeterli bilgiye sahip bireyler buna benzer
haritalar oluşturabilir.

✓ Çağrışımsal Gruplandırma: Kavramsal gruplandırmadan farkı konuya özgü değil de bireye özgü
olmasıdır. Anlamlılık düzeyini arttırmak için kullanılmaktadır.

✓ Eş Zamanlı Koşullanma: Tüm öğrenmelerin basit etki-tepki bitişikliği ile olduğunu savunur. Bir
uyarıcı tepkinin çıkmasını sağlarsa uyarıcı-tepki arasında bitişiklik hemen kurulur. Guthrie’ye göre
öğrenme için pekiştirmeye ve tekrara ihtiyaç yoktur.

✓ Sosyal Pekiştireç: Bireyi sosyal açıdan onurlandıran pekiştireçlerdir. Sözel ifade ve beden
hareketleri şeklindedir.

✓ Sembolik Pekiştireç: Tek başına anlam ifade etmeyen fakat diğer pekiştireçlerle ilişkili olduğunda
anlanan pekiştireçlerdir.

✓ Faaliyetsel Pekiştireç: Bireyin yapmaktan hoşlandığı etkinliklerdir. Sokağa çıkma, bilgisayarda oyun
oynama, gitar çalma, tatile gitme gibi.

109
✓ Gelişim nöbetleşe devam eder: Çeşitli dönemlerde gelişim alanları nöbetleşerek ön plana geçebilir.
Bir gelişim alanının çok hızlandığı dönemlerde, diğerleri duraklama gösterebilir. Örn: Yürümenin ön
plana çıktığı dönemde, konuşma duraklama eğilimi gösterebilir.

✓ YATAY KAYNAŞIKLIK: Dersler arası uyumdur. Türkçe, tarih ve resim derslerinin farklı şekilde ele
alınıp ilişkilendirilmesidir.

✓ KUANTUM ÖĞRENME:
-Öğrenci beynini aktif kullanır.
-Kendi kendini motive eder.
-Akademik yaşam becerileri ve fiziksel yeterliliklerinde artış olur.
-Beynin sağ lobu daha aktif hale getirilip hayal gücü ve gözlem yeteneği geliştirilir.

✓ KULUÇKA AŞAMASI: Yaratıcı düşünme basamaklarından biri olan bu basamakta sorundan

uzaklaşılır, sorun zihnin incelenmesine bırakılır. Birey başka işlere yönelebilir.

✓ KAPALI SİSTEM: Girdi çalışmıyor ya da çıktı - dönüt öğesi yok.

✓ IRAKSAK DÜŞÜNME problem çözmede kullanılır. Birey işleve takılmadan, alternatif bakış açısı
geliştirir.

✓ PROJE = problem + arkadaşlarla paylaşma, sunma

✓ DÜZ ANLATIM ( TAKRİR): Öğrencilerin konuyla ilgili önbilgisi olmadığında tercih edilir.

✓ Öğrenciye görelik öğrencilerin bireysel farklılıkları ve gelişim özellikleri dikkate alınır.

✓ Gezi en önemli amaç ilk elden somut yaşantı sağlama

✓ Empati becerisi -Rol oynama, konuşma halkası ile kazandırılabilir.

✓ EŞ ZAMANLILIK: Aynı anda meydana gelen birden çok olayın kontrol edilmesi ve istenmeyen
durumların önlenmesi

✓ Sınıf yönetiminde;
-Emir yerine istek dili
-Yargılayıcı dil yerine betimleyici dil
-Sen dili yerine ben dili kullanılmalıdır.

✓ Hizalama birlik ve düzen oluşturmak için kullanılır

✓ Ritim kompozisyonda gözün bir objeden diğerine rahatça kayabilmesidir.

✓ Benzetim sınıf ortamında gerçekleştirilmesi mümkün olmayan bilgi ve gösterilerin eğitim ortamına
gelmesini sağlar.

✓ Mutlak ölçütte programdaki hedefler kullanılmalıdır.

✓ Geleneksel değerlendirmenin çağdaş değerlendirmeye üstünlüğü -OBJEKTİFLİK

110
✓ TANILAYICI DALLANMIŞ AĞAÇ: Önermelerde ilerlerken geri dönüş fırsatı sağlar. Önerme ağındaki
yanlış öğrenme ve eksik noktaları belirler.

✓ Kararlılık katsayısını düşüren unsurlar:

-ölçülen kişiden hata karışması
-ölçmecinin hatası
-sistematik hata

✓ YAPAYCILIK: Doğa olaylarının birileri tarafından yapıldığını veya birisinin sebep olduğunu düşünme.
Örnek: Ay daha güzel olsun diye kesilmiştir.

✓ Anal dönem de aşırı titizlik, düzenlilik, temizlik görülür.

✓ Girişimciliğe karşı suçluluk: meraklı sorular soran öğrencinin azarlanması

✓ Üst düzey koşullanma 2 nötr uyarıcıya koşullanmadır.

✓ UYARICI GENELLEMESİ: Benzer uyarıcılara benzer tepki verilmesi

✓ ETKİNİN YAYILMASI: davranış pekiştirildiğinde davranışın yanında duran davranışlarda pekişir.

✓ GERİYE KET VURMA: Eski bilgiye ihtiyaç duymaya karşın yeni bilgi kullanma

✓ Kısa süreli bellekte tekrar yoluyla zaman, gruplama yoluyla kapasite sınırlılığı kısmen azaltılabilir.

✓ ÖZDÜZENLEME KAPASİTESİ: Bireyin davranışlarını düzenlemesi, denetlemesi ve davranışlara yön

vermesidir.

✓ İçerikte önkoşul öğrenme varsa “bütün”, modüler ise “parçalara ayırarak çalışma” öğrenmeyi
etkileyen faktörleri tercih edilmelidir.

✓ Holland – Gelenekçi- kişilik tipi: organizasyon, planlama, paraya ve güvenilir olmaya değer verir.
örneğin: banka, finansal kurum, vergi, muhasebe

✓ BEN DİLİ: başkasının bizi rahatsız eden davranışlarına uygun şekilde karşımızdakiyle paylaşmadır.

✓ Kimdir bu? (kimi hatırlatıyor?) tekniğinde bireyin içinde bulunduğu grupta nasıl algılandığı hakkında
bilgi ediniriz.

✓ İlkokulda öğrencinin sosyalleşip güçlü kişilik geliştirmesinde okulda en önemli görev SINIF
ÖĞRETMENİNE düşer.

✓ KAPI ARALAYICI TEPKİ: karşımızdakini konuşmaya cesaretlendiren mesajlardır. Açık uçlu sorular
kullanılır. Evet, hayır gibi cevaplar içeren sorular kullanılmaz.

✓ Okul müdürünün görevi değil – Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu üyesidir.

✓ Bilme- anlama: Merak ettiği için bilgi edinme çabası ile belgesel izlemek.

✓ Estetik: sanatsal faaliyetten estetik haz alma, hoşlandığı için sanatsal faaliyetle uğraşma

111
✓ Bireyi tanıma tekniklerinde testler üzerinde değişiklik YAPILAMAZ

✓ KESİTSEL: Farklı yaş – aynı zaman

✓ Fiziksel gelişimin en hızlı olduğu dönem – DOĞUM ÖNCESİ-

✓ Erikson psikososyal kişilik kuramında olumsuz yaşantılar telafi edilebilir, olumsuz yaşantıların izleri
silinebilir.

✓ SAPLANTILI BAĞLANMA: birey kendini değersiz hisseder. Başkasına aşırı değer verir. Birey kabul
görmek için her şeyi yapar.

✓ Kapsamlı psikolojik danışma ve rehberlik programının ana müdahalesi SINIF REHBER

ETKİNLİKLERİDİR.

✓ Gınzberg “Mesleki Gelişim” kuramı 15-16 yaş geçici dönem değer aşamasıdır

✓ Süper “Benlik” kuramı erginlik ilk yetişkinlik 14-24 yaş araştırma keşfetme aşamasıdır.

✓ ANALİZ: Bütünü alt parçalara ayırıp ilişki belirleme

-Osmanlı devletini dönemlerine göre inceleyebilme

✓ SENTEZ: Yeni özgün durum

-Eldeki ürünleri pazarlamak için işlerliği olan sistem önerebilme

✓ KAVRAMA: Eldeki verileri anlamlandırıp tahminde bulunma

-Ticaret bilgisi dersinde kuruluşların kar ve zararlarını eldeki verilerden kestirebilme

✓ Yazılı materyal hazırlarken vurgulamak istediğimiz her bir durum için aynı araçlara yer vermeliyiz.

✓ BÜTÜNLÜK: görsel elemanlar ve bunların fonksiyonları arasındaki ilişkidir. Görseli meydana getiren
öğelerin bir bütün olarak görünmesini sağlar.

✓ METAFOR: Yeni öğretilecek kavram öğrencinin günlük yaşamda aşina olduğu kavramlarla
ilişkilendirilir.

✓ 5E MODELİ – DERİNLEŞTİRME: öğrenilenlerin günlük yaşamla ilişkilendirilmesi

✓ Buluş yoluyla öğretim stratejisinde öğretmen açıklama yapmaz;

öğrencilerin bilgiyi keşfetmelerine yardımcı olur.

✓ Öğretim ilkelerinden AYANİLİK(AÇIKLIK) konuya materyal üzerinde net anlaşılır açıklama yapmadır.

✓ ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME: Farklı yönler görülmeye çalışılır ve çok yönlü düşünmeye sevk eder.
Olumlu olumsuz özellikleri ifade etme, karar verme vardır.

✓ ELEŞTİREL DÜŞÜNME: Sorgulama yapma, sebep-sonuç ilişkisi bulma, çıkarımlarda bulunma, çeşitli
kriter kullanma, benzerlik farklılıkları bulma.

112
✓ İSTASYON: Öğrenciler öğrenme sürecinde etkin kılınarak bir önceki grubun yaptıklarına katkı
sağlayıp, yarım bırakılan bir işi devam ettirir.

✓ TANIMA YERLEŞTİRME: Sürecin başında öğrencileri tanımak uygun sınıfa yerleştirmek için
kullanılan değerlendirme türüdür.

✓ BAĞIL DEĞERLENDİRME: net kesin ve standart olmayan grup başarısına göre farklı değerler alan
ölçüte göre değerlendirmedir.

✓ YAPI GEÇERLİLİĞİ: doğrudan gözlemleyemediğimiz soyut özelliklerin bu özelliklerle ilişkili sorulara

verilen cevaplarla ortaya çıkarılmasıdır. Psikolojik testlerde en önemli geçerlilik türüdür.

✓ İç tutarlılık katsayısı hesabı yapabilmek için K20 – K21- Cronbach – Testi yarılama ( Eş değer yarılar)
kullanılmalıdır.

✓ En güçlü çeldirici Maddenin üst grubundan az - alt grubundan çok kişinin cevapladığı seçenektir.

✓ VYGOTSKY öğrenme ve gelişimin SOSYOKÜLTÜREL yönünü vurgular. Öğrenme yakınsak gelişim

alanında gerçekleşir

✓ ÖZELDEN ÖZELE AKIL YÜRÜTME: 2 özel durum arasında tek yönlü bağlantı kurma.

✓ ÖDÜNLEME (TELAFİ): kişinin eksikliğini ya da yetersizliğini farklı alanda gidermesidir. Dikkat çekme
davranışları ilgiyi güvensizliğini ödünlemekle ilgilidir.

✓ KORKULU BAĞLANMA: Birey kendini değersiz görür ve başkalarını da olumsuz değerlendirir.

✓ Tekrarlama: çevresindeki kişilerin kullandığı kelimeleri, cümleleri yeniden oluşturup oyun haline
getirmedir. Tekrarlama bir taklittir.

✓ GECİKMELİ KOŞULLANMA: önce koşullu uyarıcı verilir. Koşullu uyarıcı devam ederken koşulsuz
uyarıcı verilir.
-Ahmet makineye su ilave ederken elektrik çarpması.

✓ DUYUSAL ÖN KOŞULLANMA: 2 nötr uyarıcı birlikte yer alır. Daha sonra nötr uyarıcılardan biri
ortamda yokken diğer nötr uyarıcıya koşulsuz uyarıcı ile koşullama yapılır. Birey 2 nötr uyarana da
aynı tepkiyi verir.

✓ ZIT TEPKİ: Bireye hoşlanmadığı davranış hoşlandığı davranışla birlikte yaptırılır.

✓ YERLEŞİM: hatırlanmak istenen öğeler çevrede yer alan öğelerle eşleştirilip görsel çağrışım
oluşturulur.

✓ Bilgi işleme kuramına göre DİKKAT ÇEKİCİ DIŞSAL UYARICILAR:

-Fiziksel Uyarıcılar: Harita, yazı tahtası, öğretmenin jest ve mimikleri vb.
-Aykırı Uyarıcılar: Öğretmenin yanlış bir grafik çizmesi gibi zıtlık yaratan uyarıcılardır.
-Duygusal Uyarıcılar: Öğrenciye sınıfta adıyla h itap etme
-Emir Verici Uyarıcılar: “Şimdi herkes tahtaya baksın” gibi ifadelerdir.

113
✓ ANLAMSAL BELLEK: Okulda öğrenilen bilgiler. Kavram, imge, olgu, kuralların depolandığı bellektir.

✓ Bireyi tanımaktaki esas amaç; bireyin kendisini tanımasına yardımcı olmaktır.

✓ Kaynaştırma en önemli hedef öğrencinin ilgi ve yeteneklerini en iyi şekilde kullanmasını sağlamak,
toplum içinde yaşamasını kolaylaştırmaktır. Çocuğu normal hale getirmek hedef DEĞİLDİR.

✓ Gözlem OBJEKTİF yapılmalıdır.

✓ HOLLAND- ARAŞTIRMACI- Entelektüel, analitik düşünce yapısına sahip, rasyonel, eleştirel, titiz,
sabırlı, bağımsız kişilik tipidir.

✓ İLİŞKİ MERKEZLİ (DİSİPLİNLERARASI) TASARIM: Dersler arası ilişki kurulmasıdır.

✓ SARMAL İÇERİK DÜZENLEME YAKALŞIMI: Konu yeri geldikçe tekrarlanır, her tekrar öncekine oranla
daha geniş ve derin olur.

✓ PRAGMATİST ÖĞRETMEN: Öğrencinin ihtiyacı doğrultusunda bilgiye ulaşmasında gerekli ortamı

düzenleyen ona rehber olan kişidir.

✓ Sınıf öğretmeni uzmanlığını aşan durumda öğrencisini rehber öğretmene sevk eder.

✓ ZİHİN HARİTASI: verilen kavramı çağrıştıran durumların sözel ve görsel şemaya dönüştürülmesidir.
Zihin etkin hale getirilir ve yaratıcılık üst düzeyde geliştirilir.

✓ AKVARYUM: sınıfta bir çember oluşturulur. Konuşmak isteyen gönüllü öğrenciler çemberin içinde iç
çember oluşturur. Gönüllü öğrenciler sırayla konuşur. Tartışma sonunda özet ve değerlendirme
yapılır. Sonuca ulaşılıp ortak bir karar alınır.

✓ KAVRAM HARİTALASI: bir kavramın ilişkili olduğu alt kavramlarla bir bütün görülmesini sağlayan
şemalardır. Kavram yanılgılarını görmeyi sağlar.

✓ GÖRÜŞ GELİŞTİRME: süreçte öğrenciler istedikleri durumda gerekçelerini açıklayarak görüş

değiştirebilirler.

✓ Programlı öğretimde en önemli ilke öğrenciye anında DÖNÜT vermektir.

✓ BENZETİM: gerçek durumun tehlikeli, maliyetli, zaman alıcı olduğu durumda gerçeğin yapay
ortama aktarılmasıdır.

✓ AYRILIP BİRLEŞME: Öğrenciler gruplara ayrılır. Öğrencilere verilen konu alt konulara ayrılır.
Öğrenciler aynı konuların verildiği diğer takımdaki üyelerle birlikte çalışır. Daha sonra kendi gruplarına
geri dönüp çalıştıkları konuyu grup arkadaşlarına öğretirler

✓ YARATICI DRAMA: hazır metin yok. Öğrenciler yaratıcı buluşları, özgün düşünceleri, öznel anıları ve
bilgilerine dayanarak doğaçlama yaparlar.

114
✓ ÖRNEK OLAY YÖNTEMİ: Gerçek hayatta karşılaşılmış ya da karşılaşma ihtimali olan olayın sınıfa
getirilip öğrencilerin katılımı ile alternatif çözüm yollarının üretildiği süreçtir. Örnek olayda amaç
problem çözme becerisi geliştirmedir.

✓ YANSITICI DÜŞÜNME: Okulda öğrenilen bilginin yaşama transfer edilmesidir.

✓ KOLB YAŞANTISAL ÖĞRENME MODELİ

SOYUT KAVRAMSALLAŞTIRMA: Düşünme ve sorgulamaya dayalıdır.
AKTİF YAŞANTI: Yaparak yaşayarak öğrenme

✓ YARATICI DÜŞÜNME: Bireyin yeni, farklı, orijinal, özgün ve alternatif düşünmesi ve ürünler ortaya
koymasıdır. Yeni bir okuma lambası tasarlama buna örnektir.

✓ Öğretim ilkelerinden Öğrenci düzeyine uygunluk ilkesi öğretmenin öğrenme- öğretme sürecine
öğrencilerin önbilgilerini yoklayarak başlar ve bu ilke de tüm eğitim durumları öğrencinin
hazırbulunuşluk düzeyine uygun olmalıdır.

✓ YORDAMA GEÇERLİLİĞİ: Gelecekteki başarıyı bugünkü ölçütle karşılaştırarak tahmin etme sürecidir.

✓ KAPSAM GEÇERLİLİĞİ: Ölçülmek istenen kapsamın tam olarak yansıtılıp yansıtılmadığını inceler.
Kazanılmak istenen davranışın tümünün ölçülmesi gerekir.

✓ Kazandırılmak istenen özellikler üst düzey düşünme becerilerini ve ortaya yeni ürün konulmasını
vurgularsa YAZILI YOKLAMA kullanılır.

✓ Öğrencilerin giriş davranışlarını belirlemek amacıyla ön koşul bilgileri belirlemeye yönelik ön test
yapılabilir.

✓ Daimicilikte eğitim hayata hazırlıktır ve öğrenciye değişmeyen değerler aktarılır.

✓ İşlevsellik: programın işe yaramasıdır

✓ Hiçbir yöntem ya da teknik tüm konulara uygunluk göstermez.

✓ Kum saati tekniği: merkeze ana fikir yerleştirilir. Beyin fırtınasından da yararlanılır.

✓ Sınıf düzeni: öğrenci öğrenci etkileşimi max. Olan küme düzenidir. Daire düzeninde ise öğretmen –
öğrenci etkileşimi maximumdur.

✓ Görsel materyallerde yazılarda en çok dikkat edilen sol üst köşedir

✓ Yerleştirme amaçlı değerlendirmede bağıl değerlendirme uygundur

✓ Hümanist yaklaşım: birey seçme özgürlüğüne sahip. Amaç kendini gerçekleştirmedir

✓ Çok konuşan, aşırı obur ve arkadaşlık ilişkilerinde aşırı bağımlılık gösteren ORAL döneme saplantı
durumundadır

115
✓ Kişinin diğer insanları yok sayarak sadece kendi ihtiyaçları çerçevesinde hareket etmesi saf ÇIKARCI
ahlak evresinde olduğunu gösterir

✓ Kapı aralama, danışmanım bireyi daha çok konuşmaya, teşvik etmeye yönelik danışana verilen
iletilerdir.

✓ Klasik sıra düzeni: sunuş, anlatım vb.

✓ U düzeni: gösteri kullanımı

✓ Küme düzeni: deney işbirlikçi öğrenme

✓ Daire düzeni: tartışma vb. tercih edilir.

✓ Ehliyet belgesi alma öncesi simülasyon kullanılır

✓ Dewey: okul hayata hazırlık değil, hayatın ta kendisi olmalı

✓ Barkovizyon/SİNEVİZYON ALETİ: kullanıldığı ortamda karartma gerektiren, ses düzeneği ile

desteklenmiş,3 ayrı renkte özel spot lamba ve mercek takımı ile ilerideki perdede hareketli resim
yapmaya yarar

✓ Yerleşim elemanından BÜTÜNLÜK: ÖĞELER arası ilişkiyi belirtir. Yorumlamayı kolaylaştırır.

Anlaşılırlığı arttırır.

✓ Akılsız başın cezasını ayaklar çeker sözü sosyal öğrenme kuramının ÖNGÖRÜ İLKESİNİN önemini
ortaya koymaktadır.

✓ Otantiklik: kişinin kendisi gibi; doğasına uygun olmasıdır. Kendi çizgisinde yolunda a yürümek
demektir. Kuyruk olmamaktır. Başkasının izinden gitmemektir

✓ Deney yönteminde araştırma ve bilimsel düşünme becerileri gelişir. 1.cil bilgi kaynağından
öğrenme sağlar

✓ AKTİF ÖĞRENME BİLİŞSEL YAKLAŞIMa dayalı geliştirilmiş

✓ Otoriter öğretmen şöyle der: kuralları ben koyarım ve aynen uygulanmasını isterim

✓ Sınavdan düşük not alan öğrencisine Ahmet bey ‘ başarılı olmak için 40 fırın ekmeği daha yemen
gerek’ ÖZSAYGI ZEDELEYİCİ DİL kullanmış. Çünkü bir nevi hakaret etmiş.

✓ BİR ERKEK, KADINLARA HESAP, PARA ÖDETMEMELİDİR DİYEN ADAM kanun ve düzen evresindedir.
Mevcut kurala koşulsuz uyulmasını istemiş.

✓ ‘Hayal ettiğim şeyi olacak kişiyim’ DÜŞÜNCESİ GİRİŞİMCİLİĞE KARŞI SUÇLULUK DÖNEMİNDE
GELİŞİR

✓ NASIL VE HANGİ SIRA İLE YAPMA BİLGSİ prosedürel bellekte depolanır

116
✓ Daha çok konu ve öğretmen merkezi anlayışı temel olarak eğitimde disiplini, sıkı çalışmayı ve ezberi
savunan, matematik ve fen derslerine daha çok önem veren Eğitim Felsefesi; ESASİCİLİK.
-Bir program geliştirme çalışma grubunda öğrencilerin yeteneklerini, ilgilerini, beklentilerini, hazır
bulunuşluk düzeylerini ve bireysel farklılıklarını dikkate olarak program yapan EĞİTİM
PSİKOLOĞUDUR.

✓ İlkokul Hayat Bilgisi Ders programında geçen “Benim Eşsiz Yuvam” teması, birinci sınıftan
başlayarak 3. Sınıfa kadar her yıl aynı isim altında derinleşerek işlenir. Bu H.B.D.P Sarmal içerik
düzenleme yaklaşımına dayanır.

✓ Sınıf içi etkinlikler düzenlenirken; arkadaşlarını sürekli rahatsız eden ve bu davranışını sürdüren
öğrenciyi öğretmenin en öndeki sıraya oturtması Tepkisel sınıf yöntemi anlayışına dayanır.

✓ Sınıfındaki öğrenciler arasında bir problem yaşandığını gözlemleyen ve problemi çözmesi

gerektiğini düşünen öğretmenin ilk yapması gereken; Sorunu anlamaya çalışmaktır.

✓ Bir sınıfta çoğu zaman aynı anda birçok olay meydana gelmekte, öğretmenin her bir olayla ayrı ayrı
ilgilenilmesi gerekebilmektedir. Bu durum sınıf yönteminin eş zamanlılık özelliği ile açıklanır.

✓ Öğretmenin hazırladığı görsel tasarımda önemli öğeleri daha parlak renklerle, ok ve yön gösteren
araçları kullanması, dikkat çekmek istediği öğeyi değerlerinden büyük yapması Görsel tasarım
ilkelerinden Vurgu’ya önem verdiğini gösterir.

✓ Bir öğretmen sınıf içi eğitim sürecini düzenlerken uzaktan eğitimi, internet tabanlı öğretimi birlikte
kullanmak ve öğrencilerin farklı yollardan öğrenmelerini desteklemek istiyorsa Harmanlaşmış
Öğretimi işe koşuyordur.

✓ Bir öğretim strateji, yöntem ya da tekniğinin kullanılmasını belirleyen öncelikli faktör dersin
hedefleridir.

✓ “Hangi noktaları öğrendim ve hangilerini öğrenmedim?”

“nasıl bir yol bulursam dinlediklerimi daha iyi anlarım?” soruları aktif öğrenmenin öz düzenleme
öğesiyle açıklanır.

✓ Büyük grup tartışması sınıf mevcudunun az olduğu, daha küçük gruplara bölünmeyecek kadar az
olduğu durumlarda kullanılır, öğretmen ya da konuyu iyi bilen bir öğrenci süreçte liderlik yapar.

✓ Konuşma halkası; sınıfta bir soru, bir öykü, bir olay, bir resim vb. durumda yer alan kişilerin ne
hissettiğini ya da ne düşündüğünü Empati yoluyla belirlemesi şeklinde yürütülen bir tartışma
tekniğidir.

✓ İstasyon tekniği, sınıfta grupların, oluşturulan istasyonlarda (köşklerde) sırasıyla çalışması, önceki
grubun yaptıklarını bir adım ileriye götürerek yarım kalan işi tamamlamasına dayanır. Yaratıcı
eylemleri içerir.

✓ Balık kılçığı; bir problemin nedenlerini ve alt nedenlerini göstermek amacıyla kullanılan ve ayrıntılı
bir neden-sonuç ilişkisi çıkarmayı hedefleyen bir uygulamadır. Nedenler balık kılçığı çizilerek bütün
olarak gösterilir. Bu nedenle kavram yanılgılarının tespit edilmesine de kullanılır.

117
✓ Ölçek geliştirme sürecinde aynı gruba iki hafta arayla ölçeğin uygulanması güvenirlik hesaplama
yönteminin test tekrar test yöntemi olduğunu gösterir.

✓ Gruba uygulanacak sınav türü belirlenirken;

-Sınavın amacı, kapsamı
-Kullanışlığı ve duyarlığı dikkate alınır.
-Öğrencilerin başarı düzeyleri dikkate alınmaz.

✓ Tamamlayıcı değerlendirme yaklaşımında puanlama güvenirliğini artırmak için kontrol listesi, rubrik
ve derecelendirme ölçeği kullanılabilir.

✓ Üst ve alt grubun verildiği sorularda: bu grupların %27’lik dilime denk geldiği unutulmamalıdır.
Sınava giren öğrenci sayısı üst ve alt grupta verilen rakamların toplamı değildir.

✓ Biyolojik psikoloji; beynin hangi bölgesinin hangi duyularla ilgili olduğu, hangi bölge hasarlarında ne
gibi sorunlar oluştuğu, uyku, açlık, cinsellik, yorgunluk, sinirlik gibi durumların sinir sisteminde nasıl
oluştuğunu açıklamaya çalışır.

✓ Kendini dış dünyadan ayırma veya ayırt etme benlik gelişiminin ilk temelidir.

✓ Freud doğumdan sonraki 1-1,5 yılı oral dönem olarak tanımlar. Freud’a göre bu dönemde ona haz
kaynağı ağız ve emme refleksidir. Bu dönemde emme refleksinin aşırı doyurulması veya
doyurulmaması ileriki yıllarda kişiliği etkileyen bir faktördür.

✓ Başkalarının sorun ve problemlerini merkeze alarak kendi sorunlarımızdan uzaklaşmaya çalışmak

özgecilik (diğergamlık) savunma mekanizması olarak ifade edilir.

✓ Bebeğin annesinden ayrıldığında ve bakıcıya bırakıldığında umarsız davrandığı ve annenin gidişini

önemsemediği, annesi geri geldiğinde ilgisiz ve hırçınca davranışlar gösterdiği bağlanma stili güvensiz-
kaçınan.

✓ Özerk Ahlak Dönemi (piaget) 12 yaş sonrasında gözlenir ve soyut düşünme yeteneğine ihtiyaç
duyar. Bu evrende olaylar sadece ilk görünen gerçekliğe göre değil, arkada yatan niyetlere, olayın
bağlamına göre yorumlanır. Kuralların, konulma amacına hizmet ettiği ölçüde anlamlı olduğu fark
edilir.

✓ Barınma, güvenlik ihtiyacı ile ilişkilendirilir.

Toplumsal uyum geliştirme, sevgi-ait olma ihtiyacı ile ilgilidir.
Toplumsal güç edinme, saygı-statü ihtiyacı ile ilgilidir.

✓ Eski davranışların yeni davranışların kazanılmasını zorlaştırması olumsuz transferdir. Bilgilerin

birbirini unutturması ket vurmadır.

✓ Koşullu bir tepki oluşması için; Koşulsuz Uyarıcı İle Nötr Uyarıcının Eşlenmesi şarttır.

✓ Kaçma davranışı olumsuz uyarıcıya maruz kalan organizmanın bu uyarandan kurtulma çabasıdır.
Kaçma davranışının oluşması sürecinde koşulsuz uyaran ve olumsuz pekiştirme söz konusudur. Yani;
organizma kötü uyarandan kaçarak, kurtularak kendini olumsuz pekiştirir.

118
✓ Probleme dayalı öğrenmede sorunun ona bileşenleri belirlenir. Sonra analitik düşünme yolu ile
neden-sonuç ilişkileri kurularak soruna çözüm iletilir. Bu yönü ile probleme dayalı öğrenmenin
dayandığı teorik temeller Gestalt psikolojisi ve üretici düşünce kavramları ile doğrudan ilişkilidir.

✓ Eğitim bilimlerinde en iyi öğrenme stratejisi Bütün-Parça-Bütün olarak tanımlanır. Bu yaklaşımın

dayanağı Bilişsel Psikolojisi ve Gestalt Ekolüdür. Öğretmenin parçalar arasında

✓ Konsantrasyon problemleri yaşayan öğrencilerin dikkatini artırmak için;

-Emir verici uyaranlar
-Fiziksel uyaranlar
-Aykırı uyaranlar
-Duygusal uyaranlar verilir.

✓ Bir okulda olumlu bir okul iklimi oluşturmaktan öncelikle sorumlu kişi okul müdürüdür.

✓ Hayata dokunmayı, yaşamı hissetmeyi ve doğal yaşamla iç içe olmayı arzulayan ve bu yönde
davranışlar sergilemek Otantik olma ile açıklanır.

✓ Öğrenciyle yakından ilgili bireylerin bir araya gelerek ortak bir rehberlik anlayışı oluşturmak amaçlı
bilgi paylaşımında bulunması rehberlik hizmetlerinden MÜŞAVİRLİK hizmetine yöneliktir.

✓ Öğrencilerin günlük toplumsal sorunları çözebilme becerilerini geliştirmek, konuları günlük yaşam
sorunlarından seçerek ders içeriği oluşturmak isteyen öğretmen ders düzenlemesi yaparken yaşam
şartları program tasarım yaklaşımından yararlanır.

✓ Herhangi bir meslek alanına ileride ihtiyaç duyulacağı varsayımından hareketle o meslek grubuna
yönelik düzenlenecek eğitim analitik ihtiyaç belirleme yaklaşımı kapsamındadır.

✓ İnsan akıllı bir varlıktır ve bu nedenle insan aklı geliştirilmelidir. Bu da din ve ahlak öğretimi ile
mümkündür. İnsan akıllı olduğu için özgürdür. Ancak davranışlarından sorumludur. Bu nedenle Eğitim
programları bireye değişmez, evrensel ve mutlak doğruları öğretecek şekilde düzenlenmelidir görüşü
Daimicilik Eğitim Felsefesi dâhilindedir.

✓ Edgar Dale yaşantı konusunda en kalıcı öğrenmeler, doğrudan maksatlı yaşantılar yoluyla edinilen
öğrenmelerdir. Bunun mümkün olmadığı durumlarda model ve numunelerden yaralanmak diğer
uygulamalardan (sunu, fotoğraf vb.) daha kalıcıdır.

✓ Bir görsel materyalde görsel öğelerden ilişkili olanları çeşitli işaretlerle ilişkilendirmek, öğeler arası
ilişkileri daha belirgin hale getirerek anlaşılmasını kolaylaştırmaya yönelik uygulanan görsel tasarım
öğesi; Bütünlüktür.

✓ Sınıf yönetiminin amaçları;

-Zamanı etkili kullanmak
-Devamsızlığı en aza indirmek
-Etkili iletişim ortamı oluşturmak
-Öğrenci motivasyonunu sağlamak.
-Sınıfta disiplini sağlamak amaç değildir.

119
✓ Ders sırasında arka sırada oturan bir öğrencinin elindeki nesneyi ön sırada oturan arkadaşına
fırlattığını gören öğretmenin istenmeyen bu davranışa göstereceği en uygun tepki sözlü uyarıda
bulunmalıdır.

✓ Sınıf ortamında gizli saklı yoktur. Bir olaya diğer öğrenciler tarafından görülerek ders çıkarılabilir.
Dolaylı ceza buna örnektir. Bu durum sınıfın yapısal özelliklerinden açıklıkla ilgilidir.

✓ “Alıştırma ve tekrar” Esasicilik ve onun uzantısı olan Davranışçı Eğitim anlayışında kullanılan bir
yöntemdir. Yapılandırıcı modele uygun hazırlanan eğitim ortamlarında görülme olasılığı çok düşüktür.

✓ Duygusal hedefler kazandırmada en etkili teknikler;

-Konuşma halkası
-İstasyon
-Rol oynama
-Örnek olaydır.

✓ Beyin fırtınası yaratıcılığı işe koşmayı gerektirir. Akla ilk gelen fikirlerin söylenmesi önemlidir. Bu
nedenle öğrencilerin fikirleri düşünerek bulmalarına izin verilmez.

✓ Yaşama yakınlık; derste işlenecek konunun yaşamdan alınması öğrencinin gerçek yaşam durumları
ile karşı karşıya gelebilmesi ve bunu yaşamda kullanabilmesidir.

✓ Probleme Dayalı öğrenme kuramının amacı; öğrencilerin gerçek hayat problemlerini çözmek için
bilimsel yöntemin ilkelerini kullanarak çalışmalarını ve kendi öğrenmelerini gerçekleşmesini
sağlamaktır.

✓ Basamaklı öğretimde ek öğretim ve tekrar öğretim yoktur. Öğrenci kendi Zekâ özelliklerine uygun
görev seçer bu yüzden mutlaka başarılı olacaktır düşüncesi egemendir.

✓ Panel bir konunun farklı boyutlarını tartışmak üzere bir araya gelen küçük uzmanlar grubudur.
Aralarında samimi bir havada tartışırlar. Dinleyiciler panelin sonunda soru sorabilir.

✓ Öğrenciye kazandırılacak deneyimin tehlikeli, riskli ve pahalı olduğu durumlarda onun benzerinden
yararlanmak, yapayından ya da modelinden yararlanmak Benzetim tekniğinden faydalanmaktır.

✓ Öğrencilerin heterojen gruplara ayrılıp, grup çalışması sonunda her hafta sırasıyla diğer gruplardaki
öğrencilerle yarıştırılması yarışma galibinin takımına puan kazandırması takım oyunu turnuva
tekniğidir.

✓ Bağımlı değişken bir araştırmada sonuç olarak ortaya çıkan değişkendir.

✓ Bağıl ölçüt ve bağıl değerlendirme öğrencileri veya öğrenci gruplarını karşılaştırırken anlamlı
sonuçlar verir. Öğrenci kazanımlarının düzeyini ölçerken ve yeterliliğini saptarken mutlak ölçüt
kullanmak zorunludur.

✓ Çoktan seçmeli testlerin puanlama kullanışlığı yüksektir. Öğrencilerin bilgi sahibi olmadan doğru
cevaba ulaşması mümkün olduğundan bu durum Güvenirlik katsayısının düşmesine sebep olur.

120
✓ Bir testin geçerliğini olumlu etkileyen faktörler;
-Puanlama objektifliğini arttırmak.
-Testin konu alanı örneklem gücünü arttırmak
-Soruların açık ve anlaşılır olma düzeyini yükseltmek.

✓ Şans başarısı olasılığı en yüksek test doğru-yanlış testidir.

✓ Piaget’in “bir dönem diğer dönemden net çizgilerle ayrılamaz. Önceki dönem sonraki dönemin
hazırlayıcısıdır” diye ifade ettiği durum bilişsel gelişimde gelişim aşamalı ve süreklidir” ilkesini ifade
eder.

✓ Gelişimde öğrenme zamanlaması önemlidir. Tek başına çevre etkisi vakti gelmeyen öğrenimleri
aktivite edemez. Burada ifade edilen süreçte öğrenme verimini etkileyen olgunlaşma faktörü
vurgulanmıştır.

✓ Nesne sürekliliğini kazanmanın temelinde olgunlaşma yatar. Nesne sürekliliği sağlıklı her çocukta
belirli aylar içinde doğal yaşam içinde kazanılır.

✓ İşlem öncesi dönemde çocuklar odaklanma problemi yaşarlar. çocuklar hem psikomotor hem de
bilişsel düzeyde birden fazla nesne ve olaya birlikte konsantre olamazlar. Bu durum odaktan
uzaklaşmama ile ifade edilir.

✓ Ericson’ un gelişim kuramında (psikososyal Kişilik Gelişimi) kişiliğin temel ve birincil şekillendiricisi
sosyal ilişkilerdir.

✓ Bireyin kendi benlik algısında gördüğü yetersizlikleri mantıksal çözüm üretmek yerine başka bir
kimlikle bağlantı kurarak tamamlamaya çalışması özdeşim kurma mekanizması olarak tanımlanır.

✓ Bireyin gözlediği modelin davranışlarını ve bunun sonucunu değerlendirerek bu davranışları

benimsemesi ya da bu davranışları yapmaktan kaçınması Gözlem Yoluyla Öğrenme olarak kabul edilir.
Gözlem Yoluyla Öğrenme BANDURA’nındır.

✓ Pekiştireçlerin çok sık kullanılması davranışların kalıcılığını azaltır. Burada Alışmaya bağlı olarak
davranışın azaldığı gözlenir.

✓ Kelimelerin altının çizilmesi, renkli kalemlerin kullanılması, ok vb. işaretlerin kullanılması gibi
stratejilerin temel amacı algısal ayırt edilebilirliğe dayalı olarak dikkati arttırmaktır.

✓ Bilişsel öğrenme teorilerinde düşünme zihinsel ve içsel bir süreç olarak tanımlanır. Algılama,
imgeleme, soyutlama, kavramlaştırma bilinçli olarak bunları yapma düşünme sürecinin ona
bileşenleridir. Bu kavramlar bilgiyi işleme ile doğrudan ilgilidir.

✓ Gestalt kavramına bireyin eksik kalmış uyaranları tamamlama isteği ve yatkınlığı tamamlama yasası
ile ilgilidir.
(Örnek: KPSS’ ye hazırlanan bireyin uykusu gelmesine rağmen çalıştığı konuyu bitirdikten sonra gönül
huzuru ile uyması.)

121
✓ Gardener’ in çoklu zekâ kuramında kin estetik zekâ olarak tanımlanan zekâ alanı en çok işlemsel
(prosedürler) belleğin gücü ile ilgilidir. Çünkü prosedürel bellekte psikomotor kas kodlamaları bir sıra
düzeninde saklanır.

✓ Öğrencinin kendisine zarar vermesi, bu yönde eylemlerde bulunması, öğrenciye psikolojik destek
verilmesini gerekli kılar. Sınıf rehber öğretmeni bu yönde bir çalışma yapmayacağı için, yapabileceği
en uygun davranış, öğrencinin okul rehber öğretmeniyle görüşmesini sağlamaktır. Eğer öğrencinin bir
sağlık kuruluşuna veya bir başka uzmana sevk edilmesi gerekirse bu işlem de Okul Rehber öğretmeni
tarafından yapılır.

✓ Bireylerin kendini geliştirmesi, yeteneklerini kullanabilmesi, öğrenme ve anlama ihtiyacını

karşılaması gibi durumlar Maslov’un ihtiyaçlar piramidinde bilme-anlama ihtiyacı ile ilgilidir.

✓ Gelişimsel rehberlik modeli; rehberliği herkese açık bir yardım olarak görür. Öğretmen ve program
odaklıdır. Gelişim kavramlarını benimser, önleyici ve geliştirici işlevlere ağırlık verir. Profesyonel
müdahaleyi değil profesyonel hizmeti savunur.

✓ Temel önleme, herhangi bir sorun ortaya çıkmadan yapılan çalışmaları içerir. Sorun gözlendikten
sonra sorunun yayılmaması adına yapılan çalışmalar, ikincil önleme olarak adlandırılır.

✓ Saydamlık; bireyin duygu ve düşüncelerini karşısındakine olduğu gibi ifade edebilmesidir.

-Empati; duyu ve düşünceleri karşılaştırmadan kendini başkasının yerine kayabilme ve anlaşılan kişiye
iletebilmedir.

✓ Akran danışmanlığı için uygun öğrencileri seçmek ve bu öğrencileri seçmek ve bu öğrencilere

uygulama için gerekli eğitimleri vermek akran süpervizörlüğü olarak ifade edilir.

✓ Öğretim materyali hazırlama sürecinde dikkat edilmesi gereken özellikler bulunmaktadır.

”hazırlanan materyalde önem ifade eden özellik ve unsurların dikkat çekecek biçimde yerleştirilmesi
gerekir” ifadesi seçicilik ilkesini yansıtır.

✓ Ders kitapları; yaratıcı düşünmeyi sağlayacak biçimde olmalıdır. Farklı görsel öğe ve örneklere yer
vermelidir. Programda yer alan tüm kazanımları ve güncel konuları içermelidir. Farklı özelliklere sahip
öğrencilere göre hazırlanmalıdır.

✓ Olayların sırasını belirtmek için yapılan kavram haritası türü olaylar zinciridir.

✓ Freud, psikanaliz seansları sırasında bilinç dışı anılarını anlatan hastalarının sıkıntılı konularda ona
rahmindeki cenin pozisyonunu aldıklarını gözlemlemiştir. Bu hastaların zorlandığı, korktuğu
durumlarda ellerini bacaklarının arasında alıp dizlerini karnına doğru çekerek aldıkları cenin pozisyonu
Gerilme savunma mekanizmasıdır.

✓ Sözlükler açıklayıcı türden bilgileri içerir.

✓ Bir mesleği prestijli olduğu için seçen bir birey meslek seçim sürecinde “değer” i ön planda tutar.

✓ Seçilmiş uzman grubunun yüz yüze gelmeden, gelecekle ilgili ihtiyaçları anket formları aracılığıyla
belirlemeyi sağlayan ihtiyaç belirleme tekniği Delphi’dir.

122
✓ Bilgi, zihin, kavram haritaları, diyagramlar, ağlar, tablolar, şemalar vb. gruplandırma ve
ilişkilendirmede kullanılan iki boyutlu görsellerdir. Dersin her aşamasında kullanılacağı gibi daha çok
giriş bölümünde ön örgütleyici olarak kullanılırlar.

✓ Öğrencilerin istenmeyen davranışlar göstermesinde sınıfın fiziksel durumu hazır bulunuşluğu, aile
kaynaklı faktörler gibi nedenleri ortadan kaldırırsak yasaktan çok, teşvike yönelirsek disiplin
uygulamaya gerek kalmaz diyen bir öğretmen, önleyici disiplin yaklaşımını savunmaktadır.

✓ Tutar destekli öğretim, bir uzman ile öğrenci arasında birebir gerçekleştirilen öğretme faaliyetidir.
Bir bakıma özel ders gibi.

✓ Münazara, aynı konunun iki zıt noktasının (tez/antitez-lehte ya da aleyhte) farklı iki grup tarafından
jüriyi etkileme çabasıyla tartışılmasıdır.

✓ Karşılıklı sorgulama tartışmaya dayalı bir iş birliği öğretim tekniğidir. Bu teknikte, öğretmen konuyu
anlatır ve ipucu niteliğinde bazı soru örnekleri vererek öğrencileri konu hakkında daha derin
düşünmeye yönlendirir. Gruplar ulaştıkları sonucu sınıfla paylaşılır.

✓ Öğrencilerin herhangi bir durumun nedenlerine açıklık getirmeye çalışmaları, özellikle eleştirisel
düşünme becerisinin geliştirilmeye çalışıldığını gösterir.

✓ Kartopu tekniğinde, verilen bir olay, durum ya da probleme ilişkin öğrenciler önce tek başlarına
düşünür. Sonra ikişer, daha sonra dörder ve sekizerli grupların oluşturulmasıyla görüş oluşturmaya
devam eder.

✓ Müze eğitimi, tarihsel empati ve estetik duygusu kazandırmak amacıyla özellikle tercih edilmesi
gereken öğretim tekniğidir.

✓ Moratoryum kimliğe sahip bireyler ailenin ve sosyal çevrenin tercihleri ile kendi tercihleri arasında
sıkışıp kalmışlardır. Bu kararsızlık nedeniyle hiç karar vermemeyi ve hiçbir şey yapmamayı tercih
edebilir, başıboş dolaşırlar.

✓ Sönmeye karşı en dirençli tarife; değişken oranlı pekiştirme.

✓ İlerlemeci eğitim felsefisi bireyin yaşamında ihtiyaç duyduğu ya da duyacağı bilgi ve becerilerin
öğretimine dayanır. Bu nedenle öğretimin öncellikle yaşama yakınlık ilkesi doğrultusunda
düzenlenmesi gerekir.

✓ Eşik yöntemi (Alıştırma): olumsuz tepkiye neden olan uyarıcının ortama azar azar sunularak uzun
süreçte olumsuz tepkinin ortadan kaldırılması.

✓ Deneme-yanılma yönteminde psikomotor davranışlara yer verilir, zihinsel davranışlara yer

verilmez.

✓ Bozulma, bilginin kullanılmaması nedeniyle bellek izlerinin zayıflaması sonucunda bilgiyi geri
getirmede yaşadığımı güçlüktür.

123
✓ Öğrenciler öğretimin ilk yıllarında öğretmenlik mesleğine temel oluşturan ortak dersleri almakta
sonra kendi ilgi ve yeterliliklerine uygun öğretmenlik alanını seçebilmektedir. Uygulanan içerik
belirleme yaklaşımı: ÇEKİRDEK

✓ yapılan davranışın istendik yönde olduğunu belirten dönüt: TEYİT EDİCİ, sadece doğru söylediğinde
DÜZELTİCİ DÖNÜT, davranış yanlış olduğunda davranışın doğrusunun açıklandığı AÇIKLAYICI DÖNÜT

✓ Ne kadar çok arkadaşı varsa o kadar popüler olduğunu düşünen dersten çok sosyal ilişkilere zaman
harcayan öğrenci tipi: SOSYAL

✓ Derslerinde kavram haritalarına sıklıkla yer vermenin öncelikli amacı: ANLAMLI ÖĞRENMEYİ
SAĞLAMAK

✓ Seyirci konumundaki öğrencilerin de sürece yoğun katılmalarına ve hatta süreci yönlendirmelerine

olanak sağlayan tartışma tekniği: FORUM

✓ yeni öğrenciler ile eski öğrenciler arasındaki iletişimi ve kaynaştırma sürecini hızlandıran teknik:
BUZKIRAN

✓ Eğitimde uygulanan bir testin sonuçlarına karışan tesadüfi hataların kaynağı: ÖĞRENCİ,
PUANLAYICI, ÖLÇME ORTAMLARI, ÖLÇME ARAÇLARI

✓ Zihindeki düşünce ve bilgi parçacıkları birbirinden bağımsız değildir çocuk sürekli olarak bunları
ilişkilendirmeye ve bütünleştirmeye çalışır buna ÖRGÜTLEME denir.

✓ Bireyin bir işi yapabilmesi için gerekli olgunluk düzeyine gelmesinin yanında gerekli bilgi, beceri,
tutum ve yeterli motivasyona sahip olmaya: HAZIRBULUNUŞLUK

✓ Freud’a göre baskıcı ve otoriter ana baba tutumunun öncelikli olarak hangi psikoseksüel gelişim
dönemini olumsuz etkileyebileceği söylenir: ANAL DÖNEM

✓ Bir bireyin davranışlarını daha iyi anlamak ve yorumlamak için bir grup danışmanın ya da uzman
personelin bir araya geldiği toplantıya: VAKA KONFERANSI

✓ Okuldaki psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin yürütülmesi için rehberli servisi, sınıf rehber
öğretmeni, öğrenciler ve veliler arasında eş güdüm sağlama görev: OKUL MÜDÜRÜ

✓ Masa başında çalışmak istemeyen, hareket etmeyi isteyen, özgür olan ve dışarda akan hayata
karışmayı arzulayan kişilik tipi: GERÇEKÇİ

✓ Mezun olduktan sonra iş bulamamaktan çok endişe ediyorsun: EMPATİK TEPKİ

✓ Öğrencilerin ilgilerini, ihtiyaçlarını, problemlerini gözeten öğrenciye uygun eğitim programları

hazırlatmayı amaçlayan rehberlik hizmeti: AYARLAYICI REHBERLİK

✓ Öğrencilerin okula uyumu ve okul başarısını arttırma yönünde psikolojik danışmanın öğrenciyle
ilgili herkesle yapmış olduğu ortak iş birliği ve anlayış dahilindeki çalışmaların tümü: MÜŞAVİRLİK

124
✓ Öğrenci ilgisi yüksek iş ilgisi düşüktür. Öğretmen öğrencilere ilgi gösterirse benlik kavramını
geliştirirse iyi bir öğretmenin gerçekleşeceğini düşünen öğretmen tipi: MAHALLE KAVGASI
ÖĞRETMENİ

✓ Öğrenciye ilgisi düşüktür. Öğretmen öğrencilerin öğrenmesi üzerine pek etkilerinin olmadığını
düşünen öğretmen tipi: FAKİRLEŞMİŞ ÖĞRETMEN

✓ Öğrenciye ılımlı ilgi gösterir. Denetimi güç bir sınıfa karşı karşıya kalır güvenini kaybeden öğretmen
tipi: YAVAŞLAMIŞ SARKAÇ

✓ Sosyal bilgiler dersinde bölgemizin yeryüzü şekilleri konusunu işleyen bir öğretmene somut
öğrenmelerin gerçekleşmesi için önerebilecek en uygun ders araç gereç: BÖLGE KABARTMA HARİTASI

✓ Öğelerin sayfaya yerleştirirken birbiri ile ilişkileri dikkate alınmış, öğeler birbirine yakın tutulmuş ve
ilişkileri belirgin görsel tasarım öğesi: BÜTÜNLÜK

✓ Hazırlanan bir öğretim materyalinin öncelikle taşıması gereken özellik: HEDEFİ

GERÇEKLEŞTİREBİLME OLMA

✓ Konuların yeri geldikçe tekrar işlendiği ve kapsamın gidere genişlediği içerik düzenleme yaklaşımı:
SARMAL

✓ Okulun bulunduğu yerlerin çevre ve iklim koşullarının farklı olduğu, öğrenciler arasında bireysel
farklılıkların olduğu okul alt yapı ve olanakların farklı olduğu eğitim programı: ESNEKLİK

✓ Olaylara ve durumlara farlı açıdan bakabilmeyi, sistematik bir şekilde düşünerek karar
verebilmelerini, fikirlerini belli bir düzen içinde sunmalarını bunun yanında empati becerisi
kazanmaları sağlayan teknik: ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME

✓ Gerçek deneyim ve ortam yaratamadığımız için gerçeğine yakın ortamlar yaratarak tatbikatlar
yapmalıyız diyen bir öğretmen hangi tekniği kullanmıştır: BENZETİM

✓ Öğretmen sınıfı soru soran ve cevap veren olmak üzere 2 ye ayırmıştır bu sırada hangi teknik
kullanıldı: ZIT PANEL

✓ Öğrenci gelişim sürecinin izlenilmesi sağlayan yaklaşım: PORTFOLYO DEĞERLENDİRME

✓ Kendi kararlarını alabilen kıskançlıktan uzak, insanların başarılarını takdir edebilen insanlara
güvenen ve iyi iletişim kuran kişiler: ORAL DÖNEM

✓ Problemin birden fazla çözümünü bir araya getirip birleştirip çözümleyebilmesidir. Bilgiler bütün
olarak kullanılır. Piaget’in bu düşünce biçimi: BİRLEŞTİRİCİ-BÜTÜNLEŞTİRİCİ

✓ Anaokulunda eşyalarını düzgün bir şekilde yerleştiren bir çocuğa çikolata vermek: BİRİNCİL
PEKİŞTİREÇ

✓ Ali’nin okulda azar işitmemek için zil çalar çalmaz sınıfına girip yerine oturma düzenini sürdürmesi
hangi pekiştirme: OLUMSUZ

125
✓ Davranışın ardından ortama girerek ya da ortamdan çıkarak davranışın tekrarlanma ihtimalini
arttıran uyarıcılardır en kapsamlı ve eksiksiz tanım: EDİMSEL KOŞULLANMA

✓ SÖNME VE ALIŞMAnın farkı:

ALIŞMA: Pekiştirme devam ettiği halde davranışın sıklığının azalması
SÖNME: Pekiştirmenin kesilmesi

✓ öğrencilerin serbest kıyafet uygulamasına ilişkin duygu, düşünce ve davranışlarını öğrenmek

isteyen bir rehber öğretmen hangi tekniği kullanır: TUTUM ÖLÇEĞİ

✓ Bireyin ilişkilerinde duygu ve düşüncelerini olduğu gibi aktarması, içi dışı bir olması, olduğu gibi
görünebilmesi hangi davranış: SAYDAMLIK

✓ Bir okula hem derslerinde kullanabilecekleri hem de ilgi alanlarına göre yararlanabilecekleri
kitaplardan oluşan bir kütüphane yaptırmıştır: EĞİTSEL REHBERLİK

✓ Halk eğitim-----yaygın eğitim türü. Birey ihtiyaçları, istekleri, beklentileri doğrultusunda tercih eder.

✓ Psikolojik temel-----program geliştirme ögelerinin öğrencilerdeki öğrenilmiş çaresizlik duygusunu

engellemede işlevseldir.

✓ Araştırma yoluyla öğretim: Problem çözme becerisini kullanarak bilimsel yöntemi izleme.
Öğretmen ön bilgi vermez sürecin tamamında öğrenci aktiftir.

✓ Örnek olay: Gerçek hayatta karşılaşılmış ya da karşılaşılması muhtemel sorun niteliğindeki olaylara
öğrenci katılımı ile alternatif çözüm yolları üretme.

✓ Proje: Analiz, sentez, değerlendirme basamaklarına hizmet eder. Sonunda ürün vardır.

✓ Kollegyum: Sınıf önünde 2 panel grubu var. Biri uzman diğeri öğrenci. Her iki grup sunum yapar.
Öğrenciler uzman gruba soru sorar.

✓ Örtük katılım: Öğrenci ders le ilgilenmiyormuş gibi gözükse derste yapılan işlemleri takip etmesi.

✓ Rol oynama: Örnek olarak verilen bir problem durumundaki ya da bir metindeki kişinin yerine
kendisini koyarak o kişinin hissettiği duyguları ve davranışları anlamasını amaçlayan yaparak
yaşayarak öğrenme temelli öğretim temelli öğretim tekniği.

✓ Bilgisayar destekli öğretim: Öğrenci kendi hızına göre ilerler. Öğrenciler birbirlerinden bağımsızdır.

✓ Tam öğrenme: Bir kişinin öğrenebileceğini herkes öğrenebilir.

✓ Yapılandırmacı: Bilgilerin ayrıntısının ve ilişkilendirilmesi işlemleri önceden tasarlanmaz

Öğrenciler sadece önceden öğrendiklerine bağlı kalarak bilme işlemini gerçekleştirmez.

✓ Aktif öğretim: Öğrenci katılımlı, gruba ait olma, öz denetim, duyarlılık, güven ve karar verme
becerileri gelişir.

✓ Eğitsel kol faaliyetleri ve sağladığı etkileşim örtük öğrenme kapsamında değildir.

126
✓ Kronosistem: Uzun bir zaman süreci içinde dış çevrede meydana gelen değişimlerin gelişim
üzerindeki etkisini ifade eder.

✓ Kesitsel yöntem: Farklı yaş grubunu aynı anda inceleme

✓ Yaklaşma – kaçınma: Hem istendik hem istenmedik durumlar aynı anda olacak

✓ Psikolunguistik: İnsan dil öğrenimi açısından doğuştan özel bir donanıma sahiptir.
Her birey her dili öğrenebilme niteliğine sahiptir. Çevrenin etkisiyle dili kullanmada farklılık gösterir.

✓ Kolaylaştırıcı etki: Anlamsal çağrışım öğrenilen bir bilginin onunla ilgili bir başka bilgiyi çağrıştırması.

✓ Karşıt koşullama: klasik koşullanma ile kazanılmış tepkinin bu tepkiye yol açan uyarıcının bu
tepkinin aksi yönünde tepki yaratacak bir uyarıcı ile eşleşmesi sonucu tersine çevrilmesi olayıdır.

✓ Şekil zemin ilişkisi: Ön plana çıkan boyut şekil, algılanan diğer boyutlar zemindir.

✓ Algısal set oluşturma: Gestalt a göre kişiler nesneleri olayları veya insanları ön yargı beklenti gibi
referans noktalarına göre algılama eğilimindedirler. Bu duruma algısal set oluşturma denir.

✓ Geçiş dönemi: Süper in benlik kuramının araştırma döneminin (14 – 24) geçiş aşamasındaki (18-21)
bireyler benlik kavramının farkına varırlar.

✓ Sunuş yoluyla öğretimde (anlamlı öğrenme) öğrenmeyi etkileyen en önemli faktör mevcut bilgi
birikimidir. Yeni bilgilerle eski bilgiler ilişkilendirilir. Bu ilişkilendirme sırasında bilgiler tutarlı olmalıdır.

✓ Buluş yoluyla öğretimde örnek, ek örnek, zıt örneklere öğrencilerin belli konular üzerinde
düşünmeleri, açıklama getirmeleri, çeşitli çözüm önerileri sunmaları ve genellemelere varmaları
istenir.

✓ Yaşama yakınlık ilkesi gerçek yaşam durumlarını, bilginin ihtiyacı karşılamasını, problem çözme
becerisini, okulun yaşamın kendisi olduğunu ve değişen bilgiyi önemli gören bir ilkedir.

✓ Sosyallik ilkesi bireyin içinde bulunduğu kültürel dokuya uygun yetiştirilmesini ve aynı zamanda
kendi potansiyelini açığa çıkarabilecek boyutta da özgür olması gerekliliğini içerir.

✓ Metafor tekniği belli bir konu ya da sorunla ilgili olarak bireylerin söz konusu konu ya da sorunun
neye benzettiği ya da çağırışım yoluyla zihninde bu konu veya sorunla ilgili ne gibi bilgilerin ortaya
çıktığını yansıtmasına fırsat veren bir uygulama biçimidir.

✓ Örnek olay karşılaşılmış ya da karşılaşılma olasılığı bulunan olaylara öğrencinin katılımı ile çözüm
yolları bulma temeline dayanır. Öğrenmeyi sağlamak amacıyla yapılandırılmış gerçek ya da senaryo
niteliğindeki olayların öğretim sürecinde ele alınmasını içerir.

✓ İletişimde sözlü iletişimi desteklemek için sözsüz iletişim unsurlarına yer verme mesajın daha iyi
anlaşılmasına fırsat vererek kanal ile alıcı arasında nitelikli bir iletişime olanak tanır.

✓ Öz saygı geliştirici dil, şartsız sevgi göstermek, çocuğun bazı şeyleri kendisinin yapmasına imkan
vermek her çocuğun tek olduğu üzerine odaklanmak gibi ilkelerin dikkate alındığı bir süreçtir.

127
✓ Tepkisel sınıf yönetimi modeli geleneksel sınıf yönetimine ait olan bir uygulama biçimidir. Bu
süreçte öğretmen ödül ve ceza yoluyla standart davranış biçimlerine tüm öğrencilerin uymasını ister.

✓ Sözel bir içerikte yer alacak paragrafın nerede başladığı ve nerede bittiği belirginleştirilmeli
paragrafta yer alan satırlar arasındaki boşluğun okunabilirliğine imkan sağlama bakımından ne çok
fazla ne de çok az olmasına dikkat edilmeli paragrafta kullanılan kelimeler ya da harfler arasındaki
boşluklar bütünlüğü bozacak şekilde olmamalı ve uzun bir paragraf olacaksa mutlaka anlamlı
parçalara bölünerek madde imi ya da numaralandırma sistematiğiyle listeye dönüştürülmeli yapılacak
vurgularda en fazla iki renk tercih edilmelidir

✓ Öğretim materyalinin tasarım ilkeleri;

-Desen, önemli bir fikir vermek, ayırmak ya da bütünleştirmek için kullanılır
-Çizgi, materyale olan dikkati bir yol boyunca sürükleyen tek boyutlu şekildir
-Alan, algıyı kolaylaştırmak, estetiği arttırmak ve materyali karmaşıklıktan kurtarmak işleminde
kullanılır
-Şekil, bir düzey üzerinde oluşturulan ve en az bir çabayla materyale dikkat çekmeyi başaran iki
boyutlu ögedir.
-Ritim-Ahenk, materyalde yer alan parçalar bir araya geldiğinde ortaya çıkan bütünlük duygusudur.

✓ İlerlemecilik felsefesinde, başkalarının düşüncelerini eleştirel bir bakışla analiz edebilme, olayları
kendi mantık süzgecinden geçirerek yorumlayıp, değerlendirebilme, soruna yeni ve orijinal
düşünceler üretebilme yer alır.

✓ Öğrencinin hazır bulunuşluk düzeyini belirleme: Tanıma ve Yerleştirmeye Dönük Değerlendirme

Öğrenme – öğretme sürecinin ilerleyişini izleme: Biçimlendirme ve Yetiştirmeye Yönelik Değ.
Öğrenme amaçlarının ne ölçüde gerçekleştiğini belirleme: Değer Biçmeye Yönelik Değerlendirme

✓ Bir öğretmenin yapacağı sınavı hazırlarken; anlatılan tüm konuların tespiti, hedeflenen kritik
davranışların tespiti, belirtke tablosunun oluşturulması aşamaları ölçme aracının kapsam geçerliliği ile
ilgili bir durumdur.

✓ Madde güçlüğü 0 ile 1 arasında değer alır.0’a yaklaştıkça soru zor, 1’e yaklaştıkça soru kolay
demektir

✓ Duyusal uyum, beş duyu organının sürekli maruz kaldığı uyarıcıya duyusal tepki vermemeleri ile
ilgili bir süreçtir. Duyusal uyumda birey sürekli aynı uyarıcı ile karşı karşıya kalır ve eskisi gibi duyusal
tepkiler vermez.

✓ Eşdeğer inançlar; birey için alt düzeydeki bir amaç, üst düzeydeki bir amaçla aynı etkiye sahiptir.
Yani ikincil nitelikteki ihtiyaçlar, birincil nitelikteki ihtiyaçlarla aynıdır.

✓ Bandura’nın Sosyal Bilişsel Kuramına göre “pekiştireç öğrenme değişkeni değildir, performans
değişkenidir.”

✓ Gözlem yoluyla öğrenme süreci şu şekilde olur;

a. Dikkat b. Hatırlama c. Uygulama d. Pekiştirme ve güdüleme

128
✓ Uyum sağlayıcı rehberlik, problemler karşısında öğrencilere yardımcı olmak amacıyla yapılacak
rehberlik işlevidir. Öğrencilerin yeni ortamlara uymalarını kolaylaştırıcı hizmetlerdir. Bununla beraber
uyum bozukluklarını da içerir.

✓ Geniş alan tasarımı belli alanlarda öğretilmesi amaçlanan bilgilerin disiplinler arasından bütünlerine
sağlanarak daha işlevsel hale getirilmesidir.

✓ Bireyselleştirilmiş eğitim öğrencilerin istendik çıktılara ulaşması amacıyla kendi başına etkinliklerde
bulunduğu, bu sürece de zamanı etkin kullandığı ve öğrenmelerinin sorumluluğunu taşıdığı eğitim
algısıdır

✓ Yaşam boyu eğitim bireylerin ihtiyaçlarına paralel olarak almak istediği eğitimin her yaşta ve her
şartta onlara sunulduğu eğitimdir.

✓ Çevre eğitimi çevreye duyarlı olan ve çevre ile insan arasındaki karşılıklı uyumu gerçekleştirmek
amacıyla yapılması ön görülen eğitimdir

✓ Çok kültürlü eğitim değişik kültürlerden gelen fikir ve inanç sistemlerini, yaşamlarını saygı ile kabul
edebilme algısını gerçekleştirmeyi amaçlayan eğitim

✓ Çoktan seçmeli testler okumaya ve anlamaya yönelik olduğundan öğrenciye verilecek süre doğru
cevap sayısını etkiler. Böylelikle hata yapma şansı azalır ve güvenirlik yükselir

✓ Öğrenciler hangi tür öğrenme güçlükleri ile karşılaşmaktadır sorusu teşhis edici testleriyle, gözlem
tekniği ve öğrenci konferanslarıyla cevap bulunur. Burada kullanılan değerlendirmenin amacı
biçimlendirme ve yetiştirme, kullanılan ölçüt ise mutlak ölçüttür.

✓ Tipik davranış testlerinde birey sorulan sorunun hangi amaçla sorulduğunu bilmediğinden evet ya
da yanlış vermesi sonucu değiştirmez. Böyle bir çalışmada testin geçerliliği olumlu etkilenir.

✓ Bir akşam hastanede kalan Meryem Hanım buradaki ağır hastaların durumunu görünce çok üzülür
ve kendi hastalığını unutur. Bu durum sosyal öğrenme kuramına göre “dolaylı duygudur”.(Unutma
değil üzüntü vurgulandığı için bastırma olmaz)

✓ Bir konunun daha iyi anlaşılması için öğrencinin örgütlemeler yapması gerekir. İlişkili kavramlar
gruplandırılır.

✓ Eski bilgilerin yeni bilgilerin öğrenilmesini kolaylaştırması olumlu aktarmadır.(Motor bölümünde

öğrendiklerinin ehliyet kursundaki motor öğrenmesindeki etkisi )

✓ Gestalt kuramına göre “Değişik uzaklıklarda olan ve retinaya sürekli aynı büyüklükte algılanmasına
büyüklük değişmezliği denir.”

✓ Sembolleştirme kapasitesini kullanan birey dünyadaki nesnelerin zihindeki temsilleriyle etkilerime

gerek tepkide bulunur. Geçmiş ve geleceği ifade eden bilişsel yapı, sembolleştirme kapasitelerini
ifade eder.

129
✓ Sabit zaman aralıklı pekiştirmede pekiştireç elde edilmeye yakın zamanlarda davranış artar fakat
pekiştireç alındıktan sonra davranış azalır

✓ Hawthore Etkisi: İşçilerin salt “ekonomik insan “ olmadıklarını sadece uygun maddi çalışma
koşullarına değil insan olarak fark edilmeye ilgi gösterilmeye organizasyona fayda sağlayan bir insan
olduklarının düşünülmesine de önem verdikleri ve ilgi gösterdikleri zaman daha verimli çalışacaklarını
gösterir.

✓ Sosyometri bir grubu oluşturan bireylerin sosyal ilişkileri, grubun yapısı, birbirleriyle olan
ilişkilerinin duygusal biçimleri, gruplardaki alt gruplar, grubun genel görünümü, ahengi, grup
büyüklüğü ve bölümler hakkında objektif bilgi edinmek için hazırlanan güvenilir tekniğe denir.

✓ Sosyal atom ölçeği bireylerin hayatlarının şekillenmelerini etkileyen kişilerin belirlenmesini

sağlamak için Maero’nun sosyal atom kuramından yola çıkarak Üstün Dökmen tarafından geliştirilmiş
bir ölçektir.

✓ Problem tarama listesi, bireylerin belli başlı üzüntülerini, , ihtiyaçlarını, sağlık, beden gelişimi, okul,
ev, aile, gelecek, insan ilişkileri, toplumsal değer ve tutumlar ve kişilik özellikleri gibi alanlarla ilgili
problemlerini genişliğini saptama, bireylerin ve grubun problemlerinin giderilmesi yönünde yardım
etmeyi amaçlayan bilgi toplama aracıdır.

✓ Otobiyografi, bireyin kendi yaşam öyküsünü geçmiş yaşam dilimindeki yaşantılarını, yaşadığı
duygular yine kendisi tarafından anlatmasına denir

✓ Görüşme, danışan ve danışmanın yüz yüze karşılıklı bir ilişki ve etkileşim süreci içinde
gerçekleştirdiği bir danışma sürecidir

✓ Önleyici rehberlik karşılaşılması olası problemleri önceden tahmin edip gerekli önemleri almaya
yönelik hizmetlerdir.

✓ Konsültasyon (Müşavirlik) hizmetleri doğrudan öğrencilere sunulan psikolojik danışmana ve

rehberlik hizmetlerinin etkililiğini artırmaya yönelik olan hizmetlerdir. Amaç okuldaki yönetici ve
öğretmenlerin daha uygun ve ortak bir rehberlik anlayışına sahip olmasını çalışmalarda bu anlayışın
esas alınmasını ve okuldaki tüm olanakların bu anlayışa uygun biçimde kullanılmasını sağlamaktır.

✓ Öz saygı bireyin kendisini nasıl algıladığı ile olmak istediği benliği arasındaki farktır.

✓ Görüş geliştirme tekniğinde öğrencilerin değişime açık olma noktasında zorlandıklarını gösteren
seçenek kararsızım seçeneğidir.

✓ Kavram haritaları, konunun kapsamını belirleme, ölçme ve değerlendirme kavram kargaşasını

gidermede konunun gözden geçirilmesini ve tekrar edilmesini sağlamada kullanılan etkili bir
yaklaşımdır.

✓ Beyin fırtınası tekniğinde önemli olan fikirlerin nicel yönüdür.

✓ Öğretmenlerin mesleki alan bilgisi ve genel kültür alanlarına ilişkin bilgilere sahip olması önemli
görülür.

130
✓ İşbirlikli öğrenme: etkili iletişim kurma, liderlik becerisi, bireysel sorumluluk bilincini geliştirme,
dayanışmaya imkân sunma gibi kazanımlara fırsat veren bir uygulama biçimidir.

✓ Benzetişim: gerçeğe uygun “yapay bir ortamda” belli bir olay, durum ya da nesneyle ilgili bilgi elde
etme sürecidir.

✓ Dersin giriş bölümünde ön bilgiler hatırlatılarak var olan bilgi ve becerilerden hareketle eski bilgi
sistemleri ile yeni bilgilerin birleştirilmesine gidilerek daha nitelikli ve kalıcı öğrenmelere fırsat verilir.

✓ Tam öğrenme modeli: öğrencilerin eksikliklerini dikkate alan, bir konu tam olarak öğrenilmeden
diğer konuya geçilmeyen ek ve tamamlayıcı öğrenme etkinliklerini de içeren bir yaklaşımdır.

✓ Sempozyum: belli bir alanda uzman 3-6 kişinin katıldığı, her bir konuşmacının konunun başka bir
boyutunu ele aldığı, konunun derinlemesine anlatılarak sunumuna imkân verildiği yazılı metne bağlı
kalarak gerçekleşen sunumlardır.

✓ Görmezden gelme istenmeyen davranışların pekişerek kalıcı hale gelmesini önleyerek belirtilen
sorunun o durum karşısında davranışın sönmesine neden olur.

✓ Bireyin okuldaki ve dışarıdaki edindikleri kazanımların farklılık göstermesi okulun kasıtlı kültürleme
sürecine almasıyla ilgilidir.

✓ Sınıf yönetimi sürecinde ne yapacağını, nelerin olacağını, bilmesi genel amaçların ortaya konması
“amaçları açıklama” ile ilgilidir.

✓ Görselleri yorumlamak (kod açmak), herhangi bir görselin duyu tarafından algılanması sırasında
öğrencinin gelişim düzeyi kültürel geçmişi görselin gerçekliği ya da benzeşikliği renkli olup olmaması,
soyutluğu gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.

✓ Görsel okuryazarlık: görsel mesajları doğru yorumlayabilme ve mesajları doğru biçimde aktaran
görsel yaratma yetisidir.

✓ Bilgi okuryazarlığı: bilgisayar ile yapılan işlerin “anlayarak” yapılması ve bilginin yorumlanmasıdır.

✓ Görselleri yaratmak (kodlamak): öğretim sürecinde aktarılacak mesajların değişik yollarla (çizim,
grafik vb) görselleştirilmesidir.

✓ Sözel betimleme: görselde yer verilmesi düşünülen sembol ya da grafiğin yerine kısa ve nesnel
metinlerin kullanılmasıdır.

✓ Görsel tasarım ilkelerinin işe konulması: temelde; görünürlüğü sağlama, çabayı azaltmak, etkin
katılımı artırmak, dikkatini odaklamak gibi işlevlerin ortaya çıkmasını sağlar.

✓ Yakınlık ilkesine göre bir materyalde dikkat edilmesi gereken en önemli madde “metinlere ilişkili
oldukları görsel ögenin hemen yakınında verilmesidir” böylece materyalde bütünlük sağlanmış olur.

✓ Görsel tasarımda kullanılan görsel ögeler: gerçekçi, benzetim ve örgütsel olmak üzere üçe ayrılır.

131
✓ Öğretmenin derste sen dili yerine ben dilini tercih etmeleri eğitimde istenen kalitenin yakalanması
için rehberlik anlayışını beraber ele alan tamamlayıcı rehberlik kapsamındadır.

✓ Araştırmacı kişilik tipi Holland’ın tipolojisinde zekasını değişik biçimde kullanabileceği yapbozlardan
hoşlanmaya yatkın öğrenmeye matematiksel ve bilimsel problemleri çözmeye istekli genelde bilim
hakkında okumaktan ve bilimsel konuları tartışmaktan hoşlanan kişiliktir. Kimyagerler, jeolog,
biyolog, matematikçi, astronot, antropolog

✓ Kendini anlatma becerisi (johorry penceresi) haberleşmeye yani kendini başkalarına açmaya
tanıtmaya anlatmaya ne ölçüde sevdirir sorusuyla ilgili bir durumdur. İnsanın kendince bilinmeyen
farkedilmeyen ancak başkalarınca fark edilen özelliklerinin oluşturduğu kör alanla ilgili bir durumdur.
Açık alan: hem sizin tarafınızdan bilinen hem de başkalarınca bilinen özelliklerinizin oluşturduğu
alandır. Gizil alan: insanın farkında olduğu ancak çevresinden sakladığı özellikler gizil alanı oluşturur.
Karanlık alan: genellikle bilinçaltına atılan ne bizim ne de başkalarının farkında olduğu alanı oluşturur.

✓ Proje tabanlı öğrenme: hedeflerin yapılacak işin ele alınacak konunun belirlenmesine gidildikten
sonra grupların belirlenmesi, çalışma takviminin belirlenmesi, araştırma ve incelemelerin yapılması,
bilgilerin toplanması, bilgilerin raporlaştırılması, projenin sunumu ve değerlendirme yapılması
aşamalarından oluşur.

✓ Yaratıcı drama etkinliği: öğrenciyi tanıma, ilgi ve yeteneklerini keşfetme imkanı vereni bireyi gerçek
yaşama hazırlayan bir tekniktir.

✓ Aktif öğrenme: öğrencinin kendi öğrenmeleri hakkında söz sahibi oldukları, öncelikli olarak
öğrenmeyi öğrenmesini önemli gören bir yaklaşımdır.

✓ Vaka incelemesi: bir kimsenin probleminin mahiyetini ve sebebini bulmak ve gerekli çözüm
planlarını yapmak amacıyla birey ve problem hakkında mevcut bütün bilgilerin problemle ilgili
yanlarını bir araya getiren tablo ortaya koyarak problemin niteliğini teşhis etme ve tedavi yollarını
saptama tekniğidir.

✓ Ekonomik sosyal kural: meslek seçimine kültür aile yapısı, okul ve talep arz ilişkilerinin
belirlenmesidir.

✓ Roe‘nun ihtiyaç kuramı: çocukluğunda aile ortamında sevgiye doymamış olan kişinin veterinerlik
bölümünü tercih etmesi.

✓ Özellik faktörü kuramı: bazı mesleklerde gerekli olan iş etkinlikleri ile kişilik arasında bağlantı
kurulmasdır.

✓ Karar kuramı: mesleki rehberlikte duygusal değil bilişsel yönü ağır basan bireylerin karar
vermelerine yardımcı olmasına yarayan stratejilerin öğretilmesidir.

✓ Kolb’a göre soyut kavramsallaştırma stilinde; mantık kavramlar ve düşünceler duygulardan

hislerden daha önemli bir yere sahiptir.

✓ Konuşma Halkası öğrencilerin duyuşsal alandaki görüş farklılıklarını görmek, birbirlerinin

görüşlerine saygılı olmalarını amaçlamak için uygulanan bir tekniktir.

132
✓ Anlamlılık bir bilgi ve becerinin öğrenci için anlamlı olması işine yaraması sorunun çözümünde etkili
olması ve dil yönünden herkes tarafından aynı manayı taşıması ile ilgilidir.

✓ Benmerkezci düşünme dünyayı kendi bakış açısına göre yorumlamakta ve başkalarının

düşüncelerini göz ardı etmektedir.

✓ Dengelem bir bireyin yeni karşılaştığı bir durumla daha önceden sahip olduğu yaşantılar arasında
denge kurmak için yaptığı zihinsel süreçtir.

✓ Rosenthal etkisi, olumlu ya da olumsuz düşüncelerin davranışı etkileyeceğini gösterir.

✓ Kamelon etkisi grup içindeki davranışların gözlemcinin davranışını sosyal etki nedeniyle
kolaylaştırmasıdır.

✓ Tarihsel zaman kavramı bireysel yaşam döngüsü içinde karşı karşıya kalınan durumların yaşa bağlı
olarak ortaya çıkardıkları etkidir.

✓ Özümleme, yeni karşılaşılan bir eski şemalarla tanımlamaya çalışılması durumudur.

✓ Yapaycılık (artifikalizm) doğa olaylarının biri tarafından yapıldığı algısına dayanır.

✓ İpotekli bireyler hiçbir sorgulama yapmadan karar verme yetisini başkalarından alan kişilerdir.

✓ Androjen cinsiyet rolünde her iki cinsiyete ait roller bir arada sergilenir.

✓ Koşulsuz olumlu saygı, bireylere davranışlarının uygun olmadığının söylendiği durumlarda bile,
onların duygularını kabul etmek ve sürekli sevgi göstermek anlamındadır.

✓ Vygotsky’e göre yapı iskelesi, öğrenme ve problem çözme sürecinde öğrencinin bağımsız olarak tek
başına öğrenebilmesini sağlamak için;
-ipuçları,
-hatırlatmalar,
-teşvikler
-problemi aşamalara bölme
-örnek sunma vb. şeklinde desteklemektir.

✓ Kişisel rehberlik, eğitim sürecinde öğrencilerin kişisel ve sosyal gelişim ihtiyaçlarını karşılamak ve
böylece bir birey ve sosyal bir varlık olarak gelişimlerine ve topluma uyum sağlamalarına yardımcı
olmak amacıyla yürütülen hizmetlerdir.

✓ Ergenliğin son döneminin ayrıcı özellikleri;

-dengeliliğin artması,
-problemleri karşılama yöntemleri,
-yetişkin müdahalelerinde azalma,
-duygusal sakinliğin artması,
-gerçekçiliğin artması,
-olgunluk sembollerine karşı ilgi.

133