‫اثر عناصر آلياژی بر ميکروساختار و استحکام چدن‬

‫خاکستری ‪:‬‬
‫برگرفته از سایت‪/http://www.elsevier.com :‬‬

‫خلصاه‪:‬‬
‫آزمایشات ریخته گری برای توليد چدنهای خاکستری باترکيباتی‬
‫در محدوده)درصاد وزنی(‪:‬‬

‫‪ Fe–3.2C–wCu–xMo–yMn–zSi‬که = ‪w = 0.78–1.79, x‬‬

‫‪ 0.11–1.17, y = 0.68–2.34‬و‬

‫‪ z = 1.41–2.32‬انجام شده است‪.‬‬

‫اين عناصار کليدی بطور سيستماتيک در طی ريخته گری ماسه‬
‫ای بصورت ميلگردهای با قطر ‪ mm-30‬برای ارزيابی تاثيرشان‬
‫بر توسعه ميکروساختار و خواص مکانيکی‪،‬تغييريافتند‪.‬معلوم‬
‫شد که محدوده ميکروساختارها از پرليت کامل تا ترکيبی از‬
‫آستنيت باقيمانده و فريت بينيتی به اصاطلحا آسفريت )‬
‫‪ (ausferrite‬توليد شدند و يک همبستگی خطی مستدل بين‬
‫کسر حجمی شکستن و استحکام آسفريت مشاهده شد‪.‬‬
‫ترکيب بهينه خواص مکانيکی در يک آلياژ با ترکيب تقريبی –‪Fe‬‬
‫‪ 3.2C–1.0Cu–0.7Mo–0.55Mn–2.0Si‬بدست آمد که ‪%100‬‬
‫آسفريت بدون کاربيدهای آلياژی توليد شد‪ .‬اين آلياژ يک‬
‫ميکروساختار و خواص مکانيکی قابل مقايسه با چدن‬
‫خاکستری آستمپر شده بدون مشکلت زياد همراه با‬
‫آستمپرينگ داشت‪.‬‬

‫کلمات کليدی‪ :‬چدن خاکستری‪ ،‬ميکروساختار‪ ،‬ریخته گری و‬

‫آسفريت‬

‫‪ -1‬مقدمه‬
‫چدن خاکستری يک گروه وسيع از آلياژهای ريختگی آهنی‬
‫است که معمول"ا بوسيله يک ميکروساختار از گرافيت ورقه ای‬
‫)‪ (flake graphite‬در يک زمينه آهنی مشخص می شود‪ .‬آن‬
‫اساسا"ا يک آلياژ ‪ Fe–C–Si‬شامل مقادير کوچکی از عناصار‬
‫آلياژی ديگر و بيشترين آلياژ ريختگی مورداستفاده و با توليد‬

‫‪1‬‬
 ‫جهانی ساليانه ‪ 6‬ميليون تن است که چندين برابر ديگر فلزات‬
‫ريختگی است]‪.[1‬‬
‫ميکروساختار چدن خاکستری معمول"ا شامل گرافيت ورقه ای‬
‫و يک زمينه پرليت و يا فريت است که خواص مکانيکی‪ ،‬قابليت‬
‫ماشينکاری و غيره به آن بستگی دارد‪ .‬چدنهای خاکستری‬
‫معمولی‪ ،‬زمينه پرليتی و استحکام کششی در محدوده ‪ 140‬تا‬
‫‪ Mpa 400‬دارند‪ .‬وسيله اصالی برای بهبود خواص مکانيکی‪،‬‬
‫کاهش کربن معادل است که درصاد گرافيت را کاهش و پرليت را‬
‫افزايش می دهد‪ .‬جدول)‪ (1‬انواع تجاری چدن خاکستری و‬
‫خواص مکانيکی مربوط به آنها را نشان می دهد‪.‬‬
‫برای بهبود خواص چدن خاکستری‪ ،‬تحقيق بر روی گسترش‬
‫ميکروساختار آسفريت بيش از ‪ 40‬سال انجام گرفته است]‪-6‬‬
‫‪ .[2‬يک بهبود مهم ويژه در خواص‪ ،‬نتيجه ای از گسترش چدن‬
‫خاکستری آستمپر شده است]‪ .[3-7‬چدنهای خاکستری‬
‫آستمپر شده به مهندس چاره هایی با ترکيبات فرايندی‪/‬موادی‬
‫معمولی پيشنهاد می دهد]‪ .[7‬از طريق آستمپرينگ‪ ،‬زمينه‬
‫فريتی يا پرليتی‪ ،‬چدن خاکستری به يک ساختار سوزنی شامل‬
‫‪ 70‬تا ‪ %80‬فريت بينيتی بدون کاربيد و آستنيت باقيمانده ‪ 20‬تا‬
‫‪ %30‬تغيير می يابد‪ .‬چنين ساختاری به اصاطلحا آسفريت‬
‫است]‪ .[6‬نشان داده شده است که چنين ساختار زمينه ای‪،‬‬
‫يک چدن خاکستری با يک ترکيب منحصر بفرد از استحکام‪،‬‬
‫مقاومت سايشی‪ ،‬جذب صادا و يا لرزش و تافنس شکست بال‬
‫را توليد می کند]‪6‬و ‪.[7‬‬
‫يک عمليات حرارتی معمولی آستمپرينگ چدن خاکستری‪،‬‬
‫آستنيته کردن در دمای ‪ 900º C–840‬برای چند ساعت بر‬
‫اساس ترکيب و ضخامت ريختگی و آستمپر کردن در ‪425º–230‬‬
‫‪ C‬است]‪6‬و ‪.[7‬‬
‫در حالی که اين برنامه زمانی عملیات حرارتی تولید چدن خاکستری با يک‬
‫محدوده عالی از خواص ‪ ،‬به انرژی قابل ملحظه و فضای تولید نیاز دارد و‬
‫ممکن است باعث آلودگی محیطی بعلوه اکسیداسیون و ترک در اجزا شود‪.‬‬
‫اين مشکلت ‪ ،‬تولید گسترده چدن خاکستری آستمپر شده را محدود کرده‬
‫اند‪ ،‬بنابراين تحقیق بر روی گسترش چدن خاکستری آسفريتی را بوسیله‬
‫ريخته گری مستقیم وادار می کنند]‪ .[5‬کار حاضر قصد دارد نشان دهد که‬
‫چگونه تغییرات سیستماتیک در اضافه کردن آلیاژی به يک چدن خاکستری‬
‫معمولی در طی ريخته گری می تواند يک آلیاژ با میکروساختار فريت بینیتی‪-‬‬
‫آستنیتی )آسفريتی( با خواص مکانیکی قابل مقايسه با چدن خاکستری‬
‫آستمپر شده را تولید کند‪.‬‬

‫جدول)‪ :(1‬ترکیب و خواص مکانیکی کلسهای مختلف چدن خاکستری‬

‫‪2‬‬
 ‫‪Transverse‬‬ ‫‪Tensile‬‬ ‫‪Total‬‬ ‫‪Total‬‬
‫‪Hardness‬‬
‫‪load on test strength silicon carbon‬‬
‫)‪(HB‬‬ ‫‪Class‬‬
‫)‪bar (kg f‬‬ ‫)‪(MPa) (wt.%) (wt.%‬‬
‫‪–2.30‬‬ ‫‪–3.40‬‬
‫‪56‬‬ ‫‪839‬‬ ‫‪152‬‬ ‫‪20‬‬
‫‪2.50‬‬ ‫‪3.60‬‬
‫‪174‬‬ ‫‪987‬‬ ‫‪179‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪25‬‬
‫‪–2.10‬‬ ‫‪–3.10‬‬
‫‪210 1145‬‬ ‫‪214‬‬ ‫‪30‬‬
‫‪2.30‬‬ ‫‪3.30‬‬
‫‪212 1293‬‬ ‫‪252‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪35‬‬

‫‪ -2‬تجربی‬
‫‪ -2-1‬مواد و روش ريخته گری‬
‫هدف اصالی از کار حاضر تعيين تاثير عناصار آلياژی کليدی بر‬
‫توسعه ميکروساختاری چدن خاکستری و اثرآن بر خواص‬
‫مکانيکی بود‪ .‬آزمايشات ريخته گری با استفاده از يک ترکيب‬
‫آلياژی اصالی حاصاله از آميژانها )جدول ‪ (2‬و بوسيله تغيير‬
‫سيستماتيک عناصار آلياژی که عمده آنها ‪ Mo, Mn, Si, Cu :‬بود‪،‬‬
‫انجام گرفت‪ .‬ترکيب اصالی نشان داده شده در جدول ‪ 2‬مربوط‬
‫به آلياژ کلس ‪) 35‬جدول ‪ (1‬است‪ .‬جدول ‪ 2‬همجنين نشان می‬
‫دهد که چگونه ‪ Mo, Mn, Si, Cu‬بطور سيستماتيک از اين ترکيب‬
‫اصالی تغيير می يابند‪.‬‬
‫چدن خاکستری اصالی در يک کوره القائی در دمای ‪1500º C‬‬
‫ذوب شد که آميژانها به مذاب برای توليد ترکيب مطلوب‪ ،‬اضافه‬
‫شدند‪ .‬از طريق ترکيب کردن در دمای ‪ ، 1520º C-1480‬يک‬
‫قسمت از مذاب با ترکيب مورد نياز با يک ملقه ريخته شد که با‬
‫‪ 5/0‬درصاد وزنی از آلياژ ‪ 75Si–25Fe‬تلقيح شد‪ .‬برای نمونه‬
‫های متالوگرافی‪ ،‬قالبهای ساخته شده از ماسه سيليکای‬
‫خشک مخلوط با رزين به همراه فالبهايی برای نمونه های‬
‫تست مکانيکی توليد شده با سيليکای خشک اما مخلوط با خاک‬
‫رس و با يک رنگ گرافيتی با زمينه آب‪ ،‬رنگ شد‪ .‬هر دو نوع‬
‫قالب با همان مشخصات سرد کردن در طی ريخته گری بعلوه‬
‫همان ميکروساختار توليد شد]‪ .[9‬دمای ريختگری ‪1420º-1380‬‬
‫‪ C‬بود‪ .‬در ادامه ريخته گری‪ ،‬همه فالبهای نمونه ها در هوا با‬
‫دمای اتاق‪ ،‬خنک شدند‪.‬‬
‫‪ -2-2‬متالوگرافی و خواص مکانيکی‬

‫‪3‬‬
 ‫ميلگردهای استوانه ای با ‪ mm× 30mm Ø 120‬و‬
‫‪ 350mm×30mm Ø‬برای آزمايش متالوگرافی و تست مکانيکی‬
‫‪ ،‬به ترتيب‪ ،‬با استفاده دومی برای تعيين تنش شکست متقاطع‬
‫و تست ضربه شارپی ريخته گری شدند]‪ .[9‬نمونه ها برای‬
‫تعيين تنش کششی نهايی )‪ (UTS‬از نيمه پايين از هر نمونه‬
‫شکسته متقاطع‪ ،‬ماشينکاری شدند‪ .‬برای يک ترکيب مفروض‪،‬‬
‫سه نمونه ريخته گری شدند و ميکروساختار خواص مکانيکی‬
‫تعيين شدند‪ .‬با ادامه گرفتن ريخته گری‪ ،‬نمونه ها برای‬
‫متالوگرافی نوری عمود بر محور طولی ميلگردهای استوانه ای‬
‫قرار گرفتند و با دنبال کردن خواص مکانيکی‪ ،‬سطوحا شکست‬
‫با استفاده از ميکروسکوپ الکترونی ‪ Hitachi S4500‬مورد‬
‫آزمايش قرار گرفتند‪ .‬اندازه گيری های کسر حجمی از ميکرو‬
‫اجزای زمينه )فريت‪ ،‬پرليت‪ ،‬آسفريت‪ ،‬مارتنزيت و گرافيت( با‬
‫استفاده از ‪ Adobe Photoshop 6.0‬به همراه ميکروسکوپ‬
‫نوری ‪ Nikon Epiphot 200‬با ‪camera DXM 1200 Nikon‬‬
‫‪ digital‬انجام گرفت‪ .‬برای هر نمونه‪ ،‬شش مورد اتفاقی با بزرگنمايی ‪ 100‬با‬
‫کسر حجمی از میکرو اجزای تعیین شده بوسیله متالوگرافی کمی‪ ،‬مورد‬
‫تحلیل قرار گرفتند‪.‬‬
‫جدول)‪ :(2‬محدوده آلیاژهای مورد استفاده در اين کار)درصد وزنی(‬

‫‪C‬‬
‫عنصر‬ ‫‪Mo‬‬ ‫‪Mn‬‬ ‫‪Si‬‬ ‫‪Cu‬‬
‫ترکيب آلياژ‬
‫‪3.2‬‬ ‫>‪0.005‬‬ ‫‪0.55‬‬ ‫‪1.41‬‬ ‫>‪0.005‬‬
‫اصالی‬
‫ترکيب‬
‫‪,0.32‬‬
‫آلياژهای‬ ‫‪1.0Cu‬‬ ‫‪1.0Cu‬‬ ‫‪1.0Cu‬‬
‫‪0.53Mo‬‬
‫کنترلی‬
‫‪0.55Mn‬‬ ‫‪0.32Mo‬‬ ‫‪0.32Mo‬‬ ‫‪0.55Mn‬‬
‫‪2.0Si‬‬ ‫‪1.80Si‬‬ ‫‪1.05Mn‬‬ ‫‪2.0Si‬‬
‫‪0.11-‬‬ ‫‪0.68-‬‬ ‫‪1.41-‬‬ ‫‪0.78-‬‬
‫‪1.17‬‬ ‫‪2.34‬‬ ‫‪2.32‬‬ ‫‪1.79‬‬

‫ترکيب آلياژی اصالی در رديف ‪ 2‬آمده است و آلياژهای کنترلی در‬

‫رديف ‪ 3‬آمده است و عناصار آلياژی در اين آلياژهای کنترلی‬
‫بصورت رديف ‪ 6‬تغيير می يابد‪.‬‬
‫‪ -3‬نتايج و بحث‬
‫‪-3-1‬تاثير عناصار آلياژی بر توسعه ميکروساختاری‬
‫‪ -3-1-1‬موليبدن)‪(Mo‬‬

‫‪4‬‬
 ‫برای يک ترکيب اصالی ثابت ‪، Fe–3.2C–1.0Cu–0.55Mn–2.0Si‬‬
‫موليبدن به مذاب در محدوده )‪ x = 0.11–1.17 (wt.%‬اضافه‬
‫شد‪ .‬تاثير موليبدن بر توسعه ميکروساختاری در جدول ‪ 3‬و شکل‬
‫‪ -1‬الف نشان داده شده است که آن می تواند در بزرگتر از‬
‫‪ Mo%0.62‬ديده شود که يک زمينه ميکروساختار ‪%100‬‬
‫آسفريت بدون تغيير در شکل گرافيت را توليد کند‪.‬‬
‫ميکروگرافهای ‪ SEM‬و نوری آلياژ شامل ‪ Mo%0.62‬در شکل ‪ 2‬با‬
‫نشان دادن توزيع يکنواخت نوع گرافيت ورقه ای ‪) E‬شکل ‪-2‬‬
‫الف( در يک زمينه و )شکل ‪-2‬ب( آمده است‪ .‬برای مقادير کم‬
‫‪ ، Mo‬پرليت به شکل ليه ای شبيه به پرليت در فولد توليد می‬
‫شود در حالی که برای مقادير بالتر ‪ ، Mo‬آسفريت بصورت‬
‫توزيع سوزنی فريت در زمينه آستنيت توليد می شود‪ .‬مقدار‬
‫‪ Mo‬بيش از ‪ %0.95‬برای توليد کاربيد موليبدن در مرزهای‬
‫سلول يوتکتيکی معلوم شد‪.‬‬

‫‪ -3-1-2‬منگنز و سيليسيم‬
‫‪ : .Fe–3.2C–1.0Cu–yMn–zSi -3-1-2-1‬آزمايشات ريخته گری‬
‫محدود بر روی آلياژ بدون موليبدن بوسيله افزايش ‪ Mn‬و ‪ Si‬تا‬
‫‪ 2.75‬و ‪، %2.9‬به ترتيب‪ ،‬انجام گرفت]‪ .[9‬در غياب ‪، Mo‬‬
‫آسفريت در طی ريخته گری توليد نشد و يک ساختار پرليتی با‬
‫کسر حجمی کم از مارتنزيت توليد شد‪.‬‬
‫‪ : .Fe–3.2C–1.0Cu–0.32Mo–yMn–zSi -3-1-2-2‬برای اين‬
‫آلياژ‪ ،‬اثر ‪ Mn‬و ‪ Si‬در محدوده ‪ 2.34-0.68‬و ‪ ، %2.32-1.41‬به‬
‫ترتيب‪ ،‬بر تشکيل ميکروساختار آسفريت در جدول ‪ 4‬با اثر ترکيب‬
‫بر ميکروساختار در شکل ‪ 3‬نشان داده شده است‪ .‬نتايج نشان‬
‫می دهد که با حضور ‪ ، Mo%0.32‬هم ‪ Mn‬و هم ‪ Si‬تشکيل‬
‫آسفريت را تقويت می کنند و مقادير ‪ Mn‬و ‪ Si‬بيشتر از ‪ 1.02‬و‬
‫‪ ، %1.41‬به ترتيب‪ ،‬برای توليد زمينه ميکروساختار شامل ‪%95‬‬
‫آسفريت و تقريبا"ا ‪ %5‬مارتنزيت لزم است‪ .‬شکل ‪4‬‬
‫ميکروساختار ريختگی چدن خاکستری شامل ‪ Mo%1.25‬و‬
‫‪ Si%2.0‬را با نشان دادن ‪ %95‬آسفريت و تقريبا"ا ‪ %5‬مارتنزيت‬
‫)ناحيه خاکستری سياه در منطقه مرکزی شکل ‪ (4‬و بدون‬
‫گرافيت ورقه ای ‪ E‬را ارائه می دهد‪.‬که آن شبيه ناحيه های‬
‫مارتنزيت است چنانچه در شکل ‪ 4‬نشان داده شده‪ ،‬يک نتيجه از‬
‫جدايش در آلياژ ريختگی است بنابراين ناحيه های اشباع برای‬
‫تبديل به فريت بينيتی در طی سرد کردن ناتوان هستند اما به‬
‫مارتنزيت تجزيه می شوند‪ .‬برای يک مقدار ‪ Si‬مفروض )‪-1.41‬‬
‫‪ ، (%2.32‬مقادير ‪ Mn‬بزرگتر از ‪ ، %1.52‬بينيت کمتری‪،‬‬

‫‪5‬‬
 ‫مارتنزيت و مقداری آستنيت توليد شد)جدول ‪.(4‬‬

‫شکل)‪ : (1‬تاثير ‪ Mo‬بر ‪: a ) Fe–3.2C–1.0Cu–0.55Mn–1.8Si‬‬

‫ارائه فازها در ميکروساختار ‪ : b,c‬خواص مکانيکی(‬

‫دول)‪ : (3‬اثر ‪ Mo‬بر ميکروساختار ريختگی ‪xMo–0.55Mn–2.0Si‬‬

‫‪–Fe–3.2C–1.0Cu‬‬

‫‪%Mo‬‬ ‫ساختار زمينه )‪(%‬‬ ‫گرافيت ورقه ای‬

‫‪6‬‬
 ‫آستنيت‬ ‫بينيت‬ ‫پرليت‬ ‫نوع‬ ‫درصاد‬
‫‪0.11‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪E‬‬ ‫‪7.5‬‬
‫‪0.22‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪E‬‬ ‫‪8.2‬‬
‫‪0.31‬‬ ‫‪0.8‬‬ ‫‪4.7‬‬ ‫‪94.5‬‬ ‫‪E‬‬ ‫‪7.9‬‬
‫‪0.40‬‬ ‫‪3.8‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪80.2‬‬ ‫‪E‬‬ ‫‪7.5‬‬
‫‪0.51‬‬ ‫‪21.1‬‬ ‫‪50.9‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪E‬‬ ‫‪6.8‬‬
‫‪0.62‬‬ ‫‪27.8‬‬ ‫‪68.2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪E‬‬ ‫‪6.5‬‬
‫‪0.73‬‬ ‫‪28.7‬‬ ‫‪69‬‬ ‫‪2.3‬‬ ‫‪E‬‬ ‫‪6.7‬‬
‫‪0.95‬‬ ‫‪31.9‬‬ ‫‪68.1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪E‬‬ ‫‪6.4‬‬
‫‪1.17‬‬ ‫‪31.3‬‬ ‫‪68.7‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪E‬‬ ‫‪6.1‬‬

‫شکل)‪ : a : (2‬نوری و ‪ : b‬ميکروگراف ‪ SEM‬از چدن خاکستری‬

‫ريختگی شامل ‪ Mo%0.62‬با نمايش توزيع گرافيت ورقه ای و‬
‫زمينه کامل"ا آسفريت‪.‬‬

‫‪7‬‬
 ‫شکل)‪ :(3‬اثر ‪ Mn‬و ‪ Si‬بر کسر حجمی آسفريت در چدن‬
‫خاکستری ريختگی)‪(Mo-1.0%Cu%0.32‬‬

‫جدول)‪ : (4‬افزودنی های آلياژی و ارائه فازها در نمونه های‬

‫متالوگرافی از آلياژ ‪Fe–3.2C–1.0Cu–0.32Mo–yMn–zSi‬‬

‫مارتنزيت)‬
‫پرليت)‪ (%‬بينيت)‪ (%‬آستنيت)‪%Mn %Si (%‬‬
‫‪(%‬‬
‫‪0.68 1.41‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪98‬‬ ‫‪1-2‬‬
‫‪1.63‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪98‬‬ ‫‪1-2‬‬
‫‪1.85‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪98‬‬ ‫‪1-2‬‬
‫‪2.10‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪98‬‬ ‫‪1-2‬‬
‫‪2.32‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪98‬‬ ‫‪1-2‬‬
‫‪1.41‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪98‬‬ ‫‪1-2‬‬
‫‪1.63‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪98‬‬ ‫‪1-2‬‬
‫‪1.85‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪98‬‬ ‫‪1-2‬‬
‫‪2.10‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪98‬‬ ‫‪1-2‬‬
‫‪2.32‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪98‬‬ ‫‪1-2‬‬
‫‪1.41‬‬ ‫‪5.7‬‬ ‫‪13.1‬‬ ‫‪78‬‬ ‫‪3.1‬‬
‫‪1.63‬‬ ‫‪14.6‬‬ ‫‪40.0‬‬ ‫‪41.2‬‬ ‫‪4.2‬‬
‫‪1.85‬‬ ‫‪20.5‬‬ ‫‪50.4‬‬ ‫‪27.3‬‬ ‫‪1.8‬‬
‫‪2.10‬‬ ‫‪20.3‬‬ ‫‪61.6‬‬ ‫‪15.8‬‬ ‫‪2.3‬‬
‫‪2.32‬‬ ‫‪21.1‬‬ ‫‪68.7‬‬ ‫‪8.7‬‬ ‫‪1.5‬‬
‫‪1.41‬‬ ‫‪10.2‬‬ ‫‪23.0‬‬ ‫‪61.3‬‬ ‫‪5.5‬‬
‫‪1.63‬‬ ‫‪22.2‬‬ ‫‪65.4‬‬ ‫‪7.5‬‬ ‫‪4.9‬‬

‫‪8‬‬
 ‫‪1.85‬‬ ‫‪22.1‬‬ ‫‪68.0‬‬ ‫‪5.6‬‬ ‫‪4.3‬‬
‫‪2.10‬‬ ‫‪22.6‬‬ ‫‪68.4‬‬ ‫‪4.8‬‬ ‫‪4.2‬‬
‫‪2.32‬‬ ‫‪23.0‬‬ ‫‪69.9‬‬ ‫‪1.7‬‬ ‫‪5.4‬‬
‫‪1.41‬‬ ‫‪17.0‬‬ ‫‪50.2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪22.8‬‬
‫‪1.63‬‬ ‫‪16.5‬‬ ‫‪50.5‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪33.5‬‬
‫‪1.85‬‬ ‫‪10.0‬‬ ‫‪55.6‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪34.4‬‬
‫‪2.10‬‬ ‫‪9.4‬‬ ‫‪56.4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪34.2‬‬
‫‪2.32‬‬ ‫‪9.5‬‬ ‫‪57.2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪22.3‬‬
‫‪2.10‬‬ ‫‪6.7‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪93.3‬‬
‫‪2.32‬‬ ‫‪7.4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪92.6‬‬

‫همه آلياژها شامل گرافيت ورقه ای ‪ E‬هستند‪.‬‬

‫شکل)‪ : (4‬ميکروگراف نوری با نمايش ميکروساختار آسفريت‬

‫در ‪ Fe–0.32Mo–1.0Cu–1.25Mn–2.0Si‬با نشان دادن ناحيه‬
‫مارتنزيتی)قسمت مشکی(‪.‬‬
‫‪ -3-1-3‬مس‬
‫برای يک ترکيب اصالی ثابت ‪ ، Fe–3.2C–0.55Mn–2.0Si‬موليبدن‬
‫به مذاب با غلظت ‪ 0.32‬و ‪ %0.53‬اضافه شد و سپس به همراه‬
‫‪ Cu‬در محدوده ‪ %1.79-0.78‬تغيير يافت‪ .‬تاثير ‪ Cu‬بر توسعه‬
‫ميکروساختار در جدول ‪ 5‬داده شده است‪ .‬واضح است که يک‬
‫مقدار کم )‪ ، Mo (0.32%‬آسفريت را توليد نمی کند در حالی که‬
‫‪ Mo%0.53‬برای توليد افزايشی کسر حجمی از آسفريت)‪-0‬‬
‫‪ (%95.9‬با افزايش مقدار ‪ Cu‬کافی است‪ .‬اين گرايش ها‬
‫عموما"ا شبيه به ديگر عناصار آلياژی هستند‪.‬‬
‫‪ -3-2‬مورفولوژی آسفريت‬
‫آسفريت برای تشکيل در طی ريخته گری مستقيم چدن‬

‫‪9‬‬
 ‫خاکستری بوسيله کنترل افزودنی های آلياژی ‪Mo, Mn, Si, Cu‬‬
‫نشان داده شده است‪ .‬اين ترکيب معمول"ا شامل فاز خشن پر‬
‫مانند‪ ،‬معمول"ا به اصاطلحا فريت بينيتی ]‪ ،[3-7‬جاسازی شده با‬
‫ذرات آستنيت باقيمانده ) شکل ‪ (2‬است‪ .‬با استفاده از پراش ‪X-‬‬
‫‪ ray‬و ميکروسکوپ الکترونی عبوری نشان داده شده است]‪[9‬‬
‫که يک فاز ‪ BCC‬بدون کاربيد است‪ .‬بعلوه‪ ،‬پراش بازپخشی‬
‫الکترونی با دقت بال ‪high-resolution electron backscatter‬‬
‫)‪ diffraction) ) (HR-EBSD‬در يک ]‪ FEGSEM [11‬نشان داده‬
‫است که و در آسفريت از نظر کريستالوگرافی بوسيله رابطه‬
‫جهت ‪ Kurdjumov–Sachs‬به هم مربوط می شوند‪{1 1 1} :‬‬
‫‪ γ//{0 1 1}α‬و )‪γ//(1 1 1) α (1 1 0‬که مشخصات‬
‫کريستالوگرافی همچون آسفريت دارد که در چدن داکتيل‬
‫آستمپر شده تشکيل می يابد]‪.[12‬‬
‫‪ -3-3‬روش تجزيه آستنيت‬
‫چندين نفر نشان داده اند که افزودنی های آلياژی به چدن‬
‫خاکستری بطور موثر ترتيب استحاله را برای توليد يک محدوده‬
‫از ميکروساختارها اصالحا می کنند‪.‬برای مثال‪ Hayrynen ،‬و‬
‫همکاران ]‪ Mo ، [5‬و ‪ Cu‬را در چدن خاکستری ‪ Fe-C-Si‬تغيير‬
‫دادند و نشان دادند که ميکروساختار کامل"ا آسفريتی می تواند‬
‫در اندازه های کوچک توليد شود که در اصال‪ ،‬نياز به آستمپرينگ‬
‫را حذف می کند‪ .‬کار حاضر همچنين نشان داده است که تغيير‬
‫سيستماتيک مقادير ‪ Mo, Mn, Si, Cu‬در طی ريخته گری می‬
‫تواند محدوده وسيع از ميکروساختارهای ريختگی )پرليت کامل‪،‬‬
‫مارتنزيت يا آسفريت با مقادير آلياژی بال همچنين توليد کننده‬
‫کاربيدهای آلياژی( را توليد کند‪.‬‬

‫جدول)‪ :(5‬اثر ‪ Cu‬بر ميکروساختار ريختگی –‪Fe–3.2C–wCu‬‬

‫‪xMo–0.55Mn–2.0Si‬‬

‫پرليت)‪ (%‬بينيت)‪ (%‬آستنيت)‪(%)Mo (%)Cu %‬‬ ‫گرافيت)‬

‫(‬ ‫‪(%‬‬
‫‪0.32‬‬ ‫‪0.91‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪6.8‬‬
‫‪1.26‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪6.5‬‬
‫‪1.40‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪6.6‬‬
‫‪1.48‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪3.0‬‬ ‫‪97‬‬ ‫‪7.1‬‬
‫‪1.65‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪4.1‬‬ ‫‪95.9‬‬ ‫‪7.5‬‬
‫‪1.72‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪3.2‬‬ ‫‪96.8‬‬ ‫‪7.8‬‬
‫‪0.53‬‬ ‫‪0.78‬‬ ‫‪2.6‬‬ ‫‪10.9‬‬ ‫‪86.5‬‬ ‫‪6.3‬‬

‫‪10‬‬
 ‫‪0.98‬‬ ‫‪12.3‬‬ ‫‪48.6‬‬ ‫‪33.8‬‬ ‫‪6.2‬‬
‫‪1.05‬‬ ‫‪13.4‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪31.6‬‬ ‫‪6.7‬‬
‫‪1.14‬‬ ‫‪19.2‬‬ ‫‪58.6‬‬ ‫‪22.3‬‬ ‫‪6.9‬‬
‫‪1.36‬‬ ‫‪23.5‬‬ ‫‪65‬‬ ‫‪11.5‬‬ ‫‪7.3‬‬
‫‪1.75‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪68.2‬‬ ‫‪8.8‬‬ ‫‪7.1‬‬
‫‪1.79‬‬ ‫‪27.8‬‬ ‫‪68.1‬‬ ‫‪4.7‬‬ ‫‪7.8‬‬

‫ترتيب عمومی استحاله در چدن خاکستری ريختگی طسسی سسسرد‬

‫شسسدن پيوسسسته تسسا دمسسای محيسسط شسسبيه بسسه آنچسسه کسسه بوسسسيله‬
‫آسسسسستمپرينگ توليسسسسد مسسسسی شسسسسود اسسسسست‪ .‬بسسسسا وجسسسسود ايسسسسن‪،‬‬
‫ميکروساختارهای توليد شسسده بوسسسيله فراينسسد اخيسسر بطسسور قابسسل‬
‫تسسوجه تاثيرگذارنسسد بوسسسيله ‪ -1 :‬شسسرايط آسسستنيته کسسردن)دمسسای‬
‫آستنيته کردن و زمان نگهداری( ‪ -2‬دما)و زمان( کسه آسستنيت بسه‬
‫بينيت و غيره تجزيه می شود]‪ .[13‬بنابراين ميکروساختار نهايی‬
‫چدن خاکستری آستمپر شده به تعسداد متغيراتسی کسه آنسرا بسرای‬
‫مقايسه مستقيم با کار حاضر مشکل مسسی کنسسد‪ ،‬وابسسسته اسسست‪.‬‬
‫تجزيه آستنيت در چدن خاکستری ريختگی ممکن است براحسستی‬
‫با استفاده از دياگرامهای اسسستحاله سسسرد کسسردن پيوسسسته )‪(CCT‬‬
‫توضيح داده شود‪ .‬اما‪ ،‬اين دياگرامها بسسرای توليسسد در طسسی ريختسسه‬
‫گری شمشهای با قطر بزرگ )‪ (30mm‬مشکل است همچنسسانکه‬
‫نرخ سرد کردن زياد)‪ 200º C–100‬بر دقيق ه در مح دوده دم ايی‬
‫‪ ) 600º C–300‬تغيير نمی يابد‪ .‬يک دياگرام ‪ CCT‬ش ماتيک ب رای‬
‫چدن خاکستری هايپريوتکتيسسک در شسسکل ‪ 5‬داده شسسده اسسست کسسه‬
‫روش مورد انتظار تجزيه آستنيت را همچون تابعی از مقدار آلياژ‬
‫)‪ Mo‬در اين دياگرام( نشان می ده د‪ .‬ب رای مق ادير ک م از ‪، Mo‬‬
‫اسسسسسستحاله هسسسسسا زيسسسسسر مسسسسسورد انتظسسسسسار هسسسسسستند]‪2‬و ‪[5‬سسس ‪:‬‬

‫اما مقادير بزرگتر عناصار آلياژی همچون ‪ Mo‬تمايل به تغيير ناحيه‬

‫‪11‬‬
‫توليدی استحاله نفوذی با زمانهای طولنی تر بدون تغيير نسساحيه‬
‫بينيسست بطسسور افزايشسسی دارد]‪ ،[5‬بنسسابراين اجسسازه مسسی دهسسد تسسا‬
‫آسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسفريت تشسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسکيل شسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسود ‪:‬‬

‫شسسسسکل)‪ : (5‬ديسسسساگرام ‪ CCT‬ش ماتيک ت اثير افزودن ی ه ای‬

‫آليسساژی)همچسسون ‪ ( Mo‬ب ر م وقعيت ن احيه تولي دی اس تحاله ای‬
‫فريسسسسسسسسسسسست‪ ،‬پرليسسسسسسسسسسسست‪ ،‬آسسسسسسسسسسسسسفريت و مسسسسسسسسسسسسارتنزيت‪.‬‬

‫نوع بينيت تشكيل شده در داخل فاز آسسستنيت طسسي سسسرد شسسدن‬
‫پيوسته بوسيله غلظسست و نسسوع افزودنسسي هسساي آليسساژي تاثيرگسسذار‬
‫خواهد بود و ممكن است از بينيت باليي تا بينيسست پسساييني تغييسسر‬
‫يابد]‪ .[13‬براي مقادير پايين )‪ ، MO (<1.0%‬ميكروساختار زمينه‬
‫شامل فريت بينيت بسسا كاربيسسد آزاد و آسسستنيت باقيمانسسده بسسا كربسسن‬

‫‪12‬‬
‫اشسسباع شسده اسست]‪5‬و ‪9‬و ‪ .[13‬غلظتهساي بسال از عناصاسر آليسساژي‬
‫همچون ‪ ، Mn‬همچنين ق ابليت س ختي پ ذيري آلي اژ را افزاي ش‬
‫مسسي دهسسد و مقسسداري مسسارتنزيت در طسسي سسسرد شسسدن پيوسسسته‬
‫تشسسكيل مسسي شسسود)همچنسسانچه در شسسكل ‪ 6a‬نش ان داده ش ده‬
‫است(‪ .‬عناصار آلياژي معين همچنين تمايسسل قسسوي بسسراي جسسدايش‬
‫در محلهسساي مختلسسف در ميكروسسساختار دارنسسد بعلوه كاربيسسدهاي‬
‫آلياژي تشكيل مي دهند‪ .‬جدايش و تشكيل كاربيد يسسك اثسسر مضسسر‬
‫بر خواص مكانيكي چدن خاكستري دارند همچنانكه در بخش ‪-3‬‬
‫‪ 4‬بحث مي شود‪.‬‬

‫‪ -3-4‬تسسسسسسساثير ميكروسسسسسسسساختار بسسسسسسسر خسسسسسسسواص مكسسسسسسسانيكي‬

‫كلس استاندارد ‪ 35‬چدن خاكستري بطسسور كامسسل پرليسستي بسسا يسسك‬
‫‪ UTS‬و ‪ FTS‬اسمي ‪ 252‬و ‪)، 475MPa‬به ترتي ب( م ي باش د[‪.[2‬‬
‫آلياژ اصالي آزمايشي داده شده در جدول)‪ (2‬بسسا يسسك ‪ UTS‬و ‪FTS،‬‬
‫‪ 285‬و ‪) 530MPa‬به ترتيب( معلوم شد‪ ،‬با وجود اينك ه اي ن آلي اژ‬
‫همچنين يسسك ميكروسسساختار كسسامل"ا پرليسستي را نشسسان مسسي دهسسد‪.‬‬
‫بهبود در خواص مكانيكي احتمال"ا نتيجه افزودن ‪ Cu%1.0‬است‬
‫كه شناخته مي شود كسسه اسسستحكام دهنسسده محلسسول جامسسد قابسل‬
‫قبول فريت و همچنين بعنوان ريزكننده فضاي پرليسست عمسسل مسسي‬
‫كنسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسد]‪.[2‬‬
‫مثالهسساي انتخسساب شسسده از اثسسر افزودنسسي هسساي آليسساژي بسسر خسسواص‬
‫مكسسانيكي چسسدن خاكسسستري در شسسكل ‪ 1b,c‬و ‪ 6b,c‬داده ش ده‪،‬‬
‫نشان مي دهد كسسه بسسراي ‪ Fe–3.2C–1.0Cu–0.55Mn–2.0Si‬ي ك‬
‫افزايش در موليبدن‪ ،‬افزايش در ‪ UTS‬و ‪ FTS‬با بهبود قاب ل ت وجه‬
‫در مقاومت به ضربه شارپي و داكتيليته در طي خمسسش عرضسسي‬
‫را نتيجه مي دهد)شسسكل ‪ .( 1c‬م ي ت وان دي د ك ه تركي ب بهين ه‬
‫خواص مكانيكي براي يك آلياژ با مقدار ‪ Mo%0.7‬بدست مي آيد‬

‫‪13‬‬
‫كه به ميكروساختار زمينه ‪ %100‬آسفريت مربوط مي شسسود‪ .‬در‬
‫مقادير بالتر ‪ ، Mo‬يك افت جزئي در خواص مكانيكي وج ود دارد‬
‫كه احتمال"ا نتيجه جدايش موليبدن به مرزهسساي سسسلول يوتكتيسسك‬
‫در طسسي ريختسسه گسسري و همچنيسسن از طريسسق تشسسكيل كاربيسسدهاي‬
‫موليبسسسدن در ايسسسن نسسساحيه هسسسا باشسسسد‪ .‬بسسسراي –‪Fe–3.2C–1.0Cu‬‬
‫‪ ، 0.32Mo–2.0Si‬يك افزايش در منگنز تا ‪ %1/1‬همچنيسسن ‪ UTS‬و‬
‫‪) FTS‬شكل ‪ ( 6b‬و مقاومت به ضربه و داك تيليته)ش كل ‪ ( 6c‬را ‪،‬‬
‫اما بسسا يسسك مقسسدار كمسستر از ‪ ،MO‬بهب ود م ي بخش د‪ .‬در اي ن آلي اژ‪،‬‬
‫تركيسسب بهينسسه در خسسواص مكسسانيكي بسسا يسسك ميكروسسساختار زمينسسه‬
‫شامل ‪ %27‬پرليت‪ %70 ،‬آسفريت و ‪ %3‬مارتنزيت همسسراه مسسي‬
‫شسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسود)جسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسدول ‪.(4‬سسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسس‬

‫‪14‬‬
‫شسسكل ‪ -6‬تسساثير منگنسسز بسسر ‪: Fe–3.2C–1.0Cu–0.32Mo–2.0Si a‬‬
‫فازهاي حاضر در ميكروساختار ريختگي ‪ : b,c‬خ واص مك انيكي‪.‬‬

‫شكل ‪ 7‬توضيح مي دهد كسسه چگسسونه ‪ UTS‬و ‪ FTS‬بوس يله مي زان‬

‫ارائسسه آسسسفريت در ميكروسسساختار بسسراي آلياژهسساي داده شسسده در‬

‫‪15‬‬
‫قسمت ‪ 1-3‬تحت تاثير قرار مي گيرند‪ .‬يك رابطسه خطسي معقسول‬
‫بين مقدار آسفريت و استحكام وجود دارد‪ .‬پراكندگي در داده ها‬
‫احتمال"ا نتيجه تاثير عنصر آلياژي داده شده است ‪ -1 :‬استحكام‬
‫دهي محلول جامد يك فاز خسساص‪ -2 ،‬گرايسسش آن بسسه جسسدايش بسسه‬
‫مرزها و فازهاي مختلف‪ -3 ،‬تمايسسل تشسسكيل كاربيسسد آن و ‪ -4‬تسساثير‬
‫آن بسسر قسسابليت سسسختي پسسذيري]‪ .[10‬كسسسرهاي نسسسبي از فازهسسا‬
‫)پرليت‪ ،‬آسفريت و مارتنزيت( در ميكروسسساختار مفسسروض بسسا نسسوع‬
‫بينيسست كسسه نسسسبت آسسستنيت‪/‬بينيسست را در آسسسفريت تشسسكيل مسسي‬
‫دهد‪ ،‬نيز احتمال"ا فاكتورهاي سهيم در پراكندگي هستند‪.‬‬

‫شكل ‪ -7‬تاثير كسر حجمي آسفريت در ميكروساختار ريختگي‬

‫بر ‪ UTS‬و ‪FTS‬‬

‫شكل ‪ 7‬بطور واضح نشان مي دهد كه يك افزايش در آسسسفريت‪،‬‬

‫‪16‬‬
‫يك افزايش اساسي در خواص مكانيكي را نتيجه مي دهسسد‪ .‬يسسك‬
‫آزمسسسايش سسسسطوحا شكسسسست نمسسسونه هسسساي ‪ TFS‬نش ان داد ك ه‬
‫شكست بوسيله گسستگي ليه هاي گرافيسست در مقسسادير تنسسش‬
‫پايين شروع مي شود كه ميكرو ترك ها را ايجاد مي كنسسد)شسكل‬
‫‪.( 8a‬‬

‫شكل ‪ -8‬ميكروگرافهاي اسكن الكتروني با نشان دادن سطح‬

‫شكست ‪ : a‬چدن خاكستري آسفريتي و ‪ : b‬چدن خاكستري‬
‫پرليتي معمولي‪.‬‬

‫‪17‬‬
‫شکست نشسسان مسسی دهسد کسسه بوسسسيله ميکسسرو تسسرک هسسا از ميسسان‬
‫گرافيسست و زمينسسه اتفسساق مسسی افتسسد جسسايی کسسه بسسرای مورفولسسوژی‬
‫گرافيت مفروض‪ ،‬تنش شکست يک تسسابع از اسسستحکام و تسسافنس‬
‫زمينه است‪ .‬در مقايسه با يک ميکروساختار پرليتی)شکل ‪،( 8b‬‬
‫انتشار ترک از ميان آستنيت بطور منطقسسی مشسسکل تسسر از طريسسق‬
‫نرخ بالی کار سختی اين فاز بسسا اسسستحاله بسسه مسسارتنزيت در طسسی‬
‫تغييسسر شسکل‪ ،‬يسک پديسسده بسسه اصاسطلحا "ااسسستحاله‪-‬پلستيسسسيته"ا)‬
‫‪ (TRIP‬است]‪ .[10‬بنابراين مرزهای فاز آستنيت‪/‬بينيت همراه با‬
‫داکتيليته خوب بينيت]‪ ،[5‬انرژی قابل ملحظه برای انتشار تسسرک‬
‫نيسساز دارد‪ .‬در مجمسسوع‪ ،‬ايسسن فاکتورهسسا‪ ،‬يسسک اسسستحکام و تسسافنس‬
‫خيلی بالتر چدن خاکستری آسفريتی را در مقايسه با گريدهای‬
‫پرليتی معمول را نتيجه می دهند]‪6‬و ‪7‬و ‪ .[14‬نتايج حاضر نشسسان‬
‫داده است که افزودنی های آلياژی قويا"ا بر نوع و توزيسسع اجسسزای‬
‫ميکروسکوپی در يک چدن خاکستری ريختگی تسساثير مسسی گسسذارد‪.‬‬
‫يک آلياژ بسسا ترکيسسب تقريسسبی –‪Fe–3.2C–1.0Cu–0.55Mn–0.7Mo‬‬
‫‪ 2.0Si‬شامل ‪ %100‬آسفريت با اين آلياژ‪ ،‬ترکيب عالی از خواص‬
‫مکانيکی را نشان مسسی دهسسد ‪ UTS=530MPa TFS=920Mpa :‬و‬
‫انسسرژی ضسسربه شسسارپی و شکسسست ‪ 6mm‬در ط ی تس ت عرض ی‬
‫)خسسط چيسسن در شسسکل ‪ .(1‬تسسوجه داشسسته باشسسيد کسسه ‪ Mo‬بي ش از‬
‫‪ ، %7/0‬تشکيل کاربيد موليبدن را در مرزهای سلول يوتکتيک با‬
‫يسسک کسساهش پيوسسسته در خسسواص مکسسانيکی تقسسويت مسسی کنسسد‪ .‬از‬
‫آنجسساييکه کاربيسسدهای آليسساژی همچنيسسن يسسک اثسسر مضسسر بسسر قسسابليت‬
‫ماشسسينکاری چسسدن دارنسسد]‪،[2‬از افسسزودن ‪ Mo‬بي ش از ‪ %7/0‬بايسسد‬
‫جلوگيری شود‪.‬‬

‫‪ -4‬نتايسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسج‬
‫افزودن آليسساژی ‪ Mo, Mn, Si, Cu‬در ط ی ريخت ه گ ری ب ا ق الب‬

‫‪18‬‬
‫ماسه ای يک چسسدن خاکسسستری نسسوع ‪ 35‬از ‪ ASTM‬ب ا ترکي ب –‪Fe‬‬
‫‪ 3.2C–0.55Mn–1.41Si‬ب رای تولي د ي ک مح دوده وس يع از‬
‫ميکروساختارها و خواص مکسسانيکی مشسسخص شسسد‪ .‬معلسسوم شسسد‬
‫کسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسه‪:‬‬
‫‪ -1‬راجع به ميزان و نوع افزودنی آلياژی‪ ،‬گرافيت نسسوع ‪ E‬در هم ه‬
‫آلياژهسسسسسسسسسسسسسسسسا تشسسسسسسسسسسسسسسسسکيل مسسسسسسسسسسسسسسسسی شسسسسسسسسسسسسسسسسود‪.‬‬
‫‪ -2‬برای چدن خاکستری بدون ‪ ، Mo‬ترکيبات مختلف ‪Mn, Cu, Si‬‬
‫تشسسکيل يسسک ميکروسسساختار شسسامل يسسک پراکنسسدگی از آسسستنيت و‬
‫فريت بينيتی )به اصاطلحا آسفريت( را تقسسويت مسسی کنسسد امسسا يسسک‬
‫آليسساژ پرليسستی کامسسل شسسامل ليسسه هسسای گرافيسست توليسسد شسسد‪.‬‬
‫‪ -3‬يک زمينسسه آسسسفريت در يسسک آليسساژ شسسامل ‪ Mo%0.32‬بوس يله‬
‫اضافه کردن بيشتر از ‪ Mn%1.02‬برای همه مقادير ‪ Si‬توليد شد‬
‫يا برای يسسک مقسسدار ثسسابت ‪ Mn%1.21‬و بيش تر از ‪ ، Si%1.41‬ي ک‬
‫ميکروسسساختار مسسارتنزيتی شسسامل يسسک کسسسر کوچسسک از آسسستنيت‬
‫باقيمانسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسده ايجسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسساد شسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسد‪.‬‬
‫‪ -4‬يک رابطه خطی معقول بين کسر حجمسسی آسسسفريت تشسسکيل‬
‫شده و استحکام با مقسسداری پراکنسسدگی در داده هسسا همچسسون يسسک‬
‫نتيجه طبيعی از يک عنصر آلياژی مفروض به جسسدايش و تشسسکيل‬
‫کاربيسسسسسدهای آليسسسسساژی در طسسسسسی ريختسسسسسه گسسسسسری وجسسسسسود دارد‪.‬‬
‫‪ -5‬ترکيب بهينه خواص مکانيکی در يک چدن خاکستری ريختگی‬
‫بسسسا ترکيسسسب تقريسسسبی ‪Fe–3.2C–1.0Cu–0.7Mo–0.55Mn–2.0Si‬‬
‫توليد شد کسه يسک ميکروسساختار ‪ %100‬آسسفريت بسدون کاربيسد‪،‬‬
‫شامل ليه های گرافيت نوع ‪ E‬را نشان می ده د‪ .‬اي ن آلي اژ ي ک‬
‫ميکروسسسساختار و خسسسواص مکسسسانيکی قابسسسل مقايسسسسه بسسسا چسسسدن‬
‫خاکسسستری آسسستمپر شسسده را بسسدون مشسسکلت زيسساد آسسستمپرينگ‪،‬‬
‫دارد‪.‬‬

‫‪19‬‬
‫مراجسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسع‬
American Foundry Society web page: ‫[سسسسسس‬1]
.http://www.afsinc.org, 2002
H.T. Angus, Cast Iron: Physical and Engineering [2]
,.Properties, 2nd ed
.Butterworths, 1976
.B.V. Kovacs, J.R. Keough, AFS Trans. 101 (1993) 283 [3]
M.D. Vanmaldegiam, K.B. Rundman, AFS Trans. 94 [4]
(1986)
.249
K.L. Hayrynen, D.J. Moore, K.B. Rundman, AFS Trans. [5]
106 (1998)
.665
C.-H. Hsu, Y.-H. Yu, S.-C. Lee, Mater. Chem. Phys. 63 [6]
.(2000) 75
K. Brandenberg, K.L. Hayrynen, J.R. Keough, Gear [7]
Technol. 18
.42 (2001)
Standard Specification for Gray Iron Castings, ASTM [8]
A48-94a
.16 (1994)
W. Xu, M.Sc. Thesis, Xi’an University of Technology, [9]
.China, 1991
R.W.K. Honeycombe, H.K.D.H. Bhadeshia, Steels – [10]
Microstructure
,and Properties, 2nd ed., Edward Arnold, London, UK
.1995

20
.M. Ferry, W. Xu, Mater Charact., in press [11]
T.J. Marrow, H. Cetinel, N. Wardman, I. Brough, H. [12]
Bolyan, Proceedings
.of the 20th ASM Heat Treating Society Conference, St
.Louis, USA, 2000, p. 491
H.K.D.H. Bhadeshia, Bainite in Steels, 2nd ed., [13]
,Institute of Materials
.London, UK, 2001
W. Xu, M. Ferry, Y. Wang, Scripta Mater. 51 (2004) [14]
709

WWW.FELEZAT.COM:‫منابع‬

21