INDEX 1

శ్రీమద్భగవద్గీత

ధ్యానశ్లోకాః
01. అర్జున విషాదయోగాః
02. సాంఖ్ాయోగాః
03. కర్మయోగాః
04. జ్ఞానయోగాః
05. కర్మసన్న్యాసయోగాః
06. ఆత్మసాంయమయోగాః (ధ్యానయోగాః)
07. జ్ఞానవిజ్ఞానయోగాః
08. అక్షర్ పర్బ్రహ్మయోగాః (అభ్యాసయోగాః)
09. రాజవిద్యారాజగుహ్ాయోగాః
10. విభూతియోగాః
11. విశ్వరూప సాందర్శనయోగాః
12. భక్తియోగాః
13. క్షేత్రక్షేత్రజా విభ్యగయోగాః
14. గుణత్రయ విభ్యగయోగాః
15. పుర్జషోత్ిమ ప్రాప్తియోగాః
16. దైవాసుర్ సాంపద్వవభ్యగయోగాః
17, శ్రద్యాత్రయ విభ్యగయోగాః
18. మోక్షసన్న్యాసయోగాః
19. గీతామాహాత్మామ్
20. గీతాసర్మ్
 INDEX 2

ధ్యాన శ్లోకాః

శ్రీగణపతి సచ్చిద్యనాంద సద్గుర్జభ్యా నమాః

ఓాం పారాాయ ప్రతిబోధితాాం భగవతా న్న్రాయణేన సవయాం

వాాసేన గ్రథితాాం పురాణ మునిన్న్ మధ్యా మహాభ్యర్త్మ్।
అద్వవతామృత్వర్షిణాం భగవతాం అషాాదశాధ్యాయినాం
అాంబ తావమనుసాందధ్యమి భగవద్గుతే భవద్వవషిణమ్॥

నమోఽసుితే వాాస విశాలబుద్వా ఫుల్లోర్విాంద్యయత్ పత్రనేత్ర।

యేన త్వయా భ్యర్త్ తైలపూర్ణాః ప్రజ్ఞవతో జ జ్ఞానమయాః ప్రద్గపాః॥

ప్రపనయ పార్షజ్ఞతాయ జత్రవేత్రైకపాణయే।

జ్ఞానముద్రాయ కృషాణయ గీతామృత్ద్గహే నమాః॥

వసుద్వవసుత్ాం ద్వవాం కాంసచాణూర్ మర్దనమ్।

ద్వవకీ పర్మానాందాం కృష్ణాం వాంద్వ జగద్గుర్జమ్॥
 INDEX 3

భీష్మద్రోణత్టా జయద్రథజల్ల గాంధ్యర్నలోత్పల్ల

శ్లాగ్రాహ్వత కృపేణవహ్న కర్ణణన వేల్లకుల్ల ।
అశ్వతాామ వికర్ణఘోర్మకరా ద్గర్యాధన్న్వర్షిన
సోతిరాణ ఖ్లు పాాండవై ర్ణనద్గ కైవర్ికాః కేశ్వాః॥

పారాశ్ర్ా వచాః సర్యజమమలాం గీతార్ాగన్ధాత్కటాం

న్న్న్న్ఖ్యానకకేసర్ాం హ్ర్షకథా సాంబోధన్న్బోధిత్మ్ ।
లోకే సజున ష్టపదైర్హ్ర్హ్ాః పేపీయమానాం ముద్య
భూయాద్యార్త్పాంకజాం కతోమల ప్రధవాంసి నాః శ్రేయసే॥

మూకాం కర్యతి వాచాలాం పాంగుాం లాంఘయతే గిర్షమ్।

యత్ృపా త్మహ్ాం వాంద్వ పర్మానాంద మాధవమ్॥

శాాంతాకర్ాం భుజగశ్యనాం పదమన్న్భాం సుర్ణశ్ాం

విశావధ్యర్ాం గగన సదృశ్ాం మేఘవర్ణాం శుభ్యాంగమ్।
లక్ష్మీకాంత్ాం కమలనయనాం యోగిహ్ృద్యాానగమాాం
వాంద్వ విష్ణాం భవభయహ్ర్ాం సర్వలోకైకన్న్థమ్॥
 INDEX 4

యాం బ్రహామవర్జణేాంద్ర ర్జద్రమర్జత్సుిునవాంతి ద్వవవాాః సివైాః

వేదైససాంగపదక్రమోపనిష్దైరాుయాంతి యాం సమగాః ।
ధ్యాన్న్వసిాత్ త్దుతేన మనస పశ్ాాంతి యాం యోగినాః
యసాాంత్ాం న విద్గసుసరాసుర్గణాః ద్వవాయ త్స్వమ నమాః॥

న్న్రాయణాం నమసృత్ా నర్ాం చైవ నర్యత్ిమమ్।

ద్వవాం సర్సవతాం వాాసాం త్ జ జయముద్గర్యేత్॥

సచ్చిద్యనాందరూపాయ కృషాణయాక్తోష్ాకర్షణే।
నమో వేద్యాంత్ వేద్యాయ గుర్వే బుద్వాసక్షిణే॥

సర్యవపనిష్దో గవాః దోగా గోపాలనాందనాః ।

పార్యా వత్సాః సుధీర్యాకి ద్గగాాం గీతామృత్ాం మహ్త్॥

గీతాశాసరమిదాం పుణాాం యాఃపఠేత్ ప్రయత్ాఃపుమాన్।

విషోణాః పదమవాప్నయతి భయశ్లకద్వవర్షుత్ాః॥

ఏకాం శాసరాం ద్వవకీ పుత్రగీత్ాం

ఏకో ద్వవో ద్వవకీ పుత్ర ఏవ।
ఏకో మాంత్ర సిసా న్న్మాని యాని
కరామపేాకాం త్సా ద్వవసా సేవా॥
 INDEX 5

ఓాం శ్రీకృషాణయ పర్మాత్మనే నమాః

శ్రీమదాగవద్గుత్
అథ ప్రథమోఽధ్యాయాః

01. అర్జున విషాద యోగాః

ధృత్రాష్ర ఉవాచ:
1. ధర్మక్షేత్రే కుర్జక్షేత్రే సమవేతా యుయుత్సవాః।
మామకాః పాాండవాశ్వవ
ి క్తమకుర్వత్ సాంజయ?॥

సాంజయ ఉవాచ:
2. దృషాాా తు పాాండవానకాం వ్యాఢాం ద్గర్యాధనసిద్య।
ఆచార్ాముపసాంగమా రాజ్ఞ వచనమబ్రవత్॥
3. పశ్వాతాాం పాాండుపుత్రాణాం ఆచార్ా! మహ్తాం చమూమ్।
వ్యాఢాం ద్రుపదపుత్రేణ త్వ శిష్యాణ ధీమతా॥
4. అత్రశూరా మహేషావసాః భీమార్జునసమా యుధి।
యుయుధ్యన్ధ విరాటశ్ి ద్రుపదశ్ి మహార్థాః॥
5. ధృష్ాకేతుశ్చిక్తతానాః కశిరాజశ్ి వర్ావాన్।
పుర్జజిత్ కుాంతిభ్యజశ్ి శైబాశ్ి నర్పుాంగవాః॥
6. యుధ్యమనుాశ్ి విక్రాంత్ాః ఉత్ిమౌజ్ఞశ్ి వర్ావాన్।
సౌభద్రో ద్రౌపద్వయాశ్ి సర్వ ఏవ మహార్థాాః॥
 INDEX 6

7. అసమకాం తు విశిషాా యే తానియబోధ ద్వవజోత్ిమ!।

న్న్యక మమ సైనాసా సాంజ్ఞార్ాాం తాన్ బ్రవమి తే॥
8. భవాన్ భీష్మశ్ి కర్ణశ్ి కృపశ్ి సమితిాంజయాః।
అశ్వతాామా వికర్ణశ్ి సౌమదతిిసిథైవ చ॥
9. అనేా చ బహ్వ శూశరాాః మదర్ణా త్ాకిజీవితాాః।
న్న్న్న్శ్సర ప్రహ్ర్ణాః సర్ణవ యుదావిశార్ద్యాః॥
10. అపరాాపిాం త్దసమకాం బలాం భీషామభి ర్క్షిత్మ్।
పరాాపిాం తివదమేతేషాాం బలాం భీమాభిర్క్షిత్మ్॥
11. అయనేష్ చ సర్ణవష్ యథాభ్యగమవసిాతాాః।
భీష్మమేవాభిర్క్షాంతు భవాంత్ ససర్వ ఏవ హి॥
12. త్సా సాంజనయన్ హ్ర్ిాం కుర్జవృదాాః ప్తతామహ్ాః।
సిాంహ్న్న్దాం వినదోాచవిాః శ్ాంఖ్ాం దధ్మమ ప్రతాపవాన్॥
13. త్త్ శ్శాంఖ్యశ్ి భేర్ాశ్ి పణవానక గోముఖ్యాః।
సహ్సైవాభాహ్నాాంత్ స శ్బదసుిములోఽభవత్॥
14. త్త్ శ్చశాతైర్హయైర్జాకేి మహ్తి సాాందనే సిాతౌ।
మాధవాః పాాండవశ్వివ ద్వవ్యా శ్ాంఖౌ ప్రదధమతుాః॥
15. పాాంచజనాాం హ్ృషీకేశ్ాః ద్వవదత్ిాం ధనాంజయాః।
పాండ్రాం దధ్మమ మహాశ్ాంఖ్ాం భీమకరామ వృకోదర్ాః॥
16. అనాంత్విజయాం రాజ్ఞ కుాంతపుత్రో యుధిషిిర్ాః।
నకుల ససహ్ద్వవశ్ి సుఘోష్మణిపుష్పకౌ॥
 INDEX 7

17. కశ్ాశ్ి పర్మేషావసాః శిఖ్ాండీ చ మహార్థాః।

ధృష్ాద్గామోయ విరాటశ్ి సత్ాక్తశాిపరాజిత్ాః॥
18. ద్రుపదో ద్రౌపద్వయాశ్ి సర్వశ్ాః పృథివపతే।
సౌభద్రశ్ి మహాబాహాః శ్ాంఖ్యన్ దధ్మాః పృథక్ పృథక్॥
19. స ఘోషో ధ్యర్ిరాష్ట్రాణాం హ్ృదయాని వాద్యర్యత్।
నభశ్ి పృథివాం చైవ తుములో వానున్న్దయన్॥
20. అథ వావసిాతాన్ దృషాాా ధ్యర్ిరాష్ట్రాన్ కప్తధవజాః।
ప్రవృతేి శ్సరసాంపాతే ధనుర్జదామా పాాండవాః॥
21 హ్ృషీకేశ్ాం త్ద్య వాకాాం మదమాహ్ మపతపతే!।

అర్జున ఉవాచ:
సేనయో ర్జభయోర్మధ్యా ర్థాం సాపయమేఽచ్యాత్!।
22. యావద్వతాన్ నిరీక్షేఽహ్ాం యోద్గాకమానవసిాతాన్।
కైర్మయా సహ్యోదావాాం అసిమన్ ర్ణసముదామే॥
23. యోత్సామాన్న్నవేక్షేఽహ్ాం య ఏతేఽత్ర సమాగతాాః
ధ్యర్ిరాష్రసా ద్గర్జుద్వాాః యుద్వా ప్రియచ్చకీర్ివాః॥

సాంజయ ఉవాచ:
24. ఏవముకోి హ్ృషీకేశ్ాః గుడాకేశ్చన భ్యర్త్!।
సేనయో ర్జభయోర్మధ్యా సాపయితావ ర్థోత్ిమమ్॥
 INDEX 8

25. భీష్మ ద్రోణ ప్రముఖ్త్ాః సర్ణవషాాం చ మపతక్షితామ్।

ఉవాచ పార్ా! పశ్వాతాన్ సమవేతాన్ కురూనితి॥
26. త్త్రాపశ్ాత్ సిాతాన్ పార్ాాః ప్తత్ౄనథ ప్తతామహాన్।
ఆచారాాన్ మాతుల్లన్ భ్రాత్ౄన్ పుత్రాన్ పత్రాన్ సఖాంసిథా॥
27 శ్వశురాన్ సుహ్ృదశ్వవ
ి సేనయో ర్జభయో ర్ప్త।
తాన్ సమీక్షా స కౌాంతేయాః సరావన్ బాంధూనవసిాతాన్।
28 కృపయా పర్యాఽవిష్ాాః విషీదనియదమబ్రవత్॥
అర్జున ఉవాచ-
దృష్యాామాం సవజనాం కృష్ణ! యుయుతుసాం సముపసిాత్మ్।
29 సీదాంతి మమ గత్రాణి ముఖ్ాం చ పర్షశుష్ాతి॥
వేపథుశ్ి శ్రీర్ణ మే ర్యమహ్ర్ిశ్ి జ్ఞయతే।
30 గాండీవాం స్రాంసతే హ్సిత్ త్వక్వివ పర్షదహ్ాతే॥
న చ శ్కోయమావసాతుాం భ్రమతవ చ మే మనాః।
31 నిమితాిని చ పశాామి విపరీతాని కేశ్వ॥
న చ శ్రేయోఽనుపశాామి హ్తావ సవజనమాహ్వే।
32 న కాంక్షే విజయాం కృష్ణ న చ రాజాాం సుఖ్యని చ॥
క్తాం న్ధ రాజ్యాన గోవిాంద క్తాం భ్యగైరీువితేన వా॥
33. యేషామర్ణా కాంక్షిత్ాం నాః రాజాాం భ్యగ సుసఖ్యని చ।
త్ మమేఽవసిాతా యుద్వా ప్రాణాంసిాకిా ధన్న్ని చ॥
34. ఆచారాాాః ప్తత్ర్ాః పుత్రాాః త్థైవ చ ప్తతామహాాః।
మాతుల్ల శ్శాశురాాః పత్రాాః శాాల్ల ససాంబాంధినసిథా॥
 INDEX 9

35. ఏతానయ హ్ాంతుమిచాామి ఘయ జఽప్త మధ్సూదన।

అప్త త్రైలోకారాజాసా హే జాః క్తాం ను మపతకృతే॥
36. నిహ్త్ా ధ్యర్ిరాష్ట్రానయాః క ప్రీతి ససాజున్న్ర్దన।
పాపమేవాశ్రయేదసమన్ హ్త్వవతాన్న్త్తాయినాః॥
37. త్సమన్న్యరాహ వయాం హ్నుిాం ధ్యర్ిరాష్ట్రాన్ సవబాాంధవాన్।
సవజనాం హి కథాం హ్తావ సుఖిన ససామ మాధవ॥
38. యదాపేాతే న పశ్ాాంతి లోభ్యపహ్త్ చేత్సాః।
కులక్షయకృత్ాం దోష్ాం మిత్ద్రోహే చ పాత్కమ్॥
39. కథాం న జ్యాయమసమభిాః పాపాదసమనియవర్షితుమ్।
కులక్షయకృత్ాం దోష్ాం ప్రపశ్ాద్వార్ున్న్ర్దన!॥
40. కులక్షయే ప్రణశ్ాాంతి కులధరామ ససన్న్త్న్న్ాః।
ధర్ణమ నష్యా కులాం కృత్సనాం అధర్యమఽభిభవతుాత్॥
41. అధరామభిభవాత్ కృష్ణ! ప్రద్గష్ాాంతి కులసిరయాః।
సీరష్ ద్గషాాసు వారష్యణయ! జ్ఞయతే వర్ణసాంకర్ాః॥
42. సాంకర్య నర్కయైవ కులఘ్నయన్న్ాం కులసా చ।
పత్నిి ప్తత్ర్య హేాషాాం లుపిప్తాండోదక క్రియాాః॥
43. దోషై ర్ణతైాః కులఘ్నయన్న్ాం వర్ణసాంకర్ కర్కైాః।
ఉతాసదాాంతే జ్ఞతిధరామాః కులధరామశ్ి శాశ్వతాాః॥
44. ఉత్సనయ కులధరామణాం మనుషాాణాం జన్న్ర్దన!।
నర్కే నియత్ాం వాసాః భవతత్ానుశుశ్రుమ॥
 INDEX 10

45. అహో బత్ మహ్తాపపాం కర్జిాం వావసితా వయమ్।

యద్రాజా సుఖ్లోభేన హ్ాంతుాం సవజన ముదాతాాః॥
46. యద్వ మామప్రతకర్ాం అశ్సరాం శ్సరపాణయాః।
ధ్యర్ిరాష్ట్రా ర్ణే హ్నుాాః త్నేమ క్షేమత్ర్ాం భవేత్॥

సాంజయ ఉవాచ:
47. ఏవముకిాఽర్జున ససాంఖ్యా ర్థోపసా ఉపావిశ్త్।
విసృజా సశ్ర్ాం చాపాం శ్లకసాంవిగయమానసాః॥

ఓాం త్త్సద్వతి, శ్రీ మదాగవద్గుతాసు, ఉపనిష్తుస,

బ్రహ్మవిద్యాయాాం, యోగశాసేర, శ్రీకృషాణర్జున సాంవాద్వ,
అర్జునవిషాదయోగో న్న్మ ప్రథమోఽధ్యాయాః
 INDEX 11

అథ ద్వవతయోఽధ్యాయాః

02. సాంఖ్ాయోగాః

సాంజయ ఉవాచ:
1. త్ాం త్థా కృపయాఽఽవిష్ాాం అశ్రుపూరాణ కులేక్షణమ్।
విషీదాంత్మిదాం వాకాాం ఉవాచ మధ్సూదనాః॥

శ్రీ భగవానువాచ
2. కుత్సిా కశ్మల మిదాం విష్మే సముపసిాత్మ్।
అన్న్ర్ాజుష్ామసవర్ుాాం అకీర్షికర్మర్జున!॥
3. క్వోబాాం మా సమ గమాః పార్ా! నైత్త్ిాయుాపపదాతే।
క్షుద్రాం హ్ృదయదౌర్ులాాం త్ాకోిాతిిష్ి పర్ాంత్ప॥

అర్జున ఉవాచ:
4. కథాం భీష్మమహ్ాం సాంఖ్యా ద్రోణాం చ మధ్సూదన!।
మష్భిాః ప్రతియోతాసామి పూజ్ఞరాహవర్షసూదన!॥
5. గురూనహ్తావ హి మహానుభ్యవాన్
శ్రేయో భ్యకుిాం భైక్షా మపీహ్ లోకే!
హ్తావఽర్ాకమాాంసుి గురూనిహైవ
భుాంజీయ భ్యగన్ ర్జధిర్ప్రద్వగాన్॥
 INDEX 12

6. న చైత్ద్వవదమాః కత్ర్న్ధయ గరీయాః

యద్యవ జయేమ యద్వ వా న్ధ జయేయుాః।
యానేవ హ్తావ న జిజీవిషామాః
తేఽవసిాతాాః ప్రముఖ్య ధ్యర్ిరాష్ట్రాాః॥
7. కర్పణాదోషోపహ్త్సవభ్యవాః
పృచాామి తావాం ధర్మసమూమఢ చేతాాః।
యచేాేయ ససానియశిిత్ాం బ్రూహి త్నేమ
శిష్ాసేిఽహ్ాం శాధి మాాం తావాం ప్రపనయమ్॥
8. న హి ప్రపశాామి మమాపనుద్యాత్
యచ్ఛాక ముచ్ఛాష్ణ మిాంద్రియాణమ్।
అవాపా భూమావసపత్యమృదాాం
రాజాాం సురాణమప్త చాధిపత్ామ్॥

సాంజయ ఉవాచ:
9. ఏవముకిా హ్ృషీకేశ్ాం గుడాకేశ్ాః పర్ాంత్పాః।
న యోత్సా మతి గోవిాందాం ఉకిా తూషీణాం బభూవ హ్॥
10. త్మువాచ హ్ృషీకేశ్ాః ప్రహ్సనియవ భ్యర్త్!।
సేనయోర్జభయోర్మధ్యా విషీదాంత్మిదాం వచాః॥
శ్రీ భగవానువాచ:
11. అశ్లచాాననవశ్లచసిాాం ప్రజ్ఞావాద్యాంశ్ి భ్యష్సే।
గతాసూనగతాసూాంశ్ి న్న్నుశ్లచాంతి పాండితాాః॥
 INDEX 13

12. న తేవవాహ్ాం జ్ఞతు న్న్సాం న త్వాం నేమే జన్న్ధిపాాః।

న చైవ న భవిషాామాః సర్ణవ వయమత్ాః పర్మ్॥
13. ద్వహిన్ధఽసిమన్ యథా ద్వహే కౌమార్ాం యౌవనాం జరా।
త్థా ద్వహాాంత్ర్ ప్రాప్తిాః ధీర్సిత్ర న ముహ్ాతి॥
14. మాత్రాసపరాశసుి కౌాంతేయ శీ జష్ణ సుఖ్ద్గాఃఖ్ద్యాః।
ఆగమాపాయిన్ధఽనితాాాః తాాంసిితిక్షసవ భ్యర్త్॥
15. యాం హి న వాథయాంతేాతే పుర్జష్ాం పుర్జష్ర్ిభ।
సమద్గాఃఖ్సుఖ్ాం ధీర్ాం సోఽమృత్తావయ కలపతే॥
16. న్న్స జ విదాతే భ్యవాః న్న్భ్యవో విదాతే సత్ాః।
ఉభయోర్ప్తదృషోాఽంాంత్ాః త్వనయోసిత్ిాదర్షశభిాః॥
17. అవిన్న్శితు త్ద్వవద్వా యేన సర్వమిదాం త్త్మ్।
విన్న్శ్ మవాయసాసా న కశిిత్ కర్జిమర్హతి॥
18. అాంత్వాంత్ మమే ద్వహాాః నిత్ాసోాకి శ్శరీర్షణాః।
అన్న్శిన్ధఽప్రమేయసా త్సమద్గాధాసవ భ్యర్త్॥
19. య ఏనాం వేతిి హ్ాంతార్ాం యశ్వినాం మనాతే హ్త్మ్।
ఉభౌ తౌ న విజ్ఞనత్ాః న్న్యాం హ్ాంతి న హ్నాతే॥
20. న జ్ఞయతే మ్రియతే వా కద్య చ్చత్
న్న్యాం భూతావ భవితా వా న భూయాః।
అజో నిత్ా శాశశ్వ జఽయాం పురాణాః
న హ్నాతే హ్నామానే శ్రీర్ణ॥
 INDEX 14

21. వేద్యవిన్న్శినాం నిత్ాాం య ఏనమజ మవాయమ్।

కథాం స పుర్జష్ాః పార్ా! కాం ఘ్నత్యతి హ్ాంతి కమ్॥
22. వాసాంసి జీరాణని యథా విహాయ
నవాని గృహాణతి నర్యఽపరాణి।
త్థా శ్రీరాణి విహాయ జీరాణని
అన్న్ాని సాంయాతి నవాని ద్వపత॥
23. నైనాం ఛాందాంతి శ్సరణి నైనాం దహ్తి పావకాః।
న చైనాం కేోదయాంతాాపాః న శ్లష్యతి మార్జత్ాః॥
24. అచేాదోాఽయమద్యహోాఽయాం అకేోదోాఽశ్లష్ా ఏవ చ।
నిత్ా ససర్వగత్ ససాణాః అచలోఽయాం సన్న్త్నాః॥
25. అవాకోిఽయమచ్చాం జాఽయాం అవికర్యాఽయముచాతే।
త్సమద్వవాం విద్వత్వవనాం న్న్నుశ్లచ్చతుమర్హసి॥
26. అథ చైనాం నిత్ాజ్ఞత్ాం నిత్ాాం వా మనాసే మృత్మ్।
త్థాఽప్త త్వాం మహాబాహో! నైవాం శ్లచ్చతుమర్హసి॥
27. జ్ఞత్సా హి ధ్రువో మృతుాాః ధ్రువాం జనమ మృత్సా చ।
త్సమదపర్షహార్ణాఽర్ణా న త్వాం శ్లచ్చతుమర్హసి॥
28. అవాకిద్గని భూతాని వాకిమధ్యాని భ్యర్త్!
అవాకినిధన్న్నేావ త్త్ర క పర్షద్వవన్న్॥
 INDEX 15

29. ఆశ్ిర్ావత్పశ్ాతి కశిిద్వనాం

ఆశ్ిర్ావదవదతి త్థైవ చానాాః।
ఆశ్ిర్ా వచవిన మనాశ్శృణోతి
శ్రుతావఽపేానాం వేద న చైవ కశిిత్॥
30. ద్వపత నిత్ామవధ్యాఽయాం ద్వహే సర్వసా భ్యర్త్!।
త్సమత్ సరావణి భూతాని న త్వాం శ్లచ్చతుమర్హసి॥
31. సవధర్మమప్త చావేక్షా న వికాంప్తతు మర్హసి।
ధరామాద్వా యుద్యాచేాేయోఽనాత్ క్షత్రియసా న విదాతే॥
32. యదృచాయా చ్ఛపపనయాం సవర్ుద్యవర్ మపావృత్మ్।
సుఖినాః క్షత్రియాాః పార్ా! లభాంతే యుదామీదృశ్మ్॥
33. అథ చేత్ిామిమాం ధర్మాాం సాంగ్రామాం న కర్షష్ాసి।
త్త్ససాధర్మాం కీర్షిాం చ హితావ పాప మవాపసాసి॥
34. అకీర్షిాం చాప్త భూతాని కథయిష్ాాంతి తేఽవాయామ్।
సాంభ్యవిత్సా చాకీర్షిాః మర్ణదతిర్షచాతే॥
35. భయాద్రణద్గపర్త్ాం మాంసాాంతే తావాం మహార్థాాః।
యేషాాం చ త్వాం బహమత్ాః భూతావ యాసాసి ల్లఘవమ్॥
36. అవాచావాద్యాంశ్ి బహూన్ వద్వష్ాాంతి త్వాహితాాః।
నిాందాంత్సివ సమర్ాాాం త్ జ ద్గాఃఖ్త్ర్ాం ను క్తమ్?॥
37. హ్ జ వా ప్రాపసాసి సవర్ుాం జితావ వా భ్యక్షాసే మపతమ్।
త్సమద్గతిిష్ి కౌాంతేయ! యుద్యాయ కృత్నిశ్ియాః॥
 INDEX 16

38. సుఖ్ద్గాఃఖ్య సమే కృతావ ల్లభ్యల్లభౌ జయాజయౌ।

త్ జ యుద్యాయ యుజాసవ నైవాం పాపమవాపసాసి॥
39. ఏషా తేఽభిహితా సాంఖ్యా బుద్వార్యాగే తివమాాం శ్ృణ।
బుద్యాా యుకోి యయా పార్ా! కర్మబాంధాం ప్రహాసాసి॥
40. నేహాభిక్రమన్న్శ్లఽసిి ప్రత్ావాయో న విదాతే।
సవలపమపాసా ధర్మసా త్రాయతే మహ్ జ భయాత్॥
41. వావసయాతిమక బుద్వాాః ఏకేహ్ కుర్జనాందన!।
బహశాఖ్య హ్ానాంతాశ్ి బుదాయోఽవావసయిన్న్మ్॥
42. యామిమాాం పుషిపతాాం వాచాం ప్రవదాంత్ావిపశిిత్ాః।
వేదవాదర్తాాః పార్ా! న్న్నాదసీితి వాద్వనాః॥
43. కమాతామన ససార్ుపరాాః జనమకర్మఫలప్రద్యమ్।
క్రియావిశ్చష్బహల్లాం భ్యగైశ్వర్ాగతిాం ప్రతి॥
44. భ్యగైశ్వర్ాప్రసకిన్న్ాం త్యాపహ్ృత్ చేత్సమ్।
వావసయాతిమక బుద్వాాః సమాధ్మ న విధీయతే॥
45. త్రైగుణావిష్యా వేద్యాః నిసైరగుణోా భవార్జున!।
నిర్దాాందోవ నిత్ాసత్ిాసాాః నిర్యాగక్షేమ ఆత్మవాన్॥
46. యావానర్ా ఉదపానే సర్వత్ ససాంపుో జదకే।
తావాన్ సర్ణవష్ వేద్వష్ బ్రాహ్మణసా విజ్ఞనత్ాః॥
47. కర్మణేావాధికర్సేి మా ఫలేష్ కద్యచన।
మా కర్మఫలహేతురూాాః మాతే సాంగోఽసిాకర్మణి॥
 INDEX 17

48. యోగసాాః కుర్జ కరామణి సాంగాం త్ాకిా ధనాంజయ!।

సిదాాసిదోాా ససమో భూతావ సమత్వాం యోగ ఉచాతే॥
49. దూర్ణణ హ్ావర్ాం కర్మ బుద్వాయోగదానాంజయ।
బుదౌా శ్ర్ణమనివచా కృపణాః ఫల హేత్వాః॥
50. బుద్వాయుకోి జహాతహ్ ఉభే సుకృత్ ద్గష్ృతే।
త్సమదోాగయ యుజాసవ యోగాః కర్మసు కౌశ్లమ్॥
51. కర్మజాం బుద్వా యుకి హి ఫలాం త్ాకిా మనషిణాః।
జనమబాంధ వినిర్జమకిాః పదాం గచాాంత్ాన్న్మయమ్॥
52. యద్య తే మోహ్కతోలాం బుద్వార్వాతిత్ర్షష్ాతి।
త్ద్య గాంతాసి నిర్ణవదాం శ్రోత్వాసా శ్రుత్సా చ॥
53. శ్రుతివిప్రతిపన్న్య తే యద్య సాసాతి నిశ్ిల్ల।
సమాధ్యవచల్ల బుద్వాాః త్ద్య యోగమవాపసాసి॥

అర్జున ఉవాచ:
54. సిాత్ప్రజాసా క భ్యషా సమాధిసాసా కేశ్వ!।
సిాత్ధీాః క్తాం ప్రభ్యష్యత్ క్తమాసీత్ వ్రజ్యత్ క్తమ్॥

శ్రీ భగవానువాచ:
55. ప్రజహాతి యద్య కమాన్ సరావన్ పార్ా! మన్ధగతాన్।
ఆత్మనేావాత్మన్న్ తుష్ాాః సిాత్ప్రజాసిదోచాతే॥
 INDEX 18

56. ద్గాఃఖ్యష్వనుద్వవగయ మన్న్ాః సుఖ్యష్ విగత్సపృహ్ాః।

వత్రాగభయక్రోధాః సిాత్ధీర్జమనిర్జచాతే॥
57. యససర్వత్రానభిసేయహ్ాః త్త్ిత్ ప్రాపా శుభ్యశుభమ్।
న్న్భినాందతి న ద్వవషిా త్సా ప్రజ్ఞా ప్రతిషిితా॥
58. యద్య సాంహ్ర్తే చాయాం కూర్యమఽంాంగనవ సర్వశ్ాః।
మాంద్రియాణాంద్రియార్ణాభాాః త్సా ప్రజ్ఞా ప్రతిషిితా॥
59. విష్యా వినివర్ిాంతే నిరాహార్సా ద్వహినాః।
ర్సవర్ుాం ర్సోఽపాసా పర్ాం దృషాాా నివర్ితే॥
60. యత్ జ హ్ాప్త కౌాంతేయ! పుర్జష్సా విపశిిత్ాః।
మాంద్రియాణి ప్రమాథీని హ్ర్ాంతి ప్రసభాం మనాః॥
61. తాని సరావణి సాంయమా యుకి ఆసీత్ మత్పర్ాః।
వశ్చ హి యసేాాంద్రియాణి త్సా ప్రజ్ఞా ప్రతిషిితా॥
62. ధ్యాయ జ విష్యాన్ పుాంసాః సాంగసేిషూపజ్ఞయతే।
సాంగత్ సాంజ్ఞయతే కమాః కమాత్ క్రోధ్యఽభిజ్ఞయతే॥
63. క్రోధ్యదావతి సమోమహ్ాః సమోమహాత్ సమృతివిభ్రమాః।
సమృతిభ్రాంశాద్గుద్వన్న్
ా శ్ాః బుద్వాన్న్శాత్ ప్రణశ్ాతి॥
64. రాగద్వవష్ వియుక్విసుి విష్యానిాంద్రియైశ్ిర్న్।
ఆత్మవశ్వార్షవధ్యయాతామ ప్రసద మధిగచాతి॥
65. ప్రసద్వ సర్వద్గాఃఖ్యన్న్ాం హానిర్సోాపజ్ఞయతే।
ప్రసనయ చేత్సో హాాశు బుద్వాాః పర్ావతిష్ితే॥
 INDEX 19

66. న్న్సిి బుద్వార్యుకిసా న చాయుకిసా భ్యవన్న్।

న చాభ్యవయత్ శాశాంతిాః అశాాంత్సా కుత్ సుసఖ్మ్?॥
67. మాంద్రియాణాం హి చర్తాాం యనమన్ధఽనువిధీయతే।
త్దసా హ్ర్తి ప్రజ్ఞాాం వాయురాయవ మివాాంభసి॥
68. త్సమదాసా మహాబాహో! నిగృపతతాని సర్వశ్ాః।
మాంద్రియాణాంద్రియార్ణాభాాః త్సా ప్రజ్ఞా ప్రతిషిితా॥
69. యా నిశా సర్వభూతాన్న్ాం త్సాాం జ్ఞగర్షి సాంయమీ।
యసాాం జ్ఞగ్రతి భూతాని స నిశా పశ్ా జ మునేాః॥
70. ఆపూర్ామాణ మచల ప్రతిష్ిాం
సముద్రమాపాః ప్రవిశ్ాంతి యదవత్।
త్దవత్ కమా యాం ప్రవిశ్ాంతి సర్ణవ
స శాాంతిమాప్నయతి న కమకమీ॥
71. విహాయ కమాన్ యససరావన్ పుమాాంశ్ిర్తి నిససపృహ్ాః।
నిర్మమో నిర్హ్ాంకర్ాః స శాాంతి మధిగచాతి॥
72. ఏషా బ్రాపతమసిాతిాః పార్ా! నైన్న్ాం ప్రాపా విముహ్ాతి।
సిాతావఽసామాంత్కలేఽప్త బ్రహ్మనిరావణ మృచాతి॥

ఓాం త్త్సద్వతి, శ్రీ మదాగవద్గుతాసు, ఉపనిష్తుస,

బ్రహ్మవిద్యాయాాం యోగశాసేర శ్రీకృషాణర్జున సాంవాద్వ
సాంఖ్ాయోగో న్న్మ ద్వవతయోఽధ్యాయాః
 INDEX 20

అథ త్ృతయోఽధ్యాయాః

౦౩. కర్మయోగాః

అర్జున ఉవాచ:
1. జ్ఞాయసీ చేత్ కర్మణసేి మతా బుద్వార్న్న్
ు ర్దన!।
త్తికాం కర్మణి ఘోర్ణ మాాం నియోజయసి కేశ్వ!॥
2. వాామిశ్రేణేవ వాకేాన బుద్వాాం మోహ్యసీవ మే।
త్ద్వకాం వద నిశిిత్ా యేన శ్రేయోఽహ్మాపుయయామ్॥

శ్రీభగవానువాచ:
3. లోకేఽసిమన్ ద్వవవిధ్య నిషాి పురా ప్రోకి మయాఽనఘ!।
జ్ఞానయోగేన సాంఖ్యాన్న్ాం కర్మయోగేన యోగిన్న్మ్॥
4. న కర్మణమన్న్ర్ాంభ్యత్ నైష్కర్మాాం పుర్జషోఽశుయతే।
న చ సనయాసన్న్ద్వవ సిద్వాాం సమధిగచాతి॥
5. న హి కశిిత్ క్షణమప్త జ్ఞతు తిష్ిత్ాకర్మకృత్।
కర్ాతే హ్ావశ్ాః కర్మ సర్వాః ప్రకృతిజైర్జుణాః ॥
6. కర్ణమాంద్రియాణి సాంయమా య ఆసేి మనస సమర్న్।
మాంద్రియారాాన్ విమూఢతామ మిథాాచార్ సస ఉచాతే॥
7. యసిిాాంద్రియాణి మనస నియమాార్భతేఽర్జున!।
కర్ణమాంద్రియైాః కర్మయోగాం అసకిాః స విశిష్ాతే॥
 INDEX 21

8. నియత్ాం కుర్జ కర్మ త్వాం కర్మ జ్ఞాయో హ్ాకర్మణాః।

శ్రీర్యాత్రాఽప్త చ తే న ప్రసిద్వాాదకర్మణాః॥
9. యజ్ఞారాాత్ కర్మణోఽనాత్ర లోకోఽయాం కర్మబాంధనాః।
త్దర్ాాం కర్మ కౌాంతేయ! ముకిసాంగ ససమాచర్॥
10. సహ్యజ్ఞాాః ప్రజ్ఞాః సృషాాా పుర్యవాచ ప్రజ్ఞపతిాః।
అనేన ప్రసవిష్ాధవాం ఏష్ వోఽసిిాష్ాకమధ్క్॥
11. ద్వవాన్ భ్యవయతానేన తే ద్వవా భ్యవయాంతు వాః।
పర్సపర్ాం భ్యవయాంత్ాః శ్రేయాః పర్మవాపసాథ॥
12. మషాాన్ భ్యగన్ హి వో ద్వవాాః ద్యసాాంతే యజాభ్యవితాాః।
తైర్దతాినప్రద్యయైభాాః యో భుాంకేి సేిన ఏవ సాః॥
13. యజాశిషాాశినాః సాంత్ాః ముచాాంతే సర్వక్తతోుషైాః।
భుాంజతే తే త్వఘాం పాపాాః యే పచాంతాాత్మకర్ణత్॥
14. అన్న్య దావాంతి భూతాని పర్ున్న్ాదనయసాంభవాః।
యజ్ఞాదావతి పర్ునాాః యజాాః కర్మసముదావాః॥
15. కర్మ బ్రహోమదావాం విద్వా బ్రహామక్షర్సముదావమ్।
త్సమత్ సర్వగత్ాం బ్రహ్మ నిత్ాాం యజ్యా ప్రతిషిిత్మ్॥
16. ఏవాం ప్రవర్షిత్ాం చక్రాం న్న్నువర్ియతహ్ యాః।
అఘ్నయుర్షాంద్రియారామాః మోఘాం పార్ా! స జీవతి॥
17. యసిాత్మర్తిర్ణవ సాత్ ఆత్మత్ృపిశ్ి మానవాః।
ఆత్మనేావ చ సాంతుష్ాాః త్సా కర్ాాం న విదాతే॥
 INDEX 22

18. నైవ త్సా కృతేన్న్ర్ాాః న్న్కృతేనేహ్ కశ్ిన।

న చాసా సర్వభూతేష్ కశిిదర్ావాపాశ్రయాః॥
19. త్సమదసకిాః సత్త్ాం కర్ాాం కర్మ సమాచర్।
అసకోి హాాచర్న్ కర్మ పర్మాప్నయతి పూర్జష్ాః॥
20. కర్మణవ హి సాంసిద్వాాం ఆసిాతా జనకదయాః।
లోకసాంగ్రహ్మేవాప్త సాంపశ్ాన్ కర్జిమర్హసి॥
21. యదాద్యచర్తి శ్రేష్ిాః త్త్ిద్వవేత్ర్య జనాః।
స యత్పేమాణాం కుర్జతే లోకసిదనువర్ితే॥
22. న మే పారాాసిి కర్ివాాం త్రిష్ లోకేష్ క్తాంచన।
న్న్నవాపిమవాపివాాం వర్ి ఏవ చ కర్మణి॥
23. యద్వ హ్ాహ్ాం న వర్ణియ జ్ఞతు కర్మణాత్ాంద్రిత్ాః।
మమ వరాిానువర్ిాంతే మనుషాాాః పార్ా! సర్వశ్ాః॥
24. ఉతసద్వయుర్షమే లోకాః న కురాాాం కర్మ చేదహ్మ్।
సాంకర్సా చ కరాి సాాం ఉపహ్న్న్ా మిమాాః ప్రజ్ఞాః॥
25. సకిాః కర్మణా విద్యవాంసాః యథా కుర్వాంతి భ్యర్త్!।
కురాాద్వవద్యవాంసిథాఽసకిాః చ్చకీర్జిర్యోక సాంగ్రహ్మ్॥
26. న బుద్వాభేదాం జనయేత్ అజ్ఞాన్న్ాం కర్మసాంగిన్న్మ్।
జోష్యేత్ సర్వకరామణి విద్యవన్ యుకి ససమాచర్న్॥
27. ప్రకృతేాః క్రియమాణని గుణాః కరామణి సర్వశ్ాః।
అహ్ాంకర్విమూఢతామ కరాిఽహ్మితి మనాతే॥
 INDEX 23

28. త్త్ిావితుి మహాబాహో! గుణకర్మవిభ్యగయోాః।

గుణ గుణేష్ వర్ిాంతే మతి మతావ న సజుతే॥
29. ప్రకృతేర్జుణసమూమఢాః సజుాంతే గుణకర్మసు।
తానకృత్సనవిదో మాంద్యన్ కృత్సనవినయ విచాలయేత్॥
30. మయి సరావణి కరామణి సనయాసాధ్యాత్మచేత్స।
నిరాశీర్షయర్మమో భూతావ యుధాసవ విగత్జవర్ాః॥
31. యే మే మత్మిదాం నిత్ాాం అనుతిష్ిాంతి మానవాాః।
శ్రద్యావాం జఽనసూయాంత్ాః ముచాాంతే తేఽప్త కర్మభిాః॥
32. యే తేవత్దభాసూయాంత్ాః న్న్నుతిష్ిాంతి మే మత్మ్।
సర్వజ్ఞానవిమూఢాంసిన్ విద్వా నషాానచేత్సాః॥
33. సదృశ్ాం చేష్ాతే సవసాాః ప్రకృతేర జ్ఞానవానప్త।
ప్రకృతిాం యాాంతి భూతాని నిగ్రహ్ాః క్తాం కర్షష్ాతి॥
34. మాంద్రియసేాాంద్రియసార్ణా రాగద్వవషౌ వావసిాతౌ।
త్యోర్య వశ్మాగచేాత్ తౌ హ్ాసా పర్షపనిానౌ॥
35. శ్రేయాన్ సవధర్యమ విగుణాః పర్ధరామత్ సవనుషిితాత్।
సవధర్ణమ నిధనాం శ్రేయాః పర్ధర్యమ భయావహ్ాః॥

అర్జున ఉవాచ:
36. అథ కేన ప్రయుకోిఽయాం పాపాం చర్తి పూర్జష్ాః।
అనిచానయప్త వారష్యణయ! బల్లద్వవ నియోజిత్ాః॥
 INDEX 24

శ్రీ భగవానువాచ:
37. కమ ఏష్ క్రోధ ఏష్ాః ర్జోగుణ సముదావాః।
మహాశ్న్ధ మహాపాపామ విద్వాానమిహ్ వైర్షణమ్॥
38. ధూమేన్న్వ్రియతే వహియాః యథాఽఽదర్యశ మలేన చ।
యథోలేున్న్వృ జ గర్ాాః త్థా తేనేదమావృత్మ్॥
39. ఆవృత్ాం జ్ఞానమేతేన జ్ఞానిన్ధ నిత్ావైర్షణ।
కమరూపేణ కౌాంతేయ! ద్గషూపర్ణణనలేన చ॥
40. మాంద్రియాణి మన్ధ బుద్వాాః అసాధిషాిన ముచాతే।
ఏతైర్షవమోహ్యతేాష్ాః జ్ఞానమావృత్ా ద్వహినమ్॥
41. త్సమత్ త్వమిాంద్రియాణాదౌ నియమా భర్త్ర్ిభ!।
పాపామనాం ప్రజహి హేానాం జ్ఞాన విజ్ఞాన న్న్శ్నమ్॥
42. మాంద్రియాణి పరాణాహాః మాంద్రియేభాాః పర్ాం మనాః।
మనససుి పరా బుద్వాాః యో బుద్వాాః పర్త్సుి సాః॥
43. ఏవాం బుద్వాాః పర్ాం బుద్యాా సాంసిభ్యాతామనమాత్మన్న్।
జహి శ్త్రాం మహాబాహో! కమరూపాం ద్గరాసదమ్॥

ఓాం త్త్సద్వతి, శ్రీ మదాగవద్గుతాసు, ఉపనిష్తుస,

బ్రహ్మవిద్యాయాాం యోగశాసేర శ్రీకృషాణర్జున సాంవాద్వ
కర్మయోగో న్న్మ త్ృతయోఽధ్యాయాః
 INDEX 25

అథ చతుర్యాఽధ్యాయాః

04. జ్ఞానయోగాః

శ్రీ భగవానువాచ:
1. మమాం వివసవతే యోగాం ప్రోకివానహ్ మవాయమ్।
వివసవన్ మనవే ప్రాహ్ మను ర్షక్ష్వవకవేఽబ్ర వత్॥
2. ఏవాం పర్ాంపరాప్రాపిాం మమాం రాజర్ియో విద్గాః।
స కలేనేహ్ మహ్తా యోగోనష్ాాః పర్ాంత్ప!॥
3. స ఏవాయాం మయా తేఽదాయోగాః ప్రోకిాః పురాత్నాః।
భకోిఽసి మే సఖ్య చేతి ర్హ్సాాం హేాత్ద్గత్ిమమ్॥

అర్జున ఉవాచ:
4. అపర్ాం భవ జ జనమ పర్ాం జనమ వివసవత్ాః।
కథమేత్ద్వవజ్ఞనయాాం త్వమాదౌ ప్రోకివానితి॥

శ్రీ భగవానువాచ:
5. బహూని మే వాతతాని జన్న్మని త్వ చార్జున!।
తానాహ్ాం వేద సరావణి న త్వాం వేత్ా పర్ాంత్ప!॥
6. అజోఽప్త సనయవాయాతామ భూతాన్న్మీశ్వర్యఽప్త సన్।
ప్రకృతిాం సవమధిషాియ సాంభవామాాత్మమాయయా॥
 INDEX 26

7. యద్య యద్య హి ధర్మసా గోనిర్ావతి భ్యర్త్!।

అభుాతాానమధర్మసా త్ద్యఽఽతామనాం సృజ్ఞమాహ్మ్॥
8. పర్షత్రాణయ సధూన్న్ాం విన్న్శాయ చ ద్గష్ృతామ్।
ధర్మసాంసాపన్న్రాాయ సాంభవామి యుగే యుగే॥
9. జనమకర్మ చ మే ద్వవాాం ఏవాం యో వేతిి త్త్ిాత్ాః।
త్ాకిా ద్వహ్ాం పునర్ునమ నైతి మామేతి సోఽర్జున!॥
10. వత్రాగభయక్రోధ్యాః మనమయా మాముపాశ్రితాాః।
బహ్వో జ్ఞానత్పస పూతా మద్యావమాగతాాః॥
11. యే యథా మాాం ప్రపదాాంతే తాాం సిథైవ భజ్ఞమాహ్మ్।
మమ వరాిానువర్ిాంతే మనుషాాాః పార్ా! సర్వశ్ాః॥
12. కాంక్షాంత్ాః కర్మణాం సిద్వాాం యజాంత్ మహ్ ద్వవతాాః।
క్షిప్రాం హి మానుష్య లోకే సిద్వార్ావతి కర్మజ్ఞ॥
13. చాతుర్వర్ణాాం మయా సృష్ాాం గుణకర్మవిభ్యగశ్ాః।
త్సా కరాిర్మప్త మాాం విదాాకరాిర్మవాయమ్॥
14. న మాాం కరామణి తోాంపాంతి న మే కర్మఫలే సపృహా।
మతి మాాం యోఽభిజ్ఞన్న్తి కర్మభిర్య స బధాతే॥
15. ఏవాం జ్ఞాతావ కృత్ాం కర్మ పూర్వవర్ప్త ముముక్షుభిాః।
కుర్జ కర్వమవ త్సమత్ త్వాంపూర్వవాః పూర్వత్ర్ాం కృత్మ్॥
16. క్తాంకర్మ క్తమకర్ణమతి కవయోఽపాత్ర మోహితాాః।
త్తేి కర్మ ప్రవక్ష్వామి యజ్ జ్ఞాతావ మోక్షాసేఽశుభ్యత్॥
 INDEX 27

17. కర్మణో హ్ాప్త బోదావాాం బోదావాాం చ వికర్మణాః।

అకర్మణశ్ి బోదావాాం గహ్న్న్ కర్మణో గతిాః॥
18. కర్మణాకర్మ యాః పశ్చాత్ అకర్మణి చ కర్మ యాః।
స బుద్వామాన్ మనుష్యాష్ స యుకిాః కృత్సనకర్మకృత్॥
19. యసా సర్ణవ సమార్ాంభ్యాః కమసాంకలప వర్షుతాాః।
జ్ఞాన్న్గియ దగాకరామణాం త్మాహాః పాండిత్ాం బుధ్యాః॥
20. త్ాకిా కర్మఫల్లసాంగాం నిత్ాత్ృప్ని నిరాశ్రయాః।
కర్మణాభిప్రవృ జిఽప్త నైవ క్తాంచ్చత్ కర్యతి సాః॥
21. నిరాశీర్ాత్చ్చతాితామ త్ాకి సర్వపర్షగ్రహ్ాః।
శారీర్ాం కేవలాం కర్మ కుర్వన్ న్న్ప్నయతి క్తతోుష్మ్॥
22. యదృచాా ల్లభసాంతుష్ాాః దవాంద్యవత జ విమత్సర్ాః।
సమసిసద్యావసిదౌా చ కృతావఽప్త న నిబధాతే॥
23. గత్ సాంగసా ముకిసా జ్ఞాన్న్వసిాత్ చేత్సాః।
యజ్ఞాయాచర్త్ాః కర్మ సమగ్రాం ప్రవిలీయతే॥
24. బ్రహామర్పణాం బ్రహ్మహ్విాః బ్రహామగ్నయ బ్రహ్మణ హత్మ్।
బ్రహ్వమవ తేన గాంత్వాాం బ్రహ్మకర్మసమాధిన్న్॥
25. దైవమేవాపర్ణ యజాాం యోగినాః పర్జాపాసతే।
బ్రహామగయవపర్ణ యజాాం యజ్యానైవోపజుహ్వతి॥
26. శ్రోత్రాద్గనాంద్రియాణానేా సాంయమాగియష్ జుహ్వతి।
శ్బాదద్గన్ విష్యాననేా మాంద్రియాగియష్ జుహ్వతి॥
 INDEX 28

27. సరావణాంద్రియకరామణి ప్రాణకరామణి చాపర్ణ।

ఆత్మసాంయమయోగగ్నయ జుహ్వతి జ్ఞానద్గప్తతే॥
28. ద్రవాయజ్ఞాసిప్నయజ్ఞాాః యోగయజ్ఞా సిథాఽపర్ణ।
సవధ్యాయజ్ఞానయజ్ఞాశ్ి యత్య ససాంశిత్వ్రతాాః॥
29. అపానే జుహ్వతి ప్రాణాం ప్రాణేఽపానాం త్థాఽపర్ణ।
ప్రాణపానగత ర్జధ్యవ ప్రాణయామ పరాయణాః॥
30. అపర్ణ నియతాహారాాః ప్రాణన్ ప్రాణేష్ జుహ్వతి।
సర్ణవఽపేాతే యజావిదాః యజాక్షప్తత్కలమషాాః ॥
31. యజాశిషాామృత్భుజాః యాాంతి బ్రహ్మ సన్న్త్నమ్।
న్న్యాం లోకోఽసిాయజాసా కు జఽనాాః కుర్జసత్ిమ!॥
32. ఏవాం బహవిధ్య యజ్ఞాాః విత్తా బ్రహ్మణో ముఖ్య।
కర్మజ్ఞన్ విద్వా తాన్ సరావన్ ఏవాం జ్ఞాతావ విమోక్షాసే॥
33. శ్రేయాన్ ద్రవామయాదాజ్ఞాత్ జ్ఞానయజాాః పర్ాంత్ప!।
సర్వాం కరామఖిలాం పార్ా! జ్ఞానే పర్షసమాపాతే॥
34. త్ద్వవద్వా ప్రణిపాతేన పర్షప్రశ్చయ న సేవయా।
ఉపద్వక్షాాంతి తే జ్ఞానాం జ్ఞానినసిత్ిాదర్షశనాః॥
35. యజ్ జ్ఞాతావ న పునర్యమహ్ాం ఏవాం యాసాసి పాాండవ!।
యేన భూతానాశ్చష్యణ ద్రక్షాసాత్మనాథో మయి॥
36. అప్త చేదసి పాపేభాాః సర్ణవభాాః పాపకృత్ిమాః।
సర్వాం జ్ఞానపోవేనైవ వృజినాం సాంత్ర్షష్ాసి॥
 INDEX 29

37. యథైధ్యాంసి సమిదోాఽగియాః భసమసతుకర్జతేఽర్జున।

జ్ఞాన్న్గియ ససర్వకరామణి భసమసతుకర్జతే త్థా॥
38. న హి జ్ఞానేన సదృశ్ాం పవిత్రమిహ్ విదాతే।
త్త్సాయాం యోగసాంసిదాాః కలేన్న్త్మని విాందతి॥
39. శ్రద్యావాన్ లభతే జ్ఞానాం త్త్పర్ాః సాంయతేాంద్రియాః।
జ్ఞానాం లబాాా పరాాం శాాంతిాం అచ్చర్ణణధిగచాతి॥
40. అజాశాిశ్రదదధ్యనశ్ి సాంశ్యాతామ వినశ్ాతి।
న్న్యాం లోకోఽసిి న పర్ాః న సుఖ్ాం సాంశ్యాత్మనాః॥
41. యోగసనయాసి కరామణాం జ్ఞానసాంఛనయసాంశ్యమ్।
ఆత్మవాంత్ాం న కరామణి నిబధయాంతి ధనాంజయ!॥
42. త్సమదజ్ఞానసాంభూత్ాం హ్ృత్సాాం జ్ఞాన్న్సిన్న్ఽఽత్మనాః।
ఛత్వవనాం సాంశ్యాం యోగాం ఆతిషోితిిష్ి భ్యర్త్!॥

ఓాం త్త్సద్వతి, శ్రీ మదాగవద్గుతాసు, ఉపనిష్తుస,

బ్రహ్మవిద్యాయాాం యోగశాసేర శ్రీకృషాణర్జున సాంవాద్వ
జ్ఞానయోగో న్న్మ చతుర్యాఽధ్యాయాః
 INDEX 30

అథ పాంచమోఽధ్యాయాః

05. కర్మసన్న్యాస యోగాః

అర్జున ఉవాచ:
1. సన్న్యాసాం కర్మణాం కృష్ణ! పునర్యాగాం చ శ్ాంససి।
యచేాేయ ఏత్యోర్ణకాం త్నేమ బ్రూహి సునిశిిత్మ్॥

శ్రీ భగవానువాచ:
2. సన్న్యాసాః కర్మయోగశ్ి నిశ్చశేయసకరావుభౌ।
త్యోసుి కర్మసన్న్యాసత్ కర్మయోగో విశిష్ాతే॥
3. జ్యాయ సస నిత్ాసన్న్యాసీ యో న ద్వవషిా న కాంక్షతి।
నిర్దాాందోవ హి మహాబాహో! సుఖ్ాం బాంధ్యత్పేముచాతే॥
4. సాంఖ్ాయోగ్న పృథగుల్లాః ప్రవదాంతి న పాండితాాః।
ఏకమపాాసిాత్ాః సమాక్ ఉభయోర్షవాందతే ఫలమ్॥
5. యతాసాంఖవాాః ప్రాపాతే సానాం త్దోాగైర్ప్త గమాతే।
ఏకాం సాంఖ్ాాం చ యోగాం చ యాః పశ్ాతి స పశ్ాతి॥
6. సన్న్యాససుి మహాబాహో! ద్గాఃఖ్మాపుిమయోగత్ాః।
యోగయుకోి మునిర్ుేహ్మ నచ్చర్ణణధిగచాతి॥
7. యోగయుకోి విశుద్యాతామ విజితాతామజితేాంద్రియాః।
సర్వభూతాత్మభూతాతామ కుర్వనయప్త న తోపాతే॥
 INDEX 31

8. నైవ క్తాంచ్చత్ కర్యమీతి యుకోి మనేాత్ త్త్ిావిత్।

పశ్ాన్ శ్ృణవన్ సపృశ్న్ జిఘ్రన్ అశ్యన్ గచాన్ సవపన్ శ్వసన్॥
9. ప్రలపన్ విసృజన్ గృహ్ణన్ ఉనిమష్న్ నిమిష్నయప్త।
మాంద్రియాణాంద్రియార్ణాష్ వర్ిాంత్ మతి ధ్యర్యన్॥
10. బ్రహ్మణాధ్యయ కరామణి సాంగాం త్ాకిా కర్యతి యాః।
తోపాతే న స పాపేన పదమపత్రమివాాంభస॥
11. కయేన మనస బుద్యాా కేవలైర్షాంద్రియైర్ప్త।
యోగినాః కర్మ కుర్వాంతి సాంగాం త్ాకిాత్మశుదాయే॥
12. యుకిాః కర్మఫలాం త్ాకిా శాాంతి మాప్నయతి నైషిికీమ్।
అయుకిాః కమకర్ణణ ఫలే సకోి నిబధాతే॥
13. సర్వకరామణి మనస సనయాసాసేి సుఖ్ాం వశీ।
నవద్యవర్ణ పుర్ణ ద్వపత నైవ కుర్వనయ కర్యన్॥
14. న కర్ిృత్వాం న కరామణి లోకసా సృజతి ప్రభుాః।
న కర్మఫలసాంయోగాం సవభ్యవసుి ప్రవర్ితే॥
15. న్న్దతేి కసాచ్చత్ పాపాంన చైవ సుకృత్ాం విభుాః।
అజ్ఞానేన్న్వృత్ాం జ్ఞానాం తేన ముహ్ాాంతి జాంత్వాః॥
16. జ్ఞానేన తు త్దజ్ఞానాం యేషాాం న్న్శిత్మాత్మనాః।
తేషామాద్వత్ావజ్ జ్ఞానాం ప్రకశ్యతి త్త్పర్మ్॥
17. త్ద్గుదాయసిద్యతామనాః త్నియషాిసిత్పరాయణాః।
గచాాంత్ాపునరావృతిిాం జ్ఞాననిరూాత్కలమషాాః॥
 INDEX 32

18. విద్యావినయసాంపనేయ బ్రాహ్మణే గవి హ్సిిని।

శుని చైవ శ్వపాకే చ పాండితా ససమదర్షశనాః॥
19. మహైవ తైర్షుత్ ససర్ుాః యేషాాం సమేా సిాత్ాం మనాః।
నిర్యదష్ాం హి సమాం బ్రహ్మ త్సమద్ బ్రహ్మణి తే సిాతాాః॥
20. న ప్రహ్ృష్యాతిపేయాం ప్రాపా న్ధద్వవజ్యతాపేపా చాప్రియమ్।
సిార్బుద్వార్సమూమఢాః బ్రహ్మవిదుేహ్మణి సిాత్ాః॥
21. బాహ్ాసపర్ణశష్వసకితామ విాందతాాత్మని యతుసఖ్మ్।
స బ్రహ్మయోగయుకితామ సుఖ్మక్షయమశుయతే॥
22. యే హి సాంసపర్శజ్ఞ భ్యగాః ద్గాఃఖ్యోనయ ఏవ తే।
ఆదాాంత్వాంత్ాః కౌాంతేయ! న తేష్ ర్మతే బుధాః॥
23. శ్కోయతహైవ యసోసఢాం ప్రాకశరీర్ విమోక్షణత్।
కమక్రోధ్యదావాం వేగాం స యుకి సస సుఖ నర్ాః॥
24. యోఽ౦త్ సుసఖోఽ౦త్రారామాః త్థాఽ౦త్ర్యుాతిర్ణవ యాః।
స యోగీ బ్రహ్మనిరావణాం బ్రహ్మభూ జఽధిగచాతి॥
25. లభాంతే బ్రహ్మనిరావణాం ఋష్యాః క్షీణకలమషాాః।
ఛనయద్వవధ్య యతాతామనాః సర్వభూత్హితే ర్తాాః॥
26. కమక్రోధ వియుకిన్న్ాం యతన్న్ాం యత్చేత్సమ్।
అభి జ బ్రహ్మనిరావణాం వర్ితే విద్వతాత్మన్న్మ్॥
27. సపరాశన్కృతావ బహిరాుహాాన్ చక్షుశ్వవా
ి ాంత్ర్ణ భ్రువోాః।
ప్రాణపానౌ సమౌ కృతావ న్న్సభాాంత్ర్చార్షణౌ॥
 INDEX 33

28. యతేాంద్రియ మన్ధబుద్వాాః మునిర్యమక్షపరాయణాః।

విగతేచాా భయక్రోధాః య ససద్య ముకి ఏవ సాః॥
29. భ్యకిర్ాం యజా త్పసాం సర్వలోక మహేశ్వర్మ్।
సుహ్ృదాం సర్వభూతాన్న్ాం జ్ఞాతావ మాాం శాాంతి మృచాతి॥

ఓాం త్త్సద్వతి, శ్రీ మదాగవద్గుతాసు, ఉపనిష్తుస,

బ్రహ్మవిద్యాయాాం, యోగశాసేర, శ్రీకృషాణర్జున సాంవాద్వ,
కర్మసన్న్యాసయోగోన్న్మ పాంచమోఽధ్యాయాః॥
 INDEX 34

అథ ష్షోిఽధ్యాయాః

06. ఆత్మసాంయమయోగాః (ధ్యానయోగాః)

శ్రీ భగవానువాచ:
1. అన్న్శ్రిత్ాః కర్మఫలాం కర్ాాం కర్మ కర్యతియాః।
స సన్న్యాసీ చ యోగీ చ న నిర్గియర్యచాక్రియాః॥
2. యాం సన్న్యాసమితి ప్రాహాః యోగాం త్ాం విద్వా పాాండవ!।
న హ్ాసనయాసి సాంకలపాః యోగీ భవతి కశ్ిన॥
3. ఆర్జర్జక్షోర్జమనేర్యాగాం కర్మ కర్ణముచాతే।
యోగరూఢసా త్స్వావ శ్మాః కర్ణముచాతే॥
4. యద్య హి నేాంద్రియార్ణాష్ న కర్మసవనుష్జుతే।
సర్వసాంకలపసన్న్యాసీ యోగరూఢసిదోచాతే॥
5. ఉదార్ణద్యత్మన్న్ఽఽతామనాం న్న్తామనమవసదయేత్।
ఆత్వమవ హాాత్మన్ధ బాంధ్ాః ఆత్వమవ ర్షపురాత్మనాః॥
6. బాంధ్రాతామఽత్మనసిసా యేన్న్త్వమవాత్మన్న్ జిత్ాః।
అన్న్త్మనసుి శ్త్రతేవ వర్ణితాత్వమవ శ్త్రవత్॥
7. జితాత్మనాః ప్రశాాంత్సా పర్మాతామ సమాహిత్ాః।
శీ జష్ణ సుఖ్ద్గాఃఖ్యష్ త్థా మాన్న్పమానయోాః॥
8. జ్ఞానవిజ్ఞానత్ృపాితామ కూటసోా విజితేాంద్రియాః।
యుకి మతుాచాతే యోగీ సమలోషాాశ్మ కాంచనాః॥
 INDEX 35

9. సుహ్ృనిమత్రార్జాద్యసీన మధాసాద్వవష్ాబాంధ్ష్॥
సధ్ష్వప్త చ పాపేష్ సమబుద్వా ర్షవశిష్ాతే॥
10. యోగీ యుాంజీత్ సత్త్ాం ఆతామనాం ర్హ్సి సిాత్ాః।
ఏకకీ యత్చ్చతాితామ నిరాశీర్పర్షగ్రహ్ాః॥
11. శుచౌ ద్వశ్చ ప్రతిషాిపా సిార్మాసనమాత్మనాః।
న్న్తుాచ్చాేత్ాం న్న్తినచాం చైల్లజినకుశ్లత్ిర్మ్॥
12. త్త్రైకగ్రాం మనాః కృతావ యత్చ్చతేిాంద్రియక్రియాః।
ఉపవిశాాసనే యుాంజ్ఞాత్ యోగమాత్మ విశుదాయే॥
13. సమాం కయశిర్యగ్రీవాం ధ్యర్యనయచలాం సిార్ాః।
సాంప్రేక్షా న్న్సికగ్రాం సవాం ద్వశ్శాినవలోకయన్॥
14. ప్రశాాంతాతామ విగత్భీాః బ్రహ్మచార్షవ్రతే సిాత్ాః।
మనససాంయమా మచ్చిత్ిాః యుకి ఆసీత్ మత్పర్ాః॥
15. యుాంజనేయవాం సద్యఽఽతామనాం యోగీ నియత్మానసాః।
శాాంతిాం నిరావణపర్మాాం మత్సాంసామధిగచాతి॥
16. న్న్త్ాశ్యత్సుి యోగోఽసిి నచైకాంత్మనశ్యత్ాః।
న చాతిసవపయశీలసా జ్ఞగ్ర జ నైవ చార్జున!॥
17. యుకిహార్విహార్సా యుకి చేష్ాసా కర్మసు!।
యుకిసవపాయవబోధసా యోగో భవతి ద్గాఃఖ్హా॥
18. యద్య వినియత్ాం చ్చత్ిాం ఆత్మనేావావతిష్ితే।
నిససపృహ్ాః సర్వకమేభాాః యుకి మతుాచాతే త్ద్య॥
 INDEX 36

19. యథా ద్గప్న నివాత్సాాః నేాంగతే సోపమా సమృతా।

యోగిన్ధ యత్చ్చత్ిసా యుాంజ జ యోగమాత్మనాః॥
20. యత్రోపర్మతే చ్చత్ిాం నిర్జదాాం యోగసేవయా।
యత్ర చైవాత్మన్న్ఽఽతామనాం పశ్ాన్న్యత్మని తుష్ాతి॥
21. సుఖ్మాత్ాాంతికాం యత్ిత్ బుద్వాగ్రాహ్ామతాంద్రియమ్।
వేతిి యత్ర న చైవాయాం సిాత్శ్ిలతి త్త్ిాత్ాః॥
22. యాం లబాాా చాపర్ాం ల్లభాం మనాతే న్న్ధికాం త్త్ాః।
యసిమన్ సిా జ న ద్గాఃఖ్యన గుర్జణఽప్త విచాలాతే॥
23. త్ాం విద్యాద్గదాఃఖ్సాంయోగ వియోగాం యోగసాంజిాత్మ్।
స నిశ్ియేన యోకివాాః యోగోఽనిర్షవణణచేత్స॥
24. సాంకలపప్రభవాన్ కమాన్ త్ాకిా సరావనశ్చష్త్ాః।
మనసైవేాంద్రియగ్రామాం వినియమా సమాంత్త్ాః॥
25. శ్నై శ్శనైర్జపర్మేత్ బుద్యాా ధృతిగృపతత్యా।
ఆత్మసాంసాాం మనాః కృతావ న క్తాంచ్చదప్త చ్చాంత్యేత్॥
26. య జ య జ నిశ్ిర్తి మనశ్ిాంచల మసిార్మ్।
త్త్సి జ నియమ్వాత్త్ ఆత్మనేావ వశ్ాం నయేత్॥
27. ప్రశాాంత్మనసాం హేానాం యోగినాం సుఖ్ముత్ిమమ్।
ఉపైతి శాాంత్ర్జసాం బ్రహ్మభూత్ మకలమష్మ్॥
28. యుాంజనేయవాం సద్యఽఽతామనాం యోగీ విగత్కలమష్ాః।
సుఖ్యన బ్రహ్మసాంసపర్శాం అత్ాాంత్ాం సుఖ్మశుయతే॥
 INDEX 37

29. సర్వభూత్సామాతామనాం సర్వభూతాని చాత్మని।

ఈక్షతే యోగయుకితామ సర్వత్ర సమదర్శనాః॥
30. యో మాాం పశ్ాతి సర్వత్ర సర్వాం చ మయి పశ్ాతి।
త్సాహ్ాం న ప్రణశాామి స చ మే న ప్రణశ్ాతి॥
31. సర్వభూత్సిాత్ాం యో మాాం భజతేాకత్వమాసిాత్ాః।
సర్వథా వర్ిమాన్ధఽప్త స యోగీ మయి వర్ితే॥
32. ఆతౌమపమేాన సర్వత్ర సమాం పశ్ాతి యోఽర్జున!।
సుఖ్ాం వా యద్వ వా ద్గాఃఖ్ాం స యోగీ పర్మో మత్ాః॥

అర్జున ఉవాచ:
33. యోఽయాం యోగసిాయా ప్రోకిాః సమేాన మధ్సూదన!।
ఏత్సాహ్ాం న పశాామి చాంచలతావతిసాతిాం సిారామ్॥
34. చాంచలాం హి మనాః కృష్ణ! ప్రమాథి బలవదదృఢమ్।
త్సాహ్ాం నిగ్రహ్ాం మనేా వాయోర్షవ సుద్గష్కర్మ్॥

శ్రీ భగవానువాచ:
35. అసాంశ్యాం మహాబాహో! మన్ధ ద్గర్షయగ్రహ్ాం చలమ్।
అభ్యాసేన తు కౌాంతేయ వైరాగేాణ చ గృహ్ాతే॥
36. అసాంయతాత్మన్న్ యోగాః ద్గషాపేప మతి మే మతిాః।
వశాాత్మన్న్ తు యత్తా శ్కోాఽవాపుిముపాయత్ాః॥
 INDEX 38

అర్జున ఉవాచ:
37. అయతి శ్శేదాయోపేత్ాః యోగ చితోత్ మానసాః।
అప్రాపా యోగసాంసిద్వాాం కాం గతిాం కృష్ణ! గచాతి॥
38. కచ్చిన్ధయ భయవిభ్రష్ాాః ఛన్న్య భ్రమివ నశ్ాతి।
అప్రతిషోి మహాబాహో! విమూఢో బ్రహ్మణాః పథి॥
39. ఏత్నేమ సాంశ్యాం కృష్ణ! ఛేతుి మర్హసాశ్చష్త్ాః।
త్వదనా ససాంశ్యసాసా ఛేతాి న హాపపదాతే॥

శ్రీ భగవానువాచ:
40. పార్ా! నైవేహ్ న్న్ముత్ర విన్న్శ్సిసా విదాతే।
న హి కల్లాణకృత్కశిిత్ ద్గర్ుతిాం తాత్! గచాతి॥
41. ప్రాపా పుణాకృతాాం లోకన్ ఉషితావ శాశ్వతాః సమాాః।
శుచీన్న్ాం శ్రీమతాాం గేహే యోగభ్రషోాఽభిజ్ఞయతే॥
42. అథవా యోగిన్న్మేవ కులే భవతి ధీమతామ్।
ఏత్ద్వా ద్గర్ోభత్ర్ాం లోకే జనమ యద్గదృశ్మ్॥
43. త్త్ర త్ాం బుద్వాసాంయోగాం లభతే పర్వద్వహికమ్।
యత్తే చ త్ జ భూయాః సాంసిదౌా కుర్జనాందన॥
44. పూరావభ్యాసేన తేనైవ హ్రియతే హ్ావశ్లఽప్త సాః।
జిజ్ఞాసుర్ప్తయోగసా శ్బదబ్రహామతివర్ితే॥
45. ప్రయతాయదాత్మానసుి యోగీ సాంశుదాక్తతోుష్ాః।
అనేకజనమ సాంసిదాాః త్ జ యాతి పరాాం గతిమ్॥
 INDEX 39

46. త్పసివభ్యాఽధికో యోగీ జ్ఞానిభ్యాఽప్త మ జఽధికాః।

కర్షమభాశాిధికో యోగీ త్సమదోాగీ భవార్జున!॥
47. యోగిన్న్మప్త సర్ణవషాాం మదుతేన్న్ాంత్రాత్మన్న్!
శ్రద్యావాన్ భజతే యో మాాం స మే యుకిత్మో మత్ాః॥

ఓాం త్త్సద్వతి, శ్రీ మదాగవద్గుతాసు, ఉపనిష్తుస,

బ్రహ్మవిద్యాయాాం, యోగశాసేర, శ్రీకృషాణర్జున సాంవాద్వ,
ఆత్మసాంయమయోగో న్న్మ ష్షోిఽధ్యాయాః
 INDEX 40

అథ సపిమోఽధ్యాయాః

07. జ్ఞాన విజ్ఞానయోగాః

శ్రీభగవానువాచ:
1. మయాాసకిమన్న్ాః పార్ా! యోగాం యుాంజన్ మద్యశ్రయాః।
అసాంశ్యాం సమగ్రాం మాాం యథా జ్ఞాసాసి త్చాృణ॥
2. జ్ఞానాం తేఽహ్ాం సవిజ్ఞానాం మదాం వక్ష్వామాశ్చష్త్ాః।
యజ్జ్ఞాతావ నేహ్ భూయోఽనాత్ జ్ఞాత్వా మవశిష్ాతే॥
3. మనుషాాణాం సహ్స్రేష్ కశిిదాత్తి సిదాయే।
యత్తామప్త సిద్యాన్న్ాం కశిిన్న్మాం వేతిి త్త్ిాత్ాః॥
4. భూమిరాప్నఽనలో వాయుాః ఖ్ాం మన్ధ బుద్వార్ణవ చ।
అహ్ాంకర్ మతయాం మే భిన్న్య ప్రకృతిర్ష్ాధ్య॥
5. అపర్ణయ మిత్సిాన్న్ాాం ప్రకృతిాం విద్వా మే పరామ్।
జీవభూతాాం మహాబాహో! యయేదాం ధ్యర్ాతే జగత్॥
6. ఏత్దోానని భూతాని సరావణతుాపధ్యర్య।
అహ్ాం కృత్సనసా జగత్ాః ప్రభవాః ప్రలయసిథా॥
7. మత్ిాః పర్త్ర్ాం న్న్నాత్ క్తాంచ్చదసిి ధనాంజయ!।
మయి సర్వమిదాం ప్రోత్ాం సూత్రే మణిగణ మవ॥
8. ర్సోఽహ్మపుస కౌాంతేయ! ప్రభ్యఽసిమ శ్శిసూర్ాయోాః।
ప్రణవ ససర్వవేద్వష్ శ్బదాః ఖ్య పర్జష్ాం నృష్॥
 INDEX 41

9. పుణోా గాంధాః పృథివాాాం చ తేజశాిసిమ విభ్యవసౌ।

జీవనాం సర్వభూతేష్ త్పశాిసిమ త్పసివష్॥
10. బీజాం మాాం సర్వభూతాన్న్ాం విద్వా పార్ా! సన్న్త్నమ్।
బుద్వార్జుద్వమ
ా తామసిమ తేజసేిజసివన్న్మహ్మ్॥
11. బలాం బలవతాాం చాహ్ాం కమరాగవివర్షుత్మ్।
ధరామవిర్జదోా భూతేష్ కమోఽసిమ భర్త్ర్ిభ॥
12. యే చైవ సతిిాక భ్యవాాః రాజస సిమసశ్ియే।
మత్ి ఏవేతి తానివద్వా న త్వహ్ాం తేష్ తే మయి॥
13. త్రిభిర్జుణమయైరాావైాః ఏభిాః సర్వమిదాం జగత్।

మోహిత్ాం న్న్భిజ్ఞన్న్తి మామేభాాః పర్మవాయమ్॥

14. దైవ హేాషా గుణమయీ మమ మాయా ద్గర్త్ాయా।
మామేవ యే ప్రపదాాంతే మాయామేతాాం త్ర్ాంతి తే॥
15. న మాాం ద్గష్ృతిన్ధ మూఢాః ప్రపదాాంతే నరాధమాాః।
మాయయాఽపహ్ృత్జ్ఞాన్న్ాః ఆసుర్ాం భ్యవమాశ్రితాాః॥
16. చతుర్షవధ్య భజాంతే మాాం జన్న్ాః సుకృతిన్ధఽర్జున!
ఆర్యి జిజ్ఞాసుర్రాారీా జ్ఞాన చ భర్త్ర్ిభ!॥
17. తేషాాం జ్ఞాన నిత్ాయుకిాః ఏక భక్తిర్షవశిష్ాతే।
ప్రియో హి జ్ఞానిన్ధఽత్ార్ాాం అహ్ాం స చ మమ ప్రియాః॥
18. ఉద్యరా ససర్వ ఏవైతే జ్ఞాన తావత్వమవ మే మత్మ్।
ఆసిాత్ సస హి యుకితామ మామేవానుత్ిమాాం గతిమ్॥
 INDEX 42

19. బహూన్న్ాం జనమన్న్మాంతే జ్ఞానవాన్ మాాం ప్రపదాతే।

వాసుద్వవ ససర్వమితి స మహాతామ సుద్గర్ోభాః॥
20. కమై స్వి స్విర్హృత్జ్ఞాన్న్ాః ప్రపదాాంతేఽనాద్వవతాాః।
త్ాం త్ాం నియమమాసాయ ప్రకృతాా నియతా ససాయా॥
21. యో యో యాాంయాాంత్నుాం భకిాః శ్రదాయాఽర్షితుమిచాతి।
త్సా త్సాచల్లాం శ్రద్యాాం తామేవ విదధ్యమాహ్మ్॥
22. స త్యా శ్రదాయా యుకిాః త్సారాధన మీహ్తే।
లభతే చ త్త్ాః కమాన్ మయైవ విహితాన్ హి తాన్॥
23. అాంత్వతుి ఫలాం తేషాాం త్దావత్ాలపమేధసమ్।
ద్వవాన్ ద్వవయజో యాాంతి మదాకి యాాంతి మామప్త॥
24. అవాకిాం వాక్తిమాపనయాం మనాాంతే మామబుదాయాః।
పర్ాం భ్యవమజ్ఞనాంత్ాః మమావాయమనుత్ిమమ్॥
25. న్న్హ్ాం ప్రకశ్ ససర్వసా యోగమాయా సమావృత్ాః।
మూఢోఽయాం న్న్భిజ్ఞన్న్తి లోకో మామజమవాయమ్॥
26. వేద్యహ్ాం సమతతాని వర్ిమాన్న్ని చార్జున!।
భవిషాాణి చ భూతాని మాాం తు వేద న కశ్ిన॥
27. మచాాద్వవష్ సముతేాన దవాందవమోహేన భ్యర్త్!।
సర్వభూతాని సమోమహ్ాం సర్ణు యాాంతి పర్ాంత్ప!॥
28. యేషాాం త్వాంత్గత్ాం పాపాం జన్న్న్న్ాం పుణాకర్మణమ్।
తే దవాందవమోహ్నిర్జమకిాః భజాంతే మాాం దృఢవ్రతాాః॥
 INDEX 43

29. జరామర్ణ మోక్ష్వయ మామాశ్రిత్ా యత్ాంతి యే

తే బ్రహ్మ త్ద్వవద్గాః కృత్సనాం అధ్యాత్మాం కర్మ చాఖిలమ్॥
30. సధిభూతాధిదైవాం మాాం సధియజాాం చ యే విద్గాః।
ప్రయాణకలేఽప్త చ మాాం తే విద్గర్జాకిచేత్సాః॥

ఓాం త్త్సద్వతి, శ్రీ మదాగవద్గుతాసు, ఉపనిష్తుస,

బ్రహ్మవిద్యాయాాం, యోగశాసేర, శ్రీకృషాణర్జున సాంవాద్వ,
జ్ఞానవిజ్ఞానయోగోన్న్మ సపిమోఽధ్యాయాః
 INDEX 44

అథ అష్ామోఽధ్యాయాః

08. అక్షర్ పర్బ్రహ్మయోగాః (అభ్యాసయోగాః)

అర్జున ఉవాచ:
1. క్తాం త్దుేహ్మ క్తమధ్యాత్మాం క్తాం కర్మ పుర్జషోత్ిమ!।
అధిభూత్ాం చ క్తాం ప్రోకిాం అధిదైవాం క్తముచాతే॥
2. అధియజాాః కథాం కోఽత్ర ద్వహేఽసిమన్ మధ్సూదన!।
ప్రయాణకలే చ కథాం జ్యాయోఽసి నియతాత్మభిాః॥

శ్రీభగవానువాచ:
3. అక్షర్ాం బ్రహ్మ పర్మాం సవభ్యవోఽధ్యాత్మముచాతే।
భూత్భ్యవోదావకర్ాః విసర్ుాః కర్మ సాంజిాత్ాః॥
4. అధిభూత్ాం క్షర్య భ్యవాః పుర్జష్శాిధిదైవత్మ్।
అధియజోాఽహ్మేవాత్ర ద్వహే ద్వహ్భృతాాం వర్!॥
5. అాంత్కలే చ మామేవ సమర్న్ ముకిా కలేవర్మ్।
యాః ప్రయాతి స మద్యావాం యాతి న్న్సిాత్ర సాంశ్యాః॥
6. యాం యాం వాఽప్త సమర్న్ భ్యవాంత్ాజత్ాాంతే కలేవర్మ్।
త్ాం త్మేవైతి కౌాంతేయ సద్య త్ద్యావభ్యవిత్ాః॥
7. త్సమత్సర్ణవష్ కలేష్ మామనుసమర్ యుధా చ।
మయార్షపత్ మన్ధబుద్వాాః మామేవైష్ాసాసాంశ్యాః॥
 INDEX 45

8. అభ్యాసయోగయుకేిన చేత్స న్న్నాగమిన్న్।

పర్మాం పుర్జష్ాం ద్వవాాం యాతి పారాానుచ్చాంత్యన్॥
9. కవిాం పురాణమనుశాసితార్ాం
అణోర్ణయాాంసమనుసమర్ణదాాః।
సర్వసా ధ్యతార్మచ్చాంత్ారూపాం
ఆద్వత్ావర్ణాం త్మసాః పర్సిత్॥
10. ప్రయాణకలే మనసఽచలేన
భకిా యుకోి యోగబలేన చైవ।
భ్రువోర్మధ్యా ప్రాణమావేశ్ా సమాక్
సత్ాం పర్ాం పుర్జష్ముపైతి ద్వవామ్॥
11. యదక్షర్ాం వేదవిదో వదాంతి
విశ్ాంతి యదాత్యో వత్రాగాః।
యద్వచాాం జ బ్రహ్మచర్ాాం చర్ాంతి
త్తేి పదాం సాంగ్రహేణ ప్రవక్షేా॥
12. సర్వద్యవరాణి సాంయమా మన్ధ హ్ృద్వ నిర్జధాచ।
మూరాానాధ్యయాత్మనాః ప్రాణాం ఆసిా జ యోగధ్యర్ణమ్॥
13. ఓమితేాకక్షర్ాం బ్రహ్మ వాాహ్ర్న్ మామనుసమర్న్।
యాః ప్రయాతి త్ాజన్ ద్వహ్ాం స యాతి పర్మాాం గతిమ్॥
14. అననాచేతా ససత్త్ాం యో మాాం సమర్తి నిత్ాశ్ాః।
త్సాహ్ాం సులభాః పార్ా! నిత్ాయుకిసా యోగినాః॥
 INDEX 46

15. మాముపేత్ా పునర్ునమ ద్గాఃఖ్యలయ మశాశ్వత్మ్।

న్న్పుయవాంతి మహాతామనాః సాంసిద్వాాం పర్మాాం గతాాః॥
16. ఆ బ్రహ్మభువన్న్లోోకాః పునరావర్షిన్ధఽర్జున!।
మాముపేత్ా తు కౌాంతేయ! పునర్ునమ న విదాతే॥
17. సహ్స్రయుగ పర్ాాంత్ాం అహ్ర్ాదుేహ్మణో విద్గాః।
రాత్రిాం యుగ సహ్స్రాంతాాం తేఽహోరాత్రవిదో జన్న్ాః॥
18. అవాకిదవాకియ ససరావాః ప్రభవాంత్ాహ్రాగమే।
రాత్రాాగమే ప్రలీయాంతే త్త్రైవావాకి సాంజాకే॥
19. భూత్గ్రామ సస ఏవాయాం భూతావ భూతావ ప్రలీయతే।
రాత్రాాగమేఽవశ్ాః పార్ా! ప్రభవత్ాహ్రాగమే॥
20. పర్సిసమతుి భ్యవోఽనాాః అవాకోిఽవాకిత్సన్న్త్నాః।
యసస సర్ణవష్ భూతేష్ నశ్ాతుస న వినశ్ాతి॥
21. అవాకోిఽక్షర్ మతుాకిాః త్మాహాః పర్మాాం గతిమ్।
యాం ప్రాపా న నివర్ిాంతే త్ద్యామ పర్మాం మమ॥
22. పుర్జష్సస పర్ాః పార్ా! భకిా లభాసిాననాయా।
యసాాంత్ససాని భూతాని యేన సర్వమిదాం త్త్మ్॥
23. యత్ర కలే త్వన్న్వృతిిాం ఆవృతిిాం చైవ యోగినాః।
ప్రయాతా యాాంతి త్ాం కలాం వక్ష్వామి భర్త్ర్ిభ!॥
24. అగియర్యుాతిర్హ్ శుశకోాః ష్ణమస ఉత్ిరాయణమ్।
త్త్ర ప్రయాతా గచాాంతి బ్రహ్మ బ్రహ్మవిదో జన్న్ాః॥
 INDEX 47

25. ధూమో రాత్రిసిథా కృష్ణాః ష్ణమస దక్షిణయనమ్।

త్త్ర చాాంద్రమసాం జోాతిాః యోగీ ప్రాపా నివర్ితే॥
26. శుకోకృష్యణ గత హేాతే జగత్ శాశశ్వతే మతే।
ఏకయా యాత్ాన్న్వృతిిాం అనాయాఽఽవర్ితే పునాః॥
27. నైతే సృత పార్ా! జ్ఞనన్ యోగీ ముహ్ాతి కశ్ిన।
త్సమత్సర్ణవష్ కలేష్ యోగయుకోి భవార్జున!॥
28. వేద్వష్ యజ్యాష్ త్పసుస చైవ
ద్యనేష్ యతుపణాఫలాం ప్రద్వష్ామ్।
అతేాతి త్త్సర్వమిదాం విద్వతావ
యోగీ పర్ాం సానముపైతి చాదామ్॥

ఓాం త్త్సద్వతి, శ్రీ మదాగవద్గుతాసు, ఉపనిష్తుస,

బ్రహ్మవిద్యాయాాం, యోగశాసేర, శ్రీకృషాణర్జున సాంవాద్వ,
అక్షర్పర్బ్రహ్మయోగోన్న్మ అష్ామోఽధ్యాయాః
 INDEX 48

అథ నవమోఽధ్యాయాః

09. రాజవిద్యారాజగుహ్ాయోగాః

శ్రీభగవానువాచ:
1. మదాం తు తే గుహ్ాత్మాం ప్రవక్ష్వామానసూయవే।
జ్ఞానాం విజ్ఞాన సహిత్ాం యజ్జ్ఞాతావ మోక్షాసేఽశుభ్యత్॥
2. రాజవిద్యా రాజగుహ్ాాం పవిత్రమిదముత్ిమమ్।
ప్రత్ాక్ష్వవగమాం ధర్మాాం సు సుఖ్ాం కర్జిమవాయమ్॥
3. అశ్రదదధ్యన్న్ాః పుర్జషాాః ధర్మసాసా పర్ాంత్ప!।
అప్రాపా మాాం నివర్ిాంతే మృతుాసాంసర్వర్ిాని॥
4. మయా త్త్మిదాం సర్వాం జగదవాకిమూర్షిన్న్।
మతాసాని సర్వభూతాని న చాహ్ాం తేష్వవసిాత్ాః॥
5. న చ మతాాుని భూతాని పశ్ా మే యోగమైశ్వర్మ్।
భూత్భృనయ చ భూత్సాాః మమాతామ భూత్భ్యవనాః॥
6. యథాఽఽకశ్సిా జ నిత్ాాం వాయు ససర్వత్రగో మహాన్।
త్థా సరావణి భూతాని మతాాునతుాపధ్యర్య॥
7. సర్వభూతాని కౌాంతేయ! ప్రకృతిాం యాాంతి మామికమ్।
కలపక్షయే పునసిని కల్లపదౌ విసృజ్ఞమాహ్మ్॥
8. ప్రకృతిాం సవమవష్ాభా విసృజ్ఞమి పునాః పునాః।
భూత్గ్రామమిమాం కృత్సనాం అవశ్ాం ప్రకృతేర్వశాత్॥
 INDEX 49

9. న చ మాాం తాని కరామణి నిబధయాంతి ధనాంజయ!।

ఉద్యసీనవద్యసీనాం అసకిాం తేష్ కర్మసు॥
10. మయాఽధాక్షేణ ప్రకృతిాః సూయతే స చరాచర్మ్।
హేతున్న్ఽనేన కౌాంతేయ! జగద్వవపర్షవర్ితే॥
11. అవజ్ఞనాంతి మాాం మూఢాః మానుషీాం త్నుమాశ్రిత్మ్।
పర్ాం భ్యవమజ్ఞనాంత్ాః మమ భూత్మహేశ్వర్మ్॥
12. మోఘ్నశా మోఘకరామణాః మోఘజ్ఞాన్న్ విచేత్సాః।
రాక్షసీమాసురీాం చైవ ప్రకృతిాం మోహినాం శ్రితాాః॥
13. మహాతామనసుి మాాం పార్ా! దైవాం ప్రకృతి మాశ్రితాాః।
భజాంత్ాననామనసాః జ్ఞాతావ భూతాద్వ మవాయమ్॥
14. సత్త్ాం కీర్ియాం జ మాాం యత్ాంత్శ్ి దృఢవ్రతాాః।
నమసాాంత్శ్ి మాాం భకిా నిత్ాయుకి ఉపాసతే॥
15. జ్ఞానయజ్యాన చాపానేా యజాం జ మాముపాసతే।
ఏకతేవన పృథకేిాన బహధ్య విశ్వ జముఖ్మ్॥
16. అహ్ాం క్రతుర్హ్ాం యజాాః సవధ్యఽహ్ మహ్మౌష్ధమ్।
మాంత్రోఽహ్ మహ్మేవాజాాం అహ్మగియర్హ్ాం హత్మ్॥
17. ప్తతాఽహ్మసా జగత్ాః మాతా ధ్యతా ప్తతామహ్ాః।
వేదాాం పవిత్రమోాంకర్ాః ఋకసమ యజుర్ణవ చ॥
18. గతిర్ారాి ప్రభుససక్షీ నివాస శ్శర్ణాం సుహ్ృత్।
ప్రభవాః ప్రలయ ససానాం నిధ్యనాం బీజమవాయమ్॥
 INDEX 50

19. త్పామాహ్మహ్ాం వర్ిాం నిగృహాణముాత్సృజ్ఞమి చ।

అమృత్ాం చైవ మృతుాశ్ి సదసచాిహ్మర్జున!॥
20. త్రైవిద్యా మాాం సోమపాాః పూత్పాపాాః
యజ్వార్షషాాా సవర్ుతిాం ప్రార్ాయాంతే।
తే పుణామాసదా సుర్ణాంద్రలోకాం
అశ్యాంతి ద్వవాాన్ ద్వవి ద్వవభ్యగన్॥
21. తే త్ాం భుకిా సవర్ులోకాం విశాలాం
క్షీణే పుణేా మర్ిాలోకాం విశ్ాంతి।
ఏవాం త్రయీధర్మమనుప్రపన్న్యాః
గతాగత్ాం కమకమా లభాంతే॥
22. అనన్న్ాశిిాంత్యాం జ మాాం యే జన్న్ాః పర్జాపాసతే।
తేషాాం నితాాభియుకిన్న్ాం యోగక్షేమాం వహామాహ్మ్॥
23. యేఽపానాద్వవతా భకిాః యజాంతే శ్రదాయానివతాాః।
తేఽప్త మామేవ కౌాంతేయ యజాంత్ావిధిపూర్వకమ్॥
24. అహ్ాం హి సర్వయజ్ఞాన్న్ాం భ్యకి చ ప్రభుర్ణవ చ।
న తు మామభిజ్ఞనాంతి త్తేిాన్న్త్శ్ిావాంతి తే॥
25. యాాంతి ద్వవవ్రతా ద్వవాన్ ప్తత్ౄన్ యాాంతి ప్తత్ృవ్రతాాః।
భూతాని యాాంతి భూతేజ్ఞాాః యాాంతి మద్యాజిన్ధఽప్తమామ్॥
26. పత్రాం పుష్పాం ఫలాం జయాం యో మే భకిా ప్రయచాతి।
త్దహ్ాం భకుిాపహ్ృత్ాం అశాయమి ప్రయతాత్మనాః॥
 INDEX 51

27. యత్కర్యషి యదశాయసి యజుుహోషి దద్యసి యత్।

యత్ిపసాసి కౌాంతేయ! త్తుకర్జష్వ మదర్పణమ్॥
28. శుభ్యశుభఫలైర్ణవాం మోక్షాసే కర్మబాంధనైాః।
సన్న్యాసయోగయుకితామ విముకోి మాముపైష్ాసి॥
29. సమోఽహ్ాం సర్వభూతేష్ న మే ద్వవషోాఽసిి న ప్రియాః।
యే భజాంతి తు మాాం భకిా మయి తే తేష్ చాపాహ్మ్॥
30. అప్త చేతుసద్గరాచార్ాః భజతే మామననాభ్యక్।
సధ్ర్ణవ స మాంత్వాాః సమాగవావసి జ హి సాః॥
31. క్షిప్రాం భవతి ధరామతామ శ్శ్వచాార్ తిాం నిగచాతి।
కౌాంతేయ! ప్రతిజ్ఞనహి న మే భకిాః ప్రణశ్ాతి॥
32. మాాం హి పార్ా! వాపాశ్రిత్ా యేఽప్త సుాాః పాపయోనయాః।
సిరయో వైశాాసిథా శూద్రాాః తేఽప్త యాాంతి పరాాం గతిమ్॥
33. క్తాం పునరాుేహ్మణాః పుణాాః భకి రాజర్ియసిథా।
అనిత్ామసుఖ్ాం లోకాం మమాం ప్రాపా భజసవ మామ్॥
34. మనమన్న్ భవ మదాకిాః మద్యాజీ మాాం నమసుకర్జ।
మామేవైష్ాసి యుక్విావాం ఆతామనాం మత్పరాయణాః॥

ఓాం త్త్సద్వతి, శ్రీ మదాగవద్గుతాసు, ఉపనిష్తుస,

బ్రహ్మవిద్యాయాాం, యోగశాసేర, శ్రీకృషాణర్జున సాంవాద్వ,
రాజవిద్యా రాజగుహ్ాయోగోన్న్మ నవమోఽధ్యాయాః
 INDEX 52

అథ దశ్మోఽధ్యాయాః

10. విభూతియోగాః

శ్రీభగవానువాచ:
1. భూయ ఏవ మహాబాహో! శ్ృణ మే పర్మాం వచాః।
యతేిఽహ్ాం ప్రీయమాణయ వక్ష్వామి హిత్కమాయా॥
2. న మే విద్గ సుసర్గణాః ప్రభవాం న మహ్ర్ియాః।
అహ్మాద్వర్షహ ద్వవాన్న్ాం మహ్రీిణాం చ సర్వశ్ాః॥
3. యో మామజమన్న్ద్వాం చ వేతిి లోకమహేశ్వర్మ్।
అసాంమూఢ సస మర్ణిాష్ సర్వపాపైాః ప్రముచాతే॥
4. బుద్వార జ్ఞానమసమోమహ్ాః క్షమా సత్ాాం దమ శ్శమాః।
సుఖ్ాం ద్గాఃఖ్ాం భవోఽభ్యవాః భయాం చాభయమేవ చ॥
5. అహిాంస సమతా తుషిాాః త్ప్న ద్యనాం యశ్లఽయశ్ాః।
భవాంతి భ్యవా భూతాన్న్ాం మత్ి ఏవ పృథగివధ్యాః॥
6. మహ్ర్ియ ససపి పూర్ణవ చతావర్య మనవసిథా।
మద్యావా మానస జ్ఞతాాః యేషాాం లోక మమాాః ప్రజ్ఞాః॥
7. ఏతాాం విభూతిాం యోగాం చ మమ యో వేతిి త్త్ిాత్ాః।
సోఽవికాంపేన యోగేన యుజాతే న్న్త్ర సాంశ్యాః॥
8. అహ్ాం సర్వసా ప్రభవాః మత్ిససర్వాం ప్రవర్ితే।
మతి మతావ భజాంతే మాాం బుధ్య భ్యవసమనివతాాః॥
 INDEX 53

9. మచ్చితాి మదుత్ ప్రాణాః బోధయాంత్ాః పర్సపర్మ్।

కథయాంత్శ్ి మాాం నిత్ాాం తుష్ాాంతి చ ర్మాంతి చ॥
10. తేషాాం సత్త్యుకిన్న్ాం భజతాాం ప్రీతిపూర్వకమ్।
దద్యమి బుద్వాయోగాం త్ాం యేన మాముపయాాంతి తే॥
11. తేషామేవానుకాంపార్ాాం అహ్మజ్ఞానజాం త్మాః।
న్న్శ్యామాాత్మభ్యవసాాః జ్ఞానద్గపేన భ్యసవతా॥

అర్జున ఉవాచ:
12. పర్ాం బ్రహ్మ పర్ాం ధ్యమ పవిత్రాం పర్మాం భవాన్।
పుర్జష్ాం శాశ్వత్ాం ద్వవాాం ఆద్వద్వవమజాం విభుమ్॥
13. ఆహసిామృష్య ససర్ణవ ద్వవర్షిరాయర్దసిథా।
అసి జ ద్వవలో వాాసాః సవయాం చైవ బ్రవషి మే॥
14. సర్వమేత్ దృత్ాం మనేా యన్న్మాం వదసి కేశ్వ!।
న హి తే భగవన్! వాక్తిాం విద్గర్ణదవా న ద్యనవాాః॥
15. సవయమేవాత్మన్న్ఽఽతామనాం వేత్ా త్వాం పుర్జషోత్ిమ!।
భూత్భ్యవన! భూతేశ్! ద్వవ ద్వవ! జగత్పతే!॥
16. వకుిమర్హసాశ్చష్యణ ద్వవాా హాాత్మవిభూత్యాః।
యాభి ర్షవభూతిభిర్యోకన్ మమాాంసిాాం వాాపా తిష్ిసి॥
17. కథాం విద్యామహ్ాం యోగిన్ తావాం సద్య పర్షచ్చాంత్యన్।
కేష్ కేష్ చ భ్యవేష్ చ్చాం జాఽసి భగవన్! మయా॥
 INDEX 54

18. విసిర్ణణత్మన్ధ యోగాం విభూతిాం చ జన్న్ర్దన!

భూయాః కథయ త్ృప్తిర్షహ శ్ృణవ జ న్న్సిి మేఽమృత్మ్॥

శ్రీభగవానువాచ:
19. హ్ాంత్ తే కథయిషాామి ద్వవాా హాాత్మవిభూత్యాః।
ప్రాధ్యనాత్ాః కుర్జశ్రేష్ి! న్న్సిాాం జ విసిర్సా మే॥
20. అహ్మాతామ గుడాకేశ్! సర్వభూతాశ్యసిాత్ాః।
అహ్మాద్వశ్ి మధాాం చ భూతాన్న్మాంత్ ఏవ చ॥
21. ఆద్వతాాన్న్మహ్ాం విష్ణాః జోాతిషాాం ర్విర్ాంశుమాన్।
మరీచ్చర్మర్జతామసిమ నక్షత్రాణ మహ్ాం శ్శీ॥
22. వేద్యన్న్ాం సమవేదోఽసిమ ద్వవాన్న్మసిమ వాసవాః।
మాంద్రియాణాం మనశాిసిమ భూతాన్న్మసిమ చేత్న్న్॥
23. ర్జద్రాణాం శ్ాంకర్శాిసిమ వితేిశ్ల యక్షర్క్షసమ్।
వసూన్న్ాం పావకశాిసిమ మేర్జ శిశఖ్ర్షణ మహ్మ్॥
24. పుర్యధసాం చ ముఖ్ాాం మాాం విద్వా పార్ా! బృహ్సపతిమ్।
సేన్న్నన్న్మహ్ాం సకాందాః సర్సమసిమ సగర్ాః॥
25. మహ్రీిణాం భృగుర్హ్ాం గిరామసేమాకమక్షర్మ్।
యజ్ఞాన్న్ాం జపయజోాఽసిమ సావరాణాం హిమాలయాః॥
26. అశ్వత్ా ససర్వవృక్ష్వణాం ద్వవరీిణాం చ న్న్ర్దాః।
గాంధరావణాం చ్చత్రర్థాః సిద్యాన్న్ాం కప్తలో మునిాః॥
 INDEX 55

27. ఉచవిశ్శేవసమశావన్న్ాం విద్వా మామమృ జదావమ్।

ఐరావత్ాం గజ్యాంద్రాణాం నరాణాం చ నరాధిపమ్॥
28. ఆయుధ్యన్న్ మహ్ాం వజ్రాం ధ్యనూన్న్మసిమ కమధ్క్।
ప్రజనశాిసిమ కాందర్పాః సరాపణమసిమ వాసుక్తాః॥
29. అనాంత్శాిసిమ న్న్గన్న్ాం వర్జణో యాదసమహ్మ్।
ప్తత్ౄణమర్ామా చాసిమ యమ ససాంయమతామహ్మ్॥
30. ప్రహాోదశాిసిమ దైతాాన్న్ాం కలాః కలయతామహ్మ్।
మృగణాం చ మృగేాంద్రోఽహ్ాం వైనతేయశ్ి పక్షిణమ్॥
31. పవనాః పవతామసిమ రామశ్శసరభృతామహ్మ్।
ఝషాణాం మకర్శాిసిమ స్రోత్సమసిమ జ్ఞహ్యవ॥
32. సరాుణమాద్వర్ాంత్శ్ి మధాాం చైవాహ్మర్జున!।
అధ్యాత్మవిద్యా విద్యాన్న్ాం వాదాః ప్రవదతామహ్మ్॥
33. అక్షరాణమకర్యఽసిమ దవాందవ ససమాసికసా చ।
అహ్మేవాక్షయాః కలాః ధ్యతాఽహ్ాం విశ్వ జముఖ్ాః॥
34. మృతుా ససర్వహ్ర్శాిహ్ాం ఉదావశ్ి భవిష్ాతామ్।
కీర్షి శీశేరావకి న్న్రీణాం సమృతిర్ణమధ్య ధృతిాః క్షమా॥
35. బృహ్తాసమ త్థా సమాయాం గయత్రీ ఛాందసమహ్మ్।
మాసన్న్ాం మార్ుశీర్యిఽహ్ాం ఋతూన్న్ాం కుసుమాకర్ాః॥
36. దూాత్ాం ఛలయతామసిమ తేజసేిజసివన్న్మహ్మ్।
జయోఽసిమ వావసయోఽసిమ సత్ిాాం సత్ిావతామహ్మ్॥
 INDEX 56

37. వృషీణన్న్ాం వాసుద్వవోఽసిమ పాాండవాన్న్ాం ధనాంజయాః।

మునన్న్మపాహ్ాం వాాసాః కవన్న్ ముశ్న్న్ కవిాః॥
38. దాండో దమయతామసిమ నతిర్సిమ జిగీష్తామ్।
మౌనాం చైవాసిమ గుహాాన్న్ాం జ్ఞానాం జ్ఞానవతామహ్మ్॥
39. యచాిప్త సర్వభూతాన్న్ాం బీజాం త్దహ్మర్జున!।
న త్దసిి విన్న్ యతాసాత్ మయా భూత్ాం చరాచర్మ్॥
40. న్న్ాం జఽసిి మమ ద్వవాాన్న్ాం విభూతన్న్ాం పర్ాంత్ప!।
ఏష్తూద్వదశ్త్ాః ప్రోకిాః విభూతేర్షవసిర్య మయా॥
41. యదాద్వవభూతిమత్సత్ిాాం శ్రీమదూర్షుత్మేవ వా।
త్త్ిద్వవావగచా త్వాం మమ తేజోాంశ్ సాంభవమ్॥
42. అథవా బహనైతేన క్తాం జ్ఞాతేన త్వార్జున!।
విష్ాభ్యాహ్మిదాం కృత్సనాం ఏకాంశ్చన సిా జ జగత్॥

ఓాం త్త్సద్వతి, శ్రీ మదాగవద్గుతాసు, ఉపనిష్తుస,

బ్రహ్మవిద్యాయాాం, యోగశాసేర, శ్రీకృషాణర్జున సాంవాద్వ,
విభూతియోగోన్న్మ దశ్మోఽధ్యాయాః
 INDEX 57

అథ ఏకదశ్లఽధ్యాయాః

11. విశ్వరూప సాందర్శనయోగాః

అర్జున ఉవాచ:
1. మదనుగ్రహాయ పర్మాం గుహ్ామధ్యాత్మసాంజిాత్మ్।
యత్ిాయోకిాం వచసేిన మోహోఽయాం విగ జ మమ॥
2. భవాపాయౌ హి భూతాన్న్ాం శ్రుతౌ విసిర్శ్ల మయా।
త్వత్ిాః కమలపత్రాక్ష! మాహాత్మామప్త చావాయమ్॥
3. ఏవమేత్దాథాఽఽత్ా త్వాం ఆతామనాం పర్మేశ్వర్!।
ద్రష్ామిచాామి తే రూపాం ఐశ్వర్ాం పుర్జషోత్ిమ!॥
4. మనాసే యద్వ త్చాకాాం మయా ద్రష్ా మితి ప్రభ్య!।
యోగేశ్వర్! త్ జ మే త్వాం దర్శయాతామన మవాయమ్॥

శ్రీభగవానువాచ:
5. పశ్ా మే పార్ా! రూపాణి శ్త్శ్లఽథ సహ్స్రశ్ాః।
న్న్న్న్విధ్యని ద్వవాాని న్న్న్న్వరాణకృతని చ॥
6. పశాాద్వతాాన్ వసూన్ ర్జద్రాన్ అశివనౌ మర్జత్సిథా।
బహూనాదృష్ాపూరావణి పశాాశ్ిరాాణి భ్యర్త్!॥
7. మహైకసాాం జగత్ కృత్సనాం పశాాదా సచరాచర్మ్।
మమ ద్వహే గుడాకేశ్! యచాినాదదేష్ా మిచాసి॥
 INDEX 58

8. న తు మాాం శ్కాసే ద్రష్ాాం అనేనైవ సవచక్షుషా।

ద్వవాాం దద్యమి తే చక్షుాః పశ్ా మే యోగమైశ్వర్మ్॥
సాంజయ ఉవాచ:
9. ఏవముకిా త్ జ రాజన్! మహాయోగేశ్వర్య హ్ర్షాః।
దర్శయామాస పారాాయ పర్మాం రూపమైశ్వర్మ్॥
10. అనేక వకర నయనాం అనేకద్గాత్ దర్శనమ్।
అనేక ద్వవాాభర్ణాం ద్వవాానేకోదాతాయుధమ్॥
11. ద్వవామాల్లాాంబర్ధర్ాం ద్వవాగాంధ్యనులేపనమ్।
సరావశ్ిర్ామయాం ద్వవాం అనాంత్ాం విశ్వ జముఖ్మ్॥
12. ద్వవి సూర్ాసహ్స్రసా భవేద్గాగపద్గతిాతా।
యద్వ భ్య ససదృశీ ససాత్ భ్యససిసా మహాత్మనాః॥
13. త్త్రైకసాాం జగత్ కృత్సనాం ప్రవిభకిమనేకధ్య।
అపశ్ాద్వదవద్వవసా శ్రీర్ణ పాాండవసిద్య॥
14. త్త్ సస విసమయావిష్ాాః హ్ృష్ార్యమా ధనాంజయాః।
ప్రణమా శిర్స ద్వవాం కృతాాంజతోర్భ్యష్త్॥
అర్జున ఉవాచ :
15. పశాామి ద్వవాాంసివ ద్వవ! ద్వహే
సరావాంసిథా భూత్విశ్చష్సాంఘ్నన్।
బ్రహామణమీశ్ాం కమల్లసనసాాం
ఋషీాంశ్ి సరావనుర్గాంశ్ి ద్వవాాన్॥
 INDEX 59

16. అనేకబాహూదర్వకరనేత్రాం
పశాామి తావ సర్వ జఽనాంత్రూపమ్
న్న్ాంత్ాం న మధాాం న పునసివాద్వాం
పశాామి విశ్చవశ్వర్! విశ్వరూప!॥
17. క్తరీటినాం గద్వనాం చక్రిణాం చ
తేజోరాశిాం సర్వ జ ద్గప్తిమాంత్మ్।
పశాామి తావాం ద్గర్షయరీక్షాాం సమాంతాత్
ద్గపాినల్లర్క ద్గాతిమప్రమేయమ్॥
18. త్వమక్షర్ాం పర్మాం వేద్వత్వాాం
త్వమసా విశ్వసా పర్ాం నిధ్యనమ్।
త్వమవాయ శాశశ్వత్ ధర్మగోపాి
సన్న్త్నసిాాం పుర్జషో మ జ మే॥
19. అన్న్ద్వమధ్యాాంత్మనాంత్వర్ాాం
అనాంత్బాహాం శ్శిసూర్ానేత్రమ్।
పశాామి తావాం ద్గపిహతాశ్వకరాం
సవతేజస విశ్వమిదాం త్పాంత్మ్॥
20. ద్యావా పృథివోార్షదమాంత్ర్ాం హి
వాాపిాం త్వయైకేన ద్వశ్శ్ి సరావాః।
దృషాాాద్గాత్ాం రూపమిదాం త్వోగ్రాం
లోకత్రయాం ప్రవాథిత్ాం మహాత్మన్!॥
 INDEX 60

21. అమీ హి తావ సుర్సాంఘ్న విశ్ాంతి

కేచ్చద్గాతాాః ప్రాాంజలయో గృణాంతి।
సవసీితుాకిా మహ్ర్షి సిదాసాంఘ్నాః
సుివాంతి తావాం సుితిభిాః పుష్కల్లభిాః॥
22. ర్జద్రాద్వతాా వసవో యే చ సధ్యాాః
విశ్చవఽశివనౌ మర్జత్శ్లిష్మపాశ్ి।
గాంధర్వయక్ష్వసుర్సిదాసాంఘ్నాః
వక్షాంతే తావాం విసిమతాశ్వవ
ి సర్ణవ॥
23. రూపాం మహ్తేి బహవకరనేత్రాం
మహాబాహో! బహబాహూర్జపాదమ్।
బహూదర్ాం బహదాంష్ట్రాకరాళాం
దృషాాా లోకాః ప్రవాథితాసిథాఽహ్మ్॥
24. నభససపృశ్ాం ద్గపిమనేకవర్ణాం
వాాతాిననాం ద్గపివిశాలనేత్రమ్।
దృషాాా హి తావాం ప్రవాథితాాంత్రాతామ
ధృతిాం న విాంద్యమి శ్మాం చ విషోణ!॥
25. దాంష్ట్రా కరాళాని చ తే ముఖ్యని
దృష్టవాావ కల్లనలసనియభ్యని।
ద్వశ్ల న జ్ఞనే న లభే చ శ్ర్మ
ప్రసీద ద్వవేశ్! జగనియవాస! ॥
 INDEX 61

26. అమీ చ తావాం ధృత్రాష్రసా పుత్రాాః

సర్ణవ సహైవావనిపాలసాంఘాః।
భీషోమ ద్రోణ సూసత్పుత్రసిథాఽసౌ
సహాసమద్గయైర్ప్త యోధముఖవాాః॥
27. వకరణి తే త్వర్మాణ విశ్ాంతి
దాంష్ట్రాకరాళాని భయానకని।
కేచ్చద్వవలగయ దశ్న్న్ాంత్ర్ణష్
సాందృశ్ాాంతే చూర్షణతైర్జత్ిమాాంగైాః॥
28. యథా నద్గన్న్ాం బహ్వోఽంాంబవేగాః
సముద్రమేవాభిముఖ్య ద్రవాంతి।
త్థా త్వామీ నర్లోకవరాాః
విశ్ాంతి వకరణాభివిజవలాంతి॥
29. యథా ప్రద్గపిాం జవలనాం పత్ాంగాః
విశ్ాంతి న్న్శాయ సమృదావేగాః।
త్థైవ న్న్శాయ విశ్ాంతి లోకాః
త్వాప్త వకరణి సమృదావేగాః॥
30. లేతోహ్ాసే గ్రసమాన ససమాంతాత్
లోకన్ సమగ్రాన్ వదనైర్ుాలద్వాాః।
తేజోఽభిరాపూర్ా జగత్సమగ్రాం
భ్యససివోగ్రాాః ప్రత్పాంతి విషోణ॥
 INDEX 62

31. ఆఖ్యాహి మే కో భవానుగ్రరూపాః

నమోఽసుి తే ద్వవవర్! ప్రసీద।
విజ్ఞాతు మిచాామి భవాంత్మాదాాం
న హి ప్రజ్ఞన్న్మి త్వ ప్రవృతిిమ్॥

శ్రీ భగవానువాచ:
32. కలోఽసిమ లోకక్షయకృత్పేవృదాాః
లోకన్ సమాహ్ర్జిమిహ్ ప్రవృత్ిాః।
ఋతేఽప్త తావ న భవిష్ాాంతి సర్ణవ
యేఽవసిాతాాః ప్రత్ానకేష్ యోధ్యాః॥
33. త్సమత్ త్వముతిిష్ి యశ్ల లభసవ
జితావ శ్త్రూన్ భుాంక్షా రాజాాం సమృదామ్।
మయైవైతే నిహ్తాాః పూర్వమేవ
నిమిత్ిమాత్రాం భవ సవాసచ్చన్!॥
34. ద్రోణాం చ భీష్మాం చ జయద్రథాం చ
కర్ణాం త్థాఽన్న్ానప్త యోధవరాన్।
మయా హ్తాాంసిాాం జహి మా వాథిషాిాః
యుధాసవ జ్యతాఽసి ర్ణే సపతాయన్॥
 INDEX 63

సాంజయ ఉవాచ-
35. ఏత్చ్యాేతావ వచనాం కేశ్వసా
కృతాాంజతోర్ణవపమానాః క్తరీటీ।
నమసృతావ భూయ ఏవాహ్ కృష్ణాం
సగదుదాం భీత్భీత్ాః ప్రణమా॥

అర్జున ఉవాచ:
36. సానేహ్ృషీకేశ్! త్వ ప్రకీరాిా
జగత్పేహ్ృష్ాత్ానుర్జాతే చ
ర్క్ష్వాంసి భీతాని ద్వశ్ల ద్రవాంతి
సర్ణవ నమసాాంతి చ సిదాసాంఘ్నాః॥
37. కసమచి తే న నమేర్న్ మహాత్మన్!
గరీయసే బ్రహ్మణోఽపాాద్వకర్ణర।
అనాంత్! ద్వవేశ్! జగనియవాస!
త్వమక్షర్ాం సదసత్ త్త్పర్ాం యత్॥
38. త్వమాద్వద్వవాః పుర్జష్ాః పురాణాః
త్వమసా విశ్వసా పర్ాం నిధ్యనమ్।
వేతాిఽసి వేదాాం చ పర్ాం చ ధ్యమ
త్వయా త్త్ాం విశ్వమనాంత్రూప!॥
 INDEX 64

39. వాయుర్ామోఽగియ ర్వర్జణ శ్శశాాంకాః

ప్రజ్ఞపతిసిాాం ప్రప్తతామహ్శ్ి।
నమో నమసేిఽసుి సహ్స్రకృత్వాః
పునశ్ి భూయోఽప్త నమో నమసేి॥
40. నమాః పుర్సిదథ పృష్ిత్సేి
నమోఽసుి తే సర్వత్ ఏవ సర్వ!।
అనాంత్వరాామిత్విక్రమసిాాం
సర్వాం సమాప్నయషి త్ జఽసి సర్వాః॥
41. సఖ్యతి మతావ ప్రసభాం యద్గకిాం
హే కృష్ణ! హే యాదవ! హే సఖ్యతి!।
అజ్ఞనతా మహిమానాం త్వేదాం
మయా ప్రమాద్యత్ ప్రణయేన వాఽప్త
42. యచాిపహాసర్ామసత్ృ జఽసి
విహార్శ్యాాసన భ్యజనేష్।
ఏకోఽథవాఽపాచ్యాత్! త్త్సమక్షాం
త్త్ క్ష్వమయే తావమహ్మప్రమేయమ్॥
43. ప్తతాఽసి లోకసా చరాచర్సా
త్వమసా పూజాశ్ి గుర్జర్ురీయాన్
న త్వత్సమోఽసిాభాధికాః కు జఽనాాః
లోకత్రయేఽపాప్రతిమప్రభ్యవ!॥
 INDEX 65

44. త్సమత్పేణమా ప్రణిధ్యయ కయాం

ప్రసదయే తావమహ్మీశ్మీడామ్।
ప్తతేవ పుత్రసా సఖ్యవ సఖ్ాాః
ప్రియాః ప్రియాయార్హసి ద్వవ! సోఢమ్॥
45. అదృష్ాపూర్వాం హ్ృషి జఽసిమ దృషాాా
భయేన చ ప్రవాథిత్ాం మన్ధ మే।
త్ద్వవ మే దర్శయ ద్వవ! రూపాం
ప్రసీద ద్వవేశ్! జగనియవాస!॥
46. క్తరీటినాం గద్వనాం చక్రహ్సిాం
మచాామి తావాం ద్రష్ామహ్ాం త్థైవ।
తేనైవ రూపేణ చతుర్జాజ్యన
సహ్స్రబాహో! భవ విశ్వమూర్ణి!॥

శ్రీ భగవానువాచ:
47. మయా ప్రసనేయన త్వార్జునేదాం
రూపాం పర్ాం దర్షశత్మాత్మయోగత్।
తేజోమయాం విశ్వమనాంత్మాదాాం
యనేమ త్వదనేాన న దృష్ాపూర్వమ్॥
 INDEX 66

48. న వేదయజ్ఞాధాయనైర్య ద్యనైాః

న చ క్రియాభిర్య త్ప్నభిర్జగ్రాః।
ఏవాంరూప శ్శకా అహ్ాం నృలోకే
ద్రష్ాాం త్వదనేాన కుర్జప్రవర్!॥
49. మా తే వాథా మా చ విమూఢభ్యవాః
దృషాాా రూపాం ఘోర్మీదృఙ్మమేదమ్।
వాపేత్భీాః ప్రీత్మన్న్ాః పునసిాాం
త్ద్వవ మే రూపమిదాం ప్రపశ్ా॥

సాంజయ ఉవాచ:
50. మత్ార్జునాం వాసుద్వవసిథోకిా
సవకాం రూపాం దర్శయామాస భూయాః।
ఆశావసయామాస చ భీత్మేనాం
భూతావ పున సౌసమావపుర్మహాతామ॥

అర్జున ఉవాచ:
51. దృష్యాాదాం మానుష్ాం రూపాం త్వ సౌమాాం జన్న్ర్దన!।
మద్యనమసిమసాంవృత్ిాః సచేతాాః ప్రకృతిాం గత్ాః॥
 INDEX 67

శ్రీ భగవానువాచ:
52. సుద్గర్దర్శమిదాం రూపాం దృష్ావానసి యనమమ।
ద్వవా అపాసా రూపసా నిత్ాాం దర్శనకాంక్షిణాః॥
53. న్న్హ్ాం వేదైర్య త్పస న ద్యనేన న చేజాయా।
శ్కా ఏవాం విధ్య ద్రష్ాాం దృష్ావానసిమాాం యథా॥
54. భకిా త్వననాయా శ్కాాః అహ్మేవాం విధ్యఽర్జున!।
జ్ఞాతుాం ద్రష్ాాం చ త్తేిాన ప్రవేష్ాాం చ పర్ాంత్ప!॥
55. మత్కర్మకృనమత్పర్మాః మదాకి ససాంగవర్షుత్ాః।
నిర్వవర్ససర్వభూతేష్ యసస మామేతి పాాండవ!॥

ఓాం త్త్సద్వతి, శ్రీ మదాగవద్గుతాసు, ఉపనిష్తుస,

బ్రహ్మవిద్యాయాాం, యోగశాసేర, శ్రీకృషాణర్జున సాంవాద్వ,
విశ్వరూపసాందర్శనయోగోన్న్మ ఏకదశ్లఽధ్యాయాః
 INDEX 68

అథ ద్యవదశ్లఽధ్యాయాః

12. భక్తియోగాః

అర్జున ఉవాచ:
1. ఏవాం సత్త్యుకి యే భకిసిాాం పర్జాపాసతే।
యే చాపాక్షర్మవాకిాం తేషాాం కే యోగవిత్ిమాాః॥

శ్రీ భగవానువాచ:
2. మయాావేశ్ా మన్ధ యే మాాం నిత్ాయుకి ఉపాసతే।
శ్రదాయా పర్యోపేతాాః తే మే యుకిత్మా మతాాః॥
3. యే త్వక్షర్మనిర్ణదశ్ాాం అవాకిాం పర్జాపాసతే।
సర్వత్రగమచ్చాంత్ాాం చ కూటసామచలాం ధ్రువమ్॥
4. సాంనియమేాాంద్రియగ్రామాం సర్వత్ర సమబుదాయాః।
తే ప్రాపుయవాంతి మామేవ సర్వభూత్హితే ర్తాాః॥

5. కేోశ్లఽధికత్ర్సేిషాాం అవాకిసకి చేత్సమ్।

అవాకి హి గతిర్జదాఃఖ్ాం ద్వహ్వద్వార్వాపాతే॥
6. యే తు సరావణి కరామణి మయి సనయాసా మత్పరాాః।
అననేానైవ యోగేన మాాం ధ్యాయాంత్ ఉపాసతే॥
7. తేషామహ్ాం సముదారాి మృతుాసాంసర్ సగరాత్।
భవామి నచ్చరాత్ పార్ా! మయాావేశిత్ చేత్సమ్॥
 INDEX 69

8. మయేావ మన ఆధత్సా మయి బుద్వాాం నివేశ్య।

నివసిష్ాసి మయేావ అత్ ఊర్ాాాం న సాంశ్యాః॥
9. అథ చ్చత్ిాం సమాధ్యతుాం న శ్కోయషి మయి సిార్మ్।
అభ్యాసయోగేన త్త్ాః మామిచాాపుిాం ధనాంజయ!॥
10. అభ్యాసేఽపాసమర్యాఽసి మత్కర్మపర్మో భవ।
మదర్ామప్త కరామణి కుర్వన్ సిద్వామవాపసాసి॥
11. అథైత్దపాశ్కోిఽసి కర్జిాం మదోాగమాశ్రిత్ాః।
సర్వకర్మఫలతాాగాం త్త్ాః కుర్జ యతాత్మవాన్॥
12. శ్రేయో హి జ్ఞానమభ్యాసత్ జ్ఞాన్న్ద్యాానాం విశిష్ాతే।
ధ్యాన్న్త్కర్మఫలతాాగాః తాాగచాాాంతిర్నాంత్ర్మ్॥
13. అద్వవషాా సర్వభూతాన్న్ాం మైత్రాః కర్జణ ఏవ చ।
నిర్మమో నిర్హ్ాంకర్ాః సమద్గాఃఖ్సుఖ్ాః క్షమీ॥
14. సాంతుష్ా ససత్త్ాం యోగీ యతాతామ దృఢనిశ్ియాః।
మయార్షపత్మన్ధబుద్వాాః యో మదాకిసస మే ప్రియాః॥
15. యసమన్ధయ ద్వవజతే లోకాః లోకన్ధయద్వవజతే చ యాః।
హ్రాిమర్ిభయోద్వవగైాః ముకోియసస చ మే ప్రియాః॥
16. అనపేక్ష శుశచ్చర్దక్షాః ఉద్యసీన్ధ గత్వాథాః।
సరావర్ాంభ పర్షతాాగీ యో మదాకిసస మే ప్రియాః॥
17. యో న హ్ృష్ాతి న ద్వవషిా న శ్లచతి న కాంక్షతి।
శుభ్యశుభపర్షతాాగీ భక్తిమాన్ యసస మే ప్రియాః॥
 INDEX 70

18. సమశ్శత్రౌ చ మిత్రే చ త్థా మాన్న్పమానయోాః।

శీ జష్ణసుఖ్ద్గాఃఖ్యష్ సమససాంగ వివర్షుత్ాః॥
19. తులానిాంద్యసుితిర్మమన సాంతుషోా యేన కేనచ్చత్।
అనికేత్ సిసార్మతిాః భక్తిమాన్ మే ప్రియో నర్ాః॥
20. యే తు ధరామామృత్మిదాం యథోకిాం పర్జాపాసతే।
శ్రదదధ్యన్న్ మత్పర్మాాః భకిసేిఽతవ మే ప్రియాాః॥

ఓాం త్త్సద్వతి, శ్రీ మదాగవద్గుతాసు, ఉపనిష్తుస,

బ్రహ్మవిద్యాయాాం, యోగశాసేర, శ్రీకృషాణర్జున సాంవాద్వ,
భక్తియోగోన్న్మ ద్యవదశ్లఽధ్యాయాః
 INDEX 71

అథ త్రయోదశ్లఽధ్యాయాః

13. క్షేత్రక్షేత్రజా విభ్యగయోగాః

శ్రీ భగవానువాచ:
1. మదాం శ్రీర్ాం కౌాంతేయ! క్షేత్రమిత్ాభిధీయతే।
ఏత్దోా వేతిి త్ాం ప్రాహాః క్షేత్రజా మతి త్ద్వవదాః॥
2. క్షేత్రజాాం చాప్త మాాం విద్వా సర్వక్షేత్రేష్ భ్యర్త్!
క్షేత్రక్షేత్రజాయోర జ్ఞానాం యత్ిజ్ జ్ఞానాం మత్ాం మమ॥
3. త్త్క్షేత్రాం యచి యాదృకి యద్వవకర్ష యత్శ్ి యత్।
స చ యో యత్పేభ్యవశ్ి త్త్సమాసేన మే శ్ృణ॥
4. ఋషిభిర్ుహధ్య గీత్ాం ఛాందోభిర్షవవిధాః పృథక్।
బ్రహ్మసూత్రపదైశ్వవ
ి హేతుమద్వార్షవనిశిితైాః॥
5. మహాభూతానాహ్ాంకర్ాః బుద్వార్వాకిమేవ చ।
మాంద్రియాణి దశైకాం చ పాంచ చేాంద్రియ గోచరాాః॥
6. మచాా ద్వవష్ సుసఖ్ాం ద్గాఃఖ్ాం సాంఘ్నత్శ్చిత్న్న్ ధృతిాః।
ఏత్త్ క్షేత్రాం సమాసేన సవికర్ముద్యహ్ృత్మ్॥
7. అమానిత్వమదాంభిత్వాం అహిాంస క్ష్వాంతిరార్ువమ్।
ఆచార్యాపాసనాం శౌచాం స్వర్
ా ామాత్మవినిగ్రహ్ాః॥
8. మాంద్రియార్ణాష్ వైరాగాాం అనహ్ాంకర్ ఏవ చ।
జనమమృతుా జరావాాధి ద్గాఃఖ్దోషానుదర్శనమ్॥
 INDEX 72

9. అసక్తిర్నభిష్వాంగాః పుత్రద్యర్గృహాద్వష్।
నిత్ాాం చ సమచ్చత్ిత్వాం మషాానిషోాపపతిిష్॥
10. మయి చాననాయోగేన భక్తిర్వాభిచార్షణ।
వివికిద్వశ్ సేవిత్వాం అర్తిర్ునసాంసద్వ॥
11. అధ్యాత్మజ్ఞాననిత్ాత్వాం త్త్ిాజ్ఞాన్న్ర్ాదర్శనమ్।
ఏత్జ్జ్ఞానమితి ప్రోకిాం అజ్ఞానాం యద జఽనాథా॥
12. జ్యాయాం యత్ిత్ ప్రవక్ష్వామి యజ్ జ్ఞాతావఽమృత్మశుయతే।
అన్న్ద్వమత్పర్ాం బ్రహ్మ న సత్ిన్న్యసద్గచాతే॥
13. సర్వత్ాః పాణిపాదాం త్త్ సర్వ జఽక్షిశిర్యముఖ్మ్।
సర్వత్ శుశేతిమలోోకే సర్వమావృత్ా తిష్ితి॥
14. సర్ణవాంద్రియగుణభ్యసాం సర్ణవాంద్రియవివర్షుత్మ్।
అసకిాం సర్వభృచవివ నిర్జుణాం గుణభ్యకిృ చ॥
15. బహిర్ాంత్శ్ి భూతాన్న్ాం అచర్ాం చర్మేవ చ।
సూక్ష్మతావత్ త్దవిజ్యాయాం దూర్సాాం చాాంతికే చ త్త్॥
16. అవిభకిాం చ భూతేష్ విభకిమివ చ సిాత్మ్।
భూత్భర్ిృ చ త్జ్ జ్యాయాం గ్రసిష్ణ ప్రభవిష్ణ చ॥
17. జోాతిషామప్త త్జోుాతిాః త్మసాః పర్ముచా తే।
జ్ఞానాం జ్యాయాం జ్ఞానగమాాం హ్ృద్వ సర్వసా విషిిత్మ్॥
18. మతి క్షేత్రాం త్థా జ్ఞానాం జ్యాయాం చ్ఛకిాం సమాసత్ాః।
మదాకి ఏత్ద్వవజ్ఞాయ మద్యావాయోపపదాతే॥
 INDEX 73

19. ప్రకృతిాం పుర్జష్ాం చైవ విదాాన్న్ద్గ ఉభ్యవప్త।

వికరాాంశ్ి గుణాంశ్వవ
ి విద్వా ప్రకృతిసాంభవాన్॥
20. కర్ాకర్ణకర్ిృతేవ హేతుాః ప్రకృతిర్జచాతే।
పుర్జష్ సుసఖ్ద్గాఃఖ్యన్న్ాం భ్యకిృతేవ హేతుర్జచాతే॥
21. పుర్జష్ాః ప్రకృతిసోా హి భుాంకేి ప్రకృతిజ్ఞన్ గుణన్।
కర్ణాం గుణసాంగోఽసా సదసదోాని జనమసు॥
22. ఉపద్రషాాఽనుమాంతా చ భరాి భ్యకి మహేశ్వర్ాః।
పర్మాతేమతి చాపుాకిాః ద్వహేఽసిమన్ పుర్జష్ాః పర్ాః॥
23. య ఏవాం వేతిి పుర్జష్ాం ప్రకృతిాం చ గుణససహ్।
సర్వథా వర్ిమాన్ధఽప్త న స భూయోఽభిజ్ఞయతే॥
24. ధ్యానేన్న్త్మని పశ్ాాంతి కేచ్చద్యతామనమాత్మన్న్।
అనేా సాంఖ్యాన యోగేన కర్మయోగేన చాపర్ణ॥
25. అనేా తేవవమజ్ఞనాంత్ాః శ్రుతావఽనేాభా ఉపాసతే।
తేఽప్త చాతిత్ర్ాంతేావ మృతుాాం శ్రుతిపరాయణాః॥
26. యావత్సాంజ్ఞయతే క్తాంచ్చత్ సత్ిాాం సావర్జాంగమమ్।
క్షేత్రక్షేత్రజా సాంయోగత్ త్ద్వవద్వా భర్త్ర్ిభ!॥
27. సమాం సర్ణవష్ భూతేష్ తిష్ిాంత్ాం పర్మేశ్వర్మ్।
వినశ్ాత్సావినశ్ాాంత్ాం యాః పశ్ాతి స పశ్ాతి॥
28. సమాం పశ్ాన్ హి సర్వత్ర సమవసిాత్మీశ్వర్మ్।
న హినసిాత్మన్న్ఽఽతామనాం త్ జ యాతి పరాాంగతిమ్॥
 INDEX 74

29. ప్రకృత్వావ చ కరామణి క్రియమాణని సర్వశ్ాః।

యాః పశ్ాతి త్థాఽఽతామనాం అకరాిర్ాం స పశ్ాతి॥
30. యద్య భూత్పృథగావాం ఏకసామనుపశ్ాతి।
త్త్ ఏవ చ విసిర్ాం బ్రహ్మ సాంపదాతే త్ద్య॥
31. అన్న్ద్వతావనియర్జుణతావత్ పర్మాతామఽయమవాయాః।
శ్రీర్సోాఽప్త కౌాంతేయ! న కర్యతి న తోపాతే॥
32. యథా సర్వగత్ాం సౌక్ష్వమాత్ ఆకశ్ాం న్ధపతోపాతే।
సర్వత్రావసిా జ ద్వహే త్థాఽఽతామ న్ధపతోపాతే॥
33. యథా ప్రకశ్యతేాకాః కృత్సనాం లోకమిమాం ర్విాః।
క్షేత్రాం క్షేత్రీ త్థా కృత్సనాం ప్రకశ్యతి భ్యర్త్!॥
34. క్షేత్రక్షేత్రజాయోర్ణవాం అాంత్ర్ాం జ్ఞానచక్షుషా।

భూత్ప్రకృతిమోక్షాం చ యే విద్గరాాాంతి తే పర్మ్॥

ఓాం త్త్సద్వతి, శ్రీ మదాగవద్గుతాసు, ఉపనిష్తుస,

బ్రహ్మవిద్యాయాాం, యోగశాసేర, శ్రీకృషాణర్జున సాంవాద్వ,
క్షేత్రక్షేత్రజా విభ్యగ యోగోన్న్మ త్రయోదశ్లఽధ్యాయాః
 INDEX 75

అథ చతుర్దశ్లఽధ్యాయాః

14. గుణత్రయ విభ్యగయోగాః

శ్రీభగవానువాచ:
1. పర్ాం భూయాః ప్రవక్ష్వామి జ్ఞాన్న్న్న్ాం జ్ఞానముత్ిమమ్।
యజ్ జ్ఞాతావ మునయససర్ణవ పరాాం సిద్వామి జ గతాాః॥
2. మదాం జ్ఞానముపాశ్రిత్ా మమ సధర్మామాగతాాః।
సర్ణుఽప్త న్ధపజ్ఞయాంతే ప్రలయే న వాథాంతి చ॥
3. మమ యోనిర్మహ్దుేహ్మ త్సిమన్ గర్ాాం దధ్యమాహ్మ్।
సాంభవ ససర్వభూతాన్న్ాం త్ జ భవతి భ్యర్త్!॥
4. సర్వయోనిష్ కౌాంతేయ! మూర్ియ ససాంభవాంతి యాాః।
తాసాం బ్రహ్మ మహ్దోానిాః అహ్ాం బీజప్రదాః ప్తతా॥
5. సత్ిాాం ర్జసిమ మతి గుణాః ప్రకృతి సాంభవాాః।
నిబధయాంతి మహాబాహో! ద్వహే ద్వహినమవాయమ్॥
6. త్త్ర సత్ిాాం నిర్మలతావత్ ప్రకశ్కమన్న్మయమ్।
సుఖ్సాంగేన బధ్యయతి జ్ఞానసాంగేన చానఘ!॥
7. ర్జో రాగత్మకాం విద్వా త్ృషాణసాంగసముదావమ్।
త్నియబధ్యయతి కౌాంతేయ! కర్మసాంగేన ద్వహినమ్॥
8. త్మసిాజ్ఞానజాం విద్వా మోహ్నాం సర్వద్వహిన్న్మ్।
ప్రమాద్యలసానిద్రాభిాః త్నియబధ్యయతి భ్యర్త్!॥
 INDEX 76

9. సత్ిాాం సుఖ్య సాంజయతి ర్జాః కర్మణి భ్యర్త్!।

జ్ఞానమావృత్ా తు త్మాః ప్రమాద్వ సాంజయతుాత్॥
10. ర్జసిమశాిభిభూయ సత్ిాాం భవతి భ్యర్త్!।
ర్జససత్ిాాం త్మశ్వివ త్మససత్ిాాం ర్జసిథా॥
11. సర్వద్యవర్ణష్ ద్వహేఽసిమన్ ప్రకశ్ ఉపజ్ఞయతే।
జ్ఞానాం యద్య త్ద్య విద్యాత్ వివృదాాం సత్ిామితుాత్॥
12. లోభాః ప్రవృతిి రార్ాంభాః కర్మణమశ్మససపృహా।
ర్జసేాతాని జ్ఞయాంతే వివృద్వా భర్త్ర్ిభ!॥
13. అప్రకశ్లఽప్రవృతిిశ్ి ప్రమాదో మోహ్ ఏవ చ।
త్మసేాతాని జ్ఞయాంతే వివృద్వా కుర్జనాందన!॥
14. యద్య సతేిా ప్రవృద్వా తు ప్రలయాం యాతి ద్వహ్భృత్।
త్దోత్ిమవిద్యాం లోకన్ అమల్లన్ ప్రతిపదాతే॥
15. ర్జసి ప్రలయాం గతావ కర్మసాంగిష్ జ్ఞయతే।
త్థా ప్రలీనసిమసి మూఢయోనిష్ జ్ఞయతే॥
16. కర్మణ సుసకృత్సాహాః సతిిాకాం నిర్మలాం ఫలమ్।
ర్జససుి ఫలాం ద్గాఃఖ్ాం అజ్ఞానాం త్మసాః ఫలమ్॥
17. సతాిాత్సాంజ్ఞయతే జ్ఞానాం ర్జసో లోభ ఏవ చ।
ప్రమాదమోహౌ త్మసాః భవ జఽజ్ఞానమేవ చ॥
18. ఊర్ాాాం గచాాంతి సత్ిాసాాః మధ్యా తిష్ిాంతి రాజసాః।
జఘనా గుణవృతిిసాాః అధ్య గచాాంతి తామసాః॥
 INDEX 77

19. న్న్నాాం గుణేభాాః కరాిర్ాం యద్య ద్రషాానుపశ్ాతి।

గుణేభాశ్ి పర్ాం వేతిి మద్యావాం సోఽధిగచాతి॥
20. గుణనేతానతత్ా త్రీన్ ద్వపత ద్వహ్సముదావాన్।
జనమమృతుాజరాద్గాఃఖాః విముకోిఽమృత్మశుయతే॥

అర్జున ఉవాచ:
21. కైర్షోాంగైసీరన్ గుణనేతాన్ అత జ భవతి ప్రభ్య!।
క్తమాచార్ాః కథాం చైతాన్ త్రీన్ గుణనతివర్ితే॥

శ్రీభగవానువాచ:
22. ప్రకశ్ాం చ ప్రవృతిిాం చ మోహ్మేవ చ పాాండవ!।
న ద్వవషిా సాంప్రవృతాిని న నివృతాిని కాంక్షతి॥
23. ఉద్యసీనవద్యసీనాః గుణర్యా న విచాలాతే।
గుణ వర్ిాంత్ మతేావ యోఽవతిష్ితి నేాంగతే॥
24. సమద్గాఃఖ్సుఖ్ససాసాాః సమలోషాాశ్మకాంచనాః।
తులాప్రియాప్రియో ధీర్ాః తులానిాంద్యత్మసాంసుితిాః॥
25. మాన్న్పమానయోసుిలాాః తులోా మిత్రార్షపక్షయోాః।
సరావర్ాంభ పర్షతాాగీ గుణతత్ సస ఉచాతే॥
26. మాాం చ యోఽవాభిచార్ణణ భక్తియోగేన సేవతే।
స గుణన్ సమతత్వాతాన్ బ్రహ్మభూయాయ కలపతే॥
 INDEX 78

27. బ్రహ్మణో హి ప్రతిషాిహ్ాం అమృత్సావాయసా చ।

శాశ్వత్సా చ ధర్మసా సుఖ్స్వాకాంతికసా చ॥

మతి శ్రీ మదాగవద్గుతాసు, ఉపనిష్తుస,

బ్రహ్మవిద్యాయాాం, యోగశాసేర, శ్రీకృషాణర్జున సాంవాద్వ,
గుణత్రయవిభ్యగ యోగోన్న్మ చతుర్దశ్లఽధ్యాయాః
 INDEX 79

అథ పాంచదశ్లఽధ్యాయాః

15. పుర్జషోత్ిమ ప్రాప్తి యోగాః

శ్రీభగవానువాచ:
1. ఊర్ాామూలమధశాశఖ్ాం అశ్వత్ాాం ప్రాహర్వాయమ్।
ఛాంద్యాంసి యసా పరాణని యసిాం వేద స వేదవిత్॥
2. అధశ్లిర్ాాాం ప్రసృతాసిసా శాఖ్యాః
గుణప్రవృద్యా విష్యప్రవాల్లాః।
అధశ్ిమూల్లనానుసాంత్తాని
కరామనుబాంధీని మనుష్ాలోకే॥
3. న రూపమసేాహ్ త్థోపలభాతే
న్న్ాం జ న చాద్వర్య చ సాంప్రతిషాి।
అశ్వత్ామేనాం సువిరూఢమూలాం
అసాంగశ్సేరణ దృఢేన ఛతావ॥
4. త్త్ాః పదాం త్త్పర్షమార్షుత్వాాం
యసిమన్ గతా న నివర్ిాంతి భూయాః।
త్మేవ చాదాాం పుర్జష్ాం ప్రపద్వా
యత్ాః ప్రవృతిిాః ప్రసృతా పురాణ॥
 INDEX 80

5. నిరామనమోహా జిత్ సాంగదోషాాః

అధ్యాత్మనితాా వినివృత్ికమాాః।
దవాంద్వవర్షవముకి సుసఖ్ద్గాఃఖ్సాంజ్వాాః
గచాాంత్ామూఢాః పదమవాయాం త్త్॥
6. న త్ద్యాసయతే సూర్ాాః న శ్శాాంకో న పావకాః।
యదుతావ న నివర్ిాంతే త్ద్యామ పర్మాం మమ॥
7. మమైవాాంశ్ల జీవలోకే జీవభూత్ ససన్న్త్నాః।
మనాఃష్షాినాంద్రియాణి ప్రకృతిసాని కర్ితి॥
8. శ్రీర్ాం యదవాప్నయతి యచాిపుాతాామతశ్వర్ాః।
గృపతత్వవతాని సాంయాతి వాయుర్ుాంధ్యనివాశ్యాత్॥
9. శ్రోత్రాం చక్షు ససపర్శనాం చ ర్సనాం ఘ్రాణమేవ చ।
అధిషాియ మనశాియాం విష్యానుపసేవతే॥
10. ఉతాామాంత్ాం సిాత్ాం వాఽప్త భుాంజ్ఞనాం వా గుణనివత్మ్।
విమూఢ న్న్నుపశ్ానిి పశ్ాాంతి జ్ఞానచక్షుష్ాః॥
11. యత్ాం జ యోగినశ్వినాం పశ్ాాంతాాత్మనావసిాత్మ్।
యత్ాం జఽపాకృతాతామనాః నైనాం పశ్ాాంత్ాచేత్సాః॥
12. యద్యద్వత్ాగత్ాం తేజాః జగద్యాసయతేఽఖిలమ్।
యచినదేమసి యచాిగ్నయ త్తేిజో విద్వా మామకమ్॥
13. గమావిశ్ా చ భూతాని ధ్యర్యామాహ్మోజస।
పుషాణమి చౌష్ధీ ససరావాః సోమో భూతావ ర్సత్మకాః॥
 INDEX 81

14. అహ్ాం వైశావనర్య భూతావ ప్రాణిన్న్ాం ద్వహ్మాశ్రిత్ాః।

ప్రాణపాన సమాయుకిాః పచామానయాం చతుర్షవధమ్॥
15. సర్వసా చాహ్ాం హ్ృద్వ సనియవిష్ాాః
మత్ి ససాృతిర జ్ఞానమప్నహ్నాం చ।
వేదైశ్ి సర్వవర్హ్మేవ వేదాాః
వేద్యాంత్కృద్వవదవిద్వవ చాహ్మ్॥
16. ద్యవవిమౌ పుర్జషౌ లోకే క్షర్శాిక్షర్ ఏవ చ।
క్షర్ ససరావణి భూతాని కూటసోాఽక్షర్ ఉచాతే॥
17. ఉత్ిమాః పుర్జష్సిానాాః పర్మాతేమతుాద్యహ్ృత్ాః।
యో లోకత్రయమావిశ్ా బిభర్ిావాయ ఈశ్వర్ాః॥
18. యసమత్ క్షర్మత జఽహ్ాం అక్షరాదప్త చ్ఛత్ిమాః।
అ జఽసిమ లోకే వేద్వ చ ప్రథిత్ాః పుర్జషోత్ిమాః॥
19. యో మామేవమసమూమఢాః జ్ఞన్న్తి పుర్జషోత్ిమమ్।
స సర్వవిదాజతి మాాం సర్వభ్యవేన భ్యర్త్!॥
20. మతి గుహ్ాత్మాం శాసరాం మదముకిాం మయాఽనఘ!
ఏత్ద్గుద్యాా బుద్వామాన్ సాత్ కృత్కృత్ాశ్ి భ్యర్త్!॥

ఓాం త్త్సద్వతి, శ్రీ మదాగవద్గుతాసు, ఉపనిష్తుస,

బ్రహ్మవిద్యాయాాం, యోగశాసేర, శ్రీకృషాణర్జునసాంవాద్వ,
పుర్జషోత్ిమప్రాప్తి యోగోన్న్మ పాంచదశ్లఽధ్యాయాః
 INDEX 82

అథ షోడశ్లఽధ్యాయాః

16. దైవాసుర్ సాంపద్వవభ్యగయోగాః

శ్రీ భగవానువాచ:
1. అభయాం సత్ిాసాంశుద్వాాః జ్ఞానయోగ వావసిాతిాః।
ద్యనాం దమశ్ి యజాశ్ి సవధ్యాయసిప ఆర్ువమ్।
2. అహిాంస సత్ామక్రోధాః తాాగ శాశాంతిర్పైశునమ్।
దయా భూతేష్వలోలుపిాాం మార్దవాం హ్రీ ర్చాపలమ్॥
3. తేజాః క్షమా ధృతిశౌశచాం అద్రోహో న్న్తిమానితా।
భవాంతి సాంపదాం దైవాం అభిజ్ఞత్సా భ్యర్త్!॥
4. దాంభ్య దర్యపఽభిమానశ్ి క్రోధాః పార్జష్ామేవ చ।
అజ్ఞానాం చాభిజ్ఞత్సా పార్ా! సాంపదమాసురీమ్॥
5. దైవ సాంపద్వవమోక్ష్వయ నిబాంధ్యయాసురీ మతా।
మా శుచససాంపదాం దైవాం అభిజ్ఞ జఽసి పాాండవ!॥
6. దౌవ భూత్సర్ము లోకేఽసిమన్ దైవ ఆసుర్ ఏవ చ।
దైవో విసిర్శ్ాః ప్రోకిాః ఆసుర్ాం పార్ా! మే శ్ృణ॥
7. ప్రవృతిిాం చ నివృతిిాం చ జన్న్ న విద్గరాసురాాః।
న శౌచాం న్న్ప్త చాచార్ాః న సత్ాాం తేష్ విదాతే॥
8. అసత్ామప్రతిష్ిాం తే జగద్యహ ర్నశ్వర్మ్।
అపర్సపర్సాంభూత్ాం క్తమనాత్ కమహైతుకమ్॥
 INDEX 83

9. ఏతాాం దృషిామవష్ాభా నషాాతామన్ధఽలపబుదాయాః।

ప్రభవాంతుాగ్రకరామణాః క్షయాయ జగ జఽహితాాః॥
10. కమమాశ్రిత్ా ద్గషూపర్ాం దాంభమానమద్యనివతాాః।
మోహాదుృపతతావఽసద్యుేహాన్ ప్రవర్ిాంతేఽశుచ్చవ్రతాాః॥
11. చ్చాంతామపర్షమేయాాం చ ప్రళయాాంతాముపాశ్రితాాః।
కమోపభ్యగపర్మాాః ఏతావద్వతి నిశిితాాః॥
12. ఆశాపాశ్శ్తైర్ుద్యాాః కమక్రోధపరాయణాః।
ఈహ్ాంతే కమభ్యగర్ాాం అన్న్ాయేన్న్ర్ాసాంచయాన్॥
13. మదమదా మయా లబాాం మమాం ప్రాపేసా మన్ధర్థమ్।
మదమసీిదమప్త మే భవిష్ాతి పునర్ానమ్॥
14. అసౌ మయా హ్త్ శ్శత్రాః హ్నిష్యా చాపరానప్త।
ఈశ్వర్యఽహ్మహ్ాం భ్యగీ సిదోాఽహ్ాం బలవాన్ సుఖ॥
15. ఆఢోాఽభిజనవానసిమ కోఽన్ధాఽసిి సదృశ్ల మయా।
యక్షేా ద్యసామి మోద్వష్యా మత్ాజ్ఞానవిమోహితాాః॥
16. అనేకచ్చత్ివిభ్రాాంతాాః మోహ్జ్ఞలసమావృతాాః।
ప్రసకిాః కమభ్యగేష్ పత్ాంతి నర్కేఽశుచౌ॥
17. ఆత్మసాంభ్యవితాససతబాాాః ధనమానమద్యనివతాాః।
యజాంతే న్న్మయజ్వాసేి దాంభేన్న్విధిపూర్వకమ్॥
18. అహ్ాంకర్ాం బలాం దర్పాం కమాం క్రోధాం చ సాంశ్రితాాః।
మామాత్మపర్ద్వహేష్ ప్రద్వవష్ాం జఽభాసూయకాః॥
 INDEX 84

19. తానహ్ాం ద్వవష్త్ాః క్రూరాన్ సాంసర్ణష్ నరాధమాన్।

క్షిపామాజస్రమశుభ్యన్ ఆసురీష్యవవ యోనిష్॥
20. ఆసురీాం యోనిమాపన్న్యాః మూఢ జనమని జనమని।
మామప్రాప్వావ కౌాంతేయ త్ జ యాాంత్ాధమాాం గతిమ్॥
21. త్రివిధాం నర్కసేాదాం ద్యవర్ాం న్న్శ్నమాత్మనాః।
కమాః క్రోధసిథాలోభాః త్సమద్వత్త్రయాం త్ాజ్యత్॥
22. ఏతైర్షవముకిాః కౌాంతేయ త్మోద్యవరై సిరభిర్యర్ాః।
ఆచర్తాాత్మనశ్చశేయాః త్ జ యాతి పరాాం గతిమ్॥
23. యశాశసరవిధి ముత్సృజా వర్ితే కమకర్త్ాః।
న స సిద్వామవాప్నయతి న సుఖ్ాం న పరాాం గతిమ్॥
24. త్సమచాాసరాం ప్రమాణాం తే కరాాకర్ావావసిాతౌ।
జ్ఞాతావ శాసరవిధ్యన్ధకిాం కర్మ కర్జిమిహార్హసి॥

మతి శ్రీ మదాగవద్గుతాసు, ఉపనిష్తుస,

బ్రహ్మవిద్యాయాాం, యోగశాసేర, శ్రీకృషాణర్జునసాంవాద్వ
దైవాసుర్ సాంపద్వవభ్యగయోగోన్న్మ షోడశ్లఽధ్యాయాః
 INDEX 85

అథ సపిదశ్లఽధ్యాయాః

17. శ్రద్యాత్రయ విభ్యగయోగాః

అర్జున ఉవాచ:
1. యే శాసరవిధిముత్సృజా యజాంతే శ్రదాయానివతాాః।
తేషాాం నిషాి తు క కృష్ణ! సత్ిామాహో ర్జసిమాః॥

శ్రీభగవానువాచ:
2. త్రివిధ్య భవతి శ్రద్యా ద్వహిన్న్ాం స సవభ్యవజ్ఞ।
సతిిాకీ రాజసీ చైవ తామసీ చేతి తాాం శ్ృణ॥
3. సతాిానురూపా సర్వసా శ్రద్యా భవతి భ్యర్త్!।
శ్రద్యామయోఽయాం పుర్జష్ాః యో యచాేదా సస ఏవ సాః॥
4. యజ ంాంతే సతిిాక ద్వవాన్ యక్షర్క్ష్వాంసి రాజసాః।
ప్రేతాన్ భూత్గణాంశాినేా యజాంతే తామస జన్న్ాః॥
5. అశాసరవిహిత్ాం ఘోర్ాం త్పాాంతే యే త్ప్న జన్న్ాః।
దాంభ్యహ్ాంకర్ సాంయుకిాః కమరాగబల్లనివతాాః॥
6. కర్శయాంత్ శ్శరీర్సాాం భూత్గ్రామమచేత్సాః।
మాాం చైవాాంత్శ్శరీర్సాాం తానివద్యాాసుర్నిశ్ియాన్॥
7. ఆహార్సిాప్త సర్వసా త్రివిధ్య భవతి ప్రియాః।
యజాసిపసిథా ద్యనాం తేషాాం భేదమిమాం శ్ృణ॥
 INDEX 86

8. ఆయుససత్ిాబల్లర్యగా సుఖ్ప్రీతి వివర్ాన్న్ాః।

ర్సా సిసనగా సిసారా హ్ృద్యాాః ఆహారాససతిిాకప్రియాాః॥
9. కటావమోలవణతుాష్ణ తక్ష్ణరూక్షవిద్యహినాః।
ఆహారా రాజససేాషాాాః ద్గాఃఖ్శ్లకమయప్రద్యాః॥
10. యాత్యామాం గత్ర్సాం పూతి పర్జాషిత్ాం చ యత్।
ఉచ్చాష్ామప్త చామేధాాం భ్యజనాం తామసప్రియమ్॥
11. అఫల్లకాంక్షిభిర్ాజాాః విధిదృషోా య మజాతే।
యష్ావామేవేతి మనాః సమాధ్యయ స సతిిాకాః॥
12. అభిసాంధ్యయ తు ఫలాం దాంభ్యర్ామప్త చైవ యత్।
మజాతే భర్త్శ్రేష్ి! త్ాం యజాాం విద్వా రాజసమ్॥
13. విధిపతనమసృషాానయాం మాంత్రపతనమదక్షిణమ్।
శ్రద్యావిర్హిత్ాం యజాాం తామసాం పర్షచక్షతే॥
14. ద్వవద్వవజగుర్జప్రాజా పూజనాం శౌచమార్ువమ్।
బ్రహ్మచర్ా మహిాంస చ శారీర్ాం త్ప ఉచాతే॥
15. అనుద్వవగకర్ాం వాకాాం సత్ాాం ప్రియహిత్ాం చ యత్।
సవధ్యాయాభాసనాం చైవ వాఙ్మయాం త్ప ఉచాతే॥
16. మనాఃప్రసద సౌసమాత్వాం మౌనమాత్మవినిగ్రహ్ాః।
భ్యవసాంశుద్వార్షతేాత్త్ త్ప్న మానస ముచాతే॥
17. శ్రదాయా పర్యా త్పిాం త్పసితిరవిధాం నరైాః।
అఫల్లకాంక్షిభిర్జాక్విాః సతిిాకాం పర్షచక్షతే॥
 INDEX 87

18. సతాకర్మానపూజ్ఞర్ాాం త్ప్న దాంభేన చైవ యత్।

క్రియతే త్ద్వహ్ ప్రోకిాం రాజసాం చలమధ్రువమ్॥
19. మూఢగ్రాహేణత్మన్ధ యత్ పీడయా క్రియతే త్పాః।
పర్సోాతాసదన్న్ర్ాాం వా త్తాిమస ముద్యహ్ృత్మ్॥
20. ద్యత్వామితి యద్యదనాం ద్గయతేఽనుపకర్షణే।
ద్వశ్చ కలే చ పాత్రే చ త్ద్యదనాం సతిిాకాం సమృత్మ్॥
21. యతుి ప్రతుాపకరార్ాాం ఫలముద్వదశ్ా వా పునాః।
ద్గయతే చ పర్షక్తోష్ాాం త్ద్యదనాం రాజసాం సమృత్మ్॥
22. అద్వశ్కలే యద్యదనాం అపాత్రేభాశ్ి ద్గయతే।
అసత్ృత్మవజ్ఞాత్ాం త్తాిమస ముద్యహ్ృత్మ్॥
23. ఓాం త్త్సద్వతి నిర్ణదశ్ాః బ్రహ్మణసిరవిధ ససాృత్ాః।
బ్రాహ్మణసేిన వేద్యశ్ి యజ్ఞాశ్ి విహితాాః పురా॥
24. త్సమదోమితుాద్యహ్ృత్ా యజా ద్యనత్పాఃక్రియాాః।
ప్రవర్ిాంతే విధ్యన్ధకిాః సత్త్ాం బ్రహ్మవాద్వన్న్మ్॥
25. త్ద్వత్ానభిసాంధ్యయ ఫలాం యజాత్పాఃక్రియాాః।
ద్యనక్రియాశ్ి వివిధ్యాః క్రియాంతే మోక్షకాంక్షిభిాః॥
26. సద్యావే సధ్భ్యవే చ సద్వతేాత్త్పేయుజాతే।
ప్రశ్సేి కర్మణి త్థా సచాబదాః పార్ా! యుజాతే॥
27. యజ్యా త్పసి ద్యనే చ సిాతి ససద్వతి చ్ఛచాతే।
కర్మ చైవ త్దరీాయాం సద్వతేావాభిధీయతే॥
 INDEX 88

28. అశ్రదాయా హత్ాం దత్ిాం త్పసిపిాం కృత్ాం చ యత్।

అసద్వతుాచాతే పార్ా! న చ త్తేపేత్ా న్ధ మహ్॥

ఓాం త్త్సద్వతి, శ్రీ మదాగవద్గుతాసు, ఉపనిష్తుస,

బ్రహ్మవిద్యాయాాం, యోగశాసేర, శ్రీకృషాణర్జున సాంవాద్వ,
శ్రద్యాత్రయ విభ్యగయోగోన్న్మ సపిదశ్లఽధ్యాయాః
 INDEX 89

అథ అషాాదశ్లఽధ్యాయాః

18. మోక్షసన్న్యాస యోగాః

అర్జున ఉవాచ:
1. సన్న్యాససా మహాబాహో! త్త్ిామిచాామి వేద్వతుమ్।
తాాగసా చ హ్ృషీకేశ్! పృథకేకశినిషూదన!॥

శ్రీ భగవానువాచ:
2. కమాాన్న్ాం కర్మణాం న్న్ాసాం సన్న్యాసాం కవయో విద్గాః।
సర్వకర్మఫలతాాగాం ప్రాహసిాగాం విచక్షణాః॥
3. తాాజాాం దోష్వద్వతేాకే కర్మ ప్రాహర్మనషిణాః।
యజాద్యనత్పాఃకర్మ న తాాజామితి చాపర్ణ॥
4. నిశ్ియాం శ్ృణ మే త్త్ర తాాగే భర్త్సత్ిమ!।
తాాగో హి పుర్జష్వాాఘ్ర! త్రివిధ ససాంప్రకీర్షిత్ాః॥
5. యజాద్యనత్పాః కర్మ న తాాజాాం కర్ామేవ త్త్।
యజోా ద్యనాం త్పశ్వవ
ి పావన్న్ని మనషిణమ్॥
6. ఏతానాప్త తు కరామణి సాంగాం త్ాకిా ఫల్లని చ।
కర్ివాానతి మే పార్ా! నిశిిత్ాం మత్ముత్ిమమ్॥
 INDEX 90

7. నియత్సా తు సన్న్యాసాః కర్మణో న్ధపపదాతే।

మోహాత్ిసా పర్షతాాగాః తామసాః పర్షకీర్షిత్ాః॥
8. ద్గాఃఖ్మితేావ యత్కర్మ కయకేోశ్భయాత్ త్ాజ్యత్।
స కృతావ రాజసాం తాాగాం నైవ తాాగఫలాం లభేత్॥
9. కర్ామితేావ యత్కర్మ నియత్ాం క్రియతేఽర్జున!
సాంగాం త్ాకిా ఫలాం చైవ స తాాగ ససతిిాకో మత్ాః॥
10. న ద్వవష్ాాకుశ్లాం కర్మ కుశ్లే న్న్నుష్జుతే।
తాాగీ సత్ిాసమావిష్ాాః మేధ్యవ ఛనయసాంశ్యాః॥
11. న హి ద్వహ్భృతా శ్కాాం త్ాకుిాం కరామణాశ్చష్త్ాః।
యసుి కర్మఫలతాాగీ స తాాగీత్ాభిధీయతే॥
12. అనిష్ామిష్ాాం మిశ్రాం చ త్రివిధాం కర్మణాః ఫలమ్।
భవత్ాతాాగిన్న్ాం ప్రేత్ా న తు సన్న్యాసిన్న్ాం కవచ్చత్॥
13. పాంచైతాని మహాబాహో! కర్ణని నిబోధ మే।
సాంఖ్యా కృతాాంతే ప్రోకిని సిదాయే సర్వకర్మణమ్॥
14. అధిషాినాం త్థా కరాి కర్ణాం చ పృథగివధమ్।
వివిధ్యశ్ి పృథక్ చేషాాాః దైవాం చైవాత్ర పాంచమమ్॥
15. శ్రీర్వాఙ్మన్ధభిర్ాత్ కర్మ ప్రార్భతే నర్ాః।
న్న్ాయాాం వా విపరీత్ాం వా పాంచైతే త్సా హేత్వాః॥
16. త్తైరవాం సతి కరాిర్ాం ఆతామనాం కేవలాం తు యాః।
పశ్ాత్ాకృత్ బుద్వాతావత్ న స పశ్ాతి ద్గర్మతిాః॥
 INDEX 91

17. యసా న్న్హ్ాంకృ జ భ్యవాః బుద్వార్ాసా న తోపాతే।

హ్తావఽప్త స మమాలోోకన్- న హ్ాంతి న నిబధాతే॥
18. జ్ఞానాం జ్యాయాం పర్షజ్ఞాతా త్రివిధ్య కర్మచ్ఛదన్న్।
కర్ణాం కర్మ కర్ణితి త్రివిధాః కర్మసాంగ్రహ్ాః॥
19. జ్ఞానాం కర్మ చ కరాి చ త్రిధవ గుణభేదత్ాః।
ప్రోచాతే గుణసాంఖ్యానే యథావచాృణ తానాప్త॥
20. సర్వభూతేష్ యేనైకాం భ్యవమవాయమీక్షతే।
అవిభకిాం విభకేిష్ త్జ్జ్ఞానాం విద్వా సతిిాకమ్॥
21. పృథకేిాన తు యజ్జ్ఞానాం న్న్న్న్భ్యవాన్ పృథగివధ్యన్।
వేతిి సర్ణవష్ భూతేష్ త్జ్జ్ఞానాం విద్వా రాజసమ్॥
22. యతుి కృత్సనవద్వకసిమన్ కర్ణా సకిమహైతుకమ్।
అత్తాిార్ావదలపాం చ త్తాిమసముద్యహ్ృత్మ్॥
23. నియత్ాం సాంగర్హిత్ాం అరాగద్వవష్త్ాః కృత్మ్।
అఫలప్రేపుసన్న్ కర్మ యత్ిత్ సతిిాకముచాతే॥
24. యతుి కమేపుసన్న్ కర్మ సహ్ాంకర్ణణ వా పునాః।
క్రియతే బహల్లయాసాం త్ద్రాజస ముద్యహ్ృత్మ్॥
25. అనుబాంధాం క్షయాం హిాంసాం అనపేక్షా చ పర్జష్మ్।
మోహాద్యర్భాతే కర్మ యత్ితాిమస ముచాతే॥
26. ముకిసాంగోఽనహ్ాంవాద్గ ధృతుాతాసహ్ సమనివత్ాః।
సిదాాసిదోాా ర్షయర్షవకర్ాః కరాి సతిిాక ఉచాతే॥
 INDEX 92

27. రాగీ కర్మఫలప్రేపుసాః లుబోా హిాంసత్మకోఽశుచ్చాః।

హ్ర్ిశ్లకనివత్ాః కరాి రాజసాః పర్షకీర్షిత్ాః॥
28. అయుకిాః ప్రాకృత్ససతబాాః శ్ఠో నైష్ృతికోఽలసాః।
విషాద్గ ద్గర్ఘసూత్రీ చ కరాి తామస ఉచాతే॥
29. బుద్వార్ణాదాం ధృతేశ్వవ
ి గుణత్సిరవిధాం శ్ృణ।
ప్రోచామానమశ్చష్యణ పృథకేిాన ధనాంజయ!॥
30. ప్రవృతిిాం చ నివృతిిాం చ కరాాకర్ణా భయాభయే।
బాంధాం మోక్షాం చ యా వేతిి బుద్వా సస పార్ా! సతిిాకీ॥
31. యయా ధర్మమధర్మాం చ కర్ాాం చాకర్ామేవ చ।
అయథావత్పేజ్ఞన్న్తి బుద్వా సస పార్ా! రాజసీ॥
32. అధర్మాం ధర్మమితి యా మనాతే త్మసఽఽవృతా।
సరావరాాన్ విపరీతాాంశ్ి బుద్వా సస పార్ా! తామసీ॥
33. ధృతాా యయా ధ్యర్యతే మనాఃప్రాణేాంద్రియక్రియాాః।
యోగేన్న్వాభిచార్షణా ధృతి సస పార్ా! సతిిాకీ॥
34. యయా తు ధర్మకమారాాన్ ధృతాా ధ్యర్యతేఽర్జున!।
ప్రసాంగేన ఫల్లకాంక్షీ ధృతి సస పార్ా! రాజసీ॥
35. యయా సవపయాం భయాం శ్లకాం విషాదాం మద మేవ చ।
న విముాంచతి ద్గర్ణమధ్యాః ధృతి సస తామసీ మతా!॥
36. సుఖ్ాం తివద్యనాం త్రివిధాం శ్ృణ మే భర్త్ర్ిభ!।
అభ్యాసద్రమతే యత్ర ద్గాఃఖ్యాంత్ాం చ నిగచాతి॥
 INDEX 93

37. యత్ిదగ్రే విష్మివ పర్షణమేఽమృ జపమమ్।

త్తుసఖ్ాం సతిిాకాం ప్రోకిాం ఆత్మబుద్వాప్రసదజమ్॥
38. విష్యేాంద్రియ సాంయోగత్ యత్ిదగ్రేఽమృ జపమమ్।
పర్షణమే విష్మివ త్తుసఖ్ాం రాజసాం సమృత్మ్॥
39. యదగ్రే చానుబాంధ్య చ సుఖ్ాం మోహ్నమాత్మనాః।
నిద్రాలసాప్రమాదోత్ాాం త్తాిమసముద్యహ్ృత్మ్॥
40. న త్దసిి పృథివాాాం వా ద్వవి ద్వవేష్ వా పునాః।
సత్ిాాం ప్రకృతిజైర్జమకిాం యద్వభి ససాత్ త్రిభిర్జుణాః॥
41. బ్రాహ్మణ క్షత్రియవిశాాం శూద్రాణాం చ పర్ాంత్ప!।
కరామణి ప్రవిభకిని సవభ్యవ ప్రభవైర్జుణాః॥
42. శ్మో దమసిప శౌశచాం క్ష్వనిిరార్ువమేవ చ।
జ్ఞానాం విజ్ఞానమాసిికాాం బ్రహ్మకర్మ సవభ్యవజమ్॥
43. శౌర్ాాం తేజో ధృతిరాదక్షాాం యుద్వా చాపాపల్లయనమ్।
ద్యనమీశ్వర్భ్యవశ్ి క్ష్వత్రాం కర్మ సవభ్యవజమ్॥
44. కృషిగ్నర్క్షా వాణిజాాం వైశ్ాకర్మ సవభ్యవజమ్
పర్షచరాాత్మకాం కర్మ శూద్రసాప్త సవభ్యవజమ్॥
45. సేవ సేవ కర్మణాభిర్త్ాః సాంసిద్వాాం లభతే నర్ాః।
సవకర్మనిర్త్ సిసద్వాాం యథా విాందతి త్చాృణ॥
46. యత్ాః ప్రవృతిిరూాతాన్న్ాం యేన సర్వమిదాం త్త్మ్।
సవకర్మణ త్మభార్ిా సిద్వాాం విాందతి మానవాః॥
 INDEX 94

47. శ్రేయాన్ సవధర్యమ విగుణాః పర్ధరామత్ సవనుషిితాత్।

సవభ్యవనియత్ాం కర్మ కుర్వన్న్యప్నయతి క్తతోుష్మ్॥
48. సహ్జాం కర్మ కౌాంతేయ! సదోష్మప్త న త్ాజ్యత్।
సరావర్ాంభ్య హి దోష్యణ ధూమేన్న్గియర్షవావృతాాః॥
49. అసకిబుద్వా ససర్వత్ర జితాతామ విగత్సపృహ్ాః।
నైష్కర్మాసిద్వాాం పర్మాాం సన్న్యాసేన్న్ధిగచాతి॥
50. సిద్వాాం ప్రాప్ని యథా బ్రహ్మ త్థాఽఽప్నయతి నిబోధ మే।
సమాసేనైవ కౌాంతేయ! నిషాి జ్ఞానసా యా పరా॥
51. బుద్యాా విశుదాయా యుకిాః ధృతాాఽఽతామనాం నియమా చ।
శ్బాదద్గన్ విష్యాాంసిాకిా రాగద్వవషౌ వుాదసా చ॥
52. వివికిసేవ లఘ్నవశీ యత్వాకకయ మానసాః।
ధ్యానయోగపర్య నిత్ాాం వైరాగాాం సముపాశ్రిత్ాః॥
53. అహ్ాంకర్ాం బలాం దర్పాం కమాం క్రోధాం పర్షగ్రహ్మ్।
విముచా నిర్మమ శాశాంత్ాః బ్రహ్మభూయాయ కలపతే॥
54. బ్రహ్మభూత్ాః ప్రసన్న్యతామ న శ్లచతి న కాంక్షతి।
సమ ససర్ణవష్ భూతేష్ మదాక్తిాం లభతే పరామ్॥
55. భకిా మామభిజ్ఞన్న్తి యావానాశాిసిమ త్త్ిాత్ాః।
త్ జ మాాం త్త్ిా జ జ్ఞాతావ విశ్తే త్దనాంత్ర్మ్॥
56. సర్వకరామణాప్త సద్య కురావణో మదవాపాశ్రయాః।
మత్పేసద్యదవాప్నయతి శాశ్వత్ాం పదమవాయమ్॥
 INDEX 95

57. చేత్స సర్వకరామణి మయి సనయాసా మత్పర్ాః।

బుద్వాయోగముపాశ్రిత్ా మచ్చిత్ి ససత్త్ాం భవ॥
58. మచ్చిత్ి ససర్వద్గరాుణి మత్పేసద్యత్ిర్షష్ాసి।
అథ చేత్ిామహ్ాంకరాత్ న శ్రోష్ాసి వినాంక్షాసి॥
59. యదహ్ాంకర్ మాశ్రిత్ా న యోత్సా మతి మనాసే।
మిథ్వాష్ వావసయసేి ప్రకృతిసిాాం నియోక్షాతి॥
60. సవభ్యవజ్యన కౌాంతేయ! నిబదా సేసాన కర్మణ।
కర్జిాం నేచాసి యన్ధమహాత్ కర్షష్ాసావశ్లఽప్త త్త్॥
61. ఈశ్వర్ ససర్వభూతాన్న్ాం హ్ృద్వదశ్చఽర్జున! తిష్ితి!।
భ్రామయన్ సర్వభూతాని యాంత్రారూఢని మాయయా॥
62. త్మేవ శ్ర్ణాం గచా సర్వభ్యవేన భ్యర్త్!।
త్త్పేసద్యత్ పరాాం శాాంతిాం సానాం ప్రాపసాసి శాశ్వత్మ్॥
63. మతి తే జ్ఞానమాఖ్యాత్ాం గుహాాద్గుహ్ాత్ర్ాం మయా।
విమృశ్వాత్దశ్చష్యణ యథేచాసి త్థా కుర్జ॥
64. సర్వగుహ్ాత్మాం భూయాః శ్ృణ మే పర్మాం వచాః।
మషోాఽసి మే దృఢమితి త్ జ వక్ష్వామి తే హిత్మ్॥
65. మనమన్న్ భవ మదాకిాః మద్యాజీ మాాం నమసుకర్జ।
మామేవైష్ాసి సత్ాాం తే ప్రతిజ్ఞనే ప్రియోఽసి మే॥
66. సర్వధరామన్ పర్షత్ాజా మామేకాం శ్ర్ణాం వ్రజ।
అహ్ాం తావ సర్వపాపేభాాః మోక్షయిషాామి మా శుచాః॥
 INDEX 96

67. మదాం తే న్న్త్పసకయ న్న్భకియ కద్యచన।

న చాశుశ్రూష్వే వాచాాం న చ మాాం యోఽభాసూయతి॥
68. య మమాం పర్మాం గుహ్ాాం మదాకేిష్వభిధ్యసాతి।
భక్తిాం మయి పరాాం కృతావ మామేవైష్ాత్ాసాంశ్యాః॥
69. న చ త్సమనమనుష్యాష్ కశిినేమ ప్రియకృత్ిమాః।
భవితా న చ మే త్సమత్ అనాాః ప్రియత్ర్య భువి॥
70. అధ్యాష్ాతే చ య మమాం ధర్మాాం సాంవాదమావయోాః।
జ్ఞానయజ్యాన తేన్న్హ్ాం మష్ా ససామితి మేమతిాః॥
71. శ్రద్యావాననసూయశ్ి శ్ృణయాదప్త యో నర్ాః।
సోఽప్త ముకి శుశభ్యలోోకన్ ప్రాపుయయాత్ పుణాకర్మణమ్॥
72. కచ్చిద్వత్చ్యాేత్ాం పార్ా! త్వయైకగ్రేణ చేత్స।
కచ్చిదజ్ఞానసమోమహ్ాః ప్రణష్ాసేి ధనాంజయ!॥

అర్జున ఉవాచ:
73. నషోా మోహ్ ససాృతిర్ోబాా త్వత్పేసద్యనమయాచ్యాత్!।
సిా జఽసిమ గత్సాంద్వహ్ాః కర్షష్యా వచనాం త్వ॥

సాంజయ ఉవాచ:
74. మత్ాహ్ాం వాసుద్వవసా పార్ాసా చ మహాత్మనాః।
సాంవాదమిమమశ్రౌష్ాం అద్గాత్ాం ర్యమహ్ర్ిణమ్॥
 INDEX 97

75. వాాసప్రసద్యచ్యాేత్వాన్ మమాం గుహ్ాత్మాం పర్మ్।

యోగాం యోగేశ్వరాత్ కృషాణత్ సక్ష్వత్ కథయత్ససాయమ్॥
76. రాజన్! సాంసమృత్ా సాంసమృత్ా సాంవాదమిమమద్గాత్మ్।
కేశ్వార్జునయోాః పుణాాం హ్ృషాామి చ ముహర్జమహాః॥
77. త్చి సాంసమృత్ా సాంసమృత్ా రూపమత్ాద్గాత్ాం హ్ర్ణాః।
విసమయో మే మహాన్ రాజన్! హ్ృషాామి చ పునాఃపునాః॥
78. యత్ర యోగేశ్వర్ాః కృష్ణాః యత్ర పార్యా ధనుర్ార్ాః।
త్త్ర శ్రీర్షవజయో భూతిాః ధ్రువా నతిర్మతిర్మమ॥

ఓాం త్త్సద్వతి, శ్రీమనమహాభ్యర్తే,

శ్త్సహ్స్రికయాాం, సాంహితాయాాం, వైయాాసికాాం,
శ్రీమద్గాష్మపర్వణి, శ్రీమదాగవద్గుతాసు, ఉపనిష్తుస,
బ్రహ్మవిద్యాయాాం, యోగశాసేర, శ్రీకృషాణర్జునసాంవాద్వ,
మోక్షసన్న్యాసయోగోన్న్మ అషాాదశ్లఽధ్యాయాః
శ్రీకృషాణర్పణమసుి.
ఓమ్ త్త్ సత్।
 INDEX 98

19. గీతా మాహాత్మామ్

ధర్యవాచ :
1. భగవన్ పర్మేశాన భక్తిర్వాభిచార్షణ
ప్రార్బాాం భుజామానసా కథాం భవతి హే ప్రభ్య

శ్రీవిష్ణర్జవాచ :
2. ప్రార్బాాం భుజామాన్ధ హి గీతాభ్యాసర్త్ాః సద్య
స ముకిాః స సుఖ లోకే కర్మణ న్ధపతోపాతే
3. మహాపాపాద్వపాపాని గీతాధ్యానాం కర్యతి చేత్
కవచ్చత్సపర్శాం న కుర్వనిి నతోనదలమముువత్
4. గీతాయాాః పుసికాం యత్ర యత్ర పాఠ ప్రవర్ితే
త్త్ర సరావణి తరాాని ప్రయాగద్గని త్త్ర వై
5. సర్ణవ ద్వవాశ్ి ఋష్యాః యోగినాః పనయగశ్ి యే
గోపాల్ల గోప్తక వాఽప్త న్న్ర్దోదావపార్ిదైాః
6. సహాయో జ్ఞయతే శీఘ్రాం యత్ర గీతా ప్రవర్ితే
యత్ర గీతావిచార్శ్ి పఠనాం పాఠనాం శ్రుత్మ్
త్త్రాహ్ాం నిశిిత్ాం పృథివ నివసమి సదైవ హి
7. గీతాశ్రయేఽహ్ాం తిషాిమి గీతా మే చ్ఛత్ిమాం గృహ్మ్
గీతాజ్ఞానముపాశ్రిత్ా త్రీన్ధోకన్ పాలయామాహ్మ్
8. గీతా మే పర్మా విద్యా బ్రహ్మరూపా న సాంశ్యాః
అర్ామాత్రాక్షరా నితాా సవనిరావచాపద్యతిమక
9. చ్చద్యననేదన కృష్యణన ప్రోకి సవముఖ్ జఽర్జునమ్
వేదత్రయీ పరానన్న్ద త్తాిార్ాజ్ఞానసాంయుతా
 INDEX 99

10. యోఽషాాదశ్ాం జపేనియత్ాాం నర్య నిశ్ిలమానసాః

జ్ఞానసిద్వాాం స లభతే త్ జ యాతి పర్ాం పదమ్
11. పాఠేఽసమర్ాాః సాంపూర్ణణ త్ జ౭ర్ాాం పాఠమాచర్ణత్
త్ద్య గోద్యనజాం పుణాాం లభతే న్న్త్ర సాంశ్యాః
12. త్రిభ్యగాం పఠమానసుి గాంగసయనఫలాం లభేత్
ష్డాంశ్ాం జపమానసుి సోమయాగఫలాం లభేత్
13. ఏకధ్యాయాం తుయో నిత్ాాం పఠతే భక్తిసాంయుత్ాః
ర్జద్రలోకమవాప్నయతి గణో భూతావ వసేచ్చిర్మ్
14. అధ్యాయాం శ్లోకపాదాం వా నిత్ాాం యాః పఠతే నర్ాః
స యాతి నర్తాాం యావత్ మనవాంత్ర్ాం వసుాంధర్ణ
15. గీతాయాాః శ్లోకదశ్కాం సపి పాంచ చతుష్ాయమ్
దౌవత్రీనేకాం త్దర్ాాం వా శ్లోకన్న్ాం యాః పఠేనయర్ాః
16. చాంద్రలోకమవాప్నయతి వరాిణమయుత్ాం ధృవమ్
గీతాపాఠసమాయుకిాః మృ జ మానుష్తాాం వ్రజ్యత్
17. గీతాభ్యాసాం పునాః కృతావ లభతే ముక్తిముత్ిమమ్
గీతేతుాచాిర్సాంయుకిాః మ్రియమాణో గతిాం లభేత్
18. గీతార్ాశ్రవణసకిాః మహాపాపయు జఽప్త వా
వైకుాంఠాం సమవాప్నయతి విష్ణన్న్ సహ్మోదతే
19. గీతార్ాాం ధ్యాయతే నిత్ాాం కృతావ కరామణి భూర్షశ్ాః
జీవనుమకిాః స విజ్యాయాః ద్వహానేి పర్మాం పదమ్
20. మలనిర్యమచనాం పుాంసాం జలసయనాం ద్వనే ద్వనే
సకృద్గుతామాసి సయనాం సాంసర్మలన్న్శ్నమ్
21. గీతామాశ్రిత్ా బహ్వాః భూభుజో జనకదయాః
నిరూాత్కలమషా లోకే గీతా యాతాాః పర్ాం పదమ్
 INDEX 100

22. తే శ్ృణవాంతి పఠాంతేావ గీతాశాసరమహ్ర్షశశ్మ్

న తే వై మానుషా జ్యాయా ద్వవా ఏవ న సాంశ్యాః
23. జ్ఞాన్న్జ్ఞానకృత్ాం నిత్ామ్ మాంద్రియైర్ునిత్ాం చ యత్
త్త్సర్వాం న్న్శ్మాయాతి గీతాపాఠేన త్క్షణమ్
24. ధిక్ త్సా జ్ఞానమాచార్ాం వ్రత్ాం చేషాాాం త్ప్న యశ్ాః
గీతార్ాపఠనాం న్న్ఽసిి న్న్ధమసిత్పర్య జనాః
25. సాంసర్సగర్ాం ఘోర్ాం త్ర్జిమిచాతి యో జనాః
గీతాన్న్వాం సమార్జహ్ా పార్ాం యాతి సుఖ్యన సాః
26. గీతాయాాః పఠనాం కృతావ మాహాత్మాాం నైవ యాః పఠేత్
వృథా పాఠో భవేత్ిసా శ్రమ ఏవ హాద్యహ్ృత్ాః
27. ఏత్న్న్మహాత్మాసాంయుకిాం గీతాభ్యాసాం కర్యతి యాః
స త్త్ఫలమవాప్నయతి ద్గర్ోభ్యాం గతిమాపుయయాత్

సూత్ ఉవాచ :
28. మాహాత్మామేత్ద్గుతాయాాః మయా ప్రోకిాం సన్న్త్నమ్
గీతానేి చ పఠేదాసుి యద్గకిాం త్త్ఫలాం భవేత్

మతి శ్రీ వరాహ్పురాణే శ్రీ గీతామాహాత్మాాం సాంపూర్ణమ్

ఓాం శానిిాః శానిిాః శానిిాః
 INDEX 101

20. గీతాసర్ాం

పలోవి: (కీర్వాణి)
గీతాసర్ాం శ్ృణత్ సద్య
మనసి వికసాం వహ్త్ముద్య
కమాం క్రోధాం త్ాజత్ హ్ృద్య
భూయాత్ సాంవిత్ పర్సుఖ్ద్య
చర్ణాం:
విషాద యోగత్ పార్ణాన
భణిత్ాం క్తాంచ్చన్ధమహ్ ధియా
త్ాం సాంద్వగాాం మోచయితుాం
గీతాశాసరాం గీత్మిదాం ...1
సాంఖ్ాాం జ్ఞానాం జ్ఞనహి
శ్ర్ణగతి పథ మవాపుయహి
ఆత్మ నిత్ా ససర్వగ జ
నైనాం క్తాంచ్చత్ కేోదయతి ...2
(మోహ్న)
ఫలేష్ సక్తిాం మైవ కుర్జ
కర్ాాం కర్మ తు సమాచర్
కరామబదాాః పర్మేతి
కర్మణి సాంగాః పాత్యతి ...3
 INDEX 102

కరామకర్మ వికర్మత్వాం
చ్చాంత్య చాత్మని కర్మగతిాం
న్న్సిి జ్ఞానసమాం లోకే
త్ాజ చాహ్ాంకృతి మిహ్ ద్వహే ...4
(కప్త)
వహ్ సమబుద్వాాం సర్వత్ర
భవ సమదరీశ త్వాం హి సఖ్య
యోననుర్కోి న ద్వవషిా
యోగీ యోగాం జ్ఞన్న్తి ...5
మిత్రాం త్వ తే శ్త్రర్ప్త
త్వమేవ న్న్న్ధా జాంతుర్యి!
యుకిసిాాం భవ చేషాాసు
ఆహారాద్వష్ వివిధ్యసు ...6
(కల్లాణి)
అన్న్త్మరూపా మష్ావిధ్యాం
ప్రకృతి మవిద్యాాం జ్ఞనహి
జీవ స్వసవ హి పర్మాతామ
యసిమన్ ప్రోత్ాం సర్వమిదాం ...7
 INDEX 103

అక్షర్ పర్ వర్ పుర్జష్ాం త్ాం

ధ్యాయన్ ప్రే జ యాతి పర్ాం
త్త్ సిమేవ ధ్యాయన్ త్వాం
కలాం యాపయ నశ్ాాంత్ాం ...8
(హిాందోళ)
సర్వాం బ్రహామర్పణ బుద్యాా
కర్మ క్రియతాాం సమబుద్యాా
భకిా దత్ిాం పత్రమప్త
ఫలమప్త తేన సీవక్రియతే ...9
యత్ర విభూతి శీశే యుకి
యత్ర విభూతి ససత్ిాయుతా
త్త్ర త్మీశ్ాం పశ్ాాంత్ాం
నేరాిా ద్వవషౌ సజ్యుతే ...10
(అమృత్వర్షిణి)
కలసిసా మహాన్ రూప్న
లోకన్ సరావన్ సాంగ్రసతి
భకిా భగవద్రూపాం త్ాం
ప్రభవతి లోక ససాంద్రష్ాాం ...11
 INDEX 104

భక్తి సిసిమన్ ర్తిరూపా

సైవ హి భకోిదర్
ా ణచణ
భ్యవాం త్సా మాధ్యయ
బుద్వాాం త్సిమ నియవేశ్య ...12
(చార్జకేశి)
క్షేత్రాం త్ద్జాాం జ్ఞనహి
క్షేత్రే మమతాాం మా కుర్జ చ
ఆతామనాం యో జ్ఞన్న్తి
ఆత్మని సోయాం నను ర్మతే ...13
సతిిాక రాజస తామసిక
బాంధన హేత్వ అథవర్ుాాః
త్రయాం గుణన్న్ాం యోతత్-
స్వసవ బ్రాహ్మాం సుఖ్మేతి ...14
(హ్ాంసనాంద్వ)
ఛతావ సాంసర్షకవృక్షాం
పదాం గవేష్య మునిలక్షాాం
త్తికల సర్వాం తేజో యత్
వేదై ససర్వవ ససాంవేదాాం ...15
 INDEX 105

సృషిా ర్వదవ చాసుర్షక

ద్వవవిధ్య ప్రోకి లోకేసిమన్
దైవే సకి యాాంతి పర్ాం
ఆసుర్సకి అసుర్గతిాం ...16
(శ్రీ)
నిషాి యజ్యా ద్యనే చ
త్పసి ప్రోకి సద్వతి పరా
సతికల సఫలాం సశ్రదాాం
త్తికల నిష్ఫల మశ్రదాాం ...17
ధరామన్ సరావన్ త్ాకిా త్వాం
శ్ర్ణాం వ్రజ పర్-మాతామనాం
మోక్షాం ప్రాపసాసి సత్ాాం త్వాం
సాంత్త్ సచ్చద్యనాంద ఘనాం ...18