Professional Documents
Culture Documents
TIMH: 17,OO€
ISSN 1107-9886
# 7-8
+ΕΙΔΙΚΟ
ΕΝΘΕΤΟ
«ΔΕΛΤΙΟΝ»
ΑΝΩΝΥΜΩΝ
ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ
& Ε.Π.Ε.
AΦΙΕΡΩΜA
Το Παρεμπόριο
«θηλιά» στο Εμπόριο:
Στο 30% του τζίρου
τα προϊόντα
απομίμησης και
παραποίησης
Αυξάνονται οι κατασχέσεις
αλλά και οι απώλειες στην
αγορά και την οικονομία
- Ο ρόλος του Διαδικτύου - Τι λένε
οι εκπρόσωποι των μεγάλων brands
ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ
Αφιέρωμα
Το Παρεμπόριο «θηλιά» στο Εμπόριο:
Στο 30% του τζίρου τα προϊόντα
απομίμησης και παραποίησης
Αυξάνονται οι κατασχέσεις αλλά και οι απώλειες στην
αγορά και την οικονομία – Ο ρόλος του Διαδικτύου –
Τι λένε οι εκπρόσωποι των μεγάλων brands
Ο
όρος «Λερναία Ύδρα» που χρησιμοποίησε σε πρόσφατη ημερίδα για το παρεμπόριο ο Πρόεδρος της Ελλη-
νικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας Γιώργος Καρανίκας, εκφράζει απόλυτα την κα-
τάσταση που επικρατεί στην αγορά με τα προϊόντα «μαϊμού», παραποιημένα ή αντίγραφα επώνυμων προ-
ϊόντων. Παρότι ο «τζίρος» του παρεμπορίου δεν μπορεί να υπολογιστεί με ακρίβεια, εκτιμάται ότι φθάνει
στη χώρα μας ως και τα 20 δισ. ευρώ, ετησίως, ενώ τα διαφυγόντα έσοδα του δημοσίου υπολογίζονται σε 3 έως 4
δισ. κάθε χρόνο. Σε κάθε 10 προϊόντα που διατίθενται προς πώληση, σχεδόν τα 3 είναι παράνομα ή παραποιημένα.
Το πρόβλημα έχει γιγαντωθεί, καθώς αφενός το Διαδίκτυο – και ιδιαίτερα το Dark Web- αποδεικνύεται ιδανικό πε-
δίο δράσης για τα κυκλώματα που έχουν διεθνείς διασυνδέσεις, και αφετέρου αρκετά κράτη κάνουν «τα στραβά μά-
τια», μιας και η παραοικονομία αυτού του είδους τροφοδοτεί την κανονική οικονομία και την παραγωγικότητα των
επιχειρήσεων τους.
Σύμφωνα με σειρά μελετών που εκπόνησε το Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τουλάχι-
στον 24.000 θέσεις εργασίας χάνονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα λόγω του παρεμπορίου. Η χώρα μας κατατάσσεται
στην πρώτη θέση όσον αφορά τη σχετική απώλεια θέσεων εργασίας λόγω της κυκλοφορίας προϊόντων παραποίησης/
απομίμησης και στην 4η θέση όσον αφορά τις απολεσθείσες πωλήσεις.
Αντιλαμβανόμενες το εύρος της ζημίας που υφίστανται και τις διαστάσεις που προσλαμβάνει το πρόβλημα, οι εταιρεί-
ες που διαθέτουν μεγάλα και αναγνωρίσιμα brands, και είναι άρα οι «εύκολοι και συνήθεις» στόχοι των κυκλωμάτων
παρεμπορίου, συνέστησαν στη χώρα μας την Ε.ΣΗΜ.ΕΤ., για να τους εκπροσωπεί απέναντι στις ελληνικές αρχές, να
προτείνει λύσεις και να προασπίζεται τα συμφέροντα των μελών της. Και αυτό διότι η Ελλάδα, ως πύλη εισόδου αλλά
και χώρα παραγωγής απομιμητικών προιόντων κατέχει πρωτεύουσα σημασία στην αντιμετώπιση του προβλήματος.
Σύμφωνα με την Γεν. Διευθύντρια της Ε.ΣΗΜ.ΕΤ. κ. Μαρία Μακρυδάκη « Η Ελλάδα, για τις εταιρείες που έχουν πρό-
βλημα με τα απομιμητικά προϊόντα, αποτελεί προτεραιότητα και αυτό γιατί πολλά εμπορεύματα περνάνε από την Ελλάδα
για να καταλήξουν σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ιταλία. Πρόσφατα η Ιταλία – οι διωκτικές αρχές - ενημέρωσε πως
από τις κατασχέσεις που έχει διενεργήσει, τα περισσότερα προϊόντα έχουν εισαχθεί από την Ελλάδα. Όμως η Ελλάδα δεν
είναι μόνο πύλη εισόδου, αλλά και παραγωγής. Δεν είναι λίγες οι επιχειρήσεις που έχουν μπει στην διαδικασία αυτή».
Σε μια προσπάθεια ενοποίησης και κεντρικού σχεδιασμού των ελέγχων για το παρεμπόριο το ελληνικό κράτος δημι-
ούργησε το 2017 το Συντονιστικό Κέντρο Εποπτείας της Αγοράς και Αντιμετώπισης του Παρεμπορίου.
ECONOMIST
969
AΡΘΡΑ-ΜΕΛΕΤΕΣ
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
ΑΦΙΕΡΩΜΑ
Παρά όμως τις κατά καιρούς σημαντικές επιτυχίες των Ο κύριος Γιώργος Παπαπροδρόμου, υποστράτηγος ε.α,
φορέων που συμμετέχουν στο ΣΥ.Κ.Ε.Α.Α.Π. – ιδιαίτερα του ειδικός σε θέματα αντιμετώπισης κυβερνοεγκλήματος και
Σ.Δ.Ο..Ε – είναι εμφανείς τόσο οι ελλείψεις σε προσωπικό, πρώην επικεφαλής της Υπηρεσίας Δίωξης Ηλεκτρονικού
όσο και στον απαραίτητο εξοπλισμό για ενδελεχείς ελέγ- Εγκλήματος επισημαίνει ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
χους, ιδιαίτερα στις πύλες εισόδου της χώρας. στο Διαδίκτυο αποτελούν την επέκταση του φυσικού χώ-
Ο κ. Βασ. Μαστρογιάννης, Εκτελεστικός Υπεύθυνος του ρου του παρεμπορίου, τονίζοντας την ανάγκη διεθνούς συ-
ΣΥ.Κ.Ε.Α.Α.Π., τονίζει: «Αυτό που απαιτείται από εδώ και στο νεργασίας στην ανταλλαγή πληροφοριών «Οι πιο σοβαρές
εξής είναι η υλοποίηση των αποφάσεων της Πολιτείας για περιπτώσεις βρίσκονται στον σκοτεινό Διαδίκτυο, όπου το
δημιουργία επιχειρησιακού βραχίονα στο Συντονιστικό Κέ- οργανωμένο και διεθνοποιημένο έγκλημα, με τη συμμετοχή
ντρο προκειμένου η δοκιμασμένη και πρωτότυπη λειτουργία είτε μικρών εγκληματικών ομάδων (organized crime groups
του - που σημειωτέον έχει προκαλέσει μεγάλο ενδιαφέρον -OCGs) είτε ευρύτερων είτε μεμονομένων δραστών, δραστη-
σε Διεθνείς φορείς - να αποτελέσει την αιχμή του δόρατος ριοποιείται μεθοδικά, χρησιμοποιώντας πολλές φορές και τη
για τη λύση αυτού του τεράστιου προβλήματος για την Ελ- χρήση όλων των ειδών κρυπτοχρήματος (cryptocurrencies),
ληνική Οικονομία». με κυριότερο το Bitcoin», σημειώνει.
Τ
του νόμιμου δικαιούχου, αντιγράφει το εκάστοτε προϊόν.
α αρχικά Ε.ΣΗΜ.ΕΤ. ση-
μαίνουν Ένωση Σημα- Βέβαια, όλη αυτή η πράξη έχει και ευρύτερες επιπτώσεις
τούχων Εταιρειών, η σε ολόκληρη την οικονομία. Αλλά αν δεν υπήρχε η διαφορά
οποία αποτελεί το αντιπρο- μεταξύ αυτών των ιδιωτών δεν θα υπήρχε όλο αυτό που
σωπευτικό όργανο των εται- ονομάζεται παραποίηση/αντιγραφή. Η Ε.ΣΗΜ.ΕΤ. λοιπόν
ρειών, τα προϊόντα των οποί- λέει ΟΧΙ ΓΙΑ ΕΜΑΣ ΧΩΡΙΣ ΕΜΑΣ.
ων παραποιούνται. Είναι ένας Μέλη της ένωσης δεν είναι μόνο ξένες εταιρείες, αλλά
οργανισμός που ιδρύθηκε το και ελληνικές, όπως δισκογραφικές εταιρείες, αθλητικές,
2016 ύστερα από μια αρκε- Έλληνες σχεδιαστές, νομικοί, διαμεσολαβητές κοκ.
τά σοβαρή και εις βάθος 4ετή
Βέβαια η Ε.ΣΗΜ.ΕΤ. δεν λειτουργεί μόνο για την
έρευνα για αν πρέπει να υπάρχει ένα αντιπροσωπευτικό
καταπολέμηση των απομιμητικών προϊόντων αλλά
όργανο στην Ελλάδα όπως υπάρχει σε κάθε χώρα. Εκτός
αναλαμβάνει και δράσεις γύρω από την Πνευματική
από την Ελλάδα καλύπτουμε και άλλες χώρες και μάλιστα
πρόκειται να συνεργαστούμε πολύ σύντομα και με άλλες
χώρες εκτός Ε.Ε. .
Η Ελλάδα, για τις εταιρείες που
Όπως είχαμε δηλώσει και στο πρώτο μας συνέδριο το
2017 παρουσία Οργανισμών και Διωκτικών Αρχών όπως ο έχουν πρόβλημα με τα απομιμητικά
Ο.Β.Ι., το Σ.Δ.Ο.Ε., ΕΛ.ΑΣ και όχι μόνο, έπρεπε να ιδρυθού- προϊόντα, αποτελεί προτεραιότητα
με και μπορώ να πω πως καθυστερήσαμε κιόλας. Άλλω-
στε, το Α και το Ω είναι οι δικαιούχοι – μέλη μας, και κανείς και αυτό γιατί πολλά εμπορεύματα
δεν μπορεί να μας αφαιρέσει τα δικαιώματά μας, τον λόγο, περνάνε από την Ελλάδα για να
ή να μας παρακάμψει. Είμαστε εδώ... βλέπουμε, παρατη-
ρούμε και ενημερώνουμε. Άλλωστε ας μην ξεχνάμε πως καταλήξουν σε άλλες Ευρωπαϊκές
η απομίμηση / παραποίηση / αντιγραφή, είναι μια διαφο- χώρες όπως η Ιταλία
ρά μεταξύ δύο ιδιωτών: του νόμιμου δικαιούχου/παραγω-
γού και του προσβολέα που παράνομα και χωρίς την άδεια
970
ΑΦΙΕΡΩΜΑ
Σ
κοπός του ΣΥ.Κ.Ε.Α.Α.Π. ανά πάσα στιγμή. Επίσης, η διασφάλιση και προώθηση της
είναι η εποπτεία της εύρυθμης και νόμιμης λειτουργίας της αγοράς, μέσω της
αγοράς και η αντιμε- διαμόρφωσης και εφαρμογής της νομοθεσίας, με τρόπο
τώπιση του φαινομένου του που να προασπίζονται τα συμφέροντα των πολιτών και να
παρεμπορίου, την οποία επι- προστατεύεται η υγεία και η ασφάλεια των καταναλωτών,
τυγχάνει μέσω του συντονισμού αντιμετωπίζοντας κάθε είδους εγχώριο, ή διεθνές κύκλω-
μικτών κλιμακίων ελέγχων, την μα παραεμπορίου ή τάση για παράνομο εμπόριο, μέσω της
αλληλεπίδραση, την επικοινω- ανάπτυξης στρατηγικών που δημιουργούν πλεονέκτημα
νία και τις συνεργασίες που ανα- για τις δημόσιες αρχές.
πτύσσει με όλες τις συναρμόδιες Από την πρώτη μέρα λειτουργίας του ΣΥ.Κ.Ε.Α.Α.Π. βα-
ελεγκτικές αρχές. σικός στόχος που τέθηκε ήταν η αλλαγή της νοοτροπίας
Το Συντονιστικό Κέντρο Εποπτείας της Αγοράς και Αντι- που έκανε τις ελεγκτικές κρατικές αρχές δύσκαμπτες στη
μετώπισης του Παραεμπορίου είναι συλλογικό όργανο του συνεργασία. Πλέον, η αναστροφή αυτού του κλίματος της
Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης το οποίο συστάθη- απροθυμίας στη συνεργασία και μεταξύ άλλων η αλλαγή
κε με το άρθρο 100 παρ.2 του Ν. 4497/2017 (αντικατέ- μιας παγιωμένης επιφύλαξης προς το Συντονιστικό Κέντρο
στησε το άρθρο 40, παρ.2 του Ν. 4155/2013) από τις ελεγκτικές αρχές, έχουν φέρει επιθυμητά αποτέ-
Αποστολή του ΣΥ.Κ.Ε.Α.Α.Π. είναι η χάραξη στρατηγικής λεσμα και έχουν επιτρέψει την τοποθέτηση υψηλότερων
για την αντιμετώπιση φαινομένων παράνομου εμπορίου και στόχων για τη Διοίκηση στο έργο της σύστασης και του
η εφαρμογή της νομοθεσίας για τη διακίνηση στην αγορά συντονισμού των μικτών κλιμακίων ελέγχου.
κάθε είδους εμπορευμάτων ή την παροχή υπηρεσιών, δι-
ασφαλίζοντας και προωθώντας παράλληλα την εύρυθμη 1. Οι αρμοδιότητες του ΣΥ.Κ.Ε.Α.Α.Π.
και νόμιμη λειτουργία της αγοράς, προς όφελος της υγεί-
Οι αρμοδιότητες του ΣΥ.Κ.Ε.Α.Α.Π., οι οποίες εκτείνονται
ας και της ασφάλειας του καταναλωτή.
σε όλη την Επικράτεια μεταξύ άλλων είναι:
Όραμα μας είναι η βελτιστοποίηση του επιπέδου αποτε- →→ Η συλλογή στοιχείων από τους ελέγχους των ελε-
λεσματικότητας και ετοιμότητας του ελεγκτικού μηχανι- γκτικών αρχών για να εξυπηρετήσει τους μηχανισμούς
σμού, μέσω της ανάπτυξης κουλτούρας συνεργασίας, της λήψης αποφάσεων.
ενιαίας αντιμετώπισης φαινομένων παράνομου εμπορίου →→ Η αξιολόγηση καταγγελιών και πληροφοριών που
και των παροχών υπηρεσιών ελέγχου υψηλού επιπέδου περιέρχονται σε γνώση τους.
→→ Η συμμετοχή και η πραγματοποίηση συσκέψεων συ-
ντονισμού .
Για το έτος 2015, ο συνολικός →→ Η υλοποίηση σχεδίων δράσεων σε τοπικό, περιφε-
αριθμός ελέγχων στην εσωτερική ρειακό ή εθνικό επίπεδο.
→→ Ο συντονισμός των ενεργειών των μικτών κλιμακίων
αγορά, από όλους τους ελεγκτικούς για την πάταξη του παραεμπορίου.
μηχανισμούς «άγγιξε» τους 30.000 →→ Κάθε ενέργεια προς την κατεύθυνση της αντιμετώπι-
σης του παραεμπορίου.
ενώ για το 2016, ένα μόλις χρόνο
μετά, οι έλεγχοι αυξήθηκαν κατά 2. Υπηρεσίες που εμπλέκονται
226% φτάνοντας τους 95.303 Το σύνολο των συναρμόδιων ελεγκτικών αρχών και
φορέων αναφορικά με τον έλεγχο και την εποπτεία της
αγοράς απεικονίζονται παρακάτω:
972
ΑΦΙΕΡΩΜΑ
Πίνακας 1 «Αποτελέσματα από τους ελέγχους των αρμόδιων Υπηρεσιών για την αντιμετώπιση του παραεμπορίου στην εσωτερική αγορά και
στα τελωνεία για το 2015»
2016
ΑΠΟΜΙΜΗΤΙΚΑ
Σύνολο κατασχέσεων ΕΙΔΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ-
(ως παραεμπόριο ΡΟΥΧΙΣΜΟΥ/ ΑΞΕΣΟΥΑΡ - ΗΕΛΚΤΟΝΙΚΕΣ
Έλεγχοι γενικά) Τμχ. ΥΠΟΔΗΣΗΣ Τμχ. ΔΙΑΦΟΡΑ Τμχ. ΣΥΣΚΕΥΕΣ Τμχ.
Εσωτερική Αγορά 95.305 1.994.288 61.735 272.314 10.004
Τελωνεία 219 28.876.426 απομιμητικά 49.495 12.231.006 439
Πίνακας 2 «Αποτελέσματα από τους ελέγχους των αρμόδιων Υπηρεσιών για την αντιμετώπιση του παραεμπορίου στην εσωτερική αγορά και
στα τελωνεία για το 2016»
ECONOMIST
973
AΡΘΡΑ-ΜΕΛΕΤΕΣ
2017
ΑΠΟΜΙΜΗΤΙΚΑ
Σύνολο κατασχέσεων ΕΙΔΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ-
(ως παραεμπόριο ΡΟΥΧΙΣΜΟΥ/ ΑΞΕΣΟΥΑΡ - ΗΕΛΚΤΟΝΙΚΕΣ
Έλεγχοι γενικά) Τμχ. ΥΠΟΔΗΣΗΣ Τμχ. ΔΙΑΦΟΡΑ Τμχ. ΣΥΣΚΕΥΕΣ Τμχ.
Εσωτερική Αγορά 82.813 2.246.912 213.341 Τμχ. 1.058.917 24.234
Τελωνεία 236 22.113.175 απομιμητικά 238.576 1.367.365 7.218
Πίνακας 3 «Αποτελέσματα από τους ελέγχους των αρμόδιων Υπηρεσιών για την αντιμετώπιση του παραεμπορίου στην εσωτερική αγορά και
στα τελωνεία για το 2017»
2018
ΑΠΟΜΙΜΗΤΙΚΑ
Σύνολο κατασχέσεων ΕΙΔΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ-
(ως παραεμπόριο ΡΟΥΧΙΣΜΟΥ/ ΑΞΕΣΟΥΑΡ - ΗΕΛΚΤΟΝΙΚΕΣ
Έλεγχοι γενικά) Τμχ. ΥΠΟΔΗΣΗΣ Τμχ. ΔΙΑΦΟΡΑ Τμχ. ΣΥΣΚΕΥΕΣ Τμχ.
Εσωτερική Αγορά 70.963 2.298.271 884.071 1.112.292 5. 491
Τελωνεία 6.455 23.956.224 απομιμητικά 287.339 213.812 4.948
Πίνακας 4 «Αποτελέσματα από τους ελέγχους των αρμόδιων Υπηρεσιών για την αντιμετώπιση του παραεμπορίου στην εσωτερική αγορά και
στα τελωνεία για το 2018»
Από την απλή παρατήρηση των παραπάνω πινάκων μπο- Ο αριθμός των ελέγχων για τα επόμενα έτη, 2017 και
ρούμε εύκολα να εντοπίσουμε την αύξηση στους ελέγχους 2018, διατηρήθηκαν ομοίως σε υψηλά ποσοστά, γεγονός
και στις κατασχέσεις διαχρονικά. που αποδεικνύει την εν γένει ενεργοποίηση των εμπλε-
Πιο συγκεκριμένα, για το έτος 2015, ο συνολικός αριθμός κόμενων Υπηρεσιών στη «μάχη» ενάντια στο παραε-
ελέγχων στην εσωτερική αγορά, από όλους τους ελεγκτι- μπόριο και στην παραβίαση των δικαιωμάτων διανοητι-
κούς μηχανισμούς «άγγιξε» τους 30000 ενώ για το 2016, κής ιδιοκτησίας.
ένα μόλις χρόνο μετά, οι έλεγχοι αυξήθηκαν κατά 226% Πέραν της διατήρησης του υψηλού αριθμού στους ελέγ-
φτάνοντας τους 95.303. χους, για όλα τα έτη μετά του 2015, έχουμε και την ταυ-
τόχρονη βελτίωση της «ποιότητας» αυτών, στην οποία
δόθηκε πλέον έμφαση για εξοικονόμηση πόρων μέσω στο
στοχευμένων δράσεων και η οποία αποδεικνύεται από την
120.000
αύξηση των κατασχέσεων.
100.000 95.305
82.813
80.000 70.963
60.000
Mε έτος βάσης το 2015, για τα έτη
40.000
29.244
2016 και 2017 και 2018 έχουμε
20.000
μια αύξηση στον αριθμό των
0
2015 2016 2017 2018 κατασχέσεων της τάξης του 648%,
742% και 762% αντίστοιχα
Γράφημα 1 «Έλεγχοι στην εσωτερική αγορά από το σύνολο των αρ-
μόδιων Υπηρεσιών»
974
ΑΦΙΕΡΩΜΑ
Πιο συγκεκριμένα, με έτος βάσης το 2015, για τα έτη πραγματοποιηθέντων ελέγχων, οι οποίοι βασίστηκαν
2016 και 2017 και 2018 έχουμε μια αύξηση στον αριθ- σε συγκεκριμένα εργαλεία διοίκησης, όπως το Risk
μό των κατασχέσεων της τάξης του 648%, 742% και analysis, στην εμπειρία των Ελεγκτικών Υπηρεσιών
762% αντίστοιχα. που εκπροσωπούνται στο ΣΥ.Κ.Ε.Α.Α.Π., καθώς και
στη κουλτούρα συνεργασίας που αναπτύχθηκε
τα τελευταία χρόνια μεταξύ αυτών, υπό την
καθοδήγηση του Κέντρου, συμπεριλαμβανομένου
800% 762%
και του συντονισμού των δράσεων απ’ αυτό των
742% Μικτών Κλιμακίων Ελέγχων.
750%
Αυτό που απαιτείται από εδώ και στο εξής είναι η
700% υλοποίηση των αποφάσεων της Πολιτείας για δημι-
648% ουργία επιχειρησιακού βραχίονα στο Συντονιστι-
650%
κό Κέντρο (που αποτελεί και πρόταση των Φορέων)
600% προκειμένου η δοκιμασμένη και πρωτότυπη λειτουρ-
550% γία του, που σημειωτέον έχει προκαλέσει μεγάλο
ενδιαφέρον σε Διεθνείς φορείς, αρμόδιους για τον
2016 2017 2018
έλεγχο διακίνησης προϊόντων διανοητικής/ πνευματι-
Γράφημα 2 «Η διαρκής αύξηση του αριθμού των κατασχεθέντων προ- κής ιδιοκτησίας ( EU.IP.O.), μετά την παρουσίαση των
ϊόντων παραεμπορίου από τους ελέγχους των αρμόδιων Υπηρεσιών αποτελεσμάτων του ( Γενεύη, Κισινάου), να αποτελέσει
στην εσωτερική αγορά» την αιχμή του δόρατος για τη λύση αυτού του τεράστιου
Η αύξηση στις κατασχέσεις προϊόντων παρα- προβλήματος για την Ελληνική Οικονομία. ■
εμπορίου φανερώνει την ποιοτική φύση των
ECONOMIST
975
AΡΘΡΑ-ΜΕΛΕΤΕΣ
ΑΦΙΕΡΩΜΑ
Ο
ι τεχνολογικές εξελίξεις ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών (Goodman, 2015, p. 12).
των τελευταίων δεκαε- Από την άλλη το εμπόριο ως μια πράξη ή σειρά πράξε-
τιών του προηγούμενου ων κατά τη διαδικασία της αγοράς, πώλησης ή ανταλ-
αιώνα έφεραν σημαντικές αλ- λαγής προϊόντων είτε χονδρικώς είτε λιανικώς με σκο-
λαγές, στον τρόπο που λειτουρ- πό το κέρδος, διαμόρφωσε τα κοινωνικά και οικονομικά
γούν οι κοινωνίες μας, με απο- δεδομένα για σειρά ετών, σε πλήρη αντιστοίχιση με την
τέλεσμα να μπορούμε πλέον να
ιστορική περίοδο ύπαρξης των ανθρώπινων κοινωνιών.
μιλάμε για μια σημαντική καμπή
στην ανθρώπινη ιστορία. Αυτό όμως συνοδεύτηκε και με την άσκηση του εμπο-
ρίου με παράνομο τρόπο, το λεγόμενο και γνωστό ως πα-
Τόσο το δίκτυο των δικτύων
ρεμπόριο.
(Διαδίκτυο- internet) όσο και το Διαδίκτυο των Πραγμά-
των αλλά ουσιαστικά των Πάντων (Internet of Things Οι παράνομες ηλεκτρονικές αγορές ή αγορές του παρε-
(IoT) αλλά και Internet of Everything (IoE) καθορίζει πλέ- μπορίου, εμφανίζονται καταρχήν στον επιφανειακό παγκό-
ον τη νέα ψηφιακή αυτή εποχή, όπου η τεχνολογία είναι σμιο ιστό (surface web), κυρίως στα μέσα κοινωνικής δι-
στο επίκεντρο των πάντων, με τη θετική της αλλά και κτύωσης (social media), όπως το Facebook, Instagram,
την αρνητική της πλευρά. twitter, κ.α., καλύπτοντας μια ευρεία γκάμα προϊόντων
Η συνολική ανάπτυξη που έχει σημειωθεί στην παγκο- όπως είδη ένδυσης, ηλεκτρονικές συσκευές, αυτοκίνητα
σμιοποιημένη, ενιαία πραγματικότητα έχει δημιουργή- κι άλλα πολλά είδη προϊόντων.
σει νέο πλούτο, μέσα από τομείς όπως, το e-commerce, Στο νέο αυτό οικοσύστημα εμφανίζονται διάφορα προ-
η εκπαίδευση, ο πολιτισμός, οι επικοινωνίες, η υγεία, κ.λπ.. φίλ, τα οποία μέσα από συγκεκριμένες μεθόδους προ-
Ωστόσο το ίδιο αναπτυξιακό τεχνολογικό πλαίσιο έδωσε σπαθούν να εξαπατήσουν το καταναλωτικό κοινό και μά-
τη δυνατότητα ή δημιούργησε περισσότερες ευκαιρί- λιστα ένα μέρος αυτού, το οποίο είναι σε μεγάλο βαθμό
ες και στους κυβερνο-εγκληματίες (cyber -criminals), ανυποψίαστο.
οι οποίοι, αύξησαν την παρουσία τους σε νέες μορφές ή Αυτό έχει ως αποτέλεσμα όλα τα μέσα κοινωνικής δι-
παραλλαγές εγκλημάτων, όπως οι απάτες, οι κλοπές προ- κτύωσης να χαράσσουν ξεχωριστή πολιτική ασφάλει-
σωπικών δεδομένων, η χρήση λυτρισμικού (ransomware) ας και προστασίας από τις αγορές, την οποία επικαι-
κ.α. (Tapscott, 2016, p. 4) ροποιούν διαρκώς, συνεργαζόμενοι για το θέμα αυτό με
Είναι γεγονός ότι οι κυβερνοεγκληματίες υιοθετούν πιο τις αρμόδιες αρχές επιβολής του νόμου της χώρας τους.
εύκολα και γρήγορα τις δυνατότητες που τους παρέχει η Πολλές φορές οι καταναλωτές που προσπάθησαν να
επικοινωνήσουν με το «ηλεκτρονικό κατάστημα» για
να παραπονεθούν διαπίστωσαν απενεργοποίηση των το μη ενιαίο θεσμικό πλαίσιο των κρατών του πλανήτη
λογαριασμών στα social media κι αδυναμία επικοινωνίας, (θεσμική -νομική πραγματικότητα).
ελλείψει άλλων στοιχείων. Η καλύτερη και διαχειριστικά αξιόπιστη προσέγγιση για
Οι κίνδυνοι για εξαπάτηση του κοινού και η οικονομική την αντιμετώπιση του φαινομένου επιβάλλει τη λήψη απο-
ζημία που θα προκληθεί από τη συγκεκριμένη δραστηριό- τελεσματικών αντιμέτρων μέσα από μια κατάλληλα συ-
τητα είναι μεγάλη, κι αυτό αποδεικνύεται με την αυξητική, ντονισμένη, οριζόντια δράση, στην οποία θα συμμετέ-
κατά έτος, τάση του συνόλου των κυβερνο-εγκλημάτων, χουν ερευνητές με διαφορετική εμπειρογνωμοσύνη (όλων
όπως αποτυπώνονται σε σχετικές εκθέσεις των αρχών σχεδόν των επιστημονικών πεδίων με έμφαση στην οικονο-
επιβολής του Νόμου. μία και στις νέες τεχνολογίες).
Ο χαοτικός χαρακτήρας του διαδικτύου έχει επίπτωση Παράλληλα η δημιουργία επιπλέον κατάλληλου στελεχι-
και στη δυνατότητα αποτύπωσης του παραεμπορίου που ακού ανθρώπινου δυναμικού θα βοηθήσει σημαντικά στην
αναπτύσσεται σ' αυτό και στην απουσία αξιόπιστων στοι- κατάρτιση στελεχών αρμοδίων υπηρεσιών και φορέων
χείων καταγραφής. (μηχανισμών επιβολής του νόμου και δικαιοσύνης, φορο-
Επίσης οι αγορές του παρεμπορίου εμφανίζονται στον λογικών αρχών, επιμελητηρίων, κ.α).
σκοτεινό παγκόσμιο ιστό (dark web) και μάλιστα σε Επομένως, υπάρχει η ανάγκη για την άσκηση μιας πολυ-
μια υποκατηγορία του που είναι το Darknet, παρέχο- επίπεδης στρατηγικής (σε τοπικό, ευρωπαϊκό και παγκό-
ντας στους σύγχρονους κυβερνο- εγκληματίες - πωλητές σμιο επίπεδο) για την αντιμετώπιση της κατάχρησης του
την ευκαιρία να προσφέρουν όλα τα παράνομα εμπορεύ- σκοτεινού ιστού κι άλλων αναδυόμενων πλατφορμών για
ματά τους, όπως ναρκωτικά, όπλα, παράνομο λογισμικό, το παράνομο εμπόριο.
πλαστά ταξιδιωτικά έγγραφα, προσωπικά δεδομένα, κ.α. Η μέχρι τώρα εικόνα στη χώρα μας δείχνει την
Από τα παραπάνω οι πιο σοβαρές περιπτώσεις βρίσκο- ύπαρξη μιας πολύπλοκης και περίπλοκης κατάστα-
νται στο σκοτεινό Διαδίκτυο, όπου το οργανωμένο και διε- σης, με μια «πανσπερμία» αρχών και φορέων, την
θνοποιημένο έγκλημα, με τη συμμετοχή είτε μικρών εγκλη- οποία ο νομοθέτης σχετικά πρόσφατα θέλησε να
ματικών ομάδων (organized crime groups -OCGs) είτε την εξορθολογίσει, με τη δημιουργία ενός κεντρικού
ευρύτερων είτε μεμονομένων δραστών, δραστηριοποιεί- οργάνου Συντονιστικό Κέντρο Εποπτείας Αγοράς κι
ται μεθοδικά, χρησιμοποιώντας πολλές φορές και τη χρή- Αντιμετώπισης Παραεμπορίου (ΣΥ.Κ.Ε.Α.Α.Π.) το οποίο
ση όλων των ειδών κρυπτοχρήματος (cryptocurrencies), έχει την κύρια αρμοδιότητα για το συγκεκριμένο θέμα.
με κυριότερο το Bitcoin (BTC). Ωστόσο, παρατηρείται η έλλειψη αξιόπιστων οικονομι-
Αυτό καταδεικνύει το δυναμικό χαρακτήρα του κών στοιχείων σχετικά με το ακριβές ύψος των συναλλα-
κυβερνο-εγκλήματος γενικότερα αφού βασίζεται σε δυο γών που πραγματοποιείται από το παρεμπόριο.
κρίσιμους και δυναμικούς με τη σειρά τους πυλώνες Η οποιαδήποτε αναφορά και παράθεση στοιχείων γίνεται
δηλ. την τεχνολογία (τεχνολογική πραγματικότητα) και με τρόπο αποσπασματικό, η δε βοήθεια της επιστημονικής
ECONOMIST
977
AΡΘΡΑ-ΜΕΛΕΤΕΣ
ΑΦΙΕΡΩΜΑ
Προιόντα και Υπηρεσίες των οποίων η πώληση δεν επιτρέπεται στα Μέσα
Κοινωνικής Δικτύωσης
••Παράνομες και συνταγογραφούμενες φαρμακευτικές ουσίες ή ναρκωτικές ουσίες
••Προϊόντα καπνού και σχετικά αξεσουάρ
••Μη ασφαλή συμπληρώματα
••Όπλα, πυρομαχικά και εκρηκτικά
••Ζώα
••Προϊόντα ή υπηρεσίες για ενηλίκους
••Αλκοόλ
••Ιατροφαρμακευτικά προϊόντα
••Υπηρεσίες τζόγου με πραγματικά χρήματα
••Απατηλό, παραπλανητικό ή προσβλητικό περιεχόμενο
••Προϊόντα με απροκάλυπτα σεξουαλική τοποθέτηση
••Συνδρομές ή ψηφιακά προϊόντα
••Ψηφιακά μέσα και ηλεκτρονικές συσκευές
••Πραγματικά, εικονικά ή πλαστά νομίσματα
••Απουσία εμπορικής πρόθεσης
••Παραβίαση δικαιωμάτων τρίτων
••Διακρίσεις
– ακαδημαϊκής κοινότητας σε συνεργασία με τους εκτός αυτής, υπάρχουν οργανισμοί και φορείς, οι οποίοι
συναρμόδιους φορείς θα ήταν σημαντική. βοηθούν στην αντιμετώπιση του φαινομένου, πέρα από
Η διεθνής συνεργασία είναι κομβικής σημασίας θέμα τους οργανισμούς επιβολής του Νόμου (όπως η Interpol,
κυρίως στην ανταλλαγή πληροφοριών γύρω από τα δι- η Europol ) .
ερευνώμενα θέματα καθόσον όπως προαναφέρθηκε οι Ενδεικτικά αναφέρουμε τον OLAF για την αντιμετώπιση
οντότητες που υπάρχουν στον κυβερνοχώρο εκτός της της απάτης το οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, τον Οργανι-
χώρας μας, όπου ισχύουν άλλα δικαιικά συστήματα. σμό Ανάπτυξης και Συνεργασίας, τον παγκόσμιο οργανι-
Για το λόγο αυτό και ο νέος κανονισμός 2017/2493/Ε.Ε. σμό για την πνευματική ιδιοκτησία, κ.α..
ενθαρρύνει την ανάπτυξη πρωτοβουλίας ανταλλαγής Επίσης, ο νέος ευρωπαϊκός κανονισμός που θα
των πληροφοριών μεταξύ των θεσμικών φορέων των ισχύσει το επόμενο χρονικό διάστημα είναι ένα καλό
κρατών μελών της Ε.Ε.. εργαλείο, το οποίο, θα ενισχύσει το υφιστάμενο
Για το συγκεκριμένο θέμα, τόσο σε επίπεδο Ε.Ε. όσο κι θεσμικό πλαίσιο και θα πρέπει να αξιοποιηθεί
978
ΑΦΙΕΡΩΜΑ