Professional Documents
Culture Documents
2 Zie http://tinyurl.com/bconsmesa.
3
Zie
het
artikel
in
de
New
York
Times
van
7
augustus:
http://tinyurl.com/france75.
beleggers
in
Franse
aandelen
moeten
betalen.4
Het
internationaliseren
van
je
geld
is
een
uitstekende
bescherming
tegen
het
veelkoppige
monster
van
de
capital
controls.
4
Van
toepassing
op
aandelen
van
bedrijven
groter
dan
€1
mia,
zie
http://tinyurl.com/beurstaks.
6
Voor
meer,
zie
ons
dossier
‘Bankencrisis
’07-‐‘09’,
p.8,
op
www.macrotrends.be/inloggen/dossiers.
jaarlijks
al
meer
dan
$1
miljard
gestolen
wordt.7
Maar
meer
nog
dan
dat
alleen,
via
de
gegevens
op
je
bankrekening
kan
jij
persoonlijk
geïdentificeerd
worden
als
doelwit
voor
afpersing
of
diefstal.
Conclusie
Het
internationaliseren
van
en
het
bouwen
aan
discretie
rond
je
eigen
vermogen
is
vandaag
de
dag
veel
meer
dan
een
manier
om
je
belastingfactuur
wat
naar
beneden
te
schroeven.
De
hedendaagse
spaarder
heeft
te
maken
met
overheden
die
via
allerlei
transactiekosten
en
extra
belastingen
op
zoek
gaan
naar
nieuwe
inkomsten,
met
cybercriminelen
die
je
persoonsgegevens
kunnen
stelen,
en
met
het
risico
op
confiscatie
en
het
bevriezen
van
bankrekeningen.
Daarom
is
het
uitbouwen
van
financiële
onafhankelijkheid
een
juiste
en
verantwoordelijke
keuze
voor
iedere
spaarder
en
belegger.
7
Zie
bv.
het
artikel
van
Ironkey
hierover:
http://tinyurl.com/ironkeyBAT.
8
Voor
een
dossier
over
offshore
bankieren,
zie
MacroTrends
nummer
14,
p.
3-‐10.
Ik
stel
je
voor:
Bitcoin,
tegelijk
antifragiel
geld
en
revolutionair
eenvoudig
betaalmiddel
Het
systeem
waar
ik
het
al
de
hele
tijd
over
heb
is
Bitcoin,
het
digitale
geld
dat
in
2009
werd
ontwikkeld,
dat
bewonderd
wordt
door
Bill
Gates
en
google’s
Eric
Schmidt,
en
dat
ondertussen
een
marktwaarde
van
meer
dan
$1
miljard
dollar
heeft.
Bitcoin
is
een
munteenheid
(zoals
de
euro
of
de
dollar)
die
enerzijds
digitaal
is,
en
anderzijds
ook
als
betalingssysteem
(zoals
bijvoorbeeld
Paypal)
fungeert.
Als
munteenheid
kan
je
Bitcoin
het
best
vergelijken
met
het
Rai-‐geld
van
Micronesië:
reusachtige
ronde
stenen
deden
er
dienst
als
betaalmiddel.
De
plaats
waar
de
stenen
zich
uiteindelijk
bevonden,
was
niet
zo
belangrijk.
De
bevolking
hield
immers
een
nauwkeurige
boekhouding
bij
van
wie
precies
welke
steen
in
zijn/haar
bezit
had.
Wanneer
de
stenen
erg
groot
waren,
gebeurde
het
bijvoorbeeld
dat
ze
gewoon
in
de
tuin
van
de
betaler
bleven
staan.
En
ook
stenen
die
onderweg
van
het
ene
naar
het
andere
eiland
door
schipbreuk
naar
de
bodem
van
de
zee
zonken,
konden
zo
blijven
deel
uitmaken
van
het
betalingssysteem.
Wel,
Bitcoin
werkt
net
zo.
Het
enige
verschil
is
dat
er
bij
Bitcoin
geen
onderliggende
fysieke
objecten
bestaan,
enkel
een
publiek
raadpleegbare
boekhouding—de
‘blockchain’
genoemd—waarin
alle
transacties
worden
genoteerd
en
bijgehouden.
Ook
als
betalingssysteem
functioneert
Bitcoin
perfect.
Alle
transacties
in
het
netwerk
worden
immers
aan
‘clearing’
onderworpen,
een
technische
term
die
in
essentie
betekent:
controleren
of
eenzelfde
persoon
meer
dan
één
keer
hetzelfde
geld
probeert
te
spenderen.
Eens
geverifieerd,
worden
alle
transacties
in
een
centraal
bestand,
de
‘blockchain’
bijgehouden.9
Kortom,
Bitcoin
is
geld
in
the
cloud:
de
blockchain
is
altijd
bereikbaar
en
kan
eender
wanneer
en
van
eender
waar
worden
aangsproken
om
je
geld
van
rekening
A
naar
rekening
B
over
te
zetten.
Unieke
eigenschappen
a) Virtuele
munteenheid
-‐
cryptocurrency
Bitcoin
is
een
virtuele
munteenheid.
Het
verschil
met
andere
elektronische
geldsystemen
9
Op
die
manier
kan
je
het
saldo
van
elke
bitcoinrekening
in
het
systeem
raadplegen,
ook
al
weet
je
uiteraard
niet
wie
de
titularis
is
van
welke
rekening.
Er
kunnen
vrijwel
eindeloos
veel
nieuwe
rekeningen
worden
aangemaakt,
wat
het
makkelijk
maakt
om
anoniem
te
blijven.
(zoals
Linden
dollars,
of
Amazon
coins)
is
dat
de
munteenheid
geen
onderliggende
waarde
met
status
van
wettig
betaalmiddel
heeft.
Bitcoin
is
dus
niet
gedekt
door
fiat
geld,
noch
door
fysieke
goederen
zoals
bijvoorbeeld
goud.
In
technische
termen
wordt
bitcoin
bovendien
een
‘cryptocurrency’
genoemd.
Daarmee
verwijst
men
naar
het
feit
dat
de
munt
vanaf
het
begin
op
een
cryptografische
manier
digitaal
versleuteld
is,
wat
het
‘hacken’
van
het
Bitcoinnetwerk
de
facto
onmogelijk
gemaakt.10
De
versleutelingstechnologie
die
men
gebruikt,
is
dezelfde
als
deze
die
vandaag
in
de
bankwereld
en
voor
militaire
toepassingen
wordt
gebruikt.
b) Gedecentraliseerde
clearing
Om
te
voorkomen
dat
eenzelfde
gebruiker
dezelfde
bitcoins
meer
dan
één
keer
dkan
spenderen,
werkt
bitcoin,
net
zoals
de
klassieke
betalingssystemen,
met
een
controlesysteem
dat
‘clearing’
wordt
genoemd.
Wat
bitcoin
echter
uniek
maakt
in
de
wereld,
is
dat
het
het
eerste
digitale
betaalmiddel
is
dat
deze
clearing
op
een
gedecentraliseerde
wijze
uitvoert.
Bij
een
bitcointransactie
hoeft
geen
enkele
financiële
of
andere
instantie
worden
betrokken.
Bitcoingebruikers,
met
behulp
van
het
P2P-‐netwerk,
kunnen
al
deze
taken
zelfstandig
uitvoeren.
c) Peer-‐to-‐peer
netwerk
De
publieke
boekhouding
waarin
alle
transacties
worden
geregistreerd
en
waarmee
het
clearingproces
wordt
voltrokken,
wordt
de
‘blockchain’
genoemd.
Dit
registratieproces
gebeurt
via
een
online
peer-‐to-‐peer
(P2P)
netwerk
van
vele
duizenden
computers
waarop
eenzelfde
programma,
de
‘Bitcoin
Client’,
werd
geïnstalleerd.
Dit
programma
is
open-‐
source
software,
wat
betekent
dat
iedereen
de
(bron)code
vrij
kan
inkijken.
De
belangrijkste
kenmerken
ervan
kunnen
bovendien
enkel
met
volledige
consensus
(in
de
praktijk
dus
eigenlijk
niet)
gewijzigd
worden.
Dat
Bitcoin
nergens
door
‘gedekt’
is,
staat
de
robuustheid
van
het
systeem
dus
niet
in
de
weg:
het
netwerk
wordt
immers
streng
bewaakt
door
een
grote
online
gemeenschap.
Naar
analogie
met
een
goudbank
zouden
we
bijvoorbeeld
kunnen
stellen
dat
de
bitcoins
in
aparte
vakjes
worden
bewaard
in
een
bank
waarop
iedereen
toezicht
kan
houden,
en
waarvan
alle
transacties
publiekelijk
toegankelijk
zijn.
Je
privacy
wordt
uiteindelijk
beschermd
doordat
je
je
private
‘sleutel’,
die
toegang
geeft
tot
je
bitcoin
rekening,
niet
vrijgeeft.
Dat
wil
echter
niet
zeggen
dat
bitcoin
onkwetsbaar
is.
Als
één
partij
erin
slaagt
om
meer
dan
50%
van
de
rekenkracht
van
het
gehele
netwerk
in
handen
te
krijgen,
dan
beschikt
die
partij
over
de
mogelijkheid
om
het
systeem
naar
zijn
hand
te
zetten
ten
nadele
van
alle
gebruikers.
Echter
zo’n
“51%
attack”
zou
de
‘grondwet’
van
het
Bitcoinprotocol
niet
kunnen
veranderen,
de
regel
die
stelt
dat
er
nooit
meer
dan
21
miljoen
bitcoins
in
omloop
zullen
zijn
heeft
bijvoorbeeld
geen
meerderheid
maar
een
consensus
nodig
om
veranderd
te
worden.
Het
Bitcoin-‐netwerk
wordt
gedomineerd
door
de
zogenaamde
‘bitcoin
miners’,
gebruikers
die
de
bitcoin
client
hebben
geïnstalleerd
en
hun
computer
erg
veeleisende
berekeningen
laten
uitvoeren
om
zo
door
het
systeem
bitcoins
toegekend
te
krijgen
(zie
verder).
Hoe
groter
de
rekenkracht
van
een
‘miner’,
hoe
groter
zijn
aandeel
in
het
gehele
netwerk.
In
2011
kwam
de
bitcoin
miner
Deep
Bit
bijvoorbeeld
dicht
bij
een
meerderheidspositie
toen
het
een
marktaandeel
van
40%
had.
Nu
zijn
er
echter
alweer
een
10
Opgelet:
Dit
heeft
niets
te
maken
met
het
bewaren
van
bitcoins.
Wanneer
dit
niet
op
een
voldoende
veilige
11
Zie
het
artikel
in
bitcoinmagazine.net:
http://tinyurl.com/btcdecent.
Wat
zijn
de
praktische
voordelen
van
Bitcoin?
De
voordelen
van
Bitcoin
ten
opzichte
van
de
klassieke
munten
zijn
legio.
Laat
ons
beginnen
met
hoe
het
ons
dagelijks
financieel
leven
een
stuk
eenvoudiger
en
flexibeler
maakt.
a) Bitcointransacties:
sneller,
goedkoper
en
dus
klantvriendelijker
Vooreerst
is
er
ten
opzichte
van
de
klassieke
munteenheden
een
groot
verschil
in
gebruiksgemak
en
–kost,
vergelijkbaar
met
dat
tussen
een
papieren
brief
en
een
email.
Een
klassieke
geldtransactie12
ziet
er
bijvoorbeeld
zo
uit:
12
Zie
dit
pdf-‐bestand
op
mastercard.com:
http://tinyurl.com/mcanatomytrans.
En
dit
is
een
grafische
voorstelling
van
een
bitcointransactie…
Nogal
een
verschil,
niet?
Bij
Bitcoin
gebeurt
de
clearing
dus
‘in
de
cloud’
waar
alles
automatisch
gebeurt
op
een
cryptografisch
versleutelde
manier,
waardoor
vele
bureaucratische
tussenstappen
compleet
overbodig
worden.
Zoals
je
kunt
zien
telt
een
klassieke
transactie
maar
liefst
15
stappen
waarbij
heel
wat
tijd
verspild
wordt
aan
tussenpartijen
die
ondertussen
ook
nog
een
graantje
meepikken
in
de
vorm
van
transactiekosten.
Ondanks
het
feit
dat
we
vandaag
een
email
kunnen
versturen
met
één
klik
van
de
muis,
duurt
het
‘clearingproces’
van
een
geldtransactie
(tussen
twee
verschillende
banken)
nog
steeds
twee
dagen
of
meer,
en
ligt
alles
in
het
weekend
stil.
Een
bitcointransactie
daarentegen,
wordt
in
maximaal
één
uur
tijd
op
decentrale
manier
en
door
een
peer-‐to-‐peer
netwerk
gecleard,
en
dat
bovendien
met,
als
die
er
al
zijn,
extreem
lage
transactiekosten:
die
voor
kopen
en
verkopen
van
bitcoins
bedragen
maximaal
een
cleane
0,5%
per
transactie
(meestal
minder),
overschrijvingen
in
bitcoin
naar
eender
waar
ter
wereld
zijn
gratis,
en
bewaarkosten
zijn
onbestaande.
Indien
je
je
bitcoins
wenst
te
verkopen
en
het
geld
op
je
rekening
wil
laten
plaatsen,
dan
kost
je
dat
bij
bitstamp
slechts
€0,90
per
transactie.
In
het
Westen
rekenen
bedrijven
als
Paypal
daarentegen
vergoedingen
van
2
tot
maar
liefst
5%
per
transactie.13
Excuus
hiervoor
is
dat
de
betaling
steeds
omkeerbaar
is
en
dat
de
verkoper
zo
meer
vertrouwen
wekt
bij
zijn
klanten.
Bitcoin
laat
echter
zien
dat
het
anders
kan.
Bij
een
normale
BTC-‐transactie
is
er
geen
omkeerbaarheid
of
centrale
clearing
nodig,
waardoor
het
vaak
gratis
kan.
Wil
je
toch
de
optie
van
omkeerbaarheid
(zodat
je
geld
geblokkeerd
of
terugbetaald
wordt
bij
een
conflict
met
de
tegenpartij
over
bijvoorbeeld
het
geleverde
product),
dan
maak
je
eenvoudigweg
gebruik
van
een
escrow-‐
service
zoals
btcrow.com,
die
daar
overigens
slechts
1%
voor
aanrekent,
of
je
maakt
gebruik
van
de
multi-‐signature
transaction
functie
die
in
het
protocol
zit
ingebouwd.14
Bovendien
worden
via
de
mogelijkheid
om
transacties
pas
valide
te
maken
eens
ze
door
meerdere
partijen
ondertekend
zijn,
zaken
als
“escrow
met
zeer
laag
vertrouwen”
(low
trust
escrow)
stilaan
een
realiteit.
Want
laat
ons
wel
wezen,
de
hoge
transactiekosten
en
lange
wachttijden
zijn
geen
gevolg
van
economische
wetmatigheden,
maar
zijn
gewoon
het
gevolg
van
de
bureaucratisering
en
monopolisering
van
het
traditionele
financiële
systeem.
Dat
is
de
reden
waarom
er
maar
weinig
grote
spelers
op
de
markt
zijn,
en
vaak
worden
mensen
dan
ook
diensten
opgedrongen
die
ze
eigenlijk
niet
nodig
hebben.
Het
is
geen
toeval
dat
nogal
wat
grote
bitcoinbedrijven
zich
buiten
de
V.S.
en
Europa
bevinden:
MtGox
bijvoorbeeld,
heeft
haar
zetel
in
Japan,
Satoshi
Dice
zit
ondertussen
in
Panama.
b) Handig
en
flexibel
Als
het
zenden
van
een
email,
zo
eenvoudig
is
het
om
bitcoins
te
versturen.
En
strikt
genomen
heb
je
er
eigenlijk
zelfs
geen
internetverbinding
voor
nodig
(bv.
het
louter
doorgeven
van
de
private
key
doet
een
paper
wallet
van
eigenaar
veranderen).
Bitcoin
is
een
betaalmiddel
dat
erg
toegankelijk
is
van
waar
dan
ook
ter
wereld,
en
dat
bovendien
eenvoudig
om
te
zetten
is
naar
eender
welke
andere
valuta.
Zo
liet
Reuters
een
Britse
zakenman
in
China
aan
het
woord,
die
zei
dat
hij
regelmatig
bitcoins
gebruikt
om
in
Azië,
Europa
en
in
Amerika
zaken
te
doen
wegens
de
lokale
beperkingen
op
het
rondsturen
van
geld
naar
buitenlandse
bedrijven:
“Door
het
gebruik
van
bitcoin
ben
ik
in
staat
geweest
om
cash
op
mijn
bankrekening
te
hebben
op
een
paar
uur
tijd,
eerder
dan
de
drie
dagen
dat
het
duurt
met
het
traditioneel
bankieren.”
Van
dergelijke
verhalen
circuleren
er
ondertussen
honderden
op
het
internet.
c) Financiële
privacy
en
discretie
Bitcoin
is
een
vorm
van
digitale
cash
waarbij
het
erg
gemakkelijk
is
om
je
bitcoinrekening
anoniem
te
houden
of
te
maken.
Op
die
manier
zijn
ook
anonieme
transacties
eenvoudig
te
verwezenlijken.
Zo
stelde
de
Europese
Centrale
Bank
(ECB)
in
haar
op
29
oktober
2012
gepubliceerde
rapport
getiteld
“Virtual
Currency
Schemes”15
het
volgende:
“…Aangezien
bitcoinrekeningen
nergens
geregistreerd
worden
en
bitcoins
13
Zie
hier
bv.
de
paypal
tarieven
voor
handelaren:
http://tinyurl.com/paypmfees.
15
http://www.ecb.europa.eu/pub/pdf/other/virtualcurrencyschemes201210en.pdf.
rechtstreeks
van
de
ene
naar
de
andere
computer
worden
verzonden,
gebeuren
transacties
volledig
anoniem.”
…
“Het
achterhalen
van
die
transacties
is
erg
moeilijk”.
Bijvoorbeeld:
“Een
overschrijving
van
900.000
dollar
uitgevoerd
in
100
verschillende
online
transacties
van
9.000
dollar
is
misschien
nog
gemakkelijk
op
te
merken,
maar
de
kracht
van
een
groot
en
wijdverspreid
online-‐netwerk
maakt
het
mogelijk
die
som
op
te
splitsen
in
100.000
transacties
van
kleine
bedragen
die
variëren
tussen
de
6
en
15
dollar,
en
die
zijn
er
een
heel
stuk
moeilijker
uit
te
pikken.”16
Die
anonimiteit
biedt
ook
een
grotere
bescherming
tegen
diefstal
of
belastingen.
Bitcoin
maakt
het
immers
mogelijk
om
je
persoonlijke
bankrekening
digitaal
versleuteld
online
aan
te
houden,
of
om
je
bitcoins
zelfs
volledig
offline
in
een
‘papieren
portefeuille’
te
bewaren.
Op
die
manier
ben
je
niet
meer
van
derden
afhankelijk
om
jezelf
te
beschermen
tegen
diefstal,
en
hebben
derden
vaak
ook
helemaal
geen
weet
van
je
bitcoin-‐vermogen.
Het
is
inderdaad
perfect
mogelijk
geen
enkele
link
te
hebben
tussen
je
persoon/bedrijf
en
jouw/haar
bitcoin-‐vermogen,
wat
eventuele
beslaglegging
op
of
blokkering
van
je
bitcoin-‐
tegoeden
meteen
erg
moeilijk
maakt.
Verder
vermeldt
de
ECB
dat
het
de
facto
internationale
karakter
van
Bitcoin
de
graad
van
discretie
zo
mogelijk
nog
verhoogt:
“…
Zonder
dat
één
van
hen
echt
over
alle
informatie
van
een
bepaalde
transactie
beschikt,
kunnen
verschillende
entiteiten
en
tussenpersonen
vanuit
diverse
landen
in
die
transactie
worden
betrokken.”17
Dat
Bitcoin
zowel
nationale
als
internationale
betalingen
bijzonder
klantvriendelijk
maakt
en
indien
gewenst,
erg
discreet,
gaat
overigens
niet
onopgemerkt
voorbij.
Steeds
meer
invloedrijke
mensen
en
bedrijven
zijn
het
fenomeen
ernstig
aan
het
bestuderen.
Dit
is
wat
de
CEO
van
Everbank,
een
spaarbank
met
meer
dan
$10
miljard
aan
deposito's
in
beheer,
op
21
september
2012
over
het
digitale
betaalmiddel
te
zeggen
had:
“Bitcoin
wordt
door
veel
mensen
in
de
markt
gezien
als
een
betaalsysteem,
terwijl
het
in
feite
een
munteenheid
is.
En
ik
denk
dat
het
op
interessante
manier
evolueert.
Ik
ken
een
aantal
mensen
die
aan
het
project
werken
[waarmee]
we
vaak
gesprekken
voeren.
We
kijken
met
interesse
uit
naar
het
moment
waar
we
er
als
speler
kunnen
instappen.”
Ook
uit
onverwachte
hoek
komt
interesse
naar
het
nieuwe
fenomeen.
Toen
ik
James
Turk
in
juni
2012
in
Spanje
ontmoette,
vroeg
ik
hem
naar
zijn
mening
over
Bitcoin.
Hij
antwoordde
meewarig
dat
het
volgens
hem
over
een
modegril
ging,
die
gauw
zou
overwaaien.
Maar
uit
een
recent
interview
dat
hij
afnam,
blijkt
dat
Turk
ondertussen
bijgedraaid
is,
en
Bitcoin
nu
wél
ernstig
neemt18:
"Wat
mij
persoonlijk
erg
bevalt
aan
Bitcoin
is
dat
het
grenzen
verlegt,
het
zet
mensen
aan
om
na
te
denken
over
het
feit
dat
er
meer
bestaat
dan
wat
van
een
16
“Virtual
currency
schemes”,
p.
44.
18
Zie
hier
voor
het
verhelderende
interview
en
voor
een
uitstekend
begeleidend
artikel:
http://www.bitcoinmoney.com/post/31942156510/james-‐turk-‐felix-‐moreno
centrale
bank
afkomstig
is,
of
van
de
overheid
in
het
algemeen.
De
markt
kan
wel
degelijk
alternatieven
creëren.”
d) Bescherming
tegen
inflatie
en
capital
controls
Een
derde
belangrijk
voordeel
van
Bitcoin
is
dat
het
niet
onderhevig
kan
zijn
aan
inflatie.
Een
eerste
belangrijke
reden
daarvoor
is
dat
de
geldhoeveelheid
van
Bitcoin
beperkt
is.
Waar
het
fiatgeld
gedurende
de
laatste
decennia
aan
de
lopende
band
werd
bijgeprint,
zullen
en
kunnen
er
nooit
meer
dan
21
miljoen
bitcoins
in
omloop
komen.
In
verband
daarmee
staat
ook
de
tweede
reden
waarom
Bitcoin
niet
aan
inflatie
onderhevig
is.
Via
niet-‐financiële
private
ondernemingen
kan
Bitcoin
immers
volledig
los
van
de
traditionele
financiële
actoren,
inclusief
de
centrale
banken,
perfect
functioneren.
In
haar
rapport
zegt
de
ECB
het
zo:
“…De
geldhoeveelheid
is
niet
afhankelijk
van
het
financiële
beleid
van
een
virtuele
centrale
bank,
maar
evolueert
volgens
een
specifieke
activiteit
van
de
meer
betrokken
gebruikers.
…
het
systeem
werd
zo
gemaakt
dat
de
hoeveelheid
geld
op
een
voorspelbaar
tempo
evolueert.”
…
“Het
feit
dat
de
geldhoeveelheid
expliciet
gelimiteerd
is,
impliceert
dat
de
uitgifte
van
geld
in
theorie
door
geen
enkele
centrale
overheid
kan
uitgebreid
worden
indien
deze
extra
geld
zou
willen
‘bijprinten’.”
19
Geen
gevaar
dus
voor
wankelbanken
of
geldprinters
à
la
Bernanke.
En
ook
niet
voor
capital
controls!
Met
het
aanhouden
van
bitcoins
verklaar
je
je
immers
de
facto
onafhankelijk
van
het
financieel
systeem—als
er
morgen
een
bankvakantie
wordt
afgekondigd,
blijven
je
bitcoins
nog
steeds
even
gebruiksklaar.
Bitcoin
opent
dus
enorme
mogelijkheden.
Zo
ken
ik
verschillende
Argentijnen
die
er
met
Bitcoin
in
slagen
om
voor
zichzelf
financiële
vrijheid
te
creëren
in
een
land
met
één
van
de
strengste
capital
controls
ter
wereld.
e) De
Bitcoin-‐wisselkoers
wordt
bepaald
door
vraag
en
aanbod
Hoe
frustrerend
was
het
niet
om
als
bescherming
tegen
euro-‐inflatie
Zwitserse
franken
aan
te
houden,
om
dan
plots
te
horen
dat
de
Zwitserse
Centrale
Bank
de
munt
ging
vastkoppelen
aan…
de
euro!
Of
de
stoten
die
de
Japanners
tegenkomen
met
hun
overheid
die
als
gek
aan
het
printen
is,
waardoor
de
waarde
van
de
yen
sterk
wordt
ondermijnd.
Met
Bitcoin
maak
je
dit
soort
grappen
gelukkig
nooit
mee.
De
wisselkoers
ervan
in
verhouding
tot
andere
munteenheden
wordt
louter
en
alleen
bepaald
door
de
internationale
markt
van
vraag
en
aanbod—dus
door
mensen
zoals
jij
en
ik.
f) Bitcoin
(voorlopig)
in
wetsvacuüm
In
haar
rapport
merkt
de
ECB
bezorgd
op:
“…Traditionele
financiële
actoren,
inclusief
centrale
banken,
komen
er
niet
aan
te
pas.
De
uitgever
van
de
munteenheid
en
systeemeigenaar
is
gewoonlijk
een
niet-‐
financiële
private
onderneming.
Dat
betekent
dat
typische
bankenregulering
en
–
19
“Virtual
currency
schemes”,
p.
24-‐25.
toezichtmechanismes
niet
op
die
onderneming
van
toepassing
zijn.”20
Terwijl
de
‘electronische
betaalmiddelen’
die
per
EU-‐definitie
“uitgegeven
zijn
tegen
ontvangst
van
tegoeden
of
een
bedrag
gelijk
aan
de
waarde
van
het
uitgegeven
geld”21,
gecontroleerde
en
gereguleerde
munteenheden
zijn,
valt
Bitcoin
momenteel
buiten
elke
wettelijke
definitie
in
de
Europese
regelgeving
en
is
hier
dus
nog
volledig
ongereguleerd.
Uitstekende
aanvulling
op
goud
en
zilver
Alle
bovenstaande
voordelen
van
Bitcoin
maken
dat
ik
het,
met
het
oog
op
het
behoud
van
onze
koopkracht,
een
meer
dan
uitstekende
diversificatie
vindt
voor
onze
portefeuille
aan
harde
valuta.
Anders
dan
goud
en
zilver,
die
een
grote
correlatie
hebben
met
elkaar,
heeft
Bitcoin
namelijk
een
eigen,
unieke
dynamiek.
Enerzijds
deelt
Bitcoin
heel
veel
van
de
kenmerken
van
goud
en
zilver,
zoals
haar
schaarste,
geschiktheid
als
betaalmiddel,
internationaal
karakter,
en
een
zeer
laag
derdepartijrisico—maar
anderzijds
is
er
tot
nog
toe
geen
enkele
correlatie
te
bespeuren
tussen
de
twee
activa.
Wanneer
je
als
belegger
dus
in
zak
en
as
zit
omdat
goud
en
zilver
dalen,
is
het
vaak
feest
in
bitcoinland
-‐
en
vice
versa.
Bitcoin
is
daarmee
niet
alleen
een
uiterst
veelbelovende
speculatie
op
een
steeds
verder
aftakelend
financieel
systeem,
maar
bovendien
een
psychologische
ruggensteun
die
je
(paradoxaal
genoeg)
kan
helpen
om
wat
volatiliteit
uit
je
monetaire
beleggingen
te
halen
en
zo
dus
beter
doet
slapen.
Ik
laat
even
zien
wat
ik
bedoel.
In
onderstaande
grafiek
heb
ik
het
koersverloop
van
goud,
zilver,
en
Bitcoin
van
2010
tot
2013
tegenover
elkaar
afgebeeld:
Laat
de
cijfers
voorlopig
voor
wat
ze
zijn,
en
focus
op
de
trends
in
het
groen
en
in
het
rood.
Zoals
je
ziet,
was
er
de
voorbije
drie
jaar
geen
enkel
moment
waarop
zowel
goud,
zilver,
als
Bitcoin
samen
daalden.
Altijd
was
er
wel
een
of
andere
rally
aan
de
gang.
Dat
is
natuurlijk
geen
garantie
voor
de
toekomst,
maar
het
wijst
er
wel
op
dat
de
Bitcoinkoers
zich
eerder
omgekeerd
evenredig
tot
de
goud-‐
en
zilverkoersen
verhoudt.
Psychologisch
kan
zoiets
een
enorme
steun
zijn.
Had
je
in
Bitcoin
belegd
tijdens
de
waanzinnige
rally
van
oktober
2010
tot
februari
2011
(+1500%),
dan
vond
je
tijdens
de
zes
maanden
lange
daling
van
de
bitcoinprijs
(-‐94%)
troost
bij
de
stevige
rallies
in
goud
20
“Virtual
currency
schemes”,
p.
5.
22
Zie
onder
meer
http://bitcoin.org/chainfork.html.
Hoeveel
zal
een
Bitcoin
waard
zijn
in
de
toekomst?
Er
zullen
nooit
meer
dan
21
miljoen
bitcoins
in
omloop
komen,
maar
dit
betekent
niet
dat
Bitcoin
daarom
geen
miljoenen
of
miljarden
gebruikers
zou
kunnen
accomoderen.
Iedere
bitcoin
is
immers
nu
al
deelbaar
tot
8
decimalen
na
de
komma.
De
kleinste
eenheid
heet
1
satoshi,
en
iedere
Bitcoin
bevat
daarmee
100
miljoen
satoshi’s.
In
totaal
zijn
er
dus
2100
biljoen
satoshi’s
beschikbaar,
en
desgewenst
kan
de
deelbaarheid
van
een
bitcoin
in
de
toekomst
nog
verder
worden
uitgebreid.
Kortom,
de
liquiditeit
die
Bitcoin
kan
absorberen
is
vrijwel
onbeperkt.
Maar
hoeveel
geld
zou
er
redelijkerwijs
in
Bitcoin
kunnen
vloeien
in
de
komende
jaren?
Hier
zijn
een
paar
prijsprojecties
op
basis
van
mogelijke
scenario’s:
Toekomstige
waarde
van
1
Bitcoin
als…
10%
van
buitenlandse
werkers
loon
thuiswaarts
sturen
in
BTC23
$
635
Hedge
Funds
1%
in
BTC
investeren24
$1.230
Argentijnen
hun
papieren
dollars
voor
BTC
inruilen25
$2.480
Goudbezitters
1%
van
hun
goud
inruilen
voor
BTC26
$3.500
Bitcoin
dé
munteenheid
van
de
E-‐commerce
wordt27
$
10.000
25%
van
de
zwartemarkt-‐transacties
in
Bitcoin
gebeuren28
$
40.000
BTC
de
rol
van
goud
volledig
overneemt
$350.000
BTC
de
nieuwe
wereldreservemunt
wordt29
$
520.000
BTC
offshore
bankieren
(alle
huidige
deposito’s)
vervangt30
$
800.000
Deze
schattingen
lopen
wijd
uit
elkaar,
maar
ze
geven
wel
aan
wat
voor
uitzonderlijke
risk-‐
reward
verhouding
Bitcoin
heeft:
zelfs
een
kleine
investering
kan
een
zeer
grote
winst
opleveren
(huidige
koers
is
$100).
Ik
zie
investeren
in
Bitcoin
vandaag
als
investeren
in
Apple
in
1980:
de
technologie
is
absoluut
revolutionair,
jaagt
het
hele
establishment
in
het
harnas,
en
draagt
daarom
het
risico
in
zich
dat
het
zijn
tijd
vooruit
is.
Maar
als
de
tijd
wél
rijp
blijkt
en
de
technologie
stand
houdt,
dan
zal
het
een
schot
in
de
roos
geweest
zijn.
Wie
in
1980
Apple-‐aandelen
kocht,
kijkt
vandaag
aan
tegen
een
rendement
van
16788%.
23
Remittance
markt
is
$514
miljard:
http://gulfnews.com/business/economy/global-‐remittance-‐flow-‐
grows-‐10-‐77-‐to-‐514-‐billion-‐in-‐2012-‐world-‐bank-‐1.1172693.
Voor
remittance,
e-‐commerce
en
de
zwarte
markt
heb
ik
het
transactievolume
BTC
genomen
op
http://blockchain.info/charts/estimated-‐transaction-‐
volume-‐usd,
($10
miljoen
daags)
de
prijs
met
eenzelfde
factor
laten
stijgen
als
nodig
was
om
het
volume
van
de
andere
markten
te
benaderen.
24
Hedge
funds
zijn
$2,3
biljoen
groot:
https://www.hedgefundresearch.com/pdf/pr_20130419.pdf.
50-‐billion-‐in-‐u-‐dot-‐s-‐dot-‐currency-‐dot-‐heres-‐how-‐we-‐know.
26
Zie
http://www.goldmoney.com/goldmoney-‐foundation/essays/the-‐aboveground-‐gold-‐stock.html.
27 Zie http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5h1gBH30nCS4C4QEQC998r9Qnc90Q.
28 Zie http://www.voxeu.org/article/shadow-‐economies-‐around-‐world-‐model-‐based-‐estimates.
29 Zie http://www.goldmoney.com/gold-‐research/alasdair-‐macleod/money-‐supply-‐accelerating.html.
30
Zie
http://www.hkma.gov.hk/media/eng/publication-‐and-‐research/research/research-‐notes/RN-‐01-‐
2012.pdf.
Hoeveel
van
mijn
vermogen
zou
ik
best
in
Bitcoin
investeren?
Cryptovaluta
zoals
Bitcoin
kunnen
we
in
de
beleggingscategorie
van
‘hard
money’
onderbrengen:
geld
dat
geen
of
bijzonder
weinig
derdepartijrisico
heeft.
Goud
en
zilver
zijn
analoge
soorten
‘hard
money’,
en
Bitcoin
&
co
zijn
digitale
varianten
van
‘hard
money’.
Gezien
we
bijna
tegen
het
einde
van
de
kredietcyclus
aan
zitten—de
fase
van
de
bank-‐
en
overheidsfaillissementen,
en
devaluaties
en
capital
controls—ben
ik
voorstander
van
het
beleggen
van
een
aanzienlijk
deel
van
het
vermogen
in
‘hard
money’.
En
doordat
de
risk-‐reward
verhouding
voor
Bitcoin
zo
extreem
gunstig
is
(potentiële
koersstijgingen
zijn
extreem),
maak
je
als
belegger
met
een
kleine
hoeveelheid
bitcoins
toch
kans
op
een
grote
winst.
Daarom
raad
ik
een
belegging
aan
van
tussen
de
1
en
de
10%
van
het
vermogen,
naargelang
je
capaciteit
om
volatiliteit
en
risico
te
verdragen.
Je
kan
ook
Bitcoins
aankopen
met
contant
geld,
via
de
website
www.localbitcoins.com.
Geef
daar
je
postcode
in,
en
je
zult
zien
wie
er
bij
jou
in
de
buurt
bitcoins
te
koop
heeft.
b)
c) Bewaren
Eens
je
je
bitcoins
hebt
gekocht,
heb
je
de
keuze
om
ze
aan
te
houden
op
je
account
bij
MtGox,
Bitstamp,
of
Bitcoin.de.
Je
kan
ze
met
andere
woorden
door
derden
laten
bewaren.
Dat
is
handig,
maar
brengt
een
groot
risico
met
zich
mee.
Je
moet
weten
dat
exchanges
regelmatig
onder
vuur
liggen:
omdat
het
een
jonge
industrie
is
wordt
er
geregeld
eens
een
bankrekening
geblokkeerd,
en
er
zijn
ook
gevallen
waarbij
bitcoins
die
exchanges
in
bewaring
hielden
voor
hun
klanten,
gestolen
werden.
Het
is
daarom
een
goed
idee
om
bitcoins
in
eigen
beheer
te
bewaren.
Vroeger
moesten
gebruikers
die
dat
wilden
doen
de
vrij
zware
bitcoin-‐client
downloaden,
software
die
vervolgens
het
‘wallet.dat’-‐bestand
aanmaakte,
waarin
je
bitcoins
bewaard
werden—en
vervolgens
moest
die
data
best
ook
nog
eens
digitaal
versleuteld
worden
voor
de
veiligheid.
Tegenwoordig
bestaat
er
echter
software
die
dat
proces
helemaal
geautomatiseerd
heeft,
software
zoals
de
alom
gerespecteerde
www.bitcoinarmory.com.
Voor
meer
opties,
zie
het
uitstekende:
http://bitcoin.org/nl/kies-‐uw-‐portemonnee.
Toch
ben
ik
er
geen
voorstander
van
om
bitcoin
wallets
op
je
pc
of
online
te
bewaren.
De
kans
op
beveiligingsfouten
vanwege
de
gebruiker
is
er
namelijk
niet
zo
klein,
en
kan
leiden
tot
volledig
verlies
van
je
bitcoins.
Bitcoin
spaarrekening
Voorlopig
vind
ik
dit
de
beste
oplossing
voor
het
veilige
bewaren
van
Bitcoins:
offline
bewaring
(‘cold
storage’)
in
een
paper
wallet.
Ik
heb
een
instructievideo
gemaakt
rond
hoe
je
zo’n
paper
wallet
kan
opzetten,
m.i.
een
must
see
is
voor
zowel
beginners
als
mensen
die
al
bitcoins
in
bezit
hebben:
www.beurs.com/bitcoin (2e video):
Hieronder
vind
je
een
korte
inhoudstafel
van
de
video:
• 0:00:
Het
aanmaken
van
een
paper
wallet
stap
voor
stap.
• 3:18:
Hoe
de
rekeningstand
van
je
spaarrekeningen
controleren?
• 3:55:
Hoe
verstuur
ik
bitcoins
naar
een
van
de
spaarrekeningen
op
mijn
paper
wallet?
• 4:40:
Hoe
spendeer
ik
de
bitcoins
in
mijn
paper
wallet?
• 6:18:
Mag/moet
ik
de
private
sleutels
die
ik
heb
uitgeprint
allemaal
uittesten?
• 7:17:
Kan
ik
mijn
private
sleutel
ook
via
andere
toepassingen
importeren?
• 7:40:
Wat
zijn
nog
veiliger/geavanceerder
manieren
om
een
paper
wallet
aan
te
maken?
• 8:43:
Hoe
doe
je
aan
risicospreiding
met
Bitcoin?
• 10:26:
Advies
risicospreiding
Bitcoin.
Een
dergelijke
paper
wallet
vind
ik
momenteel
de
veiligste
methode
voor
mensen
die
van
cybersecurity
niet
veel
afweten.
De
veiliger/geavanceerder
manieren
om
een
paper
wallet
te
maken
die
op
7min40
vermeld,
zie
je
bijvoorbeeld
hier
in
detail
beschreven:
https://bitcoinarmory.com/using-‐
offline-‐wallets-‐in-‐armory/.
Voor
grote
investeringen
is
het
beter
om
een
dergelijke
methode
te
gebruiken.
Ik
geef
toe,
deze
methodes
voor
bewaring
van
Bitcoin
zijn
niet
ideaal:
offline
bewaren
in
een
paper
wallet
maakt
het
vrij
lastig
om
je
bitcoins
opnieuw
in
circulatie
te
brengen
(verkopen
of
naar
een
andere
rekening
over
te
schrijven).
De
perfecte
oplossing
hiervoor
is
de
hardware
wallet:
een
apparaatje
waarmee
je
je
bitcoins
offline
kan
bewaren,
maar
dat
je
ook
kan
aansluiten
op
je
computer
via
de
usb-‐
poort,
waarna
je
toch
ook
bitcoins
kan
overschrijven
naar
een
andere
rekening—en
dat
allemaal
terwijl
je
bitcoins
stevig
beschermd
zitten,
hoe
geïnfecteerd
jouw
computer
ook
zou
zijn,
hackers
kunnen
niet
bij
de
bitcoins
in
je
hardware
wallet.
Het
bekendste,
meest
gereputeerde,
en
meest
geavanceerde
hardware
wallet-‐project
is
Trezor.
Op
hun
website
kan
men
intekenen
om
een
exemplaar
te
bestellen
in
voorverkoop:
http://www.bitcointrezor.com/.
Bitcoin
zichtrekening
Voor
je
Bitcoin
“zichtrekening”
(waar
die
bitcoins
staan
die
je
vlot
beschikbaar
wil
houden)
kies
je
m.i.
best
voor
een
middenweg
tussen
een
online
wallet
en
een
paper
wallet:
de
‘my
wallet’-‐service
van
blockchain.info.
Deze
dienst
bewaart
je
wallet
op
hun
servers
en
waar
je
je
backups
ook
wil
bewaren,
maar
de
versleuteling
van
die
wallet
gebeurt
op
jouw
computer—dus
blockchain.info
(en
eventuele
hackers
van
die
site)
kan
zelf
nooit
bij
de
inhoud
van
je
wallet
raken.
Het
enige
wat
je
dus
moet
beschermen
bij
blockchain.info
is
je
wachtwoord.
Dit
is
hoe
het
werkt:
• >
Koop
bitcoins
aan
(b.v.
via
een
exchange)
;
• >
Maak
een
account
aan
op
https://blockchain.info/wallet;31
31
Opgelet:
Kies
voor
maximale
veiligheid
bij
‘my
wallet’
of
‘mtgox’,
ofwel
een
moeilijk
wachtwoord
(b.v.
via
http://strongpasswordgenerator.com)
dat
je
enkel
op
papier
bewaart,
of
kies
een
makkelijk
te
onthouden
wachtwoord
dat
je
dan
gebruikt
in
combinatie
met
een
yubikey.
• >
Klik
na
inloggen
op
‘account
details’,
en
voer
de
gewenste
veiligheidsniveaus
in
;
• >
Klik
op
‘receive
money’,
en
kopieer
het
adres
met
‘ctrl+c’
;
• >
Log
in
bij
je
exchange,
ga
naar
‘send
money’,
en
voer
daar
het
adres
in
;
• >
In
enkele
minuten
staan
je
bitcoins
digitaal
versleuteld
op
je
account,
of
eender
waar
je
je
wallet
bewaart
;
• >
Vergeet
niet
om
een
backup
te
maken
(is
veilig
want
versleuteld).
De
instructies
voor
blockchain.info/mywallet
kan
je
ook
volgen
op
deze
instructievideo
vanaf
minuut
4:
http://www.macrotrends.be/inloggen/bitcoin-‐instructievideo.
Wat
is
een
goede
timing
om
Bitcoin
te
kopen?
Wanneer
koop
ik
best
bitcoins?
Tussen
8
april
2012
en
8
april
2013
steeg
Bitcoin
van
$5
naar
$260,
om
vervolgens
terug
te
vallen
tot
eerst
$50,
dan
terug
te
stijgen
tot
$140,
en
vervolgens
$70.
Velen
hadden
het
over
een
‘zeepbel’
maar
wat
in
feite
gebeurde
is
dat
de
stijgende
prijs
veel
nieuwe
kopers
aantrok
en
dat
eindigde
in
een
speculatieve
piek.
Precies
hetzelfde
gebeurde
in
2011,
toen
Bitcoin
van
minder
dan
$1
tot
$30
steeg,
om
vervolgens
terug
te
vallen
tot
$2
in
november
van
dat
jaar.
Op
de
grafiek
onderaan
zie
je
een
paar
populaire
dialogen
op
het
bitcointalk
forum,
wat
een
idee
geeft
van
hoe
de
emotie
op
de
markt
evolueerde:
Ook
deze
keer
zijn
er
heel
wat
‘zwakke
handen’
ingestapt
in
de
maanden
en
weken
voor
de
piek
van
8
april.
Dit
zijn
mensen
die
de
fundamentals
niet
goed
bestudeerd
hebben
of
die
uit
zijn
op
een
kortetermijnwinst
.
Ik
verwacht
voor
de
loop
van
2013
mogelijks
nog
verdere
dalingen
van
de
bitcoin
koersen.
Dat
schaadt
de
lange
termijn
niet:
Bitcoin
kan
nog
tot
$30
dalen
zonder
de
langetermijn
parabolische
uptrend
te
verlaten.
Voor
2014
ben
ik
verwacht
ik
herstel
en
een
nieuwe
rally—als
daarbij
de
$260
gebroken
wordt
kunnen
we
tegen
einde
dat
jaar
makkelijk
$500
op
de
teller
zien
staan.
Ik
raad
concreet
aan
om
geleidelijk
in
te
stappen,
en
als
er
een
‘fear
event’
zou
uitbreken
(zoals
MtGox
die
wordt
gedwongen
om
de
deuren
te
sluiten)
dan
zeker
bij
te
kopen
waar
mogelijk.
Wat
kan
ik
allemaal
doen
met
mijn
bitcoins?
Bitcoins
spenderen
wordt
steeds
makkelijker.
BitPay
(zeg
maar
de
paypal
van
Bitcoin)
verwerkt
vandaag32
al
betalingen
van
meer
dan
7000
bedrijven
die
ervoor
kiezen
om
bitcoins
te
aanvaarden.
Een
paar
voorbeelden:
https://bitspend.net:
Deze
service
laat
je
toe
om
eender
wat
je
op
het
internet
kan
kopen,
te
betalen
met
bitcoins.
Je
stuurt
de
info
en
de
bitcoins
naar
bitspend,
en
voor
een
kleine
commissie
handelen
zei
de
transactie
voor
je
af.
http://www.bitmit.net
en
http://www.coingig.com:
de
‘marktplaats.nl’
/
ebay
van
Bitcoin,
waar
je
een
groot
aanbod
terugvind:
Amazon
giftcards,
prepaid
Visa
kaarten,
computers,
juwelen,
freelance
diensten,
verzamel-‐items,
auto’s,
en
zelfs
vastgoed.
http://www.9flats.com:
deze
concurrent
van
airbnb
biedt
slaapplaats
in
100.000
bedden
de
wereld
rond,
en
je
kan
er
met
Bitcoin
betalen.
Ook
kan
je
er
je
eigen
appartement
of
studio
te
huur
aanbieden
en
in
Bitcoin
betaald
worden.
http://www.bitpremier.com:
koop
en
verkoop
luxegoederen
op
het
internet.
http://www.amagimetals.com
:
ideaal
om
je
Bitcoin-‐winsten
in
te
verzilveren,
of
om
op
een
discrete
manier
goud
te
kopen.
http://www.reddit.com/r/Jobs4bitcoins:
plaats
waar
freelancers
hun
diensten
aanbieden
voor
Bitcoins.
Voor
een
uitgebreide
lijst
van
handelaren
wereldwijd
die
Bitcoin
aanvaarden,
zie
https://www.spendbitcoins.com/places/.
Ik
heb
een
bedrijf
/
ben
zelfstandige.
Kan
ik
wat
met
Bitcoins?
Jazeker.
Je
kan
bijvoorbeeld
Bitcoin
aanvaarden
als
betaling.
Dat
kan
extreem
makkelijk
via
www.bitpay.com,
die
het
mogelijk
maakt
om
zelfs
al
aanvaard
je
bitcoins
van
de
klanten,
toch
uitbetaald
te
worden
in
euro’s
of
dollars
op
je
bankrekening.
Je
risico
op
verlies
door
de
volatiliteit
van
Bitcoin
is
m.a.w.
nul,
alsook
je
legale
risico—want
je
hoeft
als
bedrijf
helemaal
nooit
bitcoins
aan
te
raken.
Bitpay
heeft
modules
ontwikkeld
voor
onder
meer
wordpress
en
magento.
Bekijk
hier
de
presentatie
van
CEO
Tony
Galippi
op
de
Bitcoin
conferentie
in
Silicon
Valley:
http://www.youtube.com/watch?v=sy55roDRjwY
De
bedrijven
die
het
meest
voordeel
halen
uit
het
aanvaarden
van
Bitcoin
vandaag
zijn
bedrijven
die
1)
een
globaal
publiek
hebben,
2)
voornamelijk
zaken
verkopen
via
het
internet,
en
3)
regelmatig
last
hebben
van
fraude
(chargebacks,
identiteitsdiefstal,…).
Die
mensen
moeten
echt
Bitcoin
aanvaarden.
32
Juni
2013.
Besluit
Bitcoin
en
de
cryptocurrencies
staan
nog
in
hun
kinderschoenen.
Dit
is
als
internet
in
het
jaar
1994.
Als
jij
vandaag
bitcoins
in
je
bezit
hebt,
maak
je
deel
uit
van
een
select
clubje
‘early
adopters’.
Proficiat!
Je
kan
je
verwachten
aan
enorm
snelle
veranderingen
in
de
komende
5
jaar:
de
exchanges
zullen
gedecentraliseerder
worden,
hardware
wallets
zullen
sterk
aan
populariteit
winnen,
we
zullen
steeds
meer
marktplaatsen
zien
waar
met
Bitcoin
gehandeld
wordt,
grotere
bedrijven
zullen
het
gaan
aanvaarden,
het
dagelijkse
gebruik
van
cryptovaluta
zal
steeds
makkelijker
worden,
en
er
zullen
nog
veel
andere
zaken
gebeuren
die
we
vandaag
helemaal
nog
niet
kunnen
voorspellen.
Als
je
de
laatste
nieuwe
evoluties
in
Bitcoin
en
de
cryptovaluta
wil
blijven
opvolgen,
dan
kan
dat
via:
>
www.debitcoin.org
>
www.bitcoinspot.nl
>
https://bitcointalk.org/index.php?board=79.0
(het
Nederlandstalige
forum)
>
http://www.reddit.com/r/bitcoinnl
Als
je
graag
eens
in
levende
lijve
een
paar
bitcoin
gebruikers
wil
ontmoeten,
zoek
dan
op
www.meetup.com
naar
‘bitcoin’
en
kijk
of
er
in
jouw
stad
al
een
groep
bestaat.
Als
die
er
nog
niet
is
kan
je
die
ook
zelf
aanmaken,
het
is
een
leuke
manier
om
ideeën
uit
te
wisselen
en
mensen
te
ontmoeten
die
ook
enthousiast
worden
over
de
enorme
vrijheid
die
Bitcoin
creëert.
Hartelijke
groeten,
Tuur
Demeester