IV.

Оценување на параметри
1. (Испит 31.01.2015) Во една фабрика се произведуваат чипови, во серија од по 100 чипа. Секој чип
може да биде неисправен со веројатност p, независно од останатите чипови.

а) Одговорниот инженер сакал да утврди која е веројатноста дека во произволна серија ќе има помалку
од 4 неисправни чипови. Користејќи оценувач за p добиен со метод на моменти и метод на
максимална подобност, проценете ја оваа веројатност.
б) Инженерот знае дека испорачката на чиповите кај нивните клиенти ќе биде проблематична, доколку
веројатноста p дека еден чип е неисправен е поголема од 0.04. Тој тестирал 40 серии и добил дека во
просек 7 чипови биле неисправни. Врза база на ова, со ниво на значајност од 0.05, заклучил дека нема
да има проблем со испорачката. Дали бил во право?

2. (II колоквиум 2014) На секоја каса во Веро независно се опслужуваат купувачи (независно еден од
друг) и тоа k купувачи во еден час. Касите не се слободни во ниту еден момент.
а) Ако Веро работи со три каси, да се најде оценка за вкупниот број на опслужени купувачи во еден
час
б) Собрани се следните податоци за бројот на опслужени купувачи во еден час на првата каса
33 30 18 21 19 28 18 22 31 28 25 17 20 32 34
Да се најде оценка со метод на максимална подобност на просечниот број на опслужени купувачи во
еден час. Која е веројатноста дека во наредниот час касата ќе опслужи 20 купувачи?
в) Веро сака да купи систем за наплата со кој ќе се забрза работата со клиенти. За таа цел, шефот на
Веро го тестира новиот софтвер на првата каса, додека на втората каса останува во функција стариот
систем. Добиени се следните податоци за бројот на опслужени купувачи во еден час на двете каси:
Прва каса: x  24 , S X2  28 , n  17 Втора каса: y  19 , SY2  22 , m  25

Дали би го советувале шефот дека нивиот систем ќе ја забрза работата со клиенти? (Тестот да се

направи со ниво на значајност од 0.05) .

3. (II колоквиум 2013) Се конструира правоаголник на случаен начин со страни X и 2X, каде X е случајна
x
 за 0  x   ,   0
променлива со густина на распределба f ( x)  

0 инаку

Врз база на примерок со обем n, X1,X2,…,Xn од должините на едната страна да се определи оценувач
по метод на моменти на очекуваната плоштина на правоаголникот.
4. (II колоквиум 2012) Нека 6,5,10,7,7,8,6,5,2,2 е примерок од случајна променлива X која има Поасонова
распределба со непознат параметар θ. Со метод на максимална подобност да се оценка за E(X).
5. (Испит 17.08.2015) Еден систем има 4 комуникациски канали. Сигнал се пренесува успешно по i-тиот
1
канал со веројатност (i =1,2,3,4). Пред да се прати сигналот по некој од каналите, потребно е да
5i
се провери сигурноста на системот. Веројатноста дека системот е сигурен е p. Сигурноста на системот
се проверува 4 пати. Доколку проверката за сигурноста е успешна i пати (i =1,2,3,4), сигналот ќе се
прати по i-тиот канал, доколку i=0 сигналот нема да се прати по ниеден канал.
а) Ако сигналот е успешно пратен од системот, која е веројатноста дека сигурносната проверка била
успешна 2 пати?
б) Во текот на денот се испратени 12 сигнали по првиот канал, 10 по вториот, 7 по третиот, 3 по
четвртиот канал а 5 сигнали не биле пратени по ниту еден канал. Оцени ја веројатноста p дека
системот е сигурен.
в) Се смета дека системот е безбеден дококу веројатноста за сигурност на системот е поголема од 0.9.
Дали според податоците под б) можеме да заклучиме дека системот е безбеден со ниво на значајност
  0.05?
 V. Тестирање на хипотези
1. (II колоквиум 2014) На секоја каса во Веро независно се опслужуваат купувачи (независно еден од
друг) и тоа k купувачи во еден час. Касите не се слободни во ниту еден момент.
а) Ако Веро работи со три каси, да се најде оценка за вкупниот број на опслужени купувачи во еден
час
б) Собрани се следните податоци за бројот на опслужени купувачи во еден час на првата каса
33 30 18 21 19 28 18 22 31 28 25 17 20 32 34
Да се најде оценка со метод на максимална подобност на просечниот број на опслужени купувачи во
еден час. Која е веројатноста дека во наредниот час касата ќе опслужи 20 купувачи?
в) Веро сака да купи систем за наплата со кој ќе се забрза работата со клиенти. За таа цел, шефот на
Веро го тестира новиот софтвер на првата каса, додека на втората каса останува во функција стариот
систем. Добиени се следните податоци за бројот на опслужени купувачи во еден час на двете каси:
Прва каса: x  24 , S X2  28 , n  17 Втора каса: y  19 , SY2  22 , m  25

Дали би го советувале шефот дека нивиот систем ќе ја забрза работата со клиенти? (Тестот да се

направи со ниво на значајност од 0.05) .

2. (II колоквиум 2013) Со мерење на времето потребно за изработка на чипови со примена на еден
технолошки процес добиени се следните податоци: 53, 119, 104, 137, 119, 117, 104, 73, 53, 69, 119.
Направени се 11 мерења и на времето потребно за изработка на истиот чип со примена на друг
технолошки процес. Притоа добиените времиња имаат средна вредност 56 и дисперзија 640,3.
Претпоставуваме дека времињата потребни за изработка на чиповите имаат нормална распределба.
Дали постои битна разлика средните времиња добиени со двата технолошки процеси со ниво на
значајност 0.05? (прво да се тестира хипотезата за дисперзиите F1 0,1 0;0.0 5  2.98 )
3. (Испит 31.01.2015) Во една фабрика се произведуваат чипови, во серија од по 100 чипа. Секој чип
може да биде неисправен со веројатност p, независно од останатите чипови.
а) Одговорниот инженер сакал да утврди која е веројатноста дека во произволна серија ќе има помалку
од 4 неисправни чипови. Користејќи оценувач за p добиен со метод на моменти и метод на
максимална подобност, проценете ја оваа веројатност.
б) Инженерот знае дека испорачката на чиповите кај нивните клиенти ќе биде проблематична, доколку
веројатноста p дека еден чип е неисправен е поголема од 0.04. Тој тестирал 40 серии и добил дека во
просек 7 чипови биле неисправни. Врза база на ова, со ниво на значајност од 0.05, заклучил дека нема
да има проблем со испорачката. Дали бил во право?
4. (Испит 17.08.2015) Еден систем има 4 комуникациски канали. Сигнал се пренесува успешно по i-тиот
1
канал со веројатност (i =1,2,3,4). Пред да се прати сигналот по некој од каналите, потребно е да
5i
се провери сигурноста на системот. Веројатноста дека системот е сигурен е p. Сигурноста на системот
се проверува 4 пати. Доколку проверката за сигурноста е успешна i пати (i =1,2,3,4), сигналот ќе се
прати по i-тиот канал, доколку i=0 сигналот нема да се прати по ниеден канал.

а) Ако сигналот е успешно пратен од системот, која е веројатноста дека сигурносната проверка била
успешна 2 пати?
 б) Во текот на денот се испратени 12 сигнали по првиот канал, 10 по вториот, 7 по третиот, 3 по
четвртиот канал а 5 сигнали не биле пратени по ниту еден канал. Оцени ја веројатноста p дека
системот е сигурен.
в) Се смета дека системот е безбеден дококу веројатноста за сигурност на системот е поголема од 0.9.
Дали според податоците под б) можеме да заклучиме дека системот е безбеден со ниво на значајност
  0.05?
5. Две групи студенти посетуваат подготвителна настава за важен меѓународен тест. Наставата за двете
групи е различна – првата користи наставен метод А а втората наставен метод B. По завршувањето на
тестот случајно се избрани 10 студенти од првата група и 7 студенти од втората група и забележано е
колку поени освоиле на тестот:
Прва група: 9.3 , 10.2 , 10.9 , 18.9 , 17.8 , 16 , 19.3 , 13.9 , 16.2 , 11.4
Втора група: 19 , 12 , 13.5 , 12 , 14 , 10.5 , 12.8
Под претпоставка дека двата примероци доаѓаат од нормална распределба, со ниво на значајност од
5% да се тестира хипотезата дека наставниот метод B е поуспешен од наставниот метод А (методот е
поуспешен ако очекуваниот број на поени на тестот е поголем). Да се тестира и еднаквоста на
дисперзиите на двата примероци. Кој метод за подготовка ќе го препорачате?
6. (Испит 26.08.2014) Група од 10 студенти на писмениот испит по статистика го покажала следниот
успех (изразен со број на освоени поени од можни 100)
Студент 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Поени 80 54 90 70 92 88 92 90 90 54
писмен
На испиот испит студентите полагале и теориски испит. Добиените податоци од теорискиот испит
имаат средна вредност од 78.1 и дисперзија од 198.69. Дали постои битна разлика помеѓу средните
вредности на освоените поени на писмениот и теориски дел од испитот со ниво на зналајност 0.05?
(прво да се тестира хипотезата за дисперзиите F9,9;0.0 5  3.18 )
 VI. Пирсонов тест ; Табела на контингенција ; Линеарна регресија
1. II колоквиум 2014) Случајно се избрани 600 матуранти. Резултатите на нивните одговори на
прашањето “Што сакаат да студираат?” се следни:

Право – 80 Економија – 60 Образование – 50

Математика – 45 Природни науки – 50 Медицина – 50

Информатика – 75 Книжевност – 60 Филозовски науки – 60

Инженерски науки – 70

Дали со ниво на значајност од 5% може да се тврди дека секој одговор е еднакво веројатен?

2. II колоквиум 2013) Во примерок од 100 четиричлени семејства набљудувана е дневната потрошувачка

на млеко и добиените резултати се дадени во табелата:

потрошувачка на млеко (l) [0, 0.5) [0.5, 1) [1, 1.5) [1.5, 2]

број на семејства 35 35 18 12

Со ниво на значајност   0.05 да се тестира хипотезата дека потрошувачката на млеко има

 1
1  x, 0  x  2
распределба со густина на распределба p( x)   2 .
 0, x  0, 2

3. (Испит 17.08.2015) Да се испита согласноста на податоците од табелата со експоненцијална

1
распределба    со ниво значајност   0.05.
2

ik (0,1) [1, 2) [ 2 , 3) [3 , 4 ) [2 , )

nk 20 10 8 7 5

4. (Испит 11.06.2014) Во период од 50 години следен е бројот на сончеви денови во еден град и добиени
се следните податоци

Број на сончеви
[0,40] (40, 80] (80, 100] (100, 120] (120, 360]
денови

Број на години 9 13 14 11 3

Со ниво на значајност да се тестира дека бројот на сончеви денови има нормална распределба N(80,225)

5. (Испит 11.06.2014) Со мерење на висината на 120 мајки (X) и нивните полнолетни ќерки (Y) , добиени
се следните резултати:
100 100 100 100 100

 xk  17800 ,
k 1
 yk  17359 ,
k 1
 xk2  3168800 ,
k 1
 yk2  3120000 ,
k 1
x
k 1
k yk  3090126 ,4

Да се определи правата на линеарна регресија на Y по X.

6. (Испит 26.08.2014) За да ја испита поврзаноста на компјутерите и очните болести Инситутот за здравје
тестирал 183 пациенти. Од нив 132 не носат очила, а 52 користат компјутер на работа. Бројот на
пациенти кои носат очила и не користат компјутер е 31. Дали од овие податоци може да се заклучи
дека носењето на очила зависи од користењето на компјутер, со ниво на значајност од 0.05.