Professional Documents
Culture Documents
Nang at Ng
c. bilang pantukoy na maaaring kasama ng salitang siyang nag-aari sa bagay na binabanggit sa pangungusap.
Ang kantina ng Phil. Sci. ay malaki at malinis.
Ang aklat ng mga iskolar ay palagi nilang binabasa.
May at Mayroon
1. Ginagamit ang may sa sumusunod na pagkakataon:
a. kapag ang sumusunod na salita ay pangngalan, pang-uri, pang-abay at pandiwa.
May panauhin sa kanilang tanggapan. (Pangngalan)
May virus ang nahiram niyang USB. (Pangngalan)
May magandang dalaga sa silid. (Pang-uri)
May bagong selfon si Aldrin. (Pang-uri)
Tila may kumakatok sa pinto. (Pandiwa)
May pupuntahan k aba mamaya? (Pandiwa)
Sa silid ay may dahan-dahang pumasok. (Pang-abay)
1. Ginagamit ang daw, din, doon at dito kapag ang nauunang salita rito ay nagtatapos sa katinig.
Tumawag daw siya sa akin sa telepono kanina.
Umawit din si Rodolfo kasami ni Cheena.
Inabutan doon ni Jake si Jenny.
Sinigawan dito ni Anna si Julius.
2. Ginagamit ang raw, rin, roon at rito kapag ang nauunang salita rito ay nagtatapos sa patinig at malapatinig
* Payapa raw ang kalagayan ngayon sa Timog.
* Maghihintay rin ako sa iyo kahit abutin man ng gabi.
* Puntahan mo roon si Maria Divina Gracia.
* Ikasasaya ko kung ikaw ay pupunta rito mamaya.
Kung at Kong
1. Ang kung ay ginagamit na pangatnig sa mga sugnay na di-makapag-iisa sa mga pangungusap na hugnayan. Katumbas ng if
sa Ingles.
Kung narito ka sana ay higit kaming masaya.
Sumama ka sa kanila kung ibig mo.
2. Ang kong naman ay buhat sa panghalip na panao ng ko na nilagyan ng pang-angkop na ng.
* Ibig kong makatulong sa mga mahihirap.
* Pangarap kong maging mabuting mamamayan.
Subukin at Subukan
1. Ang subukin ay nangangahulugan ng pagsusuri o pagsisiyasat sa uri, lakas o kakayahan ng isang tao o bagay.
Subukin mong gamitin ang sabong ito at baka hiyang sa iyo.
Subukin mong kumain ng gulay at prutas upang sumigla ka.
Susubukin ng mga tagalalawigan ang galling ng mga tagalunsod.
2. Ang subukan ay nangangahulugan ng pagtingin upang malaman ang ginawa ng isang tao o mga tao.
Subukan mo siya upang malaman mo ang kanyang sekreto.
Ani Erap noon, “Wag n’yo akong subukan!”
Subukan mo ang iyong kasintahan hanggang sa makarating siya sa kanyang paroroonan.
Pahirin at Pahiran
Punasin at Punasan
1. Ang punasin ay ginagamit kapag binabanggit ang bagay na tinatanggal.
Punasin mo ang alikabok sa mesa.
Punasin mo ang uling sa iyong pisngi.
2. Ang punasan ay ginagamit kapag ang binabanggit ay ang bagay na pinagtatanggalan ng kung ano man.
Punasan mo ang mesa.
Punasan mo ang iyong noo.
Operahin at Operahan
Pinto at Pintuan
1. Ang pinto (door) ay bahagi ng daanan na isinasara at ibinubukas. Ginagawa ito upang ilagay sa pintuan.
Isinara niya ang pinto upang hindi makapasok ang lamok.
2. Ang pintuan (doorway) ay ang kinalalagyan ng pinto. Ito rin ang bahaging daraanan kapag bumukas na ang pinto.
Nakaharang sa pintuan ang paso ng halaman kung kaya’t hindi niya maisara ang pinto.
Hagdan at Hagdanan
Iwan at Iwanan
Sundin at Sundan
KUMUHA at MANGUHA
BUMILI at MAGBILI
Bumili (to buy);
Magbili (to sell) – magbenta
Hal. Pumunta ang nanay sa Baguio para bumili ng mga sariwang gulay.
Ang trabaho ng tatay niya ay magbili ng mga lumang kasangkapan.
Wastong Gamit ng Salita
WASTONG GAMIT
1. KAPAG at KUNG - Ipinakikilala ng kung ang di-katiyakan ng isang kalagayan; ipinakikilala
ng kapag ang isang kalagayang tiyak.
Hal. Umuuwi siya sa probinsiya kapag araw ng Sabado.
Hindi niya masabi kung Sabado o Linggo ang pag-uwi niya sa probinsiya.
Mag-ingat ka naman kapag nagmamaneho ka.
Mag-ingat ka kung ikaw ang magmamaneho ng kotse.
2. KIBO at IMIK - Pagkilos ang tinutukoy ng kibo; pangungusap ang tinutukoy ng imik.
Hal. Wala siyang kakibu-kibo kung matulog.
Hindi siya nakaimik nang tanungin ko.
Hindi lamang sa tao nagagamit ang kibo.
Hal. Kumikibo nang bahagya ang apoy ng kandila.
Huwag ninyong kibuin ang mga bulaklak na iniayos ko sa plorera.
3. DAHIL at DAHILAN - Pangatnig ang dahil, pangngalan ang dahilan;pang-ukol naman ang
dahil sa o dahil kay.
Hal. Hindi siya nakapasok kahapon dahil sumakit ang ulo niya.
Hindi ko alam kung ano ang dahilan ng kanyang pagkakasakit.
Hindi siya nakapasok kahapon dahil sa sakit ng ulo.
Ginagamit kung minsan ang dahil bilang pangngalan sa panunula.
Iwasan ito sa karaniwang pangungusap o pagsulat.
Iwasan din ang paggamit ng dahil sa bilang pangatnig.
Mali : Hindi siya nakapasok kahapon dahil sa sumakit ang ulo.
4. HABANG at SAMANTALANG
Habang - ang isang kalagayang walang tiyak na hangganan,o
“mahaba”.
Samantalang- ang isang kalagayang may taning, o “pansamantala”.
Hal. Kailangang matutong umasa habang nabubuhay.
Nakikitira muna kami sa kanyang mga magulang samantalang wala pa akong
trabaho.
Gulung-gulo ang isip niya habang hindi pa siya sinsagot ng kanyang kasintahan.
Gulung-gulo ang isip niya samantalang hindi pa dumarating ang sulat ng kanyang
kasintahan.
May iba pang gamit ang samantala. Ipinakikilala nito ang
pagtatambis sa dalawang kalagayan.
Hal. Bakit ako ang pupunta sa kanya samantalang ikaw ang tinatawag kanina pa?
5. IBAYAD at IPAGBAYAD
Ibayad - pagbibigay ng bagay bilang kabayaran
Ipagbayad - pagbabayad para sa ibang tao
Hal. Tatlong dosenang itlog na lamang ang ibabayad ko sa iyo sa halip na pera.
Ipagbabayad muna kita sa sine.
MALI at katawa-tawa):
Ibayad mo ako sa sine.
Ibinayad ko siya sa bus.
6. MAY at MAYROON - Iisa ang kahulugan ng mga salitang ito; naayon ang gamit sa uri ng salitang
sumusunod. Gamitin ang may kapag susundan ng pangngalan ( mapaisahan o maramihan),
pandiwa, pang-uri o pang-abay.
Hal. May anay sa dingding na ito.
May kumakatok sa pinto.
May dalawang araw na siyang hindi umuuwi.
Gamitin ang mayroon kapag susundan ng kataga, panghalip na panao o
pamatlig o pang-abay na panlunan.
Hal. Mayroon kaming binabalak sa sayawan.
Mayroon iyang malaking suliranin.
Mayroon kayang mangga sa palengke ngayon?
Maaring gamitin ang mayroon nang nag-iiisa.
Hal. “May asawa ba siya?’ “Mayroon.”
Nagagamit din ang mayroon bilang pangngalan.
Hal. Sa aming bayan, madaling makilala kung sino ang mayroon at kung sino ang wala.
7. PAHIRAN at PAHIRIN
Pahiran - paglalagay
Pahirin - pag-aalis
Hal. Pahiran mo ng sukang iloko ang noo niya.
Pahirin mo ang pawis sa likod ng bata.
8. PINTO at PINTUAN
Pinto - ang inilalapat sa puwang upang hindi iito mapagdaanan
Pintuan- ang puwang sa dingding o pader na pinagdaraanan.
Hal. Huwag kang humara sa pintuan at nang maipinid na ang pinto.
Gayon din ang pagkakaiba ng hagdan sa hagdanan
Hagdan - ang inaakyatan at binababaan
Hagdanan - nag kinalalagyan ng hagdan
9. SUBUKAN at SUBUKIN
Subukan - pagtingin nang palihim
Subukin - pagtikim at pagkilatis
Hal. Ibig kong subukan kung ano ang ginagawa nila tuwing umaalis ako sa bahay.
Subukin mo ang bagong labas na mantikilyang ito.
Subukin mo kung gaano kabilis siyang magmakinlya.
19. NANG at NG
nang - pangatnig na panghugnayan
- tagapagpakilala ng pang-abay na pamaraan at pamanahon
- tagapag-ugnay ng salitang-ugat na inuulit at pandiwang inuulit
ng - pantukoy ng pangngalang pambalana
- tagapagpakilala ng layon ng pandiwa at tagaganap ng pandiwa
- pang-ukol na kasingkahulugan ng “sa”
Hal. Umalis siya nang sila’y dumating.
Tumawa nang tumawa ang mga mag-aaral.
Nagalit ang guro nang kami’t nag-ingay.
Bumili kami ng mga pasalubong para kay ditse.
Pumanhik ng bahay ang mga panauhin.